Atlantic Review Edition #4 2023

THE FAROE ISLANDS

Home of the

Atlantic

salmon

hiddenfjord.com

CONCERTS EXHIBITIONS FILMS THEATRE DANCE LITERATURE ARCHITECTURE Welcome to the Nordic House, the cultural centre of The Faroe Islands

The Nordic House in the Faroe Islands Norðari Ringvegur | FO-100 Tórshavn | +298 351351 | nlh@nlh.fo

nlh.fo

From Mars to Faroese weather To us mere mortals it seems unreal that spaceships can travel all the way to planet Mars. And even more far-fetched that it’s possible to take measurements of chemical compositions in the search for life and bio signatures on the Red Planet.

No wonder, because even the award-winning electronic engineer and doctor in space technology and satellites, David Arge Klevang, sometimes marvels at the fact that he has contributed to making something, which is up on Mars as you read these lines.

David Arge Klevang works at DTU Space where he has developed PIXL, an instrument that from the Mars Rover examines the composition of rocks in the quest to determine whether life can have existed on the planet in ancient times. You can read about David and the thrilling mission in this edition of our in-flight magazine.

Back on our own planet we have a conversation with meteorologist Hanus Kjølbro who is based at Veðurstova Føroya. There isn’t much we talk about as often as the weather, and at this recently established Faroese meteorological institute everything they do revolves around the weather on these isles. The Klaksvík weatherman, who now lives in Viðareiði, explains how he abandoned life at sea to become a landlubber predicting and communicating about weather and weather phenomena.

And if zoom even closer to the ground it’s all about herbs. The plants that are the heart of Durita Hansen’s company, URT. This company produces Faroese herbal tea and, according to Durita, Faroese nature has an entirely unique flavour experience in store for tea lovers. You can read about Durita and her budding company in these pages.

Another exciting project in the pipelines is the microspinnery in Klaksvík. Passionate enthusiasts have founded an association that plans to breathe new life into the spinning mill up north. They are set to weave together several generations and offer visitors a whole experience. In addition to spinning small batches of Faroese niche yarn, Spinnaríið will also serve as a museum, cafe and premise for lectures and workshops.

From microspinning to poet Beinir Bergsson who on this occasion graces our cover. Beinir is the embodiment of the blossoming new generation of poets and authors in the dynamic underground culture in our capital. He is only 26-years-old and in 2018

4 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

Photo: Súsanna Smith Johansen

– and various places in between

he received the first ever Ebba Award handed by Rithøvundafelag Føroya. In 2021 he was nominated to the Nordic Literature Prize for the poetry collection ‘The Sun Trap’ (Sólgarðurin), which is due for bilingual publication in Faroese and English shortly. Read on about the gifted poet on p. 8.

We cannot conclude without mentioning another talented artist, who this autumn has his first solo exhibition at the National Gallery of the Faroe Islands: US-born Joel Cole who for nearly 40 years has had a special connection to the Faroe Islands and moved here in 2011. His beautiful and striking wood sculpture all have a unique story and are made from sustainable wood. The sculptor says it’s an honour to be exhibiting at the National Gallery, to him it means that he as an immigrant, a foreign-born artist in the Faroe Islands, has achieved something.

All these fascinating articles are part of this year’s final edition of Atlantic Review. We hope that you are comfortably seated and enjoying the journey with our capable and kind staff on board.

Happy travels and happy reading!

Jóhanna á Bergi CEO, Atlantic Airways

Starter Kit Prepaid SIM card Includes: 7GB & 50 DKK call & text Buy at Vágar Airport or in our Teleshops in Tórshavn, Hoyvík, Klaksvík, Saltangará and Tvøroyri

197 kr.

Photo by: Súsanna Smith Johansen

Innihald / Contents: Bergsson, yrkjari: 08 BEgeinir óttist líkasælu og intellektuellan dovinskap I dread indifference and intellectual laziness eftir svari 20 Dumavidlíviðleitar á Mars David is looking for answers about life on Mars

il liva av føroyskum urtate 30 VMaking a living off Faroese herbal tea ríska lotið í almenna rúminum 40 FFresh breeze in the media landscape anus Kjølbro um 50 Hveður­ fyribrigdini: Tí er veðrið so skiftandi Hanus Kjølbro on weather phenomena: Why is weather so changeable?

20 30

pinna lív aftur í 56 Sgamla Spinnaríið New life at the old spinnery hjá Joel 68 Áfáaverkstaðnum trø nýtt lív At Joel’s workshop trees gain new life

82 Søgan hjá Atlantic Airways 56

arnasíðan 92 BChildren’s page

kunning um prentstað svanamerki á prentlutum Krossorð & Sudoku 93 og Crossword puzzle and Sudoku

Prentstað Allir prentlutir eiga at hava prentstað á. Tí verður heitt á tykkum, sum lata okkum prentklára pdf, um at minnast til at seta á prentlutin: Prent: Føroyaprent.

svanamerki Svanamerkið er búmerkið hjá Norðurlendsku umhvørvismerkingini og er eitt skrásett og vart vørumerki. Tað eru tí reglur fyri, hvussu tað skal síggja út á prentlutinum, og hvussu tað má ATLANTICSvanamerkið REVIEW is published

by Atlantic Airport, FO-380okkara Sørvágur,www.foroyaprent.fo. brúkast. kann takastAirways, niðurVagar av heimasíðu tel. +298 34 10 00. Advertising: atlanticreview@atlantic.fo. Editor: Ingrid Bjarnastein – ingrid@atlantic.fo.

Layout: J­ ensia Gaardlykke Rossum – jensia@atlantic.fo. Responsibility: Jóhanna á Bergi. Proof and Dømi: translation: Sprotin.fo. Printed by: foroyaprent.fo. This publication may only be re­produced Fylg dømunum Minst til Beinir at búmerkið eisini kann vera in agreement with theher. publishers.

Cover: Bergsson. Photo by: Súsanna Smithsvart.

Johansen.

SKR I V AÐ H EVU R JÁ K U P B O G I JO E N S E N M Y N DI R : SÚSA N N A S M IT H JO H A N S E N

Eg óttist líkasælu og intellektuellan dovinskap Tað er so lætt at falla fyri freistingum og gerast offur fyri mentanarídnaðinum. Tað heldur yrkjarin Beinir Bergsson, ið óttast spíssborgarligu tilveruna sum eitt ótilvitað menniskja á ferð gjøgnum lívið. Lagnan og undirgrundsmentanin í høvuðsstaðnum hava kynt upp undir blómandi yrkjaran

B

einir Bergsson er yrkjari og í­mynd av tí nýggja og blóm­ andi ættar­l ið­num av yrkjar­u m og rit­høv­u nd­u m í teirri liv­a ndi undir­g runds­ment­a n­i ni í høvuðs­ stað­num.

– Ein kaffe latté, takk, sigur hann bros­a ndi og sessast við borð­ið í eini av miðbýarins kring­ lutu kaffi­stov­u m.

Ein lætti – ella ikki.

Hann er til staðar. Ein egin­ leiki, ið tykist hon­u m líka við­ fødd­u r og evni­n i at yrkja og skriva. Men inni við seg sjálv­a n ber hann ótt­a n og ræðsl­u na fyri deka­dentu spill­u ni og undir­gang­ inum. Ja, rætt og slætt fyri lagn­ uni.

– At yrkja er ein máti at halda í nakkan á mær sjálv­u m, sigur hann.

Orðini hava tyngd og viga nógv á vág­skál­i ni. Tónin avdúkar, at hann meinar tað í álvara.

Men hvat merkja tey, orðini?

Og hví er tað so um­ráðandi fyri yrkjar­a n við kringa penninum og poetisku lýsingunum at halda í nakkan á sær sjálvum?

– Eg óttist líkasælu og intel­ lektu­ellan dovin­skap og spíssborg­ ar­a n í mær. Tað er so lætt at falla fyri freist­i ng­u m og gerast offur fyri tí ment­a n­a r­ídnaði, sum týski heim­spek­i ng­u r­i n Theodor Adorno ávaraði um longu mið­ skeið­is í farnu øld. Tað er so lætt á okkara døgum at fara lætt um lívið, lena seg afturá og rura seg í blund við lætti­soppa­tilfari og tóm­u m kalori­u m og gloyma uppgávu­na at vera til staðar sum eitt re­flekt­er­a ndi menn­iskja, ið

fyri­heldur seg til heim­i n. Hugsa vit okkum ikki um og røkja upp­ gávu­na, skap­ast gróðrarbotnur fyri frá­støðu, og í frá­støðuni er vandi fyri kulda og kenslu­ loysi, at vit einki leggja í onnur menniskju og hava nóg mikið í okkum sjálvum. Tað er tað, ið eg óttist mest, og eg ræð­ist tankan um at vera eitt slíkt menniskja, sigur hann.

HARÐA LAGNAN Beinir Bergsson er 26 ára gamal, føddur í 1997.

Barnaheimið er í Sørvági.

Mamm­a n er skriv­stovu­k vinna, og páp­i n var hand­verk­a ri. Upp­vøkst­ ur­i n var góður og tryggur í heim­ bygd­i ni, men lagn­a n gjørdist kort­i ni hørð.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 9

Beinir varð blaðungur hart roynd­u r av lívi­num og gjørdist tíð­l iga tilvitaður um lívsins eksi­ stenti­ellu og stundum beisku grund­kor, tá ið pápin fekk staðfest krabba­sjúku. Hann andað­ist í 2010. Tá var Beinir bara 13 ára gamal og á gáttini til truplu og skift­a ndi tann­á r­i ni. Skúlin og fólk í nær­u m­hvørvi­num royndu sum fræg­ast at veita linn­a ndi hjálp. Beinir var til sam­røður hjá sálar­f røðingi og var partur av sorgar­bólki. Hann fekk til upp­ gávu at skriva um sorg­i na og festa á blað sínar tankar og kenslu­l igu upp­l iv­i ng­a r. Og hóast tað lá væl fyri at orða fyndug­a r setn­i ngar, var tað als ikki ein uppgáva, hon­ um hóvaði. Tvørtur­í móti.

– Eg hataði tað inn á sálina, sigur Beinir og letur tøgnina tala.

Tekstirnir vórðu tí skjótt skúgv­ að­i r til viks og goymd­i r burtur í skuffuni. Har lógu teir, fúnað­i r og næstan gloymdir, í fleiri ár.

Men so hendi nakað. Eitt hug­ skot stakk seg brád­l iga upp og fór at mala í høvdi­num. Beinir tók tekst­i r­nar fram aftur, snikkaði teir til og gav í 2017 út sítt fyrsta yrkinga­savn undir heiti­num ‚Tann lítli drongurin og beina­grind­ in‘. Savnið ber brá av sorg og sakni og heim­leys­u m kærleika.

Tað, sum í fyrstu syftu tóktist sum ein enda­leys líðingar­søga uttan stór­vegis meining, hevði fingið nýtt lív og luft undir veingir­nar. Ein 18 ára gamal ung­ lingi steig fram í ljósið við sínum gávum og sjáld­sama góðu evnum at yrkja og skriva.

Sjálvur heldur Beinir, at stórur munur er á fyrsta savni­num og tí seinna, ‚Sól­garðurin‘, sum kom út í 2021.

10 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

– Fyrra savnið er skrivað av ein­ um skrivandi menniskja, men ikki einum yrkjara. Tað er tað seinna savnið afturímóti, sigur hann.

Hann grundgevur millum annað við nær­skylda sam­band­ inum millum skap, form og inni­hald, ið er hugsað og flættað saman í eina hægri lista­l iga eind.

– Onkursvegna var kenslan, tá ið seinna savn­ið kom út, at skald­ skapurin varð øðrvísi vigað­u r, og

„Yrkjarin skal alla tíðina vera til staðar, sansa, upp­liva og taka til sín. Tað er ein máti at vera og vera til sum menniskja í hesum heimi.“ Beinir Bergsson

at eg á fyrsta sinni skuldi prógva mítt virði sum veruligur yrkjari, sigur hann.

Fýra ár eru millum tey bæði yrkinga­søvn­i ni, sum Beinir Bergs­son higar­til hevur latið úr hond­u m undir egnum navni.

Fýra ár er long tíð, á­sann­a r hann.

Og hóast søvn­i ni ikki eru stór í vavi, er ein orsøk at finna handan tíðar­hvar­v ið.

– Tað tekur drúgva tíð at yrkja og skriva inn á bein, at finna inn til sjálvan kjarnan í tí boð­ skapi, eg fegin vil hava fram í mín­u m yrk­i ng­u m. Tað krevst av einum yrkjara at duga neyvt at

lýsa tað, ið yrkt og skrivað verður um. Tí er tað at kalla eitt sisyfosarbeiði at yrkja og alla tíð­i na at lúka ókrút­ið burtur. Til endans er næstan einki eftir og bara tey orðini, sum veru­l iga hava týdn­ ing og neyvt lýsa tað, ið yrkjar­ in vil hava fram í ljós­mála; ein kensla, ein hend­i ng ella ein íkom­i n støða til dømis. Og kort­ ini hevur yrkjarin neyvan eitt full­f íggjað svar um lívsins loyni­ dómar. Heldur er talan sum oftast um ein undr­a ndi spurn­i ng og eina rann­sakan við orði­num og spíska­ða penni­num sum amboði, sigur hann.

EIN LÍVSSTÍLUR Arbeiðið sum yrkjari og skrivandi høvundur er ofta eitt ógvuliga undir­mett og lítið virðismett arbeiði, heldur Beinir Bergsson, tí yrkjarin er í grund­i ni altíð til arbeiðis. Tað er ein lívsstílur, sigur hann.

– Yrkjarin skal alla tíðina vera til staðar, sansa, upp­l iva og taka til sín. Tað er ein máti at vera og vera til sum menniskja í hesum heimi. Á nógvar mátar er tað ein filo­so­fisk og djúp­hugs­i n til­vera.

Ein máti at eyg­leiða og fanga løtu­ na og ymisku brigd­i ni. Tað er ein roynd at skilja og fata heim­i n og festa upp­l iving­a r­nar á blað. Yrkið sum yrkjari er tí bæði eitt kenslu­ ligt og eitt kogni­tivt arbeiði, og tað ræður um at vera opin fyri tí, sum vísir seg, sigur hann.

Men hvat er tað, sum Beinir Bergs­son yrkir um í sínum yrk­ ing­u m?

– Eg yrki í stóran mun um kær­leika, tí kær­leik­i n hevur nógv and­l it. Tað kann vera um ein

EXCEPTIONALLY PURE WATER FROM THE FAROE ISLANDS

W W W. K I RV I . F O

12 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

„Kynstrið sum yrkjari er at duga at lyfta eina per­són­liga uppliv­ing so langt upp­frá sum gjørligt, so talan verður um eina al­menna og univers­ella lýs­ing.“ Beinir Bergsson

universell­a n kærleika, næsta­kær­ leika ella um sam­k yndan kær­ leika. Tað kann eisini vera um vant­a ndi kær­leika, um kærleika, sum ikki er, sigur hann.

Men hann leggur dent á, at tað stund­u m kann vera bæði skila­ gott og neyð­ugt at gera skil­nað mill­u m persón­i n Beinir og yrkjar­ an av sama navni, tí yrking­a r­nar siga ikki neyð­turvi­l iga nakað um hansara persón­l igu upp­l iving­a r.

Tær endur­geva heldur eitt klípi av einum aftur­vend­a ndi, eksi­stenti­ ell­u m grund­tóna og spurn­i ng­ inum, hvat tað er at vera menn­ iskja.

– Kynstrið sum yrkjari er at duga at lyfta eina per­són­l iga upp­l iv­i ng so langt upp­f rá sum gjør­l igt, so talan verður um eina al­menna og uni­vers­ella lýs­i ng.

Rødd­i n hjá yrkja­ra­num skal vera erlig og autentisk, men ikki neyð­ turvi­l iga privat og persón­l ig. Tá er ein yrk­i ng ofta væl­eydnað, sigur hann.

Sjálvur heldur Beinir Bergsson, at tað er í grund­i ni nógv at krevja av fólki, at tey seta stund­i r av til at lesa yrk­i ng­a r og royna at skilja og fata tað, ið yrkjar­i n hevur upp á hjarta. Hann á­sannar, at tað er ein tíðar­k revj­a ndi ítrótt at lesa yrk­i ng­a r, tí ofta vil yrkjar­i n fáa lesar­a n at steðga á og dvølja við eitt­hvørt – at hugsa seg um.

– Eg havi varhugan av, at fleiri gevast at lesa yrking­a r, tá ið tey gerast dovin og ikki longur kenna tørv á sær at undrast, seta spurn­ ing­a r og leita eftir brigd­u m og frá­brigd­u m í til­veruni. Tað er harmi­l igt, tí yrkingar skulu bjóða lesara­num av, sigur Beinir.

ÓVISSAN Hóast evnini at yrkja og skriva dygd­a r­góðar tekst­i r eru eyð­sýnd, hóvar honum illa tankan um tann ser­l iga ein­stak­l ing­i n, ið skarar fram­ú r og verður hevjaður til skýggja sum eitt satt geni.

– Eg eri heppin og lukkuligur um at vera part­u r av einum spír­ andi og blóm­a ndi lista ­l ig ­u m um­hvørvi, og eg ivist stórliga í, um mínar yrk­i ng­a r høvdu verið so væl skriv­að­a r og egnað­a r til út­gávu uttan góð og dugnalig fólk rund­a n um meg, sigur hann.

Spurn­i ng­u r­i n er so, um vit skulu vænta fleiri yrkingar og út­ gáv­u r frá hansara hond.

– Tað fer tíðin at vísa. Í løtu­n i eri eg eitt sind­u r í iva, og fram­

tíð­i n hongur í leysum lofti, sigur hann.

Orsøkin er, at eitt innara stríð hevur tikið seg upp millum skriv­ ing­i na øðrumegin og annað ger­ andis hinu­megin. Ein veruleiki, ið er ein saman­renn­i ng av fleiri ymsum viðurskiftum.

– Ein av mínum størstu dreym­ um er at fáa børn. Men tað er ikki júst tann lættasti vegurin sum sam­k ynd­u r, heldur ikki sum sam­ kynd­u r í parlagi, tí harðar treytir verða settar til foreld­u r, sum vilja ætt­leiða, sigur hann.

Og so eru tað allar hinar treyt­ ir­nar. Tær pen­i nga­l igu ikki minst. At vinna til lívs­i ns uppi­ hald sum lista­fólk, ið ikki hevur fasta inn­tøku, men skift­a ndi, er ofta ein stór av­bjóð­i ng og møt­i r ikki altíð væl­v ild í sam­felag­num.

Pen­i nga­stovn­a r­n ir fáa toyggið fyri at seta ov harðar treyt­i r fyri láni til bústað og egið heim.

– Púra vanlig fólk, fyri ikki at tala um lista­fólk, ið arbeiða undir ó­vanlig­u m um­støðum við skift­ andi inn­tøku, hava ongan kjans, sigur hann og leggur afturat, at soleiðis átti tað ikki at verið.

Og so venda vit aftur til spurn­ ing­i n, um fleiri yrkingar og út­gáv­ ur kunnu hugsast.

– Møguliga og møguliga ikki.

Eg vóni tað, men eg eri eisini kom­i n til ta niðurstøðu, at eg livi fínt, um ikki fleiri útgávur leggj­ast aftrat. Tað hevur minni at siga fyri meg, um fólk síggja meg sum yrkj­a ra og listafólk og vænta nakað av mær. Eg eri fyrst og fremst eitt menniskja, sum vil vera til staðar í lívi­num, sigur hann.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 13

„Eg eri fyrst og fremst eitt menniskja, sum vil vera til staðar í lívinum.“ Beinir Bergsson

FAKTA: Beinir Bergsson er 26 ára gamal, fødd­ur í 1997.

Hann er yrkjari og týðari og hevur lisið týskt, bókmentir og týðingarfrøði á lærda háskúlanum í Reykjavík.

Hann lesur í løtuni ritlist á útbúgv­ing­ini í listaligum arbeiði á Fróð­skapar­setri Føroya.

Beinir Bergsson hevur higartil latið tvey yrkinga­søvn úr hondum. Tað fyrra, ‚Tann lítli drongurin og beina­ grind­i n’, kom út í 2017, og tað seinna, ‚Sól­garð­u r­i n’, í 2021. Yrkingasøvnini eru týdd til onnur mál, eitt nú ís­ lendskt, danskt og grikst.

Fleiri av yrkingum hansara hava stað­ ið á prenti í føroyskum tíðarritum, og aðrar yrkingar eru somuleiðis givn­ar út í bløðum og tíðarritum uttan­lands.

Beinir Bergsson varð sum tann fyrsti heiðrað­ur við Ebbu-virðis­l øn­ini hjá Rit­h øvunda­felagi Føroya í 2018.

Hann var innstillaður til Norður­lend­ sku Bók­m enta­virðis­l øn­ina í 2021 fyri yrkinga­savnið ‚Sólgarðurin’.

14 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

Think mash-up.

Think grazing sheep outside the shopping centre. Think DJ-sets inside, while sea shanties are sung outside. Think medieval costumes with the latest smartphones in their pockets. Think small island life and city life in the same sphere. Think modern architecture with a turf roof. Think fusion cooking in a 300-year-old house. Think internet everywhere and Big Brother nowhere. Think mash-up. Not made-up.

Welcome to Tórshavn.

I dread

indifference and intellectual laziness It’s easy to fall prey to temptation and the cultural industry.

Beinir Bergsson, poet, dreads the oblivious bourgeoisie existence. Destiny and underground culture in the capital have driven the blossoming poet

16 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

TEX T: J ÁK U P B O G I JO E N S E N I M AGES: SÚSA N N A S M IT H JO H A N S E N

B

einir Bergsson embodies the new generation of writers in Tórshavn’s dynamic underground culture.

We meet at a café and I note that he is present. A quality as innate as his talent with the pen.

Still he fears decadence and decay: ‘Writing is a means of holding myself to account,’ he confides in earnest.

Asked why, he paraphrases German philosopher, Theodor Adorno: ‘It’s easy to cruise through life lulled by vapid content (...) forgetting our task of being present and reflecting on the world. If we forget, distance can take hold with its inherent risk of numbness and indifference (...)

It’s my greatest fear, the thought of being that kind of human.’

TOUGH BEGINNINGS The poet grew up in a loving home in Sørvágur, but his father was diagnosed with cancer and passed when Beinir was aged only 13.

His nearest did their best to support him. In counselling he was tasked with writing about his thoughts and emotions and discovered a knack for crafting phrases, but didn’t enjoy it.

‘I hated it with all my soul,’ Beinir says and lets silence say its piece.

He quickly stuffed the texts in a drawer and forgot about them.

Until he in 2017 dug out and reshaped them into his first collection titled ‘Tann lítli drongurin og beinagrindin’ (The little boy and the skeleton).

It was marked by longing and homeless love, but took senseless pain and gave it a different life.

At 18 Beinir stepped into the literary light.

The poet considers his second collection, ‘Sólgarðurin’ (The Sun Trap) worlds apart: ‘The first was penned by a writing person. The latter by a poet.’

that truly matter and describe exactly what the poet wants to elucidate.

‘And yet the poet hardly has any perfect answer to life’s enigmas. More often than not it’s a wondrous questioning, an exploration with words and a sharp pen,’ Beinir admits.

A LIFESTYLE

“Poets are called on to always be present and sensing. It’s a way of existing as a human in this world.”

Beinir Bergsson

He points, among other aspects, to form and contents meticulously intertwined into a higher artistic whole in the latter. He felt he had to prove himself.

Four years separate the publications. Beinir shares that it takes a long time to get to the core of a poem. Poets must be able to describe precisely what they write about. It’s a Sisyphean task, weeding until all that is left are words

Poets are called on to always be present and sensing. It’s a way of existing as a human in this world. A philosophical existence attempting to understand. So it’s both emotional and cognitive work. A lifestyle, Beinir says.

His poems are largely about love’s many faces: universal, gay, absent. Beinir cautions readers to distinguish between person and writer: ‘A poet’s voice should be honest and authentic, not necessarily private or personal.’ Poetry is a distillation of personal experience into universal description.

Asking readers to take the time to read and try to understand poetry is no minor request. It’s time consuming, poets often want readers to stop and think.

Beinir suspects that most people give up poetry when they no longer feel a need to wonder, question or look for nuance in life. Poetry is meant to challenge readers.

UNCERTAINTY Beinir is ill at ease with the concept of the gifted genius: ‘I’m lucky and happy to be part of a blossoming artistic environment,

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 17

“I’m first and foremost a human being who wants to be present in life.”

Beinir Bergsson

FACTSHEET: Beinir Bergsson is 26-years-old and was born in 1997.

He’s a poet and translator and has studied German, Literature and Translation at Reykjavík University.

He’s currently studying for a BA in Creative Writing at the University of the Faroe Islands.

and seriously doubt whether my poetry would be as well written or suited for publication without kind and talented people around me.’

Today Beinir is torn between writing and other aspects of life, including starting a family: ‘It’s not the easiest path when you’re gay, not even once you’ve found someone, because the terms of adoption are so strict.’

And then there is the mundane, money for one. Earning a

18 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

living as an artist is a challenge and banks aren’t helpful: ‘Regular people, not to mention artists, working under unusual circumstances with variable income don’t stand a chance.’

The poet hopes to publish more, but has concluded that he’ll be fine if it isn’t to be: ‘It matters less to me whether people see me as an artist and expect something of me. I’m first and foremost a human being who wants to be present in life.’

Beinir Bergsson has published two poetry collections. The first, Tann lítli drongurin og beinagrindin, was published in 2017, and the latter, ‘Sólgarðurin’ (The Sun Trap) in 2021.

The collections are available in Ice­ landic, Danish, Greek and The Sun Trap is due for publication in English

by Francis Boutle Publishers.

Several of his poems have been published in local and international magazines and periodicals both in print and online.

Beinir Bergsson was the first recipient of the Ebba Award handed by Rithøvundafelag Føroya in 2018.

He was nominated to the Nordic Council Literature Prize in 2021 for the poetry collection ‘The Sun Trap’.

Experience the breathtaking Faroe Islands from sea. www.bluegate.fo

Boat tour to: DRANGARNIR SEA STACKS MÚLAFOSSUR MYKINES

Scan here!

SK R IV A Ð HE VUR PÆ TUR E VE N S E N M YND IR : R Ó G VI LA N G G A A RD

David leitar eftir svari um lívið á

M ARS Er lív avmarkað til jørðina, ella byrjar tað, um bara líkindi eru til tað?

Tað er stóri spurningurin hjá føroyska rúmdargranskaranum David Arge Klevang, sum í summar bleiv heiðraður fyri at menna eitt serligt tól, ið leitar eftir lívi á gongustjørnuni Mars

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 21

D

ámurin á DTU Space er spentur og rokutur at hugsa um, sigur hann og kemur við einum hetta hós­k vøld­ið á DTU Space. Vit skriva dømi: 18. februar 2021, og um eina lítla løtu skal rov­ – Hygg upp á himmalin eftir einari reyðari ar­i n Per­sev­er­a nce seta seg á gongu­stjørn­u ni gongustjørnu eitt kalt og klárt vetrarkvøld Mars eftir sjey mánaða drúgva ferð frá jørð­i ni. og ímynda tær, at á hasum lítla prikkinum, Hesa løtuna fara nógvir tankar ígjøgnum hundrað­tals kilometrar burtur, koyrir ein tons­ høvd­ið á føroyska rúmdargranskaranum David tung­u r rovari við tínari útgerð ...

Arge Klevang, sum er ein, ið er staddur á DTU David steðgar á og hugsar seg um, áðrenn Space í kvøld. Í fleiri ár hevur hann ment hann heldur fram: hetta heilt av­ger­a ndi tólið, kallað PIXL, sum úr – Tað var ófatiligt at fáa fyrstu dáturnar rúmdar­bili­num skal kanna saman­seting­i na av niður aftur á jørðina og síggja, at hetta veruliga gróti og finna tekin um, at lív kann hava verið er frá Mars. Kenslan at fáa tað úr einum tóli, á Mars. ein sjálvur hevur sent upp hagar, er ... ja, tað er Føroyingurin er serliga spentur og fjáltur­ púra svakt. stung­i n, tí har er so nógv, sum kann enda galið í lending­i ni. Ella rættari sagt, har er ómetaliga UMSKRIVA SØGUBØKURNAR nógv, sum skal ganga rætt, um tað skal eydnast Perseverance at lenda bleytt – ella í øllum før­ Talan er um eina sendiferð til Mars fyri umleið um í heilum líki.

16 milliardir krónur, og vónin er heilt einfalt At miðlar úr allari verðini fylgja við, ger ikki at finna prógv um, at lív hevur verið á Mars í trýstið á David og starvsfelagarnar minni. forn­a ri tíð.

Lukkutíð eydnast tað – touchdown! Við hjálp Og tí skal Perseverence eftir ætlan finna út av frá hitaskjøldri, fallskíggja, rakettmotorum við at leita eftir avleiðingum av lív­f røði­l ig­u m og tyrlu lendir Perseverance í virk­semi í fossilum steinum so øllum góðum. Tað er fagnaðar­ sum strom­ato­l ittum, sum vit róp á DTU Space, og starvs­ eisini kenna frá jørð­i ni. Tólið felag­a r­n ir háls­fevn­ast av berari PIXL, sum David hevur ment, gleði, eins og tey gera í USA, har skal hjálpa við at finna tey røttu NASA sjálvandi eisini fylgir við støðini og leita eftir bio­signatur­ frá høvuðs­sætinum. um við at gera mikroskopiskar Nú er hálvt triðja ár liðið mátingar av evna ­f røði­l igu síðan hesa stór­hend­i ng, og hóast saman­setingini. mars­ævin­t ýr­ið nú er vorðið til – Vit hava ikki funnið leivdir ger­a ndis­dag, minnist David við frá mikro­org­a nism­u m enn. gleði aftur á lend­i ng­i na.

Men vit hava mátingar, sum – Eg kann enn væl gerast slig­ kunnu geva á­bending­a r um in av undran, tá ið eg hugsi um góðar um­støður fyri bakteri­ell­ tað. At vit í roynd og veru hava um virk­semi. Vit hava lært, at David Arge Klevang fram­leitt nakað, sum beint nú bakteri­u r væl hava kunnað livað er uppi á Mars, er næstan ikki til í um­hvørvi­num á Mars í fornari at skilja, sigur David Arge Klevang, sum júst er tíð. Tí har eru orka, føðslu­evni og vatn, um­ aftur­kom­i n til Danmarkar frá arbeiðs­ørindum framt at hit­i n er passa­l ig­u r. So lík­i nd­i ni fyri, at í París. lív hevur kunnað verið har, eru rætti­l iga góð, – Altso logiskt og vísindaliga skilir mann forklárar David. tað. Alt tað faktu­ella. Og mann sær tað jú eisini Perseverance hevur millum annað kannað við sín­u m egnu eygum, at alt er, sum tað skal botn­i n í gos­koppi­num Jezero, og tá kundi PIXLvera. Men tað filosofiska er nakað annað. So tól­ið stað­festa, at botnurin ikki var legu­g rýti, tá ið mann setur logikkin til síðis, er tað stórt men grót­bræð­i ng.

„At vit í roynd og veru hava fram­leitt nakað, sum beint nú er uppi á Mars, er næstan ikki til at skilja.“

22 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

– Vit vórðu noydd at umskriva søgubøkurnar við hesari dátuni, sigur David lítillátin, men eitt sindur flennandi á málinum.

– Tað tók einar tríggjar mánaðir at sannføra hini um hetta. Tá ið fyrst ein konsensus er, er ofta ringt at venda tí aftur.

Hvussu er tað at vita?

– Tað er fantastiskt. Vit hava alla tíðina havt var­hugan av, at hetta tólið er tað, sum best kann út­g reina søguna av Mars. Tí henda tøknin er so nógv betri enn tað, sum áður hevur verið, svarar David sannførdur.

– Og at vita, at vit á DTU Space hava gjørt okkara til, at tað riggar, sum tað skal. Tað gevur nøgd­semi. Absolutt.

– Eg meini so við, tað hevði verið spell, um PIXL kom allan vegin upp á Mars og ikki riggaði samsvarandi væntanunum. So í roynd og veru hevur PIXL gjørt akkurát tað, tað er sniðgivið til. Nevniliga at vera tungan á vágskálini fyri at skilja, hvat vit síggja har uppi, sigur hann.

VÆLEYDNAÐ Upprunaliga ætlanin var, at rovarin skuldi halda í tvey jarðar­á r – altso tvey á jørðini og eitt á Mars. Nú vit skriva 2023, er sendiferðin farin væl um normeraðu tíðina.

– Um rovarin gevst at rigga nú, hevði sendi­ ferð­i n framvegis verið væleydnað, sigur David og greiðir víðari frá: – Øll upprunamálini av sendiferðini eru klárað. Men av tí at rovarin framvegis riggar væl, verð­u r sendi­ferðin nú víðkað til tað, vit kalla ‚extend­ed mission‘, har størri fokus verður at stuðla upp undir ta sendiferðina, sum eitur Mars Sample Return, sum í stuttum snýr seg um savna grót, smá­steinar og støv frá Mars í íløt, senda tey aftur til jørðina og greina tilfarið.

Henda sendiferðin fer allarhelst at vara í minst átta ár – tað merkir, at rovarin helst skal rigga til 2030.

Umframt hesa víðkaðu sendiferðina er ætlan­i n kom­a ndi árini at kanna tær leiðir, har vatn­ið er runn­ið inn í goskoppin Jezero og økið og lend­ið uttan­u m, sum liggur upp at gos­kopp­ inum. Hetta fer í enn størri mun at lýsa geo­log­

24 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

isku søgu­na hjá Jezero, sum er um­ráð­a ndi fyri røttu sann ­før­i ng­i na um tekin um bio­signa­tur­ ar.

– At leita eftur biosignaturum er sum at leita eftir húki á bládýpi, men vit leita enn. Finna vit nakað, so er eingin ivi um, at toymið aftan fyri Perseverance broytir ætlanir og fer ‚all in‘ at granska hesi teknini og lendið rundanum, sigur David.

At leita eftir biosignaturum og lívi er annars ikki einasta endamálið við Perseverance verk­ ætlan­i ni. Tí ætlanin er eisini at gera klárt til, at menniskju kunnu vitja á Mars – í fyrsta lagi við at gera ilt burtur úr koltvísúrni við royndartóli, og í fram­tíð­i ni er ætlanin at gera ein heilan basa.

AUTOMATISERINGAR SPARA MILLIÓNIR Perseverence er ein sera framkomin rovari, sum av tí sama krevur nógv fólk til at stýra og tulka allar dátur­nar, sum koma frá honum.

– Raksturin kostar nógv. Væl meira enn til ein fylgi­svein. Tí vit skulu alla tíðina for­telja honum, hvat hann skal, sigur David Arge Klevang og vísir á, at eini 50 fólk eru til arbeiðis hvønn dag bara fyri at reka hann. Aftrat tí eru fleiri hundrað gransk­a r­a r, sum arbeiða við dátu­num frá honum og øðrum í sam­bandi við sendi­ferð­i na.

Tað veri seg jarðfrøðingar, verkfrøðingar, teldu­f røð­i ng­a r, navigatør­a r og so víðari. Sum verk­f røðing­u r fæst David mest við at menna tól­ið meira til betri mátingar, og sum granskari fæst hann mest við at tulka dáturnar frá teim­ um optisku mát­i ng­u n­u m frá Mars.

– Hvør dagur á Mars kostar tilsamans einar 28 milliónir krónur. Tað er samlaði miðal­prís­ ur­i n fyri normeraðu tíðina, um bygging og snið­gev­i ng verða roknað við. So um tú hevur ein hálvan dag, sum tú ikki gagnnýtir til fulnar, so verða 14 millión­i r jú blakaðar út gjøgnum vind­eygað, sigur hann frá.

Av tí sama er ætlanin nú at automatisera rovar­a n upp­a ftur meira.

– Perseverance kann væl koyra sjálvur, so hví skal hann ikki kunna gera mátingar sjálvur?

Í juni fekk David Arge Klevang fína virðisløn fyri sítt arbeiði við PIXL-tólinum. Talan er um ‚Elektrofondets Videnskabspris 2023’, sum Elektrogrunnurin hevur latið. Virðislønin var 30.000 krónur.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 25

Um vit kunnu auto­mati­sera alt, so kunnu vit spara nógvar út­reiðsl­u r fram til 2030. Harvið fáa vit eisini meira eyg­leiðing­a r­tíð.

David steðgar á aftur og ger greitt: – Altso, vit mugu gagnnýta hvønn tann eina­ sta dag á Mars.

DREYMURIN OG VÓNIN Hvat droymir tú um við hesari sendiferðini?

– At fáa svarað nøkrum spurningum um lív­ið. Um hvussu tað byrjar. Tað hevði verið tað størsta, svarar David spentur og glaður, áðrenn hann aftur fer til tað meira tekniska og seriøsa.

– Vit hava jú svarað nøkrum spurningum. Vit síggja, at saltið har er avleiðing av vatnvirksemi.

So nógv kunnu vit siga. Men tað merkir tó ikki neyð­tur­v i­l iga, at har hevur verið saltvatn.

– So ja, um vit kunnu koma so langt, at vit kunnu brúka PIXL til at vísa á biologiskar aktivitet­i r, hevði tað verið heilt fantastiskt.

26 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

Hvat sigur tín búkkensla? Heldur tú, at har er ella hevur verið lív á Mars?

– Sum granskari royni eg at lata vera við at vóna. Eg royni at brúka vísindaligar hættir at gera met­i ng­a r útfrá. Har má eg bara traðka eitt fet aftur og spyrja: Er lívið eitt fyribrigdi, sum er av­markað til jørðina, ella kann tað byrja, um bara lík­i ndi eru til tað? Ella kanska er tað flutt millum Mars og jørðina við meteorum?

David vísir á, at júst hetta er ein øgiliga prinsipi­ellur spurningur.

– Her á jørðini er tekin um lív, næstan sama hvar vit hyggja. Eisini har vit hugsa, tað ikki ber til, tí tað er ov kalt, heitt, eitrað ella annað.

Tað er ófatiligt, hvussu væl lívið kann laga seg til ymsar umstøður, sigur David Arge Klevang, sum tí ikki dugir at argumentera fyri, hví tekin um lív ikki skuldi verið funnið aðrastaðni enn her á jørðini.

– Vit vita, at har hevur verið ein atmosfera og flótandi vatn á Mars, og vit vita eisini, at har hevur verið nóg heitt til, at lív kann trívast har.

– Spurningurin er tí í veruleikanum, um lív­ið er av­markað til jørð­i na ella aðrar gongu­stjørn­ ur. Tá ið vit hava svarað tí, er spurningurin, um lívið er avmarkað til okkara sólarskipan.

Gjøgnumgangandi motivatiónin hjá Davidi og hinum fyri at svara hesum stóru og abstraktu spurningunum er, at tey vilja vita í staðin fyri at gita.

– Mín varhugi er, at um vit leita nóg leingi, so fara vit at fáa svar – sum uttan iva leiða til aðrar spurningar. Leita vit nóg leingi, vænti eg at finna okkurt tekin, sum vit fara at tyggja uppá í áratíggju.

FAKTA: Navn: David Arge Klevang Aldur: 40 ár Bústaður: Birkerød, men er úr Havn Útbúgving: Elektroverkfrøðingur frá DTU Space (2011). Ph.d. í rúmdartøkni og fylgisveinum (2016).

Starv: Lektari á DTU Space Privat: Giftur og tvey børn

BRÚGVASIMULATOR

MASKINRÚMSSIMULATOR

HEILSUSIMULATOR

ROYN TÍNA VITAN Í VERULEIKAKENDUM UMSTØÐUM

TAK SKEIÐINI TÁ TÚ ERT HEIMA Vit hava nýggjastu tøknina og bestu umstøðurnar at læra nýtt.

Siglir tú úti ella heima er tað ómakaleyst at taka skeiðið hjá okkum. Vinnuháskúlin hevur í 130 ár útbúgvið tey bestu av teimum bestu.

VIT BJÓÐA ØLL SKEIÐ  BRM-skeið

 ERM-skeið

 ECDIS-skeið

 Tecdis-skeið

 GOC-skeið

 Heilsu-skeið

 DP-skeið

 ARPA-skeið

 Eldsløkkingar-skeið

 Trygdar-skeið

 SSO-skeið

 Stroppa-skeið

… og nógv onnur skeið

Finn skeiðsyvirlit og tilmelding á www.skeid.vh.fo

Vinnuháskúlin · Boks 104 · 110 Tórshavn Tel 350 250 · info@vh.fo · www.vh.fo

David is looking for answers about

life on Mars Is life something that’s limited to Earth or does it arise if the conditions are right? It’s the question Faroese space researcher David Arge Klevang grapples with. He was awarded a prize this summer for a tool that searches for life on Mars.

FACTSHEET: Name: David Arge Klevang Age: 40 Address: Birkerød, but he’s from Tórshavn Degree: Electrical Engineering, DTU Space (2011). PhD in Space Technology and Satellites (2016).

Work: Lecturer at DTU Space Home: Married with two children In June David Arge Klevang received a prestigious award for his work with PIXL. The 2023 Elektrofondets Science Award.

28 |AATLANTIC REVIEW winter 2023 DKK 30,000 cash award.

TEX T: P ÆT U R E V E N S E N I M AGES: R Ó G V I L A N G G A A R D

I

t’s been two years since the rover Perseverance landed on Mars, but David is still lost for words when he dwells on having been part of creating something, which is on Mars as we speak: ‘Logically and scientifically you understand it. (...) philosophically it’s another story.’

David pauses: ‘getting the first data back to Earth, seeing it was actually from Mars. The feeling that it’s from an instrument you sent up there yourself ... it’s crazy.’

REWRITING THE HISTORY BOOKS The hope of the 16-billion-kroner Mars mission is quite simply to find proof of life on Mars in ancient times.

The plan is for Perseverance to find this out by searching for evidence of biological activity such as stromatolites, fossils we also find on Earth. The tool PIXL, which David developed, will assist with identifying the right locations to look for biosignatures by taking microscopic measurements of chemical compositions.

‘We haven’t found microorganism remains yet. But our measurements indicate conditions ripe for bacterial activity. We’ve learned that bacteria could well have survived on ancient Mars. There was energy, nutrients and water, and the right temperature,’ David explains.

When Perseverance examined the bottom of the crater Jezero, PIXL found that it wasn’t composed of sedimentary rock, but molten igneous rock.

It took three months to convince the others David laughs, but the data rewrote the history books.

For David it’s an incredible feeling knowing that DTU Space created the best placed instrument to analyse the history of Mars. They felt it had the potential, as it’s such an improvement on previous technology, and now it’s doing what it was designed for feeding back crucial data.

A SUCCESS The rover was intended to last for two earth years – two years on Earth are equivalent to one on Mars. It’s outliving expectations. The original mission targets have been met, so the rover has moved to its extended mission: supporting the

Mars Sample Return, a mission to send rocks, pebbles and dust back to Earth for analysis.

It will take at least eight years, so the hope is that the rover will function until 2030. Plans include studying the areas where water flowed into Jezero and the surroundings in order to map its geological history in greater detail, which is crucial for the correct analysis of biosignatures.

‘Searching for biosignatures is like looking for a hook in the deep sea, but we’re still searching.

If we find anything there’s no doubt that the team behind Perseverance will change plans and go all-in researching these signs and the surrounding area,’ David explains.

But this isn’t the only mission goal. The plan is also to prepare for a manned mission to Mars, initially by experimenting with oxygen production.

THE DREAM David’s biggest dream for the mission is answering some questions about life. How it began.

Some answers have been found, for example that salt on Mars is a consequence of water activity. Still, it doesn’t necessarily mean there was saltwater.

When asked about his gut feeling, David explains that as a researcher he tries not to hope, but apply scientific method. He takes a step back asking: ‘Is life something that’s restricted to Earth or can it arise as long as conditions are right? Or was it transferred between Mars and Earth by meteors?’

On Earth life is nearly anywhere we look.

Even where it’s freezing, boiling or poisonous.

Life has proven adaptable, so David has no arguments to support why there shouldn’t be signs of life elsewhere.

We know that Mars had an atmosphere and liquid water and that it’s been warm enough to sustain life.

David’s underlying motivation for answering these big abstract questions is the thirst to know rather than guess: ‘My feeling is that if we search long enough, we’ll find an answer, which will probably give rise to other questions. If we search long enough we’ll find some sign to mull over for decades.’

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 29

SKR I VAÐ H EVU R E L IN M IR JA M S D Ó T T IR M Y N DI R : SÚSA N N A S M IT H JO H A N S E N

Vil liva av

føroyskum urtate Fyri tveimum árum síðan fór Durita Hansen undir at framleiða urtate undir navninum URT. Tað hevur gingið skjótt og væl hjá fyritøkuni, og ætlanin er at vaksa um virksemið og liva av urtate burturav

Á

einum stykki í eysturbýnum í Havn hevur Durita Hansen te­plant­asju. Talan er um eitt ó­bygt grund­stykki, góðar 600 fer­metr­a r, sum ligg­u r framman fyri hús­i ni hjá pápa hennara. Her hevur hon gróður­sett alskyns urt­ ir, sum hon síðan heyst­a r, turk­a r og pakkar. Hvørt einasta te­bræv er gjørt við hond, og øll familjan tekur lut í fram­leiðsl­u ni hjá fyri­ tøku­n i URT, sum ger føroy­skt urta­te.

Tað, sum vit kenna sum van­l igt te, er frá plantu­n i Camellia sinen­ sis, sum bara veksur í Asia, men urta­te verður gjørt úr als­k yns urt­u m og fram­leitt kring heim­ in. Durita brúkar ser­l iga notu,

myntu, kannu­bjøllu­v ísu, baldurs­ brá, rølik, fenniku, lyng­blómu, hylli­blómu og brob­ber.

Umframt stykkið í Havn hevur hon fingið loyvi at taka notu av ein­u m stykki heima á Sandi, har notan veksur serliga væl.

FRÁ KAFFIDREKKARA TIL URTATEFRAMLEIÐARA Durita Hansen er 37 ára gomul, ættað úr Havn og útbúgvin tann­ lækna­at­støð­i ng­u r. Tað lá ikki í kort­u n­u m, at urtate skuldi verða hennara livi­breyð, og til fyri fáum ár­u m síðan var hon mest kaffi­ drekk­a ri. Hon hevur altíð verið kreativ og dámað væl at brúka

hend­u r­nar. Í búkinum hevur hon ein í­verk­seta, og so hevur hon eisini stóran áhuga fyri plantum og vøkstri. Saman­renning­i n av hesum áhuga­mál­u m hevur lagt lunn­a r undir fyri­tøkuna URT. Íblásturin at fara undir før­oy­ ska urta­te­f ram­leiðslu kom, eftir at hon hevði verið á há­skúla á Sandi.

Durita Hansen var á skeið á Matog mold­ment­a n­a r­skúla­num í tveir mánað­i r, og har royndi hon føroyskt urtate fyrstu ferð. Aftur­ kom­i n til Havnar lá hon og sólaði sær í garði­num millum allan vøksturin í hava­num.

– Knappliga kom hugskotið til mín um at gera eina fyritøku, sum fram­leiðir før­oy­skt urta­te.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 31

So havi eg fing­ið fam­i lju og vinir at smakka ymisku bland­i ni, og út frá tí havi eg funnið út av, hvat riggar og ikki, sigur Durita Hansen.

HVØRT EINASTA TEBRÆV GJØRT VIÐ HOND

Eg hugsaði við mær sjálvari, at tað er ótrú­l igt, at eingin hevur funnið upp á hetta fyrr, tí tað er jú so upplagt við tí vøkstri, sum er í Føroy­u m, sigur Durita.

LEITAÐI VITAN Í GOMLUM BÓKUM Tað var skjótt frá tanka til handl­ ing. Durita fór í gongd beinan­veg­ in við at seta seg inn í evnið. Hon leitaði sær millum annað vitan á bóka­savni­num, har hon fann eina rúgvu av føroyskum bók­u m um, hvussu planturnar í Føroy­

32 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

um eru brúkt­a r til heilsubót.

Eis­i ni fann hon íblástur í ís­lend­ sk­u m bók­u m, tí plant­u r­nar eru í nógv­u m før­u m tær somu í Føroy­ um og Ís­landi.

– Eg brúkti eisini nógva tíð at ganga og hyggja, hvat veksur í Føroy­u m. Eg gekk nógv í hagan­ um, og eftir eina tíð fór eg so smátt at seta ymiskar plantur niður.

Hon royndi seg fram við at blanda ymisku urtirnar.

– Eg havi onga útbúgvin á øki­num, so eg havi roynt meg fram við ymisk­u m smakk­u m.

Sambært Duritu goymir føroyska náttúran eina heilt serliga smakk­ upp­l iv­i ng, sum ikki fæst aðra­ staðni. Millum trí- og fýra­túsund løg­g ildar pakkar av urta­te um árið fær hon fram­leitt sum er.

Løg­g ilda teið eru tey trý høvuðs­ bland­i ni, sum hon sel­u r. Av tí, at hon ikki hevur nóg mikið av før­ oy­sk­u m urt­u m, bland­a r hon tey saman við út­lendsk­u m urt­u m.

Aftur at tí eru eis­i ni ser­bland­i ni, har hon brúkar føroyskar urt­i r burtur­av. Ser­bland­i ni eru ikki løg­g ild. Heilsu­f røði­l iga starvs­ stovan hevur góð­kent eitt stykki á Sandi og stykk­ið í Havn til løg­ gilda fram­leiðslu. Til ser­bland­i ni brúk­a r hon plant­u r, sum vaksa á øðrum stykkj­u m, og tí verða hesi ser­bland­i ni merkt sum ‚óløg­g ild‘.

Helvt­i n av til­fari­num til teið er dyrkað á egn­u m stykki, og hin helvt­i n er vill­a r urt­i r. Tað er eingin trupul­leiki at selja tað, hon fram­leið­i r, heldur tvørtur­í móti, sigur Durita.

Fyritøkan leigar seg inn í iNOVA, har hon vaskar, turkar og bland­a r ymisku plant­u r­nar, sum hon síðan saman við elstu dóttr­ ini pakkar í eitt og eitt tebræv.

Faroese handknitting yarn, knittingpatterns and knitwear heritage.

Substainable 3D production made locally in Faroe Islands.

Navia Store Toftir - Navia Store SMS - Duty Free Airport - www.navia.fo

HÓPFÍGGING SETTI FERÐ Á Í fjør søkti Durita hópfígging til turki­ovn­a r, og tað eydnað­ist henni at fáa 86.000 krónur. Tað lætt­i r mun­a ndi um rakst­u r­i n ikki at hava lán í banka­num.

– Ætlanin er at kunna liva av URT, men beint nú havi eg skert virk­semi, tí eg eri í barns­burðar­ far­loyvi.

Marknaðurin er í løtuni fyrst og fremst í Føroyum. Stórur part­u r av sølu­n i er til føroysk­a r fyri­tøk­u r, so sum hotell, kafe­i r og mat­stov­u r. Durita brúkar nógv sosial­a r miðl­a r til marknað­a r­før­ ing og selur gjøgn­u m sína heima­ síðu og hjá Østrøm. Hon sigur seg merkja eitt rák, har fólk hava fingið eyg­u ni upp fyri ymisk­ um sløg­u m av teið, og hvussu tað kann brúk­ast sum heilsu­bót.

Størsti part­u r­i n av privatu kund­ un­u m eru kvinn­u r oman fyri 30 ár. Og Durita metir sjálv, at talan er um kvinn­u r, sum leggja dent á heilsu og sunn­a n lívs­stíl.

– Fólk keypa aftur og aftur, og tað man vera tekin um, at tað smakk­a r væl, sigur hon.

Talan er um eina vøru, sum er gjørd í Før­oy­u m og tí kemur undir heit­ið ‚stutt­flutt‘, sum eis­i ni er uppi í tíð­i ni. Tað er gott fyri um­hvørv­ið, at vøran ikki er inn­flutt, og so er te eis­i ni gott fyri heilsu­na, sigur Durita.

Nú virksemið hjá URT er skert í eina tíð, hevur hon eisini hildið aftur við marknað­a r­førsluni á sosial­u m miðl­u m, tí hon sigur, at tað er saman­hang­u r mill­u m sølu og hennara upp­sløg á Insta­g ram.

– Hvørja ferð, eg geri eitt upp­ slag, so koma fleiri bí­legg­i ng­a r.

Men tað hevur týdn­i ng, at eg havi vøru­na at selja, og við ein­u m ný ­føð­i ngi er av­mark­að, hvussu

34 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

nógv eg klári at fram­leiða, sigur Durita, sum tó ætlar at fáa virk­ sem­ið upp aftur á fult bluss um eina tíð.

tíð­i ni kundi selt mínar vørur á flog­vølli­num.

UMHVØRVISVIRÐSLØNT TE URT varð fyrr í ár heiðrað við Grønu um­hvørvis­v irðis­løn­i ni hjá Tórshavnar kommunu. Virðis­løn­ in varð handað 13. mai, og hesin dagur­i n skuldi vísa seg at gerast heilt serlig­u r fyri Duritu, sum var komin á sopp­i n.

– Tey ringja frá kommununi kl.

17.30 og boða frá, at eg havi fingið henda heið­u r, og eg skuldi koma at taka í­móti honum sama kvøld.

Men ein tíma eftir, at eg fekk boð­ ini, fái eg verk­i r, og tí fekk eg ikki møtt til handanina. Hetta var eitt stuttligt samanfall, sigur Durita.

Hon heldur tað hava týdning at fáa tílíkan heiður, tí tað hevur við sær, at fleiri fólk fáa eyguni upp fyri URT.

VIL VAKSA UM VIRKSEMIÐ

„Fólk keypa aftur og aftur, og tað man vera tekin um, at tað smakk­ar væl.“ Durita Hansen

– Eg havi tó altíð vøru hjá Østrøm, og har eru eisini nógvir út­lend­i ng­a r, sum keypa, so hetta hev­u r á­huga hjá ferða­fólki. Tí hevði verið gott, um eg í fram­

Durita sær nógvar møguleikar í fyri­tøku­n i. Enn er framleiðslan bara til heimamarknaðin, tí hon hevur ikki umstøður í løtuni til at framleiða meira, men ætlanin er at vaksa um framleiðsluna, og til tað krevst størri lendi.

– Eg havi ligið framvið at keypa eitt stykki, men tað hevur ikki eydn­ast enn. Alt er vorðið so dýrt, men vón­a ndi fer tað at eydnast, og ætlan­i n er, at eg skal kunna liva av URT í framtíðini.

Hon nevnir millum annað møgu­leik­a n at fara undir at fram­ leiða ís­te, sum hon heldur egnar seg væl til út­flutn­i ng.

– Tað, sum ger URT serligt, er, at talan er um føroyskt te. Bara tað í sær sjálvum er forkunnigt, sigur Durita Hansen.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 35

„Tað, sum ger URT serligt, er, at talan er um føroyskt te. Bara tað í sær sjálvum er forkunnigt“ Durita Hansen

36 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

RAKSTRARTAP AV SJÚKU ELLA SKAÐA

Tryggja fyritøkuna móti tapi av sjúku ella skaða

Tá tú ert stjóri, tekur tú einki fyri givið. Um fyritøkan klárar seg væl, so veitst tú, at starvsfólkini eiga ein stóran part av æruni.

Gamaní, ringar tíðir og góðar tíðir kunnu ávirka, men í síni heild eru starvsfólkini kjarnin í fyritøkuni, og orsøkin er heilt einføld: Tey eru til arbeiðis hvønn dag, tey kenna kundarnar, manna­ gongdirnar, maskinurnar, ja – ta dagligu rútmuna.

Nýggj trygging

Men um eitt av týdningarmestu starvsfólkunum verður sjúkra­ meldað í longri tíð, er gott at hava tryggjað fyritøkuna móti fíggjarligum missi. Tí meðan starvsfólkið fær ein likamligan ella sálarligan smeit, so fær fyritøkan sannlíkt ein fíggjarligan smeit.

Tí eigur tú at tryggja fyritøkuna við nýggjari trygging móti rakstrartapi av sjúku ella skaða frá Betri Trygging.

Soleiðis kanst tú verja fyritøkuna móti rakstrartapi, um týdningarmiklu starvsfólkini skuldu fallið frá í eitt tíðarskeið.

Making a living off

Faroese herbal tea Two years ago Durita Hansen launched her herbal tea brand URT. The company quickly took off and she dreams of making a living exclusively from Faroese herbs

38 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

TEX T: ELI N M IR JA M S D Ó T T IR I M AGES: SÚSA N N A S M IT H JO H A N S E N

U

RT tea ingredients are mainly sourced from a plot in Tórshavn next to the family home.

The whole family takes part in harvesting, drying and packaging as every teabag is handmade.

When we think of tea it’s usually black and from the plant Camellia Sinensis, which grows in Asia. Herbal tea, however, is made from a variety of plants around the globe. The staples of URT tea are nettle, mint, field horsetail, scentless camomile, yarrow, fennel, heather flower, elderflower and wild thyme.

FROM COFFEE DRINKER TO HERBAL TEA GROWER Durita Hansen is 37 and a dental technician by training. Coffee used to be her beverage of choice, but a course at the Mat og Moldmentan Folk High School on Sandoy, where she first tried Faroese herbal tea, converted her.

Back home in Tórshavn she was lounging in the garden when the idea for a Faroese herbal tea company struck her. Hard to believe nobody thought of it before, the local flora is ideal for it.

She always was creative and loved using her hands. This was a chance to test her mettle as an entrepreneur.

SCOURED LIBRARIES FOR TRADITIONAL KNOWLEDGE Durita jumped on the idea. The library had a wealth of resources on plants in traditional Faroese home remedies. She also found inspiration in Icelandic texts, given the similarity of the vegetation there.

Part of her exploration was to observe what grows locally. Durita first gathered wild herbs and then planted her plot. From the harvest she started testing different blends and flavours on family and friends.

HANDCRAFTED TEA For Durita Faroese nature is a treasure trove of unique flavour.

Her current annual production certified by the Faroese Food and Veterinary Authority is three to four thousand bags. The three main blends URT sells are certified and contain Faroese and Icelandic herbs, as she doesn’t have sufficient certified Faroese harvest to meet demand.

In addition, URT offers three special blends with only Faroese herbs. These are not certified, because there is only one certified plot in Sandoy and the one in Tórshavn. The special teas blend certified harvest and wild plants and must therefore be marked ‘not certified’.

The demand for both types of tea is so high that it’s hard to keep up.

people have realised the health benefits of herbal tea and takes her returning customers as a sign that they love the flavour too.

As a local product it also has a very low carbon footprint, something consumers increasingly appreciate.

At present URT is keeping a lower marketing profile, with a newborn there is a limit to how much Durita can crank up production. Every Instagram post brings in fresh orders and Durita is keenly aware that she has to have the stock to meet demand.

URT teas are always available at Østrøm where they are popular with tourists.

TEA WITH AN ENVIRONMENTAL AWARD Earlier this year URT received Tórshavn Municipality’s Green Award. The Prize was handed on May 13th.

A very special day as Durita recalls: ‘they called at 17:30 to tell me about the prize and that I should come receive it in the evening. But only an hour later my contractions began, so I had to send my apologies.’

CROWDFUNDING AS AN ACCELERANT

APPETITE FOR GROWTH

Last year Durita sought crowdfunding for drying ovens as it eases company finances not to have a bank loan. The entrepreneur intends to live off URT, but is working part time while on maternity leave.

The market is mainly hotels and restaurants in the Faroe Islands, but URT also has a loyal following of private customers, mainly women over 30. Durita believes

Durita sees great potential in URT. In order to grow production, she plans to buy a plot of land, though rising costs are proving a hurdle.

Among Durita’s future plans is ice tea production, which she thinks is well suited to export.

‘What makes URT special is that it’s Faroese tea. That in itself is unique,’ Durita Hansen concludes.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 39

FAKTA: Hanus Páll Nolsøe Kjølbro er 54 ára gamal, ættaður úr Klaksvík og bústitandi á Viðareiði. Hann er giftur og eigur tvey børn.

Hann starvast dagliga á Veðurstovu Føroya, sum varð sett á stovn í november í 2021.

Sjey fólk starvast á Veðurstovu Føroya, sum hevur støðir í Havn og í Klaksvík.

Hann hevur áður undirvíst í veðurfrøði á sjómansskúlanum í Klaksvík og hevur skrivað og latið úr hondum lærubókina ‚Veðurlæra’ umframt eina bók til børn um veður og fyribrigdi.

Veðurstova Føroya er partur av tilbúgvingini og samstarvar í hesum sambandi eitt nú við løgregluna, sløkkiliðini, Atlantic Airways og aðrar partar av tilbúgvingini.

SKR I VAÐ H EVUR : JÁ K U P B O G I JO E N S E N M Y N DI R : B E N JA M IN H A N S E N

Fríska lotið í almenna rúminum

Hann er útbúgvin skipsførari og hevur verið til fiskiskap og skotið seismikk.

Men størsta áhugan fann hann í veðurfrøðini og er nú vorðin sjálv ímyndin av føroyskari veðurtænastu og nýstovnaðu Veðurstovu Føroya. Hanus Kjølbro, dámligi klaksvíkingurin á Viðareiði, er nýggja, fríska lotið í almenna rúminum

T

að kemur javnan fyri, at fólk, ið eg als ikki kenni, rópa tvørtur um vegin og spyrja, hvussu veðrið verður. Tað er bara stuttligt, og tí havi eg tað fínt við. Dugi eg at svara, svari eg fegin, sig­u r dám­l igi maðurin, sum er vorðin hvørs mans ogn og aftur­vendandi gestur í flestu stov­u m kring landið.

Hanus Kjølbro er veðurmaður á føroysku veður­stovu­n i. Sum eitt frískt lot trein hann á pall­i n og hevur síðan tikið land­ið sum ein annar hvirlu­v ind­u r. Kendur í almenna rúm­ inum. Og øll hava eina mein­i ng um tað, hann fæst við. Lítið verður tosað so nógv um sum veðrið, ið fyll­i r nógv í huga­heimi føroyinga.

– Fólk eru yvirhøvur vinalig og blíð. Okkurt prik­ið havi eg tó fingið, tá ið eg havi rakt við síðu­na av í mín­u m forsagnum, men tað er ein part­u r av spæli­num. Onkuntíð kiksar tað, og tað fer tað heilt víst at gera aftur. Men tað er tí­bet­u r sjáldan, og fólk bera sum oftast yvir við tí, sigur hann.

–

Men hvussu er tað at vera sjálv ímyndin av teirri kanska mest slitnu orðingini á føroyskum yvir­høvur, henni um veðrið, ið so ofta man verða tik­i n til í sam­røðu millum fólk?

– Tað slepst valla undan, og tað ræður mest um at læra seg at liva við tí. Og tað haldi eg, at eg havi dugað. Eg havi ongantíð hildið tað vera troytt­a ndi at tosa um veður og vind, ella at fólk spyrja um veðrið, tí veðrið hevur so stóran týdn­i ng og áhuga millum føroyingar, sigur hann.

Hann leggur dent á, at hann als ikki kennir seg trýstan at tosa um veðrið. Tað fellur honum bara lætt. Og so letur hann seg heldur ikki á­v irka av veðri­num, men viðgongur, at honum hóvar best, tá ið veðrið skikkar sær væl.

Veðurfrøði er einki nýtt fyribrigdi og hevur til allar tíðir havt stóran týdning fyri lív og livi­ um­støður. Tað nýggja er, at veðrið í Føroyum nú verður varpað og miðlað av veðurkønum á ný­stovn­aðu føroysku veðurstovuni.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 41

Hanus Kjølbro er ein teirra og hveppist við, tá ið vit bera hann saman við legenduna í føroysk­ ari veðurtænastu, Petur Skeel Jacobsen, sum andað­ist fyri nøkrum árum síðani.

– Petur var sín egin og einsamallur um før­oy­ ska veðurtænastu í mong, mong ár. Um­støður­ nar og amboðini í dag eru munandi betri, enn tey vóru á hansara vakt, og kunnu als ikki saman­ber­ast. Í dag starvast sjey fólk á føroysku veður­stovuni, og eg eri bara ein í toyminum.

Tí er tað at gera Peturi órætt at samanbera fyrr og nú. Eg kann ímynda mær, at Petur mangan hevur staðið einsamallur við uppgávuni og verið fyri hvøssum ákoyringum, sum vit í dag sleppa undan, tí vit hava eitt sterkt toymi, sigur Hanus.

SJÓGVURIN DRÓ Hanus Páll Nolsøe Kjølbro er 54 ára gamal, ættað­u r av Biskupsstøð í Klaksvík og búsitandi á Viðar­eiði. Hann er giftur og eigur tvey børn.

Tey flestu kenna hann helst best sum Hanus Kjølbro, men navn­ið Páll og eftirnavnið Nolsøe ganga í beinari linju aftur til mæta sjófaran og tjóð­a r­hetju­na Nólsoyar Páll.

Ikki løgið, at Hanus á ungum árum valdi sjó­ lívið. Hann gjørdi ikki sum hini fýra systkini, ið øll tóku studentsprógv ella HF. Ístaðin fór Hanus sum 17 ára gamal til skips við Sundabergi, ið fisk­aði í norskum og russiskum øki í Barents­ havi­num. Seinni fór hann til Kanada at fiska rækj­u r.

Men eftir fýra ár á sjónum var ein tanki farin at búnast um at fara í land og aftur á skúla­ bonk. Hanus vildi vera skipsførari. Hann søkti á sjó­mans­skúla í Havn, og tá fall fimmoyrað, tí veður­f røði festi veruliga í áhugan.

Kenslan var tó ikki fremmand, men sum eitt ekkó úr barndóminum.

– Eg vaks upp í teirri tíðini, tá ið útvarpið var sterk­asti boðberin, og tøgn valdaði við døgurðaog nátt­u rða­borðið, tá ið tíðindini og veður­tíð­ ind­i ni vórðu lisin. Eg havi so mangan hoyrt um há­trýst og lágtrýst og brúgvaløg uttan at geva mær stór­vegis far um tað. Eg skilti ikki beinan­ vegin, hvat tað merkti, og eingin segði mær tað, sigur Hanus.

42 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

Men tað broyttist alt nøkur ár seinni, tá ið Hanus fór á sjómansskúla í Havn.

– Tað var okkurt, sum festi seg við veður­ frøð­i ­n i. Hví veðrið er, sum tað er, og hvørjar ávirkan­i r­nar aftan­f yri eru. Eg helt tað vera áhuga­vert og spenn­a ndi at fáast við ymsu veður­f yri­brigd­i ni. Ikki minst var tað hug­tak­ andi, at tað bar til at fylgja so neyvt við og gera mát­i ng­a r, ið kundu geva so góðar ábendingar um veðr­ið fram í tíðina. Tað vil siga, hvussu veðr­ið háttar sær teir næstu dagarnar, sigur Hanus.

Hann gjørdi nógv við skúlan og stóð seg ser­l iga væl í veðurfrøði. Leiðin tóktist tí at vera løgd, men sjógvurin dró framvegis. Hann gjørdi skúlan lidn­a n, og við prógvi sum skipsførari í hond­i ni fekk hann annan og øðrvísi møguleika, enn hann áður hevði roynt. Harðbalna lívið á Barents­havi­num varð skift út við heilt aðrar

Lýsing: Føroyar live

um­støð­u r og upp­gávur. Hann fekk kjans við amerikansk­u m skipi, ið skeyt seismikk um allan heim. Har var hann umborð í trý ár.

Honum dámdi væl umborð og var als ikki troytt­u r av siglandi lívinum. Men brádliga var ein lýsing eftir lærara til sjómansskúlan í Klaks­ vík. Hanus valdi at søkja. Hann fekk starvið og skuldi millum annað undirvísa í veðurfrøði.

– Tað var ikki nóg mikið at duga tað, ið eg sjálvur hevði lært á sjómansskúlanum í Havn.

Tíð­i n kravdi nakað annað, og neyðugt var alla tíð­i na at víðka um vitanina. Tí var nógv heima­ gjørt, sigur hann.

Hann vísir í hesum sambandi á, at tað í ógvu­l iga stóran mun vantaði undirvísingartilfar í veður­f røði á føroyskum. Men heldur enn at sita hendur í favn bretti hann upp um armar og fór sjálvur undir at gera frálærutilfar.

Hann skriv­aði og gav út bókina ‚Veðurlæra‘, og seinni er eis­i ni bók komin til børn um veður og fyribrigdi.

dagar. Og til stór uttandura tiltøk. Til dømis festival­a r, fótbólt og kappróður. Lokala blaðið í Norð­oyggjum, Norðlýsið, gjørdi bart, og Hanus hevur nú í fleiri ár skrivað dagligu veður­for­ søgn­i na, sum er á heimasíðuni hjá blaðnum.

Navnið hevði hann tí longu ritað fast, tá ið frískir politiskir vindar fóru at blása, og ætlan­i n at seta føroyska veðurstovu á stovn varð sett á breddan. Ein arbeiðsbólkur, veður­menning­ ar­bólk­u r­i n, varð mannaður og skuldi handa politisku skipan­i ni álit um nýggja stovnin.

Fimm um­boð vóru í bólkinum. Hanus var ein teirra, og for­maður í bólkinum og primus motor var Alex Rasmussen, føroyskur veðurfrøðingur, sum í mong ár hevur starvast á donsku veður­stovu­n i, DMI. Bólkurin handaði politisku skipan­i ni álitið, og soleiðis gjørdist føroyska veður­stov­a n veru­leiki í november í 2021. Um somu tíð varð søkt eftir veður­ frøð­i ng­u m, og á vári í 2022 vórðu fyrstu veður­f røðing­a rnir, tveir í tali, um­f ramt ein deild­a r­leið­a ri, settir í starv.

Tað var deild­a r­leið­a r­i n, sum DUGDI ILLA AT TIGA helt, at nýggja stovni­num tørvaði Men hvussu endaði sjálvlærdi breið­a ri før­leik­a r, til dømis fólk Hanus Kjølbro veður­maðurin, ið ikki hevur við roynd­u m at miðla veður­til­ aðra út­búgv­i ng í veðurfrøði far. Hanus, sum tá var í starvi enn læru­g rein­i na á sjó­mans­ á sjómans­skúla­num í Klaks­v ík, skúlanum, á ný­stovn­aðu Veður­stovu Føroya? søkti og fekk starv á Veðurstovuni. Har byrjaði – Helst er tað tí, at eg havi klárað so illa at hann tann 1. august í 2022. tagt, tá ið illveður hevur nærkast Føroyum, Og tað er eitt kynstur at duga at miðla veður sigur hann og brosar blídliga. og forsagnir, heldur hann.

Hóast tónin er lættur og skemti­l igur, býr ein – Tað skal so lítið til, og boðskapurin kann farri av sann­leika aftan fyri orðini. Tí veður­ verða fataður og tulkaður heilt øðrvísi, enn eg køni maður­i n á Viðareiði hevur í grund­i ni upp­ ætlaði tað. Stundum kann eg gerast heilt ov­far­ funn­ið seg sjálvan. Eitt skift­i var hann ser­l iga in, sigur hann og peikar á, at miðlarnir hava virk­i n á teim­u m sosialu miðlu­num og gjørdi stóra ábyrgd, tá ið um veður og forsagnir ræður. før­oy­i ngar kunnigar við veðrið og ávaraði, tá – Stundum tulka og benda miðlarnir boð­ ið ill­veður nærkað­ist oyggjunum. Tað vant skap­i n meira, enn gott er, og vilja hava veður­ meira og meira upp á seg, og eftir stuttari tíð mann­i n at siga okkurt, sum í veruleikanum fóru miðlarnir at ringja og fregnast, serliga ikki er í sam­svari við tað, sum forsagnirnar útvarpið. Hanus gjørdist sum frá leið dagligur siga. Fyrr havi eg dekan og ofta latið meg gestur við sínum gløggu og nærløgdu met­i ng­ lokkað, men tað geri eg ikki longur. Nú seti eg um, og ofta fregnaðust miðlarnir upp undir hælin í. Og eg hugsi um hvørt orð og um tað, høg­tíðir og halgidagar, men eisini aðrar merkis­ sum møgu­l iga verður skoytt uppí. Til dømis

„Tað skal so lítið til, og boðskapurin kann verða fataður og tulkaður heilt øðrvísi, enn eg ætlaði tað.“

44 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 45

havi eg onkun­tíð skoytt eitt ‚forrestin‘ uppí, sum síðan er snarað og gjørt til høvuðssøgu í miðlunum, hóast sannleikin var meir at kalla okkurt annað. Tí eri eg ógvuliga tilvitaður um og varin við, hvussu eg beri mín boðskap fram í miðlu­num, sigur hann.

IKKI BARA HEIT LUFT Føroyska veðurstovan hevur nú virkað í næstan tvey ár. Og tað er ikki bara heit luft, heldur Hanus Kjølbro. Tvørturímóti. Veðurstovan tænir veru­l iga sínum endamáli, heldur hann.

– Tað er avgjørt ein fyrimunur, at vit hava føroyska veðurstovu við føroyskum veður­ køn­u m, ið miðla veðrið til føroyska brúkaran.

Størsti fyri­munur­i n er, at vit kenna landið og um­støður­nar betur og kunnu loyva okkum at siga, at tey í Havn kunnu uppliva tað øðrvísi enn tey í Sandavági, er hann til dømis land­ synn­i ng­u r í ættini. Tað ger ein vakthavandi í Danmark ella í Noregi ikki. Tað er eisini ein vandi, at norsku og donsku veðurstovurnar rað­ festa Føroyar lægri. Til dømis er norska modell­ ið hjá YR ikki dagført.

Veðurstova Føroya hevur síðan á nýggjár­ inum miðlað veður og forsagnir í útvarpi, men eisini í sjónvarpi. Ein sjónvarpsstova er gjørd til enda­mál­ið á Veðurstovuni við Hoyvíksvegin í Havn, og á støðini í Klaksvík hevur Hanus Kjølbro sína egnu sjónvarpsstovu, sum tó er mein­l ík og líkist henni í Havn, so hyggjarin fær somu kenslu, sama hvaðani í landinum veðrið verður varpað.

Enn er loftrúmið ikki føroyskt, men tað liggur í veður­kort­u n­u m, at føroyska veður­stov­ an fer at hava týð­a ndi leiklut, tá ið málsøkið ætlan­d i verður yvir­tikið, og føroyingar sjálvir skulu gera veður­for­sagnir á flogvøllinum og í før­oy­sk­u m loft­r úmi.

Men tað er ein politisk avgerð, um og nær tað verður, leggur Hanus Kjølbro dent á.

46 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

„Tað er avgjørt ein fyrimunur, at vit hava føroyska veðurstovu við føroyskum veður­ køn­um, ið miðla veðrið til føroyska brúkaran.“ Hanus Kjølbro

International standards.

Spectacular view.

The Hilton Garden Inn Faroe Islands is the epitome of Nordic luxury and comfort in the Faroe Islands. Enjoy the world-renowned Hilton brighthearted hospitality, quality and services in one of the world’s smallest capitals, Tórshavn.

Staravegur 13, Tórshavn

hiltongardeninn.fo

B ISTRO & BAR AT HI LTON GARDEN INN Hallartún is our on-site restaurant, which features local produce and is open for breakfast, lunch, and dinner.

Visit hallartun.fo for menu and reservations

Fresh breeze

in the media landscape With his shipmaster certificate Hanus Kjølbro sailed the globe, but he found his passion in the weather back home.

Today he’s the voice of the Faroese meteorological institute

FACTSHEET: Hanus Páll Nolsøe Kjølbro is 54, from Klaksvík and lives in Viðareiði. He’s married with two children.

Hanus works at the Faroese metrological institute Veðurstova Føroya, which was established in November 2021.

Veðurstova Føroya is part of the Faroese emergency preparedness system and co­ operates with the police force, fire service, Atlantic Airways and other emergency preparedness partners.

48 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

TEX T: J ÁK U P B O G I JO E N S E N I M AGES: B E N JA M IN H A N S E N

S

‘

trangers will yell across the road asking about the weather. It’s fun. If I have an answer, I happily share it,’ says the jovial weatherman turned national treasures.

Everyone has an opinion about what Hanus does. The weather is the hottest topic in Faroese culture. He gets the occasional shot across the bow when a forecast misses, but it’s a rare occurrence.

He’s lost his anonymity, but luckily never tires of weather chats; he knows it matters.

Meteorology is an ancient science critical to society. What’s changed is that Faroese weather forecasts are now broadcast and communicated by experts at a local meteorological institute.

Hanus is part of the team.

THE DRAW OF THE SEA Hanus Páll Nolsøe Kjølbro is best known as Hanus Kjølbro, but he inherited the name Páll and surname Nolsøe directly from seafaring national hero Nólsoyar Páll. Little wonder that Hanus set sail at 17 for the Barents Sea and Canadian waters.

Four years later he returned to the schoolbooks and discovered meteorology. It felt like an echo from childhood: ‘I grew up when silence reigned at lunch and dinner tables as news and weather forecasts were read. I heard so much about high and low pressures and weather bridges, without taking much notice.’

At nautical college he did take notice, fascinated by the factors that shape weather and the tools that predict it. But still the sea beckoned, and as shipmaster he took hire on a US ship engaged in seismic explorations around the world.

Three years later, however, after spotting a job advert for the Klaksvík nautical college, he found himself teaching meteorology, among other subjects. But there simply wasn’t enough meteorology material in Faroese, so he got stuck in. He wrote and published a textbook and a children’s book about weather and weather phenomena.

COULDN’T KEEP HIS MOUTH SHUT How did the self-taught meteorologist wind up at Veðurstova Føroya?

‘I couldn’t keep my mouth shut when storms were brewing,’ Hanus smiles.

There’s a truth in this. Hanus was active on social media with storm warnings. Gradually other media took notice and began to call. He became a radio fixture with his meticulous observations, especially in the run up to holidays and events like festivals and big matches.

So when a working party was appointed to draft a report on a potential Faroese meteorological institute, Hanus was among its members. The report was submitted and in November 2021 the institute was established.

It’s director felt that they needed a team with broad competences, including public communicating. Hanus applied for that brief and joined in August 2022.

He believes that communicating forecasts is an art: ‘It takes very little for a message to be misunderstood. Sometimes I’m gobsmacked.’

Hanus points to the media’s tendency to overinterpret and push the weatherman to talk beyond the predictions. Hanus admits that he’s taken the bait in the past, but now weighs every word.

NOT JUST HOT AIR The meteorological institute has been running for two years. Hanus has no doubt about the advantage of a local institution with local experts. They know the country and can allow themselves to say, for example, that the weather in Tórshavn will differ from Sandavágur when the wind direction is southeasterly. No one on a shift in Denmark or Norway would do that. And the Faroe Islands isn’t their priority, they don’t update their Faroese models as often.

Veðurstova Føroya launched its forecasts on radio and television this year with purpose-built identical studios at its offices in Klaks­v ík and Tórshavn.

Faroese airspace is not yet a Faroese remit, but it’s on the cards that the Faroese meteorological institute will be playing a significant role when that competence is taken over from Denmark, and the Faroese become responsible for airport and airspace forecasts.

But the timing is a political decision, Hanus Kjølbro emphasises.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 49

Mynd: Jan Danek jdm.foto

Hanus Kjølbro um veðurfyribrigdini:

Tí er veðrið so skiftandi Hvussu ber tað til, at tað regnar so illa í Føroyum? Og hví kunnu vit uppliva so skiftandi veður um okkara leiðir? Hanus Kjølbro, veðurfrøðingur, greiðir í stuttum frá fyribrigdunum, ið ávirka veðrið

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 51

„Um vit ímynda okkum ein breiðan motorveg úr Kanada og USA móti Evropa, liggja Føroyar beint í linjuni, har lágtrýstini ferðast.“ Hanus Kjølbro

Hátrýst og lágtrýst: Um jørðina liggur nógv luft. Var hvørki hátrýst ella lágtrýst, var luftin javnt býtt, og atmosferan var líka tjúkk um alla jørð­i na. Vit kunnu samanbera tað við ein sand­kassa, sum er javnt slættur upp til kantin.

Soleiðis hevði atmosferan hjá okkum verið, um hvørki há­trýst ella lág­trýst var.

Men tekur tú burturav á einum staði og kastar sand á eitt annað, so verður brádliga ov nógv onku­staðni og minni aðrastaðni. Á sama hátt er tað við luft­i ni. Og har ov nógv luft er, kalla vit tað há­trýst.

Við hátrýstinum flytur luftin seg og ferðast hagar, tað er ov lítið av luft frammanundan.

Luft­i n, sum flytur seg, er vindur. Er munurin stór­u r, er nógvur vindur, og er munurin lítil, er minni av vindi.

52 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

Um vit taka juni mánað í ár sum dømi, lá eitt hátrýst yvir Føroyum og varð liggjandi leingi við góð­veðri. Há­trýstið trýstir luftina niður móti jørð­i ni. Tað vil siga, at tað søkkur eitt sind­ ur av luft alla tíðina. Og luft, sum søkkur, upp­ loys­i r skýggini, og tá fáa vit klárt og gott veður.

Men við lágtrýsti er tað beint øvugt. Tá er ov lítið av luft í einum øki, og luft má renna til og fer upp­eftir. Á veg uppeftir kølnar luftin, damp­ ur­i n hvørvur og verður til skýggj, og so fáa vit keðilig­a ri veður við regni.

Tað vísir seg, at mynstrini vanliga eru í einar tríggjar til 10 dagar ella so. Tí kunnu vit uppliva skiftini millum hátrýst og lágtrýst og skiftandi veður.

Um vit ímynda okkum ein breiðan motorveg úr Kanada og USA móti Evropa, liggja Føroyar beint í linjuni, har lágtrýstini ferðast. Ofta fara tey norður um Føroyar móti Íslandi. Føroyar liggja eitt sindur sunnanfyri, og tí uppliva vit meiri regn um okkara leiðir.

Vit kunnu siga, at lágtrýstini eru ógvuliga tøtt og mið­savnað og hava keðiligari veður við sær, og há­trýstini eru mildari.

Hektopascal ella millibar: Tað ber eisini til at máta sjálvt trýstið í luftini, lufttrýstið. Ella tyngd­i na í luft­i ni. Tað er, hvussu nógv luftin trýst­i r niður­eftir. Mátieindin er hektopascal (hPa). Fyrr varð tað nevnt millibar (mb). Er talan um há­trýst, er talið størri, og er talan um lág­trýst, er talið minni. Var áður nevndi sandkasssin slætt­u r, hevði luft­trýstið verið javnt býtt á jørðini, 1013,025 hPa. Djúpari lágtrýstini eru, ógvisligari kunnu tey gerast. Taka vit tær tropisku ódnirnar, kunnu tær koma heilt niður á 910 hPa. Tað lægsta, ið vit hava mált í Føroyum er 934 hPa, og tað er ó­van­l iga lágt. Tað var í januar í 1993.

Tá ið trýst­ið er so lágt, merkir tað, at luftin, sum melur rundan­u m, melur við øgiligari og ógvislig­a ri ferð. Við tiltiknu jólaódnini í Føroy­ um í 1988 vístu mátingar­nar 936 hPa, og tað er eisini ógvuliga lágt.

Tað hægsta, vit hava mátað og vita um í Føroy­u m, var í Hvannasundi í mai mánaði í 2020. Tá vístu máting­a r­nar 1053 hPa, og góð­ veðrið lá í fleiri vikur.

ULLVØRUHÚSIÐ Tórshavn’s most charming design shop.

Knitwear by Faroese Fashion Brands: Shisa Brand and Steinum.

While on board, learn more about Faroese wool, sheep and knitting in the film ‘The Wool Islands’, featuring our shop and brands.

Niels Finsensgøta 27 Tórshavn IG / FB: ullvoruhusid ullvoruhusid.com

www.art.fo

National Gallery of the Faroe Islands

Art, Culture, Park and Café Listasavn Føroya Gundadalsvegur 9, Tórshavn

Hanus Kjølbro on weather phenomena:

Why is weather so changeable?

Jules Kitano 54Photo: | ATLANTIC REVIEW winter 2023

Why is Faroese weather so rainy and changeable? Hanus Kjølbro, weather man, briefly explains some factors that influence weather

High pressure and low pressure: The Earth is surrounded by air. If air were evenly distributed, equally thick, around the globe, there would be no high or low pressure. We could compare it to a sandbox filled evenly to the edge.

But if you shovel sand from one area to another, then there is suddenly too much somewhere and too little elsewhere. Air is the same.

And when there is too much, we call it high pressure.

High pressure makes air move to where there is too little air. Moving air is wind. When the difference is big, there is strong wind, when the difference is smaller there is less wind.

This June there was a high-pressure system over the Faroe Islands, which meant a long spell of fair weather. High pressure forces air down to the ground, so a little air is constantly sinking. And sinking air dissolves clouds, which means nice bright weather.

Low pressure is the opposite. There is too little air, so air is sucked in and moves up. On its way up the air cools and vapour turns to cloud, which means we get chilly rainy weather.

Pressure patterns usually last 3 to 10 days.

The fluctuations between high and low pressure cause changing weather.

If we imagine a motorway from North America to Europe, the Faroe Islands are right in the low-pressure lane. Low-pressure systems tend to travel north of the Faroe Islands towards Iceland. The Faroe Islands are a little to the south, and therefore we get more rain around our parts.

Hectopascal or millibar: It’s possible to measure the pressure in the air, meaning how heavy it is and how hard it pushes down. The unit of measure is hectopascal (hPa). It used to be called millibar (mb). When there is high pressure the number rises, when there is low pressure it falls. If air pressure were equally distributed around Earth the measure would stand at 1013.025 hPa.

“If we imagine a motorway from North America to Europe, the Faroe Islands are right in the low-pressure lane.”

Hanus Kjølbro

The deeper the low pressure, the more turbulence we get. Tropical hurricanes can dip to 910 hPa. The lowest pressure measured in the Faroe Islands was 934 hPa, in January 1993. When the pressure is that low air is sucked in a great speed and force. During the infamous 1988 Christmas hurricane measurements showed 936 hPa. The highest pressure measured in the Faroe Islands was in Hvannasund in May 2020, 1053 hPa. And the bright fair weather lasted for weeks.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 55

SKR I VAÐ H EVU R IN G R ID B JA R N A S T E IN M Y N DI R : K L A R A JO H A N N E S E N

Spinna lív aftur í gamla

Spinnaríið Gamla Spinnaríið í Klaksvík skal gerast til ein mentanardepil, har høvuðssnúningspunktið er eitt mikrospinnarí, sum spinnur serframleitt nissjutógv úr føroyskari ull. – Vit hava ótrúliga stórt ríkidømi, tá ið tað kemur til ull. Við Spinnarínum kunnu vit fáa ein pall fyri samtíðarmentan og -søgu, har júst hetta evnið fær rúmd, og fólk kunnu møtast og knýta nýggj sambond og savna vitan á einum og sama staði, siga Dorit Hansen og Guðrun Elttør, sum eru við í áhugafelagnum Spinnarínum, sum stendur á odda fyri verkætlanini

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 57

D

orit Hansen, forkvinna í áhugafelagnum Spinn­a rí­ið, tekur ímóti við stóra, hvíta be­tong­bygn­i ng­i n skamt frá skínandi húki­ num, sum møt­i r tær, beint sum tú kemur til Klaksvíkar.

Tá ið tú trínur innum, kemur tú inní eitt stórt, opið høli; enn sær tað ikki út av nógvum, men ætlanir­nar fyri gamla Spinnaríið eru ikki smá­a r. Inni stendur ein gomul karðimaskina í fleiri pørt­u m. Henda maskinan stavar uppruna­ liga frá Monu Olsen, sum í nógv ár hevði egið spinn­a rí í Klaksvík.

Hesin stóri betongbygningurin, vit standa í í dag, er bygdur miðskeiðis í 1940-árunum, og hann varð bygdur sum spinnarí, og sostatt hevur hann altíð verið kallaður ‚Spinnaríið‘.

Tað var Kjølbro, sum átti spinnaríið, sum tá æt Klaks­v íkar Ullvirki.

Fyri at gera eina langa søgu stutta helt spinn­ arí­ið hjá Kjølbro til í bygninginum til eina­ferð í 1960-árunum, tá ið maskinurnar vórðu seldar til Tøting í Gøtu, og annað virk­semi helt síðan fram í bygn­i ng­i num. Tá ið Klaks­v íkar Ullvirki gavst, fór Mona Olsen undir sítt egna spinnarí við navni­num Norðoya Ull­v irki, og hon helt á heilt inn í hesa øldina. Tá ið hon gavst, keypti eitt felag hjá Olgu Biskopstø hennara ma­skin­u r, sum síðan hava staðið goymdar burtur ymsa­ staðni. Men nú er ætlan­i n, at tær skulu koma aftur til heiður og æru í nýggja spinnarínum, sum skal gerast til eitt mikro­spinnarí við ymisk­ um atknýttum virksemi.

MIKROSPINNARÍ Tað hevur leingi verið ávegis at fáa lív aftur í gamla Spinnaríið í Klaksvík. Bygningurin er høvuðs­u m­vældur, og tá ið kommunan fekk økið og bygningin frá vinnulívsmanninum Niels Mortensen fyri fleiri árum síðan, tá ið Bónus varð bygt, var tað við teirri treyt, at bygning­u r­ in skuldi gerast til eitt ment­a n­a r­hús, sum skuldi hýsa handverki og list. Men av ymsum orsøkum er tað framvegis ikki blivið til nakað.

Posin er nú ristur av nýggjum, og í september í fjør varð eitt áhugafelag sett á stovn.

– Soleiðis kundu vit byrja heilt av nýggjum.

Vit gjørdu avtalu við kommununa um at leiga

58 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

høli­n i, keyptu gomlu maskinurnar hjá Monu Olsen og fóru í holt við at samskifta við teir ymsu part­a r­nar um at gera maskinurnar í stand, um ull og so framvegis, greiðir Dorit Han­ sen frá.

Tey fingu at vita, at bara maskinurnar hjá Monu kundu brúkast til føroysku ullina, men bara karð­a r­n ir vóru eftir, og kostnaðarmetingin fyri at seta teir í stand dýrkaði og dýrkaði.

– So undan jólum í fjør góvu vit í roynd og veru upp. Men bara nakrar fáar dagar eftir, at vit høvdu givið upp, ringdi Guðrun til mín og spurdi, um eg hevði hoyrt um mikrospinnarí.

Guðrun er Guðrun Elttør, sum er nevnd­a r­l im­ ur í áhugafelagnum. Og hon hevði hoyrt um eitt mikrospinnarí, Det Vilde Spinderi, á Vestur­ sælandi.

„Øll ullin verður ikki blakað í ein stóran bunka, men hetta er eitt handverk, har virð­ing er fyri tilgongdini.“ Guðrun Elttør

– Mikrospinnarí er eitt millumting millum hond­spinning og hópframleiðslu. Og júst hetta spinn­a rí­ið, sum varð sett á stovn í 2020, gav okkum nýtt mót. Okkara fyrsta stig var at vita, um tað bar til, at mikromaskinurnar kundu spinna føroysku ullina, greiðir Guðrun Elttør frá.

Seks kilo av óvaskaðari og óskildari før­oysk­ ari ull vórðu send til Vestursælands, og stutt eftir komu góð boð aftur til Klaksvíkar. Føroy­ska ullin er væl egnað til maskinurnar.

– Tá ið vit fingu tógvið aftur frá det Vilde Spinderi, fingu vit at vita, at ullin, vit høvdu sent til teirra, var frá seks óm og einum veðri, sigur Guðrun brosandi og heldur fram:

Welcome to

· FISHERIES · AQUACULTURE

· SEATRADE · OFFSHORE

· CARGO · CRUICE

· SHIP REPAIR

28-30 MAY 2024

KLAKSVÍK · FAROE ISLANDS

THE INTERNATIONAL MARITIME EXHIBITION

WWW.FAIR.FO

THE OFFICIAL TRAVEL BUREAU: WWW.FONNFLOG.FO

VISIT THE NATIONAL MUSEUM OF THE FAROE ISLANDS THIS SUMMER! EXPERIENCE, ENJOY AND LEARN ABOUT THE FAROESE CULTURE, HISTORY AND NATURE PERMANENT EXHIBITION Brekkutún 6, Hoyvík

OPENING HOURS 1/10 – 30/5

THURSDAY - SUNDAY 13-17

tjodsavnid.fo

søgu­l ig­u m íkasti til staðið. Tær vísa á, at tað hevur týdning, at Spinnaríið ikki bara verður afturlítandi, men eisini kann peika frameftir og kann binda fortíð og framtíð saman.

– Vit hugsa, at Spinnaríið skal hava trý bein at standa á. Eitt søgusavn við framsýningum, nýggj framleiðsla av nissjuvørum og kreativar verk­stovur. Og her halda vit, at ferðavinnan er natúr­l ig­u r partur av virkseminum. At fáa fatur á ferða­fólk­u num og siga teimum søguna um spinnarí­ið og føroyska ull og selja tógv, sum er fram­leitt í Føroyum, siga tær báðar.

Tær vísa á, at seyður er stórur partur í at branda Føroyar, men sambært teimum báð­u m hava vit ikki nógvar ítøkiligar vørur úr føroysk­ ari seyðaull at bjóða ferðafólkunum.

– Eingin daglig framleiðsla er av føroyskum tógvi úr føroyskari ull í Føroyum í dag. Vit hoyra aftur og aftur í miðlunum, at fleiri tons av ull verða brend hvørt ár, prísirnir fyri ullina eru smáir, ullin verður send av landinum ...

Ja, onkursvegna er retorikkurin um føroyska ull ein ‚jammur‘, og vit eru farin frá, at ‚ull er Føroya gull‘.

– Vit kunnu sjálvsagt ikki bjarga allari før­ oysk­a ri ull, men vit vilja fegnar vísa á, at tað ber væl til at fáa okkurt gott burtur úr henni, stað­fest­i r Guðrun Elttør.

– Hetta vísti okkum, at tankagongdin við einum mikro­spinnaríi er heilt øðrvísi enn við øðrum spinn­a rí­u m. Øll ullin verður ikki blakað í ein stóran bunka, men hetta er eitt handverk, har virð­i ng er fyri tilgongdini, ullin verður skild og nappað, og útgangsstøðið verður tikið í sjálvari ullini.

ULLIN Í MIÐDEPILIN Síðan royndarspinningina hjá det Vilde Spind­ eri hevur áhugafelagið veruliga fingið luft undir veingirnar. Dorit og Guðrun eru við gott mót, og tær hava nógvar áhugaverdar ætlanir fyri húsið.

Hølini skulu innrættast, so tey kunnu brúk­ ast bæði sum spinnarí, til verkstovur, savn og kafé. 17 metrar langa karðimaskinan, sum tíverri ikki kundi brúkast hóast alt, fer at vera partur av hølunum sum pynt og ikki minst við

60 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

‚MIKRO’ ER EITT RÁK Dorit Hansen og Guðrun Elttør eru sannførdar um, at tíðin nú er júst tann rætta til eitt mikro­ spinnarí. Fleiri hava verið undan teimum, ið hava roynt at spunnið lív aftur í gamla Spinn­ arí­ið, men enn hevur tað ikki hepnast, og tey eru heldur ikki komin so langt við verk­ætlan­i ni sum nú. Men Dorit, Guðrun og restin av á­huga­ felag­num halda, at tey raka ein tíðaranda.

– Tíðin er búgvin til smáframleiðslu. Tey, ið hava verið undan okkum, eru ikki farin skeiv, men tíðin hevur ikki arbeitt fyri tey á sama hátt. Fyri fimm árum síðan vóru eingi mikro­ spinnarí í Norður­londum. Mikro er eitt rák, tað síggja vit alla­staðni við mikrobakaríum, mikro­ bryggjarí­u m o.s.fr. Nú fingu vit møguleikan, tíðin er tann rætta, og tað er býtt ikki at taka av, halda tær báðar.

„Vit vilja fegnar, at vit við stoltleika virðis­økja føroysku ullina.“ Dorit Hansen og Guðrun Elttør

Í september í fjør varð áhugafelagið Spinnaríið sett á stovn fyri at rista posan av nýggjum. Umframt Dorit Hansen og Guðruna Elttør eru Hennibeth Kalsø og Marita Sigurdardóttir Samson við til at manna felagið. ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 61

‚Stuttflutt‘, sum gjørdist ársins orð í fjør, er eisini uppi í tíðini, og við tí í huga rakar eitt før­oy­skt mikrospinnarí, sum spinnur føroyskt tógv úr føroysk­a ri ull, eisini rætt. Guðrun og Dorit ætla, at Spinnarí­ið skal gera okkurt við føroysk­a ri ull, sum tær meta ikki verður gjørt í dag. Um­f ramt framleiðslu, framsýning og verk­stovur kann Spinnaríið eisini gerast ein kveikjandi miðdepil fyri sniðgávu.

– Vit vilja fegnar, at vit við stoltleika virðis­ økja føroysku ullina. Alt nýtist ikki at snúgva seg um tógv og pløgg. Kanska vit kunnu bjóða ung­u m sniðgevum av í at hugsa í nýggjum leið­ um og um, hvat ullin annars kann brúkast til, siga tær.

GÓÐ ULL OG STÓRT SPORFØRI Samstarv er eitt lyklaorð í allari hesari til­gongd­ ini. Harímillum samstarv við bøndur um at fáa fatur á góðari ull.

– Ein bóndi segði við okkum, at tá ið vit hava so lítla framleiðslu, skulu vit leggja okkum eftir bara at fáa ta bestu ullina og ikki brúka tíð til at skilja vánaliga ull, og tað er eisini okkara ætlan.

Tær vita, at tað eru bøndur, ið leggja dent á ull­i na og at ala góða ull. Og tær eru spentar

62 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

at vita, um hetta í onkran mun fer at broyta seyða­­hald í Før­oy­u m.

– Møguliga kann hetta eisini vera við til at eggja fleiri bóndum til at ala góða ull. Vit vita, at áhugi er millum bøndur, og tí er tað týd­n ing­ ar­m ikið hjá okkum at fáa gott samstarv við teir.

Av tí at ætlanin er at samstarva við nakrar úr­valdar bøndur, betrar tað um sporførið. Spor­ føri hevur stóran týdning fyri tær báðar, og har­a ftur­at ger tað eisini søguna um tógvið, sum kund­i n keypir, betri.

– Tá ið tú hevur eitt mikrospinnarí og bert fram­leiðir nøkur fá kilo av tógvi hvønn dag, hevur tú onga stórframleiðslu, men kanst gera ser­l igt nissju­tógv, sum hevur sína egnu søgu.

Hon leiðir so aftur til eina oyggj, eina bygd, ein garð, ein haga, eina trøð ... Kanska vit fara at hava mykines­tráð og kunoyar­tógv? Í roynd og veru kann tað bera til hjá kundanum at fara at vitja bóndan, sum átti seyðin, haðani títt noða stavar.

sansir.fo

Heildarloysnir Høgt frátil loftið og ArtiCon vítt til veggja BANKNORDIK ELEMENTHØLLIN Á SUNDI

Eitt trygt grundarlag Síðani 2019 hevur Articon framleitt øll sløg- og allar støddir av timbur- og betongelementum innandura. Framleiðslan gongur fyri seg í framkomnu elementhøllini á Sundi.

Tað tryggjar góðskuna, tíðarætlanina og prísstøðið. Og tað skapar tryggleika fyri kundan.

OUR REGION OF EXPERTISE

AUDITING ACCOUNTING TAX ADVISORY In order to foresee the future you must know the past.

WWW.JANUAR.FO

SMÍÐA, MEÐAN JARNIÐ ER HEITT Ætlanirnar og karmarnir fyri mikrospinnaríið eru upp á pláss. Eftir eru maskinurnar, inn­rætt­ ing av hølum og ikki minst fíggingin. Maskin­u r­ nar, sum eru bílagdar, kosta hálvaaðru millión krónur áðrenn flutning og toll. Higartil er ein millión krónur fingin til vega, og nú skal søkj­ast um meira fígg­i ng. Um­f ramt maskin­u r­nar skal pening­u r eisini brúk­ast til inn­rætt­i ng, til savn­ ið og annað.

– Vit trúgva upp á, at tað ber til at fáa savnað rest­i na av peng­u n­u m.

Spinn­a rí­ið er eingin penga­ma­skina, ella í øllum før­u m ikki tann skjóta penga­ma­skin­a n, siga tær við einum skeiv­ um smíli.

– Soleiðis sum verk­ ætlan­i n er sett saman, verður Spinn­a rí­ið eing­i n yvir­skots­handil tey fyrstu ár­i ni. Vit mugu sjálv­a ndi seta eitt fólk í starv, tá ið maskin­u r­nar koma, og virksemið við søgu­savni og verkstovum skal rekast við skyn­semi, men sambært roynd­u n­ um hjá det Vilde Spinderi fer tað at taka minst tvey ár, áðrenn vit yvir­høvur eru komnar á lagið og kunnu fara undir reglu­l iga sølu av tógvi.

Tvey ár ganga, áðrenn maskinurnar til ullar­ fram­leiðslu verða klárar, men tíðin er nú, og tað ræður um at smíða, meðan jarnið er heitt, ásanna tær báðar.

– Nú skulu vit í gongd við at gera hølini arbeiðs­l ig og klár til at kunna rúma tí, sum maskin­u r­nar skulu gera, og restini av virk­sem­ inum. Men vit kunnu ikki bara brúka tíðina til ‚ósjón­l igt‘ arbeiði. Vit noyðast at halda fast í áhuga­num, sum vit merkja millum fólk nú,

64 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

og halda lív í, so vit skulu so skjótt sum gjørligt í gongd við at hava tiltøk her, sum peika móti ull­i ni. Tað veri seg fyrilestrar ella annað, sum kann borga fyri reglusemi, so áhugin fyri Spinn­a rí­num ikki doyr.

Men hvat er tað, ið drívur verkið fyri hesar báðar eldsálirnar?

– Tað at kunna skapa nakað nýtt, sum ikki finst frammanundan, er fantastiska spennandi.

Vit fara eina leið, har vit ikki rættiliga kunnu ganga í fótasporunum hjá øðrum. Við hesum skapa vit nakað gott fyri okkara land og gagn­nýta tilfeingi, sum annars fer til spillis, sigur Guðrun.

Dorit leggur afturat: – Vit hava ótrúliga stórt ríkidømi, tá ið tað kemur til ull. Bæði viðvíkjandi mentan, máli og handverki. Við Spinnarínum kunnu vit gera ein pall fyri samtíðarmentan og -søgu, har júst hetta evnið fær rúmd, og fólk kunnu møtast og knýta nýggj sambond og savna vitan á einum og sama staði.

– Hvørki Guðrun ella eg eru lista­hand­verk­ ar­a r, men eg haldi, at henda tilgongdin hóvar okkum. Vit eru millum bøndur og lista­hand­ verk­a r­a r; vit sita ikki bara og bíða eftir ullini ella tónum, men samskifta við allar hesar áhuga­part­a r­nar og savna vitan um tilgongdina, so vit fram­eftir møguliga kunnu flætta hetta inn í undir­v ís­i ng hjá komandi ættarliðum, sum kunnu læra um hetta sum ein part av okkara mentan­a r­a rvi. Og so skal eg viðganga, at mær dámar, at tað kann sýnast eitt sindur ómøgu­ ligt, sigur Dorit Hansen.

Faroe Law provides legal assistance to business enterprises with an emphasis on the commercial, practical and pragmatic objectives of the client.

Our areas of practice include: ■ Mergers and acquisitions

■ Banking and financing law

■ Company law

■ Oil and gas law

■ Project development and financing

■ Maritime law

■ Restructuring and insolvency law

■ Tax law

■ Building and construction law

■ International contracts

Exclusive boat tours Sightseeing & fishing Book your tour all year round

Faroe Law is an independent Faroese Law Firm with associated offices in Copenhagen, Aarhus and Nuuk. We are result oriented and provide a personal tailored service to our clients.

FAROE LAW Sp/f Magnus Heinasonar gøta 10 · Postbox 158 · FO-100 Tórshavn · Faroe Islands Tel. (+298) 66 99 00 · faroelaw@faroelaw.fo · www.faroelaw.fo

seatravel@seatravel.fo +(298) 794100

seatravel.fo

New life

at the old spinnery Spinnaríið, the spinning mill, in Klaksvík is set to become a cultural hub with a microspinnery crafting niche Faroese yarn. Local enthusiasts want to establish a platform for contemporary culture, history, learning and networking focussed on Faroese wool

66 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

TEX T: I N G R ID B JA R N A S T E IN I M AGES: K L A R A JO H A N N E S E N

S

pinnaríið is a spacious mid-1940s concrete building. It was purpose-built for the mill Klaksvíkar Ullvirki, which operated there until the 1960s.

Another spinnery remained in Klaksvík until this millennium, Norðoya Ullvirki, run by Mona Olsen. Its machinery was scattered when it closed, but will soon gain pride of place.

‘Stuttflutt’, meaning locally produced, was also the 2023 word of the year, it bodes well for Faroese production. Guðrun and Dorit foresee Spinnaríið growing into a hub for local design: ‘We want to see value added to Faroese wool with pride. It doesn’t have to be all yarn and clothes. Maybe we can challenge designers to tread entirely new paths.’

MICROSPINNERY

QUALITY AND TRACEABILITY

Last September an Association to revive Spinn­ aríið was founded. It leased the building and set out to buy Mona Olsen’s machines, believing them the only option suited to Faroese wool.

Unfortunately, only the carding machine was left and repairing it proved prohibitively expensive.

Dorit Hansen, association Chair, admits that they had given up by Christmas, until Guðrun Elttør phoned her about microspinning.

It’s halfway between handcraft and mass production. With fresh hope the Association sent wool to a Danish microspinnery, Det Vilde Spinderi, to test their machines on Faroese wool.

Micro thinking is different. Wool is worked according to its individual characteristics. ‘The yarn came back with the message that it was from six ewes and a ram,’ Guðrun recalls with a smile, she is on the association Board.

Cooperation is key. Not wanting to waste time on poor wool, the Association is working with farmers who focus on quality wool. They speculate whether their efforts might influence sheep-husbandry approaches in the long run.

Working with select farmers increases trace­ ability adding to the story about each ball of yarn. It will lead back to an island, a village.

Customers could even visit the farm where the sheep grew their wool.

HEART OF WOOL Spinnaríið will have three pillars: exhibitions, niche yarn production and workshops. Mona Olsen’s 17-metre-long carding machine will become part of the premises as a historical backdrop tying together past and future.

Sheep are integral to Faroese branding, but Guðrun and Dorit point to a lack of Faroese wool products for sale. There is no continued production of Faroese yarn in the Faroe Islands and most wool is incinerated: ‘We can’t save all Faroese wool, but we’d love to highlight that it’s very possible to put it to good use.’

‘MICRO’ AS A TREND Dorit and Guðrun are convinced that the time is right for the spinnery. Five years ago there were no micro mills in the Nordic region. Today micro bakeries and breweries are booming.

STRIKE WHILE THE IRON IS HOT. The enthusiasts are in the process of fundraising.

They have raised one million Danish kroner, but there is still a way to go.

They have faith that they will raise enough, though the mill is unlikely to become a money machine. They’re not looking for overnight profit; they want to strike while the iron is hot.

The immediate plan is to move beyond ‘invisible’ preparations. In order to retain interest, they are looking to launch wool-related events as soon as possible such as regular lectures.

THE LURE OF THE CHALLENGE ‘The idea of creating something new is very exciting. We’re breaking new ground, creating something for our country and harnessing resources that would have been wasted,’ Guðrun says.

Dorit adds that there is incredible wealth in Faroese wool in terms of culture, language and craft. Spinnaríið will pool it and create space for new connections.

They love working with farmers and artisans, gathering knowledge to be woven into the education of future generations about their cultural heritage. Dorit adds, ‘and I’ll admit I actually like that it seems a little impossible.’

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 67

SKR I VAÐ H EVU R IN G R ID B JA R N A S T E IN M Y N DI R : K L A R A JO H A N N E S E N

Á verkstaðnum hjá Joel fáa trø nýtt lív Hugtakandi trælistaverkini hjá Joel Cole hava øll eina serliga søgu. Allan viðin, sum hann nýtir, hevur hann sjálvur skaffað og flutt til Føroya. - At flyta trø úr Amerika til Føroya, her eingi trø eru, og arbeiða sum trælistamaður í fjøllunum í Føroyum. Ja, tað ljóðar, sum eg eri ørur! sigur Joel Cole, sum í heyst hevur sína fyrstu soloframsýning á Listasavni Føroya

T

að sæst ikki við fyrsta eygna­ kast, at hinumegin bumm­i n við arrest­i na í vakra um­hvørv­ inum í Mjørka­dali húsast eitt lista­fólk. Sam­band­ið millum arrest­i na og list er heldur ikki eyð­sýnt. Tað er Joel Cole, sum hevur verkstað í barakk 28, og her hevur hann hildið til síðan 2016.

55 ára gamli, karismatiski amerikan­a rin hevur í sløk 40 ár havt eitt serligt tilknýti til Føroy­ ar, eftir at hann kom til Klaks­v ík­ ar sum skiftisnæmingur í 1986.

Eftir at hansara tíð sum skiftis­

næming­u r endaði, hevur Joel vitjað aftur í Føroyum á hvørjum ári, til hann í 2011 búsettist her.

– Eg var fyrsti skiftis­næm­i ng­ ur­i n gjøgnum Rotary, ið kom til Føroya. Mær dámdi væl lands­lag­ ið, fjøll­i ni og sjógvin og ikki minst fólk­ið, so eg fall væl til, greið­i r Joel Cole frá.

Hann hitti táverandi konu sína í Føroyum, og tey fluttu til Amerika og búðu har í 10 ár, men Føroyar stóðu alla tíðina frammar­laga í hansara huga. Tey fóru tó frá hvørjum øðrum, men

tá ið hann í 2011 aftur skuldi verða pápi í Føroyum, gjørdi hann av at flyta aftur til Føroya, og her hevur hann búð síðan.

HANDAN MJØRKAN Í Mjørkadali er góður friður at skapa og at vera kreativur. Arrest­ in og tilhoyrandi barakkirnar liggja langt burtur frá allari bú­set­i ng, og her kann Joel brúka nógv­a r tímar hvønn dag.

Tað var mestsum av tilvild, at Joel Cole endaði í Mjørkadali.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 69

Áðrenn hann flutti niðan í barakk­i na í Mjørkadali, helt hann til í gamla snikk­a ra­v irki­num í Markna­g ili, men tá ið tað skuldi gerast um til íbúðir, mátti hann finna eitt nýtt stað at vera. Ein vin­maður hevði sæð eina send­i ng í sjónvarpinum, har tað kom fram, at tað var torført at aktivera inni­ sit­a r­a r, og hann skeyt upp fyri Joel at bjóða seg fram at hava skeið fyri inni­sitar­u m.

– Eg fór niðan í Mjørkadal og tosaði við stjóran og bjóðaði meg fram. Hon vísti mær hetta, og eg visti beinanvegin, at her tímdi eg at vera. Burtur frá stórbýnum, langt uppi á fjalli­num, har eg kundi larma og órudda klokkan trý um nátt­i na, um eg vildi, uttan at ó­rógva nakran, fortelur Joel, sum stutt eftir flutti niðan í Mjørkadal.

Hann fór undir at hava skeið fyri inni­sit­ ar­u m bæði í træsmíð, træ­d rey­i ng, list, enskum, ja, í roynd og veru í øllum tí, sum áhugi var fyri.

– Tað dámar mær ordiliga væl. Vit hava skipað tað á ymsar mátar hesi seinastu árini, og í løtu­n i havi eg níggju skeið, sum eru eina viku til longdar, um ár­ið.

Vit brúka hetta sum eitt frí­tíðar­ stað til innisitarar, sigur Joel og heldur fram: – Eg eri ikki her fyri grund­ leggj­a n­d i at broyta fólk. Vit hava øll okkara søgu, og at enda í fongsli er neyvan eitt, sum nakar

70 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

ynskir sær. Men at hava møgu­ leika at skapa okkurt júst í ein­u m slík­u m tíðar­skei­ði í tínum lívi ... ja, hvussu skal eg siga tað?

Um tey við hesum til­boð­num finna út av, at tey kunnu skapa okkurt vakurt, so kanska tey

finna okkurt í sær sjálvum, sum tey kunnu dyrka? Og so enda tey kanska ikki aftur her. Hvør veit?

Og fyri Joel gevur arbeið­ið við inni­sitar­u m góða meining.

– Viðhvørt síggi eg broytingar í fólk­u n­u m. Men tað er ikki al­tíð.

Oftast, tá ið ein persón­u r kemur higar, er við­kom­a ndi í einum slagi av travma. Ofta er talan um ein harðan lívs­stíl við alkoholi, rús­evn­u m ella eini røð av smá­u m

brots­verk­u m, og tí hevur við­kom­ an­d i ikki funnið út av, hvør hann ella hon er, ella hvørji tey vilja vera. Tí kann tað geva ein frið at kunna gera okkurt, sum als einki hevur við tað at sita inni at gera.

Eg havi sæð fólk, sum eru farin frá at vera hyper­i ntens og aftur­latin til at kenna seg væl við sær sjálvum og falla til ró.

Og tað gleðir meg, tá ið eg síggi fólk gerast betur fyri, síggi tey skapa og vera listar­l ig, sum eg haldi er ein menniskjasligur tørv­u r.

– Tað er ein fragd fyri meg at veita fólk­ um í hesi støðuni eina av­slapp­a n­d i, tol­eranta, virðings­f ulla og ó­d øm­ an­d i upp­l iving.

Tá ið Joel ikki undirvísir, skapar hann. Hann hevur verið virk­i n sum lista­fólk síðani síðst í 1990-ár­u n­u m, tá ið hann fór und­i r at skapa úr viði.

– Tað var ikki fyrr enn í ári 2000, at tað gjørdist týdningar­ mikið fyri meg, og eg var virkin í nøkur ár, og síðan datt tað eitt sind­u r niður­ fyri aftur.

– Men eg havi altíð verið rætti­ liga krea­tivur. Sum yngri spældi eg nógv sjón­leik og tón­leik, men eg havi ongan­tíð kent meira frið við meg sjálvan, enn tá ið eg kundi taka tey skapandi evnini, sum eg havi, og flyta tey yvir í longu til­gongd­i na, sum tað er at gera stand­mynd­i r úr viði, greiðir Joel frá.

STATE OF THE ART AW 13 9 S I M U L ATO R C E N T E R

OPENING IN 2024

atlanticairways.academy

Our Thales AW139 simulator is a state-of-the-art, full-motion simulator providing a realistic and immersive helicopter training experience. It is equipped with the latest virtual-reality(VR) technology, allowing pilots to experience the same sensations they would in a real helicopter.

Umframt at gera stand­mynd­i r úr viði ger hann eisini brúks­l ist, sum hann selur ymsa­staðni.

IDENTITY/SAMLEIKI Á LISTASAVNINUM Nú í heyst hevur Joel Cole sína fyrstu solo­f ram­sýn ­i ng á Lista­ savni Føroya. Framsýningin, sum kann síggjast frá oktober, til savn­ ið fer í jólafrí í desem­ber, hevur fingið heitið ‚Identity‘. Sam­leiki.

Talan er um træ­stand­mynd­i r, sum allar eru á um­leið stødd við eitt menniskja. Stand­mynd­i r­ nar eru bygdar upp av træ­pinn­ um, sum eru sett­i r fastir á eina kjarnu. Bæði pinnar og stand­ mynd­i r eru ymisk í skapi.

– So hvørt sum tú nærkast eini av stand­mynd­u n­u m, er tað tor­ før­a ri at síggja, hvussu hon er sett saman. Tú sært ikki kjarnuna, tí hon er ó­sjón­l ig. Pinnar­n ir halda teg burtur, so tú ikki sært tað, sum er innaní. Júst sum við okkum menn­iskj­u m, har tað innara bara verður definerað av persóni­num sjálv­u m.

Ein orsøk til júst hetta heitið og júst hesa fram­sýning­i na er, at lista­maður­i n heldur, at vit menn­iskju ofta hava tor­ført at samskifta á einum sosial­u m, politisk­u m stigi, tá ið vit eru ymisk og hava ymsar meining­a r, tí vit duga ov illa at síggja menn­ iskjað handan meiningarnar. Tí hóast vit eru ymisk, heldur hann, at vit eiga at duga at tosa siðiliga saman.

– Hetta hevur als einki at gera við kyn, fornøvn, ella hvussu ein persón­u r eyð­merkir seg. Men tað tykist, sum okkara sam­skifti

72 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

steðgar, tá ið vit hava ymsar mein­i ng­a r, og vit fáa tað tor­ ført við at tosa við tey, ið vit eru ó­samd við. Tað má finnast ein betri máti at tosa við eitt menn­ iskja; mill­u m annað við at duga at síggja menn­iskjað sum eina heild. Sum EINA veru. Tí sam­leiki snýr seg ikki bara um tað, onnur síggja, men eisini tað, tú sjálv følir.

Joel Cole vísir á, at við fram­ sýn­i ng­i ni roynir hann at provo­ kera eitt kenslu­l igt svar fram hjá hyggjara­num.

„Tað er avbjóðandi at finna fram til ta listina, sum kann samskifta við tey, ið velja at hyggja at henni.“ Joel Cole

– Eg royni at skapa eitt mál, sum vit øll kunnu brúka, tá ið vit tosa um sam­leika. Tað málið er ikki døm­a ndi, ikki svart/hvítt, uttan kyn, uttan sosiala støðu og so fram­vegis, sigur listamaðurin.

Og tað er avbjóðandi at gera eina fram­sýn­i ng við hesum evni­ num, við­gongur Joel Cole.

– Tað er avbjóðandi at finna fram til ta listina, sum kann sam­ skifta við tey, ið velja at hyggja at henni. Allar mínar verkætlanir snúgva seg ikki so nógv um á­skoð­

ar­a r­nar sum hendan, men eg eri fast settur uppá at fáa hesi verkini út og lata tey tosa fyri seg sjálvi.

– Nøkur av verkunum eru størri enn lívið, onnur minni.

Nøkur eru stór­látað, onnur bjóða tær at koma nærri. Og tey broyt­ ast alt eftir persónligheitini hjá á­skoð­a ra­num, sum eru ymiskir við ymisk­u m meining­u m. Verk­ ini eru bygd upp rundan um sam­leika, hvussu vit síggja hvør annan, og menniskjaligt tilvit.

Joel tosar róliga og nógv, skiftir millum amerikanskt og føroyskt, og hann vísir á, at stórur partur av arbeið­num, tá ið hann ger eina stand­mynd, er research.

– Tilgongdin byrjar við at lesa, granska, hyggja at filmum við mín­u m hug­skot­u m, áðrenn eg fari undir at arbeiða við skapum.

Tað kann taka fleiri ár. Henda til­gongd­i n er tann, sum er best hósk­a n­d i til mín, har eg eri í lívi­ num júst nú.

Hann hugsar seg um, tosar filo­ sof­iskt, sendir retoriskar spurn­ ing­a r upp í luftina, sum hann síðani loftar og svarar sjálvur, og sigur so flennandi: – Tíbetur er kona mín sálar­ frøð­i ng­u r! Tað er ein singer-songwriter, sum eitur Ray La­Mon­tag­ ne, og í einum av sang­u n­u m er niður­lagið ‚I’ve been saved by a woman‘. Og tí kann eg bara taka undir við. Kona mín, Kristina, er ó­trú­l iga dugna­l ig til at taka hesi stóru evni­n i, sum eru í høvd­ inum á mær, og kóka tey niður í okkurt minni, sum eg síðan kann fara víð­a ri við og granska nærri.

Hon hevur hjálpt mær at fokusera á tað týd­n ing­a r­m ikla í mín­u m arbeiði.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 73

BURÐARDYGT TILFAR Vøkru træstandmyndirnar hjá Joel hava sostatt allar hvør sær eina ser­l iga søgu, nógv research og hug­skots­menning aftan fyri seg, áðrenn tær yvir­høvur eru vorðn­a r til stand­mynd­i r. Pinnar­ nir, sum stinga úr kjarnuni, eru all­i r ymisk­i r, og tó minna teir eisi­n i hvør um annan. Júst sum vit menniskju. Æðrarnar í træ­ num skapa vøkur mynstur, sum gera hvønn pinn til sítt heilt egna lítla lista­verk.

– Eg eri uppvaksin við einum pápa, sum altíð tók meg við út í skóg­i n. Heilt frá eg var eini tveytrý ára gamal, havi eg verið við pápa og veitt, skaffað føði, og eg havi altíð havt stóra virðing fyri skógi, trø­u m og náttúru yvir­ høvur. Tá ið eg gjørdist eldri, fór eg at hjálpa honum at fella trø og høgga brenni, sigur Joel.

– Hann lærdi meg alt um trø.

Hvussu tey vaksa, um øll sløg­i ni, hvat er gott við hvørjum slagi,

74 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

mun­i n á ymsu trø­u n­ um og so fram­vegis.

Pápi hevði eitt verkstað í garasju­n i, sum eg kundi brúka, sum mær lysti.

Viðurin, sum er brúkt­u r í stand­mynd­ um, er frá trøum, sum Joel sjálv­u r hevur felt í Minne­sota í Amerika.

Hann hevur felt trø, sum sum vóru deyð ella doyggj­a ndi, skor­ið tey í smærri pettir uttan at brúka stórar maskinur, last­bilar ella kranar.

– Eg veit, hvar trøini hava vaksið og hvussu leingi, og havi við­g jørt alt til­farið við virð­i ng, tí hjá mær er hetta sera dýra­bært til­far. Eg fór undir hetta í 1997, so nakað av viði­num, sum eg brúki nú, stavar frá teirri tíðini. Men tað mesta er frá 2015–18.

– Tað liggur eitt risaarbeiði aftan fyri hvørt træ­sprek. Eg havi brúkt nógva tíð til fyrst at finna eitt træ, mær dámar, fáa sam­band við eigaran og loyvi at fella tað. Síðan skal træið turka í 4–5 ár, áðrenn tað kann stykkjast sund­u r og flytast til Før­oya, niðan í Mjørka­dal, har tað skal laga seg til nýggja um­hvørvið, áðrenn tað aftur verður skorið í smærri stykk­i r, sum skulu puss­ast og form­ast. Øll henda til­gongd­i n er líka­sum ør­skap­u r­i n í at vera lista­ fólk. Lista­fólk trúgva upp á sítt arbeiði, tá ið eingin annar ger, og tað gevur mær orku. At flyta trø úr Amerika til Føroya, her eingi trø eru, og arbeiða sum træ­l ista­ maður í fjøll­u n­u m í Før­oy­u m. Ja, tað ljóðar, sum eg eri ørur!

AT VERA FREMMANT LISTAFÓLK Joel sigur, at tað er ein heiður fyri seg at sleppa at sýna fram á Lista­ savni Føroya.

– Tað er ein æra at hava eina solo­f ramsýning á listasavninum, sigur hann og heldur ein steðg og leggur so varisliga afturat: – Hetta kennist, sum eg havi upp­nátt nakað, og at tey 25 ár­ ini, eg havi verið aktivur sum lista­maður, hava verið ein í­løga í hetta. At verða sædd­u r. Tí at koma sum amerikanskt lista­fólk til Føroya hevur ikki bara verið lætt. Tað er ikki lætt hjá lista­fólk­ um at flyta og seta búgv aðra­ stað­n i, og tað er kanska serliga tor­ført, tá ið staðið er so lítið sum í Føroy­u m.

Hann vísir á, at hann hevur onga familju her, og harvið er tann suksé­i n, hann megnar at fáa, bert hans­a ra egna, sum hann orð­a r seg.

– At vera fremmant listafólk, við fremmandum tilfari og fremm­a nd­u m lista­stíli, merkir eis­i ni, at mín suksé er mín egna.

Og hetta skal vera ein boðskap­ ur til øll, sum velja at koma til Føroya sum lista­fólk, at tær av­bjóð­i ng­a r, tú rennir teg í, gera bara, at tú verður meira góð­tik­i n í sam­felag­num, um tú megnar at koma í­g jøg ­num tær.

Nú er Joel Cole væl integrerað­ ur og hevur megnað at fóta sær sum lista­fólk. Og nú dugir hann hóast alt eisini at síggja onkran fyri­mun við at koma sum fremm­ ant lista­fólk til Føroya.

– Tú skilur føroyska mentan á ein hátt, sum eingin føroyingur ger, tí tú hevur sæð hana bæði inn­a n- og uttaní­f rá, sigur Joel Cole at enda.

Lýsing AA

„Tú skilur føroyska mentan á ein hátt, sum eingin føroyingur ger, tí tú hevur sæð hana bæði inn­an- og uttaní­frá.“ Joel Cole

FAKTA: Joel Cole er 55 ára gamal og træ­ lista­m aður.

Hann er føddur og uppvaksin í Minnesota í USA, men hevur, síðan hann var skiftis­næming­ur við Rotary í Klaks­vík mið­skeiðis í 1980-árunum, havt tætt til­knýti til Føroya. Hann flutti aftur til Føroya í 2011 og býr nú í Salt­n esi.

6. oktober 2023 letur Joel Cole upp sína fyrstu solo­f ram­sýning við træ­ stand­mynd­um á Listasavni Føroya við heiti­num „Identity”.

Framsýningin kann síggjast, til Lista­ savnið letur aftur fyri árið um hálvan desem­b er. Les meira á www.art.fo

76 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

TEY M EST TÝ DNI NG AR ­ M I KL U R ÁÐI NI TI L SKI L A G Ó ÐAR VANAR Á SÓ L F ER I U NI ER U H ESI : fleiri steðgir frá sólini 1 Hav í tíðarskeiðinum, har sólin er sterkast, ofta millum klokkan 12 og 15. T.d. kanst tú hvíla teg eina løtu í skugganum, njóta ein langan matarsteðg undir sólskjóli, fara ein túr í býin – ella gera sum tey, ið búgva á staðnum: Halt siesta! bera húð við pløgg­ 2 Fjal um, ið røkka til kníggja og albogar, brúka hatt við breiðum skugga og minst til sólbrillur. sólkrem á húð, ið 3 Brúka ikki verður fjald av pløgg­ um ella skugga. Á sólferð verður mælt til høgan faktor (30+) í ríkiligari mongd – til allan kroppin skal nýtast upp í ein neva.

Sunnir sólvanar !

Hóast tað er deiligt at ferðast í sólríkum londum, er týdningarmikið at ansa eftir brennandi sólini. Ikki bert av teirri orsøk, at tað er spell at spilla burtur dýrabærar frídagar, um tað nú skuldi hent seg, at tú verður sólskáldað/ur, og at tað er jú eisini heilsuskaðiligt.

Sjálvt um tað skáldaða hvørvur av húðini, elvir hetta til varandi skaða á arvatilfarið hjá húðkyknunum. Hesin skaði kann elva til krabbamein í húðini.

Tann góði parturin av søguni er, at krabbamein í húðini kann verða fyribyrgt. Vit skulu bert fylgja nøkrum fáum, týðandi sólráðum og minnast til, at sólverja er týdningarmikil alt lívið.

Ansið serliga væl eftir børnunum, tí teirra húð er uppaftur meira viðkvom í sólini. Børn yngri enn eitt ár eiga als ikki at vera í beinleiðis sól. Og lat vera at fara í solarium – heldur ikki áðrenn sólferiuna. Tað er falskur tryggleiki at fara í solarium áðrenn feriuna, í mun til økta vandan fyri at fáa krabbamein.

At Joel’s workshop

trees gain new life Each piece created by Joel Cole has a rich backstory.

‘I ship trees from the U.S. to the Faroe Islands, so I can work as a wood artist in treeless mountains. It makes me sound mad!’ He says ahead of his first solo exhibition at the National Gallery of the Faroe Islands

78 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

TEX T: I N G R ID B JA R N A S T E IN I M AGES: K L A R A JO H A N N E S E N

M

jørkadalur, the Valley of Fog, next to the only prison in the archipelago is where the charismatic American has been working since 2016.

From his first time here as a Rotary exchange student in 1986 he remembers loving the Faroese landscape and people. He returned every year since until he settled in 2011, when he was expecting a daughter.

BEYOND THE HAZE Mjørkadalur became Joel’s artistic home when his former workshop location was being redeveloped and a friend suggested offering courses to prisoners. When the director showed him around, he instantly knew it was the place for him. Up beyond the mountain haze he could work uninterrupted.

His courses range from carpentry to English and art. For Joel it’s a joy to see people create and feel better for it: ‘I’m not here to fundamentally change people. We all have our story. (...) But if they can create something beautiful, then perhaps they’ll find something in themselves to nurture?

Then maybe they won’t wind up back here?’

When Joel isn’t teaching, he’s creat­ing, he always has been.

When he was younger he acted and made music, but says that he’s never felt more at peace than in the protracted process of wood sculp­ting. In addition to exhibition piec­es he crafts homewares and orna­ments, which are available at design stores.

IDENTITY Joel’s upcoming exhibition, ‘Identity’, features a series of human-sized wood sculptures.

‘The closer you get, the harder it is to see how the sculptures are put together. The core is hidden behind smaller pieces that keep you out, you can’t see what’s inside, as with people the interior is defined by each individual.’

The artist believes that we find it hard to communicate in society and politics, because we’re different and not good enough at seeing the people behind the opinions.

We should be able to talk with respect even though we’re different.

He believes in a better way of communicating by seeing people as a whole, as ONE single being.

Identity isn’t merely a matter of what others see, but also of how you feel. This exhibition is an attempt to elicit an emotional response: ‘Create a non-judgemental language we can all use when discussing identity.’

It’s a challenge, Joel admits, especially as it’s all about the audience, unlike many of his other projects. He’s determined to let the pieces speak for themselves.

Some are larger-than-life, others more humble and they shift with the viewer’s personality. What they have in common is that they’re based around how we see each other and human awareness.

SUSTAINABLE MATERIAL Joel’s father taught him to hunt and gather firewood, so he has immense respect for nature. He taught him the characteristics of

different types of wood and he let him rummage in his garage workshop.

The wood Joel sculpts is from dead or dying trees harvested in his native Minnesota. He didn’t use any heavy machinery in the pro-cess: ‘I know where and for how long each tree grew, I’ve treated all the material with respect. It’s precious to me. I started this in 1997, some of the wood I use now still dates from that time.’

It’s time-consuming to identify each tree, get permission, fell it, dry the wood for 4–5 years, cut it, ship to Mjørkadalur, let it acclimate, and only then refine it into smaller pieces and compose sculptures.

A FOREIGN-BORN ARTIST Joel considers the exhibition an honour: ‘the 25 years I’ve been active as an artist have been an investment in this. (...) It’s not easy for artists to settle abroad, perhaps especially in places as small as these islands.’

He’s had to make his own way: ‘as a foreign artist, with foreign material and style my success is my own. And this is a message for anyone choosing to come here as an artist, overcoming the challenges will mean that you’re more accepted in society.’

Now established and integrated, Joel also sees the immigrant’s advantage: ‘You understand Faroese culture in a way nobody Faroese does, because you’ve seen it from the inside and the outside.’

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 79

Coco Noir

EAU DE PARFUM, 50ML DKK 609 / 82 EUR

Bleu De Chanel EAU DE PARFUM, 100ML DKK 569 / 77 EUR

Lip Velvet Crush LIPSTICK SET, BURBERRY DKK 479 / 65 EUR

Ole Henriksen

GLOW2OH, DARK SPOT TONER, 190ML DKK 129 / 17 EUR

72H Day Control

DEO ROLL- ON, BIOTHERM, 75ML DKK 135 / 18 EUR

FC Barcelona or Frozen II Set KIDS WORLD 209 DKK / 28 EUR

Overnight Repair Serum BALMAIN, 30ML DKK 420 / 57 EUR

Nutella Biscuits CRUNCHY COOKIES, 304G DKK 56 / 8 EUR

Skittles

FRUITS POUCH, 400G DKK 69 / 9 EUR

Draumur FREIA, 400G DKK 89 / 12 EUR

XO Reserve Cheese REYPENAER, 250G DKK 115 / 16 EUR

Assorted Toffees WALKERS, 1,25KG DKK 169 / 23 EUR

Black Pepper GRINDER, LA COLLINA TOSCANA 280G DKK 185 / 25 EUR

Tyrkisk Peber FAZER, TIN, 375G DKK 55 / 8 EUR

Fyrivarni verður tikið fyri møguligum villum.

Please take note of possible errors.

Sogan

hjá Atlantic Airways 1987– 2023

1995

1987

FYRSTA AVLOPIÐ

FELAGIÐ STOVNAÐ Fyrst í november leggur Lasse Klein, landssýrismaður, uppskot fyri løgtingið um at stovna føroyskt flogfelag. Landsstýrið skal eiga 51 prosent í felagnum, og danska Cimber Air skal eiga 49 prosent.

Tann 10. november sama ár verður Atlantic Airways formliga sett á stovn.

1990 ATLANTIC REVIEW

Atlantic Review kemur út á fyrsta sinni. Blaðið leggur frá fyrsta degi dent á at lýsa Føroyar og føroyingar í væl frágingnum greinum við góðum myndum.

Fyrsti stjórin í felagnum, Heri Mortensen, fer frá, og Magni Arge tekur við sum stjóri. Felagið fer undir at flúgva til Íslands í samstarvi við Air Iceland. Fyri fyrstu ferð hevur Atlantic Airways avlop á rakstrinum og setir sær fyri at menna flogleiðir til øll grannalondini.

1992

NÝGGJAN PARTAPENING

1988 FYRSTI TÚRURIN

Atlantic Airways flýgur sín fyrsta túr millum Føroyar og Danmarkar.

Løtan er hátíðarlig, tá ið nýggja flogfarið fer avstað við fyrstu ferðafólkunum við kós ímóti Keypmannahavn. Føroyskur hugni og føroyskar flogternur seta sín serliga dám á umborð.

Búskaparliga skrædlið í Føroyum rakar eisini flogvinnuna, og landsstýrið setir 75 mió. kr. í nýggjum partapeningi í felagið, og Cimber Air fer úr felagnum.

Við hesum inntrivinum og nýggja hangarinum í Vágum styrkist grundarlagið.

1994

FJØLBROYTTARI VIRKSEMI Strandferðslan hevði upprunaliga tyrluflúgvingina millum oyggjarnar um hendi, men hetta árið ger landið avtalu við Atlantic Airways um at standa fyri flúgvingini. Virksemið hjá felagnum verður nú fjølbroyttari.

1997 TIL GRØNLANDS

Uppaftur meiri ferð kemur á virksemið hjá felagnum, tá ið farið verður undir flúgving millum Ísland og Grønland í samstarvi við íslendingar. Felagið flýgur eisini nakrar leigutúrur millum Keypmannahavn og Bosnia, har borgarakríggj herjaði millum 1992 og 1995. Atlantic Airways er fyrsta norðurlendska felagið, sum tekur uppaftur flúgving til Bosnia.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 83

1998 TIL SKOTLANDS

Flúgvingin hjá felagnum er nógv økt, og felagið fær tørv á einum flogfari afturat, sum í fyrstu syftu verður leigað til Føroya. Sjøtul verður settur á rutu til Skotlands, og túratalið millum Føroyar og Danmark verður økt.

1999 TIL NOREGS

Felagið fær tørv á eini varandi loysn viðvíkjandi flogførunum, tí víðkaða flúgvingin fær stóra undirtøku millum manna, og felagið fer eisini undir at flúgva til Noregs. Farið verður til samráðingar um at keypa næsta flogfarið í oktober, og sáttmáli verður undirskrivaður um at lata felagnum flogfarið í februar í 2000.

2000 FLOTIN VEKSUR

Atlantic Airways fær annað flog­ farið í flotan 2. februar. Flog­farið er av slag­num British Aero­space eins og fyrsta flog­farið. Felagið brynjar seg eisini til at gera sátt­málar um flut­ning millum Aber­deen og Vágar í sam­bandi við olju­leit­ingar kring Føroyar og bjarg­ing­ar­arbeiði fyri Fiski­mála­ráð­ið.

84 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

2004

KAPPINGIN HARÐNAR

2001 STÓRIR SÁTTMÁLAR

Sambært sáttmála við Fiskimálaráðið skal felagið fáa til vega nýggja bjargingartyrlu og næstu 10 árini standa fyri leiting og bjarging kring Føroyar.

Bjargingartyrlan Bell 412 kemur til Føroya sjálvan flaggdagin.

Felagið ger eisini avtalu við Amerada Hess, BP og Statoil um at flúgva manningar úr Aberdeen til Vágar og saman við Bristow Helicopters standa fyri flutningi út á boripallarnar. Eisini verður farið undir beinleiðis ferðir úr Føroyum til London.

2002

FERÐAFÓLKATALIÐ TVÍFALDAÐ Ferðafólkatalið hjá Atlantic Air­ ways fer á fyrsta sinni upp um 100.000. Hetta er stór øking saman­ borið við 1995, tá ið talið var um 50.000. Íroknað ferðafólkatalið eru tey, sum flúgva við tyrlunum innlendis. Tey eru sjey prosent av øllum ferðafólkunum, og tey, sum flúgva við flogførunum, eru 93 prosent. Økta útboðið skapar øktan eftirspurning.

Kappingin millum Atlantic Airways og Mærsk Air harðnar, tá ið Mærsk setir í verk skipan, sum noyðir fólk at flúgva við øðrum felagnum fyri at fáa ókeypis ferð.

Atlantic Airways svarar aftur, og tey flestu taka av Súluskipanini.

Mærsk gevst í oktober, og Atlantic Airways verður einsamalt um flúgvingina. Felagið keypir triðja flogfarið og fer at flúgva fyri Aker í Noregi. Felagið flýgur eisini leiguflúgving millum Keypmannahavn og italsku býirnar Perugia og Ancona.

2005 AIRBUS VITJAR

Fyri allarfyrstu ferð setir eitt flogfar av slagnum Airbus seg í Føroyum. Fleiri hava ivast í, um eitt so stórt flogfar kundi lenda á breytini í Vágum, men innflúgving og lending verða avgreidd uttan trupulleikar. Vitjanin er ein fyriboðan um nýggjar tíðir í Atlantic Airways. Felagið keypir fyrsta Avro RJ flogfarið frá Swiss.

Flogfarið tekur fleiri ferðafólk og røkkur longri enn British Aerospace flogførini. Felagið vinnur heiðurin ‚Ársins Átak‘ á Vinnudegnum.

2006

2010

Atlantic Airways fær kapping frá nýggja føroyska flogfelagnum, FaroeJet. Felagið fer undir flúgving í mai og heldur fram til desember, tá ið felagið noyðist at gevast. Eginpeningurin er tá uppi. Atlantic Airways yvirtekur flogfarið hjá FaroJet og flýgur túsundtals strandaðar jólagestir heim úr Danmark. 10. oktober fer eitt flogfar hjá Atlantic Airways út av flogvøllinum í Stord í Noregi.

Fýra fólk lata lív, teirra millum flogternan Guðrun Hervør Joensen úr Bø, 41 ára gomul.

Atlantic Airways hevur aftur avlop á rakstrinum. Avlopið er 12,3 mió. kr. eftir skatt samanborið við 6,6 mió. kr. í halli árið fyri, hóast øskuskýggj úr Eyjafjallajøkli í Íslandi leggur flogferðsluna lamna í fleiri vikur. Eginpeningurin er nú 227 mió. kr. og solvensurin 56 prosent. Partaeigararnir fáa 7,5 mió. kr. í vinningsbýti.

FØROYSK KAPPING

2007

Á PARTABRÆVAMARKNAÐIN Felagið keypir tvey Avro RJ flogfør aftrat frá Swiss og skrivar sáttmála við SAS um umfatandi flúgving millum Keypmannahavn og eitt nú London og Stavanger.

Ein triðingur av Atlantic Airways verður einskildur, og felagið verður skrásett á partabrævamarknaðinum í Íslandi, ICEX. Eftir skrásetingina er felagið hvønn dag til próvtøku á fíggjarmarknaðinum, har íleggjarar kunnu keypa og selja partabrøv í felagnum. Felagið verður heiðrað sum ársins lærupláss í danska kongaríkinum.

AFTUR Á BEINT

2008 AIRBUS BÍLAGDUR

Atlantic Airways ger 30. januar sáttmála við Airbus um at byggja eitt nýtt flogfar av slagnum Airbus 319. Flogfarið verður munandi størri enn British Aerospace flogførini, sum hava verið brúkt síðan byrjanina, og hevur pláss fyri 144 ferðafólkum. Flogfarið fer eisini at kunna flúgva nógv longri teinar beinleiðis, eitt nú til londini við Miðjarðarhavið. Um várið kemur nýggj Augusta Westland 139 tyrla í flotan.

2009 REPA SEGLINI

Felagið hevur á fyrsta sinni hall síðan 1994. Fíggjarkreppa, minkandi virksemi og kreppa í altjóða flogvinnuni eru orsøkin til hallið. Felagið hevur sett umfatandi tiltøk í verk at laga virksemið til. Tá ið flest fólk vóru í starvi, vóru 285 starvsfólk í felagnum, og sjey flogfør flugu um 15.000 tímar. Tvey flogfør fara úr flotanum, túrarnir fækka, leiguflúgvingin minkar munandi, og starvsfólkatalið minkar niður í 165.

2011

MARKNAÐARFØRA FØROYAR Sáttmáli verður gjørdur um at selja Augusta Westland 139 tyrluna.

Longda flogbreytin í Vágum verður tikin í nýtslu í desember, og felagið røkkur einum av bestu úrslitunum higartil. Felagið fær eisini silvursteyp, tá ið heiðurslønir fyri bestu lýsingarátøk verða handaðar í gamla keypsskálanum í Keypmannahavn. Átakið marknaðarførir ikki bara felagið í donskum miðlum, men allar Føroyar.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 85

juni og oktober. Felagið fer undir leigu­flúgv­ing í Kili.

Magni Arge fer frá sum stjóri, og Jørgen Holme verður fyribilsstjóri í felag­num.

2014 2012

AIRBUSSURIN KEMUR Hátíðardámur er á flogvøllinum, tá ið nýggja Airbus 319 flogfarið kemur til Føroya úr Hamburg.

Umboð fyri m.a. Føroya landsstýri og felagið eru við á hesum fyrsta túrinum. Hópur av fólki tekur ímóti. Sjøtul verður settur á eina nýggja tíð í føroyskari flúgving við nýggjum flogfari og slóðbrótandi navigatiónstøkni, sum tryggjar økt reglusemi. Felagið fer at flúgva til Barcelona og fær bronsumerki sum ársins evropeiska flogfelag frá European Regions Airline Association.

Felagið stendur fyri tyrluflúgving í sambandi við oljuleiting hjá Statoil og er við í fleiri truplum bjargingarátøkum.

2013

ATLANTIC AIRWAYS 25 ÁR Felagið kann hátíðarhalda, at 25 ár eru liðin síðan fyrsta flog­túr­in mill­um Vágar og Keyp­manna­havn.

Egin­ogn­in hjá felag­num er 247 mió. kr., og føroying­ar kunnu nú eis­ini flúgva bein­leiðis til Milano aftrat Barce­lona. Felagið ger fleiri sátt­málar um leigu­flúgv­ing­ar suður­eftir úr Danmark, og næstu Airbus-flog­før­ini væntast í flotan í

86 | ATLANTIC REVIEW winter 2023

FERÐAFÓLK NUMMAR 3.000.000 Løgtingið samtykkir at keypa triðingin av Atlantic Airways, sum varð einskildur í 2007, aftur, og sostatt eigur landsstýrið nú aftur alt felagið.

Seinasta BAE-Avro RJ-100 flogfarið fer úr flotanum, og Atlantic Airways brúkar nú bara Airbus.

Ferðafólk nr. 3.000.000 við Atlantic Airways fer á flog seinast í november.

2016

SVEIGGJ, SÚLUSKIPAN OG #SÓLUMVETURIN Atlantic Airways tekur stig til at bjóða ungum og lesandi at ferðast fyri serligan prís við ungdóms- og lestrarferðaseðlinum SVEIGGJ. Súluskipanin verður endurstovnað, eftir at SAS sigur upp EuroBonusavtaluna, og nýggja Airbus A320 flogfarið kemur í flotan í desember.

Eisini fer Atlantic Airways undir beinleiðis vetrarflúgving til Gran Canaria og kann nú bjóða føroyingum #SÓLUMVETURIN

2017 2015 NÝGGJAR TYRLUR

Atlantic Airways skiftir tyrluflotan út og keypir tvær nýggjar Leo­nardo AW139 tyrlur í staðin fyri tær 20 ára gomlu Bell 412 tyrlurnar.

Nýggju tyrlurnar eru betur út­ gjørd­ar til bjargingararbeiði og eru yvir­høvur betri og rúmligari. Í juni verður skrivað undir avtalu við flog­verk­smiðjuna Airbus um ein nýggjan Airbus A320.

Jóhanna á Bergi verður sett sum stjóri í Atlantic Airways, og hon tekur við starvinum 1. september.

30 ÁR Á FØROYSKUM VEINGJUM Atlantic Airways fyllir 30 ár, og í hesum sambandi fáa flogfør og tyrlur nøvn eftir mætum lista­fólk­ um. Flogførini fáa nøvnini William (Heinesen), Elinborg (Lützen) og Ingálvur (av Reyni). Tyrlurnar eita Sámal (Joensen-Mikines) og Ruth (Smith). Í hesum sambandi verður stuðulsskipanin Listaflog eisini sett á stovn, sum á hvørjum ári letur 100.000 kr. til eina ella fleiri lista­ verk­ætlanir og/ella listafólk.

2018

NEO-FLOGFØR OG HOTELL Avtala verður undirskrivað við amerikanska felagið um langtíðarleigu av tveimum nýbygdum Airbus A320neo. Tað fyrsta flogfarið skal vera klárt fyrsta ársfjórðing í 2019. Neo flogførini brúka minni olju og hava minni útlát enn vanlig Airbus flogfør. Í februar verður kunngjørt, at Atlantic Airways og LÍV fara undir stórfingna hotellverkætlan við Staravegin í Havn, og seinni sama ár verður Martin Restorff settur sum stjóri.

2019 METÁR

Í juni skrivar Atlantic Airways undir avtalu við Airbus um at keypa tvey nýggj Airbus A320 flogfør, og bert ein mánað seinni kemur fyrsta neo-flogfarið til Føroya. Árið gerst somuleiðis metár við sløkum 340.000 ferðandi.

2020 KORONA STEÐGAR FLOGFERÐSLUNI

Koronufarsóttin leggur allan heimin lamnan, og koronukreppan merkist av álvara í flogvinnuni.

Túratalið og ferðamálini hjá Atlantic Airways verða nógv skerd, og tí verður neyðugt at siga uml.

90 fólkum úr starvi. Flogfelagið fær 100 mió. krónur í fíggjarligum styrki frá landinum fyri at tryggja gjaldførið. Í oktober letur Hilton Garden Inn Faroe Islands dyrnar upp á fyrsta sinni, og fyrstu tíðina eru tað serliga føroyingar, ið vitja og gista á hotellinum.

2021

SPAKULIGA UPP Í FERÐ

2022

LUFT UNDIR VEINGIRNAR Ferð kemur nú veruliga á virk­ semið aftur, hóast korona fram­ vegis órógvar fyrstu mánaðirnar í ári­num. Tó ikki meira enn so, at árið gerst tað besta síðani metárið 2019 við uml. 350.000 ferðafólkum.

Fyrst í juni skrivar Atlantic Airways undir avtalu við fronsku fyri­tøkuna Thales um at keypa spild­ur­nýggjan, nýmótans tyrlu­ simulator, ið skal vera klárur til nýtslu fyrsta ársfjórðing í 2024.

Á sumri 2021 fer spakuliga at ganga framá eftir koronu­heims­ far­sóttina. Flogið verður til átta ferðamál, og ferðafólkatalið fer so spakuliga aftur at vaksa.

Seinasta Airbus A319 flogfarið í flotanum varð útleigað til felag á Kanarisku oyggjunum.

ATLANTIC REVIEW winter 2023 | 87

Duty free import

For Travellers 18 years or older / Fyri ferðandi 18 ár og eldri

Alcohol/Alkohol

Tubbak / Tobacco

You can bring one of the examples below to the Faroe Islands.

Tú kanst taka eitt av dømunum við til Føroyar.

You can bring only one of the products below to the Faroe Islands.

Tú kanst bert taka eina av vørunum niðanfyri við til Føroyar.

1

200 stk (1 karton) 1L

2L

1L

Spirits / Spiritus Strong wine / Sterkt vín

250 g

Cigarettes/Sigarettir

Tobacco / Tubbak

Beer / Øl

2 1L

2,23L

2L

Spirits / Spiritus

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl

200 stk (1 karton)

250 g

Cigarillos / Sigarillos

Cigars / Sigarir

Luktilsi, rakivatn, sjokulátuvøra og sodavatn / Perfume, shaving water, chocolate and soda

3

You can bring all of the examples below to the Faroe Islands.

Tú kanst taka øll dømini við til Føroyar.

4,5L

2L

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl

4

50 g

Perfume / Luktilsi

2,25L

2L

Strong wine / Sterkt vín

Beer / Øl

5

3 kg

10L

25 cl

Shaving water / Rakivatn

Chocolate / Sjokulátuvøra

10 L

Soda / Sodavatn

Beer / Øl / Cider

That you can bring more duty free goods by paying taxes?

You can for example bring 6 bottles of wine (75 cl) in addition to the quota by paying DKK 150 in total.

At tú kanst taka størri nøgdir við, um tú rindar toll og avgjøld?

T.d. kanst tú taka 6 fløskur av víni á 75 cl við, umframt mest loyvdu nøgdina, um tú rindar tilsamans 150 kr.

Maximum allowances / Mest loyvdu nøgdir: Beer up to 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%

– Max. 10 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 5,- per. 33 cl. can.

– Max. 9 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 33,- per. ltr.

– Max. 3 ltr. in total. incl. quota. Taxes vary according to percentage.

Perfumes max. 50 gr. After shave max. 25 cl. Chocolates max. 3 kg. Soft drinks max. 10 l. Øl upp til 5,8% Vín / Cider up to 15% Spiritus yvir 22%

– Í mesta lagi 10 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 5,- pr. 33 cl. dós.

– Í mesta lagi 9 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 33,- per. ltr.

– Í mesta lagi 3 ltr. Tollur verður ásettur eftir alkoholstyrki.

Luktilsi í mesta lagi 50 gr. Rakivatn í mesta lagi 25 cl. Sjokulátuvørur í mesta lagi 3 kg.

Sodavatn í mesta lagi 10 litrar.

10238

Did you know?

Smart, quick and smooth We’ve now made it even easier for you to order and collect your dutyfree items Order at dutyfree.fo and collect your goods in our automated lockers, so that you can move on quickly on your trip. Just remember to have the PIN code that you receive from us readily available.

Always fair prices Dutyfree FAE ranks among the best priced tax-free shops on airports in this part of the world. We strive ever to have the fairest prices possible so that you can enjoy your trip and buy your items in the Faroes Islands.

Dutyfree FAE, Vagar Airport, Sørvágur, Faroe Islands – Tel +298 331 324

WELCOME TO THE to Welcome FAROE the FAROE ISLANDS! ISLANDS! Think of the world’s population.

Now think about how few of these 7 billion people have visited the Faroe Islands.

Think of the world’s population. Now think about how few of these almost You are actually part of a very small and exclusive group of people in the 8 billion people have visited the Faroe Islands. whole world who have the opportunity to visit these small islands in the North You are actually part of a very small and exclusive group of people in the whole Atlantic Lucky toyou! world who haveOcean. the opportunity visit these small islands in the North Atlantic Ocean.

Lucky you!

We also feel fortunate be able inviteyou you to We also feel fortunate to be to able to to invite toour ourcountry. country.

Wepleased are pleased you have decided visityou ustoand want We are you have decided to visit us and weto want enjoywe your stay you to enjoy your to the fullest.

Following these simple yet essential guidelines will help to ensure stay to the fullest. an enjoyable and unforgettable journey in the Faroe Islands.

Following these simple yet essential guidelines will help to ensure an enjoyable and unforgettable journey in the Faroe Islands.

GUIDELINES: Guidelines:

• Respect and preserve fragile and should protected for future generations.

– Respect and preserve nature, nature, as it is as it is– The weather can bebe unpredictable fragile should protected and change rapidly. is a good • Beand mindful ofbe sheep and for birds you may encounter in theItfields - or idea on the roads! future generations. always layered suita• Remember to bring your rubbish with to you afterwear hiking in theclothes mountains. ble for the weather.

Be particularly when – Be• mindful of sheep careful and birds you hiking in areas with loose stones and rocks.

• Refrain from especially in wet areas may encounter in walking the fieldstoo – orclose on to the – cliffs, Be thoughtful of the locals andwhen the roads! respect their privacy as much as the ground can be slippery. possible. are favourable for walking/hiking.

• Check to the weather forecast to see if conditions – Remember bring your rubbish with • after The weather be unpredictable– and change is a good idea to always you hiking in can the mountains.

If you plan onrapidly. flying aItdrone, please read and follow the guidelines on wear layered clothes suitable for the weather.

– Be particularly careful when hiking www.visitfaroeislands.com under Be thoughtful of the and locals and respect their privacy as much as possible. in•areas with loose stones rocks.

Plan Your Stay.

• If you plan on flying a drone, please read and follow the guidelines on www.visitfaroeislands.c – Refrain from walking too close to the – Lastly, remember to close your eyes under Plan Your Stay. cliffs, especially in wet areas when andtake take a a deep of of thethe freshest • Lastly, remember to close your eyes and deepbreath breath freshest air in the world! the ground can be slippery. air in the world!

– Check the weather forecast to see For more information visit if conditions are favourable for walking/hiking. www.visitfaroeislands.com

More information visit www.visitfaroeislands.com 112

Emergency

Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country

EMERGENCY:

Enjoy the Faroe Islands!

Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country

#FAROEISLANDS

BARN A S Í Ð A N KENN LANDIÐ Hvussu væl kennir tú títt land? Finn bygdanøvnini á kortinum og skriva tey í puntarnar.

So sært tú loysnina niðureftir.

2

3

ard lsga a D r u t eftir Berg ur.ne www.berg

Bløðini u

BLØ Ð

m heysti Hvussu n ð eru sera vøkur og litrík. ógv bløð sært tú h er?

4 5

q 1

1

2 3 4 5 6

6

TA LKRO S S =

9

+ 9

=

-

16

=

=

=

+ 16 = 27

Hvør sku

F I R VA L D

ggi passa

r til teknin

AR

gina av fi rv

1 3

Kanst tú gera hesa uppgávuna lidna? Set røttu tølini og pluss ella minus inn, har tað manglar...

4

2 5

aldinum?

FINN VEG

Hvør drongur býr í brúna húsinum?

Svar: 25 (Bløð), lemmur (Kenn landið) Nr. 3 (Finn veg), nr. 2 (Firvaldar)

KROSS orðagáta

KROSSORÐAGÁTA

© www.bergur.NET

í Eysturoynni, har skúli varð 1 Bygd bygdur í 1890.

2

í Manhattan í New York, 4 Øki har til ber at vitja Washington Square Park.

Hesin býur í Onglandi er kendur fyri eitt kongaligt slott.

eitur teknirøðin eftir 5 Hvussu belgiska teknaran Hergé, sum

býur í Suðurfraklandi við 3 Hvør fronsku rivieruna er kendur fyri

er týdd til fleiri enn 70 mál?

eitur næststørsta oyggin 6 Hvussu í Japan, sum hevur fleiri virkin

eina árliga filmsstevnu?

gosfjøll?

©bergur

.net 2023

4

1

REIÐILIGT Á SAMA HÁTT

MÁL VIÐV. MENTUM

3

MEISTARASKAPUR

RÓMV. TAL

LEIVD

SØTMETI

SANGARARNIR VÁRHARRA

HÁLVT TVØRMÁT

ÍDNIR

DRYKKURIN

SPURNINGUR

5

HVØLT LJÓÐ

LOP

6

KENN. STAVIR (SKIP)

RUGGAR

STEGGI OG BØGA FØRKAÐ

TEINKJA

NÆRKAST FØÐ

STUDENTAFELAG

BÍBLIUPARTUR HILL Í BERGI

2

FÝRA

GEVA AFTUR

LONGST ÚTI

BERI VIÐ

ÓANSNAR FUGLALJÓÐ

SELEN

JALLAR 2 EINS FELAGSSKAPUR

AÐAL

LIVIR

STUDERAÐI ÚTVARPSTÓL 2006

DØPUR

JØRÐ

LINJA

2 EINS

501

KEMPURNAR

SUDOKU

S U d o k u

Flotin / Our Fleet

Flogleiðir Routes

AV REYNI 1920–2005

OY-RCK (INGÁLVUR) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 8918 Airbus 320-251N 174 2x CFM LEAP 1A26 37,57 m 35,80 m 833 Km/h 6.500 Km

VINTHER

Textile artist 1941–2019

OY-RCL (TITA) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 10006 Airbus 320-251N 174 2x CFM LEAP 1A26 37,57 m 35,80 m 833 Km/h 6.500 Km

HEINESEN

OY-RCJ (WILLIAM) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 7465 Airbus 320-214 174 2x CFM56-5B4/3 37,57 m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km

OY-RCM (ELINBORG) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 05084 Airbus 320-214 178 2x CFM56-5B4/3 37,57 m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km

NEW YORK

SMITH

1913 –1958

OY-HIH (RUTH) Type: Built: Engines / power:

SN: 31718 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C

(2 x 1862 SHP)

Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

OY-HIL (SÁMAL) Type: Built: Engines / power:

SN: 31722 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C

Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

(2 x 1862 SHP)

16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

Evropa­rutur (Europe Routes ) NORЭrutur (NORD Routes ) SÓL­rutur (SUN Routes )

KEFLAVÍK FØROYAR

OSLO

AALBORG BILLUND

EDINBURGH

KEYPMANNAHAVN

PARÍS

BARCELONA

MALLORCA

GRAN CANARIA

THE HEART OF SHOPPING

The largest shopping centre in the Faroe Islands

SHOPS: Mon.–Thurs.: 10–18 // Fri.: 10–19 // Sat.: 10–18 RESTAURANTS: Mon.–Sat.: 9–21 // Sun.: 12–22:30