ÇUKURPINAR DÜDENİ 2013 YILI ULUSLARARASI ETKİNLİĞİ

“MAŞAALLAH” TAŞELİ-ÇUKURPINAR INTERNATIONAL EXPEDITION REPORT 2013

İÇİNDEKİLER / LIST OF CONTENTS

A. Gezi Tarihi / Duration of the expedition B. Geziye Katılan Mağaracıların Listesi / List of Participant Cavers C. Etkinliğin Amacı / The aim of the Expedition THE CAVES AND AREAS SEARCHED FOR CAVING DAILY ACTIVITIES DONE IN CUKURPINAR GEOLOGIES STUDY RESULTS OF CUKURPINAR BIOLOGY STUDY RESULTS OF CUKURPINAR SURFACE EXPEDITION REPORT (COMBINED) ACTIVITIES ON OTHER CAVES /MAPS IMPROVEMENT AREAS OF THE ORGANIZATION THE INCIDENT/ACCIDENT REPORT LIST OF EQUIPMENTS USED SPONSORS AND THANKS PICTURES FROM THE EXPEDITION

A. Gezi Tarihi: 09.Ağustos 2013 - 21Ağustos 2013

Yabancı Mağaracılar

B.

İran Ekibi 21. Alireza Balaghi 22. Hossein Rezvandost 23. Vahid Masdari 24. Hossein Boueni 25. Ali Salehpour 26. Sasan Karamkhani 27. Meysam Khoshghadam 28. Ahmad Khatooni 29. Saadat Lotfizade 30. Saeed Kafshgiri 31. Aboozar Moradbeygi 32. Moosa Hashemi 33. Masoud Aberuzan 34. Hadi Jamshidi 35. Mafyar Kafash 36. Nergis Kokabian

Geziye Katılanlar: Türk Ekibi 1. Ender Usuloğlu 2. Barış Vahapoğlu 3. Gökmen Ozut 4. Hakan Eğilmez 5. Metin Albukrek 6. Gülşen Küçükali 7. Bülent Demir 8. Engin Selamsız 9. Oktay Pöhrenk 10. Sencer Çoltu 11. Havva Çoltu 12. Anıl Alkan 13. Cem Emiroğlu 14. Emrah Dirmit 15. Yağmur Yüzbaşıoğlu 16. Selin Tezcan 17. Umut Özten 18. Devrim Yetkin 19. İlker Gürbüz 20. Anıl Cem

Alman Ekibi 37. Norbert Weber 38. Sven Fröhlich Lübnan Ekibi 39. Chadi Chaker

C.

Projenin Coğrafi Konumu:

GEZİNİN AMACI

Taşeli projemiz, 2012-2016 tarihleri arasında toplam 5 yılı kapsayacak bir şekilde yapılması planlanmıştır.

Gezinin amacı, Orman ve Su bakanlığı ile yapılan 5 yıllık protokole istinaden ikinci yılına girdiğimiz projede, Çukurpınar’da araştırılmayan veya haritası çizilmeyen yan kolları araştırmak, haritalamak, Peynirlikönü ile olası bağlantıları değerlendirmek, yüzey araştırmaları yaparak, bölgedeki mağara potansiyelini ortaya çıkarmak ve Nisan 2013 tarihinde yapılan ön-araştırma sırasında bulunan mağaralara vakit kalırsa bakmak ve araştırmak.

ARAŞTIRMA YAPILAN BÖLGE ve MAĞARALAR

Şekil 1: Genel Türkiye ve Taşeli Platosu’nun Coğrafi Konumu,Taşeli Platosu Proje Sınırı

Taşeli platosunun doğuya doğru uzantısı devam etmekle beraber aşağıdaki koordinatlar çerçevesinde projenin sınırlarını belirledik.

Buna göre; Kuzey’de: 36o 31’ 13.73’ K, 32o 382 22.85 D Güney’de: 36o 15’ 28.67’ K, 32o 40’ 52.91’ D Batı’da: 36o 27’ 40.65 K, 32o 27’ 56.72’ D Doğu’da: 36o 23’ 34.83’ K, 32o 48’ 4.28’ D

Bu koordinatlar çerçevesinde, proje alanımız yaklaşık 900 km2’den biraz daha büyüktür.

Bu alanda 1989 yılından beridir mağara araştırma çalışmaları yapılmakla beraber, hiçbir mağaracılık kulüp veya derneği tamamen araştıramamıştır. Büyük ihtimalle, 2016’da projenin bitim tarihinden sonra da bu bölgede daha çok mağara çıkacaktır.

Şekil 2: 2013 yılı çalışma sahası

D. ETKİNLİK GÜNLÜĞÜ Ekipler 8 Ağustos 2013 tarihi akşama doğru kampa parça parça varmaya başladı. Istanbul ekibi gelirken video çekimi yaptığı için yolda 2-3 saat ekstra vakit harcadı. Iran’lı dostlarımız, Ankara’dan Anamur’a 8 saat süren yorucu bir otobüs yolculuğundan sonra varıp, Anamur Belediyesince ayarlanan bir ufak otobüs ile aynı gün akşam 21:00 gibi kampa intikal ettiler. Akşam çadırlar atıldı ve yatıldı.

sonra tam döşeme ve yüzmek için aşağıya sallanmasına bir kala, Kurnalı Galeri’de tırmanış yapacak ekipten Hakan botla çıka geldi. Ekip botu şişirdikten sonra, botla Zümrüt göl geçilip, döşeme tamamlandı. Öğlen 14:15’de kamptan ayrılan ekip, konan hedefi tamamlayıp gece yaklaşık 23:00 gibi kampa vardı.

2. EKİP (Çukurpınar, -110 m altı yan galeri tırmanma ve döşeme)

09.08.2013

Sasan Karamkhani, Mafyar Kafash, Anıl Alkan

Ertesi sabah öğlene kadar ilk ekip mağaraya girene kadar kampla ilgili herşey yerli yerine getirildi. Tuvaletler için iki tane yer ayarlandı, kazıldı ve etrafı çevrildi. Kokmayı ve sineklenmeyi engellemek için kireçler ve tuvalet kağıdı yani kısacası her türlü konfor düşünülerek hazırlandı.

İkinci grubun hedefi, -110 m altında soru işaretli yukarı doğru giden kola bakmaktı.

Ekip tırmanışı gerçekleştirmekle beraber, yanlışlıkla Işıltılı galeri’nin oraya girmişler ve bu galeriyi uzatmışlardır. Galeri’de tırmanışlarını gerçekleştiren ekip, yaklaşık 40 m tırmandıktan sonra galeri kapanmıştır.

Güneşliklerimiz yerli yerine kondu, sağlamlaştırıldı. Malzeme ve yemek çadırları yerli yerine konup bütün malzemeler düzenli bir şekilde yerleştirildi. İki tane su içmek için yer yapıldı. Kaynaktan hortumla su getirildi ve iki çeşme ve iki tane duş’a dağıtıldı. Yani 30 kişiden fazla mağaracının kampta rahat edebilmesi için her şey yapıldı. Bunlar bittikten sonra kahvaltıdan hemen sonra kısa bir toplantı yapılarak, tekrardan kamp kuralları, çöp ayırma sistemimiz, gezinin amacı ve neler yapılacağı kısaca anlatıldıktan sonra artık ilk ekip girişe Çukurpınar’a girmeye hazırdı.

Akşam 20:15 gibi kamptan ayrılan ekip, 10 Ağustos sabahı kampa gelmiştir.

1. EKİP (Çukurpınar, döşeme)

Akşam 21:15 gibi kamptan ayrılan ekip, 10 Ağustos sabahı kampa gelmiştir.

Ender Usuloğlu, Selin Tezcan, Cem Emiroğlu İlk grubun hedefi, Çukurpınar’da -189 m’deki Zümrüt gölün altına kadar olan döşemeyi yapmaktı. İlk metrelerde birçok defa mağaracılar döşemeyi kullanacakları için ekip özene bezene vakit ayırarak, düzgün döşeme yapmaya çalıştı. Zümrüt Göl’ün üzerindeki yaklaşık 40 m’lik inişe gelindiğinde, Ender Usuloğlu, bot olmadığından wetsuit giyindikten

3. EKİP (Çukurpınar, -140 m Kurnalı Galeri tırmanma ve döşeme) Alireza Balaghi, Vahid Masdari, Hakan Eğilmez Üçüncü grubun hedefi, -140 m kurnalı galeriye tırmanmak. Ekip belli bir tırmanışı yaptıktan sonra, galerinin sonunu getirmek üzere, 10 Ağustos’ta tekrar girmiştir.

4. EKİP (Atan Boğazına giderken bulunan dar düden’e keşif) Saadat Lotfizade, Moosa Hashemi, Anıl Öz Dördüncü ekip, Atanboğazına doğru giden yolun sol tarafında bulunan ufak bir düdeni keşfetmek üzere öğlen 14:15 gibi kamptan hareket etti. Gece 21:26’da geri gelen ekibin

haberdi, keşifi devam ettirmek için ikinci bie ekibin oraya gitmesi gerektiği ortaya çıktı.

9 Ağustos’ta toplam mağaracı sayısı: 30 mağaracı, Ekiplerde yer alan mağaracı sayısı: 17 mağaracı. Belgesel çeken ve yardımcı olan mağaracı sayısı: 3, kampta kalan mağaracı sayısı: 10.

anlattıklarından, o düdeni bulamadıkları ama başka bir iki tane irili ufaklı mağara buldukları ve bunlardan bir tanesi ise ölçüp, tamamen inceledikleri ortaya çıktı. Bu mağara -27 m derinliğe indi.

Ufak düdenin araştırılması için ileriki günlerde mecburen bir ekip daha çıkartılması gerektiği ortaya çıktı.

5. EKİP (Çukurpınar 189 m’ye Şarpa Ekibi) Devrim Yetkin, Umut Özten, Yağmur Yüzbaşıoğlu Bu şarpa ekibi malzeme indirirken, -110 m’lik inişin son 15 m’sindeki istasyonda takılmış ve büyük bir enerji kaybına uğradığı için geri dönmüştür.

6. EKİP (Yeni bulunan (Morca Düdeni olarak adlandırdığımız) Düden’e keşif) Hossein Rezvandost, Ahmad Khatooni, Ali Salehpour, Asghar Saeediyan, Gökmen Ozut Beşinci ekip, Nisan ayında bulduğumuz ve bulunanlar arasında en potansiyel gözüken düden’e ilk keşifi yapmak için saat 14:00 gibi ASPEG’in yeni üyesi Gökmen Ozut’ün arabası ile kamptan ayrıldılar. Akşam 21:45’de geri dönen ekipten sevindirici haber geldi; “100 m’lik ip bitti ve mağara devam ediyor”. Bu çok güzel

Aynı gün içerisinde belgesel senaryosuna göre Orkun Kuntay Uzel arkadaşımız video çekimlerine başladı ve Çukurpınar’ın ağzında karşıdan karşıya ip çekilerek, video çekim düzeneği hazırlandı. Ayrıca hareketli enstanteneler çekebilmek için kask’a monte edilmiş go-prolar ve apparatlar kullanıldı. Yine Oktay ve Barış ise, telefon hattını, kamptan mağara ağzına kadar döşediler ve ilk telefon konuşma denemesi başarıyla yapıldı. Daha sonra inek ve keçilerin teli yemesi ihtimaline karşılık ilerleyen günlerde tel, yaklaşık 3-4 m yukarıdan, havadan çekilerek, gerekli düzeltmeler yapılmıştır.

10.08.2013 1. EKİP (Çukurpınar Döşeme Ekibi) Meysam Khoshghadam, Saeed Kafshgiri, Emrah Dirmit Bugünün birinci ekibi, -189 m kalan döşemeyi -354 m’ye indirmek üzere plan yaptılar ve ona göre döşeme malzemesini arkadan şarpa ekibi getirecek şekilde önden çıktılar. Öğlene (?) doğru çıkan ekip akşam (?) geldi. -354 m’ye kadar inememiş, Sarkaçlı gölün başında döşemeyi bırakarak geri dönmüşler. Başka ne olmuş????

2. EKİP (Çukurpınar Şarpa Ekibi) Moosa Hashemi, Aboozar Moradbeygi, Gülşen Küçükali İkinci ekip ise şarpa ekibi olarak döşeme ekibinin arkasında mağaraya saat 12:00’da girdiler. -354 m’ye kadar olan malzemenin

büyük kısmını alarak birinci ekibe destek verdiler ve akşam saat ??? çıktılar.

3. EKİP (Yüzey araştırma) Saadat Lotfizade, Sasan Karamkhani, Anıl Öz Çukurpınar’ın güneybatısı’na giden ekip, bir iki tane obruk buldu ?....Ne oldu yazmak lazım?

4. EKİP (Yüzey araştırma) Hossein Rezvandost, Hossein Boueni, Cem Emiroğlu Çukurpınar’ın güney tarafına giden ekip, bir şey bulamadan geri döndü. Çukurpınar’ın tam güneyine düşen bölge en azından tamamen belli bir yere kadar araştırılmış oldu. Saat öğlen bir gibi yola çıkan ekip, akşamüstü geri döndü.

6. EKİP (Çukurpınar video çekimi) Nergis Kokabian, Orkun Kuntay Uzel, Asgar Saeedian, Selin Tezcan Gezinin amaçlarından biri de görsel belgesel hazırlamaktı. Bu amaçla hem doğa da, kampta ve mağara içlerinde çekim yapıldı. Bu amaçla ilk ekip, Çukurpınar ağzında giriş yapan ekipleri çekmek için hazırlanan düzenekler kullanılarak video çekimi yapıldı.

Bülent Demir, Engin Selamsız, Norbert Weber ve Sven Fröhlich arkadaşlarımız kampa gelerek ekibe katılmıştır.

11.08.2013 1. EKİP (Çukurpınar Telefon Döşeme 140209 m arası)

5. EKİP (Çukurpınar telefon döşemesi)

Bülent Demir, Engin Selamsız

Oktay Pöhrenk, Barış Vahapoğlu

Oktay ve Barış’ın bıraktıkları yerden telefon döşemesini alan ekip, -200 m’lere kadar telefonu indirmişlerdir. Saat sabah 10:00’da mağaraya giren ekip, akşam 20:00 gibi kampa varmıştır.

İlk defa bu kadar ciddi bir mağaraya girmelerine ve telefon döşemesinin aslında ip hattı döşemesinden çokta farklı olmadığı bir etkinlikte, arkadaşlarımız çok güzel çalışarak telefon hattını -140 m’ye kadar indirmişlerdir.

Telefon hattı denenmiş ve kampla iletişim sağlanmıştır.

2. EKİP ( Çukurpınar Tırmanma Ekibi -110 m) Mafyar Kafash, Sasan Karamkhani Sabah 7:00 gibi “erken kalkan erken yol alır” mantığı ile hareket eden ekip, -110 m’nin altındaki kolları araştırmak ve tırmanış yapmak için ikinci girişlerini gerçekleştirmiştir. Çukurpınar’ın altındaki gözüken kolu bu sefer doğru şekilde tırmanan ekip, yaklaşık 40 m’lik (?) tırmanış ile günışığının geldiği ufak (kafanın geçemeceği kadar) bir deliğe kadar tırmanmıştır. Ekip, öğlen 15:00 gibi kampa sağ salim dönmüştür. Kol ilerlememektedir.

3. EKİP (Çukurpınar Döşeme Ekibi -290 m sonrası)

Hossein Boueni, Ali Salehpour -290 m’de kalan döşemeyi daha aşağıya indirmek için iddialı bir giriş yapacak olan ekip saat 11:00 gibi kamptan ayrıldı. Yaklaşık 24 saat mağarada çalışan ekip, döşemeyi - 450 m’nin altında bırakarak geri dönmüştür. Arada bir iki döşemeyi de düzelten ekip, oldukça sıkı çalışmıştır.

4. EKİP (Çukurpınar Video Çekim + Tırmanış ekibi -140 m)

obruk’a giriş yapmıştır. Bu obruk’un üstü açık olmakla beraber Vahid, dar bir girişten sürünerek ve zorlayarak yaklaşık 20 m sürünerek ilerlemiştir. 20 m sonunda bir baca olduğunu teyit etmiştir. Ender, Vahid’e göre büyük olduğu, sürünmekte şortla zorlanacağı ve bir sonraki gezide (nasılsa gelinecek diye düşünülürek) ölçüm almak üzere bırakılmış ve daha sonra Kaymaz Oruğu diye adlandırdığımız, ilk inişi yaklaşık 40 m olduğu tahmin edilen Obruk’a gelinmiştir.

5. EKİP (Yeni bulunan ve devam eden MORCA düdeni döşeme ekibi ve etraftaki mağaraları araştırma ekibi)

Kaymaz Oruğu koordinatları: 36°18’22.86”K, 32°39’51.30”D. Biraz istirahat ettikten sonra ekip, ağzında çok fazla döküntü olan mağaraya iki doğal ve bir dübel çakarak 3 istasyonla iniş yapmışlardır. İlk iniş tahmin edildiği gibi yaklaşık 40 m’dir amma velakin yere değil yaklaşık 10 m kalınlığında bir buz tabakasının üstüne inilmiştir ve inişin devam ettiği gözlemlenmiştir. İpte kalan son 10 m ile inilmiş ve gıptayla havadan, giden mağaraya taş atılmakla yeğinilmiştir. Bu obruk’ta da “nasılsa geleceğiz” denip, ölçüm alınmamış, diğer ekibin Morca Düdenindeki araştırmasına destek verilmiştir.

Saadat Lotfizade, Vahid Masdari, Asghar Saeediyan, Hakan Eğilmez, Ender Usuloğlu, Ahmad Khatooni

6. EKİP (Yüzey Araştırma Ekibi, Çukurpınar’ın batısındaki vadiye doğru araştırma yaptılar)

Alireza Balaghi, Nergis Kokabian, Metin Albukrek, Anıl Öz, Barış Vahapoğlu, Meysam Khoshghadam, Hossein Rezvandost Ekip; iki ekip halinde mağaraya girip aşağıda yan kolda (Kurnalı Galeri) birleşerek beraber video ve fotoğraf çekmişler ve yan kolun ölçümleri alınmıştır. Yaklaşık saat 12:00 gibi mağaraya giren ekip, akşamüstü (?) çıkmıştır.

Sabah 9:00 gibi yola çıkan ekip, arabayla Morca Norbert Weber, Sven Fröhlich, Selin Tezcan düdeni ve bir alt vadide ki Nisan ayında bulunan düden ve obruklara bakmak için yola çıkmıştır. Öğleden sonra saat 15:00 gibi yola çıkan ekip akşam 20:00 gibi geri dönmüştür. Ekip Ender ve Vahid ayrı bir ekip olarak buldukları 2-3 tane ufak mağaraları incelemiş incelenmeyen diğer düden ve obruklara bakmak ve haritalamıştır. için alttaki vadide kaldı, diğerleri döşeme yapmak için Morca Düdeni’ne gitti.

12.08.2013 Ekip ilk olarak, 36°18’22.01”K 32°39’54.52”D koordinatlarında bulunan obruk şeklindeki mağaraya baktı. Mağaranın ilk inişi ipsiz bir şekilde inilip, dar bir fay çatlağının sol tarafa dönerek daralıp inmesi ile daralarak devam ettiği uzaktan gözlemlendi. Yaklaşık 3 m’lik bir inişten Vahid, korkusuzca dağcılık tekniklerini kullanarak huni şeklinde açılan inişten indi ve daralarak devam ettiğini teyid etti. ölçüm alan ekip, daha sonra bir yanındaki

Sabah saat 7:30’da erkenden uyanan Çukurpınar ekibi, kahvaltıdan sonra iş bölümü yapılarak, işlere konsantre oldu. Bir ekip (Anıl, Cem, Yağmur, Selin ve 2-3 İranlı arkadaşımız) -515 ve -745 kampı için kamp hazırlıklarına girişirken ilk mağaraya girişi Almanlar telefonu döşemek için girdiler.

1. Ekip ( Çukurpınar Telefon Döşemesi -200 m’den -500 m’lere)

Saat 12:00 gibi giriş yaptılar. -189 m’ye kadar fotoğraf ve video çekimi yaptıktan sonra gece 21:00 gibi kampa geri geldiler.

4. Ekip ( Çukurpınar Döşeme Ekibi) Hakan Eğilmez, Sasan Karamkhani, Mafyar Kafash Saat 14:00 gibi giren döşeme ekibi – 450 m’nin aşağısından -700 m’lere kadar döşeme yapacak malzeme ile giriş yapmışlardır.

5. Ekip ( Çukurpınar Şarpa Ekibi) Hossein Rezvandost, Cem Emiroğlu, Yağmur Yüzbaşıoğlu, Anıl Alkan, Selin Tezcan, Saeed Kafshgiri

Norbert Weber ve Sven Fröhlich Saat 11:00’de girdiler ve yanlarına sadece yemek ve bivak alarak -400 m’ye kadar telefon döşemesi yaptılar. Ertesi sabah saat 6:30 gibi kampa geri döndüler. Böylelikle ilk defa kendi derinlik rekorlarını kırmış oldular.

2. Ekip ( Çukurpınar Biyolojik Numune Toplama Girişi) Devrim Yetkin ve Oktay Pöhrenk Saat 12:00 gibi giriş yaptılar. -300 m derinliğe kadar inerek biyolojik numune topladılar.

Genelde -150 m ve ilk iniş dibinde canlılar gözlemlendi ve numune toplandı. Ayrıca su örneğide topladılar. Aynı gün akşam 22:45’de ekip kampa geri döndü.

3. Ekip ( Çukurpınar Fotoğraf ve Video Çekimi Girişi) Meysam Khoshghadam, Moosa Hashemi, Saadat Lotfizade, Aboozar Moradbeygi Asghar Saeeid

-515 m kampına malzeme indirdiler. Ertesi sabah Hossein Rezvandost ve Cem Emiroğlu 8:30’da geri döndü.

6. Ekip ( Peynirlikönü arkası, güney, güneybatı, Yüzey Araştırma Ekibi) Engin Selamsız, Gökmen Ozut ve Umut Saat 13:00 gibi yola çıkan ekip, Peynirlikönü mağarasının güney tarafına düşen bölgede mağara araştırmasında bulundu. Detaylar yüzey araştırma raporu bölümündedir. 2 günlük araştırma sırasında birçok mağara bulunmuştur.

7. Ekip (Atanboğazı’nda bulunan düden’e keşif) Bülent Demir, Barış Vahapoğlu, Anıl Öz Saat 12:30 gibi kampı yürüyerek terkeden ekip, 1 saatlik yürüyüş sonunda Atanboğazına dönen vadi tabanındaki düdeni bularak keşfettiler.

Maalesef, düden 3 m derine inerek daralarak sonlandı. Düden’in aynı zamanda bacasından da girerek ilerlemek isteyen ekip, 8 metrelik inişten sonra hüsrana uğrayıp akşam 18:00 gibi kampa geri döndüler.

13.08.2013

Hossein Boueni, Meysam Khoshghadam

-400 m inen telefondan ilk acil arama sabah 4:45’de geldi. 2 kişinin ve kampta yemek yenen yere kadar çekilen telefonda, Yağmur’un üşüdüğüne dair haber geldi. -515 kampında olduğu söylendi. Acilen hazırlık yapılarak, polar, çorap, yün giysiler, yiyecek ve ekstra karpit alınarak sabah 6:45’de ilk ekip yola çıktı.

Döşeme hatlarındaki bir iki yeri düzeltmek üzere saat 14:00 gibi giriş yaptılar. -515 m derinlikten geri döndüler.

4. Ekip ( Çukurpınar Şarpa ve Telefon Hattı Döşeme Ekibi)

Gün içinde ise ekipten Gökmen Ozut, Metin Albukrek, Orkun Uzel ve Anıl Cem Anamur’a dönmek üzere kamptan ayrıldı.

1. Ekip ( Çukurpınar Acil Yardım Ekibi) Gülşen Küçükali ve Ahmad Khatooni -515 kampına ekstra malzemeleri indirmek üzere çıktılar.

2. Ekip ( Çukurpınar Şarpa Ekibi) Barış Vahapoğlu, Moosa Hashemi, Vahid Masdari -515 kampına malzeme indirmek üzere saat 11:30 gibi giriş yaptılar. Ertesi sabah 6:00 gibi ana kampa geri geldiler.

3. Ekip ( Çukurpınar Döşeme Düzeltme Ekibi)

Ali Salehpour, Saadat Lotfizade ve Emrah Dirmit Ekip, telefon hattını -400 m’lerden daha derine indirmek ve -734 m deki kampa malzeme taşımak üzere akşam 19:30 gibi giriş yaptı.

Engin, Gökmen ve Umut’tan oluşan yüzey ekibi sabah saat 10:30 gibi kampa geri döndü.

Anıl Alkan ve Selin Tezcan öğlen 12:00 gibi mağaradan çıktılar. Üşüyen Yağmur ve Gülşen Küçükali akşam 19:15 gibi mağaradan çıkarak ana kampa geldiler.

14.08.2013 Sabah saat 2:00’de Hossein ve Meysam ana kampa döndüler, ardından saat 6:00’da Barış, Vahid ve Musa’nın kampa dönüşü ile kampta hayat başladı.

1. Ekip ( Çukurpınar Döşeme, Ölçüm, Video Belgeleme) Alireza Balaghi, Mafyar Kafash Ekip aslında 4 kişidien oluşmakla birlikte hızlı yol alınması için aralıklı olarak girildi. Ekip -734 m’deki kampa vararak, yan kollardaki araştırmaları, ölçümleri yapacak ve ana galeride mağaranın derinliklerine inebildikleri kadar ineceklerdi. İlk ekip saat 13:45’de mağaraya giriş yaptı.

2. Ekip ( Çukurpınar Döşeme, Ölçüm, Video

Belgeleme) Engin Selamsız, Ender Usuloğlu 2. Ekip saat 15:45’te mağaraya giriş yaptı. Her iki ekipte yaklaşık 2,3 saatte -515 kampına vardı. Telefon en son -515 kampında idi (normalde olmasından daha yukarıdaydı). Ana kampla temas kurularak, inişe devam edildi.

3. Ekip ( Yüzey Araştırma Ekibi) Aboozar Moradbeygi, Norbert Weber, Sven Fröhlich, Anıl Alkan ve Cem Emiroğlu Ekip, Peynirlikönü’nün güneyinde bakılmayan bölgelere bakmak üzere saat 13:30 gibi kamptan ayrıldı.

Akşam saat 20:30 gibi azalan iaşeyi takviyelemek üzere Anamur’dan yiyecek geldi. İplerin azalmasından dolayı istediğimiz ek 400 m ip ve teknik malzeme maalesef 2 gün sonra elimize ulaşacak.

15.08.2013 1. Ekip ( Çukurpınar Şarpa Ekibi)

1. Ekip ( Çukurpınar Döşeme Ekibi) Hossein Boueni, Meysam Khoshghadam Bu ekip -1000 m’ye kadar olan döşemeleri yapmak üzere giriş yaptı.

2. Ekip ( Yüzey Araştırma ve Ölçüm Ekibi) Norbert Weber, Sven Fröhlich, Bülent Demir Saat 12:00’de kamptan ayrılan ekip 14:30 gibi geri dönmüştür.

Hakan Eğilmez, Gülşen Küçükali, Engin Selamsız mağaradan çıkarak ana kampa vardılar. Geç bir saatte Ender Usuloğlu, Mahyar Kafash ve Ali Salehpour mağaradan çıkış yaptı.

17.08.2013 Haftasonuna denk gelen ayın 17’sinde büyük bir ekip geri dönüş için hazırlıklara başladı ve kamptan 13:00 gibi ayrıldı.

Gülşen Küçükali, Selin Tezcan

Ayrılanlar: Gülşen, Oktay, Barış, Bülent, Engin, Sven, Norbert, Cem, Anıl Alkan, Alireza, Ali Salehpour.

Ekstra yiyecek, giyecek ve teknik malzemesi götürmek üzere -734 kampına giriş yapmak üzere saat 12:00’de mağaraya giriş yaptılar.

Alireza, Saadet ve Selin mağaradan çıkış yaptı.

Sadece bir ekip sabah saat 4:00 erkenden -1000 m’ye döşemeye yardım için giriş yaptı.

Sasan önden olmak üzere 2-3 saat arkadan takiple Saeed ve Emrah mağaradan çıkış yaptılar.

Ekip ( Çukurpınar – 1000 m Döşeme, Toplama)

Saeed Kafshgiri, Vahid Masdari, Ahmad Yüzey araştırma grubu saat 14:00’de ana kampa Khatooni geri döndüler. 10 adet yeni mağara buldular.

18.08.2013 Ekibin geri kalanı günü istirahatle geçirdi.

Kimse mağaraya girmedi. Herkes dinlendi ve 16.08.2013 ekibe Sencer Çoltu, Havva Çoltu ve Chadi Chaker katıldı.

Kampta kalan ekibin büyük bir kısmı günü dinlenerek geçirdi. Çukurpınar’a bir ekip girdi 19.08.2013 ve ufak bir ekip ise yüzey araştırması için kısa bir tur attı bölgede.

Toplama için karar verildi ve ekipler belirlendi.

İlk ekip saat 8:00’de kampı terketti. Amaç toplama ve şarpalık. İkinci ekip ise saat 17:30’da kamptan ayrıldı.

1. Ekip Selin Tezcan, Sasan Karamkhani, Mafyar Kafash 2. Ekip Hossein Rezvandost, Saadat Lotfizade, Aboozar Moradbeygi

Ender Usuloğlu, Mahyar Kafash, Aboozar Moradbeygi Şarpa ekibiyle -189 m’deki Zümrüt gölün orada karşılaşan ekip, iyi olduklarını görünce rahat bir nefes almıştır. Çıkışları 21 Ağustos sabahı 2:00 olmuştur.

21.08.2013 Döşeme toplamaya devam edildi.

1. Ekip ( Çukurpınar, Toplama)

20.08.2013 1.Ekip ( Çukurpınar Şarpa Toplama )

Ender Usuloğlu, İlker Gürbüz, Devrim Yetkin, Ahmad Khatooni

Umut Özten, Devrim Yetkin

-515 m’deki kampa inip buradaki kampı topladılar. 14 çantayı ve döşemeyi toparlayarak -400 m’nin başına getirdiler. Buradan da birer çanta alarak ana kampa çıktılar. Çıkışları ertesi gün sabah 2:00-3:00 civarıydı.

Bu ekip -515 m’den çanta alıp, -110 m’lik ilk inişin altına getirecekti. Normalde yaklaşık 10-12 saat sürecek bu operasyon çok uzayınca ana kamptaki ekip panik olup gece 22:00 gibi mağaraya girmeye karar verdi.

2. Ekip ( Çukurpınar, Kurtarma)

22.08.2013 İranlı arkadaşlardan oluşan kalabalık bir ekip, çantaları -110 m’nin altına akşam geç saatlerde

getirdiler. Bu sırada mağara ağzında kurulan bir makara düzeneği ile çantalar -110 m’den 3-4 tane bir kerede olmak üzere çekildiler. Bu operasyon ertesi sabah 1:00-2:00 gibi sonlandı.

Geriye bir tek -110 m’nin toplanması kalmıştı.

23.08.2013 Kampta kalanlar hemen malzemeyi ayrıştırmaya, kısmen temizlemeye ve saymaya başladı. Mahyar, Saadet ve Chadi’den oluşan son ekip ise son toplamaları yaparak çıkmışlardır.

Toplama, son dübelin Chadi tarafından ekip lideri Ender’e anahtar verilerek sökülmesi ile sembolik ama bir o kadar da güzel bir jestle sonlanmıştır.

Ana kamp toplanılarak ekibin tamamı akşamüstü 17:00 gibi gelen otobüsle Anamur’a inmiştir.

E. SPELEOLOJİK RAPOR ÇUKURPINAR 9 Ağustos’ta döşemesi başlanan Çukurpınar etkinliği 23 Ağustos sabahı erken saatlerde çantalarında mağaradan çıkartılması ile son bulmuştur. 2 haftalık zaman diliminde, 20 yıldan beridir girilmeyen Çukurpınar’daki döşemelerin baştan sona hepsi tekrar yeniden yapılmıştır. Fark sadece matkap kullanılmasıdır.

2 hafta içinde yaklaşık -1180 m’ye kadar mağarada inilmiş ve mağaranın özellikle yan kolları araştırılmıştır. Ekipten 2 kişi hariç hemen hemen herkes Çukurpınar’a girmiş ve çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur.

Genel Döşeme Notları: Bosch’un 2 kg’lık darbeli matkabı oldukça işe yaramış ve sıkıntı çıkarmadan iş görmüştür. Yapılan döşemelere baktığımızda bir iki nokta hariç genel olarak tatmin edici olduğunu söyleyebiliriz. Olası sudan veya damlalar şeklinde (Sarkaçlı göl) akan sudan olabildiğince kaçılmaya çalışılmış ve büyük miktarda da başarılı olunmuştur.

Buna istisna tek yer vardır o da -515 m kapına inen 25 m’lik iniştir. Buradaki döşeme kötü yapılmıştır ve hem ip zedelenmesi oluşmuştur hem de ıslanmadan inip/çıkma olamamaktadır.

Yine diğer kötü bir örnek ise -1000 m’lerde 40 m’lik bir inişte yine ip sürtünmesi oluşmuş ve ip kırılma noktasına gelmiştir. Neyse ki ekip sayısının azlığından dolayı bu ip üzerinde iniş çıkış çok olmamıştır ve kazaya sebebiyet vermemiştir. Yine eski döşemeye göre farklılıklardan biri de Zümrüt göl (-189 m) üstündeki göl hariç diğer bütün göllerden takılgeç yapılmıştır. Özellikle L göl üstündeki takılgeç gayet güzel olmasına rağmen alışık olmayan arkadaşlar burada takılmışlardır.

Diğer bir başka göze çarpan nokta ise, zaman zaman normal askılar bittiği veya İran’lı arkadaşların alışkanlığından birçok yerde yamuk askı kullanımı olmuştur bu da düğümün sürtünmesi yol açmakla beraber herhangi bir sıkıntıya sebep vermemiştir.

Son göze çarpan noktaysa, özellikle -650 m derinliklerden sonra BÜMAK tarafından bırakılan 20 yıllık BLUEWATER iplerdir.

Zaman zaman toplanmış halde suyun gelmeyeceği kuytu bir köşeye bırakılmış veya -800 m’lerde göl geçişlerinde takıl-geç olarak bırakılan ipleri içimizdeki ufak bir konsültasyondan sonra kullanmaya karar verdik.

Kullanacağımız yerler 2-5 m’lik kısa inişler ve göl geçişleri oldu. Bu ipi tanımamız ve o an ki ipin durumu (sanki yepyeni gibi pırıl pırıl parlıyordu) olumlu yönde karar almamızı sağladı ve bize çok zaman kazandırdı.

Telefon Döşemesi: Çukurpınar’da mağara içinde haberleşmek çok önem arz ettiği için, 20 yıl önce döşenen telefon kablolarında kopukluk olabileceği için yeniden döşeme kararı aldık. Kamptan -747 m kampına kadar döşeme yapılmıştır. Kampta 2 tane (biri yemek yenen yerde, diğeri çadırın içinde, biri mağara ağzında, biri -110 m’de, biri -515 m kampta ve en son sabit konuşma hattı ise -747 m kampında olmak üzere ve ekiplerin girişine göre de elde kalan konuşma cihazlarını ekiplere dağıtarak oldukça verimli iletişim sağlanmıştır.

Derin mağaralarda iletişim önemlidir ve mutlaka olmalıdır. Telefon hattı tekrar toplanmamıştır.

Yaklaşık 1 km hat döşenmiştir.

Yapılan İnceleme Ve Araştırmalar Özeti: Çukurpınar’ın başından itibaren inilen son metreye olan ki araştırmaların özeti aşağıdaki gibidir.

1.

Karlık Kuyusu’nun Çukurpınar’a Bağlanması. Çukurpınar’ın yaklaşık batı tarafında düşen bölümünde birçok karlık mevcuttur. Hem bu yıl hem de geçmiş yıllarda bunlardan bir tanesini buzdolabı gibi kullanarak yiyecekleri depolamıştık. Bu karlıklarda yaptığımız araştırmaların sonucunda bir tanesinin Çukurpınar’ın geniş ağzına bağlandığını ve Çukurpınar’ın 0 m noktası olan baca’dan daha yukarda bağlandığını gözlemledik. Bunun üzerine tamamen araştırılan ve ölçülen Karlık, 12 m’lik bir inişten sonra bir koldan -19 m derinliğe ulaşmaktadır. Öbür kolu ise

Çukurpınar’ın ağzına bağlanmaktadır. Giriş kotundan itibaren baktığımızda: ÇUKURPINAR’IN DERİNLİĞİ +9 m ARTMIŞTIR. BU DA ÇUKURPINAR’I DÜNYANIN EN DERİN 45.

MAĞARASINDAN 43. SIRAYA TAŞIMIŞTIR ve TOPLAM DERİNLİĞİ 1,205 M OLMUŞTUR. (harita gelecek) 2.

Işıltılı Galeri

-110 m’lik ilk inişin altında bu galeriye yanlışlıkla tırmanış gerçeklemiştir. İletişim hatasından kaynaklanan bu tırmanışta, BÜMAK tarafından çizilen ek haritadaki galerinin son ermediği ve daha yukarı çıktığı görülmüştür. Yaklaşık + 4050 m tırmanış yapılan bu galeri sonlanmıştır ve 1a haritası genel haritaya eklenmiştir.

3.

? İşaretli ikinci yan kol

Yine -110 m’nin altında ama bu sefer diğer tarafta olan bu yan kolda yaklaşık +50 m tırmanılmıştır ve tırmanan mağaracı arkadaşımız Mahyar Kafash’ın demesine göre ufak bir delikten ışık görmüştür. Bu yan galeride 1a olarak genel haritaya eklenmiştir.

4.

Kurnalı Galeri

Kurnalı galeri yaklaşık -130-140 metrelerde başlayıp, kurnalarla bezeli halde yukarı doğru çıkmaktadır. Burada da tırmanış gerçekleştirilmiştir. Çıkılan en son noktada, büyük bir salonla galeri bitmektedir. Haritası çizilmiştir hem ayrı bir şekilde hem de genel haritaya eklenmiş olarak ekte sunulmuştur.

5.

Gençler Kampı -734 m Yan Kol

Daha evvelden araştırılan bu fosil galerinin ölçümü alındı. Galerinin sonunda çöküntü taşların arasında BÜMAK’ın bıraktığı ‘veda mesajı’nı okuduktan sonra, taşların altının boş olduğunu fark eden Ender Usuloğlu arkadaşımız, diğerlerinin yardımıyla taşları kaldırdıktan sonra, yaklaşık -15 m

derinliğe ipsiz inilmiş ve daha da aşağıya doğru galerinin devam ettiği görülmüştür. Buradaki inişe de doğal bağlama ile yapılan bağlantıyla iniş yapılmış fakat galerinin daralarak insan geçilmez boyutlarla bir çatlak halinde daralarak devam ettiği gözlemlenmiştir.

6.

-734-800 m Arasında Sol taraftaki Yan Kol Burada eskiden BÜMAK bir parça ilerlemiş fakat bir duvar geldiği için devamını keşfedememişlerdi. Mahyar ve Hakan arkadaşlarımız bu duvarı tırmanarak devam etmişler ve yaklaşık 100-150 m’den sonra kol oldukça daralmıştır. 1A haritası genel haritaya eklenmiştir.

-1196 m’ye gidilirken, Çukurpınar’ın tam haritası döşeme ekibi mağaradayken Sencer Çoltu arkadaşımız tarafından getirildiği ve İran’lı arkadaşlarımızın mağarayı ellerinde harita olmadığından dolayı tam bilmemesinden dolayı ‘Mağara gidiyor’ haberi ana kampta oldukça heyecan katmıştır. Ertesi gün çıkan ekiple yapılan detaylı konuşmalar sonucunda aslında mağaranın devam etmediği, Iran’lı arkadaşların gidiyor dedikleri yerin daha evvelden BÜMAK’ın ‘Sahara’ diye adlandırdığı devasa bir galerinin girişi olduğu anlaşılmıştır. Kısa süren bir heyecan da olsa, 14 günde yaklaşık -1180 m’lere kadar inen ekibimiz çok iyi iş çıkarmıştır.

MORCA DÜDENİ Morca düdeni tarafımızdan Mayıs 2013’de yaptığımız trans-taşeli gezisinde bulunmuştur.

O zaman çok fazla miktar su girmesi ve yoğun bir kar ve buz olması bize sadece kapısından baktırdı, kısmet bu geziye ilk ciddi araştırmasıymış. Düğünalan mevkii’nin batısındaki ikinci üst vadideki suların çeken mağaranın ağzı yaklaşık 3*7 m genişliğindedir ve yaklaşık 20-25 m’lik dikey bir inişle başlar.

Mağara daha sonra kısa bir inişle devam ederek yatay bir parkurdan sonra duvarları milföy hamuru gibi ince katmaları olan büyük bir salona açılır. Burada neye değseniz elinizde

kalır. Mağara ufak inişlerle ilerlemektedir.

Mağaranın -130 m derinliğe kadar olan bölümü ölçülmüş ve haritası çizilmiştir. Yaklaşık -200 m’e derinliğer kadar incelenmiştir ve 20 m’lik bir inişten geri dönülmüştür. Mağara oluşum açısından bir düden olmasına rağmen zengindir.

Mağaranın devam etme ve derinlere gitme potansiyeli mevcuttur. Halihazırda şaşırtıcı bir şekilde Kuzey’e doğru ilerleyen mağaranın normalde o bölgenin en büyük vadisi olan ve suyunu çeken depremlerle kapanmış düdenine doğru dönmesini beklerdik ama şimdilik böyle bir şey söz konusu olmamıştır.

Morca düdenindeki kaya yapısının çürük olması sebebiyle döşeme yapılırken dikkatli olunmalı ve bazı inişlerde galeri dar olduğu içinde yukarıdan döşeme yapılıp saptırmayla sürtünmeler engellenmelidir.

KAYMAZ ORUĞU Morca düdenin salonundaki milföy hamuru gibi ince katma oluşumlar obruk ağzının bir kısmında vardır bu da döşemeyi zorlaştırmaktadır.

Kaymaz Oruğu Düğünalanı mevkii ile Morca mevkii’nin arasındaki kalan vadide yer alır. Bu vadinin suyunu obruğun yaklaşık 10 m yanındaki kayaların arasından sızan toprak düden çeker.

Bu düdenden giren sular büyük ihtimalle yıllar içinde yanıbaşındaki obruğun açılmasına sebebiyet vermiştir. Karşı taraftan yapılan doğal döşeme ve 1 tane dübel ile yaklaşık 50 m inilmiştir. Ağustos’ta olmamıza rağmen 40 m aşağıda 10-15 m büyüklüğünde bir buz katmanına tepesine iniş yapılıyor. Burada iple sarkmamıza rağmen mağaranın dibine inemedik. İnemediğimiz yerden yaklaşık bir 15-20 m daha iniş vardı. Aşağıya atılan taşları yankısından aşağıda geniş bir salon olduğu ve mağaranın kuzeydoğu yönünde (Düğünalanı tarafına) ilerlediği sanılmaktadır. Araştırılması devam edileceği için ölçüm alınmamıştır.

KAYMAZ ORUĞU II Yine Kaymaz mevkiinde Kaymaz Oruğuna yaklaşık 400-500 m mesafede Mayıs ayı etkinliğinde bulduğumuz bir obruktur. Bu obruk çöküntüsü yaklaşık 10 m vardır ve çöküntü dar

bir çatlakla sağa yani Kaymaz Oruğu’na doğru dönerek çok dar bir şekilde devam etmektedir.

Haritası çizilmiştir. (Referans: Haritalar bölümü, Kaymaz Oruğu II) Yine bu obruğa yakın diğer obruklar incelenmiştir. Bir tanesinin sürünmesi boldur ve baca gibi 2. bir girişi vardır. Bölgeye tekrar gelineceği için ölçüm alınmamıştır.

ATANBOĞAZI DÜDENİ Çukurpınar’dan Atanboğazı’ndaki Ayşe Teyzenin evine doğru giderken sola dönüşteki vadinin tabanında olan düden’de kısa bir araştırma yapılan düdenin çok gitmediği anlaşıldı. Haritası çizilmedi.

STH MAĞARASI Atanboğazına ayrı bir ekip araştırma için gittiğinde Atanboğazı düdenini bulamayan ekip bu mağarayı bulmuştur. -27 m derinliğe inen mağara tamamen araştırılmış ve haritası çizilmiştir. (Referans: Haritalar bölümü, Sth Cave)

?

gÄ°g ( MORCA SINKHOLE )

2.5 m

3m

gFgIgl8.gggggggggggFg87.g ENTRANCE

P: - 23 m 0

LocationF

gg8"gglBgg8468PS 0

gg8cgg8&gg8P6l.S

gl&7.ggg6s6l6 2.5 m 2m

gggUggggUgg

5m 2.5 m 2m

3.5 m

ggF

9.5 m

ggggg ggggggggggggg

2m

gggg ggFgggggggg gggg ggFggcggg"I8Igggg LEGEND g Step

12 m

gggg gog

?

2m 3.5 m

2m 0.8 m 1m 2m 2.5 m

Pebbles

3.5 m

Snow Flowstone

9.5 m

Stalactite g

2m

PLAN gFglg9g8..

5m

1 P: - 23 m

ggc.l8

.6.

_ 8"g 3.5 m 9m 2m

_ "7g 2.5 m

3.5 m 2m

?

12 m

_ l."g

2m 3.5 m 2.5 m

2m 2.5 m

_ l8.g

3m

?

2.5 m

Profile

gFglg9g"..

m 9m

m

15 m

ENTRANCE 1950 m

N

PLAN

0 2

5

10

20m

Profile

0 4

gg 10

20

40m

v vvbvGFvvvvvvvvvvvvUBv

HdH 0

Location:

vvU"vvwBvvUFd6G, 0

vvUGvvIGvvwFdGF,

vGHBHvvvdsdld

P: - 11 m

P: - 14 m

P: - 14 m

vvv8vvvv8vv vv

ENTRANCE

vvvvv vvvvvvvvvvvvv

A

vvvv vvvvvvvvvv vvvv vvvvGvvv"bUbvvvv

LEGEND

PLAN

_ wIv

vvwvzvwHH

v

P: - 11 m

Pit

Pebbles

Flowstone

v

Bone

_ GFv Profile

vvGHwU

vvwvzvw6H

N

PLAN

0

Profile

0

1

2

4m

1.5

3

6m

vv

Edinilen tecrübeler: Birçok arkadaşımız en öncelikle derin bir mağaraya psikolojik ve fiziksel olarak gezi öncesinden itibaren hazırlanmayı ve girmeyi tecrübe edindi. Böylesi uzun süren, kalabalık, değişik ülkelerden mağaracıların beraberce olacağı, iaşesi ve lojistiği zor olan bir geziye birkaç istisna hariç ilk defa katılınıldı. Hemen hemen her mağaracı kendi ilklerini ve rekorlarını yaşadı.

1. Ender Usuloğlu (İlk defa bu kadar kalabalık ve Uluslararası organizasyon planlaması) 2. Barış Vahapoğlu (İlk defa 515 m derinliğe iniş, çıkış) 3. Gökmen Ozut (İlk defa mağara etkinliğine geliş ve yüzey tarama) 4. Hakan Eğilmez (İlk defa -1030 m’ye kadar iniş ve uzun mağara kampı) 5. Metin Albukrek (İlk defa dijital video ve fotoğraf çekimine geçiş) 6. Gülşen Küçükali (İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış ve mağara kampı) 7. Bülent Demir (İlk defa 300 m derinliğe iniş çıkış) 8. Engin Selamsız (İlk defa 850 m derinliğe iniş çıkış ve mağara kampı) 9. Oktay Pöhrenk (İlk defa 300 m derinliğe iniş çıkış) 10. Sencer Çoltu 11. Havva Çoltu 12. Anıl Alkan (İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış) 13. Cem Emiroğlu (İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış) 14. Emrah Dirmit (İlk defa 740 m derinliğe iniş çıkış) 15. Yağmur Yüzbaşıoğlu (İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış ve mağara kampı ve şiddetli derecede üşüme) 16. Selin Tezcan (Türkiye’nin en derinine inen kadın mağaracı, -1030 m ve mağara kampı) 17. Umut Özten ( İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış) 18. Devrim Yetkin (İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış) 19. İlker Gürbüz (İlk defa 515 m derinliğe iniş çıkış) 20. Anıl Cem (İlk defa 300 derinliğe iniş çıkış ?)

21. Iranlılar (İlk defa 750 m ve daha derine

iniş ve çıkış, ilk toplu halde Uluslararası etkinlik 22. Almanlar (İlk defa 400 m derinliğe inip çıkma ve Türkiye’de ilk uluslararası etkinlik) 23. Chadi Chaker (İlk defa -1000 m’ye inip çıkış) Herkes elinden gelenin en iyisini yapmak için uğraştı ve bu uğraş herkesin kendisini aşmasına sebep oldu. Tabii bu bir anlamda da kendini aşma kısmen sorunları beraberinde getirdi.

Netice itibarıyla, çok büyük bir kaza olmaması şans olsa da aşağıdaki kazaya ramak kalma durumlarını düzeltmek için her kurum, kuruluşa sorumluluk düşmektedir.