«Καινούργια» Μόνιουμεντς ΚΑΜ WORKSHOP 2013
Vers une Μonumortalité (Προς μια Μνημειοκτονική) Physical configurations embody narrative schemes that were present in western fiction long before they became ubiquitous in the real world.* Stéphane Degoutin – Gwenola Wagon BUILT METAPHORS - Gated communities and fiction*
Το κάλεσμα του ΚΑΜ ζητά μια τοποθέτηση πάνω στην έννοια του μνημείου, προσκαλώντας νέες ματιές σε υπάρχοντα μνημεία, αλλά και ματιές προς νέα μνημεία. Στη διαδικασία αυτή λανθάνει η ιδέα της σημειολογικής διαχείρισης του χώρου (ως εννοιολογικό, ψηφιακό και γεωμετρικό πεδίο) και η σταδιακή μετατροπή του σε ένα «ανοικτό» σημείο, έτοιμο να φιλοξενήσει πολλαπλά σημαινόμενα. Οι ενθουσιώδεις συμμετέχοντες, ως άλλοι μικροί εξερευνητές εξορμούν στο αστικό τοπίο των Χανίων, όπως αυτό διαμορφώνεται στο τέλος του καλοκαιριού του 2013 μ.Χ, προκειμένου να ανακαλύψουν και να καταγράψουν πιθανούς θύλακες ανασημασιοδότησης του χώρου και να δημιουργήσουν μια χάρτα των πολλαπλών μνημειακών αναπαραστάσεων του. Στην αναζήτηση του μνημειακού genius της πόλης κυριαρχούν, εν είδη οδηγού, αφηγηματικά σχήματα (δομές και εξιστορήσεις), τα οποία επικυρώνονται σε δεδομένες χωρικές οργανώσεις ή ενσωματώνονται σε αυτές, μεταπλάθοντας τες προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Η δημιουργία ή/και η ένταξη αφηγήσεων σε χωρικούς σχηματισμούς βοηθά αναμφίβολα την ταυτοποίηση και τη μνημονική καταγραφή τους. Βοηθά, εν ολίγοις, στη μετατροπή τους σε μνημεία. Ενόσω όμως αρχετυπικές χωρικές δομές διαμορφώνουν ή υπονοούν ένα μνημειακό υπόβαθρο χρησιμοποιώντας καθολικές σημειοδοτήσεις, η εξιστόρηση που γεμίζει τον ανοικτό φορέα / δοχείο / πυκνωτή, με συλλογική μνήμη, αποκτά καίρια σημασία τόσο για την επιλογή της δομής - η οποία αναδεικνύεται ή επιβάλλεται-, όσο και για την επιθυμητή αλληλεπίδραση της με τη φυσική διαμόρφωση (χώρος και κοινωνία). Η επιλογή αυτού του «αξιομνημόνευτου» στοιχείου αποτελεί κατεξοχήν αντικείμενο διαλεκτικής των επιστημολογιών. Έτσι, από την παραδειγματική εξιστόρηση του «υψηλού» ως την καρναβαλική αντιστροφή της μνήμης με την παγίωση του εφήμερου, τα πολλαπλά εναλλασσόμενα πλην έλλογα αφηγηματικά σχήματα μας φορούν «μάτια που βλέπουν» με ορισμένο βλέμμα, πέραν της τεχνοκρατικής κατασκευής του, ακόμη και το συμβολισμό, την ερμηνεία του χώρου. Σε αυτό το πλαίσιο αναζήτησης και προσδιορισμού της νεο-μνημειακότητας ίσως τελικά να έχει περισσότερο νόημα η προσπάθεια άρσης των προκαθορισμένων αντιληπτικών σχημάτων, ή αν αυτή καταστεί μάταιη, η αντιστροφή και
2
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
διάβρωση της δυναμικής τους. Η εκ των έσω αμφισβήτηση του συστήματος μνημειακής παραγωγής, μπορεί να παράξει μια ιδιότυπη μείξη του μονοσήμαντου και του πολλαπλού, του φανερού και του κρυφού, του γλαφυρού και του αφαιρετικού, του υλικού και του άυλου, μα κυριότερα την παλινδρομική διάθεση ανάδειξης και απόκρυψης μιας μνήμης. Αυτό το ανοίκειο μνημειακό τέρας, που στέκεται στο όριο της επιστημονικής επικύρωσης ενός μνημειακού θεσμού αρχιτεκτονικής διδασκαλίας, δε θα μπορούσε να βρει καλύτερη εξιστόρηση από αυτήν μιας τράνς εκδιδόμενης, στο συστρεφόμενο κατώφλι του εφήμερου οίκου της.
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
3
«Kαινούργια» monuments Στην μελέτη αυτή θα περιηγηθούμε στα όρια της παλιάς πόλης των Χανίων και θα γλιστρήσουμε στον παράδρομο της οδού Μίνωος, ένα στενό που παρουσιάζει επισκεψιμότητα αντιστρόφως ανάλογη του μεγέθους του. Η κοινότητα που αναπτύσσεται πίσω από τις ανοικτές πόρτες και τα κόκκινα φώτα, αποτελεί τον τόπο που τα Χανιά παραχωρούν στο λόγο και την πόλη, για την έκφραση του σεξ (sexe) τους. Την κοινότητα αυτή ήρθαμε να τη «δούμε», να την ξεχωρίσουμε στο παλίμψηστο της πόλης, μέσα από τα μάτια που μας φόρεσαν οι ποικίλες αναφορές στους φαντασιακούς τόπους του αγοραίου έρωτα. Η εκμετάλλευση της Nicole Kidman στο όριο της σιωπής του Dogville, η εκκωφαντική πλην ένοχη συναίνεση της Malena, τα όνειρα που καταστράφηκαν πίσω από τα «Κόκκινα Φώτα», το μεγαλείο της «Τζένης των Πειρατών». Φανταστικές εξεικονίσεις του πραγματικού ποτισμένες με προφορικές αφηγήσεις κατασκεύασαν πρώιμα τη μυθολογία ενός χώρου, πριν καν τον αντικρίσουν τα μάτια μας. Σταδιακά ανακαλύψαμε πως τελικά και η ίδια η πόλη έχει βρει δειλούς τρόπους να περιγράφει, στο όριο του λόγου, αυτό που υπονοείται στη σιωπή. Λιγοστά αφιερώματα του τύπου που ανακαλύπτουν πανηγυρικά, με στοιχεία εθνογραφικού εξωτισμού, τους οίκους ανοχής, καχύποπτες διηγήσεις των νοικοκυρών, που σαν άλλοι φρουροί μας υποδέχτηκαν πριν καν αντικρίσουμε τα κόκκινα φώτα, μα πιο κυνικά, οι λίστες, τα αρχεία της αστυνομίας που καταγράφουν άδειες και ονόματα αυτών που έρχονται να ικανοποιήσουν τις ορέξεις των επικριτών τους. Αυτοί οι «καινούργιοι» πολίτες των Χανίων, κορίτσια από κάθε γωνιά της Ελλάδας και των Βαλκανίων, πέραν των αρχείων της αστυνομίας, καταγράφονται από μια πληθώρα γκροτέσκων επιγραφών που γεμίζει τις πόρτες στον παράδρομο της Μίνωος, Καινούργια Τζένυ, Καινούργια Αλίκη, Καινούργια Πάολα... Τα ονόματα εναλλάσσονται και τα κορμιά ανταλλάσσονται με χρήμα ως εμπορεύσιμο «νέο» μνημείο που ανοίγει τις πύλες του για να το προσκυνήσουν τα αρσενικά κορμιά των Χανιωτών. Οι επιγραφές αυτές είναι και το πρώτο που αντικρίζει κανείς κοιτώντας δειλά από τις σχισμές της πολεοδομικής γραμμής. Τις εισόδους της γειτονιάς του σεξ. Ο χώρος περιγράφεται με σαφήνεια από όρια άλλοτε υπαρκτά άλλοτε κατασκευασμένα, όπως ο τοίχος από τσιμεντόλιθο που υλοποίησε το ακριβές σύνορο ανάμεσα στις νοικοκυρές και τις πουτάνες. «Μια παράταιρη μάντρα από τσιμεντόλιθους οριοθετούσε τα σπίτια από τα κατοικήσιμα σπίτια. Ήρεμα τα πράγματα όταν κατέβηκα στο νησί. Είχαν ενσωματωθεί παιδικές φωνές με βογκητά πάθους, ηδονής, καμιά φορά και πόνου.» *
4
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
5
Στεκόμαστε στο όριο και χαρτογραφούμε την περιοχή. Η αρχετυπική καλύβα των σεξουαλικών αφηγήσεων μιας μικροκοινωνίας, που εδώ πολλαπλασιάζεται χωρικά σε μια αλληλουχία από στενομέτωπα, κατά κύριο λόγο διώροφα κτίσματα, αποκόπτεται κατά κανόνα από τον αστικό ιστό και μετατρέπεται σε αναχωρητικό κελί στα όρια των τειχών της πόλης. Ούτε extra ούτε intra, αλλά ακριβώς πάνω στους τοίχους. Η γειτονιά της Τάμπιας, όπως την αποκαλούν οι κάτοικοι, ο δρόμος των οίκων ανοχής αναπτύχθηκε αρχικά στα όρια της παλιάς πόλης, για να εσωκλειστεί με την ανάπτυξη του άστεως σε γειτονιές κατοικιών. Σήμερα αυτό που νομιμοποιείται μέσω του αποκλεισμού του, έρχεται να υπάρξει, να οριοθετηθεί μέσω της υλικότητας ενός τοίχου από τσιμεντόλιθους που το διακρίνει από τα «νοικοκυριά», του αποδίδει διακριτή χωρική ταυτότητα και το καθιστά ιδανικό υποδοχέα της μνήμης που φέρουν πάνω τους τα σώματα των παραδοσιακά «καινούργιων» κοριτσιών. Ο τοίχος αυτός φέρει πάνω του πολλαπλές και αντιμαχόμενες πιέσεις από το βλέμμα της έξω - κοινότητας που διαχρονικά δυσκολεύεται να αρκεστεί σε οριακές καταστάσεις. Από τη μία, τα σπίτια του εφήμερου και αγοραίου έρωτα κινδυνεύουν να αφομοιωθούν ως διακοσμητικό στοιχείο μιας διαπολιτισμικής πόλης. Ένα νέο red light district μπορεί να νομιμοποιούσε περαιτέρω στις ένοχες κοινωνικές συνειδήσεις την εξαγορά των σωμάτων ως άλλο κλάσμα μνήμης που αφορά τους τουρίστες (και άρα δε συνιστά απειλή για τα νοικοκυριά) αλλά θα κατέληγε το δίχως άλλο στη διάβρωση της μικροκοινότητας και της οριακής αυτοδιάθεσης που έχουν διατηρήσει οι «καινούργιες» ένοικοι του τόπου. Από την άλλη οι ολοένα αυξανόμενες πιέσεις για εξευγενισμό της «αξίας γης» σπρώχνουν τον τοίχο να γκρεμιστεί και μαζί του να εξωθηθούν οι δραστηριότητες εκ νέου στο νέο όριο της πόλης, την Εθνική οδό και τις Νταλίκες, μακριά από την ανάσα της θάλασσας και των ναυτικών. Ο έκτος στόλος μπορεί να σταμάτησε να αποβιβάζεται στη Σούδα, η Τάμπια όμως, αυτό το κοίλωμα, η ρωγμή του αστικού ιστού μέσα στον οποίον παρασιτεί η κοινωνική ανάγκη, έχει μετατραπεί, σε πείσμα της πατρογονικής κανονικότητας, σε «μνημονικό κρεμαστάρι» της παραδοσιακής πορνείας. Καθώς οι οίκοι ανοχής μετατρέπονται σε studio με ροζ νέον, και οι τραβεστί / τρανσέξουαλ εκδιδόμενες εκδιώκονται από τον οίκο τους για πολλοστή φορά στο σαρκοβόρο πεζοδρόμιο, η εντροπική μνημειακότητα της Τάμπιας αποτελεί ένα άτυπο μνημείο αυτού που η πόλη δε θέλει να θυμάται. Στεκόμαστε στο όριο του τοίχου που ξάφνου γιγαντώνεται, αφού υποδέχεται, ενσωματώνει, σωματοποιεί, υποκειμενοποιεί όλη την ενέργεια αυτού του τόπου.
6
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
7
8
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
9
Ο μύθος της Τάμπιας χωρά και περιστρέφεται μέσα στο θεωρητικό περιτείχισμα των σπιτιών. Ένα προστατευτικό καταφύγιο που σαν άλλη Κιβωτός, διαιωνίζει τη μη αναπαραγωγική ανθρώπινη επιθυμία. Ένας εσωκλειόμενος αστικός παράδεισος που διατηρεί με νύχια και με δόντια τη γνώση του καλού και του κακού, κρατώντας μέσα στις πύλες του τους έκπτωτους, απομακρύνοντας το κάλεσμα της αναληπτικής κανονικότητας. Το τελευταίο προπύργιο των ηδονών, που κινδυνεύει να μετατραπεί σε καλά επιτηρούμενο και ελεγχόμενο θεματικό πάρκο της ηδονοβλεπτικής μα ευνουχισμένης διαδικτυακής κοινωνίας. Ένα φρουριακό μοναστήρι στο οποίο συρρέουν οι προσκυνητές του σεξ, που κρατά φυλακισμένες στον οριακά οικειοθελή εγκλεισμό τους, «τις καινούργιες κοπέλες», τα τοτεμικά αντικείμενα του ανδρικού πόθου. Η σκέψη μας περιστρέφεται με ταχύτητα στο όριο μεταξύ «σπιτιών» και «κανονικών σπιτιών», γλύφει την πολεοδομική γραμμή, ανεβαίνει και κατεβαίνει στις κεραμοσκεπές των χαλασμάτων, ρίχνει ένοχες ματιές στο εσωτερικό τους, αποφεύγοντας να πληρώσει το αντίτιμο. Ένας οιονεί διάδρομος μας καθοδηγεί, μας σπρώχνει στο φαύλο κύκλο της ανεκπλήρωτης επιθυμίας, που απαιτεί να διαλέξουμε πλευρά στο σύνορο της λογικής, να γίνουμε ίστορες ή τελεστές, να απονεκρώσουμε και να μνημειοποιήσουμε τη ζωή. Φεύγουμε κρατώντας ως μνημείο μια μονάχα αποκάλυψη αυτού που κρύβεται στην ηχώ της σκέψης, αυτού που γλιστρά τεχνηέντως στα αποσιωπητικά του λόγου και του αστικού ιστού. *Άννα Κουρουπού
10
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
11
12
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
13
~ Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να του δώσουμε φωνή παρά ακούγοντας τις μνήμες των πραγματικών τελεστών του τόπου. Η Άννα άνοιξε μια πόρτα να δούμε ένα κομμάτι από τη ζωή της, όπως αυτό γράφτηκε πάνω στον παρα-χώρο, έναν παρα-δρόμο στην άκρη της πόλης και του λόγου των Χανίων. Άναψε τα κόκκινα φώτα της μνήμης και έστησε την αφήγηση αυτού του ιδιότυπου μνημείου που προσπαθούμε να ορίσουμε και να αναδείξουμε εδώ στο Kam. Γλιστρώντας κάτω από τη ματιά των νοικοκυρών και των κοριτσιών που στήνουν μπιρίμπες όσο περιμένουν το χτύπημα του κουδουνιού, η Άννα ξεφεύγει μοιραία κι από τα δύο, σαν άλλη Ωραία Ελένη του Ρίτσου και περπατά στο όριο θαρρείς του τσιμεντόλιθου, κοιτώντας πότε από εδώ και πότε από εκεί :
Στου Μίνωα την Πάροδο από την Άννα Κουρουπού Ήθελα πολύ να πάω φέτος. Φίλοι με κάλεσαν, μα δεν τα κατάφερα. Τη λατρεύω την Κρήτη και, για να είμαι δίκαιη, με λάτρεψε κι αυτή. Στην κυριολεξία με αποθέωσε. Έκαστος στο είδος του... Μου ζήτησε μια φίλη πληροφορίες για τα «σπίτια» των Χανίων, για μια εργασία απ’ ό,τι κατάλαβα για το πανεπιστήμιο, μια και βρίσκεται στα Χανιά. Σκέφτηκα να την ξεναγήσω από εδώ. Να περπατήσουμε παρέα σ’ έναν τόπο που η ιστορία του είναι μυθική. Εμείς θα προχωρήσουμε λίγο παραδίπλα απ’ το παλιό πανέμορφο Ενετικό λιμάνι. Λίγο παρακάτω, πίσω απ’ το Κουμ Καπί. Όπως μου ζήτησε. Πάμε, Δήμητρα, μια μικρή βόλτα σε μια μικρή γειτονιά με μεγάλη ιστορία; Με ένα κενό του νόμου, έχω πει πολλά γι’ αυτό, είχε να πατήσει το πόδι της στην Τάμπια (η περιοχή των σπιτιών, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι), καινούρια κοπέλα για δουλειά κοντά πέντε χρόνια. Διεκδικούσα τη 16η άδεια του νομού, εγώ και μια ντόπια. Μου έπεσε ο κλήρος. Τι λαός ήταν αυτός! Οι άντρες περίμεναν ακόμη κι απέξω στο στενό δρομάκι. Δύο μικρά στενάκια, παράλληλα της οδού Μίνωος, στο τέρμα της, τα σπίτια μικρά, δίπατα τα περισσότερα, το ένα κολλητά με το άλλο. Παζάρι σάρκας σε πλακόστρωτα σοκάκια που ο δυνατός αέρας έφερνε την αλμύρα της θάλασσας σε χρωματιστούς τοίχους, παρδαλούς ενίοτε... Πολλές νύχτες, μετά από τη δουλειά, έβγαινα στον καθαρό αέρα και παρ’ όλο το κρύο, ειδικά τον χειμώνα, στεκόμουν όρθια στην πλευρά του δρόμου και κοιτούσα τα κύματα να πέφτουν με λύσσα και ορμή στο τεχνητό παραπέτασμα... Ένιωθα τις στάλες στο πρόσωπό μου, τα μαλλιά μου να σγουραίνουν απ’ την υγρασία και χάζευα τους άσπρους αφρούς
14
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
15
να διαλύονται στον αέρα μανιασμένα. Αγαλλίαση, εξιλέωση και μια ένδειξη δικού μου εξαγνισμού. Δεν ήμουν πάντα περήφανη για τον δρόμο που ακολούθησα, μην κρύβομαι. Κάποιες ώρες πριν έκανα αυτό που πίστευα ότι έκανα καλά. Με μια αυτοκριτική ματιά, μετά τόσα χρόνια... μπαααα, απλά ήμουν όμορφη και καινούριο αίμα. Εκείνη η περατζάδα με άφηνε παγερά αδιάφορη τα πρώτα χρόνια. Μετά έγινε βραχνάς. Διάλεγα. Κι όμως είχα το θράσος να επιλέγω ποιοι θα με... πληρώσουν. Αναίδεια; Δεν ξέρω ακόμη. Τώρα που το γράφω, ψάχνω τον λόγο αλλά δεν βρίσκω τις λέξεις. Ίσως η πληθώρα, η προσφορά, τα αμέτρητα αδηφάγα μάτια που έβλεπα και ποτέ σχεδόν δεν αναγνώριζα. Σημάδια στα κορμιά τους έψαχνα για να ταυτίσω, να μην επαναλαμβάνω μετά την πέμπτη ή έκτη φορά που θα πλάγιαζαν μαζί μου «έχεις ξαναέρθει;». Πόσο γελοία πρέπει να φαινόμουν στα μάτια τους. Ηταν και τα τσιγαριλίκια βέβαια που έπαιζαν τον ρόλο τους. Κρυμμένα στην τουαλέτα. Με κάρφωσε ένα βράδυ η άλλη που δεν πήρε την άδεια, τελικά. Κατεβαίνω τη σκάλα με τη βυσσινί μοκέτα. Ένας μικρός πανικός από κόσμο και μια αναταραχή. Μπούκαρε η αστυνομία με ένα λυκόσκυλο το οποίο πήγε κατευθείαν στην τουαλέτα ρίχνοντας αρκετά πράγματα στο πέρασμα του. Αφρούς έβγαλε το ζωντανό απ’ το γαύγισμα, του είχε σπάσει τη μύτη, αλλά τα είχα καλά κρυμμένα. Έφυγαν άπραγοι. Το επόμενο βράδυ, καλοκαίρι, είχα ανοιχτά παράθυρα και, όπως ήμουν με τον πελάτη, άρχισε να ουρλιάζει απέξω «τι γαμάτε, ρε; Αυτή έχει aids, όλους θα σας κολλήσει». Μούρη με μούρη εγώ με τον κρητίκαρο και βάζαμε τα γέλια. Όλοι σχεδόν την ήξεραν στη γειτονιά. Καφάσια μπύρες κουβαλούσε κάθε βράδυ ημίγυμνη απ’ το παραδίπλα μαγαζάκι και τα έβαζε με τον κόσμο και την τρέλα της. Μέχρι και με τσεκούρι κυνήγησε ένα βράδυ κάποιον επειδή την κοίταζε, λέει, περίεργα. Μια ολόκληρη περιουσία είχε μα το οξυγόνο της ήταν το μπουρδέλο. Το δηλητήριο να δίνει ζωή. Πολλά ευτράπελα στην Κρήτη. Παντού βασικά, αλλά εκεί είχε λίγο παραπάνω πλάκα. Είναι και η προφορά που φέρνει μια ευθυμία στην καρδιά... Άναβαν εύκολα τα αίματα. Εκεί πρωτοείδα όπλο στη ζωή μου. Στην ουσία το ένιωσα στον κρόταφο επειδή τον κορόιδεψα που δεν του είπα τι γεννήθηκα, ενώ αυτός με ερωτεύτηκε. Είχα ξεχάσει να το γράψω στο κούτελο. Τα μεσημέρια, αν και σπάνια πήγαινα τέτοιες ώρες για δουλειά, οι μισές γυναίκες ήταν στημένες στις πόρτες. Για λίγο αέρα, λίγο κουτσομπολιό και φυσικά να κόψουν κίνηση ποιας ανοίγει η πόρτα πιο συχνά. Αργότερα μπήκαν κάμερες στις εισόδους κι έκοβαν κίνηση από τα μικροσκοπικά μόνιτορς.
16
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
17
Μια παράταιρη μάντρα από τσιμεντόλιθους οριοθετούσε τα σπίτια από τα κατοικήσιμα σπίτια. Ήρεμα τα πράγματα όταν κατέβηκα στο νησί. Είχαν ενσωματωθεί παιδικές φωνές με βογκητά πάθους, ηδονής, καμιά φορά και πόνου. Ουρλιαχτών από κορίτσια που δεν τα έβρισκαν με κορμιά ποτισμένα με ρακί. Ενας τέτοιος μουστακαλής Σφακιανός ένα απόγευμα έσπασε το τηλέφωνο που είχα στον τοίχο και με το πλαστικό άμορφο μαχαίρι στον λαιμό, μου ζητούσε τα λεφτά του πίσω επειδή το οινόπνευμα δεν κατάφερε να τον δείξει άντρα στα μάτια μιας πουτάνας. Έκανα πολλά κρητικόπουλα άντρες, με την κλασσική έννοια. Πρωτάκια ντροπαλά με τρέμουλο στα άτριχα κορμάκια, σήμερα κάποια μου στέλνουν μηνύματα συμπάθειας και ευγνωμοσύνης, κάποιες φορές για το πόσο τυχερά ήταν που έπεσαν στα χέρια μου για πρώτη φορά. Ποτέ δεν αδιαφόρησα, ούτε παράβλεψα τη λέξη ανοχή από το επάγγελμά μου. Εγώ το έλεγα υπομονή, ίσως για να το γλυκάνω, να κατεβαίνει πιο εύκολα. Τολμηρή η σκέψη μου, μα θα τη γράψω. Θα έδινα, δεν ξέρω κι εγώ τι, για να βρεθώ ένα βράδυ στο σπίτι με τη βυσσινί μοκέτα στις σκάλες, τα πιο όμορφα παλικάρια κυριολεκτικά στα πόδια μου, την τσάντα μου γεμάτη από ατσούμπαλα ατακτοποίητα χαρτονομίσματα. Μα θα πουλούσα την ψυχή μου στον διάολο για να βρισκόμουν ένα χειμωνιάτικο βράδυ απέναντι απ’ τη μανία της θάλασσας. Με το ίδιο φορτίο, για να νιώσω το ίδιο ξαλάφρωμα. Πάμε πίσω, Δήμητρα. Θα χαλάσουν τα όμορφα, μαύρα σου μαλλιά...
*δημοσιεύτηκε στο protagon.gr
18
ΚΑΜ WORKSHOP 2013
«Καινούργια» Μόνιουμεντς
19
«Καινούργια» Μόνιουμεντς Στην μελέτη αυτή θα περιηγηθούμε στα όρια της παλιάς πόλης των Χανίων και θα γλιστρήσουμε στον παράδρομο της οδού Μίνωος. Η κοινότητα που αναπτύσσεται πίσω από τις ανοικτές πόρτες και τα κόκκινα φώτα, αποτελεί τον τόπο που τα Χανιά παραχωρούν στο λόγο και την πόλη, για την έκφραση του σεξ (sexe) τους. Σήμερα αυτό που νομιμοποιείται μέσω του αποκλεισμού του, έρχεται να υπάρξει, να οριοθετηθεί μέσω της υλικότητας ενός τοίχου από τσιμεντόλιθους που το διακρίνει από τα «νοικοκυριά», του αποδίδει διακριτή χωρική ταυτότητα και το καθιστά ιδανικό υποδοχέα της μνήμης που φέρουν πάνω τους τα σώματα των παραδοσιακά «καινούργιων» κοριτσιών. Καθώς οι οίκοι ανοχής μετατρέπονται σε studio με ροζ νέον, και οι τραβεστί / τρανσέξουαλ εκδιδόμενες εκδιώκονται από τον οίκο τους για πολλοστή φορά στο σαρκοβόρο πεζοδρόμιο, η εντροπική μνημειακότητα της Τάμπιας αποτελεί ένα άτυπο μνημείο αυτού που η πόλη δε θέλει να θυμάται. Στεκόμαστε στο όριο του τοίχου που ξάφνου γιγαντώνεται, αφού υποδέχεται, ενσωματώνει, σωματοποιεί, υποκειμενοποιεί όλη την ενέργεια αυτού του τόπου. Ο μύθος της Τάμπιας χωρά και περιστρέφεται μέσα στο θεωρητικό περιτείχισμα των σπιτιών. Η σκέψη μας περιστρέφεται με ταχύτητα στο όριο μεταξύ σπιτιών και κανονικών σπιτιών, γλύφει την πολεοδομική γραμμή, ανεβαίνει και κατεβαίνει στις κεραμοσκεπές των χαλασμάτων, ρίχνει ένοχες ματιές στο εσωτερικό τους, αποφεύγοντας να πληρώσει το αντίτιμο. Ένας οιονεί διάδρομος μας καθοδηγεί στο φαύλο κύκλο της ανεκπλήρωτης επιθυμίας, να διαλέξουμε πλευρά στο σύνορο της λογικής, να γίνουμε από ίστορες τελεστές, να απονεκρώσουμε και να μνημειοποιήσουμε τη ζωή. Φεύγουμε κρατώντας ως μνήμειο μια μονάχα αποκάλυψη αυτού που κρύβεται στην ηχώ της σκέψης, αυτού που γλιστρά τεχνηέντως στα αποσιωπητικά του λόγου και του αστικού ιστού. Αθηνά Αργυροπούλου Ιωάννα Βλαχάκη Δήμητρα Βογιατζάκη Ελίνα Οικονομάκη Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης ΚΑΜ WORKSHOP 2013