Atlantic Review Edition #2 2020 by Atlantic Airways

FOR ATLANTIC AIRWAYS TRAVELLERS – FREE COPY

ATLANTIC REVIEW EDITION #2 – 2020

ATLI GREGERSEN

A NATIONAL FOOTBALL LEGEND BOWS OUT THE NATIONAL GALLERY

ART IN A LEAGUE OF ITS OWN CLEAN UP THE FAROE ISLANDS

FREEING THE FAROE ISLANDS FROM LITTER

The Heart of Shopping

The largest shopping centre in the Faroe Islands SHOPS: Mon.–Thurs.: 10–18 // Fri.: 10–19 // Sat.: 10–18 RESTAURANTS: Mon.–Sat.: 9–21 // Sun.: 14–21

á Trapputrøðni | Tel. (+298) 34 19 00 | www.sms.fo

sms.fo

smsfo

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

WHEN THE WORLD HAD ITS WINGS CLIPPED At one of the Faroese Government’s press briefings on the measures to stem Covid-19, Prime Minister Bárður á Steig Nielsen said that we would come to think of a time before Covid and a time after Covid. It is a statement that rings true, even though we have yet to enter the time ‘after Covid’. It only took a few months for the virus from Wuhan, China, to declare checkmate against the entire globe. The world, our way of living, life as we knew it were turned upside down. Words like social distancing and disinfection have set the agenda since. It is no secret that the labour market, business and industry are hard it by this pandemic, not least the aviation and travel industry that we are a part of. A devastating situation, which nobody saw coming when we started off 2020 with optimism and enthusiasm. Covid-19 is also the reason why you, our travellers and readers, are not holding the usual printed edition of Atlantic Review. At Atlantic Airways we have implemented a number of measures to reduce any risk of infection, these include removing Atlantic Review, pillows and blankets from our aircraft. Our on-board food and beverage service has also been temporarily suspended. In addition, all travellers are required to wear a mask, and we have increased and intensified our cleaning routines. The air on board is clean and fresh, because it is filtered through HEPA filters, which remove 99% of airborne particles. We sincerely hope that your on-board experience feels positive and safe; even though we temporarily cannot provide you with all the services we usually take great pride in offering. As always the magazine is full of fascinating

reads. We interviewed the former captain of the Faroe Islands Football squad – a national treasure. Read Atli Gregersen’s story about his tortuous path to the national team. We also visited the National Gallery of the Faroe Islands, which has a new director, Karina Lykke Grand, who believes that the Faroe Islands should be experienced in images. She has made it her mission to make that possible at the National Gallery. And come meet the village boy from Miðvágur, Jegor Venned, who grew into a supermodel working for the world’s biggest fashion labels. We have the scoop on how his modelling career suddenly took off, and how he made it to the dizzying heights of global top model status. We also have a wealth of other exciting articles in this edition of our magazine. Take a trip to Eysturoy where Visit Runavík shares insider tips about what to see and do. Read about Fiskaaling, Aquaculture Research Station of the Faroe Islands, which just celebrated half a century of research. And meet the women who are determined to free the Faroe Islands from rubbish. In these surreal and challenging times, we take great joy in continuing to offer you such a diverse magazine. And let there be no doubt that we look forward to a time when we can again fly and travel they way we are used to.

Happy travels and take good care of yourselves, Jóhanna á Bergi CEO, Atlantic Airways

THE ORIGINAL

ICELANDIC LIQUORICE & MILK CHOCOLATE IN A SATISFYINGLY CRUNCHY SHELL

F O E T S A T

D N A L E IC

Innihaldsyvirlit / Contents:

LANDSKRONA-DRONGURIN, SUM BLEIV LANDSLIÐSHETJA A NATIONAL FOOTBALL LEGEND BOWS OUT

16 FISKAALING Í HÁLVA ØLD FISKAALING: FIFTY YEARS OF AQUACULTURE

24 FØROYAR SKULU VERÐA RUSKFRÍAR FREEING THE FAROE ISLANDS FROM LITTER

32 SUPERMODELL AV TILVILD SUPERMODEL BY CHANCE

42 FØROYAR SKULU UPPLIVAST Í MYNDUM Á LISTASAVNI FØROYA ART IN A LEAGUE OF ITS OWN

54 FØROYAR ERU SUM EIN GÓÐUR VINUR THE FAROE ISLANDS ARE LIKE A GOOD FRIEND

62 COVID-19: ÓSJÓNLIGI FÍGGINDIN SUM SKAKAÐ HEVUR FØROYAR OG UMHEIMIN COVID-19: THE INVISIBLE ENEMY CHANGING THE FAROE ISLANDS AND THE WORLD

72 ÚR SAVNINUM: CHAT GER INNRÁS Í FØROYUM FROM THE ARCHIVE: CHAT MAKES INROADS IN THE FAROE ISLANDS

78 EITT HANAGLEIV FRÁ TÍ STÓRA Í TÍ SMÁA A STONE’S THROW FROM CITY LIFE TO VILLAGE IDYLL

NØVNINI Á FLOTANUM HJÁ ATLANTIC AIRWAYS FLEET NAMES

FACTS ABOUT THE FAROE ISLANDS

100

SØGAN UM ATLANTIC AIRWAYS THE STORY OF ATLANTIC AIRWAYS

ATLANTIC REVIEW is published by Atlantic Airways, Vagar Airport, FO-380 Sørvágur, tel. +298 34 10 00. Advertising: atlanticreview@atlantic.fo. Editor: Ingrid Bjarnastein – ingrid@atlantic.fo. Layout: B árður Mikkelsen – bmi@atlantic.fo and Benjamin Hansen - benjamin@atlantic.fo. Responsibility: Jóhanna á Bergi. Proof and translation: Sprotin.fo. This publication may only be reproduced in agreement with the publishers. Cover: Ólavur Frederiksen – www.faroephoto.com

Photo: Nicolás Vera-Ortiz @nico_veraortiz

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Landskronadrongurin, sum bleiv

landsliðshetja Víkingurin Atli Gregersen hevur spælt sín seinasta landsdyst á føroyska A-landsliðnum. Men at vinna sær pláss á føroyska landsliðnum var ikki bara lætt fyri tann nú 38 ára gamla verjuleikaran. „At umboða títt land er tað størsta, tú kanst gera sum ítróttafólk,“ sigur hann, nú hann er farin úr liðskiparabandinum fyri seinastu ferð SK RIVA Ð H E VU R PÁ LL H OLM JOH A NNE SE N MYNDIR: FINNU R JU STINU SSE N OG JE NS K RISTIA N VA NG

Tað stendur nógv á hesa løtuna. Allan tjóðsangin stendur hann óróligur og blundar. Vanliga syngur hann so hjartaliga, tá ið „Tú alfagra land mítt“ ljómar á Tórsvølli, men í dag hongur ikki nógv saman. Hann er kensluborin. Á áskoðaraplássunum hevur hann varnast ein stóran hvítan dúk við svørtu stavunum „Atli, vælkomin í Skansan“. Tað vermir tann tá 37 ára gamla Atla Gregersen, sum í oktober 2019 spælir sín seinasta heimadyst fyri føroyska fótbóltslandsliðið. Nú er løtan so komin. At takka fyri seg í føroysku landsliðstroyggjuni, sum hann sum smádrongur droymdi um at sleppa at spæla í. Í fjølmiðlunum verða stór orð brúkt um tann 194 sentimetrar høga

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

liðskiparan. Óvanliga fólkakærur, skemtingarsamur og prát ingar samur. Orðið „legenda“ gongur eisini aftur. So hjartanemandi viðurkenning hevði hann ongantíð væntað at fingið, tí stóri barnadreymurin at umboða føroyska landsliðið fekk á leiðini fleiri skot fyri bógvin. Fleiri landsliðsvenjarar skoyttu ikki um hann, og tá ið Lars Olsen gjørdi av at hyggja burtur frá honum fyri nøkrum fáum árum síðani, væntaðu tey flestu, at dystirnir hjá Atla Gregersen í landsliðstroyggjuni vóru taldir. Tankarnir hjá bersøgna liðskiparanum við fýra talinum fara í allar ættir henda dagin á Tórsvølli, meðan tjóðsangurin verður spældur. „Øll hæddarpunktini og stóru vónbrotini runnu fram fyri meg hesa løtuna,“ greiðir Atli Gregersen frá.

ÓSKILJANDI ÚTISETI Atli Gregersen er uppvaksin í Havn, og fyrstu árini spælir hann við B36. Hann er partur av einum evnaríkum árgangi, sum vinnur fleiri FM-heiti. „Eg eri ein Landskrona-drongur. Stóri dreymurin um at umboða føroyska landsliðið verður kveiktur, tá ið eg eri átta ára gamal og siti klistraður til sjón varps skíggjan og lurti eftir pápa mínum (Árna Gregersen, blaðstj.), sum sigur frá dystinum millum Føroyar og Eysturríki í Landskrona,“ fortelur Atli Gregersen. Men stóri barnadreymurin letur bíða eftir sær. Tá ið Atli Gregersen er 13 ára gamal, flytur hann saman við familjuni til Bornholm at búgva. Fótbóltsevnini eru eyðsýnd, og tá ið hann skal í 10.

flokk, fer hann á eftirskúla á Hessel Gods í Grenå í Jútlandi. Eftir lokna eftirskúlan eydnast honum at vinna sær ein fullyrkissáttmála í Randers Freja. Atli Gregersen mennir seg nógv hesi árini. Verju skansin er bæði liðskipari á dreingja- og seinni unglingaliðnum hjá Randers Freja, og hann verður valdur til ársins unga spælara í felagnum. Sín fyrsta dyst á besta liðnum hjá Randers Freja fær hann longu sum 18 ára gamal. „Sjálvsálitið er stórt hesi árini. Helst ov stórt, tí í føroyskum miðli geri eg greitt, at eg skilji einki av, at eg ikki verði úttikin til A-landsliðið. Hesi árini siti eg gaman í nógv á bonkinum, men eg venji hóast alt fast við einum liði í næstbestu deildini í Danmark. Men hyggi eg aftur á tíðina í Randers, so var eg óivað ikki klárur, hvørki likamliga ella mentalt,“ vísir tann nú 37 ára gamli gøtumaðurin á. Í Randers fór Atli Gregersen so smátt at ótolnast eftir møguleikanum. Tá ið Lars Olsen varð høvuðs venjari hjá Randers í 2002, gjørdi hann føroying inum greitt, at hann skuldi ikki vænta sær stórvegis spælitíð á besta liðnum. Hetta var eitt stórt vónbrot, og stutt eftir takkaði hann fyri seg í Randers. Árini eftir royndi hann eydnuna í fleiri donskum feløgum, eitt nú Skjold, Frem og Lyngby, men uttan at vinna sær fast pláss. Meðan nógvir føroyskir fótbóltsleikarar leita uttanlands um hetta mundið fyri at økja um møguleikarnar at umboða landsliðið, fer Atli Gregersen øvugtan veg. Í 2004 flytur hann aftur til Føroya eftir sløk 10 ár í Danmark. Hann flytur inn til ommu sína í Gøtu.

GET YOU R FAROES SPECIAL E GIN IN

DUTY-F TODAYR! EE

TASTE THE FAROESE NATURE DISTILLED IN THE FAROE ISLANDS

”

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Fótbóltur hevur givið mær atgongumerki til ein felagsskap, har høg og lág møtast á jøvnum føti Atli Gregersen

KERR GEVUR MØGULEIKAN

Atli Gregersen er skjótur at vinna sær fast pláss í miðverjuni hjá GÍ. Gøtumenn standa seg ikki serliga væl hesi árini, og tað er ikki hugsingur um at vinna sær pláss á landsliðnum. „Frá 2004 til 2007 havi eg einki at gera á landsliðnum, tí tað er nógv órógv um mín persón. Eg eri ikki í serliga góðari venjingarstøðu og fái nógv gul og reyð kort,“ fortelur hann. Í 2008 kom vend í. Stóri verjuspælarin hevði persónliga eitt frálíkt kappingarár í verjuni hjá nýggja samanlagda liðnum úr Gøtu og Leirvík, Víkingi. Kappingarárið hilnaðist so mikið væl, at hann fór so smátt at hugsa um møguleikan fyri at verða úttikin til landsliðið. Og árið eftir fekk hann fyrstu ferð boð um at koma til úttøkuvenjing. FSF hevði sett tann karismatiska íran Brian Kerr sum landsliðsvenjara, og longu eftir fyrstu landsliðsvenjing varð tann tá 27 ára gamli Atli Gregersen úttikin. „Eg minnist, eg hugsaði e-n-d-i-l-i-g-a! Magni Jarnskor, sum í nógv ár var liðskipari á landsliðnum, gav mær nøkur góð ráð á vegnum. Hann bað meg veruliga díkja á, tí hann helt, at tað vóru alt ov nógvir

spælarar, sum bara vóru glaðir fyri at vera við. Hetta tók eg til mín og koyrdi á,“ vísir hann á. Í juni 2009 spælir Atli Gregersen sín allarfyrsta landsdyst, tá ið Føroyar spæla ímóti Serbia á heimavølli. „Eg minnist enn hasa ótrúligu kensluna at sleppa í landsliðstroyggjuna. At umboða sítt land er tað størsta, tú kanst gera sum ítróttafólk. Í landsliðstroyggjuni vilt tú geva alt, tú hevur í tær,“ heldur Atli Gregersen. Við Brian Kerr við stýrisvølin og Atla Gregersen í miðverjuni eydnast landsliðnum at skava nøkur stig saman. Millum annað vinna Føroyar á Litava og Estlandi og spæla javnt ímóti Norðurírlandi. Men tíðin hjá Atla Gregersen á landsliðnum varð brádliga avbrotin.

LARS AFTUR Í BUKTINI Í 2011 varð danin Lars Olsen settur í starv sum føroyskur landsliðsvenjari. Sami venjari, sum ikki helt, at Atli Gregersen kundi brúkast í Randers, vildi heldur ikki brúka hann á føroyska fótbóltslandsliðnum. Hetta kom sera dátt við. „Á mínari fótbóltsleið var tað størsta vónbrotið at missa landsliðsplássið. Eg hevði droymt um tað leingi, og tá ið eg so loksins hevði vunnið mær pláss, so skuldi Lars taka tað frá mær,“ fortelur hann. Men gøtumaðurin gavst ikki so. Heldur enn at gerast firtin og takka fyri seg, so tók hann seg saman. „Tað er einki størri enn at spæla á føroyska landsliðnum. Tey flestu høvdu kanska kastað frá sær, men eg vildi spæla meg inn aftur í hitan,“ sigur Atli Gregersen. Fyrstu tíðina hevði nýggi landsliðsvenjarin torført við at finna røttu samansetingina í verjuni á landsliðnum. Fleiri skaðar og leikbann gjørdu, at Lars Olsen vendi sær til Atla Gregersen. „Alt ov nógvir føroyskir fótbólsspælarar eru ov

spakir. Atli er ein atypiskur føroyingur, tí hann tosar nógv og stýrir. Hann rennur kanska ikki so nógv, men hann fær viðspælararnar at flyta seg rætt. Tá ið Atli kom upp í part aftur, fór tað skjótt at ganga rætta vegin,“ segði fyrrverandi landsliðsvenjarin Lars Olsen í sending hjá Kringvarpi Føroya herfyri. Ikki nóg mikið við tí. Lars Olsen gav vrakaða verjuleikaranum liðskiparabandið í 2016, tá ið Fróði Benjaminsen takkaði fyri seg á landsliðnum. Atli Gregersen varð eisini skjótt tann, sum fjøl miðlunum dámdi best at tosa við. Hann er opin, ber søgin og dugir at flenna at sær sjálvum. Altíð kvikur við einari hvassari viðmerking. Eisini á vøllinum. Eftir at svenski áleyparin Zlatan Ibrahimovic hevði argað eina ferð ov nógv við at kalla hann ein „Fuckin’ fisherman“, læt í føroyska liðskiparanum: „Why don’t you go home and make us a kebab?“ Í næsta nærdystinum millum Zlatan og Atla brendi svenska heimsstjørnan albogan í høvdið á Atla við boðskapinum „That´s what a kebab can do!“

GRIKKALAND TAÐ STØRSTA Seinasti heimadysturin hjá Atla Gregersen á heima vølli endaði væl. Føroyar vunnu 1-0 á Malta. Ongantíð hevur honum dámt at tapa, men á føroyska landsliðnum mást tú brynja teg við at tapa nógvar dystir. Hetta hevur so við sær, at sigrarnir smakka tess betur. „Størsta einstaka løtan var dysturin ímóti Grikka landi á heimavølli. Eitt var at vinna í Piraeus, men at endurtaka bragdið á tí fullsetta Tórsvølli var heilt ótrúligt. Eg fari ongantíð at gloyma hesa løtuna,“ sigur Atli Gregersen. Søgan um føroyska liðskiparan seinastu árini er ein søga við bæði viðburði og mótburði. Hann var komin væl til árs, áðrenn hann fekk møguleikan. Sami landsliðsvenjari, sum hevði vrakað hann, gav honum seinni tað álit at velja hann til liðskipara. Atli Gregersen hevur spælt sín seinasta landsdyst, men hann tekur enn eitt kappingarár við Víkingi í ár. Og eitt er púra vist: Tá ið hann sjálvur gevst at spæla, fer hann framvegis at hava leiklut í fótbólti. „Fótbóltur hevur eisini givið mær atgongumerki til ein felagsskap, har høg og lág møtast á jøvnum føti. Tann felagsskapurin er so stórur partur av mær, at tað er ómøguligt at siga fótbólti endaligt farvæl,“ sigur Atli Gregersen.

Atli Gregersen Føddur: 15. juni 1982 Felag: Víkingur Landsdystir: 59 Mál: 1 Føroyameistaraheiti: 2016 og 2017 Løgmanssteypið: 2005, 2009, 2012, 2013, 2014, 2015

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

A National Football

Legend Bows Out He usually bellows the anthem, but today his eyes are shut as it rings across Tórsvøllur Stadium. Emotions are running high, understandably, the time has come for the captain of the Faroese men’s team to say goodbye. Later Atli Gregersen explains that on that Oct ober day in 2019, “All the highlights and big dis appointments were running through my mind.” The press heaps praise on the 194-cm-tall defender – loved by the people, funny, talkative, a legend. The player never expected such an outpouring, because of all the bumps on the road to realising his childhood dream.

AN EXPAT RETURNED Atli Gregersen grew up in Tórshavn and B36 was his childhood club. His dream of representing the Faroe Islands was sparked listening to his dad narrating the Faroe Islands win over Austria in the country’s first international qualifier in 1990. But the dream would have to wait. Aged 13 he moves to Denmark with his family. He shows great talent and as a teenager secures a full-time contract with

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

anders Freja. However, when Lars Olsen beR comes head coach in 2002, he tells the Faroese player not to expect much playing time with the top team. It is a major disappointment and Atli soon leaves the club. While many Faroese players move abroad to improve their chances of a spot on the national team, Atli does the opposite. He moves home to his grandmother in 2004 after a decade away.

BIG BREAK FROM KERR Atli soon finds a permanent position as central defender for GÍ. However, the club doesn’t do very well these years, so a spot on the national team is unthinkable. “From 2004 to 2007 I didn’t deserve a place on the national team (…) I wasn’t in great shape and had a lot of yellow and red cards,” the player acknowledges. Then came 2008, a great year for the new merg ed Gøta – Leirvík team named Víkingur. The following year, the new national coach Brian Kerr from Ireland gives the 27-year-old Atli Gregersen a place on the team. Atli remembers thinking, “finally! Former captain Magni Jarnskor advised me. He told me to give it my all, because too many players were happy just to participate. I took it to heart and gave it my all.” Reminiscing about his first international against Serbia in 2009 the player says, “I remember the incredible feeling of putting on the Faroe Islands shirt. Representing your country is the greatest think you can do as an athlete. In the national shirt you want to give everything you’ve got.” And with Atli the team secured wins against Latvia and Estonia and a draw against Northern Ireland. But suddenly his dream was back on hold.

atypical, he talks a lot and is controlling. He may not run that much, but he gets his fellow players to move right. When Atli rejoined, things started going in the right direction,” Lars Olsen admitted in an interview recently. He even made Atli captain in 2016, and the new leader soon became a media favourite. He was open, frank and self-deprecating. Always ready with a quick retort. After Zlatan Ibrahimović called him a, “Fucking fisherman,” one too many times, the captain retorted, “Why don´t you go home and make us a kebab?” Zlatan repaid Atli with an elbow to the head and the message, “That´s what a kebab can do!”

GREECE WAS THE GREATEST MOMENT When you play for the Faroe Islands you have to brace yourself for many losses. That just makes the victories extra sweet. “The biggest moment was the home game against Greece. One thing was winning in Piraeus, but repeating the feat in front of a full home stadium was incredible. I will never forget that moment,” Atli Gregersen says. The tenacious defender will retire after one more year with Víkingur, but he will not be leaving football altogether, “Football has been a ticket to a community where high and low meet as equals. This community is such a big part of me that it is impossible to say a final farewell.”

LARS OLSEN IN THE WAY AGAIN In 2011 Lars Olsen was brought in to coach the Faroe Islands. The same coach, who didn’t find use for Atli in Randers, didn’t want him on the national team either. It was a big blow. Rather than walking away in a huff Atli pulled himself together. He wanted back in the game. And when the national team was suddenly crippled by multiple injuries and suspensions, the coach turned to Atli. “Too many Faroese players are too tame. Atli is

Atli Gregersen Born: June 15th 1982 Club: Víkingur National Team Matches: 59 Goals: 1 Faroe Islands 2016 og 2017 Premier League titles: 2005, 2009, Faroe Islands Cup wins: 2012, 2013, 2014, 2015

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Fiskaaling í hálva øld Í Føroyum framleiða vit heimsins besta laks. Virksemið hjá Fiskaaling, sum í ár hevur 50 ár á baki, hevur ivaleyst havt ómetaliga stóran týdning fyri menningina av føroyskari alivinnu. Frá fyrstu roynd unum at fáa síl og laks at støðast í alingini er Fiskaaling í dag ein fyritøka, sum burturav granskar og veitir ymsar tænastur til ali vinnuna. Fiskaaling verður vertur fyri 13. Altjóða Vísindaligu Lúsaráðstevnuni, sum skuldi vera í heyst. Hetta er størsta ráð stevnan av sínum slagi við umleið 300 lut takarum, men orsakað av koronafarsóttini er hon útsett til september 2021 SK R IVAÐ H EV U R K Á R I M I K K E L SE N M YN D IR : ÓL AVU R FR E D E R I K SE N / FA R O E P HOTO

EDMUND JOENSEN (Á FLOTI), JÚST Í TÚNI, ALFRED ANDREASSEN OG OSMUND JUSTINUSSEN TAKA SÍL UMLEIÐ 1970

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

VITAN TIL VARANDI ALING

Fyrstu føro ysku royndi rn ar at ala fisk vórðu gjørdar í fimmtiár unum. Royndir vórðu eisini gjørd ar við at ala á sjónum, og fyrst í sekstiárunum komu fleiri fyrispurningar bæði til Fiski rannsóknarstovuna – nú Havstovan – og til Búar grunn Føroya, ið snúðu seg um at fáa kannað, hvussu líkindini vóru fyri at fara undir at ala síl í Føroyum. Serliga vóru tað Andrias Reinert í Havn og Júst í Túni á Toftum, sum gingu undan í hesum arbeið inum. Í 1965 fór Andrias Reinert niður á Dansk Forsøgsdamkultur í Brøns at arbeiða við sílaaling í vatni, haðani hann síðani fór til Noregs at seta seg inn í aling á sjógvi. Burtur úr ferðini skrivaði hann „Frá greið ing frá ferð til dambrúk í Danmark og Noregi og nøkur orð um møguleikarnar fyri hesi vinnu í Føroyum.“ Mong fingu hesa frágreiðingina, men tað var Júst í Túni, sum fór til verka og flutti inn fyrstu rognini úr Danmark í 1966. Sílini vórðu klakt og síðani sett út á fyrstu alistøðina, sum lá í Skálafirði. Stutt eftir komu eisini alistøðir í Funningsfirði og á Oyrarbakka. Tá ið P/F Fiskaaling varð stovnað í 1970, var enda mál ið at reka og menna alivirksemi. Tá ið landsstýrið seinni yvirtók allan partapeningin, fekk Fiskirannsóknarstovan uppgávuna at reka P/F Fiskaaling víðari fyri at vita, um tað kundi gerast lønandi vinna at ala fisk í Føroyum. Tað var Andrias Rein ert, sum myndaði felagið fyrstu nógvu árini.

Leikluturin hjá Fiskaaling er fullkomiliga broytt ur í dag samanborið við tey fyrstu 40 – 45 árini í søgu felagsins. Tað snýr seg í veruleikanum um, at vinnan ger tað, sum hon dugir best, og at Fiskaaling hugsavnar seg um tað, sum Fiskaaling dugir best. „Vit eru ein lítil tjóð, har viðurskiftini eru rætti liga gjøgnumskygd. Talan er um eitt rættiliga ser stakt samstarv, har alifyritøkurnar hava ógvu liga stóran áhuga fyri okkara arbeiði og spyrja eftir tí vitan, sum granskarar okkara framleiða, og teimum tænastum, vit kunnu veita. Úrslitini frá tænastu virk seminum verða víðari gagnnýtt í granskingar arbeiðinum hjá Fiskaaling,“ sigur Jóhanna Lava Køtlum, stjóri. Føroyar eru á odda, tá ið ræður um aling á harð balnum økjum. Hetta er úrslit av gransking, sum landsstýrið og vinnan hava stuðlað. Vitan um aling á harðbalnum økjum verður brúkt, tá ið útgerð skal dimensionerast, og tá ið umstøður skulu skipast, soleiðis at fiskavælferðin er í hásæti. Tað hevur vakt áhuga millum útlendskar granskingar grunnar, eitt nú í Noregi, sum tí eisini bjóða seg fram at stuðla. Fiskaaling ger eisini royndir við taraaling. Eitt nú verður granskað í, um tari, aldur í samalingarskipan við laksi, er førur fyri at taka upp tøðevni, ið koma frá laksa alingini á føroysku firðunum. Hetta er partur av stóru altjóða verkætlanunum um burðardygga aling, Sureaqua og Aquavitae, ið eru fíggjaðar av ávikavist Nordforsk og ES. Umframt sjálvstøðuga gransking, sum Fiskaaling tekur

„EG HALDI, AT VIT HAVA EINA GÓÐA BLANDING MILLUM GRANSKINGINA, SUM VERÐUR FÍGGJAÐ VIÐ ALMENNUM PENGUM, OG SO TANN PARTIN, SUM VINNAN SPYR EFTIR. TAÐ ER EIN GREIÐ WIN-WIN STØÐA,“ Jóhanna Lava Køtlum, stjóri.

WWW.MEST.FO

RELIABLE SOLUTIONS

MEST Newbuilding 113 to the Faroese Government

More than 120 years of shipbuilding and shiprepair experience, 400 skilled craftsmen, 2 yards and 1 stainless steel workshop in the Faroe Islands

SHIPYARD Please contact: sales@mest.fo

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

stig til, so kunnu alifeløgini eisini vísa á gransking artørvir, ið eru av serligum áhuga. Í slíkum førum eru ali feløgini við til at fíggja gransk ing ina, og Fiskaaling fremur sjálva verkætlanina. „Eg haldi, at vit hava eina góða blanding millum granskingina, sum verður fíggjað við almennum pengum, og so tann partin, sum vinnan spyr eftir. Tað er ein greið win-win støða,“ sigur Jóhanna Lava Køtlum.

VIRKIN OG VIÐKOMANDI GRANSKING Føroyska alivinnan hevur stóran áhuga fyri og tørv á, at tað verður granskað í viðurskiftum, ið beinleiðis gagna menningini av føroysku ali vinnuni. Tað merkir, at tá ið granskarar frá Fiska aling hava tørv á hjálp til eitt nú at seta útgerð upp, so er vinnan fús at útvega bátar, manning og annað til endamálið. Tað er eingin sjálvfylgja, at slíkt samstarv kann virka væl. Ein orsøk er eyðsæð tann nyttan, ið gransk ing in gevur vinnuni. Vinnan veit, at tá ið viðkomandi úrslit tala fyri tí, so verða tey sett í verk, soleiðis at tey kunnu gagna fiskinum og virk seminum sum heild. Sum dømi kunnu nevnast, at Fiskaaling hevur framleitt slóðbrótandi vitan við at trola eftir lús. Hetta hevur ikki verið roynt áður, og úrslitini siga nakað um, hvar lúsin savnast á firðunum. Tað er sera hent hjá vinnuni at vita, so aliringar kunnu leggjast júst har, ið minst sannlíkindi eru fyri nógvari lús. Vitan um rognkelsi sum reinsifiski fevnir eisini um vælferð og trivnað. Vit vita, at rognkelsi, sum hevur tað gott, etur fleiri laksalýs – sum so aftur betrar um vælferðina hjá laksi. Slík vitan hevur eisini við sær færri avlúsingar. Í 2019 settu alifeløgini fram ynski um at fáa betri vitan um mikroalgur í føroyskum firðum og sundum. Mikroalgur kunnu verða vandamiklar fyri alifiskin, so tí er gott at vita, hvørji sløg finnast í Føroyum, og hvørji teirra eru skaðilig. Kanningarnar hjá Fiskaaling fara fram tvørtur um árstíðir, soleiðis at sigast kann, hvar mikroalgurnar finnast, nær tær eru á ávísum støðum og í hvørjum nøgdum.

GRANSKING OG ALTJÓÐA SAMSTARV Granskingin hjá Fiskaaling fevnir víða. Umframt at granskað verður úti á firðunum, hevur Fiskaaling

sína egnu kanningarstovu á granskingarsetrinum iNOVA við Hoyvíksvegin í Havn, eins og gransking fer fram á høvuðssætinum við Áir og í Nesvík, har Fiskaaling eisini hevur eina støð. Somuleiðis luttekur Fiskaaling í nógvum gransk ing arsamstørvum við fleiri hægri lærustovnar í øðrum londum. Eitt nú í Skotlandi og Noregi, sum eru stórar alitjóðir, eins og aðrastaðni úti í heimi. Fleiri granskingarverkætlanir hava útlendska fígg ing frá eitt nú ES, Norðurlendska ráðharraráðnum og Norska granskingarráðnum. Til slíkt samstarv krevst ávís eginfígging, sum Fiskaaling fær til vega við árligu fíggingini frá Føroya Landsstýri. Ein ítøkilig orsøk til, at vit í Føroyum hava eina so væl virkandi alivinnu, er ivaleyst sterka fakliga støð ið í vinnuni. Fyritøkurnar eru dugnaligar og duga við skynsomum rakstri at gagnnýta ta gransking, ið verður framleidd her. Eisini hevur eitt væl virkandi lóggávuverk styrkt grundarlagið fyri burðardyggari framleiðslu, og ikki minst at taka við læru av royndum og ymiskum mistøkum gjøgnum tíðirnar. Fiskaaling leggur eisini stóran dent á at geva lesandi møguleika at royna seg á teimum mongu økjunum, sum felagið arbeiðir innan fyri. Lesandi kunnu skriva bæði bachelor og master ritgerðir í sam starvi við Fiskaaling, eins og PhD-næmingar eisini hava høvi at gera. Tað er ikki av tilvild, at stóra altjóða Sea Lice ráð stevnan kemur til Føroya. Eftir ætlan skuldi ráð stevnan haldast í septembur 2020, men orsakað av koronafarsóttini er hon útsett til 2021. Orsøkin til, at ráðstevnan kemur til Føroya, er einfalt, at Fiskaaling, sum er vertur fyri ráðstevnuni, er ein vird granskingarfyritøka millum aðrar kring heim in. Á ráðstevnuni fara fremstu lúsagranskarar í heiminum at leggja granskingarúrslit fram. Teirra millum teljast føroyskir granskarar á Fiskaaling. Nú fyrstu 50 árini eru farin afturum, eru útlitini góð fyri, at Fiskaaling framhaldandi mennist og styrk ir um støðu sína sum eina viðkomandi og týðandi granskingarfyritøku í Føroyum og í altjóða granskingarhøpi. Aðalmálið verður framhaldandi hetta sama, sum er vitan til varandi aling.

GRANSKARAR ARBEIÐA VIÐ MODELLUM, SUM GERA PROGNOSUR FYRI SPJAÐING AV LAKSALÚS Í FØROYSKUM FIRÐUM OG SUNDUM. Researchers work with models that predict the spread of salmon lice in Faroese fjords and sounds.

VATNIÐ Á SMOLTSTØÐUNUM HEVUR STÓRAN TÝDNING FYRI TRIVNAÐIN HJÁ SMOLTUNUM. FISKAALING GER KANNINGAR AV YMISKUM VÆLFERÐARPARAMETRUM HJÁ SMOLTI FYRI AT TRYGGJA BEST MØGULIGU FISKAVÆLFERÐ OG -TRIVNAÐ. The water used at smolt farms has a major impact on how well smolt thrive. Fiskaaling studies different welfare parametres for smolt in order to ensure that the fish enjoy the highest standards of welfare and thrive.

FISKAALING ER EITT FELAG, SUM HEVUR FLUTT SEG FRÁ AT FRAMLEIÐA ROGN OG YNGUL TIL AT FRAMLEIÐA VITAN, SUM FØROYSKA ALIVINNAN BRÚKAR OG HEVUR ÁHALDANDI STÓRAN TØRV Á, SIGUR JÓHANNA LAVA KØTLUM, STJÓRI Á P/F FISKAALING. Jóhanna Lava Køtlum.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

FISKAALING

FIFTY YEARS OF AQUACULTURE The Faroe Islands produces the world’s best sal mon, in no small measure thanks to Fiskaaling. Following initial attempts to farm fish in the archipelago in the 1950s and 1960s, Fiskaaling was founded in 1970 with the objective of operating and developing local aquaculture.

national attention and Norway is offering to fund further research. Seaweed farming is also on the list of Fiska aling’s pursuits as part of large-scale international sustainable aquaculture projects, Sureaqua and Aquavitae, funded by Nordforsk and the EU, respectively.

KNOWLEDGE FOR SUSTAINABLE AQUACULTURE

ACTIVE AND RELEVANT RESEARCH

Over the last two decades, the role of Fiskaaling, Aquaculture Research Station of the Faroes, has changed drastically. Today it lets the industry do what it does best, while it focuses on its own strenghts: producing research and providing aqua culture services. Fiskaaling’s Director, Jóhanna Lava Køtlum, calls it, “a unique collaboration.” Data from the services Fiskaaling supplies to the industry feeds into its research, which, in turn feeds into industry efforts to optimise operations. Fiskaaling carries out independent grant-funded research alongside research sponsored by farming companies on issues of particular interest to them. The Director considers it a healthy mix and “a clear case of win-win.” For example, as a result of both government and industry sponsored research, the Faroe Islands leads the way in exposed ocean farming. Research-generated knowledge is used to design farming equipment and plan opera tions. This area of study has also atracted inter-

Fiskaaling recently produced groundbreaking knowledge by trawling for sea lice. This unpreced ent ed study yielded crucial information about where lice gather in fjords, enabling the industry to identify the best locations for cages. There is also ongoing research on the welfare of lump fish as cleaner fish. When lump fish thrive they eat more lice, which improves salmon wel fare and, ultimately, decreases delousing frequen cy. In 2019 the industry requested better data on microalgae in Faroese waters, as they can be dangerous to farmed fish. Fiskaaling is now study ing where, when and in what volume microalgae are found in Faroese fjords and sounds. All this means that when Fiskaaling’s researchers need help, the industry is ready to provide boats, crews and other assistance. Research is clear ly seen as good for business and compelling results are generally translated into actions

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

that benefit both fish and business. The success of the Faroese fish farming industry is, in part, down to its willingnes and capacity to apply research, coupled with sound legislation reinforcing sustainable production.

RESEARCH AND INTERNATIONAL COOPERATION Fiskaaling is also a place of learning. Students from bachelor to PhD-level apply to carry out thesis re search at its facilities. These include a laboratory at the research hub iNova in Tórshavn, head quarters við Áir and a research farm in Nesvík. It is also part of several international research projects with universities around the world, parti cularly fellow fish farming nations Scotland and Norway. It is not by chance that Fiskaaling will be hosting the 2021 Sea Lice Conference. The world’s lead ing sea lice researchers will be presenting their findings at this major international event. Some of the biggest names will be the experts based at Fiskaaling. Now that its first half-century has passed, Fiska aling looks set to continue to cement its position as a relevant and significant research body in both the local and global context. Its main objective remains unchanged: know ledge for sustainable aquaculture.

EDMUND JOENSEN, JÚST Í TÚNI, ALFRED ANDREASSEN AND OSMUND JUSTINUSSEN HARVESTING TROUT AROUND 1970.

„FISKAALING IS A COMPANY THAT HAS SHIFTED FROM PRODUCING ROE AND BROOD TO PRODUCING KNOWLEDGE, WHICH IS USED AND STILL MUCH NEEDED BY THE FAROESE AQUACULTURE INDUSTRY“ Jóhanna Lava Køtlum, Director of P/F Fiskaaling

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

RUDDA FØROYAR

RUSKFRÍAR FØROYAR SKULU VERÐA

Í nógv ár blakaðu føroyingar alt rusk á vestfallið í tí bláoygdu trúgv, at so sást tað ongantíð aftur. Men enn tann dagin í dag skolar hálvthundrað ára gamalt rusk upp á land og verður funnið, millum annað tá ið felagsskapurin „Rudda Føroyar“ eina ferð um árið skipar fyri ruddingardegi. Seinastu tvey árini hevur „Rudda Føroyar“ syrgt fyri, at 50 tons av ruski eru tikin upp úr føroysku náttúruni, og málið er, at bæði Føroyar og heimurin skulu verða ruskfrí S KR IV AÐ M YN D IR :

H E V U R U N I L E I T I SST E I N H A N SE N D IT T E M A T H I L D A J O E N SE N / V E INGIR

O.FL.

AV TILVILD Tað var av tilvild, at tað júst blivu Elin Lindenskov og Sigrun Mohr, sum endaðu við at standa á odda fyri „Rudda Føroyar“. Tær kennast, tí tær hava sitið í Tórshavnar býráði saman. „Vit sótu saman í náttúru- og umhvørvisnevndini, har vit báðar eisini hava verið forkvinnur, so okkara kennskapur hevur í stóran mun snúð seg um umhvørvismál. Vit arbeiddu væl saman, men eftir at hvørgin okkara stillaði upp aftur til kommunuvalið í 2016, kom ein kensla av friðloysi sníkjandi yvir vantandi fyrilitið fyri umhvørvinum, sum vit uppliva,“ greiðir Elin Lindenskov frá. Eitt kvøldið rendi hon seg av tilvild í eitt leinki til estiska umhvørvisfelagsskapin „Let's Do It World“. „Tað nívdi meg at síggja, at Føroyar ikki vóru á heimskortinum yvir tey lond, sum tóku lut í altjóða ruddingardegnum, sum felagsskapurin skipar fyri. Eg sendi leinkið til Sigrun og spurdi, um vit ikki áttu at gjørt okkurt við tað. Hon var beinanvegin við upp á tað, og so fóru vit bara til verka.“

Mynd: Torkil Djurhuus

Flottar myndir av Múlafossi, Trælanípuni og Saksun hugtaka útlendingar, sum í stríðum streymi ferðast til Føroya at uppliva vøkru náttúruna. Føroyar verða eisini marknaðarførdar sum vakrar og reinar við heimsins reinasta havumhvørvi. Men tað finst eisini ein onnur minni vøkur síða av okkara vakra landi, tí eisini rusk liggur og rekst í føroysku náttúruni og í havinum kring okkum. Alt frá timbri til boyur, fiskakassar, akkumulatorar, sigarettstubbar og mangt annað. Seinastu tvey árini hevur felagsskapurin „Rudda Føroyar“ skipað fyri einum árligum ruddingardegi. „Yvirskipaða endamálið er, at heimurin skal gerast reinur og ruskfríur,“ sigur Elin Lindenskov, sum saman við Sigrun Mohr hevur tikið stig til „Rudda Føroyar“. „Hugburðurin til rusk skal broytast, og mál setningurin er, at vit skulu gerast so mikið tilvitað um rusk, at vit als ikki tveita rusk frá okkum í náttúruni,“ staðfestir Sigrun Mohr avgjørd, áðrenn hon brosandi leggur afturat, at tær báðar nú eru oyðilagdar fyri lívið. „Vit hava fingið ravnaeygu og síggja rusk alla staðni.“

EINT OG RUSKFRÍT

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

• Villages • Sights • Restaurants • What’s On • Live bus map • Local weather • Directions • Phone book

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

50 TONS AV RUSKI BURTURBEIND Síðan 2018 hava Føroyar luttikið í altjóða ruddingardegnum hjá „Let's Do It“, sum eitur „World Clean Up Day“. Í 2018 vóru 1604 føroyingar úti og ruddaðu á fjalli og í fjøru, og tá vórðu 22,1 tons av ruski tikin upp og burturbeind. Í 2019 luttóku 1101 fólk, og tá vórðu 28,2 tons av ruski savnað saman og burturbeind. „Rudda Føroyar“ hevur sostatt staðið fyri, at 50 tons av ruski higartil eru tikin upp úr føroysku náttúruni og burturbeind. Elin Lindenskov og Sigrun Mohr eru nøgdar við undirtøkuna, men tær miða móti at fáa fleiri fólk at luttaka, tá ið ruddað verður aftur leygardagin 21. september 2020. „Málið hjá ‚Let's Do It‘ er at fáa fimm prosent av øllum heimsins borgarum út at rudda á árliga ruddingardegnum. Tað merkir, at vit skulu hava 2500 føroyingar at luttaka á ruddingardegnum, og tí máli eru vit rættiliga langt frá enn, og tað er eitt sindur spell,“ ásannar Sigrun Mohr. „Ja,“ leggur Elin Lindenskov afturat. „Men í fjør luttóku eitt nú starvsfólkini hjá alifyritøkuni Hiddenfjord í ruddingini, og tað gjørdi øgiligan mun, tí tey ruddaðu yvir sjey tons í Sørvági, Miðvági, Vestmanna og á Velbastað. So kunnu vit fáa fleiri fyritøkur og stovnar at luttaka í ruddingini, hevði tað verið fantastiskt.“

FLEIRI KVINNUR ENN MENN Nakað, sum er rættiliga eyðsýnt, er, at tað eru nógv fleiri kvinnur enn menn, sum melda seg til at rudda. Í 2018 vóru 90 prosent av øllum teimum, sum meldaðu seg og húski sítt til ruddingardagin, kvinnur, og nevndin í „Rudda Føroyar“ er mannað við kvinnum. Hetta undrar eisini Elina Lindenskov og Sigruna Mohr. „Vit ána ikki, hví so er. Veitst tú?“ spyr Sigrun Mohr brosandi. „Men samstundis luttóku nógvir menn á sjálvum

ruddingardegnum í bæði 2018 og 2019,“ leggur Elin Lindenskov afturat. „Eitt nú vóru nøkur skótalið við í fjør, har nógvir pápar hjálptu til, og tað kom sera væl við. Hinvegin, so kunnu vit kvinnur gott sita í nevndini og samskipa, um menninir fara út at rudda.“ Tey fólkini, sum samskipa ruddingardagin úti kring landið, eru avgerandi fyri, at tað yvirhøvur ber til at hava ruddingardagin. „Okkara samskiparar brenna veruliga fyri málinum um at fáa Føroyar ruskfríar og eru gull verdir. Vit kundu ynskt okkum at havt samskiparar kring alt landið, men enn eru nøkur øki, har vit mangla teir, og har tískil ikki verður ruddað, eitt nú í Sandoynni.“

ONGAR RÆÐUMYNDIR Ein týðandi partur av ruddingarátakinum hjá „Rudda Føroyar“ er at gera sjálvan ruddingardagin til nakað jaligt og uppbyggjandi heldur enn at brúka fremstafingur og ræðumyndir til at noyða fólk út at rudda. „Vit royna at eggja fólki til at taka lut í ruddingardegnum upp á ein góðan máta. Ruddingardagurin skal vera ein dagur við hugna og samveru, har vit øll kenna, at vit gera mun og samstundis verða upplýst um, hvat tað er, sum dálkar jørð okkara,“ sigur Sigrun Mohr, áðrenn Elin Lindenskov aftur tekur orðið. „Vit koma longst við at samstarva um at taka ruskið upp úr náttúruni heldur enn at klandrast um, hvør hevur skyldina av, at ruskið er har. Eg kenni tað eisini aftur frá mínari tíð sum býráðspolitikari, at tú í longdini ikki tímir at lurta eftir, um onkur alla tíðina gongur og skeldar um okkurt.“

POLITIKKUR SKAL EISINI TIL Samstundis ásanna oddakvinnurnar í „Rudda Føroyar“, at serliga plastdálking nú er vorðin ein so umfatandi trupulleiki, at tað hóttir alt lív í

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Í 2018 VAR RUDDINGARDAGURIN 15. SEPTEMBER. •

Ruddað varð í Vágum, Norðoyggjum, Nólsoy, Suðurstreymoy, Skopun, Funningsfirði, norðara og sunnara parti av Suðuroy og Norðureysturoy.

•

22,1 tons av ruski vórðu savnað inn og burturbeind.

•

1604 fólk luttóku í ruddingini (møguliga ruddaðu fleiri)

Í 2019 VAR RUDDINGARDAGURIN 21. SEPTEMBER. •

Ruddað varð á Argjum, í Kollafirði, Hoyvík, Nólsoy, á Langaregni, í Sandavági, Miðvági, Sørvági, Funningsfirði, á Skála, í Streymnesi, á Tvøroyri og í Sumba.

•

28,2 tons av ruski vórðu savnað inn og burturbeind.

•

1101 fólk luttóku í ruddingini, bæði privatfólk og starvsfólk í fyritøkum, stovnum og feløgum.

Ruddingardagurin í 2020 verður leygardagin 19. september. HEIMASÍÐUR www.ruddaforoyar.fo www.letsdoitworld.org

havinum, um ikki víðgongd átøk verða sett í verk fyri at steðga tí. „Grasrótarørslur kunnu gera eitt sindur fyri at bøta um trupulleikan, men fyrr ella seinni skulu stórar, yvirskipaðar politiskar avgerðir eisini takast fyri at koma dálkingini til lívs,“ staðfestir

FARA AT RUDDA 21. SEPTEMBER Ruddingardagurin í 2020 verður 21. september. Elin Lindenskov og Sigrun Mohr vóna, at fleiri føroyingar enn higartil fara at melda seg til ruddingardagin á heimasíðuni hjá felagsskapinum, ruddaforoyar.fo. Men átakið er vorðið nógv meira seriøst og umfatandi, enn tær upprunaliga ætlaðu. Og avbjóðingin er at røkka út til fólk við boðskapinum, tí alt virksemið hjá „Rudda Føroyar“ verður fíggjað við stuðli frá fyritøkum og stovnum. Kommunurnar taka eisini ímóti ruskinum og burturbeina tað ókeypis. Elin Lindenskov og Sigrun Mohr dylja ikki fyri, at tað hevði verið gagnligt fyri arbeiðið hjá felagsskapinum, um fíggjarliga orkan var til at seta okkurt fólk í starv. „Í løtuni klára vit bara at løna samskiparunum nakrar mánaðir kring sjálvan ruddingardagin, men tað hevði gjørt stóran mun, um vit kundu havt eitt ella tvey fólk í starvi alt árið. Málið hjá okkum er eisini at kunna og upplýsa um dálking og rusk við at skipa fyri ráðstevnum og øðrum tiltøkum.“ Oddakvinnurnar í „Rudda Føroyar“ eru sannførdar um, at føroyingar mugu endurskoða sína fata av, hvussu reinar og ruskfríar vit halda, okkara vøkru oyggjar eru. „Nei, tað kunnu vit ikki tvíhalda um. Hagarnir eru skitnir, gamalt ídnaðarórudd liggur og rekst í sjóvarmálanum, og havið kring Føroyar er ikki reint í dag. Sjálvandi, um tú setir tað í mun til okkurt annað, so er havið kring Føroyar reinari, men tað er ikki reint.“

Mynd: Tróndur Dalsgarð

FAKTA

Sigrun Mohr og kemur við einum ítøkiligum uppskoti um, hvat kann gerast her á landi. „Skip, sum komu inn til lands við øllum burturkastinum, skuldu sloppið ókeypis av við burturkastið. Eg haldi ikki, at tað yvirhøvur skal vera ein spurningur um pengar.“

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Photo: Torkil Djurhuus

CLEANUP THE FAROE ISLANDS

FREEING THE FAROE ISLANDS FROM LITTER For years the Faroese would dump waste into the currents in the naïve belief that it would never be seen again. But to this day half-century-old rubbish still washes ashore. Some of it is found by the organisation Rudda Føroyar, Cleanup the Faroe Islands. Over the last two years, it has freed Faroese land and seascapes from 50 tonnes of waste with its annual Cleanup Day. Its goal, as part of a global movement, is to free the whole world from waste.

BY CHANCE Rudda Føroyar was founded by Elin Lindenskov and Sigrún Mohr. They served on Tórshavn’s city council together. After stepping down in 2016, they experienced a growing sense of unease about insufficient environmental awareness. Elin Lindenskov came across a link to the environmental organisation Let’s Do It World. It pained her that the Faroe Islands was not on the map of participating countries. So she forwarded the information to someone she had always worked well with, Sigrún Mohr. The former colleague needed no convincing, and the pair rolled up their sleeves.

50 TONNES OF WASTE COLLECTED The Faroe Islands have taken part in World Cleanup Day since 2018 when 1604 locals collected 22.1 tonnes of waste from the mountains and seashore.

In 2019, 1101 people collected and disposed of 28.2 tonnes of waste. The founders are pleased with the results, but aim to get more people involved. ”Let’s Do It’s aim is to get 5 per cent of the global population to take part. This means that we need 2500 people to join in the Cleanup Day in the Faroe Islands, we are still quite far from that goal and that is a shame,” Sigrún Mohr acknowledges. However, Elin Lindenskov adds that last year’s participation by fish farming company Hiddenfjord made a significant difference. Employees collected seven tonnes in their local area. So having more companies and institutions on board would also have a major impact.

MORE WOMEN THAN MEN It has become abundantly clear that more women than men sign up to clean. In 2018, 90 per cent of household registrations were from women. And Rudda Føroyar’s Board is made up of women. ”We have no idea why this is. Do you?” Sigrún Mohr asks with a smile. Still, many men take part in clean-ups. For example, quite a few dads were out helping scout teams last year. Elin Lindenskov quips, “well, women will happily sit on the Board and coordinate if the men come out to clean.” Precisely coordination is crucial. The passionate coordinators around the country make it all

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

happen. The organisation is looking for coordinators for areas like Sandoy where there have been no clean-ups yet.

NO SCAREMONGERING Rudda Føroyar works hard to make Cleanup Day positive and constructive. They don’t want to shame or frighten people into cleaning. ”Cleanup Day should be an enjoyable shared experience. Where we all feel we are making a difference while raising awareness about what pollutes our Earth,” Sigrún Mohr emphasizes. Elin Lindenskov adds, ”Working together to pick up the waste littering our environment will get us much further than arguing about who is to blame for it being there.”

FACT SHEET 2018 CLEANUP DAY WAS SEPTEMBER 15. •

Litter picking and waste collection took place in: Vágar, Northern Isles, Nólsoy, south Streymoy, Skopun, Funningsfjørður, north Suðuroy, south Suðuroy and north Eysturoy.

•

22.1 tonnes of waste and litter were collected and disposed of.

•

1604 people took part (possibly more).

2019 CLEANUP DAY WAS SEPTEMBER 21. •

Litter picking and waste collection took place in: Argir, Kollafjørður, Hoyvík, Nólsoy, Langaregn, Sandavágur, Miðvágur, Sørvágur, Funningsfjørður, Skála, Streymnes, Tvøroyri and Sumba.

•

28.2 tonnes of waste and litter were collected and disposed of.

•

1101 people took part with their company, school, organisation or as private individuals.

2020 Cleanup Day is Saturday September 19. WEBSITES www.ruddaforoyar.fo www.letsdoitworld.org

IT IS ALSO ABOUT POLITICS The leaders of Rudda Føroyar acknowledge that, given the extent of plastic pollution for example, all marine life is in jeopardy unless far-reaching measures are implemented. Grassroots movements can ease the problem, but major political decisions are needed to solve it. Sigrún Mohr has a suggestion, “Vessels that bring all their waste to shore should be allowed to dispose of it for free. I don’t think it should be a money issue at all.”

JOIN ON SEPTEMBER 21 Cleanup Day 2020 will take place on September 21. The founders hopes to see many people register on ruddaforoyar.fo. Looking back, this initiative has grown larger and more structured than the founders first expected. Companies and institutions provide sponsorship and municipalities dispose of the waste collected without charging. However, it takes a lot of effort to organise the activities, and Rudda Føroyar could have an even greater impact if the organisation were able to fund staff. It would also enable them to dis seminate more information about waste and pollution with conferences and other events. The duo behind Rudda Føroyar is convinced that the Faroese need to review their perception of a pristine archipelago, ”We can’t cling to that. The fields are dirty, old industrial waste litters our shoreline, and the ocean around the Faroe Islands is not clean today. Of course, if you compare, it is cleaner than elsewhere, but it is not clean.”

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

SUPERMODELL AV TILVILD Hann lurtar eftir Tinganesti og Vágaverki, men verður samstundis flogin kring allan heimin til myndatøkur fyri nøkur av heimsins størstu klædnamerkjum. Meðan vinmenn inir enn búgva í heimbygdini Miðvági, býr hann í Nashville saman við unnustuni, sum er altjóða poppstjørna. Í mótaheiminum er 22 ára gamli Jegor Antonov Venned supermodell, men í sínum egna hugaheimi er hann bara ein vanligur bygdardrongur úr Miðvági við einum óvanligum arbeiði S KR IV AÐ H E V U R UNI L EITIS S T E I N H A N SE N M YN D IR : ER LA Z I SK A SE N

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

„Bíða eitt sindur, so fari eg líka útum. Tað er eitt sindur av gangi her í húsinum í dag.“ Orðini eigur Jegor Antonov Venned úr Miðvági, og tey verða søgd í telefonini úr USA. „Assistenturin hjá damuni er her, og hundurin hjá okkum er eitt sindur óróligur,“ leggur Jegor afturat, meðan hann setur seg til rættis uttanfyri í góð veðrinum í býnum Nashville í statinum Tennessee, har hann býr. Upp á rættiliga nógvar mátar er 22 ára gamli Jegor Antonov Venned ikki so ólíkur øðrum ung um monnum úr Miðvági. Hann gongur til konsert ir við Týr, spælir PlayStation og dámar væl bygdaball og fótbólt. Jegor heldur framvegis, at MB er heims ins besta fót bólts lið, hóast tú skalt heilt aftur til tíðina, tá ið Golfkríggið herjaði í Miðeystri, Sovjetsamveldið fór í upploysn og Freddie Mercury doyði av eyðkvæmi fyri at finna sein asta dystin, liðið spældi í bestu deildini. Men har steðgar eisini øll saman bering millum Jegor og aðrar ungar miðvingar. Jegor Antonov Venned telist nevni liga millum fremstu mannligu fotomodellir í heim inum, og arbeið ir fyri nøkur av heims ins størstu klædna merk ir. Fert tú eitt nú inn á heimasíðuna hjá Ralph Lauren, skalt tú ikki leita leingi, áðrenn tú kemur fram á eina mynd av Jegor. Og Calvin Klein, Tom Ford, Massimo Dutti, Next Directory og H&M eru eisini millum klædnamerkini, Jegor javnan arbeiðir fyri. Unnustan, sum er orsøkin til, at Jegor í dag býr í Nashville, er altjóða poppstjørnan Lennon Stella, sum millum annað syngur á risahittinum „Take Away“ hjá bólkinum The Chainsmokers.

SITI BARA OG BÍÐI Jegor hevur hinvegin góða tíð at práta. Korona smittan hevur lagt allan mótaheimin lamnan. „Tað er einki arbeiði í løtuni. Alt er á pausu. Eg vænti, at production work (framleiðsluarbeiði),

sum at gera filmar og lýsingar, verður nokk tað síðsta, sum fer í gongd aftur,“ sigur Jegor, áðrenn hann umber, at hann er dugir so illa at tosa føroyskt eftir so nógv ár í útlandinum. Hetta er ikki heilt rætt, tí Jegor tosar eitt gott føroyskt mál, hóast ensk orð sníkja seg upp í setningarnar. Serliga fakorð, ið knýta seg at hansara arbeiði sum modell, og tað er kanska heldur ikki er so løgið, tí hetta er eitt rættiliga óvanligt yrki her á landi. „Tað eru ikki high fashion (fínari móti) kundar, eg havi, men meira sovorðnir commercial (vinnu ligir) kundar,“ staðfestir Jegor. „Hinvegin gangi eg ikki til casting (upptøkuroyndir) long ur fyri at fáa arbeiði, og eg gangi heldur ikki til mótasýningar. Nú bíði eg, til umboðs mað ur in hjá mær ringir og spyr, um eg havi hug at átaka mær eina uppgávu. Og eg fari bara til arbeiðis, um upphæddin, eg fái bjóðað fyri arbeiðið, er nóg høg. Sigi eg ja, so møti eg upp, og so gera vit eina lýsing,“ greiðir Jegor brasin frá. Men soleiðis hevur tað ikki altíð verið.

FØROYINGUR VIÐ RUSSISKUM ÍLEGUM Tað var av tilvild, at Jegor Antonov Venned bleiv bæði føroyingur og modell. Tvey ára gamal flutti hann til Føroya úr Russlandi saman við mammuni, Katiu, tí tað var runnið saman millum mammuna og Finn Venned úr Miðvági. Men hóast ílegurnar eru russiskar, kennir Jegor seg sum føroying. „Ja, 100 prosent. Eg eri miðvingur við stórum M, og Finn (Venned) er pápi mín,“ svarar hann avgjørdur. „Eg havi eitt fínt samband við mín bio logiska pápa í Russlandi, og vit tosa saman av og á, men tað er í Miðvági og Føroyum, eg hoyri til.“ Jegor er elstur av trimum systkjum, umframt at hann hevur ein eldri beiggja í Russlandi. Hann lýsir sín uppvøkstur í Miðvági sum góðan og tryggan. Hann skilti seg ikki stórvegis burtur úr rúgvuni

OUR REGION OF EXPERTISE

AUDITING ACCOUNTING TAX ADVISORY In order to foresee the future you must know the past.

WWW.JANUAR.FO

THE NATIONAL GALLERY OF THE FAROE ISLANDS

sansir.fo

– experience the faroe islands through pictures –

1 October – 30 April: Opening hours Tuesday – Sunday 13-16

www.art.fo

1 May – 30 September: Opening hours Every day 11-17

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

uttan uppeftir, tí við sínum 193 sentimetrum, so er Jegor væl hægri enn føroyingar flestir. Hóast hann bleiv eitt sindur happaður í skúlanum, so er tað ikki nakað, Jegor í dag dvølur við. „Eg tími ikki at sita og taka synd í mær sjálvum. Øll skulu gjøgnum sítt. Eg havi bara gott at siga um uppvøksturin í Miðvági,“ staðfestir hann.

FLUTTI 15 ÁRA GAMAL

Jegor er í dag sannførdur um, at tað er næstan ógjørligt at liva av at vera modell. „Eg áni ikki, hvussu eg havi klárað tað. Eg veit bara, at eg segði ongantíð nei til arbeiði, og so syrgdu foreldrini eisini fyri, at eg kláraði meg fíggjarliga.“

FYRSTA TÍÐIN ER KÁM

15 ára gamal møtti Jegor Antonov Venned av tilvild listamanninum Heiðriki á Heygum. „Heiðrikur helt, at eg hevði góðar møguleikar at gerast modell, um eg hevði hug at royna tað. Heiðrikur spurdi, um hann kundi taka nakrar myndir av mær við telefonini og senda tær til ymiskar umboðsstovur í Danmark.“ Tað var gaman í, og so gekk tað skjótt. Umboðs stovan Elite Models var áhugað og í somu viku, Jegor fekk handað fólkaskúlaprógvið, gekk hann eisini mótasýningar bæði í Paris og Milano. Jegor lá ikki sjóvarfallið av sær, men flutti 15 ára gamal av landinum við einans dreyminum um eina yrkisleið sum modell í skjáttuni. „Foreldrini høvdu álit á mær,“ sigur Jegor, áðrenn hann brestur út úr at flenna. Hann er full væl greiður yvir, at tað er ikki vanligt, at 15 ára gamlir, føroyskir tannáringar verða sleptir leysir í altjóða mótaheiminum. „Eg aktaði illa, var treiskur, og gjørdi altíð sum mær lysti. Foreldrini høvdu nokk einki val, uttan at stuðla mær, tí tey vistu, at eg hevði farið kortini.“

Jegor viðgongur tó erliga, at fyrsta tíðin sum modell er eitt sindur kám fyri honum. Hann var ein 15 ára gamal drongur, ið var sloppin leysur í altjóða mótaheiminum og sum kundi gera júst, sum honum sjálvum lysti. „Eg gjørdi alt upp á mín egna máta,“ greiðir hann frá, meðan tað hoyrist, at hann letur ein øl upp. „Eitt nú tímdi eg ikki at búgva í sovornum modellíbúðum, sum umboðsstovurnar hava. Eg búði hin vegin hjá fólki, eg møtti. Summi hevði eg bara kent í eina lítla viku, áðrenn eg lá og svav á sofuni hjá teimum.“ Útsøgnin hongur eina løtu í luftini, áðrenn Jegor aftur fer at flenna og leggur skemtandi afturat, at hann var ein ungur drongur, ið búði hjá ivasomum eldri monnum. „Eg veit faktiskt ikki ordiliga, hvussu eg bar meg at. Eg fann bara út av øllum so hvørt. Hustlaði (troka / lumpa) meg ígjøgnum dagarnar, men eg endaði eisini í støðum, sum tað í dag undrar meg eitt sindur, at eg eri komin livandi frá. Millum annað búði eg í einum fátækrabýlingini í Milano í eitt hálvt ár,“ greiðir Jegor frá.

SEGÐI ONGANTÍÐ NEI TIL ARBEIÐI

HEPPIN

Jegor letur tó ongan iva vera um, at hann hevði ikki klárað seg so væl innan mótaheimin uttan stuðulin frá foreldrunum. Sannleikin er, at mann fólka modellir forvinna 75 prosent minni enn konufólkamodellir, og er modell-yrkið tað einasta, har kvinnur fáa betri løn enn menn. „Eg helt, at tá eg fekk uppgávur fyri kend klædna merkir sum Armani, Versace og Dolce & Gabbana, so fóru milliónirnar at streyma inn á kontuna, men har fekk eg eitt sjokk,“ ásannar Jegor. „Hvørja ferð eg fekk løn, so skuldu allir pengarnir gjaldast aftur til umboðsstovuna, tí sum modell rindar tú fyri alt sjálvur, eitt nú myndamappur, fyri at títt navn stendur á heimasíðuni hjá umboðsstovuni, fyri uppihald, ja, fyri alt, og tá er ofta einki eftir.“

Jegor Antonov Venned hevur einki eintýtt svar upp á, hvat skal til, fyri at klára seg væl innan móta heimin. Hinvegin ávarar hann beinleiðis onnur ung móti at leypa glaðbeint avstað og satsa alt upp á eina yrkisleið sum modell á sama hátt, sum hann gjørdi. „Heilt erligt, so haldi eg, at arbeiðið sum modell helst skal vera eitt ítrív við síðuna av lestri ella læru – eitt fíggjarligt ískoyti, eitt bonus, eitt lítið gig. Tú skalt ikki satsa alt upp á at vera modell,“ ávarar Jegor. Orsøkin er, at tú hevur onga ávirkan á tínar møguleikar at klára teg væl sum modell innan mótaheimin. „Tú kanst verða heppin, eins og eg var tað

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

F A K T A UM JE G OR H Æ D D : 1 9 3 C M B R I N GA: 9 6 C M M I Ð J A: 7 6 C M B R Ó KAL O N GD : 85 C M KR AGAL O N GD : 3 7 C M E R M U L O N GD : 89 C M KL Æ D N I N GS S T Ø D D : L S KÓ GVAS T Ø D D : 4 5 H ÁR L I T U R : B R Ú N U R E Y GN AL I T U R : B R Ú N U R

og brádliga blíva trendy (modernaður) og fáa moment um (viðgongd). Men tað eru altso bara umleið 50 mannfólkamodellir kring heimin, sum eru í somu støðu sum eg og kunnu liva av at arbeiða sum fotomodell.“

ANDLITIÐ HJÁ RALPH LAUREN Serliga klædnamerkið Ralph Lauren hevur verið avgerandi fyri yrkisleiðina hjá Jegor. Fólkini aftanfyri Ralph Lauren brúka nevniliga tær somu modellirnar umaftur og umaftur. „Tað kennist sum ein lítil familja, tá ið vit hittast. Tað er eitt sindur torført at greiða frá, men tú

verður snøgt sagt andlit hjá merkinum, so har var eg ótrúliga heppin, tí tað eru sera fáar modellir, ið fáa ein sovorðnan kjans.“ Jegor veit heldur ikki, hví tað bleiv júst hann, ið fekk møguleikan hjá Ralph Lauren. „Eg fór til eina casting (upptøkuroynd), men tað vóru ongar ábendingar um, at tey vóru áhugað, tí eg hoyrdi einki aftur frá teimum í eitt heilt ár. Men so ringdu tey brádliga ein dagin og spurdu, um eg kundi gera eina lýsing fyri tey. Myndatøkan gekk ordiliga væl, so í dag geri eg millum 20 og 30 lýsingar um árið fyri Ralph Lauren.“

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

EINGIN TÍMIR EITT GRENJ Hóast tað eru onnur, ið gera av, um tú kanst brúkast sum modell, so hevur tú ávirkan á eitt, heldur Jegor, og tað er títt egna arbeiðssiðalag. „Eg leggi meg eftir at vera fólkaligur, góður at umgangast og yvirhøvur lættur at arbeiða saman við. Og so geri eg tað, eg verið biðin um. Tað er í grundini tað einasta, tú kanst gera fyri at ávirka tínar møguleikar sum modell, tí eingin tímir at arbeiða saman við einum grenji.“ Stóri spurningurin er eisini, hvørji kynstur eru neyðug at duga framman fyri myndatólinum fyri at gerast toppmodell. Men heldur ikki har finst nakar frymil, staðfestir Jegor. „Tað veldst nógv um, hvat fyri slag av shoot (myndatøku), tú ert til. Ofta snýr tað seg bara um at vera so natúrligur sum yvirhøvur gjørligt framman fyri myndatólinum. Tú skalt ikki síggja út, sum tú roynir ov nógv. Men til onnur shoots skalt tú standa og posa (skapa sær), og har má eg viðganga, at tá freestyli eg bara, tað vil siga, at eg geri sum best ber til. Men tað hjálpir, um tú hevur gott sjálvsálit og kennir teg væl framman fyri myndatólinum.“

NÓGVAR FREISTINGAR Jegor ger einki serligt fyri at halda seg í venjing, og hann er heldur ongantíð biðin um at klænka seg ella nakað sovorðið. Tað hoyrist javnan um mótaheimin, at hann er rættiliga ráur í so máta. „Eg eri bara langur og klænur og síggi nokk so vanligur út, og tey klædnamerkini, eg arbeiði fyri, brúka heldur ikki modellir við fitnesskroppum. Tú skalt bara síggja væl út í einum klædningi og í vanligum klæðum.“ Mótaheimurin er eisini tiltikin, tá ið tað kemur til tað villa lívið við rúsdrekka og rúsevnum. Jegor Venned ynskir ikki at fjala út yvir, at hann kennir væl ta meira døkku síðuna av mótaheiminum. „Tað er øgiliga skjótt hjá ungum fólkum, sum koma inn í mótaheimin, at falla fyri freistingini og byrja at taka rúsevnir, tí tey síggja fólk, ið tey halda vera kul, gera tað. Tú vilt jú gjarna hoyra til og blíva góðkendur. Nógv ung halda eisini, at tey fara at síggja heimin upp á ein annan og betri máta, um tey taka rúsevnir, men sannleikin er, at einki broytist, tá ið tú tekur rúsevnir.“ Sjálvur er Jegor Antonov Venned farin at

meditera, síðan hann møtti unnustuni, sum hvørki roykir ella drekkur. „Tað er ein øðrvísi og sunnari máti at sissa seg upp á aftan á ein langan og kravmiklan arbeiðsdag, tí alt tað, tú leitar eftir, kanst tú finna í tær sjálvum. Tú hevur ikki fyri neyðini at leita eftir nøkrum grundleggjandi í býarlívinum. Í síðsta enda snýr tað seg um at finna seg sjálvan og sín egna samleika,“ hugleiðir Jegor, sum ljóðar væl eldri enn tey 22 árini, hann júst er blivin.

VIL BÚGVA Í USA Jegor Antonov Venned ætlar sær ikki at blíva gamal í modell-yrkinum. „Beint nú eri eg ungur, og tað gongur væl, so eg ætli mær at ride it out (halda fram) til eg eri okk urt um 26 ár,“ sigur hann. „Tað kennist eins og eg havi gjørt hetta alt lívið, tí eg var so ungur, tá eg byrjaði. Eg royni at savna so nógvan pening saman sum yvirhøvur gjørligt, áðrenn eg fari at gera íløgu í okkurt annað virksemi.“ Hvat hetta ‘annað’ verður, veit Jegor ikki enn. Men heilt frá barnsbeini hevur hann droymt um at vera sjálvstøðugur vinnurekandi og eiga matstovur og sovorðið, men um tað verður júst tað, veit hann ikki í dag. Tað einasta, Jegor veit, er, at tað verður í USA. „Eg ætli mær at búgva í USA. Tað havi eg altíð ynskt mær. Møguleikarnir her eru bara so nógv betri til at fara í holt við okkurt business (vinnuligt virksemi) her.“ Einasta føroyska supermodellin í altjóða móta heimin heldur seg á ongan hátt vera nakað serligt. Í hansara hugaheimi er hann bara ein van ligur bygdadrongur úr Miðvági við einum óvan lig um arbeiði. Unnustan hevur júst keypt hús ein tíma uttan fyri Nashville, so nú gleðir Jegor seg til sleppa at gera okkurt til nyttu í sambandi við flytingina. „Tað eru dreymahúsini hjá okkum báðum við stórum garði og øki rundan um, har tað ber til at hava hestar og sovorðið,“ greiðir Jegor frá við eld huga í røddini, áðrenn hann brestur út úr at flenna. „Trupulleikin er, at eg ræðist hestar sum ber pest in, men kanska tað verður øðrvísi, tá eg eigi teir sjálvur.“

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

SUPERMODEL BY CHANCE He listens to Tinganest and Vágaverk as he jets to photo-shoots for the world’s biggest fashion brands. He still calls the village Miðvágur home, but now lives in Nashville with his partner singer and actress Lennon Stella. To the world 22-year-old Jegor Antonov Venn ed is a super model, but he thinks of himself as a village boy who still goes to Týr concerts and roots for the local football team MB. He does acknowledge that he has an unusual job, though. Jegor is one of the world’s top male models regularly featuring in Ralph Lauren, Calvin Klein, Tom Ford, Massimo Dutti, Next and H&M adverts.

ON HOLD Jegor has time for interviews now that Covid-19 has paralysed the world of fashion. “Everything is on hold. I expect production work, like films and adverts, to be the last thing to start up again,” Jegor says while apologizing for his Faroese after all these years abroad. There is no reason to, he stills speaks the local dialect peppered with global fashion terms. Faroe Islander of Russian extraction It was by chance that Jegor became both Far oese and a model. Aged 2 he moved to the Faroes from Russia with his mother, who had met a Faroese partner. He feels Faroese, “I’m a Miðvingur with a capital M and Finn (Venned) is my father,” he states emphatically. “I get along with my biological fa-

ther in Russian and we talk from time to time. But I belong in the Faroe Islands.”

MOVED AT 15 Jegor met the Faroese artist Heiðrikur á Heygum at 15. The artist saw a model in Jegor and asked his permission to send some shots to agencies in Denmark. It all accelerated from there. The week Jegor graduated from lower secondary school he was on the catwalks in both Paris and Milan. At 15 he moved abroad to pursue modelling. “My parents trusted me,” Jegor smirks before he laughs, “I wasn’t very obedient and I was stubborn. I always did what I wanted. My parents probably didn’t have any choice, but to support me. They knew I would have left regardless.”

NEVER REFUSED WORK Jegor leaves no doubt that he wouldn’t have made it as a model without his parent’s support. Male models earn 75% less than women; it is the only profession where women have higher earnings. He thought the money would be pouring in after gigs for the likes of Armani and Versace, but was in for a shock with all the deductions for agency services, accommodation, etc. “I have no idea how I managed. I know I never refused work and my parents made sure I managed financially,” Jegor adds that it is almost impossible to live off modelling.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

THE EARLY DAYS ARE A BLUR Jegor’s recollection of starting out as a model is blurry. He was a teenager let loose, “I did it all my way, I didn’t want to live at agency model apartments. I stayed with people I just met.” He remarks with a laugh that he was a young boy living with dubious older gentlemen, "I don’t really know how I did it. I hustled through. But also landed in places I now wonder how I survived. I lived in a slum in Milan for six months.”

LUCKY The model has no ready answer to what it takes to make it. But he warns against placing all your bets on modelling. His advice is to consider it a hobby, a gig alongside studying. You have no control over your own success. “You could be lucky, like I was, and suddenly be on trend (…) but there are only around 50 male models in the world today who can live off modelling.” Ralph Lauren became decisive for Jegor’s career. They liked him and they use the same models again and again. Jegor shoots about 20 to 30 adverts for the brand a year.

NOBODY WANTS A WHINER Ultimately, other people will decide if you get to be a model. But you can control your attitude. "I always strive to be polite, easy to be around and work with. And I do what I’m asked to do. At

the and of the day nobody wants to work with a whiner.” Asked what skills you need in front of the camera, Jegor doesn’t think there is a fixed formula, "It depends on the shoot. Often you just have to be natural (…) Sometimes you need o pose. I’ll admit I just freestyle. But it helps to be confident and feel good in front of the camera.”

A WORLD OF TEMPTATIONS Jegor is open about the industry’s underbelly. He says it is easy to give in to temptation when you are young. You think the world will look different on drugs, it doesn’t. The model started meditating after meeting his partner who doesn’t smoke or drink. "It’s a healthier way to unwind after a long day, what you are looking for is within you. You don’t need to go look for anything fundamental in city life. In the end it’s about finding yourself and your truth,” Jegor muses, sounding much older than his 22 years.

A FUTURE IN THE US Jegor doesn’t plan to grow old modelling. "Right now I’m young and successful and I plan to ride it out until I’m about 26.” He is trying to save as much as possible and invest. He always dreamt of running his own business, maybe restaurants. All Jegor knows is that it will be in the US.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Um ársskiftið gjørdi ein hvalur úr plasti landgongd á Listasavni Føroya, og hann kom sum bílagdur til fyrstu evnisframsýningina við nýggja leiðaranum við stýrisvølin: Havið. Náttúran fyllir nógv í føroysku listini, og føroysku listafólkini duga væl at tulka hana við øðrvísi tilfari. „Savnið er á tremur við list í serflokki, og savnið hevur nógvar menningarmøguleikar, sum skulu gagnnýtast,“ heldur nýggi stjórin á Listasavni Føroya, Karina Lykke Grand SK R I V A Ð H E V U R E ILE N A NTH ONIU SSE N M Y N D I R : T R Ó N D U R D A LSGA RÐ & B E NJA MIN HA NSE N

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Tá ið Karina Lykke Grand fekk at vita, at hon hevði fingið starvið sum stjóri á Listasavni Føroya, visti hon ikki, at starvið var áramálssett til fimm ár. Hon søkti starvið av fleiri orsøkum. Ein teirra var, at tað var í Føroyum. „Eg havi altíð hildið Føroyar vera tað vakrasta staðið í allari verðini.“ Hon hevur ferðast víða, og hon hevur verið í Føroyum fyrr, men bert um heystið og veturin. Tá ið hon saman við familjuni lendi í Føroyum seinasta summar fyri at yvirtaka stjórastarvið á Listasavni Føroya, upplivdi hon eitt av søguliga góðu sumrunum her heima. „Tað var heilt fantastiskt. Men tað er eisini vakurt um veturin, tá ið tað er klárt og stilt í veðrinum. Tá leggur ein so væl til merkis landslagið rundan um okkum.” Og tað ger hon hvønn dag, tí hvønn morgun fer hon til gongu úr Hoyvík oman í viðarlundina, har arbeiðsplássið liggur væl innballað í grøna skógin, sum myndar sjálvt hjartað í høvuðsstaðnum.

TAÐ BESTA AV TÍ FØROYSKA Saman við manni og trimum børnum er hon flutt úr Aarhus til Hoyvíkar og skal komandi árini standa á odda fyri Listasavni Føroya. „Eg søkti starvið á Listasavninum av fleiri orsøkum. Ein teirra var, at familjan vildi royna okkurt nýtt. Harafturat havi eg gjøgnum mítt arbeiði granskað í norðurlendskari list og samleika frá 1800-talinum og fram. Í tí sambandi hugdi eg at list úr Íslandi, Noregi og Føroyum við útgangsstøði í danskari list. Og hóast motivini ofta minna um hvørt annað, eru ymisk frávik. Listafólk mála landsløgini við sereyðkennum, sum eru serstøk fyri teirra land. Føroysku fjøllini eru málað soleiðis, at tað er greitt, at vit eru í Føroyum og ikki í Íslandi ella Noregi. Eitt annað, sum fyllir nógv í føroyskari list, er havið. Havið er eitt natúrligt mark til onnur lond, og tað haldi eg vera áhugavert í sær sjálvum.“ „Tá ið so hetta starvið varð lýst leyst, var tað ein upplagdur møguleiki fyri meg at sleppa at kasta meg yvir uppgávuna at miðla føroyska list, sum eg havi so stóran áhuga fyri.“ Og tað er ein leiðari við drúgvum royndum í miðlan av list, ið Listasavnið hevur sett í starv. Hon kemur úr einum starvi sum lektari við Aarhus

Universitet, har hon hevur granskað og undirvíst í list og listasøgu. Frammanundan hevur hon arbeitt við PR og marknaðarføring á Trapholt í Kolding, verið savnsvørður á listasøvnunum í Randers og Viborg, og hon hevur staðið fyri framsýning fyri navnframa ARoS í Aarhus. „Tað kendist bara rætt at søkja starvið í Føroyum. Her er uppgávan at miðla landsins myndir, sum er rættiliga øðrvísi enn á hinum søvnunum, eg havi arbeitt á. Listasavn Føroya hevur ein greiðan profil: at miðla føroyskan mentanararv. Og her havi eg fingið ta spennandi uppgávu at sýna fram tað besta av tí føroyska.“

EITT TÝÐILIGARI SAVN Síðani Karina tók við stjórastarvinum, hevur hon verið ígjøgnum goymsluna av listaverkum hjá savninum, og tað tók henni ikki langa tíð at finna hugskot til, hvussu rúm verður fyri at sýna fleiri verk fram. Í ár hava starvsfólkini á Listasavninum arbeitt við at skipa føstu framsýningina av nýggjum. Tað er nú vorðið týðiligari, at gestirnir uppliva Føroyar í myndum, og hetta verður gjørt, við at listaverk verða býtt upp eftir evni. Til dømis er eitt rúm ognað havinum, eitt landslagnum, eitt er til ríka djóralívið og eitt til trúgv og siðvenjur. „Vit hava framt nakrar broytingar, við tað at framsýningarnar verða skipaðar í útvald evni heldur enn eftir listafólki. Av tí at vit flyta fokus frá listafólki til evni, fáa vit rúmd fyri fleiri verkum, og fleiri listafólk verða umboðað. Og úrslitið er vónandi eitt savn við einum týðiligari profili.“ Karina Lykke Grand leggur seg eisini eftir at

ULLVØRUHÚSIÐ Tórshavn’s most charming design shop. Knitwear by Faroese Fashion Brand’s Shisa Brand and Steinum.

Niels Finsensgøta 27 Tórshavn IG / FB: ullvoruhusid ullvoruhusid.com

Handmade Faroese design from fish-, seal- and sheepskin Available on fosaadesign.com, Östrøm and the Duty Free Shop

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

gera serframsýningar við støði í evnum. Fyrsta serframsýningin verður Havið. Tað er eitt evni, sum er viðkomandi fyri bæði føroyingar og ferðafólk. Fyri føroyingar hevur havið havt so ymsar leiklutir sum at vera samleikabyggjandi, inntøkukelda, landamark, spískamar, grøv og so framvegis. Framsýningarnar skulu vera viðkomandi fyri okkara samtíð, og Havið er júst hetta. Ikki minst tí framsýningin setur fokus á eitt av heimsmálunum hjá ST, og evni sum dálking og burðardygd fylla nógv í okkara tíð.

LIST Í SERFLOKKI Karina er upptikin av evninum samleiki, tá ið vit tosa um føroyska list. Hon er upptikin av, hvat eyðkennir føroyska list, og hvussu vit miðla tað fyri okkum sjálvum og okkara útlendsku gestum. „Hvussu sær føroyska listin út? Hvussu skilir hon seg frá list úr øðrum londum? Listin myndar djór, nátt úru og ment an, sum er serlig fyri Føroy ar. Sum listasøgufrøðingur havi eg ein serligan áhuga fyri hesum, og eg vil fegin fortelja føroying um, hvussu góða mynda mentan føroyingar í veru leikanum hava. Myndlistin í Føroyum er stórsligin, og tí kunnu føroyingar vera ernir av. Og er list í ser flokki.“ Umframt at býta savnið øðrvísi upp verður dentur lagdur á sjálva miðlanina av framsýningunum. „Her ber til at uppliva Føroyar í myndum. Lista savnið sýnir fram viðkom andi listaverk, sum hava sam felags ligan týd ning fyri bæði vaksin og børn. Tað krevst, at vit miðla við teksti, fotomyndum og ljóði. Og tað skal vera spennandi at taka børn við á savn. Tað kann vera ein avbjóðing at røkka yngru mál bólkunum, men hesum leggja vit okkum eftir, og tey verða sjálvsagt eisini hugsað inn í miðlanina.“ Eitt av átøkunum hjá stjóranum er at gera tað

møgu ligt hjá ferðafólki at fyrireika seg til eina vitjan á savninum, áðrenn tey koma. „Vit eru í holt við at fyrireika smá filmsbrot við brellbitum av tí, sum kann upplivast her á savninum. Ætlanin er at leggja filmsbrotini á heimasíðuna og sosialu miðlarnar, so at tey vitjandi hava møguleika at kunna seg um savnið undan vitjanini.“

ÚTLENDSKUR ÁHUGI Tað er sera stórur áhugi fyri føroyskari list uttanlands, og fyrispurningar um framsýningar koma frá serliga donskum søvnum. Fleiri av føroysku listafólkunum gera eisini nógv við at ferðast við sínum framsýningum. Eitt nú Sigrun Gunnarsdóttir, ið bæði hevur verið í Japan og Kuba við sínum verkum. Edward Fuglø, Tróndur Patursson, Hansina Iversen og Astri Luihn eru somuleiðis sera virkin á altjóða listapallunum. „Føroysk list hevur uppiborið at verða sýnd fram uttanlands, og vit vilja fegin arbeiða fyri at sýna fram sýningar uttan lands við støði í evnum, har fleiri listafólk eru umboðað. Vit hava fingið fyrispurningar úr útheiminum, og hesum arbeiða vit við.“

Hvussu metir tú stigið á føroyskari list at vera? „Stigið er ómetaliga høgt. Bæði á tí eldru og tí nýggjaru listini. Vit síggja dugnalig listafólk, sum fyrihalda seg til tað samfelagið, tey hava livað og liva í. Sam felags evni verða viðgjørd á ymiskan hátt, bæði á lørifti og skulpturar í alskyns tilfari.“ Kanst tú nevna eitt listafólk, ið hugtekur teg? „Tað er ikki so lætt hjá mær at taka eitt navn fram um onnur. Men mær dámar væl at síggja, hvussu fleiri av listafólkunum arbeiða við øðrvísi tilfari, sum bæði er føroyskt handverk og hevur eitt ítøkiligt listaligt endamál. Til dømis steinar, ið

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

verða gjørdir úr ull, eins og Súsan í Jákupsstovu hevur gjørt. Føroysk djór, ið vera umskapað av fremmandum tilfari, sum hvalurin hjá Edwardi Fuglø, og bundnu, organisku formarnir, sum mynda yrkisgøgnini í seyði hjá Randi Samsonsen. Eg fái eina fatan av, at fleiri av listafólkunum hava ein greiðan arbeiðssetning, og tey duga at gera verkini viðkomandi at hyggja at.“ Júst hesin arbeiðshátturin við nýtulkingini av tí serføroyska mentanararvinum hevur týdning, tá ið tað kemur til miðlanina av verkunum á Listasavninum. „Tað liggur okkum sera nógv á hjarta, at Føroyar skulu upplivast í myndum á Listasavni

Føroya. Listaverkini, sum taka støði í djórum og náttúrutilfeingi, gera júst hetta við at vísa á tað serføroyska, samstundis sum tey endurtulka tað á ein nýmótans hátt. Føroysk siðsøga og samtíð koma saman í hesum serstøku listaverkunum.“

Visti tú… y At Edward Fuglø hevur evnað umrødda plasthvalin Whale War úr 32.000 leikahermonnum til ein grindahval í veruligari stødd? y At tú á Listasavni Føroya kanst uppliva Lítlu Dímun innanífrá? Ole Wich er listamaðurin handan 3D installatiónina. y At Listasavn Føroya hevur 2.500 listaverk í varðveitslu? Eitt av høvuðsverkunum er totalinstallatiónin hjá Tróndi Patursson, har tú kanst traðka inn og síggja 700 metrar upp og niður.

Faroe Law provides legal assistance to business enterprises with an emphasis on the commercial, practical and pragmatic objectives of the client. Our areas of practice include: ■ ■ ■ ■ ■

Mergers and acquisitions Company law Project development and financing Restructuring and insolvency law Building and construction law

■ ■ ■ ■ ■

Banking and financing law Oil and gas law Maritime law Tax law International contracts

Faroe Law is an independent Faroese Law Firm with associated offices in Copenhagen, Aarhus and Nuuk. We are result oriented and provide a personal tailored service to our clients.

FAROE LAW Sp/f Magnus Heinasonar gøta 10 · Postbox 158 · FO-100 Tórshavn · Faroe Islands Tel. (+298) 66 99 00 · faroelaw@faroelaw.fo · www.faroelaw.fo

sansir.fo

HeildarHeildarloysnir loysnir fráfrá ArtiCon ArtiCon HOTEL BRANDAN

Eitt trygt grundarlag Articon hevur serligan førleika innan jørð-, kloakk-, betongarbeiði, byggibúgving, vega- og havnagerð, fjarhita, timbur- og snikkaraarbeiði eins og ymisk apteringsarbeiði, tá skip verða bygd ella umvæld. Men vit kunnu standa fyri ella vera partur av so at siga øllum verkætlanum ella byggiarbeiði so sum skrivstovubygningum, verksmiðjubygningum, goymsluhøllum, umvæling og umbygging.

Articon P/f · á Hjalla 20 · 188 Hoyvík · Tel. 350 700 · www.articon.fo

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Art in a League of its Own The new Director of the National Gallery of the Faroe Islands, Karina Lykke Grand, had many reasons to apply for the position, one was location, “I always considered the Faroe Islands the most beautiful place in the whole world.” Another reason was her research on Nordic art and identity from the 19th century onwards. She has studied the arts of Iceland, Norway and the Faroe Islands from the vantage point of Danish art. Although motifs are often similar, she focuses on the variations, “Artists paint landscapes with the characteristics of their country. The way Faroese mountains are painted makes it clear where they are located.” This job is also a unique opportunity to communicate the art she is so passionate about and the new Director has extensive experiencie in communicating art. She has lectured at Aarhus University, worked in PR and marketing at Traphold in Kolding, curated galleries, and organised an exhibition for the renowned ARoS in Aarhus. “It simply felt right to apply for this position in the Faroe Islands. The job is to communicate the country’s images (…). The National Gallery has

a clear profile: communicating Faroese cultural heritage. And I have been given the exciting task to exhibit the Faroe Islands’ finest.”

A MORE DEFINED GALLERY Karina Lykke Grand has studied the gallery’s art storage and had an idea to exhibit more pieces. She wanted to make it clearer that visitors are experiencing the Faroe Islands in images by grouping works by themes like ocean, fauna, customs, “by shifting the focus from artists to subjects, we made room for more pieces and more artists are represented. The is hopefully a museum with a more defined profile.” Under the new leadership we will see more thematic exhibitions. The first will be Havið, The Ocean. For the Faroese the ocean is everything from shaper of identity, source of revenue, border, pantry, grave. The aim is that each exhibition should be current and The Ocean will focus on one of the UN Sustainable Development Goals. There will also be more focus now on how exhibitions are communicated using text, photos and sound. And on making the museum attractive to

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

children. Reaching younger audiences can be a challenge, but the gallery will sharpen its efforts with revamped communications. Another of the Director’s initiatives is allowing travellers to prepare for a visit with online video teasers of what the museum has to offer.

ART IN A LEAGUE OF ITS OWN The Director is fascinated by identity in Faroese art and what characterises it. “What does Faroese art look like? How is it different from that of other countries? (…) I want to tell the Faroese how good a visual culture they actual have. Visual art in the Faroe Islands is magnificent, the Faroese can be proud of this. Art in a league of its own.” She adds that the level of both older and newer art is “incredibly high.” With talented artists reflecting on the society they live and work in drawing on a broad range of expressions and materials.

INTERNATIONAL INTEREST There is great interest in Faroese art from abroad, particularly Danish musuems request exhibitions. And several Faroese artists, including Sigrun Gunnarsdóttir Edward Fuglø, Tróndur Patursson, Hansina Iversen and Astri Luihn, travel extensively with their shows. “Faroese art deserves to be exhibited inter nationally, and we want to work towards t hematic exhibitions abroad where more artists are represented.”

TRADITION AND CONTEMPORARY CONCERNS When asked if any particular artist fascinates Karina Lykke Grand, she replies, “I like to see how many artist work with different materials, which are both Faroese crafts and have a concrete artistic purpose. For example stones transformed into wool, the way Súsan í Jákupsstovu has done it. Faroese animals transformed by foreign materials, like Edward Fuglø’s whale, and the knitted organic shapes that make up Randi Samsonsen’s sheep organs.” Precisely such reinterpretations of Faroese cultural heritage are relevant to communicating

works at the National Gallery. “We are very keen for the Faroe Islands to be experienced in images at the National Gallery. The pieces rooted in animals and natural resources do just this by showing what is special about the Faroe Islands, while reinterpreting it in a way that is current. Faroese cultural history and today’s society merge in these works of art.”

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Did you know… y That Edward Fuglø created the piece Whale War from 32,000 toy soldiers shaping them into a life size pilot whale? y That at the National Gallery of the Faroe Islands you can experience the island Lítla Dímun from the inside? Ole Wich is the artist behind that 3D installation. y That the National Gallery of the Faroe Islands has custody of 2,500 art works. One of the main pieces is the total installation by Tróndur Patursson, where you can step inside and look 700 metres up and down?

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2020

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

„At biðja okkum tosa um Føroyar er sum at biðja onkran tosa um sítt barn. Fyri okkum eru Føroyar sum ein góður vinur. Í veruleikanum ein kærleikssøga. Eitt stað, har tú kanst kenna teg 100% tryggan.“ Soleiðis siga føroyavinirnir sjónvarpsverturin Hans Pilgaard og maður hansara Jobbe Pilgaard, sum er ferðahøvundur og fyrilestrahaldari SK RIVA Ð HE VU R INGRID B JA RNA STE IN MYNDIR: B E NJA MIN H A NSE N

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

11. mars 2020. Sama dag, sum danski forsætismála ráðharrin Mette Frederiksen stongdi Danmark, og dagin fyri, at løgmaður Bárður á Steig Nielsen gjørdi tað sama í Føroyum, lendu Hans og Jobbe Pilgaard í Føroyum. Hans Pilgaard kenna vit best sum sjónvarpsvert eitt nú frá sendingum sum „Go’ morgen Danmark“ og „Hvem vil være millionær?“. Teir hava báðir verið í Føroyum fleiri ferðir fyrr, og júst henda ferðin hevði verið á skránni leingi, og hesa ferð skuldu teir steðga í fimm og eina hálva viku. „Vit hava ongantíð verið teir, sum hava steðgað á sama staði serliga leingi í senn. Men hesa ferð høvdu vit tørv á at finna eitt stað, har vit kundu steðga upp. Hava tíð at hugsa og vera saman,“ greiðir Jobbe frá, og Hans leggur afturat: „Tá ið vit tosaðu um, hvar vit vildu steðga upp, hugsaðu vit, at London er hugkveikjandi. París tað sama. Berlin er stuttligur. Føroyar eru sum at fáa eitt klemm frá einum góðum vini. Ikki eitt ‚quick fix‘, men ein varandi standur.“ So tí gjørdist lítlu, hugnaligu húsini á Velbastað karmur um steðgin hjá Hans og Jobbe, og tað hava teir ikki angrað.

LANDIÐ LAMIÐ Tær góðu fimm vikurnar gjørdust til átta, tí eftir at koronafarsóttin í stóran mun setti bæði Danmark og Føroyar langt niður í ferð, hildu teir, at tað var ongin orsøk til at fara heim eftir góðar fimm vikur. „Vit vildu nógv heldur vera her enn í Keyp mannahavn, tá ið vit funnu útav, at tað ikki ordi liga var ein møguleiki at vera saman við okkara vinum í Keypmannahavn. So vit valdu at leingja uppihaldið her í Føroyum,“ siga teir báðir, sum hava kent seg tryggar í Føroyum Og hevði Hans ikki skulað aftur til Danmarkar fyri at gera upptøkur til eina nýggja sjónvarps sending, høvdu teir steðgað uppaftur longur. „Okkara frælsið er vorðið skert orsakað av korona, men tað er minni skert her, enn tað hevði verið í Keypmannahavn. Tú virðismetir meira títt frælsi, tá ið tú uppdagar, hvat verður tikið frá tær,“ sigur Jobbe. „Ja, og so kennist tað sum um, at vit eru ikki eins skerdir her, sum vit høvdu verið í Keypmannahavn. Vit komu til Føroya fyri at vera einsamallir, so vit hava ikki merkt tað eins nógv, og vit høvdu gjørt,

um vit vóru heima. Hetta er bæði ein óverulig og ólukkulig støða, men í veruleikanum hava vit livað eina luksustilveru í Føroyum seinastu vikurnar,“ leggur Hans afturat. Ikki tí; korona hevur eisini merkt uppihaldið í Føroyum. Ætlanin var at bæði vitja á Stóru og Lítlu Dímun, men hetta varð avlýst orsakað av korona. „Korona hevur mint okkum á, at heimurin er ikki størri enn ein stór bygd. Í nógv ár hava vit tikið nógv fyri givið, og nú hevur hetta rakt okkum sum eitt skjóttkoyrandi tok. Kanska tað er ein læra í hesum. Kanska vit skulu vera meira eyðmjúk yvir fyri heiminum og læra av hesum. Vit eru von við at kunna stýra øllum, men onkuntíð eru vit bara noydd at góðtaka, at tað ber ikki til.“ hugleiðir Hans.

VILJA VITJA ALLAR OYGGJARNAR Tað sæst og hoyrist á øllum brøgdum, at Hans og Jobbe eru glaðir fyri Føroyar. „Storbydreng“ verður havt á orðið fleiri ferðir, og at vera í Føroy um stendur í lýsandi andsøgn við surrandi stór býarlívið í Keypmannahavn. „Her hevur borið til hjá mær bara at fara útum og taka myndir. Fyri meg er tað eitt frælsi at sleppa út og taka nakrar góðar myndir beint uttan fyri hurð ina. Tað er nakað annað enn, tá ið eg fari beint útum heima í Keypmannahavn,“ sigur Jobbe. Teir báðir hava verið nógv runt í Føroyum hesar vikurnar, teir hava verið í landinum. Teirra mál er at vitja allar 18 oyggjarnar, men enn hevur tað ikki eydnast teimum. „Vit vilja fegnir vitja allar oyggjarnar í Føroyum. Enn vantar okkum Stóru og Lítlu Dímun. Seinast vit vóru í Føroyum, skuldu vit út í Stóru Dímun, men streymviðurskiftini loyvdu tí ikki. Og eisini hesa ferð høvdu vit ætlanir um at vitja oynna, men orsakað av korona, eydnaðist tað heldur ikki hesa ferð. Men tað er eisini deiligt at hava tað til góðar at fara út í Dímun, og tað er eisini ein góð um bering fyri at koma aftur,“ siga teir. Á ferðini hesa ferð hava teir verið bæði úti í Hesti, Mykinesi, á Kalsoynni, í Svínoy og Fugloy og nógva aðrastaðni, har landfast er. „Svínoyggin tók okkum veruliga á bóli. Tað var jokarin hesa ferð. Vit høvdu ikki væntað tað stóra, men tað var ein sera góð uppliving,“ sigur Jobbe, og Hans leggur afturat: „Kalsoyggin kann eisini okkurt serligt. Eg havi

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

„At biðja okkum tosa um Føroyar, er sum at b iðja onkran tosa um sítt barn.“ -

H ANS

ongantíð verið í einum landi, har eg so ofta havi hugsað, at hetta er heimsins endi. Kalsoyggin er helst okkara yndisoyggj. Vit gingu út á Kallin og sótu við vitan í fýra tímar. Tað var ein kensla av eydnusemi at hyggja út í havsbrúnna og bara fanga seg sjálvan í at flenna. Tað eru sovorðnar løtur, har tú bara hevur hug at verða verandi.“

SUM AT FÁA EITT KLEM Hans og Jobbe Pilgaard eru farnir aftur til Danmarkar. Aftur til stórbýarlívið í Keyp mannahavn. At gera sjónvarp og arbeiða. Men teir ætla at koma aftur. Spurningurin er bara nær. Ætlanin var at koma aftur til Føroya seinni í summar, men teir ivast í, um tær ætlanirnar verða til nakað nú. Men teir gleðast um hesar vikurnar, teir hava fingið í Føroyum á hesum sinni. „At biðja okkum tosa um Føroyar, er sum at biðja onkran tosa um sítt barn. Fyri okkum eru Føroyar sum ein góður vinur. Í veruleikanum ein kærleikssøga. Eitt stað, har tú kanst kenna teg 100% tryggan og uppliva gleði,“ greiðir Hans frá og heldur fram: „Náttúran fyllir nógv, og hvørgin okkara kemur frá einum staði við nógvari náttúru. Eg havi ongantíð búð nakrastaðni, har tað eru fjøll, sum í Føroyum, og har veðrið eru so ógvusligt. Eg elski at merkja, at náttúran er so rá og harðrend og at fara út í illfýsnum veðri. Mær dámar væl at verða

PILG A A RD

mintur á, hvussu lítil vit eru, men tað er sjálvandi við virðing fyri bæði náttúruni og veðrinum. “ Nú koronafarsóttin mestsum legði landið lamið, og myndugleikarnir mæltu til ikki at hittast óneyðugt við øðrum, hevur ferðin hesa ferð verið øðrvísi enn ætlað. Teir báðir hava ikki sæst eins nógv við føroysku vinunum, sum teir kundu hugsað sær, og tað hevur verið undir øðrum umstøðum, sum til dømis uttandura, tá ið tey hava sæst. Teir lýsa eisini føroyingar sum eitt prátingarsamt fólkaslag, og hesa ferð hava teir eisini merkt, at frástøðan hevur verið størri enn vanligt og ikki eins nógv sum vanligt venda sær til teirra at práta. „Tað hevur verið lætt hjá okkum at verið avbyrgdir í Føroyum. Vit komu her fyri at fáa frið, vera saman, fyri at uppliva náttúruna og fyri at vera saman við okkara vinum. Og tað er í grundini bara tað seinasta, sum vit ikki hava kunnað,“ siga teir báðir. Nær næsta ferðin til Føroya verður sett á skrá, vita teir ikki enn. Men teir ætla sær heilt víst at koma aftur, tí málið um at vitja á øllum oyggjunum í Føroyum, vilja teir fegnir røkka. „Korona hevur mint okkum á, at vit taka ov nógv fyri givið. Soleiðis er tað í Føroyum. Trív í lívið nú – soleiðis eru Føroyar,“ verður sagt at enda úr hugnaligu húsunum við heimsins besta útsýni sambært teimum báðum, Hans og Jobbe Pilgaard.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

The Faroe Islands are like a Hans and Jobbe Pilgaard:

good friend

Danish TV host Hans Pilgaard and his husband travel writer Jobbe Pilgaard touched down in Vágar Airport in the nick of time on March 11, 2020. It was on the day Denmark was shut down, and only one day before Faroese Prime Minister Bárður á Steig Nielsen announced lockdown in the Faroe Islands too. They are Faroephiles and had planned this trip for a long time. Though they had not planned to stay for quite as long as they ended up staying. „We never stop in one place very long. But this time we needed a place where we could pause. Have time to think and be together,“ Jobbe explains. The couple considered big cities, London is thought provoking, Berlin is fun, but „the Faroe Islandsare like a hug from a good friend. Not a quick fix, but a lasting state,“ Hans adds. They have no regrets about choosing the cosy little house in Velbastaður ‘with the best view in the world’ for this pause.

SHUT-DOWN The couple extended the initial 5-week stay to 8 weeks. They preferred the Faroe Islands to Copenhagenas lockdown meant they could not really spend time with their friends at home anyway. In the end, they only returned because Hans had to start shooting a new TV show. „Corona has restricted our freedom, but less so here than in Copenhagen. You value your freedom more when you discover what has been taken away,“ Jobbe says. Hans feels that in spite of this unreal and grim time they „led a life of luxury in the Faroe I slands.“ Of course, Covid did affect their stay in the archipelago. They saw less of their Faroese friends than usual – and always outdoors at a distance. There were fewer stops to chat with locals than usual and planned excursions to Stóra Dímun and Lítla Dímun had to be cancelled. Hans reflects, „Covid has reminded us that the world is just a big village. For years we have

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

taken so much for granted. (...) We are used to controlling everything, but sometimes we just have to accept it’s not possible.“

WORLD’S END Fondness of the Faroe Islands shines through in every remark made by Hans and Jobbe. They love its contrast to big city life and the freedom to, for example, just step outside the door and take great photos. In spite of Covid, the pair travelled to many corners of the archipelago on this trip. They were especially taken by Svínoy’s beauty, but add that their favourite island is probably Kalsoy. They muse that they have never been anywhere in the world where you catch yourself thinking again and again ‚this is world’s end‘. On this visit, they hiked to the Kallur lighthouse in Kalsoy and spent hours gazing blissfully into the horizon – one of those moments you wish would never end.

WILL RETURN Back in Denmark now, Hans and Jobbe wow to return. For Hans, „talking about the Faroe Islands is like asking someone to talk about their child. For us the Faroe Islands are like a good friend. A love story. A place where you feel 100% safe and experience joy.“ They love the nature and turbulent weather. Hans even enjoys being out in the storms, it reminds him of how small we are. „Covid has reminded us that we take too much for granted. Though it is how it is in the Faroe Islands.Seize the day – that is what the Faroe Islands are like. And they will be back. Visiting all 18 islands is still their goal. Last time the currents kept them from Stóra Dímun, this time it was Corona. Never mind, it is a good excuse to return.“

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Covid - 19

Ósjónligi fíggindin sum skakað hevur Føroyar og umheimin Føroyar er millum fremstu lond í heiminum, tá ið talan er um at kanna íbúgvarnar fyri korona. Hetta er eingin tilvild, sigur deildarleiðari á Heilsufrøðiligu Starvsstovuni. Talan er um herviliga farsótt, sum vit eiga at óttast meira enn vanligar krímsjúkur, sigur yvirlækni og professari á Deildini fyri arbeiðs- og almannaheilsu M Y N D I R :

SK R I V A Ð H E V U R JÁ K U P B OGI JOE NSE N Ó L A V U R FR E D E RIK SE N OG B E NJA MIN HA NSE N

Føroyar og umheimurin hava fingið ein felags fígginda. Ein ósjónligan, lúnskan og náðileysan fígginda. Ein fígginda, ið ikki ger mun á fólki og einki leggur í landamørk. Ein fígginda, sum hevur broytt heimin og atburð og samveru menniskjunn ar grundleggjandi. Fíggindin er eitt higartil ókent virus, sum eftir stuttari tíð hevur meitlað seg inn í tilvitsku mannaættarinnar. Heimurin heldur ondini, og hvørt mansbarn hevur hoyrt um korona, covid-19. Eisini í Føroyum hevur fíggindin gjørt innrás. Avleiðingarnar hava verið øgiligar, um enn avmarkaðar sammett við onnur lond, har sjúkan hevur kostað mannalív í túsundatali. Myndugleikarnir bóru skjótt at, so tamarhald fekst á støðuni. Samfelagið varð kollektivt latið aftur við herdum boðum um frástøðu og reinføri. Hetta var á grækarismessu, tann 12. mars. Tá boðaði Bárður á Steig Nielsen, løgmaður, frá politisku avgerðini um at „seta Føroyar niður í ferð“. Hóast fjarskotið, lítið og fáment oyggjasamfelag

mitt í Norðuratlanshavi, hava Føroyar á summum mótum gingið undan í stríðnum móti korona – politiskt, heilsufakliga og serliga, tá ið talan hevur verið um kanningar, ið kunnu spora og staðfesta sjúku. Tað er hetta seinasta, sum ger søguna um Føroyar serstaka.

FRÁ ILA TIL KORONA Fyri 15 árum síðani rakti ILA sjúkan laksin og føroysku alivinnuna meint. Sama sjúka er nú orsøk til, at til ber at kanna fólk fyri korona í Føroyum. Føroyar er millum fremstu lond í heiminum á hesum øki, og tað er eingin tilvild. Orsøkina finna vit á Heilsufrøðiligu Starvsstovuni á Debesartrøð í Havn, ið hevur ment úrdráttarføri og førleikar, ið fær øll heimsins eygu at venda sær hendavegin. „Fleiri hava fingið ta fatan, at okkara leistur at kanna fyri korona er nýggj og slóðbrótandi vitan. Tað er tað ikki. Munurin er, at vit hava flutt kanningarnar frá tí veterinera til tað humana. Tað er hetta, sum er púra óvanligt og hevur vakt ans uttanlands. Í øðrum londum er tætt skott ímillum,“

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Debes Hammershaimb Christiansen heldur, at tað eru fleiri fyrimunir av, at kanningarnar verða gjørdar í Føroyum. Tað er betri, skjótari og bíligari fyri føroyska samfelagið, sigur hann. „Høvdu vit ikki tøknina, vitanina og førleikarnar í Føroyum, hevði verið neyðugt at sent royndirnar av landinum, helst til Danmarkar. Nú kunnu vit sjálv greina upp í 600 royndir um dagin, og Lands sjúkrahúsið fær svar upp á einar 100–200 royndir eftir bert fáum tímum,“ sigur hann. Higartil eru fleiri enn 8.000 føroyingar kannaðir fyri korona. Í Føroyum búgva 52.000 fólk.

EIGA AT ÓTTAST KORONA sigur Debes Hammershaimb Christiansen, leiðari fyri patologisku kanningarstovuna á Heilsu frøðiligu Starvsstovuni. Hann vísir á, at grundleggjandi er eingin munur á at kanna táknirnar á laksi fyri smittu og svølgrúmið á menniskjum fyri smittu. Kanningarhátturin er neyvt tann sami. Tí ber hetta til. Leisturin er tekniskur, men í grundini rættiliga einfaldur, sigur hann. Fyrst ræður um at kanna RNA og arvagóðsið í virusinum og skola alt óneyðugt burtur, eitt nú slím og óviðkomandi protein, feittog sukurmýl. Síðani verður eitt tól nýtt, ið kannar og lesur royndirnar av, og sum kann spora smittu. Er royndin positiv, er smitta staðfest, er talan um negativa roynd, er eingin smitta at spora.

Korona hevur sett heimin, menniskjuna og lækna vísindini skák og mát, tí talan er um eitt nýtt og higartil ókent virus, sum smittar illa. Sjúkan setir seg eitt nú í lunguni og ávirkar andaleiðina. Tað hevur eisini órógvað læknar og serfrøðingar, at sjúkan eftir øllum at døma hevur onnur árin við sær, til dømis blóðtøppar. Sjúkueyðkennini minna um krímsjúkur; nógvan fepur, høvuð- og vøddapínu og turran hosta. Men annars er vitanin avmarkað, tí so stutt er fráliðið, síðani ókendi fíggindin gjørdi vart við seg. Eitt virus er ein evarska lítil organisma, sum kann smitta eina kyknu í eini lívfrøðiligari veru, til dømis eitt menniskja. Verður ein kykna smittað, gerst lívfrøðiliga veran, menniskjan, sjúk.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Tí eiga vit at óttast korona, tí har sjúkan ótarnað sleppur at breiða seg, kann hon kosta mannalív. Tað heldur Pál Weihe, yvirlækni, professari og leiðari á Deildini fyri arbeiðs- og almannaheilsu. „Tað, vit skulu óttast og taka í størsta álvara, er vandin fyri útbreiðslu, tí vit hava ikki fult tamarhald á smittuketunum. Vit síggja, hvussu skjótt og ógvusliga korona hevur breitt seg og fingið fastatøkurí londum um allan heim. Korona smittar illa, men er kanska ikki eitt óndskapsfullari virus enn so mong onnur. Vit vita framvegis ov lítið til at siga, hvørjar avleiðingar smittan hevur fyri heilsuna hjá fólki sum frá líður. Tað vandamikla er, tá ið eitt virus fær luft undir veingirnar, fer á flog og breiðir seg. Tá kunnu avleiðingarnar gerast ógvusligar. Tí ræður um at bróta smittuketurnar og minka um vandan fyri smittu og sjúku í samfelagnum,“ sigur Pál Weihe. Hann vísir á, at korona sær út til at raka allar aldursbólkar, yngri sum eldri. Men tað er eingin ivi um, sigur hann, at tað eru tey gomlu, veiku og kroniskt sjúku, sum eru í størsta vanda fyri at fáa korona og doyggja av sjúkuni um illa vil til. „Kroppurin viknar við árunum og mótstøðuførið versnar. Tí eru tey gomlu í serligum vanda. Tey tola illa at verða smittað, og tí ræður um at verja tey fyri smittuni. Tað sama ger seg serliga galdandi fyri tey við kroniskari sjúku og skerdari immunverju. Tað kunnu til dømis vera sjúklingar við diabetes, sukursjúku, ella tey, sum hava ov høgt blóðtrýst ella eitt ov høgt BMI,“ sigur Pál Weihe.

ÓVISSA UM UPPRUNAN Fyrsti almenni tilburðurin av korona varð stað festur í Wuhan í Hubei landslutinum í Kina 31. desember í 2019. Eftir nýggjár breiddi smittan seg skjótt til onnur lond, eisini í Evropa. Fyrsti tilburð urin í Føroyum varð staðfestur tann 4. mars 2020. Heimsheilsustovnurin, WHO, hevur heitt á øll heim sins lond at kanna, um korona kann hava verið í umferð, áðrenn fyrsti almenni tilburðurin varð staðfestur í Wuhan. Hetta ger WHO, tí læknar í Fraklandi hava kannað gamlar royndir frá desember mánaði í fjør. Kanningarnar vísa, at í Fraklandi kann fyrsti tilburðurin við korona

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

sporast aftur til tann 27. desember – tað vil siga fýra dagar fyri, at fyrsti almenni tilburðurin varð staðfestur í Wuhan, haðan tað annars varð hildið, at korona hevur sín uppruna. Korona er ein global pandemi, ein alheimsfarsótt. Tí eigur heimurin við altjóða samstarvi at standa saman í royndini at basa sjúkuni. Tað hevur ongantíð verið meira umráðandi enn nú, at stovnar, sum WHO, eru álitisvekjandi og ikki bøla á vitan, sum heimurin hevur so stórliga brúk fyri, heldur Pál Weihe. Hann heldur, at hóast Føroyar eru eitt lítið samfelag, eigur landið at vísa ábyrgd í altjóða samfelagnum og kanna, granska og finna nýggja vitan um korona. „Okkara ambitión er ikki neyðturviliga at vera fyrst við sannleikunum um korona. Men vit eru ein partur av altjóða samfelagnum og hava skyldu til at gera alt tað, vit eru ment. Okkara partur skal ikki liggja eftir,“ sigur Pál Weihe.

EIN SKILAGÓÐ AVGERÐ Hann heldur, at tað var ein skilagóð avgerð, tá ið politiski myndugleikin í samráði við heilsufakliga kunnleikan valdi at lata føroyska samfelagið aftur um miðjan mars, tí vandin fyri smittu var so stórur. „Okkara strategi hevur virkað til fulnar, tí mill um lítil og eingin smitta er í landinum. Smittan, sum kann staðfestast í Føroyum, kemur uttan úr heimi. Hon kemur til landið við skipi ella flogfari. Tí er tað mín greiða fatan, at vit eiga at vera varin og tryggja okkum landamørkini væl. Tað kann til dømis vera við at mana til kravt ella sjálvboðið sóttarhald fyri tey, sum koma til Føroyar,“ sigur Pál Weihe. Føroyska samfelagið er stigvíst latið upp aftur. Men vandin fyri afturstigi er altíð til staðar, ásann ar Pál Weihe og óttast avleiðingarnar, verða til ráðingarnar frá myndugleikunum ikki tiknar í nóg stórum álvara. Hann vísir á vandan fyri, at smitt an kann fara at gera um seg aftur, tá ið útisetar í hópatali koma til Føroyar í summar og fara avstað aftur. „Tað ber ikki til at avbyrgja føroyska samfelagið frá umheiminum í rúma tíð. Tað vildi verið ein ógvuliga høgur prísur at rinda. Tí er okkara besta verja at halda frástøðu og tey góðu, gomlu heima ráðini um reinføri. Minnast vit til at vaska okkum væl um hendurnar og spritta, minka vit nógv um smittuvandan,“ sigur Pál Weihe. Hann leggur aftrat, at broyttu vanarnir, sum hava stungið seg upp í kjalarvørrinum av korona kreppuni, kunnu vera endin á lógvatakinum, sum vit kenna tað. „Kanska skulu vit gevast at rætta hvørjum øðrum hondina og finna aðrar mátar at heilsa høviskt,“ sigur Pál Weihe.

»Okkara strategi hevur virkað til fulnar, tí millum lítil og eingin smitta er í landinum« Pál Weihe

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Fakta um Covid-19 •

Covid-19 er eitt nýtt og víðfevnt virus, sum kann elva til krímsjúku og trupulleikar í andaleiðini.

•

Fyrsti almenni tilburðurin av covid-19 varð staðfestur í Hubei landslutinum í Kina síðst í desember 2019, men ivi hevur stungið seg upp um upprunan til sjúkuna.

•

Aðrar og áður kendar koronasmittur eru SARS í 2003 og MERS í 2012.

•

Heimsheilsustovnurin,WHO, hevur sagt covid-19 vera eina pandemi, eina alheimsfarssótt.

•

Sjúkueyðkennini kunnu minna um krímsjúkur. Til dømis høgan fepur, høvuð- og vøddapínu, ilt í hálsinum og turran hosta. Tað kann tí vera trupult at kenna mun á covid-19 og vanligari krímsjúku.

•

Covid-19 smittar illa. Virusið kann smitta millum persónar við dropum. Til dømis tá ið vit hosta og njósa. Droparnir kunnu spjaða seg einar tveir metrar í luftini, áðrenn teir falla til jarðar. Hóskandi frástøða kann tí minka munandi um smittuvandan.

•

Ert tú illa fyri og hevur illgruna um covid-19, eigur tú at seta teg í samband við kommunulæknan ella læknavaktina á tlf. 1870.

Kelda: www.corona.fo

(Føroya Landsstýrið, Heilsumálaráðið og Landslæknin)

Fyrsti føroyingurin, sum fekk staðfest covid-19, er frískur aftur, men talið av smittaðum veksur framvegis. 58 føroyingar hava fingið staðfest sjúkuna.

Løgreglan boðar frá, at eitt fyribils innferðareftirlit verður sett í verk til tess at forða fyri, at útlendingar uttan heimild ferðast Epidemikommissjónin boðar frá broytingum inn í danska kongsríkið. og herdum tiltøkum. Heitt verður á fólk um at halda frástøðu og sum minst savnast í bólkum. Í fyrsta umfari verður mælt til, at í mesta lagi tíggju fólk kunnu savnast.

Tíðarlinja:

Korona í Føroyum Fyrsti almenni tilburðurin av korona, covid-19, verður staðfestur í Hubei landslutinum í Kina. Smittan breiðir seg skjótt til onnur lond og kemur eisini til Evropa.

Føroyar lata aftur. Á tíðindafundi boðar løgmaður, Bárður á Steig Nielsen, frá, at “Føroyar fara niður í ferð”. Hetta merkir millum annað, at dagstovnar og skúlar lata aftur, og starvsfólk á almennum arbeiðsplássum verða biðin um at fara heim at arbeiða. Átøkini verða sett í verk til tess at steðga smittuni og tryggja, at støðan ikki versnar, sigur løgmaður. Privata vinnan repar eisini seglini.

31. des. 20

Talið av smittaðum føroyingum er farið at vaksa. 11 føroyingar hava fingið staðfest sjúkuna. Av hesum eru sjey smittað uttanlands, hini eru smittað í Føroyum. 18. mars 20

4. mars 20 Fyrsti føroyingurin fær staðfest covid-19. Talan er um ein mann, sum hevur verið á ráðstevnu í París síðst í februar. Maðurin og familja hansara fara beinanvegin í sóttarhald. Myndugleikarnir bera skjótt at og kanna, hvørjar persónar smittaði maðurin hevur verið í sambandi við, og 14 fólk verða sett í sóttarhald.

Landsstýrið boðar frá fyrstu tiltøkunum í royndini at basa smittuni. Heitt verður á allar borgarar um at fylgja tilráðingunum um reinføri. Mælt verður til at avlýsa ella útseta tiltøk, ið savna fleiri enn 500 fólk. Heitt verður á borgarar, sum hava verið í londum, har smittan er staðfest, um at fara í sjálvboðið sóttarhald.

6. mars 20

11. mars 20

Heimsheilsustovnurin, WHO, boðar frá, at covid-19 er at rokna sum ein pandemi, ein alheimsfarssótt.

Landsstýrið almannakunnger fyrsta hjálparpakkan, sum skal hjálpa føroyskum vinnufyritøkum at halda hjólini í gongd, nú eftirspurningurin eftir vørum og tænastum er minkaður ógvusliga. Uppgávan er at forða fyri, at avleiðingarnar verða so stórar, at tær fáa varandi ávirkan á føroyska búskapin, sigur Helgi Abrahamsen, landsstýrismaður í vinnumálum. Landskassin og ALS bera kostnaðin, og samlaði kostnaðurin verður í fyrsta umfari mettur at vera oman fyri 100 milliónir krónur.

12. mars 20

Tey trý sjúkrahúsini í Føroyum boða frá, at neyðug stig verða tikin til tess at minka um smittuvandan og eitt møguligt økt trýst á sjúkrahúsini. Átøkini hava avleiðingar fyri tænastuna í sjúkrahúsverkinum. Bara bráðneyðugar viðgerðir verða framdar. Aðrar viðgerðir verða fyribils útsettar.

16. mars 20

15. mars 20

20. mars 20

24. mars 20

13. mars 20

Atlantic Airways steðgar allari flúgving til Bergen, Billund, Reykjavík, Edinburg og París. Flogferðslan til og úr Danmark verður eisini nógv skerd. Landsstýrið heitir á allar føroyingar, sum eru staddir uttanlands og hava fastan bústað í Føroyum, um at koma heim sum skjótast.

173 føroyingar hava fingið staðfest sjúkuna. Av hesum eru 75, sum hava verið sjúk, frísk aftur.

5. apr. 20

8. apr. 20

Landsstýrið hevur tíðindafund, har kunnað verður um hjálparpakka tvey, sum skal veita hjálp til fólk og fyritøkur. Høvuðsbroytingin í pakkanum er, at fyritøkur kunnu fáa fíggarliga hjálp til rakstur, ein serskipan verður stovnað fyri arbeiðandi fólkapensjónistar, og tollkredittur fyri innflutning verður útsettur.

Fyri fyrstu ferð síðani 12. mars er eingin smittaður í Føroyum seinasta samdøgrið. Talið av smittaðum er komið upp á 181 og byggir á 4.890 kanningar.

10. mai 20

5. mai 20

Latið verður varliga og spakuliga upp á almannaog eldraøkinum. Tað boða myndugleikarnir frá á tíðindafundi. Tað merkir, at tey eldru á bústovnum aftur kunnu fáa vitjan av sínum kæru.

15. juni 20

3. apr. 20 9. apr. 20

31. mars 20

18. apr. 20

30. mars 20

Tveir føroyingar eru innlagdir á sjúkrahús við sjúkueyðkennum. Talan er um fyrstu innleggingarnar í sambandi við covid-19 í Føroyum.

Epidemikommissjónin ella: Farsóttarnevndin mælir til, at bara fastbúgvandi føroyingar ferðast til Føroyar á páskum.

3. mai 20

30. apr. 20

Myndugleikarnir staðfesta, at tamarhald er á smittuni innanlands. Smittan er ikki í Føroyum, men kemur við ferðandi til landið. Tí verða leiðreglurnar fyri ferðandi til Føroyar herdar við strongum boðum um sóttarhald.

10. hvør føroyingur er kannaður fyri korona. Seinasta samdøgrið er eingin smittaður. Tað merkir, at samantalt hava 184 føroyingar fingið staðfest sjúkuna.

Talið av smittaðum heldur fram at vaksa. 80 føroyingar hava fingið staðfest sjúkuna, men trý eru frísk aftur.

Tiltøkini, sum myndugleikarnir settu í verk tann 12. mars, verða longd og halda fram. Tað boðar løgmaður frá á tíðindafundi. Nýggju tilmælini eru í fyrsta umfari galdandi í tvær vikur.

Góða gongdin í smittutølunum sæst aftur. Føroyar kunnu lata varliga og spakuliga upp aftur. Tað boðar løgmaður frá á tíðindafundi. Frá mánadegnum 20. apríl kunnu dagstovnar lata stigvíst uppaftur, og 1., 2. og 3. flokkur sleppa aftur í skúla.

23. apr. 20

28. apr. 20

Sjúkrahúsverkið letur varliga uppaftur, og tiltøkini verða linkað. Kanningar og viðgerðir, sum hava verið útsettar, verða tiknar uppaftur. Eingin nýggjur tilburður er staðfestur í Føroyum.

Kommunufelagið boðar frá, at eldrabústovnar, tað eru sambýli, ellis- og røktarheim, framvegis eru stongd fyri vitjandi. Tilmælini eru galdandi til og við 8. mai.

Tríggir nýggir tilburðir verða staðfestir. Tilsamans hava 187 føroyingar fingið staðfest sjúkuna, men 178 eru frísk aftur. Landamørkini eru nú opin fyri flest øllum londum í Evropa. Føroysku myndugleikarnir krevja, at øll (eisini tey, sum eru búsitandi í Føroyum), sum koma til landið verða kannað, tá ið tey lenda í Vágum og fara í sóttarhald, til úrslitið er klárt.

27. juni 20

Føroysku myndugleikarnir fegnast. Eingin er sjúkur av Korona, eingin er innlagdur á føroysku sjúkrahúsini, og eingin er deyður av Korona í Føroyum. Samantalt hava 187 føroyingar havt sjúkuna, men øll eru frísk aftur. Talið byggir á 8.450 kanningar, sum allar gjørdar eru í Føroyum.

Góða gongdin heldur fram, og meira ferð skal tí setast á føroyska samfelagið. Tað boðar løgmaður frá á tíðindafundi. Ein røð av tilmælum ella: Fleiri tilmæli um, hvussu latið verður uppaftur, verða almannakunngjørd.

Føroysku landamørkini lata upp. Umframt íbúgvar í ríkisfelagsskapinum, kunnu fólk búsitandi í Noregi, Íslandi og Týsklandi koma til Føroya at ferðast, um tey hava eina negativa covid-19 váttan við sær. Ein fyribils royndarskipan verður sett í verk á flogvøllinum í Vágum. Ert tú búsitandi í Føroyum, sleppur tú undan at verða kannað/ur.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Covid-19:

The invisible enemy changing the Faroe Islands and the world The Faroe Islands may be small, remote and sparsely population, but with its scientific expertise and swift political action the archipelago has blazed an impressive trail in the fight against that merciless invisible enemy that knows no borders - Covid-19. The Faroese Covid-19 testing system has a rather unique origin.

FROM ISA TO CORONA Fifteen years ago another virus, Infectious Salmon Anaemia, ISA for short, nearly decimated Faroese aquaculture. It was impossible to predict, that the veterinary know-how born out of that crisis would become the cornerstone of averting a human tragedy. Thanks to the Faroese Food and Veterinary Authority’s expertise and swift reaction, the whole world is looking to the Faroe Islands as an example. “Many people are under the impression that our Covid-19 testing method is cutting-edge knowledge. It isn’t. The difference is that we have t ransferred tests from veterinary to human medicine. This is what is so unusual and has sparked global interest,” says Debes Hammershaimb C hristiansen, Head of the Authority’s Reference Laboratory. There is no fundamental difference between swabbing salmon gills or a human throat. The method is exactly the same, it requires technical expertise, but is actually quite simple. It is all about washing away any unnecessary material, such as slime, fat and sugar molecules, in order to focus on viral RNA and check whether Covid-19 is present or not.

For Debes Hammershaimb Christiansen testing locally is crucial. It is better, faster and cheaper for Faroese society, “Without testing capacity in the Faroe Islands we would have to send all samples abroad (…) As is we can test up to 600 people a day. And send 100 – 200 results to the National Hospital within hours.” More than 8,000 people have been tested so far, of a population totalling 52,000.

RIGHT TO FEAR COVID-19 Covid-19 is wrecking havoc around the world, it is highly contagious and little is known about it. The virus causes influenza-like respiratory symptoms: high fever, headaches, muscle aches and a dry cough. However, doctors are concerned about its capacity to affect other organs and, for example, cause blood clots. Allowing the disease to spread unhindered could cost lives. According to Professor Pál Weihe, MD, Head of the Faroese Department of Occupational and Public Health, we are right to fear Covid-19, “because we don’t fully control the chains of infection. We have seen how quickly and dramatically Covid-19 has taken hold around the world. (…) And we know too little about its long-term health impact.” Professor Weihe points out that Covid-19 affects all ages. But there is little doubt that the elderly and people with underlying conditions are at the greatest risk of serious illness and death. Our immune system grows weaker with time; how ever, people with high blood pressure, diabetes or a high BMI can also have a weakened immune system.

Facts about Covid-19 A WISE DECISION The Faroese authorities acted promptly. On March 12th the Faroese Prime Minister Bárður á Steig Nielsen announced the political decision, reached in conjunction with the public health authorities, to “slow-down the Faroe Islands.” Society was shut down and rigorous social distancing and hygiene measures were implemented. For Professor Weihe this was a wise decision, “Our strategy has worked perfectly, there is little to no contagion in the country today. Any cases found are imported by sea or air. I’m therefore convinced that we should be cautious and safeguard our borders. For example by mandatory or voluntary quarantine for anyone entering the Faroe Islands.” Faroese society is gradually reopening. How ever, the risk of setbacks is always present. Professor Weihe fears the consequences of any one flouting official guidelines. It could lead to the virus spreading again, particularly in summer when the Faroese diaspora flocks to the islands. He concedes that closing the Faroe Islands off from the world for a prolonged period would be a very steep price to pay. So the best defence remains social distancing, washing our hands and using hand sanitizer. There is speculation that Covid-19 may change certain customs for good, “Perhaps we ought to stop shaking hands and find other ways to greet each other politely,” concludes Professor Weihe.

y Covid-19 is a new and widespread virus, which can cause flu-like symptoms and difficulties with the airways. y The first official case of Covid-19 was confirmed in Hubei Province, China, in late December 2019, but doubts have been cast on the origin of the disease. y There have been outbreaks of other coronaviruses, namely SARS in 2003 and MERS in 2012. y The World Health Organisation has classified Covid-19 as a pandemic. y Symptoms can be flu-like: e.g. high fever, headache and muscle aches, a sore throat and dry cough. It can therefore be difficult to distinguish Covid-19 from seasonal influenza. y Covid-19 is highly contagious. The virus can spread between people via droplets. For example when we cough or sneeze. Droplets can spread two metres through the air before falling to the ground. Maintaining adequate physical distance can therefore lower the risk of infection considerably. y If you are feeling unwell and suspect Covid-19, you should contact your GP or the duty doctor on call at: 1870.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Í sambandi við, at tað í ár eru liðin 30 ár, síðani fyrsta útgávan av Atlantic Review var at síggja umborð á flogførunum hjá Atlantic Airways. Hendan greinin var prentað í fyrstu útgávuni í ár 2000. Úr savninum

Chat

mIRC - (#Faroese_CHAT)

* ATLANTIC_REVIEW HAS JOINED #FAROESE CHAT * ATLANTIC_REVIEW HAS JOINED #FAROESE CHAT * ATLANTIC_REVIEW HAS JOINED #FAROESE CHAT * ATLANTIC_REVIEW HAS JOINED #FAROESE CHAT

ger innrás í Føroyum

Møguleikarnir hjá fólki at koma í samband við hvønn annan eru í dag nógv betur enn nakrantíð fyrr. Á størstu føroysku chatrásini, #Faroese_chat, hittast dagliga okkurt um 500 fólk at práta við onnur SK R I VA Ð K A RT I N L .

H E V U R H A N SE N

Hesa seinastu øldina hava føroyingar skift royks tovuna og húsahornið um við fyrst telefonina og síðani telduna við internetinum og teimum mongu túsund chat-rásunum, ið har eru. Men talan er ikki um vanligt prát. Røddin er skift út við knappaborðið, sum fingrarnir dansa á, meðan bókstavirnir flúgva millum fólkini´a chatrásini. Fólkini á chatrásini munnu neyvan hava hoyrt um føroysku navnalóggávuna. Har finst ongin Per, Pól, Karin ella Marin. Nei, nærum allir chattarar

fjala seg aftan fyri eitt eyknevni. Nøvn sum Screwtape, Grully, Pokahontas og Krunki, ið geva lítlan møguleika at ímynda sær, hvør fjalir seg aftan fyri hesi nøvn – ikki so frægt sum hvat kyn hesi ymisku eru. Ein kanning í Danmark í fjør vísti, at yvir ein triðingur av dønunum, sum regluliga brúka internetið, chatta. Hóast slík tøl ikki finnast fyri føroyingar, so er onki at ivast í, at chat er við at gera sína innrás í Føroyum – serliga millum tey ungu. Men hví er chattið við at gerast so populert í Føroyum? Brynjaðir við knappaborðinum, teldu skíggjanum og einum góðum internetsambandi settu vit einum av stovnarunum av føroysku chat rásini #Faroese_Chat – ein ungur argjamaður, sum á chattinum er kendur undir heitinum SokkaDi Sokk – stevnu í hansara egnu roykstovu til tess at finna ein part av svarinum.

#FAROESE_CHAT Chatrásin #Faroese_Chat varð sett á stovn í

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

1997 av SokkaDiSokk og einum av hansara vin monnum, meðan teir gingu á Handilsskúlanum í Havn. Fyribrygdið chat var um at gerast kent millum næmingar á teimum føroysku miðnáms útbúgvingunum. Til tess at hava eitt føroyskt stað á chattinum, gjørdu SokkaDiSokk og vinmaður hansara av at stovna #Faroese_Chat. Rásin gjørdist so líðandi kend millum næmingar á miðnámsskúlunum, men rættiliga kend millum manna bleiv hon ikki, fyrr enn tey føroysku bløðini fóru at skriva um hana. Talið av brúkarum er vaksið alla tíðina, og nú vitja um 500 fólk rásina hvønn dag. Samstundis eru teir eisini vorðnir meira fjølbroyttir. Hóast tey ungu eru í meiriluta, so hevur SokkaDiSokk varhugan av, at fólk líka frá 10–11 ár til væl yvir 40 ár eru fastir gestir á #Faroese_Chat.

SUM AT SKIFFTA HAM SokkaDiSokk ivast ikki í, hví #Faroese_Chat-rásin og chat sum heild eru vorðin so væl dámd. „Chat er ein góður máti at koma at kenna fólk uppá, og tú kemur eisini at kenna eina heilt aðra síðu av fólki við at chatta, enn í veruliga lívinum,“ sigur SokkaDiSokk. Sum dømi nevnir SokkaDiSokk, at fólk, ið van liga eru smæðin, eru millum tey mest kjaftabreiðu á chattinum. „Chat gevur fólki ein møguleika at vera ein annar, enn tann, tey vanliga eru. Og tá tú heldur ikki sært viðkomandi, tú tosar við, so er tað ofta lættari at siga tína hugsan,“ sigur SokkaDiSokk. Hann heldur tó ikki, at talan er um veru leika flýggjan fyri tey, sum chatta. „Hjá nøkrum er tað uttan iva so, men ikki hjá øllum. Tað er bara lættari at siga sína hugsan við eitt fólk, tá tú fjalir teg aftan fyri eitt eyknevni og ikki situr andlit til andlits við viðkomandi. Tá tú gert tað, ert tú ofta bangin fyri, hvat onnur fara at halda, og tú torir ikki at bróta teir normar, sum finnast,“ sigur SokkaDiSokk. Men at fjala seg aftan fyri eitt eyknevni hevur onkrar vansar – m.a. tá ein møtir fólkunum aftan fyri eyknøvnini. SokkaDiSokk sigur, at hetta kann vera stuttligt, men onkursvegna missir tað eisini sína sjarmu. „Tá ein chattar við fólk, so fært tú eina mynd

av, hvussu tey eru. Men ofta, tá tú møtir teimum, so eru tey als ikki so, sum tú hevði ímyndað tær. Fólk eru ikki tey somu á netinum og í veruliga lívinum,“ sigur SokkaDiSokk.

CHATTIÐ HEVUR SÍNAR EGNU NORMAR Sjálvt um normarnir á chattinum eru øðrvísi enn í tí veruliga lívinum, so kanst tú ikki skikka tær, sum tú vilt á chattinum. Chattið hevur sín egna etikk og sínar egnu normar. Til tess at syrgja fyri, at hesir

LÓGGÁVAN Á #FAROESE_CHAT ER STUTT OG GREIÐ. HON ÁSETIR, AT: • Chattarar skulu skikka sær væl • Tað er ikki loyvt at reklamera fyri øðrum chatrásum á #Faroese_Chat • Tað er ikki loyvt at nýta eyknevni, sum á nakran hátt kunnu vera stoytandi • Tað er ikki loyvt at endurtaka seg í heilum á chattinum – t.d. um onkur ikki svarar, tá tú spyrt • Tað er heldur ikki loyvt at reklamera við ambætarum, ið innihalda ónærisligt innihald – td. pornomyndir • Og loyvt er ikki at brúka eitt dulnevni, sum ein veit, at onnur eiga Kunnu chattarar ikki fylgja hesum reglum, er vandi fyri, at teir verða settir á ein svartalista og útihýstir frá #Faroese_Chat.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

verða fylgdir, hevur chattið sína egnu løgreglu – teir sokallaðu „opararnar“. Hetta eru fólk, ið hava vunnið sær álit hjá stovna runum av chatrásunum. Opararnir kunnu „sparka“ chattarar, sum bróta reglurnar fyri chatt ið, og á henda hátt ávara teir um, at teir skulu skikka sær væl. Í ringasta føri kann henda løgregla blaka fólk av chattinum og banna teimum atgongd til rásina eina ávísa tíð – styttri ella longri, alt eftir hvussu grovt tey hava forbrotið seg.

CHAT OG FLÓGVAKRÍGGIÐ Chatrásir av sama slag sum #Faroese_Chat gjørdust rætti liga kendar undir Flógvakrígnum í 1991, tá chatt arar tustu til eina chatrás, ið helt fram at senda tíðindi úr Irak í eina viku eftir, at útvarpsog sjónvarpsstøðir vóru givnar at senda. Chat vísti seg tá at vera ein effektivur samskiftis miðil, sum fekk stóran samfelagsligan týdning. Chat hevði eisini sama leiklut undir uppreistrinum móti russiska tjóðartinginum í 1993. Enn ber tó ikki til at siga, at #Faroese_Chat hevur havt nakran samfelagsligan týdning í Føroyum. „Rásin flytir ikki fleiri áskoðanir, enn alt annað samskifti ger,“ sigur SokkaDiSokk. Á #Faroese_Chat eru royndirnar tó, at prátið seint um kvøldið broytir dám og verður meira seriøst. Tá verða politisk og átrúnaðarlig viðurskifti viðgjørd. Í valstríðnum í 1998 vildi ein politiskur flokkur sleppa at brúka chatrásina, men henda ætlan varð av ongum. Eisini aðrir áhugabólkar hava ligið framvið, men enn hevur #Faroese_Chat ikki skip að fyri chatti við einum ávísum evni ella bólki.

SAMVERA BROYTIST Samstundis sum chat tekur seg alsamt meiri fram í Føroyum, dugir Jóan Pauli Joensen, professari í siðsøgu og fólkalívsfrøði á Fróðskaparsetri Føroya, væl at síggja, at samveran millum fólk broytist. Tað at støkka inn á gólvið hjá hvørjum øðrum er, um ikki horvið, so í støðugari minking, og verður tað eisini í framtíðini. Men hann hevur ilt við at siga, um hetta er gott ella ringt. „Fyrr vóru fólk noydd at støkka inn á gólvið hjá hvørjum øðrum fyri at koma í samband við onnur,

tí tá vóru ikki aðrir møguleikar sum nú,“ sigur Jóan Pauli Joensen. Hann heldur, at chat bert ein annar máti at hittast og koma í samband við hvønn annan. „Hetta er ikki nógv øðrvísi enn við telefonini og brævasambandinum,“ sigur Jóan Pauli Joensen. Men hann sær ávísar vandar við chattinum. Ein tann størsti vandin er, at fólk kenna seg nær at teimum, sum eru langt burtur, men langt burtur frá teimum, sum eru nær, um chat og internetið verður teirra einasta samband við umheimin. „Við at chatta koma fólk at kenna nógv fólk kring allan heim, men vandi kann eisini vera fyri, at tey ikki longur vita, hvør næsti granni teirra er,“ sigur Jóan Pauli Joensen. Hetta sær SokkaDiSokk tó ikki tann stóra vandan í. „Eg vil kenna tey fólk, sum fyri mær virka áhugaverd, hvar tey so enn búgva, og ja til tíðir kemur tú at kenna fólk á netinum betri enn grann an,“ sigur SokkaDiSokk.

SAMLEIKIN ÁVIRKAST Eisini føroyski samleikin ávirkast av internetinum. Tær nýtist ikki longur at vera knýttur at tí sam leika, ið fólk vóru noydd til fyrr – bygdini og nær umhvørvinum. Internetið hevur givið fólki eitt amboð at knýta bond tvørtur um landamørk við fólk, sum hava sama áhuga, ið tey sjálvi. „Men av teirri orsøk nýtist samleikin ikki at vera við skerdan lut. Møguleiki er hinvegin fyri, at tann persónligi samleikin styrkist, tá fólk hava fingið henda møguleika at finna saman við øðrum fólki við sama áhuga, sum tey sjálvi,“ sigur Jóan Pauli Joensen, professari.

CHAT ER KOMIÐ FYRI VERA Eftir vitjanartølunum at døma, er chat komið fyri at vera. Fólkini aftanfyri #Faroese_Chat hava tó ikki lagt stórvegis ætlanir fyri framtíðina. Teir taka tað, sum tað kemur. Chat sum fyribrigdi er ikki tengt at persónum. Hevur SokkaDiSokk ikki hug at reka #Faroese_chat, so taka aðrir yvir. Ella verður rásin niðurløgd, og ein onnur stingur seg uttan iva upp. Prátið heldur fram – so ella so.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Reprint from the year 2000

From the archive

Chat

makes inroads in the Faroe Islands

New form of socialising has its own channel Over the past century, communal sitting rooms and street corners have been replaced first by the telephone, then by the computer. Around 500 people gather every day at #Faroese_Chat. It was created in 1997 by a young man known as SokkaDiSokk and one of his friends while they were at business college in Tórshavn. They wanted a Faroese chat channel. Word spread amongst upper secondary school students, but the channel only became widely known when the Faroese papers wrote about it. The number of users is rising steadily and Sokka DiSokk has the impression that the age range is also expanding from 10-11 to chatters well over 40. Nearly all use pseudonyms, which leave little room to imagine who is hiding behind them. Why is chatting so popular?

LIKE A METAMORPHOSIS SokkaDiSokk has no doubt why #Faroese_Chat attracts chatters, “Chatting is a great way to get to know people. And you get to know an entirely different side to them than in real life. It allows them to be someone other usual. (…) and not seeing a person makes it easier to speak your mind.” As an example, he adds that people who are usually shy are sometimes the most opinionated online.

CHAT AND THE GULF WAR Chat channels gained prominence during the Gulf War in 1991, when chatters flocked to a channel that continued to transmit news from Iraq for a week after radio and television channels had switched off. Chatting has less social impact in the Faroe Islands. “The channel doesn’t shift viewpoints to a greater extent than any other communication,”

says SokkaDiSokk. Though, in his experience the chat veers towards more political and religious topics late at night.

CHANGING INTERACTIONS With chatting growing in popularity in the Faroe Islands, Jóan Pauli Joensen, Professor of Cultural History at the University of the Faroe Islands, detects changes in social interaction. Though people still drop by each other’s homes, they do so less and less. He predicts it will become even less common. He can’t say if that is good or bad, people simply didn’t used to have any other way of reaching others. He doesn’t consider chatting much different to telephone calls or letters, except that we may start to feel closer to people on the other side of the world than to our neighbours.

IMPACT ON IDENTITY The Internet also has an impact on Faroese identity. You are no longer forced to feel tied to the identity you are born into, like your village. The Internet enables people to forge ties across borders with people of fellow interests. “Not necessarily to the detriment of their identity. It may even reinforce your identity as you get in touch with others who share your interest,” says Jóan Pauli Joensen.

CHAT HERE TO STAY The founders of #Faroese_Chat haven’t made any plans for the future. When SokkaDiSokk is tired of running the channel, someone or something else will take over. The conversation will carry on – one way or the other. 77

Mynd: Andri Gerรฐisรก

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

EITT HANAGLEIV FRÁ TÍ

STÓRA í tí smáa

S KR IV AÐ

H E V U R

V I SI T R U N A V Í K

A Stone’s Throw from City Life to Village Idyll Soon it will be possible to zoom between Tórshavn, Runavík and Strendur. The drive, which now takes around one hour, is about to be shortened to just fifteen minutes: from Tinganes, the ancient seat of parliament, across the fjord to Runavík, past Glyvrar with its worldleading fish farming company, to the tranquil village gems in Eysturoy where time practically stands still.

Mynd: Andri Gerðisá

Um stutta tíð verður tað skjótt og ómakaleyst at koyra millum Havnina, Runavík og Strendur. Ferðin millum økini, sum nú tekur ein tíma, fer skjótt bara at taka eitt korter; úr aldagamla stjórnar sætinum í Tinganesi til Runavíkar, fram við Glyvrum og heimsins fremstu alifyritøku og til smáu, friðsælu bygdaperlurnar í Eysturoynni, har tíðin nærum stendur í stað

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Eysturoyggin er ein mótsetningur, øll sum hon er. Frá mjáða og milda landslagnum við Toftavatn til tindrandi fjøll og berg norðanfyri. Júst hendan mótsetningin eru eysturoyingar tilvitaðir um og í holt við at vekja til eitt aktiv. Ferðavinnan spírar, og orka verður løgd í at fyrireika forvitnislig tiltøk kring oynna hvønn dag í vikuni. Gistingarmøguleikar, matstovur, heimablídni og aðrar tænastur til vitjandi eru í vøkstri, og vinnu møguleikar, ið áður ikki funnu jørðildi, fara nú at kunna bera til júst á smærru plássunum.

Mynd: Saviour Mifsud

Eysturoy is a place of contrasts. From the narrow rolling landscape at lake Toftavatn to scintillating cliffs and peaks up north, and the islanders are keen to showcase these gems and harness their potential. The tourist industry is blossoming, and locals are putting all their energy into preparing exciting events around the island every day of the week. Accommodation, restaurants, home-hospitality dining and other visitor services are growing, and business opportunities that used to be difficult to realise will soon become feasible in precisely the smallest villages.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

ÆÐUVÍK Bert einar fimm minuttir í bili úr Runavík liggur Æðuvík. Við heimablídni og at tjalda, síga og spáka í láglendinum er bygdin vorðin eitt væl umtókt ferðamál fyri allar aldursbólkar, ein staklingar og familjur. Í bygdini er vøkur, grøn fløta undir lágari høvd í náttúruvøkrum heiðalendi. Tað er høg ligt at ganga í bygdini og haganum við fríum útsýni allar vegir. Varðagøta er úr Æðuvík til grannabygdina Nes. Norðan fyri bygdina liggur gamla Tinghellan, har føroyingar hittust á vártingi. Tað sigst, at Tróndur í Gøtu og Sigmundur Brestisson hitt ust til fundar her. Á hesum søguliga staði ber í dag til at klintra og síga við Sherpa (sherpa.fo) Vegirnir í lyngklædda láglendinum kring bygd ina eru merktir sum sóljuleiðir, ið eru serliga náttúruvakrir vegateinar. Nær við Æðuvík er Toftavatn, ið er eitt óvan liga friðarligt og náttúruvakurt stað. Fram við vatninum er vegurin Agnið, sum gongur ígjøgn um eitt avbera fagurt náttúruøki við útsýni av Rituvíkshálsi yvir Toftavatn, inn til Runavíkar og yvir Skálafjørðin.

Only a five-minute drive from Runavík, Æðuvík awaits. With home-hospitality, camping, tenting areas, rappelling and excellent walking condi tions in the low-lying areas the village has become a popular holiday destination for people of all ages, individuals as well as families. The village boasts a beautiful green meadow beneath a low rise in scenic heathland. The village and the outfields are perfect for leisurely strolls with 360-degree views. There is a traditional cairn path from Æðuvík to the neighbouring village Nes. North of the village you will find the ancient site of parliament Tinghellan, where Faroe Islanders would gather for spring parliament. Legend has it that the chieftains Tróndur í Gøtu and Sigmundur Brestisson met here. Today Sherpa (sherpa.fo) will take you climbing and rappelling around this historical site. The paths criss-crossing the heather-clad low lands surrounding the village are designated as sóljuleiðir, buttercups trails, meaning that they nature paths of special beauty. Near Æðuvík you will find lake Toftavatn set in an exceptionally tranquil and scenic area. Around the lake you will find the road Agnið. It meanders through a stunning landscape with views from the mountain pass Rituvíkshálsur overlooking Toftavatn that stretch towards Runavík and right across the waters of Skálafjørður.

TOFTIR OG NES Ein vitjan út á Nes og Toftir gevur ferðandi uppliving í vøkru føroysku náttúruni og innlit í lívið hjá bygdarfólkinum fyrr og nú. Prestagarðurin á Nesi varð bygdur í 1863. V. U Hammershaimb læt húsini byggja, ið vóru næststørstu hús í landinum. Í dag er prestagarðurin søguligt bygdasavn. Á Torkilsheygsgarði kunnu gestir uppliva føroyskan seyð og smakka føroyskt lambskjøt. Tey, ið varða av Torkilsheygsgarðinum, kunna um seyðahald í Føroyum, og síðan er møguligt at vitja Navia, ið er ein av stóru tógv- og ull framleiðarunum í siðsøguligari føroyskari sniðgeving.

A visit to Nes and Toftir is a perfect way to combine experiencing Faroese nature with learning about the lives of villagers past and present. Nes Rectory was built in 1863. V.U Hammershaimb had the residence built and, at the time, it was the second largest house in the country. Today the Rectory serves as a village museum. The farm Torkilsheygsgarður is the perfect place to see Faroese sheep up close, hear about Faroese sheep husbandry from the farmers themselves and taste Faroese lamb. Visitors can also stop by Navia, a major wool and yarn producer in traditional Faroese design.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

SKÁLAFJØRÐURIN OG MEGINØKIÐ

SKÁLAFJØRÐUR AND THE CENTRAL AREA

Skálafjørður er landsins størsta og tryggasta náttúruhavn, og nógva virk semið gjøgnum tíðirnar hevur ment vinnuna í økinum. Lívligt er á havnar lagnum, har stórt virksemi er av ali- og fiskivinnu og smábátahavn, umframt at útlendsk ferðamannaskip javnan leggja at fyri at vitja náttúruvøkru oynna. Í dag eru Runavík, Saltangará og Glyvrar meginøkið í oynni. Hesar tríggjar bygdir hava ment seg nógv gjøgn um árini og eru í dag vaksnar saman til eitt 10 km langt bústaðarøki. Her heldur fjøldin av mentanar- og handilsvirkseminum til við matstovum, bankum, posthúsi, apoteki, café, bókasavni og ítróttarøki, og her eru hotell, rúsdrekkasøla og kunn ing ar stovan Visit Runavík. Runavíkar kommuna hevur sett í verk eina mið býar ætlan fyri meginøkið og spíl ar seg út á mentanar øki num við konsertum, biografmøguleikum og stór um til tøk um. Mentanarhúsið Løkshøll og tað serstaka Skótahúsið, ið bæði eru funktionell og vælútgjørd høli, eru í tí náttúruvakra heiðalendinum. Talan er sostatt um eitt samlað øki, ið er sera væl egnað til eitt nú MICE, stórar ráðstevnur og fundarvirksemi, so tað verður laga manni at skipa fyri toymisdøgum o.tíl., nú eysturoyartunnilin verður tikin í brúk.

Skálafjørður is the largest and most sheltered natural harbour in the archi pelago. Over the years, it has grown into a busy commercial hub. At its bustling ports all manner of fisheries and fish farming vessels are constantly toing and froing. It also has busy coastal fishery and leisure harbours, while large cruise ships frequently dock in the fjord to visit the scenic Eysturoy. Today Runavík, Saltangará and Glyvrar make up the island’s the central area. Over time these three villages have grown considerably and merged into a 10-kmlong residential area. It is where most cultural and retail facilities are located alongside restaurants, cafés, banks, a post office, a pharmacy, a library, sports facilities, hotels, the Alcohol Monopoly store and the tourist information office Visit Runavík. Runavík Municipality has launched an urban plan for the central area and is working hard to cater to everyone with concerts, cinema opportunities and large public events. The culture house Løkshøll and striking scout centre, Skótahúsið, both versatile and well-equipped venues, are located in beautiful heather-clad ex panses. Overall, this inter-connected hub with excellent services is eminently suited to the requirement of the MICE industry, including large conferences and other meetings. It will be a doddle to organise events like team-building days once the Eysturoy Tunnel opens.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Mynd: Rógvi Langaard

Glyvra Church catches the eye with its rhythmic roof structure reminiscent of boathouses in varying sizes. Right by the church you will find the headquarters of the fish farming giant Bakkafrost Group. The village museum Forni in Glyvrar houses a permanent exhibition of old artefacts and images. There is also a fascinating programme of rotating temporary exhibitions. The museum opens three days a week over the summer. In Skálafjørður the great river runs through several ponds on its way through the deep valley where it flows into the estuary at the bottom of the fjord, with its expansive sand beach. It offers excellent fishing opportunities and is a prime location for bird spotting, particularly waders. If your travels take you to Strendur, a visit to the wool manufacturer Snældan will certainly be worth your time. It is a great place to learn about how wool is worked and fashioned into garments.

Glyvra kirkja er eyðkend við rútmisku neystalíknandi tekjunum í ymiskum stødd um. Beint við kirkjuna er høvuðssætið hjá risa stóru alifyritøkuni Bakkafrosti. Bygda savnið Forni á Glyvrum hevur fasta framsýn ing við gomlum lutum og myndum. Skipað verður javnan fyri áhugaverdum framsýn ingum í Forna. Opið er tríggjar dagar um vikuna um summarið. Í Skálafirði fer stóra áin gjøgnum fleiri hyljar á veg gjøgnum djúpa dalin, har hon rennur út í ósan innast í fjaðrarbotninum, har stórur sandur er. Her er fiskiligt, og nógvur vaðfuglur er at síggja. Gongur leiðin út á Strendur, er avgjørt vert at støkka inn á gólvið í ullvirkinum Snælduni. Her kunnu gestir fáa innlit í, hvussu ullin verður virkað til og evnað til klædnapløgg.

Mynd: Andri Gerðisá

GLYVRAR

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Mynd: M. Niclasen

SMÁAR PERLUR, HAR TÍÐIN STENDUR Í STAÐ Stutt frá Føroya størsta firði við nógva virkseminum liggja nakrar sannar perl ur. Hesar smáu bygdirnar hava hvør í sínum lagi nógv at bjóða vitjandi. Ein annar heimur verður latin upp við frið sælari náttúru, hugtakandi útsýni og gom lum býlingum. Elduvík, Funning ur og Oyndarfjørður eru bygdir, sum liggja nær Skálafjørðinum. Tað er skjótt og lætt at koma til hesar perlur. Kortini hava tær sín heilt serliga dám og bygda mentan. Serstaki friðurin kemur á teg beinanvegin, tá ið tú nærkast bygdunum, og tíðin tykist standa í stað.

LITTLE GEMS WHERE TIME STANDS STILL Only a stone’s throw from the largest fjord in the Faroe Islands with its bustling activity, you will find some true gems. Each of these minute villages have their own riches to offer visitors. A whole other world opens up here with tranquil nature, breathtaking views and ancient settlements. Elduvík, Funningur and Oyndarfjørður are villages near Skálafjørður. It is quick and easy to get to these pearls, and yet they have managed to retain their special character and village culture. Serenity washes over you as you approach these villages where time seems to stand still.

ELDUVÍK Í vøkru bygdini Elduvík kennir tú teg væl. Mið skeiðis í bygdini hoyrist Stórá, sum rennur so lætt liga fram við hugna ligu húsunum í bygdini. Dalurin er djúpur, og hanner tað fyrsta, tú sært, tá ið tú kemur til bygdina. Eystan fyri bygdina er gjógv við lending, har tað er serstakliga vakurt at kava. Umleið 14 fólk búleikast í Elduvík, og hóast bygdin er av ringastu brimpláss um, har havaldan stórsligin kemur brest andi uttan úr havi, fellur friður yvir teg beinanvegin, tú nærkast bygdini. The beautiful Elduvík is a village where you feel well. At its heart, the river Stórá rushes past cosy little houses with their population of 14. The valley is deep, it will be the first thing that catches your eye on arrival. East of the village is a ravine with a landing beach, which offers exquisite underwater panoramas for divers. Although the village is renowned for its heavy surf with majestic Atlantic waves ceaselessly rolling in, you immediately feel at peace here.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Mynd: Fuglark

‘Marmennil er líkur fólki, men er í stór an mun minni í vakstrarlagi – men fing rar nir eru langir. Hann livir á hav s ins botni og ger út róðr ar monn um mein við at taka agnið av onglunum og seta fast í botn, so at teir mugu slíta snørini.’ Brot úr søgnini. Elduvíkar bygdar- og forminnis savn hevur tikið avgerð um at varðveita søgn ina um Marmennilin. Listamaðurin Hans Pauli Olsen ger eina standmynd, ið skal standa niðan fyri kirkjuna oman móti Urð ini. Standmyndin verður av dúkað í Mentanarvikuni, ið verður 13. – 19. apríl 2020. Les meira um verkætlanina á marmennilin.fo

THE MERMAN OF ELDUVÍK “Mermen, ‘marmennlar’, are akin to people, albeit of much smaller stature – but their fingers are long. They live at the bottom of the sea and harm fishermen, by snatching bait off their hooks and fastening the hooks to the bottom, forcing fishermen to cut their lines.” Excerpt from the legend. The Elduvík Village Museum has commis sioned a statue to preserve the legend of the Merman. Faroese Sculptor Hans Pauli Olsen is creating a piece for a site just below the church towards Urðin. The sculpture will be revealed August 22 during the Week of Culture 2020. For further information about the project visit marmennilin.fo

Mynd: Ólavur Frederiksen

FUNNINGUR Henda bygdin sigst at vera fyrsta stað, sum føroyingar búsettust í fyri meira enn 1000 árum síðan. Føroyingasøga sigur, at fyrst nevndi maður er Grímur Kamban, og bygdin varð nevnd Funningur, tá ið land varð funnið. Høgu fjøllini eru eyðsýnd, og serliga varnast gestirnir Slættaratind, sum hevjar seg 880 metrar upp um sjóvarmálan. Gamla kirkjan við flagtekju er hugtakandi bæði uttan og innan. Funningur er avgjørt ein hin mest sjarmerandi bygdin, so avsíðis og tó beint við. This village is said to be where Faroe Islanders first settled over 1000 years ago. According to The Saga of the Faroe Islands, Færeyinga saga, the first named person was Grímur Kamban and the village was named Funningur, believed to mean where land was found. The high mountains are eye-catching and guests particularly notice Slættaratindur, which rises 880 metres above sea level. The old church with its turf roof is fascinating inside and out. Funningur is undoubtedly one of the most charming villages, so remote yet so close.

Mynd: Ólavur Frederiksen

MARMENNILIN Í ELDUVÍK

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

HEIMABLÍDNI Heimablídni er ein møguleiki hjá vitjandi í Eysturoynni at njóta heimagjørdan mat í hugnaligum og heimligum umhvørvi. Tvey væl umtókt støð eru

HOME HOSPITALITY Home hospitality, heimablídni, offers visitors to Eysturoy a chance to enjoy a home cooked meal in cosy and homey surroundings. Two popular destinations are:

HANUSARSTOVA

Í elstu húsunum í Æðuvík húsast bónda hjúnini Harriet og John. Hóast húsini nú kunnu sigast at vera sum nýggj, sæst aldar gamla sniðið í húsunum enn, og sálin er tann sama. Hjá Harriet og John kanst tú bíleggja fleiri rættir úr matarskránni. Um fólk vilja sita til borðs saman við bóndahjúnunum og børnunum, ber til at bíleggja „Dine with the locals“. Tá er matarskráin ymisk, alt eftir hvør árstíðin er. Hanusarstova tekur ímóti bíleggingum og svarar fyrispurningum á hanusarstova.com Les um onnur tilboð á www.visitrunavik. fo The oldest house in Æðuvík is where farmers Harriet and John live. Although the house has been thoroughly renovated, the ancient layout still peeks through and its soul remains the same. At Harriet and John’s you can order several courses from the menu. Anyone who would like to join the farmers and their children at the table can book to ‘Dine with the locals.’ The menu varies with the seasons. Hanusarstova takes bookings and answers queries at hanusarstova.com In August the farmers’ couple will arrange for a day-on-the-farm. Keep updated on visit runavik.fo for dates. You´ll also see what else the region has to offer. To find further options, please go to visit runavik.fo

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Mynd: Anna Simonsen

GARÐAHÚSIÐ Í Garðahúsinum borðreiða Lena og Jákup við alskyns heimagjørdum. Tú kanst fáa ein góðan drekkamunn við heimabakaðari køku, miðmála, fiskasúpan ella eina matar skrá við trimum rættum. Rundan um húsini hjá Lenu og Jákupi í Søldarfirði er vakri urta garð in uppi á Gørðum, har tú kanst njóta náttúruljóð og vakra útsýnið yvir allan fjørðin. Les meira um Garðahúsið á gardahusid.fo

Mynd: Olafsdóttir

At Garðahúsið Lena and Jákup dish up a range of home cooked foods. You have a choice of a nice cup of tea or coffee with homemade pastries, lunch, fish soup, or a three-course menu. Lena and Jákup’s home in Søldarfjørður is encircled by the beautiful garden, uppi á Gørðum, where you can take in the sounds of nature and a stunning panorama of the whole fjord. For further information visit gardahusid.fo

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020 ATLANTIC REVIEW | SPRING 2020

TILTØK Í EYSTUROYNNI

EVENTS IN EYSTUROY

Í summarhálvuni ber til at uppliva eina ørgrynnu av tiltøkum í Eysturoynni, ið eru afturvendandi. Talan er m.a. um bygdar- og bátastevnur, heystfagnað, Laksatorgið, Býárskáan og mentanardagar.

Over the summer Eysturoy offers a wealth of recurring events. These include village festivals, boat festivals, autumn festival, Laksatorgið, City Break and Days of Culture.

Av størri tiltøkum kunnu nevnast Mentanarvikan í Runavíkar kommunu, ið er 23.–30. august. Søga og samtíð, tónleikur og list umframt kjak og upplivingar av alskyns slagi eru fastur táttur í skránni. Stóra og vælumtókta Laksatorgið á Glyvrum verður 25. juli 2020. Orsakað av covid-19 eru fleiri av tiltøkunum, sum skuldu vera í ár avlýst, men verða væntandi á skránni aftur í 2021. 15.–17. apríl 2021 er áhugaverdur Bindifesti valur við fyrilestrum, verkstovum og góðum undirhaldi. Meira kunning á www.bindifesti val.com Tann víðagitni G! festivalurin verður 15. -17. juli 2020. Har ber til at uppliva góðan og fjølbroyttan tónleik í heimsflokki. Fylg við á www.gfestival. fo Nógv áhugaverd tiltøk kunnu leggjast aftur at hesum stutta yvirliti, men meira kunning fæst við at vitja heimasíðurnar hjá kommununum í Eysturoynni, www.visitrunavik.fo og what son.fo. Á ferdist.fo eru eisini fleiri spennandi upplivingar og pakkatúrar at finna. Mynd: Rógvi Langaard

Mynd: Rógvi Langaard

Major events include Runavík Municipality’s Week of Culture, running from August 23 to 30. History and current affairs, music and art, as well as debates and all manner of experiences are fixtures on the programme. The ever-popular salmon, music and family entertainment extravaganza, Laksatorgið, will take place in Glyvrar on July 25, 2020. Due to COVID-19 many of the scheduled events for 2020 have been canceled, but are planned to take place in 2021 instead. From April 15 to 17 2021 an exciting knitting festival, Bindifestivalurin, takes place with talks, workshops and entertainment. For further information visit www.bindifestival.com The world famous G! Festival will be July 15– 17, 2021. It is an unparalleled opportunity to experience a wealth of diverse world-class music. Keep updated on gfestival.fo A host of other interesting events and initiatives could be added to this short overview. For more information visit the websites of the municipalities in Eysturoy, www.visitrunavik.fo and whatson. fo. On ferdist.fo there are also more exciting experiences and package trips.

Mynd: Navia

Mynd: Andri Gerðisá

TÚRAR

HIKES

OYNDARFJØRÐUR–ELDUVÍK

Túrurin eftir gomlu bygdagøtuni millum Oyndar fjørð og Elduvík er ein avbera vakur túrur, ið er merktur við pelum. Tað tekur ein til hálvan annan tíma at ganga, og um tú fert úr Oyndarfirði, ert tú í Elduvíkarlíð, tá ið tú hevur gingið ein góðan kilometur. Tað er eitt sindur bratt, men gøtan er góð, og rimaverk sett upp at halda sær í. Ávegis til Elduvíkar hevur tú vakra útsýnið yvir á Funning, ið er umgird av høgum fjøllum við fótin av Slættaratindi, sum við sínum 880 metrum er Føroya hægsta fjall.

The hike along the old village trail between Oyndar fjørður and Elduvík is a stunning trip marked with stakes. It takes between an hour and an hour and a half, and if you leave from Oyndarfjørður you will reach Elduvíkarlíð after walking just over one kilometre. It is a little steep, but the path is well kept and equipped with a handrail. On the way to Elduvík you can take in the scenic panorama of Funningur surrounded by towering mountains at the foot of Slættaratindur, which with its 880 metres is the tallest mountain in the Faroe Islands.

TOFTAVATN OG FRAMSÝNINGIN UM SKÓNIR Í FØROYUM

LAKE TOFTAVATN AND LICHENS IN THE FAROE ISLANDS

Eitt náttúruvakurt og friðarligt stað, har tú kanst njóta náttúruna og fuglaljóðið. Ein gøta gongur frá Skúlanum við Løkin og út til Toftavatn. Ein lættur túrur, sum øll kunnu ganga. Framsýningin „Hvat er ein skón“ er eina vitjan verd. Hon snýr seg um náttúruna sum listaverk og gevur tær innlit í livandi verur í náttúruni. Framsýningin er at síggja til 1. september.

In this gem of natural beauty and tranquillity you can enjoy nature and birdsong. There is a path from við Løkin school out to lake Toftavatn. An easy walk accessible to everyone. The exhibition ‘What is a lichen’ is worth a visit. It focuses on nature as a work of art and provides insights into nature’s living organisms. The exhibition will be on until September 1.

HVÍTHAMAR OG SKEGGJANØV

HVÍTHAMAR AND SKEGGJANØV

Fert tú niðan á Gjáarskarð, er bert ein lítil gongu túrur fram við hegninum, til tú kemur niðan á Skeggjanøv og síðan Hvíthamar. Nógv fólk leita sær hendan vegin. Haðani síggjast Funnings fjørður, Líðirnar og tindar í allar ættir. Tað er ikki ráðiligt at fara einsamallur/møll longur enn niðan á Skeggjanøv, tí verður altíð mælt fólki til at hava ferðaleiðara við. Les um allar túrarnar í økinum á okkara heimasíðu og hiking.fo

If you go up to the Gjáarskarð mountain pass you are only a short walk along the fence from Skeggjanøv and then Hvíthamar. It is a popular destination. From there you can see Funningsfjørður, Líðirnar and summits in all directions. It is not advisable to venture further than up to Skeggjanøv on your own, we therefore always advice going with a guide. You will find an exhaustive overview of the hikes and walks available in our area on our website, as well as hiking.fo

STØKK INN Á GÓLVIÐ Visit Runavík er onnur av tveimum kunningar stovum í Eysturoynni. Onnur er í Fuglafirði, og vit húsast í Saltangará. Vit hava kunnleika at veita upplivingar og tænastur, ið eru í Eysturoynni. Visit Runavík miðar eftir at skipa ferðavinnuna í økinum á ein burðardyggan hátt og raðfestir at skipa upplivingar í nærumhvørvinum saman við fólki, ið har býr. Um tú vilt vita meira ella fáa tilfar um ferða vinnuna í Eysturoynni, støkk so inn á gólvið á Heiðavegi 13 í Saltangará ella á visitrunavik. fo. Vit eru eisini á Facebook og Instagram.

COME SEE US! Visit Runavík is one of two tourist information offices in Eysturoy. One is in Fuglafjørður and we are located in Saltangará. We are experts on the experiences and services available in Eysturoy. Visit Runavík aims to organise local tourism sustainably and prioritises arranging local experiences with the locals. If you would like more information or would like materials on tourism in Eysturoy, do come visit us at Heiðavegur 13 in Saltangará or at visitrunavik. fo. We are also on Facebook and Instagram. 89

E. & J. GALLO RANCHO ZABACO CALIFORNIA DRY, RED, 0.75L

Fyrivarni verรฐur tikiรฐ fyri prentvillum.

DKK 125 / 17 EUR

FAZER MARIANNE 500g

DKK 51 / 7 EUR

BRIGHT CRYSTAL

EINAR'S AKVAVIT

EAU DE TOILETTE SPRAY

1L 40%

90ML VERSACE

DKK 489 / 66 EUR

DKK 149/ 20 EUR

NEW

DAY CONTROL DEODORANT

PURE DEODORANT

ROLL-ON TRIO

3 X 75ML

3 X 75 ML

DKK 315 / 42 EUR

DKK 299 / 66 EUR

KINDER SURPRISE 80G

DKK 35 / 5 EUR

CONCHA Y TORO CASILLERO DEL DIABLO, CABERNET RED

BESTSELLER

FREYJU MIX 1000g

DKK 119 / 16 EUR

AFTER EIGHT 400G

DKK 49 / 7 EUR

DKK 51 / 7 EUR

Photo: Daniel Casson - @dpc_photography

Photo: Joshua Cowan - @joshzoo

WELCOME TO THE FAROE ISLANDS! Think of the world’s population.

Now think about how few of these 7 billion people have visited the Faroe Islands. You are actually part of a very small and exclusive group of people in the whole world who have the opportunity to visit these small islands in the North Atlantic Ocean. Lucky you! We also feel fortunate to be able to invite you to our country. We are pleased you have decided to visit us and we want you to enjoy your stay to the fullest. Following these simple yet essential guidelines will help to ensure an enjoyable and unforgettable journey in the Faroe Islands.

Guidelines: • • • • • • • • • •

Respect and preserve nature, as it is fragile and should be protected for future generations. Be mindful of sheep and birds you may encounter in the fields - or on the roads! Remember to bring your rubbish with you after hiking in the mountains. Be particularly careful when hiking in areas with loose stones and rocks. Refrain from walking too close to the cliffs, especially in wet areas when the ground can be slippery. Check the weather forecast to see if conditions are favourable for walking/hiking. The weather can be unpredictable and change rapidly. It is a good idea to always wear layered clothes suitable for the weather. Be thoughtful of the locals and respect their privacy as much as possible. If you plan on flying a drone, please read and follow the guidelines on www.visitfaroeislands.com under Plan Your Stay. Lastly, remember to close your eyes and take a deep breath of the freshest air in the world!

More information visit www.visitfaroeislands.com 112

Emergency

Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country

Enjoy the Faroe Islands!

#FAROEISLANDS

Duty free import

For Travellers 18 years or older / Fyri ferðandi 18 ár og eldri

Alcohol/Alkohol

Tubbak / Tobacco

You can bring one of the examples below to the Faroe Islands. Tú kanst taka eitt av dømunum við til Føroyar.

You can bring only one of the products below to the Faroe Islands. Tú kanst bert taka eina av vørunum niðanfyri við til Føroyar.

200 stk (1 karton) 1L

Spirits / Spiritus Strong wine / Sterkt vín

250 g

Cigarettes/Sigarettir

Tobacco / Tubbak

Beer / Øl

2 1L

2,23L

Spirits / Spiritus

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl

200 stk (1 karton)

250 g

Cigarillos / Sigarillos

Cigars / Sigarir

Luktilsi, rakivatn, sjokulátuvøra og sodavatn / Perfume, shaving water, chocolate and soda

You can bring all of the examples below to the Faroe Islands. Tú kanst taka øll dømini við til Føroyar. 4,5L

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl

50 g

Perfume / Luktilsi

2,25L

Strong wine / Sterkt vín

Beer / Øl

3 kg

10L

25 cl

Shaving water / Rakivatn

Chocolate / Sjokulátuvøra

10 L

Soda / Sodavatn

Beer / Øl / Cider

That you can bring more duty free goods by paying taxes? You can for example bring 6 bottles of wine (75 cl) in addition to the quota by paying DKK 150 in total. At tú kanst taka størri nøgdir við, um tú rindar toll og avgjøld? T.d. kanst tú taka 6 fløskur av víni á 75 cl við, umframt mest loyvdu nøgdina, um tú rindar tilsamans 150 kr.

Maximum allowances / Mest loyvdu nøgdir: Beer up to 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%

– Max. 10 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 5,- per. 33 cl. can. – Max. 9 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 33,- per. ltr. – Max. 3 ltr. in total. incl. quota. Taxes vary according to percentage.

Perfumes max. 50 gr. After shave max. 25 cl. Chocolates max. 3 kg. Soft drinks max. 10 l. Øl upp til 5,8% Vín / Cider up to 15% Spiritus yvir 22%

– Í mesta lagi 10 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 5,- pr. 33 cl. dós. – Í mesta lagi 9 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 33,- per. ltr. – Í mesta lagi 3 ltr. Tollur verður ásettur eftir alkoholstyrki.

Luktilsi í mesta lagi 50 gr. Rakivatn í mesta lagi 25 cl. Sjokulátuvørur í mesta lagi 3 kg. Sodavatn í mesta lagi 10 litrar.

10238

Did you know?

GÓÐGÆTI Anthon Berg

SMYRSL Elizabeth Arden

LUKTILSI Versace

SÓLBRILLUR Marc by MJ

LEGG Í KURV

Keyp tínar vørur, áðrenn tú kemur í Vága Floghavn Keyp lætt og ómakaleyst tínar tollfríu vørur á dutyfree.fo, áðrenn tú kemur í Vága Floghavn. Tú sleppur undan bíðirøð og hevur góðar stundir at finna røttu vørurnar. Vit pakka tínar vørur, so tær eru klárar at heinta í DutyFree handlinum, tá ið tú skalt avstað ella kemur heim aftur.

LEGG Í KURV

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Nøvnini á flotanum Fleet names

AV REYNI 1920–2005

Airbus 320Neo: RCK

AV REYNI 1920–2005

Ingálvur av Reyni (1920-2005) varð tann fyrsti abstrakti málarin í føroyskari list. Ígjøgnum sítt langa lív eydnaðist honum at endurnýggja seg sum fáur við franskari list sum leiðarstjørnu. Ein litføgur naturalisma varð á leið 1960 skift út við heldur daprar kubistiskar málningar. Frá 1980-árunum kom ein abstrakt ekspressionisma í einum svørtum og dramatiskum úttrykki, sum snýr seg um náttúru og menniskja, kropp og litevni. Heimafturkomin eftir útbúgving í Danmark livdi og virkaði Ingálvur av Reyni alt lívið í Havn. Ingálvur av Reyni (1920-2005) was the first Faroese abstract painter. During his long life and with French art as his leading star, he was able to renew himself as few others can. A colourful naturalism was replaced with a dark, brooding cubism around 1960. An abstract expressionism, dominantly black and dramatic, dealing with nature and people, body and colour, followed in the 1980s. After returning home on finishing his education in Denmark, Ingálvur av Reyni lived his whole life in Tórshavn.

VINTHER

Textile artist 1941–2019

Airbus 320Neo: RCL

VINTHER

Textile artist 1941–2019

Tita Vinther (1941-2019) ognaði sær holla vitan um føroyska og norrøna ullarmentan, virkaði úr lagdi, litaði við mosa, korka, skónum og plantum. Hugfloygda myndaveving hennara er eyðkend av, at føroyska ullin kemur til sín rætt. Við støði í brúksvevnaðinum menti hon eina fríari listaliga heild, har mynstur og myndandi formar úr siðbundnu ullarmentan føroyinga vóru berandi lutir. Umframt ull tók hon upp annað tilfar - eitt nú tagl og mannahár. Tita var fødd í Finnlandi, vaks upp í Danmark og Finnlandi, búsettist 20 ára gomul í Havn og virkaði her restina av lívinum. Tita Vinther (1941-2019) spent a lifetime studying Faroese and Nordic wool culture. She worked wool from unprocessed tufts to pieces of art using moss, lichen and plants as dye. Her imaginative pictorial weaving gave Faroese wool pride of place. From a background in craft weaving, Tita developed a free artistic whole. Patterns and shapes from traditional Faroese wool culture became the backbone of her approach. In addition to wool, the artist used materials like switch and human hair. Tita was born in Finland, grew up in Denmark and Finland, moved to Tórshavn aged 20 and worked in the archipelago the rest of her days.

HEINESEN 1900–1991

Airbus 320: RCJ

HEINESEN 1900–1991

William Heinesen (1900-1991) er víða gitin sum rithøvundur og telist millum teir stóru í norðurlendskum bókmentum. Hann lýsti sína list sum “myndakrutl”, men hon er meir enn tað. Fyri tað mesta nýtir hann litkrit í fyrstu verkunum og avmyndar romantiskt huglag úr føroyska fjallaheiminum, gykl um tann alheim, ið fólkatrúgv hevði skapt, og speiskar samfelagsviðmerkingar. Tey seinastu tíggjuáraskeiðini koma evnini til pappírsklipp til sjóndar, har hugflog og prýðing og litfagnaður sameinast. Eitt høvuðsverk er myndprýðingin av kommunuskúlanum í heimbýnum Havnini. William Heinesen (1900-1991) is best known as an author, one of the great in Nordic literature. He saw his art as nothing but drawing pictures, but there is more to it. Pastels dominate the early works, which motifs are the romantic ambience of Faroese mountainscapes, phantasies from local folklore and satirical social commentary. During his last decades, his paper cuttings blossomed, where fabulation, decoration and a love for colour are united. His magnum opus is the decoration of a municipal school in his hometown, Tórshavn.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

LÜTZEN

1919–1995

Airbus 319: RCG

LÜTZEN

1919–1995

Elinborg Lützen (1919-1995) var tann fyrsti og leingi tann einasti grafikarin í føroyskari list. Henni dámdi best at arbeiða við linoliumsskurði, og úr tí fekk hon gandað eitt ríkidømi við ymiskari skurðtøkni og avbrigdum av svørtum. Frá ekspressionistiskum ævintýramyndum flutti listakvinnan seg yvir í klassiskt úttrykk við myndevnum úr bygdum og gerandisdegnum. Seinni fór hon yvir til surrealistiskar gyklmyndir úr einum duldarfullum undirheimi, ofta niðansjóvar: Føroyar undir vatnskorpuni. Listakvinnan livdi og arbeiddi meginpartin av lívi sínum í Klaksvík. Elinborg Lützen (1919-1995) was the first and for a long time the only Faroese printmaker. Her favoured technique was the linocut, from which she elicited great riches with a varied cutting technique and black tones. From expressionistic fairy tale pictures, she moved over into a classic expression of motifs of villages and common life. These were followed by surrealistic phantasies of a mythic underworld, often under-sea: Submarine Faroes! The artist lived and worked for most of her life in Klaksvík.

SMITH

1913 –1958

SMITH

1913–1958

Agusta Westland 139: OY-HIH

Ruth Smith (1913-1958) er koloristurin í fyrsta føroyska málaraættarliðinum. Fyrst og fremst var hon impressionistur, sum eymliga lýsti, hvussu litir koma til lívs í ljósi. Ein sterkur og livandi málingarháttur ber samstundis boð um eitt sinni við spenningi í. Á tann hátt vórðu náttúra og sinnalag bregdað saman í eina hægri eind í hennara list. Eftir lokna útbúgving í Danmark búsettist Ruth Smith saman við húskinum í Suðuroy. Sum listafólk livdi hon í einingi, og hon andaðist brádliga undir umstøðum, eingin kennir til fulnar. Ruth Smith (1913-1958) is the colourist among the first generation of Faroese painters. An Expressionism with a fine sense of portraying the play of colours in light was her point of departure. An intense and expressive painting style is at the same time a testimony to a tense disposition. In this way, nature and mind meet in her art in a higher unity. On finishing her education in Denmark, Ruth Smith settled with her family in her home island of Suðuroy, where she lived as an isolated artist and died unexpectedly under unsolved circumstances.

Agusta Westland 139: OY-HIL

JOENSEN-MIKINES 1906–1979

Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) er tann fyrsti veruligi, føroyski listamálarin. Hjá honum fær listin sína egnu rødd við havi og bygd, jarðarferð og grindadrápi, ið verða lýst í máttmiklari ekspressionistiskari naturalismu stundum við ávirkan úr romantikki og symbolismu. Inn í ávirkanina frá Edwardi Munch leggur hann eina stranga og náttúruvakra tyngd í eitt egið – og føroyskt úttrykk. Mikines varð útbúgvin í Danmark, har hann búði meginpartin av lívinum, og har fekk hann eisini tilnevnið eftir oynni, har hann vaks upp. Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) is the first major painter in Faroese fine art. In him Faroese art gains its own voice; ocean and villages, funerals and whale hunts are depicted in a forceful expressionistic naturalism that encompasses both romantic and symbolic touches. He combines an influence from Edward Munch with a tight objectivity and weighty quality in a personal – and Faroese – expression. Mikines was educated in Denmark, where he also lived for most of his life and where he received his nickname, a reference to his home island, Mykines.

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

Iceland

Denmark, Iceland, Norway, Scotland and Spain

Denmark Mainroad

Ferry routes

Helicopter

Bus routes

Airport Tunnel (no toll) Sub-sea tunnel (Toll)

ATLANTIC REVIEW | SUMMER 2020

FACTS

The Faroe Islands Atlantic Airways

A self governing nation of the Kingdom of Denmark

NATIONAL FLAG CARRIER

est. Nov. 1987 – first flight March 1988

Main hub Vagar, Faroe Islands

140

Tórshavn

Employees Fleet

4 aircrafts and 2 helicopters

CEO Jóhanna á Bergi

Weekly departures High season:

Low season: 21 Destinations: 10

Parliament

How to get around

Løgtingið - 33 members

Faroese

Bus & Ferry: ssl.fo Helicopter: atlantic.fo Car rental: Please ask at the information offices

Emergency

Motor vehicles

Call 112

Registered (2018) 33,043

Language

Currency Danish Krone (DKK)

Events whatson.fo

18 islands 1,395.86 km2 1,100 km coast line

Vágar

Churches

Biggest lake Leitisvatn 3,6 km3

Inhabitans 52,000+

Sheep

National bird

70,000+

Oyster Catcher (Faroese: Tjaldur)

National Flower Buttercup

National sport Rowing

Highest mountain Slættaratindur Eysturoy

880m

Days with precipitation January: 27 / July: 18

Hours of bright sunshine January: 30 July: 101

Average temperature Winter: 3,5 °C Summer 12 °C

Søgan um Atlantic Airways 28. mars 1988 var dagurin, Atlantic Airways fyrstu ferð setti seg í Vágum. Hetta var ein hátíðardagur fyri føroysku tjóðina, sum nú fyri fyrstu ferð nakrantíð kundi fara á flog á føroyskum veingjum. Men stovnanin av flogfelagnum hevði tó verið alt annað enn løtt. Ein samanrenning av miðvísi, hepni og tilvild hevði gjørt dreymin hjá føroyingum um egið flogfelag til veruleika. Eina løtu var ivi, um felagið fór at hóra undan. Men brádliga vendist gongdin, og ferðafólkatalið fór aftur at vaksa og er vaksið støðugt síðani. Virksemið í felagnum øktist, flogfør løgdust afturat flotanum, flogið varð til fleiri ferðamál, starvsfólkahópurin vaks, og felagið gjørdi fleiri stórar sáttmálar um leiguflúgving uttanlands. í 2007/08 hevði Atlantic Airways sjey flogfør og tvær tyrlur í flotanum, og 277 ársverk vóru í felagnum. Tá ið farið var undir at leingja flogvøllin í Vágum í 2010, lat hetta upp fyri fleiri nýggjum møguleikum hjá føroyska flogfelagnum. British Aerospace flogførini vóru skift út við flogfør av slagnum Airbus. Og bert fýra mánaðir eftir, at flogvøllurin stóð liðugur, lendi fyrsta Airbus 319 flogfarið í Vágum í mars mánaði 2012. Flogførini bøttu eisini munandi um bæði rutunetið og reglusemið til og úr Føroyum. Atlantic Airways var fyrsta flogfelag í Evropa at brúka nýggju og framkomnu navigatións tøknina RNP AR 0.1. Nýggju flogførini kundu eisini flúgva munandi longri enn tey gomlu flogførini, og føroying ar merktu tað longu sama summarið, tá ið fyrsta SÓL-rutan til Barcelona sá dagsins ljós. Flotin hjá Atlantic Airways telur trý flogfør og tvær tyrlur. Í 1994 yvirtók Atlantic Airways ru tuflúgvingina millum oyggjarnar frá Strandfaraskipum Landsins, og hesa uppgávu hevur felagið røkt síðani. Í 2015 og 2016 vórðu gomlu Bell tyrlurnar í flotanum skiftar út við tvær spildurnýggjar og nýmótans AgustaWestland AW139 tyrlur. Tær eru bæði rúmligari og kunnu flúgva heilt út á 200 fjórðinga sjómarkið, har tær kunnu arbeiða í 30 minuttir í bjargingarátøkum. Hetta hevur stóran týdning, tí Atlantic Airways er partur av tilbúgving Føroya, sum merkir, at hvønn dag á árinum, alt samdøgrið, er ein tyrlumanning tøk og kann fara avstað í eini handavend. Í desember 2016 fekk Atlantic Airways aftur eitt flogfar: ein spildurnýggjan Airbus A320. Í sambandi við, at nýggja flogfarið kom til Føroya, gjørdi Atlantic Airways av at geva flota num nøvn. Flogfør og tyrlur eru nú nevnd eftir mætum, føroyskum listafólkum. Flogførini eita William (Heinesen), Elinborg (Lützen) og Ingálvur (av Reyni), og tyrlurnar hava fingið nøvnini Sámal (Joensen-Mikines) og Ruth (Smith).

Flotin Our Fleet AV REYNI 1920–2005

OY-RCK (INGÁLVUR) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 8918 Airbus 320-251N 174 2x CFM LEAP 1A26 37,57 m 35,80 m 833 Km/h 6.500 Km

VINTHER

Textile artist 1941–2019

OY-RCL (TITA) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 8918 Airbus 320-251N 174 2x CFM LEAP 1A26 37,57 m 35,80 m 833 Km/h 6.500 Km

HEINESEN

OY-RCJ (WILLIAM) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 7465 Airbus 320-214 174 2x CFM56-5B4/3 37,57 m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km

The Story of Atlantic Airways March 28, 1988, was the day Atlantic Airways landed for the first time in Vágar. It was a day of celebration for the Faroese nation who for the first time was able to fly with Faroese wings. But the establishment of the company was far from easy. A combination of determ ination, luck and chance made the Faroese dream of having a national airline come true. For a while, it was uncertain whether the company would survive. But suddenly it took a turn for the better, and the number of passengers grew and continued to grow ever since. The activity of the company increased, aircraft were added to the fleet, more destinations were added, the number of employees increased, and the company entered into several large contracts involving charter abroad. In 2007/08 Atlantic Airways had seven aircrafts and two helicopters in its fleet, and the company had 277 full-time equivalents. The extension of the runway at Vágar Airport in 2010 opened up new possibilities for the Faroese airline. The decision was made to re place British Aerospace aircraft with Airbus aircraft. Only four months after the runway was finished the first Airbus 319 landed in Vágar Airport in March of 2012. The aircraft profoundly improved the route net and regularity to and from the Faroe Islands. Atlantic Airways was the first airline in Europe to use the new and advanced nav igation technology RNP AR 0.1. The new aircraft could stay in the air longer which the Far oese people became aware of that same summer when the first SUN route to Barcelona saw the light of day. The Atlantic Airways fleet is made up of three aircrafts and two helicopters. In 1994 Atlantic Airways took over the scheduled air service between the Faroese islands from the national company Strandfaraskip Landsins, and Atlantic Airways has been in charge of the service ever since. In 2015 and 2016 the fleet’s old Bell Helicopters were replaced by two brand-new upto-date Agusta Westland AW139 helicopters. They are both more spacious and able to fly 200 nautical miles all the way out to the territorial water limit where they can be at work for 30 minutes in rescue operations. These are crucial qualities as Atlantic Airways serves as part of the emergency preparedness team which means that every day of the year 24–7 a helicopter crew is ready to take off in a heartbeat. In December 2016 Atlantic Airways purchased yet another aircraft: a brand-new A320. In connection with the arrival of the new aircraft to the Faroe Islands, Atlantic AIrways de cided to name the fleet. The aircraft, and helicopters are now named after distinguished Faroese artists. The aircrafts are named William (Heinesen), Elinborg (Lützen) and Ingálvur (av Reyni), and the helicopters are named Sámal (Joensen-Mikines) and Ruth (Smith).

LÜTZEN

1919–1995

OY-RCG (ELINBORG) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 5079 Airbus 319-115 144 2x CFM56-5B7/3 33,84 m 33,91 m 911 Km/h 5.984 Km

SMITH

1913 –1958

OY-HIH (RUTH) Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

SN: 31718 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

OY-HIL (SÁMAL) Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

SN: 31722 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

Flogleiðir Routes

REYKJAVÍK FØROYAR

BERGEN

AALBORG EDINBURGH

BILLUND

LONDON

PARÍS

BARCELONA

MALLORCA

Evropa-rutur (Europe Routes) NORÐ-rutur (NORD Routes)

GRAN CANARIA

SÓL-rutur (SUN Routes)

KEYPMANNAHAVN

N TU RI

Beinleiðis til

#S Ó LU M VE

GRAN CANARIA úr Vágum

VIT FLÚGVA SOLEIÐIS Í VETUR: Týsdagin 15. desember 2020 Týsdagin 12. januar 2021 Týsdagin 2. februar 2021 Týsdagin 2. mars 2021

Sunnudagin 27. desember 2020

Týsdagin 19. januar 2021 Týsdagin 9. februar 2021 Týsdagin 9. mars 2021

Týsdagin 5. januar 2021

Týsdagin 26. januar 2021 Týsdagin 16. februar 2021 Týsdagin 16. mars 2021

Týsdagin 2. februar 2021 Týsdagin 23. februar 2021

Týsdagin 23. mars 2021

10417

Bílegg á atlantic.fo

Atlantic Airways

Vága Floghavn

FO-380 Sørvágur

Tel. 34 10 00