Søgan Søgan um um Atlantic Atlantic Airways Airways
FLOTIN
Atlantic AtlanticAirways Airwaysfleyg fleygsín sínfyrsta fyrstatúr túrmillum millumFøroya og Danmark Føroyar og 28.Danmark mars í 1988. 28. mars í 1988. Tað Taðvar vartó tó ikki ikkinøkur nøkurløtt løttuppgáva uppgáva atat loysa loysa Atlantic Atlantic Airways Airways úr lagdi. úr lagdi. Raksturin Raksturingav gav hall hall fyrstu fyrstu árini, og og tá tábúskaparkreppan búskaparkreppan í Føroyum í Føroyum av av álvara álvara fór at at gera geraum um seg seg í 1992, í 1992, varvar eginognin eginognin hjá felagnum hjá felagnum horvin. horvin. Tey Teyringastu ringastukreppuárini kreppuárini eydnaðist eydnaðistikki ikkiat atfáa fáa Atlantic Atlantic Airways Airways at at geva avlop, geva avlop, men men gongdin gongdin vendi. vendi. Í 1995 Í 1995 hevði hevði felagið felagiðáá fyrsta fyrsta sinni sinniavlop á rakstrinum. avlop á rakstrinum. Hetta árið Hetta varð árið virksemið varð virksemið spakuliga spakuliga víðkað víðkað til eisini til at fevna um eisini flúgving at fevna til um Íslands. flúgving Felagið til Íslands. átók sær Atlantic at standa Airways fyriátók hesisær flúgving at í samstarvi standa fyrivið hesi Airflúgving Iceland. í samstarvi Árini eftir við gekk Airskjótt Iceland. hjá Árini Atlantic eftirAirways. gekk Í skjótt 1998 gjørdi hjá Atlantic Atlantic Airways. Airways Í 1998 av at gjørdi leiga Atlantic eitt flogfar Airways afturat av at og leiga við tveimum eitt flogfar flogførum aftrat og við bartveimum til at víðka flogførum flúgvingina bar tiluppaftur at víðka meira. flúgvingina uppaftur meira. Fyrst varð túratalið millum Føroya og Danmark økt. Í 1998 fór felagið at flúgva Fyrst varð til Skotlands túratalið og millum í 1999 Føroyar eisini til ogNoregs. Danmark Víðkaða økt. Í 1998 flúgvingin fór fekk stóra felagið undirtøku at flúgva millum til Skotlands manna og og í 1999 farið eisini varð tiltil Noregs. samráðingar Víðkaða um keyp av nýggjum flúgvinginflogfari fekk stóra í oktober undirtøku 1999. millum Sáttmáli manna varðogundirskrivaður farið varð til við British Aerospace samráðingarum umnýtt keypflogfar. av nýggjum Síðaniflogfari hevur íAtlantic oktober Airways 1999. Sáttmáli víðkað nógv um varð talið undirskrivaður á flogførumvið ogBritish fráferðum. Aerospace Í dagum erunýtt eruflogfar. tvey flogfør Síðaniog tvær tyrlur hevurí flotanum. Atlantic Airways Triðja flogfarið víðkað nógv verður um ítalið løtuni á flogførum framleitt íog Hamburg í Týsklandi fráferðum. ogÍ dag verður eru eftir fýra ætlan flogfør tikið og tvær í nýtslu tyrlur í januar í flotanum. 2017.
OY-RCG OY-RCG Type: Type: Seats: Seats: Engines: Engines: Length: Length: Wingspan: Wingspan: Max Max Speed: Speed: Max Max Range: Range:
S/N S/N 5079 5079 Airbus Airbus 319-112 319-115 144 144 2xCFMI CFM56-5B/7 2x CFM56-5B7/3 33,84 33,84 m m 33,91 33,91 m m 911 911 Km/h Km/h 5.984 5.984 Km Km
Fleiri og bíligari ferðaseðlar
KEYPMANNAHAVN BILLUND AALBORG BERGEN EDINBURGH REYKJAVÍK Í Íjanuar januar2008 2008undirskrivaði undirskrivaðifelagið felagið sáttmála sáttmálavið viðAirbus Airbusum um atat keypa keypa nýtt flogfar nýtt flogfar av slagnum av slagnum A319. A319. Flogfarið Flogfarið varð varð sett sett í flúgving í flúgvingí 2012, í 2012,og ogstutt eftir varð stutt farið eftir varð at flúgva farið at beinleiðis flúgva beinleiðis til Barcelona. til Barcelona. Sama árið Sama vann vann felagið Airline felagiðof Airline the Year-heiðursløn of the Year-heiðursløn á aðalfundinum á aðalfundinum hjá “European hjá European Regions Airline Regions Association” Airline Association í Dublin íí Dublin Írlandi.í Írlandi.
Føroya Føroya landsstýri landsstýri einskildi einskildií í2007 2007ein eintriðing triðingav av Atlantic Atlantic Airways, Airways,og og felagið varð felagið tá varð skrásett tá skrásett á virðisbrævamarknaðinum, á virðisbrævamarknaði, men meníí 2014 2014samtykti samtykti Løgtingið Løgtingið eftir uppskoti uppskoti frá frálandsstýrinum landsstýrinumatatkeypa keypa einskilda einskilda triðingin aftur triðingin frá privatu aftur frápartaeigarunum, privatu partaeigarunum, og landsstýrið og landsstýrið eigur eigur nú aftur nú alt felagið. aftur alt felagið.
The TheStory Storyof ofAtlantic AtlanticAirways Airways
Atlantic Atlantic Airways’ Airways’ first firstflight flightwas was from from the the Faroes Faroesto toDenmark Denmarkonon 2828 March 1988. March It was 1988.no It was easy notask, easythough, task, though, to get to the get the airline airline off off thethe ground. Operations ground. Operations ran at aran deficit at a deficit duringduring the first theyears, first years, and in and 1992, in 1992, as a devastating as a devastating economic economic crisis crisis in in the the Faroes Faroespeaked, peaked, the thecompany’s company’s equity equity was was gone. gone. During Duringthe the worst years yearsof ofthe theeconomic economic crisis, crisis, it was it was impossible impossible for for Atlantic Atlantic Airways Airways to to turn aaprofit. profit.But But then thenthe thewinds winds changed. changed. In 1995 In 1995 the company the company had had itsits first first year year in in the theblack. black.That Thatyear, year, the the airline had had slowly started slowly started to expand to expand its operations its operations withwith regular regular flights flights to Iceland, to Iceland, sharing the sharing route the with route Airwith Iceland. Air Iceland. During the following years, the company developed During the following swiftly. In years, 1998 Atlantic the company Airways developed optedswiftly. to lease In a 1998 second aircraft. AtlanticWith Airways twoopted planes to in lease theafleet, second routes aircraft. could With betwo expanded planes in significantly. the fleet, routes could be expanded significantly.
OY-RCH Type: Seats: OY-RCI Engines: Type: Length: Seats: Wingspan: Engines: Max Speed: Length: Max Range: Wingspan:
S/N 2186 Airbus 319-115 144 S/N 3905 2xCFMI CFM56-B6/P Airbus 319-112 33,84 144 m 33,91 m 2x CFM56-5B6/3 911 Km/h 33,84 m 5.984 33,91 Km m
Max Speed: Max Range:
911 Km/h 5.984 Km
OY-RCI Type: Seats: Engines: OY-RCJ Length: Type: Wingspan: Seats: Max Speed: Engines: Max Range: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:
S/N 3905 Airbus 319-11x 144 2xCFMI FM56-5B6/3 S/N 7465 33,84 Airbusm320-214 33,91 m 168 911 Km/h 2x CFM56-5B4/3 5.984 37,57 Km m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km
OY-HIH Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: OY-HIH Main rotor diameter: Type: empty: Weight, Built: fully loaded: Weight, Engines / power: Max. speed: Lenght: speed: Normal Lenght fuselage: Max. altitude: Width: Passengers: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:
SN: 31129 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m SN: 31718 13,80 m Agusta 4.600 kgWestland 139 2015 kg 7.000 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 310 km/t 16,42 m 259 km/t 13,52 m m 6.096 2,26 m 15 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15
First Firstthe thefrequency frequency of offlights flightsbetween between thethe Faroes Faroes andand Denmark Denmark was was increased. increased. Then, Then,the theairline airlinestarted started flying flying toto Scotland Scotland in 1998 in 1998 and and to to Norway Norway in in 1999. 1999. The expanded expanded routes routes were were wellwell received. received. In 1999, In 1999, therefore, therefore, the the company company commenced commenced talkstalks with with British British Aerospace Aerospace and and OY-HIL SN: 31129 signed signed aa contract contract forforthe the acquisition acquisition of aof new a new aircraft. aircraft. Type: Agusta Westland 139 Since Since then then Atlantic AtlanticAirways Airways haspurchased purchased additional aircrafts aircrafts and and Nú has kanst tú additional keypa eina beinleiðis ferð til Danmarkar, Built: 2015 continued continued to toincrease increase thethe number number of flights. of flights. Today, Today, there there are four are two planes Engines / power: 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) Lenght: m avgjøld. Reykjavíkar, Bergen ella Edinburgh fyri bara Lenght 699fuselage: kr. íroknað16,42 øll and planes two and helicopters two helicopters in theinfleet. the fleet. The third aircraft is currently under 13,52 m construction in Hamburg, Germany and will be introduced into our fleet Width: 2,26 m Somuleiðis eruwith núAirbus fleirionenn 100.000 1.000 kr. Height:til sølu fyri undir 4,98 m inInJanuary 2008 a contract 2017. was signed the purchase of an ferðaseðlar Main rotor diameter: 13,80 m aircraft of the type A319. The plane was added to the fleet in 2012 OY-HIL SN: 31722 Weight, empty: 4.600 kg á with øllum okkara DanmarkarNORÐ-rutum. Type: Agusta Inand 2008 soon a contract thereafter was began signed to fly directly Airbus to Barcelona. on the purchase That same of an aircraftog Weight, fully loaded: 7.000 kgWestland 139 Built: speed: 2015km/t Max. 310 of year thethe type company A319. The wonplane the Airline was of added the Year to the prizefleet at the in annual 2012 and soon Enginesspeed: / power: 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) Normal 259 km/t Keyp ferðina á atlantic.fo thereafter meeting ofbegan the European to fly directly Regions to Airline Barcelona. Association That held same in year Dublin, the Lenght: 16,42 m m Max. altitude: 6.096 Lenght fuselage: 13,52 m Passengers: 15 company Ireland. won the Airline of the Year prize at the annual meeting of the Width: 2,26 m European Regions Airline Association held in Dublin, Ireland. Height: 4,98 m Main rotor diameter: 13,80 m The Faroese government privatised a third of Atlantic Airways in Weight, empty: 4.600 kg The 2007 Faroese and thegovernment company wasprivatised listed on a a stock thirdexchange. of Atlantic In 2014, Airways in 2007 Weight, fully loaded: 7.000 kg and however, the company the parliament was listed passedon a government a stock exchange. bill to repurchase In 2014, however, the Max. speed: 310 km/t Normal speed: 259 km/t the third parliament of the company passed thatahad government been privatised. bill toToday, repurchase the Faroese the third of the Max. altitude: 6.096 m *) TREYTIR FYRI 699-FERÐASEÐILIN company government that is the had sole been owner privatised. of the airline. Today, the Faroese government is Passengers: 15 Kann ikki endurgjaldast. Prísurin er galdandi hvønn vegin á beinleiðis rutunum millum Føroyar og Danmark og einvegis úr Føroyum til Reykjavíkar, the sole owner of theá NORÐ-rutunum airline. Bergen og Edinburgh. Prísurin á heimferð kann vera skiftandi, av tí at ferðaavgjøldini í ávísa landinum verða umroknað frá gjaldoyranum á staðnum. Allir prísir eru galdandi, tá tú keypir á atlantic.fo.
The Heart of Shopping The largest shopping centre in the Faroe Islands
SMS Shopping Centre | á Trapputrøðni | Tel. (+298) 34 19 00 | www.sms.fo
AtlAntic Review | spring 2017
atlantiC reVieW – spring 2017
island diversiTy “Located in a remote coastal ham let, with stunning view over the fjords. The chef comes from the islands – as do the excellent ingre dients – and the kitchen uses both modern and more traditional tech niques like drying, fermenting, smoking and salting to create ac complished imaginative, intensely flavoured dishes,” says the famed Michelin Guide about Restaurant KOKS. In February, at a press conference in Stockholm, Restaurant KOKS re ceived the first even Faroese Michelin star. Quite an accom plishment. Hard work and an intentional pur suit of culinary heights have earned the only 27yearold chef of KOKS, Poul Andrias Ziska and his team a place in the history books. Jo hannes Jensen, the visionary CEO of the Gist & Vist Group, of which Restaurant KOKS is a part, de scribes his starred chef, whose por trait you will find in the following pages, thus:
4
“He is always outsidethebox, sometimes utopian but still with an uncanny sense for perfection in every detail. I see him as an elegant but wild chef, who first and fore most is guided by his passion. He overcomes even the most difficult challenge in the kitchen and is therefore able to draw the best out of every single detail. He fights and always wins his culinary battles— always, be it day or night, during work hours or in his free time, yes, even when he sleeps. Always.” This recognition of KOKS and their outsidethebox chef helps put the Faroe Islands on the world map— makes the islands more diverse. And it is precisely tasters of this diversity that we have on offer in this issue of Atlantic Review. We go on a journey in the world of film, an industry that has grown rapidly in the Faroe Islands over the past few years. Among the many creative film makers, you will be able to read about two tal ented young men who have worked with film for many years.
Another giant in Faroese art is Wil liam Heinesen, after whom our newest plane is named. This sum mer he will be celebrated in a ma jor exhibition at the National Gal lery of the Faroe Islands. In these pages, you will find an article on his art. In addition to exploring the world of art, we will go on a trip to the is land of Sandoy, a beautiful place with many exciting things on offer. To aid your trip, we have compiled a guide with the 10 most exciting places to visit. It will tempt you, I promise. These are just a few highlights of the diverse material you will find about the Faroe Island in this pres ent edition of Atlantic Review. That is what we aim for, diversity. That is what the Faroe Islands are, diverse. Enjoy your reading and your sum mer! jóhanna á bergi, CEO, Atlantic Airways
HiddenFjord continues to lead the world with extraordinary advances in raising premium Atlantic salmon in the wild, responsibly. Our philosophy of raising salmon in a manner that is beyond sustainable propels HiddenFjord even further into the lead of companies providing premium salmon around the world. Relentlessly searching for ways to improve how we raise HiddenFjord premium salmon is never an easy thing to do; but it is always the right thing to do.
P/F Luna, P.O. Box 29, FO-510 Gøta, Faroe Islands • Tel +298 66 21 00 • www.HiddenFjord.com
Photo: Mads Peter Iversen
Contents / Innihaldsyvirlit:
08
THEME: Faroes e film TEMA: Føroysk filmsvinna
THeMe: Flourishing Faroese Films TEMA: føroysk filmsvinna
08
we need a professional Faroese film industry Filmsvinnan má professionaliserast
16
The Faroe islands are beautiful to boot
62
Kom og sveiggja hjartans kæri skattur mín
64
í samstarvi við altjóða ur-fyritøkuna casio
66
Kom við til gran canaria og fá #sóluMveTurin
68
Tað er ein vakurleiki í sorgblídninum
an undiscovered goldmine
24
84
The Faroe islands are more than what can be seen through the kitchen window Føroyar eru meir enn tað, vit síggja út gjøgnum køksvindeygað
34
william Heinesen and the visual arts William Heinesen og myndlistin
42
Have always faith in yourself Í treysti til sín sjálvs
54
children’s Page Barnasíðan
85
crossword Puzzle and sudoku Krossorðagáta og Sudoku
86
Fleet names Nøvnini á flotanum hjá Atlantic Airways
88
Facts about the Faroe islands Upplýsingar um Føroyar
visit sandoy: an island Made for Kids
90
Visit Sandoy: Ein oyggj gjørd til børn
Søgan um Atlantic Airways
The story of atlantic airways
AtlAntic Review is published by atlantic airways, Vagar airport, FO-380 sørvágur, tel. +298 34 10 00, fax. +298 34 10 01, atlantic.fo, e-mail: info@atlantic.fo. advertising: atlantic airways: atlanticreview@atlantic.fo. layout by Censure (Censure.dk). printed by Føroyaprent (Foroyaprent.fo). edited by ingrid Bjarnastein/ ingrid@atlantic.fo. translation: sprotin.fo. responsibility: Jóhanna á Bergi. this publication may only be reproduced in agreement with the publishers. Cover: Høgni Heinesen/Heinesenmyndir
AtlAntic Review | spring 2017
TEMA inna Føroysk filmsv
Føroyska filmsumhvørvið blómar sum ongantíð áður, og hvørt ár verða nýggir føroyskir filmar av øllum handa slag gjørdir, umframt at vit støðugt fáa fleiri nýggj, ung filmslistafólk, ið brenna fyri at siga sínar søgur. Í Atlantic Review hesa ferð seta vit føroyskan film í miðdepilin. Og á næstu síðunum kanst tú lesa samrøður við trý spennandi filmslistafólk, ið brenna fyri tí, tey gera, og sum við sínum framleiðslum eru við til at seta Føroyar á heimskortið.
8
Føroyska filmsumhvørvið er á einum serstakliga spennandi stigi í dag, heldur Ingun í Skrivarastovu, forkvinna í Føroyskum Filmsfólkum. Mynd: Miriam&Janus
AtlAntic Review | spring 2017
Filmstema
FilMsvinnan Má ProFessionaliserasT Føroya fyrsta filmshús er á veg, almenni stuðulin til føroyska filmsframleiðslu er tíggjufaldaður upp á fá ár, og føroyskir filmar gera seg alsamt meir galdandi uttanlands. – Føroyska filmsumhvørvið er á einum serstakliga spennandi stigi í dag. næsta stig má verða at fáa ferð á eina veruliga filmsvinnu, sigur ingun í skrivarastovu, forkvinna í Føroysk Filmsfólk
Sk r i va ð
Leitar ein sær í søgubøkurnar eftir vitan um føroyska films søgu, varnast ein skjótt, hvussu soltið tað er við tilfari. Men hyggur ein uttan um seg í dag, spírar veruliga millum yngri filmslistafólk. – Tað er avgjørt áhugavert at fylgja við menningini av før
h e v u r
e ile n
a nth oniu SSe n
oyskari filmslist í dag. Stutt filmar klára seg væl uttanlands, og fleiri spælifilmar eru á veg. Í dag er tað tekniska ikki ein forðing, sum tað var fyrr. Heldur er tað umráðandi at hava eina góða søgu og at brenna fyri at siga hana á sínum egna persónliga filmsmáli. Og her hava vit longu nógvar spenn
andi leikstjórar, sigur Ingun í Skrivarastovu, forkvinna í Før oyskum Filmsfólkum. Í dag fevnir føroysk filmslist um stuttfilmar, dokumentar filmar, sjónbandaløg, sjónvarps framleiðslur, listafilmar og spælifilmar. Eitt breitt tilfeingi av filmsframleiðslum, tá hugs
9
AtlAntic Review | spring 2017
að verður um, hvussu ung henda vinnan er. Tær fyrstu roynd irnar til spælifilmsupptøkur, ið vóru gjørdar í Føroyum, vóru tær, sum Miguel Marin Hidalgo gjørdi í 1970árunum. Hann kom til Føroya við egnari Super8útgerð, ið hann millum annað brúkti til at siga søguna um Rannvá. Ingun greiðir frá, at um hetta mundið lá tað sera fjart bara at hugsa um at gera film. Tað var ikki, fyrr enn Katrin Ottarsdóttir miðskeiðis í 70árunum fór undir leik stjóraútbúgving í Keypmanna havn, at filmslandslagið byrjaði at broytast. – Hon var tann fyrsta at fáa sær útbúgving sum leikstjóri og er absolutti pionerurin á økinum. Bara tað at sleppa inn á danska filmsskúlan var og er stórt í sær sjálvum.
Frá Katrini til Klippfisk Katrin Ottarsdóttir var í fleiri ár einaráðandi innan føroyska filmsframleiðslu. Hon hevur Úr road-filminum frá 1999, Bye Bye Bluebird, hjá Katrini Ottarsdóttir. Mynd: Ole Kragh-Jacobsen
verið ovurhonds virkin leik stjóri, og hevur hon við Atlantic Rhapsody (1989), Bye Bye Blue bird (1999) og LUDO (2014) sett síni eyðkenniligu fingra merki á føroyska filmslist við sínum heilt serstaka frásøgu stíli, bæði tá ið tað snýr seg um tað dramatiska og tað doku mentariska. Næsta nýbrotið innan føroyska filmssøgu kom við Agurksend ingunum og filmsfelagnum Klippfisk, ið Jákup Veyhe og Jan Berg Jørgensen stovnaðu í 2005. Við Agurk og Klippfisk hendi nakað. Brádliga kundu nýbyrjarar lata inn filmstilfar, sum varð sent í sjónvarpinum og ummælt av Jan ella Jákupi. Nakað, ið tiltalaði serliga tey ungu. – Uttan Klippfisk høvdu vit ikki havt tað filmsumhvørvið, vit hava í dag. Tað er haðan, tey nýggju filmsfólkini eru sprottin, sum nú eru farin undir at gera spælifilm. Klippfisk hevur
hildið skeið og gjørt tað gjørligt hjá ungum at lána útgerð. Serliga hevur árliga summar skeiðið hjá Nóllywood skapt áhuga millum ung og verið við til at flutt nakað í føroyskum filmsumhvørvi.
AtlAntic Review | spring 2017
Rannvá (Hildigunn Eyðfinnsdóttir) og Barba (Sigri Gaini) saman við Johan Dalsgaard aka Johan í Kollafirði í Bye Bye Bluebird. Mynd: Ole Kragh-Jacobsen
– Uppá lutfalsliga stutta tíð er almenni áhugin fyri at menna føroyskan film vaksin sera nógv. Filmshúsið er komið á fíggjarlógina, og næsta stig má verða at seta á stovn filmsgrunn fyri at menna og professionali sera vinnuna.
Mugu seta við
Frá 200.000 til tvær milliónir Seinni fór Klippfisk í samstarv við Norðurlandahúsið um ein filmsgrunn. Filmsgrunnurin var ein royndarverkætlan, ið vardi í fýra ár. Úr grunninum kundu filmsfólk søkja um 200.000 kr., sum Norðurlandahúsið læt.
Tá ið samstarvið millum Klipp fisk og Norðurlandahúsið endaði eftir fýra árum, tók Mentamálaráðið yvir og økti samstundis um stuðulin til filmsframleiðslu, ið so líðandi er vaksin til tvær milliónir.
Tað grør um gangandi fót við spennandi verkætlanum innan føroyska filmsumhvørvið. Nýggja TÓFFfilmsstevnan, sum Tórs havnar kommuna og Norður landahúsið skipaðu fyri í ár, verður eitt afturvendandi til tak, og skipað verður regluliga fyri øðrvísi biografupplivingum. Eitt nú bjóðar Hyggasíggj inn til sýningar av Super8filmum í Ostahúsinum í Havn. Føroyskir filmsskaparar kasta seg yvir so fjølbroyttar sjangrur sum ræðu filmar, sjónbandaløg og doku mentarfilmar, og í kjalarvørri num av tí spírandi gongdini innan føroyska filmsfram leiðslu eru alsamt fleiri farin undir útbúgvingar innan films
– Klippfisk og Norðurlandahús ið tóku hetta stigið, av tí at tað alment ikki var áhugi fyri at stuðla filmsframleiðslu. Upp hæddin var lítil, men munaði ótrúliga væl. Filmsumhvørvið blómaði brádliga, og so nógvir stuttfilmar eru komnir burt urúr, at tað nú ber til at handa árligu filmsvirðislønina Geyt an. Eitt nú hava fleiri av Nólly woodfilmunum verið sýndir í sambandi við Geytavirðis lønahandanina, og fleiri teirra eru á høgum stigi. Ein ung Elin Mouritsen saman við Finni J. Matras í filminum Rannvá, sum Miguel Marin Hidalgo tók upp í Føroyum í 70-árunum. Mynd: Miguel Marin Hidalgo
11
AtlAntic Review | spring 2017
framleiðslu. Og tey fara ikki bert til Danmarkar ella hini grannalondini, men eru spjødd í ymiskum heraðshornum sum Bosnia, Póllandi og USA. – Føroyska filmsumhvørvið er á einum serstakliga spennandi stigi í dag. Vit hava nógv góð og væl útbúgvin fólk, ið ynskja at koma heim at arbeiða. Og tey hava nógv at bjóða. Og fyri at fáa tey heim aftur krevst, at umstøðurnar fyri at arbeiða við filmi eru í lagi. Og tað gongur rætta vegin við eitt nú Filmshúsinum, sum er sett á fíggjarlógina í ár. Við films húsinum verður møguligt hjá øllum aktørum í vinnuni at søkja sær ráðgeving og sparring við onnur frá filmsídnaðinum, bæði heima og uttanlands við eitt nú at halda fyrilestrar og skeið við útlendskum films fólki. Men neyðugt er eisini við langskygni. – Tað, sum eg haldi vera umráðandi, er at fáa tey ungu fólkini við. Eg kundi hugsað mær, at størri dentur verður lagdur á talentmenningar, og at verandi filmsjáttan oyramerkir pengar til hetta. Tí um vit ikki seta við og geva skapandi fólk unum betri umstøður at arbeiða undir, verður galið. Tí eru talent og førleikamenning sum heild sera umráðandi beint nú.
Filmur ferðast lættliga um landamørk Cannes, Venedig og Berlin eru stóru sýnisgluggarnir, ið films framleiðarar stremba eftir at fáa sínar filmar sýndar á. Í 2014
12
Rólant Samuelsen og Elin Mouritsen í filminum Rannvá, sum er elsti filmur í fullari spælifilmslongd við føroyskum sjónleikarum og føroyskari talu. Mynd: Miguel Marin Hidalgo.
eydnaðist tað Sakarisi Stórá at fáa eina heiðursløn við heim úr Berlin. Umframt persónliga herðaklappið til filmsskaparan er ein tílík heiðursløn við til at varpa ljós á Føroyar og føroyska filmsvinnu sum heild. Fyri Sakaris Stórá slóðaði virðis lønin beinleiðis fyri einari samframleiðslu við danskan framleiðara. – Ein slík viðurkenning letur nógvar hurðar upp. Filmur ferðast lættliga um landamørk, og Vetrarmorgun hevur verið við á fleiri enn 40 filmsstevn um kring allan heim. Tí er tað umráðandi, at filmarnir koma út, tí tað er við til at tryggja okkum eitt virkið og kreativt filmsumhvørvi. Heiðurslønin hjá Sakarisi førdi jú beinleiðis til eina samframleiðslu um før oyskan spælifilm fyri millióna upphæddir. Tað eru ikki bert føroyskir filmsskaparar, ið ynskja at brúka Føroyar sum pall fyri sínar søgur. Áhugi er eisini uttanlands fyri at koma henda vegin, sum vit til dømis sóu við heimskenda leikstjóranum Wim Wenders, sum var í Føroyum í
fjør í sambandi við upptøkur til nýggja film sín. Ingun metir, at vit eru á góðari leið at menna føroyskan film sum vinnu í dag. Eitt nú er eitt ítøkiligt átak hjá Vinnumála ráðnum ávegis, ið fevnir um eina afturberingarskipan í sam bandi við samstarv við útlendsk framleiðslufeløg, sum koma henda vegin at gera upptøkur. Kortini kundi hon hugsað sær at fingið orðað ein ítøkiligan filmspolitikk, sum kann lata upp fyri einum breiðum pol itiskum orðaskifti, soleiðis at bæði mentanarlig og vinnu politisk atlit verða tikin til eina framtíðar filmsvinnu. – Um vit arbeiða fram móti einum felags máli fyri komandi filmsvinnuna, eru upplagdir møguleikar fyri at skapa nýggj spennandi arbeiðspláss, ið kunnu draga fólk henda vegin. Eitt nú kunnu samstørv við útlendsk filmsfeløg vera við til at menna førleikar og geva føroyskum filmsfólki arbeiðs møguleikar alt árið. Og hetta er bara byrjanin.
Banki - Trygging - Pensjón - Heim
Alt á sama stað
Betri pensjón, Eik banki, Tryggingarfelagið Føroyar og Inni skifta navn til Betri. Vit hava savnað allar okkara tænastur, soleiðis at tað gerst bæði lættari og betri hjá tær at vera kundi hjá okkum - alt á einum og sama stað.
AtlAntic Review | spring 2017
summary
THeMe: Faroese FilM This issue of Atlantic Review focuses on the Faroese film in dustry, which, though young, is growing rapidly. In the 1970s, the Spaniard Miguel Marin Hi dalgo made the first attempts at producing feature films set in the Faroes. At the time, film making was not even on the horizon for most Faroese.
expensive endeavour accessi ble to emerging talents. Their efforts were embraced by many young people, and it is from this environment that most new Faroese filmmakers hail. Especially their summer courses, Nóllywood, have helped people break through to the next level.
The unquestioned pioneer in Faroese film is the exceptional ly productive Katrin Ottarsdót tir. She attended the National Film School of Denmark in the mid 70s. With the unique nar rative style and documentary feel of her three feature films, Atlantic Rhapsody (1989), Bye Bye Bluebird (1999), and LUDO (2014), Ottarsdóttir has made her characteristic mark on Far oese film.
A few years back, Klippfisk and the Nordic House in the Faroes, established a film foundation, which awarded DKK 200.000 in grants to filmmakers annu ally. Though the grants were small, they have borne fruit in an exceptional number of qual ity shorts, many of which are shown at the annual award show, Geytin. The foundation is now funded by the Ministry of Culture, and the amount has been tenfolded to DKK 2 mil lion. A Faroese Film House, which goal is to develop a pro fessional Faroese film indus try, has also been included in the national annual budget.
The next breakthrough came with the TV programme Agurk (Cucumber) and the film com pany Klippfisk, both initiatives of Jákup Veyhe and Jan Berg Jørgensen. While Klippfisk lent people equipment to pursuit their project, Veyhe and Jør gensen reviewed the fruit of these young people’s efforts in the TV programme. In this way, they made what is often a very
14
A new film festival, TÓFF, will be launched this year and showings of art films is becom ing more common. From this vibrant context, new aspiring talents have chosen to pursue a
career in film, being educated and honing their skills not only in the neighbouring countries, but also farther afield, e.g. in Bosnia, Poland and the US. Some of them are already be ing recognised by the wider film community. Sakaris Stóra, for example, won an award at the Berlin International Film Festival for his Vetrarmorgun (A Winter’s Morn), which has been shown in over 40 coun tries and has opened the door for international cooperation on feature films with a much LARGER budget. Others have also started to recognise the filmmaking potential of the Faroes. Recently, the interna tionally renowned instructor Wim Wenders filmed scenes in the Faroes for one of his up coming feature films. Though still small, Faroese film now includes shorts, documen taries, music videos, TV pro ductions, art films and feature films. This is a promising start that shows much potential that both can create new jobs and draw people to the Faroes. In this edition Atlantic Review, you will be able to read several articled about young and tal ented Faroese film makers.
Life is full of important choices
Föroya Bjór Klakksvík Föroyar Tel. 47 54 54 fb@foroyabjor.fo www.bjor.fo
AtlAntic Review | spring 2017
Filmstema
Tað er ein vaKurleiKi í sorgblídninuM 16
AtlAntic Review | spring 2017
Hansara stílur er eyðkendur. Hvørt tað eru sjónbandaløg, stuttfilmar ella ræðufilmar, eru teir eyðkendir við einum heilt serligum stíli, ið er merktur av dramatikki og sorgblídni. og so er kvinnan sum oftast í sentrum í hansara verkum. – eg havi kent nógvar sterkar kvinnur, og persónliga haldi eg kvinnur sum evni vera meir spennandi at arbeiða við enn menn, sigur Heiðrik av Heygum. Sk riva ð h e vu r e ile n anthoniu SSen Myndir: tróndu r da lSga rð og onnu r
- Eg havi havt góðar kvinnur rundan um meg gjøgnum mín uppvøkstur. Fyri meg eru kvinnurnar lættari at arbeiða við, tí tær hava eitt sterkari samband við sínar kenslur, sigur Heiðrik av Heygum, filmsskapari. Mynd: Tróndur Dalsgarð
33 ára gamli Heiðrik av Heyg um er filmsskapari. Ein av teimum heilt fáu føroyingunum við útbúgving sum leikstjóri. Serliga hevur hann lagt nógva orku í tær styttru søgurnar sum til dømis ræðustuttfilmin Skuld, ið hann vann ein Geyta fyri í 2014. Men eisini innan sjónbandaløg hevur hann víst seg sum dugnaligan films skapara, og hevur hann eitt nú gjørt sjónbandaløg fyri Eivør, Orku og Byrtu. Hvørt tað eru stuttfilmar, sjónbandaløg ella dokumentarfilmar, er stílurin ikki til at taka feil av. Í roynd og veru kann sigast, at sjálvur stílurin er hansara eyðkenni. Sambært honum sjálvum er hann nostalgikari, romantikari, og í heila tikið hevur hann ein alsk til farnar tíðir.
mær um klæðini og stílin, og hvussu mann livdi fyrr. Og so minnist eg, hvussu tað varð tosað um okkara søgu, sagnir og so framvegis. Tá eg fór til ommu mína, hoyrdi eg hana tosa við aðrar konur um fólk, sum doyðu ella gingu burtur á dramatiskan hátt, og tey, sum sótu eftir. Tað var eitt djúpt sorgblídni yvir tí. Í heila tikið hugsi eg, at sorgblídnið kemur inn við móðurmjólkini, at tað er ein partur av at vera føroyingur. Í allari føroyskari list finnur tú henda dapurleikan, ið eyðkennir sorgblídni. Og tað er ein vakurleiki í sorgblídni num.
– Eg eri uppvaksin við gomlum myndum, sum mamma mín fortaldi mær um. Hon fortaldi
– Tak bara facebookbólkarnar "Gamlar myndir úr Havn" ella "Foreiningin til bevarilsi av tí
Hann heldur, at eldra ættarliðið av føroyingum eru øgiliga rom antiskt í sínari tilgongd.
17
AtlAntic Review | spring 2017
gamla Havnasproginum". Man er so afturlítandi. Eg haldi, at Føroyar upplivdu eina ekstre ma mentanarliga broyting í 1980árunum. Tá kom sjón varpið, flúgvarin og harvið altjóða sambandið, og tí er tíðin áðrenn so glorifiserað.
alt var so vakurt Heiðrik er barn av 1980árun um og er uppvaksin við MTV og videofilmum. Hann hevur ein veikleika fyri amerikanska filmsídnaðinum, og serliga teir góðu dagarnir í 1960árunum hava sett síni týðiligu fingra merki á hansara egnu list. – Gjøgnum mín barndóm og ungdóm havi eg hugt nógv eftir Hollywoodfilmum, og eg elsk aði til dømis Marilyn Monroe sum ikon og sangleikin Sound of Music, og yvirhøvur alt hatta tíðarskeiðið í filmi. Alt var so vakurt í 1960árunum, alt snúði seg um flatuna. Og tað kann eg relatera til. Í sjónbandalagnum, sum hann hevur gjørt fyri íslendska tón leikabólkin Bloodgroup, verður eitt tríkantsdrama sett í spæl, har eina kvinnan stjelur mann in frá hinari við at myrða hina kvinnuna. Og fyri at sannføra mannin, letur hon seg í ein parykk, so maðurin skal vilja hava hana. Hann flennir, tá vit tosa um tað. – Tað er hatta melodramatiska, sum altíð hevur hugtikið meg, serliga tað óhugnaliga svart hvíta Hitchcockuniversið. Sjónbandaløgini doyðu, tá int
18
Skuld
ernetið tók yvir. Men tey havi fingið eina uppreisn við you tube, tí tað er vorðið lætt hjá øllum at fáa fatur í einum góðum myndatóli. Fólk kunnu gera so nógv kreativt við ein føldum amboðum. – Eg elskaði MTV og serliga Bjørk. Eg hugdi umaftur og um aftur eftir hennara sjónbanda løgum og droymdi um at sleppa at gera tað sama. Hennara myndaunivers var nakað heilt fyri seg, og tey hava heilt víst verið til stóran íblástur fyri mítt arbeiði. Hjá mær hoyra myndir og tónleikur saman. Eg síggi sjónbandaløg sum eina leinging av sjálvum lagnum. Tú kanst ímynda tær tað sum myndprýðing av einari bók. Tá eg arbeiði við myndum, hugsi eg um tónleik, og tá eg arbeiði við tónleiki, hugsi eg í myndum.
nógvar góðar kvinnur Kvinnur ganga aftur sum ein reyður tráður bæði í filmum og sjónbandaløgum hjá Heiðriki. Hann hevur arbeitt fyri og
saman við kvinnum sum Eivør, Guðrið Hansdóttur, Gretu Svabo Bech, og sjónleikarin Sofía Nolsøe er ein av hansara yndiskvinnum til at geva tí dramatisku søguni lív. Fyri hann er tað ikki so tilvitað, at kvinnurnar fylla so nógv í hansara filmum. – Men eg havi havt góðar kvinnur rundan um meg gjøg num mín uppvøkstur. Fyri meg eru kvinnurnar lættari at arb eiða við, tí tær hava eitt sterkari samband við sínar kenslur. Øvut tykjast føroyskir menn at hava ein macholeiklut at liva upp til. Ein leiklut, sum kanska ikki er so viðkomandi longur. Gaman í. Heimsmyndin er nógv broytt síðan 1980árini, men hóast konservatisman hevur mist takið í okkum, eru týðilig spor at hóma frá henni. Eftir hansara sannføring er føroyska samfelagið innrættað eftir einum gomlum modelli, har konservativu kynsleiklut irnir í stóran mun trívast enn.
AtlAntic Review | spring 2017
– Føroyar eru eitt mansdomi nerað samfelag, har maðurin er forsyrgjarin og kvinnan tann undirbrotliga. Tað er eitt mo dell, ið ikki er tíðarhóskandi í dag. Eg meini, hvør maður kann ikki tosa um sínar kenslur í dag? Men henda avoldaða tanka gongdin er framvegis dominer andi í Føroyum, og tí hava vit trupulleikar av homofobi til dømis. – Kvinnurnar harafturímóti. Tað eru tær, sum hava fingið familjurnar at rigga. Tær hava nakrar savnandi eginleikar til at skapa eitt trygt heim og ein tryggan barndóm. Og persónliga haldi eg kvinnur vera eitt meir spennandi evni at arbeiða við enn menn. Tær rúma meira. Lata seg føla meira.
set Hollywood millum seyðin á bønum Heiðrik av Heygum telist mill um okkara mest virknu lista fólk. Tá hann ikki arbeiðir við filmi, arbeiðir hann við tónleiki ella myndlist. Eitt óvanliga kreativt og virkið menniskja, ið brennir fyri at fortelja søgur í einum skapi ella øðrum. Hans ara listaliga vørumerki er ein herlig blanding av Hollywood, Hitchcock og føroyskum sagn um og ævintýrum, sum hann umskapar til egnar søgur. – Eg havi altíð verið bergtikin av ævintýrum. Alt er so vakurt í ævintýrunum, men søgan hevur altíð ein myrkan botn. Til dømis sum Nykurin, ið stjól børn í haganum. Náttúran verð ur lýst so vøkur, men alt er
HeiðriK av HeyguM hevur tikist við so ymisk ar listagreinar sum stuttfilmar, dokumentarfilmar, sjónvarpslýsingar, sjónbandaløg, fløguhúsar, mynd list og tónleik. MilluM virðislønirnar, ið Heiðrik hevur vunnið, eru stuttfilmurin Mítt rúm (2009), ið hann vann við á norðurlendska ungdómsfestivalinum NUFF, ein FMAvirðisløn fyri sjónbandalagið ”Rain” (2014) hjá Eivør, og fyri Skuld vann hann eina Geytavirðisløn fyri besta stuttfilm.
19
AtlAntic Review | spring 2017
AtlAntic Review | spring 2017
Behind the scenes til upptøkur til filmin Skuld
samstundis so myrkt og órørt. Tí dámar mær væl at taka nakað frá Hollywood og seta tað mitt á bøin saman við seyðinum. Mitt millum alt tað, sum vit kenna sum heimligt her í Føroyum. Íblásturin frá sagnum og ævin týrum sæst týðiliga aftur í verkunum hjá Heiðriki. Serliga týðiliga sæst tað í sjónbanda lagnum "Aldan Reyð" hjá Orku, ið gongur fyri seg í føroysku nattúruni. Ein genta verður tikin av huldufólki og hvørvur inn í ein stein, meðan bygdar fólkið heldur til beins niðan í tokukenda hagan. – Omma mín plagdi at siga, at onkur hvarv, tá okkurt ófrætta kent var hent onkrum. Eg haldi, at tað var ein máti at forklára ræðulig ting fyri sær sjálvum uppá. Henda tøgnin, henda angistin fyri at tosa um viðkvom evni í Føroyum, er nakað ið Heiðrik vil gera upp við. Og her kann listin gera sítt fyri at flyta mørk. – Hví tora vit ikki at tosa um evni sum misnýtslu av børnum ella samkynt hjúnalag? Tað er jú einasti mátin at fáa bilbugt við ting. Fyri meg er list ein góður máti at arbeiða við einum truplum evni.
lat hann vera glaðan Persónliga hevur Heiðrik havt tað trupult gjøgnum sín upp vøkstur, tá hann sum barn og ungur kendi, at hann ikki passaði inn í samfelagsnormin. Hansara nýggjasta útgáva Fun
eral snýr seg um uppgerðina við júst henda partin av hansara lívi. Higartil hevur hann gjørt sjónbandaløg til trý av teimum 10 løgunum á útgávuni, og ætl anin er at gera eitt sjónbandalag til hvørt lag. – Útgávan er persónlig og skal síggjast sum ein isolerað verk ætlan. Við Funeral leggi eg nøkur ting frá mær og lovi øðrum framat. Míni temu á útgávuni eru ein refleksjón av mínum uppvøkstri. Eg geri upp við nøkur ting og við nakrar frustrasjónir frá mínari søgu. Sjónbandaløgini skulu sjálvsagt avspegla løgini á nýggju út gávuni. Til lagið ”Boy”, hevur hann gjørt eitt vakurt sjón bandalag við einum smádrongi, sum hevur leitað sær til sítt goymistað – úti í føroysku nattúruni, sjálvandi – við sínum kufferti, har hann goymir síni perlubond, kjóla og smyrsl. Søgan handan lagið er syrgilig og tekur støði í einari veruligari
21
AtlAntic Review | spring 2017
Upptøkur til sjónbandalagið hjá Byrtu, Í tínum eygum. Mynd: Annika Klæmintsdóttir
hending um forfylging av sam kyndum í Føroyum. – Mítt mál var at vísa, at drong urin var glaður í hasum kjóla num hasa løtuna. Lat hann sleppa at vera glaðan. Lat børn sleppa at vera børn og at vera tey, tey ynskja.
Her havi eg míni trauma Sum listamaður er Heiðrik sera tilvitaður um sína listaligu dags skrá, og hvønn týdning hon kann spæla í samfelagskjaki num, og hvørji mørk hon kann vera við til at flyta. – Eg síggi uppgerðina við kon servatismuna sum eitt stórt tema innan føroyska list í dag. Tey ungu vilja viðgera tey við kvomu evnini. Og tað er um ráðandi hjá okkum listafólki at fáa tey eldru at lurta. Heiðrik telist millum tey lista fólkini, ið líka sum eitt nú
22
Sakaris Stórá byrjaðu sína yrkisleið í vøgguni hjá films felagnum Klippfisk. Síðan hevur hann tikið útbúgving sum filmsleikstjóri á Super16 í Keypmannahavn, og í løtuni ger hann seg lidnan við sína kreativu útbúgving á Listahá skúlanum í Reykjavík. Hann brúkar nógva tíð í luftini, tá hann ferðast heim at arbeiða ella út í stóru verð at umboða síni verk. – Hetta er eitt strævið arbeiði, og tað er so dýrt at gera film. Eg royni altíð at brúka so lítið av pengum sum gjørligt. "Red Hair" kostaði til dømis 100 krónur at gera. Men okkurt annað hevur kostað 3.000 krónur, og upp aftur okkurt annað 20.000 krónur ella meir. Og hetta eru smáar framleiðslur, sum eg fái vinir at hjálpa mær við, og sum arbeiða ókeypis. Skuldi eg gjørt tað upp í arbeiðstímum til mín
sjálvs, hevði tað als ikki borið til. Hetta er ikki ein yrkisleið, man velur fyri pengarnar ella bara til stuttleika. Tá hann verður liðugur við sjónbandaløgini til Funeral, fer hann í holt við ein ræðufilm. Óhugnaligi stuttfilmurin Skuld hevur vakt stóran ans millum onnur filmsfólk umvegis films kanalirnar Youtube og Vimeo, og tað gekk stutt tíð, til hann fekk samband við onnur films fólk, ið ynsktu at samstarva um næsta ræðufilmin. Og hann skal takast upp í Føroyum. – Føroyar eru mínar røtur. Føroyar eru landið, sum eg kenni best. Tað er eisini her, eg havi míni trauma. Hetta er mítt grundarlag. Tað góða við Før oyum er, at tær eru so vakrar. Føroyar hava allar karmarnar, eg ynski mær at arbeiða í fyri at kunna fortelja mínar søgur.
summary
THe Faroe islands are beauTiFul To booT Prolific and among the most active artists on the Faroese art scene, 33yearold Heiðrik á Heygum has worked in a wide range of artistic fields. When he is not working on a film pro ject, it is music or the visual arts that keep him busy. His ar tistic trademark is an idiosyn cratic mix between Hollywood, Hitchcock and Faroese folk tales and legends, which stories he adapts to make them his own. A true child of the 80s, Heiðrik grew up watching music videos on MTV and was particularly drawn to the musical and visual universe of the artist Bjørk. Spurred by the creative free dom afforded by easily accessi ble recording equipment and sharing platforms such as You Tube, his unique style can to day be recognised in the music videos of artists such as Eivør, Orka and Byrta. Much of the young director’s work is marked by an attach ment to the past, stirred in part by his mother’s collection of old photographs and his close relationship with his grand mother. Conveying both ro manticism and melancholy in his work, Heiðrik believes
there is beauty to be found in melancholy, which he identi fies as a key theme in the work of many Faroese artists. Women are also strongly rep resented in his work. Although he says this is not necessarily intentional, he still grew up with a lot of ‘good’ women around him and believes they are easier to work with. Ac cording to Heiðrik, the Faroe Islands are a patriarchal socie ty, where men are still subject to machoideals that can pre vent them from truly exploring their feelings. Although much has changed since Heiðrik grew up in the 80s, conservative viewpoints still hold sway over contempo rary Faroese society, and old gender roles remain prevalent. For the song “Boy,” Heiðrik has made a beautiful video show ing a young boy who seeks out his hidden place out in the Faroese nature where he se cretly keeps a dress, pearls and makeup. The song is inspired by a tragic story and real in stance of homophobia in the Faroe Islands. In the video, he wanted to show the boy, happy to be in his dress. It is impor tant that we “allow children to
be children, and to be true to themselves,” says Heiðrik, who believes that the conflict against the status quo is an im portant theme in contempo rary Faroese art and that younger artists must attempt to get the older generation to lis ten. Growing up was not always easy; throughout his childhood and youth, Heiðrik felt that he did not fit in. His newest album “Funeral,” which features the song “Boy,” is an attempt to work through and lay aside some of the issues and frustra tions he experienced then. So far, three of the ten songs have been made into music videos and Heiðrik intends to make videos to every song in the al bum. Always on the lookout for his next project, he is planning to make a horror movie next. Thanks in part to the success of his horror short “Skuld,” for which he was awarded the Far oese film prize ‘Geytin,’ he has already received collaboration offers. Filming will take place in the Faroe Islands, where Heiðrik says he finds all the conditions necessary to tell his stories… and then the islands are beautiful to boot.
AtlAntic Review | spring 2017
24
AtlAntic Review | spring 2017
Filmstema
Føroyar eru Meir enn Tað, viT síggja úT gjøgnuM KøKsvindeygað sakaris stórá leggur í løtuni seinastu hond á sín fyrsta spælifilm dreymar við havið. ungi skopuningurin, sum við tveimum stuttfilmum um ung í Føroyum sló sítt navn fast á filmshimmalin. við sínum gerandisrealistiska frásøgukynstri er hann við til at seta føroyskan film á heimskortið. – Tað er umráðandi at fortelja søgur, sum ímynda okkara tíð. og tað merkir eisini tær søgurnar, ið okkum ikki dámar so væl at síggja, sigur leikstjórin. Sk r i va ð h e vu r e ile n anth oniu SSe n M y n d i r : t r ó n d u r da lSga rð og ú r filM inu M d r e yMa r við h avið
25
AtlAntic Review | spring 2017
Myndirnar av ungu gentunum frá stuttfilmunum hjá Sakarisi Stórá munnu hava fest seg á nethinnuna hjá teimum flestu, ið hava fylgt við, hvat rørir seg innan føroyska filmslist sein astu árini. Tvær ungar gentur við einum loyndarmáli á einum staði í Føroyum. Tú kennir náttúruna aftur, og okkurt er við hasum tapetinum, ið ger upplivingina so heimliga. Sum um tú hevur verið har eina ferð langt síðan. Tað er okkurt heimligt og upprunakent við umhvørvinum, ungdóminum, longslinum og ivanum, sum tey flestu við einum føroyskum ungdómi munnu kenna til. Ein lítil heimlig mynd við einum universellum evni. – Í Dreymum við havið haldi eg fram við hesum sama evni, sum eg havi arbeitt við seinastu tvey árini. Samleikanum, ungdómi num, at finna seg sjálvan. Hetta eru søgur, sum hava hildið í 3000 ár og halda enn. Dreymar við havið snýr seg um ung fólk og teirra leitan út um seg sjálv og tað lítla samfelagið. At fara frá stuttfilmi til spæli film gevur leikstjóranum mun andi fleiri møguleikar. – Í einum stuttfilmi skal søgan vera kompakt, og tú mást velja eitt ella tvey ting at leggja dent á. Í einum spælifilmi hevur tú meir tíð til at fortelja, og tú kanst fara inn í fleiri smálutir í søguni. Tað er stuttligt, men eisini sera tíðarkrevjandi. Stílurin er tann sami, og stað setingin er tann sama. So hvat er nýtt við nýggja filminum? 26
– Reint innihaldsliga er Dreym ar við havið nógv øðrvísi enn til dømis Vetrarmorgun. Sjálvt um samleiki framvegis er høv uðsevnið, eru sjálv søgan og síðuevnini bygd heilt øðrvísi upp samanborið við mínar undanfarnu filmar.
Hvat kann tað føroyska? Hetta er fyrstu ferð, Sakaris hevur roynt at arbeitt við handritinum hjá einum øðrum. – Eg føli meg ikki so sterkan í tí skrivliga partinum av arbeiði num og hevði eitt ynski um at arbeiða við handritinum hjá einum øðrum. Endin varð eitt samstarv millum meg og Marjuna Syderbø Kjelnæs. Eg valdi hana, tí hon hevur arbeitt við evnum, ið líkjast tí, eg hevði valt. Tey hava arbeitt við handriti num í tvey ár. Í handritinum løgdu tey dent á føroyskar karmar. – Vit settu okkum spurningar sum, hvat kundi gerast undir okkara umstøðum, á okkara máli og í okkara umhvørvi. Og hesum spurdist altso ein filmur burturúr. Tá ið vit hittast í Skopun ein dag í februar, er filmurin liðugt kliptur, og eftir er bert ljóð viðgerðin. Í ljóðviðgerðini, sum fer fram í Svøríki, verða upp tøkurnar fínpussaðar fyri ljóð. Ljóðini frá hvørjum jakka, sum skróvar, og hvørjari sálmabók, sum klappast saman, skulu skrúvast upp, niður ella lúkast burtur.
Arbeiðið við hesum fyrsta spæli filminum hevur verið ein long tilgongd, og sjálvur hevur hann arbeitt við leikarunum í eitt ár. Av tí at søgan í Dreymum við havið snýr seg um ung fólk, var tað ein avbjóðing at finna røttu leikararnar til filmin. – Eg leitaði eftir einum ser ligum aldursbólki, og tískil var ikki rúm fyri royndum høvuðs leikarum. Tær skuldu kunna
Photo: Virginie Surdej
spæla, men eisini kunna taka ímóti boðum. Og so havi eg eina teori um, at tað liggja nógv ókend talent goymd í føroysku kjallarunum, og tí havi eg eisini valt at hava opnar upptøku royndir til mínar filmar. At finna røttu leikararnar tók tíð. Tað tók honum tríggjar mánaðir at finna báðar høvuðs leikararnar millum tær 30 ungu kvinnurnar, ið møttu upp.
Og tað vísti seg at vera rætta avgerðin at halda opna upp tøkuroynd til filmin. – Tað endaði við at verða ein, sum bara var komin fyri at stuðla vinkonu sínari, ið fekk annan høvuðsleiklutin.
eitt fokk jú til kvinnuobjektifiseringina Høvuðspersónarnir, tvær gent ur, koma frá tveimum ymiskum
pørtum av okkara samfelag. Tær hava ymiskar trupulleikar at dragast við og møtast í ynski num um at sleppa burtur, greið ir hann frá. – Tær møtast í støðuni heldur enn á staðnum, tær eru í. Og havið verður so eitt slag av metafori, sum stendur millum tær og útheimin. Eg giti, at tað er soleiðis, nógv ung í Føroyum hugsa um sína framtíð: at tey 27
Photo: Virginie Surdej
noyðast yvir um havið fyri at finna møguleikar.
smyrsl, og í heila tikið eru tær í eygnahædd.
hvussu tað fer at gangast Dreym um við havið.
Tað kann undra, hví ein ungur maður er so hugtikin av at for telja søgur um ungar gentur.
– Dreymar við havið er eitt stórt fokk jú til kvinnumyndina í dag og objektifiseringina av kvinnuni.
– Áðrenn eg vann hasa virðis lønina, hevði eg avgjørt, at eg hevði gjørt mín síðsta stuttfilm. Eg kappaðist við sera dugnalig fólk við sera góðum fortreytum, so tað var sjálvsagt stuttligt at vinna. Ikki minst tá okkara filmur var einasti vinnandi filmur úr øllum Skandinavia.
– Mínir filmar eru ópersónligir. Øgiliga lítið er baserað á egnar upplivingar. Tí tørvar mær nógvan íblástur. Gentur í has um aldrinum ímynda eina ser liga støðu í lívinum. Tað er nakað djúpt og melankolskt yvir hesum gentunum. Út yvir tað er evnið tilvildarligt. Kortini kann hann ikki fjala ein farra av einari kynspolitiskari dagsskrá. Genturnar eru natúr ligar, tær hava til dømis einki
28
standa ikki aftan fyri hini Tað er eitt stórt maskinarí av vitandi fólki, ið hava arbeitt við framleiðsluni av Dreymum við havið. Fýra upptøkuhøli hava arbeitt við filminum, nú bert er eftir at ljóðviðgera upptøkurnar. Stuttfilmurin hjá Sakarisi, Vetr armorgun, vann sum flestum kunnugt virðislønina fyri besta ungdómsfilm á stóra films festivalinum Berlinale í 2014. Tí verður spennandi at síggja,
Sakaris er ikki so at sveipa beinini undan. Hann er avgjørt fegin um, at hansara filmur slapp at vera ein partur av Berlinale, ið er ein av størstu filmsfestivalum í heiminum.
Duoh
Frk. Elvis
Norðurljóð fyri Finnland
Kristian Blak
THE NORDIC HOUSE
May–August 2017
THE TOWER AT THE END OF THE WORLD – ISLANDS AND LITERATURE CONFERENCE.
11–13 May
Anna Katrin
NAOKO SAKATA TRIO (SWE)
24 May at 17.00
SUMMER EXHIBITION: A YEAR IN THE FAROE ISLANDS.
7 June – 20 August
NORÐURLJÓÐ FYRI FINNLAND (NORDIC SOUND FOR FINLAND)
7 June
SUMMARTÓNAR FESTIVAL FREE CONCERTS EVERY MONDAY AND THURSDAY
15 June – 17 August at 15.00.
FAROESE FOLK MUSIC FESTIVAL
9 June at 15.00
JÓHANNES ANDREASEN TRIO
26 July at 19.30
FRK. ELVIS (SWE)
19 August at 19.30
Naoko Sakata Trio
THE NORDIC HOUSE Opening hours: Monday–Saturday 10.00–17.00 Sunday 14.00–17.00 For full programme visit
NLH.FO
FaKTa Ingun í Skrivarastovu og Katja Adomeit eru framleiðarar av filminum Dreymar við havið, og Jón Hammer er fotografur. Dreymar við havið er ein sam framleiðsla, ið merkir, at stuðul til upptøkurnar verður latin úr fleiri londum. Fyri at fáa stuðul til samframleiðslur, skal films framleiðaratoymið vera sett saman av filmsfólki úr ymiskum londum.
– Men eg var ongantíð í iva um, at vit vóru á jøvnum føti við onnur, tá eg sá 'mínar gentur' fara inn eftir reyða leyparanum. Eg haldi tað vera av týdningi í hesari bransjuni at gera sær greitt, at mann ikki stendur aftan fyri hini, men trýr upp á sítt arbeiði.
einsligt starv Hóast Skopun, Sandoyggin ella føroyska landslagið sum heild ikki eru so sjónlig í filmunum hjá Sakarisi, er tað her, hann finnur arbeiðsró. Í kjallara íbúðini í barndómsheiminum situr hann og arbeiðir, tá hann ikki er uttanlands í sambandi við arbeiðið. – Tað er eitt einsligt starv. Burtursæð frá tá vit taka upp, so siti eg púra einsamallur yvir einari ætlan ella einum hand
30
riti. Mær dámar best at arbeiða leingi við detaljeraðum ætlan um. Tá eg eri komin nakað á leið við arbeiðinum, leggi eg tað til síðis og fari í holt við okkurt annað. Tá vit so fara undir upp tøkurnar, eru vit fleiri um at skapa søguna, sum vit hava á pappírinum. Men so hendir tað so ofta, at huglagið av einari ella aðrari orsøk víkir frá tí, eg hevði arbeitt við í ætlanini fyri filmin. Og so má eg finna uppá okkurt nýtt. Tað er støðið, ið ein leggur fyri dagin, sum eisini er avgerandi fyri arbeiðsbyrðuna. – Og eg gevist ikki, fyrr enn eg eri nøgdur. Sakaris er fyri ein stóran part sjálvlærdur. Hann hevur gingið á filmsskúla í Noregi, men
sjálvt handverkið til filmslist, metir hann, kann ikki lærast á nøkrum skúla. – Tú kanst læra nógv um at gera film við at ganga í skúla, men sjálvt arbeiðið við at gera film er sum at læra at svimja.
samstarv tvørtur um landamørk Filmarnir hjá Sakarisi hava verið sýndir á filmsfestivalum kring allan heimin. Sjálvur dámar honum at vitja films festivalar fyri at síggja tað breiða tilfeingið av filmum, ið verða framleiddir uttan fyri Hollywood. – Mær dámar at síggja onnur í filmsvinnuni og serliga at síggja, hvussu onnur arbeiða undir líknandi umstøðum, sum eg sjálvur.
AtlAntic Review | spring 2017
Photo: Tróndur Dalsgarð
Hann hevur lítlan hug til at seta spjaldur á sín stíl. Men tað er týðiligt, at honum dámar at arbeiða við gerandisrealismu. – Mær dámar væl summar av filmunum, ið komu í tíðar skeiðinum eftir kríggið, og ser liga dámar mær ta italiensku nýrealismuna. Og so haldi eg, at tann norðurlendska sosialreal isman hevur nakað áhugavert yvir sær. Síðan í 2012 hevur hann arbeitt við filmi burturav, og hansara frálíku úrslit og serliga stóra viðurkenningin á Berlinale hava slóðað fyri hansara films virksemi. – Eg havi ofta verið noyddur at steðgað á og mint meg sjálvan á, hvussu veruligt hetta er. Hevði eg ikki havt vunnið í Berlin,
hevði Dreymar við havið ikki verið møguligur.
100 ferðir í gjøgnum nú og eri klárur til at fara víðari.
Eftir at Vetrarmorgun hevði vunnið fyri besta ungdómsfilm, ringdi telefonin. Tað var danski framleiðarin Katja Adomeit, ið hevur vunnið virðislønir á Cannesfestivalinum.
Hvat skal næsta verkætlanin so snúgva seg um?
– Vit fingu skjótt eitt samstarv í lag, og hon hevur sambond, sum hava gjørt hetta møguligt. Sostatt er framleiðslan partvíst donsk, men vit eru kortini javnt sett. Sum eg síggi tað, er neyðugt at samstarva, tá ein situr so avbyrgdur, sum eg siti í Før oyum, og við tí avmarkaðu atgongd, eg havi til útgerð og annað. Tí er tað sera heppið, at samstarv millum landamørk er ein trendur innan filmsvinnu í dag.
søgur um okkum nú á døgum Tað er langt millum snapsirnar, tá tað kemur til føroyskar spæli filmar. Dreymar við havið er fyrsti føroyski spælifilmur síð an LUDO hjá Katrini Ottars dóttur, ið kom í 2013. Frá fyrst í 1900 og fram til nýggja tíð eru Føroyar ikki umboðaðar á filmi. Hetta hóast vit í Skandinavia teljast millum ídnastu films hyggjarar í heiminum. Men við filmslistafólki sum Sakarisi sær henda oyðimarkargongdin inn an føroyska filmslist út til at fáa ein enda. Sakaris er nevniliga svangur eftir at sleppa aftur til tekniborðið. Hann vil sleppa í holt við sína næstu verkætlan.
– Mær dámar best at gera tað, sum kennist mest natúrligt fyri meg. Í løtuni føli eg, at eg eri liðugur við at gera filmar um ungdóm og kundi í staðin hugs að mær at arbeitt meir við samanrennningini av tí ráa og tí vakra. Í øllum førum eri eg vísur í, at eg fari at varpa ljós á fyribrigdi í føroyska samfelag num, ið okkum ikki dámar so væl at vísa fram. Fyri hann er tað av týdningi at fortelja søgur um nútíðina. Tað er umráðandi, at filmar ímynda tíðina, vit liva í. Og tað eru nógvir mátar at miðla sína sam tíð og sín samleika uppá. At miðla Føroyar uppá. Heima í Skopun hevur hann útsýni til náttúruna, ið leggur kropp til uttandura upptøkurnar, og hann hevur bert fáar metrar frá síni egnu hurð til upptøkuhølini, ið eru ramman um allar innan dura upptøkurnar í filmum hansara. Og hóast einki skelti ella nøkur kend attraktión fær pláss í hansara filmum, megnar hann til fulnar at miðla ein gerandisdag í Føroyum. – Hvat er føroyskt, um mann ikki sær Føroyar? Vit eru so nógv meir enn tað, sum vit síggja út gjøgnum vindeygað. Hvørji eru vit, og hvat er tað fyri samfelag, vit liva í? Tað eru slíkir spurningar, eg arbeiði við í mínum filmum.
– Dreymar við havið er ordiliga góður, men eg havi sæð hann
31
AtlAntic Review | spring 2017
summary
THe Faroe islands are a loT More THan wHaT can be seen THrougH THe KiTcHen window The film director Sakaris Stóra is making a name for himself, and in the process, he is putting Faroese cinema on the world stage. In a place where cine matographic output has been nonexistent for almost the whole of the 20th century, Sakaris’ contribution is an im portant one. His upcoming movie, Dreymar við havið (Dreams by the Sea), will be the first featurelength film to come out in the Faroe Islands since LUDO by Katrin Ottars dóttir was released in 2013. In Dreymar við havið, Sakaris explores questions of identity, youth, and selfdiscovery— universal themes through a Faroese lens. His move to fea turelength films, having so far worked primarily with shorts, allows him to explore his sub ject in greater depth and bring more angles to his storytelling. The protagonists, two young girls, hail from different parts of Faroese society. Each one of them carries her own prob lems, but together they share a desire to get away. Sakaris be lieves this kind of wishful es capism is a common theme among the Faroese youth, who 32
often must leave their home land in order to find opportu nities to pursuit their dreams. It would be easy then to as sume that Sakaris’ movies are based on his own experiences, but this is not the case. His pro tagonists, for example, are of ten female; a choice he main tains is fortuitous, even though a hint of gender politics is easi ly detected in his work. The girls are natural looking, with out makeup, and Sakaris says that Dreymar við havið is a “big ‘fuck you’ to contemporary fe male representation and objec tification.” Working mostly alone in the ground floor apartment of his childhood home in Skopun, Sakaris likes to spend a lot of time with his projects. He is a perfectionist and his latest manuscript, written with Mar jun Syderbø Kjælnes, has been two years in the making. He feels no need to label his style, but the impact of everyday re alism is evident. Sakaris’ movies have been shown in film festival around the world, and his short Vetrar
morgun won the generation 14+ award at the 2014 Berlinale film festival. Winning the award for Vetrarmorgun has opened many doors for the young director, and without it, Dreymar við havið would not have been possible. In that re gard, his collaboration with Danish producer Katja Adom eit, who has won awards at the Cannes film festival, has been particularly important. Collab oration, he believes, is essen tial when one is as isolated as he is. There is little doubt that for Sakaris, this is only the begin ning. He is already looking for ward to getting started on his next project, and this time, he thinks he might be ready to move onto a new theme. It is the conflict between beauty and brutality that he wishes to explore next—questions of identity, on an individual and social level. “Who are we, and what kind of a society are we?” he asks. No matter the answer, he believes the Faroe Islands are a lot more than what can be seen through the kitchen win dow.
Enjoy the most beautiful bustrip in the world
DAYS ONLY 500 DKK
DAYS ONLY 700 DKK
Mykines not included. Children 7-15 years old half price.
AtlAntic Review | spring 2017
Vangamynd
williaM Heinesen og MyndlisTin ein navnakapping hjá atlantic airways endaði í november í fjør við, at allur flotin hjá flogfelagnum fekk listafólkanøvn; størsta og nýggjasta flogfarið eitur william eftir navnframa william Heinesen. í summar verður stórfingin framsýning við hansara myndlist í listasavni Føroya frá 5. mai til 23. juli 2017. Sk r i va ð
Tá hugsað verður um, hvussu høgt William Heinesen fleyg listaliga, og hvussu væl hansara verk hava staðið seg móti tíðarinnar tonn, kann avgerðin hjá Atlantic Airways um at uppkalla listamannin tykjast hóskandi. Bókmentaliga er flogið alment viðurkent kring heimin, har hansara bøkur sum
h e vu r
k inna
P ou lS e n
kunnugt eru týddar til alskyns mál.
Fjølgávaður listamaður Myndlistaliga hava vit kanska í ein ov stóran mun trúð upp á listamannin, sum sjálvur helt uppá, at hann var rithøvundur av yrki, meðan hitt bara var okkurt, sum hann tókst við til
stuttleika. Henda heldur av markandi hugsjónin um lista fólk, at tey bara kunnu vera seriøs innan eina listagrein í senn, og at tey ikki kunnu hava fleiri javnbjóðis listaligar før leikar, hevur serliga verið gald andi í nýggjari tíð, har hugtakið túsundkunstnari næstan er vorðið synonymt við fiduslist; í
35
AtlAntic Review | spring 2017
William Heinesen sum unglingi. Úr bókini “William Heinesen – Myndlistamaður”
endurburðartíðini í 15. øld var hinvegin einki løgið við fjøl gávaðum listafólkum. Hvussu var og ikki, kendist tað onkurs vegna neyðugt hjá Williami Heinesen sjálvum at lítilsvirða tann sanna streymin av tekn ingum, málningum, vignettum og klippmyndum, sum støðugt kom frá honum. Tá ið vit í dag hyggja út yvir hansara samlaðu framleiðslu, er einki at ivast í, at talan er um dygdargóða myndlist. Hetta sæst somuleið is í áhugaverdu monografiini um myndlistamannin William Heinesen, sum Bárður Jákups son skrivaði í sambandi við framsýningina í Listasavninum.
veggjamálningarnir í Kommu nuskúlanum í Havn við mynd evnum úr Sjúrðakvæðunum. Haraftrat hevur hann teknað vignettir og keiputekningar, hann hevur málað leiktjøld og plakatir; myndprýtt bøkur og bókapermur. Hvat viðvíkur stíli, peika hansara myndlista verk somuleiðis í fleiri ymiskar ættir. Myndamál og bygnaður í verkinum Úr Vøluspá (1976), sum Listasavnið eigur, minna um verk hjá Asger Jorn og Jean Dubuffet við upprunakendum verum, ið sveima kring mynda flatan. Eins og Jorn fekk eisini Heinesen íblástur úr mýtum og úr Eddukvæðum.
náttúrumyndir. Hann málaði landsløg, fjøll og hav, umframt eina røð av vøkrum myndum við Kirkjubøreyni sum mynd evni. Hesar myndir eru í út gangsstøði naturalistiskar, men skjótt er tað sum um, at klett arnir í hansara pastellmyndum og málningum ikki eru vanligir klettar; har býr okkurt yvir jarðiskt ella kanska heldur okkurt undirjarðiskt í teimum. Ein brimmynd frá 1959 av Vágseiði er eyðkend fyri lista mannin og tykist íblást av nátt úruromantiskum huglagi við mytiskum undirtónum. Drama tiska landslagið við reyðgula himnahválvinum tykist ganda kent, sveipað í mjørkatám.
landsløg við mytiskum undirtónum
Keiputekningar
Eins og øll hini føroysku lista fólkini var William Heinesen í byrjanini sjálvlærdur listamað ur, ið legði fyri við at mála
Undir krígnum og upp gjøgnum 1950árini broytast skemtiligu trøllalýsingarnar spakuliga og verða meira beinleiðis satir
Fjølbroytni William Heinesen hevur roynt seg innan mong øki í mynd listini; frá naturalistiskum lands løgum til dekorativar prýðis uppgávur sum monumentalu Brim. Úr bókini “William Heinesen – Myndlistamaður”
36
AtlAntic Review | spring 2017
Smádrongurin William. Úr bókini “William Heinesen – Myndlistama ður”
sama hátt sum við trøllunum, eru hesar menniskjatypur lýst ar við eymleika. Keiputeknarin sýnist vera góður við síni “offur”.
Klippmyndirnar
William Heinesen avmyndaður uttanfyri Williamshús á Varðagøtu í Havn. Úr bókini “William Heinesen – Myndlistamaður”
iskar. Brádliga fara trøllini at minna um ymiskar politikarar, handilsmenn og aðrar kendar samfelagsborgarar í samtíðini. William Heinesen var ein kringur keiputeknari, sum fekk ávís brá fram í persónsmenskuni á teimum, hann teknaði. Ein øgilig nøs kundi sipa til gramm leika ella maktgrind, meðan himmalvend eygu og ein lýs
andi ljómaringur uppi yvir høvdinum á tí teknaða kundi sipa til okkurt slag av for lornum ella tilgjørdum fróm leika. Í beinraknum tekningum verða allar møguligar týpur lýstar; tær lúnsku, tær góð trúnu, tær fegnu, tær frómu, tær alkoholisku og so framvegis. Stórt skemt og speisemi er í hesum tekningunum, men á
Í bókini hjá Bárði Jákupsson greiðir sonur Williams, Zacha rias Heinesen frá, at tað vóru praktiskar grundir til, at pápin fór at fáast við klippmyndir. Hann hevði hug at mála, men orkaði betur at sita og klippa. Samanumtikið er ávirkanin frá franska meistaranum Henri Matisse eyðsæð greið, men tað eydnaðist tó Williami Heinesen at finna ein egnan, persónligan og ævintýrkendan stíl í lit klippunum, sum eisini raka við ein stíl, vit kenna aftur frá teknirøðum í samtíðini. Hug sjónarliga tykjast hesar myndir merktar av eini inniligari hu manismu, sum sæst saman við einari yðjandi, lívsglaðari he donismu, har kvinnukroppurin og kvinnuverur av allahanda slag, bæði dreymakendar og mytiskar, eru í fokus. Eitt høvuðsverk er reyða kompo sitiónin frá 1977, har ein turkisblá kvinna dansar til
37
AtlAntic Review | spring 2017
tónarnar hjá fiólleikaranum í einum gløðandi reyðum, appil singulum og pinklittum Edens urtagarði við hópi av fagur littum, blómandi vøkstri. Aðrar klippmyndir eru hugtakandi einfaldar sum t.d. tann frá 1979, ið avmyndar eina slupp, sum siglir við øllum seglum og glógvar í mótljósi við einari eldreyðari sól í sjónarringinum. Ella tað er soleiðis, mann kann velja at tulka myndina, sum í veruleikanum er sett saman av nøkrum fáum pappírslepum, einum turkisgrønum pappírs flata, har ein reyður rundingur er límaður á. Oman á hann eru sett tvey avlong, grá rektangul við tríkantum omanfyri um framt tríggir tríkantar, sum umskarast vinstrumegin, og niðast sæst ein smalur svartur pappírslepi. Og sjálvt um klipp ið er púra flatt, fangar lista maðurin blaktrandi rørsluna av vindinum í seglunum og manar við einføldu mynd síni fram gleðina yvir tað stórbæra, dag liga undrið, sum hendir kring allan heimin, hvørja ferð sólin rísur.
William Heinesen
William Heinesen (19001991) var skald, myndlista maður og tónaskald úr Havn, sum er millum kendastu høvundar í Norðurlondum og ein av týdningarmestu listafólkunum, Føroyar hava átt. Hann er týddur til fleiri enn 20 mál og hevur verið við til at staðsett Føroyar á bókmentaliga heimskortið. Í summar frá 5. mai til 22. Juli 2017 verður ein stór fram sýning við myndaverkum hjá Williami Heinesen at síggja í Listasavni Føroya. Nøkur av verkunum stava frá Williamshúsi, heiminum og arbeiðsplássinum hjá lista manninum á Varðagøtu 43 í Havn, ið verður rikið sum alment savn, ein mentanarsøguligur dýrgripur av einum húsum, sum geva vitjandi ein fjálgan varhuga av listamanninum, sum búði har.
Havsbrúgvin “Og hetta er havið hitt blásvarta grøna og hvítnandi við túsundtals teskandi og tutlandi aldumunnum. Og handa myrka rondin har úti ígjøgnum er havsbrúgvin. Havsbrúgvin! Tað undurfullasta av øllum orðum, so á tremur av ræðslu og hugfangandi, tí her er tað, heimurin endar, her er heljardýpið, tann ómetaliga seingin, har sólin svevur um náttina og mánin og stjørnurnar um dagin. Og her er tað, tornið stendur ...”.
Í fjør gav Sprotin út bók um William Heinesen; høvundurin er Bárður Jákupsson.
Skonnart. Úr bókini “William Heinesen – Myndlistamaður”
38
Hon fæst til keyps m.a. á sprotin.fo og finst á føroyskum og enskum
www.auto.fo
SightSeeing
– with private chauffeur Enjoy a tour around the best sights on the islands in the safety and comfort of an experienced chauffeur driven car. Airport tAxi
Special offer to and from tĂłrshavn: 200 DKK per person or 650 DKK for a car with maximum 4 persons. Call +298 36 36 36
Airport Taxi
Auditing // Accounting // Advisory // Tax
In order to foresee the future you must know the past Experts in international taxation and corporate finance issues and advisers to the Faroese business community Reliable and professional since 1964
WWW.JANUAR.FO
AtlAntic Review | spring 2017
summary
williaM Heinesen When a namegiving competi tion organised by Atlantic Air ways ended, the biggest and newest aircraft in the fleet was named “William” in honour of the renowned Faroese author, artist and composer William Heinesen (19001991). Being among the great Nordic authors and one of the most important artists from the Faroe Islands, his works have been translated into over 20 languages, and it is partly thanks to him that the Faroe Islands are on the liter ary world map today. Perhaps too much attention has been accorded to Heinesen as an artist. He thought of himself as a writer, and considered his other artistic activities more as side hobbies. The limiting no tion that artists should focus only on one discipline seems to have influenced William Heinesen, who somehow found it necessary to denigrate the steady stream of drawings, paintings, vignettes and paper cuttings he produced. There is, however, little doubt among contemporary observers that the entirety of his work is wor thy of attention. As most other Faroese artists at the time, William Heinesen was selftaught and started out painting naturalistic landscap
40
es. But his pastels of islands soon took on an eerie appear ance, as though the dramatic landscapes were inhabited by some unseen presence. An im age of Vágseiði, dating from 1959, is representative of Heinesen’s work; a burning or ange sky canopy inspired by nature romanticism, a mystical looking landscape of mistclad beauty. During the war and throughout the 1950s, Heinesen’s amusing troll drawings slowly became increasingly sarcastic, taking on features reminiscent of pol iticians, businessmen and oth er prominent people in Faro ese society at the time. A talented caricaturist, he ex celled in capturing his subjects’ personality by exaggerating their physical features. Full of irony and amusing to watch, Heinesen’s drawings are ten der portraits which suggest the caricaturist had taken a liking to his “victims”. According to Heinesen’s son, Zacharias Heinesen, practical reasons made him turn to pa per cuttings later in life. He would have preferred to paint, but sitting down and cutting images required less energy of him. Despite the clear influ ence of the French master
Henri Matisse, William man aged to find his own style in his colourful paper cuttings, which bring back aspects of past se ries of drawings made by him. Marked by a swarming and lifeaffirming hedonism, these images set the female body and female existence, more broad ly speaking, in focus. An exhibition will be held in William Heinesen’s honour at the National Gallery of the Far oe Islands from May 5th till July 22nd this summer. Some of the works on display are from Williamshús William’s house the home and work place of the artist located at Varðagøta 43 in Tórshavn, and which today is a public muse um—a house of great cultural and historical value, which of fers visitors a warm impres sion of its famous resident.
Heildarloysnir frá Articon
Eitt trygt grundarlag Articon hevur serligan førleika innan jørð-, kloakk-, betongarbeiði, byggibúgving, vega- og havnagerð, fjarhita, timbur- og snikkaraarbeiði eins og ymisk apteringsarbeiði, tá skip verða bygd ella umvæld. Men vit kunnu standa fyri ella vera partur av so at siga øllum verkætlanum ella byggiarbeiði so sum skrivstovubygningar, verksmiðjubygningar, goymsluhallir, umvæling og umbygging.
GRAN CANARIA 2017 / 2018 BEINLEIÐIS ÚR VÁGUM Flogferð t/r fyri hvønn, úr bara
3.995,Keyp ferðina á atlantic.fo
Articon P/f · á Hjalla 20 · 188 Hoyvík · Tel. 350 700 · www.articon.fo
AtlAntic Review | spring 2017
Tríeindin Johannes Jensen, stjóri í Gist & Vist, sum eigur og rekur matstovuna Koks, Poul Andrias Ziska, høvuðskokkur og Karin Visth, víntænari. Saman hava tey megnað at fáa fyrstu Michelin-stjørnuna nakrantíð til eina føroyska matstovu. Mynd: Høgni Heinesen
42
AtlAntic Review | spring 2017
matmentan
í TreysTi Til sín sjálvs Matstovan Koks er nýggja kreativa stjørnan í Føroyum. Tað varð greitt á samkomu í stockholm, har Poul andrias Ziska, høvuðskokkur, Karin visth, víntænari, og johannes jensen, stjóri, tóku ímóti Føroya fyrstu Michelinstjørnu. Sk riva ð h e vu r B irgir k ru Se M y ndir: h øgni he ine S e n/he ine S e n Myndir og C la e S B e C h P ou lSen
– Hetta er ein stórur heiður fyri okkum, og nakað heilt serligt, at vera fyrsta matstovan í Føroyum við einari Michelinstjørnu, segði Poul Andrias við fjøl miðlarnar, tá ið Mich ael Ellis handaði virð islønina. Michelinstjørnan, sum nú er komin til Før oya, hevur søgu, ið røkkur heilt aftur til 1900, tá ið franska
dekkfabrikkin hjá André Mich elin fór at geva út Guide Mich elin til kræsnar sjafførar.
ein jakki við stjørnu Hvussu fekst tú boðini, Poul Andrias? – Gjøgnum telefon fingu vit at vita frá Michelin, at vit skuldu møta til hátíðarhaldið, sum var í Stockholm. Vit fingu ikki at vita, hvat fór at henda, so vit vistu púra einki fyrr enn fimm minuttir áðrenn, tá ið tey komu út við jakkunum við stjørnuni.
43
AtlAntic Review | spring 2017
Tástani vistu vit, hvat fór at henda, sigur Poul Andrias.
fyri kokkakynstrinum fyri tíggju árum síðan?
– Aftan á hátíðarhaldið fóru vit so at vitja ein góðan vin, ið hevur matstovu her í Svøríki. Hann opnaði eina góða sjam panjufløsku, og so ótu vit góðan mat har. Um kvøldið bjóðaði Michelin til fína gallaveitslu, har vit sótu saman við teimum, sum eisini høvdu vunnið stjørnur, og fegnaðust um tað í felag og í besta lagi.
Tað var rættiliga tilvildarligt, at eg bleiv kokkur. Eg visti tíðliga, at eg skuldi ikki sita leingi á skúlabeinki, tað var so heilt vist. So las eg eina grein í Sosialinum um matstovuna Gourmet, sum eg helt sá spenn andi út, tí hon visuelt var so flott. Eg søkti um lærupláss har og fekk tað sum 18 ára gamal. Men tá visti eg enn einki um, hvussu alt hekk saman og um mat yvirhøvur. Áhugin og vitanin eru komin so líðandi gjøgnum alla lærutíðina, og vaksa alla tíðina, sigur heiðraði stjørnukokkurin og ljóðar hugs anarsamur, meðan hann heilt vist strýkur sær eftir skeggi num.
vit eiga øll stjørnuna – Og jú, tú kanst gott siga, at allir føroyingar eiga hesa Michelinstjørnuna, tí tað gera vit veruliga, sigur Poul Andrias Ziska í telefonini av baksetri num í einum svenskum taxabili. Saman við Karin Visth og Jo hannes Jensen koyrir hann til Arlanda, haðan tey skulu flúgva heim til Føroya um Kastrup. Dagin eftir, at stórhendingin er løgd afturum, er kenslan góð, sigur Poul Andrias. – Men tað er enn øgiliga in tenst. Fólk ringja og skriva, og nógv skal fyrireikast, men vit royna at njóta tað og hava tað stuttligt, tí tað er týdningarmikið hjá okkum, sigur 27 ára gamli Poul Andrias, sum í trý ár hevur verið høvuðskokkur á matstovuni Koks. Í samtakinum Gist & Vist eru í løtuni 18 kokkanæmingar, tveir móttøkunæmingar og ein tæn aranæmingur. Tilvildarligt, at eg bleiv kokkur Hvussu bar tað til, at tú sum ungur maður í Havn fekst áhuga
Koks byrjar – Tá Gourmet stongdi, fóru vit, næstan alt starvsfólkið, niðan á Hotel Føroyar. So var eg í læru har og arbeiddi eitt ár í stóra køkinum, har tey matgera til allar veitslurnar. Tað var ógvu liga læruríkt. Tá Koks stóð klárt, og allar umvælingar vóru lidn ar, byrjaði eg har sum lærlingur. Tá nakað var fráliðið, bleiv eg souschefur og fekk ábyrgdina av dagligu driftini í køkinum, sigur Poul Andrias. Johannes Jensen, sum er stjóri í Koks og valdur ársins leiðari á privata marknaðinum, sigur, at tað serliga við Poul Andriasi er hansara passión og óvanliga nærlagni í allari matgerð. Hann var sjáldsamur tá og er enn ikki sum onnur, sigur Johannes og flennir.
44 Photo: Claes Bech Poulsen
AtlAntic Review | spring 2017
Eftir tara. Photo: Claes Bech Poulsen
46
AtlAntic Review | spring 2017
– Hann hugsar øðrvísi. Sansir nir eru settir øðrvísi saman, og hann raðfestir, smakkar og luktar seg fram í tilveruni, heldur enn bara at brúka oyru og eygu og so ikki meir. Hann er altíð outside the box, onk untíð utopiskur, men hann hevur framvegis ein óvanligan sans fyri perfektión í smálutum. Eg vil lýsa hann sum ein ele gantan, men villan kokk, sum fyrst og fremst letur passiónina ráða og vinnur á teimum vill astu køksdystum og megnar afturfyri at vinna á øllum tí besta í hvørjum smáluti, altíð, dag og nátt, sigur Koksstjórin Johannes Jensen um Poul Andrias.
Matgerð og tað kreativa í skúlanum Vit skifta orð um skúlan og lærugreinina heimkunnleika, sum er hin best skipaða og dýr asta í allari skúlaskipanini, tí hon gevur størsta tímaniður
skurð. Eg fritti Poul Andrias, um tað var henda lærugrein, ið skumpaði hann móti yrkislærda kokkayrkinum og nývunnu stjørnuni? – Nei, sigur hann av baksetri num í svenska taxabilinum, grínur hart og slær seg á knøini, so tað syngur eftirí. – Tað var tað slettis ikki. Eg kann siga nógv um skúla gongdina, so sum at tað var stuttligt við vinum og góðum samanhaldi, men at sita stillur inni í tímanum, tað lá ikki til mín. Tað var ikki skúlin, ið fekk meg at gera mat! Johannes leggur afturat, at hann ivast í, um ungu kokka næmingarnir yvirhøvur vita um matgerð og lærugreinina heimkunnleika í skúlanum, hóast teir heilt vist verða drig nir at umhvørvinum.
– Tí tað er kul at vera kokkur allastaðni í heiminum, tað er ein serligur lívsstílur, sum passar dreingjum, og tá er allur heimurin pallur. Tað krevur adrenalin, áhaldni, press, larm, tempo, men tað krevur eisini disiplin, sigur Johannes Jensen, stjóri. Sum gamal nevndarlimur í Lærarafelagnum og hartil læru greinaráðgevi oti eg meg inn á fakøkið og vil hoyra, um fyrsti føroyski Michelinstjørnukokk urin hevur nøkur ráð til skúlan, kreativu lærugreinirnar á Lær araskúlanum og kanska júst lærugreinina heimkunnleika í Fólkaskúlanum í dag? – Eg veit einki um heimkunn leika, og hvussu hasi viður skiftini eru í dag, men vit síggja øll, hvussu tey gera aðrastaðni, har tey leggja størri og størri dent á júst tað kreativa og á mat. Í Amerika er tað vorðið
47
Karin Visth, víntænari
AtlAntic Review | spring 2017
Photo: Claes Bech Poulsen
er júst tað, sum fólk tendra uppá í dag. Á Koks arbeiða vit nógv við hesum kontrastum: at bjóða tað heilt feska og so tað øvuta, tað ræsta og skerpikjøtið, sum hevur ein sterkan og treystan smakk afturímóti.
dámar ferðafólki garnatálg? Tá fái eg beinanvegin hug at spyrja balstýrna stjørnukokkin, um hann aldri hevur rent seg í mark, tí útlendinginum ikki dámar óvæntaðu føroysku av bjóðingina?
væl umtókt at borðreiða burð ardygt í øllum kantinum, og frá barnsbeini at venja børnini at eta sunnan, góðan mat og vist frøðiligt grønmeti, soleiðis at tað verður ein sjálvsagdur part ur av kostinum, eisini tá tú verður eldri. Tað haldi eg vera tað týdningarmesta at fáa inn í skúlan í dag. At læra at eta rætt, heilt frá barnsbeini, sigur Poul Andrias sannførdur.
Matgerð sum ferðamál Eg grundi yvir, hvat tað er, sum ger, at ferðafólk, og nú eisini altjóða Michelindómsnevndin, eru so fegin um føroyska mat gerð, at tey í fullum álvara koma higar bara at royna okk ara matstovur. Hvussu ber tað til, at føroysk matgerð er vorðin eitt ferðamál?
48
– Tað eru mong og ymisk við urskifti, ið hava elvt til henda veruleika. Eitt er rávøran. Hon er so fantastiska góð, tí hon fæst beint úr sjónum. Alt er so tætt við, at vit kunnu bjóða feskari vørur, enn nakar annar í nøkrum øðrum landi nær náminda. Vit eru so tætt við sjógv og hav, at vit kunnu borðreiða fiskin eina lítla løtu eftir, at hann er veiddur og komin inn um køksdyrnar. Góðskan er altíð hin besta. So hava vit eina matmentan, ið er bæði sjáldsom og einastandandi, hon er unik, sigur Poul Andrias og nevnir skerpikjøt og garna tálg. – Tey finnur tú ikki aðrastaðni í verðini, skerpikjøt og garna tálg, og hetta unikka upplivilsið
– Jú, fyri summi hevur av bjóðingin onkuntíð verið dekan ov herskin, jú. Men tað er júst hetta, ið ger tað stuttligt í kokka yrkinum. Men skulu vit pliisa fólki alla tíðina, so hendir einki. Tað er lætt at gera góðan mat, gamaní. Men matur skal eisini flyta okkurt í fólki. Tað er sum, tá ið tú gert eina plátu, sigur Poul Andrias og nevnir krea tivu føroysku tónleikavinnuna. – Allir sangirnir eru ikki hit á hvørjari útgávu, men kanska tú fært okkurt burtur úr hinum kortini, tekstinum og útseting ini til dømis. Inn í matstovuna koma sjálvandi fólk, ið ikki eru von við garnatálg og halda hana vera ov fremmanda og bein leiðis frástoytandi. Tað er ein partur av upplivingini, og tað haldi eg, at tey skilja og halda vera stuttligt. Sum frá líður, er tað júst tað, ið mennir okkara fak, sigur kokkurin á Koks.
víntænari úr sveis Á heysti í 2013 fekk Karin Visth úr Sveis samband við danska
AtlAntic Review | spring 2017
KOM VIÐ TIL KRETA BEINLEIÐIS ÚR VÁGUM
26. JUNI, 10. JULI, 24. JULI og 7. AUGUST 2017
C
Keyp ferðina á
M
atlantic.fo
Y
CM
MY
CY
K
sansir.fo
CMY
Faroe Law provides legal assistance to business enterprises with an emphasis on the commercial, practical and pragmatic objectives of the client. Our areas of practice include: Mergers and acquisitions Company law • Project development and financing • Restructuring and insolvency law • Building and construction law
Banking and financing law Oil and gas law • Maritime law • Tax law • International contracts
•
•
•
•
Faroe Law is an independent Faroese Law Firm with associated offices in Copenhagen, Aarhus, Nuuk, Moscow and Kiev. We are result oriented and provide a personal tailored service to our clients. www.faroelaw.fo · faroelaw@faroelaw.fo Faroe Islands Faroe Law Sp/F Magnus Heinasonar gøta 10 Postbox 158 FO - 100 Tórshavn Tel. (+298) 66 99 00
Copenhagen DELACOUR Law Firm Langebrogade 4 1411 København K Tel. (+45) 70 11 11 22
Aarhus DELACOUR Law Firm Åboulevarden 13 8000 Aarhus C Tel. (+45) 70 11 11 22
Greenland Nuna Advokater A/S Qulilerfik 2, 6 Postbox 59 3900 Nuuk Tel. (+299) 32 13 70
Russia DELACOUR Law Int. Aps M. Dmitrovka 23/15, ap. 3 127006 Moscow Tel. (+7) 495 589 1189
Ukraine DELACOUR Law Int. Aps 59, Zlylyans´ka Street Suite 107 Kiev 01033 Tel. (+38) 04 42 07 08 98
49
AtlAntic Review | spring 2017
matummælararan Bent Christ ensen, ið lærdi hana um Før oyar og føroyska matgerð. – Tann dagin eg lendi í Før oyum, fari eg aldri at gloyma. Tá fekk eg garnatálg, ræstan fisk og epli at eta. Eg var sjokkerað, men longu eftir øðr um gaffili fóru mínir smakk leykir at knýta seg at tí nýggja og ókenda føroyska matinum, sigur Karin, sum er 29 og fer at siga frá, tá hon vitjaði á Økrum í Suðuroy. – Ein av mínum bestu løtum er, tá eg sleppi við á fjall at reka seyð og at vera við í øllum siðbundnum arbeiði og at ræsa mítt egna kjøt. Føroyskur sið bundin matur, ræst, turt og ikki minst havhestur, eru saman við sveisiska tjóðarrættinum rac lette ovast á míni matskrá. Føroyskur matur er ógvuliga samansettur og hevur en ser ligan smakk. Hesum arvi og siði at gera mat kunnu allir før oyingar vera ógvuliga stoltir av, sigur Karin Visth.
– Men tað er greitt, at tað er ein avbjóðing at finna rætt vín og drykkivørur til føroysku rá vørurnar, sum gamaní kunnu vera sterkar í smakki. Tá er einasta rætta at smakka seg fram til tað rætta. Tað, ið smakkar best, er ofta okkurt óvæntað, sum eingin útgivin bók ella lærdur víntænari veit um. Tað kann vera vín ella øl ella heitvín, sum madeira og sherry, sum hava riggað væl. Beint nú arbeiði eg við at finna rætta sakeløgin, sum hóskar best til føroyska køkin. At taka við avbjóðingini hjá Bent og koma til Føroya hevur verið mín besta avgerð. Tað er í Føroyum, eg hoyri heima, sigur Karin Visth, ið er víntænari á Koks.
er Michelinstjørnan tung at bera? Eftir alt hetta hóvasták í press uni og vinnuni vil eg at enda spyrja Poul Andrias, um ný vunna stjørnan leggur eitt trýst á hansara ungu herðar? – Ja, tað ger hon. Men vit royna at hava bæði beinini á jørðini, tí vit vilja ikki, at hetta skal ávirka okkum og okkara arbeiði, sigur Poul Andrias og leggur skemt andi afturat, at kanska fer hann nú at smakka sósina tríggjar ferðir heldur enn tvær ferðir, sum hann gjørdi fyrr, áðrenn hann setti á borðið. – Men vit fara ikki at leggja hvítar dúkar á borðið og at hava polerað silvur, bara tí at Mich elin sigur tað. Vit hava okkara egna stíl, sum vit halda fast í
50
uttan at lata okkum ávirka ov nógv. Um vit hava eina stjørnu ella ikki, so royna vit altíð at gera alt okkara virksemi enn betri hvørja einastu ferð. Tað fara vit at halda fram við. Og førir tað til fleiri viðurkenn ingar sum hesa, so er tað bara fantastiskt.
umráðandi, at næmingar halda á Eru nøkur góð ráð til skúla troyttar ungar dreingir, sum eins og tú vilja royna matstovu yrkið? Eg haldi, at óansæð hvat tú gert, so fært tú mótstøðu. Tá er umráðandi at blíva við og megna at halda fram. Tað eru míni bestu ráð. Tað hava sanni liga verið løtur í mínum kokka yrki, eins og í míni skúlagongd, har eg hugsaði djúpt um, hví eg gjørdi hetta, og hví eg bleiv við. Tá eru míni ráð at grípa í egnan barm og akseptera, at tað er hart, jú, men akkurát tá og í teirri støðu, er avgerandi, at tú heldur á og ikki gevst. Tú gert altíð sjálvur av, hvussu tú tekur ímóti og loysir tær uppgávur og avbjóðingar, tú fært. Hevur tú harafturat eina positiva meting av tínum arbeiði og av øllum tí, tú fæst við, so verður tað altíð gott, sigur Poul Andrias. Hann fær meg at hugsa um ein lyklasetning í allari orða mongdini, sum tað almenna hevur smíðað til skúlanæm ingin: í treysti til sín sjálvs. Altíð í treysti til sín sjálvs.
Duty free import
For travellers 18 years or older / Fyri ferðandi 18 ár og eldri Alcohol / Alkohol
Tobacco / Tubbak
You can bring one of the examples below to the Faroe Islands. Tú kanst taka eitt av dømunum við til Føroya.
You can bring only one of the products below to the Faroe Islands. Tú kanst bert taka eina av vørunum niðanfyri við til Føroya.
1L
2L
Spirits / Spiritus
Wine / Vín / Cider
2L
Beer / Øl
200 stk (1 karton) Cigarettes / Sigarettir
50 stk
50 stk
1L
1L
Spirits / Spiritus Strong wine / Sterkt vín
2L
250 g
Tobacco/ Tubbak
Cigarillos / Sigarillos
Cigars / Sigarir
Beer / Øl
Did you know 250 g
Snuff/ Snús
Visti tú 4L
2L
Wine / Vín / Cider
Beer / Øl That you can bring more duty free goods by paying taxes? You can for example bring 6 bottles of wine (75 cl) in addition to the quota by paying DKK 150 in total. At tú kanst taka størri nøgdir við, um tú rindar toll og avgjøld? T.d. kanst tú taka 6 fløskur av víni á 75 cl við, umframt mest loyvdu nøgdina, um tú rindar tilsamans 150 kr.
2L
Strong wine / Sterkt vín
2L
Beer / Øl
Maximum allowances / Mest loyvdu nøgdir: Beer up to 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%
Max. 10 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 5,- per. 33 cl. can. Max. 9 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 33,- per. ltr. Max. 3 ltr. in total. incl. quota. Taxes vary according to percentage.
Perfumes max. 50 gr. After shave max. 25 cl. Chocolates max. 3 kg. Soft drinks max. 10 l. Øl upp til 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%
Í mesta lagi 10 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 5,- pr. 33 cl. dós. Í mesta lagi 9 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 33,- per. ltr. Í mesta lagi 3 ltr. Tollur verður ásettur eftir alkoholstyrki.
Luktilsi í mesta lagi 50 gr. Rakivatn í mesta lagi 25 cl. Sukurlátavørur í mesta lagi 3 kg. Sodavatn í mesta lagi 10 litrar.
10L
Beer / Øl
Spirits / spiritus: > 22% alc. (max. 60%). Wine / Vín / Cider: < 15% alc. Strong wine / sterkt vín: 15-22% alc.
AtlAntic Review | spring 2017
summary
Have always FaiTH in yourselF Restaurant KOKS has just been awarded its first Michelin star. It is the first Faroese restaurant to receive the prestigious acco lade. Poul Andrias Ziska, the 27yearold chef who has been at the helm of KOKS for the past three years, has been in undated with phone calls since receiving the award – there is no denying its importance for KOKS, which belongs to the Gist & Vist group. But Poul An drias insists that the star does not belong solely to the restau rant, it goes to everyone in the Faroe Islands. Poul Andrias’ first steps in the culinary world were the result of a happy accident rather than a lifelong dream. It was an arti cle about the restaurant Gour met that pushed him, aged 18, to start an apprenticeship. With no previous experience or knowledge of the food indus try, it is safe to say he has come a very long way indeed. KOKS’ director, Johannes Jensen, be lieves that what sets Poul An drias apart is his passion and originality, but also his extreme meticulousness. The best way to describe his culinary style might be elegant and wild, al
52
ways bringing out the best in every ingredient. There are several reasons the Faroe Islands have become a prized food destination, and chief amongst those is the ex ceptional quality and freshness of the locally sourced ingredi ents. The ocean always being close at hand, fish can be cooked only moments after it is caught. The uniqueness of Faroese gastronomy also at tracts diners. Delicacies such as skerpikjøt (airdried and fer mented mutton) or garnatálg (a sauce made with fermented sheep guts) are impossible to find anywhere else in the world. The pairing of excep tionally fresh foods with the strong and pungent tastes of fermented foods, called “ræst,” is the restaurant’s trademark. Karin Visth, the 29yearold sommelier at KOKS, is origi nally from Switzerland and was first introduced to the Far oe Islands and its cuisine in 2013. She says moving to the islands was the best decision she ever made. Some of Karin’s favourite foods are the tradi tional foods of the Faroe Is lands: ‘ræst” (fermented) and
dried foods as well as fulmar. As a sommelier, pairing these strong flavours with the right drink can be a challenge, and she is currently on a mission to find the perfect sake to serve with some of the local delica cies. As big an honour as the Miche lin star is, it also increases the pressure on Poul Andrias, who now jokes he might have to taste the sauce three times rather than twice before serv ing it to guests. He is, however, adamant that the star will not change the restaurant’s win ning formula: no white table cloths or polished silver in sight. At KOKS they have their own style, which they intend to keep refining in the future. Asked if he has any advice for others who might attempt a ca reer in the kitchen, Poul Andri as’ answer is not to give up when challenges arise and to keep a positive outlook on one’s work. Or, as teachers re mind their pupils: have faith in yourself. Have always faith in yourself.
SHIPYARD
RELIABLE SOLUTIONS
Shipbuilding & Maintenance
Modern workshops, three slips and a drydock in 2 locations
The MEST group consists of three business areas: MEST Shipyards providing repair and maintenance of vessels and oil rigs MEST Fish Processing Equipment from stainless steel PAM Offshore Service supplying skilled personnel to the offshore industry
Mest.fo +298 301190 sales@mest.fo
AtlAntic Review | spring 2017
ein oyggj gjørd Til børn an island Made For Kids risastórur sandur? ja! í veruleikanum tveir – í Húsavík og á sandi. vøtn at fiska og vassa í? Koyr í fimm minuttir onkran veg, so sær tú minst eitt! gott at súkkla? best í Føroyum! Hotell við innandura hoppiborg? ja – eisini tað! góð fjøll? ja – akkurát passalig hjá børnum at kenna seg sum heimsmeistarar á! Tað er sandoynna, vit tosa um. níggju ferðir um dagin siglir Teistin frá meginlandinum til hetta upplagda staðið at ferðast við børnum. Sk r i va ð h e v u r kat r i n P e te rSe n, v i Sit Sa ndoy M y n d i r : t r ó n d u r da lS ga rð o.fl.
Photo: Jógvan Horn
54
AtlAntic Review | spring 2017
1: Brimbrot og kópar í Søltuvík Breakers and Seals in Søltuvík
Hetta er staðið, sandoyingar sjálvir elska at vitja. Uttan fyri Søltuvík gongur ein boði, har havaldan vest aneftir brýtur, og innan fyri er ein pollur – ein laguna. Her inni í stilli num liggja ofta kópar. Í sjóvarmála num er partvíst skeljasandur, part víst hella. Allastaðni eru smáir hyljar at forvitnast í. Og so er tað grótið. Risastórir, rundaðir klettar at klintra á, men eisini mjúka malargrótið at ganga eftir ella spæla á. Tað ber væl til at fanga sær krabbar her, men vanligasti fongurin hjá smáum sandoyingum at koma til húsa við er tinnur, vakrir smásteinar og goggu skeljar. Tað ber væl til at ganga til Søltuvíkar av Sandi. Tað tekur ein tíma, og smali, asfalteraði vegurin gongur gjøgnum vakrar hagar. Men tað ber eisini til at koyra. Minst bara til, at tað ER smalt!
a large beach? yes! actually, two of them, in Húsavík og sandur. Ponds for fishing and wading? only a five minutes’ drive in any direction, and you will find at least one! good for biking? absolutely! a hotel with a bouncy castle? better believe it! excellent hiking? Kids will feel like world class climbers on ‘kid-tailored’ hill. it is the island of sandoy. The ferry Teistin links the island to the mainland nine times a day. it is the perfect place to visit with children.
Eitt minnismerki er í Søltuvík. Akkerið av Principiu, sum fórst uttan fyri víkina, á Stóraboða, í 1895, er lagt her, og ein minnissteinur settur yvir manningina og hendingina. This is the place even locals love to visit. A large ridge out at sea shelters the bay’s lagoon. The waves break over the ridge but inside, in the quiet waters, seals often linger. The shore is partly flat rocks, partly shell sand. Here, young adventures can explore ponds and puddles, climb giant rounded rocks or play on the smooth searolled stones. Crabs are to be found, but little hunters return more often with crystalline stones, little beautiful rocks and shells. The hike from Sandur to Søltuvík takes about an hour on the narrow road that meanders through lovely fields. You can drive it – but the road is very narrow! The anchor of Principia, a vessel that shipwrecked outside the bay in 1985 is set up here as a memorial.
55
AtlAntic Review | spring 2017
2: Hotel Skálavík
Innandura spælipláss og grillsmáttur! Tað er rættiliga eyðsæð, at Hotel Skálavík hevur lagt seg eftir at vera barnavinarligt. Størsti parturin av nýmótans hotellinum er familjukømur við dupultsong og koyggjusong. Á matarskránni er dentur eisini lagdur á mat, sum børn seta í samband við hugna og góða lív. Pitsa og góðir ísar (og nokk av barnastólum) í matstovuni, og pylsur og búffar á grillina. At sita rundan um grillina í einari fittari smáttu er sera hugnaligt, men á hesum hotellinum hava tey stórt forstáilisi fyri, at børn eisini hava tørv á at bóltast og rokast og sveitta og rópa! Tí brúka tey eina stóra samkomuhøll til spælipláss – við hoppiborg, barnasúkklum og fótbóltsmálum. So ber til at ferðast allar tíðir á árinum. Og hjá foreldrunum ber til at eta í friði, meðan børnini rokast fáar metrar frá matstovuni. Tað ber til at leiga sær súkklu á hotellinum og eitt nú súkkla teir sjey kilometrarnar til Húsavíkar, har góður sandur er. Og tá beinini eru afturkomin til Skálavíkar og móð, er snilt at hava bílagt sær heita pottin! An indoor playground and grill huts. Hotel Skálavík aims to be family friendly. Family rooms with a double and bunk beds occupy most of this new modern hotel. The hotel’s menus also focus on a child’s idea of the good life—pizzas and ice cream in the restaurant, sausages and burger in the grill huts. Nothing is as cosy as gathering around the grill in these small, lovely huts. But kids also need to run, play, shout and sweat! And that they can do in the large indoor playground, equipped with a bouncy castle, kid bikes and football goals. A place to visit yearround, where parents can dine in peace while the kids play and have fun just a few metres away. Bikes can also be rented at the hotel. Húsavík and its sandy beach is only a 7kilometre ride away. Plan to rent the hot tub to sooth your sore legs on returning to the hotel.
3: Gívrinarhol og bundni steinurin Gívrinarhol and the Knitted Rock Á leiðini til Søltuvíkar sæst ein stórur stein ur, ólíkur øllum øðrum steinum. Steinurin er ílatin! Eitt bundið plagg, sum hann passar akkurát, sæst langan veg. Og koma tit nærri, síggja tit, at høvuðsmyndin er av eini før ligari risakonu. Upplagt – tí beint við vegin er eitt stórt risakonuspor í einum steini. Og nakrar hundrað metrar vestureftir koma vit til Gívrinarhol – inngongdina til hellið, har blinda risakonan stóð og mól gull á kvørnini. Inntil ein dagin... Søgan verður allarbest, um farið verður við einum staðkendum frásøgufólki. Kunningarstovan bjóðar hesar ævintýratúrarnar fram. Túrurin byrjar við skúlan, og sagt verður frá um tjóvar, sjó rænarar, nykar, álvar – og gívrar. Hetta er ein túrur, sum verður lagaður eftir luttak arunum. Kann gangast eftir vegnum, men kann eisini bæði rennast og klintrast (eitt sindur... um foreldrini eru við!) Túrurin verður gjørdur regluliga. Tíðir og kostnaður fáast frá VisitSandoy. On the path to Søltuvík, you will find a large rock like no other. It is clothed with a knit ted garment tailored for it. You will notice it from afar, and when you get up close, you will see a picture of a portly giantess. Just by the large rock, you will find her footprint in a rock, and another few hundred metres to the west, you will find Gívrinarhol, the en trance to the cave, where the blind giantess stood and ground gold in her mill until one day .... but that story is best told by a local. The tourist office puts on fairy tale trips. They start by the old school, and on it, you will hear about thieves, pirates, nixes, elves – and giantesses. These tours are tailored to the participant. You can stroll along the path, but you can also run and climb (...a little in the company of parents). For times and prices, contact VisitSandoy Photo: Hanna á Reynatúgvu
AtlAntic Review | spring 2017
4: Lírabergshálsur – hæddir og drangar / Lírabergshálsur – Dizzying Heights and Sea Stacks Norðan fyri Skopun er so sera hugnaligt. Traðir við smáum húsum og vøkrum klettum, og so ein dyrkingarvegur at spáka eftir. Men frá vegendanum ber til at ganga beint niðan á Lírabergsháls. Tað fullkomna pallskiftið frá mjúka graslendinum til svørtu drangarnar og ørandi hæddirnar er bert 15 minuttir frá vegnum. Ein gøta er júst gjørd niðan hagar til hetta bergtakandi útsýnið. Sjálvandi er neyðugt at ansa sær og ikki fara ov langt útá – men drangarnir og kvøldarroðin síggjast eisini uttan at ganga seg í óføri! It is very pleasant north of Skopun, a meandering work road that takes you through fields with small houses and lovely rocks. On reaching the end of the road, take the 15 minute hike on the new path to Lírabergshálsur Pass for a completely different view—dizzying heights and dramatic sea stacks. But be careful and enjoy the view at a safe distance from the edge!
5: Lykkjuvøtn – og so øll hini / Lykkjuvøtn and Other Lakes Vøtn eru eitt av sereyðkennunum við Sandoynni. Stór og smá. Og enn krevst einki fiskiloyvi til at fara við tráðu, har ein hevur hug. Men tað ber eisini til bara at fara at vassa ella at hyggja at fuglalívinum. Lykkjuvøtn (myndin) eru tvær goymdar perlur norðan fyri Skopun. Men eitt nú á leiðini til Skarvanesar ganga vit fram á Stóravatn og grannavatnið, sum sjálvandi eitur Lítlavatn. Eitt av teimum vøtnunum, har ein nykur sigst búgva! Hava tit góðan bil, ber til at koyra eftir dyrkingarvegnum niðan undir Knúk, har eisini smávøtn og tjarnir eru. Størsta vatnið á oynni er Sandsvatn, og her síggjast sílafiskarar ofta. Sandoy is known for its lakes, where you still can angle without a permit whenever you want. They are also lovely to wade in or for birdwatching. Lykkjuvøtn Lakes (see photo) are two hidden pearls north of Skopun. And on the path to Skarvanes you will find Stóravatn and Lítlavatn (Big Lake and Small Lake). Here nixes are rumoured to dwell. If you have a suitable car, take the work road up to Knúk, where you will also find some lovely lakes and ponds. Sandsvatn, where you will often find anglers, is the largest lake on the island.
57
6: Úrvalslið á Listasavninum / Art Gems in a Local Gallery
Tað er í Sandoynni, at vit finna størsta savnið av málningum eftir Ingálv av Reyni á einum stað. Heimasandsmaðurin Sofus Olsen keypti sín fyrsta málning – eina gentumynd – frá Ingálvi av Reyni, og 50 ár seinni hevði hann eina stórfingna samling av verkum eftir Ingálv og fleiri onnur av teimum, sum hoyra til fyrsta ættarliðið av føroyskum yrkislistafólkum. Sofus gjørdi av at byggja eitt listasavn og lata Sandsbygd, har hann er føddur og uppvaksin, tað í gávu. Tí ber nú til at vitja Listasavnið á Sandi og uppliva verk eftir eitt nú Mikines, Ruth Smith, Jack Kampmann, Frimod Joensen og William Heinesen. Umframt sjálvandi Ingálv av Reyni. Palli Gregoriussen teknaði Listasavnið á Sandi, og tað læt upp í 2006. Seinast í mai byrjar summartíðin á savninum, og har er opið hvønn dag frá kl. 14.00 til 16.00. You will find the largest collection of works by Ingálvur av Reyni in one place on Sandoy. Sofus Olsen, who hailed from the village of Sandur, bought his first work from the artist decades ago. Fifty years later, he had a magnificent collection av á Reyni’s works and of others from the first generation of professional Faroese artists. Sofus decided to build a gallery and gift it to his home village, Sandur. Here, you can enjoy works by Mikines, Ruth Smith, Jack Kampmann, Frimod Joensen, William Heinesen, and—of course—Ingálvur av Reyni. The architect Palli Gregoriussen drew the art gallery in Sandur, which opened in 2006. The summer opening hours are Monday to Sunday between 14:00 and 16:00
7: Kafé Breiðateig Mitt í bygdini á Sandi var einaferð ein telefonstøð, har nógv fólk kom á gátt, og samrøður av øllum handa slagi fóru fram. Húsini kallaðust á Breiðateigi. Í ár er kafé upplatin í gomlu húsunum, og enn einaferð er Breiðateigur staðið, har alskyns fólk gongur inn at práta. Kaféin leggur dent á at borðreiða heimagjørt. Rabarburnar í trifluni eru úr egnum garði, og køkurnar eru altíð heimagjørdar og nýbakaðar – eisini tær belgisku vaflurnar. Tey lokalu hava tikið væl ímóti kaféini, sum er vorðin eitt hús, har tú hittir allar aldursbólkar. Har er opið hvønn dag frá kl 16.00 til 21.30 og til á midnátt um vikuskiftið. Once there was a telephone central in the heart of Sandur called Breiðateigur. It was the village’s social hob. Earlier this year a café opened in the old house, and once again Breiðateigur is the place to meet. Here you can buy homemade desserts as trifle made with rhubarb from the café’s garden and other newly baked cakes as well as Belgian waffles. The café has become a popular place for people of all ages to meet. The café is opens at 4 p.m. every day, and closes at 9:30 p.m. on weekday, and at midnight on weekends.
Photo: Malan Horn
8: Djóradagur í Húsavík / Animal Day in Húsavík Skal ein Sandoyartúrur fyrireikast? So er hvítusunna eitt gott boð! Tá er djóradagur í Húsavík. Og eitt tað besta við djóradegnum er økið. Djórini plaga at standa á eini grønari fløtu beint við ungmannafelagshúsið Sólarris. Fyri at koma inn á fløtuna skalt tú tvørtur um eina brúgv, tí ein so sera góð á at spæla í rennur júst har og heldur fram oman gjøgnum mølina oman á sandin. Í veruleikanum trý spælipláss í einum. Hálandsoksar, kaninir, lomb og hønur plaga at vera í hegninum, og í fjør var ein skrúð”gonga” við nýggjum og gomlum traktorum hæddarpunktið fyri nógv. Djóradagurin í Húsavík í ár verður 3. juni. If you plan to go to Sandoy, why not come at Pentecost, when an animal day is held in Húsavík. The animals are usually found on a green field by the community house Sólarris. You reach the field by crossing a bridge over a lovely creek that runs down to the sandy beach—wonderful natural playgrounds. Highland cattle, rabbits, lamb and chickens are found in the enclosed field. Last year, the day included a parade with new and old tractors. This year, the animal day in Húsavík is held on 3 June.
9: Kamping í Dali Camping in Dalur Hugnaliga og tættbygda bygdin Dalur hevur eitt sera gott øki at tjalda og kampa á. Har er pláss fyri 2530 vognum á grasi. Húsið á økinum hevur felagsrúm, kaffimaskinu, vaskimaskinu og turkitrumlu, og uttanfyri er stór grill og vask, ið øll kunnu brúka. Beint við er mølin – og FIFAvøllurin. Og eitt gott tipp til ein gongutúr er at fara niðan eftir buktaða vegnum innast í dalinum. Vegurin hevur portur, ikki rulliportur, at lata upp og aftur! Og er orkan til at ganga heilt niðaná, er eitt frálíkt útsýni til Suðuroyar, Dímunar og Skúvoyar. The quaint village of Dalur has an excellent campsite with room for 25 30 caravans. The facilities include a common room, coffee machine, washing machine and a tumble dryer. Outside you will find a large grill and sink. Just beside it, you will find a pebble beach and a small football pitch. A lovely hike is to take the meandering work road further up the valley. And if you reach the ridge, you are rewarded with a lovely view of the southern isles.
10: Krabbatúrur við teimum staðkendu / Searching for Crabs with Locals Foreldur vilja altíð ganga túr. Men børn vilja ikki bara ganga – tey vilja gera okkurt! Í Sandoynni ber tí til at fáa ein ferðaleiðara við sær í fjøruna at leita eftir krabbum og fanga kombikk. Eingin vissa er fyri fongi, men heilt vist gongur leiðin til støðini, har kjansurin er størstur. Og jú, sjálvandi seta vit krabbarnar út aftur, tá vit eru liðug at granska teir. Túrurin kann bíleggjast á Kunningarstovuni. Parents love their walks, but kids want to do something! On Sandoy, you can get a tour guide to take the kids to the beach to look for crabs and sticklebacks. A catch is not guaranteed, but the guide knows the best places for a catch. And the crabs are of course released when we are done exploring them. Book your tour at the tourist information office.
Photo: Ada Horn
AtlAntic Review | spring 2017
61
AtlAntic Review | spring 2017
KoM og sveiggja HjarTans KÆri sKaTTur Mín Skrivað hevur ingrid BjarnaStein
Heimurin er áhugaverdur, og heimið er best. Atlantic Air ways vil verða við til at knýta lesandi og ungdóm, sum búgva uttanlands, nærri Føroyum um framt at gera tað áhugaverdari hjá ungum føroyingum at búgva og nema sær útbúgving her heima. Tí bjóðar Atlantic Air
62
ways nú ungum og lesandi at ferðast fyri serprís. Nýggju SVEIGGJferðaseðlar nir vórðu avdúkaðir á einum stórum tónleikatiltaki, sum At lantic Airways saman við MFS skipaði fyri fyrst í februar. Tiltakið varð hildið á tveimum
støðum samstundis. Fimm fram førslur vóru í Perluni í Tórs havn og tvær í Føroyahúsinum í Keypmannahavn. Døgg Nóns gjógv, Elinborg Pálsdóttir, Rag nar Finnson, Benjamin Rajani og Hans Andrias Jacobsen framførdu í Havn, og Danny & Páll úr Danny & the Veetos og
AtlAntic Review | spring 2017
Swangah spældu í Keypmanna havn. Tónleikaframførslurnar vóru stroymdar beinleiðis mill um bæði støðini, og tilsamans vóru eini 300 ung, lesandi og onnur áhugað til tiltakið. “Jú nærri lesandi eru knýtt at Føroyum í lestrartíðini, jú meiri sannlíkt er tað, at tey venda heim aftur eftir loknan lestur. Somuleiðis er tað um ráðandi at gera umstøðurnar her heima so góðar fyri ung dóm, sum velur at búleikast og nema sær útbúgving í Føroyum. Tí eru vit sera fegin um hesa serskipan fyri ungdóm og lesandi, sum ger tað fíggjarliga lagaligari hjá teimum at ferðast til og úr Føroyum – at sveiggja fram og aftur. Tað hevur eisini verið eitt politiskt ynski at knýta ungdómin nærri Føroy um, og vænta vit, at henda skipan er eitt týðandi stig á vegnum,” sigur Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantic Airways. SVEIGGJferðaseðlar eru til øll ung undir 26 ár og føroysk fulltíðarlesandi 26 ár og eldri, ið fáa lestrarstuðul ella ferða stuðul frá Studna. Prísurin fyri SVEIGGJferða seðlar er úr 1.245 kr. t/r íroknað skattir og avgjøld. Hetta slagið av ferðaseðlum kann keypast til stutt undan fráferð, men útboðið av hesum slagnum av ferðaseðlum kann verða av markað á útvaldum fráferðum. Neyðugt er at kunna skjal prógva, at tú ert yngri enn 26 ár ella fulltíðarlesandi.
63
AtlAntic Review | spring 2017
í saMsTarvi við alTjóða ur-FyriTøKuna casio Skrivað hevur ingrid BjarnaStein Myndir: thoMaS leidig
Heimsfevnandi fyritøkan CASIO, sum er best kend fyri urframleiðslu, hevur á triðja sinni verið í Føroyum og fram leitt tilfar til stórar altjóða lýsingaherferðir. Serliga tyrlu deildin hjá Atlantic Airways spælir ein stóran leiklut í fram leiðsluni av tilfarinum og lýs ingunum fyri sokallaðu “avia tion”urini hjá CASIO. Í februar vitjaði eitt ferðalag á uml. 10
64
fólk í Føroyum, har tey fram leiddu tilfar til eina nýggja lýs ingaherferð. “Vit vildu fegin sleppa norð ureftir til meira rátt landslag at taka upp. Og her eru Føroyar upplagdar,” sigur Matthias Maschmann frá lýsingafyri tøkuni maschmann fautz huff, sum framleiðir lýsingarnar fyri CASIO.
AtlAntic Review | spring 2017
Søgan hesa ferð er um tveir fjallaklintrarar, ið koma í óføri, og tyrlan kemur teimum til bjargingar. “Hetta er ikki bara ein søga um eitt ur, men eisini ein realistisk søga. Og við Atlantic Airways hava vit eisini eitt autentiskt samstarv. Vit eru sera errin av, at okkara ur verða brúkt í veru liga lívinum millum annað av tykkara tyrluskiparum,” sigur Nora Eloisa Klein frá markn aðarføringsdeildini hjá CASIO.
65
AtlAntic Review | spring 2017
KoM við Til gran canaria í veTur og Fá #sóluMveTurin Photo: Shutterstock
Komandi vetur fer Atlantic Airways aftur at flúgva bein leiðis til Las Palmas á Gran Canaria. Flogið verður seks túrar aftur og fram. Fyrsti túr urin verður 16. desember 2017 og seinasti túrurin 6. februar 2018. Føroyingar hava sum heild tik ið sera væl undir við hesum tilboðnum, og tí bjóðar Atlantic Airways tær sjálvandi møgu leikan at flúgva beinleiðis til vetrarsólina aftur næsta vetur – eitt upplagt høvi at halda frí og fylla Dvitamingoymslurnar.
66
Photo: Shutterstock
AtlAntic Review | spring 2017
Hví hava tit valt at fara suðureftir um veturin? Vit fara í roynd og veru til Gran Canaria at halda 50 ára føðingardag. Vit eru 26 fólk við, so tað verður ein stór veitsla. Vit bíløgdu ferðaseðlarnar í apríl mánaði. Tað er fantastiskt, at tað ber til at flúgva beinleiðis við Atlantic Airways, og tað er eisini grundin til, at vit valdu at flúgva við Atlantic Airways. Tú sleppur undan at gista eina nátt í Danmark, sum lættir nógv um túrin, tá ið tú fert suðureftir. Tað er so lætt, skjótt og ómakaleyst.
Hvussu leingi steðga tit? Vit verða burtur í níggju dagar og skulu búgva í San Agustín.
Ferðandi: Ester Christiansen, Søldarfjørður
Hvussu ofta ferðast tit? Vit hava fastan sið at ferðast saman eina ferð um árið, og seinast vóru vit 35 fólk, ið fóru avstað.
Hví ferðast tú um veturin? Tað er myrkt og kalt heima, og eg haldi, at vit, sum búgva so langt burturi, har veðrið er, sum tað er um veturin, treingja til at fáa nakrar sólstrálur, og tí fara vit at ferðast um veturin.
Hvussu leingi steðgar tú? Vit steðga eina viku. Hevði eg kunnað verið í 14 dagar, so hevði eg tað, men hesa ferð verða vit eina viku, so fara vit skjótt aftur.
Hvussu dámar tær, at tað ber til at flúgva beinleiðis úr Føroyum til tey heitu londini?
Ferðandi: Diana Á Horn, Søldarfjørður
Hetta er fyrsta ferðin, eg royni tað, men hetta er heilt vist nakað, eg hevði gjørt aftur. Tú sparir nakrar dagar, tí tú brúkar ein dag eyka við at ferðast um Keypmannahavn og tað sama á veg heim aftur. Ofta lendir tú seint og nært tí ikki flogfarið heim, so jú, heilt vist hevði eg tikið beinleiðis ferðina frá Atlantic Airways aftur.
Hvørjum ferðast tú saman við? Vit eru maðurin og eg.
Hvussu taka tit tykkum av løttum, tá ið tit ferðast? Teir fyrstu dagarnar brúka vit ofta á hotellinum, bara við at “dasa” og “geara” niður. Tá tú arbeiðir nógv, er tað gott bara liggja og hugna sær við svimjihylin ella á einari strond. So tá nakrir dagar eru farnir, brúka vit ofta tíðina til at ganga túrar, hyggja okkum um og finna onkrar góðar matstovur, ella bara sita og njóta tað við eini góðari bók. 67
AtlAntic Review | spring 2017
an undiscovered goldMine you might ask yourself why four young men from four different countries and cultures decided to meet in some small islands in the middle of the atlantic ocean. The answer is simple, the passion for photography, adventure, nature and travel. if you have any of the above passions, the Faroe islands is a pure undiscovered goldmine filled with all of it. see for yourself over the next few pages, the pictures speak for themselves.
P h o t o S : M at i a S M o l i n a / d e n M a r k , t o B i a S M e y e r / S w i t z e r l a n d , roB Strok/uSa and hanneS BeCker/gerMany
68
Matias Molina Denmark
Tobias Meyer Switzerland
Rob Strok USA
Hannes Becker Germany
@Matias__Molina
@Cosmokoala
@Robstrok
@Hannes_Becker
AtlAntic Review | spring 2017
To see the islands from above is a breath-taking experience, you can't believe your own eyes! If you have the chance, book a helicopter ride with @ AtlanticAirways to one of the many destinations, and take a boat/ferry back. Then you see the islands from a completely different perspective, highly recommended. Photo: Matias Molina
69
AtlAntic Review | spring 2017
I'd admired this rock from a distance for a long time, it was a breathtaking experience to get close and finally be able to photograph it. Sometimes you get blown away by the beauty nature can create, especially in the Faroe Islands. Photo: Matias Molina
70
AtlAntic Review | spring 2017
Mykines: The Faroe Islands, glowing in the early January sun. Seeing this place from above is more than breath-taking. Photo: Tobias Meyer
Shaped by the ocean: Charging the batteries with a view of the fjords of the Faroe Islands. Photo: Tobias Meyer
71
AtlAntic Review | spring 2017
The Islands are filled with unique rock formations and steep cliffs that expose you to a straight drop into the ocean. Every mile of the islands has its own unique look and even the rocks out in the sea have been carved in incredible ways by the constant crashing of sea water. Photo: Rob Strok
72
AtlAntic Review | spring 2017
Snow in the Faroe Islands makes the place look like no other. A quick drive down Hvalviksvegur road will take you to a gorge where the water flows in from the ocean. The shape of the gorge creates a resting place for the water and provides for an incredible view, with mountains surrounding the water. Photo: Rob Strok
73
AtlAntic Review | spring 2017
From the amazing sunrise mission on Kalsoy, definitely one the most spectacular places I've ever been. Photo: Hannes Becker
74
welcome to gjáargarður
Keyp gávubræv á atlantic.fo
Live like a local
- tað er ein góð gáva
IMAGINE a hotel, that doesn’t feel like a hotel. Where you instantly find you’re at home, and not a paying customer. Where you make friends with the staff and become part of the family. You have just pictured living at Gjáargarður.
Guesthouse
of Gjógv
Nestled between the high mountains, the drive alone makes it worth a visit. In the lush summer months you may feel like you’re in the Austrian Alps – in the winter, you are struggling to make it through Mordor. Once you’re there just feel yourself unwind. This is Gjáargarður. We like to call it a Guesthouse. You will like to call it Home.
GJÁARGARÐUR Atlantic Airways
Vagar Airport
380 Sørvágur
Tel 34 10 00
Guesthouse of Gjógv
www.atlantic.fo
Gjógv +298 423 171 www.gjaargardur.fo
Your business partner in the Faroe Islands Audit
Bookkeeping
Corporation TAX and VAT International Shipping Taxatio
Wage Administration
Hydrocarbon Taxation Corporate Finance sansir.fo
n
Personal TAX
Accounting Assistance
SPEKT løggildir grannskoðarar Sp/f. · Staravegur 17 · Postsmoga 3258 · 110 Tórshavn Faroe Islands · Tel 34 34 34 · Faks 34 34 35 · spekt@spekt.fo · www.spekt.fo
AtlAntic Review | spring 2017
It took me three visits to get this image, which I had in my mind for so long. From an incredible helicopter ride with @ AtlanticAirways. Photo: Hannes Becker
76
NEW TASTE
LINDOR WHITE CHOCOLATE FILLED WITH MANGO AND CREAM 387G
DKK 125 / 17 EUR
LIMITED EDITION
HAVIÐ - ELT Í SHERRY 50CL, 50%
DKK 239 / 33 EUR
MARC JACOBS MARC JACOBS COFFRET
Fyrivarni verður tikið fyri prentvillum.
DKK 319 / 43 EUR
GLAMGLOW THIRSTYMUD,HYDRATING TREATMENT 50G
DKK 275 / 37 EUR
BESTSELLER
GIORGIO ARMANI
DIORSHOW ICONIC OVERCURL
ARMANI MEN MINIATURE COFFRET
DKK 369 / 50 EUR
MASCA MASCARA SETS
DKK 349 / 47 EUR
M&M'S CHOCO DISPENSER, 2X45G
DKK 69 / 10 EUR
FJÄLLRÄVEN TIL VAKSIN OG BØRN
DKK 449-599 / 61-81 EUR
NIKKA COFFEY GRAIN WHISKY 45% alc. – 0,7L
DKK 439 / 59 EUR
EVENT CALENDAR 24 June:
8-10 june:
M u s i c F e s T i va l :
voxbotn, Tórshavn The organisers promote it as the “the Concert Day of the Year,” when many visiting and local artist will take the stage at Vágs botnur in Tórshavn on 24 June 2017. The concert start at 3 p.m. and lasts for 12 hours. Among the names on the bill are Jonas Blue, Thomas Helmig, Mads Langer, Gulddreng, Guðrið Hansdóttir and Wolfgang. As every other year, Voxbotn is sold out. For more information, see facebook.com/voxbotn
13-15 july: M u s i c F e s T i va l :
g! Festival, syðragøta
M u s i c F e s T i va l :
The country and blues Festival, sørvágur Sørvágur hosts its 6th annual country and blues festival this June. So, dust your cowboy hat, put on your boots, twostep the night away and enjoy a fun filled weekend in Sørvágur. Among the many who will take the stage at Dungasandur, Sør vágur, are the Dutch band Mu
sic Road Pilots’ with their mod ern take on country music, and the Faroese Uni Debess’ and his excellent blues. For more information and to purchase tickets, visit country.fo
May-july: F e s T i va l s :
summer festivals
There are many reason for going to the G! Festival in Gøta. Some go for the music, others for the bonhomie and the atmosphere, some for the good life at the campsite... No matter your rea son, the bill is bulging with good and exciting music, when this year’s G! Festival turns on the amps on 13 July. Among the many taking the stage at Syðragøta this summer are MØ, Alphaville, Teitur, 200 and Danny & the Veetos.
The first of the yearly sum mer festivals in the Faroes is in May. These are village fes tivals held around the country on different weekends during the summer. Though the pro gramme varies from festival to festival, the national sport is always on the bill, the Faroese boat race. You will also be able to enjoy local art exhibitions, concerts, children events or simply meeting the locals.
For further information and to buy tickets, visit gfestival.fo
The northern isles Festival, Klaksvík, 27 May
sundalagið Festival, Hósvík, 17 June jóansøka Festival, Tvøroyri, 24 June The eastern Festival, Fuglafjørður, 1 July The Fjord Festival, skála/ strendur, 8 July The western Festival, Miðvágur, 15 July
EVENT CALENDAR 5 May – 23 July:
9-11 May:
Fair:
atlantic Fair
arT:
art exhibition In Spring 2017, the National Gallery of the Faroe Islands hosts a major exhibition with works of William Heinesen. Nature, folklore, mirth, gentle mockery, reflections and sto ries are depicted in a world touched by magic in William Heinesen’s art. The works se lected for the show are pri marily works in colour such as pastels, paintings and paper cuttings. A few drawings have also been selected.
The works are selected from the collections of William’s House and the National Gallery of the Faroe Islands as well as from some in private owner ship. Several of the works have not been exhibited previously. For more information, visit art.fo – elsewhere in this mag azine, you will find an article about William Heinesen.
Atlantic Fair, the large interna tional maritime fair, is held every other year. It is hosted this year by Badminton og KÍ høllin in Klaksvík. This will be the eighth time the fair is held. In 2015, 177 companies from 19 different countries were represented and more than 3,800 people visited the fair. For more information, see fair.fo
29 april:
9 june: Music:
The choir Festival 2017
last November, when the Swiss won 20. The match starts at 19:45.
Once a year a big choir festival is held, in which most choirs in the Faroes participate. The purpose of the choir festival is to develop choral singing in the Faroes. The festival finale is a public concert in the Nordic House. In addition to the performances of each indi vidual choir, a united choir con ducted by Tóra Vestergaard will also sing a few songs, including a newly written work by Unn Paturson.
To purchase tickets, visit football.fo.
For more information and tickets, visit nlh.fo
FooTball:
The Faroe islands – switzerland Friday night, 9 June, the Far oese men’s national football team meets Switzerland on Tórsvøllur, Tórshavn, for a World Cup qualifier. The first leg was played in Switzerland
EVENT CALENDAR 27-29 April:
8-10 june:
KniTTing:
The Knitting Festival The popular knitting festival will again be held in Fuglafjørður dur ing the last weekend in April. The programme is bursting at the seams with presentations and workshops held both by Faroese and visitors from elsewhere. A farranging and inspiring selec tion of topics for all who love knitting and handiworks are on the bill, including knitting, cro cheting, weaving and dyeing. The festival runs from Thursday through Saturday. For more information, visit bindifestival.com or facebook. com/bindifestivalur
culTure:
Floksmannadagar in Hattarvík This event, the brainchild of Gutti Winther and Símun Gul laksen, was held for the first time last year. This is a unique nature, food and culture expe rience in Hattarvík, Fugloy. The day event includes hikes in the footsteps of the Floksmenn (a band of Medieval men who
wanted to conquer the Faroes), good Faroese food, entertain ment, music, Faroese chain dance and much else. For more information and to sign up, visit uppistovugardur. fo/floksmannadagar.html
7 -9 July: culTure:
regatta The Faroese Wooden Sailing Ships Association organises a regatta on the second week end in July. This is an oppor tunity to see the old wooden sailing ships at sea between the islands. This year, the first destination is Sandur (7 July). From there, they will first sail to Tórshavn and then on to Leirvík on 8 July before re turning home on July 9. The
event is open to the public, who may join the whole trip or for just one of the legs. Note that it is not possible to stay onboard overnight. The programme will be pub lished later on facebook.com/ foroyaregatta. Tickets may be purchased at the tourist infor mation offices around the is lands.
FarLit www.farlit.fo
bárður oskarsson (b. 1972) is a Faroese author and illustrator. He began as an illustrator for the Faroese Children’s Maga zine “Strok”, and the first book he illustrated was one of his grandfather’s in 1992, “Undir tussafjøllum” (Under the Troll Mountains). Since then he has illustrated books for several Faroese authors. In 2004 he published his first book, “Ein hundur, ein ketta og ein mús” (A Dog, a Cat and a Mouse), which he both wrote and il lustrated. The book enjoyed great success and earned him a White Raven in 2006 from the International Youth Library in Munich, Germany, for being particularly noteworthy. The book also won him the West
FeaTured auTHor:
bárður osKarsson Nordic Children’s Literature Prize the same year. In 2013 Bárður Oskarsson was award ed his second White Raven for “Stríðið um tað góða grasið” (The battle for the good grass) and was the Faroese nominee for the Nordic Council Chil dren and Young People’s Lit erature Prize in 2016. Bárður Oskarsson’s unique style re sembles minimalist cartoon
PublicaTions: children’s books 2016 Wilbert 2012 Stríðið um tað góða grasið 2011 Flata kaninin 2007 Beinið 2007 Pól, hin kuli giraffurin 2004 Ein hundur, ein ketta og ein mús Translated books 2017 Where Are You, Wilbert? Owlkids Books Inc. 2017 Kampen om det gode græs, Torgard 2016 ΠΛΟCKURT 3AEK, AaMRH RKOB 2016 Sploščeni zajec, Zalozba Zala 2015 Flata kanínan, Bókaormurinn 2015 Den platta kaninen, Kabusa Böcker 2015 En hund, en katt och en mus, Kabusa Böcker wHere To buy Published translations of original Faroese literature are available for purchase at the two main bookshops in Tórshavn. You may also find them online. rit og rák www.ritograk.fo H.n. jacobsens bókhandil www.bokhandil.fo
illustrations and clearly con veys moods and atmospheres in a tiny wink or a minute movement. All his books are published by Faroese publisher BFL, www.bfl.fo Bárður Oskarsson is currently working on a children’s book to be published in conjunction with the Bologna Book Fair early April 2017.
2014 Placatý Králík, Svojtka&Co 2014 The Flat Rabbit, Owlkids Books Inc. 2013 Den flate kaninen, Orkana 2013 En hund, en katt og ei mus, Orkana 2013 Das platte Kaninchen, Jacoby & Stuart 2011 Den flade kanin, Torgard 2009 Poul, en cool giraf, Torgard 2008 Kødbenet, Torgard 2008 En hund, en kat og en mus, Torgard 2007 Hundurinn, kötturin og músin, Forlagið 2006 Le chien, le chat et la souris, Circonflexe
AtlAntic Review | spring 2017
Eftir Rebekku J. Simonsen
Finn veg
Finn orðini Her hava 12 ymisk orð krógvað seg. Øll hava onkursvegna okkurt við ljós og vár at gera. Orðini standa vatnrætt ella loddrætt
Hjálp tjaldrinum at finna veg heim til Føroya
A P Á S K I R S E P
N Á L F J F M T R Á
K S R H Ø L N J Y S
E K Ø I V Y B A U K
O A S T B T L L I A
S L Ó I N I Ó D O F
K I L G M F M U P R
Í L J Ó S U U R Á Í
N J P H E G R Ø N T
A U J L T L U V S A
T R U Æ R A B N M S
P Á S K A R E G G D
Orðini eru: skína, páskaliljur, sól, hiti, flytifuglar, blómur, tjaldur, páskafrí, páskir, ljós, grønt, páskaregg
Orðagáta Skriva røttu orðini út fyri tekningarnar og finn loysnina
84
KROSS orðagáta
© www.bergur.NET
í Suðuroy, ið 1 Staðarnavn kemur fyri í søgnini um
eitur størsta flogfarið hjá 4 Hvussu Atlantic Airways, ein Airbus 320,
Hargarbrøðurnar.
sum kom í flotan 19. desember 2016?
føroyska matstovan, 2 Fyrsta ið hevur fingið eina Michelin-
amerikanskur státur verður 5 Hvør eyknevndur The Golden State?
stjørnu.
í Afrika, ið fekk 3 Oyggjaland sjálvstýri frá Fraklandi í 1960.
©bergur
.net 2017
5
1
Undir taki
Smøl
2
2 einS
BíBl. navn
býur og landsluta6 Franskur høvuðsstaður í Bretagne við 211.000 íbúgvum.
3
4
kort
leikar í
tónaSkald Svara
Blóman tUnn Fjøl
FUGlaljóð
Gjaldoyrað
alSamt
6
navn eFtir tað
FUGlUr
liv
prát Uttan íhald
planta
SmápUtla Botndýr SerStakliGa
Gran. hjá m
BylGjan
akFar
SjóGvUr
Gran. BókS.
tíðarSkeið
FUGlUr nart
SamSýninG óreinUr
SteinSlaG indoneSia
SteinrenninG rándýr FUGlaljóð
BíBl. Stað
Stríð
tetta
heimSpartUr
ynSkti
6
5 3 2 6 1
5
lýða
jaSSar
riðil
S U d o k u
raSkUr
...? FranciSco
2 5 3 8 7 2 7 9 9 1 8 3 2 7 4 8 4 9 3 3 1 4 8 4 6 5 9
meGi
8 4 7 8 5 7 1 1 3 6
1 2 7 3 5
9
8
1
2
9 7 4 5
AtlAntic Review | spring 2017
HEINESEN
Airbus 320: RCJ
HEINESEN 1900–1991
William Heinesen (1900-1991) er víða gitin sum rithøvundur og telist millum teir stóru í norðurlendskum bókmentum. Hann lýsti sína list sum “myndakrutl”, men hon er meir enn tað. Fyri tað mesta nýtir hann litkrit í fyrstu verkunum og avmyndar romantiskt huglag úr føroyska fjallaheiminum, gykl um tann alheim, ið fólkatrúgv hevði skapt, og speiskar samfelagsviðmerkingar. Tey seinastu tíggjuáraskeiðini koma evnini til pappírsklipp til sjóndar, har hugflog og prýðing og litfagnaður sameinast. Eitt høvuðsverk er myndprýðingin av kommunuskúlanum í heimbýnum Havnini. William Heinesen (1900-1991) is best known as an author, one of the great in Nordic literature. He saw his art as nothing but drawing pictures, but there is more to it. Pastels dominate the early works, which motifs are the romantic ambience of Faroese mountainscapes, phantasies from local folklore and satirical social commentary. During his last decades, his paper cuttings blossomed, where fabulation, decoration and a love for colour are united. His magnum opus is the decoration of a municipal school in his hometown, Tórshavn.
AV REYNI 1920–2005
Airbus 319: RCI
AV REYNI 1920–2005
Ingálvur av Reyni (1920-2005) varð tann fyrsti abstrakti málarin í føroyskari list. Ígjøgnum sítt langa lív eydnaðist honum at endurnýggja seg sum fáur við franskari list sum leiðarstjørnu. Ein litføgur naturalisma varð á leið 1960 skift út við heldur daprar kubistiskar málningar. Frá 1980-árunum kom ein abstrakt ekspressionisma í einum svørtum og dramatiskum úttrykki, sum snýr seg um náttúru og menniskja, kropp og litevni. Heimafturkomin eftir útbúgving í Danmark livdi og virkaði Ingálvur av Reyni alt lívið í Havn. Ingálvur av Reyni (1920-2005) was the first Faroese abstract painter. During his long life and with French art as his leading star, he was able to renew himself as few others can. A colourful naturalism was replaced with a dark, brooding cubism around 1960. An abstract expressionism, dominantly black and dramatic, dealing with nature and people, body and colour, followed in the 1980s. After returning home on finishing his education in Denmark, Ingálvur av Reyni lived his whole life in Tórshavn.
LÜTZEN
1919–1995
Airbus 319: RCG
LÜTZEN
1919–1995
86
Elinborg Lützen (1919-1995) var tann fyrsti og leingi tann einasti grafikarin í føroyskari list. Henni dámdi best at arbeiða við linoliumsskurði, og úr tí fekk hon gandað eitt ríkidømi við ymiskari skurðtøkni og avbrigdum av svørtum. Frá ekspressionistiskum ævintýramyndum flutti listakvinnan seg yvir í klassiskt úttrykk við myndevnum úr bygdum og gerandisdegnum. Seinni fór hon yvir til surrealistiskar gyklmyndir úr einum duldarfullum undirheimi, ofta niðansjóvar: Føroyar undir vatnskorpuni. Listakvinnan livdi og arbeiddi meginpartin av lívi sínum í Klaksvík. Elinborg Lützen (1919-1995) was the first and for a long time the only Faroese printmaker. Her favoured technique was the linocut, from which she elicited great riches with a varied cutting technique and black tones. From expressionistic fairy tale pictures, she moved over into a classic expression of motifs of villages and common life. These were followed by surrealistic phantasies of a mythic underworld, often under-sea: Submarine Faroes! The artist lived and worked for most of her life in Klaksvík.
AtlAntic Review | spring 2017
Nøvnini á flotanum hjá Atlantic Airways Fleet names
SMITH
1913 –1958
Agusta Westland 139: OY-HIH
Ruth Smith (1913-1958) er koloristurin í fyrsta føroyska málaraættarliðinum. Fyrst og fremst var hon impressionistur, sum eymliga lýsti, hvussu litir koma til lívs í ljósi. Ein sterkur og livandi málingarháttur ber samstundis boð um eitt sinni við spenningi í. Á tann hátt vórðu náttúra og sinnalag bregdað saman í eina hægri eind í hennara list. Eftir lokna útbúgving í Danmark búsettist Ruth Smith saman við húskinum í Suðuroy. Sum listafólk livdi hon í einingi, og hon andaðist brádliga undir umstøðum, eingin kennir til fulnar.
SMITH
Ruth Smith (1913-1958) is the colourist among the first generation of Faroese painters. An Expressionism with a fine sense of portraying the play of colours in light was her point of departure. An intense and expressive painting style is at the same time a testimony to a tense disposition. In this way, nature and mind meet in her art in a higher unity. On finishing her education in Denmark, Ruth Smith settled with her family in her home island of Suðuroy, where she lived as an isolated artist and died unexpectedly under unsolved circumstances.
1913 –1958
JOENSEN-MIKINES 1906–1979
Agusta Westland 139: OY-HIL
JOENSEN-MIKINES 1906–1979
Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) er tann fyrsti veruligi, føroyski listamálarin. Hjá honum fær listin sína egnu rødd við havi og bygd, jarðarferð og grindadrápi, ið verða lýst í máttmiklari ekspressionistiskari naturalismu stundum við ávirkan úr romantikki og symbolismu. Inn í ávirkanina frá Edwardi Munch leggur hann eina stranga og náttúruvakra tyngd í eitt egið – og føroyskt úttrykk. Mikines varð útbúgvin í Danmark, har hann búði meginpartin av lívinum, og har fekk hann eisini tilnevnið eftir oynni, har hann vaks upp. Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) is the first major painter in Faroese fine art. In him Faroese art gains its own voice; ocean and villages, funerals and whale hunts are depicted in a forceful expressionistic naturalism that encompasses both romantic and symbolic touches. He combines an influence from Edward Munch with a tight objectivity and weighty quality in a personal – and Faroese – expression. Mikines was educated in Denmark, where he also lived for most of his life and where he received his nickname, a reference to his home island, Mykines.
USEFUL INFORMATION
FACTS
INFORMATION OFFICES Visitnordoy/Klaksvík Visiteysturoy/Fuglafjørður Visiteysturoy/Runavík Visitvagar/Sørvágur Visittorshavn/Tórshavn Visitsandoy/Sandur Visitsuduroy/Tvøroyri Visitsuduroy/Vágur
LOCATION AND SIZE Situated in the heart of the Gulf Stream in the North Atlantic at 62°00’N, the Faroe Islands lie northwest of Scotland and halfway between Iceland and Norway. The archipelago is composed of 18 islands covering 1399 km2 (545.3 sq.miles) and is 113 km (70 miles) long and 75 km (47 miles) wide, roughly in the shape of an arrowhead. There are 1100 km (687 miles) of coastline and at no time is one more than 5 km (3 miles) away from the ocean. The highest mountain is 882 m (2883 ft) above sea level and the average height above sea level for the country is 300 m (982 ft).
Tel (+298) 45 69 39 Tel (+298) 23 80 15 Tel (+298) 41 70 60 Tel (+298) 33 34 55 Tel (+298) 30 24 25 Tel (+298) 36 18 36 Tel (+298) 61 10 80 Tel (+298) 23 93 90
EMERGENCY ASSISTANCE Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country. First aid is provided at the hospitals in Tórshavn, Klaksvík and Tvøroyri. HEALTH INSURANCE Citizens of Nordic countries and Great Britain are covered under their respective public health plans while in the Faroes. Residents of other countries will need to acquire their own traveller’s health insurance. BANKING HOURS Banks in major towns and some villages are open from 9:30 to 16:00 weekdays. All banks are closed on Saturdays and Sundays. Secure Automatic Teller Machines (ATMs) are available from 6:00 until 02:00 every day. BUSINESS HOURS Most shops are open from 10.00-17.30. On Thursday and Friday many are open until 18.00. Shops close on Saturday at 14.00. SMS shopping centre in Tórshavn is open until 18.00. Most shops are closed on Sunday. Kiosks, petrol stations and most bakeries do not close until 23.00, also on a Sunday.
CLIMATE The weather is maritime and quite changeable, from moments of brilliant sunshine to misty hill fog, to showers. The Gulf Stream encircling the islands tempers the climate. The harbours never freeze and the temperature in winter time is very moderate considering the high latitude. Snowfall occurs, but is shortlived. The average temperature ranges from 3,5°C in winter to 12°C in the summer. In sheltered areas, the temperature can be much higher, but the air is always fresh and clean no matter what the season. POPULATION The population is 48.704 (1st January 2015). More than 20.000 people live in the metropolitan area which comprises Tórshavn, Kirkjubøur, Velbastaður, Nólsoy, Hestur, Koltur, Hoyvík, Argir, Kaldbak, Kaldbaksbotnur, Norðradalur, Syðradalur, Hvítanes, Sund, Kollafjørður, Signabøur and Oyrareingir, while about 4,600 people live in Klaksvík, the second largest town in the Faroe Islands.
POSTAL SERVICES The main post office in Tórshavn is open Monday to Friday 09.00- 17.00. Village post offices have shorter opening hours. Please note that all post offices are closed on Saturdays and Sundays.
FORM OF GOVERNMENT Since 1948, the Faroe Islands have been a self governing nation of the Kingdom of Denmark. It has its own parliament and its own flag. It is not, however, a member of the European Union and all trade is governed by special treaties.
TRANSPORT A well developed transport network makes it easy to travel around the islands. Timetables for the helicopter, buses and ferries can be found in all travel and tourist offices, as well as on board all ferries and in the hotels.
LANGUAGES SPOKEN Faroese is the national language and is rooted in Old Norse. Nordic languages are readily understood by most Faroese, and English is also widely spoken, especially among the younger people.
CAR HIRE It is possible to hire a car at the airport in Vágar, in Tórshavn and several other places around the islands. For more information, contact the tourist offices.
RELIGION Religion plays an important part in Faroese culture and over 80% of the population belong to the established church, the Evangelical-Lutheran. 10% of the population belong to the Christian Brethren (Plymouth Brethren).
MOUNTAIN HIKING Due to the changeable weather, it is advisable to take a map and warm clothes. Never go alone. CURRENCY As a self-governing region of the Kingdom of Denmark, the Faroese government prints its own currency, the króna, although Danish coins are used. The exchange value is equivalent to the Danish krone. TIME DIFFERENCE The local time is GMT, which is one hour behind CET (Denmark - Norway - Sweden).
INDUSTRY The fishing industry is the most important source of income for the Faroes. Fish products account for over 97% of the export volume. Tourism is the second largest industry, followed by woollen and other manufactured products.
AtlAntic Review | spring 2017
Iceland
Denmark, Iceland, Norway, Scotland and Spain
Denmark Mainroad
Ferry routes
Helicopter
Bus routes
Airport Tunnel (no toll) Sub-sea tunnel (Toll)
89
Søgan um Atlantic Airways
FLOTIN
Atlantic Airways fleyg sín fyrsta túr millum Føroya og Danmark 28. mars í 1988. Tað var tó ikki nøkur løtt uppgáva at loysa Atlantic Airways úr lagdi. Raksturin gav hall fyrstu árini, og tá búskaparkreppan í Føroyum av álvara fór at gera um seg í 1992, var eginognin hjá felagnum horvin. Tey ringastu kreppuárini eydnaðist ikki at fáa Atlantic Airways at geva avlop, men gongdin vendi. Í 1995 hevði felagið á fyrsta sinni avlop á rakstrinum. Hetta árið varð virksemið spakuliga víðkað til eisini at fevna um flúgving til Íslands. Felagið átók sær at standa fyri hesi flúgving í samstarvi við Air Iceland. Árini eftir gekk skjótt hjá Atlantic Airways. Í 1998 gjørdi Atlantic Airways av at leiga eitt flogfar afturat og við tveimum flogførum bar til at víðka flúgvingina uppaftur meira. Fyrst varð túratalið millum Føroya og Danmark økt. Í 1998 fór felagið at flúgva til Skotlands og í 1999 eisini til Noregs. Víðkaða flúgvingin fekk stóra undirtøku millum manna og farið varð til samráðingar um keyp av nýggjum flogfari í oktober 1999. Sáttmáli varð undirskrivaður við British Aerospace um nýtt flogfar. Síðani hevur Atlantic Airways víðkað nógv um talið á flogførum og fráferðum. Í dag eru eru tvey flogfør og tvær tyrlur í flotanum. Triðja flogfarið verður í løtuni framleitt í Hamburg í Týsklandi og verður eftir ætlan tikið í nýtslu í januar 2017. Í januar 2008 undirskrivaði felagið sáttmála við Airbus um at keypa nýtt flogfar av slagnum A319. Flogfarið varð sett í flúgving í 2012, og stutt eftir varð farið at flúgva beinleiðis til Barcelona. Sama árið vann felagið Airline of the Year-heiðursløn á aðalfundinum hjá “European Regions Airline Association” í Dublin í Írlandi. Føroya landsstýri einskildi í 2007 ein triðing av Atlantic Airways, og felagið varð tá skrásett á virðisbrævamarknaðinum, men í 2014 samtykti Løgtingið eftir uppskoti frá landsstýrinum at keypa einskilda triðingin aftur frá privatu partaeigarunum, og landsstýrið eigur nú aftur alt felagið.
The Story of Atlantic Airways
OY-RCG Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:
S/N 5079 Airbus 319-115 144 2x CFM56-5B7/3 33,84 m 33,91 m 911 Km/h 5.984 Km
OY-RCI Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:
S/N 3905 Airbus 319-112 144 2x CFM56-5B6/3 33,84 m 33,91 m 911 Km/h 5.984 Km
OY-RCJ Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:
S/N 7465 Airbus 320-214 168 2x CFM56-5B4/3 37,57 m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km
OY-HIH Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:
SN: 31718 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15
OY-HIL Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:
SN: 31722 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15
Atlantic Airways’ first flight was from the Faroes to Denmark on 28 March 1988. It was no easy task, though, to get the airline off the ground. Operations ran at a deficit during the first years, and in 1992, as a devastating economic crisis in the Faroes peaked, the company’s equity was gone. During the worst years of the economic crisis, it was impossible for Atlantic Airways to turn a profit. But then the winds changed. In 1995 the company had its first year in the black. That year, the airline had slowly started to expand its operations with regular flights to Iceland, sharing the route with Air Iceland. During the following years, the company developed swiftly. In 1998 Atlantic Airways opted to lease a second aircraft. With two planes in the fleet, routes could be expanded significantly. First the frequency of flights between the Faroes and Denmark was increased. Then, the airline started flying to Scotland in 1998 and to Norway in 1999. The expanded routes were well received. In 1999, therefore, the company commenced talks with British Aerospace and signed a contract for the acquisition of a new aircraft. Since then Atlantic Airways has purchased additional aircrafts and continued to increase the number of flights. Today, there are two planes and two helicopters in the fleet. The third aircraft is currently under construction in Hamburg, Germany and will be introduced into our fleet in January 2017. In 2008 a contract was signed with Airbus on the purchase of an aircraft of the type A319. The plane was added to the fleet in 2012 and soon thereafter began to fly directly to Barcelona. That same year the company won the Airline of the Year prize at the annual meeting of the European Regions Airline Association held in Dublin, Ireland. The Faroese government privatised a third of Atlantic Airways in 2007 and the company was listed on a stock exchange. In 2014, however, the parliament passed a government bill to repurchase the third of the company that had been privatised. Today, the Faroese government is the sole owner of the airline.
Flogleiðir Route map
REYKJAVIK FAROE FØROYAR ISLANDS
BERGEN
AALBORG BILLUND EDINBURGH
KEYPMANNAHAVN
BARCELONA
LISSABON
PALMA DE MALLORCA
KRETA
Danmarkar-rutur Danmarkar-rutur (Denmark (Denmark Route) Route) NORÐ-rutur NORÐ-rutur (NORD (NORD Route) Route)
GRAN CANARIA
SÓL-rutur SÓL-rutur (SUN (SUN Route) Route)
Stovna tær ein ókeypis vanga á atlantic.fo
Nýggj talgild súlubonusskipan
Savna stig, hvørja ferð tú flýgur við okkum... Nú kanst tú, við at gerast limur í Súlubonus, savna tær stig, tá tú flýgur við Atlantic Airways, og stigini kanst tú brúka til at keypa ferðaseðlar fyri. Hvørja ferð tú flýgur við Atlantic Airways, forvinnur tú eitt ávíst tal av stigum - alt eftir, hvørjari farleið og slagi av ferðaseðli, tú ferðast við.
Vagar Airport
380 Sørvágur
Tel 34 10 00
Súlubonus er áhaldandi í menning, og framyvir fara fleiri fyrimunir at verða knýttir at skipanini. So fylg við við at stovna tær ein vanga í dag, tí so ert tú longu væl á veg á tína fyrstu súluferð. Les meira um Súlubonus á atlantic.fo
Tá tú hevur nóg mikið av stigum til eina súluferð, kanst tú brúka tey á øllum leiðum hjá Atlantic Airways; bæði til Danmarkar, á NORÐ-leiðunum og vælumtóktu SÓLleiðunum.
Atlantic Airways
Við nýggja Súlubonus kunnu tey, ið ferðast nógv, fáa gull-limaskap, ið gevur enn fleiri fyrimunir.
www.atlantic.fo