De tijdloze schoonheid van Marc Lagrange

Na een vlekkeloze rit richting Scheldestad, genietend van een vrolijk muziekje, kom ik, iets na lunchtijd, pal op de minuut van afspraak bij het huis van Marc Lagrange in Antwerpen toe. Een vriendelijke juffrouw opent de deur en vraagt me nog enkele minuutjes geduld uit te oefenen. Zo krijg ik even de tijd het smaakvolle interieur van dit bijzonder mooie herenhuis in mij op te nemen. Dan gaat een van de hoge deuren open en word ik door een andere vrouw uitgenodigd binnen te komen. Marc Lagrange zit achter een lang bureau en verwelkomt mij vriendelijk. De dame, die mij net binnenliet, wordt mij voorgesteld als Zoe Mette Christensen, de agent van Marc. Ik krijg, in een stijlvol kopje, een smakelijk geurende koffie voorgeschoteld en dan gaan we met zijn drieën gezellig aan tafel zitten.

Marc Lagrange: “Ik heb Zoe voorgesteld om het interview bij te wonen. Wij werken immers als een team en ik denk dat zij op bepaalde vragen beter het antwoord weet dan ik.”

Ik stel van mijn kant voor om het interview in het Engels te laten verlopen maar Zoe veegt dit idee meteen van tafel. Nederlands is perfect voor haar, zolang wij haar toelaten dat zij in het Engels mag antwoorden. Het resultaat van onze “formule” is dat we regelmatig switchen tussen de taal van Conscience en die van Shakespeare.

CMm: Wat mij vooral verraste toen ik uw curriculum doornam, was uw opleiding en uw initiële beroepskeuze?

Marc Lagrange: “Ik ben als ingenieur elektriciteit en sterkstroom afgestudeerd en heb in die richting logischerwijze mijn eerste beroepsstappen gezet. Op zichzelf lag dat in de lijn van de verwachtingen. Omdat ik altijd een fascinatie voor techniek heb gehad. Mechanische treinen, knutselen, creatief bezig zijn, alles waar een technisch geurtje aan vasthing, boeide mij enorm. Dus ook fotografie. Mijn ouders, getrouw aan hun tijdsgeest, hebben de interesse voor fotografie echter snel de kiem in gesmoord. ‘Het leven als fotograaf gaf geen zekerheid’, klonk het toen.”

CMm: En toch blijkt dat ook ouders het dus bij het verkeerde eind kunnen hebben. Hoe ben je dan toch in de wereld van de fotografen beland?

Marc Lagrange: “Dit is een heel geleidelijk proces geweest. Als ik vandaag terugkijk op mijn kinderjaren dan besef ik dat ik in mijn onderbewustzijn sinds mijn 12 jaar bezig was met beelden te maken. Het is pas bij het overlijden van mijn vader, ik was toen een flinke twintiger, dat ik nood had om mij te isoleren en een proces zocht om mijn verdriet te verwerken, dat ik actief ben begonnen te fotograferen. In het begin waren dat beelden in het voetspoor van Cartier Bresson. Later, in de jaren ‘80, belandde ik via mijn toenmalige schoonbroer, een internationaal topmodel, in de mode- en modellenfotografie. Ik nam testen van Eduard, op zijn kot in Gent. De modellenbureaus zagen deze foto’s, waren onder de indruk en zo ging de bal aan het rollen.”

CMm: Ik hou van je prachtige portretten. “Black Flower” is mijn persoonlijke favoriet. Je voelt de communicatie tussen fotograaf en model. Mag ik stellen dat je er altijd de voorkeur hebt aan gegeven om mensen te fotograferen?

Marc Lagrange: “Ja, toch wel. Portretteren heb ik altijd het liefst gedaan. Zelfs als kind, met mijn Kodak Istamatic, mijn allereerste camera, verzameld met Fantapunten. Daarmee nam ik portretten van mijn vader in zijn magazijn, van mijn moeder, mijn hond,... Portretteren heeft inderdaad veel weg van de intimiteit van een gesprek. Ik hou heel veel van “Rwanda Girl”.

Er is echter een groot verschil tussen wat je het liefst doet en de realiteit. Als beginnend fotograaf moet je concessies maken. Niemand ontsnapt aan dat evolutieproces. Uiteraard heb ook ik als fotograaf jarenlang veel andere opdrachten aanvaard. Tot 8 jaar terug deed ik heel wat commercieel werk, maakte ik de foto’s voor de catalogen van grote ketens zoals C&A. Ik werkte daarnaast voor tal van magazines: ‘Dit is Belgisch’, ‘Knack Weekend’,... noem ze maar op. Dat was mijn inkomen. Alle tijd die ik vrij had, nuttigde ik om mij te concentreren op wat men zo mooi ‘eigen werk’ noemt. De fotografie die mij echt aansprak, waar ik mijn artistieke creativiteit in kwijt kon. Ik vertel je natuurlijk geen geheim als ik je zeg dat het altijd een droom is geweest ooit van mijn vrij werk mijn beroep te kunnen maken. Ik voel mij dan ook heel erg gepriviligieerd dat ik dit nu voltijds kan en mag doen.”

Marc Lagrange: Portretteren heb ik altijd het liefst gedaan. Zelfs als kind, met mijn Kodak Istamatic, mijn allereerste camera, verzameld met Fantapunten. Daarmee nam ik portretten van mijn vader in zijn magazijn, van mijn moeder, mijn hond,... Portretteren heeft inderdaad veel weg van de intimiteit van een gesprek. Ik hou heel veel van “Rwanda Girl”.

Ik ben een gepassioneerd technieker. Ik hou niet van het moderne digitaal geklik, van de hedendaagse fotografie waar na eindeloos manipuleren meestal een ontgoochelend steriel eindbeeld overblijft die de creatieve impuls van de fotograaf in het niets doet verdwijnen. Ik grijp daarom terug naar de oude technieken, en de technische wijsheden die daar hand in hand mee gaan.

CMm: De ultieme wens die in vervulling gaat. Van je hobby je beroep kunnen maken. Wat was het sleutelmoment, de gebeurtenis die er voor zorgde dat het succes je plots toelachte?

Marc Lagrange: “Van een sleutelmoment kun je niet echt spreken, vind ik. Succes is de resultante van het werk dat je over een hele periode hebt verricht. De vrucht van een denkproces, van een artistiek groeien, van beelden die een eigen visie weerspiegelen, die inslaan niet alleen omdat ze technisch perfect zijn, of esthetisch als mooi worden erkend, maar omdat ze de vertaling zijn van je eigenheid als fotograaf. Zeven jaar terug werd ik op een dag gecontacteerd door de directeur van het Fotomuseum die mijn persoonlijk werk al jaren nauwlettend volgde. Hij zei me ‘Ik wil drie dingen van jou!’. Hij vroeg me een solo-fototentoonstelling te doen in het Fotomuseum, hij wilde een werk kopen voor datzelfde museum om permanent in de inkomhal te hangen en hij wilde me opnemen in de ‘Belgische Fotografie van 1840 tot Heden’. “Jij hoort daar thuis”. Het was het begin van de grote doorbraak.”

CMm: Je foto’s lijken soms wel schilderijen uit een ander tijdperk. Wat maakt van een foto een “Marc Lagrange”?

Marc Lagrange: “Een basisvoorwaarde lijkt mij dat de foto door Marc Lagrange is genomen! Nee, een foto moet voor mij stijlvol zijn, en door het genre fotografie dat ik breng, sensueel, als het kan graag zelfs een tikkeltje prikkelend. Het moet absoluut klasse etaleren. Een beeld van mij moet het gevoel ambiëren tijdloos te zijn. Het moet conceptueel en compositiegewijs aantonen dat er over nagedacht is. Ik spreek hier in mindere mate over portretten, doch vooral over de scenario’s, de foto’s die ik ‘scenery’ noem. Een idee voor een foto is zoals een verhaal. Het rijpt in je hoofd, en krijgt pas vorm na de nodige reflectie. Van dat soort foto’s kun je inderdaad zeggen dat ze volledig zijn ingekaderd en uitgebalanceerd. En de vergelijking met schilderijen, daar kan ik wel inkomen. De setting en vooral de zorg die wij aan de decors besteden zijn de fundamenten van elk succes.

Wat een Lagrange echter zo bijzonder maakt is de onconditionele liefde voor het vak en de compromisloze dwang om het verhaal, het beeld, op een technisch uitmuntende manier te kunnen brengen. Ik ben een gepassioneerd technieker. Ik hou niet van het moderne digitaal geklik, van de hedendaagse fotografie waar na eindeloos manipuleren meestal een ontgoochelend steriel eindbeeld overblijft die de creatieve impuls van de fotograaf in het niets doet verdwijnen. Ik grijp daarom terug naar de oude technieken, en de technische wijsheden die daar hand in hand mee gaan. Een goede foto moet voor mij een maniakale beheersing van licht nastreven. Mijn ding is de grote plaat, de grote camera, topkwaliteit alom. Het ambacht fotografie! En rond mij, mensen die geestesverwanten zijn en graag op dezelfde manier werken. Met kennis en respect voor de oude procédés, waar de kwaliteit veel hoger ligt. Platinumprints, feilloze afwerking. Wij zijn ook momenteel bezig om terug te keren naar de glasnegatieven. Als je daar een grote print van maakt, heb je direct al een uniek kunstwerk. Ik leg de lat ontzettend hoog. Maar als je ziel in de fotografie ligt, is alleen het allerbeste goed genoeg.”

Zoe MC: “Marc is een vakman ‘pur sang’. Hij is zo gefocused dat er hem op technisch vlak weinig zaken zullen verrassen. Hij weet exact waar hij mee bezig is, beheerst de technieken. Hij werkt met film en platen. Het resultaat wordt amper bewerkt, het acroniem – what you see is what you get – in gedachten. Marc zal misschien wat stofjes of minieme krasjes verwijderen, maar voor de rest zal hij de foto laten zoals ze is. Zoals hij ze genomen heeft. En daarom heeft zijn fotografie zo’n hoog artistiek niveau bereikt.”

CMm: Kan je die lijn doortrekken naar de modellen met wie je werkt? Moeten het per definitie allemaal supermooie vrouwen zijn? Ik las ergens dat je zei een aversie te hebben aan lelijke dingen. Ook aan lelijke vrouwen?

Marc Lagrange: “Wat zijn lelijke vrouwen? Iedereen ervaart schoonheid op een andere manier. Natuurlijk wil ik graag werken met mooie mensen. We moeten daar toch niet onnozel over doen? Je kunt toch moeilijk de perfectie nastreven en dan slordig zijn in het kiezen van je modellen? Zeker in een wereld als de mijne waar elegantie en schoonheid centraal staan. Het is niet evident naaktmodellen te fotograferen. Alles moet perfect zijn, niets wordt immers weggestoken.

Ik wil graag toch iets verduidelijken voor er daar een misverstand over gaat ontstaan. Er is een groot verschil tussen schoonheid en charisma. In mijn werk is dat nu niet direct te kaderen, maar ik kan me perfect een schitterende foto voorstellen van iemand die aartslelijk is. Op voorwaarde dat die persoon charisma heeft. Schoonheid mag je niet verwarren met charisma. Je hebt soms bloedmooie meisjes die absoluut geen charisma hebben en soms heb je dan vrouwen die er a priori niet uitspringen maar die een ongelooflijke uitstraling hebben. Schoonheid is voor mij belangrijk maar blijft ondergeschikt aan charisma. Het ultieme is natuurlijk een combinatie van de twee.”

Zoe MC: “Er is inderdaad veel meer dan enkel schoonheid dat meespeelt. Veel mensen hebben daar een verkeerd beeld van. Zij denken dat elk mooi meisje dat hier voor een casting binnenstapt, door Marc automatisch voor een project zal gekozen worden. Zo eenvoudig is het niet. Een model moet diepgang hebben. Ze moet ook passen in het verhaal dat Marc wil brengen. Ze moet karakter hebben, een beetje onvoorspelbaar zijn. Verrassen. Ze moet zich op haar gemak voelen als ze naakt moet poseren. Omdat Marc heel discreet en diplomatisch is, duurt dat meestal niet lang.

Je ziet dus dat pure schoonheid als enige troef ontoereikend is. Het gaat ook niet altijd om naaktheid. De insinuatie, de verleiding, de verbeelding, het suggestieve, maakt een beeld soms spannender dan de naaktheid zelf. Dat moet je als model kunnen brengen. Marc werkt daarom ook regelmatig met dezelfde modellen. Omdat er een entente is ontstaan tussen hen. Inge Van Bruystegem is een van Marc’s favoriete modellen. Is ze daarom de allermooiste? Waarschijnlijk niet, maar zij begrijpt Marc als geen ander en is daarom een fantastische vrouw om mee te werken.”

CMm: Op hoeveel exemplaren wordt een kunstwerk van u afgedrukt?

Marc Lagrange: “We doen 9 edities en twee artist proofs. Daar wijken we niet van af, hoe groot het succes van een foto ook mag zijn. Het formaat is meestal standaard, vrij groot, 1.5 tot 2 meter, conform ook aan het traditionele galerijcircuit. Nu hebben we sinds kort een samenwerking opgestart met een van de beste platinumprinters ter wereld. Wat die man kan brengen, waw...”

Zoe MC: “We hebben nu 24 prints bij hem gedaan van 0,9 op 1,10 m. Wat die man presteert met Marc’s negatieven, is waanzin. Dan sta je versteld hoe mooi een foto kan zijn. Die beelden hebben zo veel intimiteit en roepen zo veel emoties op, dat ze absoluut geen groter formaat vragen. Bovendien zijn ze met de hand gemaakt, en zo dus allemaal ‘pièces uniques’. Mensen verschieten soms dat een foto van Marc Lagrange behoorlijk wat geld kost, maar je mag niet vergeten wat daar allemaal komt bij kijken. Dit is kunst in zijn puurste vorm, het perfecte huwelijk tussen creativiteit en technisch venuft. Het resultaat van teamwork tussen mensen die allemaal top zijn in hun vak. Elk van hen is een onmisbare schakel in het geheel. Ook hij die op het einde van het proces de delicate opdracht krijgt een mooi kader voor de foto te creëren.”

CMm: We mogen natuurlijk ook jou niet vergeten, de vrouw die de belangrijke opdracht heeft overal ter wereld Marc Lagrange ‘s werk uit te dragen?

Zoe MC: “Ik ben door Marc een goed half jaar geleden aangeworven om hem zakelijk te vertegenwoordigen. Hij wilt zich enkel nog concentreren op zijn werk. En dat is fotografie. Hij is momenteel met 4 projecten simultaan bezig. Als je dat goed wilt doen, is er absoluut geen extra ruimte meer in je hoofd over om er daarnaast ook nog zakelijke aspecten bij te nemen. Het is dus mijn taak Marc af te schermen en zijn belangen te behartigen. Natuurlijk moet mijn visie in het verlengde liggen van zijn verwachtingen.

Op dit moment ben ik heel druk bezig Marc’s “international exposure” nog breder uit te werken. We hebben een heel grote tentoonstelling in Oostenrijk en we zitten nu ook in Saint-Tropez. Ik werk aan een project in Moskou, doe prospecties in New York en op nog een paar andere plaatsen in de Verenigde Staten. Ik werk ook aan een nieuw boek, het vijfde. Ik vind het een heel fijne ervaring om de pracht van Marc zijn kunst te kunnen exterioriseren. Ik zie het niet echt als werk, het is een levensstijl die je aanneemt. Omdat het zo mooi is, maakt dat mijn taak ook zo veel makkelijker. Ik ben jaren een chef geweest in driesterrenzaken, een beetje overal in de wereld. De middens waar de fotografie van Marc thuishoort, daar heb ik jaren in rondgetoefd.”

CMm: Je hebt recent ook de regie gedaan voor een commerciële film, ‘Super Trash’. Heb je ambities om iets te betekenen in de filmwereld?

Marc Lagrange: “Oh nee, helemaal niet! Het was gewoon een hele leuke ervaring, een nieuw experiment. Omdat mijn fotografie ook sterk cinematografisch is en met een bijzondere aandacht voor gecreëerd licht, hebben ze mij dit gevraagd. Ik vond dit heel fijn, heb ook later meegewerkt aan de videoclip van Liesa Van der AA. Ik sluit niet uit dat ik in de toekomst nog zal meewerken aan soortgelijke projecten. Maar ik ben en blijf een fotograaf. Die elke dag probeert nog beter te worden. Met het beeld van de voor mij allergrootste fotograaf, Irving Penn, voor ogen. Een man met een ongelooflijk oog die met zijn portretten, zijn composities, zijn bloemen de eeuwigheid wist te benaderen...”  www.lagrange.be