CADI KAZAN I
SAY I : 41
NİSAN-HAZİRAN 2016
İmtiyaz Sahibi Anadolu Speleoloji Grubu Derneği adına Ali Aytan Yazı İşlerinden Sorumlu
Ender Usuloğlu ve Mehmet Sait Taylan
Yönetim Yeri
Gürz Sokak Erler Apt 17/a Kavacık Beykoz İstanbul
Grafik Tasarım
Ender Usuloğlu
Katkıda bulunanlar
Anıl Alkan Özge Kubat Cenk Levi Steilos Zakarias
Ön Kapak Fotoğrafı
Dağlı Kuylucu, Ender Usuloğlu
Arka Kapak Fotoğrafı
Yarık Düdeni, Stelios Zakarias
Mağaraya dair.... Nisan Haziran dönemi yine derneğimiz açısından yoğun geçti. Yeni üyelerimizin yatay mağara eğitimlerinin ardından ip teknik eğitimleri bittikten sonra sıra geldi dikey mağarada pekiştirmek. Bu amaçla yine Dağlı Kuylucu’nun yolunu tuttuk. Oldukça verimli ve güzel geçen geziden birçok hatıra ve tecrübe edinerek döndük. Videosunu seyretmek isterseniz aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Dağlım Yine her zaman olduğu gibi, Transtaşeli gezimizi mayıs ayında yaptık. Pek verimli geçmese de, 2 tane büyük obruk bulduk ve iyi yürüdük. Bu gezinin videolarını seyretmek isterseniz. Transtaşeli2016 ve Transtaşeli’16 Arka arkaya yaptığımız iki Yarık etkinliği ile bu düden mağarası Antalya’nın en derin mağarası olmuş ve 533 metre derinliğe inmiştir. Bu etkinliklerin hikayesini daha detaylı ileriki sayılarda alacağız o yüzdem şimdilik Stelios’un çektiği çok fotoğraflarla başbaşa bıraktık. Kısa bir Yarık teaser videosunu seyretmek isterseniz. Yarık-1 ve Yarık-2
© tüm hakları saklıdır. Yayın içeriği kaynak belirtmek koşuluyla ticari olmayan amaçlarla kullanılabilir www.aspeg.org.tr Facebook / ASPEG sayfası ve grup sayfası Twitter /aspeg Vimeo / aspeg * Üye olmak isteyenler, websitemizden üyelik formuyla veya yonkur@aspeg.org.tr’ye başvurabilirler.
Yarık gibi derin mağaralarda mağarabiyolojisi çalışmalarımız devam etmektedir. Özge arkadaşımız bu dünyayı tanımamız için bize ufak bir pencere açtı. Anıl arkadaşımız ise, TMF Kurtarma Grubunda patlatmadan sorumlu olacağı için, bizimle öğrendiklerini paylaştı. İnşallah lazım olmaz diyelim ama öğrenmekte fayda vardır. İyi okumalar!
e
ndekil i r İç -
i N
n a r i san -Haz
Mağarada Piroteknik Kullanım Sayfa 6
Parsık, Geçiş Sayfa 10
Karanlıkta Yaşam Sayfa 14
Yarık Etkinlikleri Sayfa 22
6 1 20
Mağarada Piroteknik Kullanımı Anıl ALKAN
Mağarada dar geçiş ile karşılaşıldığında, mağaracı kaşifler bu geçişi geçebilmek için bazı genişletme teknikleri kullanmaktadır. Bu teknikler (kaya delgisi, keski/çekiç vb.) içerisinde en pratik ve etkin yöntem piroteknik kullanılarak dar geçişte yer alan hedef bölgenin kırılarak açılmasıdır. Piroteknik kullanımı etkin olduğu halde, tehlikeli doğası gereği barındırdığı riskler dolayısıyla uzun süreçli eğitime ve izinlere tabidir. 1. Patlama Mekanizması ve Kimyası Patlama, yanma sonucu çok kısa sürede açığa çıkan enerji olarak tanımlanabilir. Piroteknik malzemenin yanması sonucu meydana gelen patlama ikiye ayrılır: (1) yavaş yanarak patlama ve (2) detonasyon. Yavaş yanarak patlama, piroteknik karışımın ses hızının altında yanması olarak tanımlanır. Mağaralarda kullanılan piroteknik karışım (karbon siyahı) bu sınıflandırmaya dahildir. Detonasyon ise genelde askeri patlayıcılar kullanıldığında meydana gelen ve yüksek enerjili (yavaş yanan patlayıcılara göre yaklaşık 100 kat daha güçlü) şok dalgası üretebilen patlama çeşididir [1]. Yavaş yanarak patlama sınıfına dahil patlayıcılarda, patlama süreci elektriksel fünyeden akım geçirilmesi ile başlar. Akımın geçmesi ile joule ısınması denilen, akımın geçirildiği telin (köprü teli) iç direncine bağlı köprü telinde sıcaklık artışı meydana gelir. Kısa sürede, yüksek sıcaklıklara ulaşan köprü teli vasıtasıyla piroteknik karışımın yanması sağlanır. Yanma reaksiyonu, kara barut içerisinde bulunan hidrokarbon (kömür) kaynağı ve potasyum nitrat (yükseltgeyici) arasında gerçekleşir. Kara barut içerisinde bu reaksiyonları hızlandırmak için bir miktar kükürt de bulunur. Karışım içerisinde kükürt bulunması sebebiyle kükürt oksit/dioksit gibi toksik gazların açığa çıkma ihtimali vardır. Bu sebeple mağarada patlatma yapılırken ortamda kükürt dioksit, karbon monoksit vb. toksik gazların konsantrasyonunun fazla artmaması için patlamalar arasında süre bırakılmalıdır. Buna ek olarak, mağarada hava akımının zayıf olduğu bölgelerde patlatma yaparken oldukça dikkatli olunmalıdır. Ekzotermik yanma reaksiyonu sonucunda, piroteknik ürünlerin (gaz formunda) sıcaklığı artar ve sıkıştırıldığı hacim içerisinde basıncın artmasına sebep olur. Yüksek basınçlı gazlar, kaya üzerinde stres dalgaları
oluşturarak ve kaya içerisindeki çatlaklara sızarak kayanın kırılması sağlanır [2]. 2. Mağarada Kullanılan Pirotekniklerin Hazırlanması ve Kullanımı Kullanılan piroteknik üç ana parçadan oluşur: 1. Ateşleyici sistem (Şekil 2 ve Şekil 3), 2. Piroteknik karışım, 3. Hazne.
Şekil 2. Ateşleyici sistem Ateşleyici sistemin görevi, piroteknik karışımın yanması için ilk enerjiyi vermektir. Elektrik enerjisi bir akü vasıtasıyla ateşleyici sistemine iletilir ve ateşleme sağlanır. Ateşleyici sistem, elektrik iletkenliğine sahip ince bir tel (köprü teli), kolay alevlenebilir malzeme (kibrit başı) ve kolay alevlenebilir malzeme ve köprü telini bir arada tutacak yapışkan macundan oluşur. Ateşleyici sistemi, istenmeyen patlamalardan korumak için statik elektrik kaynağından uzak tutmak gerekir. Patlayıcıyı, statik elektrik kaynağından, kullanıcı kişinin kendini topraklayarak koruması mümkündür. Ek tedbir olarak ateşleyici sisteme, devre kapatılacak şekilde direnç bağlanabilir. Karbon siyahı veya kara barut, 75 %
Şekil 1. Yatay ve dikey tipte piroteknik şematik gösterimi
Şekil 3. Endüstriyel ateşleyici sistem örneği potasyum nitrat, 15 % hidrokarbon ve 10 % kükürtten oluşur. Yaklaşık 12 mm çapında ve 10-15 cm boyundaki hazneye (alüminyum veya plastik boru) doldurularak, piroteknik gövde bütünü hazırlanır. Doldurma
Şekil 4. Pirotekniğin kaya üzerine yerleşimi aşamasında piroteknik karışımın olabildiğince yavaş aktarılması gerekir. Aksi takdirde, hızlanmış parçacığın etrafındaki oksijen konsantrasyonunun ani artışı istenmeyen alevlenmelere sebep olabilir. Ateşleyici sistemi ile birleştirilen piroteknik gövde, mağarada
kullanıma hazır hale getirilir (Şekil 1). Mağarada kullanıma hazır hale getirilen piroteknik bütün, dikkatli bir şekilde genişletme yapılacak bölgeye nakledilmelidir. Genişletme yapılacak bölgeye ulaşıldığında, bölgede patlatma yapacak mağaracılar dışında kimsenin olmadığına emin olunmalıdır. Patlatma yapacak ekibin mağaradakilerle ve mümkünse yüzeydekilerle irtibatı sağlanmalıdır. Ekip, kırılacak bölgeyi belirlerken, mağaranın kaya
stabilitesini tehlikeye atmamaya dikkat etmelidir. Kırılacak hedef bölge kenardan yaklaşık 20-30 cm içeriden en az 12 mm’lik matkap ile delinir.
Delik derinliğinin piroteknik bütün boyundan en fazla 1 cm fazla olmasına dikkat edilmelidir. Piroteknik bütün deliğe dikkatlice yerleştirilir. Eğer mümkünse deliğin ağzı, piroteknik bütün yerleştirildikten sonra silikon gibi sızdırmaz bir malzeme ile kapatılarak patlama basıncının tamamının kayaya iletilmesi sağlanır (Şekil 4). Patlatma ekibi, patlama bölgesinden güvenli bölgeye ulaştıktan sonra eğer varsa mağaradaki diğer mağaracılara ve mümkünse yüzeydekilere patlatma yapılacağı bilgilendirmesi yapılır. Patlatma yapmadan önce “Patlama” diye 3 kez bağırılır ve ardından akü kutup uçlarına, iletken uçlar bağlanarak patlatma gerçekleştirilir. Patlatılan bölgeye ulaşmadan önce, ekibin kaya statiği sağlanana kadar beklemesi gerekir. Bölge güvenliği sağlandıktan sonra ve patlama gazlarının uzaklaşması için 5-10 dakika beklendikten sonra patlatma devam edilebilir. 3.
Kaynakça
[1] S. Mannan, Lees’ Process Safety Essentials, Elsevier, 2014. [2] A. A. Balkema, Engineering Rock Blasting Operations, 1997.
PARSIK MAĞARAS YATAY GEÇİŞ Cenk LEVİ
SI
Parsık Mağarası, İzmit’in Aksığın köyünde bulunmakta. İstanbul’dan bir, bir buçuk saatlik araba yolculuğu sonrası Parsık mağarasının girişine ulaşılabiliyor ve Aksığın köyünde kamp atılabiliyor. Yuvacık barajına ulaştıktan sonra, Serindere’ye doğru yapılacak 20-25 dakikalık kısa bir yolculuktan sonra Aksığın köyüne ulaşılıyor. Parsık, İstanbul’a yakınlığından dolayı istenirse günübirlik veya hafta sonu kamplı geçilebilecek keyifli bir mağara. İstanbul’dan ASPEG ve İDOSK olarak gerçekleştirdiğimiz ortak mağara faaliyeti Cumartesi sabahı 08:00 gibi İstanbul’un farklı noktalarında buluşularak başladı. 09:30 gibi bütün araçlar Kurtköy’de bulunan Mehmetçik Vakfı tesislerinde bir araya geldi. Oradan da İzmit’e doğru konvoy halinde harekete geçildi. Yol boyunca, grubumuzun mağaracılığın yanı sıra müzik konusunda da iddialı olduğunu duymayan kalmadı. 10:30 gibi alışveriş yapmak için Yuvacık sapağında her zaman durduğumuz markete gittik. Henüz Mağara’ya girmeden herkes acıkmıştı. Önceden benim hazırlamış olduğum alışveriş listesine eklemeler, takviyeler yapıldı. Öğlen ve akşam yemeklerinde nelerin yenileceği derinlemesine tartışıldı, hem vejeteryanların hem de etoburları mutlu edecek seçenekler menüye eklendi. Alışverişten sonra Aksığın köyüne doğru harekete geçtik. İlk işimiz çadır atmak oldu. Çadırlar kurulunca ocaklar tüttürülmeye ve öğle yemeği hazırlıkları yapılmaya başlandı. Yemek sırasında, mağaraya iki grup halinde girilmesi kararlaştırıldı. 11 kişiden oluşan, Ender Usuloğlu liderliğindeki, benim de aralarında olduğum ilk grup, saat 14:30 sularında kamp alanından harekete geçti. 10 dakikalık kısa bir yürüyüşten sonra mağaranın girişine ulaştık. Pek çoğumuzun ilk mağara deneyimi olduğu için hem heyecanlıydık hem de merak içindeydik. Yatay mağara kategorisinde bulunan Parsık mağarası, ‘klostrofobiyi’; dar ve kapalı alanlarda bulunma korkusunu da sınıyor. Yatay ve dikey sürünme gerektiren bölümler de bulunmakta. Mağaranın önünde grup fotoğraflarının çekilmesinden sonra 14:45‘de içeri girdik. Mağaranın girişi geniş ve yol kenarından bakılınca net olarak görülebiliyor. Girişin
hemen ilerisinde kış uykusuna yatan yarasaları gördük. Yarasaları uyandırmamak için olabildiğince sessiz ve kısık ışıklarla ilerledik. Kısa bir süre sonra mağara daralmaya ve tavan yüksekliği düşmeye başladı. Eğilerek ve çömelerek ilerlemeye devam ettik. Tavan yüksekliğinin daha da düşmesiyle en sonunda sürünmeye başladık. 150-200 metre kadar alçak sürünme tekniğini kullanarak ilerledik. Ellerini suya değdirmek istemeyenler ise ‘plank’ pozisyonunda ilerlemeyi denediler.
hareket ettik. Mağaranın içinde farklı galeriler bulunduğunu gördük. Suyun akış yönünde ilerlemeye devam ettik. Farklı galerilerin ağızlarında yarasa grupları uyuyorlardı; bazıları sanki uyanmış gibi kanatlarını açmıştı. Mağaraya girişimizden 1 saat sonra mağaranın sonuna ulaştık. Mağaranın sonu aynı zamanda mağaranın dikey giriş yapılabilen diğer ucu. Dikey mağara deneyimimiz olmamasına rağmen bu vesileyle bu tür mağaralar hakkında ilk izlenimimizi de edinmiş olduk.
Sürünme etabının ilk kısmı göreceli olarak daha kolay ve rahat. Hatta, etabın ortalarına doğru tavanın yükselmesi biraz da olsa rahatlamaya ve dinlenmeye olanak veriyor. Bundan sonra ise tavan git gide daralmaya başlıyor ve sürünmeniz gerekiyor. 10 dakika kadar bir sürede sürünme etabı bitiyor.
Dönüş yolunda, daha önceden gördüğümüz ve pas geçmiş olduğumuz bölümü görmeye karar verdik ve 7 kişiden oluşan daha küçük bir ekip olarak o bölüme yöneldik. Dar bir bölümde ilerledikten ve 2-3 metrelik bir tırmanıştan sonra yukarıdaki alanda ilerledik. Burası da iki ayrı kola ayrılıyor. İlk önce sol kolda ilerledik ve önümüze 10-15 metre yüksekliğinde bir şelale çıktı, oradan inmemeye karar verip geri döndük. Sonrasında diğer kola doğru yöneldik, orasının da bir yere varmadığını görünce, geri döndük. Sonrasında da ekibin geri kalanıyla önceden belirlenmiş olan noktada buluşup geri dönüş için harekete geçtik.
Sürünme etabının sonunda kısa bir süre soluklanıp yolumuza devam ettik. Ara ara dik sürünme gerektiren geçişler bulunmasına rağmen rahatça ilerledik. Ender Abi her fırsatta bizleri süründürüp, videolarımızı çekti. Mağara içerisinde su seviyesi düşük olduğundan tahmin ettiğimizden daha hızlı
Mağaradan çıktıktan sonra, mağaranın yanında
bulunan küçük şelalede, sürünmekten kirlenen kıyafetlerimizi yıkayıp kamp alanına geri döndük. Kamp alanına 16:45 gibi vardık. Orkun Kuntay Uzel liderliğindeki ikinci ekip bizim varışımızın akabinde mağaraya girmek için hazırlıklara başladı. 17:30 sularında mağaraya girmek üzere hareket edip, 19:30 sularında geri dönüş yaparak onlar da kamp alanına ulaştılar. Kamp ateşi etrafında oturup, kimimiz için yeni bir deneyim olan, kimimiz için bir tutku hatta yaşam felsefine dönüşmüş olan mağaracılığı ve dikey dünyayı uzun uzun konuştuk.
KARANLIKTA YAŞAM
ÖZGE KUBAT
Canlılar, canlı ve cansız çevreleriyle karmaşık ilişkiler kurarak yaşamlarını sürdürürler ve böylece ekolojik sistemleri oluştururlar. Doğada çok çeşitli ekosistem örneklerine rastlanır. Büyüklükleri çok değişken olup bir akvaryum boyutundan bir okyanusa kadar değişebilir. Ancak bugün yeryüzündeki ekosistemlerde yaşayan canlılar hakkında değil yeraltında yaşayan Arthropoda (Eklem bacaklılar) şubesi hakkında bilgi vereceğim. Mağara canlıları 3 ana grupta toplanırlar. Bunlar; mağara faunası, mağara florası ve mağara mikrobiyotasıdır. Mağara faunası ise canlıların mağarada kalma durumlarına göre 3 gruba ayrılırlar.
1. Trogloxen ( Mağara Ziyaretçileri): Yeryüzünde yaşamalarına rağmen zaman zaman mağaralara giren canlılardır. Yaşamlarının belirli döngülerini (kış uykusu, doğum gibi) mağaralarda geçirirler. Ancak hiçbir zaman tüm yaşam döngülerini mağaralarda geçirmezler ve mağaralara özel adaptasyon şekilleri yoktur. Örnek olarak yarasa, kokarca, ayı gibi canlılar verilebilir. 2. Troglophil ( Mağara Seven Canlılar): Yaşamlarının çoğunu mağaralarda geçiren canlılardır. Yüzeyde de mağara ekosistemine benzeyen alanlarda yaşamlarını sürdürebilirler. Beslenme gibi nedenlerle alanlarını zaman zaman terk edebilirler. Örnek olarak örümcekler ve böcekler verilebilir. 3. Troglobit ( Mağara Canlıları): Tüm yaşamlarını mağaralarda geçiren canlılardır. Beslenmelerine ve predatörlerden kaçmalarına yardımcı olan adaptasyonları vardır. Bu adaptasyonlar, uzun bir antene sahip olma,
titreşim organları, iyi gelişmiş bir koku alma duyusu, uzun bacak ya da eller gibi yüzeydeki canlılardan çok daha farklıdır. Sirkadiyen ritimleri yoktur ve metabolizmaları ve üremeleri yüzeydeki akrabalarına oranla daha yavaştır. Metabolizma hızlarının yavaş olması, yüzeye oranla çok daha düşük besin miktarına sahip bir alanda yaşadıkları için enerjilerini korumak üzere geliştirdikleri bir adaptasyondur. Beslenmelerinin bir bölümünü yüzey sularının batmasıyla mağaralara taşınan besinlerden elde ederler. Mağaralar yüzeyde yaşayan tüm Arthropoda takımlarını içermezler. Karasal mağaralarda baskın olan Arthropodlar ;
böcek, örümcek ve kırkayak takımlarıdır. Türkiye mağaralarında bulunan bazı Arthropoda türlerini aşağıda görebilirsiniz.
Kingdom : Animalia Phylum: Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Amblypygi Familya: Charinidae Tür: Charinus ioanniticus Türkiye mağaralarından kayıtlar: Hatay İli, Samandağ İlçesi, Çevlik Köyü, Titus Tüneli ?
Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Araneae Familya: Agelenidae Tür: Agelena labyrinthica Türkiye mağaralarından kayıtlar: Mardin İli, Midyat İlçesi, Derömer Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Araneae Familya: Amaurobiidae Tür: Coelotes atropos Türkiye mağaralarından kayıtlar: Zonguldak İli, Ereğli İlçesi, Ova köyü civarında bir mağara
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Araneae Familya: Dysderidae Tür: Dysdera crocata Türkiye mağaralarından kayıtlar: Hatay İli, Antakya İlçesi, Narlıca Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Araneae Familya: Filistatidae Tür: Filistata insidiatrix Türkiye mağaralarından kayıtlar: Hatay İli, Antakya İlçesi, Suadiye, Mağaracık
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Araneae Familya: Gnaphosidae Tür: Drassodes lutescens Türkiye mağaralarından kayıtlar: Kahramanmaraş İli, Alikaya Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Pseudoscorpiones Familya: Chthoniidae Tür: Chthonius (Chthonius) ischnocheles Türkiye mağaralarından kayıtlar: İstanbul İli, Yarımburgaz Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Arachnida Ordo: Scorpiones Familya: Iuridae Tür: Iurus kadleci Türkiye mağaralarından kayıtlar: Antalya İli, Alanya İlçesi, Dim Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Diplopoda Ordo: Callipodida Familya: Schizopetalidae Tür: Eurygyrus bilselii Türkiye mağaralarından kayıtlar: Konya İli, Beyşehir Gölü, Hacı Akif Adası, Hacı Akif Mağarası; Burdur İli, İnsuyu Mağarası, Mersin İli, Silifke İlçesi, Cennet Mağarası; Konya İli, Beyşehir Gölü, Hacı Akif Adası, Hacı Akif Mağarası; Konya İli, Seydişehir İlçesi, Tınaztepe Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Diplopoda Ordo: Julida Familya: Blaniulidae Tür: Nopoiulus kochii Türkiye mağaralarından kayıtlar: İstanbul İli, Yarımburgaz Mağarası ; Eskişehir İli, Günyüzü İlçesi, Yelinüstü Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Diplopoda Ordo: Polydesmida Familya: Polydesmidae Tür: Polydesmus concordiae Türkiye mağaralarından kayıtlar: İstanbul İli, Şile İlçesi, Soflan Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Chilopoda Ordo: Lithobiomorpha Familya: Lithobiidae Cins: Lithobius Türkiye mağaralarından kayıtlar: İstanbul İli, Yarımburgaz Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Insecta Ordo: Collembola Familya: Hypogastruridae Cins: Hypogastrura Türkiye mağaralarından kayıtlar: İstanbul İli, Yarımburgaz Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Insecta Ordo: Coleoptera Familya: Carabidae Cins: Duvalius Türkiye mağaralarından kayıtlar: Zonguldak İli, Ereğli İlçesi, Oğlankız (İnsırtı 2) Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Insecta Ordo: Diptera Subordo: Brachycera Superfamilia: Hippoboscoidea Familya: Nycteribiidae Cins: Nycteribia Türkiye mağaralarından kayıtlar: İstanbul İli, Yarımburgaz Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Classis: Insecta Ordo: Orthoptera Familya: Rhaphidophoridae Tür: Troglophilus aspegi Türkiye mağaralarından kayıtlar: Bartın İli, Kayadibi Köyü, Sipahiler Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Subphylum: Crustacea Classis: Malacostraca Ordo: Amphipoda Familya: Gammaridae Tür: Gammarus ustaoglui Türkiye mağaralarından kayıtlar: Mersin iİi, Anamur - İlçesi, Sugözü Köyü, Taşeli Yaylası, Peynirlikönü Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Subphylum: Crustacea Classis: Malacostraca Ordo: Decapoda Familya: Potamidae Alttür: Potamon ibericum tauricum Türkiye mağaralarından kayıtlar: İzmir İli, Dikili İlçesi, Yelköprü Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Subphylum: Crustacea Classis: Malacostraca Ordo: Isopoda Subordo: Asellota Familya: Asellidae Tür: Asellus (Asellus) aquaticus Türkiye mağaralarından kayıtlar: Burdur İli, İnsuyu Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Subphylum: Crustacea Classis: Malacostraca Ordo: Isopoda Subordo: Oniscidea Familya: Cylisticidae Tür: Cylisticus convexus Türkiye mağaralarından kayıtlar: Yalova İli, Soğucak Mağarası; Isparta, Aksu İlçesi, Anamas Yaylası, Zindan Mağarası
Kingdom : Animalia Phylum : Arthropoda Subphylum: Crustacea Classis: Maxillopoda Ordo: Cyclopoida Familya: Cyclopidae Tür: Eucyclops serrulatus Türkiye mağaralarından kayıtlar: Burdur İli, İnsuyu Mağarası
KAYNAKLAR Checklist of the cave Dwelling Invertebrates (Animalia) of Turkey (Kadir Boğaç KUNT, Ersen Aydın YAĞMUR, Sulhi ÖZKÜTÜK, Hakan DURMUS , Sinan ANLAS) Description of a New Species of the Genus Troglophilus Krauss, 1879 (Orthoptera: Rhaphidophoridae) from Northern Anatolia, Turkey (Mehmet Sait TAYLAN, Abbas MOL, Deniz ŞİRİN) Biyospeleoloji (Mehmet Sait Taylan) Ecology of Cave Arthropods (Francis G. Howarth, Department of Entomology, B. P. Bishop Museum, Honolulu, Hawaii)
Foto: Yarık Düdeninden alınan numuneler, Stelios Zakarias