ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ
ΛΙ Π ΑΣΜΑ Τ ΩΝ Α Π Ε ΙΚΑ ΣΜΑ
Λ ΙΠ Α Σ ΜΑΤΩ Ν ΑΠ Ε ΙΚ ΑΣ ΜΑ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ • ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΕΙΚΑΣΜΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: ΕΙΡΗΝΗ ΒΡΕΤΤΟΥ ΣΕΛ. 72 ΑΘΗΝΑ 2017 ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ. ISBN: 978-618-5323-15-8 ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΕΝΤΑΝΔΡΟΝ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ
Λ ΙΠ Α Σ ΜΑΤΩ Ν ΑΠ Ε ΙΚ ΑΣ ΜΑ
ΑΘΗΝΑ 2017
ΕΙΣΑΓΩΓΗ «Στη Δραπετσώνα δεν φυτρώνει τίποτα. Αν βάλεις στο χώμα μια ρίζα λουλούδι ή δεντράκι, σε λίγες μέρες κιτρινίζει και ξεραίνεται, ο μολυσμένος αέρας δεν το αφήνει να ανθίσει και λες δεν γίνεται να ζήσουν εδώ άνθρωποι, ή αυτοί θα φύγουν ή τα εργοστάσια. Στη Δραπετσώνα η ζωή είναι κατάρα. Όποιος δεν φοβάται την κόλαση να έρθει εδώ να ζήσει με χιλιάδες ψυχές στη μεγαλύτερη παραγκούπολη της χώρας, […] να έχει στα ρουθούνια του το μαζούτ που καίει η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ και τα δεκάδες εργοστάσια, να πέφτει από ψηλά σαν πούδρα στα ρούχα του η σκόνη από τις καμινάδες του τσιμεντάδικου ΗΡΑΚΛΗΣ και να τα διαλύει, να ανασαίνει τα δηλητήρια που ξερνάει η μεγάλη τσιμινιέρα του Εργοστασίου των Λιπασμάτων και να σκάβουν τα σωθικά του για να καταλάβει αυτό που λένε εδώ οι κολασμένοι: Αν δεν αναπνέουμε θα πεθάνουμε, αν αναπνέουμε θα πεθάνουμε». *
...................................................................................................................................... Παραποιώντας την τελευταία φράση θα πω ότι: «χωρίς αλήθεια δεν υπάρχουμε και αν υπάρχουμε δεν είναι ψέμα». Μα μήπως είναι της λησμονιάς το γέννημα η ζωή, κι αν είναι, πόσο μπορεί να κατανοηθεί στο βάθος και στο πλάτος της ματιάς, της ψυχής ή της σκέψης του καθενός μας; Απροσδιόριστο ερώτημα αβέβαιο κι αόριστο, άδηλο κι αναπάντητο. Τελικά πόσο φως πότισε και πόσο σκότος έκρυψε τα ερείπια αυτά, που κάποτε ξεδίψαγαν της φτωχολογιάς τον πόνο και τον κάματο; Πόση αλήθεια μπορεί να αποκαλύψει η απεικόνιση της μνήμης, όσο δυνατή κι αν είναι η εικόνα της; Μα είναι εφικτή η αναπαράσταση ενός συναισθήματος στο ομιχλώδες καταφύγιο του χρόνου; Ίσως, σ’ αυτό το μηδαμινό χωροχρονικό σημείο του Σύμπαντος που έτυχε για μια στιγμή να υπάρξουμε. Έλεγε, τότε, ο Πίνδαρος ότι «σκιάς όναρ άνθρωπος», κι έθετε τόσο σωστά και με απόλυτη σαφήνεια και ακρίβεια αυτό που η οντότητά μας παριστά στο αέναο βέλος
* Από το βιβλίο «Εκ Πειραιώς» του Διονύσης Χαριτόπουλος στο οποίο περιγράφει τη ζωή στη Δραπετσώνα της δεκαετίας του '50.
του χρόνου. Τη σκιά του ονείρου που ονομάζουμε ζωή, που κρατά μία ανάσα, όσο χρειάζεται να απαθανατιστεί το τίποτε στο μηδέν μέσα από το κοίλο του φωτογραφικού φακού. Κι έλεγε, άλλοτε, άλλος στην ματωμένη χαρά ότι «τα πάντα στον κόσμο είναι καπνός και σκιά», και για τούτο η μόνη αλήθεια είναι το ψεύδος, το φύσημα δηλαδή εκείνου του ανέμου που δεν φτάνει χωρίς νόημα στα αυτιά μας, αλλά μεταφέρει τις εικόνες ενός άλλου καιρού, ενός άλλου κόσμου, μιας άλλης πραγματικότητας. Των εικόνων αυτών τη σαγήνη αιχμαλωτίζει το βάθος και το πλάτος της ματιάς του φωτογράφου κι όσο πιο θελκτικές τόσο πιο ψεύτικες είναι κι άλλο τόσο πιο αληθινές, αλλά για μια στιγμή, τη στιγμή του θανάτου τους. Και είναι πράγματι ο θάνατος κάθε εικόνας ο ξερός, μονότονος και θλιβερός ήχος του κλείστρου. Μνήμες, άρα αλήθειες, αποτυπώσεις, άρα ψευδαισθήσεις, εικόνες, άρα ψεύδη, παραστάσεις, άρα φαντασίες κι όλα απεικάσματα των έργων και των στάσεων μιας εποχής αλλόκοτης, γεμάτης δηλητήριο και θάνατο, μιας εποχής στην Δραπετσώνα του θειικού χαλκού και του σιδήρου, των λιπασμάτων και των οξέων, της υαλουργίας και της παρακμής. Κι όμως εδώ που δεν φυτρώνει τίποτε, η ομορφιά και η αρμονία, στην βιομηχανική μορφολογία με την μαυρίλα συνοδοιπορούν πλάι στην θάλασσα και στον γλαυκό ουρανό. Ισορροπούν όπως ο ακροβάτης που χωρίς σχοινί ριψοκινδυνεύει τη μοίρα του στον ξέχειλο από λάβα κρατήρα ηφαιστείου. Κοροϊδεύουν, όπως ο χρόνος τον άνθρωπο κι αναρωτιούνται ποιο είναι το πεδίο και η σκηνή αυτού του αναίτιου δράματος. Την απάντηση σ΄ όλα αυτά δίνει η ίδια η δομή του ακρωτηριασμένου εργοστασίου, που αποπνέει ακόμη με πάθος πύρινο την αχαλίνωτη οσμή και την βουή ανθρώπων και φωσφόρου απ’ την πανύψηλη υψικάμινό του ξερνώντας στίχους ποιητών και εικόνες φωτογράφων... «Eίμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας. Όταν τραγουδάμε εμπρός στους εκφραστικούς πίνακες των ζωγράφων όταν σκύβουμε εμπρός στα άχυρα μιας καμμένης πόλεως όταν προσεταιριζόμεθα την ψιχάλα του ρίγους είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας γιατί ό,τι και αν επιδιώξουμε δεν είναι δυνατόν να πούμε όχι να πούμε ναι χωρίς το μέλλον του προορισμού μας όπως μια γυναίκα δεν μπορεί να κάμη τίποτε χωρίς την πυρκαγιά που κλείνει μέσα στη στάχτη των ποδιών της…».
Π ΡΟΣ ΩΠΑ
10
Λ ΙΠ Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
ΑΠ Ε Ι Κ Α ΣΜ Α
11
Μ ΙΧ Α Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
12
Λ Ι Π Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
13
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
14
Λ Ι Π Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
15
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
16
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
17
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
Κ ΤΗΡ ΙΑ
20
Λ Ι Π Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
21
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
22
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
23
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
24
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
25
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
26
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
27
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
28
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
29
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
30
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
31
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
32
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
33
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
34
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
35
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
36
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
37
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
38
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
39
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
40
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α Σ ΜΑ
41
Μ Ι Χ Α Λ Η Σ
ΜΕ ΤΑ Ξ ΑΣ
42
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
43
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
ΕΣ ΩΤΕΡ ΙΚΑ Λ ΕΠ Τ ΟΜΕΡ ΕΙΕΣ
46
Λ ΙΠ Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
Μ ΙΧ Α Λ Η Σ
Μ Ε ΤΑ Ξ ΑΣ
48
Λ ΙΠ Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
49
Μ ΙΧ Α Λ Η Σ
Μ Ε ΤΑ Ξ ΑΣ
50
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
51
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
52
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
53
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
54
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
55
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
56
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
57
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
58
Λ ΙΠ Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
59
Μ ΙΧ Α Λ Η Σ
Μ Ε ΤΑ Ξ ΑΣ
60
Λ ΙΠ Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
61
Μ ΙΧ Α Λ Η Σ
Μ Ε ΤΑ Ξ ΑΣ
62
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
63
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
64
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
65
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
66
Λ Ι Π Α Σ Μ Α Τ Ω Ν
Α Π Ε Ι Κ Α Σ ΜΑ
67
Μ Ι ΧΑ Λ Η Σ
Μ Ε Τ ΑΞ Α Σ
68
Λ ΙΠ Α Σ Μ Α ΤΩ Ν
Α ΠΕ Ι Κ Α ΣΜ Α
69
Μ ΙΧ Α Λ Η Σ
Μ Ε ΤΑ Ξ ΑΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ • ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΑΠΕΙΚΑΣΜΑ • ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ. • ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: ΕΙΡΗΝΗ ΒΡΕΤΤΟΥ • ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΟΜΑΔΑ ΠΕΝΤΑΝΔΡΟΝ • ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2017 Αριθμός έκδοσης ΧL
ISBN: 978-618-5323-15-8