19_den_haag_centraal by AVEQ Interactieve Media B.V.

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 14-15 16-17 19-23

4 Een vrachtauto als concertzaal voor scholieren

4 Notenkoning Jan Schier over 40 jaar Markthof

pagina 3

pagina 6&7

4 Paul Cornelissen brengt cultuur en wijken bij elkaar

pagina 9

vrijdag 21 september 2007 • jaargang 1 • nummer 19 • € 1,00

Rijswijk wordt echte stad

Uitzicht vanuit LaPlace op de HBG-locatie. Foto: Harmen de Jong.

Rijswijk raakt de komende tien jaar haar ‘dorpse’ karakter kwijt. Met een breder winkelaanbod, een bioscoop, meer horeca en woningen krijgt het huidige centrum In de Boogaard uitbreiding aan de overkant van de Prinses Beatrixlaan. Het voormalige pand van de Hollandse Betongroep is de start van dit nieuwe masterplan. DOOR

MIRANDA FIERET

Het terrein waar nu nog het logge gebouw van Hollandse Beton Groep (HBG) staat, heeft eindelijk een bestemming gevonden. Na jaren van leegstand is de HBG-locatie een belangrijk onderdeel van het nieuwe masterplan voor Rijswijk. Vastgoedonderneming Modulus is samen met architect Rijk Rietveld bezig met de planvorming. “Veertig jaar geleden was het een mooi pand, maar nu zullen veel mensen blij zijn dat het wordt gesloopt”, vertelt Ingvar Roozenbeek, directeur van Modulus. “We kijken ook naar de omgeving. Mensen wonen graag in het centrum, dus er moet een toevoeging van het woningaanbod komen. Daarnaast is er bij winkelcentrum In de Boogaard behoefte aan extra winkelruimte. We moeten nog kijken naar de invulling hiervan. Rijswijk mist een kloppend hart”. Modulus wil het aanbod in het centrum van Rijswijk compleet maken. “Er zijn bijvoorbeeld weinig restaurants in de omgeving en er is zelfs niet eens een bioscoop. Over tien jaar hoeven mensen niet meer naar Den

Haag om uit te gaan”. Binnen het masterplan wordt ook rekening gehouden met toerisme. Roozenbeek sluit de komst van een nieuw hotel niet uit. “Het kan zeker een hogere waarde aan Rijswijk geven. Nu hebben we alleen het Winston Churchillhotel en dat zit altijd vol met medewerkers van Shell”. Verder moet het nieuwe centrum van Rijswijk meer elan krijgen. “Luxe winkels kunnen hieraan bijdragen. Je kunt denken aan alles wat tussen de Zeeman en Gucci zit. Een breder palet van aanbod trekt ook weer andere mensen”.

MILJOENENINVESTERING

Ondanks deze gedetailleerde visie benadrukt Roozenbeek dat een hoop op hoger niveau bepaald moet worden. “Het gaat hier om een miljoeneninvestering en we zijn nog maar een klein jaar bezig. Het is een groot gebied en beslaat ook nog eens één van de belangrijkste verkeersaders van Rijswijk. De visie moet dus verder gaan dan ons eigen terrein”. Modulus ontwikkelt samen met architect Rijk Rietveld een masterplan voor dit gedeelte van Rijswijk. Rietveld is eerder al betrokken geweest bij het masterplan voor de Binckhorst. Over de uiteindelijke vormgeving van het nieuwe centrum van Rijswijk, zeggen alle partijen nog niks. “In dat stadium zijn we nog helemaal niet”, meent Roozenbeek. “Rietveld is naast architect een urban designer. En in die hoedanigheid is hij aangetrokken voor dit project. We zijn bezig met de visie op de toekomst, daarna kijken we welke architecten geschikt zijn. Dat kan Wilmink zijn, Rietveld of we kiezen voor meerdere architecten”. Wel verklapt Roozenbeek dat Rijswijk een eyecatcher kan verwachten. “Het is een prominente plaats, dat

kun je niet zomaar verstoppen”. Modulus en Rietveld zijn met de gemeente in gesprek om het masterplan vorm te geven. In eerste instantie was alleen de

HBG-locatie het gebied waar Modulus zich over moest buigen. Architectenbureau Wilmink had een ontwerp voor een wooncomplex met commerciële ruimte

4ADVER TENTIE3

HUURWONINGEN ZIE PAGINA 5 Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl Zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

0017_1735x108_def.indd 1

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

28-08-2007 17:33:56

gemaakt. “Maar de gemeente wil graag een plan voor een groot gebied”, aldus Roozenbeek.

GEEN

HAAST

Wethouder Van Putten (VVD, Volkshuisvesting) zag niet zoveel in het ontwerp van Wilmink. “Ik vond het er niet geweldig uitzien. Daarbij is de HBG-locatie een belangrijke as in het hele gebied, daar zet je niet zomaar een gebouw neer. Het moeten geen postzegelplannetjes worden, maar een breder gebied betrekken”. Het masterplan Rijswijk heeft volgens Modulus geen connectie met het onlangs gepresenteerde plan ‘Woonvisie 2007+’. Hierin staat dat vanwege een scheefgroei in de Rijswijkse bevolkingssamenstelling meer gezinnen naar Rijswijk getrokken moeten worden. “Dit masterplan staat er los van. Wij richten ons op een hogere verstedelijking, maar een programma van huisvesting is pas veel later aan de orde. Woningcorporaties zijn nog niet eens benaderd”. Eind september wordt het masterplan aan het college gepresenteerd. Volgens Van Putten kan het nog even duren voordat Rijswijk een echte ‘stad’ is. “Na de vergadering van het college van Burgemeester en Wethouders komt het in het najaar in bij de commissie. Het heeft geen haast wat ons betreft”.

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Feuilleton

AFLEVERING 19

Wat vooraf ging: Na aangifte van inbraak, hoorde Lex tot zijn verbazing Joseph Luns, de minister van Buitenlandse Zaken woedend met hoofdcommissaris Gualthérie van Weezel (Jan Hak) praten. Op de krant sloeg zijn verbazing om in verbijstering toen hij begreep dat de politie navraag deed naar Zwarte Molly.

In tegenstelling tot de andere kranten in de stad doen wij niet veel aan politieverslaggeving. Volgens de hoofdredactie willen onze lezers ‘s avonds bij thuiskomst van hun bank, scheepvaartmaatschappij of Tweede Kamer liever niet geattendeerd worden op de mogelijkheid dat een of andere onverlaat nog dezelfde nacht het zilver uit hun riante woning komt jatten. Als er ‘s ochtends vroeg in de kamer van de hoofdredacteur over de inhoud en opmaak van de krant wordt vergaderd, wordt het politienieuws dan ook nauwelijks genoemd. Moord, doodslag, verkrachting, roof, ‘t wordt hooguit achterin de krant in een klein rubriekje ‘De Politie Meldt’ gezet. “Sensatie laten we over aan de collegae van de Haagsche Courant” , is het steevaste argument van de hoofdredacteur die zich na een half uurtje steevast terugtrekt met Eduard Elias alias Hendrik Hagenaar alias Flaneur om in Des Indes Honoré de Balzac te bespreken. En dat in een stad waar, afgezien van Arnhem, méér misdaden worden gepleegd dan elders in het land, zelfs in Amsterdam. Volgens een cynische collega heeft het ermee te maken dat veel van die abonnees van ons nou juist zelf kilo’s boter op hun hoofd hebben. “Begrijp je, Lex? Als je de hele dag voor miljoenen hebt zitten zwendelen, heb je er ‘s avonds toch geen zin om over een of andere brandkastenkraker te lezen? Da’s klein bier voor dat soort jongens. Nog afgezien hoe ze dan zelf aan dat zilverwerk zijn gekomen”. Toch hebben we een oudere verslaggever die behoorlijk goed is ingevoerd in de plaatselijke penoze én de politie. Ik had hem al vroeg gebeld voor een afspraak nadat ik me gistermiddag en avond thuis suf had gebeld. En niet alleen met de verzekering over de schade aan m’n DoKa en Hasselblad. Een rechercheur die bij Tante Annie navraag had gedaan naar Zwarte Molly! Waarom in ‘s hemelsnaam? Toeval? Als gewoonlijk zat Martin in ‘De Luifel’ waar hij z’n bloknootje volkrabbelde, kennelijk bezig voor De Telegraaf waarvoor hij onder schuilnaam bijklust om zijn dagelijkse alcohol-consumptie te kunnen bekostigen. Die nuttigde hij nu ook al in het stille café, elf uur ‘s ochtends. Ik zette een kopstoot voor hem neer en ging met mijn koffie tegenover hem zitten. “Heb je een primeur?” Hij grijnsde en schermde zijn bloknootje af: “Jazeker. Ik kreeg een gouden tip wie Willem van

Oranje heeft vermoord”. Ik begreep het. Martin is zo’n journalist van de oude stempel die alles en iedereen wantrouwt, vooral zijn collegae. Niet helemaal ten onrechte overigens. “Wat moet je, jochie?” “Ik zoek een vrouw”. Martin grinnikte somber: “Je mag de mijne hebben. Wie?” “Wist ik het maar. Ze noemt zich Inge Hogenhuis. Ze treedt veel op in zieken- en bejaardenhuizen waar ze versjes declameert. Maar ik vermoed dat dat een dekmantel is”. Hij nipte van de jenever en luisterde zeker een kwartier zwijgend en drinkend. “Ze noemt zich ook Van der Bergh”, zei ik, “Suze van der Bergh”. “Hoe weet je dat?” “Van Anneke”. Hij keek verrast op. “Zie je die dan weer?” “Ja. Eergisteren nog. Ik moest onverwacht naar Schiphol omdat de Amerikaanse vice-president Richard Nixon onderweg naar Moskou een tussenlanding maakte voor overleg met Luns en De Quay over Nieuw Guinea”. “Nixon!”, zei hij, “Dat is een rat, jongen. Die hoort niet in het Witte Huis maar in Alcatraz, let op mijn woorden!” Ik glimlachte. Als het aan Martin ligt, sluiten ze elke politicus vandaag nog op. Ook niet helemaal ten onrechte natuurlijk. “Ik kwam daar net aan”, zei ik, “toen ik Anneke zag, terug van een vlucht uit Londen”. “Dus jij niet naar Nixon”. “Niet meteen nee. Maar niet om wat jij nou vunzig zit te denken. Want die avond van de inbraak, lag er een foto op tafel van die Inge Hogenhuis. Die foto werd ook gepikt. Maar volgens Anneke zat die vrouw in het vliegtuig terug! Ze had haar meteen herkend aan haar geblondeerde haar”. Hoofdschuddend nam Martin een slok bier. Waarom stuur je dat verhaal niet op naar Bruna, Lex? Ik hoor dat de ouwe Havank er genoeg van heeft. Mooie titel. “De Schaduw en het mysterieuze blondje”. Hij lachte zijn doorrookte gebit bloot en begon een zwarte Weduwe te draaien. “’t Verkoopt altijd beter dan Het Vaderland”. “Martin, ik weet best dat het ongeloofwaardig klinkt maar verdomd als het niet waar is. Die vrouw vloog onder de naam Suze van der Bergh

naar Londen. Van der Bergh met een h. Die naam Suze kwam ik al eerder tegen. Zo zou ze zich vroeger hebben genoemd toen ze nog de hoer bij Tante Annie speelde”. Ik zag zijn doorlopen oogjes achter de brillenglazen oplichten. “Hoer? En ze zegt nou versjes op?” “Ja. Je kon haar boeken op een telefoonnummer hier in de stad. Ik heb dat een paar keer gedraaid maar er werd steeds opgehangen. Gisteren draaide ik het weer op de krant maar toen bleek het opeens afgesloten”. Ik nam een slok bier, gaf hem vuur en stak zelf een Hunter aan. “Ik had ook gehoord dat ze bereikbaar was onder die naam Inge Hogenhuis op de Maystraat in het Bezuidenhout. Maar daar zei een bewoner dat hij nooit van haar had gehoord”. “En het kadaster dan ?” Ik inhaleerde diep. “Daar ben ik gistermiddag alsnog langs geweest. Dat pand bleek eigendom van een zekere Sebilla Niemans die zelf weer aan de Mansveltkade in Wassenaar woont”. “Nou, dat klopt dan toch dat die vent in de Maystraat nooit van een zekere Hogenhuis had gehoord?” “Ja. Maar ik ben toch maar even langs dat huis aan de Mansveltkade gegaan. Daar woonde die Niemans echter al sinds een jaar niet meer”. “Dat kan toch ook ?” “Natuurlijk. Ik had dat adres in de Maystraat van Eds’ ouwe vader gehoord en die is ergens in de tachtig dus die kon zich heel goed vergist hebben.

Stadsmens

Tachtig procent van de klanten komt van buiten

V.l.n.r. Hardie Genscher, Luv-zangeres Gemma van Eck en couturier Paul Schulten. FOTO: CREATIVE IMAGES

Den Haag. Genscher: “We laten zien dat de reis de moeite waard is. Sommige merken hebben we exclusief voor Nederland. We maken ook eigen couture, vroeger meer, nu alleen op aanvraag”. Onder de clientèle zijn onder anderen vrouwen uit het vorige kabinet en prinses Laurentien. Hun

Wordt vervolgd.

DOOR JOKE KORVING

‘Er loopt al een maat 42 op het Rode Kruis Bal’ Het is een aantrekkelijke maar merkwaardige opdracht: een vaste klant brengt Hardie Genscher kleren die zij heeft ontfutseld uit de kast van haar vriendin, een televisiepresentatrice. Of hij een jurk wil ontwerpen zonder dat de vriendin die bij hem komt passen. Wanneer zij die zal dragen wordt niet verteld. Het werd een zwart/witte creatie. “Maar”, vertelt Genscher, “we vonden die nog te wit. Daarom hebben we er een zwarte stola bij gemaakt. Achteraf bleek het om een bruidsjurk te gaan. De vrouw was op vakantie in Zuid-Frankrijk en haar vriend heeft haar daar ten huwelijk gevraagd. Alles was er, ze konden meteen trouwen. Later heeft ze me gebeld om te vertellen dat de jurk perfect paste”. De klantenkring van Hardies, gevestigd in de Javastraat, is groot en welgesteld. Wie minder te besteden heeft, kan terecht in de outlet. Afgelopen zondag werd het 25-jarig bestaan gevierd met een druk bezochte open dag. Het voortdurende succes kan Genscher, die met Aad Vermeulen Hardies leidt, wel verklaren. “We hebben een uitstekende taakverdeling. Aad beheert het budget, ik koop in. Dat functioneert fantastisch, omdat we absoluut niet dubbelen. Als ik met de portemonnee moest inkopen zou ik veel verstandiger te werk moeten gaan. Nu ik niet hoef te betalen, kan ik veel uitbundiger doen; ik voel me niet beperkt. Samen zijn we ijzersterk”. Zo’n duo moet op een dag toch worden vervangen. Theo Wassink, sinds tien jaar medevennoot, wordt de opvolger van Genscher. “We hebben voor mij ook iemand op het oog”, vertelt Vermeulen. “Daar gaan we volgend jaar aan werken. Maar natuurlijk blijven we betrokken. We vinden dit veel te leuk”.

Dacht ik. Want die mensen aan de Mansveltkade wisten dan wel niet waar die Sebilla Niemans naar toe was verhuisd maar ze hadden nog wel haar telefoonnummer van indertijd. En raadt eens?” “Hetzelfde als wat jij steeds draaide en afgesloten is”. Ik knikte geïmponeerd. Martin mag dan wel oud zijn en een liter jajem per dag wegdrinken, aan zijn geestelijke vermogens mankeert nog maar weinig. “Wil je er nog een?” Een overbodige vraag. Ik wenkte Johnny achter de bar. “Enfin”, zei ik, “Die naam Niemans toch nog in de gids gezocht maar niks. Geen enkele Niemans. Wel in de gids van het jaar daarvoor, op die Mansveltkade, dus dat klopte”. We zwegen even omdat Schild van de Haagsche Courant binnenkwam. Hij wou me al groeten toen hij Martin zag. Als er twee journalisten de pest aan elkaar hebben, dan zij. Het schijnt iets met een primeur te maken te hebben van lang geleden over de poen van Schallenberg maar geen van tweeën die er iets over zegt. Schild rende ook meteen naar de telefooncabine alsof hij opnieuw een primeur had. Of een nieuwe vriendin. Martin snoof minachtend en pakte de kopstoot van Johnny aan. “En je zei dat je een foto van dat blondje daar in de Bankastraat had gestopt met de vraag om contact met je op te nemen?” “Ja maar daar heb ik natuurlijk niks meer op gehoord”. “En wat moet je dan van mij?” “Wat?” Ik lachte onnozel omdat ik helemaal vergeten was waarom ik hem eigenlijk had willen spreken. “Ik sprak Klint gisterochtend op de krant en die zei dat de recherche naar Zwarte Molly zocht. Sorry, ik vergat je helemaal te zeggen dat die vrouw zo werd genoemd toen ze hier in de Doubletstraat achter het raam zat. Ze had dus waarschijnlijk zwart haar toen”. “Zwarte Molly?” “Ja. Dus ik dacht, jij zit dicht tegen de politie aan, misschien kan jij erachter komen waarom ze haar zoeken”. Tot mijn verbazing gaf hij geen antwoord maar hield met een scheef lachje zijn bloknootje op. “Daar hoef ik geen moeite voor te doen, jochie! Je schijnt achter dezelfde dame aan te zitten als Jan Hak!”

paradepaardje is Neelie Kroes. “Ze komt hier al ruim twintig jaar en heeft een blind vertrouwen in ons”. We zitten aan de koffie in het Berlagepand, omringd door topmerken als Valentino, Escada en

Rena Lange. Een kwart eeuw geleden nam de mode slechts een kleine plek in beslag. De grootste ruimte was toen nog bestemd voor antiek. Genscher: “De mode is eigenlijk als een grapje begonnen, maar liep vanaf de eerste dag goed. Iemand van een ambassade kocht meteen voor 9000 gulden. Toen Aad zag dat er met kleding ook geld te verdienen viel, is het antiek langzaamaan verdwenen”. Dat beiden voor de mode kozen, is niet verwonderlijk. Vermeulen was in de jaren zestig een van de weinige dressmen. Genscher, Duitser van geboorte en 35 jaar geleden tot Nederlander genaturaliseerd, was de creatieve man achter het etalagebeleid van onder meer Peek en Cloppenburg. De twee maakten vooral naam door hun spectaculaire modeshows. Die werden de eerste jaren in de Nieuwe Kerk gehouden en vervolgens in de Grote Kerk. “Wij hebben altijd onze nek uitgestoken, zijn echte trendsetters geweest. Daarna begon iedereen in een kerk”. Bekende Nederlanders, onder wie Ria Lubbers en de dit jaar overleden Robert Long, liepen mee in hun shows. Hun mooiste was de veertiende, tevens de laatste, vertellen ze. “De shows hielden we altijd in september, de dag na Prinsjesdag. Die keer hadden we gekozen voor kerstsfeer, terwijl het bloedheet was. We hadden kerststerren, 400 kerstbomen, in plaats van champagne schonken we glühwein en het Leger des Heils stond voor de kerk met een enorme kerstpot. Later hoorden we dat ze nog nooit zoveel geld hadden opgehaald”. De show was zo geslaagd dat ze besloten te stoppen. Dit tot grote teleurstelling van velen. “Maar je kon niet meer over die veertiende heen. Alles klopte”. Bovendien vergde de organisatie veel. Vermeulen: “We hadden veertig mannequins nodig, veertig kleedsters en we deden alles zelf, gaven niets uit handen. De voorbereiding kostte vier/vijf maanden; we waren er dan dag en nacht mee bezig”. Maar terug naar nu. Hoe voorkomen ze dat twee vrouwen op een feest dezelfde jurk dragen? “Als er een galajurk wordt gekocht vragen we altijd waarvoor die is. Dat noteren we dan: ‘Deze jurk niet verkopen aan iemand die naar het Rode Kruis Bal gaat. Er loopt al een maat 42’. Dat werkt heel goed”.

Een vrachtwagen als concertzaal

Gedenkplaat op bioscoop Studio

Het definitieve ontwerp van de rijdende concertzaal. ILLUSTRATIE: PRINSES CHRISTINA CONCOURS. DOOR

AAD VAN DER VEN

Er rijdt binnenkort een concertzaal door Nederland. Het in Den Haag gevestigde Prinses Christina Concours heeft een vrachtwagen laten ombouwen en deze van een hydraulisch uitschuifbaar concertpodium laten voorzien. De ‘Classic Express’ houdt halt bij basisscholen in heel Nederland. Er is plaats voor 35 leerlingen die in de trailer een kort klassiek concert kunnen bijwonen, dat gegeven wordt door vroegere winnaars van het concours, die zelf in de meeste gevallen leerlingen van het voortgezet onderwijs zijn. Piano, marimba, trompet, blokfluit etcetera, in principe is alles mogelijk. Muziekscholen spelen bij de organisatie een bemiddelende rol, ook door middel van instructieve programma’s waarmee de scholieren op de concerten worden voorbereid. Jochem van Eeghen, directeur van het Prinses Christina Concours, beschouwt de veertien meter lange en zeven meter brede rijdende concertzaal als een cadeau aan de basisscholen naar aanleiding van het 40-jarig bestaan van zijn organisatie. “Maar het werkt naar twee kanten”, zegt hij. “Enerzijds bereik je kinderen op een

Actueel

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

leeftijd waarin ze nog voor klassieke muziek ontvankelijk zijn, dus nog voordat de hormonen beginnen. En ze vinden het natuurlijk interessant iemand op een podium te zien die niet zoveel ouder is. Aan de andere kant bied je jonge musici de mogelijkheid nu eens niet voor een grijs publiek op te treden”. Cultuurminister Plasterk neemt de Classic Express op 1 oktober in gebruik. Dan staat de trailer bij de Haagse Schoolvereniging aan de Nassaulaan. Anderhalf miljoen euro heeft de rijdende concertzaal gekost, allemaal uit private middelen. Door Van Eeghen en zijn team is er twee jaar aan gewerkt. “De medewerking die we hebben gekregen, zowel van sponsors als uit de hoek van de techniek, onder meer van de TU Delft, is verrassend”, zegt hij. “Werkelijk iedereen vond het leuk”. Hij huurt de wagen, inclusief chauffeur, bij een bedrijf in Deurne, dat bijzondere voertuigen in eigendom heeft. “Ik ging er één uitzoeken met akoestisch expert Rob Metkemeijer. Die zag er al snel één waarvan hij zei: dat is ’m. Hij is er ook verder bij betrokken gebleven, net als de architecte Evelyn Merkx, die het Concertgebouw in Amsterdam opnieuw heeft ingericht”. Staat de Classic Express eenmaal bij een

school, dan schuift aan een van de lange zijden een podium naar buiten. Het jonge publiek zit in de breedte op losse zitelementen. “Dus gelukkig geen pijpenlaeffect”, zegt Van Eeghen, die benadrukt dat de programma’s op de leeftijd van het publiek worden afgestemd (‘geen lange sonates’). Hij vindt het belangrijk dat de kinderen voor zo’n concert even het schoolgebouw uitkomen. “Concerten die wel eens op scholen worden gegeven hebben toch wel een nadeel. Daar zitten die kinderen de hele dag al. En ze gaan op die manier die concerten als een soort les beschouwen. Bovendien klinkt het daar meestal slecht”.

AKOESTIEK

De klank in de Classic Express is via een elektro-akoestisch systeem instelbaar. Daarmee kan zelfs de galm van een kerk worden gesimuleerd. Ook kwam er een geavanceerd lichtplan. Van binnen is er in verband met de elektronica een kooiconstructie, die het mogelijk maakt in totaal drie kilometer kabel aan het oog te onttrekken. Er komt ook een LCDscherm boven het podium. “Zo kunnen ze de handen van de pianist zien”, zegt de enthousiaste directeur. Dat er niet

meer dan 35 kinderen in kunnen vindt hij geen nadeel. “Het is ons te doen om een geconcentreerde manier van luisteren. De kleinschaligheid is onze reactie op het massale van vrijwel alle muziekevenementen die tegenwoordig georganiseerd worden. Wij willen de kinderen in de ziel raken”. Alvorens de trailer – zwart van buiten, wit van binnen – binnen te gaan wordt de kinderen gevraagd zich van de schoenen te ontdoen en witte slofjes aan te trekken (‘het is nu tijd voor even iets heel anders, het is tijd voor mooie muziek’). Die slofjes mogen ze na afloop meenemen. De bedoeling is in samenwerking met de muziekscholen per jaar circa driehonderd concerten te geven, bij voorkeur drie per dag op dezelfde locatie. De school betaalt honderd euro per concert. Tijdens de schoolvakanties wil Van Eeghen de vrachtwagen laten rijden naar inrichtingen voor gehandicapten, overal in Nederland. Aan belangstelling van scholen, van Musselkanaal tot Hoek van Holland, geen gebrek. Tot 1 januari is de Classic Express al volgeboekt. In april staat het gevaarte op het Spuiplein tijdens de muzikale driedaagse van de Philipszaal.

Op de gevel van de voormalige bioscoop Studio (de Luxe) aan de Kettingstraat is deze week door de Haagse wethouder van cultuur Jetta Klijnsma een gedenkplaat onthuld. De gebeurtenis werd gefilmd voor de documentaire ‘Wegens Laatste Voorstelling Gesloten’ van de Haagse cineast Robin Lutz over de geschiedenis van de gesloopte bioscoop Metropole aan de Carnegielaan. Studio is het oudste nog bestaande bioscoopgebouw van Den Haag en hier begon de loopbaan van Aad van Tol, de latere directeur-eigenaar van Metropole. Het filmtheater aan de Kettingstraat opende op zaterdagavond 16 november 1912 voor het eerst zijn deuren voor het publiek. Het nieuwe gebouw kreeg de naam Residentie-bioscoop. Eigenaar was de vermaarde filmpionier Willy Mullens ( 1880 – 1953 ). Voor het ontwerp van het gebouw was de Haagse architect Lodewijk Simons verantwoordelijk. In 1924 zette Mullens een streep onder zijn loopbaan als bioscoopdirecteur. Onder de naam Cabaret Florida begon het gebouw aan een nieuw bestaan als nachtclub annex dancing. Deze muzikale periode duurde tot 1933. In het najaar van dat jaar kocht de Haagse garagehouder Aad van Tol het gebouw en liet het weer ombouwen tot bioscoop. Voor Aad van Tol was Studio de start van een succesvolle loopbaan in de bioscoopwereld. Hij had als zakenman goed geboerd met een bloemengrossierderij, garage en met een bedrijf in huurauto’s zonder chauffeur. Als snel kwam hij tot de conclusie dat er veel geld viel te verdienen in de filmwereld maar niet in Studio. In 1935 verkocht hij de bioscoop aan de Studio Maatschappij NV in Amsterdam. Van Tol zelf opende in 1936 de grootste bioscoop van Den Haag, Metropole Palace aan de Carnegielaan en maakte van deze bioscoop een van de meest succesvolle van Nederland. Op 1 januari 1991 was het voorgoed afgelopen met Studio.

Huis van de Democratie ontbreekt in Troonrede Gemengde gevoelens heeft het Haagse college van burgemeester en wethouders bij de Miljoenennota voor 2008. Hoewel het goed gaat met de economie, worden de meeste Hagenaars er niet beter van. De koopkracht daalt voor de meeste mensen volgend jaar met een kwart procent. Bovendien wordt tot spijt van burgemeester Wim Deetman het Huis van de Democratie niet genoemd. DOOR

ELSKE KOOPMAN

Het Haags college was op Prinsjesdag gastheer van collega’s uit de drie andere grote steden van Nederland: Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Samen keken zij nadat de Gouden Koets voorbij was, in Sociëteit De Witte op televisie naar de Troonrede. De toon van de Troonrede en van de directe reacties van bewindslieden waren positief met als sleutelwoord ‘samen’. Maar niet iedereen is blij met de Miljoenennota. Wethouder Sander Dekker (Onderwijs, Jeugdzaken en Sport) heeft gemengde gevoelens en is op één punt ronduit teleurgesteld. “Met de economie gaat het goed, maar de meeste mensen merken dat niet in hun portemonnee. Ik denk dat die teleurstelling ook leeft bij een groot deel van de mensen in de stad”, aldus Dekker. De koopkracht daalt komend jaar voor velen, maar niet voor minima en AOW’ers. De ziektekosten, loonheffingen, accijnzen op tabak en diesel stijgen. Vliegreizen

worden duurder. Dekker vindt op zijn eigen portefeuille dat er veel te weinig geld is voor het wegwerken van taalachterstanden. Daarvoor is € 53 miljoen beschikbaar, volgens de wethouder veel te weinig. De Algemene Wet Bijzondere Ziektenkosten (AWBZ) gaat veranderen. Dat baart Jetta Klijnsma (Cultuur en Financiën) zorgen en is een doorn in het oog van wethouder Bert van Alphen (Welzijn, Volksgezondheid en Emancipatie). “Ik ben niet zo blij. Er komt een efficiencyslag bij de AWBZ en dat betekent minder geld. Ik vermoed flink wat minder geld. Ook wordt de Ondersteunende Begeleiding ingeperkt. Dat is voornamelijk voor begeleiding om zelfstandig te blijven wonen”, zegt van Alphen. Hij ziet ook nog niet hoe zestig procent van de daklozen een trajectplan moeten krijgen. “Ik vind het somber, zo somber had ik het niet verwacht”, aldus de wethouder. Hij ziet wel enkele lichtpuntjes, zoals de aandacht voor homo-emancipatie.

LANDSCHAP

Marnix Norder, wethouder Bouwen en Wonen, sloeg in de Troonrede aan op de woorden dat de regering beperkingen gaat stellen aan het bouwen in de open ruimte om daarmee het landschap te verbeteren. “Daarnaast moeten er in totaal 80.000 tot 100.000 woningen per jaar bijkomen. Dat kan wel in stedelijk gebied, maar dan kost het meer geld en duurt het langer. Ik zie niet hoe het kabinet dit wil doen”, zegt Norder. De woningbouwproductie ligt namelijk al jaren rond de zestigduizend. De gevolgen van het deze week gesloten akkoord tussen rijk en woningcorporaties over de aanpak van krachtwijken zijn nog niet duidelijk. Wel komt er minder geld dan aanvankelijk gedacht.

“We gaan dat nog niet meteen merken, maar mogelijk is niet alles mogelijk. Het college heeft een plan gelanceerd voor de Krachtwijken. Na behandeling in de gemeenteraad zal dat naar het kabinet gaan. “Het worden nog spannende maanden. Duidelijk is wel dat onze plannen ambitieuzer zijn dan het geld wat er ligt”, aldus Norder. Hij maakt zich bovendien zorgen over het plan van het kabinet om de corporaties vennootschapsbelasting te laten betalen, terwijl ze aan de andere kant moeten bijdragen aan de wijkaanpak en de sociale woningbouw.

LOBBYEN

Klijnsma vindt vooral dat uit de begroting spreekt dat dit kabinet gemeenten bloedserieus neemt. Drie jaar geleden was er nog een protest van de gemeenten op het Malieveld voor nodig om de bevoegdheden en rollen duidelijk te krijgen. Deetman prijst de optimistische ‘klankkleur’ van de Troonrede. Hij hoopte ook het Huis van de Democratie erin terug te horen. Hij wil dat in dit Haagse instituut vol informatie de parlementaire democratie van verleden tot in de toekomst wordt uitgelegd. Volgens Klijnsma betekent het ontbreken van enige verwijzing dat Deetman nu steviger gaat lobbyen voor het Huis bij de Tweede Kamerfracties die hun zegje over de begroting doen in de Algemene Politieke Beschouwingen. Een andere lang gekoesterde wens voor een bijdrage aan de ondertunneling van de Internationale ringweg en voor het Trekvliettracé blijven vooralsnog ook uit. Deetman beluisterde deze laatste Troonrede als burgemeester met een ‘apart gevoel’. Volgend jaar zit hij overigens weer in de Ridderzaal, want ook Staatsraden zijn daarbij.

4ADVER TENTIE3

Uit de Miljoenennota: • Koopkracht daalt voor de meeste mensen met 0,25 procent, maar niet voor AOW’ers en minima • De prijs van een pakje sigaretten stijgt 25 cent en een biertje wordt 2,7 cent duurder • De accijns op diesel stijgt in fasen naar 4 cent per liter en op LPG tot 2,5 cent • De premie op energiezuinige auto’s gaat van € 1.000 naar € 1.400. Op zeer onzuinige auto’s stijgt de extra bijdrage van € 540 naar € 1.600 • Per 1 juli 2008 komt er een vliegtuigbelasting van € 11,25 voor vluchten tot 2500 kilometer en voor langere vluchten € 45 • Versnelde aanpak van verkeersknelpunten zoals deel A4 en deel A12 • BTW stijgt van 19 naar 20 procent • Er komt 29 miljoen extra voor de aanpak

Wethouder Marnix Norder, wethouder Bouwen en Wonen, temidden van collega’s uit de andere grote steden in De Witte. FOTO MYLÈNE SIEGERS.

• • • • • • •

van wachtlijsten in de buitenschoolse opvang Alle musea worden in 2009 gratis voor kinderen tot en met 12 jaar Schooluitval wordt teruggebracht tot 35.000 leerlingen per jaar in 2012 Jongeren onder de 27 krijgen geen bijstand, zij moeten werken of naar school De zorgpremie gaat omhoog van ongeveer € 1.012 naar € 1.166 per jaar De leeftijd van de vergoede griepprik wordt verlaagd van 65 naar 60 jaar Er komt € 97 miljoen extra voor de jeugdzorg Er komt een nieuwe subsidieregeling voor de aanschaf van zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen en subsidie voor groene stroom

• Tot 2011 worden 500.000 woningen en gebouwen opgeknapt en energiezuiniger gemaakt • Het bedrijfsleven moet per 1 januari 2008 een verpakkingsbelasting gaan betalen • Er wordt € 5 miljoen uitgetrokken voor maatregelen om agressie en geweld te beteugelen, diefstal tegen te gaan en een respectvolle omgang tussen mensen te bevorderen • Het verbod op verkoop van alcohol aan minderjarigen wordt strenger gehandhaafd • Grote steden krijgen meer geld van het Rijk, Den Haag krijgt komend jaar € 10 miljoen erbij • Begrotingsoverschot van 0,5 procent

0017_bon_rechts_def.indd 1

28-08-2007 17:35:23

DHC 19 0017_p4_Paagman_adv.indd 4

28-08-2007 18:35:11

PvdA wil Escher in Haags stadhuis

Sloophamer dreigt voor gedeelte voormalige jeugdherberg Ockenburgh

‘Een vijfsterrenhotel? Mijn vader zou zich omdraaien in zijn graf’ DOOR FLOOR DE

JONG

Sinds de onthulling in Den Haag Centraal dat het kunstwerk ‘Metamorfose’ van Escher uit Den Haag dreigt te verdwijnen, is de zoektocht gestart naar een Haags onderkomen. De PvdA heeft het college van B en W vragen gesteld over het 42 meter lange werk dat nu nog in het hoofdpostkantoor hangt. Zij pleiten voor een plek in het Atrium van het Stadhuis. “Het schilderij is wat ons betreft onlosmakelijk met Den Haag verbonden. In het postkantoor kreeg het altijd veel bekijks van toeristen en kunstliefhebbers. Deze aantrekkingskracht zal het schilderij ook hebben in het Atrium”, zeggen de raadsleden Frank Poppe en Koen Baart. Micky Piller, conservator van Museum Escher in het Paleis, denkt dat het museum ook een goede oplossing kan zijn. Ze is inmiddels met TNT, de eigenaar van het werk, in overleg. “We denken aan een manier van exposeren die overeenkomt met de wijze waarop het 42 meter lange werk is gemaakt: namelijk op twee rollen”. Op deze manier is er steeds een stuk van ongeveer vier meter te zien. Zo wordt het werk letterlijk en figuurlijk van links naar rechts ontrold. Na het lustrum van het museum op 30 oktober, worden de gesprekken voortgezet.

BOOYS

Een enkele wandelaar of fietser op Ockenburgh weet nog dat het witte landhuis met de moderne aanbouw ooit een jeugdherberg is geweest. En niet zomaar een jeugdherberg, maar met vierhonderd bedden de grootste van Europa. Het moet een vrolijke plek geweest zijn, met al die jongeren. Maar sinds de jeugdherberg in 1998 verkaste naar het centrum, heersen stilte en verval. De meesten gaan achteloos aan het complex voorbij. Je kunt het ze niet kwalijk nemen, de plantsoenendienst is al in geen tijden geweest en het gebouw is vanaf het fietspad nauwelijks te zien. Het ligt als Doornroosje verscholen achter een dikke haag. Maar dat gaat allemaal veranderen. De gemeente Den Haag heeft grootse plannen voor het landgoed Ockenburgh. Er moet een vijfsterren congreshotel komen. Het witte landhuis – een monument uit de zeventiende eeuw – wordt in oude luister hersteld, maar dan wel voorzien van modern comfort. Voor de uitbreiding uit 1973 van architect Frank van Klingeren (1919 – 1999) is de upgrading van het verwaarloosde landgoed minder goed nieuws. Het moderne karakter – staal en glas – van Van Klingeren’s gebouw past niet bij de sfeer die de ontwikkelaar van het conferentieoord voor ogen heeft. De gemeente Den Haag is niet de lang verwachte prins die het gebouw van Van Klingeren komt wakker kussen. Of het moet een doodskus zijn, want het staat op de nominatie voor sloop. De Loosduinse jeugd doet ondertussen alvast het voorwerk. Ruiten zijn ingegooid, binnen worden vuurtjes gestookt. Leon Thier, van het Haagse architectenbureau Atelier Pro, bekijkt de schade gelaten. “Een gebouw dat zo is verwaarloosd, is makkelijker te slopen. Soms denk ik wel eens dat het opzet is van de gemeente Den Haag”. Thier is een groot liefhebber van de architectuur van Frank van Klingeren. Toen hij hoorde dat de sloophamer dreigde, heeft hij direct een actiegroep opgericht om het gebouw te redden. “Ik vind het een prachtig gebouw, maar daar denkt lang niet iedereen zo over. Dat hoeft ook niet, het gaat niet om mooi of lelijk. Een belangrijker argument om het gebouw te redden, is de betekenis die het heeft in de architectuur geschiedenis. Van Klingeren was zijn tijd ver vooruit. De naar buiten gebrachte staalconstructie en de metalen fabrieksschoorstenen geven de jeugdherberg een high-techachtig aanzien in de tijd dat die term nog moest worden uitgevonden. Het Centre Pompidou in Parijs was nog niet eens gebouwd. Zijn gebouwen ademen de tijdgeest en het optimisme van de jaren zestig en zeventig”. Het werk van Van Klingeren wordt ernstig bedreigd. Hij heeft niet zoveel gebouwd en zijn werk is te jong om als monument te worden bestempeld. Dankzij een actie van Thier werd een paar jaar geleden De Meerpaal in Dronten

Varia

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Grafrechten Nijhoff toch overgedragen

Architect Leon Thier (links) en kunstenaar Paul de Mol: ‘Dit gebouw en deze plek moeten behouden worden voor alle Hagenaars’. FOTO CREATIVE IMAGES – een van de belangrijkste werken van Van Klingeren – behouden. Bij die actie ontmoette hij Nora van Klingeren, de dochter van de architect, die de auteursrechten in handen heeft en nu ook in de actiegroep zit voor het behoud van de jeugdherberg.

GEDACHTEGOED

“Leon heeft De Meerpaal grondig aangepast aan de eisen van tegenwoordig. Maar hij heeft het gedachtegoed van mijn vader recht overeind gelaten”, aldus Nora van Klingeren. Een paar dagen geleden waren de weduwe en dochter van Van Klingeren in de jeugdherberg om te zien hoe het gebouw erbij staat. “Het was vreselijk om te zien hoe het gebouw is verloederd. Tegelijkertijd voelde je nog steeds de kracht van het gebouw en de geest van mijn vader”. Nora weet zeker dat hij zich in zijn graf zou omdraaien als hij wist dat de jeugdherberg zou worden veranderd in een luxe resort waar de gewone Hagenaar niets meer te zoeken heeft. “Als dat werkelijk het enige is dat de gemeente voor die plek kan bedenken, dan is sloop misschien nog een betere optie. Maar ik verwacht eigenlijk wat meer creatief denkvermogen van de gemeente. Ze zetten nu wel erg makkelijk een streep door belangrijk cultureel- historisch erfgoed. Ik weet dat het gebouw van mijn

vader op een inventarisatielijst heeft gestaan voor Haagse monumenten, over een jaar of vijftien zou het qua leeftijd in aanmerking komen voor die status. Maar sinds de plannen voor dat luxe hotel spelen, is het op slinkse wijze van die lijst verdwenen”. Nora van Klingeren heeft bij Rijksbouwmeester Mels Crouwel aan de bel getrokken. “Al is het gebouw eigendom van de gemeente Den Haag, het zal toch wel iets doen als de Rijksbouwmeester ook vindt dat het zonde is dat het gesloopt wordt”.

HERONTWIKKELING

Ralph Blitz, woordvoerder van de Dienst Stedelijke Ontwikkeling van de gemeente Den Haag, wijst erop dat de gemeenteraad in maart van dit jaar akkoord is gegaan met de plannen voor herontwikkeling van het landgoed Ockenburgh. “De villa en het landgoed zijn beiden monument, het is zonde om daar niets mee te doen. Helaas past de uitbreiding van Van Klingeren niet in die plannen. Overigens niet alleen omdat het gebouw sterk afwijkt van het rustieke landhuis, maar ook omdat het te klein is om 170 luxe kamers in te maken en bovendien voldoet het ook niet aan de eisen van deze tijd. Het is heel moeilijk warm te stoken”. Al is Leon Thier het eigenlijk eens met Nora van Klingeren dat een luxe hotel

niet past in het gebouw, denkt hij dat de praktische bezwaren van de gemeente Den Haag wel zijn op te lossen: “Je zou er een bouwlaag bovenop kunnen zetten of ondergronds ruimte kunnen creëren. En met moderne techniek – een warmtebron in de bodem – zou je het gebouw op temperatuur kunnen krijgen”.

SLOOPHAMER

Door de dreigende sloop zouden de gemoederen de komende tijd wel eens hoog op kunnen lopen op Ockenburgh. Ook de kunstenaars, die tijdelijk hun behuizing hebben in de voormalige jeugdherberg Ockenburgh, zijn niet van plan om de sloophamer zomaar toe te laten. “Omdat die minkukels bij de gemeente niks beters kunnen bedenken en alleen maar geld willen verdienen?”, zegt Paul de Mol, voorzitter van kunstenaarscollectief het Binnenhof verontwaardigd. “ Dit gebouw verdient een tweede leven en een open karakter. Ontmoeting stond centraal in het werk van Van Klingeren. Laat dit weer een plaats worden waar Hagenaars bij elkaar kunnen komen, waar ze kunnen ontspannen en genieten van cultuur en natuur. Precies zoals de Haagse dichter Jacob Westerbaen, die omstreeks 1650 het landgoed Ockenburgh stichtte en het openstelde voor alle gelederen uit de Haagse bevolking, bedoeld heeft”.

4ADVER TENTIE3

Bessie Award voor Kennet Flak Danser Kenneth Flak heeft deze week in New York een Bessie Award in ontvangst mogen nemen voor zijn dansprestaties in de solo CYP17 , de in Nederland gecreëerde en internationaal succesvolle Korzo productie van André Gingras. De Bessie Awards – koosnaam voor de New York Dance and Performance Awards - worden jaarlijks uitgereikt aan freelance kunstenaars die in het voorgaande seizoen op dansgebied en de daaraan gerelateerde kunstvormen - een uitzonderlijke prestatie hebben neergezet op de podia in en rondom New York. Choreograaf André Gingras en danser Kenneth Flak waren in januari 2007 met CYP17 uitgenodigd in het beroemde Baryshnikov Arts Center in New York en ontvingen na afloop van de voorstelling een staande ovatie van de beroemde Mikhail Baryshnikov zelf. In mei 2007 keerden zij terug naar New York voor een aantal optredens bij Danspace Project. Deze zomer stonden Gingras en Flak met maar liefst tien voorstellingen van CYP17 in het Sydney Opera House in Australië. Gingras creëerde CYP17 bij Korzo productiehuis voor de dans in Den Haag. De première tijdens het CaDance festival in 2000 betekende zijn definitieve doorbraak als choreograaf in Nederland. Tijdens de komende editie van het TodaysArt Festival keert de voorstelling weer even terug op Haagse bodem. Speciaal voor deze gelegenheid is CYP17 te zien op de locatie waar de voorstelling zeven jaar geleden in première ging; zaterdag 22 september, 20.00 uur Korzo theater Kerkstudio, Prinsestraat.42, Den Haag.

De rechten van het graf van dichter en toneelschrijver Martinus Nijhoff worden na juridisch getouwtrek tóch overgedragen aan stichting Altvoorde. Familielid Jules Royaards heeft hiertoe aangezet door een rechtszaak tegen de gemeente aan te spannen. De stichting zet zich in voor het behoud van graven met cultureel-historische waarde. Aanvankelijk wilde de gemeente geen medewerking geven, maar na de rechtszaak van dinsdag 18 september, is er alsnog een akkoord bereikt. De gemeente heeft twee weken om haar beslissing op papier te zetten. Vervolgens kan de stichting Altvoorde reageren, waarna de rechter de afloop definitief maakt.

Nieuw bestuur Residentie Orkest Mr. Pieter Kalbfleisch is de nieuwe voorzitter van het bestuur van Het Residentie Orkest. Hij volgt Dr. Nico de Voogd op die de rol van vice-voorzitter op zich neemt. Naast Kalbfleisch treden mevrouw Ir. M.W.L. Engelbert van Bevervoorde en Dr. Ir. A. van der Schoot toe tot het bestuur. De heer Kalbfleisch is sinds 2005 voorzitter van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Daarnaast is hij onder meer voorzitter van festival Pure Jazz Den Haag. Mevrouw Engelbert van Bevervoorde maakt sinds 2002 deel uit van de directie van Nationale Nederlanden waar zij verantwoordelijk is voor het pensioenbedrijf. Daarnaast is zij onder andere lid van de Raad van Toezicht van de TU Delft en bestuurslid van Fonds Slachtofferhulp. De heer Van der Schoot is werkzaam bij Shell International Exploration and Production en heeft onder meer diverse functies in de Protestantse Kerk in Nederland te Gouda. Hij zal bij het RO de functie van penningmeester gaan vervullen. De andere leden van het stichtingsbestuur zijn Dr. N. de Voogd (vice-voorzitter), mevrouw drs. D. Mulock Houwer (secretaris) en mevrouw drs. J.M. de Vries.

Japin signeert Bij Paagman DE WONINGEN VAN DEZE WEEK: • Elandstraat • Laan van N.O.I.

Zeeheldenkwartier 2 kamers Bezuidenhout 1 kamer

Gestoffeerd gestoffeerd

redelijke staat goede staat

• • • • • • • • •

Zeeheldenkwartier 2 kamers Transvaal 3 kamers Transvaal 4 kamers Centrum 2 kamers Centrum 3 kamers Laakkwartier 3 kamers Bezuidenhout 3 kamers Voorburg 4 kamers Ypenburg 4 kamers

gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd kaal gestoffeerd

redelijke staat uitstekende staat NIEUW uitstekende staat goede staat NIEUW gerenoveerd goede staat NIEUW

Piet Heinstraat Parallelweg Cillierstraat Zoutkeetsingel Lutherse Burgwal Bresterstraat Joan Maetsuykerstraat Kersengaarde Oude Klopsteen

254,- excl 375,- excl 395,590,595,615,625,625,640,900,1.180,-

excl excl excl excl excl excl excl excl excl

MEER DAN 150 HUURWONINGEN DIRECT BESCHIKBAAR BEHEER VANAF 2,5% / VERHUUR GRATIS Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl / info@duinzigt.nl Zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

Schrijver Arthur Japin is zaterdag 23 september te gast bij boekhandel Paagman. Japin wordt daar geïnterviewd door Maarten Dessing naar aanleiding van zijn nieuw te verschijnen en langverwachte roman De Overgave. Aanvang programma is 14.00 uur, aansluitend is er gelegenheid tot signeren. De overgave is net zoals zijn voorgaande romans De zwarte met het witte hart en Een schitterend gebrek gebaseerd op historische feiten. Met hoop, wraak en nietsontziende liefde als belangrijke ingrediënten. De overgave vertelt het aangrijpende en onvoorstelbare leven van een vrouw die in het gevecht om haar kinderen en kleinkinderen uiteindelijk het machtigste wapen moet leren hanteren: vergeving. Japin ontving in 2004 voor zijn roman Een Schitterend Gebrek de Libris Literatuurprijs en schreef in 2006 het Boekenweekgeschenk.

Interview

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Notenkoning Jan Sch

‘De Markthof heeft dit gebie Met een imperium van pinda’s, noten en tutti frutti was Jan Schrier decennia lang de Notenkoning van Den Haag. Kroon op zijn werk is de vernieuwde Markthof, die eind september haar veertigjarig jubileum viert. Als voorzitter van de Markthof heeft hij het marktgevoel naar het hart van het centrum weten te brengen. Toch is deze ‘koning’ nooit verwaand geworden. Integendeel. Gedreven, maar altijd bescheiden, is Schrier niet te betrappen op het geven van een eigen schouderklopje.

DOOR

MIRANDA FIERET

Waar handel is, is Jan Schrier. Hij heeft zijn winkels verkocht en eigenlijk is hij op nu 62-jarige leeftijd ‘met pensioen’. Toch kan hij zijn beroep niet helemaal loslaten. Schrier’s thuis is de markthof, waar hij boven de winkelpanden een passend onderkomen heeft gevonden. Gaat het niet kriebelen wanneer je zo dichtbij de plek woont waar je jaren hebt gewerkt, het grootste gedeelte van je leven hebt doorgebracht? “Met al die wegopbrekingen en verbouwingen in

het centrum zou ik niet snel een zaak willen beginnen. Maar als alles weer mooi is… Dan is het natuurlijk anders. Soms voel ik het dan wel weer kriebelen. Maar daar blijft het bij hoor”, vult hij snel aan. “Ik ben te oud om iets nieuws te beginnen en soms even bijspringen in de Notenkoning, zal ik nooit doen. Ik heb de zaak zeven jaar geleden overgedragen en wil me er niet meer mee bemoeien. Je moet de nieuwe generatie gewoon hun gang laten gaan.

Ik wil niet zo nodig mijn stempel op de zaak blijven drukken”. Als jongen van twaalf jaar begon hij als manusje van alles voor de Notenspecialist op de Voorburgse markt. “Ik was best flink voor mijn leeftijd, dus ik kon al beginnen. Dat waren natuurlijk andere tijden hè”, zegt hij een beetje verontschuldigend. “Toen kon dat nog. En ik wilde wat geld verdienen om een fiets te kopen. Later werd dat een brommer”. Op zeventienjarige leeftijd

begon hij voor zichzelf als de Notenkoning en werd de brommer verruild voor een auto. “Ik reed elke ochtend naar markten. Toen nog zonder rijbewijs”. Een glimlach ontbloot zijn gouden tand. “Dat was best spannend allemaal. Wanneer ik door de politie werd aangehouden, zorgde ik er met een smoes voor dat ik in de avond naar het bureau mocht komen. De agent die mij in de ochtend had aangehouden, was dan al naar huis. Zo kon ik ongestoord

hrier:

ed smoel gegeven’ mijn vader met zijn rijbewijs naar het bureau sturen. Een mooie wisseltruc”.

EXOTISCH

De tijden zijn inmiddels wel veranderd, dat ziet Schrier maar al te goed in. “De markt is altijd een plek geweest voor ontmoetingen, waar bezoekers in verleiding worden gebracht. De geuren, de verhalen van de marktkoopman laten je nieuwe dingen ontdekken. Op de markt kon je primeurs krijgen, dingen die nergens anders te koop waren. Nu is dat anders. Exotische producten zijn in elke supermarkt verkrijgbaar”. Is er dan nog wel een toekomst voor de marktkoopman, of is het principe van de markt stervende? Schrier gaat even verzitten in zijn stoel. Pakt zijn glas cola en denkt zorgvuldig na over een antwoord. Twee slokken later vindt hij de woorden om de toekomst van de markt te schetsen. “Er komt een nieuwe generatie aan. Het gaat niet om een praatje, het gaat om het product. Supermarkten verkopen wel alles, maar kunnen bijvoorbeeld niet vertellen waar een product vandaan komt, hoe het moet ruiken, wanneer het rijp is. En die informatie is heus niet allemaal op het etiket te vinden. Dáárom blijft de markt bestaan. Het gaat om kwaliteit, een persoonlijke benadering en vertrouwen”. De zompige stukjes kaas met een vlaggetje in de supermarkt winnen het niet zo snel van de verse producten die op de markt worden aangeboden. “Er staat bijna nooit iemand bij als je in de supermarkt van zo’n bord kan proeven. Je weet niet hoeveel mensen er met hun handen aan hebben gezeten, erop hebben geniesd en hoe lang die stukjes kaas er überhaupt al liggen”. En op de markt weet Schrier dat alles alleen onder toeziend oog van de marktkoopman wordt aangeboden.

REGELS

Met de kennis die hij in meer dan veertig jaar op de markt heeft opgedaan, zit Schrier nu in het bestuur van de Centrale Vereniging Ambulante Handel. Hij maakt zich sterk voor een heldere en betere regelgeving voor marktkooplieden in Den Haag. “Marktkooplieden maken langere dagen dan winkeliers. De wet bepaalt dat ze continu aanwezig moeten zijn op hun standplaats.

‘Marktkooplieden maken langere dagen dan winkeliers’

‘Een stad als Den Haag is groot. Het is moeilijk om regels te veranderen’

ook niet af te schaffen. Milieuwetten zijn immers ook al gelijkgetrokken”. Op de vraag of dat eigenlijk een vorm van discriminatie is, neemt Schrier zelf dat woord niet in zijn mond. “Het is meer ongelijkheid. Iedere gemeente bepaalt zijn eigen regels en dat maakt het onduidelijk. Het gelijktrekken van de regels zou een hoop opleveren. Marktkooplieden kunnen dan meer investeren en hun kennis overdragen op medewerkers. Het houdt de kwaliteit hoger. Maar een stad als Den Haag is groot. Het is moeilijk om regels te veranderen”. In de Markthof, een markt in het centrum, hebben marktkooplieden zich ontpopt tot winkelier. Dat is voor Jan Schrier ook de bevestiging dat de kleine ondernemer kan blijven bestaan naast multinationals als Albert Heijn, Hema of V&D. “We hebben elkaar nodig en versterken elkaar. De Markthof bestaat nu veertig jaar, dat zegt wel wat over onze positie in het centrum”. Inmiddels is de markthof volledig vernieuwd en een ware ‘foodcourt’ geworden. Alle winkels richten zich op versproducten. Of het ook wel eens zwaar is geweest om de Markthof onder de aandacht van klanten te houden, wijst hij van de hand. “Ik heb alleen maar de leuke dingen meegemaakt. Het is allemaal begonnen met een stukje braakliggende grond bij de Spuimarkt. Bekende namen als Simonis kwamen het proberen. Dat was heel anders dan de markt. Je bent elke dag open, staat op een vaste plaats. Het is een andere manier van werken. Nederland had nog nooit een overdekte markt gehad. We speelden in op de vraag naar meer luxe artikelen. Met effect. Zelfs mensen van de ambassades kwamen graag langs”. Al pratend loopt hij naar zijn kantoor en zoekt in een stapel papieren. Trots laat hij een affiche zien. “We vieren het veertigjarig bestaan met een klein festival. Het laatste weekend van september komen de beste marktkooplieden naar Den Haag toe en is er een standswerkersconcours. Zoals alleen op een markt dat kan, worden de producten aangeprezen en een jury beslist uiteindelijk wie de beste is”.

TR A M H A L T E

Op twee markten staan waarbij één standplaats wordt bemand door een vaste medewerker, mag niet. Daarom moet inkoop en opslag allemaal voor en na de markttijden gebeuren. Winkeliers hebben vaak alleen personeel in de winkel staan terwijl zij intussen de andere klussen kunnen doen. Vroeger is dit verschil aangebracht omdat je als winkelier een middenstandsdiploma moest hebben. Maar nu deze is afgeschaft, zie ik geen reden om die regel

Varia

VRIJDAG21 SEPTEMBER 2007

Ondanks het romantische beeld dat Jan Schrier schetst, bestaat er ook nog een fase waarbij de Markthof een beetje ‘smoezelig’ aangezicht had en langzaam maar zeker werd weggedrukt uit het hart van het centrum. De veranderingen die de tramtunnel met zich meebrachten, was voor de voorzitter van de Markthof reden om te vechten voor vernieuwing. “Maar ik heb dat niet alleen gedaan. Dat doen we met z’n allen. Met de tramtunnel ontstond een vervelende situatie. Mensen werden uitgekocht en met alle verbouwingen was er ook het plan om de tramhalte aan het Spui te verplaatsen”. Weg van de Anton Philipszaal, Lucent Danstheater en natuurlijk ook weg van de Markthof. Voortaan was de halte bij discotheek Asta de dichtstbijzijnde plek om uit te

stappen. Schrier heeft bemiddeld en uiteindelijk zag de gemeente het gemis van de halte in. Maar er was geen geld om de halte weer te verplaatsen. Dat hij als voorzitter van de Markthof ervoor heeft gezorgd dat de halte er uiteindelijk tóch kwam, vindt hij teveel eer. “We hebben met alle winkels van de Markthof voor een bedrag van 10.000 euro gezorgd om de halte hier te krijgen. Daar ben ik echt niet alleen de oorzaak van”. Lang staat hij niet stil bij verworven wapenfeiten. Het volgende project dient zich al aan. “We zitten nog met de andere tramhalte. Ik hoop dat de gemeente inziet dat de halte bij het Mercure Hotel naar de Gedempte Gracht verplaatst moet worden. Ik heb het al verschillende keren aan de politiek voorgelegd. Ze vinden het wel wat, maar uiteindelijk moet het hele Stadsgewest Haaglanden beslissen”. Schrier snapt niet waarom de gemeente de tramhaltes weghaalt. “De Markthof heeft dit gebied juist smoel gegeven. En nu de eigenaar Henk Au alles heeft opgeknapt, heeft het weer een waardige uitstraling. We hebben een stoep van zes meter breed voor de deur. De

‘Ik hoop dat de gemeente inziet dat de halte bij het Mercure Hotel naar de Gedempte Gracht verplaatst moet worden’

capaciteit om de mensenstroom naar het centrum te leiden, is er”. Schrier loopt naar de vitrinekast aan de andere kant van de huiskamer. “Kijk”, met een glimmende miniatuurtram in zijn handen komt hij terug. “Deze heb ik van Bruno gekregen, voor mijn inzet om de tramhalte dichtbij de Markthof te houden”. Nauwkeurig zet hij hem weer neer op de kast, naast een beschilderd ei en zijn Stadspenning, de trofeeën die hij in de loop der tijd heeft verzameld. “De Stadspenning kwam als een grote verrassing”, vertelt hij opgetogen. “Ik kreeg hem uit handen van burgemeester Deetman. Heel leuk dat hij het zelf deed. Een lintje is natuurlijk ook leuk. Maar een Stadspenning, dat is het écht helemaal. Je krijgt het toch van jouw stad”. Het ei heeft helemaal een bijzondere herinnering voor Schrier. Hij draait het even rond in zijn hand terwijl hij de beschildering van een oud stadsgezicht nog even goed bekijkt. “Dit ei heb ik gekregen van een klant toen ik stopte op de markt. Ik heb toen vijftig vaste klanten uitgenodigd voor een dagje weg. Met de bus gingen we naar Noordwijk, de Keukenhof en vervolgens uit eten. Je bouwt in al die jaren toch een relatie op. Mensen kwamen wekelijks nootjes bij me halen en dan zou je er opeens niet zijn. Dat kan niet. Dat afscheid was voor mij een bedankje voor al die jaren dat de klanten mij boven een andere pindaboer verkozen”.

De hoedenkwestie En, heeft u het gezien? Het was weer een optocht, een parade, een kermis van hoeden en hoedjes op Prinsjesdag, waardoor iedereen thuis meteen begreep welke volksvertegenwoordigster van eenvoudige komaf en welke volksvertegenwoordigster van goede komaf was. Ik weet dat die verschillen officieel zijn opgeheven in ons democratische land, alleen niet in de werkelijkheid. U zag het zelf. Toch? Laat mij het uitleggen. Er zijn vrouwen die een hoed opzetten zoals ze thuis het deksel op de pan doen. Klonk! Dat zit vast, dat zit goed. Klaar. Zo gaan ze naar buiten waar de camera’s van het journaal zoemen. De ene vrouw heeft een vogelnestje tegen haar achterhoofd geplakt, de ander trok een groot uitgevallen eiwarmer tegen de wenkbrauwengrens en een derde, nou ja, die had zich vergist. Er is ook een vrouw als de Majesteit, die er met de vreemdste creaties koninklijk uitziet. Dat bedoel ik met standsverschil. De hoed verraadt het. Ik kan me nauwelijks voorstellen hoe het moet, een hoed dragen. Inderdaad, nooit geleerd. Mijn vader was schoenmaker, mijn moeder huisvrouw, we hadden het niet breed, mooie hoeden droegen de

Vilan

anderen. Filmsterren, prinsessen en koninginnen. Op televisie zag ik ze, in mijn kamertje dacht ik na over hoeden. Of ze duur zijn. Waar je een hoed kunt dragen. En hoe. Het antwoord op die vragen ken ik nog steeds niet. Dat heeft dus te maken met mijn afkomst. Vorig jaar kocht ik een hoed in Maastricht. Een zwart flapgeval dat vast veel te duur was, 175 euro en ik heb het ding één keer gedragen toen ik anders-dan-anders op de foto wilde. Nu ligt de hoed in een doos op de berging, bij de andere verkleedkleren. Het doet een beetje pijn, omdat ik weet wat het betekent. Soms droom ik erover een hoed te dragen. Een lijst om mijn gezicht, dat opeens een lieve adeldom uitstraalt. De hoed waait nooit weg en ik weet elk moment waar ik ben en wat ik moet zeggen. Met deze droom en de wetenschap dat mijn hoed op de berging ligt, keek ik naar Prinsjesdag-tv. Verlangend, zoals mijn soort vrouwen kijkt, waarvan sommigen volksvertegenwoordigster zijn. Haar ouders zijn trots, wat doet ze het goed, je kunt in Nederland toch alles worden wat je wilt en dat is waar, maar zij weet wat ik weet: dat we nooit een hoed zullen dragen zoals die andere vrouwen het kunnen. Dat is standsverschil.

VILAN

VAN DE

LOO

Den Haag viert Internationale Dag van de Vrede

Sander Dekker loopt met 1250 kinderen in optocht vanwege de Internationale Dag van de Vrede. FOTO: PR Den Haag staat vrijdag 21 september volledig in het teken van vrede. Met een uitgebreid programma staan prominenten en burgers stil bij vrede en hoe vrede bevorderd kan worden. Met een ontbijt voor prominenten in het Vredespaleis, een optocht van 1250 kinderen en een filmprogramma op het Plein gaat de Internationale Dag van de Vrede niet onopgemerkt voorbij. Ambassadeurs, leden van het kabinet, de gemeente en vertegenwoordigers van internationale organisaties eten samen hun ontbijt in het Vredespaleis. De dag wordt passend gestart met een vredesboodschap van Al-Khasawneh, de vice-president van het Internationaal Gerechtshof. Niet alleen de hoogwaardigheidsbekleders staan stil bij deze dag. Wethouder Sander Dekker (Onderwijs, Jeugdzaken en Sport) heeft aan het begin van dit jaar basisscholen aangeschreven om mee te lopen in een vredesoptocht. “De opkomst is geweldig”, vertelt Louis Hueber, woordvoerder van Sander Dekker. “Er lopen 1250 kinderen

mee”. Dekker wil met deze tocht de vertaling maken naar de samenleving. “Niet alleen instellingen hoeven na te denken over wat vrijheid betekent en hoe je dat bevordert. Het moet ook onder de burgers gaan leven”. Dekker loopt vrijdag voorop in de tocht die vanaf het Vredespaleis begint en bij het Plein eindigt. “Het idee is om – net als honderd jaar geleden tijdens de tweede Vredesconferentie in Den Haag - een stoet met schoolkinderen door de Haagse straten te laten lopen, ter herinnering aan het leggen van de eerste steen van het Vredespaleis in 1907”. Verder brengt de gemeente de Internationale Dag van de Vrede naar het Plein. Met een driedaags filmprogramma in geïmproviseerde bioscopen is het Plein omgetoverd tot een vredesdorp. Donderdag 20 en vrijdag 21 september zijn er van 17.00 tot 22.00 uur films over mensenrechten, vrijheid en vrede. Dekker is blij met het uitgebreide programma dit jaar: “Ik hoop dat het een jaarlijkse traditie gaat worden om het zo groots te vieren”.

Koop kaarten en cadeaus van Unicef. www.unicefshop.nl

Varia

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Makelaar Wijkcultuur Paul Cornelissen:

â&#x20AC;&#x2DC;Niet alleen maar grijze koppies in de schouwburgâ&#x20AC;&#x2122; Wijken en cultuurinstellingen moeten meer met elkaar in contact komen. Wethouder Jetta Klijnsma (Cultuur) heeft daarom een nieuwe functie in het leven geroepen: de â&#x20AC;&#x2DC;Wijkcultuur Makelaarâ&#x20AC;&#x2122;. Deze ambtenaar moet in anderhalf jaar tijd dwarsverbanden smeden om cultuur bij alle Hagenaars te brengen. Solliciteren op de functie kan niet meer. Paul Cornelissen, voorheen adviseur jeugdbeleid van Fonds 1818, is aangesteld om zich per 1 oktober op de nieuwe taak te storten. DOOR

MIRANDA FIERET

Wie kent de stad, de instellingen in de wijken. Wie kan de dwarsverbanden smeden die we nodig hebben in Den Haag? Jetta Klijnsma heeft niet lang nagedacht over wie de Wijkcultuur Makelaar moest worden. â&#x20AC;&#x153;Ik heb altijd maar ĂŠĂŠn man op het netvlies gehad. En dat was Paulâ&#x20AC;?. En het lot was dat Cornelissen juist afscheid had genomen van Fonds 1818 en dit jaar is gestart als adviseur bij de Rodin Groep. Een dubbele wijziging van koers in zijn carriĂ¨re dus. Cornelissen is opgetogen over de nieuwe functie: â&#x20AC;&#x153;Ik kan het naast mijn werk als adviseur blijven doen en er ligt natuurlijk al een vruchtbare bodem in Den Haag. De wens is er al bij culturele instellingen. De tijd is rijp voor een nieuw publiek. Het hoeven heus niet meer allemaal grijze koppies te zijn die de schouwburg vullenâ&#x20AC;?. De functie is ontstaan uit het Actieplan Wijkcultuur, â&#x20AC;&#x2DC;De vonk die overslaatâ&#x20AC;&#x2122;, waar Klijnsma zich sterk voor maakt. Het college wil middels samenwerking tussen wijken en culturele instellingen zorgen dat meer Hagenaars deel gaan nemen aan het culturele leven in de stad. Nu vallen met name jongeren en Hagenaars met niet-Nederlandse afkomst buiten de boot. Klijnsma benadrukt wel dat de functie van tijdelijke

aard is. â&#x20AC;&#x153;Over anderhalf jaar moeten de culturele instellingen zelf hun weg in de Haagse wijken vindenâ&#x20AC;?. Cornelissen wil daarom ook geen handleiding verschaffen met tips voor Haagse instellingen. â&#x20AC;&#x153;Het moet geen instructie worden maar een attitude. Een gevoel dat zich verspreidtâ&#x20AC;?. Klijnsma is overtuigd dat het gaat lukken. â&#x20AC;&#x153;Er is een vruchtbare bodem. Ik weet nog dat musici op het Festival Classique raar opkeken toen ze niet in een zaal, maar bij de Hofvijver moesten spelen. Uiteindelijk is dat juist de perfecte manier geweest om klassieke muziek bij een breder publiek te introduceren. Natuurlijk hoeven het niet allemaal grote projecten te zijn. Buurtfeesten zijn ook een goede gelegenheid om mensen nieuwe dingen voor te leggenâ&#x20AC;?. Volgens Klijnsma is het plan om cultuur naar de wijk te brengen niet aan een budget gebonden. â&#x20AC;&#x153;Geld speelt geen rol. De gemeente en bedrijven investeren volop om resultaat te krijgen. De eerste opbrengst van de bemiddelingen moet in januari al zichtbaar zijn. â&#x20AC;&#x153;Diverse partijen zijn al bezig met bruggen bouwen. Hotel Transvaal is een goed voorbeeld. Hiermee is zelfs de landelijke pers gehaaldâ&#x20AC;?. Toch vindt Cornelissen dit niet genoeg. â&#x20AC;&#x153;Hotel Transvaal richt zich toch nog teveel op de bovenklasseâ&#x20AC;?, vindt Cornelissen. â&#x20AC;&#x153;Het kan nog wel meer van de mensen worden. Maar de uitwerking laat ik aan anderen over. Ik breng alleen maar mensen met ideeĂŤn in contact met de juiste partijenâ&#x20AC;?.

BUURTHUIS

Zijn grootste zorg is niet het contact met culturele instellingen. Dat netwerk heeft Cornelissen al opgebouwd bij Fonds 1818. â&#x20AC;&#x153;Ik moet me de komende tijd richten op bewonersorganisaties. Het zou bijvoorbeeld mooi zijn om componisten van het Koninklijk Conservatorium te verbinden met koren in de wijk. Wijkorganisaties bieden juist dat podium waar een veelzijdig publiek op af kan komen. Het zou bijvoorbeeld leuk zijn als tante Bep in plaats van een avondje bingo naar een concert gaat in het buurthuisâ&#x20AC;?. Als Wijkcultuur Makelaar heeft Cornelissen te maken met een tweetal bewegingen. Geografisch gezien is cultuur nog teveel geconcentreerd in het centrum en daarnaast komt daar vooral de elite heen. â&#x20AC;&#x153;Kunst en cultuur moeten

TerugBlik

Wethouder Jetta Klijnsma en Paul Cornelissen, de nieuwe Wijkcultuur Makelaar willen kunst en cultuur in de wijken brengen. FOTO: ANNA GREEN in de wijk en vĂłĂłr de wijk zijn. Wanneer het ook buiten het centrum gaat leven, schep je kansen waaruit nieuwe dingen kunnen ontstaanâ&#x20AC;?.

ANKERS

De â&#x20AC;&#x2DC;cultuurankersâ&#x20AC;&#x2122; in de stadsdelen gaan een actieve rol spelen in de strijd van Klijnsma en Cornelissen om cultuur in de wijk te brengen. De dependance van het Koorenhuis in Escamp, Culturalis met het theater in de Schilderswijk, Theater Pierrot in

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s uit het Haags Gemeentearchief

Het ging eind jaren zestig niet goed met de Haagse najaarskermis op het Malieveld. Het aantal bezoekers nam drastisch af, terwijl de voorjaarskermis op het Voorhout en de Vijverberg steeds meer publiek trok. Volgens de organisator, het Algemeen Haags ComitĂŠ, had dat twee oorzaken: â&#x20AC;&#x2DC;de ieder jaar steeds weer gebruikte wijze van opstelling van de zaken, waardoor het verrassingselement ontbrak en ten tweede het besloten karakter van het park door de omrastering en de betaling van een toegangsprijs.â&#x20AC;&#x2122; Dat vroeg om een nieuwe opzet en binnen het AHC werd er in 1970 flink over gebrainstormd. Allereerst moest er een eigentijdse, â&#x20AC;&#x2DC;hippeâ&#x20AC;&#x2122; naam komen. Het werd, geheel in de stijl van de jaren zeventig, Rekreade-Den Haag. Bovendien moest het evenement niet beperkt FOTO STOKVIS, 1972 blijven tot louter kermisvermaak. Er moest een cultureel, tent, het Rekreade-theater, in gedachte voor toneel-, varihet liefst ook educatief tintje aan toegevoegd worden. Wat ĂŠtĂŠ- en kindervoorstellingen. â&#x20AC;&#x2DC;Bovendien zal er een aantal te denken van een ruimte waar kunstenaars hun werk ex- kleine eethuisjes komen, waar Indisch, Chinees, Spaans, poseerden, een â&#x20AC;&#x2DC;boetiekcentrumâ&#x20AC;&#x2122; en â&#x20AC;&#x2DC;een ruimte voor crea- Italiaans enz. kan worden gegeten.â&#x20AC;&#x2122; Dit alles ludiek op het tieve zelfwerkzaamheidâ&#x20AC;&#x2122;. Of van demonstraties van oude Malieveld gerangschikt in de vorm van een R (van rekreaambachten (bijenkorfvlechten, klompen en kaas maken, de) â&#x20AC;&#x201C; alsof dat de pret verhoogde â&#x20AC;&#x201C; Ă¨n zonder afrastering, enz.), volksdansen, diverse sportevenementen en een kin- zodat men â&#x20AC;&#x2DC;het terrein van vrijwel alle kanten blindelings dercircus. Als klap op de vuurpijl had het AHC een grote kan betredenâ&#x20AC;&#x2122;. Gratis dus.

Laak en Theater Zwembad de Regentes vormen de ankers die voor meer culturele dynamiek moeten zorgen. â&#x20AC;&#x153;We barsten van de mooie locaties. Ik zie bijvoorbeeld ook wel wat in de verlaten HTM-remise in de Lijsterbesstraat. Waarom geen dependance daar? We moeten meer durvenâ&#x20AC;?, aldus Cornelissen. Uit de samenwerkingsverbanden moet wel kwaliteit ontstaan. â&#x20AC;&#x153;Ik spreek de gevestigde instellingen zeker aan op hun rol in de kwaliteitsbewaking. Het

DOOR

S T A L & VA N D O O R N

De verwachtingen waren hoog gespannen toen op 10 september 1971 de nieuwe kermis van start ging. â&#x20AC;&#x2DC;Er zit stemming in en het komende weekeinde stromen de bezoekers met tienduizenden tegelijk naar binnenâ&#x20AC;&#x2122;, was de overtuiging van de exploitanten. Zij kregen gelijk. Na afloop bleken meer dan een half miljoen mensen de Rekreade bezocht te hebben. Maar die kwamen niet voor de culturele genoegens in de grote tent, zoals de Vara-drive-in-discotheek, de optredens van Bueno de Mesquita, het accordeonduo Jane en John, AndrĂŠ van Duin, De Fratelliâ&#x20AC;&#x2122;s of â&#x20AC;&#x2DC;het befaamde duo Saskia en Sergeâ&#x20AC;&#x2122;. â&#x20AC;&#x2DC;De belangstelling daarvoor was nihilâ&#x20AC;&#x2122;, schreef een journalist. â&#x20AC;&#x2DC;Ik geloof dat de mensen niet speciaal voor grote artiesten naar de Rekreade komenâ&#x20AC;&#x2122;. Ook de â&#x20AC;&#x2DC;zogenaamde Indische straat die [...] nogal zielig achteraf was geplaatstâ&#x20AC;&#x2122; trok minder aandacht dan verwacht. Het jaar daarop waren de eetstalletjes in â&#x20AC;&#x2DC;een sfeervolle, overdekte ruimteâ&#x20AC;&#x2122; neergezet. Maar dat hielp weinig. Uiteindelijk verdwenen bijna alle atypische kermisattracties weer. Gratis toegang was de toverformule en is dat nog steeds.

moet geen tweedehands kunst zijn, maar een manier waarop het volk een meer actieve rol in de kunsten gaat spelen. Het is niet meer voor het volk, maar aan het volkâ&#x20AC;?. Cornelissen hoopt dat er veel ideeĂŤn ontstaan het komende jaar. â&#x20AC;&#x153;En niet alleen een gerenommeerd theater kan dus bij mij terecht. Tante Bep mag ook bellenâ&#x20AC;?. Vanaf 1 oktober komt er een speciaal telefoonnummer voor de Wijkcultuur Makelaar en wordt een weblog bijgehouden op de website www.wijkcultuur.nl.

Een abonnement op Den Haag Centraal? Kijk op www.denhaagcentraal.net

4ADVER TENTIE3

% % " $ ' ď&#x20AC; & % " $ $ & # $ $ $ $ ' ! '

ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x2020; ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x17D;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2018;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;&#x201C;ď&#x20AC;&#x201D;ď&#x20AC;&#x17D;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2022;ď&#x20AC;&#x2013; ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2014;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x201C;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x161;ď&#x20AC;&#x2013; ď&#x20AC;&#x2018;ď&#x20AC;&#x203A;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x153;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2013; ď&#x20AC;&#x2022;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x17E;ď&#x20AC;&#x;ď&#x20AC;&#x;ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2013; ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x17D;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2018;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x201C;ď&#x20AC;&#x2020; ď&#x20AC;&#x201D;ď&#x20AC;&#x2022;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2014;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x161;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x2020; ď&#x20AC;Ąď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;˘ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x201C;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2014;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;Łď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;&#x2013; ď&#x20AC;¤ď&#x20AC;&#x203A;ď&#x20AC;&#x203A;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;˘ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;Ľď&#x20AC;&#x203A;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;˘ď&#x20AC;?ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;Śď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;&#x2013; ď&#x20AC;&#x2018;ď&#x20AC;&#x2DC;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2013;ď&#x20AC;§ď&#x20AC;§ď&#x20AC;§ď&#x20AC;¨ď&#x20AC;&#x201C;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;¨ď&#x20AC;&#x2122;ď&#x20AC;&#x2019;ď&#x20AC;&#x2013;

Vos GĂŠrard Rotating is een allround rotating

Voor de vestigingen Breda en Zevenhuizen zijn wij op zoek naar de volgende enthousiaste medewerkers.

specialist met vestigingen in Meppel,

De werkzaamheden worden zowel op de vestigingen als bij de klant op locatie uitgevoerd.

Appingedam, Elsloo (Lb), Zevenhuizen (ZH), Beverwijk en Breda. De activiteiten bestaan uit verkoop, service, onderhoud en reparatie van rotating equipment; trillingsmetingen, laseruitlijnen, flowmeten en balanceren van

AANKOMEND SERVICEMONTEUR Gevraagd:

pompen, compressoren, mixers, asafdichtingen en elektromotoren t.b.v. alle takken van industrie en overheid. Daarnaast wordt er een breed assortiment aan hoogwaardige pompen, asafdichtingen, elektromotoren en andere aandrijvingen geleverd.

VMBO opleiding technische richting â&#x20AC;˘ Leergierig en enthousiast.

De opleiding zal tijdens de werkzaamheden plaatsvinden door middel van training door ervaren monteurs zowel in de binnen- als buitendienst.

AANKOMEND SERVICEMONTEUR Gevraagd:

MBO Electro of WTB â&#x20AC;˘ Ervaring met elektromotoren, pompen, seals en aandrijvingen is een pre.

U bent in staat om zelfstandig te werken, in zowel de binnen- als de buitendienst. VOOR MEER INFORMATIE OVER ONZE ORGANISATIE EN DE OPENSTAANDE VACATURES KUNT U TERECHT OP HET INTERNET: WWW.VOSGERARD. COM OF VOOR BREDA BIJ DE HEER T. JANSEN TEL 076-5717111 EN VOOR ZEVENHUIZEN BIJ DE HEER G. VAN NIMWEGEN OP TEL 0180-637575.

Uw brief met CV kunt u richten aan: Vos GĂŠrard BV, De heer R. Compagner Eekhorstweg 21, 7942 JC Meppel of Postbus 186, 7940 AD Meppel

1E SERVICE MONTEUR Gevraagd: MBO Elektro of WTB â&#x20AC;˘ Ervaring met elektromotoren, pompen, seals en aandrijvingen. â&#x20AC;˘ Analytisch denkvermogen en sterke communicatieve vaardigheden. â&#x20AC;˘ Leidinggevende ervaring is een prĂŠ. U bent na een korte inwerkperiode in staat om zelfstandig problemen op te lossen aan rotating equipment en u bent in staat dit met de klant en de projectleider te communiceren.

WERKVOORBEREIDER E Gevraagd:

(Zevenhuizen)

MTS Elektro â&#x20AC;˘ Ervaring met reparatie, revisie en wikkelen van elektromotoren. â&#x20AC;˘ Technische en administratieve duizendpoot. â&#x20AC;˘ Kennis met procedures EX motoren, pompen en pomprevisies is een prĂŠ. â&#x20AC;˘ Goed kunnen communiceren met klanten en collegaâ&#x20AC;&#x2122;s.

DE SOLLICITATIETERMIJN SLUIT OP 15 OKTOBER 2007.

Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

7Y U[UVGGO KP FG DGUVG JCPFGP -CPVQQTXGTJWK\KPI TGQTICPKUCVKG WKVDTGKFKPI KPMTKORKPI QH QRUEJQPKPI! /M MAAR MET DE DEUR IN HUIS TE VALLEN UW )#4 APPARATUUR

/NS DIENSTENPAKKET s 4RANSPORTKLAAR EN OPERATIONEEL MAKEN VAN COMPUTER SYSTEMEN EN ANDERE INFORMATIETECHNOLOGISCHE APPARATUUR

IS DE BACKBONE VAN UW ORGANISATIE 3TELT U ZICH DE SCHADE

s 6ERVAARDIGEN VAN VAN NAAR EN PATCHLIJSTEN

AAN UW BEDRIJF EENS VOOR ALS NA EEN VERHUIZING BLIJKT DAT

s !ANLEGGEN WERKPLEKBEKABELING

UW SYSTEEM OPEENS GEEN TEKEN VAN LEVEN MEER GEEFT

s 6OLLEDIG WEGWERKEN VAN BEKABELING

/F WANNEER UW NETWERK VANWEGE ONGEMERKTE VERVUILING

s 4ESTEN OF AANPASSEN CONl GURATIE

EEN WEEK LAM KOMT TE LIGGEN $OOR 4RAJECT )4 2ELOCATION

s )N EN UITBOUWEN SERVERRUIMTES

3ERVICES EN 4RAJECT )4 #LEANING 3ERVICES IN TE SCHAKELEN

s %XTERN REINIGEN VAN PC S EN RANDAPPARATUUR

VOORKOMT U DIT SOORT NACHT MERRIE SCENARIO S

) # 4 2 % , / # !4 ) / . 3 % 2 6 ) # % 3

5RQV VQ 5RQV 1P 5RQV 5GTXKEGU

)#4 #,%!.).' 3%26)#%3

4RAJECT )4 " 6 \ -OEZEL " \ #6 $EN (AAG \ 4 42!*%#4)4 \ & &!842!*%#4)4 \ % MVS TRAJECT IT NL \ WWW TRAJECT IT NL

Studie van Rem Koolhaas in opdracht van BPF Bouwinvest, Rabo Vastgoed en de gemeente Den Haag voor de Binckhorst. ILLUSTRATIE OMA

DOOR ROEL VAN DER WAL EN EVELINE BLITZ Is het vele moois van Den Haag bij dit gemeentebestuur wel in goede handen? Twee jaar geleden kwam de Structuurvisie uit, met een visie op de ruimtelijke ontwikkelingen voor de komende vijftien jaar. Kernpunt was dat de gemeente meende dat er nog 35.000 woningen konden worden toegevoegd – binnen de bebouwde kom wel te verstaan. Een inwonertal van 515.000 was het streven. Daarnaast wilde de gemeente de economie stimuleren door de internationale zone verder te ontwikkelen (‘stad van recht en vrede’). Destijds hebben wij, de Vereniging Vrienden van Den Haag, de vraag gesteld of het niet te veel was, of de toevoeging van zoveel woningen en bouwmassa wel mogelijk was zonder het waardevolle van Den Haag geweld aan te doen. De eerste uitwerkingen laten zien dat onze twijfels terecht waren. De grote ambities leiden tot het verdwijnen van volkstuincomplexen en groenstructuur (bij de Erasmusweg), het bouwen van een metershoge blinde muur voor Europol pal naast een juweeltje als het Statenkwartier, een plan voor de Rivierenbuurt, waarin deze kleinschalige laagbouwbuurt vergast wordt op een verdrievoudiging van de hoogbouwplannen (tot 70 meter hoog). We zien een nieuw plan voor Scheveningen Haven met giga-hoogbouw,

A R

E U N

die zoveel windhinder zal veroorzaken dat de omgeving – die bedoeld is als wandelgebied – tot een no-go-area zal verworden. En een schets voor de Binckhorst met zoveel bouwmassa dat het meer associaties met ‘Dubai aan de Trekvliet’ opwekt dan met Den Haag. En nog vele andere kleinere bouwplannen. Al deze plannen laten naast veel goede ontwikkelingen zien dat de doelstellingen van de Structuurvisie leiden tot té veel bouwmassa, té veel hoogbouw, té weinig respect voor het groen. En niet te vergeten: tot een forse toename van het autoverkeer dat op zich zelf weer een aanslag is op het woonmilieu. ONAANVAARDBAAR Den Haag is een fantastische stad met een zeer gewaardeerd woonmilieu. Logisch dat veel mensen graag in Den Haag willen wonen. Maar het is pervers om ter wille van de bouw van die extra woningen juist dat prima woonmilieu te vernietigen. Wij zijn niet tegen iedere vorm van hoogbouw, maar hoogbouw moet in de omgeving passen en geen nadelige consequenties voor de omliggende wijk hebben. Het argument dat het gemeentebestuur nu telkens hanteert (we moeten wel hoog bouwen want anders halen we de ten doel gestelde woningaantallen van de Structuurvisie niet) is de wereld op zijn kop. Hoogbouw op de verkeerde plek zal de omgeving met onaanvaardbare windhinder opzadelen, waardoor

zo’n hele buurt een onaangenaam verblijfsklimaat krijgt. De maquettes en tekeningen zien er gelikt uit, met altijd zonnig weer en leuke mensen op terrasjes. Maar in een maquette kun je niet wonen. De Vrienden van Den Haag hebben eerder al gewaarschuwd dat de toekomstvisie teveel op kwantiteit is gebaseerd, te weinig op kwaliteit. Ook teveel op vooringenomenheid: “alle wereldsteden hebben veel hoogbouw, dus moet Den Haag dat ook krijgen”. Terwijl nu juist de relatieve rust die onze stad uitstraalt, zo gewaardeerd wordt. En die rust heeft te maken met een overwegend lage bouwwijze temidden van veel groen. Een voorbeeld waar het wel goed is gegaan is de nieuwe Internationale School, waar een eigentijds bakstenen gebouw als een soort nieuw landgoed is gesitueerd aan de kop van de Laan van Meerdervoort – een zeer geslaagde inpassing.

AANSLAG

De doelstelling van internationale stad van recht en vrede blijkt eveneens tot een aanslag op het moois van Den Haag te leiden. Zie Europol. Ondanks massaal protest van bewoners en deskundigen wil de gemeente deze veel te grote bouwmassa doordrukken. Met hoge hekken eromheen voor de veiligheid! Voor internationale instellingen had toch veel beter een locatie gekozen kunnen worden aan de rand van de agglomeratie? Dan hadden de

draconische beveiligingsmaatregelen ook niet zo’n grote impact gehad op de stedelijke structuur. Regelmatig wordt wethouders en raadsleden gevraagd waarom zij zich niets aantrekken van de protesten van bewoners. Het standaard-antwoord is dan dat zij nu eenmaal gekozen zijn en dus gelegitimeerd om belangen af te wegen en keuzes te maken. Maar welke belangen heeft men dan afgewogen? Welke inwoners van Den Haag zijn dan voorstander van het vernietigen van het prachtige woonmilieu? Of komt die veelbezongen belangenafweging er eigenlijk op neer dat de politiek haar eigen aspiraties afweegt tegen de belangen van ons, de bewoners? De stad is ook van ons! Besluitvorming zou het sluitstuk moeten zijn van een periode van samenspraak waarin burgers en organisaties procedureel correct worden behandeld en inhoudelijk serieus worden genomen. Daaraan wil het de laatste tijd nogal eens mankeren. Waarom wilde het college dat het inwonertal tot boven de 500.000 zou stijgen? Een half miljoen klinkt lekkerder dan vierhonderdzeventigduizend, dat is waar. Maar is dat voldoende reden het meest waardevolle van Den Haag – het goede woonklimaat en het groen – daarvoor op te offeren? Roel van der Wal en Eveline Blitz zijn actief binnen de Vereniging Vrienden van Den Haag.

Lex silencio positivo

Werkgevers mogen hun werknemers een onbelaste kostenvergoeding uitkeren. Zo’n kostenvergoeding moet dan wel in verhouding staan tot de kosten die de werknemer maakt om zijn werk uit te voeren. Werkgevers en werknemers zijn vaak niet op de hoogte van het feit dat de fiscus bij controle het standpunt kan innemen dat de kostenvergoeding ten onrechte uitgekeerd wordt. Het is dan loon en daarover moet belasting betaald worden. Die onheilstijding komt achteraf! Het is mogelijk om vooraf met de fiscus een afspraak te maken over de hoogte van de onbelaste kostenvergoedingen. De fiscus verlangt dan dat de werknemers hun kosten over een bepaalde periode bijhouden. De fiscus zadelt daarmee ondernemers en werkgevers op met onnodige administratieve rompslomp. Bedenk, dat wie het helemaal goed wil doen, alle bonnetjes moet bewaren om aan te tonen dat de vergoeding terecht is. Schoenendozen vol met bonnetjes om de fiscus tevreden te stellen. In mijn beleving zijn de regels rond de onbelaste kostenvergoeding weer zo’n voorbeeld waar regels hun doel voorbij geschoten zijn. Dit zijn de regels die bij ondernemers hoofdpijn veroorzaken. Natuurlijk moet een kostenvergoeding fair zijn. Maar laten we ophouden met te proberen om elkaar een paar euro af te vangen. Dat is gepriegel in de marge. Terwijl de fiscus op andere terreinen juist wel uitgaat van wederzijds vertrouwen. Geef een norm uit. Controleer die desgewenst steekproefsgewijs. Doe dat vooraf en kom daar later niet meer op terug. Daar is een mooie term voor: Lex silencio positivo. Als u niets van ons hoort is het goed!

Financieel

Nog 35000 woningen is funest voor woonklimaat

Opinie

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Marnix van Rij Belastingadviseur

M E N I N G

Teun Berserik

Open Monumentendag Een weinig inspirerend gebeuren, de open monumentendag dit jaar. Veel gebouwen die zaterdags toch al normaal open zijn en geen zin hadden dat ook op zondag te zijn, behalve kerken en de joodse begraafplaats. Het mocht weer niets kosten. Het zou wellicht voor de organisatie een goed idee zijn om volgende keer (2008) te wijden aan de vergeten moderne monumenten zoals het Ministerie van Financiën. Het gebouw is een representant van het zuivere ‘brutalisme’ (van het latijnse woord brutus wat zowel lelijk als dom kan betekenen). In het ministerie bevindt zich de atoomschuilkelder van de regering. Daar zullen velen nieuwsgierig naar zijn. Een relict uit de Koude Oorlog (de stafkaarten uit die tijd hangen er nog steeds!). De atoomschuilkelder voor het ‘gewone volk’ onder het Buitenhof zou dan ook aan den volke getoond kunnen worden, evenals het ‘ziekenhuis’ onder het Westeinde ziekenhuis. Een bezoekje aan het TNO-museum voor elektronische oorlogsvoering aan de Oud Waalsdorperweg kan een regelrechte publiekstrekker worden. Evenals een bezoekje aan het fysisch laboratorium en de ‘radarbol’. Van de oorlog daarvoor heeft Den Haag ook nog van alles in huis waar geen ruchtbaarheid aan gegeven mag worden. Het vuurleidingscentrum Scheveningen, de onderaarde verbindingsgangen van de Atlantikwall, het commandocentrum in het Van Stolkpark, het ziekenhuis voor de ‘Wehrmacht’ aan de Van Ouwenlaan, radarbunkers bij Kijkduin en nog veel meer. Geen restanten van een ver en roemrijk verleden, maar wel een onlosmakelijk deel van onze geschiedenis, dat we niet mogen vergeten. En als dit voor de politiek toch te heikel is, zou altijd nog de Koninklijke Wachtkamer van Station Hollandse Spoor opengesteld kunnen worden.

JOHAN PRINS

Uit

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Intelligent bouwen in Stroom Ook in bouwprocessen staat de tijd niet stil, dat bewijst de tentoonstelling van Stroom, centrum voor beeldende kunst en architectuur. Via een combinatie van technologische ontwikkelingen, ethiek en een radicaal nieuwe designopvatting krijgt het nieuwe bouwen vorm. Het draait hierbij om duurzaamheid en hergebruik, vernieuwing en creativiteit. Want, zo is het credo van de expositie, bouwen kan altijd slimmer. Tijdens de expositie worden drie benaderingen uitgelegd, namelijk ‘Superuse’, ‘Building Lightness’ en ‘Cradle to Cradle’. De benadering Superuse laat zien dat niet alleen vooruit gekeken moet worden. Het verleden kan best een nieuwe functie

krijgen. Zo wordt in de tentoonstelling getoond hoe de aluminium kozijnen uit de gesloopte Zwarte Madonna worden hergebruikt. Het bureau 2012 Architecten, de initiatiefnemers van het boek ‘Superuse’ over bouwen met hergebruik, is ook uitgenodigd voor de tentoonstelling. Om de methode van Superuse te optimaliseren, heeft 2012 Architecten de stichting Recyclicity opgericht. Het uitgangspunt is om afval bruikbaar te maken voor de bouw, met zo min mogelijk toegevoegde energie voor transport en verwerking. Cradle to Cradle richt zich op de toekomst met ontwerpen die hoogwaardig hergebruik moeten garanderen. Elke keer dat het materiaal wordt hergebruikt, vindt er een ‘upgrade’ plaats. Een soort ‘upcycling’ dus. De centrale gedachte van de Cradle to Cradle-filosofie van de Amerikaanse architect William McDonough en de Duitse chemicus Michael Braungart is om de industrie te transfor-

‘Schoon of Sch van Haa

Een tikkeltje verontwaardigd waren ze. De Haagse garde vormgevers. Dat de gemeente de Amsterdammer Anton Corbijn heeft gevraagd om het nieuwe beeldmerk van Den Haag te ontwerpen. “Ze hebben Haagse vormgevers niet eens gevraagd om erover na te denken. En we hebben zoveel te bieden”, vindt Judith Schoneberg, artistiek leider van Theater Zeebelt. Toch was deze ontwikkeling ergens goed voor. Nu viert Den Haag de eerste editie van het vormgeversTentoonstelling ‘OmBouwen/ReStructure’ festival ‘Schoon of Schijn’. opening: zaterdag 22 september, 17 uur meren door een volledig ecologisch intelligent ontwerp. Afval is een ontwerpfout. Alles moet volledig te recyclen zijn. Building Lightness voegt daaraan de minimalisatie van inspanning en energieverbruik toe. Dit wordt gedaan door het ontwerpen van slimme constructies. Building Lightness, van de stichting Lightness Studios, stimuleert de ontwikkeling en toepassing van lichtgewicht constructies en minimalisatie van te transporteren massa. Lichtheid bespaart op energie en materiaal, voert de productiviteit op en maakt alles flexibel. Kortom: lichtheid is efficiënter. Wie wil weten welke manier van bouwen de toekomst heeft, kan nog tot 11 november naar de expositie in Stroom.

23 september t/m 11 november 2007, wo t/m zo 12-17 uur Stroom, Hogewal 1-9, Den Haag

Het Hanghuis van Willem Hoebink, helemaal in stijl van ‘building lightness’. FOTO: RUTGER VOS

DOOR

MIRANDA FIERET

“Wat begon met een discussie over de vlieger, het nieuwe beeldmerk van Den Haag, mondde uit in een initiatief om Den Haag als ontwerpersstad op de kaart te zetten”, vertelt Schoneberg in de nieuwe foyer van Theater Zeebelt. “Over smaak valt niet te twisten, maar over die vlieger is echt niet nagedacht. Het is zo gemaakt alsof de vlieger letterlijk en figuurlijk niet op gaat. Jammer dat ontwerpers uit de regio geen kans kregen om iets beters te maken. Samen met Gert Dunbar, de oprichter van Theater Zeebelt en Barlock Ontwerpers hebben we daarom een festival op poten gezet om Haags talent te tonen”. Volgens Schoneberg heeft Den Haag een rijke geschiedenis van vormgeving. “Alleen is dat in de loop der tijd een beetje vergeten. Al in 1930 was er, mede door de Haagse Academie, een spraakmakende visie en eigentijdse multidisciplinaire vormgeving in Den Haag. Nu hebben ze nog steeds veel te bieden. De bureaus Barlock, NLXL en Ontwerpwerk hebben bijvoorbeeld internationale successen”. Met de combinatie van een affichetentoonstelling, een boek en een ontwerperscabaret moet ‘Schoon of Schijn’ een terugkerend festival worden. Meer dan zestig ontwerp-

Twee ontwerpen uit de collectie affiches voor he bureaus doen mee en dragen hun eigen visie uit tijdens het evenement. “Grafische ontwerpers moeten altijd de visie van hun klant vertalen naar een beeld. Nu mogen ze zelf een standpunt uitdragen”. Verdere regels zijn niet aan de inzendingen verbonden. De posters barsten dan ook van variatie. De één is abstract, de ander juist figuratief. Ook zitten er een aantal politieke boodschappen in verweven. “We streven naar eenheid in verscheidenheid. De vormgever heeft alle vrijheid in het ontwerp”.

Pierre Wind bij Week van de Smaak op ‘Fred Smaaklaan’ Sonja Bakkeren, het Atkins dieet of een koolhydratendieet worden even vergeten de komende week. Met ‘De Week van de Smaak’ kan niemand meer al het lekkers weerstaan. Door heel Den Haag zijn proeverijen, workshops en kooklessen gegeven. Volgens smaakambassadeur Pierre Wind wordt het een waar smaakspektakel. “Het is de eerste editie, maar als je mij een beetje kent, weet je dat het groots wordt aangepakt”. DOOR

MIRANDA FIERET

‘ De Week van de Smaak’ is een nationaal evenement waarin ambachtelijke streekproducten, seizoensproducten en biologische voeding de hoofdrol spelen. “Biologisch is een logisch thema”, vindt de kok. “Het staat gelijk aan vers en veel mensen zijn nog niet zo bekend met biologisch eten. Daarom zijn er in diverse natuurwinkels speciale tassen te koop. Ik heb hier alle ingrediënten ingestopt die nodig zijn voor een heerlijk diner voor twee. En alles tegen de inkoopprijs”. Wat er precies in de tas zit, wordt nog niet verklapt. Wel is zeker dat in de tas ook het boekje ‘Alle dertien maanden smaak’ zit. Verschillende schrijvers, waaronder Giphart, hebben aan het ‘smaakweekgeschenk’ meegewerkt, vertelt de kok. Wind is blij met het enthousiasme waarmee winkels inspelen op de Week van de Smaak. “Er zijn al leuke ideeën ontstaan hier in Den Haag. Wat dacht je van een espressoworkshop in het Kicking Horse café in boekhandel Paagman? De hele week kun je er een perfecte espresso leren maken”. Boekhandel Paagman heeft hun hele opstelling aangepast aan de Week van de Smaak. Zo is de hele winkel ingedeeld in vier smaken: zoet, zout, zuur en bitter. Als appelfanaat heeft Wind vooral een zwak voor de supermarkt Plus in Ypenburg. “Ze houden daar een appelsmaaktest, waarbij de deelnemers kans maken op een culinair weekend”. Wanneer er liever wordt gegeten dan gekokkereld, is zaterdag 29 september de perfecte dag om naar de Frederik

Henderiklaan te gaan. Voor één keer is deze laan omgetoverd tot de ‘Fred Smaaklaan’. “De naambordjes zijn zelfs veranderd in deze nieuwe naam”, vertelt Wind enthousiast. “Zo’n zestig winkels doen mee om Hagenaars allerlei heerlijke producten te laten proeven. Het wordt echt de Koninginnedag van de smaak”. Wind rijdt de hele dag rond in het treintje dat normaal gesproken alleen op de boulevard van Scheveningen te zien is. “Zo kan ik mensen inlichten over workshops, smaaktesten en andere festiviteiten”. Ook in de rest van Den Haag schieten de initiatieven als paddenstoelen uit de grond. Kookschool Keizer Culinair organiseert een workshop voor culinaire liefhebbers, waarbij een heerlijk Hollands diner wordt gemaakt. In het Hof van Wouw is er een biologische Afternoon Tea met een rondleiding door de moestuin. “Maar je hoeft niet eens de deur uit om de sfeer te proeven”, zegt Wind. “Op de website www.weekvandesmaak.nl wordt ‘smaakchat’ gemaakt waar iedereen recepten kan uitwisselen en kan praten over lekker eten”. Zelf zal de kok er ook zijn. “Ik ga zelfs mijn eigen poppetje maken voor op de website zodat ik helemaal virtueel in de smaakchat aanwezig ben”. Maar proeven in het echte leven is natuurlijk het beste volgens de kok. “Er zijn zoveel nieuwe dingen te ontdekken, dus ik zou zeggen: komt u het allen zelf ervaren!” Espressoworkshop in het Kicking Horse café Maandag 24 t/m vrijdag 28 september om 19.00 uur (€ 2,50). Hof van Wouw, Afternoon Tea Maandag 24 t/m zondag 30 september (€20,- en €5,0- voor Haagse vrijwilligers) Lange Beestenmarkt 49 t/m 85 Culinaire workshop ‘De Hollandse Klasse’ Kookschool Keizer Culinair Zaterdag 29 september van 11.30 tot 16.00 uur (€ 69,- per persoon) Muzenplein 121-123, Den Haag Voor meer informatie: www.weekvandesmaak.nl

Smaakambassadeur Pierre Wind. FOTO PR

hijn’ presenteert visie agse ontwerpers

et festival Schoon of Schijn. FOTO: PR Toch zijn er ook trends in de vormgeving te ontwaren. Medewerker Liorah Hoek laat op de computer alle 62 inzendingen zien. “Er zijn er veel met een politieke boodschap en in de vormgeving is de hoofdrol vaak weggelegd voor insecten. Met name de vlinder is populair”. Wat terugkomt in alle uitingen, is het logo van ‘Schoon of Schijn’. Op iedere poster prijkt een gestileerd varken. Waarom de initiatiefnemers niet voor de ooievaar hebben gekozen, legt Hoek graag uit: “Een varken heeft een dub-

bel imago. Het zijn intelligente beesten en zijn ook echt heel schoon op zichzelf. Toch wordt een varken nog steeds door de mens als vies en dom beschouwd”.

AFFICHES

De ontwerpbureaus hebben allemaal een poster ingezonden voor de expostie in De Affiche Galerij in de tramtunnel. Vanaf donderdag 20 september zijn de visies van Haagse vormgevers een maand lang te zien. “Maar we zijn nog meer van plan”,

verklappen Schoneberg en Hoek. “Bovengronds worden de posters door heel de stad verspreid waarbij Den Haag praktisch niet meer om ons heen kan. Het wordt een bizarre kermisoptocht. Een beetje in stijl van de Italiaanse filmmaker Fellini”. Daarnaast zijn alle affiches gebundeld in een boekvorm op A3-formaat. “Een geweldig naslagwerk voor iedereen die geinteresseerd is in grafische vormgeving”. Kers op de taart is ontwerperscabaret ‘The Battle’. ‘Schoon of Schijn’ krijgt hier letterlijk vorm door een visuele show tussen twee ontwerpbureaus. “Steeds vertegenwoordigt een bureau de kant van schoon of schijn. Het publiek beslist uiteindelijk wie er wint”. De battle is het vervolg op het cabaret ‘The tragic death of Helvetica’, dat vorig jaar internationale designprijzen heeft gewonnen. Zeebelt zorgt ervoor dat de bureaus aan elkaar gewaagd zijn. “Ze moeten wel de nodige kwaliteiten bezitten om er een visueel spektakel van te maken”. Bureaus als NLXL en Barlock visualiseren de ‘schone’ kant of de ‘schijn’ van verschillende thema’s. Schoneberg hoopt dat ‘Schoon of Schijn’ een jaarlijks of tweejaarlijks festival wordt. “De gemeente steunt ons volledig en het enthousiasme is er. Het initiatief is ook volledig vanuit de vormgeverswereld ontstaan. Er is geen commercieel marketingplan aan te pas gekomen”. Deze eerste editie is ook de kans om Den Haag internationaal op de kaart te zetten. “Dit jaar komt AGI (Alliance Graphique Internationale, red.) naar Nederland. Deze eliteclub van ’s werelds beste grafische vormgevers hebben het uitstapje eigenlijk naar Amsterdam gepland. Toch hopen we ze met ‘Schoon of Schijn’ ook naar Den Haag te lokken”.

De Eetrubriek VAN

CO O S VE R S T E E G

La Luna

BERT JANSMA

Ze treedt alleen op in de eerste scène uit het vijfde bedrijf van Shakespeare’s ‘Macbeth’: een hofdame die tegen een arts vertelt hoe ze Lady Macbeth heeft zien slaapwandelen en een brief heeft zien schrijven. Wanneer de arts haar vraagt wat Lady Macbeth in haar slaap dan wel gezegd heeft, antwoordt die hofdame: “Dat mag ik niet zeggen”. In ‘Lady M.’ laat actrice Annemarie de Bruyn die hofdame een helebóel zeggen. Van een figuur in de kantlijn wordt die hofdame bij haar hoofdpersoon. En het drama van Shakespeare blijkt toch nét een tikkie anders te zijn dan de grote bard ons in 1606 in zijn ‘Scottish play’ meedeelde. “Een gefrustreerde bijrol die hoofdrol wordt”, vat Annemarie de Bruyn haar soloprogramma samen. Een vrouw die het zat is om in dat ene scènetje weggestopt te blijven en nu eindelijk háár verhaal kwijt wil. Annemarie de Bruyn: “Shakespeare laat Lady Macbeth in zijn stuk een aantal bedrijven lang verdwijnen. Pas aan het slot staat dat zij, naar men denkt, de hand aan zichzelf geslagen heeft. Ik heb geprobeerd via die hofdame de gaten bij Shakespeare op te vullen”.De basis voor ‘Lady M.’ werd gelegd toen Annemarie de Bruyn onder de vlag van Theaterhuis Alba aan voorstelling en tekst – toen samen met schrijfster-in-opleiding Radna Diels – kon werken. “Dat was

toen een nog een grove versie”, vertelt ze, “met steun van de Stichting Haags Talent kon ik er aan verder werken en de voorstelling professionaliseren. Theatermaakster Annechien Koerselman heeft me daarbij geholpen evenals David Geysen”. Geysen, een jong theatertalent dat vorig seizoen bij Toneelgroep De Appel een intrigerende grote zaal-regie van Ostrovsky’s ‘Het woud’ liet zien, draagt nu ook de verantwoordelijkheid voor de eindregie van ‘Lady M’. De jonge Annemarie de Bruyn (deze week 27 geworden) wil regisseren en acteren combineren en was eerder in diverse voorstellingen in Den Haag te zien, zoals in Alba’s ‘Billy the Kid’ en met het door haar geregisseerde ‘Vermoorde onschuld’, een locatieproject op Ockenburg. In haar solo ‘Lady M’ staat ze alleen op het toneel, met een kist met rekwisieten die de sfeer mede bepalen. “Mijn voorstelling moet zó achter in de auto kunnen zodat ik ermee op reis kan”, vertelt ze. Ze gaat er onder andere mee naar Amsterdam, Oosterhout en Velp en mochten de voorstellingen in Het Paradijs in de Koninklijke Schouwburg een succes worden, dan wil ze er graag mee terugkomen in Den Haag. “Een tragi-komische thriller” noemt ze haar ‘Lady M’. “Die hofdame is een vrouw die een getuigenis wil afleggen. Die tussen de regels is weggestopt, maar veel méér heeft meegemaakt. Ze wil de onbekende kant

Vormgeversfestival Schoon of Schijn Tentoonstelling in De Affiche Galerij, de tramtunnel. Donderdag 20 september tot 20 november Ontwerperscabaret The Battle Theater Zeebelt, De Constant Rebequeplein 20A Woensdag 26 september om 20.30 uur en vrijdag 28 september om 19.30 uur. (Reserveren gewenst) Voor meer info: www.zeebelt.nl

Voorgerechten vanaf € 4,50 Pasta’s vanaf € 10 Pizza’s vanaf € 7 Hoofdgerechten Vanaf € 17,50 Nagerechten vanaf € 4,50 CREDIT CARDS Visa en Amex ADRES Weissenbruchstraat 79

van Lady Macbeth’s verhaal vertellen. Ze eist haar hoofdrol op en dan blijkt dat ook zij schuld heeft aan hetgeen er is gebeurd en wat anderen is aangedaan. Ze wil de geschiedenis herschrijven”. Paradijs/Koninklijke Schouwburg: ‘Lady M’. op 20 (try out), 21 (première) en 22 september. www.lady-m.nl

CATEGORIE Italiaans

Lady M. FOTO PR

Toen ik negentien jaar geleden in het Benoordenhout kwam wonen, verliep de verbouwing van ons huis voortreffelijk. Alleen Sie Matic liet het een beetje afweten met de levering van de keuken, zodat ik twee weken lang was aangewezen op de eetvoorzieningen in de buurt. Zo kwam ik voor het eerst bij La Luna, een pizzeria-ristorante met de parmantige Ino aan het hoofd. Ino hielp ons die weken door met zijn pizza’s en pasta’s. Alles bij La Luna klopt. Dit is Italië in het klein: druk, zeg maar gerust chaotisch, gezellig, la dolce vita, lekker eten, theater en het gevoel dat het altijd zo moet blijven. Mijn kinderen hebben er alle twee als baby in de maxi cosy in de vensterbank gezeten, ze hebben er hun eerste pizza bambino (€ 5,50) gegeten en hun eerste glas wijn (€ 2,75) leren drinken. La Luna is een soort familie, waar de halve wijk zoenend wordt binnengehaald en weer uitgezwaaid.Ik denk dat ik in mijn leven bij niet een restaurant zo vaak heb gegeten als hier. Pas vele jaren later kwam ik erachter dat Ino lang geleden de ster-pizzabakker van Marco Polo was geweest. “Ik heb nooit een betere gehad dan Ino”, mocht ik vol overtuiging uit Braccini’s mond optekenen. En inderdaad, de pizza’s bij La Luna zijn voortreffelijk. Een prachtige krokant dunne bodem zoals je ze zelden krijgt. Maar Ino is ook echt een ristorante zoals die combinatie van eenvoudige pizza’s en authentieke Italiaanse vlees- en visgerechten alleen bij Italianen kan bestaan. Een prima ossobuco (€ 18) of een scaloppine al Gorgonzola (€ 17,50), het is er allemaal. En zijn biefstuk (€ 18) smaakt absoluut zoals een bistecca alleen in Italië smaakt. In al die jaren is de menukaart nooit wezenlijk veranderd, ook zoiets typisch Italiaans. Pas sinds kort heeft Ino een apart velletje met specialiteiten van het huis in het menu gestoken. Voor de Gouden Pollepel heb ik nooit over La Luna geschreven, omdat ik bang was BEOORDELING dat de zaak dan meteen zo Sterke punten afgeladen vol zou komen te + prima Italiaanse sfeer zitten dat ik er zelf de eerste + goed eten jaren niet meer terecht kon. Nu voor de nog te overziene Minpunten groep lezers van Den Haag - je zit erg dicht op elkaar Centraal – we naderen inmiddels de 2500 abonnees – wil ik La Luna niet verborgen houden. Mijn vrouw begint met stracciatella, bouillon met geklopt ei (€ 5), een aangename lichte soep. Ik eet eigenlijk zelden carpaccio, omdat ik in toenemende mate van die akelige fabrieksmatig ronde plakjes van de groothandel op tafels zie verschijnen, maar hier wordt een fraai flinterdungesneden ossenhaas gemarineerd in parmezaanse kaas (€ 10,50) opgediend. Wat olie en vers gemalen peper er overheen en het is feest. Bij de ossobucco heeft mijn vrouw spaghetti gekozen, die een tikkeltje pikant is. Ik heb hetzelfde bij mijn scalopine Marsala (€ 19,50) van de specialiteitenkaart, een kalfschnitzel in marsalasaus. Het is allemaal dik in orde. La Luna, oftewel De Maan, zal nooit zelfs maar in de buurt van een ster komen. Ino zal zelfs nooit in de top 100 van de Lekker komen. Wel heel veel goede en uitstekende beoordelingen op Iens (ook een enkele slechte trouwens). Ik heb in al die negentien jaar, dat moeten toch minstens honderd bezoeken zijn geweest, nog nooit een mindere ervaring bij La Luna gehad. Nog nooit was het vlees te droog of was er iets niet gaar. Altijd was de Bolognese of Carbonara meer dan de moeite waard. Er worden geen gastronomische hoogstandjes geleverd, maar gewoon goed Italiaans eten. De vier wijnen die Ino serveert zijn simpele slobberwijnen, waarvan de duurste € 20 per liter kost. Een fles San Pellegrino doet € 5. Toe neemt mijn vrouw een stukje tiramisu (€ 5,50), niet te zoet, niet te nat, gewoon goed. Ik heb gekozen voor de zabaione met ijs (€ 5,50) en hoor Ino’s broer in de keuken driftig de eieren met marsala au bain marie kloppen. Niks bijzonders, niks ingewikkelds, maar simpelweg lekker. We sluiten af met een machiato, een soort kleine cappuccino (€ 2). Ino schenkt er naar keuze een glaasje limoncello of amaretto van het huis bij. De rekening komt in totaal op € 87 en bij vertrek wacht ons de onvermijdelijke knuffel van de baas. Een heerlijk buurtrestaurant.

Dit is Italië in het klein: druk, zeg maar gerust chaotisch, gezellig, la dolce vita…

Hofdame Lady Macbeth eist hoofdrol op DOOR

Uit

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Telefoon 070 3281143 GEOPEND Dagelijks van 17 tot 23 uur (keuken) Ma t/m za. lunch van 12 tot 14.30

4ADVER TENTIE3

 

  



Cultuur

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

‘Medea’ van Cherubini:

Opera zonder tierelantijnen Hij moet een ernstige jongen zijn geweest. Op zijn achttiende had Luigi Cherubini al een aardig stapeltje composities voor de kerk geschreven, waaronder een paar missen. Toch zou hij vooral als operacomponist bekend worden. In het bijzonder door één werk: ‘Medea’, een grote, tragische opera, gebaseerd op de Griekse mythe rond de vrouw van die naam die haar twee kinderen doodt. Zij doet dat om wraak te nemen op haar ex-echtgenoot Jason, die op het punt staat met een ander in het huwelijk te treden. In een moderne vormgeving geeft de Nationale Reisopera deze maand een groot aantal voorstellingen van dit onheilszwangere muziekdrama, waaronder één in Den Haag. Ook op portretten oogt Cherubini niet als iemand die je bij voorkeur op je verjaardag uitnodigt. De indruk die zijn lange, zure gezicht maakt correspondeert met de meningen van tijdgenoten over hem, onder wie Berlioz, die als jong componist door hem neerbuigend werd behandeld, waarna hij in zijn memoires wraak nam. Cherubini, een Italiaan die zich al jong in Parijs vestigde en het daar tot directeur van het conservatorium bracht, had veel invloed op het muziekleven om hem heen. Niemand vond hem sympathiek, maar hij had veel bewonderaars, onder wie Beethoven. In veel van diens werken zijn overeenkomsten qua stijl tussen hem en Cherubini waar te nemen. Vooral de ‘heroïsche Beethoven’ – zie bijvoorbeeld de toneelmuziek ‘Egmont’ en de opera ‘Fidelio’ – is veel dank aan zijn Italiaanse collega verschuldigd. ‘Medea’, hier uitgevoerd in een Italiaanse versie met toegevoegde recitatieven van Franz Lachner, laat duidelijk Cherubini’s afkeer zien van de tierelantijnen die we in

veel opera’s van zijn landgenoten aantreffen. Hij voelde zich vooral aangetrokken tot de strenge, sobere muziek van Gluck, wiens stijl hij voortzette. Ook de verbinding met Mozarts ‘La clemenza di Tito’, zes jaar eerder gecomponeerd, is duidelijk. “Cherubini is, waar het op opera aankomt, voor mij de brug tussen Mozart en Beethoven”, zegt Jan Willem de Vriend, die de nieuwe productie bij de Nationale Reisopera dirigeert. Anderen zien in een werk als ‘Medea’ zelfs het concept waarop veel later, in de 19de eeuw, de tragische opera als genre zou worden gebaseerd. Zo stijgt het aandeel van het orkest hier ver uit boven dat van vriendelijke begeleiding. De solisten worden voortgestuwd door een krachtige stroom van dramatische klanken.

EISEN

De eisen die aan de vertolkster van de titelrol worden gesteld, zijn zwaarder dan die van welke andere opera uit die periode. Ooit maakte Maria Callas furore als Medea. Het wekte aanvankelijk verbazing dat de Nationale Reisopera voor die rol bij Elzbieta Szmytka aanklopte. Zij is immers een sopraan met een vrij slanke stem, die in ons land – zij woonde enige tijd in Den Haag – Händel, Mozart, Bellini en enkele lichte Verdi- en Puccini-partijen zong. Maar Szmytka neemt hier meteen elke twijfel weg. Zij geeft Medea een emotionele rijkdom, die maakt dat dit personage, dat als toonbeeld van wreedheid de geschiedenis is ingegaan, genuanceerder en daardoor geloofwaardiger wordt dan we gewend zijn. Dit is mede te danken aan de enscenering van Dale Duesing, die haar, als eenzame, verlaten, ontredderde vrouw, alle ruimte geeft zich dramatisch te laten gelden, zonder daarbij over de top te gaan. Al is de titelrol sterk dominerend, ook de andere personages komen hier goed tot hun recht,

Medea (Elzbieta Szmytka) kort voordat zij haar eigen kinderen vermoordt.FOTO HERMANN & CLÄRCHEN BAUS mede dankzij het uitstekende zingen en acteren van vooral Bernard Deletré, Martene Grimson en Marjolein Niels.

TW E E D E

REGIE

Dale Duesing kenden we hier alleen als een prominent operazanger, die ook in ons land diverse prachtige creaties op zijn naam heeft staan, waaronder de huisvader in ‘Life with an Idiot’ van Alfred Schnittke

Hoera, Galerie West is weer open DOOR

BABETH KNOL

Het is ambitieus wat Marie-Jose Sondeijker en Akiem Helmling zich ten doel hebben gesteld. Zonder structurele subsidie én zonder concessies te doen aan de kunst een galerie draaiende houden. Met experimentele installaties die speciaal op de ruimte van de galerie zijn gemaakt. Oh ja, en ze willen er graag ook nog de deelname aan internationale beurzen mee realiseren. Wat bezielt iemand om zich zoiets op de hals te halen? In een gesprek met Marie-Jose Sondeijker wordt duidelijk waarom. Haar fascinatie voor kunst is het feit dat het zonder nut is. ‘Vind je dat niet het interessantst, als mensen zich bezig houden met iets waar niemand écht op zit te wachten, maar daar toch hun hart en ziel in stoppen.’ Zowel een structurele subsidie als een commerciële insteek zou dit vrije, niet door functie of doel verzwaarde element van kunst in de weg zitten. Daarom maken zij alleen gebruik van subsidies voor speciale projecten als publicaties of beursdeelname. Vrijheid, dat is het doel van deze galerie. Die met het oog op de toegankelijkheid voor velen overigens wel van naam is veranderd: eerder stonden zij bekend als ‘Kunstenaarscollectief Zapf Dingbats’. De huidige naam? Galerie West. Bekt net iets lekkerder. Op 2 september opende stichting Galerie West na een grote verbouwing onder leiding van architect Sjef van Hoof en Monumentenzorg Den Haag haar deuren aan het Groenewegje in Den Haag. Nu is de galerie de trotse bezitter van drie losstaande expositieruimtes beneden en boven studio’s en een appartement waar kunstenaars tijdelijk kunnen wonen en werken. De gemeente Den Haag ontving voor deze verbouwing subsidie van de EU, om de kunsten in dit deel van de stad te stimuleren. Duidelijk is dat dit initiatief op de sympathie van een groot deel van de stad kan rekenen: Iedere galeriehouder en -bezoeker was er vol van en de opening was daardoor druk. Mensen verdrongen zich rond de performance van Wannes Goet-

Performance van Wannes Goetschalckx in Galerie West. FOTO: JHOEKO schalckx, een jonge Belgische kunstenaar die Helmling en Sondeijker ‘ontdekten’ tijdens zijn eindexamenexpositie op de HISK (Gent). De reden waarom belangstellenden drie rijen dik stonden om iets te zien? Er zijn nog weinig plaatsen in Den Haag waar ruimtelijke- en installatiekunstenaars hun werk in de omgeving van een galerie kunnen tonen. Galerie West is nieuw, een nieuw concept van eigenwijze en dappere kunstpioniers in een nieuwe ruimte.

GEVAARTE

Je moet er voor in de stemming zijn om een half uur lang naar een man op een gigantisch schommelend gevaarte te kijken. Gelukkig gaat het in ieder geval nog om een aangenaam ogende kunstenaar. Tijdens de opening had alleen de meest beleefde groep van de bezoekers zich tegen het einde nog niet omgedraaid op zoek naar een nieuw drankje. Maar omringd door minder afleiding ontstaat toch fascinatie voor deze kunstenaar die woest schommelend probeert zijn evenwicht te bewaren, die in onwaarschijnlijk kleine geometrisch gevormde gaten kruipt en met blokken, die doen denken aan tangramstukken, een mensfiguurtje bouwt. Ook de opnames van en voorwerpen uit eerdere performances boeien. Op beurzen schijnt het voor te komen dat mensen zó lang blijven kijken dat ze met zachte dwang moeten worden verwijderd. Kenmerkend

voor deze en eerdere installaties is dat hij nooit de grond raakt: een soort ‘apenkooi’ voor kunstenaars. Het door hem gebouwde object is zijn wereld, en als een klein kind test hij spelend alles uit. De behoedzaamheid waarmee hij die wereld uiteindelijk verlaat om het tangramfiguurtje niet te doen wankelen is vertederend. Ter afsluiting van de performance klimt Wannes over de brug bij het Groenewegje (tot grote schrik van een passerende politiewagen) om een piepklein kurkbootje te water te laten. Op naar de toekomst? Mooi is dat er een sterk verband is tussen de expositie en de galerie, die op het punt staat haar nieuwe wereld te gaan inrichten en uittesten. De eerstvolgende tentoonstelling is een gelegenheidsexpositie gecureerd door vvork.com, een goedbezochte website voor beeldende kunst. Daarna komen verschillende ‘huiskunstenaars’ aan bod zoals Jasper Niens en Matthijs Bosman, die speciaal voor de expositie werk zullen produceren. En de toekomst? Tot nu toe zijn er nog slechts wat van de kurken bootjes uit de performance verkocht. Maar plannen zijn er genoeg, waaronder verkoop via internet, een gat in de markt vermoeden ze bij Galerie West. “Iedereen googelt zich gek”. Internationale beurzen staan op het verlanglijstje. Alsook het uitgeven van een boek. Galerie West fungeert daarmee als internationaal platform voor Haagse / Nederlandse kunstenaars. Hoewel agressief promoten van ‘hun’ kunstenaars niet gebeurt, worden zij toch opgepikt. Zo is er bijvoorbeeld op dit moment een expositie in München waaraan maar liefst vier ‘West- kunstenaars’ deelnemen. Allen ook gezien op de beurs in Berlijn. ‘1 Kind’, t/m 30 september te zien in Galerie West, Groenewegje 136, Den Haag, open: woensdag t/m zaterdag van 12.00 tot 18.00. Meer informatie: www.galeriewest.nl of 070-3925359

en de titelrol in ‘Thyeste’ van Jan van Vlijmen. ‘Medea’ is pas zijn tweede regie. Hij presenteert de Griekse tragedie op een geconcentreerde, sobere manier binnen een strak, door horizontale en verticale lijnen gedomineerd toneelbeeld, met spiegels die voor verrassende reflecties zorgen. Duesing las de laatste tijd diverse malen krantenberichten over moeders in Duitsland, België en de Verenigde Staten, die

hun eigen kinderen vermoordden. “De reden was bijna altijd dat ze het niet konden verwerken dat hun ex de kinderen zou weghalen en zou meenemen naar een nieuwe vrouw. Het is dus een verhaal dat nog steeds actueel is”. Nationale Reisopera met ‘Medea’ van Cherubini. Op 28 september in Lucent Danstheater, 20.00 uur.

Pianist Juraj Stanik in Soho Op de eerste en de derde vrijdag van de maand is pianist Juraj Stanik dit seizoen opnieuw met gasten te horen in Grand Café Soho aan de Groot Hertoginnelaan. Deze vrijdag (21.30) speelt hij er met de broers Van der Feen, Paul op sax en Clemens op bas en achter de drums Joost van Schaik. Stanik beluisteren is altijd de moeite waard. Een van de beste jazzpianisten van Nederland, geen muzikant die de publiciteit zoekt, maar – zoals de hoestekst van zijn laatste cd ‘Shaken not stirred’ zegt – ‘a musician’s musician’. Vrij vertaald: het grote publiek mag ’t dan niet weten, vraag ’t aan mede-muzikanten en die roepen allemaal ‘jáá, Juraj Stanik, klasse apart!’ Die lof heeft te maken met diens grote fantasie, intensiteit en durf. Zijn betrekkelijke onbekendheid met het feit dat hij die lof al snel wegwuift, met de muzikale eisen die Stanik aan zichzelf en anderen stelt, niet snel tevreden is, ook niet met zijn eigen werk en wars is van uiterlijkheid. Behalve dat hij les geeft aan het Koninklijk Conservatorium, heeft hij een staat van dienst als pianist die er niet om liegt: aan de toetsen bij het kwintet van Ben van der Dungen en Jarmo Hoogendijk, in ‘Five up high’ (Leverkusen Jazz Award), en – lang geleden alweer, toen prijzen nog een nicotinegeur mochten hebben – winnaar van de Pall Mall Export Jazz Award. Soho mag dan een Grand Café zijn, de intensiteit van Staniks ontdekkingsreizen achter de piano maakt er op de vrijdag een echte jazzclub van. Diezelfde vrijdag is er in Galerie King Kong aan de Prinsegracht nummer 8 een concert te horen onder de titel ‘Hommage aan Hazard en Marije Nie’ als onderdeel van het ToDay’s Art festival. Boy Edgarprijs-winnaar Luc Houtkamp speelt sax en electronica, Joseph Bowie (trombone) is er te gast, en Han Buhrs zingt, ook al met gebruik van electronica. Een heel ander muziekverhaal dus: experiment, geluidsonderzoek, beïnvloeding van improvisaties via die electronica. Met de prachtige tapdanseres Marije Nie als mede-improvisator. Een jaar of twee geleden gaf ze met Luc Houtkamp een concert waarbij zij met haar voetenwerk mede beeld en geluid bepaalde. En dat was fascinerend. In strandtent De Fuut is trombonist Michael Rörby zondag a.s. (17.00) te horen met o.a. pianist Erik Doelman; in The Fiddler bepaalt die middag (vanaf 15.00) het hammond B3-orgel van Ronald van Driel het jazzgeluid. En alvast voor de jazz-agenda voor volgende week: in de Anton Philipszaal vindt op 28 september een Tribute to Miles Davis plaats. Vier trompettisten staan ervoor op het podium, de grijze maestro Ack van Rooijen, Erik Vloeimans, Michael Varekamp tot en met het jongste trompettalent van ons land, Rik Mol. Een trompetfeest dus, met blazers die hun improvisaties wel zéér verschillend inkleuren. Aan de piano Rob van Kreeveld, Harry Emmery op bas. De kans is groot dat er nog wat Nederlandse jazzcoryfeeën acte de présence geven. En er is een afterparty waar ook gemusiceerd wordt. O Meer info: www.ldt.nl, www.defuut.nl en www.todaysart.nl

door Bert Jansma

AAD VAN DER VEN

Jazz deze week

DOOR

4ADVER TENTIE3

tip

Michael Chabon

De jiddische politiebond Uitgeverij Anthos Manteau

 19,95

passage 39 den haag www.selexyz.nl

Cultuur

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Jonge Haagse band R.A.T. ligt op schema DOOR

ALEXANDRA SWEERS

veertiende tot nu heeft beziggehouden. Dat zijn vooral veel frustraties die horen bij het volwassen worden. Eigenlijk dingen die iedereen wel heeft meegemaakt, met als verschil dat ik ze heb opgeschreven”. De band laat zich inspireren door muziek van Rage Against The Machine, Sevendust, Limp Bizkit en de Nederlandse rapformatie Opgezwolle.

‘Het blijft mijn stad, ook al zijn de stadsrechten er niet. Den Haag ja! En wie niet springt, komt uit Amsterrrrdam!’ Het nummer ‘Sinds 1230’ over het Den Haag van de jonge band R.A.T. gaat niet over duinen of kerstbomen rausen, maar over het leven in de straatjes van de stad die vrijwel altijd openliggen. Samen met nog twaalf andere hersenspinsels over wat de vier jonge gasten allemaal bezighoudt, vormt dit nummer hun debuutalbum ‘For who is not afraid to’. Er wordt gefluisterd dat dit album misschien wel het beste Haagse debuut van het jaar is.

HAAGS

Leadzanger Eelco van Proosdij (18), oftewel Rat, zit na een lesdag op de Herman Brood Academie in Utrecht (een soort mbo-variant van de Rockacademie inTilburg) achter een welverdiend biertje op de Grote Markt. “Waarom ze me Rat noemen? Tja, misschien omdat ik zo’n smal gezicht heb of hoe ik me op het podium gedraag. Ik ren van hot naar her, op het podium en in het publiek. Ik ben eigenlijk overal”. De bandnaam staat echter voor iets anders. R.A.T.: Rock And Terror. De muziek die ze maken, heet rapcore of rapmetal. Het zijn heftige nummers met veel geschreeuw, maar ook met funky en jazzy elementen. Eelco: “Wij houden van harde muziek. Dat brengt live heel wat teweeg, dat geeft echt een goed gevoel. Maar we hebben ook rustige nummers en dat maakt ons album weer toegankelijk”.

DEMO

Wat ooit als een schoolband begon, liep uit tot een beginnend succes. Eelco: “Vorig jaar maakten we een demo met drie nummers. Eigenlijk om wat optredens te krijgen en onze naam te vestigen. Die demo was heel ‘clean’ gemixt. Wel heel mooi gedaan, maar het paste niet echt bij ons. We wilden op het Langweiligkeitfestival spelen en lieten onze demo

GEVOEL

Een van de favoriete nummers van Eelco is ‘Don’t go Plastic’ . Het gaat over hoe je jezelf kunt blijven in een wereld vol nepheid. En natuurlijk de lofzang op de Hofstad ‘Sinds 1230’. “Ik hou heel veel van deze stad en dat echte Haagse gevoel. Het uithalen naar Amsterdam (wie niet springt, komt uit Amsterdam red.) is een geintje”, zegt hij lachend. “Den Haag en Amsterdam hebben altijd tegenover elkaar gestaan. Kijk, ik kan best een dagje naar Amsterdam, maar ik ben altijd weer blij wanneer ik thuis ben. Oost west, thuis best toch?”

Eelco van Proosdij heeft een nummer aan Den Haag gewijd. FOTO MILÈNE SIEGERS daarom aan de organisator Matty Ros horen. Hij vond het wel leuk, maar ook niet meer dan dat. Totdat hij ons live in de Paap zag. Daar stond de tent op z’n

kop!” In samenwerking met Ros en het label Langweiligkeit kwam vervolgens het debuutalbum tot stand. De nummers op het album hebben titels

als ‘Don’t go Plastic’, ‘Plan B’ en ‘Churchill’s on Speed’. De teksten komen van Eelco’s hand. “Sommige teksten zijn al vrij oud. Het laat zien wat mij vanaf mijn

De jongens van R.A.T. hebben al een aantal bekende podia beklommen. Dat van kweekvijver De Paap, De Zwarte Ruiter, Schollenpop en Musicon. Binnenkort kunnen ze het Paard van Troje aan dit rijtje toevoegen. Tijdens Beatstad maakte de Haagse muziekkenner Gerard van den IJssel zelfs van de gelegenheid gebruik om de band te promoten. Eelco: “Ik voel me daardoor echt gevleid. De aandacht die we krijgen is echt een grote eer. Ergens heb ik wel het gevoel dat het zo moet zijn. Het eerste album ligt er in ieder geval. Dat kan ik vasthouden en dat pakken ze ons niet meer af. Ik ben er in ieder geval erg tevreden over. We zijn allemaal nog jong en we willen verder in de muziek, maar denk dat we nu al goed op schema liggen”. R.A.T treedt 6 oktober op in de Piratenbar in Scheveningen en 13 oktober in de grote zaal van het Paard van Troje.

TodaysArt Festival doorbreekt grenzen

TodaysArt 2006, videokunst op het stadhuis FOTO PR DOOR

BABETH KNOL

Het vervagen van grenzen. Is dat het meest opvallende kenmerk van hedendaagse kunst? Als je naar de programmering van TodaysArt Festival kijkt lijkt het daar wel op. Hoewel de organisatie wel een onderscheid heeft gemaakt tussen onderdelen als ‘dans’, ‘muziek’ en ‘beeldende kunst’ is dit eigenlijk nauwelijks mogelijk. Alle genres zijn het weekeinde van de 21ste september met elkaar versmolten en beloven de bezoeker mee te sleuren in een tsunami van beeld en geluid. Alleen het lezen van het

programmaboekje doet al duizelen. Dansgezelschap Res Publica en ontwerperscollectief Lab[au] sloegen de handen ineen voor een experimentele dansvoorstelling in lichtkostuums. HollandDance maakte een dansvoorstelling die dans, geluid, film en internet combineert. Veel aandacht is er ook voor samenwerkingsverbanden tussen kunst en wetenschap en kunst en nieuwe media. Dit levert spannende installaties op zoals die van de jonge beeldhouwer en architect Daan Roosegaarde. Hij combineert architectuur, interactie en nieuwe media en maakte eerder een 40 meter lang kunstwerk

in de Rotterdamse Maastunnel. Dat kunste- werk, het werk dat een omslagpunt in hun een klein voorproefje van hun twee jaar naars ook zelf graag hun genrehokje uit- carrière betekende en een recent werk. jonge electronica festival. De Asta presenstappen is te zien op de Grote Markt, waar Hiermee geeft de expositie meteen uitleg teert DJ’s uit Detroit, de bakermat van de een film wordt vertoond die is gemaakt op de veelgestelde vraag over hoe dat nu moderne dansmuziek. door fotograaf Erwin Olaf. gaat van ‘school’ naar het serieuze kunste- Gevierd econoom Richard Florida beweert TodaysArt biedt grote internationale na- naarsvak. Ook hier zijn alle disciplines we- in zijn onderzoek “The rise of the creative men zoals laatstgenoemde fotograaf of de derom vertegenwoordigd. Textiel, grafisch class” dat de toekomst van steden afhangt Duitse muziekpionier Robert Henke. Maar ontwerpen, keramiek… en ook een student van de aanwezigheid van een creatieve een festival voor grensverleggende kunst Fotografie die per se wilde afstuderen in klasse: een nieuwe sociale klasse die bestaat van nú kan niet om de generatie debute- Beeldende Kunst en met succes slaagde. uit kunstenaars, muzikanten, schrijvers, rende kunstenaars heen. Deze vijfde editie Helemaal op zijn plaats op dit grensover- wetenschappers en andere beroepen die valt samen met het 325- jarig jubileum van schrijdende festival. creativiteit behelzen. Zij vormen de voede Koninklijke Academie voor Beeldende dingsbodem voor economische voorspoed. Kunst. Dubbele reden dus om dit instituut S A M E N W E R K I N G E N Reden genoeg dus om zo een allesomvateen grote rol te geven in de invulling van Naast disciplinegrenzen worden ook ge- tend en internationaal reikend festival in het programma. Op negen verschillende ografische grenzen getart. Er zijn grote Den Haag toe te juichen. locaties zijn projecten van verschillende af- buitenlandse namen geboekt, maar ook in- TodaysArt Festival, 21 & 22 september op studeerrichtingen te zien. Programma’s met ternationale samenwerkingen aangegaan. 25 verschillende locaties op en rond het een presenterende functie zoals de mode- Verschillende creatieve clusters uit Frank- Spuiplein en de Grote Markt in Den Haag. show in de centrale bibliotheek. Program- rijk, Duitsland, Groot-Brittanie, Amerika Kaarten via www.todaysart.nl of bij het ma’s met een filosofische inslag zoals dat krijgen een aparte showcase. Zo heeft het Haags Uitburo, Hofweg 1, Den Haag. Pasvan de studenten fotografie die de bezoeker paard van Troje een minifestival in het te- se-partout vrijdag € 17,–, zaterdag € 17,– en laat nadenken over angst. Het festival heeft ken van de Berlijnse muziek scene. Galerie weekend € 25,– (excl. reserveringskosten). ook een inspirerende functie. ‘Gevestigde KingKong haalt de organisatie van het Roepioniers die hedendaagse kunstenaars in- meense Rokolectiv Festival naar hier voor Meer informatie: www.todaysart.nl spireren’ worden door de organisatie 4ADVER TENTIE3 bewust voor het programma aangetrokken. Dat is ook interessant voor een academie. Zij organiseren het Master Mundo programma. Internationale hotshots uit de creatieve sector stellen hier hun brein beschikbaar voor Culturalis is de organisatie voor cultuurparticipatie in Den Haag. Culturalis stimuleert, iedereen die geïnondersteunt en promoot podiumkunsten van Haagse bodem. Zij doet dit onder meer spireerd en gemotiveerd wil worden. door projectsubsidies toe te kennen. Een beoordelingscommissie adviseert Culturalis Op de academie over de subsidie-aanvragen. De commissie komt vier keer per jaar bijeen. Honorering zelf is de tentoondoor presentievergoeding. stelling “Whatever happened to…?” te zien. Deze expositie geeft een Culturalis zoekt: overzicht van 20 leden voor beoordelingscommissie projectsubsidies succesvolle alumni van de academie, die in hun laatste jaar de Stroom StiZie voor meer informatie: www.culturalis.nl Een informatiemap kunt u aanvragen via muleringsprijs voor info@culturalis.nl Geïnteresseerden worden verzocht hun brief en cv uiterlijk 7 oktober beste afstudeera.s. te sturen naar Culturalis, t.a.v. Kim van der Boon, directeur, Postbus 13394, ders wonnen. Van 2501 EJ Den Haag. alle kunstenaars zijn drie werken te zien: het winnende

Sport

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Martin Jol heeft in Londen wel eens betere tijden gekend

‘Druk van de media neem ik niet serieus’

Magie

Martin

43-jarige Gerald Sandel, vorige week officieel afscheid genomen, vandaag vanwege de vele blessures aan HBS-kant toch weer

Als een schuimende waterval vol verkwik-

als een hinde over het veld gaat.

kend warme stralen klatert de opening-

Bij SV Die Haghe hoorde ik ooit het verhaal

stune over je heen: ‘Het sportieve geluid

over de als buschauffeur werkzame vader

van de Haagse regio…….‘Sport-sig-naal-

van een eerste elftal-speler. Tijdens het

radióóóóóóó!

werk luisterde senior graag naar de radio.

“Ja, goedemiddag, dames en heren, van-

Tot zover geen probleem. Wanneer de live-

daag is de presentatie in handen van …

uitzendingen van de wedstrijden waarin

Johan van der Meer”. Die neemt, vanuit

zijn zoon speelde, te spannend werden,

de studio in Den Haag Zuid-west, geen

was hij echter genoodzaakt zijn voertuig

halve maatregelen en geeft het stokje

langs de kant te zetten.

direct door: “De hervatting bij Laakkwar-

Hij leefde véél te sterk mee, dat werd ge-

tier-Quick, kom er maar in….. verslaggever

vaarlijk. Volumeknop aan, zodat ook de

Kees te Gussinkloo”. Kees, met licht over-

passagiers konden meegenieten. Net als

slaande stem: “Roozani Gilkes maakt zo-

een goed geschreven boek kan wedijve-

juist, uit de draai, de 2-0 voor Laakkwartier

ren met de beste verfilming, doet een ra-

en mensen, kinderen, wat zal Quick-trainer

dioverslag dat met een tv-uitzending.

Frans Danen daarvan balen!”

Vijfentwintig jaar geleden, ons vaste va-

Geen dertig seconden later is de Haagse

kantie-adres in Oude Tonge op Goeree-

volksbuurt verruild voor de Buurtweg in

Overvlakkee. Een oude, versleten legertent

Wassenaar. Presentator Van der Meer: “Pi-

in de tuin en dan samen met m’n broer

noké is te gast bij HGC, we zijn ruim een

luisteren naar de Tour de France. Binnen

kwartier onderweg, praat ons even bij…..

no-time reden ook wij in gedachten op

Luigi Colontuono”.

de Alpe d’Huez, waar Peter Winnen in een

Luigi: “Bram Lomans mag alwéér een straf-

niet voor mogelijk gehouden tempo om-

corner gaan nemen, zijn vijfde….”.

hoog fietste. We voelden de pijn, roken het

Een minuut hierna bevinden we ons in de

zweet en voelden toen wat we nu weten

Bosjes van Pex, waar Rob Blankenstein met

te benoemen – radio, met vakmanschap

zijn microfoon langs de lijn zit bij HBS - To-

gemaakt, is niets minder dan magie.

negido. Rob kan de verbazing in zijn stem amper verhullen als hij beschrijft hoe de

Bij die fans heeft de Scheveninger nog steeds krediet. Wat wil je: Na 26 jaar kommer en kwel, bezorgde hij Tottenham twee seizoenen terug weer Europees voetbal. ‘He’s got no hair, but don’t care!’, zongen de Spurs-supporters hem al snel na zijn komst van de tribunes toe. En al vrij vlot daarna: ‘He’s our Tony Soprano’, zodra hij van de bank verrijst. ‘Jolly good’, is een uitdrukking die we in, de vol van woordspelingen staande, Engelse kranten de afgelopen seizoenen regelmatig terugzagen. Naast resultaten, liet hij de Spurs al snel spelen volgens hun traditionele stijl: technisch, attractief, op de aanval gericht. Hoe hij dat voor elkaar kreeg? Wie een training volgt op de Spurs Lodge in Noord-Oost Londen, weet het antwoord. Daar werkt Jol dag-in-dag-uit gedreven, keihard en gericht. Met slechts één doel: beter worden. Baseballpet over zijn gezicht, tussen de spelers doorlopend, ze beetpakkend, sturend, bespelend. Betrokken en intens. Zoals hij dat eerder deed bij ADO en SVV Scheveningen (amateurs), Roda JC, RKC Waalwijk. In de zomer van 2004 werd hij in Londen assistent van Jacques Santini, sinds november 2004 is hij er hoofdtrainer.

Martin Jol bij Tottenham Hotspur. FOTO CAMERA PRESS/HOLLANDSE HOOGTE

Tegen aartsrivaal Arsenal had Tottenham Hotspur-trainer Martin Jol afgelopen zaterdag een gouden kans om de druk op zijn persoon wat te verlichten. Maar tegen de mannen van Arsène Wenger konden de Spurs het niet bolwerken. Dus duurt de crisis voort. Vooralsnog geeft de Scheveninger echter geen krimp. DOOR

MARTIN VAN ZAANEN

Londen blijft voor de voetballiefhebber the place to be. Zo kon je er afgelopen weekend in de Premier League Chelsea – Blackburn Rovers bezoeken en trad West Ham United aan tegen Middlesbrough. In de Championship bestreed Watford Southampton en in League One ontving Millwall, Walsall, Barnet speelde in League Two tegen Rochdale en Brentford thuis tegen de MK Dons. Dé wedstrijd was natuurlijk afgelopen

zaterdag Tottenham Hotspur tegen Arsenal in de Premier League. 36.053 toeschouwers hadden zich zaterdag half twee op het van traditie druipende White Hart Lane verzameld om de prestigieuze noord-londense derby te aanschouwen. De bezoekers, met Oranje-international Robin van Persie in hun gelederen, speelden zeer overtuigend. Maar de thuisploeg kreeg de beste kansen, waaruit vooral Robbie Keane, Dimitar Berbatov en Darren Bent hadden moeten scoren. ‘You’re getting sacked in the morning’, zongen de Arsenal-supporters pesterig richting Spurs-trainer Martin Jol na de 1-3 nederlaag. Het was al de negende achtereenvolgende keer dat Jols ploeg het onderspit moest delven tegen de aartsrivalen, inmiddels bijna sinds mensenheugenis onder leiding van Arsène Wenger. Ja, Jol heeft wel eens betere tijden gekend in Londen. Na dit verlies vinden de Spurs zich terug op de zeventiende plaats. Waar toch een eindklassering bij de eerste vier beoogd wordt. Waren de verwachtingen dit seizoen soms te hooggespannen? Niet bepaald, Jol gaf vlak voor het begin van deze competitie al aan dat na twee vijfde plaatsen “Kwalificatie voor de Champi-

ons League, dus eindigen bij de eerste vier” zijn doelstellingen waren. Waarbij intern ook nog even werd toegevoegd: en eindigen boven Arsenal.

NEDERLAGEN

Na de 40 miljoen pond die hij heeft mogen investeren en met enkele internationals, grote talenten èn klasse-aanvaller Berbatov in je ploeg, zijn vier nederlagen in de eerste zes wedstrijden, moeilijk te verteren. Vanuit de media en van bestuurszijde (bestuursleden werden in Spanje ‘gesnapt’ toen ze hadden afgesproken met Sevilla-trainer Juande Ramos) neemt de druk alsmaar toe, maar Jol geeft vooralsnog geen krimp. Lachend: “Ik voel geen druk. Ja, druk van de media. Maar die neem ik niet serieus”. Hij kan zich mede zo laconiek opstellen omdat het overgrote deel van de fans hem nog steeds op handen draagt. Jol zocht deze week zelfs even de aanval richting media: “Er zijn twee werelden in Londen. Je hebt jullie, de jongens van de pers, en je hebt de supporters die jullie kranten lezen. Het geeft me een goed gevoel dat de supporters mij steunen ondanks de stukken in jullie kranten”.

LUCHT

Aanstaande zaterdag wacht de uitwedstrijd tegen Bolton Wanderers, en die staan laatste in de ranglijst. Jol: “In de Premier League worden geen kadootjes uitgedeeld, ook deze keer moeten we vol aan de bak. Wat we nu vooral nodig hebben, zijn zeges. Dus wat dat betreft, kan dit inderdaad een goede opponent zijn”. Een overtuigende zege zal de trainer wellicht weer wat lucht verschaffen. En dat is nodig. Volgens The Guardian heeft Jol zelfs nog maar drie competitieduels de tijd om het tij te keren. Voorzitter Daniel Levy zou tijdens de interlandweek in oktober een evaluatiegesprek willen. Na Bolton, volgen het thuisduel tegen Aston Villa en de moeilijke uitwedstrijd tegen Liverpool, met tussendoor in de UEFA Cup-toernooi Anorthosis Famagusta en Middlesbrough voor de League Cup. Mocht het deze jaargang tot een vroegtijdig vertrek komen, kunnen we nu al vaststellen dat Martin Jol bij de Londense club een onuitwisbare indruk heeft gemaakt. Zoals oud Spurs-coryfee en Match Of The Day-presentator Gary Lineker vorig seizoen al zei: “Niemand zal ooit vergeten hoe Jol de club nieuw leven inblies”.

MARTIN

Eigen glossy voor HBS Deze week valt hij bij alle HBSleden op de mat: de eerste Glossy ‘Craeyen’. MedeCraeyenKids h o o f d re d a c t e u r Vincent Schildkamp: “Zoals bij NIEUW zoveel sportclubs, ELAN bestaat ook bij ons het clubblad niet meer. Dit is een ideaal bindmiddel voor de leden. Vier keer per jaar komen we uit”. Problemen om onderwerpen voor het eerste nummer te vinden, had de tienkoppige redactie niet. “Met voetbal, cricket en hockey is er bij HBS natuurlijk keuze genoeg. En dan is er nog het rijke verleden om uit te kunnen putten. Wat dat laatste betreft, zijn we vooral trots op onze rubriek waarin we op zoek gaan naar het verhaal achter een historische foto. Deze keer stuitten we op een plaat uit 1925, waarop HBS 1 met de Zilveren Bal, destijds een zeer prestigieuze prijs. Op die elftalfoto een jong mannetje, met een sjekkie in zijn mond. We werden nieuwsgierig. Dat mannetje bleek Therus Küchlin te zijn. Een kleurrijke, tikje recalcitrante speler, drievoudig international. Van dat sjekkie op de foto heeft men bij HBS destijds jarenlang schande gesproken. Leuk om dit soort verhalen uit te diepen, leuk ook om te lezen”. t

u e o 8 t: i hI / 0 aa t rt Sn 7 e x n B 0 Es e e Hy n

re a e P n rzo C i e e s

DÉ elf vragen aan:

Ton Hemmes

HBS-Craeyenhout-soap:

Het eerste deel van ‘Ondertussen in de onderbond’

Wat is het bestaansrecht van de cricketafdeling op HBS?

De zomerkampen

wat was het weer fantastisch!

Interview met Troy Douglas

Kampioenen!!!

Zami en U11

Jaargang 1 - nummer 1 - september 2007

Haagse sportfotograaf in running voor prestigieuze prijs Hans Willink was net met z’n gezin op de fiets op weg naar het Malieveld om pannenkoeken te gaan eten, toen z’n mobiele telefoon ging. “De Ierse rugbybond. Met de mededeling dat ik met mijn portret van de bondscoach van Nieuw-Zeeland in de running ben voor World Rugby Photo Of The Year. Ik ben doorgedrongen tot de laatste zes. Op 20 oktober, het einde van het WK, wordt bekendgemaakt wie het uiteindelijk is geworden. Het WK rugby in Frankrijk is een mega-evenement. Een eer om daar als fotograaf op deze manier bij betrokken te kunnen zijn”.

Duitse sportsoldate voor HDM:

‘Voel ik me goed, speel ik het best’ Vorig seizoen promoveerde het dameselftal van HDM terug naar de Hoofdklasse. Dit jaar wacht het team de taak de overstap naar ‘swerelds beste hockeycompetitie te maken en degradatie te voorkomen. De club heeft daarvoor diverse versterkingen aangetrokken. Meest opvallende aanwinst: Duits international Fanny Rinne (27), winnaar van olympisch goud in Athene en kersverse eigenaresse van de eerste Duitse Europese titel. DOOR

Heidelberg en besloot in voorbereiding op de Olympische Spelen alles in het teken van hockey te stellen. Ze meldde zich aan bij het Duitse leger, waar ze een zogenaamde sportsoldate is; een basistraining van acht weken in de maanden oktober en november volstaat voor een financiele sportondersteuning. En ze richtte haar blik naar de beste hockeycompetitie van de wereld: de Nederlandse Hoofdklasse. Rinne, over haar komst naar de Lage Landen: “Ik wil veel leren. In de Nederlandse competitie wordt sneller gespeeld. Het is hier professioneler. Bij de club hebben ze een specialist voor het trainen op de strafcorner. In Duitsland hebben we dat alleen bij het nationale team. En er wordt hier harder getraind. In Duitsland deed ik veel voor mijzelf. Maar ik doe aan teamsport, en wil niet in mijn eentje door de bossen rennen”.

EPPO FORD

Meer dan tweehonderd interlands speelde Rinne voor haar moederland. Het maakt de middenveldster en strafcornerspecialiste één van de meest ervaren speelsters van het nationale elftal. Ze werd bij de Oosterburen driemaal uitgeroepen tot ‘hockeyspeelster van het jaar’ (1999, 2003, 2005) en twee keer werd ze genomineerd voor de titel ‘beste speelster van de wereld’ (2004 en 2005). De ervaring die Rinne meebrengt naar Nederland kan het jonge elftal van HDM goed gebruiken in de strijd tegen degradatie. Hoewel ze ook naar andere Nederlandse clubs kon, koos de spelverdeelster bewust voor HDM, vertelt ze in uitstekend Engels in een café aan de Denneweg, enkele dagen voor de start van de competitie. Rinne: “HDM is voor mij de beste club. Eén van de redenen om naar HDM te komen was dat ze erg eerlijk en open zijn geweest. Ik voel me hier goed. En als ik me goed voel, speel ik mijn beste hockey”. De club gaf vanaf het begin aan dat de doelstelling voor komend seizoen voornamelijk het voorkomen van degradatie zal zijn. De Duitse weet dat ze in deze strijd een belangrijke rol speelt, maar ze blijft bescheiden. Het kenmerkt Rinne, die bij het aanhalen van haar internationale prestaties glimt van trots, maar zich met haar glimlach ook bijna excuseert voor haar gevulde prijzenkast. Rinne: “Bij HDM heb

Sport

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

PLANNING

Bij HDM heeft ze een contract voor een jaar. Bevalt het, dan blijft ze misschien langer, zegt ze. Veel hangt echter af van de opstart van haar maatschappelijke carrière, die ze na de Olympische Spelen in Peking in de planning heeft en waarvan ze denkt dat het het einde markeert van haar carrière als international. “Ik wil wel langer in de clubcompetitie blijven spelen. Maar voor een deel hangt het af van hoeveel tijd ik dan aan hockey kan besteden”, aldus Rinne. Fanny Rinne FOTO: CREATIVE IMAGES ik mijn rol. Een centrale rol met betrokkenheid bij de strafcorners. Bij teams als Amsterdam en Den Bosch zou ik misschien een andere taak hebben; er spelen daar meer internationals. Bij HDM hoop ik dat ik veel voor het team kan doen”.

TO P T E A M

Dat hockeyen voor een topteam dat ambities heeft voor de landstitel niet zaligmakend is, ontdekte ze in Duitsland. “Ik speelde 21 jaar voor TSV Mannheim, in de stad waar ik opgroeide. Mannheim is een kleine club, die een lange tijd niet in de hoogste nationale competitie speelde. Met mijn jeugdlichting promoveerden we en bleven we vijf jaar in

de hoogste competitie”. Rinne was de enige international van het elftal. Ze werd tweemaal tweede van Duitsland. Prestaties die haar minstens zo dierbaar zijn als haar internationale titels. Toch verruilde ze de club vorig seizoen voor Berliner HC omdat ze wilde weten hoe het is om voor een ambitieus topteam te spelen. Rinne: “In Berlijn was het moeilijker, zonder mijn vrienden. Daar zag ik dat het niet alleen belangrijk was om in de top te spelen, maar ook om je prettig te voelen. Dus ben ik iets anders gaan zoeken”.

PEK ING

Ze rondde deze zomer haar studie sportwetenschappen af aan de universiteit van

De seizoenstart HDM wist in haar eerste competitiewedstrijd, uit tegen het Bilthovense SCHC, geen punten te pakken. Na een ruststand van 1-1 scoorde de thuisploeg er nog twee, de dames van HDM slechts eenmaal: eindstand 3-2. De heren van HDM maakten meer indruk. Nadat vorige week Uden met 0-15 werd verslagen, wonnen de Hagenaars ook hun tweede competitiewedstrijd. Leonidas werd thuis met 6-1 verslagen.

‘De kleine ploegen worden de grootste tegenstanders’ De heren van Klein Zwitserland wonnen hun tweede competitiewedstrijd met 7-0 van VVV. Aanvaller Oswald Mattheussens (26) scoorde drie keer voor het team dat zo snel mogelijk wil terugkeren naar de Hoofdklasse. Het geeft een goed gevoel, drie keer scoren? “Een prima gevoel. Ik sta in de spits, dan is drie keer scoren altijd lekker. Al had ik er een paar meer kunnen maken. Toevallig schoot ik er vorig jaar ook één keer drie in, in de Hoofdklasse tegen Rotterdam. Dat was eveneens in het begin van het seizoen”. Je trainer Maarten van Heeswijk vindt de Overgangsklasse een ontdekkingsreis langs onbekende tegenstanders. Hoe zie jij het seizoen? “De Overgangsklasse is voor mij onbekend. Maar ik heb zelf jaren voor Leiden gehockeyd in de Eerste Klasse. Amersfoort, een degelijke ploeg die we vorige week uit met 2-3 versloegen, en VVV zijn bijvoorbeeld kampioenen die uit de Eerste Klasse komen. Van de Eerste Klasse naar de Hoofdklasse was voor mij een grote stap, meer tempo en je wordt strakker verdedigd. In de Eerste Klasse ligt het tempo weer iets lager en krijg je meer ruimte. Dat maakt het makkelijker”. Waarom ben je van Leiden naar Klein Zwitserland gegaan? “Ik wilde toch proberen om ooit op het hoogste niveau te spelen. Ik was bijna klaar met mijn studie, en afgelopen jaar was daarom het juiste moment voor de overstap. Helaas zijn we gedegradeerd. Balen. Maar de bedoeling is dat we dit jaar weer terugkeren. Daar draait het hele seizoen om”. Na een overwinning van 15-0 tegen Uden staat HDM bovenaan. Een concurrent? “Geen idee. Het belangrijkste is dat we naar onze eigen kracht kijken. Iedereen wil van KZ winnen, elke wedstrijd zullen we scherp moeten zijn. Tegen ploegen als HDM en titelkandidaat Schaerweijde zullen wij vanzelf iets extra’s geven. Tegen de mindere tegenstanders zullen wij ons daarentegen moeten motiveren. De grootste tegenstanders worden de kleine ploegen”.

Softballer Aldric Dunlop en Tip 5 de Europese avonturen Toen Ajax enkele weken geleden in Praag onderuit ging tegen Slavia Praag, speelden in dezelfde stad in alle anonimiteit twee Haagse softbalteams het finaletoernooi van de Europa Cup 1. Titelverdediger Storks dat haar thuisbasis in Kijkduin heeft, wist de finale te halen en werd tweede. Het Europees debuterende Kokolishi eindigde op de vierde plek. Aldric Dunlop (38), international van Kokolishi, was erbij. DOOR

EPPO FORD

Het was een tegenvaller voor de spelers van de Antilliaanse softbalvereniging Kokolishi. Waar de voetballers aantraden voor de ogen van miljoenen kijkers, kwamen op de wedstrijden van de softballers niet meer dan zo’n vijftig man af. Het is begrijpelijk dat voetbal meer aandacht krijgt, de spelers van Kokolishi hadden ook getracht om kaartjes voor Ajax te bemachtigen, maar het was toch jammer, vond tweede honkman en korte stop Dunlop. Bij het historische Europese debuut van de 26-jarige Haagse club, dat samen met ADO haar wedstrijden naast de Dedemsvaartweg afwerkt, hadden ze graag wat meer publiek gezien. Dunlop: “Ik heb begrepen dat er normaal al in november een organiserend land wordt aangewezen, maar dit jaar was er geen enkele ploeg die de middelen had. Nu nam de Tsjechische club Radotín uiteindelijk de organisatie op zich. Een paar weken voor het toernooi was met een storm het dak van de kantine echter weggevlogen, waardoor ze er financieel niet sterk voor stonden. En alles moest op het

Ook komende week staan er interessante sportevenementen op de agenda. Den Haag Centraal maakte voor u een kleine selectie. Wat valt er allemaal te doen, zien en beleven?

laatste moment, waardoor er weinig reclame kon worden gemaakt”. Een paar jaar eerder werd het toernooi, dat destijds ook in Tsjechië plaatsvond, aanzienlijk beter bezocht, hoorde Dunlop van collega-sporters; toen kwamen er gemiddeld driehonderd man op de wedstrijden af. Het gebrek aan aandacht doet echter niets af aan het resultaat. Omdat Storks vorig jaar de Europa Cup won en tevens landskampioen werd, mocht Kokolishi dit jaar deelnemen, en met de vierde plek kan Dunlop prima leven. Dunlop: “Wel zat er meer in, maar we hebben het in de wedstrijden laten liggen door veldfouten”. Daarnaast was de gezamenlijke week belangrijk voor het team; voor het toernooi stond het in de Nederlandse hoofdklasse op de vijfde plaats met een achterstand op de play-off plaatsen; nu bezet Kokolishi de vierde plek en lijkt het erop dat ze ook dit jaar in de play-offs een gooi kunnen doen naar de landstitel.

1. ADO DEN HAAG – GO AHEAD EAGLES

De club zit in een crisis. Beste remedie tegen een dergelijke situatie is winnen. Lukt het tegen de Eagles? Vrijdag 21 september, aanvang 20.00 uur, Forepark, Den Haag.

2 . J AC – S E M P E R A L T I U S

In de Tweede Klasse (voetbal) draait het gedegradeerde JAC na drie wedstrijden bovenin mee. Semper Altius lijkt haar oude glans verloren, en wist nog geen punt te pakken. Zaterdag 22 september, 14.30 uur, Oostersportpark, Waalsdorperlaan, Wassenaar.

3. HGC – GROEN GEEL

HONKBAL

De geringe publieke belangstelling van het EC 1 die Kokolishi in Praag beleefde, is symbolisch voor de sport. Dunlop: “Het is een probleem van softbal. Het spel op zich biedt genoeg moois. Alleen is de animo voor jongens van rond de achttien om te gaan softballen niet groot”. Wie op een doordeweekse dag of in het weekend een softbalwedstrijd bezoekt, kan dan ook rekenen op spelers met grijze haren of een buik die er mag wezen. In het eerste team van Kokolishi softballen meerdere veertigers. Al maakt de levendige entourage op de tribune bij de Antilliaanse club de wedstrijdbeleving er niet minder om. Ook Dunlop ging pas op latere leeftijd softballen, nadat hij al een lange honkbalcarrière achter de rug had. Dertien jaar speelde hij voor ADO, waarmee hij onder andere de enige landstitel van de club (1992) en de Europa Cup won (1993). In 2000 stopte Dunlop met het ac-

‘De geringe publieke belangstelling is een probleem van deze sport.’ FOTO: CREATIVE IMAGES tief beoefenen van honkbal. En nadat hij een jaar ADO coachte, besloot hij, vooral na aandringen van het thuisfront, dat het qua tijd niet meer te combineren viel met zijn privé-leven.

NATIONAAL

TEAM

Ironisch genoeg zorgde zijn overstap naar het minder intensieve softbal, tijdens het seizoen wordt er bijvoorbeeld in het weekend alleen op zaterdag gesoftbald, en niet zoals het bij het honkbal gebruikelijk is ook op zondag, voor een internationale carrière. Dunlop: “In 2003 ben ik uitgenodigd voor het nationale team, en in 2005 en 2007 heb ik meege-

daan aan het EK, waar we derde werden, achter Tsjechië en Denemarken: de sterkste softbalploegen van Europa”. Vooral van het EK in 2005 bewaart hij goede herinneringen. Dunlop: “Ik pakte daar het winnende punt waardoor we de kwartfinale haalden. Het stond 2-2 en ik sloeg een driehonkslag, waarna ik werd binnen gehaald. Het was voor mij het mooiste moment als softballer”. Hij denkt dat hij ongeveer nog drie jaar op het hoogste niveau actief blijft. “Ik denk aan coachen. En volgend jaar is het EK in Denemarken. De eerste drie gaan naar het WK in Canada. Ik wil toch wel eens een WK meemaken”.

In de dames hockeyovergangsklasse wordt de Wassenaarse derby gespeeld. Beide teams zijn nog ongeslagen, HGC heeft twee overwinningen, Groen Geel één. Zondag 23 september, aanvang 12.45 uur, Sportcomplex De Roggewoning, Buurtweg, Wassenaar.

4. K A M P I O E N S C H A P

VAN

NEDERLAND.

Op Duindigt wordt het kampioenschap der draverij verreden. De prijzenpot bevat € 50.000 euro, en als geste naar de bezoekers is de entree gratis. Zondag 23 September, aanvang 13.30 uur, Renbaan Duindigt, Waalsdorperlaan, Wassenaar.

5. ADO DEN HAAG (AMATEURS)– HBS

De amateurs van ADO hebben het in de Eerste Klasse zondag bijna net zo moeilijk als de profs. Afgelopen weekeinde pakten ze de eerste overwinning. HBS versloeg toen knap Tonegido en doet het heel wat beter; het is nog steeds ongeslagen. Zondag 23 september, aanvang 14.00 uur, De Aftrap, Mr P D Fortuynweg, Den Haag.

Is te koop op de volgende locaties: • Postkantoor Den Haag ZuidWest, Almeloplein 60-61, 2533 AD Den Haag • Tabakshop Waldeck, Alphons Diepenbrockhof 165, 2551 LD Den Haag • C 1000 van Leest, Alphons Diepenbrockhof 6, 2551 LD Den Haag • Tabakshop Duran, Apeldoornseln 292, 2573 LM Den Haag • Primera Appelstraat, Appelstraat 230, 2564 EL Den Haag • Scryptopoint, Appelstraat 242/244, 2564 EL Den Haag • Trofmarkt Van Olst, Arabislaan 38, 2555 DL Den Haag • Grooteman, P F J Arnold Spoelplein 93, 2553 CG Den Haag • Le Cigare, Badhuisstraat 187, 2584 HH Den Haag • De Gebroeders Jong, Bankastraat 3a, 2585 EE Den Haag • Korlvinke-Fumé, Beeklaan 385a, 2562 AZ Den Haag • Primera van de Wege, Betje Wolfstraat 132, 2533 HT Den Haag • Joop Vlak, Betje Wolfstraat 271, 2533 HM Den Haag • Texaco Bezuidenhoudseweg, Bezuidenhoutseweg, 2270 AA Voorburg • Mieke & Peter Lectuur en Tabak, Boekhorststraat 101A, 2512 CM Den Haag • Spar Clingendael, Breitnerlaan 271/ 273, 2596 GZ Den Haag • Bronovo Shop, Bronovolaan 5, 2151 RH Nieuw Vennep • Elka, Brouwersgracht 4, 2517 XD Den Haag • Ziekenhuis Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam • Tabaksspeciaalzaak Naomi, Castricumpln 44, 2547 JA Den Haag • Bruna Centraal Station, Centraal Station, 3503 AG Den Haag • Mieke’s Striptiek, Chassestr 71, 2518 RW Den Haag • Supermarkt Hanemaaijer, D. Hoogenraadstraat 45, 2586 TC Den Haag • Koning Tabakspeciaalzaak, Damlaan 22, 2265 AN Leidschendam • Carla’s, De Savorin Lohmanplein 22b, 2566 AC Den Haag • Multi- media en Lifestylshop, Deltaplein 512/513, 2554 GH Den Haag • DunaVista BV, Deltaplein 550, 2554 GH Den Haag

39340_DHC_293x440_te koop op loc1 1

• Dastan Tabakshop, Denneweg 132a, 2514 CL Den Haag • Aurora, Dr. H. Colijnlaan 305-307, 2283 XK Rijswijk • Totaal gemak Driebergenstraat, Driebergenstraat 321, 2546 BJ Den Haag • Sigarencorner Nesli, Elandstraat 93, 2517 XD Den Haag • Texaco Escamplaan, Escamplaan, 2270 AA Voorburg • Van Amerongen Boek en Kantoor, Fahrenheitstr 536 - 546, 2561 DJ Den Haag • Bruna Fahrenheitstraat, Fahrenheitstraat 446, 2561 DG Den Haag • Brink Sigarenmagazine, Fahrenheitstraat 541, 2561 DA Den Haag • Merlijn Tabak en Lectuur, Forellendaal 286, 2553 LM Den Haag • Adelante Cigarross, Frederik Hendriklaan 152, 2582 BJ Den Haag • De Vulpen, Frederik Hendriklaan 179, 2582 CA Den Haag • Paagman Den Haag B.V., Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB Den Haag • De Haagse Boekerij, Frederikstraat 24, 2514 LK Den Haag • Markthof Sigaretten en Postzaken, Gedempte Gracht 405 J, 2512 AM Den Haag • De Oude Leeuw, Geestbrugweg 5/7, 2281 CC Rijswijk • Bruna Gentsestraat, Gentsestraat, 2587 HV Den Haag • Gouverneur Tobacco, Goeuverneurlaan 361, 2523 CA Den Haag • Bruin´s Sigaren en Lectuur, Goudenregenplein 58, 2565 GK Den Haag • Tabakhuis Van de Arend B.V., Governeurlaan 664, 2523 CS Den Haag • Ben Goudswaard, Heelsumstraat 27, 2573 NE Den Haag • Wijngaards, Heeswijkplein 9, 2531 HC Den Haag • Ylona Tabacshop, Henry Dunantlaan 86-88, 2286 GE Rijswijk • Walk In Stripboekhandel, Herengr 13, 2511 EG Den Haag • Van Stockum Boekverkopers, Herengr 60, 2511EJ Den Haag • Night 2 Night, Herengracht 1, 2511 EG Den Haag • Bruna Herenstraat, Herenstraat 5, 2282 BN Rijswijk • Primera Lancee, Herenstraat 84, 2282 CA Rijswijk • Van der Sprong, Het Kleine Loo, 2592 CK Den Haag

• The Read Shop, Hildo Kroplaan 96, 2552 XT Den Haag • Primera Dewir, Hillenaarplantsoen 85, 2284 VS Rijswijk • Sigarenmagazijn Canarat, Hobbemastraat 190, 2526 JT Den Haag • Zigger In den Boogaard, J. Friso Promenade, 2282 XX Rijswijk • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Tabakshop Oranje, Jan Hendrikstraat 7, 2500 XX Den Haag • Totaal gemak Jan Heintz, Johanna Westendijkplein 62, 2521 EN Den Haag • Groeneweg, Juliana van Stolberglaan 284, 2595 CP Den Haag • Esso Ligthart Kaapseplein, Kaapseplein 100, 2572 NH Den Haag • W.A.C. van Leeuwen, Keizerstraat 119, 2584 BD Den Haag • Geja-Sadia, Keizerstraat 33, 2584 BB Den Haag • Boekhandel Scheveningen, Keizerstraat 50, 2584 BK Den Haag • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Totaal gemak Julianaplein, Kon. Julianaplein 7, 2274 JD Voorburg • Pelgrim Boeken en Muziek, Korte Poten 42, 2511 EJ Den Haag • Texaco Laan, Laan, 2270 AA Voorburg • Primera Wijnands, Laan van Meerdervoort 197, 2517 BB Den Haag • Sigarettenmagazijn Obdam, Laan van Meerdervoort 868, 2564 AS Den Haag • Boekhandel De Kler, Langstraat 148, 2242 JX Wassenaar • Daily shop Wassenaar, Langstraat 192 a, 2242 JZ Wassenaar • Texaco Leyweg, Leyweg, 2270 AA Voorburg • Haga Ziekehuis Leyenburg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag • Zigger, Leyweg 651, 2545 GK Den Haag • Zigger, Leyweg 707, 2545 GM Den Haag • Bruna Leidschenhage, Liguster 38, 3503 AG Leidschendam • Primera Zuydwijk Leidschendam, Liguster 81, 2262 AC Leidschendam • Medisch Centrum Haaglanden, Westeinde, Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag • Totaal gemak Dubb, Lindelaan 243, 2282 EV Rijswijk

• De Tabacotiek TTS, Loosduinse Hoofdstraat 180, 2552 AL Den Haag • Texaco Michel Vrijenhoeklaan, Michel Vrijnehoeklaan, 2270 AA Voorburg • Texaco Midachterweg, Midachterweg, 2270 AA Voorburg • Den Haag Marketing & Events, Nassaulaan 25, 2512 XX Den Haag • Van Stockum, Noordeinde 62, 2514GK Den Haag • ‘t Brandpunt Sigarenmagazijn VOF, Oostdorperweg 57, 2242 NE Wassenaar • Tabakshop De Oude Man, Oudemansstraat 103, 2522 SE Den Haag • Doorschodt Sigarenmagazijn, Paletplein 85, 2526 GZ Den Haag • Boekhandel A. Houtschild, Papestraat 13, 2513 AV Den Haag • Bruna Parijsplein, Parijsplein 3, 3503 AG Wateringseveld • Match-box, Parkweg 280A, 2271 BH Voorburg • Heynen, Parkweg 294, 2271 BH Voorburg • Hartelust, Parkweg 46, 2271 AK Voorburg • Selexyz Verwijs, Passage 39, 2511 AC Den Haag • Hamilton, Passage 9, 2511 AB Den Haag • Efficiency, Piet Heinstraat 118, 2518 CH Den Haag • Primera De Jong, Prins Hendrikstr 74, 2518 HV Den Haag • De Jongens Tabaks - Post en Tijdschriften, Reinkenstraat 93, 2517 CS Den Haag • Primera De Sluis, Sluisplein 3, 2266 AV Leidschendam • Primera Snijdersstraat, Snijdersstraat 4, 2525 BX Den Haag • Winkelen/ Wedden, Soestdijksekade 26, 2574 AM Den Haag • Primera Scholten, Soestdijksekade 389, 2574 BA Den Haag • Vivant City, Spui 169, 2511 BM Den Haag • Knijff Sigarenmagazijn, Stationswg 95a, 2515 BK Den Haag • Uw kruidenier, Stevinstraat 250, 2587 EW Den Haag • Tabak & Gifts Patrick, Terletstraat 23, 2573 EW Den Haag • Van Seters, Theresiastraat 123, 2593 AE Den Haag • Totaal gemak Theresiastraat, Theresiastraat 260,

2593 AW Den Haag • Primera Van de Hoogen, Theresiastraat 53, 2593 AA Den Haag • Read Shop, Theresiastraat 93, 2593 AC Den Haag • Primera Van der Zwaan, Turfmarkt 18, 2511 CA Den Haag • Sigarenmagazijn De Pauw, Valeriusstraat 16, 2517 HR Den Haag • Esso Valkenbos, Valkenboslaan 333, 2563 CZ Den Haag • Totaal gemak De Valkenier, Valkenbosplein 12, 2563 GB Den Haag • Esso Wassenaar, Van Cranenburglaan181, 2241 PM Wassenaar • Daily shop Hoytema, Van Hoytemastraat t/o 40, 2596 ER Den Haag • Texaco Verhulstplein, Verhulostplein, 2270 AA Voorburg • De Jongens, Vlamingstraat 6, 2511 BD Den Haag • Bruna Vlierboomstraat, Vlierboomstraat 582, 3503 AG Den Haag • Vingerling Boekhandel, Vliethof 88, 2291 RZ Wateringen • C 1000 Volendamlaan, Volendamlaan 670, 2547 CK Den Haag • Esso Ligthart, Vreeswijkstraat t/o 301, 2546 AJ Den Haag • Selecta Tabac, W. Alexander promenade, 2284 DH Rijswijk • Versmarkt Rene Daane, Waalsdorperweg 103, 2597 HR Den Haag • K2 Tabakshop, Wagenstraat 113, 2512 AS Den Haag • Fonville, Walnootstraat 1, 2555 XH Den Haag • Techador De rokende ooievaar, Weimarstr 125, 2562 TG Den Haag • Primera Jan Kramps, Weimarstr 349, 2562 HK Den Haag • Van alles wat, Weissenbruchstraat 296, 2586 GP Den Haag • J. Van Bezeij, Weissenbruchstraat 54, 2596 GK Den Haag • Dolfijn Sigarenmagazijn, Westduinweg 70, 2583 EK Den Haag • De Kiosk, Willem Royaardsplein 25, 2597 GS Den Haag • Overman tabakspeciaalzaak, Willen de Zwijgerlaan 76 b, 2582 ES Den Haag • Barelli Stripwinkel, Zoutmanstraat 80, 2518 GT Den Haag • Esso Ligthart Zwolsestraat, Zwolsestraat 443,

11-07-2007 13:30:20

Sport

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

De Wedstrijden Zaterdag Eerste Klasse B 22 september, 14.30 uur ‘s – Gravendeel – SVV Scheveningen Stand 1 Jodan Boys 2 Gravenzandse SV 3 ‘s-Gravendeel 4 Scheveningen 5 XerxesDZB 6 Rijnvogels 7 Voorschoten ‘97 8 Lyra 9 Vitesse Delft 10 Spijkenisse 11 Naaldwijk 12 Deltasport

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

6 6 6 6 6 5 4 4 4 2 1 0

Zaterdag Tweede Klasse C 22 september, 14.30 uur: Die Haghe – DSO Forum Sport – Valken ’68 (15.00 uur) JAC – Semper Altius Zevenhoven – DUNO Stand 1 Gravenzandse VV 2 MVV ‘27 3 JAC 4 DUNO 5 Gouda 6 Spirit 7 DSO 8 Zevenhoven 9 Valken ‘68 10 Forum Sport 11 Die Haghe 12 Semper Altius

Zondag 23 september: 14.00 uur Haaglandia - DCV Hollandia - VUC Stand 1 Omniworld 2 Elinkwijk 3 Turkiyemspor 4 Hollandia 5 VVSB 6 Argon 7 DWV 8 ADO ‘20 9 DCV 10 AFC 11 Haaglandia 12 VUC 13 Westlandia 14 DWS

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 3 3

3 3 3 2 2 2 2 3 3 3 3 3

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

9 9 7 7 6 4 4 3 1 1 0 0

9 7 7 6 4 3 3 3 3 1 0 0

23 september, 14,00 uur ADO Den Haag amateurs – HBS Tonegido - RKAVV Stand 1 Feyenoord AV 2 Tonegido 3 Leonidas 4 DHC 5 HBS 6 Nieuwenhoorn 7 JHR 8 RKAVV 9 ADO den Haag 10 Neptunus 11 Excelsior ‘20 12 UVS

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

7 7 6 6 4 4 4 4 4 3 2 1 1 1

Zaterdag 22 en zondag 23 september

23 september, 14.30 uur BMT – Vredenburch Escamp – SVDPW GONA- HS Texas DZS – BMT (14.00 uur) HMSH - ODB Stand 1 HMSH 3 2 GONA 3 3 SVVSMC 3 4 ODB 3 5 BMT 3 6 HSTexasDZS 3 7 Victoria ‘04 3 8 Vredenburch 3 9 VFC 3 10 SVDPW 3 11 Mozaiek 3 12 Escamp 3

7 7 7 6 5 4 4 3 2 2 1 0

Handbal heren (Eredivisie) Zaterdag 22 september, 21.00 uur Hellas- FIQAS Aalsmeer -

7 6 6 6 5 5 4 3 3 3 1 0

Zondag Tweede Klasse C 23 september, 14.30 uur Boshuizen – Laakkwartier GDA – Wilhelmus HVV – Verburch Quick - Concordia Stand 1 SJC 2 GDA 3 Boshuizen 4 Alphense Boys 5 Wilhelmus 6 HVV 7 Quick 8 VCS 9 Verburch 10 TOGB 11 Laakkwartier 12 Concordia

Werk in uitvoering

Zondag Derde Klasse C

Zondag Eerste Klasse B

Zaterdag Derde Klasse A 22 september, 14.30 uur: Haaglandia – BSC ‘68 Koudekerk - SEV RAS – SV’35 Stand 1 Koudekerk 2 BSC ‘68 3 LSVV ‘70 4 Haaglandia 5 RCL 6 SEV 7 Kagia 8 RAS 9 Leiden 10 SV ‘35 11 Oegstgeest 12 Hazerswoudse Boys

Zondag Hoofdklasse A

Handbal dames (Eerste Divisie) Zaterdag 22 september, 19.00 uur Dames Hellas - Zeeman/Vastgoed SEW 2

Korfbal (Hoofdklasse)

Zaterdag 22 september, 15.30 uur Koog Zaandijk – KVS Dalto/Human Network - Die Haghe PKC/Café Bar - HKV/Ons Eibernest

Rugby (Ereklasse)

Zondag 23 september, 14.00 uur Castricum - HRC

Hockey heren (Hoofdklasse) Zondag 23 september 14.45 uur Den Bosch - HGC

Hockey heren (Overgangsklasse) 3 3 3 2 3 3 3 3 3 2 3 3

9 7 5 4 4 4 3 2 2 1 1 1

Zondag 23 september, 14.45 uur: HCKZ –MEP Alkmaar - HDM

Hockey Dames (Hoofdklasse) Zondag 23 september, 12.45 uur HCKZ - Laren HDM – Den Bosch

Hockey Dames (Overgangsklasse) Zondag 23 september, 12.45 uur HGC - Groen Geel

O Albardastraat De Albardastraat krijgt nieuw asfalt. Voordat het nieuwe asfalt kan worden aangebracht moet eerst de oude laag worden weggefreesd. Het wegfrezen en het opnieuw aanbrengen van asfalt duurt tot zaterdag 22 september 06.00 uur. De weg is voor alle verkeer afgesloten. Het verkeer wordt met borden omgeleid. O Amsterdamse Veerkade; riolering Het riool in deze straat komt in de rijbaan richting Spui te liggen zodat deze baan dan moet worden afgesloten voor rijverkeer. Het rijverkeer wordt gedurende de werkzaamheden in beide richtingen afgewikkeld op de noordelijke rijbaan die daartoe wel wordt verbreed. De verkeerslichten bij de Kranestraat en bij de Wagenstraat zijn dan uitgeschakeld. De werkzaamheden duren tot half november. O Doornstraat; afsluiting In verband met rioleringswerkzaamheden is deze straat tussen de Helmstraat en de Duinstraat afgesloten voor doorgaand rijverkeer. O Frederik Hendriklaan; afsluiting De Frederik Hendriklaan is tussen de Prins Mauritslaan en de Johan van Oldebarneveltlaan afgesloten voor doorgaand rijverkeer. Dit in verband met het vernieuwen van de riolering. O Hoefkade; asfaltering Tot 5 oktober wordt de Hoefkade tussen de De Heemstraat en de Schalkburgerstraat opnieuw geasfalteerd. Tijdens de voorbereiding, die duurt tot 28 september, zal het verkeer weinig hinder ondervinden van de werkzaamheden. O Hubertusviaduct In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken. O Kijkduinsestraat; asfaltering ts Teunisbloemplein en Heliotrooplaan Het herstellen van de kantopsluiting wordt uitgevoerd in de periode tot 15 oktober. De rijweg wordt dan versmald naar een rijstrook. O Madepolderweg; asfaltering Nieuweweg en Oorberlaan De asfalteringswerkzaamheden aan de Madepolderweg, het herstellen van de kantopsluitingen en het herstraten van de parkeervakken duren tot en met 25 oktober. Er zal niet aan beide zijden van de weg gelijktijdig worden gewerkt. In deze periode wordt de rijweg niet afgesloten, maar wel versmald. O Mauritskade/Dr.Kuyperstraat; afsluiting De riolering in de Mauritskade, de Koninginnegracht en de Prinsessegracht is aan vervanging toe. Het totale werk duurt tot eind 2007. De werkzaamheden in de Mauritskade duren tot half oktober. De rioolwerkzaamheden in de Koninginnegracht en de Prinsessegracht (tussen Javastraat tot de Korte Voorhout) zijn gestart. Advies: Het wordt druk in de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch. Mijdt zoveel mogelijk deze routes. O Oude Haagweg Op de Oude Haagweg wordt de komende periode het asfalt vernieuwd. De werkzaamheden duren tot en met 2 november. O Oude Middenweg (Leidschenveen) In verband met de aanleg van tramsporen moet het verkeer tot en met 21 september ter hoogte van het Pijlkruidveld rekening houden met vertragingen. Het verkeer wordt in beide richtingen ‘om en om’ met verkeerslichten geregeld. Het Pijlkruidveld wordt bij de Oude Middenweg afgesloten voor autoverkeer. Dit om de doorstroming op de Oude Middenweg zo goed mogelijk te kunnen garanderen en blokkades op de kruising Oude Middenweg/Zoetermeerse Rijweg te voorkomen O Westvlietweg Tot en met half december krijgt de Westvlietweg een nieuwe laag asfalt. De weg is dan afgesloten voor het doorgaand verkeer. De omleidingen lopen over de Prins Bernhardlaan – Prinses Mariannelaan (Leidschendam-Voorburg). Voor langzaam verkeer loopt de omleiding via Leidschenveen-Ypenburg. Doorgaand verkeer wordt aangeraden de A4 te gebruiken. Woningen en bedrijven aan de Westvlietweg zijn wel toegankelijk via een omleiding.

Vredenburch (rood) gaat zondag op bezoek bij BMT. FOTO: CREATIVE IMAGES

Service

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

g Theater / muziek / evenementen VRIJDAG 21 SEPTEMBER

10.00 Omniversum.Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 13.00 Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.00 Haags Pop Centrum, HPC’s Muziekcafé Chemisthere (pop, rock, folk) en Rats on rafts (new wave punk). Gratis www.haagspopcentrum.nl 20.00 Regentenkamer, Muziek van de Balkan Hongaars, Roemeens en gipsy jazz. Zigeunerensemble Sintiromarus. € 7,50 www.regentenkamer.nl 20.00 Binnenstad Den Haag, Todays Art Festival Jaarlijks internationaal en multidisciplinair festival voor hedendaagse creativiteit. € 17,– weekend € 25,–. www.todaysart.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Javier Guzman – Delirium. Gecompliceerd voor de buitenwereld, maar vooral uitermate ongrijpbaar voor zichzelf. Een programma over verslaving. Een onderwerp vol risico’s. € 20,– www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Dr. Anton Philipszaal, Residentie Orkest o.l.v. Neeme Järvi – Beethoven en Mahler Residentie Orkest. Gratis inleiding om 19.15 uur. € 20,– t/m € 35,– UITpas € 17,50 t/m € 32,50; jeugd € 10,– www.philipszaal.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs, Lady M. Het verhaal van de hofdame in Shakespeares ‘Macbeth’. Zij is het zat om haar bestaan tussen de regels door te moeten lezen en onthult onbeschreven geheimen over het leven en de dood van Lady Macbeth. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.15 KoninklijkeSchouwburg, Liefdesbrieven. Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl 20.15 Lucent Danstheater, Drawn Onward Nederlands Dans Theater I, Holland SymfoniaIn ‘Bella Figura’ ontmoeten droom en werkelijkheid elkaar in flitsende beelden. In ‘Trio’ onderzoeken drie dansers het gewicht van het lichaam. In ‘drawn onward’ voert het gesproken woord de boventoon, de dansers bewegen traag, plastisch en abtract. € 34,– t/m € 39,– UITpas € 31,50 t/m € 36,50 www.ldt.nl 20.15 Theater Diligentia, Cabarestafette. De vorm is altijd hetzelfde, drie optredens voor de prijs van één. Maar de bezetting is steeds anders. € 16,– UITpas € 14,50 www.theater-diligentia.nl 20.30 Korzo Theater Grote zaal, TodaysArt Festival . Jaarlijks internationaal en multidisciplinair festival voor hedendaagse creativiteit. Black Soil International Hiphop Festival probeert hiphop in zijn gehele sociale en culturele context te presenteren. Muziek, films, debatten en dans zullen de revue passeren. www.korzo.nl 20.30 TheaterCamuz, Marjolein Meijers – Solex Meijers, de vrouw achter Annie van de Berini’s, gaat solo. Twee muzikanten reizen met haar mee en vormen de achtergrond van een ontroerend en tragisch verhaal over een vrouw die zo nodig solo moet. € 14,– UITpas € 12,50 www.camuz.nl 20.30 Theater PePijn, Renee van Bavel – Hart Nederlandstalige nummers, van kippenvelballads tot stevige popsongs. Van Bavel zingt altijd recht uit het hart. € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de Regentes Grote zaal, 2moveDanceCompany – 3Bill 2moveDanceCompany. 2moveDanceCompany is een initiatief van de dansers Kevin Polak en Miquel de Jong. Zij nodigen steeds choreografen uit om een duet voor hen te maken. Het repetitieproces wordt gefilmd en in een korte film voorafgaande aan de voorstelling getoond. Programma: Jens Van Daele – ‘La Fletrissuré’; Claudia Hauri – ‘Soltar’; Pia Meuthen – ‘Odd’. € 14, – UITpas € 12,50 www. deregentes.nl

4ADVER TENTIE3

ZATERDAG 22 SEPTEMBER

20.00 BinnenstadDen Haag, TodaysArt Festival Jaarlijks internationaal en multidisciplinair festival voor hedendaagse creativiteit. € 17,– weekend € 25,–. www.todaysart.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Javier Guzman – Delirium. Gecompliceerd voor de buitenwereld, maar vooral uitermate ongrijpbaar voor zichzelf. Een programma over verslaving. Een onderwerp vol risico’s. € 20,– www.rijswijkseschouwburg.nl

UITpas € 13,50 www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn,Ivo Niehe – III € 15,– www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de Regentes Grote zaal, Anna Karenina Theatergroep de Kern. Anna Karenina – tegen haar zin uitgehuwelijkt aan een 20 jaar oudere bureaucraat – gaat gebukt onder een onvervuld verlangen. Met inleiding om 19.30 uur (1,50 euro). € 20,– UITpas € 18,50 www.deregentes.nl 21.30 KorzoTheater Grote zaal, Todays Art Festival. Jaarlijks internationaal en multidisciplinair festival voor hedendaagse creativiteit. Nanine Linning – Cry Love. Geraffineerd samenspel tussen dans, muziek en video. Bij binnenkomst in de zaal kronkelen de dansers, aan hun voeten hangend, aan lange touwen. Indringende muziek begeleidt de beelden. € 17,– (dagkaart) € 26,– (weekend) www.korzo.nl

15.30

16.00

ZONDAG 23 SEPTEMBER

Spirit of the Dance viert het tienjarig bestaan van de Irish International Dance Company in de Rijswijkse Schouwburg. FOTO: PR

10.00

13.00

14.00

14.30 15.30

18.00

20.00 20.00

zen, Poppen & Miniaturenbeurs. Deelnemers uit Nederland, België, Duitsland en Engeland presenteren twee dagen lang prachtig gedetailleerde poppenhuizen met de nieuwste snufjes en decoraties € 5,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www.evenementenhalrijswijk.nl Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl Weimarstraat, Braderie Weimarstraat. Gezellig struinen langs deze ruim 120 kraampjes tellende braderie. Malieveld,Haagse Kermis. Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www. kermisdenhaag.nl Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. Zeven eeuwen Gevangenpoort door Drs. Robert van Lit. Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl Fortis Circustheater,Tarzan, de musical € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. Zeven eeuwen Gevangenpoort door Drs. Robert van Lit. Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl Regentenkamer, Regentenkamer – Jazzconcert Carmen Gomez (vocaal) Kwartet, Folkert Tettero (gitaar), Peter Bjornild (bas), Marcel van Engelen (drums). € 7,50 www.regentenkamer.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Haags Pop Centrum,HPC’s Muziekcafé Den Haag Songwriters Guild. Gratis www.haagspopcentrum.nl

g Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

20.15 Dr Anton Philipszaal, Residentie Orkest o.l.v. Neeme Järvi – Beethoven en Mahler Residentie Orkest. Gratis inleiding om 19.15 uur. € 20,– t/m € 35,– UITpas € 17,50 t/m € 32,50; jeugd 10,– www.philipszaal.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Grote zaal, 3 Zusters. Drie zussen en hun broer leven in een saai provincieplaatsje in Rusland. Hartstochtelijk verlangen ze naar een zinvoller bestaan in Moskou, waar hun vader regimentscommandant was, voordat hij naar het platteland werd weggepromoveerd. Gratis inleiding om 19.15 uur. € 16,– t/m € 24,– UITpas € 14,50 t/m € 22,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs, Lady M. Het verhaal van de hofdame in Shakespeares ‘Macbeth’. Zij is het zat om haar bestaan tussen de regels door te moeten lezen en onthult onbeschreven geheimen over het leven en de dood van Lady Macbeth. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.15 Lucent Danstheater, Drawn Onward Nederlands Dans Theater I, Holland SymfoniaIn ‘Bella Figura’ ontmoeten droom en werkelijkheid elkaar in flitsende beelden. In ‘Trio’ onderzoeken drie dansers het gewicht van het lichaam. In ‘drawn onward’ voert het gesproken woord de boventoon, de dansers bewegen traag, plastisch en abtract. € 34,– t/m € 39,– UITpas € 31,50 t/m € 36,50 www.ldt.nl 20.15 TheaterDiligentia, Guido Weijers – Xipnao! Turbocabaret. € 18,– UITpas € 16,50 www. theater-diligentia.nl 20.30 Theater Camuz, Beatrice van der Poel – Langzaam los. Jazz, blues, pop, rock, soul en een beetje kleinkunst. € 13,– UITpas € 11,50 www.camuz.nl 20.30 Theaterde Tobbe, Ricky Koole & Leo Blokhuis – Harmonium. Ricky zingt de mooiste vergeten liedjes. Leo vertelt verhalen over pareltjes uit de popgeschiedenis. € 15,–

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

10.00 Evenementenhal Rijswijk, Internationale Mineralenbeurs. Twee dagen lang bieden deelnemers uit binnen- en buitenland hun schitterende vondsten en wereldwijde inkopen aan. € 5,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www.evenementenhalrijswijk.nl 10.00 Evenementenhal Rijswijk, Poppenhuizen, Poppen & Miniaturenbeurs. Deelnemers uit Nederland, België, Duitsland en Engeland presenteren twee dagen lang prachtig gedetailleerde poppenhuizen met de nieuwste snufjes en decoraties € 5,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www.evenementenhalrijswijk.nl 10.00 Lange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt. Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis 10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 10.00 Spuiplein Den Haag, Stoffenbeurs Mode & Interieur. De nieuwste collecties modestoffen, interieurstoffen aangevuld met fournituren, patronen, modevakbladen en accessoires. Gratis 13.00 Malieveld, Haagse Kermis. Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 14.00 Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. De Haagse Passage door Drs. D.J. Dubbeling (sociaal geograaf). Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl 14.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 14.00 Theaterde Tobbe, De Chinese nachtegaal Twee oude dames vertellen hun hele leven al verhalen om kleur te geven aan het grijze bestaan. Dit keer blazen ze het bekende sprookje nieuw leven in. € 6,–; jeugd € 5,– www.detobbe.nl 14.30 Dr. Anton Philipszaal, Beethoven woont boven RBO Sinfonia. Door de ogen van de 10-jarige Christoph maken we kennis met Beethoven, een vreemde man die bij hem in huis komt wonen. € 22,50 UITpas € 20,–; jeugd € 12,50 www.philipszaal.nl 14.30 Korzo Theater, Ghulam Shabir Khan & Surajit Das – Unity Klassieke zang en muziek uit zowel India als Pakistan. Surajit Das (India) en Ghulam Shabir (Pakistan). € 13,– www.korzo.nl 14.30 Lucent Danstheater, Chanbara: legend of the sword. Combinatie van zeer energieke Oosterse kunsten. Intense zwaardvechtscènes, waarbij het Japanse zwaard wordt gebruikt, worden ondersteund door traditionele Japanse muziekinstrumenten. € 24,– t/m € 27,50 UITpas € 21,50 t/m € 25,– www.ldt.nl 15.00 HerbergVlietzigt, Sunday Jazz. Dolf Helge ontvangt wekelijks een wisselende formatie van zowel bekende jazzmuzikanten als jonge talenten. Rembrandt meets Varenkamp. Gratis www.herbergvlietzigt.nl 15.00 The Fiddler Den Haag, Swing, Jazz en Grooves. Onder begeleiding en samenstelling van saxofonist Ruud Bergamin wekelijks wisselende formaties. Bounce TT: Ronald van Driel (hammond B3), Ruud Ber-

Nieuwe Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

19.00

20.30

gamin en Marcel Streef (saxen), Ben Schröder (drums).Gratis www.fiddler.nl Centrale Bibliotheek, Haagse Culturele Verkenningen. Vijf Haagse instellingen die op het gebied van educatie en cultuur actief zijn, verzorgen in de Week van het Leren zes lezingen over specifiek Haagse onderwerpen. De Haagse Passage door Drs. D.J. Dubbeling (sociaal geograaf). Gratis www.bibliotheekdenhaag.nl KoninklijkeSchouwburg, Liefdesbrieven. Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl Regentenkamer, Armando Vidal & Friends Akoestische muziek in de sfeer van de Buena Vista Social Club. Beatriz Aguiar (zang), Maco Antonio Sanchez (gitaar), Robin van Geerke (piano), Pablo Nahar (bas), Jens Kerkhof (percussie). € 7,50 www.regentenkamer.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical. Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees. Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/ m € 79,– www.circustheater.nl Theater PePijn, Groninger Studenten Cabaret Festival – Finalisten tour € 11,– UITpas € 10,– www.theater-pepijn.nl

MAANDAG 24 SEPTEMBER

10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg, Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl 20.30 Theater PePijn, Groninger Studenten Cabaret Festival – Finalisten tour € 11,– UITpas € 10,– www.theater-pepijn.nl 21.00 Holland Casino Scheveningen, Chinees Maanfeest. www.hollandcasino.nl 21.00 Murphy’s Law, Live jazz-jamsessie. Met o.a. studenten van het Koninklijk Conservatorium. Gratis www.murphysjazz.nl DINSDAG 25 SEPTEMBER

10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 12.30 Nieuwe Kerk, Concert prijswinnaars Prinses Christina Concours. Ragazze Kwartet speelt werken van onder andere Haydn, Glass en Ravel. Gratis www.ldt.nl 20.00 Fortis Circustheater,Tarzan, de musical € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Von Kopf bis Fuss, Ellen ten Damme & Band. Van hedendaagse Duitse popmuziek tot werk van Bertolt Brecht en Kurt Weill, van La Dietrich en punkdiva Nina Hagen tot eigen werk. Ellen ten Damme doet waar ze zin in heeft, en ze doet het met stijl. € 18,50 UITpas € 17,– www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg, Liefdesbrieven. Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl 20.30 NT Gebouw,Thuisreis het Nationale Toneel. € 8,– UITpas € 6,50; jeugd € 5,– www.nationaletoneel.nl 20.30 Theater PePijn,Ivo Niehe - III € 15,– www.theater-pepijn.nl WOENSDAG 26 SEPTEMBER

10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 14.00 De Rijswijkse Schouwburg Kleine Zaal, Pica Pica is jarig Clown Pica Pica & Jovel Pica Pica is jarig en Jovel gaat hem verrassen met een surpriseparty met daarin goochelen, circusacts en veel clownerie. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 8,– www.

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/ BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046

Koorenhuis Prinsegracht 27 Musicon Soestdijksekade 345 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 Muziekcafé De Pater Achterom 8 Paard van Troje Prinsegracht 12 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10

070-3422722 070-3686800 070-3652002 070-3450852 070-3601838 070-3451423 070-3658612 070-3600053

Service

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

g Exposities rijswijkseschouwburg.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs, Liefffffde. Hij vertelt, zingt, beweegt en tekent over zijn eigenaardige leven. In het volle licht, kwetsbaar als een puppy in de hoogconjunctuur, maar krachtig als een ontdekkingsreiziger in zwaar weer, loodst hij het publiek langs de ravijnen van zijn ziel. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.15 KoninklijkeSchouwburg, Liefdesbrieven. Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas €16,- t/m € 31,50; jeugd €10,– t/m € 31,50 www.ks.nl 20.15 Paleiskerk, Rodin Pianotrio – Mozart, Martin en Dvorák Rodin Pianotrio € 10,– 20.15 TheaterDiligentia, Mylène d’Anjou – Niet van gisteren. Met haar aangeboren melancholie en ingebouwde blues zingt en swingt d’Anjou in deze zoektocht naar de ware geschiedenis van een verzonnen verleden. € 16,– UITpas € 14,50 www.theaterdiligentia.nl 20.30 NT Gebouw, Thuisreis het Nationale Toneel. € 8,– UITpas € 6,50; jeugd € 5,– www. nationaletoneel.nl 20.30 Paardvan Troje, Arno. Peetvader van verschillende Belgische bandjes. € 17,50 www. paard.nl 20.30 TheaterPePijn, Vincent Bijlo – Mijn laatste sigaret. Een ode aan de vrijheid. € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl DONDERDAG 27 SEPTEMBER

10.00 Lange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt. Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis 10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 12.30 Christus Triumfatorkerk, Lunchconcert door studenten Koninklijk Conservatorium Studenten Koninklijk Conservatorium. Gratis www.christustriumfatorkerk.nl 12.45 Podium Vocale, Lunchconcert – Hoornkwartet. Hoornkwartet met Renske Wijma, Jana Suilen, Elske Groen en Caroline Bovee. Gratis www.podiumvocale.nl 19.30 Koninklijke Schouwburg Grote zaal, De brief voor de koning Theater Terra, Stichting Beeldenstorm. Schildknaap Tiuri wil graag ridder worden en gaat op reis. € 15,– UITpas € 13,50; jeugd € 10,– www.ks.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.00 Regentenkamer, Muziek met een praatje Berend van den Berg opent dit seizoen de reeks Haagse toppianisten in jazz. € 7,50 www.regentenkamer.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Spirit of the dance – 10th Anniversary Irish International Dance Company. Werelds grootste Ierse dans show viert haar 10de verjaardag met een speciaal ‘Best of’, met alle hoogtepunten van het afgelopen decennium. € 33,– UITpas € 31,50 www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs, Liefffffde. Hij vertelt, zingt, beweegt en tekent over zijn eigenaardige leven. In het volle licht, kwetsbaar als een puppy in de hoogconjunctuur, maar krachtig als een ontdekkingsreiziger in zwaar weer, loodst hij het publiek langs de ravijnen van zijn ziel. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.30 Korzo Theater Grote zaal, Sonic Lens. Multimediaprogramma waarbij filmfragmenten, cellomuziek en slagwerk een unieke synergie aangaan. € 13,– UITpas € 11,50 www.korzo.nl 20.30 NT Gebouw, Thuisreis het Nationale Toneel. € 10,– UITpas € 8,50; jeugd € 5,– www. nationaletoneel.nl 20.30 Theater Camuz, Theatersport De Tegenpartij. Theatersportverenigingen uit het hele land gaan de theaterstrijd aan met de Tegenpartij. € 7,– www.camuz.nl 20.30 Theater PePijn, Vincent Bijlo – Mijn laatste sigaret. Een ode aan de vrijheid. € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl 21.00 ‘t Syndicaat, Spaanse muziek en dansavond. Swingende muziek van een Dj. Gratis 22.00 Holland Casino Scheveningen, Artiest van de Maand. Optreden van Re-Play. www.hollandcasino.nl

Brongegevens Agenda Dit is een selectie van Den Haag Marketing & Events, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last Minute Tickets kijk op www.uitburo.nl Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), 070 3537006, ma t/m zo 06-24 uur Van 12 september t/m 20 november: Schoon of Schijn. Affiches van hedendaagse Haagse ontwerpers op het thema Schoon of Schijn. Anders Bekeken Wagenstraat 123, 070 4274920, di t/m vr 11-17, za 12-16 uur Van 15 september t/m 11 december: Mooi Stuk II. Selectie van de mooiste schilderijen, tekeningen, etsen en keramiek. Galerie Andrea Columbusstraat 2, 070 3633825, di t/m vr 17-21, za 09-17 uur Van 8 september t/m 7 oktober: Rflectie. Els Verhagen, gemengde technieken. Galerie Ariana Vondelstraat 20, 070 3923613, do t/m za 12-17.30, 1e en 3e zo v.d. maand 14-17 uur en op afspraak Van 30 augustus t/m 30 september: Irène Prinsen. Tekeningen en ruimtelijk werk in Corten-staal. Galerie ArtiBrak Herenstraat 44, Voorburg, 070 3868701, wo t/m vr en zo 13-17, za 11-17 uur Van 1 september t/m 26 september: Diverse kunstenaars. Irene Adriaans (etsen), Riet Ebberink (schilderijen), Odette Saulnier en Nico Willems (objecten). Artoteek Denneweg 14, 070 3465337, wo t/m vr 11-18, za 10-17 en 1e en laatste zondag van de maand 12-17 uur Van 12 september t/m 7 oktober: Landing Soon #2. Resultaat van artist-in-residence programma voor Indonesische en Nederlandse kunstenaars. Atrium Den Haag Spui 70, 070 3533629, ma t/m vr 07-19, do tot 21.30, za 9.30-17 uur Van 26 september t/m 12 oktober: Thuis in je eigen wereld. Aan de hand van hun werk laten kunstenaars met psychiatrische en/of psychosociale problematiek zien, hoe zij de wereld ervaren. Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo 11-17 uur Van 22 juni t/m 23 september: Nummer 14 in brons. Cruijff volgens Claus. Geboetseerde en getekende portretten van Johan Cruijff door Eric Claus. Van 26 juni t/m 28 oktober: De goddelijke aardwormen van Jan Snoeck. Overzicht van beeldhouwer Snoek, met werk in keramiek, metaal en papier. Van 26 juni t/m 23 september: Mythen en Metamorfosen. Overzicht van monumentale beelden in marmer. Van 27 juni t/m 31 december: Sprookjesbeelden aan zee. Permanente sculptuurexpositie van Tom Otterness aan de boulevard. Van 28 september t/m 6 januari: Zeezucht. Foto’s van Paul Kramer. Centrale Bibliotheek Spui 68, 070 3534455, ma 12-20, di t/m vr 10-20, za 11-17 en zo 12-17 uur Van 5 september t/m 1 oktober: Kunstproject De Nollen. Tekeningen, voorstudies en foto’s van Hendriktje Ruiter over het kunstproject De Nollen. Van 1 september t/m 30 september: Het nieuwe ADO-stadion. Fotograaf Arnold Hoogendorp volgde het bouwproces van het nieuwe ADO-stadion. Boulevard Scheveningen Van 8 juni t/m 16 september: Planet Ocean. Openluchttentoonstelling bestaande uit 100 originele detailfoto’s van het leven in onze oceanen. De foto’s zijn gemaakt door de wereldberoemde natuurfotograaf Dos Winkel. Museum Bredius Lange Vijverberg 14, 070 3620729, di t/m zo 11-17 uur Christus Triumfatorkerk Laan van Nieuw Oost Indie 143, 070 3837655, ma t/m vr 12-14 uur Van 15 september t/m 31 oktober: Conny Kim Pols. Transparante tekeningen. Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070 3307500, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 31 december: Alles werkt! Contact in de jaren ‘50 en ‘60. Van 1 september t/m 30 juni: ZieZo. Kindertentoonstelling (5 t/m 11 jr.) waar je ogen proeven, je oren ruiken en je mond kan zien. Van 10 juli t/m 31 oktober: Respect the Mailman Weer of geen weer, de postbode bezorgt al jarenlang onze brieven en pakketjes. Hoog tijd om de postbode aan het woord te laten!

do t/m za 14-17 uur Van 21 september t/m 15 november: Vers. Niek Hylkema, Jan Hylkema en Nelleke Lettinga. Beeld & geluid, beeldende kunst en mode i.h.k.v ToDaysArt. Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo 12-18 uur Van 26 juni t/m 30 september: Koos Breukel - Onder fotografen. Portretten van collega-fotografen van Breukel, in combinatie met één werk uit het oeuvre van de betreffende fotografen. Van 26 juni t/m 28 oktober: Drie Australische Fotografen. Bill Henson, Tracey Moffatt & Anne Zahalka. GEM Stadhouderslaan 43, 070 3381133, di t/m zo 12-18 uur Van 2 juni t/m 7 oktober: Yoshitomo Nara. Recent werk van Japanse pop art kunstenaar. Haags Gemeentearchief Spui 70, 070 3537020, ma t/m vr 07-19 (do tot 21uur), za 9.30-17 uur Van 5 september t/m 22 september: Maquettes van de nieuwe stad. Project i.h.k.v. Van de architectuurroute van het Koorenhuis. Van 8 september t/m 3 november: Langs Lijn 6. Fototentoonstelling i.h.k.v. 100 jaar Haagsche Amateur-Fotografen Vereeniging. Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo 11-17 uur Van 15 september t/m 16 december: Willem van Konijnenburg. Schepper van de ideale schoonheid. Overzichtstentoonstelling Willem van de Konijnenburg. Van 18 augustus t/m 11 november: Over licht in de schilderkunst.Werk van Ton Boelhouwer, Soll LeWitt, Bruce Naumann en JCJ Vanderheyden. Van 17 juli t/m 16 december: Têtes Fleuries. Het portret in de collectie van de Triton Foundation. In de Triton-reeks, staat deze keer het portret centraal. Met onder meer werken van Picasso, Daumier, Van Dongen, Appel, Westerik en Auerbach wordt een overzicht geschetst van de ontwikkeling van de portretkunst vanaf de tweede helft van de 19de eeuw. Van 25 augustus t/m 2 december: Ordrupgaard. Van Courbet tot Købke De oprichter van Ordrupgaard collectie, de Deense Wilhelm Hansen (1868-1936), verzamelde al Franse Impressionisten en werken uit de Deense Gouden Eeuw toen deze nog lang niet zo bekend en gewild waren als nu. Het museum toont een groot aantal werken. Van 12 juli t/m 28 oktober: Michael Kirkham. Schilderijen van vooral meisjes en vrouwen, die zich bewegen in een wereld van melancholie en apathie. Van 26 juni t/m 23 september: Vazen met tuiten. Bloemenvazen met tuiten, die rond 1700 in alle maten en uitvoeringen op de markt werden gebracht. Van 15 september t/m 2 december: Haagse hofmode. Kledingstukken uit de 18de tot 20ste eeuw vertellen een indrukwekkend verhaal over de hofcultuur uit vervlogen tijden Galerie Gijsbrecht Bol Tournooiveld 2, 070 3656810, wo t/m vr 11-18, za 12-17, zo 13-17 uur en op afspraak Van 8 september t/m 14 oktober: Peter Bol. Schilderijen.. Van 7 juli t/m 2 september: Groepstentoonstelling. Werk van o.a. Lennaart Allan, Kees Bol, Peter Bol, Sarah Bol, Jereone Hermkens, Pieter Knorr en Casandra van Veen.

di t/m vr 09-17, za & zo 12-17 uur Van 19 maart t/m 30 september: Gaan waar de woorden gaan. Van de brieven van Slauerhoff, tot de stofzuiger van Simon Vestdijk. Van 24 november t/m 30 september: Helden in beeld. Tentoonstelling van illustraties uit kinderboeken. Van 29 september t/m 31 december: Geheimen. In het Kinderboekenmuseum leer je op een actieve manier Paul van Loon, Francine Oomen en Jacques Vriens kennen. Geheimen sluit aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2007: Sub rosa, boeken vol geheimen. Livingstone Gallery Anna Paulownastraat 70 A/B, 070 3609428, wo t/m za 12-17 uur en laatste zo v.d. maand Van 1 september t/m 6 oktober: Foreplay. Schilderijen. Werk van o.a. Luis Camejo, Daniele Galliano, Rik van Iersel en Ryan Mendoza. Loosduins Museum De Korenschuur Marg. v. Hennebergweg 2A, 070 3973342, za & 1e zo v.d. maand 13-17 uur Van 22 september t/m 22 december: Diverse kunstenaars. Loosduinse kunstenaars en hobbyisten tonen hun werk. Galerie De Lotus Zwolsestraat 50, 070 3509589, do t/m za 13-17 uur en op afspraak Van 22 september t/m 27 oktober: Taj Devi/Marieke Cordesius. Schilderijen en objecten Louis Couperus Museum Javastraat 17, 070 3640653, do t/m zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 18 november: De grenzen der betamelijkheid. Schilderijen, aquarellen en reproducties geven een beeld van de ontwikkeling in de visie op het lezen door vrouwen in de 19de eeuw. MalieBeeld Bezuidenhoutseweg 12, 070 3490250, Van 26 juni t/m 30 november: ICN in Beeld. Moderne beeldhouwkunst uit de rijkscollectie met werk van o.a. Arie Berkulin, Marinus Boezem en Theo Niermeijer. Galerie Maurits van de Laar Anthonie Duyckstraat 183, 070 3640151, wo t/m za 12-18, laatste zondag v.d. maand 13-17 uur Van 31 augustus t/m 30 september: Lizan Freijsen en Eveline Visser. Lizan Freijsen en Eveline Visser, schilderijen en installatie. Museum Meermanno Prinsessegracht 30, 070 3462700, Di t/m vr 11-17, za & zo 12-17 uur Van 22 september t/m 25 november: Henry van de Velde (1863-1957). Boekontwerp tussen Art Nouveau en Nieuwe Zakelijkheid. Museon Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo 11-17 uur Van 20 juni t/m 28 oktober: Het gezicht van de zee. Een tentoonstelling met foto’s van de gerenommeerde onderwaterfotograaf Dos Winkel. Van 26

life. Badmode in Scheveningen vanaf 1818 tot heden. Galerie Nouvelles Images Westeinde 22, 070 3461998, di t/m za 11-17 uur Van 1 september t/m 3 oktober: Lucebert, Klemann en Van den Toorn. Lucebert, schilderijen en werk op papier; Paul Klemann, werk op papier; Joost van den Toorn, beelden. Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3644544, ma t/m za 10-17, zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 28 oktober: Jonkheer Jan de Jonge. Aquarellen en tekeningen; strandtafereeltjes, portretten en figuren op klein formaat van het dagelijkse leven rond 1900 gemaakt door Mesdags tijdgenoot. Kunsthandel R. Polak Jan van Nassaustraat 17, 070 3280020, za 13-17 uur en op afspraak Van 10 juli t/m 31 december: Haagse School en tijdgenoten. Schilderijen en aquarellen van de 19de en begin 20ste eeuw, met het accent op de Haagse School. Gratis Pulchri Studio Lange Voorhout 15, 070 3461735, di t/m zo 11-17 uur Van 22 september t/m 14 oktober: Najaarssalon. Divers werk van Pulchri-leden. Van 25 augustus t/m 15 september: Progress in beeld. Manifestatie met divers ruimtelijk werk rond het thema ‘progress’. Galerie Ramakers Toussaintkade 51, 070 3634308, wo t/m za 11-17, zo 13-17 uur Van 9 september t/m 7 oktober: Ossip/Laurent Fievet. Recente werken/Video installatie. Regentenkamer Laan van Meerdervoort 34, 070 3658612, wo t/m zo 12-17 (za tot 21 uur) Van 1 september t/m 30 september: Paméla Schellekens/Piet Gispen. Paméla Schellekens beeldende kunst/Piet Gispen jazz fotografie/ Eindexamenkandidaten meubeldesign. Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk, 070 3903617, di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur Van 22 september t/m 21 oktober: Wij5en. Experimenteel werk van texielkunstenaars Marion Jacobs, Hanneke Leeuwerink, Manja Markies, Tineke Oost, Gerda Soufan. SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/m zo 10-19 uur Van 27 juni t/m 31 december: Zeepaardjes, geboorte van een sprookje Zie het zeepaardje in het kweekcentrum en in hun natuurlijke leefomgeving. Van 27 juni t/m 30 december: Rood ijs. Het International Fund for Animal Welfare laat zien hoe mooi de wereld van de zeehond is en toch onze bescherming nodig heeft. Stroom Den Haag Hogewal 1-9, 070 3658985, wo t/m zo 12-17 uur Van 23 september t/m 11 november: Ombouwen / Restructure. Tentoonstelling door 2012Architecten, Lightness Studios. Met medewerking van Cradle to Cradle Nederland. Gratis

Grafiekwinkel INKT Prinsegracht 20/24, 070 3563788, wo t/m za 9.30-17.30 uur Van 15 september t/m 3 november: Den Haag en de zee. Werk van Achille, Sietske Bosma, Wim Bettenhausen, Josien de Geus, Frederick Linck, Ans Zuyderhoudt en Barteld Evenhuis.

Museum Swaensteyn Herenstraat 101, Voorburg, 070 3861673, wo t/m zo 13-17 uur Van 26 juni t/m 30 september: De Nieuwe Ploeg. Tentoonstelling met werk van o.a. Constant, Corneille en Wessel Couzijn.

Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 27 februari t/m 6 januari: Geboeid! Zeven eeuwen Gevangenpoort. Geschiedenis van de Gevangenpoort, waarbij straf- en martelwerktuigen centraal staan. Haagse Kunstkring Denneweg 64, 070 3647585, di t/m za 12-17, zo 13-17 uur Van 1 september t/m 2 oktober: Na de explosie. Reprise van de ledententoonstelling (1957) en van de tentoonstelling Nederlandse zeefdrukkunst (1971), met werk van o.a. Willem Hussem, Piet Ouborg en Co Westerik. Explositie Presentatie van de leden van de Haagse Kunstkring anno 2007 in het kader van het jubileum. Dichteravond uit 1958 met poëzie van o.a. Peter de Rubain, Wim Gijsen en Hans Wesseling.Gratis

Escher in Het Paleis Lange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo 11-17 uur

Voormalig KPN-gebouw Binckhorstlaan 36, Van 14 september t/m 23 september: Site Et Cetera. Carlijn Mens, Jolanda Jansen, Liesbeth Bos, Linda Arine de Bruin, Myrthe Rootsaert, Nelleke Lettinga, Petra Knötschke, Richard Mens, Sylvia Zijl en Viola Onderdelinden, site-specific installatie. Open: di t/m zo 12-17 uur.

FAS3 Korte Koediefstraat 3, 06 44858188,

Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666,

De Verdieping van Nederland Prins Willem Alexanderhof 5, 070 3140911, ma & zo 12-17, di 09-20, wo t/m za 09-17 uur Van 6 juli t/m 23 september: Op Vakantie! Een presentatie over 100 jaar vakantie, strand en kamperen.

juni t/m 11 november: Apenkoppen Op reusachtig formaat geëxposeerde foto’s van mensapen. Van 26 juni t/m 28 oktober: Robot Zoo Enorme robot dieren laten zien hoe ze in elkaar zitten en wat ze allemaal kunnen. Van 26 juni t/m 31 december: Een krijgersgraf uit de zevende eeuw

Vonkel Anna Paulownaplein 13, 070 4278084, di t/m za 12-18 uur Van 24 augustus t/m 25 september: Maelstrom. Rik Cox, unieke meubels en werken op papier. Van 24 augustus t/m 25 september: Stof. Suzan Derksen, kleurrijke, surrealistische landschappen en stadsgezichten. Van 27 september t/m 10 oktober: Biennale Florence. Groepsexpositie van Nederlandse kunstenaars die deelnemen aan de Biënnale.

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90-92, 070 3500830, di t/m za 10-17, zo 12-17 uur Van 14 juli t/m 28 oktober: Pootjebaden & Beach-

Galerie West Groenewegje 136, 070 3925359, wo t/m za 13-18 uur en op afspraak. Van 1 september t/m 29 september: 1 KIND. Wannes Goetschalckx, installatie en performance.

Gemeentemuseum Den Haag. Haagse hofmode. Kledingstukken uit de 18de tot 20ste eeuw vertellen een indrukwekkend verhaal over de hofcultuur uit vervlogen tijden. FOTO SYLVIA KORVING

Service

programmering

g Cryptogram

Radio West en TV West Van de Bollenstreek tot het Westland, van het Scheveningse strand tot de markt in Gouda. Het uitzendgebied van Omroep West is groter dan Den Haag alleen. Maar van al die steden en dorpen is Den Haag onbetwist de grootste. En dat maakt dat de residentie en haar bewoners in onze programma’s vaak aan bod komen. In de vernieuwde programmering die deze weken van start gaat is dagelijks plaats voor een extra uur televisie met twee totaal nieuwe programma’s. Voor actuele uitzendtijden kunt u terecht op onze website Westonline.nl.

TV West U

HORIZONTAAL

1. Wordt gebruikt voor ’n trainingspak. (9) – 5. Een Franse bloem. (5) – 9. Adellijk vak. (8) – 11. Slikte de proef van het getuigschrift. (6) – 12. Glijmiddelen. (7) – 13. Door ’t drinken van nectar raak je bedwelmd. (6) – 14. Het overleg met de redenaar bracht de veldheer niet veel verder. (15) – 17. Is maar een kort tijdje als leraar werkzaam. (15) – 21. Het kan me geen biet schelen, dat zo’n knoert ook nog verkocht wordt. (6) – 23. Is het mogelijk voor haar om daar te eten? (7) – 25. Gerechtsdienaar? (6) – 26. Hij zou antislip tegen het glijden moeten gebruiken. (8) – 27. De arm is bij de hand. (5) – 28. Een warm dierenverblijf is een haard van onrust. (9)

Oplossing vorig nummer U

VE R T I C A A L

2. De vroegere maten bezorgen me veel problemen. (7) – 3. De eerste mens was dit pas na een tijdje. (5) – 4. De atleten doen de loop regelmatig. (7) – 6. Een consumptiegolf. (7) – 7. Deze dieren eten meer dan bijgerechten. (13) – 8. Een stopwoord. (4) – 10. Een bijbaantje hebbend. (13) – 15. Liefkozende klinkers. (3) – 16. Deel van een kroon. (3) – 18. Een rondweg. (7) – 19. Verlengbare brancard. (7) – 20. Katten voelen zich goed bij deze diertjes (7) – 22. Kerkers zien er grimmig uit! (4) – 24. Als ik er met een aantal in ben, heb ik het pas naar mijn zin. (5)

89.3 Radio West

g Sudoku Een sudoku bestaat uit een veld van 9 x 9 hokjes. Dit gebied is weer onderverdeeld in negen vierkanten van 3 x 3 hokjes. Hierin moeten steeds de getallen 1 tot en met 9 worden ingevuld, zodat elk getal precies één keer voorkomt in elke rij, in elke kolom en elk vakje van 3 x 3.

donderdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Westpop ZEP Travel Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch vrijdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Zooi Filmspot Cor achter de Dijken Ik op TV PlaceMatch zaterdag vanaf 17.00 uur Nieuwsweek Qwesti van Zaken Verkeer en Meer Ik op TV PlaceMatch zondag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws TV West Sport Ik op TV PlaceMatch maandag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws West trapt na Bezige Buurten Ik op TV PlaceMatch dinsdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Vieg Lekkerbekkerijtjes Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch woensdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Team West WestWeek Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch

maandag t/m vrijdag 06-09 uur WestNieuws 09-12 uur Negentwaalf.nl 12-14 uur Roukost 14-15 uur Non-stop muziek 15-17 uur Geniet van je Middag 17-18 uur WestNieuws 18-19 uur Het Gesprek van de Dag 19-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

op woensdag 20-22 uur Stork on Air

op donderdag 19-20 uur Vitamine W 21-23 uur Jazz op West U zaterdag 08-11 uur ZEP 11-12 uur … And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-stop muziek 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen U zondag 08-09 uur ZEP 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop muziek 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-Stop muziek 18-19 uur Ouwe Joekels 19-21 uur Klassiek op West 21-23 uur Hot Talk 23-00 uur Met het Oog op Morgen U

Oplossing vorig nummer

IK OP TV In ‘Ik op TV’ ziet u het nieuws gezien door de lens van de mobiele telefoon van gewone mensen in de regio. Het nieuwe programma is een uniek project van Omroep West en zes andere regionale omroepen i.s.m. producent Endemol. Inwoners uit de regio’s maken met een speciale mobiele telefoon filmpjes van opmerkelijke, fascinerende of bijzondere gebeurtenissen. Zo worden zij verslaggever van hun eigen nieuws. Alle filmpjes uit onze regio kunt u ook zien op Westonline.nl. ‘Ik op TV’ is dagelijks te zi zien op TV West. est.

PlaceMatch Met PlaceMatch brengt TV West dagelijks een kennisquiz op het scherm. In deze quiz strijdt een kandidaat uit de regio West tegen deelnemers uit Limburg, Brabant, Rijnmond, Noord-Holland, Utrecht en Overijssel. Degene met de meeste kennis over de eigen èn de andere regio’s wint geld voor zijn of haar zelf uitgekozen regionale goede doel.

Radio West doet live verslag van alle wedstrijden van ADO Den Haag. Zie voor alle programmainformatie en uitzendtijden: Westonline.nl of TV West teletext

en op TV

Service

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

g Wat voor weer zou het zijn in Den Haag? Vrijdag 21-09

Zaterdag 22-09

Zondag 23-09

Maandag 24-09

Min. 14º Max. 19º Zon 25% Wind 4

Min. 13º Max. 19º Zon 50% Wind 4

Min. 12º Max. 20º Zon 45% Wind 4

Min. 14º Max. 18º Zon 30% Wind 4

g Bioscopen PATHÉ BUITENHOF A Mighty Heart dagelijks 12:50 15:30 18:20 21:00 zo ook om 10:20 Georgia Rule dagelijks 18:50 Goodbye Bafana dagelijks 21:40 do/vr/ma/di ook om 13:30 Hairspray dagelijks 13:20 16:00 18:30 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:10 zo ook om 10:40 La Sconosciuta dagelijks 16:10 19:00 No Reservations dagelijks 16:30 19:10 21:50 do/vr/ma ook om 14:00 Ratatouille (NL) za/zo/wo 13:30 zo ook om 10:50 Ratatouille (OV) dagelijks 13:50 21:20 zo ook om 11:10 Simpsons - De Film (NL) za/zo/wo 13:40 zo ook om 11:30 Simpsons - The Movie (OV) dagelijks 16:40 Sneak Preview di 21:10 The Bourne Ultimatum dagelijks 13:10 15:50 18:40 21:30 zo ook om 10:30 The Queen di 13:30 Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel. 0900-1458 (35cpm)

PATHÉ SCHEVENINGEN 1408 dagelijks 17:30 19:50 22:10 do/vr/ma/di ook om 13:10 15:20 vr/za ook om 00:40 Bordertown dagelijks 21:20 Bratz: De Film (NL) za/zo/wo 13:20 Brave One, The vr/za 00:20 Disturbia do/vr/za/zo/ma/wo 21:40 do/vr/ma/di ook om 14:10

vr/za ook om 00:00 Een Manier om Thuis te komen: Umoja Live dagelijks 16:40 19:10 Evan Almighty dagelijks 14:50 Hairspray dagelijks 17:00 19:20 21:50 Harry Potter and the Order of the Phoenix (OV) dagelijks 15:40 18:40 I now pronounce you Chuck and Larry dagelijks 19:00 Knocked Up vr/za 23:50 Mr. Brooks dagelijks 21:40 do/vr/ma/di ook om 13:10 vr/za ook om 00:30 No Reservations dagelijks 14:00 16:20 21:10 vr/za ook om 23:40 Ratatouille (NL) za/zo/wo 12:20 15:00 Ratatouille (OV) dagelijks 18:40 Rescue Dawn vr/za 00:20 Shrek de Derde (NL) za/zo/wo 12:40 Simpsons - De Film (NL) za/zo/wo 12:20 14:30 Simpsons - The Movie (OV) dagelijks 13:40 Sneak Preview di 21:30 Talk to Me dagelijks 16:30 20:15 The Bourne Ultimatum dagelijks 13:30 16:10 18:50 21:30 vr/za ook om 00:10 Wedding Daze dagelijks 16:50 do/vr/ma/di ook om 14:40 Zoop in Zuid-Amerika za/zo/wo 12:30 14:40 Voor mee informatie: www.pathe.nl/scheveningen tel. 0900-1458 (35cpm)

FILMHUIS DEN HAAG Cronica de una fuga/ Adrián Caetano do/vr/za/zo 17:00 uur The diving belle and the butterfly/ Julian Schnabel Le scaphandre et le papillon

zo14:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur do/vr/za/zo/di/wo 21:45 uur Belle toujours / Manoel de Oliveira zo 13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Belle de jour/ Luis Buñuel Dagvlinder do/vr/za/zo/ma/di/wo 16:30 uur do/zo/ma/di/wo 21:45 uur Iklimler/ Nuri Bilge Ceylan Seizoenen do/zo/ma/di/wo 16:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:00 uur London to Brighton/ Paul Andrew Williams zo 15:00 uur ma/di/wo 17:00 uur Moliere/ Laurent Tirard zo 14:00 uur Summer Palace/ Lou Ye Yihe yuan do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:15 uur Wolfsbergen/ Nanouk Leopold zo 13:00 uur do/zo/ma/di/wo 19:30 uur Half Nelson/ Ryan Fleck zo 15:00 uur ma/di/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Das leben der anderen/ Florian Henckel von Donnersmarck do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur Sneak preview ma 22:00 uur Sextet/ Eddy Terstall Todaysart do/vr/za/zo 17:00 uur AR+RFID Lab/ Todaysart vr 20:00 uur za 14:00 uur Synchronator/ Todaysart za 20:00 uur Optical Machines/ Todaysart vr 20:30 uur Mikomikona - Fourier-Tanzformation I+II / Todaysart vr 21:30 uur za 21:15 uur Antonis Pittas - 8,83 X 7,20/ Todaysart vr 20:00 uur za/zo 14:00 uur ma/di/wo18:00 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl

Pierre Wind Pierre’s Droom: Uiensoep met een scheutje koffie erin Er is wel eens aan me gevraagd ”Pierre, leef jij in een droomwereld, want jij maakt ook wel eens van die rare gerechten, en zijn die dan wel lekkâh?” Met een grote grijns van oor tot oor zeg ik dan “Tuurlijk, wat dacht jij dan. Ik kom niet uit een ei. Als het niet lekkâh zou zijn, zou ik het toch niet serveren?”. Eén zo’n typisch ik-ding, waar ik megatrots op ben, is om koffie als smaakversterker in de soep te gebruiken. Zoals velen dat vroeger met Maggi deden. Niet teveel koffie, want dan krijg je hetzelfde effect, wanneer je er teveel zout in zou doen. Maar, koffie versterkt andere smaken. Dus: doe je de goede hoeveelheid erin, dan zal je soep echt veel beter smaken. Bij deze een receptje om de proef op de smaak te nemen: de uien aanzetten in een weinig roomboter. De tomatenpuree erbij. Goed roeren en heet aanbakken. Afblussen met rode wijn. Vervolgens de bouillon toevoegen. Ongeveer 30 minuten laten trekken. Op smaak brengen met een scheutje koffie (ongeveer een espressokopje). Intussen de sneetjes stokbrood bestrooien met geraspte kaas. Dan drogen in de oven. Doe de soep in een soepkop. Bestrooi met gehakte peterselie. Serveer het gegratineerde brood in de soep of ernaast. Snij uien altijd met de hand. Niet met een machine, want doordat de machine de cellen beschadigt, komt er een heel onprettig bitter uit de ui die je niet weg kan koken. Trouwens, voor ik het vergeet. Aanstaande week, 24 september t/m 30 september is het de Week van de Smaak. In heel Nederland, maar natuurlijk ook in Den Haag. De ene na de andere smaakactiviteit is er dan. Kijk op www.weekvandesmaak.nl Benodigdheden per persoon 4200 gram uienringen 450 gram ontzuurde tomatenpuree 41 dl rode kookwijn 48 dl liter runderbouillon 44 sneetjes stokbrood 440 gram geraspte kaas 42 takjes fijngehakte ontsteelde peterselie 4Scheutje koffie

g Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avond- en weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05. Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 0900 - 222 6 333 en 0900 - 2222 456 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag T: 070-3644040 / F: 070-3633570 info@denhaagcentraal.net redactie@denhaagcentraal.net advertentie@denhaagcentraal.net abonnementen@denhaagcentraal.net Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 tot 17.00 uur) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode) Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag. Abonnementsprijzen: Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95 Hoofdredacteur: Coördinatie redactie: Coördinatie cultuur: Coördinatie sport: Eindredactie: Algemene Zaken: Medewerkers:

Feuilleton: Columnisten: Rubrieken: Illustraties: Vormgeving: Fotografie: Uitgever/directeur: Advertentiebeheer:

Scene uit Half Nelson. FOTO: PR

Coos Versteeg Miranda Fieret Roos van Put Martin van Zaanen Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Marianne ten Have Floor de Booys, Peter Breedveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Eric Korsten, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Anneke Ruys, Menno schraven, Hans Schmit, Rob Soetenhorst, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Renate van der Zee Tomas Ross Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Marcello’s Art Factory Rob Hofland / Grafische Zaken C&R, Anna Green, Willy Jolly, Harmen de Jong, Mylène Siegers, Otto Snoek en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA Robert Conijn Dory Danckaarts

Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

Society

Roos

VRIJDAG 21 SEPTEMBER 2007

Renate & de Residentie

MET

F O T O ’S V A N

MILÈNE SIEGERS

Vrachtwagenchauffeuses die zich misdroegen werden onverbiddelijk op de bon geslingerd.

Terwijl ze toch net zo makkelijk de hand in eigen boezem kan steken.

‘Gewoon keihard de waarheid’ Wij waren altijd al een stelletje pottenkijkers, anders begin je natuurlijk niet aan zo’n rubriek als deze. Maar afgelopen zaterdag waren we dat ook nog eens letterlijk, want toen vierde Zij aan Zij, een tijdschrift over de damesliefde, zijn vijftiende verjaardag. En dat betekende dat een heel leger lesbo’s een feestje kwam bouwen in discotheek Asta. Toen Zij aan Zij in 1992 werd opgericht, geloofden maar weinig mensen dat er een markt zou zijn voor een vrouwelijke tegenhanger van de Gay Krant. Maar inmiddels afficheert het tijdschrift zich als het grootste blad voor de vrouwenliefde. Vijftien jaar bestaan, dat is geen geringe prestatie voor een blad. Dat vinden wij ook, helemaal gezien het feit dat er heel wat vrouwen op het feest rondliepen die helemaal niet geabonneerd bleken op Zij aan Zij. Neem de Rotterdamse Bernadette (blonde kuif, strakke bril). Zij bekende bijvoorbeeld ruiterlijk dat ze haar abonnement had opgezegd. ”Ik vind hem te duur. Ik houd eigenlijk meer van gratis bladeren’’, vertelde ze. “En ik heb hem te snel uit. Het is een maandblad, maar ik ben er in twee uur doorheen. Dan moet ik dus weer een maand wachten.’’ Of neem Wilma (struis, ruim décolleté): “Ik lees hem via een vriendin’’. Of Naomi (kort kroeshaar, strakke bril) “Mijn partner is een trouwe lezeres. Ik blader er alleen maar doorheen. Ik ben sowieso geen tijdschriftlezer.’’ Of Machteld (kort Amerikaans, geruite blouse) “Ik lees hem via internet’’. Gelukkig was daar Laura uit Utrecht die weliswaar op het punt had gestaan haar abonnement op te zeggen, maar daar op het laatste moment toch van af zag. “Het blad werd opeens

heel goed. En dat is het nog steeds”. Een vrouw in hippie-chic mèt hoofdband, die ons zo intrigeerde dat wij haar naam vergaten te vragen, legde ons uit dat in Zij aan Zij ‘gewoon keihard de waarheid staat’. “Er leeft nog steeds veel machteloosheid en onzekerheid onder lesbische vrouwen. Voor veel pubers is het echt een worsteling. Dus het is heel goed dat er een blad als Zij aan Zij is”. De bezoekers van het verjaardagsfeest waren dan wel niet allemaal trouwe abonnees van Zij aan Zij, wij signaleerden toch dat zij anderszins Lipstick Lounge van het jubilerende Zij aan Zij. ’t Is hier fantaaaaastisch! een verbluffend homogene groep vormden. Hoewel het feest werd aangekondigd als de Lipstick Lounge waren er in geen velden of wegen lipsticklesbo’s te bekennen. Integendeel, de dresscode was zaterdagavond klassiek potteus: spijkerbroek, overhemd, kort haar. En wij kunnen diegenen onder u die van stereotypes houden ook melden dat wijdbeens staan met een glas bier tegen de buik nog steeds heel populair is. Wij ontwaarden zelfs een klassieke verschijning als de vrachtwagenchauffeuse! Toch signaleerden wij ook een aantal rokken, van wie de mooiste, een zwarte kokerrok, met zeer veel smaak werd gedragen door boven geciteerde Naomi. Maar hoewel zij haar lippen had gestift met een parelmoerkleurige lipstick, zij liet onmiddellijk weten dat zij beslist geen lipsticklesbo was. “Die lipstick is toevallig”. Onder de feestvierders bevonden zich vrouwen die ver hadden gereisd om Zij aan Zij te komen feliciteren. Zo waren er drie opgewekte dames uit Helmond, die ons vertelden dat ze er meteen maar een weekendje Den Haag aan hadden vastgeknoopt. “In Den Haag gebeurt er tenminste Naomi, beslist geen lipsticklesbo: “Mijn partner is een trouwe lezeres. Ik blader er alleen maar doorheen”. wat’’, liet een van hen weten. Wij verbaasden ons over zo veel optimisme, na lang zoeken wel een tent in de feestnummers dan potten’’, legde terdag even een aanloopje nodig, maar gelukkig haastte ze zich haar Balistraat gevonden, maar daar was haar vriendin geduldig uit. “Potten maar uiteindelijk zat Asta bomvol en standpunt te nuanceren. “Op het ge- eigenlijk heel weinig aan de hand. Ja, gaan alleen maar af en toe uit. Het was het echt feest. En daar waren hebied van uitgaansgelegenheden voor om twee uur, toen de homo’s binnen- zijn meer huismussen”. lemaal geen homo’s voor nodig. ‘dames’ is er niet veel in Den Haag. kwamen, toen was het opeens feest”. Nou, dat vinden wij schromelijk Tijdens een avondje uit hebben we “Nichten zijn nou eenmaal grotere overdreven. Toegegeven, er was za- R E N A T E V A N D E R Z E E