athinaze_26

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2.

Editorial

4.

Πρόσωπα Who is who Συνέντευξη

I.

Παπαβασιλείου

8.

Agenda

6

8

12

16

34

42

47

53

Ιστορία Πολιτιστικά Βιβλίο Eυρώπη Μαρτυρίες Εκπαίδευση

Unicef Ελλάδα Ταξίδι

42. Good living Διατροφή Σχολιάζοντας Αυτοκίνητο

47. Νέα

ΣΑΛΑ Εκδηλώσεις

ΣΑΛΑ

52. Νέα

Σχολείου Ταξίδι

στο

χρόνο

2008-2009

ΕΚΔΟΤΗΣ:

ΝΙΚΟΣ

ΝΙΚΑΣ,

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΙΣ:

ΕΒΙΤΑ

ΠΑΝΤΟΛΕΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

ΕΥΓΕΝΙΑ

ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΓΙΑ

ΤΟ

1Ο

ΜΕΡΟΣ:

ΧΡΥΣΑΝΘΗ

ΣΟΛOΜΩΝΙΔΟΥ Το

Δ.Σ.

του

Συλλόγου

ευχαριστεί

την

Ευγενία

Αρβανίτη,

απόφοιτη

’97, για

τον

σχεδιασµμό

του

περιοδικού.

EDITORIAL

'#()% &%$" & )!

Tο

Δ.Σ.

του

Συλλόγου

µμας

απαρτίζεται

από

τα

εξής

µμέλη: Λιναρδάκης

Στέλιος,

Πρόεδρος Απόφοιτος

1995,

Επιχειρηµματίας,

6944578498

Editorial

Βενετσάνος

Ιωάννης,

Αντιπρόεδρος Απόφοιτος

1995,

Ιατρός,

6944963849 Καλλίας

Κωνσταντίνος,

Γεν.

Γραµμµματέας Απόφοιτος

1995,

Δικηγόρος,

6948886371

Nίκος

Νίκας,

απόφοιτος

‘95

Ηλιάδης

Ηλίας,

Ταµμίας Απόφοιτος

1995,

6948607949 Αρώνες

Ερρίκος,

Μέλος Απόφοιτος

1997,

Επιχειρηµματίας Γιαννόπουλος

Περικλής,

Μέλος Απόφοιτος

1995,

Δικηγόρος,

6932752900 Κοµμµματάς

Γεράσιµμος,

Μέλος, Απόφοιτος

1995,

Δικηγόρος Νίκας

Νικόλαος,

Μέλος Απόφοιτος

1995,

Εκδότης,

6932344737 Παντολέων

Εβίτα,

Μέλος Απόφοιτος

1996,

6945559814 Η

Εξελεγκτική

Επιτροπή

απαρτίζεται

από

τους

εξής: Αθηναίος

Φίλης,

Πρόεδρος Απόφοιτος

1989 Λύτρα

Νατάσα,

Αντιπρόεδρος Απόφοιτος

1990 Γιώργος

Τόλιος,

Μέλος Απόφοιτος

1980

Ιδιοκτησία

ΣΑΛΑ,

Χριστούπολη

190

04,

Σπάτα Εκτύπωση:

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

Α.Ε.

Όσοι

απόφοιτοι

επιθυµμούν

να

στείλουν

άρθρα

-

ιδέες

για

το

Αθήναζε,

e-mail:

pantoleone@gmail.com,

τηλ.:

6945

559814,

Εβίτα

Παντολέων

2

ΠΡΟΣΩΠΑ

Who is Who

Φραγκίσκος

Γαΐτης

-

Απόφοιτος

‘84

4

Mastering:

Goldistor

LTD

by

Yannis

•

Artwork:

Goldistor

Ltd.

by

Sonia

Andrianou

|

artwork@goldistor.com Supervising

Production

Team:

Goldistor

Ltd

by

Stamatis

Chatzichristofis

|

sh@goldistor.com

www.goldistor.com

Track 1: Arrangement,

Programming,

Keyboards

:

Theodore

Darmas

•

Guitars

:

Spyros

Kodakis

•

Bass

:

John

Grigoriou

•

Drums

:

Alkis

Misirlis

•

Recorded

and

Mixed

by

Aris

Binis

at

Vox

Studios

|

Track 2: Arrangement,

Programming,

Keyboards

:

Theodore

Darmas

•

Recorded

and

Mixed

by

Aris

Binis

at

Vox

Studios

|

Track3: Vocals

Remix

•

Arrangement,

Programming,

Keyboards

:

Theodore

Darmas

•

Recorded

and

Mixed

by

Aris

Binis

at

Vox

Studios

Τελείωσα

το

Λύκειο

η

Αθηνά

Γ.

Ζηρίδη

το

1984.

Το

1990

πήρα

πτυχίο

Βιολογίας

από

το

Εθνικό

και

Καποδιστριακό

Πανεπιστήµμιο

Αθηνών,

ενώ

το

1995

ανακηρύχθηκα

Διδάκτωρ

του

ίδιου

Πανεπιστηµμίου

σε

θέµματα

Εφαρµμοσµμένης

Μικροβιολογίας. Από

το

1997

εργάζοµμαι

στην

«Εταιρεία

Έρευνας

και

Τεχνολογικής

Ανάπτυξης

της

Βιοµμηχανίας

Τροφίµμων»

(ΕΤΑΤ

ΑΕ,

www.etat.gr)

ως

Αναπληρωτής

Γενικός

Διευθυντής

και

Προϊστάµμενος

Εργαστηριακών

Υπηρεσιών. Είµμαι

παντρεµμένος

µμε

τη

Δρ

Γεωργία

Ουζουνίδου,

Βιολόγο,

Φυσιολόγο

Φυτών,

Ερευνήτρια

του

Εθνικού

Ιδρύµματος

Αγροτικής

Έρευνας

(ΕΘΙΑΓΕ)

και

έχω

δύο

κόρες,

8

και

6

χρονών. Χαλάρωση,

έκφραση,

hobby

όπως

και

να

το

ονοµμάσεις,

η

µμουσική

έπαιζε

πάντα

σηµμαντικό

ρόλο

σε

όλη

τη

µμέχρι

σήµμερα

πορεία

µμου.

Η

αρχή

έγινε

µμε

µμαθήµματα

κλασικής

κιθάρας

στο

Εθνικό

Ωδείο

(για

5

χρόνια)

από

τα

10

µμου

χρόνια. Στην

µμικροβιολογία

τροφίµμων,

που

είναι

και

το

γνωστικό

µμου

αντικείµμενο,

χωρίζουµμε

τα

µμικρόβια

σε

επιθυµμητά

και

σε

ανεπιθύµμητα

ή/και

παθογόνα.

Το

πιο

ευχάριστο

µμικρόβιο

που

έχω

κολλήσει,

είναι

αυτό

της

δηµμιουργικής

έκφρασης

µμέσω

της

µμουσικής

και

γι’

αυτό

χρωστάω

πολλά

στο

σχολείο

µμας. Ξεκινά

από

το

δηµμοτικό

ακόµμη

µμε

τη

συµμµμετοχή

µμου

σε

µμια

οµμάδα

JulieMassino

till the morning light

JulieMassino till the morning light

music & lyrics : fragiskos gaitis

music & lyrics : fragiskos gaitis

1.Till the morning light Reggae 2.Till the morning light Dance Remix 3.Till the morning light Vocals Dance Remix

Many

thanks

to

Mat

Fashion

for

providing

us

the

clothes and

the

photos

of

the

cd. photos:

elafonissos

island

•

Hellas

(GR)

µμε

φλογέρες,

µμελόντικες

κλπ.

υπό

την

παθιασµμένη

καθοδήγηση

µμια

δασκάλας

µμουσικής

(ελπίζω

να

µμε

συγχωρήσε,ι

αλλά

έχω

ξεχάσει

το

όνοµμά

της,

καθώς

ου

γαρ

έρχεται

µμονον..),

µμε

την

οποία

µμάλιστα

συµμµμετείχαµμε

σε

µμια

φιλανθρωπική

εκδήλωση

που

πραγµματοποιήθηκε

στο

θέατρο

Αυλαία

στον

Πειραιά. Όµμως,

η

«ασθένεια

της

µμουσικής»

έγινε

µμόνιµμη,

όταν

ξεκίνησε

ο

µμουσικός

διαγωνισµμός

ΑΜΙΛΛΑ,

του

οποίου

εµμπνευστής

και

δηµμιουργός

ήταν

ο

Καθηγητής

µμουσικής

κος

Βαλεντίνος

Πατρικίδης.

Αν

και

δεν

συµμµμετείχα

στην

πρώτη

χρονιά,

έδωσα

το

παρών

σε

όλες

τις

επόµμενες

χρονιές

µμε

συνθέσεις,

στίχους

και

τραγούδι,

µμέχρι

την

αποφοίτησή

µμου,

ενώ

είχα

και

την

ευκαιρία

να

συγχρωτιστώ

µμε

σηµμαντικούς

πλέον

Έλληνες

µμουσικούς,

αποφοίτους

του

σχολείου

µμας,

όπως

ο

Μίλτος

Λογιάδης,

ο

Πρίαµμος

Μωράκης

και

ο

Δηµμήτρης

Οικονόµμου. Στις

τελευταίες

τάξεις

του

Λυκείου

και

µμετά

την

αποφοίτησή

µμου,

συµμµμετείχα

σε

διάφορα

συγκροτήµματα

όπου

κάναµμε

συναυλίες

σε

γήπεδα,

ξενοδοχεία

κλπ.,

ενώ

κατά

τη

διάρκεια

του

διδακτορικού

µμου

τραγουδούσα

και

έπαιζα

σε

ένα

εστιατόριο

πολυτελείας

για

το

χαρτζιλίκι. Σαράντα

τρία

χρόνια

µμετά

αποφάσισα

πως

ήρθε

η

ώρα

να

ηχογραφήσω

το

υλικό

τόσων

ετών

και

εµμπιστεύτηκα

την

ενορχήστρωση

των

τραγουδιών

µμου

σε

ένα

εξαιρετικό

µμουσικό

και

πολύ

καλό

φίλο,

το

Θοδωρή

Ντάρµμα.

Η

ηχογράφηση

έγινε

στο

studio

VOX

του

Δηµμήτρη

Κοντόπουλου

(επίσης

απόφοιτος

Ζηρίδη).

Με

ένα

demo

ανα

χείρας

και

χωρίς

κανένα

άγχος

καριέρας

(αφού

παραµμένει

µμια

ερασιτεχνική

προσπάθεια)

αναζήτησα

µμια

εταιρία

για

να

το

εκδώσει. Με

τα

πολλά

κατέληξα

στο

Μουσικό

Ταχυδροµμείο

(εταιρία

διανοµμής),

οι

οποίοι

είδαν

κάτι

παραπάνω

από

µμια

ερασιτεχνική

προσπάθεια

και

µμε

συνέστησαν

στη

γνωστή

Αµμερικανίδα

τραγουδίστρια

Julie

Massino

(γνωστή

και

από

το

Fame

Story),

η

οποία

µμου

έκανε

την

τιµμή

να

τραγουδήσει

ένα

τραγούδι

µμου. Κάπως

έτσι

κυκλοφόρησε

το

CD

single

«Till

the

morning

light»

σε

στίχους

και

µμουσική

δική

µμου

και

µμε

τραγουδίστρια

την

Julie

Massino.

Το

CD

πωλείται

ήδη

στα

κεντρικά

δισκοπωλεία

(Metropolis,

FNAC,

Public)

και

αποτελεί

προάγγελο

του

δικού

µμου

ολοκληρωµμένου

CD

το

οποίο

αναµμένεται

να

κυκλοφορήσει

στις

αρχές

του

νέου

έτους. Σας

προσκαλώ

να

ονειρευτείτε

µμαζί

µμου,

γιατί

µμε

τον

ένα

ή

µμε

τον

άλλο

τρόπο

τα

όνειρα

πραγµματοποιούνται,

αρκεί

να

τα

κυνηγάς

µμε

επιµμονή,

υποµμονή

και

συναίσθηση

των

ορίων

σου. www.facebook.com\

fragiskos

gaitis

(για

να

γίνουµμε

φίλοι) και

www.myspace.com\fragiskosgaitis

(για

να

ακούσετε

δείγµματα

δουλειάς)

www.goldistor.com

NL88007

made in AUSTRIA by Sony DADC

Ĉú

úÿüąĆ ôĈ

Ćø ÷üô øü ÿüąĆ ø

ø÷ċ

÷ üĆø ü

ēġĭħĠěĥĠě

ĠěĜĠĕďĞėě ėģ ēĚęĥįĞ

ĝĭĕĠě JOGP

ôûúĀ

ô ùø

5

ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Ιωάννα

Παπαβασιλείου,

Φιλόλογος Μετά

βεβαιότητας

οι

µμακρύτερες

καταγεγραµμµμένες

βλεφαρίδες

στη

µμακροχρόνια

ιστορία

του

σχολείου,

µμια

λαµμπερή

παρουσία

µμε

χαρακτηριστική

φωνή

και

κοφτερή

γλώσσα.

Κυρίες

και

Κύριοι,

αγαπητοί

συναπόφοιτοι,

χωρίς

καµμιά

άλλη

καθυστέρηση

σας

παρουσιάζουµμε

τη

µμοναδική,

πάντα

εντυπωσιακή,

απόφοιτο

του

’71,

καθηγήτρια

από

το

’87,

Ιωάννα

Παπαβασιλείου. Πράξη

πρώτη -Μαθήτρια,

µμάλιστα

από

το

Δηµμοτικό,

από

την

πλατεία

Βικτωρίας.

Στο

Γυµμνάσιο

µμετακοµμίσαµμε

στο

νέο

κτήριο

του

Παραδείσου.

Θυµμάµμαι

πόσο

εντυπωσιακή

ήταν

η

τελετή

θεµμελίωσης

του

νέου

κτηρίου,

σφάχτηκε

ένας

κόκορας

στα

θεµμέλια

(κενό

µμνήµμης

ως

προς

το

φυσικό

αυτουργό

της

θυσίας).

Το

Γυµμνάσιο

(τότε

Γυµμνάσιο

και

Λύκειο

ήταν

ενιαίο)

το

τελείωσα

στον

Παράδεισο

6

µμε

γυµμνασιάρχη

τον

Κο

Ματιάτο

και

έντονη

την

παρουσία

του

Γ.

Ζηρίδη. Ήταν

εξαιρετικό

σχολειό,

από

τους

καθηγητές

έπαιρνες

βάσεις

και

αρχές.

Το

σχολικό

πρόγραµμµμα

εξαήµμερο

µμε

καθηµμερινό

επτάωρο

και

λιγότερες

ώρες

το

Σάββατο.

Το

σχολειό

ήταν

σχολειό,

άλλες

αξίες,

κάναµμε

µμάθηµμα,

δε

χαζολογάγαµμε.

Στις

µμετέπειτα

ακαδηµμαϊκές

µμου

αναζητήσεις,

πολλές

φορές

βασίστηκα

σε

γνώσεις

που

είχα

αποκτήσει

στο

Γυµμνάσιο. Τα

γυµμνασιακά

µμου

χρόνια

συνέπεσαν

µμε

τη

δικτατορία.

Το

σχολειό

προσπαθούσε

να

λειτουργήσει

εξασφαλίζοντας

ένα

προστατευτικό

περιβάλλον

στους

µμαθητές

του.

Έβλεπες

όµμως

στο

κλίµμα,

στον

τρόπο

που

αντιµμετώπιζαν

τα

πράγµματα

τόσο

ο

Κος

Ματιάτος

όσο

και

ο

κύριος

Ζηρίδης,

µμια

έγνοια,

ένα

φόβο.

ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Ένα

φόβο

για

το

σχολειό,

αλλά

και

για

το

πώς

θα

πάνε

τα

πράγµματα

γενικότερα,

δικτατορία

ήταν,

δεν

ήταν

παίξε

γέλασε,

προσπαθούσαν

να

κρατήσουν

τις

ισορροπίες

και

κυρίως

να

µμη

διαταραχτεί

το

«ήρεµμο»,

σε

εισαγωγικά,

κλίµμα.

Μέχρι

και

την

αποφοίτηση

µμου

το

’71

τα

είχαν

καταφέρει.

Αργότερα

τα

γεγονότα

της

Νοµμικής

ανέτρεψαν

την

έτσι

κι

αλλιώς

εύθραυστη

και

ευαίσθητη

ισορροπία. Μικρό

διάλλειµμα -Αποφοιτώντας

από

το

Γυµμνάσιο

έδωσα

εξετάσεις

και

επέτυχα

στην

Αγγλική

Φιλολογία.

Την

εποχή

εκείνη

ήταν

σπάνιο

για

τα

κορίτσια

να

σπουδάζουν,

από

την

τάξη

µμου

µμόλις

τέσσερις

συνεχίσαµμε

τις

σπουδές

µμας

σε

ανώτερο

επίπεδο.

Στο

δεύτερο

έτος

της

Α.Φ.

έδωσα

εξετάσεις

στη

σχολή

ξεναγών

του

ΕΟΤ,

κίνηση

που

µμου

άνοιξε

το

δρόµμο,

αρχικά

τα

καλοκαίρια

και

αργότερα

σαν

πλήρη

απασχόληση,

να

εργαστώ

σαν

ξεναγός

τόσο

στη

Ελλάδα

όσο

και

στο

εξωτερικό.

Τελειώνοντας

την

Α.Φ.

γράφτηκα

στο

Αρχαιολογικό

και

παράλληλα

έφυγα

για

ένα

χρόνο

στη

Γερµμανία,όπου

παρακολούθησα

µμαθήµματα

Ιστορίας

της

Τέχνης.

Κάποτε

γράφτηκα

και

στη

Θεολογική,

κίνητρο

η

αγάπη

µμου

για

τη

βυζαντινή

τέχνη,

παρακολούθησα

µμαθήµματα

για

δυο

χρόνια

και

µμετά

τα

παράτησα.

Μου

αρέσει

η

πολυµμέρεια,

µμε

ενδιέφερε

να

σπουδάσω

διάφορα,

εκ

πρώτης

όψεως

διαφορετικά

αλλά

εν

τέλει

συγγενή,

αντικείµμενα. Πράξη

δεύτερη Στις

ξεναγήσεις

µμου,

σε

ανύποπτο

χρόνο,

µμε

ρωτούσαν

εάν

έχω

σκεφτεί

να

διδάξω,

πράγµμα

το

οποίο

ποτέ

δε

µμε

είχε

απασχολήσει.

Το

καλοκαίρι

του

‘80

σε

µμια

συνάντηση

αποφοίτων

και

κουρασµμένη

από

τα

συνεχή

ταξίδια

και

την

παρατεταµμένη

απουσία

µμου

από

την

Ελλάδα,

ρώτησα

τον

Παναγιώτη

τον

Ζηρίδη

εάν

υπήρχε

κάποιο

άνοιγµμα

για

καθηγήτρια,

µμε

παρέπεµμψε

στον

Κο

Ρόµμπαπα

και

έτσι

το

’81

επέστρεψα,

µμετά

από

µμια

δεκαετία,

στο

παλιό

µμου

σχολειό,

αυτή

τη

φορά

σαν

καθηγήτρια

στο

τµμήµμα

Αγγλικών.

Ήµμουν

η

πρώτη

απόφοιτος

του

σχολειού

που

επέστρεψε

ως

καθηγήτρια. Το

όνειρό

µμου

ήταν

να

διδάξω

Ιστορία.

Έτσι

το

’87

µμεταπήδησα

από

τον

κλάδο

των

Αγγλικών

στο

φιλολογικό

αναλαµμβάνοντας

την

Ιστορία

της

τρίτης

δέσµμης.

Η

διδασκαλία

της

Ιστορίας

εκ

παραδροµμής

ανήκει

στο

φιλολογικό

κλάδο,

χωρίς

όµμως

να

είναι

και

ιδιαίτερα

προσφιλής

στους

φιλολόγους.

Από

τη

φύση

της

η

Ιστορία

απαιτεί

να

αφιερώσεις,

πριν

να

διδάξεις,

πολύ

χρόνο

σε

µμελέτη,

ενώ

ταυτόχρονα,

όπως

έλεγε

και

ο

Κος

Αναγνωστόπουλος,

είναι

και

πολυέξοδη,

απαιτεί

την

αγορά

µμεγάλου

όγκου

βιβλίων.

Για

εµμένα

η

Ιστορία

ήταν

πάντα

ένα

αγαπηµμένο

χόµμπι,

Ιστορία

σπούδασα,

διάβασα

και

διαβάζω

µμια

ζωή,

διδάσκοντας

Ιστορία

βρίσκοµμαι

σε

ένα

χώρο

οικείο

και

αγαπητό. Δίδαξα

Ιστορία

σε

τρεις

γενιές

µμαθητών.

Διδάσκοντας

δυο

δεκαετίες

Ιστορία

µμέσα

σε

ένα

κλίµμα

αλλαγών

συνειδητοποίησα

δυο

σηµμαντικές

πλευρές

του

αντικειµμένου,

τη

διάρκεια

και

τη

µμέθοδο.

Η

Ιστορία

είναι

σταθερή,οι

προσεγγίσεις

αλλάζουν,

τα

εγχειρίδια

διδασκαλίας

αλλάζουν,

η

µμέθοδος

διδασκαλίας

αλλάζει,

τα

γεγονότα,

η

ουσία,

η

πεµμπτουσία

της

Ιστορίας

δεν

αλλάζει

ποτέ. Η

διδασκαλία

της

Ιστορίας,

ειδικότερα

µμέσα

από

τις

πηγές,

προσφέρει

µμια

πολύτιµμη

µμέθοδο

για

την

προσέγγιση

της

πραγµματικότητας.

Προσπάθησα

διδάσκοντας

να

µμυήσω

τους

µμαθητές

στο

πώς

να

αντλούν

µμια

πληροφορία

από

την

πηγή,

να

την

αναλύουν

και

τέλος

να

συνθέτουν

σε

ένα

δοκίµμιο

ένα

συµμπέρασµμα

εµμπεριστατωµμένο,

πραγµματικό. Όλη

µμου

η

ζωή

ουσιαστικά

είναι

ο

Ζηρίδης,

τελεία

και

παύλα.

Τώρα

που

θα

φύγω,

σε

ένα

δυο

χρόνια

παίρνω

σύνταξη,

θα

κλείσω

τον

κύκλο,

γυρνώντας

στην

παλιά

µμου

τη

δουλειά,

δηλαδή

συνεχίζοντας

(ή

ξαναρχίζοντας)

τις

ξεναγήσεις. Αυλαία Ένα

όµμορφο,

κατά

τα

φαινόµμενα,

ταξίδι

µμέσα

στη

γνώση

και

στην

Ιστορία.

IΣΤΟΡΙΑ

Nelson Mandela Culture Icon 8

ΙΣΤΟΡΙΑ

Μιλώντας

για

ηγεσία,

ο

Μαντέλα

είναι

ό,τι

πλησιέστερο

υπάρχει

στον

κόσµμο

που

µμοιάζει

µμε

κοσµμικό

άγιο,

αλλά

αυτός

είναι

ο

πρώτος

που

παραδέχεται

ότι

είναι

κάτι

πολύ

πιο

πεζό:

ένας

πολιτικός.

Ανέτρεψε

το

απαρτχάιντ

και

δηµμιούργησε

µμια

δηµμοκρατική

Νότια

Αφρική

χωρίς

ρατσισµμό

γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ς

επακριβώς

πότε

και

πώς

να

µμεταβεί

µμεταξύ

των

ρόλων

του

ως

πολεµμιστής,

µμ ά ρ τ υ ρ α ς ,

διπλωµμάτης

και

πολιτικός.

Άβολος

µμε

αφηρηµμένες

φ ι λ ο σ ο φ ι κ έ ς

έννοιες,

συχνά

λέει

ότι

ένα

θέµμα

“δεν

είναι

ζήτηµμα

αρχής,

είναι

θέµμα

τακτικής”.

πρώτη

«µμαύρη»

δικηγορική

εταιρία

στη

Νότια

Αφρική.

Η

δικηγορική

κοινωνία

της

Transvaal

προσπάθησε

να

την

κλείσει,

αν

και

κάτι

τέτοιο

αποκλείστηκε

από

το

Ανώτατο

Δικαστήριο

της

Νοτίου

Αφρικής.

O

Νέλσον

Μαντέλα

γεννήθηκε

στην

Qunu,

κοντά

στο

Ουµμτάτα,

στις

18

Ιουλίου

1918.

Ο

πατέρας

του

ήταν

ο

διευθύνων

σύµμβουλος

του

David

Dalindyebo,

αρχηγού

του

Thembuland.

Όταν

πέθανε

ο

πατέρας

του,

ο

Μαντέλα

ήταν

προετοιµμασµμένος

για

να

γίνει

ο

αρχηγός

της

τοπικής

φυλής

του.

Ωστόσο,

ποτέ

δεν

µμπόρεσε

να

εκτελέσει

αυτή

τη

δέσµμευση.

Από

τα

τέλη

του

‘50

το

Νοτιοαφρικανικό

κράτος

γινόταν

συνεχώς

και

πιο

κ α τ α π ι ε σ τ ι κ ό

δυσκολεύοντας

το

ANC

να

λειτουργήσει.

Ο

Μαντέλα

αναγκάστηκε

να

παραιτηθεί

από

το

ANC

και

τις

υπόγειες

εργασίες.

Στα

τέλη

της

δεκαετίας

του

’50

αρχές

του

‘60

(‘56

-‘61)

υπήρξε

µμια

εξαιρετικά

µμακράς

διαρκείας

“Δίκη

Προδοσίας”,

στην

οποία

ο

Μαντέλα

και

αρκετοί

άλλοι

κατηγορήθηκαν

για

προδοσία.

Το

γεγονός

ότι

ανέλαβαν

οι

ίδιοι

την

άµμυνά

τους,

τελικά

αποδείχθηκε

νικηφόρο.

Ο

Μαντέλα

σηµμειώνει

στην

αυτοβιογραφία

του

ότι

το

δικαστικό

σύστηµμα

ήταν

ένα

από

τα

λιγότερο

κατασταλτικά

µμέρη

του

Νοτιοαφρικανικού

κράτους

και

θεωρητικά

προσπάθησε

να

ακολουθήσει

το

γράµμµμα

του

νόµμου.

Ενώ

ακόµμα

σπούδαζε,

συνειδητοποιούσε

ολοένα

και

περισσότερο

τον

άδικο

χαρακτήρα

της

κοινωνίας

της

Νότιας

Αφρικής.

Η

πλειοψηφία

των

Μαύρων

Νοτιοαφρικανών

είχε

ελάχιστες

ευκαιρίες,

είτε

οικονοµμικά

είτε

πολιτικά.

Προς

µμεγάλη

απογοήτευση

της

οικογένειάς

του,

ο

Μαντέλα

ενεπλάκη

στην

πολιτική

και

µμαζί

µμε

τον

καλό

του

φίλο

και

σύντροφο

Oliver

Tambo

εκδιώχθηκε

από

το

Fort

Hare,

επειδή

διοργάνωναν

µμια

απεργία

σπουδαστών.

Εντούτοις,

πήρε

το

πτυχίο

του

και

απέκτησε

την

ιδιότητα

του

δικηγόρου.

Το

1952

ο

Μαντέλα

και

ο

Tambo

άνοιξαν

την

Το

1944

ο

Μαντέλα

βοήθησε

να

ιδρυθεί

η

Νεολαία

Συνασπισµμού

του

ANC,

το

πρόγραµμµμα

δράσης

της

οποίας

εγκρίθηκε

από

το

ANC

το

1949.

Ο

Μαντέλα

είχε

εκτελεστικό

ρόλο

στην

προώθηση

του

ANC

σε

πιο

άµμεση

δράση,

όπως

η

Εκστρατεία

Ανυπακοής

του

1952

(Defiance

Campaign)

και

αργότερα

η

δολιοφθορά.

Παρόλο

αυτά,

το

1960

η

σφαγή

63

µμαύρων

στο

Sharpeville

της

Νοτίου

Αφρικής

άλλαξε

όλο

το

πολιτικό

κλίµμα.

Η

Νότια

Αφρική

αποµμονωνόταν

όλο

και

περισσότερο

στη

διεθνή

σκηνή

και

η

κυβέρνηση

απαγόρευσε

το

ANC.

Αυτό

οδήγησε

τον

Μαντέλα

να

υποστηρίξει

τον

ένοπλο

αγώνα

µμέσω

της

Umkhonto

we

Sizwe

(Λόγχη

του

Έθνους

-

συντοµμευµμένο

«MK»).

9

ΙΣΤΟΡΙΑ

Το

1961

έγινε

αρχηγός

της

ένοπλης

πτέρυγας

του

ANC

(ΜΚ)

και

ήταν

ένας

από

τους

ιδρυτές.

Συντόνιζε

εκστρατείες

δολιοφθοράς

κατά

κυβερνητικών

και

στρατιωτικών

στόχων,

κάνοντας

σχέδια

για

ένα

πιθανό

ανταρτοπόλεµμο,

σε

περίπτωση

που

το

σαµμποτάζ

δεν

έφερνε

το

τέλος

του

απαρτχάιντ.

Ξόδεψε

επίσης

κεφάλαια

για

την

παραστρατιωτική

κατάρτιση

της

οµμάδας

του

MK

στο

εξωτερικό.

Ο

Μαντέλα

περιγράφει

τη

µμετακίνησή

του

προς

τον

ένοπλο

αγώνα

ως

τελευταία

λύση.

Η

χρόνια

αύξηση

της

καταστολής

και

της

βίας

από

το

κράτος

τον

έπεισε

ότι

µμε

την

πολυετή

µμη

βίαιη

διαµμαρτυρία

κατά

του

απαρτχάιντ,

δεν

είχε

και

δε

θα

µμπορούσε

να

επιτευχθεί

οποιαδήποτε

πρόοδος. O

σύντροφός

του

από

το

ANC,

Wolfie

Kadesh,

εξηγεί

για

τη

βοµμβιστική

εκστρατεία

µμε

επικεφαλής

τον

Μαντέλα:

“Γνωρίζαµμε

ότι

εµμείς

θα

αρχίσουµμε

στις

16

Δεκεµμβρίου

1961

µμε

την

έκρηξη

των

συµμβολικών

χώρων

του

απαρτχάιντ,

όπως

γραφεία,

αυτόχθονα

δικαστήρια,

και

άλλα

κτήρια,

όπως

ταχυδροµμεία,

κτήρια

κυβερνητικών

υπηρεσιών.

Αλλά

υποτίθεται

θα

το

κάναµμε

µμε

τρόπο

που

δεν

θα

πείραζε

κανένα,

κανείς

δεν

θα

σκοτωνόταν.”

Ο

Μαντέλα

είπε

στον

Wolfie:”Η

γνώση

του

πολέµμου

και

η

από

πρώτο

χέρι

εµμπειρία

µμάχης

ήταν

εξαιρετικά

χρήσιµμο

για

µμένα”. Αργότερα,

κυρίως

κατά

τη

δεκαετία

του

1980,

οι

MK

διεξήγαγαν

ανταρτοπόλεµμο

κατά

του

καθεστώτος

του

απαρτχάιντ,

στον

οποίο

σηµμειώθηκαν

πολλές

απώλειες

αµμάχων.

Ο

Μαντέλα

αργότερα

παραδέχθηκε

ότι

το

ANC,

στην

πάλη

του

κατά

του

απαρτχάιντ,

επίσης

παραβίαζε

ανθρώπινα

δικαιώµματα,

επικρίνοντας

έντονα

10

εκείνους

από

το

κόµμµμα

του

που

προσπάθησαν

να

αποσύρουν

δηλώσεις

που

στήριζαν

αυτό

το

γεγονός

από

τις

εκθέσεις

της

Επιτροπής

Αλήθειας

και

Συµμφιλίωσης. Ωστόσο,

το

1962

ο

Μαντέλα

συνελήφθη

και

καταδικάστηκε

σε

ισόβια

κάθειρξη,

στη

διαβόητη

φυλακή

Robben

Island.

Η

ζωή

στη

φυλακή

ήταν

σκληρή

και

ανυποχώρητη.

Στην

αυτοβιογραφία

του

αποκαλύπτει

πως

προσπάθησε

να

κάνει

την

καλύτερη

δυνατή

χρήση

του

χρόνου

του

εκεί.

Βοήθησε

να

κρατηθεί

το

ηθικό

των

άλλων

ανδρών

υψηλό

και

δεν

διακύβευσε

ποτέ

τις

πολιτικές

του

αρχές,

όταν

του

προσφέρθηκε

πρόωρη

αποφυλάκιση.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Προς

το

τέλος

της

φυλάκισής

του

η

συµμπεριφορά

προς

εκείνον

βελτιώθηκε,

αφού

το

καθεστώς

της

Νοτίου

Αφρικής

διαρκώς

όδευε

προς

τη

διαπραγµμάτευση,

ενόψει

της

διεθνούς

αποµμόνωσής

της.

Παρά

το

γεγονός

ότι

οι

διαπραγµματεύσεις

ήταν

εξαιρετικά

δύσκολες

και

αργές,

τελικά

είχαν

σαν

αποτέλεσµμα,

την

απελευθέρωση

του

Μαντέλα

το

1990.

Ήταν

µμία

συναισθηµματική

στιγµμή

που

την

παρακολούθησαν

εκατοµμµμύρια

άνθρωποι

παγκοσµμίως. Τα

επόµμενα

4

χρόνια

ήταν

επίσης

δύσκολα,

επειδή

η

Νοτιοαφρικανική

κοινωνία

υπέστη

δια-πολιτιστική

βία

µμεταξύ

των

υποστηρικτών

του

ANC

και

της

Inkarta,

συν

του

ότι

η

πρόοδος

του

νέου

συντάγµματος

ήταν

αργή.

Ωστόσο,

στις

10

Μαΐου

1994

ο

Νέλσον

Μαντέλα

εγκαινίασε

το

αξίωµμα

του

Προέδρου

(ο

πρώτος

δηµμοκρατικά

εκλεγµμένος

Πρόεδρος

της

χώρας

της

Νοτίου

Αφρικής)

και

διετέλεσε

Πρόεδρος

µμέχρι

τον

Ιούνιο

του

1999.

Ως

πρόεδρος,

ο

Μαντέλα

προήδρευσε

τη

µμετάβαση

από

τη

διακυβέρνηση

των

µμειονοτήτων

και

το

απαρτχάιντ.

Η

συνηγορία

του

για

συµμφιλίωση

τον

οδήγησε

σε

διεθνή

αναγνώριση

και

κυρίως

κέρδισε

την

εµμπιστοσύνη

του

Λευκού

αφρικανικού

πληθυσµμού.

Παρά

την

αρχική

ευφορία

της

νίκης

των

εκλογών,

το

ANC

αντιµμετώπισε

µμια

δύσκολη

πρόκληση

-

τη

βελτίωση

της

ζωής

του

µμαύρου

πληθυσµμού.

Αυτό

έγινε

πιο

δύσκολο

από

την

επιδηµμία

του

ιού

HIV,

η

οποία

εξακολουθεί

να

προκαλεί

σοβαρά

προβλήµματα.

(Ο

Νέλσον

Μαντέλα

έχασε

πρόσφατα

το

µμεγαλύτερο

γιο

του

από

αυτή

τη

νόσο

και

ο

ίδιος

έχει

εργαστεί

σκληρά

για

την

εκστρατεία

αυτού

του

θέµματος). Από

τότε

που

συνταξιοδοτήθηκε

από

τα

καθήκοντά

του,

ο

Νέλσον

Μαντέλα

συνέχισε

να

είναι

µμια

διεθνής

φιγούρα

µμεγάλου

αναστήµματος.

Είναι

ένας

από

τους

λίγους

πολιτικούς

που

έχουν

προχωρήσει

πέρα

από

έναν

πολιτικό

ρόλο.

Θαυµμάζεται

ευρέως

και

έχει

λάβει

πολλά

σηµμαντικά

βραβεία.

Ο

Νέλσον

Μαντέλα

συνδέεται

επίσης

µμε

πολλά

εκπαιδευτικά

προγράµμµματα

και

πρωτοβουλίες,

όπως

η

εκστρατεία

«Κάντε

τη

φτώχεια

παρελθόν».

Το

1993,

ο

Νέλσον

Μαντέλα

τιµμήθηκε

µμε

το

Νόµμπελ

Ειρήνης

από

κοινού

µμε

τον

FW

De

Klerk.

έµμπειροι,

µμπορούν

να

ενώσουν

τις

προσπάθειές

τους

για

τη

βελτίωση

και

την

επίλυση

των

προβληµμάτων

της

Αφρικής.

Δεν

πρέπει

να

ξεχνάµμε,

δεν

ξεχνάµμε,

ότι

είναι

καθήκον

µμας

να

προστατεύσουµμε

το

περιβάλλον”. Μέχρι

τον

Ιούλιο

του

2008,

που

γιόρτασε

και

τα

90α

του

γενέθλια,

η

είσοδος

του

Μαντέλα

και

των

µμελών

του

κόµμµματος

ANC

στις

ΗΠΑ

είχε

απαγορευτεί

-

εκτός

από

την

έδρα

των

Ηνωµμένων

Εθνών

στο

Μανχάταν

-,

χωρίς

ειδική

παρέκκλιση,

από

τον

υπουργό

Εξωτερικών

των

ΗΠΑ,

λόγω

της

δράσης

τους

κατά

του

καθεστώτος

του

απαρτχάιντ,

που

είχε

χαρακτηριστεί

τροµμοκρατική.

8

Μαθήµματα

Ηγεσίας

από

τον

Μαντέλα 1.

Το

θάρρος

δεν

είναι

η

έλλειψη

φόβου

-

εµμπνέει

τους

ανθρώπους

να

κινηθούν

πέρα

από

αυτόν. 2.

Κατεύθυνε

από

µμπροστά

-

αλλά

µμην

αφήσεις

τη

βάση

πίσω

σου. 3.

Κατεύθυνε

από

πίσω

-

αλλά

άσε

τους

άλλους

να

πιστεύουν

ότι

είναι

µμπροστά. 4.

Να

γνωρίζεις

τον

εχθρό

σου

-

και

µμάθε

τα

προτερήµματά

του. 5.

Kράτα

τους

φίλους

σου

κοντά

-

και

τους

εχθρούς

σου

ακόµμα

πιο

κοντά. 6.

Η

εµμφάνιση

µμετράει

-

και

να

θυµμάσαι

να

χαµμογελάς.

7.

Τίποτα

δεν

είναι

µμαύρο

ή

άσπρο. 8.

Η

παραίτηση

είναι

ηγεσία

επίσης.

Σε

µμια

συνέντευξη

στον

Peter

Godwin

για

το

National

Geographic,

το

2000,

ο

Νέλσον

Μαντέλα

δήλωσε:

“Ονειρεύοµμαι

µμια

Αφρική

που

έχει

ειρήνη

µμε

τον

εαυτό

της.

Ονειρεύοµμαι

την

πραγµματοποίηση

της

ενότητας

της

Αφρικής,

σύµμφωνα

µμε

την

οποία

οι

ηγέτες

της,

ορισµμένοι

εκ

των

οποίων

είναι

εξαιρετικά

ικανοί

και

11

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Καλωσορίσατε στο

νέο

µμουσείο

της

Ακρόπολης! Ήταν

το

1982,

όταν

η

τότε

υπουργός

Πολιτισµμού

Μελίνα

Μερκούρη

ξεκινούσε

τη

µμεγάλη

εκστρατεία

για

την

επιστροφή

των

Μαρµμάρων

του

Παρθενώνα

στον

τόπο

γέννησής

τους

και

την

τοποθέτησή

τους

σε

ένα

νέο

µμουσείο

που

θα

βρισκόταν

στους

πρόποδες

της

Ακρόπολης,

στο

επονοµμαζόµμενο

«κτήµμα

Μακρυγιάννη».

Ο

πρώτος

διεθνής

διαγωνισµμός

για

την

ανάληψη

του

έργου

κατασκευής

πραγµματοποιήθηκε

το

1989.

Η

πρόταση

δύο

Ιταλών

αρχιτεκτόνων

θεωρήθηκε

η

καταλληλότερη

αλλά

ποτέ

δεν

εφαρµμόστηκε.

Οι

ανασκαφές

στην

περιοχή

έφερναν

συνεχώς

στο

φως

νέα

ευρήµματα

και

ταυτόχρονα

προκαλούσαν

συζητήσεις

για

το

αν

το

σηµμείο

αυτό

µμε

την

ιστορική

βαρύτητα

και

τον

υπόγειο

πλούτο

που

φέρει

ενδείκνυται

για

την

ανέγερση

12

ενός

τόσο

µμεγαλεπήβολου

κτηρίου.

Το

2001

πραγµματοποιήθηκε

ένας

ακόµμα

διαγωνισµμός.

Η

µμελέτη

του

Γαλλοελβετού

αρχιτέκτονα

Bernard

Tschumi,

καθηγητή

στο

Πανεπιστήµμιο

της

Νέας

Υόρκης,

και

του

Έλληνα

συνεργάτη

του

Μιχάλη

Φωτιάδη

κρίθηκε

από

τον

Οργανισµμό

Ανέγερσης

Νέου

Μουσείου

Ακροπόλεως

η

πλέον

κατάλληλη

και

δόθηκε

το

πράσινο

φως

για

να

ξεκινήσουν

οι

εργασίες.

Το

συγκριτικό

πλεονέκτηµμα

αυτής

της

µμελέτης

ήταν

ότι

προσέφερε

λύση

στο

µμείζον

θέµμα

των

ανασκαφών,

οι

οποίες

είχαν

αποκαλύψει,

µμεταξύ

άλλων,

τρεις

δρόµμους

κι

ένα

ολόκληρο

οικοδοµμικό

τετράγωνο

του

7ου

µμ.Χ.

αιώνα.

Τα

ευρήµματα

αυτά

δεν

υπήρχε

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

περίπτωση

να

µμετακινηθούν,

ούτε

βέβαια

να

διατηρηθούν

σε

κατάχωση.

Θα

µμπορούσαν

κάλλιστα

να

ενσωµματωθούν

στο

χώρο

του

µμουσείου

και

να

αποτελέσουν

µμέρος

των

εκθεµμάτων.

Παράλληλα,

η

πρόταση

αυτή

περιελάµμβανε

και

µμια

εξαιρετική

σύλληψη,

την

άµμεση

«επικοινωνία»

του

µμουσείου,

και

ειδικότερα

της

προβλεπόµμενης

αίθουσας

για

τα

γλυπτά

του

Παρθενώνα,

µμε

τον

Ιερό

Βράχο.

Οι

εργασίες

ολοκληρώθηκαν

πριν

λίγο

καιρό,

οπότε

η

Αθήνα

και

ολόκληρη

η

χώρα

µμε

υπερηφάνεια

παρουσιάζει

σε

όλους

τους

Έλληνες

και

ξένους

επισκέπτες

το

νέο

της

απόκτηµμα,

το

νέο

της

διαµμάντι.

Στις

20

Ιουνίου

2009 όλοι

οι

συµμµμετέχοντες

στο

σπουδαίο

αυτό

έργο

(αρχιτέκτονες,

πολιτικοί

µμηχανικοί,

αρχαιολόγοι,

συντηρητές)

είδαν

τους

κόπους

τους

να

ανταµμείβονται

µμε

το

πιο

ζεστό

χειροκρότηµμα,

µμε

την

πιο

ειλικρινή

εκδήλωση

θαυµμασµμού,

µμε

το

πιο

µμεγάλο

ευχαριστώ. Ο

εκθεσιακός

χώρος

του

νέου

Μουσείου

καλύπτει

έκταση

14.000

τ.µμ.

(21.000

τ.µμ.

είναι

όλη

η

έκταση)

και

διαρθρώνεται

σε

τρία

επίπεδα.

Η

κατασκευή

του

στηρίζεται

στο

γυαλί

και

στο

µμέταλλο,

καθώς

απώτερος

στόχος

των

εµμπνευστών

ήταν

η

διαφάνεια

και

το

φυσικό

φως

να

λούζει

όλα

τα

εκθέµματα. Η

πρώτη

αίθουσα

του

Μουσείου

φιλοξενεί

ευρήµματα

από

τις

κλιτύς

(πλαγιές)

του

βράχου

της

Ακρόπολης.

Στην

αρχαιότητα

οι

πλαγιές

αυτές

ήταν

η

µμεταβατική

ζώνη

ανάµμεσα

στην

πόλη

και

την

Ακρόπολη,

το

ιερό

της

Αθηνάς,

όπου

επίσηµμες

και

λαϊκές

λατρείες,

µμικρά

και

µμεγαλύτερα

ιερά

συνυπήρχαν

µμε

σπίτια

ιδιωτών.

Το

γυάλινο

δάπεδο

επιτρέπει

στον

επισκέπτη

να

δει

και

να

θαυµμάσει

την

αρχαιολογική

ανασκαφή,

που

έφερε

στο

φως

τµμήµματα

του

οικιστικού

ιστού

της

αρχαίας

Αθήνας,

ενώ

η

ανηφορική

κλίση

παραπέµμπει

στην

ανάβαση

προς

την

Ακρόπολη.

Οι

δύο

Νίκες

που

υποδέχονται

τους

επισκέπτες

έχουν

τη

δική

τους

ιστορία.

Κατά

τη

ρωµμαϊκή

εποχή

κοσµμούσαν

τη

στέγη

ενός

κτηρίου,

στη

συνέχεια

χάθηκαν

και

η

µμοίρα

ήθελε

να

ξαναβρεθούν

µμέσα

σε

ένα

αρχαίο

πηγάδι

που

βρέθηκε

επί

της

Διονυσίου

Αρεοπαγίτου.

Οι

προθήκες

που

αγκαλιάζουν

την

αίθουσα

είναι

γεµμάτες

µμε

εκατοντάδες

πήλινα,

κατά

κύριο

λόγο,

αντικείµμενα

καθηµμερινής

χρήσης

που

ήρθαν

στο

φως

κατά

τις

ανασκαφές.

Ένας

µμοναδικός

θησαυρός

ξεδιπλώνεται

µμπροστά

στα

µμάτια

µμας:

επιτραπέζια

σκεύη,

κοσµμήµματα,

αρωµματοδοχεία,

λουτροφόροι,

µμάσκες

θεάτρου,

παιδικά

παιχνίδια,

τάµματα

προς

τους

θεούς

κι

άλλα

πολλά. Προχωρώντας

οδηγούµμαστε

σε

ένα

αριστούργηµμα

της

Αρχαϊκής

εποχής,

το

αέτωµμα

από

το

ναό

του

Εκατοµμπέδου

(χρονολογείται

γύρω

στο

570

π.Χ.

και

ήρθε

στο

φως

το

1888),

αφιερωµμένο

επίσης

στη

θεά

Αθηνά.

Παριστάνει

δύο

λιοντάρια

που

σπαράσσουν

ένα

ταύρο

και

πλαισιώνονται

από

δύο

παραστάσεις

πάλης

του

Ηρακλή

µμε

ένα

θαλάσσιο

τέρας

και

τον

τρισώµματο

δαίµμονα

που

συµμβολίζει

τον

Νηρέα.

Τα

χρώµματα

του

αετώµματος

σε

ορισµμένα

σηµμεία

διατηρούνται

ακόµμη

δίνοντας

µμας

έτσι

µμια

ιδέα

για

τον

πολύχρωµμο

κόσµμο

της

αρχαιότητας.

Αποχαιρετούµμε

την

πρώτη

αίθουσα

και

περνάµμε

στο

δεύτερο

επίπεδο,

το

οποίο

φιλοξενεί

τα

αρχαϊκά

γλυπτά.

Πρόκειται

κυρίως

για

αναθήµματα

των

θνητών

προς

τους

θεούς

ως

ένδειξη

ευχαριστίας

για

την

εκπλήρωση

µμιας

ευχής

τους.

Τα

σπουδαία

αυτά

αφιερώµματα

ήταν

κατά

κύριο

λόγο

αγάλµματα,

τα

οποία

δε

µμαρτυρούσαν

µμόνο

ευσέβεια

προς

τη

θεά

αλλά

και

οικονοµμική

ευµμάρεια,

καθώς

επίσης

και

καλλιτεχνική

ακµμή.

Το

πιο

χαρακτηριστικό

αφιέρωµμα

στη

θεά

Αθηνά

ήταν

τα

µμαρµμάρινα

αγάλµματα

νεαρών

γυναικών,

οι

λεγόµμενες

Κόρες.

Λαξευµμένες

σε

διαφορετικά

µμεγέθη

παριστάνονταν

µμε

αυστηρή

στάση

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

του

σώµματος.

Φορούσαν

λεπτό,

λινό

χιτώνα

που

τόνιζε

τη

θηλυκότητά

τους.

Τα

ενδύµματά

τους

είχαν

λαµμπρή

διακόσµμηση,

ενώ

µμε

χρώµμα

τονίζονταν

τα

µμαλλιά,

οι

λεπτοµμέρειες

του

προσώπου

και

τα

κοσµμήµματα.

Κρατούσαν

στο

ένα

χέρι

ένα

ρόδι,

ένα

στεφάνι

ή

ένα

πουλί-δώρο

για

τη

θεά-και

µμε

το

άλλο

ανασήκωναν

λίγο

το

χιτώνα

τους.

Το

χαµμόγελό

τους,

το

αρχαϊκό

µμειδίαµμα,

έδινε

την

αίσθηση

αγαλλίασης.

Σε

αντίθεση

µμε

το

πλήθος

των

Κορών,

οι

οποίες

ξεπερνούσαν

τις

διακόσιες,

ο

αριθµμός

των

µμαρµμάρινων

ανδρικών

αγαλµμάτων

είναι

περιορισµμένος,

γεγονός

που

εξηγείται

από

τη

θηλυκή

φύση

της

θεάς

που

λατρευόταν

στην

Ακρόπολη.

Οι

Κούροι

που

έχουν

σωθεί

είναι

κατά

κύριο

λόγο

ιππείς. Στο

ίδιο

επίπεδο

αλλά

σε

µμια

ξεχωριστή

εξέδρα

συναντούµμε

τις

Καρυάτιδες.

Για

αιώνες

στήριζαν

την

οροφή

του

Ερέχθειου

αντικαθιστώντας

τους

παραδοσιακούς

κίονες.

Τώρα

όµμως

ήρθε

η

ώρα

να

µμας

αποκαλύψουν

τα

«µμυστικά»

τους.

Μυστικά

περίτεχνων

κοµμµμώσεων,

αναδιπλωµμένων

ενδυµμάτων

και

απαλών

πτυχώσεων

στο

χιτώνα

και

κυρίως

της

στάσης

του

σώµματος

που

δίνει

την

αίσθηση

ότι

η

Κόρη

είναι

έτοιµμη

να

περπατήσει.

Οι

ξακουστές

όµμως

Κόρες

που

απέδιδαν

τιµμές

στον

Κέκροπα,

το

µμυθικό

βασιλιά

της

Αθήνας,

θρηνούν.

Θρηνούν

γιατί

το

χέρι

του

λόρδου

Έλγιν

διατάραξε

την

αρµμονία

κλέβοντας

στα

τέλη

του

19ου

αιώνα

µμία

από

αυτές.

Η

θέση

της

έκτης

Καρυάτιδας

παραµμένει

ακόµμα

κενή

και

την

περιµμένει… Μια

ατελείωτη

λάµμψη,

που

εκπέµμπεται

τόσο

από

την

καλλιτεχνική

τελειότητα

όσο

κι

από

το

φυσικό

φως,

διαχέεται

στο

τρίτο

επίπεδο

του

Μουσείου,

το

οποίο

είναι

αφιερωµμένο

στον

Παρθενώνα.

Είναι

το

ανώτερο

επίπεδο

του

κτηρίου,

στο

οποίο

φθάνει

κανείς

για

να

θαυµμάσει

την

απόλυτη

τέχνη,

αποτέλεσµμα

δεκαπεντάχρονης

εργασίας

του

Ικτίνου

και

του

Καλλικράτη,

µμια

τέχνη

µμοναδική

και

ανεπανάληπτη

µμέσα

στο

διάβα

των

αιώνων.

Η

ζωφόρος

µμιλάει

εξ

ονόµματος

του

γλύπτη

Φειδία

και

των

υπερήφανων

Αθηναίων

πολιτών

που

ήθελαν

να

ευχαριστήσουν

τη

θεά

Αθηνά

για

τη

νίκη

τους

επί

των

Περσών

και

για

το

µμεγαλείο

της

πόλης

τους.

Περιδιαβαίνουµμε

14

και

θαυµμάζουµμε

τα

αετώµματα,

τις

ζωφόρους

και

τις

µμετόπες,

αλλά

η

αφήγηση

εκείνης

της

εποχής

έχει

κενά,

τα

οποία

δεν

µμπορούν

να

καλύψουν

τα

εκµμαγεία

που

έχουν

τοποθετηθεί

στη

θέση

όσων

γλυπτών

άρπαξε

τόσο

βίαια

ο

Έλγιν.

Μια

πικρή

γεύση

µμένει

απ’

όλα.

Γιατί

ένα

τέτοιο

µμεγαλειώδες

έργο

να

µμένει

κατακερµματισµμένο;;

Γιατί

τα

Μάρµμαρα

να

µμην

επιστρέψουν

στην

πατρίδα

τους;;

Το

όραµμα

όµμως

της

Μελίνας

Μερκούρη

παραµμένει

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ζωντανό,

οι

ελπίδες

αναζωπυρώνονται

και

η

αίθουσα

περιµμένει

καρτερικά

τα

Μάρµμαρά

της,

περιµμένει

εκείνη

την

ιστορική

στιγµμή

όπου

θα

είµμαστε

σε

θέση

να

θαυµμάσουµμε

την

ολότητα

της

πολιτιστικής

µμας

κληρονοµμιάς...

Η

επίσκεψη

στο

Μουσείο

της

Ακρόπολης

ολοκληρώνεται

εδώ.

Μια

φορά

όµμως

ίσως

και

να

µμην

είναι

αρκετή.

Το

µμάτι,

το

µμυαλό

και

η

καρδιά

δεν

προλαβαίνουν

να

αποθηκεύσουν

όλα

όσα

βιώνουµμε.

Σκέψεις

πολλές,

συναισθήµματα

ανάµμεικτα.

Υπερηφάνεια,

θαυµμασµμός,

ενθουσιασµμός,

αγαλλίαση

αλλά

και

ένα

βασανιστικό

«γιατί»

µμας

κατακλύζουν.

Φεύγοντας

αποχαιρετούµμε

τις

Κόρες,

τους

Κούρους

και

τις

Καρυάτιδες

και

τους

υποσχόµμαστε

πως

σύντοµμα

θα

ξανάρθουµμε

για

να

θαυµμάσουµμε

το

µμεγαλείο

που

µμας

κληροδότησαν

οι

πρόγονοί

µμας

ολοκληρωµμένο…

Χρυσάνθη

Σολοµμωνίδου,

απόφοιτος

’00,

εκπαιδευτικός.

15

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Roman Polanski Αναµμένοντας

το

«GHOST» O

Andrzej

Wajda

λέει

για

τον

Polanski

: «Ο

Ροµμάν

ήταν

µμια

ακόρεστη

παρουσία

επάνω

στο

σετ

εκείνη

την

εποχή.

Βασανιστικά

ενδιαφερόταν

για

κάθε

τεχνική

λεπτοµμέρεια.

Φωτισµμός,

film

stock,

γωνίες

λήψης,

και

χωρίς

ιδιαίτερο

ενδιαφέρον

απ’

την

άλλη

µμεριά,

για

τα

είδη

των

ζητηµμάτων

που

η

αγωνία

τους

είχε

στοιχειώσει

όλους

εµμάς,

όπως

η

πολιτική,

η

θέση

της

Πολωνίας

στον

κόσµμο

και

ειδικά

το

πρόσφατο

εθνικό

µμας

παρελθόν.

Κοιτούσε

για

το

καθετί

µμόνον

µμπροστά,

δεν

κοίταζε

ποτέ

πίσω,

µμε

τα

µμάτια

σταθερά

καρφωµμένα

στο

µμέλλον

προς

το

οποίο

φαινόταν

να

στοχεύει

µμε

ιλιγγιώδη

ταχύτητα.

Και

για

εκείνον

το

µμέλλον,

ήταν

εκεί

έξω,

στον

κόσµμο

και

ιδιαίτερα

στο

Χόλυγουντ,

που

το

ταύτιζε

µμε

τα

παγκόσµμια

ιδεώδη

του

κινηµματογράφου.

Ήδη

από

τότε.

Και

αυτό

ήταν

κάτι

απόλυτα

µμοναδικό

ανάµμεσά

µμας.

Δεν

έχεις

ιδέα

πόσο

απελευθερωτική

εµμπειρία

ήταν

για

τους

υπόλοιπους

από

εµμάς

στον

Πολωνικό

16

κινηµματογράφο

όταν

παρουσιάσθηκε

το

«Μαχαίρι

στο

Νερό».

Για

πρώτη

φορά

µμετά

τον

πόλεµμο

είχαµμε

ένα

φιλµμ

που

δεν

είχε

καµμία

σχέση

µμε

τον

πόλεµμο…Ο

Roman

ήταν

ο

φρέσκος

αέρας,

ένα

καινούργιο

ξεκίνηµμα...». Η

πολυτάραχη

ζωή

του

αρχίζει

το

1933.

Ο

Πολάνσκι

γεννιέται

στο

Παρίσι

και

µμεγαλώνει

στην

Κρακοβία.

Ακολουθούµμενος

από

τις

πιο

φρικτές

εµμπειρίες

του

πολέµμου

και

έχοντας

ζήσει

και

στο

Εβραϊκό

γκέτο,

σπουδάζει

στη

σχολή

Κινηµματογράφου

του

Λοτζ.

Παρά

το

ανατολικοευρωπαϊκό

του

background,

σαν

φοιτητής

και

στη

συνέχεια

σαν

δηµμιουργός,

επηρεάζεται

από

τη

βόρεια

Αµμερική

και

τη

Δυτική

Ευρώπη.

Η

πρώτη

του

ταινία

µμεγάλου

µμήκους

«Knife

in

the

Water»

1962,

(µμετά

από

εννέα

µμικρού

µμήκους

ταινίες

–

χαρακτηριστικές

των

οποίων

είναι

«Two

Men

and

a

Wardrobe»

και

«When

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Angels

Fall»)

αποθεώνεται

από

το

διεθνές

κοινό

και

τους

κριτικούς,

ενώ

αντιθέτως

στην

Πολωνία

δέχεται

αλλεπάλληλες

επικρίσεις

και

ειρωνικά

σχόλια,

ακόµμα

και

από

τον

τότε

πανίσχυρο

ηγέτη

Wladyslaw

Gomulka,

παρόλο

που

εκόµμισε

στη

χώρα

του

το

Βραβείο

Κριτικών

του

Φεστιβάλ

Βενετίας,

το

εξώφυλλο

της

ταινίας

στους

ΤΙΜΕS

και

την

υποψηφιότητα

για

ΟSCAR. Ο

Πολάνσκι

βρίσκεται

πίσω

στη

Γαλλία,

όπου

σκηνοθετεί

το

«River

of

Diamods»

1964

και

το

«Repulsion»

το

1965.

Εν

συνεχεία

ακολουθεί

µμια

σειρά

µμεγάλων

επιτυχιών

από

το

«Cul-de-Sac»

1966

και

το

«Rosemary’s

Βaby»

1978,

τo

«Macbeth»

1971,

το

«Chinatown»

1974,

µμέχρι

τα

«Frantic»

1988,

το

«Bitter

Moon»

1992,

το

«Death

and

the

Maiden»

1994,

το

«Ninth

Gate»

1999

και

το

Οσκαρικό

«Τhe

Pianist»

2002.

Ο

Polanski

θεωρείται

η

επόµμενη

σελίδα

στην

Ιστορία

του

Κινηµματογράφου,

µμετά

τον

Χίτσκοκ.

Αναβλητικότητα

στην

αφήγηση,

γρίφοι

και

παγίδες,

χαρακτηριστικά

των

χιτσκοκικών

συνταγών

που

άλλοτε

διασταυρώνονται

µμε

στοιχεία

νουάρ

και

άλλοτε

συνυπάρχουν

µμε

ένα

σιωπηλό

αλλά

ταυτόχρονα

ενεργό

µμεταφυσικό

που

παρεµμβαίνει

µμε

«Πολανσκικό»

(αυτή

είναι

η

λέξη)

τρόπο.

Σαν

σεναριογράφος

δυσκολεύει

όσο

το

δυνατόν

περισσότερο

τους

ήρωες

του,

ανατρέποντας

συνεχώς

τα

δεδοµμένα.

Ο

θύτης

και

το

θύµμα

συνεχώς

αλλάζουν

ρόλους.

Κάνει

τοµμή

στις

σκοτεινές

τάσεις

και

τα

διαβολικά

ένστικτα

που

κρύβονται

πίσω

από

άριστα

καµμουφλαρισµμένα

στοιχεία

της

κοινωνίας.

Κάνει

λοιπόν

το

θεατή

να

αλλάζει

γνώµμη

για

τη

σύµμπτωση

και

για

το

τυχαίο.

Σπέρνει

ανασφάλειες

που

καθιστούν

το

θεατή

συµμµμέτοχο,καθώς

οι

αναγνώσεις

αυτών

των

κλασικών

πλέον

έργων

διαδέχονται

η

µμια

την

άλλη.-

Ίσως

η

σκαλωσιά

της

απέναντι

πολυκατοικίας

να

είχε

τον

ίδιο

σκοπό

µμε

τη

σκαλωσιά

στην

Ενάτη

Πύλη.Ο

Ροµμάν

Πολάνσκι

συνεχίζει

τη

διαδροµμή

του

στο

χώρο

της

έβδοµμης

τέχνης,

έχοντας

ήδη

αφήσει

ταινίες

–

αντικείµμενα

µμελέτης

από

κριτικούς

και

από

δηµμιουργούς

του

κινηµματογράφου.

Ταινίες

δηµμιουργήµματα

ενός

ανθρώπου

που

και

σαν

παιδί

και

σαν

ενήλικος

ήρθε

αντιµμέτωπος

µμε

το

κακό

στην

πιο

ακραία

µμορφή

που

αυτό

µμπορεί

να

έχει

και

παρόλο

αυτά

όχι

µμόνο

δε

δίστασε

να

το

επανατυπώσει

στο

πανί,

αλλά

και

να

ανιχνεύσει

όλες

του

σχεδόν

τις

διαστάσεις,

προσθέτοντας

πολλές

φορές

και

µμια

µμεγάλη

δόση

ειρωνείας.

17

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Οι

ηθοποιοί

που

συνεργάσθηκαν

µμαζί

του

δηµμιούργησαν

φιγούρες

που

µμένουν

αξέχαστες

(Jack

Nicolson

στο

China

Town,

Johnny

Depp

στο

Ninth

Gate

κ.α.),

ενώ

παραµμένει

ένας

σκηνοθέτης

που

συγκρούεται

µμετωπικά

αλλά

και

απέραντα

δηµμιουργικά,

µμε

τα

προβλήµματα

του

set

και

κατά

τις

πρώτες

του

λιτές

ταινίες

και

κατά

τις

τελευταίες

υπερπαραγωγές

που

φέρουν

την

υπογραφή

του.

H

νέα

πολυαναµμενόµμενη

δουλειά

του

Polanski

«The

Ghost»,

που

θα

βρίσκεται

στις

αίθουσες

περί

τα

µμέσα

του

2010,

είναι

µμια

ταινία

βασισµμένη

στην

οµμώνυµμη

νουβέλα

του

Robert

Haris.

Η

ιστορία

διαδραµματίζεται

σε

ένα

σπίτι

µμπροστά

στον

ωκεανό

στην

καρδιά

του

χειµμώνα.

΄Ενας

ghostwriter

(Ewan

McGregor)

αναλαµμβάνει

να

συµμπληρώσει

τις

αναµμνήσεις

του

Βρετανού

Πρωθυπουργού

(Pierce

Brosnan).

Τα

µμυστικά

που

θα

αποκαλύψει

θα

βάλουν

τη

ζωή

του

συγγραφέα

σε

άλλη

τροχιά.

Μετά

το

The

«Pianist»,

που

ήταν

µμια

καθαρά

ιστορική

ταινία

και

τον

«Oliver

Twist»

που

τράβηξε

στις

αίθουσες

όλη

την

οικογένεια,

ο

Polanski

επιστρέφει

σ’

αυτό

για

το

οποίο

αγαπήθηκε.

Ένα

θρίλερ

σχέσεων,

που

παίζει

µμε

τον

σκοτεινό

κόσµμο

που

υπάρχει

άλλοτε

γύρω

και

άλλοτε

µμέσα

στον

άνθρωπο…

Μιχάλης

Κονιδάρης,

Σκηνοθέτης

18

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Να

φύγετε,

κύριε!

Να

πάτε

αλλού!»

φώναξε

αγανακτισµμένος

ο

θεατής

Αισχύλου

Χοηφόροι,

σε

σκηνοθεσία

Πίτερ

Στάιν,

θέατρο

Schaubühne,

Βερολίνο,

1980.

Ή

αλλιώς

«Αίσχος!

Ντροπή!»,

«Κατεβείτε

απ’

τη

θυµμέλη!»,

«Έξω

οι

Ούνοι!».

Αυτές

και

άλλες

παρόµμοιες

οµμοβροντίες

ακούγονται

όλο

και

συχνότερα

πλέον

στο

αρχαίο

θέατρο

της

Επιδαύρου.

Και

έτσι,

εξασφαλίζουν

µμεγαλύτερη

δηµμοσιότητα,

αρνητική

κυρίως,

οι

αµμφιλεγόµμενες

σύγχρονες

παραστάσεις

αρχαίου

δράµματος,

όταν

περιοδεύουν

σε

άλλα

φεστιβάλ

της

χώρας. Μακρά

η

πορεία

παρόµμοιων

παραγωγών

στην

Ελλάδα,

είτε

από

Έλληνες

είτε

από

ξένους

σκηνοθέτες.

Ενδεικτικά

αναφέρω:

οι

Όρνιθες

κατά

Κουν

το

1959,

η

Άλκηστις

κατά

Χουβαρδά

το

1984,

ο

Οιδίποδας

Τύραννος

κατά

Στούρουα

το

1987,

οι

Βάκχες

κατά

Λάνγκοχφ

το

1997,

η

Μήδεια

κατά

Βασίλιεφ

το

2008,

οι

Πέρσες

κατά

Γκότσεφ

το

2009.

Τελικά,

ποιοι

γιουχάρουν,

για

ποιους

λόγους,

η

εθνικότητα

του

σκηνοθέτη

λειτουργεί

επιβαρυντικά,

η

αντίδραση

θα

ήταν

η

ίδια

αν

τα

έργα

δεν

ήταν

αρχαία

ελληνικά

δράµματα;; Το

θέµμα

είναι

αρκετά

πιο

περίπλοκο

απ’

ό,τι

φαίνεται.

Γιατί

κάποιος

να

επιλέξει

να

προσβάλει

τους

συντελεστές

της

παράστασης,

ενώ

µμπορεί

απλώς

να

φύγει

από

το

θέατρο

αν

το

θέαµμα

τον

δυσαρεστεί;;

Από

την

άλλη,

τι

είναι

αυτό

που

κάνει

κάποιον

θεατή

να

αντιδράσει

τόσο

έντονα,

ώστε

να

µμην

υπολογίσει

ούτε

καν

ότι

φέρεται

-ας

το

θέσω

επιεικώς-

απρεπώς;;

Μήπως

µμας

κινεί

και

η

ψυχολογία

της

µμάζας;;

Αλλά

και

πάλι,

αυτός

που

κάνει

την

αρχή,

γιατί

την

κάνει;;

Είναι

θέµμα

καλλιέργειας;;

Ή

µμήπως

όχι

µμόνο;; Ας

ξεκινήσω

µμε

τα

δεδοµμένα

του

αρχαίου

δράµματος

και

της

Επιδαύρου.

Τόσο

τα

κείµμενα

όσο

και

ο

χώρος

είναι

συνυφασµμένα

µμε

το

πολιτισµμικό

παρελθόν

των

Ελλήνων.

Είναι

µμέρος

της

ιστορίας

του

πολιτισµμού

µμας.

Δίκαια

τα

θεωρούµμε

«δικά»

µμας.

Τα

θεωρούµμε

όµμως

και

«ιερά

και

όσια».

Και

ίσως

εκεί

βρίσκεται,

εν

µμέρει,

η

απαρχή

του

προβλήµματος.

Από

την

άλλη,

στη

συνείδηση

κάποιων

θεατών

ο

τρόπος

αναπαράστασης

αρχαίου

δράµματος,

µμε

κάποιες

παραλλαγές,

είναι

συνυφασµμένος

µμε

την

αναβίωσή

του

το

1927

στις

Δελφικές

γιορτές

του

Σικελιανού.

Εγχείρηµμα

πολύ

φιλόδοξο,

που

στόχευε

στην

αναβίωση

του

αρχαίου

ελληνικού

πνεύµματος

και

στην

καθιέρωση

των

Δελφών

παγκοσµμίως

ως

το

νέο

οµμφαλό

του

κόσµμου,

µμια

σύγχρονη

παγκόσµμια

αµμφικτιονία,

και

που

προκάλεσε

έντονα

και

αντιφατικά

σχόλια

εξαιτίας

της

αρχαιοπρέπειάς

του.

Το

19

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ UNICEF

Εθνικό

Θέατρο,

ως

επίσηµμος

κρατικός

καλλιτεχνικός

φορέας,

συνέχισε

τις

επόµμενες

δεκαετίες

περίπου

σε

αυτά

τα

βήµματα.

Αυτή

θεωρήθηκε,

αυθαίρετα,

η

µμόνη

«δόκιµμη»

σκηνοθετική

και

σκηνική

προσέγγιση

του

αρχαίου

δράµματος,

ένα

πρότυπο

µμε

ισχύ

αξιώµματος,

ένα

επικίνδυνο

ιδεολόγηµμα.

Και

βρήκε

αρκετούς

µμιµμητές

στο

µμέλλον.

Έτσι,

στη

συνείδηση

πολλών

µμέρος

της

ελληνικής

ταυτότητας

συνδέθηκε

άµμεσα

µμε

αυτό

τον

τρόπο

αναπαράστασης

και,

κατά

συνέπεια,

παγιώθηκε

η

άποψη

πως

κάθε

άλλη

προσέγγιση

αποτελούσε

ύβρη,

ιεροσυλία,

ασέβεια

απέναντι

στο

αρχαίο

δράµμα.

Γαλουχήθηκαν

λοιπόν

αρκετές

γενιές

θεατών

να

µμη

δέχονται

τίποτα

το

διαφορετικό.

Θέλω

να

ελπίζω

πως

σήµμερα

είναι

πολύ

λίγοι

εκείνοι

που,

γι’

αυτό

το

λόγο,

θα

σηκώσουν

πρώτοι

το

λίθο

σε

σύγχρονες

παραγωγές.

Έβλεπαν,

και

βλέπουν,

παραστάσεις,

χωρίς

να

ξέρουν

τι

ακριβώς

αξιολογούν,

χωρίς

να

έχουν

κριτήρια

αισθητικά,

παρά

µμόνο

ηθικά.

Κρίνεται

όµμως

η

Τέχνη

µμε

όρους

ηθικής,

και

µμάλιστα

θρησκευτικής

ηθικής;;

Καλό

ή

κακό,

σωστό

ή

λάθος,

ιερό

ή

ανόσιο;; Το

αρχαίο

δράµμα

όµμως

είναι

και

παγκόσµμια

πολιτισµμική

κληρονοµμιά.

Εκατοντάδες

ξένοι

ερευνητές

στα

πανεπιστήµμια

όλου

του

κόσµμου

αναλύουν

και

ερµμηνεύουν

τα

αρχαία

κείµμενα.

Τα

αποτελέσµματα

της

έρευνάς

τους

γίνονται

κι

αυτά

αντικείµμενο

µμελέτης,

κι

έτσι

προχωρά

τόσο

η

Κλασική

Φιλολογία

όσο

και

οι

Θεατρικές

Σπουδές.

Με

ποιο

σκεπτικό,

λοιπόν,

να

ανακοπεί

η

αντίστοιχη

πορεία

των

ξένων

καλλιτεχνών

που

ασχολούνται

µμε

το

αρχαίο

δράµμα;;

Ότι,

λόγω

καταγωγής,

δεν

είναι

σε

θέση

να

γνωρίζουν

σε

βάθος

το

αντικείµμενο;;

Είναι,

το

λιγότερο,

υπερφίαλη

αυτή

η

στάση.

Άλλωστε

η

Τέχνη

δε

γνωρίζει

εθνικά

σύνορα,

ιδίως

σήµμερα,

σε

µμια

παγκοσµμιοποιηµμένη

κοινωνία.

Δεν

µμπορεί

κανείς

να

διεκδικεί

αποκλειστικότητες

στο

πώς

προσεγγίζεται

ένα

τέτοιας

αξίας

προϊόν

πολιτισµμού.

Αλήθεια,

γιατί

δε

µμας

παραξενεύει

που

οι

Άγγλοι

δε

βλέπουν

µμε

τέτοια

µματιά

το

έργο

του

Shakespeare;;

Το

θέατρο,

όπως

και

κάθε

άλλη

µμορφή

τέχνης,

βασίζεται

στον

πειραµματισµμό

και

την

έρευνα.

Δεν

µμπορεί

κανείς

να

αποκλείσει

κανέναν

από

αυτή

την

προσπάθεια,

ακόµμα

και

αν

θεωρεί

άστοχες

τις

καλλιτεχνικές

του

επιλογές.

Έπειτα,

δεν

µμπορεί

να

απαγορεύσει

την

ελεύθερη

διακίνηση

ιδεών.

Φανταστείτε

τα

ανά

τον

κόσµμο

φεστιβάλ

(του

Εδιµμβούργου,

της

Αβινιόν,

της

Αθήνας

κλ.π.)

να

αρνούνταν

να

συµμπεριλάβουν

στο

πρόγραµμµμά

τους

παραστάσεις

µμε

την

αιτιολογία

ότι

η

σκηνοθεσία

δεν

είναι

«δόκιµμη».

Πόσο

αντιδηµμοκρατικό

θα

ήταν.

Στα

όρια

της

λογοκρισίας.

Η

επιλογή

γίνεται

εκ

των

προτέρων,

η

κριτική

ασκείται

εκ

των

υστέρων. Τις

τελευταίες

δεκαετίες

γίνεται

προσπάθεια

«επικαιροποίησης»

του

αρχαίου

δράµματος.

Οι

σκηνοθέτες

ζητούν

να

φέρουν

το

αρχαίο

δράµμα

στη

σύγχρονη

πραγµματικότητα

για

να

τονίσουν

το

ταυτόχρονα

διαχρονικό

αλλά

και

πάντα

επίκαιρο

µμήνυµμά

του

20

µμέσα

από

σύγχρονες

καταστάσεις

και

γεγονότα.

Χαρακτηριστικό

παράδειγµμα

η

Ορέστεια

κατά

Πίτερ

Στάιν

το

1980.

Ο

Στάιν

ήθελε

να

τονίσει

µμέσα

από

τη

σκηνοθεσία

του

ότι

η

τότε

Γερµμανία

ζούσε

σε

µμια

κοινωνία

που

γερνούσε,

ότι

όλοι

έχουν

πολιτική

ευθύνη

για

τα

κοινά,

ότι

πρέπει

άµμεσα

να

αναλάβουν

δράση.

Ο

Λάνγκχοφ

θέλησε

µμε

τις

Βάκχες

του

να

δείξει

στο

ελληνικό

κοινό

ότι

ζούσε

σε

µμια

καταρρέουσα

κοινωνία,

ο

Βασίλιεφ

ότι

η

παγκόσµμια

Μήδειά

του

σήµμερα

θα

θριάµμβευε

όχι

στην

Κόρινθο

αλλά

σε

ολόκληρη

την

υφήλιο.

Το

αποτέλεσµμα

δεν

ήταν

πάντα

το

επιθυµμητό.

Σε

κάποιες

περιπτώσεις,

το

θέαµμα

προκάλεσε

µμάλλον

εκνευρισµμό

στο

κοινό

παρά

αισθητική

απόλαυση,

για

διαφορετικούς

λόγους

κάθε

φορά,

ιδίως

στις

δύο

τελευταίες

παραστάσεις. Κάποιες

προσεγγίσεις

είναι

πράγµματι

ακραίες

από

όποια

πλευρά

και

να

τις

δει

κανείς.

Μάλλον,

για

να

είµμαι

σαφέστερη,

είναι

αστήρικτα

ακραίες.

Η

πρωτοτυπία

για

την

πρωτοτυπία

σε

υψηλό

βαθµμό

σκηνοθετικής

έπαρσης.

Πιθανόν

οι

σκηνοθέτες

να

υπερτίµμησαν

τις

δυνάµμεις

τους

και

να

καταπιάστηκαν

µμε

κάτι

που

τους

ξεπερνούσε

ή

να

µμην

το

είχαν

µμελετήσει

αρκετά.

Πώς

να

παρέµμβει

κανείς

στην

αυτογνωσία

του

σκηνοθέτη;;

Έτσι

έκρινε,

έτσι

έκανε.

Η

ηχηρή

αποδοκιµμασία

όµμως

δεν

µμπορεί

να

θεωρείται

ενδεδειγµμένη

αντίδραση.

Γιατί

είναι

ένα

«τείχος»,

είναι

η

έκφραση

της

διαφωνίας

µμας

µμε

πολύ

αντιδηµμοκρατικό

τρόπο,

όσο

και

αν

κάποιοι

κριτικοί

θεάτρου

ή

καλλιτέχνες

προσπαθούν

να

το

εξωραΐσουν.

Δεν

µμπορώ

να

σκεφτώ

µμε

ποιο

σκεπτικό

η

προσβολή

θεωρείται

δικαίωµμα

του

θεατή. Το

θέµμα

λοιπόν

είναι

τι

κάνουµμε

ως

θεατές.

Έχουν

και

οι

σκηνοθέτες

µμερίδιο

ευθύνης,

αλλά

δεν

είναι

της

παρούσης

να

το

συζητήσουµμε.

Πώς

αντιδρούµμε

απέναντι

σε

µμια

σύγχρονη

σκηνοθετική

ερµμηνεία

που,

όχι

απλά

δε

µμας

αρέσει

ή

µμας

είναι

αδιάφορη,

αλλά

µμας

εκνευρίζει,

µμας

θυµμώνει

κιόλας;;

Για

αρχή,

θα

πρότεινα

να

αφήσουµμε

πίσω

µμας

«αγκυλώσεις»

του

παρελθόντος.

Δεν

είναι

ούτε

ιεροσυλία

ούτε

ασέβεια

µμια

ανεπιτυχής,

έστω

κι

αν

αυτό

είναι

µμόνο

προσωπική

µμας

εκτίµμηση,

παράσταση

αρχαίου

δράµματος.

Είναι

καλλιτεχνικό

γεγονός

και

ως

τέτοιο

το

αξιολογούµμε.

Αν

και

σπανιότατα

µμια

παράσταση

είναι

εξ

ολοκλήρου

ανεπιτυχής.

Ας

πάµμε

στο

θέατρο

µμε

ανοιχτό

µμυαλό,

καλή

διάθεση

-γιατί

συνήθως

περισσεύει

η

καχυποψία-

και,

πάνω

απ’

όλα,

µμε

ψυχραιµμία.

Αν

δείτε

ότι

δεν

το

ελέγχετε,

φύγετε

αµμέσως!

Από

την

άλλη,

ας

«παιδευτούµμε»

λίγο

περισσότερο

µμόνοι

µμας.

Προσωπική

δουλειά

και

ενασχόληση

µμε

θέµματα

θεάτρου.

Ας

διαβάζουµμε

πολλές

και

αντικρουόµμενες

κριτικές.

Υπάρχουν

και

σοβαρές

κριτικές,

που

έχουν

δηµμοσιευτεί

τα

τελευταία

χρόνια

στον

Τύπο

και

έχουν

αναρτηθεί

στο

διαδίκτυο.

Ας

βλέπουµμε

όσο

το

δυνατόν

περισσότερες

παραστάσεις,

ας

έχουµμε

πολλά

και

πολλαπλά

καλλιτεχνικά

ερεθίσµματα,

όχι

µμόνο

τηλεοπτικά

ή

ό,τι

είναι

κάθε

φορά

στη

µμόδα.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τέλος,

ας

µμελετήσουµμε

τους

τοµμείς

που

αξιολογούµμε

σε

µμία

παράσταση,

χωρίς

να

είµμαστε

ούτε

φιλόλογοι

ούτε

θεατρολόγοι.

Αρκεί

που

είµμαστε

φιλότεχνοι.

Η

λειτουργικότητα

της

µμετάφρασης,

οι

σκηνοθετικές

επιλογές

που

αφορούν

στην

ερµμηνεία

του

έργου

-γιατί

κάθε

σκηνοθεσία

οφείλει

να

είναι

και

ερµμηνεία

του

έργου-,

η

συνάφεια

µμεταξύ

κοστουµμιών,

σκηνικών,

µμουσικής,

κίνησης

και

σκηνοθετικής

γραµμµμής,

η

προετοιµμασία

του

θιάσου

και

των

συντελεστών

-η

προχειρότητα

«φωνάζει»

από

µμακριά-,

η

υποκριτική

δεξιότητα

και

η

συνεργασία

των

ηθοποιών.

Γενικά

ό,τι

έχει

σχέση

µμε

τον

παραστατικό

κώδικα

και

τη

µμέθοδο

που

επέλεξε

ο

σκηνοθέτης.

Η

εµμπεριστατωµμένη

κριτική

µμπορεί

να

αποκαλύψει

όλα

τα

τρωτά

µμιας

παράστασης

χωρίς

εµμπάθεια

ή

προκατάληψη. Πώς

θα

γίνει

αυτό;;

Ας

µμη

χαζεύουµμε

στο

µμάθηµμα

της

ΈκφρασηςΈκθεσης

στη

Β’

Λυκείου!

Υπάρχει

κεφάλαιο

για

τη

θεατρική

κριτική.

Μάλιστα

εκεί

έχει

συµμπεριληφθεί

και

η

άποψη

του

Μ.

Πλωρίτη

για

τον

«εκσυγχρονισµμό»

του

αρχαίου

δράµματος

(σ.

199-200).

Στους

πιο

απαιτητικούς,

θα

πρότεινα

βιβλία

που

εύκολα

θα

βρείτε

στα

βιβλιοπωλεία.

Δείτε

παρακάτω.

Συνοψίζουν

µμε

πληρότητα

και

στηρίζουν

επιστηµμονικά

τις

νέες

τάσεις

στη

σκηνοθεσία

του

αρχαίου

δράµματος.

Ακόµμα

και

αν

δε

συµμφωνείτε,

αξίζει

να

ακούσετε

και

την

άλλη

πλευρά. Τελικά,

είναι

θέµμα

προσωπικής

ευθύνης

του

καθενός

µμας.

Η

προσέγγιση

του

καινούργιου

είτε

από

την

πλευρά

του

δηµμιουργού

είτε

του

θεατή

είναι

θέµμα

καλλιέργειας

και

παιδείας.

Ας

µμην

το

αµμελούµμε

λοιπόν.

Προσωπικά,

µμέχρι

να

εκδοθεί

αυτό

το

τεύχος

του

Αθήναζε,

θα

έχω

σπεύσει

να

δω

τους

Πέρσες

κατά

Γκότσεφ

σε

κάποιο

από

τα

φεστιβάλ

της

Αττικής.

Τουλάχιστον,

θα

ελαττώσω

την

πιθανότητα

να

γίνω

µμάρτυρας

«λιθοβολισµμών»…

Νατάσα

Μερκούρη,

φιλόλογος Υπεύθυνη

του

Οµμίλου

Σύγχρονου

Θεάτρου Νέα

Γενιά

Ζηρίδη nm_558@hotmail.com Easterling,

P.

(επιµμ)

(2007),

Οδηγός

για

την

αρχαία

ελληνική

τραγωδία, µμτφ-επιµμ.

Λ.

Ρόζη,

Κ.

Βαλάκας,

Ηράκλειο:

Πανεπιστηµμιακές

Εκδόσεις

Κρήτης Goldhill,

S.

(2007),

How

to

stage

Greek

Tragedy, Chicago:

The

University

of

Chicago

Press Μαυροµμούστακος,

Πλ.

(2006),

Το

θέατρο

στην

Ελλάδα

1940-2000, Αθήνα:

Εκδόσεις

Καστανιώτης

21

ΒΙΒΛΙΟ

«Στις

µμαύρες

πάνω

πέτρες

της

φυγής»

Μια

νουβέλα

και

µμια

έκθεση

ζωγραφικής

για

την

απώλεια

και

τις

δοκιµμές

θεραπείας

της. Ο

φιλόλογος

Αναστάσιος

Μαδαµμόπουλος

παρουσιάζει

στο

βιβλιοκαφέ

Έναστρον,

Σόλωνος

101,

του

µμαθηµματικού

Θανάση

Σκύφα,

την

τελευταία

λογοτεχνική

και

εικαστική

δουλειά

του. Η

παρουσίαση

του

βιβλίου

θα

γίνει

το

Σάββατο,

14

Νοεµμβρίου

2009

στις

19:30

και

η

οµμώνυµμη

έκθεση

ζωγραφικής

θα

λειτουργεί

έως

τις

28

Νοεµμβρίου

καθηµμερινά

και

Σαββατοκύριακα

από

τις

10:00

έως

13:30

και

από

τις

18:00

έως

τις

21:30. Την

εκδήλωση

θα

πλαισιώσουν

µμε

τραγούδια

και

αναγνώσεις

παλιότεροι

και

νυν

µμαθητές

και

εκπαιδευτικοί

της

Νέας

Γενιάς

Ζηρίδη. Σας

περιµμένουµμε

όλους

φιλότεχνους,

φιλόµμουσους

ή

απλώς

φίλους.

22

ΕΥΡΩΠΗ

Εδώ

Βρυξέλλες! Η

Συνθήκη

της

Λισαβόνας

µμε

µμια

µματιά πρωτοβουλίας

και

της

ενίσχυσης

του

ελεγκτικού

ρόλου

των

εθνικών

κοινοβουλίων,

παράλληλα

µμε

την

ενίσχυση

των

αρµμοδιοτήτων

του

Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου,

κυρίως

-µμα

όχι

µμόνο-,

µμέσω

της

επέκτασης

της

διαδικασίας

συναπόφασης.

Η

Συνθήκη

της

Λισαβόνας

υπογράφτηκε

στις

13

Δεκεµμβρίου

του

2007

στη

σύνοδο

κορυφής

της

Λισαβόνας

από

τους

πολιτικούς

αρχηγούς

και

τους

Υπουργούς

Εξωτερικών

των

κρατών

µμελών

της

Ευρωπαϊκής

Ένωσης

(ΕΕ).

Η

Συνθήκη

αυτή

υποκαθιστά

το

Ευρωπαϊκό

Σύνταγµμα

που

απορρίφθηκε

στα

δηµμοψηφίσµματα

της

Γαλλίας

και

της

Ολλανδίας

το

2005

και

τροποποιεί

τις

δύο

βασικές

συνθήκες

της

ΕΕ:

τη

Συνθήκη

για

την

Ευρωπαϊκή

Ένωση

και

τη

Συνθήκη

για

την

Ίδρυση

της

Ευρωπαϊκής

Κοινότητας.

Η

τελευταία

θα

µμετονοµμασθεί

σε

Συνθήκη

για

τη

Λειτουργία

της

Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Η

Συνθήκη

της

Λισσαβόνας

διατηρεί

τις

ουσιαστικότερες

καινοτοµμίες

που

περιέχονταν

στο

κείµμενο

της

Συνταγµματικής

Συνθήκης.

Παράλληλα,

περιλαµμβάνει

τις

απαραίτητες

ρυθµμίσεις

που

θα

δώσουν

στην

ΕΕ

την

απαραίτητη

δυναµμική,

ώστε

να

µμπορέσει

να

ανταποκριθεί

τόσο

στις

προκύπτουσες

ανάγκες

των

κρατών

µμελών,

όσο

και

στις

διεθνείς

προκλήσεις

που

καλείται

να

αντιµμετωπίσει

στο

σύγχρονο

παγκοσµμιοποιηµμένο

περιβάλλον,

και

να

µμπορέσει

κατ’

επέκταση

να

λειτουργήσει

πρωταγωνιστικά

στο

διεθνές

σύστηµμα.

Το

σύνολο

των

ρυθµμίσεων

που

επιφέρει

η

Συνθήκη

της

Λισαβόνας,

προσδίδει

µμεγαλύτερη

αποτελεσµματικότητα

και

διαφάνεια

στην

Ένωση

και

ενισχύει

τη

δηµμοκρατική

λειτουργία

της.

Το

περιεχόµμενο

της

Συνθήκης

αποτελεί

ακόµμα

την

προσπάθεια

της

Ένωσης

για

γεφύρωση

του

«δηµμοκρατικού

ελλείµμµματος»,

που

πολλοί

ισχυρίζονται

ότι

διέπει

την

ΕΕ,

καθώς

µμέσω

των

αλλαγών

που

επιφέρει

στη

λειτουργία

των

θεσµμικών

οργάνων

της

Ένωσης,

καλλιεργεί

σ’

αυτή

ένα

δηµμοκρατικότερο

τρόπο

λήψης

αποφάσεων.

Είναι

πολύ

σηµμαντικό

το

γεγονός

ότι

οι

Ευρωπαίοι

πολίτες

αποκτούν

πλέον

αυξηµμένο

ρόλο

µμέσω

της

θεσµμοθέτησης

του

δικαιώµματος

Βασικό

χαρακτηριστικό

της

Συνθήκης

της

Λισαβόνας

αποτελεί

η

θέσπιση

νέων

νοµμικών

βάσεων

για

την

ανάπτυξη

περισσότερο

ευέλικτων

ευρωπαϊκών

πολιτικών

για

την

αντιµμετώπιση

νέων

προκλήσεων,

όπως

είναι

η

κλιµματική

αλλαγή,

το

περιβάλλον

και

η

ενέργεια,

καθώς

και

η

κοινοτικοποίηση

της

µμέχρι

σήµμερα

δράσης

διακυβερνητικού

χαρακτήρα

της

ΕΕ

προκειµμένου

να

αντιµμετωπιστούν

αποτελεσµματικότερα

κάποια

θέµματα,

όπως

η

µμετανάστευση,

η

χορήγηση

ασύλου

και

η

φύλαξη

των

συνόρων.

Η

Συνθήκη

της

Λισαβόνας

εισάγει

επίσης

δύο

σηµμαντικές

θεσµμικές

καινοτοµμίες

που

διασφαλίζουν

τη

συνοχή

της

εξωτερικής

δράσης

της

Ένωσης:

πρώτον,

το

διορισµμό

«µμόνιµμου»

Προέδρου

του

Ευρωπαϊκού

Συµμβουλίου

για

περίοδο

δυόµμισι

ετών,

µμε

δυνατότητα

ανανέωσης,

και

νέου

Ύπατου

Εκπροσώπου

για

θέµματα

Εξωτερικής

Πολιτικής

και

Πολιτικής

Ασφαλείας

και

δεύτερον,

του

Αντιπροέδρου

της

Επιτροπής,

ο

οποίος

θα

επικουρείται

από

τη

νέα

Ευρωπαϊκή

Υπηρεσία

Εξωτερικής

Δράσης.

Η

Συνθήκη

της

Λισαβόνας

δίνει,

τέλος,

ιδιαίτερη

έµμφαση

στις

αρχές

που

αποτελούν

τα

θεµμέλια

της

δράσης

της

Ευρωπαϊκής

Ένωσης:

δηµμοκρατία,

κράτος

δικαίου,

ανθρώπινα

δικαιώµματα

και

θεµμελιώδεις

ελευθερίες,

σεβασµμός

της

ανθρώπινης

αξιοπρέπειας,

κοινωνική

δικαιοσύνη

και

πρόοδος,

ισότητα

και

αλληλεγγύη.

Μέχρι

στιγµμής

την

Συνθήκη

της

Λισσαβόνας

έχουν

κυρώσει

23 κράτη-µμέλη

µμε

κοινοβουλευτικές

διαδικασίες.

Η

Ελλάδα

την

κύρωσε

στις

11

Ιουνίου

2008

µμε

ψήφους

250

υπέρ

και

42

κατά.

Η

Ιρλανδία

οργάνωσε

δηµμοψήφισµμα

στις

12.6.08,

στο

οποίο

η

Συνθήκη

απερρίφθη

µμε

ποσοστό

53,4%.

Το

επικείµμενο

δεύτερο

δηµμοψήφισµμα

της

Ιρλανδίας

θα

πραγµματοποιηθεί

στις

2

Οκτωβρίου

2009.

Εκτός

από

την

Ιρλανδία,

η

διαδικασία

της

επικύρωσης

εκκρεµμεί

σήµμερα

στην

Τσεχία,

την

Πολωνία

και

τη

Γερµμανία.

Για

περισσότερες

πληροφορίες: http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2007:306:SOM: EL:HTML

http://europa.eu/lisbon_treaty/index_en.htm

http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/European+Policy/ Η+Συνθήκη+της+Λισσαβόνας/ Ναταλία

Στενηµμαχίτη,

απόφοιτος

’00

Ακόλουθος

Τύπου

23

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

«..γεύση

από

σχολείο..»

Τώρα,

τρία

χρόνια

µμετά

την

αποφοίτησή

µμου,

νιώθω

ότι

είναι

η

πρώτη

φορά

που

είµμαι

έτοιµμη

να

γράψω

για

όσα

σηµμαντικά

µμου

προσέφερε

το

σχολείο

όταν

ήµμουν

µμαθήτρια

και

συνεχίζει

να

µμου

προσφέρει,

µμε

τις

εµμπειρίες

που

απέκτησα

στη

διάρκεια

της

µμαθητικής

µμου

ζωής,

ακόµμα

και

σήµμερα.

Εµμπειρίες

που

πιστεύω

ότι

θα

µμείνουν

χαραγµμένες

στην

ψυχή

µμου

για

πάντα

και

θα

µμε

καθορίζουν.

Και

η

πορεία

µμου

στο

σχολείο,

δεν

ήταν

και

µμικρή.

Νηπιάκι,

τριών

χρονών

τότε,

βρέθηκα

στην

πύλη

του

Νηπιαγωγείου

της

οδού

Φραγκοκλησιάς

που

µμε

οδήγησε

σε

ένα

πανέµμορφο

περιβάλλον

µμε

δασκάλες

που

είχαν

άρωµμα

µμαµμάς.

Τρία

χρόνια

αργότερα

βρέθηκα

στο

ιστορικό

κτήριο

της

Κηφισίας,

όπου

έζησα

ανεπανάληπτες

στιγµμές,

για

να

έχω

την

τύχη,

περνώντας

όλα

τα

στάδια

της

εξελικτικής

πορείας

του

σχολείου,

να

αποφοιτήσω

από

τις

καινούριες,

τις

καλαίσθητες

και

υπερσύγχρονες

εγκαταστάσεις

των

Σπάτων. Το

σχολείο,

λοιπόν,

µμου

προσέφερε

πολλά.

Την

αγάπη

για

τη

γνώση,

το

βιβλίο,

το

διάβασµμα.

Το

πάθος

για

τη

συζήτηση,

στην

οποία

δεν

µμπορούσα

να

αντισταθώ

ούτε

την

ώρα

του

µμαθήµματος,

για

τον

διάλογο

και

την

επικοινωνία.

Την

επιθυµμία

για

τη

δηµμιουργική

έκφραση

και

την

επαφή

µμε

την

τέχνη.

Από

τους

δασκάλους

και

τους

καθηγητές

µμου

δε

θα

µμνηµμονεύσω

κανέναν

συγκεκριµμένα

για

να

µμην

αδικήσω

τους

υπόλοιπους,

γιατί

πιστεύω

ότι

όλοι,

µμε

το

δικό

του

τρόπο

ο

καθένας,

συνέβαλαν

στη

διαµμόρφωσή

µμου.

Θα

σταθώ

όµμως

στις

δασκάλες

µμου

της

µμουσικής,

στην

κα

Μέλπω

και

την

κα

Άντα,

γιατί

αυτές

αποκάλυψαν

µμία

πτυχή

της

προσωπικότητάς

µμου

που

µμπορεί

να

µμην

ερχόταν

ποτέ

στην

επιφάνεια,

την

ιδιαίτερη

σχέση

µμου

µμε

το

τραγούδι.

Μια

σχέση

που

βέβαια

δε

θα

αναπτυσσόταν

αν

δίπλα

µμου

δεν

ήταν

ο

Φίλος

µμου

από

την

πρώτη

Δηµμοτικού,

ο

Γιώργος

ο

Διαµμαντόπουλος.

Αξέχαστη

εµμπειρία

για

µμένα

ήταν

η

πρώτη

ελληνική

βραδιά

που

έκανε

το

σχολείο,

εκεί

που

τραγούδησα

για

πρώτη

φορά

µμπροστά

σε

τόσο

πολύ

κόσµμο.

Νιώθω,

λοιπόν,

ότι

όλες

αυτές

οι

εµμπειρίες

καθόρισαν

τις

επιλογές

µμου,

αυτές

που

έκανα

µμετά

την

αποφοίτησή

µμου.

24

Οι

σπουδές

µμου

στο

Μαθηµματικό

της

Αθήνας,

η

εµμπλοκή

µμου

στο

χώρο

του

βιβλίου,

η

ενασχόλησή

µμου

µμε

τις

εκδόσεις

στον

Εκδοτικό

Οργανισµμό

«Έναστρον»

που

έχουν

δηµμιουργήσει

οι

γονείς

µμου,

καθώς

και

η

ενεργή

δραστηριοποίησή

µμου

στο

οµμώνυµμο

βιβλιοκαφέ

«Έναστρον»,

ένα

χώρο

στο

κέντρο

της

Αθήνας,

στην

καρδιά

του

βιβλίου,

που

φιλοξενεί

παρουσιάσεις

βιβλίων,

µμουσικές

εκδηλώσεις,

εκθέσεις

ζωγραφικής,

όπου

µμπορείς

να

συναντήσεις

φίλους,

να

βρεις

παλιά

και

καινούρια

βιβλία,

να

γευτείς

υπέροχα

αρώµματα

καφέ,

ιδιαίτερα

cocktails

και

κυρίως

να

χαλαρώσεις

σε

ένα

αισθητικό

και

ανθρώπινο

περιβάλλον,

είναι

κάποιες

από

τις

τωρινές

µμου

ενασχολήσεις.

Πιστεύω,

λοιπόν,

ότι

οι

επιλογές

µμου

αυτές

είναι

οι

χειροπιαστές

αποδείξεις

της

µμεγάλης

αγάπης

που

µμου

ενέπνευσε

το

σχολείο

για

τη

ζωή

και

τον

πολιτισµμό,

άρρηκτα

συνδεδεµμένες

µμε

την

εκπαιδευτική

µμου

πορεία.

Αν

υπάρχει

κάτι

που

θα

ήθελα

να

µμείνει

από

αυτό

το

κείµμενο

είναι

µμια

και

µμοναδική

φράση:

«Δε

λησµμονώ».

Δε

λησµμονώ

τους

ανθρώπους

που

είχα

συνοδοιπόρους,

δε

λησµμονώ

τις

όµμορφες

και

τις

άσχηµμες

εµμπειρίες

(έµμαθα

και

από

τις

δύο),

δε

λησµμονώ

τα

γέλια

και

τα

κλάµματα,

δε

λησµμονώ

τις

επιτυχίες

και

τις

αποτυχίες.

Δε

λησµμονώ

κανέναν

και

τίποτα…

Άρτεµμις

Σκύφα,

απόφοιτος

‘06

Φοιτήτρια

στο

Τµμήµμα

Μαθηµματικών

του

Πανεπιστηµμίου

Αθηνών

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η

συµμβολή

του

θεάτρου

στην

εκπαίδευση

Το

αίτηµμα

για

ανθρωπιστική

παιδεία

και

διασφάλιση

των

ανθρωπίνων

δικαιωµμάτων

φαντάζει

στις

µμέρες

µμας

ολοένα

και

πιο

επιτακτικό

και

βρίσκει

έµμπρακτη

εφαρµμογή

στην

ενσωµμάτωση

των

τεχνών

στην

εκπαίδευση.

Μέσα

στο

πλαίσιο

αυτής

της

προσπάθειας

επιχειρείται

η

διδασκαλία

της

τέχνης

του

θεάτρου

στο

Δηµμοτικό

και

στο

Γυµμνάσιο,

της

οποίας

ο

ρόλος,

όσον

αφορά

στα

άτοµμα

αλλά

και

στην

οµμάδα,

είναι

τρισυπόστατος:

ψυχαγωγικός,

κοινωνικός,

παιδευτικός.

κατασκευές

µμάσκας

και

θεατρικού

κοστουµμιού)

έχει

για

τους

µμαθητές

ευεργετικά

αποτελέσµματα.

Αναπτύσσουν

ικανότητες

και

κλίσεις

λειτουργώντας

αρµμονικά

τόσο

ως

αυτόνοµμες

προσωπικότητες

όσο

και

µμέσα

στην

οµμάδα,

ανακαλύπτουν

πτυχές

της

προσωπικότητάς

τους,

τις

οποίες

πολλές

φορές

αγνοούν,

και

µμαθαίνουν

να

εµμπιστεύονται

τον

εαυτό

τους,

ενώ

παράλληλα

καλλιεργούνται

αισθητικά

διαµμορφώνοντας

καλλιτεχνική

αντίληψη

και

κριτική

ικανότητα.

Στη

Θεατρική

Αγωγή

το

παιδί

περνά

από

την

ψυχαγωγία

στη

µμόρφωση,

στη

διαπαιδαγώγηση,

στην

κοινωνικοποίηση,

στην

ολοκλήρωση

της

προσωπικότητάς

του,

γιατί

η

τέχνη

του

θεάτρου

είναι

ταυτόχρονα

δραµματική

και

θεατρική.

Το

µμεν

δράµμα

προϋποθέτει

την

πράξη,

το

δε

θέατρο

προϋποθέτει

το

θέαµμα,

όπου

µμια

πράξη

παρίσταται.

Και

τα

δύο,

δράµμα

και

θέατρο,

οδηγούν

στην

εµμπειρία,

στη

νόηση,

στον

εµμπλουτισµμό

της

φαντασίας.

Η

πιο

σηµμαντική

όµμως

παράµμετρος

αυτής

της

διαδικασίας,

µμε

την

οποία

τα

παιδιά

γνωρίζονται

µμε

τη

θεατρική

πράξη,

είναι

ότι

εκτονώνουν

την

ορµμέµμφυτη

ώθηση

της

ψυχής

να

καταργήσει

τον

πρακτικό

χρόνο

µμε

το

παιχνίδι.

Η

φράση

«παίζω

θέατρο»

δίνει

αυτό

το

χαρακτήρα

του

παιχνιδιού.

Υποδηλώνει

έναν

κόσµμο

µμαγείας

και

ονείρου.

Γι’

αυτή,

άλλωστε,

τη

ζωτικής

σηµμασίας

µμιµμητική

τάση

του

ανθρώπου,

ως

ελεύθερη

δηµμιουργία

και

σύνθεση

των

στοιχείων

της

πραγµματικότητας,έκανε

λόγο

πρώτος

ο

Αριστοτέλης.

Η

αισθητική

του

θεωρία,

όπως

αναπτύσσεται

στην

πραγµματεία

του

«Περί

Ποιητικής»,

µμιλά

για

τη

«φυσική»

αρχή

της

ποίησης

και

στον

όρο

αυτό

υπάγεται

ό,τι

ονοµμάζουµμε

θέατρο.

Από

τις

παρατηρήσεις

του

προκύπτει

πως

η

ποίηση

αποτελεί

και

φυσικό

και

ευχάριστο

στοιχείο

της

ανθρώπινης

ζωής.

Μια

βασική

πτυχή

της

Θεατρικής

Αγωγής

είναι

το

θεατρικό

παιχνίδι. Ξεκινά

µμε

δραστηριότητες

συνοχής

της

οµμάδας

και

εµμπιστοσύνης,

περνά

σε

δραστηριότητες

για

την

απελευθέρωση

της

σωµματικής

έκφρασης

και

του

φυσικού

αυθορµμητισµμού

και

οδηγείται

σε

κοινές

δράσεις,

µμέσω

των

οποίων

γίνονται

κατανοητές

από

κάθε

µμέλος

η

έµμπρακτη

αποδοχή

ή

η

απόρριψη

των

επινοήσεων

του

άλλου.

Κατόπιν,

η

δραµματοποίηση

εµμπειριών,

η

δηµμιουργία

και

η

ανάληψη

θεατρικών

χαρακτήρων

(ρόλων)

λειτουργεί

ως

πρόσχηµμα,

ώστε

να

εφαρµμοσθούν

στην

πράξη

µμε

φωνή,

κίνηση

και

λόγο,

µμε

βασικό

θέµμα

τη

σύγκρουση

και

µμέσα

σε

µμια

διαδικασία

επικοινωνίας,

οι

δράσεις

πάνω

στο

περιβάλλον

και

στους

άλλους,

οι

διαδράσεις

ανάµμεσα

σε

άτοµμα

και

τις

ιδέες

τους,

η

συνεισφορά

στην

επίλυση

κοινών

ζητηµμάτων

και

η

αναγνώριση

της

αξίας

του

καθενός.Απώτερο

στόχο

του

θεατρικού

παιχνιδιού

αποτελεί

η

δραµματική

έκφραση,

η

δηµμιουργική

δραµματοποίηση

ιστοριών

και

εν

τέλει

η

παράσταση

ως

δηµμιούργηµμα

κυρίως

των

παιδιών.

Η

συµμβολή

αυτής

της

πολύπλευρης

δραστηριότητας

(παιχνίδια

αυτοσχεδιασµμού,

παντοµμίµμα,

µμυθοπλασία,

ζωγραφική,

«…τό

τε

γάρ

µμιµμείσθαι

σύµμφυτον

τοίς

ανθρώποις

εκ

παίδων

εστί

και

τούτω

διαφέρουσι

των

άλλων

ζώων

ότι

µμιµμητικώτατον

εστί

καί

τάς

µμαθήσεις

ποιείσθαι

διά

µμιµμήσεως

τάς

πρώτας

καί

τό

χαίρειν

τοίς

µμιµμήµμασι

πάντας» («Περί

Ποιητικής»,

144865-9)

Ράνια

Ντανάκα Θεατρολόγος

και

Απόφοιτος της

Ανωτέρας

Δραµματικής

Σχολής

«Αθηναϊκή

Σκηνή»