"Την αναπηρία γνωρίζω αλήθεια...μέσα από τα παραμύθια"

“Την αναπηρία γνωρίζω αλήθεια... μέσα από τα παραμύθια” Εκπαιδευτικός: Ασπασία Ιωαννίδου 8ο Νηπιαγωγείο Κομοτηνής Σχ. έτος: 2017-2018

Σκοπός Να αναδείξει τη διδακτική και παιδαγωγική αξιοποίηση της διαπολιτισμικής λογοτεχνίας και συγκεκριμένα των σύγχρονων παραμυθιών με θέμα την αναπηρία στην Προσχολική Εκπαίδευση, για τη διαμόρφωση μελλοντικά εγγράμματων και διαπολιτισμικά ευαισθητοποιημένων ατόμων, υπό το πρίσμα της παιδαγωγικής των πολυγραμματισμών.

Προβληματική 

 





Σε θεωρητικό επίπεδο επίπεδο επιχειρείται: Η παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του παραμυθιού Η ανίχνευση της θέσης του στην Προσχολική Εκπαίδευση και της συμβολής του στη γλωσσική ανάπτυξη των νηπίων. Σε πρακτικό επίπεδο: Ο σχεδιασμός μιας διδακτικής πρότασης με διαπολιτισμική στοχοθεσία για την καλλιέργεια δεξιοτήτων γραμματισμού και πολυγραμματισμών μέσω της διδακτικής αξιοποίησης των παραμυθιών με άμεση ή έμμεση αναφορά στην αναπηρία

Η Προσχολική Εκπαίδευση 



Ο παιδαγωγικός σκοπός της «σύµφωνα µε την κείμενη νομοθεσία είναι να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτυχθούν σωματικά, συναισθηματικά, νοητικά και κοινωνικά µέσα στο πλαίσιο των ευρύτερων στόχων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης» (Δ.Ε.Π.Π.Σ.-Α.Π.Σ., 2003: 586). Ως κοινωνικός θεσμός «συμπληρώνει το έργο της οικογένειας και διευκολύνει τη μεταβατική κατάσταση του νηπίου από το οικογενειακό περιβάλλον στο σχολικό» και ασκεί αντισταθμιστικό ρόλο.

Σύμφωνα με τα ∆.Ε.Π.Π.Σ. και Α.Π.Σ. για το Νηπιαγωγείο... 



Έμφαση στην επικοινωνιακή διάσταση της γλώσσας, στην ολιστική αντίληψη και κοινωνικοπολιτιστική διάσταση της γνώσης, στην αξιοποίηση των εμπειριών και του ενδιαφέροντος των παιδιών με το εκπαιδευτικό σε ρόλο υποστηρικτικό και συμβουλευτικό. Διδακτικές μέθοδοι: η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η διαθεματική προσέγγιση, τα σχέδια εργασίας, η βιωματική μάθηση, η ανακαλυπτική-ερευνητική μέθοδος, ο καταιγισμός ιδεών, η χρήση Νέων Τεχνολογιών.

Γλωσσικός Γραμματισμός και Προσχολική Εκπαίδευση  Έμφαση στον ρόλο της Γλώσσας, «η γνώση και η γλώσσα οικοδομούνται σταδιακά μέσα από επικοινωνιακές σχέσεις υποστηρικτικού χαρακτήρα» γι΄αυτό και «η Γλώσσα διατρέχει κάθε θέμα που επιλέγεται» (Δ.Ε.Π.Π.Σ. - Α.Π.Σ., 2003: 587, 591).  Έρευνες και μελέτες: άμεση συσχέτιση ανάμεσα στην σχολική αποτυχία με την αποτυχία του εγγραμματισμού στις μικρές ηλικίες. Άρα σημαντικός ο ρόλος του Νηπιαγωγείου στην προώθηση του εγγραμματισμού και τη σχολική επιτυχία όλων των παιδιών.  Γλώσσα: κοινωνικό προϊόν, εργαλείο γνωστικής, κοινωνικής ανάπτυξης και αποτελεσματικής επικοινωνίας, στοιχείο ατομικής ταυτότητας. Διασφαλίζει την ένταξή των παιδιών σε μια κοινωνία πολυπολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας εξαιτίας των συνεχών κοινωνικών, τεχνολογικών και οικονομικών αλλαγών.

Γλωσσικός Γραμματισμός και Προσχολική Εκπαίδευση Η Παιδαγωγική του Γραμματισμού «δίνεται έμφαση στην τριβή των μαθητών σε ένα ευρύ φάσμα μέσων και πολιτισμικών πηγών, ώστε να αναπτύξουν μια κριτική μεταγλώσσα για να μιλούν και να καταλαβαίνουν την κοινωνική και πολιτισμική δύναμη των κειμένων και των εικόνων καθώς και των συναφών κοινωνικών πρακτικών» (Cope & Kalantzis, 2001: 214).



Μάθηση:  μέσα από αυθεντικές βιωματικές καταστάσεις, μέσα από ελκυστικά κείμενα που έχουν νόημα για αυτά και δημιουργούν αφορμές για κριτική προσέγγιση, 

μέσα από διαφορετικά κειμενικά είδη ώστε να μπορούν τα παιδιά να λειτουργούν αποτελεσματικά σε διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας αλλά και



μέσα από ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών, του κυρίαρχου λόγου του σχολείου και των λόγων που φέρουν τα υπό διαπραγμάτευση κείμενα αλλά και των λόγων που φέρουν και εξωτερικεύουν οι μαθητές.

Ο Γραμματισμός ως δεξιότητα εμπεριέχει ικανότητες:  ικανότητα κατανόησης του νοήµατος των λέξεων, των κειμένων και των νοημάτων που βρίσκονται δίπλα και πέρα από τις λέξεις των κειµένων, 



ικανότητα διαισθητικής (ή συνειδητής) αναγνώρισης του είδους λόγου, στο οποίο ανήκει ένα κείµενο, του κοινωνικού πλαισίου στο οποίο εντάσσεται



ικανότητα παραγωγής κειμένων που χρειάζονται για τη διεκπεραίωση καθηµερινών αναγκών.

Από τον Γραμματισμό στους Πολυγραμματισμούς 

New London Group, Σεπτέμβριος, 1994, Διακήρυξη περί Πολυγραμματισμών.



Λόγω των αλλαγών που επέφεραν :



η μετανάστευση, η πολυπολιτισμικότητα και η γλωσσική πολυμορφία,



η επίδραση των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας στον τρόπο χρήσης της γλώσσας, όπου το νόημα παράγεται με μορφές ολοένα και πιο πολυτροπικές



Συνδέεται με



την «συνεχώς αυξανόμενη ποικιλία σημαντικών τρόπων κατασκευής νοήματος» και





με τη «συνεχή διερεύνηση της πολιτισμικής και γλωσσικής διαφορετικότητας» (ΠΣΝ, 2011: 11). Το νόημα από τη μία κατασκευάζεται «πολυτροπικά» μέσω διαφόρων σημειωτικών τρόπων (εικόνα, ήχος, κίνηση) και καθορίζεται από το πλαίσιο επικοινωνίας στο οποίο βρισκόμαστε κάθε φορά (διαφορετικοί πολιτισμοί, γλώσσες, κοινωνικές ομάδες, μαθησιακές περιοχές, εμπειρίες).

«Υποδηλώνει την ποικιλία των μορφών επικοινωνίας που σχετίζονται με τις τεχνολογίες της πληροφορίας και των πολυμέσων, αλλά και την ποικιλία των μορφών κειμένου που παράγονται μέσα σε μια πολύγλωσση- και πολυπολιτισμική κοινωνία» (Χατζησαββίδης, 2003: 190). 

Οι Πολυγραμματισμοί στο Νηπιαγωγείο Η φιλοσοφία των αρχών του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών διακατέχει όλο το πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου:  «Η Γλώσσα, η Επικοινωνία και η Τεχνολογία διατρέχουν κάθε «θέμα» που επιλέγεται. Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται είναι κυρίως συλλογικές και ευνοούν την αλληλεπίδραση, την επικοινωνία, τη χρήση της τεχνολογίας, τον προφορικό και το γραπτό λόγο». 

Η διαθεματική, διεπιστημονική κατεύθυνση των προτεινόμενων δραστηριοτήτων, ο διερευνητικός τους χαρακτήρας, η ανάπτυξη στρατηγικών για την επίλυση προβλημάτων. Τα σχέδια εργασίας με την βιωματική, πολυαισθητηριακή προσέγγιση.



Έμφαση στην απόκτηση επικοινωνιακών ικανοτήτων σε διαφορετικές μορφές επικοινωνίας όπως, η προφορική και γραπτή γλώσσα, η γλώσσα της εικόνας, του σώματος, της μουσικής,



στην ανάδειξη της πολυτροπικότητας και της διακειμενικότητας: διαφορετικά κειμενικά είδη (πολυτροπικά, αφίσες, επιστολές, χάρτες, συνταγές, λίστες, εικονόλεξα, παραμύθια, ποιήματα) σε διαφορετικά πλαίσια επικοινωνίας,

 μεταγνωστικές δραστηριότητες.

Πολυγραμματισμικές προσεγγίσεις Σύμφωνα με τους Cope & Kalantzis α) προσεγγίζονται μορφές λόγου διαμέσου χρηστικών, λογοτεχνικών, πολυτροπικών κειμένων που σχετίζονται με τα βιώματα και τα ενδιαφέροντα των μαθητών (τοποθετημένη πρακτική), β) με αναλυτικό τρόπο και με τη χρήση μεταγλώσσας, περιγράφεται, ερμηνεύεται και κατανοείται η λειτουργία των κειμένων και των εικόνων μέσα στο συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον (ανοιχτή διδασκαλία), γ) γίνονται συζητήσεις, διατυπώνονται κρίσεις, ώστε να ερμηνευθεί το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο παράγονται τα κείμενα (κριτική πλαισίωση) και δ) οι μαθητές μετασχηματίζουν όσα προηγήθηκαν, παράγοντας προφορικό και γραπτό λόγο μέσα σε ανάλογα επικοινωνιακά πλαίσια (μετασχηματισμένη πρακτική).

Παραμύθι και Προσχολική Εκπαίδευση Κατάλληλο παιδαγωγικό και διδακτικό εργαλείο γιατί... 











είναι ευχάριστο, σύντομο, δεν κουράζει τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, που αδυνατούν να εστιάσουν την προσοχή τους για πολλή ώρα σε μια δραστηριότητα, απλή γλώσσα, το λιτό του ύφος το κάνουν ακόμη πιο προσιτό, η πλοκή, οι περιγραφές και οι γρήγορες εναλλαγές δίνουν δραματικό τόνο, που κινητοποιεί το ενδιαφέρον, καλλιεργεί την προσοχή και τη μνήμη, ικανοποιεί και την ανάγκη για κίνηση (Παπανικολάου, Τσιλιμένη, 1992: 34), ταιριάζει με την ψυχοσύνθεση του νηπίου, η ταύτιση με τον ήρωα επιτρέπει να αντισταθμίζει πιθανά ελλείμματά του (Freud) και να βάζει τάξη στο εσωτερικό του χάος (Bettelheim), οι εικόνες τροφοδοτούν την πολυτροπική έκφραση λεκτική, συναισθηματική, λογοτεχνική, καλλιτεχνική, συμβολική, ψυχοκινητική, προσφέρονται για διαθεματική προσέγγιση (σύνδεση με όλες τις μαθησιακές περιοχές) και σχέδια δράσης με διασκεδαστικό τρόπο.

Παραμύθι και Προσχολική Εκπαίδευση 







Συμβάλει στη/ν διαμόρφωση της προσωπικής ταυτότητας των νηπίων και την ενίσχυση της αυτοεικόνας, της αυτοπεποίθησης και της αυτοεπίγνωσής τους, αυτορύθμιση μέσω της αναγνώρισης και διαχείρισης των συναισθημάτων τους, προσωπική ενδυνάμωση, στην κατάκτηση ηθικών αξιών, στάσεων και κοινωνικών δεξιοτήτων,



ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων πολυγραμματισμού,



ενίσχυση κυρίως του κριτικού, οπτικού και ψηφιακού γραμματισμού,





καλλιέργεια φαντασίας, δημιουργικότητας (συγγραφή, δραματοποίηση, εικονογράφηση), καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας.

Σύγχρονα παραμύθια - Διαπολιτισμική Λογοτεχνία 













Πραγματεύονται σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, μεταδίδουν μηνύματα και υπονοούν λύσεις με έμμεσο τρόπο, παρέχοντάς τους μια «συναισθηματική απόσταση». Δίνουν τη δυνατότητα στο νήπιο να κατανοήσει τον κόσμο, να παρακολουθήσει σε μικροεπίπεδο την παρέμβαση του ήρωα προκειμένου να τροποποιήσει ή να αναδομήσει την πραγματικότητα που τον περιβάλλει» και να θεραπεύσει κάθε αίσθημα κατωτερότητας (Μερακλής, 1999: 22). Καλλιεργούν διαπολιτισμικές αξίες (ενσυναίσθηση, αποδοχή και σεβασμό στην ετερότητα...) Δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον γιατί: δίνουν τη δυνατότητα να εμπλακούν σε κοινωνικά ζητήματα με τον δικό τους τρόπο, να συνδέσουν την εργασία τους με την πραγματικότητα να προσεγγίσουν τη μάθηση μέσα από το διδακτικό μοντέλο της επίλυσης προβλημάτων, που τους αρέσει επειδή ενεργοποιεί τη σκέψη, ικανοποιεί την περιέργειά, δίνει ευκαιρίες ανάληψης πρωτοβουλιών, κινητοποίησης της φαντασίας και της δημιουργικότητας σε δραστηριότητες με νόημα.

Διδακτική Πρόταση Σχεδιασμός δύο διδακτικών σεναρίων με διαπολιτισμική στοχοθεσία που στηρίζονται στην επεξεργασία παραμυθιών με θέμα την αναπηρία 

 





 

1ο “ Ο κόσμος της μαργαρίτας” Παραμύθι: “Η μαργαρίτα” της της Μαρίας Συμεωνίδου, από το Κυπριακό Ανθολόγιο του Δημοτικού, Μέρος Α΄ (1995: 163-165), Θέμα: σωματική/κινητική αναπηρία Σύντομο, διαλογικά μέρη προσδίδουν ζωντάνια, μονόλογος ηρωίδας που ευνοεί την ταύτιση. Χωρίς εικονογράφηση: ενδυνάμωση της φαντασίας καλλιέργεια του οπτικού γραμματισμού και των πολυγραμματισμών μέσω της ενίσχυσης της δημιουργικότητας. Ανιμιστικός και όχι ρεαλιστικός τρόπος προσέγγισης της αναπηρίας. Κοινωνικό μοντέλο της αναπηρίας Υμνεί την αξία της καλοσύνης και της φιλίας.



 



 



2ο “Το παραμύθι της μουσικής” Παραμύθι: “Το παραμύθι της μουσικής” της Β. Νευροκοπλή. Θέμα: αισθητηριακή αναπηρία/τυφλότητα. Μακροσκελές, τριτοπρόσωπη αφήγηση, ψηφιακή αφήγηση, μουσική επένδυση. Δυνατότητα στην εστίαση του νοήματος με πολλαπλούς σημειωτικούς πόρους. Πλούσια περιγραφή και εικονογράφηση, ολοσέλιδη και πολυτροπική. Προσφέρεται για ανάγνωση και κατασκευή νοήματος. Στοιχεία λαϊκών παραμυθιών. Γλώσσα πολιτικά ορθή και όχι στερεοτυπική. Εστίαση στα χαρίσματα, το έλλειμμα παρουσιάζεται ως προσόν. Υμνεί τη σοφία, την ομορφιά της μουσικής που ενώνει διαφορετικούς πολιτισμούς και λαούς.

Διδακτική Πρόταση Σκοπός Η επαφή με τους πολυγραμματισμούς, μέσα από δραστηριότητες που προσφέρει η ενασχόληση με παραμύθια με θέμα την αναπηρία, οι οποίες προάγουν ταυτόχρονα την επικοινωνία, τη συνεργασία, τη δημιουργικότητα, καλλιεργούν τον σεβασμό στη ατομικότητα και την ετερότητα, αναγνωρίζουν την αξία της φιλίας και αναδεικνύουν την ομορφιά της διαφορετικότητας. Μεθοδολογία Μέθοδος project (α.προβληματισμός και επιλογή θέματος, β.προγραμματισμός διδακτικών δραστηριοτήτων, γ.διεξαγωγή των δραστηριοτήτων, δ.αξιολόγηση). Χρόνος διδακτικός: δίωρα.  καθοριστική η συμβολή της Γλώσσας, διεπιστημονικότητα, διακειμενικότητα, πολυτροπικότητα, 

επικοινωνία, δράση, αυτενέργεια, έρευνα, βίωμα, κριτική σκέψη, επίλυση προβλημάτων,



συμμετοχή όλων των μελών, αξιοποίηση κλίσεων,



περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα, αξιοποίηση ΤΠΕ, ισχυρά κίνητρα για ανάδυση γραμματισμού.

Επιλογή εποπτείας  Παραμύθια, ποιήματα, τραγούδια-μουσική, βίντεο, ψηφιακή αφήγηση, cd, εικόνες, φωτογραφίες, έργα τέχνης, συνταγές, υλικά χειροτεχνίας, μεταμφίεσης, ΤΠΕ, λογισμικά.

Δραστηριότητες που προωθούν τη διακειμενικότητα Επαφή με διαφορετικά είδη έντυπου λόγου που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το ίδιο θέμα (βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, επιστολές, εικόνες, αφίσες, έργα τέχνης, ποιήματα, συνταγές, χάρτες, εννοιολογικοί χάρτες).

Τραγούδια: «Μαργαρίτα μου μικρή»  Βίντεο: «Disability and Child Protection της UNICEF» «Χωρίς Πρόσβαση» https://www.youtube.com/watch?v=J65coidecrM . 

Δραστηριότητες Αναγνώρισης της διαφορετικότητας και της αναπηρίας μέσα από τα παραμύθια... Έντυπα:

Ψηφιακά: "Το Κάτι άλλο" "Ο Φοίβος κι εγώ"

Δραστηριότητες ...που ενθαρρύνουν την έκφραση, αναγνώριση και διαχείριση συναισθημάτων

Δραστηριότητες ...που προωθούν τη φιλία και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα

Δραστηριότητες ... που καλλιεργούν δεξιότητες ενσυναίσθησης και συνεργασίας

Δραστηριότητες 



...που ευνοούν την αφήγηση, την περιγραφή, τη συζήτηση, τον διάλογο, τις ερωταπαντήσεις, καλλιεργούν τη μητρική γλώσσα με την πρακτική της αναδιήγησης και δραματοποίησης, ...χρονικής ακολουθίας, φωνολογικής ενημερότητας, κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης του γραπτού και μη κώδικα, γλωσσικά παιχνίδια, αρκτικόλεξα, εικονόλεξα κ.ά.

Δραστηριότητες ...που ευνοούν την αλληλεπίδραση, τη συνεργασία, την πολυτροπική έκφραση και τη μεταφορά του νοήματος σε διαφορετικά πλαίσια επικοινωνίας για διαφορετικούς επικοινωνιακούς σκοπούς, μέσα από τα εικαστικά, το κουκλοθέατρο, τα θεατρικά δρώμενα, τη μουσική, το παιχνίδι, την παντομίμα).

Δραστηριότητες ... διερεύνησης που καλλιεργούν τη στoχαστικοκριτική εγγραμματοσύνη (συγκρίνουν, κρίνουν, αμφισβητούν, διεκδικούν). Δραστηριότητες που προωθούν τον αναστοχασμό και τον προβληματισμό, τη διατύπωση υποθέσεων και προβλέψεων, επιδέχονται διαφορετικές ερμηνείες και απόψεις,καθώς και τον επιστημονικό εγγραμματισμό (αναζητούν εικόνες, βίντεο και πληροφορίες στο διαδίκτυο)

Δραστηριότητες Επαφή με ψηφιακό υλικό και παραγωγή ψηφιακού υλικού (ταινίες, e-books, ψηφιακά παζλ, παιχνίδια), αξιοποίηση νέων τεχνολογιών (φωτογραφίζουν, φωτοτυπούν,

σαρώνουν,

μαγνητοφωνούν,

βιντεοσκοπούν,

ζωγραφίζουν,

γράφουν, εξοικειώνονται με διάφορα λογισμικά). Ψηφιακός εγγραμματισμός. Ψηφιακά puzzles: Ψηφιακή ιστορία των παιδιών PUZZLE ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ PUZZLE ΑΝΑΠΗΡΙΑ "Φένια η Λουλουδένια" PUZZLE ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ

Δραστηριότητες ...δημιουργία κουίζ με ερωτήσεις κατανόησης και οπτικής αντίληψης στο εργαλείο αξιολόγησης kahoot (για το “Παραμύθι της μουσικής”) https://play.kahoot.it/#/?quizId=7c72b5d5-06fd-42bc-ba11-491131cf0ebe

Δραστηριότητες 



...που προωθούν την εμπλοκή της οικογένειας. Ο οικογενειακός γραμματισμός αποτελεί μια σημαντική εφαρμογή μετασχηματισμένης πρακτικής καθώς παρέχει τρόπους εφαρμογής των σχολικών δεξιοτήτων στο σπίτι. ...το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία (π.χ. επίσκεψη συγγραφέως, γιορτή βιβλίου, επίσκεψη οφθαλμίατρου για να μας μιλήσει για την όραση...)

Δραστηριότητες ...που προωθούν μεταγνωστικές δεξιότητες, όπως η δημιουργία δικής τους ιστορίας έντυπης ή ψηφιακής, ενός ποιήματος, τραγουδιού, επιστολής, πρόσκλησης, αφίσας, συνταγής, μιας γιορτής, μιας θεατρικής παράστασης, δραματοποίησης, κουκλοθέτρου π.χ.

Φύλλα εργασίας για το “Παραμύθι της μουσικής” ...που δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες των διδακτικών σεναρίων και αφορούν σε όλα τα γνωστικά πεδία

Φύλλα εργασίας για το “Παραμύθι της μουσικής”

Φύλλα εργασίας για τη “Μαργαρίτα”

Φύλλα εργασίας για τη “Μαργαρίτα”

Φύλλα εργασίας για τη “Μαργαρίτα”

Φύλλα εργασίας για τη “Μαργαρίτα”

Συμπεράσματα Η διδακτική πρόταση:  αναγνωρίζει την καθοριστική σημασία της προσχολικής εκπαίδευσης στη δόμηση βάσεων για τη διαμόρφωση ενός μελλοντικά εγγράμματου και διαπολιτισμικά ευαισθητοποιημένου πολίτη,  αξιοποιεί τη διαπολιτισμική λογοτεχνία που «μεταδίδει μηνύματα, διδάσκει τη γλώσσα, καλλιεργεί την αισθητική του παιδιού με τρόπο έμμεσο, φυσικό και ευχάριστο, χωρίς διδακτισμούς και ηθικολογίες και φέρνει τα παιδιά σε επαφή με την ίδια τη ζωή» (Γκλιάου, 2002: 125),  αξιοποιεί τη μέθοδο project με τη βιωματική, επικοινωνιακή, πολυαισθητηριακή και διαθεματική προσέγγιση της μορφωτικής διαδικασίας,  προωθεί το συνεργατικό μοντέλο μάθησης, με σεβασμό στα ενδιαφέροντα και τους ρυθμούς των συμμετεχόντων και ενισχύει την ενεργό συμμετοχή τους με τη χρήση πολλαπλών μορφών αναπαράστασης,  επικεντρώνεται λιγότερο στο τελικό προϊόν και δίνει περισσότερο βάρος στη μαθησιακή διαδικασία,  στηρίζεται στον οικοδομισμό, λαμβάνοντας υπόψη της προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες,  έμφαση στην αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. για την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων, την προώθηση του ψηφιακού γραμματισμού και την παραγωγή πολυτροπικού λόγου.

Προτάσεις 

    

Να τροποποιηθεί ή να εμπλουτιστεί με νέες προτάσεις ανάλογα με τις ανάγκες του εκπαιδευτικού, του μαθητικού δυναμικού, του σχολικού πλαισίου, του χρόνου και της υλικοτεχνικής υποδομής. Επέκταση με τρίτο παραμύθι με θέμα τη νοητική αναπηρία. Να σχεδιαστεί στο πρόγραμμα της «Μάθησης μέσω Σχεδιασμού» (Learning by Design) των Cope & Kalantzis Συγκριτική μελέτη αναπαράστασης της αναπηρίας σε σύγχρονα και κλασσικά ή παραδοσιακά παραμύθια Να εφαρμοστεί σε παραμύθια με θέμα τη μετανάστευση και την προσφυγιά. Προσχολική Εκπαίδευση: προνομιακός χώρος, για την ομαλή ένταξη των αλλόγλωσσων παιδιών, μελλοντική ενασχόληση και παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού που θα εξυπηρετεί θέματα διγλωσσίας.

τέλος