20_den_haag_centraal

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 14-15 16-17 19-23

4 W ox wordt nieuwe baas van Saur

4 R ecensenten woedend op Danstheater

4 I mmers: van 3de klasse naar Jupiler League

pagina 3

pagina 14

pagina 16

vrijdag 28 september 2007 • jaargang 1 • nummer 20 • € 1,00

Gemeentemuseum krijgt topstukken Cesar Domela Het Gemeentemuseum Den Haag heeft twaalf werken gekregen van de dochters van de in 1992 overleden Nederlandse beeldend kunstenaar Cesar Domela. De beelden, schilderijen en reliëfs sluiten uitstekend aan bij de Mondriaan-collectie en versterken de internationale positie van het museum.

Door Roos van Put Naast het Gemeentemuseum Den Haag is ook het Sprengel Museum in Hannover met tien kunstwerken bedacht door Anne Dutter-Domela Nieuwenhuis en Lie TugayéDomela Nieuwenhuis. In Hannover wordt momenteel een retrospectieve tentoonstelling over Cesar Domela gehouden. Deze tentoonstelling is vanaf 24 november in Den Haag te zien.

Het Gemeentemuseum wilde het nieuws van de schenking eigenlijk pas bij de opening van die tentoonstelling openbaar maken, maar de bijbehorende publicatie over het werk van Cesar Domela ligt nu al te koop in de museumwinkel. En uit dit boekwerk blijkt dat er maar liefst twaalf werken van de kunstenaar worden geschonken aan het Gemeentemuseum door de twee dochters Domela. In de schenking bevinden zich verschillende topstukken. Bijvoorbeeld een werk uit 1923. “Heel bijzonder”, aldus Franz Kaiser, hoofd tentoonstellingen van het museum. “Het werk is gemaakt nog voordat Domela neoplastische kunst maakte. Dit stuk is kubistisch en daarom zeldzaam”. Cesar Domela (1900 -1992) woonde in zijn jeugd enkele jaren in Den Haag, maar bracht het

grootste deel van zijn leven door in het buitenland (Hannover, Berlijn en Parijs), omdat hij gebukt ging onder de beroemdheid van zijn vader: de socialistische en anarchistische voorman Ferdinand Domela Nieuwenhuis.

In Parijs maakte Cesar kort na de Eerste Wereldoorlog kennis met Piet Mondriaan en Theo van Doesburg en sloot zich vervolgens aan bij de beweging van De Stijl.

Directeur van het Gemeentemuseum Wim van Krimpen en Franz Kaiser zijn speciaal naar het voormalige atelier van Domela in Parijs afgereisd. Zij zochten zelf de werken uit. De schenking bestaat uit beelden, schilderijen en reliëfs. Cesar Domela was beeldhouwer, schilder, tekenaar, fotograaf en typograaf. Het Gemeentemuseum was al eigenaar van enkele grafische werken die zich in het Prentenkabinet bevinden en van een sleutelwerk, een reliëf uit de neoplastische periode. De kunstenaar werkte met verschillende soorten materiaal, textuur speelde een prominente rol in zijn oeuvre. Hout, plastic, verschillende metaalsoorten, aluminium en stof; het kwam allemaal voor en niet zonder reden.

Het Gemeentemuseum krijgt met deze schenking een mooie aanvulling op de collectie. “Het is bekend dat Mondriaan het werken met horizontalen en verticalen hoog in het vaandel droeg. Van Doesburg introduceerde juist diagonalen. En Domela botste feitelijk met de oudere generatie, enerzijds bewonderde hij Mondriaan, anderzijds zette hij zich ertegen af door juist met diagonalen te gaan experimenteren’’, aldus Franz Kaiser. “De kunst van Domela sluit naadloos aan bij onze collectie van Mondriaan, Kiljan, Zwart en Schuitema. Het is echt een mooie aanwinst en vult een gat op in onze collectie.

In november, bij de opening van de tentoonstelling heeft de officiële overdracht plaats in aanwezigheid van de dochters”.

Diplomatieke vesting Waar zitten alle diplomaten van de Amerikaanse ambassade? Werken ze in het geheim ergens anders? Een onbekende plek? Op dergelijke veiligheidsvragen komt van officiële zijde nooit antwoord. Maar het valt de buurtbewoners op dat de laatste maanden nauwelijks mensen het gebouw binnen gaan, vrijwel geen auto’s

de garage inrijden. De ambassadeur zelf heeft men helemaal al sinds tijden niet meer gezien. Slechts enkele kantoren in het gebouw lijken nog in gebruik.

Onderwijl nadert de voltooiing van het enorme hekwerk rond het ambassadegebouw aan het Voorhout. Samen met de bufferzone van meters in de

Residentie Orkest programmeert verboden werk Otto Ketting door

Ron Nagan

Het Residentie Orkest heeft een verboden werk van componist Otto Ketting geprogrammeerd. Het gaat om ‘In memoriam Igor Stravinsky’ uit 1971 dat volgens de seizoensbrochure op 14 en 15 december aanstaande in de Philipszaal gespeeld zou worden.

“In memoriam Igor Stravinsky is een stuk van 4 minuten dat ik na de dood van Stravinsky 36 jaar geleden in twee dagen en een nacht gecomponeerd heb en kort

daarna met het Residentie Orkest heb uitgevoerd”, zegt Ketting desgevraagd.

“In die 4 minuten muziek zit ook een citaat van 30 seconden uit Stravinsky’s Le sacre du printemps. Dat schoot Boosey & Hawkes, uitgeverij van Stravinsky’s muziek, in het verkeerde keelgat. Alleen componisten uit eigen stal mochten het werk van Stravinsky citeren. Vervolgens heeft de muziekuitgeverij elke verdere uitvoering van mijn compositie verboden.

“Ik heb later een deel van mijn eigen ma-

4Adver tentie3

KOM ZATERDAG

NAAR HET

Cesar Domela, Relïef nr. 159 (1976).

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

4Adver tentie3

Huurwoningen Zie Pagina 5 Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl Zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag 0017_1735x108_def.indd 1

28-08-2007 17:33:56

grond verankerde rampalen is de diplomatieke vestiging veranderd in een vesting. Fraai is anders, maar het is beter dan de geïmproviseerde maatregelen die binnenkort kunnen worden opgeruimd. En als de Amerikanen naar Wassenaar zijn verhuisd, krijgt het Voorhout hopelijk zijn fraaie aanblik terug. Foto Harmen de Jong

STANDWERKERS

CONCOURS 29 EN 30 SEPTEMBER 2007 De 20 beste standwerkers van Nederland strijden om de Spui Markthof trofee.

4JA0 AR

teriaal van deze compositie hergebruikt in mijn opera Ithaka waarmee het Muziektheater in 1988 werd geopend. Dus eigenlijk bestaat het oorspronkelijke stuk, het In memoriam, niet meer”.

Wel is de handgeschreven partituur nog in het bezit van Ketting, die zich erg verbaast over de programmering van het werk door het Residentie Orkest. “Waarschijnlijk is het van een lijst met werken geplukt zonder dat iemand het kent”, zegt de componist met een mengeling van humor en teleurstelling in zijn stem.

Het orkest beloofde hem drie jaar geleden een van zijn werken voor een nieuwe cd op te nemen, maar dat is door de toenmalige ad-interim-directeur wegens geldgebrek afgezegd. Het orkest beloofde Ketting daarna een ‘goedmakertje’.

“Dat waren zeker de 4 minuten van het verboden In memoraim Igor Stravinsky”, grapt Ketting.

Het stuk van Ketting wordt op het betreffende programma in december, waarop ook Stravinsky’s Sacre staat, niet door een ander werk vervangen. “Het ging juist om de link tussen Kettings In memoriam en Stravinsky’s Sacre. Die link is er niet meer”, zegt Paul de Kok, artistiek directeur van het orkest. Hij vind het verbod van Boosey & Hawkes overigens “van de gekke”. De Kok zegt verder dat het orkest van plan is in het volgende seizoen een of twee stukken van Ketting te spelen.

2

Feuilleton

Vrijdag 28 september 2007

AFLEVERING 20

Wat vooraf ging: Anneke kwam erachter dat Inge Hogenhuis onder de naam Suze van der Bergh naar Londen vloog.

Maar Suze zou ook de voornaam zijn van Zwarte Molly naar wie hoofdcommissaris Gualthérie van Weezel alias Jan Hak op zoek blijkt. En wie is dan Sebilla Niemans, de eigenaresse van het pand in de Maystraat die hetzelfde telefoonnummer had als Inge Hogenhuis?

Ik had alleen maar koffie gedronken, maar m’n hoofd tolde alsof ik een liter ‘Louter Kabouter’ op had. “Waarom laat Jan Hak in vredesnaam navraag naar Zwarte Molly doen? Een hoertje dat meer dan tien jaar geleden uit de Doubletstraat verdween!”

Volgens Martin had het van doen met een onopgeloste moord uit die dagen in dat hoerenbuurtje. Hij was die ochtend al vroeg op de dagelijkse persbijeenkomst van politieverslaggevers in het hoofdbureau geweest. Meestal ratelt de politievoorlichter daar als een LP op 78 toeren alle misdaden van de afgelopen nacht af, maar tot zijn verbazing was Gualthérie nu zelf pontificaal in uniform verschenen.

Hij had gezegd dat slopers van een pandje in de Doubletstraat een gruwelijke ontdekking hadden gedaan. In de muur tussen het peeskamertje en het aanpalende huis was een ingemetseld skelet aangetroffen. Volgens dr. Zeldenrust van het Gerechtelijk Geneeskundig Laboratorium ging het om een man van circa veertig jaar oud die zo’n tien jaar geleden om het leven moest zijn gebracht. Door een klap op zijn schedel waarna hij voor alle zekerheid gewurgd was met een roze jarretelgordel waarvan de textielresten nog rond zijn strottenhoofd zaten. Het hoerenpandje was eigendom van Tante Annie en indertijd verhuurd aan een donkere vrouw van een jaar of twintig die Zwarte Molly werd genoemd.

En zij was rond diezelfde tijd spoorloos verdwenen. Tante Annie was inmiddels door een rechercheur gehoord maar hoe Zwarte Molly werkelijk had geheten, wist ze allang niet meer.

“Alleen haar voornaam”, zei Martin.

“Suze”, zei ik.

Hij kneep zijn ogen samen boven zijn kelkje: “Ja. En volgens jou zat ze dus geblondeerd en wel in het vliegtuig naar Londen!” Ik knikte wezenloos.

Moord. Had die Inge daarom een andere naam aangenomen? Had het dan allemaal niks met die armband van Nico’s moeder te maken?

“Kan die Anneke van jou er niet achter komen hoe ze betaalde? Of ze met iemand was?”

“Wat?” “Als ze niet handje contantje heeft betaald, moet ze toch een adres hebben opgegeven? Kan je Anneke bellen? Dan bestel ik er nog één”. Net zo verwezen

liep ik al naar de telefooncabine toen ik een stem achter het deurtje hoorde en me realiseerde dat Schild er zo-even was gaan telefoneren.

“Ze zou vóór ze hier in de Doubletstraat kwam, in Amsterdam hebben gewerkt”, zei hij.

Ik verstijfde en was blij dat ik in de schaduw stond.

“Wat?”, vroeg Schild. “Nee, ik heb geen naam. Ik hoorde het van Bartels. Ze heeft namelijk ook een tijdje in de Scheldestraat gezeten. Bartels wist alleen dat ze Suze heette en geen pooier wilde. Ze had hem verteld dat ze in de oorlog een tijdje als costumiére in Amsterdam werkte en in de hongerwinter bij een of andere waarzegster in huis kwam.

Een bordeel voor de moffen in de Kerkstraat. Bartels had haar daar ook een keer gezien. Ja. Wie? Zwolsman? O dat zou best kunnen. Enfin, ik ben dat nagegaan maar dat huis bestaat niet meer en het was illegaal dus is er ook niks van op papier ..ja… Dus volgens Jan Hak zou dat skelet van een privé-detective zijn? Wist hij wie? O… jammer.

Moet na te gaan zijn.. Ik kom vanmiddag nog wel even op de redactie”.

Hij hing op, klapte het deurtje open en liep met grote stappen rakelings langs me naar buiten. Enkele seconden later zag ik hem achter het raam verdwijnen. Dus ook Schild was ermee bezig! Ongetwijfeld ook net als Martin op de persbijeenkomst geweest. Een detective, had hij gezegd. Het skelet in het peeskamertje zou van een privé-detective zijn. En hij had ook al uitgevonden dat ze Suze heette en voor Madame Zarathoestra had gewerkt!

Via Bartels. Dat kon niemand anders zijn dan Henk Bartels, de koning van de Geleenstraat, de grootste souteneur van de stad. Bartels had haar in de Kerkstraat gezien. Ik maakte een grimas en liep de cabine binnen waar de walm van Schilds’ sigaretten me tegemoet sloeg. Bartels had na de oorlog een tijdje vastgezeten aan de Pompstationsweg wegens collaboratie met de moffen dus dat klopte wel. Oorlog. Ging het ooit over?

Ik duwde een dubbeltje in de gleuf en draaide Anneke’s nummer maar ze nam niet op. Waar zou ze zijn? Ze had twee dagen vrij na het tripje naar Londen. En ze had dan wel gezegd dat die vent

waarmee ze op dat feestje was kon doodvallen maar toen ik haar bij toeval op Schiphol tegen was gekomen, had ze haast gehad met een afspraak.

Ik vloekte hardop, omdat ik opeens dacht aan de foto’s van Nixon met Luns en De Quay die ik vandaag zou aanleveren. Ik had ze zelfs niet eens ontwikkeld met mijn DoKa nog aan barrels! Nerveus keek ik op mijn horloge, het was kwart over elf.

Verdomme! Te laat, de krant zakte over drie kwartier. Reken maar dat er straks op de eindredactie nog harder werd gevloekt dan ik nu deed! Wat dan? Zeggen dat de opnames mislukt waren? M’n camera gepikt?

Sulapessy! Robbie was er ook geweest! Met een beetje geluk zat hij nog thuis, wie weet lág hij er wel, met zijn mooie serveerster uit Tocci’s Milkbar.

Voor twee tientjes zou hij me vast wel uit de brand helpen. Ik viste het dubbeltje uit het bakje, duwde het weer in het apparaat en draaide Robbie’s nummer.

“Sulapessy”.

“Robbie, met Lex. Stoor ik?”

“Lex! Waar zit je?”

Ik fronste verbaasd. “In de Luifel. Hoezo?”

“Ik heb je net thuis en bij Het Vaderland gebeld. Ik heb iets over dat lekkere juffie van je!”

Heel even was ik in de war. Wie bedoelde hij? Anneke?

“Dat mens dat versjes opzegt voor ouden van

Stadsmens ‘Ons type orkest is weer in de mode’ Het telefoontje van Wik Horn naar Henny van Dongen is helder: ‘Jij wordt onze nieuwe zangeres’, zegt de orkestleider en pianist. Hoe zij ook tegensputtert: ‘Lang niet opgetreden’, ‘nooit gezongen bij een big band’, Horn is onvermurwbaar.

‘Morgen repeteren’, klinkt hij gedecideerd. En de andere dag staat Henny in Theater in de Steeg. Immers, beiden weten wat ze aan elkaar hebben. Hun samenwerking begon al eind jaren zestig.

Ruim tien jaar nu is Henny van Dongen de zangeres van Swingin’Crash, een amateur-orkest dat sinds 1984 bestaat. Intussen heeft zij zich stevig laten ‘bijscholen’. Omdat zingen bij een big band een bepaalde techniek vereist heeft ze van zowel een klassieke als van een jazzdocente zangles.

Zestien mannen telt het orkest dat een repertoire heeft van ongeveer 130 nummers en dat muziek speelt uit de jaren dertig en veertig. Onlangs werd de vierde cd gepresenteerd van Swingin’Crash, getiteld Theater Alley Swing. Op Tale of cotton na van Duke Ellington, zijn muziek en tekst van de veertien andere songs geschreven door bandleden.

Het grootste aandeel daarin hebben Wik Horn en Charles Langeveld.

Henny van Dongen zingt onder meer I can’t forget your lovely smile, Midnight feelings en Pretty day.

Ze heeft moeten wennen aan het orkest, vertelt ze.

“Bij jazz kun je improviseren, bij deze band niet.

Alles is gearrangeerd. Ik ben onderdeel van het orkest. Ja, bijna een instrument”. Rond 1968 traden zij en Horn op in Joseph’s Place op Scheveningen.

Met anderen vormden de twee de cabaretgroep Comique. Daarnaast zong Henny bij de Court Down Rythm Kings, waarin Wik Horn en zijn broer Fred speelden. Bij het cabaret voegde zich later Robert Kreis, sinds lange tijd een grote ster in Duitsland.

“Wij zijn nog altijd vrienden”, vertelt Henny. “Ik zie hem geregeld”. Ze stond met Comique drie avonden in de week in Joseph’s Place en speelde soms in het weekeinde in theatertjes. Een van haar favoriete liedjes was De held. “Het ging over de oorlog in Vietnam. Wik is van plan om de beste

Henny van Dongen, de zangeres van Swingin’Crash. Foto: Creative Images

dagen!”

“Wát?”

“Ja” “Wat dan?”

“Kom maar hier naar toe, want ik kan het je beter laten zien dan vertellen”.

Hij hing al op voor ik me realiseerde dat ik hem om de foto’s van Nixon had willen vragen. Wat hád hij dan dat hij zo opgewonden klonk?

Verbouwereerd liep ik de cabine uit maar zag tot mijn verbazing dat Martin weg was.

“Hij moest er vandoor”, zei Johnny, “Hij belt je nog wel. En je hebt geluk want hij heeft bij wijze van uitzondering ook voor jou afgerekend!”

Ik pakte mijn sigaretten, liep naar buiten en startte de Heinkel. Een kwartiertje later parkeerde ik hem voor Robbie’s deur op de hoek van de Fahrenheitstraat en de Acaciastraat. Boven de ingang van West End hingen twee mannen een kolossaal geschilderd bord op waarop Gina Lollobrigida prettig ver voorover boog. De manier waarop deed me onweerstaanbaar denken aan Nico’s stripteasevriendinnetje Cato en meteen ook aan de bebaarde kunstenaar in Amsterdam die Zwarte Molly indertijd had gekend. Ik nam me voor Nico straks te bellen voor diens adres en trok aan de bel.

Robbie moest erop hebben gewacht want hij deed meteen open. De lucht van opgewarmde nasi sloeg me tegemoet in het kleine gangetje. Ik struikelde over een gitaar en liet me meevoeren naar zijn woonkamer die meer weg heeft van een rommelzolder. Ik zag de foto op tafel meteen. Een grote, glanzende foto, zwart-wit, waarop een vrouw me met een vage glimlach aankeek. Ze droeg een mantelpakje en hoge hakken, een hand bevallig achter haar hoofd, als een mannequin. Het was wel duidelijk dat ze poseerde, ergens in een studio. Het was me ook duidelijk dat het Inge Hogenhuis was, ook al leek ze me wat jonger toe.

Robbie grijnsde en draaide de foto om.

In een ovaal donkerblauw stempel stond er dat de opname was gemaakt bij Foto-Atelier Meyboom, Keizersgracht 368 in Amsterdam, tel. 020-36455.

Wordt vervolgd.

DOOR JOKE KORVING

liedjes uit die tijd te herarrangeren en te gaan opnemen. Dat wordt dan ons volgende project”.

Henny had haar draai gevonden, tot met Jan van Dongen de liefde in haar leven kwam. “Ik leerde hem in april kennen en drie maanden later waren we getrouwd. Jan en ik zijn toen in Rotterdam een Scheepvaart Exploitatiekantoor begonnen, ergens drie hoog op een achterkamertje. We werkten hard, moesten het samen opbouwen. Ik zong nog wel, maar ben na twee jaar opgehouden. Hard werken en daarnaast ook nog goed zingen, dat trok ik niet”.

In 1983 ontdekte ze een nieuwe passie. Henny, die veel aan klassiek en jazzballet had gedaan, maakte tijdens een vakantie in Griekenland kennis met aerobic. Ze zag de Amerikaanse Ginger Banta aan het werk en haalde haar - op verzoek van de judo- en jiujitsu bond - in 1985 hier naar toe. Met haar nichtje Resi Hoogendam van YUWA SPORTS volgde Henny bij Banta de allereerste aerobicopleiding in Nederland. Twaalf jaar gaf ze les op de sportschool. “Ik ben met Resi veel naar congressen en conventies in Amerika geweest”.

Ze volgde meer opleidingen. Zo is zij gediplomeerd sportlerares voor hartpatiënten. Twee jaar geleden moest ze vanwege artrose noodgedwongen stoppen.

De muziek speelde toen alweer een belangrijke rol in haar leven. In 1996 nodigde Wik Horn Henny uit voor een surpriseparty. Hij organiseerde die voor de vijftigste verjaardag van zijn broer Fred. Alle bands waarin hij had gespeeld zouden optreden.

Zo ook Court Town Rythm Kings, waarbij Henny van Dongen had gezongen. Drie maanden later werd ze bij Swingin’ Crash de opvolgster van Ellen Capel, die ermee ophield. Ze treedt geregeld in de regio op met het orkest, dat in 2004 en 2006 ook een van de deelnemers was aan een festival voor big bands in het Duitse Glauchau. In 2004 bracht Swingin’ Crash It’s been a long, long time uit. Op deze cd vol evergreens zingt Henny van Dongen onder meer As time goes by. De songs roepen bij ouderen mooie herinneringen op, merkt ze telkens weer. “Vooral als we in verzorgingshuizen spelen.

Het zijn toch liedjes uit hun jeugd. Maar de muziek raakt tegenwoordig weer in de mode. Dat zie je aan een televisieprogramma als Dancing with the stars.

Het is ons type orkest waarop gedanst wordt”.

Saur dicht, Kranenborg uit Le Cirque Het ooit vermaarde visrestaurant Saur (anno 1928) is verkocht en zal plaats maken voor iets nieuws. Afgelopen woensdag was de zaak aan het Lange Voorhout voor het laatst open. Het is nog maar de vraag of de naam Saur door de nieuwe eigenaar zal worden gehandhaafd. Ook Scheveningen raakt een icoon kwijt: sterkok Robert Kranenborg vertrekt uit Le Cirque. door

Coos Versteeg

De complete hoek van restaurant Saur tot en met Saur Corner is onlangs voor miljoenen gekocht door een klein Haags consortium, waarin onder meer de exploitanten van Wox deelnemen.

Het is mogelijk dat Saur in oude glorie wordt hersteld met terugkeer van de befaamde oesterbar op de eerste verdieping.

Maar de nieuwe eigenaren, die het vastgoed overnamen van de heren C. Rancilio, B. Sijthoff en D. de Rooij (tevens exploitant van het restaurant), dubben nog over de vraag of ze de naam Saur wel willen handhaven. Wellicht komt er iets geheel nieuws; de naam Saur heeft in de afgelopen jaren veel averij opgelopen.

Restaurant en vishandel Frits Saur genoot tot eind jaren tachtig een grote reputatie.

Nadat Lex Abbink (in die tijd tevens eigenaar van House of Lords en Shirasagi) de zaak verkocht, kwam het in een soort vrije val met wisselende exploitanten, even zovele chef-koks en even zovele experimenten.

Het is in beginsel de bedoeling dat de succesvolle exploitanten van Wox straks ook Saur gaan runnen; het horeca-echtpaar Lucien Bastiaan en Baisha el Haidar speelt al geruime tijd met het idee nog iets erbij te doen, maar zag een plan voor een enorme brasserie (Café de Paris) aan de Nieuwe Schoolstraat stuk lopen op de vergunningen.

Saur nieuwe stijl zal pas in de loop van het eerste kwartaal 2008 de deuren openen.

Vermoedelijk wordt Saur Corner, van oorsprong de naastgelegen vishandel, volledig bij de zaak getrokken. Het bovengedeelte van het vijf verdiepingen tellende complex zal vooral luxe appartementen omvatten.

Haags boek over Rolling Stones ‘De Teennagels van Keith Richards’ is de titel van een boek over de Rolling Stones, dat vanaf circa 15 oktober in de winkels ligt. Schrijver is Hagenaar Karel Kanits en zijn werk omvat zeventien verhalen over de Stones, die vanuit een min of meer Haagse context zijn geschreven. Het boek wordt ingeleid door cabaretier Sjaak Bral en het omslag is van tekenaar Marnix Rueb. Verder komen in het boek leuke feitjes over de Stones te staan zoals een overzicht van alle Stonesconcerten in Nederland en een Top 3 van Stones-hits volgens bekende Hagenaars.

Karel Kanits maakt samen met Fred Zuiderwijk en Het omslag is gemaakt Boozy deel door Marnix Rueb uit van de act ‘Haags Verhaal’, waarin hilarische verhalen over ex-vrouwen, de hindernissen in megawinkels als IKEA, de overdaad aan Nederlandstalige muziek, het ongemak op de camping en de grondige hekel aan bureaucratie met het publiek worden gedeeld.

Overigens is Kanitz niet de eerste die zich vanuit Haags perspectief op de Stones richt. De Haagse historicus en Stones-deskundige René Spork publiceerde al veelvuldig over het legendarische concert van de Britse groep in 1964 in het Kurhaus. Vorig jaar nog in het boek ‘Sex & Drugs. Rock ’n Roll Legends in Nederland. In 1995 verscheen van zijn hand ‘Van mijn leven niet meer, The Rolling Stones in Nederland 1964-1994’

3

Actueel

Vrijdag 28 september 2007

Pal naast Saur op het Tournooiveld – in het voormalige Lensvelt Nicola en nadien onder meer BMW-dealer – moet overigens de nieuwe vestiging van Taste the Winebar komen. Deze exclusieve wijnbar, waar de merendeels kapitaalkrachtige leden hun eigen wijnkluis hebben, zit nu nog aan de Nieuwe Schoolstraat en tot voor kort participeerde Wox ook daarin.

Joop

van den

Ende

De Haagse tophoreca wordt nog verder opgeschud. Theaterkoning Joop van den Ende en Robert Kranenborg gaan uit elkaar. Na drieënhalf jaar in Scheveningen vertrekt de gevierde chef-kok naar Drente.

Zijn opvolger per 1 november wordt Ruben van Dieten, de vroegere sous-chef van Henk Savelberg en thans patron-cuisinier van het rookvrije restaurant Dining in de Frederikstraat in Den Haag.

Kranenborg die zijn eerste triomfen vergaarde in het Haagse hotel Corona, kreeg nadien vooral bekendheid als chef-

kok van sterrenrestaurant La Rive in het Amstel Hotel. Vervolgens beleefde hij – eveneens in Amsterdam – een debacle met restaurant Vossius, waar binnen de kortste keren gigantische schulden zich opstapelden.

Het was Joop van den Ende die zich begin 2004 over de failliete kok ontfermde en hem alle ruimte gaf in een nieuw gebouwd restaurant tegen het Circustheater. Hoewel de theaterkoning gewend was aan sterallures, bleek al snel dat het uitgavenpatroon van chef-kok Kranenborg jaarlijks tonnen hoger uitkwam dan begroot. Binnen het theaterbedrijf weigerde de directie in 2006 nog langer de exorbitante verliezen van Le Cirque te dragen, waarop Van den Ende een groot deel van de kosten privé voor zijn rekening nam.

Luxe

resort

Nu de rode cijfers opnieuw in de honderdduizenden liepen, is de liefde danig

bekoeld. Kranenborg blijft nog wel enige tijd aan als adviseur. De in Almere woonachtige kok gaat zijn heil echter grotendeels zoeken in het Hof van Saksen, een luxe resort met vier eetgelegenheden in het Drentse plaatsje Nooitgedacht. Het park, bestaande uit Saksische boerderijen met eigen sauna en whirlpool, opende deze zomer zijn deuren.

Wat er van de keukenbrigade in Le Cirque overblijft is nog onduidelijk. Met Kranenborg vertrekt ook meteen Luc Kuster, die een eigen restaurant wil openen in Amsterdam. Een andere gevierde sous-chef was al eerder vertrokken om in dienst te treden van prins Willem-Alexander en zijn vrouw.

Wie wel in Le Cirque blijft, is restaurantmanager Eduard van der Toolen, die eerder met Ruben van Dieten samenwerkte bij Savelberg. Robert Kranenborg is overigens al druk in de weer in Drente. Daarnaast is hij al jaren actief voor Verstegen Specerijen.

Royaardsplein krijgt een facelift Het Willem Royaardsplein in het Benoordenhout krijgt een facelift. Een deel van het centrum wordt gesloopt en vervangen door nieuwbouw; de rest wordt opgeknapt. Het gemeentebestuur is deze week accoord gegaan met een uitgangspuntennota waarin wordt voorgesteld het sterk verouderde winkelcentrum aan te passen aan de huidige wensen van het winkelend publiek.

De verbouwing past in het gemeentelijke beleid om buurtwinkelcentra te versterken.

Unibail-Rodamco, eigenaar van de winkels, wil zo snel mogelijk aan de slag en zal voor het einde van dit jaar een beginselaanvraag met een voorlopig ontwerp bij de gemeente indienen.

Het plan van Unibail-Rodamco telt verschillende fasen. Eerst wordt een nieuwe Albert Heijn gebouwd op het huidige parkeerterrein en een gedeelte van het winkelplein. Hiervoor worden de bestaande kiosken gesloopt; de parkeerplaatsen verhuizen naar het dak van de nieuwbouw. Zodra Albert Heijn de nieuwe vestiging in gebruik neemt, wordt het oude pand gesloopt en vervangen door nieuwe winkels en twaalf woningen. Het opknappen van de bestaande winkels en het opnieuw inrichten van het winkelplein vormen de afrondende werkzaamheden.

Stadspartij wil transactie Stationsbuurt aanvechten

Op de ramen van Saur zit een plakkaat dat laat weten dat de zaak is gesloten. Gesuggereerd wordt dat Saur wordt gerenoveerd om in 2008 bij het 80-jarig jubileum groots voor de dag te komen. In werkelijkheid is de zaak overgenomen en zo snel mogelijk dicht gedaan om de voortdurend oplopende verliezen te stoppen. Foto C&R

Bijna 13.000 ambtenaren weg, maar nieuwbouw blijft nodig De Rijksoverheid moet efficiënter en effectiever werken. Dat betekent dat er volgens het kabinet 12.800 ambtenaren overbodig worden. Dit kan een besparing opleveren van € 630 miljoen. Gedwongen ontslagen vallen er niet, er zijn zelfs nog mensen nodig.

Daarom is het Rijk met een wervingsactie gestart en blijft de nieuwbouw voor Justitie en Binnenlandse Zaken wel nodig, zei secretaris-generaal Roel Bekker, die de afslankoperatie leidt, bij de presentatie van de Nota Vernieuwing Rijksdienst. door

Elske Koopman

Het is overigens niet zeker dat in dat gebouw alleen medewerkers van die beide ministeries komen. Medewerkers van ministeries zijn straks in dienst van het Rijk en niet meer bij een ministerie. Dat moet het veranderen van baan binnen het Rijk makkelijker maken. De ambtenaren die nu op een functie zitten die ophoudt te bestaan, moeten zo flexibel zijn dat ze ook elders binnen het Rijk een baan aannemen. Voor de mensen die echt niet herplaatsbaar zijn, komt er een sociaal plan.

De ambtenaren die flexibel genoeg zijn en een andere baan bij het Rijk vinden, krijgen mogelijk een baan buiten Den Haag.

In de nota staat dat alleen de ambtenaren bij beleidskernen een plek zo dicht mogelijk bij het Binnenhof moeten krijgen.

“Dat zijn er nu 12.000 en straks 10.000”, zegt Bekker. Volgens hem ligt de nieuwbouw op de ‘JuBikavel’ dicht genoeg bij het Binnenhof en voldoen de gebouwen

aan de gestelde eisen. “Het zijn hoge torens, maar er gaan echt geen 10.000 ambtenaren in”, aldus Bekker.

Minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken wil een andere manier van werken bij het Rijk. De medewerkers moeten zich richten op de taken die echt nodig zijn en minder op bijzaken. Bovendien verdwijnt een deel van de taken, omdat die bij gemeenten en provincies komen te liggen. Een voorbeeld is het controleren van cafées of zij geen alcohol aan te jonge kinderen schenken. Dat was eerst een taak van het Rijk en nu van gemeenten. Ambtenaren moeten volgens Ter Horst hun werk niet doen, omdat ze dat al tien jaar zo doen. Zij zouden bij de nieuwe minister moeten navragen of hun werk nog nodig is. Zo niet, dan kunnen ze er beter mee stoppen. Een voorbeeld uit de praktijk is de bestuurlijke vernieuwing. “Het vorige kabinet vond dat belangrijk, bij ons is het geen prioriteit, dus zullen er op dat terrein minder mensen nodig zijn”, aldus Ter Horst. Zij wil de ministeries dwingen met een stofkam door hun bedrijf te gaan.

beheer en de Informatie Beheer Groep moeten mensen weg. Daar moeten 1.800 banen verdwijnen, de overige 11.000 moeten de ministeries zelf leveren. De rijksdiensten gaan beter samenwerken op het gebied van personeel, facilitymanagement, huisvesting en informatievoorziening. Een directeur-generaal Bedrijfsvoering gaat daarvoor richtlijnen opstellen. Ter Horst wil verder dat er van de veertien adviesraden nog zes overblijven. Het aantal planbureaus verandert van vier naar drie, omdat het Ruimtelijk Planbureau samengaat met het Milieuen Natuurplanbureau.

Bij het Rijk gaan er jaarlijks ongeveer 7500 ambtenaren per jaar weg, omdat ze met pensioen gaan, of iets anders gaan doen.

Volgens Ter Horst heeft het Rijk daardoor 4000 mensen per jaar nodig. Vandaar dat deze week een nieuwe campagne is gestart voor werken bij het rijk. De minister wil daarmee vooral jonge hoogopgeleide mensen binnenhalen.

De Haagse Stadspartij wil een vastgoedverkoop van de gemeente Den Haag aan projectontwikkelaar Geste voorleggen aan de Europese Commissie. Onlangs is het de Haagse Stadspartij gebleken dat de gemeente drie oude panden in de Stationsbuurt aan Geste wil verkopen voor € 50.000, terwijl de aankoopprijs eerder bijna € 400.000,- bedroeg. Daarnaast dreigt een pakket van een tiental panden op de adressen Stationsweg 140 t/m 166 voor een bedrag van 1.450.000 aan Geste te worden verkocht. Ook hier is sprake van verkoop ver onder de marktwaarde.

Met deze vastgoedtransactie wordt, aldus de Haagse Stadspartij, vastgoed uit het gemeentelijk bezit voor minimaal een miljoen euro onder de marktwaarde aan Geste verkocht. De gemeente en Geste hebben eerder betoogd dat een en ander deel uitmaakt van een veel grotere transactie en dat de waarde van de omstreden panden niet op deze manier kan worden bepaald. De Haagse Stadspartij heeft daar zijn twijfels bij, zoals men ook kanttekeningen plaatst bij de goede bedoelingen van Geste om de Stationsbuurt op te knappen. De partij is helemaal niet zo te spreken over de activiteiten van Geste in de Haagse binnenstad, zoals de Haagsche Bluf, het Baljurkplein en de Drie Koekjes.

Volgens de Haagse Stadspartij zijn daar winkels uit het middensegment verdwenen om plaats te maken voor louter luxe zaken.

Aangezien geen openbare biedingsprocedure heeft plaatsgehad en er geen onafhankelijke taxatierapporten ten grondslag liggen aan deze transactie zal de Haagse Stadspartij een klacht indienen bij de Europese Commissie. De Commissie kan dan besluiten om de transactie te blokkeren wegens ongeoorloofde staatssteun.

De gemeente kan volgens de Stadspartij nog terug. Uit onderzoek is gebleken dat de overeenkomst nog niet is vastgesteld door het college van B&W en nog niet is voorgelegd aan de gemeenteraad. De Haagse Stadspartij heeft het college nu opgeroepen om de ongeoorloofde staatssteun te onderzoeken, alvorens akkoord te gaan.

4Adver tentie3

Defensie

Dat is ook de reden dat de kostenbesparing van € 630 miljoen en de 12.800 arbeidsplaatsen die verdwijnen aan elkaar zijn gekoppeld. “Er waren meteen al ministers die zeiden, ik kan wel goedkoper aanbesteden en zo de bezuiniging halen, maar zo werkt het niet”, aldus Ter Horst.

De ambtenaren die zich bezighouden met de uitvoering, worden zoveel mogelijk gespaard. Dat betekent dat Defensie deze bezuinigingsronde wordt gespaard.

De ministeries moeten zelf zorgen dat ze hun taakstelling halen. Het is de bedoeling dat zij volgend jaar een achtste deel daarvan hebben bereikt.

Ook bij de organisaties die worden gefinancierd door het Rijk, zoals Staatsbos0017_bon_rechts_def.indd 1

28-08-2007 17:35:23

5

Economie/Mensen

Vrijdag 28 september 2007

Start Borstkankermaand in Bronovo

Indringend fotodocument van een lange beproeving door

Dick Toet

Ongetwijfeld zullen sommigen het als confronterend ervaren. Het is dan ook een uniek en zeer indringend boek dat maandag 1 oktober wordt gepresenteerd tijdens een minisymposium in het ziekenhuis Bronovo.

‘Geen haar op mijn hoofd!’ is het volledig gefotografeerde relaas van de Haagse Liset Noorduyn, bij wie in januari 2006 borstkanker werd geconstateerd. Liset heeft de beproeving, inclusief amputatie van een borst, doorstaan. Haar man, fotograaf Bart Versteeg, legde het hele traject minutieus vast.

“Vrouwen hebben wel vaker hun ervaringen met borstkanker beschreven.

En fotoreportages zijn er ook wel gemaakt.

Ook zijn er veel boeken van deskundigen verschenen, maar alle drie deze elementen in één boek is volgens ons uniek”, vertelt Jan van der Ven, freelance-journalist, gespecialiseerd in volksgezondheid en sinds hij in 1980 door de Brabant Pers als parlementair redacteur in Den Haag werd benoemd nooit meer uit de residentie vertrokken. Van der Ven (Lieshout, 1953) interviewde alle behandelende deskundigen in Bronovo en voor wat de radiotherapie betreft in het Westeinde. Hij is vol lof over de geweldige medewerking van Bronovo. “Misschien was er in het begin even sprake van een kleine aarzeling, maar de medewerking is gedurende al die maanden hartverwarmend geweest”, aldus Van der Ven. Bart kon zijn vrouw tot in de operatiekamer en bij de bestralingen volgen.

“Het is een fotoboek, maar ook een heel persoonlijk verhaal geworden”, aldus Van der Ven, “en ook de deskundigen vertellen zeer openhartig over hun afwegingen en keuzes”.

Gewone

leven

In Nederland wordt één op de negen vrouwen geconfronteerd met borstkanker.

Het treft jaarlijks 11.000 vrouwen in ons land. ‘Geen haar op mijn hoofd!’ laat in woord en beeld zien hoe het leven van een vrouw eruitziet, die een borstamputatie moet ondergaan, daarna een zware chemokuur krijgt en vervolgens bestraald moet worden. Liset Noorduyn was 50 toen de tumor ontdekt werd. Het gaat intussen weer goed met haar. Ze blijft vanzelfsprekend onder controle en zal nog een langdurige hormonale therapie moeten ondergaan. Het boek geeft overigens niet alleen een beeld van het ziekteproces, maar ook van de pogingen – met horten en stoten – om het gewone leven (met 11-jarige zoon Huib) zo veel mogelijk gewoon door te laten gaan.

Is volgens de betrokkenen informatie over borstkanker nog altijd van groot belang, het boek heeft nog een extra voorlichtende betekenis, omdat Liset al behandeld werd voor mastopathie, een veel voorkomende aandoening bij vrouwen, waarbij in de borst veelvuldig goedaardige knobbels ontstaan. Daardoor werd de kwaadaardige tumor bij Liset relatief laat ontdekt. Het boek is dan ook tevens een pleidooi om het onderzoek bij vrouwen met mastopathie te verbeteren.

Liset Noorduyn, tussen de chemo’s door toch even naar Parijs. Foto: Bart Versteeg Het boek wordt maandag gepresenteerd tijdens een minisymposium in Bronovo (informatie@bronovo.nl). Het symposium begint om acht uur ’s avonds en heeft als thema: Verhoogt mastopathie borstkankerrisico? Het is de officiële aftrap

voor de Borstkankermaand. Op woensdag 24 oktober wordt van 14 tot 17 uur een informatiemarkt over borstkanker in de hal van Bronovo gehouden.

Gedurende de hele maand oktober is in het

Atrium van het stadhuis een foto-expositie te zien over borstkanker. Het ruim 150 pagina’s tellende fraai vormgegeven boek (Uitgeverij De Nieuwe Haagsche) is vanaf volgende week in de boekhandel te koop voor 24,50 euro.

Op weg naar een nieuwe burgemeester

Wim Deetman vertrekt per 1 januari naar de Raad van State. Dat betekent dat de Hofstad ongeveer drie maanden zonder burgemeester zit. Foto Mylène Siegers

De inwoners van Den Haag hebben tot donderdag een enquête kunnen invullen om aan te geven wat zij belangrijke eigenschappen vinden van hun nieuwe burgemeester. Via de Posthoorn en internet zijn volgens eerste tellingen al honderden vragenlijsten ingevuld. De procedure naar een nieuwe burgemeester kan dan echt van start. door

Elske Koopman

Wie denkt dat burgemeestersbenoemingen nog steeds via landelijk handjeklap tussen de verschillende politieke partijen wordt geregeld, loopt achter. In 2001 is de wet aangepast en hebben gemeenteraden veelal het laatste woord in de benoeming van hun voorzitter, tevens burgemeester.

De lobbyisten van de verschillende politieke partijen in de Tweede Kamer zijn er nog wel, maar hun werk is de afgelopen zes jaar sterk veranderd.

De burgemeesterslobbyisten in de Tweede Kamer beginnen meteen als ze weten dat er ergens in het land een burgemeesterspost vrijkomt. Zij zoeken geschikte kandidaten en vragen hen te solliciteren op de betreffende functie als de vacature wordt opengesteld. Dat vergt wel geduld, want de procedure kost veel tijd.

“Het werk begint als ik hoor dat er een

belangrijke vacature komt. Sommige mensen bellen mij, maar ik benader ook geschikte kandidaten met de vraag of ze willen solliciteren”, zegt VVD-kamerlid Willibrord van Beek. “Ik heb me goed verdiept in de profielschets en ben op zoek naar een goed bestuurder die ook zichtbaar en herkenbaar is voor de inwoners”, aldus Van Beek.

Oud-wethouder en PvdA-kamerlid Pierre Heijnen is voor Den Haag op zoek naar iemand uit ‘de Champions League’ binnen zijn partij. “Wij van het CDA zijn op zoek naar een kandidaat van kaliber die geknipt is voor het burgemeesterschap van Den Haag”, zegt CDA-kamerlid Jan Schinkelshoek. Dat de partijen al burgemeesters hebben in andere grote steden, speelt volgens Van Beek geen rol: “Daarover staat niets in de profielschets”. De lobbyisten zien het als competitie om topkandidaten te laten solliciteren, zodat de gemeenteraad genoeg keuze heeft. “Het is geen kartel dat de markt verdeelt”, aldus Heijnen.

De Kamerleden hebben al een lijstje. Namen worden niet genoemd. “Het is mijn lot daarover te zwijgen”, zegt Schinkelshoek. Van Beek sluit een oud-minister zeker niet uit. Geruchten gaan dat Jozias van Aartsen wel oren heeft naar de Haagse burgemeesterspost. Jan Pronk zou een goede kandidaat zijn, maar volgens Heijnen vindt de gemeenteraad hem mogelijk te oud.

Hofstad

In Den Haag kwamen de fractievoorzit-

ters begin juli bij elkaar voor een procedurevergadering. Zij besloten dat er geen referendum komt in de Hofstad, maar wel een vragenlijst voor de inwoners om hun mening te horen. De fractievoorzitters hebben een voorlopig profiel opgesteld. Daarin staat bijvoorbeeld dat Den Haag een gepassioneerd en ervaren bestuurder als burgemeester moet krijgen met visie op de stad en iemand die alle bewoners vertegenwoordigt.

Volgende week zaterdag komt het Presidium, het bestuur van de gemeenteraad, bij elkaar. “Wim Deetman is daar niet bij. Hij wil niets met de procedure rond zijn eigen opvolging te maken hebben”, zegt plaatsvervangend voorzitter van de gemeenteraad Koen Baart (PvdA). De antwoorden van de inwoners van Den Haag op de vragen zijn dan bekend en het Presidium vergelijkt de uitslagen. Van de antwoorden en het voorlopig profiel van de raad wordt een profielschets opgesteld. De gemeenteraad stelt deze vast in de raadsvergadering van 18 oktober. Bij die vergadering zit ook Commissaris van de Koningin van Zuid-Holland, Jan Franssen. Na het vaststellen van de profielschets is hij namelijk aan zet. Hij plaatst op 22 oktober een advertentie in de Staatscourant.

Geïnteresseerden krijgen vanaf dat moment drie weken de tijd om hun sollicitatiebrief te sturen aan Franssen.

van de gemeenteraad een aantal kandidaten uit de sollicitatiebrieven. Hij streeft daarbij volgens zijn woordvoerder naar een ‘evenwichtige vertegenwoordiging van politieke partijen’ als de kwaliteit van de sollicitanten het toelaat.

Die vertrouwenscommissie wordt op 18 oktober benoemd door de gemeenteraad en bestaat uit raadsleden. Het is de sollicitatiecommissie van de raad. De leden van deze commissie praten met de Commissaris van de Koningin over de kandidaten en voeren de sollicitatiegesprekken met de overgebleven sollicitanten.

Franssen zelf heeft dan al gesprekken met de mogelijke kandidaten gehad.

Half januari gaat de vertrouwenscommissie de brieven van de geselecteerde kandidaten ophalen bij de Commissaris van de Koningin.

Volgens Baart is het overblijven van acht kandidaten ‘redelijk normaal’ voor een eerste gespreksronde. Daarna volgt een tweede serie gesprekken met de beste kandidaten. Baart denkt dat er rond 1 maart een besloten raadsvergadering kan zijn waarin de vertrouwenscommissie de twee beste kandidaten bij naam noemt en voor één van de twee een voorkeur aangeeft. De raad stemt over deze keuze. Het laatste deel van de

vergadering is openbaar als de gemeenteraad bekendmaakt wie de voorkeur heeft. Deze naam gaat naar de minister van Binnenlandse Zaken die de burgemeester zal benoemen. Enkele jaren geleden werd ook de nummer twee nog bekendgemaakt. Daar is vanaf gestapt, omdat het voor de nummers twee niet leuk was zo bekend te staan.

Netwerk

Internationale ervaring is volgens Baart bewust geen vereiste voor de nieuwe burgemeester van de ‘Internationale stad van recht, vrede en veiligheid’. “Deetman wist veel van school, maar had geen dik internationaal netwerk. Dat heeft hij hier opgebouwd.” De mensen met internationale ervaring zijn ook zeker niet bij voorbaat afgeschreven voor de functie.

“Maar pas als we de brieven hier hebben, weten we wie hebben gesolliciteerd”, aldus Baart.

Deetman vertrekt per 1 januari naar de Raad van State. Dat betekent dat de Hofstad ongeveer drie maanden zonder burgemeester zit. In die tijd neemt locoburgemeester Jetta Klijnsma zijn taken waar als eerste burger en Baart als voorzitter van de Haagse gemeenteraad.

4Adver tentie3

Evenwichtig

“Den Haag is een prachtige stad, dus wij verwachten dat vele prominente en minder prominente bestuurders, politici en anderen een sollicitatiebrief zullen schrijven”, stelt de woordvoerder van Franssen. Elke Commissaris van de Koningin pakt de soll i c i t a t i e p ro c e d u re op zijn of haar eigen manier aan. Franssen zal voor Den Haag op verzoek van de gemeenteraad vooral kijken naar de bestuurlijke kwaliteiten van de kandidaten.

Franssen selecteert in overleg met de vertrouwenscommissie

De woningen van Deze week: • Marktweg • Parallelweg

Transvaal Transvaal

• • • • • • • • •

Laakkwartier 3 Centrum 2 Centrum 3 Laakkwartier 3 Bezuidenhout 3 Laakkwartier 4 Benoordenhout 2 Zeeheldenkwartier 2 Ypenburg 4

Sinjeur Semeynsweg Zoutkeetsingel Lutherse Burgwal Bresterstraat Joan Maetsuykerstraat Drijfriemstraat Weissenbruchstraat Zoutmanstraat Oude Klopsteen

3 kamers 3 kamers kamers kamers kamers kamers kamers kamers kamers kamers kamers

gestoffeerd gestoffeerd

NIEUW uitstekende staat

gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd

NIEUW uitstekende staat goede staat NIEUW gerenoveerd NIEUW goede staat goede staat NIEUW

490,- excl 590,- excl 595,615,625,625,640,650,650,700,1.180,-

excl excl excl excl excl excl excl excl excl

MeeR Dan 150 HUURwoningen DiReCT BeSCHikBaaR BeHeeR vanaF 2,5% / veRHUUR gRaTiS Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl / info@duinzigt.nl zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

6

Interview

Vrijdag 28 september 2007

Een leven tussen kantoo

Zeventig wordt hij deze week. Rob Agerbeek, ooit in het theaterprogramma ‘The Grand Boogie Woogie Train aangekondigd als de ‘kleinste van het stel met de sterkste linkerhand’, nog altijd volop ‘in the running’ met zijn jazztrio terwijl er drie cd’s op uitkomen staan’ (‘Blue Jack Jazz records’): twee oudere opnames, met George Coleman en met Ann Burton, plus een spiksplinternieuwe met trompettist John Marshall, ‘Almost blue’.

door

Bert Jansma

Iedereen kent de verhalen van jonge jazzliefhebbers die in ‘plus fours’ of korte broek op hun knieën lagen voor de ramen van de Vliegende Hollander aan de Gevers Deynootweg om daar bij Pia Beck hun eerste jazznootjes te plukken. Bij Rob Agerbeek lag dat nét even anders. Geen Geschwärm met Pia Beck. Die vond hij wel leuk, maar te Winnifred Atwell-achtig. Het ging hem om pianist Rob Madna, die er in de pauze mocht spelen. “Ik weet het eerste

stuk nog dat ik daar van hem hoorde, ‘Just one of those things’. Met Dick van de Capelle op bas en John Engels op drums. Hij is voor mij een van de grootste voorbeelden geweest”.

Rob Agerbeek, geboren in Batavia, kwam op z’n zeventiende naar Nederland. Hij was hier al eerder geweest toen zijn vader, werkzaam bij de KPM, de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij, hier op verlof ging (‘een koude neus

halen’). Net voor de Duitse inval ging de familie via Marseille terug. In Batavia gaf zijn moeder pianoles. “Zo’n veertig leerlingen per week”, weet Agerbeek nog. “Uit nood, want vader was op zee gebleven omdat zijn schip was gecharterd door de geallieerden. Ik ben groot gebracht met Chopin, Rachmaninoff, Rubinsteins ‘Melodie in F’.

Maar ik speelde liever buiten. ‘Van dat buitenspelen word je alleen maar bruiner’, zei m’n moeder, ‘jij moet ook maar

op pianoles’. Ik heb anderhalve les van haar gehad. De toonladder van G moest ik overdoen, want ik speelde de Fis niet. ‘Daar komen we op terug’, zei ze. Ze moet er nóg op terugkomen. Ik kwam terecht bij háár oude lerares, juffrouw Cordesius. Die zat in een schommelstoel, met lorgnet op en naast haar een lineaal. Als ik iets fout deed, kreeg ik een tik. Die piano-opleiding was een mislukking. Ik moest er door de meid voor van de daken gehaald worden:

Vilan

or en jazz Op reis

“Je moet gaan baden, je moet naar les’.

Maar op straat hoorde ik uit de huizen Tommy Dorsey en Jo Stafford, ‘Yes indeed’.

Mijn moeder zelf speelde stiekem wel eens swing op haar ‘jours’. Ellington of ‘Kitten on the keys’. Mijn vader vond die muziek maar niks, rommelig. En m’n opa zei: ‘Als je maar nooit die negermuziek speelt’”.

Neef Hein

In Nederland werd het een heleboel negermuziek voor Robbie Agerbeek. Met z’n neven naar het Haags Lyceum en het Nederlands Lyceum, schoolfeesten met Dixielandorkesten. De Dutch Swing College in het Kurhaus Paviljoen, het orkest waar hij vanaf 1999 zelf, meer dan zes jaar lang, deel zou uitmaken. Het begon voor Agerbeek met de boogie-woogie die hij leerde kennen via zijn neef, pianist Hein van der Gaag. De muziek van Albert Ammons, ‘Meade ‘Lux’ Lewis, Pete Johnson, Jimmy Yancey. De perfecte boogie-linkerhand werd zijn handelsmerk. De verdubbelde baslijn in achtste noten en daar een ritmisch zo onafhankelijk mogelijke rechterhand tegen in. Hij werd de Bovenbaas van de Boogie en hij krijgt er nog steeds de handen voor op elkaar. “Mijn zonde”, lacht hij. Hij won er al snel prijzen mee. Met Koos Monfoort (nu Square Jazz Band) op bas en Gery Teekens (eigenaar van het internationale jazzlabel Criss Cross) op drums. Het begin. “Ik rolde het beroepsleven in. Met de Haagse pianist Lo Blotkamp (nu deel uitmakend van onder andere het orkest van Andrei Serban) naar Zweden liften, want daar was veel jazz, en er gingen spannende verhalen van Zweedse meisjes en ouders die het best vonden als je bij ze in bed kroop. Nou, dat viel allemaal wel mee. Maar in een jazzclub in Stockholm, bij baritonsaxofonist Lars Gullin speelde ik schuchter een boogiewoogie.

Gullin hoorde me, legde me het akkoordenschema van ‘Darn that dream’ uit, en ik speelde het, op mijn manier”.

Scheherazade

In West-Europa waren nog volop dansorkesten. En Agerbeek kwam daar terecht. Met de Peggy Miller-band naar Duitsland, met de Gert Höll-band voor de officieren van Shape Head Quarters in Versailles. In Nederland kwam een

Ik ben groot gebracht met Chopin, Rachmaninoff, Rubinsteins ‘Melodie in F’.

Maar ik speelde liever buiten. telefoontje van bassist Jacques Schols: Cees Slinger had een ‘vaste baan’ aangenomen bij de Hiswa en ging weg bij de Diamond Five. Of Agerbeek zijn plek achter de piano in wilde innemen: “Dat was promotie. Spelen in Scheherazade in Amsterdam. Eindelijk met een groep die aan mijn verlangens beantwoordde”. Daarna kwamen al de grote namen.

Don Byas, Ben Webster, Hank Mobley, Dexter Gordon, Johnny Griffin, Cecil Payne, Jimmy Witherspoon. Hij speel-

7

Varia

Vrijdag 28 september 2007

Mijn vader vond die muziek maar niks, rommelig.

En m’n opa zei: ‘Als je maar nooit die negermuziek speelt’ de met allemaal. “Ik zou optreden met saxofonist Gene Ammons, de zoon van boogie-grootheid Albert Ammons. Ik maak van tevoren mijn vingers wat los met een boogie-woogie. Voel ik opeens een kolenschop van een hand op m’n schouders en hoor de ontroerde stem van Gene: ‘Hey man, you’re playing my Dad’ “. In 1972 speelde hij in Naaldwijk met Dexter Gordon én Ben Webster.

Die twee lagen elkaar niet. Ze begonnen aan ‘Body and soul’ en Dexter buigt zich naar Agerbeek en zegt: ‘My way, please’. Dat was dan op de Coltrane-manier. Agerbeek deed ’t trouw. Maar Webster was woest. De twee tenorgiganten hebben elkaar de hele tournee niet meer aangekeken.

Jenever tje -met-suiker

Op het North Sea Festival leert Agerbeek pianist Tommy Flanagan kennen. “Paul Acket belde me jaren achtereen op om loslopende Amerikaanse jazzmusici met mijn trio te begeleiden, Eddie ‘Cleanhead’ Vinson, Frank Foster, Clark Terry.

Ik loop op een zondag in het Bel Air-hotel en iemand vraagt me of ik een bank weet die open is. Blijkt dat Tommy Flanagan en zijn vrouw geld nodig hebben. Dus ik met ze naar het station en uiteindelijk bij me thuis. Mevrouw Diana Flanagan het huis bekijken en Tommy achter een jenevertje met suiker. Hij heeft hier nog op de vleugel gespeeld. Word ik de dag erna opgebeld door Jan Hoogenboom die toen een platenzaak op de Denneweg had.

‘Rob, moet je nou ’s horen’ zegt hij, ‘weet je wie ik in de zaak had? Tommy Flanagan en Count Basie, met hun vrouwen’.

Flanagan kocht er mijn nieuwe plaat, ‘Keep the change’. En toen Basie dat zag, zei hij: ‘Geef mij er ook maar een’ ”. Rob Agerbeek schatert het uit: “Stel je voor: geef mij d’r ook maar een”. Hij betwijfelt of Basie ’m ooit gedraaid heeft, maar de anecdote is een favoriet.

Beretrots

En toen kwam Art Blakey. De leider van de wereldbefaamde Jazz Messengers zat in Europa zonder pianist. Die was in Londen met verkeerde dingen in z’n koffer blijven steken bij de douane. Blakey zocht een vervanger met een Horace Silver-achtige benadering. De Amerikaanse drummer Art Taylor woonde in die tijd in Luik, kende Agerbeek en adviseerde Blakey hem te bellen. Agerbeek: “Ik durfde eerst niet, ik dacht: je kent die arrangementen niet, je kan alleen maar afgaan. Impresario Wim Wigt zei: ‘Nou ja, dan niet’. Maar Art Taylor belde me en zei: ‘Als je het niet doet, recommandeer ik je nóóit meer’. Hij heeft me over de streep getrokken”. Het werd een tournee door Europa. Blakey vroeg hem waar hij al die muziek geleerd had, ‘Along came Betty’, ‘Moanin’, ‘Whisper not’ en de ‘Blues march’. Van m’n vrienden, zei Agerbeek, van m’n platen. Want zijn leermeesters staan bij hem in de platenkast. “You know what”, zei Blakey, “we hebben dezelfde lengte, but I am the only one who walks like a duck”. En Blakey vroeg hem of hij bij de band wilde blíjven. Een hoogtepunt in zijn carrière, zegt Agerbeek, nog altijd beretrots. Maar hij deed het niet. Want Agerbeek had een báán. En het grappige is dat een veel-

Op zaterdag kreeg ik een idee, op zondag werd het een plan en de dag erna, dat was maandag, begon ik een schema op te stellen. Zo worden avonturen geboren. Niet door af te wachten wanneer het grootse en meeslepende leven eens voorzichtig aan de deur klopt, “pardon, iemand thuis?”, nee, denken en doen. zijdige pianist als Agerbeek, swingend van boogie naar hardbop, altíjd die baan heeft gehad. Ondanks theaters, clubs en tournees. Hij is nooit honderd procent beroeps geworden.

De Nuts

Agerbeeks eerste baan in de tijd van dan het ene, dan het andere dansorkest, kreeg hij via uitzendbureau De Econoom in de Oranjestraat. Een tijdelijke baan bij de Nuts, in ziektekostenverzekeringen. Hij werd er aangenomen voor vier maanden; hij zou er vast tot zijn VUT in 1997 blijven. “Ik ging trouwen. En m’n schoonvader vroeg: ‘Ben je van plan om te blijven zwerven?’, want een jazzpianist vond hij maar niks. Hij zou me wel aan een huis helpen. Ik kon toen naar Oostenrijk, met een orkest dat Mongo Santamaria-achtige dansmuziek speelde.

Leuk. Maar toch te onzeker. Dus ik bleef bij de Nuts. In de tussentijd ben ik heel vaak gevraagd. Door Charlie Nederpelt voor het Vara dansorkest bijvoorbeeld.

Ik zat al een paar jaar op kantoor, wilde m’n pensioenopbouw niet onderbreken, want wat dat betreft ben ik traditioneel, ik houd wel van vastigheid. Nederpelts aanbod was mooi, maar dan word je ook

Flanagan kocht mijn nieuwe plaat, ‘Keep the change’.

En toen Basie dat zag, zei hij: ‘Geef mij er ook maar een’ weer zo’n broodmuzikant die om vijf voor twaalf gaat lunchen en die daarna Johnny Jordaan en Tante Leen moet begeleiden en af en toe eens jazz mag spelen.

Ik begon in die tijd ook met mijn eigen kwintet en dat was me meer waard”.

Dus werd het voor Agerbeek een leven lang de constructie van overdag op kantoor, ’s avonds de jazz.

En vrij vragen voor de tournees met de Dixieland Pipers of de Dutch Swing College naar Nieuw Zeeland, Australië, Azië.

Agerbeek: “Toen ik een keer op vakantie wilde met vrouw en kinderen, zeiden ze bij de Nuts verbaasd: “Vakantie? Je hebt nog maar drie dagen”. Zijn laatste orkestwerk was bij de Dutch Swing. Waar hij op die dansavonden van toen, pas kort in Nederland, op schoolfeestjes, meisjes in pettycoat, jongens in C&A-pak, naar had geluisterd. “M’n laatste avontuur”, zegt Agerbeek. “Ik werd meteen op transport gesteld naar Australië. Op den duur, als we weer in een vijfsterrenhotel kwamen, met video en cd-apparatuur op de kamer, vroeg ik me al meteen af hoe laat we zouden gaan eten. In Londen, in Litouwen, in Italië aan het Garda-meer zat ik uit het raam naar buiten te staren: ik wil naar huis. Wat dat betreft, dacht ik, heb ik eigenlijk het verkeerde beroep gekozen. Ik had heimwee. En ik dacht aan de leuke jobs met mijn trio, met muziek met een heel eigen zeggingskracht, die ik in de tussentijd moest missen. Ik had geen spijt hoor, maar ik vond het toch wel zonde. Want natuurlijk ben ik niet wars van een groot publiek en applaus. Maar muziek moet ook je passie blijven. Dan is het heerlijk”.

Ik wil naar New York. In april, want dan is het daar lente. Bereisd ben ik nauwelijks, dus het continent verlaten is op zich al een avontuur. Zelfs in nabije steden als Londen red ik me alleen met geluk en het telefoonnummer van de politie in de handtas. Dat nummer is mijn Plan B ingeval Plan A verkeerd uitpakt. Zonder plan ben ik nergens, dan weet ik niet wat ik met de dag aanmoet, laat staan met mijn leven. Een plan heeft een doel, het schema zegt hoe dat doel bereikt kan worden. Dan lukt het.

In New York staat de oudste boksschool ter wereld: Gleason’s Gym. Alle beroemde mannen van Amerika en omstreken hebben er getraind. Dus daar wil ik heen om les te nemen, ze hebben voor mensen als ik losse uren van een personal trainer. Sinds een jaar neem ik boksles en ‘t is ontzettend moeilijk, al vorder ik

wel. Er is nog een lange weg te gaan, zo lang, dat ik de Olympische Spelen niet haal, volgend jaar niet en in de eeuwigheid daarna evenmin. Gleason’s Gym dus. Omdat het kan. “Er komt één keer per jaar een blanke”, zei de bokser die mij privé-les geeft en hij keek me een beetje bezorgd aan. “Het gaat er hard aan toe, hoor”. Ik knikte ja, ongetwijfeld, ik hoop het en als het zover is, zal ik er klaar voor zijn.

Thuis telde ik de maanden die me resten tot april. Daarna de weken. Op mijn keukenkastje hangt nu een overzicht.

Het is een kwestie van terugtellen. Anders trainen in de sportschool, spieren ontwikkelen kost de meeste tijd. Dan werken op techniek, op combinaties van stoten, schaduwboksen voor de spiegel.

In januari beginnen met hardlopen om de conditie op te vijzelen. Tegenstanders zoeken die sterker zijn dan ik, om tijdens het sparren van te leren.

“Mensch, durf te leven” zingt Willy Alberti me toe en ik durf het opeens, het kan me niks meer schelen dat het herfst en winter wordt in Nederland, straks komt het voorjaar en dan ga ik naar New York.

Dromen hebben daden nodig.

Vilan

van de

Loo

Marcella Mesker weg bij Siemens Open Toernooidirecteur Marcella Mesker heeft deze week besloten om afscheid te nemen van het Siemens Open. De organisatie van de Challenger in Scheveningen is niet meer te combineren met haar werk als onder andere tennisverslaggever op radio en televisie.

Mede-toernooidirecteur Ivo Pols zet de organisatie van het Siemens Open de komende jaren alleen voort. Marcella Mesker blijft nog wel nauw betrokken bij het evenement, met name op het gebied van de sponsorwerving.

Mesker kijkt terug op een mooie periode: “Ik heb de afgelopen vijftien jaren veel geleerd en ben trots op het evenement dat Ivo en ik samen hebben neergezet.

Ik ben er van overtuigd dat het Siemens Open ook de komende jaren onder leiding van Ivo het succes zal continueren.

Ik wil graag iedereen bedanken die een bijdrage heeft geleverd aan dit unieke evenement: spelers, medewerkers, sponsors, de Gemeente Den Haag en met name onze titelsponsor Siemens Neder-

land. Met allen heb ik de afgelopen jaren met veel plezier samengewerkt”.

Marcella Mesker was vijftien jaar betrokken bij het Siemens Open, waarvan veertien jaar als mede-toernooidirecteur.

Samen met Ivo Pols was zij verantwoordelijk voor de groei van de ATP-Challenger op de Mets Tennisbanen en het binnenhalen van de ATP-Challenger Award 2006 alsmede de Promotieprijs van Den Haag.

4Adver tentie3

Help kinderen!

Koop kaarten en cadeaus van Unicef.

Online bestellen kan ook:

www.unicefshop.nl

UNITE FOR CHILDREN

UNITE AGAINST AIDS

Muffins, mode en muziek voor het goede doel door Floor de

Booys

Thee drinken en taart eten voor het goede doel in Le Meridien Hotel Des Indes. En onder het genot van al dat lekkers op de hoogte worden gehouden van de laatste modetrends van modehuis Bandolera en genieten van een muzikaal optreden van jong talent Debora Hulskamp en Dorien van de X-factor. Dat alles bovendien gepresenteerd door vakvrouw Mariska Hulscher.

De dames van de Ladies Circle Den Haag weten wel hoe ze het nuttige met het aangename kunnen combineren. Het is inmiddels zelfs een beproefd recept want voorgaande jaren hield de damesclub ook al een smakelijke bijeenkomst in het chique in-en-in Haagse hotel. De opbrengst kwam ook toen ten goede aan Stichting Pink Ribbon. Deze stichting organiseert namens de Borstkanker Vereniging Nederland, in samenwerking met het Koningin Wilhelmina Fonds, in oktober voor de vijfde keer de Nederlandse Borstkankermaand. In deze maand wordt de aandacht gevestigd op alle facetten van borstkanker, van preventie tot behandeling en niet te vergeten de emotionele gevolgen van de ziekte. Want een borst moeten missen, is niet niks. Het geld dat tijdens de borstkankermaand wordt opgehaald, wordt ingezet voor wetenschappelijk onderzoek.

Vorig jaar kon de Ladies Circle Den Haag – kortweg LC25, omdat ze de vijfentwintigste kring in Nederland zijn – al vijftienduizend euro doneren aan Pink Ribbon en dit jaar hopen de dames daar twintig van te kunnen maken. De high tea staat gepland voor zondag 7 oktober aanstaande en de voorbereidingen zijn dus in volle gang. “Ja, we zijn er wel zoet mee”, vertelt Jorie Groot Wassink, van de Haagse cirkel.

“We hebben het allemaal al druk met werk en gezin, dus het organiseren van zo’n groot evenement moet in de avonduurtjes en weekenden gebeuren. Geen sinecure, maar we krijgen er elke keer zo’n kick van als het weer gelukt is, dat we er toch mee doorgaan”. Het goede doel werkt ook stimulerend. “Gelukkig hebben we geen van allen zelf borstkanker, maar we kennen allemaal wel via via een vrouw die het heeft of heeft gehad. Het kan ons allemaal overkomen, dat realiseren we ons alle dertien maar al te goed”.

Groot Brittannië

Het fenomeen Ladies Circle begon in 1936 in Groot Brittannië – waar anders – als een club van vrouwen wier echtgenoten lid waren van de Round Table, een soort Rotary Club. Tegenwoordig staan de vrouwen zelf hun mannetje en zijn er overal

9

Varia

Vrijdag 28 september 2007

‘Ogen en oren in de wijk’ leren van Spijkenisse Leden van Haagse Buurt Interventie Teams (BITs) zijn op bezoek geweest bij hun collega’s in Spijkenisse.

Stichting Boog organiseerde het uitje en medewerkers van Haagwonen gingen mee. door

Elske Koopman

“Stichting Boog heeft de begeleiding van vrijwilligers in handen en zij hebben het initiatief genomen. We wilden ook iets leuks doen voor de Buurt Interventie Teams. Het zijn vrijwilligers en die moet je koesteren”, zegt Josha Veenker, manager frontoffice van Haagwonen.

De BITs zijn de ogen en oren in de wijk.

De vrijwilligers wandelen door de wijk.

Ze bezoeken plekken die bekend staan als onveilig, zoals pleintjes, de omgeving van een winkelcentrum en sloopcomplexen. Ze praten met bewoners en passanten en horen klachten aan over overlast en criminaliteit. Enkele Haagse wijken, zoals Morgenstond, hebben al zulke teams. Ook in Spijkenisse zijn ze actief. “Dertien van onze mensen hebben daar meegelopen in een ronde zoals ze dat hier doen. Het was een vakinhoudelijk uitje. Ze hebben vooral gekeken naar wat je zoal tegenkomt in de praktijk”, zegt Veenker.

Lastiger

Thee drinken en taart eten voor het goede doel in Des Indes. Foto Otto Snoek ter wereld cirkels van vrouwen tussen de 26 en 45 jaar. “De Haagse cirkel is met dertien leden een kleintje, er bestaan veel grotere maar ja, zie die drukbezette vrouwen maar warm te krijgen voor nog een extra verplichting”, verzucht Jorie. Toch staat er genoeg tegenover, vindt ze. “Vriendschap, eerlijkheid, openheid en het versterken van het besef dat ieder lid op haar eigen wijze de gemeenschap behoort te dienen, staan bij ons hoog in het vaandel. Ik heb zeer waardevolle vriendschappen aan de cirkel te danken en ik vind het stimulerend om maatschappelijk actief te zijn. Als je een gezin hebt en je werkt, draai je al snel alleen maar in je eigen kringetje rond.

TerugBlik Trots noemden de Hagenaars hun stad voor de oorlog wel ‘oliestad’. Er huisden immers een paar grote aardoliemaatschappijen in de stad, zoals de onvervalst Haagse Bataafsche Petroleum Maatschappij en de van origine buitenlandse Aramco en Esso. Met hun grote kantoorgebouwen domineerden ze de toentertijd lage Haagse skyline. Denk maar eens aan de Rode Olifant van Esso aan de Benoordenhoutseweg bij het begin van de Utrechtsebaan en de Shell-gebouwen, ook in het Benoordenhout.

Maar wist u dat er ook daadwerkelijk olie is gevonden en gewonnen in onze stad? Het olieavontuur begon op 16 juni 1938 aan de Mient in het schooltuintjescomplex. Wethouder C.R. van der Bilt had daar net de tentoonstelling ‘Zo werken Nederlanders in Indië’ geopend. De BPM had er een complete boorinstallatie neergezet en de boormeester was maar eens aan het boren geslagen. Wie schetst zijn verbazing toen hij de boor uit het boorgat haalde en in het grondmonster sporen van olie vond. “Olie gevonden”, rapporteerde hij zijn chef direct, “onder de Mient.” Natuurlijk geloofde die zijn ondergeschikte niet. Het moest vervuiling van de installatie zelf zijn. Maar nader onderzoek wees uit dat de boorkern wel degelijk ‘zwarte, taaivloeibare asphaltsporen’ bevatte ‘met lichtbruine impregnaties in het gesteente’. En dat op de betrekkelijk geringe diepte van 464 meter. Dat beloofde wat. Er was in Nederland voor de oorlog nog maar op twee andere plek-

Dankzij de cirkel is mijn horizon breder geworden. Ook omdat je allemaal verschillende vrouwen ontmoet”. De dames zijn het er onderling roerend over eens dat ze meer willen zijn dan een soort veredelde breiclub. “We zoeken echt elke keer een uitdaging, iets waar we wat van opsteken en enthousiast onze schouders onder kunnen zetten. Het moet natuurlijk wel met Den Haag te maken hebben”.

Ve r a d e m i n g

Maar het is vanzelfsprekend niet alleen maar koek en ei tussen de dames. “Nee, er zijn wel eens spanningen. Zeker rond de organisatie van zo’n groot evene-

Foto’s uit het Haags Gemeentearchief

Foto: W.G. Verhoef, 1954

ment merk je dat er soms sprake is van rivaliteit of gewoon van ergernissen.

Maar ja, dat hoort er ook wel bij. Als het ons is gelukt, staan we daar wel mooi met zijn dertienen te stralen”. Jorie heeft zelf drie dochters en ze hoopt dat ze haar enthousiasme voor de Ladies Circle aan hen over kan brengen. “Een club vrouwen bij elkaar is echt een verademing. Ik werk met allemaal mannen op kantoor, daar is niets mis mee. Maar vrouwen onder elkaar is toch een heel andere sfeer. Een warm bad”.

Kijk voor meer informatie op: www.ladiescircle.nl.

door

S t a l & Va n D o o r n

ken olie in de grond aangetroffen, in Corle in de Achterhoek en in America in Brabant, maar beide zonder enige kans op winstgevende winning. Met de dreiging van oorlog voor de deur ging de zoektocht naar het zwarte goud in de omgeving van Den Haag echter op een laag pitje door. Na de oorlog veranderde dat. Seismologisch onderzoek met ondergrondse ontploffingen moest de Zuid-Hollandse bodemstructuur in kaart brengen. En waar de kans op een olietreffer groot was, werden boortorens ingezet. In de driehoek tussen Den Haag, Rotterdam en de zee boden ze een vertrouwd aanzicht. De huizenhoge installaties verschenen in de duinen bij de Vogelwijk en Loosduinen, in Marlot en Mariahoeve en even buiten de gemeentegrenzen in Rijswijk en Wassenaar. Na een positief boorresultaat werden ze vervangen door ja-knikkers. In 1953 kwam bij Rijswijk de eerste aardolie aan de oppervlakte, in Wassenaar in 1956. Oliepijpleidingen zorgden voor het transport uit de wingebieden naar het speciale laadstation aan de Loolaan in het Bezuidenhout. De olie werd daar verzameld in tanks, met een opwarminstallatie op temperatuur gehouden en vervolgens tweemaal per dag met goederentreinen naar de raffinaderij in Pernis vervoerd.

De olie onder de Mient bleek trouwens niet explorabel. Er zat te weinig in de grond. Maar de vondst heeft wel de stoot gegeven tot een heus olieavontuur in de Haagse dreven.

De Haagse BITs werden in Spijkenisse begeleid door Hans Mink van het project Wijkveiligheid. “Bij ons loopt het goed.

Ze kwamen hier kijken hoe onze opzet is, hoe we vrijwilligers werven en ze aan ons binden”, zegt Mink. Hij kreeg tijdens het meelopen de indruk dat de wijken in Den Haag wel wat lastiger zijn dan in Spijkenisse. Hij was wel benieuwd naar de situatie hier en kreeg meteen een uitnodiging voor een tegenbezoek half maart.

“Dan kunnen we de situatie bekijken en ter plaatse tips geven”, zegt Mink. Een algemene tip heeft hij al. “Communicatie is erg belangrijk. In kranten en huisaan-huisbladen moet je het BIT bekend maken en naar bewonersavonden gaan.

Daar hoor je altijd eerst dat niemand het goed doet. Dan moet je zorgen dat de stemming keert. Je moet de bewoners duidelijk maken dat ze zelf iets aan de situatie kunnen doen met zo’n BIT.”

Haags blad voor groep 8 Om leerlingen van groep acht voor te bereiden op alle veranderingen die ze gaan meemaken, is er nu het blad ‘8up’.

Alle leerlingen van de laatste klas van de basisschool krijgen dit jaar voor het eerst het magazine. In de 8up wordt stilgestaan bij de voorbereiding op de CITO-toets, nadenken over de vervolgopleiding, het kiezen van de nieuwe school en het afscheid nemen van de meeste klasgenoten en de basisschool.

Markthof viert 40-jarig bestaan De Markthof bestaat veertig jaar. Dit jubileum wordt gevierd met een standwerkers concours. Op zaterdag 29 en zondag 30 september komen de twintig beste standwerkers van Nederland naar de Markthof om diverse artikelen te demonstreren en op een bijzondere manier te presenteren. Het concours wordt gehouden op de Gedempte Gracht, Bezemstraat, Rabbijn Maarssenplein en Voldersgracht. Het evenement begint zaterdag om 10.30 uur en zondag om 12.00 uur.

Wijkberaad Laak wint Burgerschapsprijs Stichting Wijkberaad Laak-Centraal heeft de eerste Haagse Burgerschapsprijs gewonnen. Deze prijs is in het leven geroepen om burgerschap in de stad te bevorderen. Leo Olffers van het wijkberaad, ontving de prijs uit handen van minister Ella Vogelaar(Wonen, Wijken & Integratie). Stichting Wijkberaad Laak-Centraal ontving een bronzen beeld en 25.000 euro om het bestaande initiatief uit te bouwen of met een nieuw initiatief te komen.

8PSE OV TVQQPSUFS 3FLFO BG NFU TQJFS[JFLUF (JSP

XXX TQJFSFOWPPSTQJFSFO OM 7Y U[UVGGO KP FG DGUVG JCPFGP -CPVQQTXGTJWK\KPI TGQTICPKUCVKG WKVDTGKFKPI KPMTKORKPI QH QRUEJQPKPI! /M MAAR MET DE DEUR IN HUIS TE VALLEN UW )#4 APPARATUUR

/NS DIENSTENPAKKET s 4RANSPORTKLAAR EN OPERATIONEEL MAKEN VAN COMPUTER SYSTEMEN EN ANDERE INFORMATIETECHNOLOGISCHE APPARATUUR

IS DE BACKBONE VAN UW ORGANISATIE 3TELT U ZICH DE SCHADE

s 6ERVAARDIGEN VAN VAN NAAR EN PATCHLIJSTEN

AAN UW BEDRIJF EENS VOOR ALS NA EEN VERHUIZING BLIJKT DAT

s !ANLEGGEN WERKPLEKBEKABELING

UW SYSTEEM OPEENS GEEN TEKEN VAN LEVEN MEER GEEFT

s 6OLLEDIG WEGWERKEN VAN BEKABELING

/F WANNEER UW NETWERK VANWEGE ONGEMERKTE VERVUILING

s 4ESTEN OF AANPASSEN CONl GURATIE

EEN WEEK LAM KOMT TE LIGGEN $OOR 4RAJECT )4 2ELOCATION

s )N EN UITBOUWEN SERVERRUIMTES

3ERVICES EN 4RAJECT )4 #LEANING 3ERVICES IN TE SCHAKELEN

s %XTERN REINIGEN VAN PC S EN RANDAPPARATUUR

VOORKOMT U DIT SOORT NACHT MERRIE SCENARIO S

) # 4 2 % , / # !4 ) / . 3 % 2 6 ) # % 3

5RQV VQ 5RQV 1P 5RQV 5GTXKEGU

)#4 #,%!.).' 3%26)#%3

4RAJECT )4 " 6 \ -OEZEL " \ #6 $EN (AAG \ 4 42!*%#4)4 \ & &!842!*%#4)4 \ % MVS TRAJECT IT NL \ WWW TRAJECT IT NL

11

Opinie

Vrijdag 28 september 2007

Aanhoudende kritiek op plannen bij Congresgebouw Het hoofd educatie in het Haags Historisch Museum is een tijdje terug haar riante werkkamer kwijt geraakt. Ze is nu aanmerkelijk kleiner gehuisvest, want in die oude ruimte is een leslokaal gerealiseerd waar dagelijks scholieren onderricht krijgen over onze parlementaire democratie. Daar wordt uitleg gegeven over ons staatsbestel, er worden films vertoond en er komen kamerleden op bezoek om over actuele items met jonge mensen in debat te gaan.

Het streven is op die manier zo’n 8000 scholieren per jaar voorzichtig wegwijs te maken in de politiek van Tweede en Eerste Kamer, van kabinet en parlement, van wetgevende en uitvoerende macht.

Fase 1 noemen ze dat in het Haags Historisch Museum en daarmee wordt bedoeld fase 1 van het Huis van de Democratie. Dat Huis van de Democratie staat erg in de belangstelling op het moment. In de strijd om het Nationaal Historisch Museum, een overzicht van onze nationale geschiedenis volgens de ijkpunten van de historische canon, is ‘het huis’ wat in de vergeethoek geraakt. En dan te bedenken dat het daarom eigenlijk allemaal begonnen was. Maar nu Arnhem er met de buit vandoor is gegaan, is de discussie opgelaaid en tot in de Tweede Kamer hoorbaar.

Wie in Berlijn de Rijksdag bezoekt, kan helemaal boven in de glazen koepel deze metropool overzien. Maar wie in het midden naar beneden kijkt, tuurt zo het parlement in. Op een lager niveau kijk je letterlijk over de schouders van de politici mee. De scholieren die in het kader van hun ‘dagje Den Haag’ een educatief bezoek aan de Tweede Kamer brengen, staan in de Lange Poten eindeloos in de rij om één voor één door de beveiligingssluis binnen te worden gelaten. Sinds de moord op Fortuyn is er nu eenmaal het nodige in Den Haag veranderd. Het streefgetal van 300.000 bezoekers is zodoende nog ver weg.

Dat Huis voor de Democratie zou al die jongeren op een eigentijdse, boeiende manier met ons democratisch stelsel vertrouwd moeten maken. Om de kloof tussen publiek en politiek te overbruggen. Een comité van vooraanstaande burgers maakt zich daar nu druk om, maar in het Haags Historisch Museum is fase 1 dus al van start.

Misschien blijft het een droomhuis en komt Den Haag niet verder dan dat ene klaslokaal. Maar hopelijk weet burgemeester Deetman hierin zijn reputatie van mannetjesputter waar te maken en krijgt hij voldoende handen op elkaar in de Tweede Kamer. Toont hij zich net zo vasthoudend als in de kwestie van dat verfoeide gebouw voor europol in het Statenkwartier.

Ve r s t e e g

C

a r

T

e u n

De komst van Europol naar het Haagse Congresgebouwgebied is sterk omstreden. Omwonenden – al dan niet verenigd in wijkcomité’s – en architecten verzetten zich tegen de plannen van de gemeente Den Haag. Nu het met de “samenspraak” niet wil lukken, zal de Raad van State het druk krijgen met een forse hoeveelheid bezwaarschriften gericht tegen de bouwplannen voor Europol. door

het Joegoslavië-tribunaal en het OPCWgebouw schermen zich juist af van het publiek. Zeker als Eurojust er nog bij komt en de taken van Europol verder worden uitgebreid zijn de stedenbouwkundige consequenties, maar zeker ook de gevolgen voor de bereikbaarheid, verkeer- en vooral parkeervoorzieningen voor de leefbaarheid van de omwonenden slecht.

Het is trouwens veelbetekenend dat de geplande nieuwbouw voor het hoofdkantoor van Eurojust, de organisatie voor justitiële samenwerking in Europa, niet in het concept-bestemmingsplan voorkomt.

Eind maart 2007 maakten burgemeester Deetman, staatssecretaris Albayrak van Justitie en de Rijksgebouwendienst bekend, dat Eurojust zich in Den Haag zou vestigen. Volgens de door partijen ondertekende intentieverklaring moet het nieuwe gebouw in het Congresgebouwgebied over vijf jaar klaar zijn.

Robbert Coops

Den Haag kent een groot aantal wijk- en buurtverenigingen. Sommige zijn goed georganiseerd en geoutilleerd, sommige hebben een wat minder professionele basis. Veel van deze organisaties – die draaien op bestuurlijke vrijwilligers – krijgen enige vorm van (financiële) ondersteuning van de gemeente of worden op andere wijze “gefaciliteerd” door omstreden organisaties als de Haagse Koepel.

Samen vormen buurt- en bewonersverenigingen en stichtingen een informeel netwerk, dat op verschillende niveaus met de gemeente overlegt. Voor wijk- of buurtoverschrijdende zaken zijn er zelfs aparte overlegstructuren gecreëerd, zoals het Gemeenschappelijk Schevenings Bewonersoverleg en het Adviesplatform Scheveningen. Of en in hoeverre wijk- en buurtverenigingen in principiële maar ook in praktische zin ooit delen van de Haagse bevolking in dat overleg en in hun standpuntbepaling kunnen representeren is een legitimiteitsvraag die eigenlijk nooit gesteld, laat staan beantwoord wordt. De huidige, informele wijze van belangenbehartiging wordt immers door de meeste, direct betrokkenen als nuttig gezien.

Sinds kort staat dat gehele overlegcircuit

De discussie en strijd over de komst van Europol zal zich – zoals het zich nu laat aanzien – verplaatsen naar de Raad van State. De kans op een gezamenlijke oplossing, op een “verdedigbaar” compromis, is van de baan. De onderlinge verhoudingen en communicatie tussen gemeente en enkele, direct betrokken wijk- of buurtverenigingen zijn gespannen; het overleg over de plannen voor het Congresgebouw is zelfs opgeschort.

De weigering om eerder aangedragen, alternatieve locaties voor Europol nader te onderzoeken was daarbij voor de bewonersorganisaties een breekpunt.

Dat betekent voor de invulling van dit kwetsbare, centraal gelegen gebied – het World Forum – niet veel goeds. Zolang de maatschappelijke acceptatie voor de geplande nieuwbouw ontbreekt zullen de juridische procedures een verlammende uitwerking hebben op de relatie tussen de gemeente en een – al dan niet representatief – deel van haar bevolking.

Het Joegoslavïe Tribunaal, pal naast het Congresgebouw, is ook niet bepaald een publieksvriendelijke instelling. Foto Harmen de Jong op tilt. Buurtverenigingen voelen zich niet begrepen en gesteund door het gemeentebestuur, voelen zich gefrustreerd en soms geschoffeerd. Een gezamenlijke protestbrief van begin augustus jl. met daarin tal van voorbeelden waarbij “de buurt” het om verschillende redenen moest afleggen tegen andere belangen en afwegingen is daarvan het recente bewijs.

Een inhoudelijke reactie van de gemeente is overigens nog niet bekend. De nieuwe vestiging van Europol, die gepland is in het World Forum Park, levert veel protest en discussie op. Er bestaat stevige en fundamentele kritiek, die vooral door de – direct betrokken – buurtvereniging Statenkwartier wordt georganiseerd. Maar ook omringende wijken – zoals Zorgvliet – hebben hun bedenkingen.

Dat het concept-bestemmingsplan voor het Congresgebouwgebied omstreden is, blijkt alleen al uit de ruim 40 overwegingen die door het Statenkwartier en andere organisaties op schrift zijn gesteld. Het

Guilty or not guilty Het is voor een advocaat buitengewoon onverstandig om tegen de rechter te zeggen dat je cliënt onschuldig is. Daarbij doet het er niet doe of hij werkelijk onschuldig is, zelfs al geloof je dat zelf ook. Juist dan moet je het niet zeggen. De rechter zal denken dat je geen beter verweer hebt. Op zijn best raakt hij in verwarring. Moet hij je maar op je woord geloven? En moet hij je de volgende keer weer geloven als je het roept? En als je het niet roept? Wil je dan eigenlijk zeggen dat je cliënt schuldig is? Niet aan beginnen dus.

Het beste is - en zo hoort het ook - om alle verweren namens de cliënt te voeren. ‘Mijn cliënt heeft bij de politie gezegd dat hij onschuldig is en houdt dat vol…’ De advocaat heeft persoonlijk niets met de zaak te maken en moet er ook persoonlijk dan ook niets van

vinden. In vrijwel alle zaken vertelt een cliënt zijn advocaat uiteindelijk wel in vertrouwen of hij het gedaan heeft. Vaak levert een bekentenis een lagere straf op. En je kunt maar beter bekennen als er overweldigend bewijs tegen je ligt, want anders krijg je extra straf omdat je liegt tegen de rechter. Dat heet ‘kennelijk leugenachtig’ verklaren. Je hoeft dus niet mee te werken aan je eigen veroordeling maar je mag ook niet tegenwerken.

Maar als de schuldige verdachte tegenover de rechter wil blijven ontkennen, moet je als advocaat zeer omzichtig manoeuvreren.

Zelfs uit je lichaamshouding mag niet blijken dat je ook wel weet dat hij schuldig is. Een pokerface opzetten dus. Niet zelden bekent de verdachte uiteindelijk toch op de zitting in het spervuur van vragen van de rechter.

Je kunt je zorgvuldig opgestelde pleitnota, waarin je uitlegt dat er geen flard van bewijs

gebied is een slechte locatie voor de beoogde hoofdvestiging met een omvangrijk veiligheidsrisico en kan veel beter bestemd worden voor publieksvriendelijke instellingen en woningen. Dat zou ook veel beter passen bij de huidige functies, zoals het Gemeentemuseum, het Museon, het Omniversum, twee grote hotels (Bel Air en Dorint) en het Congresgebouw zélf, waar niet alleen congressen worden georganiseerd, maar ook theatervoorstellingen worden gegeven; jaarlijks komen er honderdduizenden mensen.

In het onlangs – na de nodige protesten – gepubliceerde ontwerp-bestemmingsplan doet de komst van Europol de oorspronkelijke opzet van het gebied definitief kantelen naar een publieksonvriendelijk, afstotende en dreigende situatie. De publieksaantrekkende kernfunctie van het gebied conflicteert volgens de plannen opvallend met de geplande nieuwbouw.

De beoogde kantoren van Europol en Eurojust en de gewenste uitbreidingen van

Drs. Robbert Coops is voorzitter van de stichting wijkoverleg Zorgvliet

juridisch

Droomhuis

is dan meteen doorscheuren. Ik ken een zeer ervaren rechter die een ster is in het aftroggelen van een bekentenis. Zonder haar onafhankelijkheid te verliezen overigens. Met name jeugdige verdachten zijn niet tegen haar bestand. Zij neemt ze aan het handje langs de feiten. ‘En toen gingen jullie naar dat huis. Dat klopt toch?’ ‘Jantje bleef buiten staan en jij ging naar binnen om te stelen, ja toch?’ De vragen volgen elkaar razendsnel op, ze leunt wat over de tafel heen en kijkt de overdonderde verdachte strak aan. Maar de feiten kloppen. Ze wacht het antwoord nauwelijks af, maar voordat je het door hebt ligt er een bekentenis, heeft de verdachte het hele verhaal bevestigd, terwijl hij dat niet van plan was. Als ik bij binnenkomst in de rechtszaal deze rechter zie zitten, krijgt mijn cliënt een stevige por in zijn zij en voeg ik hem toe: ‘Je houdt je bek, anders doe ik je wat!’.

U

w

Bas Martens, advocaat

m e n i n g

©

Teun Berserik

Overzicht Het is begrijpelijk dat straten eens in de zoveel jaar open moeten worden gebroken voor onderhoud aan de weg, aan leidingen en rioleringen enzovoort. Dat de doorgaans zo drukke Mauritskade nu maanden lang ontoegankelijk is voor verkeer, mag vervelend zijn maar is onvermijdelijk. Maar is er werkelijk niemand op het stadhuis die enig overzicht bewaart van andere activiteiten in de buurt die ook gaande zijn? Weken achtereen waren er tegelijk met de blokkade op de Mauritskade wegwerkzaamheden op de Koningskade ter hoogte van het Malieveld. Het dus toch al verstopte verkeer op de Zuid-Hollandlaan dat niet in de verstopping voor de deur van het Provinciehuis hoefde aan te sluiten, maar links af sloeg, moest meteen om de hoek van twee banen samenvoegen naar een. Eigenlijk best knap om het verkeer alle kanten op zo vast te kunnen zetten.

Gelukkig is die ellende nu voorbij. Maar tegelijk is er nieuwe narigheid bijgekomen door het opbreken van de Oostduinlaan. De dagelijkse verkeersstroom op de Wassenaarseweg, die gedwongen is een andere route dan de Mauritskade te nemen en via die Oostduinlaan en Carel van Bylandtlaan wil uitwijken naar de Laan Copes van Cattenburgh zit helemaal klem. Zelfs na de spits staat het vast van de Raamweg tot aan de Van Hogenhoucklaan. Is het pure domheid, wonen de betrokken ambtenaren zelf in Zoetermeer of zit iemand op het stadhuis zich elke dag van pret op de knieën te slaan?

M. Slootweg

12

Uit

Vrijdag 28 september 2007

Open Huis in het

Dichter aan huis brengt poëzie dichtbij

Achter de kost

‘Gedichten moeten gaan leven’ Ontroerend, intiem, grappig of een beetje vals. Een gedicht maakt woorden persoonlijk. Toch staan ze heel afstandelijk in een boek en worden lezer en schrijver gescheiden door dat velletje papier. Vrouwkje Tuinman is één van de veertig dichters die de afstand verkleint. Ze brengt haar gedichten bij de Hagenaar thuis tijdens poëziefestival ‘Dichter aan huis’. door

Miranda Fieret

De formule van Dichter aan huis is op deze negende editie nog steeds ongewijzigd.

Veertig dichters lezen voor in Haagse huiskamers en ateliers. Organisator Ferry Simonis is trots op de line up: “Alle grote namen doen weer mee. In dat opzicht zijn

wij een heel populair festival. K. Schippers, Bart Chabot zijn bijvoorbeeld dichters waar ik blij mee ben”. Naast dichters die al eerder in Haagse huiskamers hebben gestaan, doet er ook nieuw talent mee. “Alexis de Roode en Harry Zevenbergen, de Haagse stadsdichter, doen voor het eerst mee.

Daarnaast brengen jonge dichters leven in de brouwerij, zoals Vrouwkje Tuinman”.

Zwar t

gat

Nog voor haar eerste bundel ‘Vitrine’ in 2004 uitkwam, stond Vrouwkje Tuinman al in een huiskamer tijdens ‘Dichter aan huis’. “Het was heel spannend. Ik had toen natuurlijk minder werk. Je ziet de mensen ook echt naar je kijken.

Wanneer je op een podium staat is dat anders. Dan praat ik tegen een zwart gat tegenover me en acteer ik de interactie”.

Inmiddels is Tuinman’s derde boek uit en is ze bezig met nieuw proza onder de titel ‘Buurvrouw’. Of ze nieuwe gedichten laat horen, hangt af van het publiek.

Tom Lanoye op de vorige editie van Dichter aan huis. Foto: Annelies Doorn

“Het ligt eraan wie er zijn. Ik probeer aan te voelen waar mensen behoefte aan hebben. Er zijn groepen die willen dat je heel geconcentreerd gedichten voorleest.

Pas daarna zien ze wel of er ruimte is voor vragen”. Maar de boog kan niet altijd gespannen zijn, vindt Tuinman.

“Het is best intensief om de hele middag naar gedichten te luisteren. Dan is een anekdote en een verhaal bij een gedicht best fijn”. Ook de dichters kost het veel energie. “Mensen willen alles weten.

Ze hebben zelf veronderstellingen en aannames over gedichten die ze graag met je delen. Ze willen weten of je wel van je dichterskunsten kunt leven, welke beroemde dichters je kent”.

Vrouwkje snapt dat de kunst van het voordragen niet voor iedereen is weggelegd.

“Soms wil je geen gesprekspartner zijn.

Dan wil je alle energie in de gedichten steken”. Toch zou ze haar voordrachten niet willen missen. “Ik heb het nodig.

Mijn gedichten moeten concreet worden, gaan leven”. Na een aantal jaren van voordragen, weet ze haar publiek wel in te schatten. “Het Haags publiek is anders”, vindt Tuinman. “Haags publiek is verwend, maar wel in de goede zin van het woord”, vult ze snel aan. “Mensen in Den Haag lezen veel en genieten er ook van. Het gaat ze niet om het imago, om gezien te worden.

Ze komen puur voor de dichters en hun werk”.

Dichter aan huis Zaterdag 29 en zondag 30 september in Den Haag. In het weekend van 13 en 14 oktober gaan de dichters naar Gent.

Dagkaart: € 22,50, weekendkaart: € 42,50 Voor meer informatie: tel.

070 346 57 86 en www. dichteraanhuis.nl

Poëzie op muziek in Museum Mesdag “Gedichten kun je zachtjes voor jezelf lezen, maar poëzie is nog mooier als je haar op muziek zet en zingt”, vindt componist Andries Clement.

Daarom heeft hij tien gedichten van de bekende dichter Maarten van den Elzen op muziek gezet. Samen met een koor laat de componist zondag de Madrigalen van Van den Elzen horen in de tuin van Museum Mesdag.

Andries Clement laat zondag 30 september verschillende disciplines en ook verschillende tijden samen komen in het museum.

Geïnspireerd door de madrigalen die in de zestiende eeuw in Italië zijn ontstaan, schreef hij een moderne versie van een dergelijke compositie die a capella wordt uitgevoerd. Het koor Musica Vocalis Uden brengt de composities onder leiding van dirigent Jeroen Felix ten gehore. In totaal zijn er tien gedichten op muziek gezet, die vierstemmig door 35 zangers worden uitgevoerd. Clement, die een indrukwekkende staat van dienst heeft als dirigent, was onder meer directeur van het Brabants

Conservatorium. Deze functie gaf hij op om zich meer aan het componeren van (koor)muziek te wijden. Hij vindt dat er te weinig moderne muziek voor koren wordt geschreven.

Het ritmische karakter van Van den Elzen’s gedichten past perfect in het concept van Andries Clement. In veel van Van den Elzens poëzie staan dagelijkse gebeurtenissen centraal. Hij werd geboren in 1954 in Uden en is sinds vorig jaar stadsdichter van zijn geboorteplaats. Inmiddels heeft hij acht dichtbundels op zijn naam staan. Naast schrijven promoot hij poëzie op verschillende vlakken. Zo las hij voor uit eigen werk tijdens het Lowlands Festival en Festival de Parade. Hij werkte mee aan diverse radioen tv-programma’s en samen met Gerrit Kouwenaar, Rutger Kopland, J. Bernlef en Jan Eijkelboom werkte hij mee aan de documentaire ‘Lapje Grond’ van Ben van Lieshout. In 1992 werd aan Maarten van den Elzen de Kunstprijs van het Academisch Genootschap te Eindhoven toegekend voor zijn eerste drie dichtbundels.

‘De Madrigalen van Maarten’ zijn gepubliceerd in een cassette met een dichtbundel, bladmuziek en een cd. In de bundel staan ook drie zeefdrukken van de kunstenares Genoveef Lukassen. Deze publicatie is in oplage van slechts 1.000 genummerde

exemplaren verschenen. Museum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek te Den Haag kocht de uitgave aan.

Zondag zijn dichter en kunstenares aanwezig voor een signeersessie.

Museum Mesdag Tuinconcert Zondag 30 september 15.00 uur Laan van Meerdervoort 7F Den Haag Toegang: €15,Bij slecht weer is het concert binnen.

Zeefdruk van Genoveef Lukassen voor het werk ‘De Madrigalen van Maarten’. Foto: PR 4Adver tentie3

Voordat het Nationale Toneel de deuren van hun nieuwe gebouw opent, krijgt het publiek alvast een voorproefje. Zondag 30 september is de eerste zondag in een reeks van ‘Open Huis Dagen’ waarbij het kostuumatelier ditmaal de hoofdrol speelt. door

Miranda Fieret

Het nieuwe gebouw van het Nationale Toneel is nog niet eens open, of het is al een drukte van jewelste. Gereedschap ligt overal en werklieden zijn bezig om de laatste klusjes op te knappen. Komende week moet alles in orde zijn, want dan gaat de eerste voorstelling van het NT in het nieuwe gebouw in première. Ook het kostuumatelier heeft genoeg werk met maar liefst acht premières naast de premières van de Koninklijke Schouwburg. “Drukke tijden”, vertellen Iris Elströdt en Daan Wieman, beiden werkzaam in het kostuumatelier.

Op de gang hangen de meest bijzondere kostuums uit de rijke hoeveelheid ontwerpen al klaar. “We hebben de meest bijzondere, de mooiste en natuurlijk de extreme kostuums gekozen om te laten zien tijdens het Open Huis”, vertelt Wieman. Uit het rek pakt hij een kostuum dat in de laatste categorie valt. Twee hangborsten bungelen aan de voorkant en ook de rest van het kostuum kan van de slankste actrice een vrouw met een maatje meer maken.

“Soms is een rol alleen niet genoeg”, legt Elströdt uit. “Om werkelijk in de huid van je karakter te kruipen, kan

een kostuum als dit helpen”. Wieman pakt een doos. Met moeite haalt hij een pak dat volledig met metalen knopen is bekleed. “Dit pak diende als een soort maliënkolder. De acteur had absoluut geen moeite met het aantal kilo’s dat hij moest dragen. Het gaf hem juist een gevoel van overwicht en liet hem precies zo lopen als zijn karakter zou moeten doen”.

Alle kostuums worden door externe partijen ontworpen. Elströdt en Wieman zijn nu bezig met de ontwerpen voor de voorstelling ‘Liaisons Dangereuses’. “Alle stoffen zijn ingescand met de computer en daarna in de ontwerpen verwerkt. Zo zie je meteen hoe de kleur en het motief uitpakt in het ontwerp”.

Belichting doet veel met de stoffen, daarom werken Elströdt en Wieman zoveel mogelijk met natuurlijke stoffen.

“Zijde, wol en linnen zijn kleurecht.

Dan kun je het beste inschatten wat het doet op het podium”. “Met een nylon broek is het bijvoorbeeld anders”, vult Elströdt aan. “Ik heb wel eens meegemaakt dat het onder de lichten ineens paars leek”.

Pruiken

Naast kostuums, is er ook nog een speciale afdeling voor de pruiken. “Dat is echt monnikenwerk”, zegt Elströdt terwijl ze een pruik laat zien. “Een expert is zeker veertig uur bezig met een pruik.

Maar dat houdt niemand vol. Dan zie je helemaal scheel van alle knoopjes die je moet leggen”. Hele staarten met haar liggen op de werktafel. “Het meeste haar komt uit Oostbloklanden en India. Het wordt te koop aangeboden en het haar uit India is oorspronkelijk een offer. Voor rococo-pruiken gebruiken we buffelhaar.

Dat hoeft ook nooit in een ander model gekamd te worden”.

Kinderboek verklapt g ‘Hoe overleef ik een bezoekje aan het museum?’ Deze vraag hoeven kinderen zichzelf niet te stellen met de spannende tentoonstelling in het Kinderboekenmuseum.

Op zaterdag 29 september wordt de tentoonstelling ‘Geheimen’ feestelijk geopend met bekende schrijvers. En ook al dwingt dit thema tot een bepaalde zwijgplicht, het museum lijkt toch een aantal ‘geheimen’ te kunnen verklappen.

Helemaal in stijl van de Kinderboekenweek die 3 tot en met 13 oktober nationaal wordt gevierd, komt het Kinderboekenmuseum met de expositie ‘Geheimen’. In het museum staan de schrijvers Paul van Loon, Francine Oomen en Jacques Vriens centraal. In negen kamers leren de jonge bezoekers de schrijvers en hun boeken steeds beter kennen. Tijdens de opening van de tentoonstelling zijn de schrijvers Francine Oomen, Jacques Vriens en illustrator Annet Schaap ook aanwezig. Er wordt voorgelezen uit eigen werk en ook geven zij samen een optreden in het Kinderboekenmuseum.

Van Loon is niet aanwezig, maar er is meer dan genoeg van zijn personages te zien. Paul van Loon is vooral bekend door zijn boeken over de Griezelbus en Dolfje Weerwolfje. In de meer dan negentig boeken die hij heeft geschreven, combineert hij op een originele manier humor met griezelverhalen. Tijdens de expositie kunnen kinderen meegriezelen door zelf de Griezelbus te betreden.

Chauffeur Beentjes rijdt de kinderen langs een spannende route die ze zelf mogen bepalen.

Lukt het niet om Francine Oomen zaterdag te ontmoeten, dan kan er tijdens de tentoonstelling altijd nog kennis worden gemaakt met Ursula de computerheks, Lena Lijstje en Rosa. Personages die welbekend zijn uit haar boeken spelen een levendige rol in het museum.

In haar carrière heeft ze met name met titels als ‘Hoe overleef ik de brugklas’, ‘Hoe overleef ik mijn eerste zoen’ en ‘Hoe overleef ik mezelf’ vele prijzen gewonnen.

Jacques Vriens, schrijver van de serie ‘De Bende van de Korenwolf’ en ‘Meester Jaap’ brengt ook de nodige geheimen mee naar het museum. Kinderen kunnen door het sleutelgat in de kamers van Hotel De Korenwolf kijken en meester Jaap is van de partij. Naast de tentoonstelling Geheimen is er aandacht voor het werk van drie iconen uit de jeugdliteratuur, namelijk Thea Beckman, Paul Biegel en Annie M.G. Schmidt.

13

Uit

Vrijdag 28 september 2007

De Eetrubriek

nieuwe gebouw van het Nationale Toneel

schermen bij het tuumatelier

van

Co o s Ve r s t e e g

De pruiken worden allemaal zorgvuldig bewaard, maar veel kostuums uit het verleden zijn niet meer terug te vinden in de kasten van de kostuumafdeling.

“We kunnen niet alles bewaren”, vertelt Wieman. “Veel wordt geschonken aan amateur-toneelverenigingen. Ook is er een enkele keer een veiling. Voor een voorstelling hadden we ooit bijvoorbeeld 113 hoeden gemaakt. Veertig ervan zijn een paar jaar geleden geveild.

We zagen er zelfs een paar terug tijdens Prinsjesdag”.

Puck

Cy ra n o

Toch zijn er ook kostuums waar de twee geen afscheid van willen nemen. “De laarzen uit Cyrano zijn heel bijzonder.

Het hele gevolg van Cyrano was in het rood. De laarzen zijn van heel soepel leer gemaakt en hebben precies dezelfde tint als de rest van het pak”, vertelt Elströdt. Wieman hecht de nodige waarde aan de kostuums van de voorstelling ‘Maria Stuart’, 17 jaar geleden. “Toen werd de tijd van de schrijver benaderd en moesten de kostuums er historisch uitzien met veel goud en zilver”. Afgelopen jaar maakte hij weer kostuums voor een andere interpretatie van Maria Stuart. “Ditmaal kon het zelfs een driedelig maatpak zijn. Dat maakt het werk leuk.

Het is altijd een uitdaging om de perfecte kostuums bij het stuk te maken”.

De laarzen van Cyrano doet het kostuumatelier voorlopig niet weg. Foto: Creative Images

kenmuseum geheimen Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum Prins Willem-Alexanderhof 5 Programma van de opening zaterdag 29 september: 12.00-13.00 uur: Optreden Francine Oomen en Annet Schaap: € 3 12.00-13.00 uur: Jacques Vriens leest voor uit eigen werk: € 2 14.00-15.00 uur: Optreden Jacques Vriens en Annet Schaap: € 3 14.00-15.00 uur: Francine Oomen leest voor: € 2 Boeken kunnen om 13.00 en 15.00 uur gesigneerd worden.

Deze prijzen zijn exclusief de toegangsprijs tot het museum.

Kinderen tot 4 jaar: gratis, 4 t/m 18 jaar: 2 euro en volwassenen: 3,50 euro.

Francine Oomen leest voor tijdens de opening van de tentoonstelling ‘Geheimen’ in het Kinderboekenmuseum.

Foto: Henk Wildschut

Open Huis Dagen Nationale Toneel Open Huis Kostuumatelier, zondag 30 september van 14.00-16.00 uur.

Het tweede Open Huis op zondag 4 november is in handen van de afdeling Techniek en het laatste Open Huis is op zondag 9 december met een muzikale preview op de openingsvoorstelling Hollandse Spoor. Voor meer informatie: www.nationaletoneel.nl

In het kruimtaartje met warme ananas en spijs duikt ineens nog even dat Californische verleden op.

Robert Holl zingt over geloof, hoop en liefde

9

Bijbelse teksten galmen komende zaterdag door de Nieuwe Kerk. Niet tijdens een preek, maar bij een muzikaal programma van Bas Robert Holl. Samen met zijn echtgenote en sopraan Ellen van Lier zingt hij onder andere de indringende cyclus ‘Vier Ernste Gesänge’ van Brahms.

Daarnaast worden diverse liederen en duetten van Schubert en Schumann ten gehore gebracht. De geboren Rotterdammer Robert Holl is een grootheid in het Duitstalige lied. Hij werd zelfs onderscheiden met de zelden verleende eretitel ‘Wiener Kammersänger’. Bas Robert Holl wordt begeleid door zijn muzikale metgezel Rudolf Jansen.

Royaal Vocaal; Geloof, hoop en liefde Zaterdag 29 september, Nieuwe Kerk Den Haag Aanvang: 20.15 uur Toegangsprijs: € 24,50 www.philipszaal.nl

1/2

CATEGORIE Fusion ADRES Prinsestraat 13, Centrum, Den Haag (070) 427 76 49 / Fax (070) 360 54 62 Geopend 18.00 - 22.30 Internet www.puckpip.nl

Foto: Stephan Helmreich

Laat ik het maar meteen op tafel gooien: we hebben uitzonderlijk goed bij Puck gegeten. Van het begin tot het eind was alles top in orde. Ach, misschien heeft een klein beetje meegespeeld dat de gastheer me herkende. Maître Shoshi en ik komen elkaar al zeker vijftien jaar, zo niet langer, tegen in topzaken als Savelberg en Christian van der Linden. Dus ongetwijfeld heeft hij de chefkok ingefluisterd dat er een culinair recensent in de zaak zat. Maar maakt dat veel uit? Gaat die chef daardoor ineens beter koken?

In de oude Puck, vijftig meter verderop, ben ik nooit geweest. Voor de restaurantrubriek had een collega er al gegeten en privé zag ik er niet zoveel in, dat Californische fusiongedoe dat daar toen in de mode was. Maar heel veel mensen waren er wel blij mee en Puck bouwde gestaag een vaste kring van klanten op, kennelijk een zo grote groep dat men de stap naar het onheilspand op de hoek aandurfde. Daar zat al tien jaar Surakarta, een Indisch restaurant van een ondernemer uit Leiden, die de tent voor een kapitaal bedrag helemaal feng shui had verbouwd. Wel, het heeft ‘m geen geluk gebracht. En degene die de zaak overnam heeft met name heel veel toeleveranciers dikke ellende bezorgd.

Opnieuw is de zaak ingrijpend verbouwd. Heel wit, heel esthetisch, heel leeg. Een Italiaanse restaurateur zou er meteen het dubbele aantal tafels en stoelen ingooien. Een waanzinnig blinkende open keuken domineert de zaal. Alsof we in een tempel zitten met zicht op het altaar waar het zich allemaal gaat afspelen. Op dat altaar heeft men in elk geval de Californische rituelen grotendeels achter zich gelaten. Puck is nog terdege een fusionkeuken, maar ook hier hebben de Thaise dressings, de Japanse sausen en andere oosterse ingrediënten inmiddels hun rol veroverd.

Daarmee schaart Puck zich nadrukkelijker in de rij van Wox, Statig, Mochi, en Oker. Wat wel bleef zijn de Californische wijnen. Ik weet niet of dat een praktische reden heeft (lag de kelder wellicht nog vol?) of een voorkeur is van de exploitant? In elk geval is het een keuze die gevolgen heeft. Amerikaanse wijnen zijn BEOORDELING allesbehalve prijsvriendelijk. En Sterke punten het zijn met Beringer, Bernardus, + creatieve keuken Mondavi en Schramsberg niet de + stijlvolle zaak minste huizen die er op de kaart staan; ja, zelfs Opus One (caber- Minpunten net sauvignon voor € 500). Maar - open keuken doet je kleren wees gerust, er is een redelijk ruiken assortiment in de prijsklasse 25 - voordeur is ondanks gordijn – 35,50 euro. een tochtgat Mijn vrouw raakt op kaart gefasci- neerd door handgedoken coquilles (€ 11,75). Ik proef dit staaltje van ambachtelijke visserskunst er niet meteen aan af, maar het is wel fijn dat ze in elk geval niet ingevroren zijn geweest want dat is bepaald niet bevorderlijk voor de kwaliteit. Heerlijke Sint Jakobsschelpen met limoenchip en zoethoutcrème. Jammer dat het er maar drie zijn. Als het er twaalf waren geweest, was het bord ook leeg gekomen. Mijn gegrilde ganzenlever met soja yuzu zwezerik en zoetzuur van mango (€ 11) is ronduit fantastisch. De lever is perfect, de zwezerik heerlijk krokant en in dit oriëntaalse jasje heel aangenaam. Shoshi heeft bij de coquilles een glas chardonnay van Beringer (€ 3,25) geschonken en naast de ganzenlever van hetzelfde huis een mousserende zinfandel (€ 3,75). Dat deze prijzen per glas zo vriendelijk liggen, komt omdat men bij de voorafjes de mogelijkheid biedt tot halve glazen.

Als hoofdgerecht kiest mijn vrouw kalfsentrecote met king krab potstickers, groene asperges in heldere ossenstaartbouillon (€ 24,50). Potstickers zijn gevulde deegkussentjes, vergelijkbaar met het systeem van de Italiaanse ravioli, maar dan in de Aziatische variant gemaakt van wontonvellen als gestoomde buideltjes. Ikzelf geniet van een warme ossenhaascarpaccio met stoofvlees-pastarisotto, croutons van artisjokken, truffeljus en parmezaanschuim. Het zijn twee daverende gerechten. De begeleidende open wijnen (€ 5 per glas) combineren prima.

Ook bij de desserts laat Puck het niet afweten. In het kruimtaartje met warme ananas en spijs (€ 8) duikt ineens nog even dat Californische verleden op, lijkt het. Het begeleidende pinacoladaijs voldoet prima. Mijn eigen ijsmousse (€ 9) met frambozen mag er ook zijn. Tot slot ieder uitstekende koffie (€ 2,50) en inclusief een fles bubbelwater (€ 5) komen we op een totaalbedrag van € 113,75. Let wel: de porties bij Puck zijn niet echt groot, aanvankelijk dachten we dat er nog een kaasronde noodzakelijk zou zijn. Maar uiteindelijk verlaten we toch heel voldaan het etablissement.

4Adver tentie3

 

  



14

Cultuur

Vrijdag 28 september 2007

Van de Velde: ontwerper van alles

Vriendschapp en

Zijn internationale faam had Van de Velde verworven via zijn vriendschappen

Müller en vooral met diens echtgenote, Hélène Kröller-Müller. Zij had met hulp van de bekende kunstdocent H.P. Bremmer een imposante kunstverzameling aangelegd, waarvoor zij in Wassenaar een museum wilde laten ontwerpen. Van de Velde werd door haar in dienst genomen. Gedurende een aantal jaren hield hij kantoor aan het Lange Voorhout. In 1920 ontwierp hij een woning en een museum voor de Kröllers. Alleen de woning aan de Groot Haesebroekweg 44 in Wassenaar is uitgevoerd; het museum zou uiteindelijk in de jaren vanaf 1929 met horten en stoten worden gerealiseerd op de Hoge Veluwe bij Otterloo. Voor de bibliotheek van dat museum, voor Hélène Kröller en voor Sam van Deventer, de directeur van Kröllers museum maakte Van de Velde veel bijzondere boekbanden. In

Strenge

Friedrich Nietzsche, Ecce Homo. Insel-Verlag, Leipzig 1908 (Museum Meermanno, Den Haag) van Kessler Hagen verruild voor Berlijn en had vooral vanaf die tijd grote roem vergaard. Kessler bracht hem ook in contact met de zuster van de filosoof Friedrich Nietzsche, op wier voorspraak Van de Velde in 1902 directeur werd van de Großherzoglichen Kunstgewerbeschule in Weimar, de voorloper van het roemruchte Bauhaus.

In 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd de Kunstgewerbeschule opgeheven. In oktober 1919 kreeg hij contact met de puissant rijke scheepsmagnaat Anton

1926 kreeg Van de Velde de leiding over het Hoger Instituut voor Decoratieve Kunsten / La Cambre bij Brussel en werd hij hoogleraar aan de universiteit van Gent.

Berlijns

werk

Via Harry Kessler verzorgde Van de Velde in zijn Berlijnse tijd veel uitgaven voor de Insel-Verlag in Leipzig. De boeken die Van de Velde voor deze bibliofiele uitgeverij vormgaf, vormen de kern van zijn boekvormelijke werk. Van deze boe-

Balletkritieken aangepast in Jaarboek

Recensenten woedend op Danstheater Het Nederlands Dans Theater (NDT) ligt overhoop met vrijwel de complete nationale danspers. Recensenten van onder meer NRC Handelsblad, de Volkskrant, de Telegraaf en Trouw verwijten het Haagse gezelschap dat het in zijn jaarboek ongevraagd interviews en recensies uit kranten heeft overgenomen en daarbij moedwillig zelf in teksten heeft zitten veranderen.

In een brief op poten wordt NDT-directeur Jet de Ranitz door acht recensenten verweten dat zij met de uitgave van het Jaar 2006/2007 niet alleen het auteursrecht van de betrokken journalisten schendt, maar “ook dat u zinnen/alinea’s uit de recensies schrapt die voor het Nederlands Dans Theater kennelijk ongewenst zijn, dat u eigenhandig zinnen toevoegt, nieuwe interpretaties toevoegt door leestekens te veranderen en recensies soms zodanig herschrijft dat er nieuwe taalfouten ontstaan. Stelt u zich eens voor dat iets dergelijks ongevraagd en ongeoorloofd met bestaande choreografieën zou gebeuren”.

Voorbeelden van zinnen die volgens de recensenten uit de teksten werden verwijderd zijn: “De toevoer van choreografisch talent is minder gestaag, dat wil zeggen: de kwaliteit is nogal wisselend” (uit een recensie van Francine van der Wiel in Het Parool) en “De tijd van rebellie is voorbij bij het NDT” (uit een bespreking van

ken zijn prachtige staaltjes te zien op de tentoonstelling in Meermanno, zoals een uitgave uit 1912 van Eugene Delacroix’ Literarische Werke en een van de delen uit Die gesammelte Gedichte van Hugo von Hoffmannsthal uit hetzelfde jaar.

Een nadeel bij de tentoonstelling, gering, maar toch, is misschien dat er alleen luxeexemplaren worden getoond. Voor een goed begrip zouden de ‘gewone’ exemplaren als vergelijkingsmateriaal niet hebben misstaan.

Hoe ziet zo’n uitgave er nu uit? Het meesterstuk dat Van de Veldes voor de Insel-Verlag maakte is de uitgave uit 1908 van Also sprach Zarathustra. Ein Buch für alle und keinen van Friedrich Nietzsche. Het boek werd in slechts 530 exemplaren gedrukt. De eerste honderd in leer gebonden, de rest in perkament.

Het is gezet uit een speciaal voor Kessler ontworpen letter van Belgische schilder Georges Lemmen. De typografie en het bandontwerp zijn van Van de Velde. Het boek is onder leiding van hem gedrukt in zwart, goud en purper. Het kent een smalle zetspiegel met brede marges, wat het boek een zekere chic geeft. De hoofdstuktitels zijn gedrukt in goud en purper; bovenaan elke bladzijde is een dubbele rij vergulde fleurons opgenomen, doorlopend naar de hoeken van de buitenmarges. Dezelfde fleurons fungeren ook als als paragraaftekens. De regels zijn over het hele zetwerk ook weer opgevuld met kleine vergulde fleurons over het gehele zetwerk. Het boek straat een enorme monumentaliteit uit en is in perfecte harmonie. Misschien is het zelfs wel een van de mooist-vormgegeven boeken die ik ken.

Ingrid van Frankenhuyzen in NRC Handelsblad).

De brief die is ondertekend door Annette Embrechts (Volkskrant), Ingrid van Frankenhuyzen (NRC Handelsblad), Sander Hiskemuller (Trouw), Maja Landeweer (AD/Haagse Courant), Mirjam van der Linden (Volkskrant), Eddie Vetter (Telegraaf), Francine van der Wiel (Parool) en Roos van Put (Den Haag Centraal) vervolgt: “Op onverklaarbare wijze noemt u in het colofon bij de authors slechts de interviewers; alsof zij door het NDT werden ingehuurd als schrijvers van het jaarverslag. Voor een aantal van ons die in vaste dienst zijn, zou dit veronderstelde auteurschap voor het gezelschap zelfs reden voor ontslag kunnen betekenen.

In onze ogen heeft u onze journalistieke integriteit aangetast. Het beeld dat u met dit boek schetst voor uw (internationale) relaties als sponsors en fondsen, is dat de Nederlandse danspers en masse het NDT ten dienste staat. Met een dergelijke publicatie devalueert u ons blijkbaar tot chic marketingvehikel voor uw gezelschap”.

Fragmenten

De dansrecensenten verbazen zich erover dat het NDT kennelijk niet in staat is op eigen kracht een jaarboek tot stand te brengen en dat alle redactionele teksten in het boekwerk bestaan uit eerder gepubliceerde interviews en recensies uit Nederlandse dagbladen of vakbladen. In eerdere jaarboeken werden slechts fragmenten uit recensies geciteerd en werd sporadisch een interview overgenomen. Overigens zijn

over dat laatste ook strubbelingen geweest, omdat het NDT niet bereid bleek freelance journalisten een vergoeding te betalen voor deze doorplaatsing van een interview.

Fa c t u r e n

De ondertekenaars hebben in hun schrijven laten weten de zaak niet juridisch op de spits te willen drijven. Maar directeur De Ranitz heeft begin deze week wel van vijf freelance-recensenten facturen ontvangen overeenkomstig de normen van de Nederlandse Vereniging van Journalisten. In de praktijk komt dat erop neer dat het Nederlands Dans Theater rekeningen gepresenteerd krijgt van een euro per woord.

Directeur Jet de Ranitz is uiterst ongelukkig met de situatie. “We moeten hierover snel met de recensenten in gesprek”. De Ranitz is overigens wel verbaasd over de actie.

“We maken het jaarboek al vier jaar op deze manier. Voor de grotere artikelen is altijd toestemming gevraagd en gekregen. En dat wij artikelen herschreven zouden hebben is echt niet waar. Er zijn zowel positieve als negatieve zinnen uit recensies weggelaten”.

Jet de Ranitz heeft de recensenten inmiddels een brief vol excuses gestuurd en aangekondigd de rekeningen te zullen betalen.

Daarnaast zijn alle klagers uitgenodigd voor een gesprek om dit soort kwesties in de toekomst te voorkomen.

Overigens is er niets nieuws onder de zon.

Als het Nederlands Dans Theater in 2009 het 50-jarig jubileum viert, zal ongetwijfeld worden gememoreerd dat het gezelschap destijds het allereerste programma in België presenteerde, omdat de groep in eigen land met vrijwel de complete danspers

logica

De boeken waarvoor Van de Velde de band maakte, de belettering ontwierp of de typografie voor zijn rekening nam, vormen maar een klein segment van zijn werk. Maar het is wel een segment waarin veel van zijn kundigheden samenkomen. Hij zelf vond dat er een groot verschil bestond tussen de organische vormen die tijdens de Art Nouveau opgeld deden en zijn eigen werk. In zijn autobiografie Mein Leben noemde hij zijn ‘lineair-abstracte’ werk doortrokken van een strenge logica, in tegenstelling tot het naturalisme van de Art Nouveau. Toch vertoont Van de Veldes vroege werk, met inbegrip van zijn boekvormelijke productie, een abstractie die gebaseerd was op natuurlijke motieven, zoals plantvormen of zeegolven. Rond 1908 treedt er

De eerste aflevering van het Vlaamse tijdschrift Van Nu en Straks, juni 1893 (Letterkundig Museum)

Detail uit Also sprach Zarathustra. Ein Buch für alle und keinen van Friedrich Nietzsche. Insel-Verlag, Leipzig 1908. een verzakelijking op. Pas bij het werk dat onder zijn leiding bij La Cambre ontstaat, is met enige moeite met de Nieuwe Zakelijkheid te verbinden. Maar dan nog bestaat er weinig relatie met de geometrische abstractie van een beweging als De Stijl. Meermanno biedt de toeschouwer nu een uitgelezen gelegenheid zich een oordeel te vormen over de ontwikkeling die Van de Velde doormaakte.

‘Henry van de Velde, Boekontwerp tussen Art Nouveau en Nieuwe Zakelijkheid’, te zien t/m 25 november in Museum Meermanno, Prinsessegracht 30, Den Haag.

Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 1117 uur, zaterdag en zondag 12-17 uur.

Meer informatie: 070-346 27 00 of www.meermanno.nl Boek (verschijnt oktober): ‘Denkmal des Geistes. Die Buchkunst Henry van de Veldes’. John Dieter Brinks. Triton Verlag.

ISBN 3-935518-72-9. Prijs € 180.

Miles, Van den Brink en VanderMark Ik besloot er vorige week mijn jazzrubriek mee, maar er staat deze vrijdag in de Anton Philipszaal zoveel trompettalent op het podium dat ik de ‘Tribute to Miles Davis’ nog maar even memoreer, tenslotte is het de 28ste precies 16 jaar geleden dat Miles overleed: Ack van Rooyen, Eric Vloeimans, Rik Mol en Michael Varekamp. Voor de pauze aandacht voor de ‘coole’ Miles, na de pauze diens funky kant. Dan krijgt pianist Rob van Kreeveld er gezelschap van ‘keyboardist’ Wiboud Burkens. Er wordt een opname van het concert gemaakt die te zijner tijd zal worden uitgezonden worden door Radio West (Jazz op West).

Prospero begint dit seizoen in Paviljoen De Witte (Von Wied) op Scheveningen met het jaarlijkse Boy Edgar-prijswinnaarsconcert. Een heel bijzondere winnaar dit jaar: de blinde pianist Bert van den Brink. Dat is een muzikant die wondermooie muziek kan maken en of dat nu altijd pure jazz is of niet, doet er weinig toe. Hij zei het zelf in een interview bij de uitreiking van die prijs: “Ik weet niet of ik wel zo’n typische jazzpianist ben”. Best leuk, die twijfel, maar hij is het wél. Of beter: óók. Want of hij nu met Enrico Pieranunzi op twee vleugels een gevecht in klankschoonheid aangaat, of gitarist Jesse van Ruller muzikaal uitdaagt tijdens hun cd-opname, Nederlandse chansons in jazzidioom opneemt of op het kerkorgel improviseert, Van den Brink geeft zich bloot en dúrft. Elke week open ik met genoegen zijn per e-mail aan vrienden en kennissen verzonden ‘Bert’s bytes’, zijn kleine meditaties van pakweg acht minuten waarin hij reageert op wat hem bezig houdt. Maatschappelijk of muzikaal, maakt niet uit. Hij vertaalt het op een intiem-intense manier thuis op de vleugel en stuurt het rond. Bij zijn Prospero-concert krijgt hij steun van een mooie ritmesectie: Frans van Geest op bas en Jasper van Hulten achter de drums.

Nog zo’n concert waarbij je je kan afvragen of het nu jazz is of niet: het Ab Baars Trio & Kenvandermark, zaterdag in de Kleine Zaal van het Paard van Troje gepresenteerd door De Nieuwe Slag. Maar die vraag is bij deze musici eigenlijk inzet van hun improvisaties en niet los te koppelen van de muzikale zoektocht die zij aangaan. Het is muziek uit de impro-hoek waarbij oudere jazz een inspiratiebron is, niet westerse muziek dat óók kan zijn, plús 20ste eeuwse gecomponeerde muziek. Baars is een blazer (tenorsax, klarinet) die gevormd is door de zogenaamde Hollandse School (Mischa Mengelberg, Willem Breuker). De uit Chicago afkomstige gastsolist Ken Vandermark (ook tenor en klarinet) is een grote jongen in het alternatieve circuit en beïnvloed door zijn moderne Europese collega’s. Baars en hij hebben één keer samen gespeeld, met als slagwerkers Han Bennink en Hamid Drake. “We slaagden erin stand te houden tegen dit drummersgeweld”, schrijft Baars met enige trots. Baars componeerde voor dit project nieuwe stukken en thema’s als uitgangspunten voor hun improvisaties. Het geluid van twee tenorsaxofoons heeft altijd indruk op me gemaakt”, stelt hij, en hij haalt voorbeelden aan uit de tenorhistorie van Chicago: Von Freeman, Gene Ammons, Johnny Griffin. Ongewone ‘sparring partners’ dus: het wordt spannend in het Paard. www.denieuweslag.com, www.kenvandermark.com, www.ldt.nl

door Bert Jansma

Aan het eind van de negentiende eeuw was er in Nederland en Vlaanderen een opleving te bespeuren in de aandacht voor boekvormelijke kwesties. Ze resulteerde in een toenemende aandacht voor de onderlinge eenheid van de samenstellende delen van de boekverzorging: kwaliteit van het papier, nieuwe letters, opmaak van de pagina, versierde initialen en dergelijke zijn van die aandacht een min of meer logisch uitvloeisel. Een van de voornaamste vertegenwoordigers van die nieuwe richting was de Belg Henry van de Velde (1863-1957). Aan de door hem gemaakte boeken heeft Museum Meermanno nu een omvangrijke tentoonstelling gewijd, die alle vijf zalen voor tijdelijke exposities beslaat. De vitrines zijn soms wat spaarzaam ingericht, zodat het lijkt of sommige boeken in een schrijn worden tentoongesteld, maar al met al geeft de tentoonstelling een nog niet eerder vertoond overzicht van Van de Veldes werk als boekvormgever. Pol de Mont, die verbonden was met de groep kunstenaars rondom het Vlaamse tijdschrift Van Nu en Straks – waarvoor Van de Velde in 1893 de omslag en de vignetten had vervaardigd – schreef omstreeks 1902 in een Duitstalig overzicht over de boekverzorging in Nederland en België dat in die landen nog geen ‘Meisterdrucke’ te bekennen waren die met die van de Kelmscott Press konden wedijveren, maar dat er al wel een aantal hoopgevende signalen opgevangen konden worden. Hij noemde onder andere de namen van Jan Toorop, Antoon Derkinderen, R.N. Roland Holst, Theo van Rysselberghe, Jules de Praetere en Theo van Hoytema. Hij noemde in dat verband ook het werk van de in Antwerpen geboren Van de Velde.

Begonnen als schilder, heeft Van de Velde zijn faam voor een groot deel te danken aan zijn architectonische ontwerpen.

Maar als een echt kind van zijn tijd vatte hij zijn ontwerpen op als een soort ‘Gesamtkunstwerk’: hij ontwierp niet allen de huizen en gebouwen, maar ook de inrichting, de trappen met bijzondere leuningen, glas-in-loodramen, meubels en dergelijke. Hij ging zelfs verder en ontwierp eveneens gebruiksvoorwerpen zoals theepotten, sieraden, wandkleden, keramiek, ja zelfs kleding.

met de mecenassen Harry Graf Kessler en Karl Ernst Osthaus. De laatste zorgde er voor dat zijn woonplaats Hagen, net over de Duitse grens in het Roer-gebied, eind negentiende eeuw/begin twintigste eeuw een brandpunt van vernieuwing werd, waar schilders, beeldhouwers, architecten en sierkunstenaars eendrachtig streefden naar een symbiose van kunst en industrie. Osthaus’ streven was duidelijk schatplichtig aan het op de Middeleeuwen en de destijds levende ideeën over meester en gezel geënte gedachtegoed van William Morris.

Het aanvankelijke streven naar standaardisering van industriële vormgeving werd al snel losgelaten door Van de Velde, die meer en meer de individuele vrijheid van de ontwerper benadrukte.

Van de Velde had in 1900 op aandrang

Jazz deze week

Door Sjoerd van Faassen

Cultuur

Vrijdag 28 september 2007

15

Neeme Järvi weet van aanpakken Aad van der Ven Het Residentie Orkest heeft een chefdirigent die als een Hercules door het muziekleven marcheert, krachtdadig en onverstoorbaar.

Neeme Järvi weet van aanpakken. Hij sloot het afgelopen seizoen af met een flamboyant aandeel in het succesvolle Festival Classique en leidde in dezelfde periode een masterclass aan het Koninklijk Conservatorium. Het nieuwe seizoen begon hij met cd-opnamen voor een belangrijk buitenlands label – al lang niet meer voorgekomen bij het R.O. – en met een paar concerten waarbij naast een aantal Nederlandse stukken enkele forse symfonieën van Sibelius en Mahler werden behandeld.

Dat gebeurde met de vlotheid van de routinier die wel voor hetere vuren heeft gestaan. Järvi merkte onlangs olijk op, dat onder zijn leiding de Achtste symfonie van Bruckner ‘geen tachtig maar vierenzestig minuten’ had geduurd, zo lezen we in het meest recente magazine van het Residentie Orkest.

Of Järvi’s prestatie iets is om trots op te zijn? Daarover zullen de Brucknerliefhebbers die de uitvoering door het Residentie Orkest aan het einde van het vorige seizoen hebben gehoord van mening verschillen. De symfonie klonk vitaal, maar miste allure.

In de afgelopen week speelde de dirigent uit Estland het klaar de Vijfde van Mahler in een fractie meer dan een uur af te handelen. We zullen lang moeten zoeken om een cd te vinden met een uitvoering van dat werk die hem dat record ontneemt. Riccardo Chailly, die toch in het algemeen niet op sloomheid valt te betrappen, had er bij het

Concertgebouworkest zelfs meer dan zeventig minuten voor nodig.

De Haagse Bruckner- en Mahler-uitvoeringen onderstreepten dat het Residentie Orkest tegenwoordig een chef heeft die op zijn zachtst gezegd terughoudend staat tegenover muziek waarin emotionaliteit een hoge vlucht neemt. Hij prefereert in elk geval vlotheid boven hoogdravendheid. Is hij bezig het door talloze Bruckner- en Mahler-uitvoeringen langzamerhand overvoerde en vol gepompte Nederlandse concertpubliek te ontslakken? Hij laat het R.O. in elk geval briljant spelen. En een Haags alternatief voor de gewijde Bruckners in Amsterdam (Haitink) en de hocus-pocus-Mahlers in Rotterdam (Gergjev) is zo gek nog niet. Maar of het op deze manier moet?

Maar boven de finale van Bruckners Achtste symfonie schreef de componist wel ‘Feierlich, nicht schnell’. Daar trekt Järvi zich weinig van aan. En wanneer in het tweede deel van Mahlers Vijfde symfonie de noten over elkaar struikelen bekruipt de liefhebber van deze muziek toch het gevoel dat er iets niet in de haak is.

Het objectiverende karakter van Järvi’s interpretaties is juist in bekentenismuziek als die van Mahler een probleem.

Het meer abstracte werk van Bruckner, bij wie vorm en inhoud samenvallen, leent zich daar beter voor. Overtuigend is deze dirigent in de krachtige muziek van Sibelius. In de enerverende uitvoering van diens Tweede symfonie, met een in alle opzichten voortreffelijk orkest, viel alles op zijn plaats.

Neeme Järvi staat er om bekend dat hij elke partituur die hij onder ogen krijgt in een handomdraai kan dirigeren. Dat

maakte het mogelijk hem in te zetten voor tal van cd-projecten, gewijd aan muziek waarvoor zijn collega’s veel meer tijd nodig hebben, zoals de complete symfonieën van Prokofjev, Glazoenov en Martinu.

Hij had er dan ook geen probleem mee kort na elkaar enkele Nederlandse stukken te dirigeren die hij kort geleden nog niet kende. Het was een plezier Willem van Otterloo’s spirituele ‘Symphonietta’ weer eens te kunnen beluisteren. Net zoals het goed was weer te kunnen vaststellen dat ‘Ricercare’ van Hendrik Andriessen niet alleen een van diens meest markante composities is, maar zelfs een van de sterkste Nederlandse orkestwerken van de 20ste eeuw.

Diepenbrocks ‘Hymne’ voor viool en orkest bevat teveel herhalingen en lijdt ook in andere opzichten aan breedsprakigheid, maar door de aristocratische stijl en de hemelse toon van violiste Frederieke Saeijs kwam in elk geval het hoogstaande, lyrische karakter van de muziek mooi tot zijn recht. En wat Järvi betreft, iemand die zo veelzijdig en productief is als hij wordt al snel van oppervlakkigheid beticht. Dat verwijt viel hem in elk geval niet te maken naar aanleiding van de uitvoeringen van deze Nederlandse stukken. Op dat terrein kan hij met het Residentie Orkest nog veel zinvol werk verrichten.

Residentie Orkest onder leiding van Neeme Järvi, met medewerking van Baiba Skride (viool).

Werken van Hendrik Andriessen, Sjostakovitsj en Sibelius. Gehoord: 14/9, Dr. Anton Philipszaal.

Residentie Orkest onder leiding van Neeme Järvi, met medewerking van Frederieke Saeijs (viool). Werken van Van Otterloo, Diepenbrock en Mahler. Gehoord: 18/9, Dr. Anton Philipszaal.

Een vakantiehuisje voor de kunstuitleen Animatiefilm

Ingrid Mol ‘De Grote Onbekende’. Foto PR door

Babeth Knol

Wie kunstenaars nog altijd visualiseert als honger en armoede lijdende figuren moet dat beeld misschien toch eens gaan bijstelle.

Sinds vorig jaar heeft de Artoteek in Den Haag een huis in Yogyakarta, Indonesië, waar iedere drie maanden een andere Nederlandse kunstenaar kan wonen en werken. Daarna is in Den Haag het werk te zien wat de ‘artists in residence’ tijdens hun verblijf in het Cemeti Art House hebben gemaakt.

De bijdrage van kunstenaar Ingrid Mol is moeilijk te missen. Kenmerkend voor het werk van Ingrid Mol is dat zij niet één werk maakt, maar een totaalervaring. Het in Indonesië ontstane werk, getiteld “De grote onbekende”, is hierin niet anders. Op canvas doeken heeft zij een narratief als in een stripverhaal opgetekend.

De figuren uit haar verhaal zijn tot leven gekomen in houten beelden die zijn gebaseerd op traditionele Indonesische beeldhouwkunst. Zij doen een dutje of staren voor zich uit in de aangrenzende ruimte. Relaxen zij of waken ze over iets? ‘Welkom in de wereld van Ingrid Mol’ opent het boekje dat is uitgegeven over dit project.

Deze zin omvat de kern van haar expositie. Zij laat haar alter-ego in de tekeningen verschijnen en zo brengt ze de verbazing, vertwijfeling en verontwaardiging die zij daar ter plaatse voelde over op de bezoeker van de tentoonstelling in Nederland. Anders dan gewone vakantiekiekjes en anders dan de meer antropologisch aandoende foto’s van collega Quinten Smith zijn haar tekeningen een venster naar de gedachten en belevenissen van de kunstenaar.

Quinten Smith, fotograaf en digitaal animator, was in dezelfde periode in Indonesië. Zijn foto’s bevatten leuke observaties maar veel interessanter is zijn film ‘Moving Landscape’. Naar aanleiding van verschillende foto’s die hij maakte van rijstvelden, heuvels, vulkaankraters en bergen maakte hij verschillende voorstellingen. Die maakte hij met een speciaal computerprogramma (Cinema 4d) dat hem in staat stelt driedimensionale digitale beelden te maken. Later werden deze uitgebreid met miniatuurlandschappen van klei.

Samengevoegd in een animatiefilm vormen de beelden een surrealistisch beeld van een toch zeer tastbaar aandoend landschap, dat barst, stuwt, vervormt, groeit en smelt. De film fascineert en is mysterieus en haast poëtisch. De nietsvermoedende kijker zal waarschijnlijk niet kunnen raden waar dit land zich op de kaart bevindt. Wat meteen ook een interessante vraag oproept die ten grondslag ligt aan dit project. Het kleilandschap is een kopie (kleilandschap) van een kopie (digitale afbeelding) van een kopie (foto) (Plato zou het vreselijk hebben gevonden). In hoeverre is het eindproduct dan nog verwant aan het land waar het ontstaan is?

Gezondheid

De in het huis aanwezige lokale kunstenaar Handy Hermansyah.

Hermansyah, afkomstig van een veel koeler deel van Indonesië, maakte zich zorgen over de effecten van het klimaat op zijn gezondheid en ging daarom regelmatig op pad om groente en fruit te kopen. Zijn doel in het project was om alledaagse, massa-geproduceerde voorwerpen op zo’n manier te fotograferen dat zij monumentaal over zouden komen. Uiteindelijk werd één en één twee en bouwde hij “Lingga”s van verschillende gewassen.

De Artoteek heeft voor alle drie de kunstenaars een boekje uitgegeven over hun resultaten in dit project. Daarin wordt in twee pagina’s verteld over het werk dat zij hebben gemaakt. Stuk voor stuk goede teksten. Zo goed, dat je ook geboeid raakt door het ontstaansproces van Hermansyah’s werk. Maar interessante context ten spijt: Foto’s van fallussymbolen opgebouwd uit komkommers, aubergines, tomaten en andere spullen van de groenteboer, fleurig tegen een witte achtergrond dat het geheel net een vleugje Ikea geeft, dat eindproduct blijft aan mij niet zo besteed.

“Landing soon”, t/m 7 oktober in de Artoteek Den Haag, Denneweg 14a, Den Haag. Open: woensdag t/m vrijdag van 11.00 tot 18.00, zaterdag van 10.00 tot 17.00 Meer informatie: www.artoteekdenhaag.nl of 070 346 5337

Neeme Järvi. Foto PR

In ‘Trio’ spelen dansers met tijd, ruimte en vooral met elkaar door Ilse van

Haastrecht

De reusachtige deur midden op het toneel slaat wel drie keer keihard dicht.

Het denderende geluid voegt helaas weinig spanning toe aan Drawn Onward van Lightfoot León. Op de openingsavond van het NDT-seizoen werd dit ballet, dat al in november 2004 zijn première beleefde, door de originele cast uitgevoerd.

De dansers laten weer een sterk staaltje acteer- en balanceerwerk zien, maar de opbouw in het stuk is ver te zoeken. Door bewegingen in slow-motion, weinig dynamische hoogtepunten en afwezige relatie tussen de dansers blijft er veelal eenzelfde spanning in het stuk hangen. Het publiek is nog steeds gek op het werk van de choreografen; de strakke regie van het decor en lichteffecten en de sprekende lijven van de dansers maken het stuk ook zeker geen straf om naar te kijken.

Bella Figura, een andere herneming van repertoire, blijft een intrigerender ballet.

Jiri Kylián creëerde met dit stuk (uit 1995) een wereld waarin realiteit en dromen door elkaar lijken te lopen.

In het begin repeteren de dansers nog in zichzelf gekeerd de passen op het toneel. Dat loopt over in een afwisseling van duetten en groepsstukken waarbij het toneelbeeld continu verandert.

Door een slim gebruik van decorstukken en verandering van zij- en voordoek wordt de kijker telkens verrast. Kylián’s vocabulaire geeft het publiek ook veel ruimte voor interpretatie; dan weer bewegen de dansers als dieren, dan weer als etherische wezens. De deels nieuwe cast brengt het tijdloze stuk met veel overtuiging.

De verassing van de avond was ‘Trio’ van William Forsythe. Het stuk werd in

1996 in Frankfurt gecreëerd en beleefde afgelopen donderdag zijn NDT-première.

Op een kaal podium staan drie dansers in felgekleurde kostuums. Ieder presenteert in stilte een eigen lichaamsdeel aan het publiek. Terwijl ze het publiek naderen voeren de dansers het tempo hierin op. Wanneer het allegro uit het 15de strijkkwartet van Beethoven inzet, laten de dansers zich verleiden tot meer dansante bewegingen. Bij het stoppen en herhalen van de muziek organiseren ook de dansers zich opnieuw. Met z’n drieën spelen ze met de tijd, de ruimte en vooral met elkaar. De bewegingen lijken à la minute geïmproviseerd, zo licht en vloeiend als ze ontstaan. In de stiltemomenten laat een excellerende Virginie Martinat het publiek de muziek bijna horen terwijl ze er in gedachten op danst.

Wanneer de dansers aan het eind opnieuw beginnen met het tonen van hun lichaamsdelen lijkt dat een poging tot organisatie van al de speelsheid die het fragmentarische muziekgebruik hen heeft gegeven. Forsythe toont zich weer een meester in het opbouwen en tegelijkertijd afbreken van structuren.

De meerdere lagen die hij in zijn stukken verwerkt, maken zijn dans voor veel mensen interessant. Trio heeft de opening van het NDT-seizoen in ieder geval een stuk meer kleur gegeven.

Drawn Onward van het NDT1, gezien op 20-09-07 in het Lucent Danstheater Nog te zien in Den Haag op 12,13 en 14 oktober Voor tour-schema zie: www.nederlandsdanstheater.nl

4Adver tentie3

Een bijzonder concert in de tuin van Museum Mesdag op de zondagmiddag.

De Madrigalen van Maarten, 10 gedichten op muziek gezet, en vierstemmig a capella vertolkt door 35 zangers van het koor Musica Vocalis. Bij slecht weer binnen.

Toegang Museum en concert € 15,-- www.museummesdag.nl 30 september 2007 om 15.00 uur, Laan van Meerdervoort 7F

Sport

16

Vrijdag 28 september 2007

Marc

Routinier Harry de Haas wijst jong Tonegido de weg

‘Dit kan wel wat worden’ Nadat Tonegido vorig jaar een rampseizoen beleefde en degradeerde uit de Hoofdklasse, lijkt het tij bij de Voorburgse club gekeerd.

De vereniging vernieuwde het elftal, en behaalt onder leiding van de teruggekeerde aanvoerder Harry de Haas (36) sneller dan verwacht goede resultaten in de Zondag Eerste Klasse B. door

Eppo Ford

Het was de ultieme anticlimax van een aantal jaren degradatievoetbal. Een bezoek van de belastingdienst zorgde er voor dat de club de vergoedingen van de spelers verlaagde, een aantal spelers stapte op en uiteindelijk verliet de club na vijftien jaar de Hoofdklasse. In deze jaren wonnen de Voorburgers onder andere een Hoofdklasse kampioenschap, de nationale amateurbeker (2x) en de supercup (2x). Vrijwel het gehele elftal zocht vervolgens zijn heil elders.

Bij Harry de Haas, die jarenlang zijn goals in de kleuren van Tonegido maakte, maar al vijf jaar bij het Rotterdamse Neptunus voetbalde, ontstond een andere emotie. De Haas, in de commissiekamer na een doordeweekse training, sigaretje in de hand: “Ik heb dertien jaar bij Tonegido gespeeld. Ik heb leuke tijden meegemaakt. Je ziet dat al die gasten weggaan bij de club, ik dacht, ik wil terug”. Hij hoopte dat de Voorburgers hem benaderden, en was blij dat ze het in de winterstop ook deden. “Ik heb gelijk ja gezegd”.

Wel was De Haas argwanend over de manier waarop de club de neerwaartse spiraal wilde doorbreken. Omdat na het bezoek van de belastingdienst een nieuwe manier moest worden gezocht om spelers aan zich te binden, werd een constructie bedacht waarin nauw wordt samengewerkt met de voetbalacademie van Ton Jenner – onder meer bekend van individuele trainingen aan zoon Ju-

De Haas is aanjager bij Tonegido.

Foto: Creative Images

lian en Ryan Babel –, een fitnesschool en ook oud-prof Tscheu La Ling. De laatste helpt met voedingssupplementen de fysieke ontwikkeling van de jonge voetballers en stalt tevens buitenlandse spelers bij de club, die La Ling na getoond talent hoopt door te sluizen naar zijn club AS Trencín in Slowakije. De meeste jonge voetballers van Tonegido trainen een keer of zes in de week, in de hoop op een professionele doorbraak.

De Haas: “Ik was eerst cynisch, maar als je ziet hoe we presteren, dan ben ik zeer positief. Ik heb drie jaar in de Eerste Klasse gespeeld met Neptunus, en ik dacht dat we het met al die jonge gasten niet gaan redden”. Van de vier gespeelde competitiewedstrijden werden er echter drie gewonnen en alleen in de uitwedstrijd tegen HBS ging de club onderuit.

Pasta

“Vanaf het begin van de voorbereiding zag ik dat de jongens heel gretig waren.

Bij elke bal zaten ze er dicht op. Toen dacht ik, dit kan wel wat worden”. Het Tonegido dat De Haas aantrof, is een heel ander Tonegido dan dat hij jaren geleden achterliet. Niet alleen het complex

is veranderd, de club verhuisde van de Rodelaan naar Sportpark ‘t Loo, ook de manier waarop zijn medespelers omgaan met de sport, is nieuw voor De Haas.

Hij vertelt hoe ze tijdens de pauze van een wedstrijd gerust een meegebrachte pasta uit de tas halen. De Haas: “Het lijkt alsof ze altijd aan het eten zijn. Maar die jongens verbranden veel, als je ‘s morgens traint en ‘s avonds en daarnaast ook nog in de sportschool zit. En het lijkt te werken, want ik zie geen jonge jongetjes, maar volwassen lichamen, zonder een grammetje vet”.

Toch voelt De Haas zich ondanks de generatieverschillen op zijn plaats bij zijn oude club, waar het zijn voornaamste taak is om ervaring aan het team toe te voegen. De Haas: “In principe ben ik het rustpunt. Ik ben een beetje een blauwhelm en probeer alles te sussen. Die jonge jongens zijn af en toe onbesuisd en daar vallen domme kaarten door”.

Tik

Wie De Haas tijdens een training ziet, begrijpt dat hij een belangrijke aanjager is. Met zijn gedrevenheid pept hij de jonge groep op. Soms gaat hij in zijn enthousiasme echter te ver. De Haas, over de paradox tussen het goede voorbeeld geven en zijn innerlijke vuur: “Ik ben veel rustiger geworden. Vroeger was ik een rauwdouwer en stond ik altijd vooraan als er iets gebeurde. Dat doe ik niet meer. Al laat je je soms verleiden”.

Zo kon hij zich onlangs tegen HBS niet beheersen toen hij een tegenstander zag applaudisseren op het moment dat een teamgenoot uit het veld werd gestuurd. Hij trok een korte sprint en deelde een tik uit, die onbestraft bleef omdat de scheidsrechter zijn aandacht bij de weggestuurde verdediger had. Een stomme actie, erkent De Haas achteraf.

Hij ziet het als het enige negatieve dat de start van de competitie heeft gebracht.

De rest van het voetbaljaar ziet hij positief tegemoet. De Haas: “Het gebrek aan ervaring kan de ploeg misschien opbreken. Maar ik denk dat dit seizoen heel bijzonder kan worden als we dit spelniveau kunnen behouden. Al zullen we heus wel een keer een dipje krijgen”.

Niet alleen hockey Ik loop hard. Laat ik niet overdrijven: ik jog. Samen met broer Chris, want alleen kan ik het niet opbrengen. Zo ook afgelopen zaterdag in het bos van Clingendaal. Daar liepen we, in gedachten verzonken (praten tijdens het hardlopen is er sowieso niet bij), ineens Jeroen Gribling tegen het lijf, die zijn hond uitliet. Jeroen is voorzitter van HDM en wij waren ooit collega’s (hij baas, ik in zijn dienst). We zien elkaar niet meer zoveel, maar onze ontmoetingen zijn altijd hartelijk. Na deze korte ontmoeting (het was eigenlijk slechts een begroeting, we maakten namelijk net een beetje tempo) moest ik de rest van het rondje aan hem en zijn club denken.

In de straat waarin ik woon is eigenlijk iedereen lid van HDM (mijn vrouw en ik zijn dissonanten, want – al jaren – lid van HGC). Mijn oudste zoon (4) zal dan ook waarschijnlijk eerder het wit-blauw gestreept van HDM aantrekken dan het lichtblauw-zwart van HGC. Even goede vrienden. Misschien is het geel-bruin gestreept van voetbalclub HVV overigens wel een mooi tijdelijk alternatief. We zien wel.

Ik dacht dus na over HDM. Met HDM gaat het goed. Hockeyclubs ‘draaien’ over het algemeen goed.

Ze hebben een gezonde financiële basis, groeiende ledenaantallen en oog voor maatschappelijk verantwoord sportbedrijven.

HDM is echt pionier als sportvereniging als het gaat om maatschappelijke betrokkenheid. Bijvoorbeeld via de Youth Academy, waarbij jeugdleden al jaren ingezet worden bij projecten in derde wereldlanden.

Van die ervaringen wordt gebruikt

gemaakt bij clubs in de Haagse Schilderswijk. Daarnaast hebben ze sinds kort de Sportbank opgericht. De Sportbank is een initiatief van HDM en een proeftuin voor NOC*NSF, mede mogelijk gemaakt door de Rabobank (overigens ook een onderneming die Maatschappelijke Betrokkenheid hoog in het vaandel heeft staan). De Sportbank (desportbank.nl) is bedoeld om onder meer door vernieuwd sportaanbod, de kracht en uitstraling van kleine vaak allochtone clubs te vergroten en te laten overleven, zo is te lezen op de website van HDM. Ze doen dat dan toch maar!

Maar ook HGC (daar denk ik ook wel eens aan) laat zich in deze niet onbetuigd. HGC vierde het afgelopen jaar haar 100-jarig bestaan. Ter ere van dit feest is de lustrumcommissie van de club een intense samenwerking aangegaan met UNICEF. Ten eerste natuurlijk omdat UNICEF een wereldwijde organisatie is die opkomt voor de rechten van kinderen. Maar zeker ook omdat Paul van Vliet (oud heren 1 speler van HGC) ambassadeur is van UNICEF. De klik was dus snel gemaakt en na een jaar met feestelijkheden (acties, veilingdiners e.d.) heeft HGC een bedrag van € 146.000 voor UNICEF aan Paul ter beschikking kunnen stellen. Een uniek bedrag, voor een unieke organisatie.

Daarnaast heeft HGC ook aan de rolstoelhockeyers van Haag 88 en aan het Fonds Gehandicaptensport een mooi geldbedrag overgemaakt.

Er zijn vast veel meer initiatieven in Den Haag die getuigen van Maatschappelijke Betrokkenheid. Dat is mooi en belangrijk. Het gaat namelijk niet om doelpunten alleen en ik weet zeker dat Jeroen met die gedachte zijn club leidt.

Marc Delissen

Lex Immers: van Derde Klasse tot Jupiler League “Ja Lex, daar had jij kunnen staan!”

Een Vredenburch-supporter wijst naar de elf van de thuisploeg die het opnemen tegen HS Texas DZS. Het bezorgt de omstanders een schaterlach, tijdens een wat tegenvallend duel. KRSV Vredenburch is de club waar de 21-jarige Hagenaar twee seizoenen terug nog in de Derde Klasse speelde. door

Remco Benschop

Binnen zijn oude club in Rijswijk heeft vooral zijn winnende doelpunt tegen SC Cambuur Leeuwarden voor nogal wat opwinding gezorgd. Complimenten als ‘Die zat er lekker in’ en ‘Goed gedaan, jongen’ vliegen hem om de oren. Immers staat geduldig en kalmpjes iedereen te woord. Al geeft hij toe dat het soms wel vervelend is om steeds weer uitleg te moeten geven voor de tegenvallende prestaties van ADO Den Haag. Een aantal weken terug ging het hem wat gemakkelijker af. Toen was hij de gevierde man, door in de 88ste minuut de eerste competitieoverwinning in 272 dagen veilig te stellen.

De man die een jaar daarvoor nog op de tribunes van Midden-Noord stond aan te moedigen, was plots de held binnen de krijtlijnen. ADO Den Haag domineerde tegen Cambuur, kreeg volop kansen, maar de bal wilde er maar niet in. Totdat Immers mocht invallen en een voorzet van Hursut Meric binnenknikte. Het eerste officiële doelpunt in het nieuwe onderkomen aan het Prins Clausplein was een feit. Een historisch feit. Het stadion ontplofte, Immers trok het shirt uit en sprintte zo’n tachtig meter diagonaal het veld over om de goal met zijn vrienden in ‘Vakkie-M’ te vieren.

“Mijn leven is sindsdien wel veranderd”, vertelt Immers bij een 0-0 ruststand tussen KRSV Vredenburch en HS Texas DZS, de tweede wedstrijd van deze competitie.

“Ineens word je overal herkend. Ik vind het vooral belangrijk dat ik niet naast mijn schoenen ga lopen. Waarom zou ik me ineens anders moeten gedragen?”

Zijn eerste stappen op een voetbalveld zette Immers bij het Haagse Lens, inmiddels samen met Cromvliet en VIOS opgegaan in HSV Escamp. Vervolgens speelde hij vier seizoenen bij de jeugd van ADO, waarna hij naar Zoetermeer verhuisde en zich bij DSO inschreef. Op aandringen van zijn oom Sascha Glaudemans, gerenommeerd Vredenburch-speler, besloot hij in het seizoen 2005/2006 voor de Rijswijkers in de Derde Klasse uit te komen.

“Dat seizoen werden ze meteen kampioen”, vertelt zijn opa, Lex Glaudemans (60), die ook langs de zijlijn staat.

Kippenvel

“De keuze voor Vredenburch in die tijd is doorslaggevend geweest. Hij kon hier lekker ontspannen voetballen en zichzelf daardoor verder ontwikkelen”. Het seizoen erna mag Immers het weer bij ADO Den Haag proberen, bij de Beloftes dit keer. “Vanaf dat moment voelde ik dat Lex het in zich had. Hij is een speler met een goede techniek en ook nog eens een vechtersmentaliteit.

Zulke voetballers zijn zeldzaam, hoor”.

Tijdens de voorbereiding in de zomerstop kreeg Immers zijn eerste speelminuten bij de hoofdmacht. Zijn competitiedebuut maakte hij echter pas in de uitwedstrijd tegen RKC Waalwijk (2-2). Drie dagen later mocht hij opnieuw invallen, ditmaal thuis tegen Cambuur Leeuwarden. De wedstrijd waarin Immers geschiedenis schreef.

Het duel Vredenburch - HS Texas DZS is inmiddels afgelopen. Direct komt aanvoerder Sascha Glaudemans (33) zijn neefje Lex gedag zeggen. Zijn ploeg heeft

‘Lex heeft echt alles op alles gezet’

De komende tijd wil Immers gewoon bij ADO blijven spelen. Foto: Creative Images weliswaar vanmiddag met 0-2 van HS Texas DZS verloren, toch straalt de verdediger als hij over het doelpunt tegen Cambuur Leeuwarden begint te praten.

“Natuurlijk was ik erbij. Ik zat op dat moment met kippenvel op de Eretribune.

Tranen gingen over de wangen, hoor. Ik ben zelf ook dicht bij een profcarrière geweest, maar ik redde het niet vanwege een verkeerde instelling. Lex heeft echt alles op alles gezet en juist daarom gun ik het hem zo”.

Liverpool

In twee seizoenen ontwikkelde Immers zich van speler in de Derde Klasse tot de

Jupiler League, en dat bij zijn grote liefde ADO Den Haag. Een scenario waar menig amateurvoetballer jaloers op zal zijn.

Wat als deze stijgende lijn zich in korte tijd nog verder voortzet? “De komende jaren speel ik gewoon bij ADO, wat voor aanbieding er ook komt. Het heeft voor mij geen zin om op de bank te belanden bij een grote club. Ik wil eerst doorgroeien op dit niveau en dan voetballen bij een subtopper in de Eredivisie. Het liefst zie ik dat ADO Den Haag dat wordt.”

Ambities van een voetballer die nog helemaal aan het begin van zijn carrière staat. En zijn dromen gaan nog verder: “Ooit wil ik in de Premier League spe-

len, Liverpool zou wel heel erg mooi zijn.

Voetballen in een competitie vol vechtlust, dat ligt mij het meest. Maar ik heb nog een hoop te leren, over vijf jaar hoop ik echt die complete voetballer te zijn waar mijn opa het over heeft”, aldus de 21-jarige Immers.

Ondanks het verlies zit de sfeer er nog altijd goed in op het Sportpark Vredenburch, slechts een enkeling heeft het terrein verlaten. “Wanneer kom je nou weer hier voetballen Lex?”, roept een supporter. Immers kan er om lachen en zijn opa antwoordt ad rem: “Als ie klaar is bij Liverpool!”

Sport

Vrijdag 28 september 2007

‘Goed vasthouden en zorg dat je er niet uit valt’

17

BV Voorburg op weg naar hoogste niveau?

De eerste competitiewedstrijd werd nipt verloren, met 82-80, maar tegen het Zoetermeerse Zoebas kwam Basketbal Vereniging Voorburg heel wat beter in het spel. Het werd 102-54. Een opmaat voor een herhaling van vorig seizoen, toen de Voorburgers kampioen werden en promoveerden naar de landelijke Eerste Divisie? Den Haag Centraal vroeg het hoofdcoach Bert Noordzee.

U wist al snel dat winst er in zat?

“Ja, daar heb ik geen moment aan getwijfeld en de spelers ook niet. De meeste Zoetermeerse basketballers kennen ze; in de zomer basketballen ze vaak samen op een pleintje. Daardoor kan je makkelijker tegen ze spelen”.

Jullie hebben nu twee wedstrijden achter de rug, vertelt dat al iets over het niveau?

“Ik vergelijk het niveau van de Eerste Divisie met de top van het Rayon; die makkelijk in de middenmoot van de Eerste Divisie kan eindigen. Ik denk dat we ook hier kans maken. We hebben ervaren spelers die eerder op dit niveau actief zijn geweest, zoals Gideon Nicastia en spelverdeler Myron Meulens, en jonge jongens die keihard willen werken. We hebben een goede mix”.

Wat is de doelstelling dit seizoen?

De Final Four halen?

“Zeker. Zo hebben we er net een ervaren Amerikaanse jongen bij gekregen, Morgan Oleander. Een grote jongen van 1.98 meter. Een solide, rustige en ervaren speler. De jonge jongens zijn heel chaotisch, het helpt als er een rustige basketballer tussen loopt”.

Gaat BV Voorburg terugkeren naar het hoogste niveau?

“We willen hogerop maar zijn afhankelijk van het materiaal dat aanwezig is. Elke speler is echter bereid er keihard voor te werken om Voorburg weer naar het hoogste niveau te brengen, daar waar het ooit gespeeld heeft”.

Tip 5 Ook komende week staan er interessante sportevenementen op de agenda. Den Haag Centraal maakte voor u een kleine selectie. Wat valt er allemaal te doen, zien en beleven?

1. Scheveningen - Rijnvogels

Bijrijder Buurman links. Foto: Wim Huybers

Verslaggever André Buurman stapte afgelopen zondag in een duo-sulky op Duindigt voor het goede doel: Villa Pardoes. Ook Rita Verdonk was van de partij. Gehuld in een oversized pikeurspak maakte Buurman zijn debuut als bijrijder op het Wassenaarse hippodroom. Het werd een middagje zweten tussen 32 paardenbenen. door

André Buurman

Zelf een keer aan een race op Duindigt, of een willekeurige andere koersbaan, te mogen meedoen, had ik al een jaar of tien geleden uit mijn hoofd gezet. Journalisten in een sulky, dat dateert alweer van ruim twee decennia terug, toen onder andere het Limburgse Schaesberg nog wekelijks op vrijdag koerste. Net voor mijn tijd. Plannen om ooit weer een koers voor het journaille uit te schrijven waren er wel, maar het animo onder de dames en heren scribenten bleek erg pover. Na weken van intensief trainen op de vrijdag- en zaterdagmorgen, vaak in weer en wind en soms met de ijspegels aan de bivakmuts, ging het feestje in de sulky op het laatst niet door. Een jongensdroom, die nooit leek uit te komen.

Of toch! Een telefoontje op donderdag of ik tijdens de meeting van het Kampioenschap van Nederland aan een zogenoemde duosulky-race wil meedoen. Als bijrijder, dat wel. Allemaal voor het goede doel, namelijk de stichting Villa Pardoes, die kinderen met een levensbedreigende ziekte, samen met hun familie laat genieten van een vakantie in één van de acht thema-appartementen, zoals Sneeuwwitje, Barbie, Ridder en Space. Voor de kinderen en familie is alles aangepast aan de beperkingen die de ziekte met zich meebrengt. Een goed doel, daar ben ik altijd wel voor te porren.

In een duo-sulky, zoals de naam reeds doet vermoeden, is plek voor twee personen. De

pikeur en de bijrijder. De eerste heeft letterlijk en figuurlijk de touwtjes in handen. De bijrijder dient meer als opvulling en kent slechts één opdracht. ‘Goed vasthouden en zorg dat je niet uit de kar valt’, is de wijze raad van Tom Kooyman, de trainer/pikeur aan wie ik die middag gekoppeld ben.

“Ben je nerveus’’?, vraagt Kooyman een uur voor vertrek vol belangstelling en licht grijnzend aan mij. Mijn antwoord is ontkennend. En dat is niet gelogen. Geen kriebels in de buik en ook geen neiging tot drie keer plassen in een tijdsbestek van een half uur door de zenuwen.

Ik voel me goed, al is het pikeurspak dat ik even eerder kreeg uitgereikt niet echt wat je noemt van Italiaanse snit. De broek kan ik namelijk tot onder mijn oksels optrekken. En dan nog zijn de pijpen aan de te lange kant. Maar dat is niet het ergste. Het is een plastic pantalon en dat betekent dat al tijdens het aankleden, de eerste zweetdruppels op de meest onaangename plekken beginnen te ontstaan.

En over de plastic broek hoort ook nog een soort van plastic regenjack. De buitenthermometer wijst inmiddels 22 graden aan. In combinatie met die plastic outfit en de verplichte helm, sijpelen binnen vijf minuten de eerste zweetstralen overal van af.

“Heb je het warm’’? En ik meen weer een lichte grijns bij mijn leidsman te moeten waarnemen. Ik laat me niet kennen. “Het gaat’’, jok ik, want het voelt als een een Finse sauna.

donk versus Marc Rutte. Maar Verdonk laat het bij ‘het was me het weekje wel’.

Vandaag even geen politiek Den Haag en Marc Rutte. Tijd voor ontspanning. Alhoewel, met een stuk of vier politieagenten en bewakers continu om haar heen, is het woord ‘ontspanning’ hier niet helemaal op zijn plaats.

Even later is Rita Verdonk klaar voor de strijd. Ook háár pantalon is aan de ruime kant. In de dameskleedkamer werd haar geadviseerd een panty onder de plastic pikeursbroek aan te trekken. Om het transpireren tegen te gaan. Leuk dat ik het ook weet van die panty.

De voormalige bewindsvrouw heeft van alle acht deelnemers de meeste ervaring. Twee jaar geleden maakte ze al een ritje in een duo-sulky tijdens de kortebaanrace van Nootdorp. Samen met pikeur Aad Pools stoof ze die middag in haar woonplaats langs het publiek. ‘’Maar dit is toch wel even iets anders volgens mij’’, ervaart ook Verdonk snel.

Een jongensdroom kwam uit

Panty

In de Clingendaelzaal op Duindigt worden de gastpikeurs aan elkaar voorgesteld.

En plots sta ik tegenover Rita Verdonk, de vrouw die haar partij, de VVD, de afgelopen tijd behoorlijk op haar grondvesten deed schudden. Een eigen partij, uit de fractie, in de fractie, de kranten stonden er bol van. Ook de actualiteitenprogramma’s kenden alle dezelfde opening, Rita Ver-

Kw a j o n g e n

De paarden zijn inmiddels voor de duokarretjes ingespannen en pikeur Tom Kooyman verzoekt mij om aan boord te gaan. Ik vraag aan mijn buurman welk paard er voor de kar is ingespannen en of we kans maken om te winnen. ‘’Ufo Idzarda en om je gelijk uit de droom te helpen, we zijn met startnummer acht volstrekt kansloos vanmiddag’’. Dat weet ik dan ook weer.

Van een toeschouwer krijgt Rita Verdonk het advies ‘rechts van het midden’ op de sulky te gaan zitten. In een keurige rij gaat het gezelschap richting drafbaan om even later onder de tonen van de Ambrosspolka door de speaker van Duindigt aan het publiek te worden voorgesteld. Rita Verdonk is net als twee jaar geleden in Nootdorp, weer aan Aad Pools gekoppeld. Pools roept in de baan naar collega Van Dooyeweerd zich prima op de race van vandaag te heb-

ben voorbereid. ‘’Ik heb alle programma’s met Rita Verdonk van de week gevolgd.

Dus ik ben er klaar voor’’. Rita Verdonk zelf moet hartelijk lachen om de man naast haar.

Inmiddels vliegen de eerste zandkorrels en ander spul dat op de drafbaan ligt, mij links en rechts om de oren als Kooyman het paard aan zijn warming-up laat beginnen. ‘’Het is een boef, een kwajongen, deze Ufo’’, zegt Kooyman als de ruin een beetje begint te bokken. Ik knik instemmend en houd mij krampachtig vast aan de korte leidsel, die aan de binnenkant van de sulky is bevestigd.

G e z a n ds t r a a l d

En dan plotseling het signaal dat er over twintig seconden zal worden gestart.

Kooyman stuurt de ruin richting startauto, waarvan de vleugels inmiddels zijn uitgezet. Naast ons doemen de andere combinaties op en het gehijg en gesnurk van de paarden is goed te horen. En nog steeds geen angst. Als de auto de vleugels heeft ingetrokken en de start is gevallen, zoekt iedereen positie. Kooyman kijkt links en rechts, waar hij zijn paard kan parkeren, maar vindt geen plek. “Dan rijden we maar een stukje door richting kop’’, zegt hij hardop. Ik vind het prima. Inmiddels heb ik het gevoel gezandstraald te worden, als de bovenlaag van de drafpiste wordt omgeploegd door 32 paardenbenen. Het spul zit nu overal, zelfs in mijn mond.

De koppositie zijn we al snel kwijt aan de latere winnaar Van Dooyeweerd en zijn duopassagière. Als bij het uitkomen van de laatste bocht de meeste paarden het beu zijn de kar te moeten trekken, wordt in de frontlinie door drie combinaties om de winst gestreden. “De pijp is leeg’’, roept Kooyman als Ufo Idzarda het laat zitten, maar er toch nog een vierde plek uitsleept.

Als ik achterom kijk zie ik Rita Verdonk en Aad Pools als voorlaatste over de streep komen. ’s Avonds thuis tijdens het eten knarst het af en toe nog tussen de kiezen.

Het blijken de laatste restanten van een drafpiste te zijn.

Scheveningen is goed van start gegaan in de Eerste klasse. Met ’s Gravenzandse SV en nog twee clubs deelt het de bovenste plek.

Rijnvogels heeft een punt minder. Zaterdag 29 september, aanvang 14.30 uur, Sportpark Houtrust, Laan van Poot, Den Haag.

2 . K o k o l i s h i - D e c o s EH S

Softbalvereniging Kokolishi haalde de play-offs en trad vorig weekend aan tegen het Haarlemse Decos EHS. In de best of five series verloren de Hagenaars de eerste twee wedstrijden. Op 29 september vinden de returns plaats. Kokolishi kan zich geen verlies permitteren. Aanvang eerste wedstrijd 14.00 uur. Aanvang tweede wedstrijd 15.45 uur. Leen Volkerijk Stadion, Dedemsvaartweg, Den Haag.

3 . S t o rks - C e n t r a l s

Ook de andere Haagse softbalploeg verloor de eerste twee wedstrijden van de playoffs. Storks ging met 6-2 en 11-2 onderuit.

Storks put moed uit vorig jaar, toen ze tegen EHS eveneens de eerste twee wedstrijden verloor, maar uiteindelijk landskampioen werd. Zaterdag 29 september, aanvang eerste wedstrijd 14.00 uur. Aanvang tweede wedstrijd 15.45 uur. Schapenatjesduin te Kijkduin, Machiel Vrijenhoeklaan, Den Haag.

4. Dagje HDM

Zowel de dames als de heren van HDM spelen op zondag 30 september een thuiswedstrijd. De dames wachten op de eerste overwinning in de Hoofdklasse. De heren staan na drie competitiewedstrijden op de derde plaats. Aanvang dames 12.45 uur. Aanvang heren 14.45 uur. Theo Mann Bouwmeesterpad, Den Haag.

5. Wilhelmus – Q uick .

Wilhelmus begroette voor het seizoen vele nieuwe spelers en heeft ambities voor de titel in de Tweede Klasse C. Quick begon de competitie voortvarend en zal haar ongeslagen status – één overwinning en drie gelijkspelen – graag willen behouden. Zondag 30 september, aanvang 14.00 uur, Sportpark Westvlietweg, Groene Zoom, Den Haag.

Is te koop op de volgende locaties: • Postkantoor Den Haag ZuidWest, Almeloplein 60-61, 2533 AD Den Haag • Tabakshop Waldeck, Alphons Diepenbrockhof 165, 2551 LD Den Haag • C 1000 van Leest, Alphons Diepenbrockhof 6, 2551 LD Den Haag • Tabakshop Duran, Apeldoornseln 292, 2573 LM Den Haag • Primera Appelstraat, Appelstraat 230, 2564 EL Den Haag • Scryptopoint, Appelstraat 242/244, 2564 EL Den Haag • Trofmarkt Van Olst, Arabislaan 38, 2555 DL Den Haag • Grooteman, P F J Arnold Spoelplein 93, 2553 CG Den Haag • Le Cigare, Badhuisstraat 187, 2584 HH Den Haag • De Gebroeders Jong, Bankastraat 3a, 2585 EE Den Haag • Korlvinke-Fumé, Beeklaan 385a, 2562 AZ Den Haag • Primera van de Wege, Betje Wolfstraat 132, 2533 HT Den Haag • Joop Vlak, Betje Wolfstraat 271, 2533 HM Den Haag • Texaco Bezuidenhoudseweg, Bezuidenhoutseweg, 2270 AA Voorburg • Mieke & Peter Lectuur en Tabak, Boekhorststraat 101A, 2512 CM Den Haag • Spar Clingendael, Breitnerlaan 271/ 273, 2596 GZ Den Haag • Bronovo Shop, Bronovolaan 5, 2151 RH Nieuw Vennep • Elka, Brouwersgracht 4, 2517 XD Den Haag • Ziekenhuis Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam • Tabaksspeciaalzaak Naomi, Castricumpln 44, 2547 JA Den Haag • Bruna Centraal Station, Centraal Station, 3503 AG Den Haag • Mieke’s Striptiek, Chassestr 71, 2518 RW Den Haag • Supermarkt Hanemaaijer, D. Hoogenraadstraat 45, 2586 TC Den Haag • Koning Tabakspeciaalzaak, Damlaan 22, 2265 AN Leidschendam • Carla’s, De Savorin Lohmanplein 22b, 2566 AC Den Haag • Multi- media en Lifestylshop, Deltaplein 512/513, 2554 GH Den Haag • DunaVista BV, Deltaplein 550, 2554 GH Den Haag

39340_DHC_293x440_te koop op loc1 1

• Dastan Tabakshop, Denneweg 132a, 2514 CL Den Haag • Aurora, Dr. H. Colijnlaan 305-307, 2283 XK Rijswijk • Totaal gemak Driebergenstraat, Driebergenstraat 321, 2546 BJ Den Haag • Sigarencorner Nesli, Elandstraat 93, 2517 XD Den Haag • Texaco Escamplaan, Escamplaan, 2270 AA Voorburg • Van Amerongen Boek en Kantoor, Fahrenheitstr 536 - 546, 2561 DJ Den Haag • Bruna Fahrenheitstraat, Fahrenheitstraat 446, 2561 DG Den Haag • Brink Sigarenmagazine, Fahrenheitstraat 541, 2561 DA Den Haag • Merlijn Tabak en Lectuur, Forellendaal 286, 2553 LM Den Haag • Adelante Cigarross, Frederik Hendriklaan 152, 2582 BJ Den Haag • De Vulpen, Frederik Hendriklaan 179, 2582 CA Den Haag • Paagman Den Haag B.V., Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB Den Haag • De Haagse Boekerij, Frederikstraat 24, 2514 LK Den Haag • Markthof Sigaretten en Postzaken, Gedempte Gracht 405 J, 2512 AM Den Haag • De Oude Leeuw, Geestbrugweg 5/7, 2281 CC Rijswijk • Bruna Gentsestraat, Gentsestraat, 2587 HV Den Haag • Gouverneur Tobacco, Goeuverneurlaan 361, 2523 CA Den Haag • Bruin´s Sigaren en Lectuur, Goudenregenplein 58, 2565 GK Den Haag • Tabakhuis Van de Arend B.V., Governeurlaan 664, 2523 CS Den Haag • Ben Goudswaard, Heelsumstraat 27, 2573 NE Den Haag • Wijngaards, Heeswijkplein 9, 2531 HC Den Haag • Ylona Tabacshop, Henry Dunantlaan 86-88, 2286 GE Rijswijk • Walk In Stripboekhandel, Herengr 13, 2511 EG Den Haag • Van Stockum Boekverkopers, Herengr 60, 2511EJ Den Haag • Night 2 Night, Herengracht 1, 2511 EG Den Haag • Bruna Herenstraat, Herenstraat 5, 2282 BN Rijswijk • Primera Lancee, Herenstraat 84, 2282 CA Rijswijk • Van der Sprong, Het Kleine Loo, 2592 CK Den Haag

• The Read Shop, Hildo Kroplaan 96, 2552 XT Den Haag • Primera Dewir, Hillenaarplantsoen 85, 2284 VS Rijswijk • Sigarenmagazijn Canarat, Hobbemastraat 190, 2526 JT Den Haag • Zigger In den Boogaard, J. Friso Promenade, 2282 XX Rijswijk • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Tabakshop Oranje, Jan Hendrikstraat 7, 2500 XX Den Haag • Totaal gemak Jan Heintz, Johanna Westendijkplein 62, 2521 EN Den Haag • Groeneweg, Juliana van Stolberglaan 284, 2595 CP Den Haag • Esso Ligthart Kaapseplein, Kaapseplein 100, 2572 NH Den Haag • W.A.C. van Leeuwen, Keizerstraat 119, 2584 BD Den Haag • Geja-Sadia, Keizerstraat 33, 2584 BB Den Haag • Boekhandel Scheveningen, Keizerstraat 50, 2584 BK Den Haag • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Totaal gemak Julianaplein, Kon. Julianaplein 7, 2274 JD Voorburg • Pelgrim Boeken en Muziek, Korte Poten 42, 2511 EJ Den Haag • Texaco Laan, Laan, 2270 AA Voorburg • Primera Wijnands, Laan van Meerdervoort 197, 2517 BB Den Haag • Sigarettenmagazijn Obdam, Laan van Meerdervoort 868, 2564 AS Den Haag • Boekhandel De Kler, Langstraat 148, 2242 JX Wassenaar • Daily shop Wassenaar, Langstraat 192 a, 2242 JZ Wassenaar • Texaco Leyweg, Leyweg, 2270 AA Voorburg • Haga Ziekehuis Leyenburg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag • Zigger, Leyweg 651, 2545 GK Den Haag • Zigger, Leyweg 707, 2545 GM Den Haag • Bruna Leidschenhage, Liguster 38, 3503 AG Leidschendam • Primera Zuydwijk Leidschendam, Liguster 81, 2262 AC Leidschendam • Medisch Centrum Haaglanden, Westeinde, Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag • Totaal gemak Dubb, Lindelaan 243, 2282 EV Rijswijk

• De Tabacotiek TTS, Loosduinse Hoofdstraat 180, 2552 AL Den Haag • Texaco Michel Vrijenhoeklaan, Michel Vrijnehoeklaan, 2270 AA Voorburg • Texaco Midachterweg, Midachterweg, 2270 AA Voorburg • Den Haag Marketing & Events, Nassaulaan 25, 2512 XX Den Haag • Van Stockum, Noordeinde 62, 2514GK Den Haag • ‘t Brandpunt Sigarenmagazijn VOF, Oostdorperweg 57, 2242 NE Wassenaar • Tabakshop De Oude Man, Oudemansstraat 103, 2522 SE Den Haag • Doorschodt Sigarenmagazijn, Paletplein 85, 2526 GZ Den Haag • Boekhandel A. Houtschild, Papestraat 13, 2513 AV Den Haag • Bruna Parijsplein, Parijsplein 3, 3503 AG Wateringseveld • Match-box, Parkweg 280A, 2271 BH Voorburg • Heynen, Parkweg 294, 2271 BH Voorburg • Hartelust, Parkweg 46, 2271 AK Voorburg • Selexyz Verwijs, Passage 39, 2511 AC Den Haag • Hamilton, Passage 9, 2511 AB Den Haag • Efficiency, Piet Heinstraat 118, 2518 CH Den Haag • Primera De Jong, Prins Hendrikstr 74, 2518 HV Den Haag • De Jongens Tabaks - Post en Tijdschriften, Reinkenstraat 93, 2517 CS Den Haag • Primera De Sluis, Sluisplein 3, 2266 AV Leidschendam • Primera Snijdersstraat, Snijdersstraat 4, 2525 BX Den Haag • Winkelen/ Wedden, Soestdijksekade 26, 2574 AM Den Haag • Primera Scholten, Soestdijksekade 389, 2574 BA Den Haag • Vivant City, Spui 169, 2511 BM Den Haag • Knijff Sigarenmagazijn, Stationswg 95a, 2515 BK Den Haag • Uw kruidenier, Stevinstraat 250, 2587 EW Den Haag • Tabak & Gifts Patrick, Terletstraat 23, 2573 EW Den Haag • Van Seters, Theresiastraat 123, 2593 AE Den Haag • Totaal gemak Theresiastraat, Theresiastraat 260,

2593 AW Den Haag • Primera Van de Hoogen, Theresiastraat 53, 2593 AA Den Haag • Read Shop, Theresiastraat 93, 2593 AC Den Haag • Primera Van der Zwaan, Turfmarkt 18, 2511 CA Den Haag • Sigarenmagazijn De Pauw, Valeriusstraat 16, 2517 HR Den Haag • Esso Valkenbos, Valkenboslaan 333, 2563 CZ Den Haag • Totaal gemak De Valkenier, Valkenbosplein 12, 2563 GB Den Haag • Esso Wassenaar, Van Cranenburglaan181, 2241 PM Wassenaar • Daily shop Hoytema, Van Hoytemastraat t/o 40, 2596 ER Den Haag • Texaco Verhulstplein, Verhulostplein, 2270 AA Voorburg • De Jongens, Vlamingstraat 6, 2511 BD Den Haag • Bruna Vlierboomstraat, Vlierboomstraat 582, 3503 AG Den Haag • Vingerling Boekhandel, Vliethof 88, 2291 RZ Wateringen • C 1000 Volendamlaan, Volendamlaan 670, 2547 CK Den Haag • Esso Ligthart, Vreeswijkstraat t/o 301, 2546 AJ Den Haag • Selecta Tabac, W. Alexander promenade, 2284 DH Rijswijk • Versmarkt Rene Daane, Waalsdorperweg 103, 2597 HR Den Haag • K2 Tabakshop, Wagenstraat 113, 2512 AS Den Haag • Fonville, Walnootstraat 1, 2555 XH Den Haag • Techador De rokende ooievaar, Weimarstr 125, 2562 TG Den Haag • Primera Jan Kramps, Weimarstr 349, 2562 HK Den Haag • Van alles wat, Weissenbruchstraat 296, 2586 GP Den Haag • J. Van Bezeij, Weissenbruchstraat 54, 2596 GK Den Haag • Dolfijn Sigarenmagazijn, Westduinweg 70, 2583 EK Den Haag • De Kiosk, Willem Royaardsplein 25, 2597 GS Den Haag • Overman tabakspeciaalzaak, Willen de Zwijgerlaan 76 b, 2582 ES Den Haag • Barelli Stripwinkel, Zoutmanstraat 80, 2518 GT Den Haag • Esso Ligthart Zwolsestraat, Zwolsestraat 443,

11-07-2007 13:30:20

Service

Vrijdag 28 september 2007

De Wedstrijden

Werk in uitvoering Zaterdag 29 en zondag 30 september

Zaterdag Eerste Klasse B

Zaterdag Derde Klasse A

Zondag Eerste Klasse B

Zondag Derde Klasse C

29 september, 14.30 uur Scheveningen - Rijnvogels

29 september, 14.30 uur: Koudekerk - Haaglandia SEV - RAS SV ‘35 - Leiden

30 september, 14.00 uur HBS - DHC RKAVV - ADO Den Haag

30 september, 14.00 uur BMT - HMSH (14.30 uur) HSTexasDZS - Victoria SVDPW - ODB VFC - Escamp Vredenburch - GONA

Stand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Team Scheveningen Gravenzandse SV Voorschoten ‘97 Vitesse Delft Jodan Boys Rijnvogels ‘s-Gravendeel XerxesDZB Lyra Spijkenisse Naaldwijk Deltasport

G 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

P 9 9 7 7 6 6 6 6 4 3 2 1

Stand

Stand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Team Koudekerk BSC ‘68 RCL Haaglandia Kagia LSVV ‘70 Leiden SEV RAS Oegstgeest SV ‘35 Hazerswoudse Boys

G 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

P 12 10 9 8 7 4 4 4 4 3 2 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Team Feyenoord AV Tonegido HBS JHR Leonidas DHC Nieuwenhoorn Excelsior ‘20 ADO den Haag Neptunus RKAVV UVS

G 4 4 4 4 3 4 3 4 4 4 4 4

P 10 9 8 7 6 6 5 4 3 3 3 0

Zaterdag Tweede Klasse C

Zondag Hoofdklasse A

Zondag Tweede Klasse C

29 september, 15.00 uur: DUNO - JAC Semper Altius - Die Haghe (14.30 uur) Spirit - Forum Sport

Zondag 30 september: 14.00 uur DWV - Haaglandia VUC - Westlandia

30 september, 14.00 uur Alphense Boys - GDA HVV - TOGB Laakkwartier - VCS Wilhelmus - Quick

Stand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Team MVV ‘27 Gravenzandse VV JAC Spirit DUNO Zevenhoven Valken ‘68 DSO Gouda Semper Altius Forum Sport Die Haghe

G 4 4 4 3 3 4 4 3 3 4 4 4

P 10 9 7 6 6 6 6 4 4 3 1 1

Stand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Team Hollandia Omniworld VVSB Argon Turkiyemspor Elinkwijk AFC Haaglandia ADO ‘20 DWV DCV DWS VUC Westlandia

G 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 4 4 3 4

P 9 8 7 7 7 7 6 5 5 4 4 2 1 1

■ A13; toerit 10 In verband met asfalteringswerkzaamheden wordt toerit 10 van de A13 komende uit de richting DelftZuid en gaande in de richting Den Haag van vrijdag 28 september 21:00 uur tot en met zaterdag 29 september 07:00 uur afgesloten. Het verkeer met bestemming Den Haag vanaf toerit 10 van de A13 wordt omgeleid via de N470 Kruithuisweg richting A4 door middel van omleidingsborden met de letter D.

Stand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Team GONA HMSH ODB SVVSMC BMT VFC Victoria ‘04 HSTexasDZS Vredenburch Escamp Mozaiek SVDPW

G 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

P 10 8 7 7 6 5 5 4 4 3 2 2

G = Aantal gespeelde wedstrijden P = Aantal behaalde punten

Team SJC Boshuizen Wilhelmus GDA Quick Alphense Boys HVV TOGB Verburch VCS Laakkwartier Concordia

G 4 4 4 4 4 3 4 3 4 4 4 4

P 10 8 7 7 6 5 5 4 3 2 1 1

Korfbal (Hoofdklasse)

Hockey heren (Hoofdklasse)

Hockey Dames (Hoofdklasse)

Zaterdag 29 september, 19.30 uur Sittardia- Hellas

Zaterdag 29 September 15.30 uur Die Haghe - Dalto/Human Network KVS - Koog Zaandijk HKV/Ons Eibernest - PKC/Café Bar

Zondag 30 september 14.45 uur HGC - Kampong

Zondag 30 september, 12.45 uur Forward - HCKZ HDM - Rotterdam

Hockey heren (Overgangsklasse)

Hockey Dames (Overgangsklasse)

Zondag 30 september, 14.45 uur HCKZ - Gooische HDM- Tempo ‘41

Zondag 30 september, tijdstip onbekend Gooische- HGC

Zaterdag 29 september, 19.00 uur U.D.S.V. - Hellas

Rugby (Ereklasse) Zondag 16 september, 14.30 uur HRC-Dukes

■ Doornstraat; afsluiting In verband met rioleringswerkzaamheden is deze straat tussen de Helmstraat en de Duinstraat afgesloten voor doorgaand rijverkeer.

■ Frederik Hendriklaan; afsluiting De Frederik Hendriklaan is tussen de Prins Mauritslaan en de Johan van Oldebarneveltlaan afgesloten voor doorgaand rijverkeer. Dit in verband met het vernieuwen van de riolering.

■ Hoefkade; asfaltering Tot 5 oktober wordt de Hoefkade tussen de De Heemstraat en de Schalkburgerstraat opnieuw geasfalteerd. Tijdens de voorbereiding, die duurt tot 28 september, zal het verkeer weinig hinder ondervinden van de werkzaamheden.

■ Kijkduinsestraat; asfaltering ts Teunisbloemplein en Heliotrooplaan Het herstellen van de kantopsluiting wordt uitgevoerd in de periode tot 15 oktober. De rijweg wordt dan versmald naar een rijstrook.

Handbal heren (Eredivisie)

Handbal dames (Eerste Divisie)

■ Amsterdamse Veerkade; riolering Het riool in deze straat komt in de rijbaan richting Spui te liggen zodat deze baan dan moet worden afgesloten voor rijverkeer. Het rijverkeer wordt gedurende de werkzaamheden in beide richtingen afgewikkeld op de noordelijke rijbaan die daartoe wel wordt verbreed. De verkeerslichten bij de Kranestraat en bij de Wagenstraat zijn dan uitgeschakeld. De werkzaamheden duren tot half november.

■ Hubertusviaduct In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken.

Stand

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

19

■ Loevesteinlaan; aanleg tramsporen Op de Erasmusweg richting de Lozerlaan wordt tot en met 30 september gewerkt tussen de De Lannoystraat tot voorbij het BP-benzinestation. Beide rijrichtingen op de Erasmusweg worden tijdelijk ‘geknepen’ naar de oostelijke rijbaan. Het is niet mogelijk om linksaf te slaan op het kruispunt Loevesteinlaan/Erasmusweg (geldt voor alle richtingen). Verkeer vanuit de Loevesteinlaan kan ook niet rechtdoor over het kruispunt met de Erasmusweg in de richting van en vanuit Rijswijk. Doorgaand verkeer wordt met borden omgeleid.

Op de Loevesteinlaan tussen de Steenwijklaan en de Erasmusweg wordt vanaf 1 oktober tot begin november gewerkt. De Loevesteinlaan is afgesloten voor het verkeer in de richting van de Erasmusweg tussen de Steenwijklaan en de Erasmusweg. De ventweg Loevesteinlaan is bereikbaar voor bestemmingsverkeer (wordt met borden aangegeven).

Doorgaand verkeer wordt met borden omgeleid.

■ Madepolderweg; asfaltering Nieuweweg en Oorberlaan De asfalteringswerkzaamheden aan de Madepolderweg, het herstellen van de kantopsluitingen en het herstraten van de parkeervakken duren tot en met 25 oktober. Er zal niet aan beide zijden van de weg gelijktijdig worden gewerkt. In deze periode wordt de rijweg niet afgesloten, maar wel versmald.

■ Mauritskade/Dr.Kuyperstraat; afsluiting De riolering in de Mauritskade, de Koninginnegracht en de Prinsessegracht is aan vervanging toe. Het totale werk duurt tot eind 2007. De werkzaamheden in de Mauritskade duren tot half oktober. De rioolwerkzaamheden in de Koninginnegracht en de Prinsessegracht (tussen Javastraat tot de Korte Voorhout) zijn gestart.

Advies: Het wordt druk in de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch. Mijdt zoveel mogelijk deze routes.

■ Oude Haagweg Op de Oude Haagweg wordt de komende periode het asfalt vernieuwd. De werkzaamheden duren tot en met 2 november.

■ Westvlietweg Tot en met half december krijgt de Westvlietweg een nieuwe laag asfalt. De weg is dan afgesloten voor het doorgaand verkeer. De omleidingen lopen over de Prins Bernhardlaan – Prinses Mariannelaan (Leidschendam-Voorburg). Voor langzaam verkeer loopt de omleiding via Leidschenveen-Ypenburg. Doorgaand verkeer wordt aangeraden de A4 te gebruiken. Woningen en bedrijven aan de Westvlietweg zijn wel toegankelijk via een omleiding.

Zoekt HBS het zondag thuis tegen DHC ook hogerop? Foto: Bert Tielemans

■ Rijswijkseweg; spoorvernieuwing Tot 26 oktober worden de tramsporen tussen de Neherkade en de Van Leeuwenhoekstraat vernieuwd. In verband hiermee moet de rijbaan richting centrum (Rijswijksepklein) voor doorgaand rijverkeer worden afgesloten. Dit verkeer wordt omgeleid.

20

Service

Vrijdag 28 september 2007

g Theater / muziek / evenementen vrijdag 28 september

10.00 Dierenselaan, Najaarsmarkt Dierenselaan 14.00 Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. Het Statenkwartier door Ir. M.G.M. Ruijters (architect). (ook 15.30 uur) Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl 19.30 Koninklijke Schouwburg Grote zaal, De brief voor de koning Theater Terra, Stichting Beeldenstorm. Schildknaap Tiuri wil graag ridder worden en gaat op reis. € 15,– UITpas € 13,50; jeugd € 10,– www.ks.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.00 Lucent Danstheater, Medea Koor van de Nationale Reisopera, Het Gelders Orkest.

Medea, de koningsdochter, priesteres en tovenares uit Colchis verwijt haar geliefde ontrouw en kondigt haar wraak aan met behulp van duistere krachten. Gratis inleiding 19.00 uur. € 38,– t/m € 43,– UITpas € 35,50 t/m € 40,– www.ldt.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Spirit of the dance – 10th Anniversary Irish International Dance Company. ’sWerelds grootste Ierse dans show viert haar 10de verjaardag met een speciaal ‘Best of’, met alle hoogtepunten van het afgelopen decennium. € 33,– UITpas € 31,50

www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Dr. Anton Philipszaal, Jazz in Concert – A Tribute to Miles Davis & DJ Collector. Een programma rond trompettist Miles Davis.

Er wordt geput uit het brede repertoire van Miles, spannend gebracht in verschillende bezettingen. Incl. toegang tot jazz-afterparty. € 21,50 UITpas € 19,– www.philipszaal.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs,

Liefffffde, Hij vertelt, zingt, beweegt en tekent over zijn eigenaardige leven. € 13,– UITpas. € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.15 Theater Diligentia, Ebbinge, Vrijdag en De Bekker De Vliegende Panters Schrijnend wordt het, pijnlijk tenenkrommend, niets en niemand ontziend, vooral elkaar niet. Zo hilarisch gênant dat u zou willen dat u er niet bij was geweest. € 22,– UITpas € 20,50 www.theater-diligentia.nl 20.30 Korzo Theater Grote zaal, Fantasten Theatergezelschap Fantasten. Vanaf hun eerste ontmoeting gaan Adam en Eva de strijd aan met elkaar. Ze zien hun relatie opbloeien en aftakelen. Dan dringt het besef door dat er geen weg terug is. Een fysieke uitputtingsslag volgt. € 11,– UITpas € 9,50 www.korzo.nl 20.30 NT Gebouw, Thuisreis het Nationale Toneel. € 10,– UITpas € 8,50; jeugd € 5,–

www.nationaletoneel.nl 20.30 Theater Camuz, In duizend zoete armen.

1942 en 2005. Etty houdt een dagboek bij, Julia sms-t met de buurman. Julika Marijn speelt twee vrouwen die binnen het decor van hun eigen tijd, op zoek zijn naar zichzelf. Zij worstelen met hun spiritualiteit, talenten en verliefdheid. € 13,– UITpas € 11,50 www.camuz.nl 20.30 Theater de Tobbe, Gianni Lincan. Zigeunermuziek gecombineerd met jazz, folk en klassieke muziek. € 15,– UITpas € 13,50 www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn, Begijn Le Bleu – De prins op het witte paard. Een portret van een geboren loser die wil winnen. Met humor, horror en poëzie. € 12,– UITpas € 11,–

www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de Regentes Grote zaal, Drie bruiloften en een trombone.

Een alchemistisch huwelijk tussen euritmie, dans, muziek en video. € 17,– UITpas. € 15,50 www.deregentes.nl zaterdag 29 september

10.00 Dierenselaan, Najaarsmarkt Dierenselaan 10.00 Evenementenhal Rijswijk, Paranormaal Alternatief. De grootste spirituele beurs van Nederland met onder andere lezingen, workshops en demonstraties. € 8,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www.evenementenhalrijswijk.nl 12.00 13.00 Binnenstad Den Haag, Dichter aan huis.

40 Dichters dragen 5 keer per dag voor in

4Adver tentie3

40 Haagse woonkamers en ateliers. € 22,50 UITpas € 21,–. www.dichteraanhuis.nl 14.00 Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. Rondom de Grote Kerk door mevr. drs. J.F.M. Wentholt (oud medewerkster Gemeentearchief). Voor tijden en definitieve locatie zie website. Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl 14.30 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 18.00 Regentenkamer, Regentenkamer - Jazzconcert. Sanna van Vliet (vocaal) Kwartet, Ferdinand Povel (tenor sax), Marius Beets (bas), Eric Ineke (drums). € 7,50

www.regentenkamer.nl 19.00 Lucent Danstheater, Van Manen mix Introdans Ensemble voor de Jeugd. De dansers tonen alle facetten van het sprankelende werk van Van Manen: zijn humor, zijn muzikaliteit en zijn aansprekende gevoel voor modern ballet. Kinderen kunnen zelf meedansen tijdens de gratis doe-mee-les om 17.30 uur. Interesse? Geef dit aan bij uw bestelling.€ 15,50 UITpas € 18,–; jeugd € 10,– www.ldt.nl 19.30 Koninklijke Schouwburg Grote zaal, De brief voor de koning Theater Terra, Stichting Beeldenstorm. Schildknaap Tiuri wil graag ridder worden en gaat op reis. € 14,– t/m € 22,– UITpas € 12,50 t/m € 20,50; jeugd € 9,– t/m € 17,– www.ks.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Koffiehuis De Ooievaar. Twee mannen zeggen hun bestaan op de kermis vaarwel om de erfenis van hun vader op te halen. Die ligt verborgen in zijn koffiehuis. € 19,50 UITpas € 18,– www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Dr. Anton Philipszaal, Residentie Orkest onder leiding van Roy Goodman – Brahms, Tsjaikovski Residentie Orkest. Gratis inleiding om 19.15 uur. € 15,– t/m € 30,– UITpas € 12,50 t/m € 27,50; jeugd € 10,– www.philipszaal.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs,

Liefffffde. Hij vertelt, zingt, beweegt en tekent over zijn eigenaardige leven. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.15 Nieuwe Kerk Den Haag, Robert Holl, Ellen van Lier en Rudolf Jansen – Brahms en Schubert. € 24,50 UITpas € 22,– www.ldt.nl 20.15 Theater Diligentia, Ebbinge, Vrijdag en De Bekker De Vliegende Panters. Schrijnend wordt het, pijnlijk tenenkrommend, niets en niemand ontziend, vooral elkaar niet. Zo hilarisch gênant dat u zou willen dat u er niet bij was geweest. € 22,– UITpas € 20,50

www.theater-diligentia.nl 20.15 World Forum Theater, Frans Bauer: Live In Concert VII. De zevende editie van zijn theatertour ‘Live In Concert’. € 36,50 t/m € 41,50 www.worldforumcc.com 20.30 KorzoTheater, JWO’s Maghreb Jazz.

Wereldmix van westerse jazzfusion en Noord-Afrikaanse muziek. € 13,– UITpas € 11,50 www.korzo.nl 20.30 NTGebouw, Thuisreis het Nationale Toneel € 10,- UITpas 8,50; jeugd € 5,–

www.nationaletoneel.nl 20.30 Paard van Troje, De Nieuwe Slag Haags initiatief ten behoeve van geïmproviseerde muziek. Met Ab Baars Trio & Ken Van der Mark. € 12,50 www.paard.nl 20.30 Theater aan het Spui Kleine Zaal, Grip / Jeuk Ballet met Van Leth. In ‘Jeuk’ wordt een man geconfronteerd met de drukte en chaos van het leven in een stad. In ‘Grip’ staat hebben van grip centraal. Hoe vrij kan iemand zich bewegen, als die persoon alle touwtjes goed in handen heeft? € 13,– UITpas € 11,50 www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater aan het Spui Grote Zaal, Sexual Perversity. Dan en Debbie zijn smoorverliefd en gaan direct samenwonen. Al snel vragen ze zich af of dit wel de juiste keuze was. € 20,– UITpas € 18,50

www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater Camuz, De kip met de gouden enkels Droog Brood. Hun eerste drie theaterprogramma’s zijn in de pers lovend ontvangen en met prijzen, nominaties en complimenten overladen. Je zou dan ook verwachten dat Droog Brood landelijk zeer grote bekendheid geniet. Nee dus.

g Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

€ 13,– UITpas € 11,50 www.camuz.nl 20.30 Theater de Tobbe, Hijgende hakken Dames Voor Na Vieren. Hilariteit, muziek, humor en ontroering. € 15,– UITpas € 13,50 www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn, Begijn Le Bleu – De prins op het witte paard. Een portret van een geboren loser die wil winnen. Met humor, horror en poëzie. € 12,– UITpas € 11,–

www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de Regentes Diepe,

Zwingcafé. Meezingen en zwingen met Nederlands repertoire. Feestelijke jubileumeditie. € 2,50 www.deregentes.nl zondag 30 september

10.00 Evenementenhal Rijswijk, Paranormaal Alternatief. De grootste spirituele beurs

Grooves. Onder begeleiding en samenstelling van saxofonist Ruud Bergamin wekelijks wisselende formaties. Gratis www.fiddler.nl 15.00 Theater Diligentia, Jazz Impuls – Continuity / Dirindi met Esse Samba. Het trio gaat het jazz avontuur aan zonder op het veilig gespreide bed van de ritmesectie te leunen. Bij Dirindi staat de samba centraal. Repertoire uit de jaren ‘30 wordt een nieuw leven ingeblazen. € 19,– UITpas € 16,– www.theater-diligentia.nl 15.00 Theater PePijn, Cumulus Cumulus. Drie zangers die af en toe ook spelen en een pianiste die af en toe ook zingt brengen bestaande liedjes, zelf geschreven teksten en muzikale gedichten. Eigenwijze, Nederlandstalige kleinkunst. € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl 15.00 Theater Zwembad de Regentes Grote

mes het jonge bruidje en de feestgangers op cabareteske wijze toe. € 15,50 UITpas € 14,–. www.rijswijkseschouwburg.nl 20.00 Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’ € 29,– t/m 79,–. www.circustheater.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg: ‘In de steigers’ Middelbare Meiden. Begint de lichamelijke woning wat te kraken en te piepen, een vlekje, een pijntje, een kraaienpootje, een grijze haar...? Moet er echt gerenoveerd, gaat alles in de steigers of volstaat een kwastje en een lik plamuur...? € 19,– UITpas 17,50. www.rijswijkseschouwburg.nl 20.30 Theater aan het Spui: ‘The Young Ones II – Van de frisse’ Growing up in Public. Twee buitenlandse studenten nemen tijdelijk hun intrek in een corpsballenhuis. € 13,– UITpas 11,50. www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater PePijn: ‘Beatrice van der Poel – Langzaam los’Jazz, blues, pop, rock, soul en een beetje kleinkunst. € 12,– UITpas 11,–. www.theater-pepijn.nl 21.00 LokaalVredebreuk: ‘Irish-folk’. Een avondje genieten van Ierse klanken. Gratis.

www.lokaalvredebreuk.nl 21.15 De Rijswijkse Schouwburg: ‘Hexen’. Twee vrouwen op oorlogspad. Op de derde bruiloft van hun beider ex spreken de dames het jonge bruidje en de feestgangers op cabareteske wijze toe. € 15,50 UITpas 14,–. www.rijswijkseschouwburg.nl 22.00 Bar restaurant Pavlov: ‘Live Jazz in Pavlov’. Jazzconcert met Dan Nicholas, Johnny Daly en René Winter. Vanaf 23.00 uur open jamsessie. Gratis. www.pavlov-denhaag.nl woensdag 3 oktober

Theatergezelschap Fantasten in het Korzo Theater. Foto: PR van Nederland met onder andere lezingen, workshops en demonstraties. € 8,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar)

www.evenementenhalrijswijk.nl 10.00 Lange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt. Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis 11.00 Dierenselaan, Najaarsmarkt Dierenselaan 12.00 PodiumVocale, Koffieconcert – Ensemble Volante Ensemble Volante € 6,–

www.podiumvocale.nl 13.00 Binnenstad Den Haag, Dichter aan huis.

40 Dichters dragen 5 keer per dag voor in 40 Haagse woonkamers en ateliers. € 22,50 UITpas € 21 –. www.dichtersaanhuis.nl 14.00 Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. Den Haag als residentie door Drs. M. van Doorn (medewerker Gemeentearchief).

Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl 14.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical

€ 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 14.00 Koninklijke Schouwburg Grote zaal, De brief voor de koning Theater Terra, Stichting Beeldenstorm. Schildknaap Tiuri wil graag ridder worden en gaat op reis. Hij beleeft onderweg de spannendste avonturen en komt alles tegen wat hem tot een volwassene maakt. € 14,– t/m € 22,– UITpas € 12,50 t/m € 20,50; jeugd € 9,– t/m € 17,– www.ks.nl 14.00 Regentenkamer, Hawaiian Muziek Met de Hanson Hawaiian Minstrels. € 5,– www.regentenkamer.nl 14.00 Theaterde Tobbe, Groot Lichtcircus. Toverlantaarnvoorstelling. € 6,–; jeugd € 5,–

www.detobbe.nl 14.15 Dr. Anton Philipszaal, Residentie Orkest onder leiding van Roy Goodman – Brahms, Tsjaikovski Residentie Orkest. Gratis inleiding om 13.15 uur. € 15,– t/m € 30,– UITpas € 12,50 t/m € 27,50; jeugd € 10,– www.philipszaal.nl 14.30 Korzo Theater Grote zaal, Muziek in de verdrukking #1: Namgyal Lhamo. Tibetaanse muziek. € 15,– UITpas € 13,50 www.korzo.nl 15.00 Herberg Vlietzigt, Sunday Jazz. Dolf Helge ontvangt een wisselende formatie van zowel bekende jazzmuzikanten als jonge talenten. Leah Kline Kwartet. Gratis www.herbergvlietzigt.nl 15.00 The Fiddler Den Haag, Swing, Jazz en

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

zaal, Hoe het begin begon De Plaats. Een muzikale voorstelling vol scheppingsverhalen. € 10,– UITpas € 8,50; jeugd € 8,–

www.deregentes.nl 15.00 Theater Zwembad de Regentes Kleine Zaal, Ons eigen avontuur Villa Impro. Bedenk zelf je eigen avontuur en speel mee. € 6,–; jeugd € 4,– www.deregentes.nl 15.30 Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. Den Haag als residentie door Drs. M. van Doorn (medewerker Gemeentearchief).

Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl 19.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical

€ 29,– t/m €79,– www.circustheater.nl 20.15 World Forum Theater, Frans Bauer: Live In Concert VII. De zevende editie van zijn theatertour ‘Live In Concert’. € 36,50 t/m € 41,50 www.worldforumcc.com 20.30 Theater aan het Spui Grote Zaal, Sexual Perversity. Dan en Debbie zijn smoorverliefd en gaan direct samenwonen. Al snel vragen ze zich af of dit wel de juiste keuze was. Hoeveel moet je van jezelf opgeven om met iemand samen te zijn? € 20,– UITpas € 18,50 www.theateraanhetspui.nl maandag 1 oktober

20.15 De Rijswijkse Schouwburg: ‘Jeans 17 – De Jeans factor’ Jeanscompany, Jeansband.

Jonge talenten met een verrassend programma. € 26,– UITpas 24,50.

www.rijswijkseschouwburg.nl 20.30 TheaterPePijn: ‘Ivo Niehe – III’. Persoonlijke conférences, liedjes en teksten waarin de zaal een rol speelt. € 15,–. www.theater-pepijn.nl

dinsdag 2 oktober

09.45 Zeeheldentheater: ‘Verveling in de Favela’ Briza. Chica grijpt haar kansen en wordt zangeres in de door haar opgerichte muziekgroep Favela Nova (ook om 11.15 uur). € 5,–. www.zeeheldentheater.nl 12.30 Theaterde Tobbe: ‘Koffieconcert – Ensemble Volante’ Ensemble Volante. € 3,–.

www.detobbe.nl 19.30 De Rijswijkse Schouwburg: ‘Hexen’ Twee vrouwen op oorlogspad. Ze gaan een aantal rekeningen vereffenen. Op de derde bruiloft van hun beider ex spreken de da-

Nieuwe Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

12.45 Kloosterkerk: ‘Pauzeconcerten’. Paul

Eggen (viool). Gratis. www.kloosterkerk.nl 14.00 Koninklijk Conservatorium: ‘Holland Baroque Society’ Openbare repetitie. Gratis. www.koncon.nl 14.00 Theaterde Tobbe: ‘Spokenjacht’ Mimekry.

Tessa is thuis. Helemaal alleen. Voor de allereerste keer in haar leven. Ze vindt het spannend, maar ook een beetje eng. € 6,–; jeugd 5,–. www.detobbe.nl 14.00 TheaterPierrot: ‘Karel de Kok en de droom van de koning’ Karel de Kok, hofdame Frandolien en hoofdlakei Fransiscus werken voor koning Klaagmaarniet, een lieve maar vooral vrolijke koning. Hij is alleen erg lui. Hij eet en slaapt de hele dag. Behalve vandaag. Wat doet de koning om zeven uur op? www.theaterpierrot.nl 14.00 Zeeheldentheater: ‘WAM! Daar zit muziek in!’ Briza. Multidisciplinair en sprookjesachtig programma waarin Lotte kennismaakt met Hoge Noot. Deze noot wordt buitengesloten van elk muziekstuk. € 5,–.

www.zeeheldentheater.nl 20.00 Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’

€ 29,– t/m 79,–. www.circustheater.nl 20.00 HollandCasino Scheveningen: ‘Special Ladies Day’ . Met een wervelende fashionshow in samenwerking met modellenbureau Dyon Caractèren en tips van beautyspecialist Tom Sebastian. Gratis. www.hollandcasino.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg: ‘Ragùs – Irish music & dance show’ . Via ‘Lord of the Dance’ en ‘Riverdance’ werd de Ierse dans populair bij een breed publiek. € 26,– UITpas 24,50. www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Koninklijk Conservatorium: ‘Holland Baroque Society’. Metamorfose – improvisatie over werken van Frescobaldi en Ortiz, Marias, Lully en arrangementen van Pandolfo. € 15,–. www.koncon.nl 20.15 Theater Diligentia: ‘Thuis bij Bach’ New Dutch Academy. Simon Murphy en zijn collega’s nodigen u uit hen te vergezellen in de beschutte muzikale sfeer van Bachs eigen huis en te luisteren naar de meest schitterende intieme ensemblemuziek door Bach, zijn familieleden en vrienden geschreven. € 22,50. www.theater-diligentia.nl 20.30 Korzo Theater: ‘Maria de Fátima zingt Amália Rodrigues’. Meeslepende fado.

€ 15,– UITpas 13,50. www.korzo.nl 20.30 Nationale Toneel Gebouw: ‘Thuisreis’ het Nationale Toneel Madeleine, een zangeres in de nadagen van haar carrière, krijgt bezoek van haar dochter Gwen. Arthur vlucht weg van het huis waar zijn tweeling-broer net zelfmoord heeft gepleegd. € 10,– UITpas 8,50; jeugd 5,–. www.nationaletoneel.nl

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/ BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046

Koorenhuis Prinsegracht 27 Musicon Soestdijksekade 345 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 Muziekcafé De Pater Achterom 8 Paard van Troje Prinsegracht 12 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10

070-3422722 070-3686800 070-3652002 070-3450852 070-3601838 070-3451423 070-3658612 070-3600053

Service

Vrijdag 28 september 2007

21

g Exposities 20.30 Theater aan het Spui: ‘De Afspraak’ The Big Mo Impro Theatre Show. Een improvisatie en cabaretvoorstelling. De acteurs hebben speciaal getraind om de technieken vanuit theatersport en improvisatie in te passen in vloeiende scènes. € 13,– UITpas 11,50. www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater PePijn: ‘Beatrice van der Poel – Langzaam los’. Jazz, blues, pop, rock, soul en een beetje kleinkunst. € 12,– UITpas 11,–. www.theater-pepijn.nl donderdag 4 oktober

09.45 Zeeheldentheater: ‘Verveling in de Favela’ Briza. Chica grijpt haar kansen en wordt zangeres in de door haar opgerichte muziekgroep Favela Nova (Ook om 11.15 uur). € 5,–. www.zeeheldentheater.nl 10.00 Plein Den Haag: ‘Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt’ Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis.

11.00 PanoramaMesdag: ‘Inname- en taxatiedag’.

Georganiseerd door Glerum Acutioneers. www.panorama-mesdag.nl 12.30 Nieuwe Kerk Den Haag: ‘Lunchconcert Prijswinnaars Prinses Christina Concours’ Gratis. www.christinaconcours.nl 18.00 Carlton Ambassador Hotel: ‘Expat night in Bar-Bistro Rubens’. Ontmoet expats van diverse nationaliteiten. Tussen 18.00 en 20.00 uur gratis Hollandse hapjes. www.carlton.nl/ambassador 19.30 Theater Zwembad de Regentes: ‘De Brandgrens’ Rotterdams Lef. Drie vrienden vormen ongewild de aanleiding van hevige rellen. Rellen met maar één doel: gerechtigheid. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van de opstand en de rellen op Curaçao in 1969. € 14,– UITPas 12,50. www.deregentes.nl 20.00 Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’ € 29,– t/m 79,–. www.circustheater.nl 20.00 Regentenkamer: ‘Muziek met een praatje’ Katja Maria (Braziliaanse muziek en teksten). € 7,50. www.regentenkamer.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg: ‘The blue highway show’ . Americana ofwel Roots Country. Terug naar de ‘roots’ van de rauwe, simpele Amerikaanse muziek. € 25,– UITpas 23,50. www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg: ‘Nanna Tieman – Honger’. Op een dag vindt een jonge vrouw een brief. Het is een noodkreet van een wanhopige vluchteling die gedwongen terug moet naar Afghanistan. € 20,– (incl. diner) UITpas 18,50 (incl. diner). www.ks.nl 20.15 Theater Diligentia: ‘Klem’ Femmage. Cabarella. Mix van cabaret en vierstemmige a capella zang. De dames als karikatuur van zichzelf: grof, suikerzoet, wulps en lomp. € 19,– UITpas 17,50. www.theater-diligentia.nl 20.30 Korzo Theater: ‘Het archief van overtollige kennis’ Compagnie Karina Holla. Een Kafkaiaanse voorstelling over hoe het individu wordt overheerst door de staat via elektronica én over de huiveringwekkende mogelijkheid van diezelfde staat om het privé-leven van zijn burgers te controleren. € 11,– UITpas 9,50. www. korzo.nl 20.30 Literair Theater Branoul: ‘Keefman’. Het verhaal speel zich binnen de innerlijke wereld van een psychiatrisch patiënt. Keefman. De man die voor zijn recht op komt.

Die zegt waar het op staat. € 14,– UITpas 12,–. www.branoul.nl 20.30 Nationale Toneel Gebouw: ‘Thuisreis’ het Nationale Toneel. Madeleine, een zangeres in de nadagen van haar carrière, krijgt bezoek van haar dochter Gwen. Arthur vlucht weg van het huis waar zijn tweeling broer net zelfmoord heeft gepleegd. € 10,– UITpas 8,50; jeugd 5,–. www.nationaletoneel.nl 20.30 Theateraan het Spui: ‘De Afspraak’ The Big Mo Impro Theatre Show. Een improvisatie en cabaretvoorstelling. De acteurs hebben speciaal getraind om de technieken vanuit theatersport en improvisatie in te passen in vloeiende scènes. € 13,– UITpas 11,50. www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater aan het Spui: ‘Citytrip’ Theater Malpertuis, De Tijd. Aan de ene kant Lucien Masselus, met een schoenendoos vol geld.

Aan de andere kant Roland Bouckaert en Reginald Soubry, met een schoenendoos vol ambitie – een schoendoos te klein voor hun ambitie. € 13,– UITpas 11,50.

www.theateraanhetspui.nl 20.30 TheaterPePijn: ‘Roel C. Verburg – Stand up comedy’. Een krachtig en solide comedian met een originele invalshoek. € 12,– UITpas 11,–. www.theater-pepijn.nl

Brongegevens Agenda Dit is een selectie van Den Haag Marketing & Events, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last Minute Tickets kijk op www.uitburo.nl Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), 070-3537006, ma t/m zo 06-24 uur Tot en met 20 november: Schoon of Schijn. Affiches van hedendaagse Haagse ontwerpers op het thema Schoon of Schijn.

Anders Bekeken Wagenstraat 123, 070-4274920, di t/m vr 11-17, za 12-16 uur Tot en met 11 december: Mooi Stuk II. Selectie van de mooiste schilderijen, tekeningen, etsen en keramiek.

Galerie Andrea Columbusstraat 2, 070-3633825, di t/m vr 17-21, za 09-17 uur Tot en met 7 oktober: Reflectie. Els Verhagen, gemengde technieken.

Galerie Ariana Vondelstraat 20, 070-3923613, do t/m za 12-17.30, 1e en 3e zo van de maand 14-17 uur en op afspraak Tot en met 30 september: Irène Prinsen. Tekeningen en ruimtelijk werk in Corten-staal.

Gallery Art Korner Bezuidenhoutseweg 407, 070-3351484, do t/m zo 13-18 uur en op afspraak Van 1 oktober t/m 28 oktober: Masoud Gharibi, 15 years artist in Holland.

Artoteek Denneweg 14, 070-3465337, wo t/m vr 11-18, za 10-17 en 1e en laatste zondag van de maand 12-17 uur Tot en met 7 oktober: Landing Soon #2. Resultaat van artist-in-residence programma voor Indonesische en Nederlandse kunstenaars.

Atrium Den Haag Spui 70, 070-3533629, ma t/m vr 07-19, do tot 21.30, za 9.30-17 uur Tot en met 12 oktober: Thuis in je eigen wereld.

Aan de hand van hun werk laten kunstenaars met psychiatrische en/of psychosociale problematiek zien, hoe zij de wereld ervaren.

Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070-3585857, di t/m zo 11-17 uur Tot en met 23 september: Nummer 14 in brons.

Cruij& volgens Claus. Geboetseerde en getekende portretten van Johan Cruij& door Eric Claus.

Tot en met 28 oktober: De goddelijke aardwormen van Jan Snoeck. Overzicht van beeldhouwer Snoeck, met werk in keramiek, metaal en papier.

Tot en met 23 september: Mythen en Metamorfosen. Overzicht van monumentale beelden in marmer. Tot en met 31 december: Sprookjesbeelden aan zee. Permanente sculptuurexpositie van Tom Otterness aande boulevard. Van 28 september t/ m 6 januari: Zeezucht. Foto’s van Paul Kramer.

Centrale Bibliotheek Spui 68, 070-3534455, ma 12-20, di t/m vr 10-20, za 11-17 en zo 12-17 uur Tot en met 1 oktober: Kunstproject De Nollen.

Tekeningen, voorstudies en foto’s van Hendriktje Ruiter over het kunstproject De Nollen. Tot en met 30 september: Het nieuwe ADO-stadion.

Fotograaf Arnold Hoogendorp volgde het bouwproces van het nieuwe ADO-stadion. Van 2 oktober t/m 5 november: Een feestzaal voor de democratie. Een tentoonstelling over hoe kunstenaars en innovatieve ambachtslieden de Ridderzaal in 2006 opnieuw hebben ‘aangekleed’.

Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, 070-3381144, di t/m zo 12-18 uur Tot en met 30 september: Koos Breukel – Onder fotografen. Portretten van collega-fotografen van Breukel, in combinatie met één werk uit het oeuvre van de betreffende fotografen. Tot en met 28 oktober: Drie Australische Fotografen. Bill Henson, Tracey Mo&att & Anne Zahalka.

1958 met poëzie van onder andere Peter de Rubain, Wim Gijsen en Hans Wesseling. Gratis

GEM Stadhouderslaan 43, 070-3381133, di t/m zo 12-18 uur Tot en met 7 oktober: Yoshitomo Nara. Recent werk van Japanse pop art kunstenaar. Van 2 oktober t/m 24 maart 2008: Daniel Richter. Retrospectief van deze Duitse kunstschilder.

Kunsthuis 7x11 Patrijsplantsoen 23, 070-3465337 (artoteek), Open op afspraak Van 1 oktober t/m 31 maart: De innerlijke vaart van Ypenburg. Beeldend kunstenaar en filosoof Arjen Nolles betrekt voor zes maanden het kunsthuis en gaat ‘interieurs verzamelen’ op video.

Haags Gemeentearchief Spui 70, 070-3537020, ma t/m vr 07-19 (do tot 21uur), za 9.30-17 uur Tot en met 3 november: Langs Lijn 6. Fototentoonstelling in het kader van 100 jaar Haagsche Amateur Fotografen Vereeniging.

Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070-3339666, di t/m vr 09-17, za & zo 12-17 uur Tot en met 30 september: Gaan waar de woorden gaan. Van de brieven van Slauerhoff, tot de stofzuiger van Simon Vestdijk. Tot en met 30 september: Helden in beeld. Tentoonstelling van illustraties uit kinderboeken. Van 29 september t/m 31 december: Geheimen. In het Kinderboekenmuseum leer je op een actieve manier Paul van Loon, Francine Oomen en Jacques Vriens kennen. Geheimen sluit aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2007: Sub rosa, boeken vol geheimen.

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070-3381111, di t/m zo 11-17 uur Tot en met 16 december: Willem van Konijnenburg. Schepper van de ideale schoonheid.

Overzichtstentoonstelling Willem van de Konijnenburg. Tot en met 11 november: Over licht in de schilderkunst. Werk van Ton Boelhouwer, Soll LeWitt, Bruce Naumann en JCJ Vanderheyden. Tot en met 16 december: Têtes Fleuries. Het portret in de collectie van de Triton Foundation. In de Triton-reeks, staat deze keer het portret centraal.

Met onder meer werken van Picasso, Daumier, Van Dongen, Appel, Westerik en Auerbach wordt een overzicht geschetst van de ontwikkeling van de portretkunst vanaf de tweede helft van de 19de eeuw. Tot en met 2 december: Ordrupgaard.

Van Courbet tot Købke. De oprichter van Ordrupgaard collectie, de Deense Wilhelm Hansen (18681936), verzamelde al Franse Impressionisten en werken uit de Deense Gouden Eeuw toen deze nog lang niet zo bekend en gewild waren als nu.

Het museum toont een groot aantal werken. Tot en met 28 oktober: Michael Kirkham. Schilderijen van vooral meisjes en vrouwen, die zich bewegen in een wereld van melancholie en apathie. Tot en met 2 december: Haagse hofmode. Kledingstukken uit de 18de tot 20ste eeuw vertellen een indrukwekkend verhaal over de hofcultuur uit vervlogen tijden.

Galerie Guthschmidt Prinsestraat 39/43, 070-3647192, di t/m vr 10-18, za 10-17 uur en op afspraak Tot en met 20 oktober: Sieraden uit Bulgarije.

Werk van Dimitar Dectchev, Nikolay Sardomov en Zwetelina Alexieva.

Grafiekwinkel INKT Prinsegracht 20/24, 070-3563788, wo t/m za 9.30-17.30 uur Tot en met 3 november: Den Haag en de zee. Werk van Achille, Sietske Bosma, Wim Bettenhausen, Josien de Geus, Frederick Linck, Ans Zuyderhoudt en Barteld Evenhuis.

Livingstone Gallery Anna Paulownastraat 70 A/B, 070-3609428, wo t/m za 12-17 uur en laatste zo v.d. maand Tot en met 6 oktober: Foreplay. Schilderijen. Werk van onder andere Luis Camejo, DanieleGalliano, Rik van Iersel en Ryan Mendoza.

Loosduins Museum De Korenschuur Marg. v. Hennebergweg 2A, 070-3973342, za en 1e zo van de maand 13-17 uur Tot en met 22 december: Diverse kunstenaars.

Loosduinse kunstenaars en hobbyisten tonen hun werk.

Galerie De Lotus Zwolsestraat 50, 070-3509589, do t/m za 13-17 uur en op afspraak Tot en met 27 oktober: Taj Devi/Marieke Cordesius. Schilderijen en objecten.

Louis Couperus Museum Javastraat 17, 070-3640653, do t/m zo 12-17 uur Tot en met 18 november: De grenzen der betamelijkheid. Schilderijen, aquarellen en reproducties geven een beeld van de ontwikkeling in de visie op het lezen door vrouwen in de 19de eeuw.

MalieBeeld Bezuidenhoutseweg 12, 070-3490250, Tot en met 30 november: ICN in Beeld. Moderne beeldhouwkunst uit de rijkscollectie met werk van onder andere Arie Berkulin, Marinus Boezem en Theo Niermeijer.

Marcello’s Art Factory/Galerie Haags Koningin Emmakade 148, 070-3634047, do 13-22, vr, za en zo 13-17 uur Tot en met 16 oktober: Kunst zonder Kapsones.

Grote olieverfschilderijen expo in samenwerking met de Kunstfabriek Amsterdam.

Museon Stadhouderslaan 37, 070-3381338, di t/m zo 11-17 uur Tot en met 28 oktober: Het gezicht van de zee. Een tentoonstelling met foto’s van de gerenommeerde onderwaterfotograaf Dos Winkel. Tot en met 11 november: Apenkoppen. Op reusachtig formaat geëxposeerde foto’s van mensapen. Tot en met 28 oktober: Robot Zoo. Enorme robot dieren laten zien hoe ze in elkaar zitten en wat ze allemaal kunnen. Tot en met 31december: Een krijgersgraf uit de zevende eeuw.

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90-92, 070-3500830, di t/m za 10-17, zo 12-17 uur Tot en met 28 oktober: Pootjebaden & Beachlife.

Badmode in Scheveningen vanaf 1818 tot heden.

Galerie Nouvelles Images Westeinde 22, 070-3461998, di t/m za 11-17 uur Tot en met 3 oktober: Lucebert, Klemann en Van den Toorn. Lucebert, schilderijen en werk op papier.

Paul Klemann, werk op papier. Joost van den Toorn, beelden.

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070-3644544, ma t/m za 10-17, zo 12-17 uur Tot en met 28 oktober: Jonkheer Jan de Jonge. Aquarellen en tekeningen: strandtafereeltjes, portretten en figuren op klein formaat van het dagelijkse leven rond 1900 gemaakt door Mesdags tijdgenoot.

Pulchri Studio Lange Voorhout 15, 070-3461735, di t/m zo 11-17 uur Tot en met 14 oktober: Najaarssalon. Divers werk van Pulchri-leden.

Galerie Ramakers Toussaintkade 51, 070-3634308, wo t/m za 11-17, zo 13-17 uur Tot en met 7 oktober: Ossip/Laurent Fievet.

Recente werken/Video installatie.

Regentenkamer Laan van Meerdervoort 34, 070-3658612, wo t/m zo 12-17 (za tot 21 uur) Tot en met 30 september: Paméla Schellekens beeldende kunst/Piet Gispen jazz fotografie/ Eindexamenkandidaten meubeldesign.

Galerie Rehorst Regentesselaan 10, 070-3632500, do t/m za 1217, zo 13-16 uur en op afspraak Tot en met 7 oktober: Franse Lampe. Panorama’s en vogelvluchtperspectieven.

Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk, 070-3903617, di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur Tot en met 21 oktober: Wij5en. Experimenteel werk van texielkunstenaars Marion Jacobs, Hanneke Leeuwerink, Manja Markies, Tineke Oost, Gerda Soufan.

Museum Bredius Lange Vijverberg 14, 070-3620729, di t/m zo 11-17 uur

SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070-3542100, ma t/m zo 10-19 uur Tot en met 31 december: Zeepaardjes, geboorte van een sprookje. Zie het zeepaardje in het kweekcentrum en in hun natuurlijke leefomgeving. Tot en met 30 december: Rood ijs. Het International Fund for Animal Welfare laat zien hoe mooi de wereld van de zeehond is en toch onze bescherming nodig heeft.

Christus Triumfatorkerk Laan van Nieuw Oost Indie 143, 070-3837655, ma t/m vr 12-14 uur Tot en met 31 oktober: Conny Kim Pols. Transparante tekeningen.

Seasons Galleries Toussaintkade 70, 070-3454881, wo t/m za 1117, zo 13-17 uur Tot en met 7 oktober: Felim Egan & Lon Pennock, schilderijen en beelden.

Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070-3307500, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Tot en met 31 december: Alles werkt! Contact in de jaren ’50 en ’60. Tot en met 1 juni: ZieZo Kindertentoonstelling (5 t/m 11 jr.) waar je ogen proeven, je oren ruiken en je mond kan zien. Tot en met 6 januari: Respect the Mailman. Weer of geen weer, de postbode bezorgt al jarenlang onze brieven en pakketjes. Hoog tijd om de postbode aan het woord te laten! Tot en met 31 december: Eye Opener – de kracht van beeldtaal. De tentoonstelling laat zien hoe grafisch ontwerpers wereldwijd communiceren met een taal die we allemaal (vaak onbewust) kennen: beeldtaal.

Stroom Den Haag Hogewal 1-9, 070-3658985, wo t/m zo 12-17 uur Tot met 11 november: Ombouwen/ Restructure.

Tentoonstelling door 2012Architecten, Lightness Studios. Met medewerking van Cradle to Cradle Nederland. Gratis

Escher in Het Paleis Lange Voorhout 74, 070-4277730, di t/m zo 11-17 uur FAS3 Korte Koediefstraat 3, 06-44858188, do t/m za 14-17 uur Tot en met 15 november: Vers. Niek Hylkema, Jan Hylkema en Nelleke Lettinga. Beeld & geluid, beeldende kunst en mode in het kader van ToDaysArt.

Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, 070-3646940, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Tot en met 7 januari: Geboeid! Zeven eeuwen Gevangenpoort. Geschiedenis van deGevangenpoort, waarbij straf- en martelwerktuigen centraal staan.

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Prinsessegracht 4, 070-3154777, Tot en met 5 oktober: Whatever happened to ...?

Prijswinnaars van de Stroom Stimuleringsprijs 2001-2007 geven antwoord op de vraag hoe zij zich hebben ontwikkeld in de beroepspraktijk.

Tot en met 25 november: Henry van de Velde (1863-1957). Boekontwerp tussen ArtNouveau en Nieuwe Zakelijkheid.

Galerie Matiz Piet Heinstraat 89, do t/m za 13-17 uur Van 1 oktober t/m 27 oktober: Portraits & Landscapes, van figuratief tot abstract. Werken van

De Australische Fotografen Bill Henson, Tracey Mo&att & Anne Zahalka exposeren in het Fotomuseum. Foto:PR Rijksmuseum aan de Hofvijver. Tot en met 1 juli: Topstukken van de vaderlandse geschiedenis.

Jaqueline Louz, Joep Fransen, Javier Lozar, Peter Holman en anderen.

Haagse Kunstkring Denneweg 64, 070-3647585, di t/m za 12-17, zo 13-17 uur Tot en met 2 oktober: Na de explosie. Reprise van de ledententoonstelling (1957) en van de tentoonstelling Nederlandse zeefdrukkunst (1971), met werk van onder andere Willem Hussem, Piet Ouborg en Co Westerik. Explositie Presentatie van de leden van de Haagse Kunstkring anno 2007 in het kader van het jubileum. Dichteravond uit

Galerie Maurits van de Laar Anthonie Duyckstraat 183, 070-3640151, wo t/m za 12-18, laatste zondag van de maand 13-17 uur Tot en met 30 september: Lizan Freijsen en Eveline Visser, schilderijen en installatie.

Museum Meermanno Prinsessegracht 30, 070-3462700, Di t/m vr 11-17, za & zo 12-17 uur

Museum Swaensteyn Herenstraat 101, Voorburg 070-3861673, wo t/m zo 13-17 uur Van 26 juni t/m 30 september: De Nieuwe Ploeg.

Tentoonstelling met werk van onder andere Constant, Corneille en Wessel Couzijn.

Vonkel Anna Paulownaplein 13, 070-4278084, di t/m za 12-18 uur Van 27 september t/m 10 oktober: Biennale Florence. Groepsexpositie van Nederlandse kunstenaars die deelnemen aan de Biënnale.

Galerie West Groenewegje 136, 070-3925359, wo t/m za 13-18 uur en op afspraak.

Tot en met 29 september: 1 KIND. Wannes Goetschalckx, installatie en performance.

22

Service

programmering

g Cryptogram

Radio West en TV West Van de Bollenstreek tot het Westland, van het Scheveningse strand tot de markt in Gouda. Het uitzendgebied van Omroep West is groter dan Den Haag alleen. Maar van al die steden en dorpen is Den Haag onbetwist de grootste. En dat maakt dat de residentie en haar bewoners in onze programma’s vaak aan bod komen. U leest alles over die programma’s in het zojuist verschenen West Magazine. Hieronder een greep uit die programma’s.

TV West U

U

U

U

Horizontaal

1. De verhoging van het kijkgeld. (9) – 5. Ze staan er voor de poorten om hem te ontmoeten. (5) – 9. Zwak zonder klimaat (8) – 11. Vogelgebied in het water. (6) – 12. Dit wordt op schouders gedragen. (7) – 13. Kleintjes bevinden zich vaak onder het gras. (6) – 14. Is de raadsman geknipt voor deze bijzondere dag? (15) – 17. Kwamen Bob en Ria naderhand tot de ontdekking, dat er geen vuur was. (15) – 21. Met die nieuwe partner voelt de danser zich onwennig. (6) – 23. Tafelschikking. (7) – 25. De verlegenheid van iemand. (6) – 26. De afmeting van een file voor het viaduct. (8) – 27. De beste zijde van de plant. (5) – 28. INTROEVEN (anagram) (9)

Oplossing vorig nummer U

U

Ve r t i c a a l

2. Bedrijf, waarbij je heel wat aan je hoofd hebt. (7) – 3. Als ik dit in ’n sloep doe, is hij waarschijnlijk lek. (5) – 4. Gebruiker van chocoladeletters. (7) - 6. Ontlasten. (7) – 7. Het is toch niet zo vreemd, dat ik nu al imitator ben. (13) – 8. Een gekrompen bustehouder (4) – 10. Een dom zuivelproduct. (13) – 15. Gewichtig vat (3) – 16. Het eerste bevel voor een Turk (3) – 18.

Prijs een buitenlander. (7) – 19. We moeten ons erover beraden, hoe we de zaak rustig kunnen krijgen. (7) – 20. Dit wordt gedragen, maar kan zelf ook lopen (7) – 22. Die puist op je neus vind ik toch wel jammer. (4) – 24. Van de vissen is de achterste twee keer te veel gevangen. (5)

U

donderdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Westpop Play Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch vrijdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Zooi Filmspot Cor achter de Dijken Ik op TV PlaceMatch zaterdag vanaf 17.00 uur Nieuwsweek Qwesti van Zaken Verkeer en Meer Ik op TV PlaceMatch zondag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws TV West Sport Ik op TV PlaceMatch maandag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws West trapt na Natuur in de Stad Ik op TV PlaceMatch dinsdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Vieg Lekkerbekkerijtjes Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch woensdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Team West WestWeek Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch

Qwesti van Zaken

TV West startte onlangs een nieuwe serie Qwesti van Zaken. Dit actuele zakenmagazine brengt reportages over innovatie, werkgelegenheid en economische ontwikkelingen in de regio. In het programma is ook ruimte voor een bedrijfsportret én een bezoek aan regionale netwerkevents.

WestWeek

Elke woensdag wordt er stevig gediscussieerd aan de studiotafel van TV West. Elles de Bruin leidt het gesprek tussen de studiogasten. De onderwerpen zijn steevast actueel en regionaal.

Van de nieuwe burgemeester van Den Haag tot de grenscorrectie tussen Gouda en Moordrecht.

89.3 Radio West

maandag t/m vrijdag 06-09 uur WestNieuws 09-12 uur Negentwaalf.nl 12-14 uur Roukost 14-15 uur Non-stop muziek 15-17 uur Geniet van je Middag 17-18 uur WestNieuws 18-19 uur Het Gesprek van de Dag 19-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

op woensdag 20-22 uur Stork on Air

op donderdag 19-20 uur Vitamine W 21-23 uur Jazz op West U zaterdag 08-11 uur ZEP 11-12 uur … And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-stop muziek 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen U zondag 08-09 uur ZEP 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop muziek 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-Stop muziek 18-19 uur Ouwe Joekels 19-21 uur Klassiek op West 21-23 uur Hot Talk 23-00 uur Met het Oog op Morgen U

g Sudoku Een sudoku bestaat uit een veld van 9 x 9 hokjes. Dit gebied is weer onderverdeeld in negen vierkanten van 3 x 3 hokjes. Hierin moeten steeds de getallen 1 tot en met 9 worden ingevuld, zodat elk getal precies één keer voorkomt in elke rij, in elke kolom en elk vakje van 3 x 3.

Oplossing vorig nummer

Roukost

Elke werkdag tussen 12 en 2 uur presenteert Debby Roukens een actueel radiomagazine. Met nieuws en informatie over gezondheid, koken, tuinieren, de bladen en nog veel meer. Elke woensdag trekt Roukost de regio in voor een liveuitzending vanaf een verrassende locatie. Komende woensdag is dat de historische Hof van Wouw aan Haagse Lange Beestenmarkt. Zo komt Debby Roukens komende week live vanaf het 3 oktoberfeest in Leiden.

Radio West doet live verslag van alle wedstrijden van ADO Den Haag.

Zie voor alle programmainformatie en uitzendtijden: Westonline.nl of TV West teletext

g Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Vrijdag 28-0

Zaterdag 29-09

Zondag 30-09

Maandag 01-10

Min. 12º Max. 16º Zon 0% Wind 4

Min. 13º Max. 16º Zon 15% Wind 4

Min. 11º Max. 16º Zon 35% Wind 3

Min. 10º Max. 17º Zon 20% Wind 3

© Marcello’s Art Factory / bron: weeronline

g Bioscopen Pathé Buitenhof A Mighty Heart dagelijks 19:20 21:50 vr/za/zo/ma/di/wo ook om 16:40 do/vr/ma ook om 13:50 Babel di 13:30 Goodbye Bafana dagelijks 18:50 do/vr/ma/di ook om 13:20 Hairspray dagelijks 13:00 15:40 18:30 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:00 zo ook om 10:20 Knocked Up dagelijks 12:50 15:30 18:15 21:10 zo ook om 10:15 La Sconosciuta dagelijks 16:10 21:20 No Reservations dagelijks 16:30 19:10 21:40 Ratatouille (NL) za/zo/wo 14:10 zo ook om 11:30 Ratatouille (OV) dagelijks 13:40 zo ook om 11:10 Simpsons - De Film (NL) za/zo/wo 13:30 zo ook om 11:00 Sneak Preview di 21:00 The Bourne Ultimatum dagelijks 13:10 16:00 18:40 21:30 zo ook om 10:30 Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel.

0900-1458 (35cpm)

Pathé Scheveningen 1408 dagelijks 17:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 19:50 22:00 do/vr/ma/di ook om 13:20 15:30 vr/za ook om 00:30 Bordertown vr/za 23:20 Disturbia dagelijks 18:40 vr/za ook om 23:50 Evan Almighty dagelijks 14:30

23

Service

Vrijdag 28 september 2007

Hairspray dagelijks 16:40 19:00 21:20 Harry Potter and the Order of the Phoenix (OV) dagelijks 15:50 18:50 I now pronounce you Chuck and Larry dagelijks 13:20 Knocked Up dagelijks 15:40 18:30 21:20 za/zo/wo ook om 13:00 vr/za ook om 00:10 Mr. Brooks dagelijks 13:10 21:40 vr/za ook om 00:30 No Reservations dagelijks 14:00 16:20 21:10 Ratatouille (NL) za/zo/wo 12:30 15:10 Rush Hour 3 vr/za 23:40 Shrek de Derde (NL) za/zo/wo 12:20 Sneak Preview di 21:30 Talk to Me dagelijks 16:30 vr/za/zo/ma/di/wo ook om 20:15 The Bourne Ultimatum dagelijks 21:30 vr/za/zo/ma/di/wo ook om 13:30 16:10 18:50 vr/za ook om 00:20 do ook om 13:00 19:00 The Brave One dagelijks 18:10 21:00 do/vr/za/ma/di/wo ook om 15:20 za/wo ook om 12:40 vr/za ook om 00:00 zo ook om 12:50 15:30 Voor mee informatie: www.pathe.nl/scheveningen tel. 0900-1458 (35cpm)

Filmhuis Den Haag Vier minuten/ Chris Kraus zo 13:00 uur, zo 15:00 uur do/vr/za/zo/ma/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur The diving bell and the butterfly / Julian Schnabel Le scaphandre et le papillon do/vr/za/ma/di/wo 16:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur

Belle toujours / Manoel de Oliveira zo 13:00 uur vr/ma/di/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Iklimler/ Nuri Bilge Ceylan Seizoenen do/vr/za/ma/di/wo 18:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 20:00 =ur do/vr/za/zo/ma/di/wo 22:00 uur Summer Palace/ Lou Ye Yihe yuan do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:30 uur Wolfsbergen/ Nanouk Leopold zo 15:00 uur Half Nelson / Ryan Fleck Do/za/zo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Das Leben der Anderen/ Florian Henckel von Donnersmarck zo 13:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 16:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur About Schmidt/ Alexander Payne Soeterbeeck programma Di 14:00 uur Achter de voordeur: geloof, traditie en staat ma 20:30 uur Ors el dhib / Jilani Saadi Tender is the wolf Arab Filmfestival ma 19:30 uur V.H.S. Kahloucha/ Néjib Belkadhi Arab Filmfestival zo 19:30 uur Compilatie korte films Arab Filmfestival zo 15:00 uur Night shadows / Nasser Bakhti Arab Filmfestival za 19:30 uur Qass we lazq / Hala Khalil Cut & paste Arab Filmfestival vr 19:00 uur di 19:30 uur Crossing the dust / Shawkat Amin Korki Arab Filmfestival do 19:30 uur The mark of cain / Marc Munden zo 15:00 uur www: what a wonderful world / Faouzi Bensaïdi Arab Filmfestival wo 19:30 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl

Pierre Wind Pierre’s Droom: Blote billetjes in het gras Het mooie van de klassieke stampot ’Blote billetjes in het gras’ is dat de naam bij velen bizarre taferelen in het kookbrein oplevert. Geweldig. Bij deze het klassieke gerecht in woord, hopelijk bij u binnenkort live op het bord. Maar eerst: het principe van een stamppot De oerstamppot is een eenpansgerecht. Alle ingrediënten worden in één pan gekookt en dan gestampt tot een stevige brei. De huidige veelvuldige toegepaste variant is de husselpot. Eerst een puree maken en dan gare ingrediënten toevoegen.

Een gemiddelde stamppot per persoon weegt ongeveer 500 gram, die ongeveer uit 300 gram aardappelen bestaat.

Hebben de toegevoegde ingrediënten (bepaalde groenten, vlees, etc.) een heftige smaak, dan kun je kiezen voor gebruik van meer aardappelen. Omdat stampotten meestal een lange kooktijd hebben, en de groentes en aardappels vaak totaal gaar zijn, wordt de stamppot niet als een echte vitaminebron gezien. In het Haagse kookboek (1934 en latere drukken) werd ook geadviseerd om stamppotten maar één keer per week te eten en wordt er geopperd om er ook rauwe groentes in te verwerken.

Schil, was de aardappelen en snij ze in vieren. Maak de snijbonen schoon en snij ze in stukjes. Doe dan de aardappelen in een pan met een bodem water, zodat ze onder staan, leg de snijbonen op de aardappelen en strooi er een weinig zout over. Leg de rookworst op de snijbonen. Breng het geheel aan de kook en laat het op laag vuur in circa 30 minuten gaarkoken (af en toe observeren of het geheel niet aan de bodem aanrot). Haal de worst uit de pan. Giet de aardappelen en snijbonen af. Stamp de aardappelen en de snijbonen met een pureestamper door elkaar.

Spatel er de boter en zoveel warme melk door dat het een smeuïge stamppot is.

Schep de gare witte bonen (zonder kookvocht) erdoor en maak het gerecht af met peper en nootmuskaat. Snij de rookworst in plakken en serveer ze erbij.

Benodigdheden voor 4 personen 4 1 kg aardappelen 4 250 gram gare witte bonen 4 750 gram snijbonen 4 ongeveer 1 dl melk

4 4 4 4

1 laurierblad zout 1 grote rookworst 100 gram roomboter

g Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar.

SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avond- en weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05.

Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 0900 - 222 6 333 en 0900 - 2222 456 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag

T: 070-3644040 / F: 070-3633570

info@denhaagcentraal.net

redactie@denhaagcentraal.net

advertentie@denhaagcentraal.net

abonnementen@denhaagcentraal.net Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 tot 17.00 uur) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag.

Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode)

Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag.

Abonnementsprijzen: Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95 Hoofdredacteur: Coos Versteeg Coördinatie redactie: Miranda Fieret Coördinatie cultuur: Roos van Put Coördinatie sport: Martin van Zaanen Eindredactie: Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Algemene Zaken: Marianne ten Have Medewerkers: Floor de Booys, Peter Breedveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Eric Korsten, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Anneke Ruys, Menno schraven, Hans Schmit, Rob Soetenhorst, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Renate van der Zee Feuilleton: Tomas Ross Columnisten: Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Rubrieken: Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Illustraties: Marcello’s Art Factory Vormgeving: Rob Hofland / Grafische Zaken Fotografie: C&R, Anna Green, Willy Jolly, Harmen de Jong, Mylène Siegers, Otto Snoek en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA Uitgever/directeur: Robert Conijn Advertentiebeheer: Dory Danckaarts

Scene uit Iklimler. Foto: PR

Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

24

Society

Roos

Vrijdag 28 september 2007

Renate & de Residentie Met foto’s van Otto Snoek

Die jurken hoeven wij niet te kopen, want die vullingen hebben wij van nature in huis.

Swingende opa’s en gratenpakhuizen Het zal je maar overkomen. Je bent nauwelijks veertien en je wilt naar de avondmodeshow tijdens het TodaysArt Festival. Vaderlief gaat mee als chaperonne. Wat doet die ouwe van je? Hij gaat midden in de menigte swingen op de doorbeukende beats van DJ Mikser.

Was paps enigszins bij de tijd, viel de schade nog mee. Maar deze vader, type tweede leg en gekleed volgens de bloedeloze normen van de Nederlandse man, had ook nog eens de looks van een negentigjarige. Pappie voelde zich weer jong! Hij danste dat het een lieve lust was tussen het jonge publiek en wij maar denken dat hij bleef steken in een epileptische aanval.

Als heuse fashion addicts wilden wij deze modeshow natuurlijk niet missen. De jongste generatie ontwerpers van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten toonde zijn kunstjes.

Onder aanvoering van modekoning Erik Verdonck - hoofd mode en textiel van de KABK. In zijn geboorteland België ging tijdenlang het hardnekkige gerucht dat hij die andere Belgische modekoning, Martin Margiela, zou zijn. Laatstgenoemde geeft nooit interviews, niemand heeft hem ooit gezien en ze moeten ergens familie zijn want veel mannelijke Belgische ontwerpers zien er hetzelfde uit: beetje kalend, het haar wat er nog zit gemillimeterd, met gekortwiekt baardje. Zo ook Antwerpse Hagenaar Verdonck. Die zich aan het einde van de show het zweet van het voorhoofd veegt: “Gisteren liet de techniek het afweten, hebben we de shows moeten afgelasten, maar vandaag ging het goed. Volgend jaar pakken we het anders aan”. Dit vertaalden wij vrijblijvend naar: “Gaan wij honderdduizend bommen en granaten met een ander technisch bedrijf in zee”. Hoorden wij nou goed dat toen ergens het woord ‘schadeclaim’ viel?

Het concept van deze avond kwam van Gerrit Uittenbogaard, docent mode aan de KABK, beroemd Nederlands ontwerper, namelijk de helft van het duo G + N. Hij licht toe: “Aan de straatkant zie je de modellen de kleding showen, door de verschillende lichteffecten krijg je steeds een andere sfeer. Het gaat om beleving. In de bibliotheek kun je achter

Geen mode om te dragen of te kopen, maar mode die je moet ‘ervaren’.

Krijg je de dames er gratis bij? de schermen kijken”.Wij snappen het meteen: geen mode om te dragen of te kopen, maar mode die je moet ervaren.

Kijken en niet kopen dus. Scheelt weer mooi in de portemonnee. Inderdaad zagen wij hoe de modellen werden gekapt en geschminkt. Vanzelfsprekend keken zij, net als echte mannequins, stierlijk verveeld voor zich uit. Zittend vielen deze Miss Twiggy’s nog wel mee, maar in staande positie waanden wij ons tussen gratenpakhuizen van het formaat Amerikaanse wolkenkrabbers.

Zij moeten zich uithongeren om dat soort kleding te kunnen showen.

Eenmaal weer buiten zagen wij vele soorten en maten mode aan ons voorbijtrekken. Kleding werd dus niet geshowd op een catwalk, maar achter de ramen van de bibliotheek. Ofwel: een variant op windowshopping. Abe van der Werf, ook van de KABK voorspelde dat wij ‘heel veel bijzondere dingen zouden zien’. Hij kreeg gelijk. Want wij zagen 17de eeuwse kragen bij wijze van zoom aan een rokje bungelen en een halve dierentuin was dood geknuppeld voor een jas met bijpassende laarzen.

Ook liepen er jeugdige dressmen in van die geruite pyjama’s waarin mannen op leeftijd hun laatste dagen slijten. De jongemannen hadden zich toevallig een loopje aangemeten dat naadloos aansloot bij dat geriatrische beeld.

Tussendoor was er nog wat originele mode passend in het TodaysArt motto van ‘adventurous creativity’ en tot slot zagen wij onze gratenpakhuizen kleding showen met kussens op de heupen en op de borst. Die jurken hoeven wij niet te kopen als ze ooit nog haute cou-

ture worden, want die vullingen hebben wij van nature in huis. Zij moeten zich uithongeren om dat soort kleding te showen en wij eten gewoon nóg een slagroomsoesje. Een heer die, bij wijze van het eerste contact leggen, ons uiterst lollig vroeg of hij de dames achter de ramen er gratis bij kreeg, hebben wij vriendelijk doch dwingend verwezen naar de Geleenstraat...

Roos van Put