17_den_haag_centraal

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 14-15 16-17 19-23

4 O rganisatie ADO compleet op de schop

4 I nspraak burgemeester is volksverlakkerij

4 D e Wedstrijden: wie speelt tegen wie en hoe staan ze ervoor?

pagina 3

pagina 10

pagina 19

vrijdag 7 september 2007 • jaargang 1 • nummer 17 • € 1,00

Stadsrijschool vecht voor miljoen euro De ’s Gravenhaagsche Stadsmanege strijdt tijdens een tv-programma om een restauratieprijs van een miljoen euro. De oudste burgermanege van Nederland probeert er namelijk alles aan te doen om verder verval te voorkomen. door

Miranda Fieret

De rijschool in de Kazernestraat is door Stadsherstel Den Haag genomineerd voor het televisieprogramma ‘BankGiro Loterij Restauratie’, dat woensdag 12 september op Nederland 2 wordt uitgezonden.

Hierbij gaat de manege de strijd aan met monumentale panden uit het hele land om een restauratie ter waarde van een miljoen euro te winnen.

“Dat miljoen is al nodig om de basis van de manege te renoveren”, zegt Irma van Leeuwen van de stichting Stadsherstel Den Haag. De particuliere instelling heeft sinds begin dit jaar de manege onder haar hoede.

“Het dak is niet waterdicht, in de gevels zitten diepe scheuren en het houtwerk is aan het rotten”.

Het monumentale pand staat op de plek waar in de 18de eeuw het voorgebouw stond dat als koetshuis diende van het huis ‘Olmgaeten’. Achter het koetshuis is in 1806 in opdracht van koning Lodewijk Napoleon de burger-rijschool gebouwd.

De manege moet het in de uitzending van volgende week opnemen tegen een molen in Rotterdam. Kijkers kunnen via een sms stemmen op het pand dat de renovatie het meest verdient.

De stadsmanege is in haar 200-jarig bestaan slechts één keer ingrijpend gerenoveerd. “Maar daar is nu weinig van te merken”, zegt Joop Bönnen, directeur van de manege. “Het dak is begin jaren tachtig gerepareerd, maar de oude dakpannen zijn gewoon weer teruggelegd. Deze vallen er van ellende af. Het lijkt nu alsof er een dak op ligt, maar het is niks meer waard en lekt gigantisch”.

Van Leeuwen vreest voor de toekomst van de Stadsrijschool wanneer een renovatie niet door kan gaan. “We geven het natuurlijk niet snel op, maar het gaat lastig worden als we niet winnen. Ik ken geen enkel rijksmonument in Den Haag dat er zo slecht aan toe is”.

Lees verder op pagina 3.

Oleta Adams zingt pure jazz Het pand aan de Kazernestraat 50 vormt samen met de Bibliotheekstraat 2 de ’s Gravenhaagsche Stadsrijschool.

Foto: PR

Uitspraak zaak BVD-agent duurt maand De uitspraak in de strafzaak tegen de voormalige BVD-agent Paul Herrie, die ervan wordt beschuldigd geheime dossiers te hebben verkocht aan criminelen, laat nog tot 8 oktober op zich wachten. De officier van justitie heeft vijf jaar gevangenisstraf tegen de Hagenaar gevorderd.

De Haagse rechtbank sloot deze week de twee dagen die waren uitgetrokken voor het requisitoir van de officier van justitie en het pleidooi van de verdediging af met de mededeling dan men meer tijd voor het vonnis nodig heeft dan de gebruikelijke twee weken.

De zaak tegen de Hagenaar is uitermate gecompliceerd, omdat het over handel c.q. het in bezit hebben van staatsgeheime stukken gaat. Dat betekent dat de rechtbank noch de verdediging volledige openheid van zaken heeft gekregen van de AIVD (de opvolger van de BVD) en soms dus volstrekt niet kan beoordelen wat de waarde van allerlei beweringen is, die met name door dagblad De Telegraaf zijn gepubliceerd.

Oleta Adams kwam woensdagmiddag aan in Den Haag, waar zij deze week optreedt bij Pure Jazz Fest. De wereldberoemde soulzangeres (‘Woman in Chains’) zal aan het Spui daadwerkelijk pure jazz laten horen en op de trap voor het Mercure Hotel – een van de festivallocaties – vertelde ze waarom: “Jullie festival heet Pure Jazz Fest, daarom wil ik het ook puur houden. Ik zing standards, songs die

het publiek kent van Billie Holiday, Sarah Vaughan en Ella Fitzgerald. Het soort songs waarmee ik begonnen ben.

We komen met een trio, met mijn man John Cushon op drums. En hopelijk krijgen we op het zaterdagconcert trompettist Philip Harper als gastsolist”. Dat zo’n stem uit die ene vrouw kan komen, ongelooflijk, luidde een Nederlandse reactie op een van haar eerdere concerten hier. Oleta Adams

lacht erom: “Ik heb altijd een stem gehad die veel groter is dan ikzelf. Ik heb een klassieke opleiding gehad, ik heb in de kerk gezongen, en na die ‘big break’ met ‘Tears for fears’ heb ik ongelooflijk veel tournees met big bands gemaakt, onder meer met Phil Collins.

Dan is het weer ‘real fun’ om met een trio op te treden, waarin je elkaar muzikaal de ruimte geeft. That’s where jazz is all about”. Foto Harmen de Jong

4Adver tenties3

4Adver tenties3

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

0017_1735x108_def.indd 1

28-08-2007 17:33:56

2

Feuilleton

Vrijdag 7 september 2007

AFLEVERING 17

Wat vooraf ging: Lex heeft achterop een foto van Inge Hogenhuis geschreven of ze hem wil bellen. Nadat hij de foto in een envelop in een leegstaand pand aan de Bankastraat stopte, blijkt hem bij thuiskomst dat een rechercheur de sigarettenkoker heeft teruggehaald. Maar ook dat er een dreigbrief op de bank ligt.

Mijn humeur was toch al niet je dát na een doorwaakte nacht maar toen ik de recherchekamer uitliep had ik met groot genoegen een baksteen door het gebrandschilderde raam in de gang gesmeten. “Vigilant ut Quiescant” stond er boven twee gekruiste sabels. Midden jaren dertig was ik na twee keer blijven zitten van het Haganumgymnasium gestuurd maar ik wist donders goed wat die spreuk betekende: ‘Zij waken opdat zij slapen’ Het was ook fout, het had moeten zijn ‘Vigilamus’, ‘Wíj waken opdat zij slapen’. Maar misschien was het wél zo bedoeld, want de rechercheur die net mijn aangifte had behandeld was een soort zombie die met één vinger tikte.

De andere negen had hij waarschijnlijk nodig om uit zijn neus te eten, net als zijn collega die me sterk aan de acteur Fernandel als Domme August deed denken.

Nee, ze konden niet veel voor me doen; van de vingerafdrukken was nog geen uitslag binnen; met het signalement van een blonde man met een zonnebril konden ze niks. Een witte Borgward Isabella Coupé? Geen kenteken? Ach, jammer nou. We zullen kijken. En tja, een anonieme dreigbrief. Een grap? Een affaire met een vrouw?

Een wraakzuchtige echtgenoot? U komt als fotograaf natuurlijk toch in allerlei kringen”.

Ik had op het punt gestaan om hen over Inge Hogenhuis te informeren, maar me gerealiseerd dat dat zinloos zou zijn. Wat kon ik hen dan vertellen? Dat ze vroeger in de Doubletstraat Zwarte Molly werd genoemd, of Suze? Dat ik niet wist wie ze was of waar ze woonde maar ervan overtuigd was dat zij erachter zat? Ik had ook niets gezegd over de sigarettenkoker. Het ding was immers weg. Tegen beter weten in had ik wél gevraagd of een van de rechercheurs die op mijn etage waren geweest mogelijk Remmelt heette.

“Mijn vriendin dacht hem te kennen, ziet u”.

De naam zei hen natuurlijk niets. Moedeloos had ik de doorslag bij me gestoken om de verzekering aan te schrijven en liep net naar het stille trappenhuis toen ik plotseling een stem hoorde die me bekend voorkwam. De behoorlijk bekakte stem van een opgewonden man achter een glanzende mahoniehouten deur.

“Je begrijpt ongetwijfeld dat dit niet bepaaldelijk onze instemming heeft”.

Waar kende ik die stem van?

Ik keek even om me heen maar de gang was uitgestorven. Iedereen sliep waarschijnlijk om over ons te waken. In drie stappen was ik bij de deur.

Erop glansde een koperen plaatje ‘Hoofdcommissaris J.H.A.K. Gualthérie van Weezel’.

Ik maakte een grimas. De kamer van Jan Hak! Die moest nu ook niet naar buiten komen en mij hier zien! Ik herinnerde me het kandidaatsfeestje van Beatrix van enkele weken geleden waarop hij me woedend had aangekeken toen ik een plaatje van hem met Zwolsman en burgemeester Kolfschoten had geschoten. Jan Hak was op zijn zachtst gezegd niet dol op mij en mijn vakgenoten.

“Je weet dat ik mijn uiterste best doe, Joseph”.

Dat was onmiskenbaar de stem van Gualthérie.

“Dat is dan niet genoeg, amice!”

Wie was dat? Een schorre stem, aardappel in de strot, arrogant maar ook woedend.

Achter de deur hoorde ik voetstappen op me toekomen en ogenblikkelijk holde ik naar de trap en sprong de eerste treden af.

“Bepaaldelijk”. Waar had ik dat méér gehoord?

Deed het er toe? Jan Hak had een bezoeker, so what? Maar wel een bezoeker die hem op zijn lazer gaf, dat was uniek want de meeste mensen sidderden al als ze zijn naam hoorden. J.H.A.K. Gualthérie van Weezel. IJzervreter, verzetsheld, oud-commandant van de Stormtroepen. Daar moest hij zijn hoge functie aan te danken hebben want ik herinnerde me de protesten nog goed tegen zijn benoeming als hoofdcommissaris; hij was zelfs geen straatagent geweest maar was een gesjeesde kandidaat-notaris. Boze tongen beweerden dat hij juist vanuit dat verzet van zoveel vieze zaakjes op de hoogte was dat een paar ministers gedreigd hadden met aftreden als hij de functie niet zou krijgen.

Op de onderste trede stond ik opeens stil. Ministers! Verdomd! Die bekakte stem was van Luns, de minister van Buitenlandse Zaken die voor de KVP net weer in het nieuwe kabinet zat! Wat deed Luns bij Jan Hak? “Bepaaldelijk”. De man sprak alsof we nog in de negentiende eeuw leefden en als het aan hem lag, stuurden we alsnog de Jantjes erop uit om Soekarno uit Djakarta te roken. Vieze zaakjes? Er gingen verhalen dat hij

Stadsmens

De moord op Blonde Dolly door Tomas

Ik vond een stil plekje, stak een Hunter op en zocht in de telefoongids naar makelaarskantoor Zeilstra & Co. Een juffrouw meldde dat ik het goede nummer had gedraaid. Ik draaide mijn verhaaltje af dat ik vannacht had verzonnen. Ik was hier met vakantie terug uit Canada waar ik naartoe was geëmigreerd en zocht mijn oude vriendin Inge Hogenhuis. Een kennis had me verteld dat zij een kantoor had in de Bankastraat op nummer 120 maar toen ik daar langs was gegaan, bleek dat leeg en te huur. Zou de juffrouw zo vriendelijk kunnen zijn me te informeren waar ik Inge Hogenhuis kon bereiken?

Het duurde nog geen minuut voor ze antwoordde dat die naam onbekend was en dat het kantoorpand eigendom was van de makelaardij zelf.

Ik hing op. Het had er alle schijn van dat Inge Hogenhuis of hoe ze dan ook mocht heten elk spoor uitwiste dat naar haar kon leiden! Waarom?

Ik was er wel zeker van dat ze bij Madame Zarathoestra had gewerkt en dat ik haar daar van kende. Dan had ze mij mogelijk ook herkend ook al had ik toen nog geen veertig kilo gewogen en inmiddels het dubbele. Wilde ze niet aan dat dubieuze verleden worden herinnerd? Was ze misschien met een of andere hotemetoot getrouwd die er geen idee van had dat ze ooit achter het raam had gezeten? Maar dan nog. Waarom een vent op me afgestuurd die de boel kort en klein had geslagen? Een dreigbrief? “Stop ermee als uw leven u lief is”. Het klonk belachelijk maar dat was het natuurlijk niet. Ze had foto’s van zichzelf laten vernietigen en Robbie gevraagd om ze te retourneren. De blonde knaap had ook mijn notitie met het telefoonnummer waaronder Bosch & Duin haar boekte, gepikt of weggegooid maar dat wist ik uit mijn hoofd. Ik draaide het al, 333512 toen Klint naar me toekwam.

“Hee Lex. Waarom vroeg je mij indertijd naar die Zwarte Molly?”

“Wat? Waarom wil je dat weten?”

Hij grijnsde onnozel. Omdat ik net een kop koffie bij Tante Annie dronk. Ze zei dat er een rechercheur langs was geweest met een foto van die Molly toen ze nog in de Doubletstraat werkte”.

Ross

voor de oorlog gesympathiseerd had met Mussert, maar zo kon je je ook afvragen waarom we een premier als De Quay hadden die met de Moffen had samengewerkt.

Kende Gualthérie Luns zo goed? “Je weet dat ik mijn uiterste best doe, Joseph”.

Waarvoor?

Ik schudde mijn hoofd en liep de hal in. Wat kon mij het ook schelen. Ik was fotograaf, geen journalist en ik had wel wat anders aan mijn hoofd.

Ik duwde de draaideur open en liep naar mijn Heinkel. Het was bijna elf uur. Ik had weliswaar geen afspraken maar wie weet was er inmiddels wat op de krant voor morgen. Een kwartiertje later zette ik er de scooter neer en liep naar de redactie waar het ondanks de zomer de gebruikelijke heksenketel was. Met name op Binnenland ratelden de toetsen vanwege het aftreden van VVD-minister Sydney van den Bergh wegens een relatie met een getrouwde vrouw. Iemand wist zeker dat dat allang binnenskamers bekend was en dat Van den Bergh een lastpost was die afgebrand moest worden maar ja, wat wil je met een hoofdredacteur die staat te popelen om bij de volgende verkiezingen voor die VVD te worden gekozen?

“Facts are sacred” , zeggen ze wel eens in de journalistiek, “Comment is free”. Bij ons is het vaak omgekeerd.

door

Wordt vervolgd.

Joke Kor ving

De kunst van het whisky proeven

Waar gaat het om bij een whiskyproeverij?

“Kleur, geur, aroma”, antwoordt Aad van Zuylen. “Kijken, ruiken, proeven”, verduidelijkt zijn vrouw Anneke. En beiden: “Je kijkt naar de kleur, dan ruik je aan de whisky en vervolgens ga je proeven. Daarna ontstaan er discussies”. Er is meer dat telt.

Want: “Je ontmoet mensen met dezelfde interesse en je proeft dingen die je niet zo snel zult kopen”.

Liefhebbers en kenners van whisky uit onder meer Frankrijk, België, Zwitserland en Nederland waren afgelopen zondag bijeen voor een proeverij in de Loosduinse Abdijkerk, het oudste gebouw van Den Haag. Wat het internationale gezelschap te proeven kreeg omschrijft slijter/wijnhandelaar Van Zuylen als ‘de top van de top’.

Om er enkele te noemen uit de dertig flessen die op tafel kwamen: een North Port 1980 van 24 jaar oud, Clynish 1983 van 23 jaar oud en een Strathclyde grain whisky uit 1965. De bijeenkomst werd gehouden op initiatief van Aad van Zuylen. Hij deed dit in samenwerking met Jean-Marie Putz, een expert op het gebied van whisky die een Engels- en Franstalige website heeft: www.whisky-distilleries.info/ Jean-Marie proeft whisky’s en vertelt op zijn site wat hij ervan vindt. Zogeheten forumleden reageren, waarna meestal een discussie volgt. Dertig van deze forumleden waren afgelopen zondag aanwezig in de Abdijkerk.

Van Zuylen heeft vanaf 2002 een website. Aad van Zuylen ontving liefhebbers en kenners. Foto: Creative Images Eigenhandig opgezet. “Dat is een enorme klus geweest”, verzucht hij. De inspanningen wa- een driedaags verblijf in Schotland. Dit vanwege voor dit vak kozen. In 1968 namen ze de zaak over ren niet voor niets. Sindsdien stromen de bestellin- motivatie, succes en creativiteit bij de verkoop van van slijter Zandvliet, gevestigd aan de Wilhelminagen binnen, ook vanuit het buitenland. Bovendien hun malts. straat in Loosduinen. Aad van Zuylen was daar eerwordt hij voor zijn inzet onderscheiden. Op 1 okto- Anneke en Aad van Zuylen zijn, zoals ze lachend der als zaterdaghulp begonnen. In 1969 verhuisden ber krijgt hij in Katwijk door de Scotch Single Malt vertellen, ‘met de fles grootgebracht’. Anneke: ze naar de Loosduinse Hoofdstraat. Ze verkochten Whisky Society een award uitgereikt. En Diageo, “Onze ouders hadden allebei een slijterij in Delft. aanvankelijk het gebruikelijke assortiment, tot ze een van de grootste eigenaren van whisky distil- Dat wisten we niet van elkaar toen we verkering zich – als eersten in Den Haag – gingen specialiseleerderijen, nodigde hem en zijn vrouw uit voor kregen”. Het was bijna vanzelfsprekend dat ook zij ren in Belgisch bier. “Toen de supermarkten ermee

begonnen hebben wij dat weer losgelaten”, zegt Van Zuylen. Hij was wel de markt vooruit. “Ach, ik zeg altijd dat je een beetje geluk moet hebben”, klinkt het bescheiden.

Vijf jaar geleden besloot het echtpaar de huisstijl te veranderen.

‘Van Zuylen voor een goed glas’, bedacht grafisch ontwerper en reclameman Jos van den Bergh als leuze. Zijn bureau verwerkte de slogan onder meer in het logo. Van den Bergh, tevens beeldend kunstenaar, adviseerde ook een website te nemen. “Voor ons is vanaf dat moment een wereld opengegaan”, zegt Van Zuylen die tegen de duizend verschillende whisky’s in huis heeft.

Want whisky is ‘in’. Behalve een grote groep verzamelaars zijn er ook mensen die whisky als een belegging zien. Aad: “Port Ellen bijvoorbeeld is een verzamelobject. Zeven jaar geleden heb ik een fles voor 70 gulden verkocht. Diezelfde fles brengt nu op een veiling 450 euro op. Je hebt een heleboel aparte whisky’s. De inhoud van een fust is gemiddeld 225 flessen.

Maar een whisky die op een eiken fust 25 tot 40 jaar heeft gerijpt, is heel bijzonder. Bij het bottelen heb je – door de verdamping – in plaats van 225, soms 140 flessen”.

En even later: “Maar de grootste groep klanten zijn mensen die met allerlei soorten whisky’s willen kennis maken en er vooral van willen genieten. Er bestaan tegenwoordig ook veel whiskyclubs”.

Sinds de website krijgt het echtpaar Van Zuylen geregeld buitenlanders in de zaak, onder wie Belgen, Duitsers en Fransen. “Wij sturen ze altijd door naar Kijkduin. Dan doen we ook met mensen die bijvoorbeeld uit Almelo komen. Van de meesten krijgen we een e-mail terug, waarin ze schrijven dat het zo gezellig was op Kijkduin”. www.whiskyvanzuylen.nl

Actueel

Vrijdag 7 september 2007

Organisatie ADO compleet op de schop door

Coos Versteeg

De organisatie van voetbalclub ADO Den Haag gaat flink op de schop. Vorig week stapte algemeen directeur Piet van der Pol op, slechts acht maanden na zijn benoeming, deze week is voormalig Hommerson-baas John Arzbach (54) voor een half jaar tot interim-directeur benoemd.

Binnen enkele weken zal ook de (nagenoeg) complete Raad van Commissarissen onder leiding van Ruurd de Boer het veld ruimen.

Voor het gedegradeerde ADO Den Haag breekt in het nieuwe stadion een nieuwe fase aan. Niet alleen de samenstelling van het elftal is onder de nieuwe trainer Wiljan Vloet ingrijpend veranderd, ook de organisatie op kantoor moet er nu aan geloven. Voor een deel komt dat door toevallige factoren, maar voor een deel ook door slechte werkverhoudingen en persoonlijke botsingen. In nauwelijks een jaar tijd vertrokken binnen de zakelijke poot van het bedrijf onder andere algemeen-directeur Robert Langenbach, stadiondirecteur Maurice Westerwoudt en de nog maar een half jaar eerder benoemde commercieel-directeur André Brandt. Van der Pol hield het vorige week voor gezien, toen hem – los van zijn problemen met supporters – bleek dat er nog maar weinig draagvlak meer voor zijn positie bestond binnen de organisatie. Een aantal stafmedewerkers dreigde zelfs het vertrouwen in hem op te zeggen.

John Arzbach, interim-directeur bij ADO Den Haag. Foto Creative Images Er is al lange tijd veel te doen over de organisatie van ADO. De Raad van Commissarissen (in feite adviesorgaan en toezichthouder) kreeg onder Ruurd de Boer steeds meer zeggenschap in de dagelijkse leiding. Zowel voorzitter De Boer als vice-voorzitter John van Ringelenstein hadden er soms een complete dagtaak aan. Oud-marineman De Boer, eertijds bestuurder bij de tennisbond, is in het seizoen 2000/2001 bij ADO gehaald om bij de steeds verder afglijdende club orde op zaken te stellen. Hij genoot daarbij de onvoorwaardelijke steun van burgemeester Deetman. Bij de openingsmanifestatie stonden ze dan ook zij aan zij op het veld om ook gezamenlijk door de harde kern van midden-Noord te worden uitgejoeld en uitgefloten. Van Ringelenstein, niet al-

leen actief als commissaris en voorzitter van de vereniging, maar aanvankelijk ook als aandeelhouder en vervolgens binnen de Stichting Stadion Ontwikkeling, nam zomer 2006 tijdelijk de directie waar na het vertrek van Langenbach. Al met al was voor steeds minder mensen duidelijk wie het nu eigenlijk op welke punten in het bedrijf voor het zeggen had en wie welke pet op had. Zeker binnen de chaos die verhuizing naar een nieuw stadion, degradatie en supportersproblemen met zich meebracht.

De afgelopen weken is achter de schermen hard gewerkt om ADO een nieuwe, maar bovenal heldere en werkbare organisatievorm te geven. Daarin past ook een meer op de achtergrond functionerende Raad van Commissarissen. Het aantal van negen commissarissen zal bovendien worden teruggebracht tot maximaal vijf, inclusief de commissaris die door de vereniging wordt afgevaardigd. Voor het voorzitterschap doet onder meer de naam van Pierre Heijnen, oud-wethouder van onderwijs in Den Haag en thans PvdA-kamerlid, de ronde.

De nieuwe algemeen directeur John Arzbach is afgelopen woensdag meteen begonnen als interim-manager. Zijn aanstelling geldt voor de duur van zes maanden. Mocht hij het goed doen, dan kan hij alsnog voor onbepaalde tijd worden aangesteld. Arzbach is een goede bekende in ADO-kringen. Hij is al twee jaar voorzitter van de businessclub, maakte eerder deel uit van de ledenraad en was tot eind

vorig jaar directeur van Hommerson Casino’s, de exploitant van gokautomatenhallen die enige tijd hoofdsponsor van ADO was.

Arzbach heeft een opmerkelijke loopbaan achter de rug. Hij was zeven jaar werkzaam in de psychiatrie, vervolgens een jaar in de horeca en daarna veertien jaar in de verslavingszorg. Die baan bracht hem in contact met Hommerson op het gebied van gokverslaving. Uiteindelijk zou hij er als directeur in dienst treden en zestien jaar blijven, totdat hij vorig jaar onverwacht aan de kant werd gezet.

Sindsdien verrichte Arzbach hier en daar advieswerk.

“Wat de rode draad in die diverse banen en nu het werk bij ADO is? Imago!

In alle gevallen gaat het erom hoe je een bedrijf positioneert”, meent Arzbach.

“In de psychiatrie kreeg ik te horen ‘dat al die mensen gek zijn’, bij de verslaafden heette het ‘dat die lui maar moesten doen wat ze zelf wilden, maar het liefst op een eiland zodat ze je radio niet uit je auto konden jatten’. Gokken is natuurlijk helemaal erg, een soort geldpikkerij en ‘bij ADO is altijd wat aan de hand’. Dat is de rode draad. Ik wil graag bijdragen aan maatschappelijke acceptatie, inbedding in de samenleving”. John Arzbach realiseert zich dat het afbrandrisico groot is. “Het is geen geringe klus. Maar het enthousiasme bij het team is zeer groot.

Ik hoef het niet alleen te doen. Succes in een organisatie komt altijd op teamwork neer”.

Stadsmanege weer het paradepaardje van Den Haag vijf paarden gaan huren. Verder stond het leeg. Er waren geen paarden, er werd niks meer met de manege gedaan. Doodzonde vond ik het, daarom het ik het geprobeerd op te knappen en ging ik me fulltime bezig houden met de manege”.

De manege heeft, met de Hoge Raad als buur, een prominente plaats in hartje centrum. Toch zat de Stadsrijschool vaak in een verdomhoekje. “Het is dure grond die natuurlijk veel oplevert als je er bijvoorbeeld huizen van maakt. Er zijn in het verleden genoeg partijen geweest die een stukje van de grond eraf wilden snoepen”.

Vervolg voorpagina Het dak ligt er alleen nog maar voor de sier en het hout rot weg. De oudste burgermanege van Nederland is in slechte staat. Directeur Joop Bönnen doet er alles aan om van het pand weer een paradepaardje voor Den Haag te maken. “Allerlei partijen wilden een stukje van de manege ‘afsnoepen’, maar dat laat ik niet gebeuren”.

Wanneer je de kantine van de manege betreedt, lijkt de manege verre van verwaarloosd. Met paardenprenten aan de muur, een bar en uitzicht op de bak waar de paarden rennen, ziet het er sfeervol uit. “We hebben het pas opgeknapt”, vertelt Bönnen. “Het verlaagde plafond is eruit gesloopt en alles opnieuw geverfd”. Helaas kan Bönnen niet alles zelf aanpakken. Wanneer hij naar de stallen in het koetshuis loopt, is het verval zichtbaar. Naast een paard groeit een plant uit het dak. Muren die begin dit jaar zijn geverfd, zitten onder de schimmel. “Het is zo verpauperd dat sommige dingen niet eens meer te maken zijn. De daken en goten zijn verrot en omdat het lekt, verrot de rest ook”.

Het monumentale pand biedt ruimte aan 22 paarden en bestaat naast de stallen uit een kantoorgebouw met beheerderwoning en een manege. De rijschool dankt haar naamsbekendheid met name aan ‘paardenjuffrouw Tack’, wiens invloed tot ver in de paardenwereld reikte. Ook trainde hier de ruiter Pahud die in de jaren dertig vier keer medailles behaalde op de Olympische Spelen. “Maar toen juffrouw Tack oud was, kon ze het pand niet meer de aandacht geven die het nodig had. Ik ben in 1990 boxen voor mijn

Uitbreiding

Een deel van de binnenmanege is in 1904 gesloopt en er waren ook plannen om een nieuw stadhuis te bouwen waarbij de manege zou sneuvelen. Toch heeft de manege altijd op miraculeuze wijze de dans ontsprongen tijdens de bouwplannen van de gemeente. “En misschien komt er nu zelfs een stuk bij.” Bönnen laat weten dat hij in gesprek is met het Edith Stein College aan het Louis Couperusplein om op een gedeelte van de grond een buitenruimte voor de paarden te maken. “Het is de oudste manege van Nederland, die moeten we niet verstoppen. Nu we meedoen met het televisieprogramma krijgt de manege eindelijk de aandacht die het verdient. En als het niet lukt om te winnen, moet het toch een aantal subsidies en giften opleveren”.

BankGiro Loterij Restauratie 12 september om 21.30 uur op Nederland 2 Stemmen kan dan door te bellen op 09098880 en kies ‘manege’ of sms ‘manege’ naar 7227

3

Onderzoek naar luchtkwaliteit Laan Copes van Cattenburch

De gemeente Den Haag stelt een extra onderzoek in naar de luchtkwaliteit aan de Laan Copes van Cattenburch.

Aanleiding voor het onderzoek zijn de resultaten van metingen van het stikstofdioxidegehalte (NO2) in de straat. In de eerste vier maanden van dit jaar vertoonden deze metingen opvallend hoge waarden. De gemeente wil met het onderzoek achterhalen of de luchtkwaliteit aan de Laan Copes van Cattenburch daadwerkelijk verslechterd is of dat er iets met de metingen is misgegaan. Naar verwachting zijn de resultaten in februari 2008 bekend.

Nieuwe Stad Prijs zoekt adviseurs

Zo’n dertig stadgenoten moeten de jury advies geven over de Nieuwe Stad Prijs 2007. Wie in Den Haag woont, zich betrokken voelt bij de ontwikkeling van de stad en graag een keer zijn mening geeft over de gerealiseerde projecten kan zich tot 13 oktober aanmelden voor de adviesgroep.

“Ik vind het belangrijk dat de jury die mening betrekt bij het kiezen van de winnaar van de Nieuwe Stad Prijs. Ik hoop dat veel mensen zich aanmelden”, aldus wethouder Marnix Norder (Bouwen en Wonen) en voorzitter van de jury. Belangstellenden kunnen zich opgeven voor 13 oktober via een e-mail aan Githa Mourits: g.mourits@dso.denhaag.nl of telefonisch via: 070-3534158. De juryleden en de adviseurs bezoeken op zaterdag 3 november de genomineerde projecten.

Kinderboekhandel bestaat twintig jaar

Kinderboekhandel Alice in Wonderland aan de Piet Heinstraat viert woensdag 12 september haar twintigjarig bestaan.

Marly van Otterloo, bekend van de succesvolle boeken over Job, leest voor uit haar boeken Beetje bang, Beetje blij, Beetje boos, waarin boze, blije en bange kinderen van alles beleven. Daarna kunnen kinderen met zangeres Nicky Lamfers liedjes zingen. Het jubileumfeest begint om 14:30 uur en is voor kinderen van 4 tot 7 jaar. Aanmelden kan via: aliceinw@ xs4all.nl of op tel. 070-3106992.

‘Ooievaart’ met Annejet van der Zijl

Tijdens de landelijke ‘Dag van het Schrijven’ op 16 september organiseren het Genootschap Pomona en Huis van Gedichten een literaire rondvaart in Den Haag met prozaschrijfster Annejet van der Zijl, bekend van de bestseller ‘Sonny Boy’, het romantische verhaal van de liefde tussen een Haagse en een Surinamer aan het begin van de 20ste eeuw.

Ook varen dichter Maurice Buehler en debuterend dichter Esther Didden met de rondvaart mee. Schrijfdocenten en dichters Will van Sebille en Trees Steeghs begeleiden de tocht. De ‘ooievaart’ is inclusief een Surinaamse lunch op de boot en duurt van 12.30 uur tot 14.30 uur. Het kost 19,50 euro. Voor meer informatie: 06 54945073.

Staedion kleurt mee met klanten door

Elske Koopman

De Haagse woningcorporatie Staedion wil dat de medewerkers meekleuren met het klantenbestand. Nu is elf procent van het personeel allochtoon. De corporatie wil dat komend jaar de helft van de nieuwe medewerkers van verschillende afkomst is. Daarvoor is het project ‘Staedion in kleur’ gelanceerd. Er zijn al Kamervragen over gesteld.

De specifieke benadering van allochtonen om bij het bedrijf te komen werken, riekt naar discriminatie. De Partij voor de Vrijheid heeft al vragen gesteld aan minister Ella Vogelaar (Wonen, Wijken en Integratie) en wil dat zij de corporatie stopt. “Het is geen discriminatie”, zegt Lisette Wetters, woordvoerder van Staedion. “We zijn dit project gestart om een oproep te doen aan vooral allochtone mensen om te reageren op onze vacatures. Staedion hecht niet aan leeftijd, sekse, kleur, geloofsovertuiging, culturele achtergrond of geaardheid, maar wel aan kwaliteit en talent.”

Zij wil verder niet reageren op de Kamervragen, omdat ze die niet kent.

Mensen van allochtone afkomst reageren volgens haar veel minder op de vacatures. “Het is moeilijk te zeggen waarom dat zo is. Waarschijnlijk is de corporatiesector niet zo bekend bij die mensen. We hebben wel leuke functies voor iedereen: van timmerman tot adviseur. Er is gewoon veel te doen”, zegt Wetters. Onder de klanten zijn ook veel verschillende nationaliteiten. De corporatie werkt daarom ook aan het vergroten van kennis van en begrip voor andere culturen onder de medewerkers, zodat de omgang met de huurders verbetert. Staedion laat hen kennismaken met gerechten uit alle werelddelen of door rondleidingen langs moskeeën, de hammam, de Haagse Markt en een Hindoetempel.

Staedion gaat volgens Wetters niet actief mensen van een specifieke afkomst benaderen: “Iedereen mag reageren op onze vacatures.” Het project ‘Staedion in kleur’ is deze week van start gegaan met een lunch met gerechten van de hele wereld.

0017_bon_rechts_def.indd 1

28-08-2007 17:35:23

DHC 17 0017_p4_Paagman_adv.indd 2

28-08-2007 18:33:20

Varia

Vrijdag 7 september 2007

Natuurlijk is Den Haag de stad waar de regering zetelt en de koningin resideert, maar het is ook de spirituele hoofdstad van Nederland. De Indiëgangers brachten niet alleen Gado Gado mee van de Gordel van Smaragd, maar ook het geloof in geesten en bovennatuurlijke krachten. De Haagse auteur Louis Couperus schreef erover in zijn boek ‘De Stille Kracht’. Vandaar deze gelijknamige zomerserie over spiritualiteit in Den Haag. In deze slotaflevering: Tess’s Spiritual Stuff.

Hypermoderne paragnoste met oude ziel

Door Floor de Booys Voor deze laatste aflevering bezoek ik paragnoste Tess. In haar praktijk Spiritual Stuff vermengt ze oude Indiaanse tradities moeiteloos met hypermoderne apparatuur. De combinatie van oud en nieuw komt ook terug in de locaties waar ze behandelt: ze heeft een praktijk aan huis in de Vinexwijk Leidschenveen én aan de Mauritskade.

Op haar site heb ik gezien dat ze aura’s kan lezen en deze zo nodig schoonmaakt.

Een lekker fris aura lijkt me wel wat, dus maak ik een afspraak. De praktijk in Leidschenveen is ruim en licht. Voor de ramen hangen Indiaanse dromenvangers en barokke schilderijen van engelen sieren de muren. Tess is een hypermoderne paragnoste. Ze heeft een eigen spirituele, telefonische hulplijn die dag en nacht bereikbaar is, heeft een sms-dienst en geeft ook consulten via de webcam. “Veel mensen denken bij webcam meteen aan seks.

Maar het medium is voor mijn spirituele werk ook heel handig, bijvoorbeeld voor mensen die vaak in het buitenland zijn. Ik heb aardig wat zakenmensen onder mijn vaste klanten”. Tijdens mijn bezoek geven haar computer en telefoon regelmatig piepjes en bliepjes. Het is druk. Sinds Tess het afgelopen jaar diverse keren op radio en televisie is geweest, weten steeds meer mensen haar te vinden. Zo ook een politicus van een bekende partij die tijdens de laatste verkiezingscampagne bij Tess om advies kwam vragen. Helaas wil ze naam en rugnummer niet geven. Privacy is belangrijk in haar tak van sport.

Carel ter Linden opent Tso’arcentrum Carel ter Linden, voormalig predikant van de Kloosterkerk, verricht 7 september in Leidschendam de opening van het Tso’arcentrum in de voormalige Joseph Opifexkerk. De hele maand organiseert Tso’ar een feestelijk programma vol activiteiten, met daarin ook een lezing van Ter Linden over de bijbelse beeldtaal.

Tso’ar is opgericht op initiatief van de katholieke parochies in LeidschendamVoorburg en biedt nieuwe vormen voor geloven, verdieping en bezinning. De voormalige Opifexkerk is er compleet voor verbouwd door architect Charles van Marrelo.

Ter Linden is enthousiast over het initiatief: “Tso’ar is met andere dan de traditionele vormen bezig met de bijbel: met nieuwe soorten vieringen, ook voor kinderen, die ingaan op de betekenis van de verhalen, gesprekskringen en met veel ruimte voor beeldende kunst, poëzie en muziek. Ik ken geen vergelijkbare initiatieven. Het is iets nieuws dat echt wat toe kan voegen”.

In de joods-christelijke traditie vertellen mensen elkaar verhalen vol menselijke ervaringen. Tso’ar zet die verhalende traditie voort. Tso’ar laat de betekenis van de oude verhalen zien. Zodat mensen zichzelf herkennen en er levenskracht uit halen. Daarnaast organiseert Tso’ar bijeenkomsten voor groepen mensen die willen praten over bepaalde thema’s. Om levensvragen te delen, omdat ze in dezelfde levensfase zitten of op een andere manier lotgenoten zijn. Er zijn ook cursussen, lezingen, films en een boekwinkel. Een belangrijke plaats ruimt Tso’ar in voor kunst. Wat verhalen in woorden uitdrukken, laat kunst in beelden zien. Op 13 september houdt Ter Linden bij Tso’ar een lezing over de bijbelse beeldtaal en hoe die te begrijpen. Hij: “Mijn leven lang heb ik gemerkt dat mensen zitten met de vraag: ‘God, dat is toch niet iemand die boven in de hemel zit? Maar ik heb dat wel altijd zo geleerd’. Daarom dacht ik: met die beeldende taal van de bijbel moet ik iets doen. Carel ter Linden voelt de behoefte om een tolk te zijn tussen het denken van mensen van nu en de bijbelse verhalen. Hij kent een man die elke zondag met zijn vrouw naar de Kloosterkerk komt, terwijl hijzelf niet gelooft. “Die man zegt: ‘Ik wil wel een zin aan mijn leven geven.

En die oude verhalen zijn zo vol wijsheid.

Die inspireren mij buitengewoon’. Ik denk dat er heel wat mensen op die manier geboeid worden door de bijbel. Mijn oudste dochter, die een paar jaar theologie heeft gestudeerd, zegt precies hetzelfde als deze meneer”.

Liefde

Buitenbeentje

De in Den Haag geboren en getogen Tess Kuling kwam veertig jaar geleden met ‘de helm op’ ter wereld. Dat houdt in dat er een extra vlies op het hoofdje van de pasgeborene zit. Aan kinderen die zo worden geboren, worden al sinds mensenheugenis bijzondere gaven toegedicht. “Als kind voorvoelde ik veel.

Ik zag dingen voor me voordat ze werkelijk gebeurden. Ik was een beetje een buitenbeentje. Ik speelde als meisje niet met Barbies, maar legde een stenenverzameling aan”. Toen Tess in de puberteit kwam, wilde ze maar één ding: gewoon zijn. Tess bleef zichzelf ontkennen totdat ze 27 jaar was. “Ik had inmiddels diverse banen gehad, maar niets lukte. Ik zat helemaal niet lekker in mijn vel”. Ze besloot hulp te zoeken en kwam terecht bij paragnost Peter van den Hurk. “Hij heeft me de spiegel voorgehouden, vanaf dat moment ben ik mezelf gaan accepteren”.

In plaats van haar gaven te onderdrukken, volgde ze allerlei cursussen om ze juist te ontwikkelen. Eerst oefende ze op vrienden en kennissen, daarna had ze een tafeltje op de Paranormaal beurs. “Je komt er het beste achter hoe krachtig je bent, als je totaal onbekende mensen behandelt”. Drie jaar geleden volgde Tess een seminar van het bekende tv-medium Char. “We deden een reading en healing en toen Char me aan het werk zag, zei ze: Wauw, you’re strong”.

Die sterke geest van Tess zit verpakt in een uiterst fragiel lichaam. Maar haar ogen verraden haar mentale kracht. Ze doet ze dicht als ze mijn aura gaat lezen.

Het aura is een energieveld dat ieder mens omhult. Het verandert steeds. “Het aura is net een kameleon. Het wisselt mee met je gemoedstoestand. Als je verliefd

5

Met consulten via webcam en een sms-dienst is Tess Kuling een moderne paragnoste. Foto: Mylène Siegers bent heb je een ander aura dan wanneer je boos bent of depressief”. De kleuren waaruit het aura is opgebouwd, corresponderen met chackra’s en die weer met organen. “Ik ben natuurlijk geen dokter, maar ik heb al heel vaak mensen met onverklaarbare klachten op het goede spoor gezet. Bijvoorbeeld een meisje dat Tess opzocht met vage buikklachten. “Daar liep ze al jaren mee rond, maar geen arts wist wat het was”. Tess zag dat oranje in het aura van dat meisje heel dominant aanwezig was. “Oranje correspondeert met het tweede chackra en dat duidt op een blokkade in het voortplantingsorgaan. In dit geval was het een verkleving in de eierstokken. “Geen wonder dat ze regelmatig last had van buikkrampen”.

Mijn aura is volgens Tess mooi gaaf en gesloten. “Jouw uitstraling is zelfverzekerd, je komt op mensen over als een stevige persoonlijkheid”. Dat is mooi meegenomen, maar betekent nog niet dat alles helemaal in evenwicht is. Mijn zelfverzekerdheid is natuurlijk deels een façade. De kleuren groen en blauw zijn opvallend aanwezig in mijn aura. Dat duidt op veel activiteit in mijn hart- en keelchackra. “Daar zit een stuk onverwerkte emotie, of eigenlijk meer frustratie. Je voelt je niet gehoord, onbegrepen”. Daar moet ik even over nadenken. Over het algemeen kan ik behoorlijk goed over het

voetlicht brengen wat ik wil. Mijn aura hoeft niet te worden schoongemaakt.

Jammer, maar eigenlijk dus een heel goed teken. Dat schoonmaken doet Tess niet met allesreiniger, maar met gedroogde witte en blauwe salie volgens een eeuwenoude sjamanistische traditie. “Salie heeft een reinigende werking. De salie die ik gebruik, is verbouwd op heilige grond door Hopi Indianen uit Amerika”.

Ze brandt de salie op een kooltje. “Dat geeft een enorme rookontwikkeling. De rook sla ik dan met een bosje veren door het aura heen”. De veren die ze daarvoor gebruikt heeft Tess zelf gevonden. Onder begeleiding van een sjamaan maakte Tess ook een trommel waarmee ze de kwade geesten verjaagt die het aura verstoren.

Het hele ritueel moet er indrukwekkend uitzien.

Ve r z a m e l n a a m

Paragnost is overigens een verzamelnaam voor allerlei gaven die met helderziendheid en heldervoelendheid te maken hebben. Tess is erg veelzijdig, ze doet bijvoorbeeld ook aan psychometrie.

Aan de hand van veel gedragen voorwerpen, zoals een ring of een horloge, kan zij dingen vertellen over iemands persoonlijkheid. Ik heb vlak voor vertrek het horloge van mijn man van zijn pols gehaald. Dat ging met enig protest ge-

paard want hij moet eigenlijk weinig hebben van zweverig gedoe. Tess neemt het horloge in haar handen en sluit wederom haar mooie ogen om zich te concentreren. “Heeft deze man vaak hoofdpijn? Ik voel enorme steken. Zou het zelfs kunnen dat hij is overleden ten gevolge van een hersentumor?” Ik schrik me wild, dit is niet leuk om te horen over mijn man.

Maar gelukkig bedenk ik me vrij snel dat het horloge tweedehands is. Hopelijk slaat dit verhaal op de vorige eigenaar.

“De energie van die persoon zit nog aan dit horloge, dat verstoort het beeld”. Ik geef Tess mijn eigen horloge, dat is nooit door iemand anders gedragen. “Je krijgt het druk, er komt veel werk naar je toe”, zegt Tess. “En de keuze die je hebt gemaakt gaat heel goed voor je uitpakken”, voegt ze er aan toe. Dat is natuurlijk goed nieuws, maar wel wonderlijk want ik heb haar niet verteld dat ik net als freelance journalist ben begonnen. Ook zegt Tess dat deze serie niet voor niets op mijn pad is gekomen. “Je bent je eigen spiritualiteit aan het ontwikkelen. Je moet veel meer af durven gaan op je intuïtie, niet altijd alles willen rationaliseren”.

Tess Kuling, Spiritual Stuff Telefonische hulplijn: 0900 – 455 64 55 (80 cent per minuut). Mobiel: 06 492 76 564. www.tesskuling.tk of tkuling@casema.nl

“Ik moet eerlijk zeggen dat ik steeds meer in hun richting opschuif. Ik laat die vraag naar de oorsprong van de wereld en van het leven maar liggen. De enige oplossing waardoor wij de kwestie van het geloof weer bespreekbaar zouden kunnen maken, is dat wij het woordje God gebruiken om daarmee het geheim van het leven aan te duiden. Dat geheim – dat voelt ieder mens – moet er zijn. De vraag is dan, wat is die diepste kern van het bestaan? Waardoor leven wij, wat draagt ons? Dan denk ik dat liefde dat is, recht, barmhartigheid, woede over onrecht, daden van bevrijding en vergeving. Als je mij een viltstift gaf en een groot vel papier en ik zou moeten invullen wat of wie God is, dan zou ik zulke woorden opschrijven”.

“De uitspraken van Jezus zijn ongetwijfeld historisch. Maar daaromhéén zijn er verhalen ontstaan die zo niet gebeurd zijn, maar die het plaatje zijn bij de woorden van Jezus. Lopen over de zee, veranderen van water in wijn, opstanding, hemelvaart, dat is geheimtaal die eerst ontcijferd moet worden, wil ze haar betekenis prijs geven.

De verhalen zijn op een beeldende manier waar. Zij vormen een kostbare schat aan levenservaring. Het zijn in mijn ogen de sterkste teksten ter wereld. Ik juich het dan ook toe dat Tso’ar die oude wijsheid ter sprake wil brengen op een eigentijdse manier”.

Meer informatie: Tso’ar, Burg. Sweenslaan 5, 2262 BN Leidschendam. Tel. 070 - 327 45 11 www.tsoar.nl (vanaf 7 september).

Carel ter Linden. Foto: Ingrid Putker

6

Interview

Vrijdag 7 september 2007

Peter Beets: ‘Jazz is toch de

Op het Pure Jazz Fest is hij de pianist in de Trumpet Summit op 8 september.

Van de ‘wonderboy’ die op z’n zeventiende al de Pall Mall Swing Award won, inmiddels uitgegroeid tot een muzikant van internationale klasse: drie trio-cd’s die in New York werden opgenomen, vaste pianist van Rita Reys én van het Jazz Orchestra of the Concertgebouw, gespeeld voor een uitverkocht Lincoln Center in New York, en net terug van een optreden in Roemenië.

Een genieter: “Dat wordt een spektakel zaterdag met drie trompetten. En dan die drummer, Ralph Peterson. Ik heb al ’ns met hem gespeeld. Als hij z’n brushes gebruikt, klinktie net als Art Blakey”.

door

Bert Jansma

Tussen de opvallend veel goede jazzpianisten die Nederland rijk is, heeft Peter Beets een aparte plaats. Een pianist met nog altijd een jongensachtige uitstraling, met een techniek die – volgens het Engelse blad Cadence – ‘die van de vintage Peterson evenaart’, een muzikant die zich heel bewust is van het publiek dat hij moet en zal winnen. En het publiek ís gek met hem. Hij ging in Nederland de theaters langs met twee eigen programma’s, ‘Van Bach tot blues’ en ‘Chopin meets the

blues’. Waarin hij de stukken aan elkaar praatte, alsof hij samen met een volle zaal in de huiskamer zat. Van de hak op de tak, muzikale en persoonlijke informatie door elkaar husselend, met een ontwapenende grijns als hij er niet helemaal uitkwam. Toneelregisseur en schrijver Hans van den Boom (Stella) was er een keer bij: “Niemand moet die jongen gaan verbeteren. Zo moet-ie blijven”.

Peter Beets heeft het zichzelf als opgaaf gesteld. “Zieltjes winnen voor de jazz”,

noemt hij het. “Wanneer je met mensen praat, vinden ze ’t allemaal prachtig: Oscar Peterson, Ray Charles, Louis Armstrong. Maar je hoort geen jazz meer via de media. Jazz komt niet meer bij de man in de straat. Ik wil het publiek het gevoel geven dat het iets mist. Want jazz is toch de ideale muziek. Een balans tussen ritme, harmonie en melodie, waarin ritme groter is dan een derde. Bach, blues en Afrika. Ik ben er heel trots op dat ik voor 650 man speel in de Anton Philipszaal.

Bij de voorpremière van mijn “Porgy & Bess’-programma met Izaline Callister zaten er 1200. Dan denk je: zie je wel, het kán gewoon”.

The Judge

Maar het is allang niet meer alléén Nederland voor Peter Beets. Gerry Teekens van het internationale Criss Cross-label liet hem die drie cd’s opnemen in New York. Met Amerikaanse begeleiders. En de internationale kritieken logen er niet

ideale muziek’ Vroemmm!

om. Peter Beets zelf bracht twee trio cd’s uit, opgenomen in het Concertgebouw, die alleen in Japan werden gedistribueerd. En tijdens zijn laatste optreden met zijn trio in Japan, riep daar iemand uit de zaal ‘The judge, the judge’. Een eigen stuk van Peter Beets dat ook op de plaat stond. “Dat heb ik geschreven toen ik veertien was”, lacht Beets, “prachtig toch”. Zijn naam stond levensgroot op de affiches van het New Yorkse Birdland en het Lincoln Center: ‘Peter Beets, piano sensation from Holland’. Beets speelde er met de zigeuner-ensembles van Fransman Dorado Schmitt en de meer jazzy formatie van de Roemeense violist Florin Nicolescu.

Mooi verhaal, die zigeunercontacten van Peter Beets. Het Rosenberg-trio had hem een keer horen spelen en kwam een whiskey-cola met hem drinken. Resultaat: twee tournees met het trio naar Finland.

Beets nam daarna met het Rijswijkse zigeunerensemble Basily een cd op, Basily stuurde die naar een producer in New York en jawel, ze werden uitgenodigd.

Peter Beets: “Maar toen durfden de Basily’s opeens niet meer. Angst voor ‘theoretische aanslagen’, zoals ze ‘t noemden.

Dus ben ik in m’n eentje gegaan. Met zes lege stoelen naast me in het vliegtuig.

Het resultaat was dat ik een hoge graad van ‘visibility’ had in New York. Ik kon de hele tijd, en met iedereen spelen”.

Zonder

drum

Op zijn binnenkort uit te komen, nieuwe cd slaat Beets een andere weg in. Geen drum meer in het trio, maar bas en gitaar. “Het leek wel of dat zo móest zijn” vertelt hij. “Alle tekens wezen in die richting. Bij Eva Garcia Novoa, een collega pianiste, hoorde ik ‘Easy listening blues’ van het Nat King Cole trio, piano, bas, gitaar. Ik kende het van Oscar Peterson die Cole qua timing en sound letterlijk naspeelde. Kort daarna koop ik een cd van pianist Sir Charles Thompson, ook al

‘Jazz komt niet meer bij de man in de straat.

Ik wil het publiek het gevoel geven dat het iets mist.

Want jazz is toch de ideale muziek’ de helft van de stukken zonder drum. Bij een optreden in De Otter in Loosdrecht met het kwintet van Ruud Jacobs speelden we één stuk zonder drum. De nogal lawaaierige zaal werd veel stiller. Opeens veel meer aandacht. Ruud Jacobs zei: ‘Jij speelt heel anders zonder drum, je wordt veel sterker’. Dus ik dacht: het lijkt wel of onzelieveheer me in deze richting beweegt. In New York heb ik de gitarist Joe Cohn gevonden, de zoon van saxofonist Al Cohn. Niet zo bekend, maar heel goed.

En in Monster bij Max Bolleman heb ik opnames gemaakt met Martijn van Iterson en mijn broer Marius op bas. Lekker,

7

Varia

Vrijdag 7 september 2007

‘Ik ben naar Den Haag gekomen omdat hier de jongens zaten tegen wie ik opkeek’

met zo’n gitaar die schrapt en raspt”.

Op die nieuwe cd speelt Peter Beets ‘standards’ en één eigen blues. “Opgedragen aan Karel Giltay, een ex-Hagenaar, van wie ik in Doetinchem van m’n dertiende tot m’n vijftiende les heb gehad”.

Het gesprek komt op leraren. Belangrijk?

“Ja”, zegt Beets volmondig. “Frans Elsen, hier aan het conservatorium. Die heeft me richtlijnen gegeven, het recht doen aan een compositie, nadenken, analyseren, niet alleen maar dom swingen. Hij heeft zichtbaar kunnen maken hoe bebop in elkaar zit”. Jazz-goeroe Barry Harris, jarenlang gast-docent in Den Haag, ook een belangrijke bron voor Beets. “En meneer Jansonius”, zegt Beets, “van hem heb ik van m’n zevende tot m’n zeventiende les gehad. Geen voordracht, maar puur techniek, vingerzetting. Hij zag dat ik de ‘tools’ zocht voor mijn improvisatie, hij liet me steeds moeilijker hindernissen nemen. Tot hij zei: ‘Ik heb je twee rechterhanden gegeven, nu moet je het zelf maar uitzoeken”.

Zonder

eten naar bed

Uitzoeken begon al vroeg bij de familie Beets in Groenlo. Vader had een grote jazzcollectie op z’n Revox-bandrecorder, moeder speelde piano. De drie zonen Beets zouden allemaal aan muziek gaan doen, Marius op bas, Alexander Beets op saxofoon. “Iedereen thuis moest vanaf z’n zevende dagelijks een half uur klassiek piano spelen, dat hoorde bij je opvoeding. Deed je ’t niet, dan ging je zonder eten naar bed. Na het oefenen mocht je pas voetballen. Op je achtste mocht je een ander instrument kiezen, maar dan ook weer een half uur per dag oefenen. Ik begon met gitaar en piano.

Mijn ouders vonden het allemaal leuk, ze hoorden wel dat we goed waren, maar van muziek je beroep maken, nee. Ik zou economie en rechten gaan studeren, Marius economie en Alexander organisatiewetenschappen. Hij is uiteindelijk Drs. geworden, speelt nog altijd lekker sax, maar heeft een eigen bureau, Maxanter Productions. Marius en ik zijn in de muziek gestrand. Ik heb eerst conservatorium met rechten gecombineerd. Had ik in Den Haag een weekend gespeeld, moest ik maandagochtend in Utrecht weer in de schoolbank zitten. Sááái. Ik heb in die tijd wel een hoop mooie composities tijdens de colleges geschreven. Ik ben naar Den Haag gekomen omdat hier de jongens zaten tegen wie ik opkeek. Frans Elsen, die ik kende van een tv-documentaire, trompettist Jarmo Hoogendijk, pianist Juraj Stanik. Daar had ik respect voor, dat was pas echt niveau. Hier kwam ik mensen tegen met neuzen in dezelfde richting, een fantastische kweekvijver. En een stad vol goeie pianisten: Cees Slinger, Rob van Kreeveld, Rob Agerbeek, Hein van der Gaag”.

Blonde

cowboy

‘Arrivé-in-spé’, luidde een kop in het glossy maandblad Man, toen Peter Beets op z’n zeventiende de Pall Mall Export Swing Award won. Met daaronder: ‘Be-

“Spóór jij wel?” vroeg de boerenzoon aan mij. Hij keek me kritisch aan. Ik had hem openhartig verteld over mijn kleine rode kater Tim die een eigen website heeft, over mijn verlangen een koe te melken en dat als ik een stal met beesten had, ik ieder van hen een naam zou geven en ‘s morgens met ze zou komen knuffelen. De boerenzoon had geen hoge dunk van stadsjuffers met fantasie. Ik wel van boerenzoons.

ter, Best, Beets’. In het kleine Groenlo was Beets toen al jaren een Ster. Van z’n zevende tot en met z’n tiende won hij er het plaatselijke songfestival met liedjes van zijn moeder. In de categorie ‘mannen, met éigen liedjes en eigen begeleiding’.

‘Ik ben een blonde cowboy met een grote, zwarte hoed, en ik rijd met m’n paard door de prairie’, Beets zingt het lachend voor. “Ik heb vijf keer op dat podiumpje gestaan en ik moest elke keer onwijs plassen, zo zenuwachtig was ik. Ik denk dat ik daar m’n plankenkoorts heb overwonnen”. Daarna vormden de broers de Beets Boys en er kwamen steeds meer optredens. In het Concertgebouw, bij Für Elise van Hans Zoet op de zondagochtend. Dertien was Beets toen hij voor het eerst in Pim Jacobs tv-programma Jazz met Jacobs te gast was.

Inmiddels heeft hij de plaats van Pim Jacobs ingenomen in het begeleidingsensemble van Rita Reys. Ze aait hem nog al-

‘Ik heb je twee rechterhanden gegeven, nu moet je het zelf maar uitzoeken’ tijd over z’n kruin bij een optreden en laat het publiek weten dat Peter eigenlijk een betere pianist is dan Pim: ‘mááár, hij moet niet te wild worden’. Ruud Jacobs heeft inmiddels gesuggereerd dat zijn Ruud Jacobs kwintet maar omgedoopt moet worden tot Peter Beets Kwintet: ‘Want jij bent toch de opvolger van Pim’.

“Ik ben nog elke dag 24 uur bezig met het uitzoeken van dingen”, vertelt Beets.

“Proberen te doorgronden waarom musici iets doen”. Tijdens de Haarlemse Jazzdagen kreeg hij carte blanche om een eigen programma samen te stellen. Beets haalde er vier musici voor uit Amerika.

“Nu eens niet de grote namen, niet de Roy Hargroves en de Nicholas Paytons, maar onbekende mensen. Misschien de subtop, maar nog altijd héél goed. Dat is spannend, met nieuwe musici samenspelen, op je hoede zijn. Dat wil ik meer kunnen doen. Ik wil ritmisch beter worden, nog spraakmakender dingen doen.

Zo sterk worden dat niemand er om heen kan”.

De programma-ideëen stapelen zich op voor Beets. Een theatertournee met Louis van Dijk en Jan Vayne. “Ik heb ja gezegd omdat ik daarin weer een ander publiek voor jazz kan winnen”. Er ligt een plan van Bob Hagens Jazz Impuls voor een Oscar Peterson Tribute van Peter Beets.

En tussendoor kan je hem op jamsessies in het centrum van Den Haag tegenkomen. Zoals anderhalve week geleden in Murphy’s Law. Niet aan de piano. Want daar zat Rob van Bavel. Peter Beets bespeelde de drums. En dat kan-ie ook goed. In zijn huis in Rijswijk heeft hij een geluidsdichte kamer laten maken waar hij zonder burengerucht zowel op bas als op drums kan studeren. “Ik speel al zóveel piano. En als ik op elke sessie weer op die pianokruk zit, krijg ik straks niemand meer die 32,50 wil neertellen voor een theaterconcert van mij”.

We waren door een toeval in contact gekomen en doordat ik die dag spraakzaam was, vlotte het gesprek.

Boeren zijn hip. Ze laten zich op hun akkers filmen voor televisieseries en reclamespotjes, zodat iedereen kan zien wat een goudeerlijke, eenvoudige en hartelijke mensen het eigenlijk zijn. Daarom sprak ik zo vrijuit. Als een boerenzoon je niet begrijpt, wie dan nog wel?

Of ik spoorde? Die vraag was me te moeilijk dus zei ik: “En bovendien heb ik altijd al tractor willen rijden”.

Zijn gezicht klaarde op. Dat begreep hij en sterker, hij wist een sleuteltje te hangen dat op een tractor paste en die tractor stond bij een heel groot veld, dat gewoon gemaakt was om een stadsjuffer haar eerste tractorrijles te geven. Wij erheen.

Vilan

Een uur later zat ik in de kleine cabine van een John Deere van 180 pk (“kost zo’n 90.000 euro”). De boerenzoon dicht naast mij. Hij werd zeer gelukkig van alle technische specificaties die hij kon opsommen, tot en met die van de airconditioning toe. Toen duwde ik het gaspedaal in. Vroemmm! De tractor bonkte vooruit. “Soepeler”, commandeerde de boerenzoon. Ik reed een rechte lijn, nam een bocht en toen de boerenzoon iets met een pedaal had gedaan, reed ik opeens achteruit en zette daarna de tractor stil.

“Dat ik dit nog mag meemaken”, zei ik hardop tegen mezelf.

Later liet de boerenzoon me de andere tractoren zien waarvan sommige trekkers waren en legde uit wat ze konden. “Mooi spul”, knikte ik, prijzend in boerentaal. En ik meende het, meteen dromend over tractorraces met prijzen, optreden in televisieseries en kleine kalfjes, verlangend naar die nieuwe toekomst.

Aan het einde van de dag zaten we op een bankje in de zon. We zeiden tegen elkaar dat het leven goed was.

Het was een fijne dag en ik voelde me warempel een beetje gelukkig. Een droom was vervuld. En ik had er zomaar andere voor terug gekregen.

Vilan

van de

Loo

Koppen bij elkaar voor een ‘Huis van de Democratie’ Het actiecomité Historische Vergissing verzet zich niet langer tegen de vestiging van het Nationaal Historisch Museum in Arnhem en zal ook niet proberen de plannen van minister Plaskerk via de Tweede Kamer te dwarsbomen. Maar het comité wil wel dat Den Haag een ‘Huis van de Democratie’ krijgt: een bezoekerscentrum met expositieruimte in de nabijheid van het parlement waar jongeren in aanraking komen met de politiek, met het democratisch stelsel en het debat.

“Dat element zit nu ook in de plannen voor Arnhem en dat is een beetje onzinnig. Politici werken nu eenmaal in Den Haag, dus dan is Arnhem niet echt een logische plek”, zegt Max van Wezel, waarnemend voorzitter van internationaal perscentrum Nieuwspoort en lid van het comité. Van Wezel wijst erop dat de inrichting van het kamergebouw eigenlijk voorzag in een grote openheid voor het publiek. Na de moord op Pim Fortuyn en de levensbedreiging van diverse andere politici zijn er allerhande veiligheidsmaatregelen genomen. Zo moeten complete schoolklassen die het parlement bezoeken nu leerling voor leerling door detectiepoortjes. En dat komt de belangstelling voor politiek onder de jeugd niet ten goede, meent Van Wezel. Hij kijkt met afgunst naar de situatie in bijvoorbeeld Berlijn, waar het publiek vanuit de koepel van de Rijksdag zo naar beneden in de politieke arena kan kijken.

Van Wezel staat daar niet alleen in. Het streven naar een ‘Huis van de Democratie’ wordt ondersteund door vertegenwoordigers van diverse belangrijke instituten, zoals Henk Grootveld (oudadvocaat; voorzitter Nieuwe of Littéraire Sociëteit De Witte), Antoinette Visser (directeur Haags Historisch Museum) en Jouke de Vries (wetenschappelijk directeur Campus Den Haag). Sympathie en ondersteuning krijgt het comité ook van instanties als het Rijksmuseum, het Nationaal Archief, de Koninklijke Bibliotheek en het Instituut voor Publiek en Politiek. Deze clubs hielden zich eerder wat afzijdig, omdat ze zich niet in het openbaar tegen de voornemens van hun eigen minister konden keren. Nu het streven zich puur richt op een ‘Huis voor de Democratie’ ligt dat genuanceerder. Catrien van Herwaarden, oud-raadslid voor D66 is er blij mee. Zij bepleitte het idee al in het kader van het 750-jarig bestaan

van Den Haag, maar in de loop der jaren kreeg het steeds grotere vormen.

Max van Weezel schat de kansen van het comité bij de verwezenlijking van dit idee goed in. “De gemeente Den Haag wil dit heel graag. Die heeft aan Wim van Krimpen, directeur van het gemeentemuseum gevraagd hierover een notie te schrijven.

Minister Guusje ter Horst van binnenlandse zaken is onlangs erg geschrokken van een onderzoek waaruit bleek dat jongeren steeds verder van de politiek komen te staan. Dus wat er nu moet gebeuren is dat alle betrokkenen, de gemeente, binnenlandse zaken, onderwijs etc. de koppen bij elkaar steken”.

Motie

Het actiecomité heeft kort voor de zomervakantie al steun gekregen in de vorm van een motie van CDA-kamerlid Jan Schinkelshoek. In deze aangenomen motie bepaalde de Tweede Kamer dat alle middelbare scholieren tenminste een keer tijdens hun opleiding het parlement bezoeken. Schinkelshoek wil graag meer bezoekers naar de Kamer ‘lokken’.

“Democratie, parlementaire democratie, vergt permanent onderhoud. Je moet steeds uitleggen waar je mee bezig bent, hoe belangrijk het is. Vandaar onze pleidooien om meer bezoekers te verwelkomen, met name jongeren”.

Van Wezel: “Ons visioen voor de toekomst is een groots opgezet ‘Huis van de Democratie’ op de hoek van het Spui en de Kalvermarkt, midden in de Haagse binnenstad en op een steenworp afstand van het parlement – een ontmoetingsplaats voor de Nederlander en zijn democratie”. Op dezelfde plek dus waar de gemeente Den Haag zijn Nationaal Historisch Museum had gedacht. “Burgemeester Deetman is erg voor die locatie, omdat hij denkt dat mogelijke beleggers in die plek het meest zullen zien. Via een tunnel zou dan de toegang tot de publieke tribune van de kamer kunnen worden gerealiseerd. Van Wezel realiseert zich wel dat dit plan veel tijd gaat vragen.

Schinkelshoek zou dan ook het liefst zien dat het eerdere voornemen van het Rijksmuseum om iets dergelijks in de helft van De Witte te realiseren alsnog vorm krijgt.

Voorlopig althans. Het plan Kalvermarkt zal vele jaren vragen. Jan Schinkelshoek: “Er moet echt iets gebeuren. Ik steun dit streven krachtig”.

Koop kaarten en cadeaus van Unicef. www.unicefshop.nl

Wethouder Frits Huffnagel:

‘Hagenaars te bescheiden over hun stad’ Een visitors centre bij het Vredespaleis, het invoeren van een wisseling van de wacht zoals op Buckingham Palace en het organiseren van een centrale introductieperiode voor alle studenten in Den Haag. Het zijn de nieuwste plannen van de enige wethouder van citymarketing die Nederland – en naar eigen zeggen Europa – telt. Frits Huffnagel is druk met zijn marathonrace Den Haag internationaal op de kaart te zetten.

“Over tien jaar moet ons beeldmerk net zo bekend zijn als de swoosh van Nike”. door

Haag moet actief blijven inzetten op de komst van expats. Zij blijven vaak drie tot vijf jaar in de stad. Voor hen is het belangrijk te weten dat er op hun komst is gerekend. Bezoekers aan de stad zijn uit te splitsen in toeristen en congresgangers. Die laatste groep is eigenlijk nog belangrijker. Het aantal internationale congressen in Den Haag neemt toe. Congresgangers overnachten in de stad, eten er, pakken een biertje, gaan er winkelen.

Als ze de stad leuk vinden, dan keren ze er als toerist naar terug. In beide markten zijn we nummer twee van Nederland.

Dat doen we best goed, maar 85 procent is voor Amsterdam, de overige 15 procent is voor de rest van Nederland, waarvan 4 procent voor Den Haag. Dan ben je al snel nummer twee van Nederland”.

Theelepeltje

Maar wat doet het motto voor de toerist?

“Ik heb niet de illusie dat een Amerikaan een vakantiebestemming wil googelen en roept: ‘Ik wil naar Den Haag, stad van recht en vrede’. Je hebt ook andere elementen nodig. We hebben plannen voor een visitors centre bij het Vredespaleis. Nu stoppen er bussen met toeristen die even uitstappen voor een foto. Straks kunnen ze in het visitors centre uitleg krijgen over wat er in Vredespaleis gebeurt. Al zouden ze er maar een theelepeltje kunnen kopen. Wat ik ook mooi zou vinden: het invoeren van de wisseling van de wacht, zoals op Buckingham Palace. Dat vinden toeristen leuk. Of, wanneer een nieuwe ambtenaar zijn geloofsbrieven ontvangt, dat met meer tamtam brengen.

We zijn toch royal. Dat soort dingen vinden Amerikanen mooi”.

Monique van Oostrum

In zijn werkkamer op de achtste verdieping van het stadhuis hangt dat beeldmerk prominent boven een oranje tweezitsbank. Het ontwerp van fotograaf en ontwerper Anton Corbijn bracht Den Haag vorig jaar november in rep en roer.

Het was niet alleen veel te duur, maar waar was de ooievaar gebleven? Ach, die ooievaar, verzucht Frits Huffnagel. “Het is grote kul dat het beeldmerk de ooievaar zou vervangen. De ooievaar blijft in het stadswapen van Den Haag. Hij is doelbewust uit het beeldmerk gehaald om verwarring te voorkomen omdat de ooievaar ook wordt gebruikt voor de gemeente als organisatie”.

Hij pakt pen en papier en begint een lijntje te tekenen dat nog het meest wegheeft van een uitgerekte ‘V’. “Ik kan niet zo goed tekenen. Maar als ik er bij zou zeggen dat het een sportmerk is - zelfs als ik de ervan naam niet zou noemen - dan zie je meteen dat dit de swoosh van Nike is.

Precies zo moet het met het beeldmerk van Den Haag gaan. Mijn doel is dat over tien jaar iedereen die de vlieger ziet onmiddellijk zegt: ‘Hé, dat is Den Haag!’ En wat je ook in het beeldmerk ziet: duinen, de zee, Mondriaan, je hebt de vrijheid te zien wat je wilt en als je het niet ziet , maakt dat ook niet uit. Als je het merk maar herkent. Het moet uiteindelijk net zo bekend worden als de swoosh van Nike. Dat kost tijd. We hebben pas de eerste stap van een marathon gezet”.

Maar je kunt een stad toch niet vergelijken met een sportschoen? Huffnagel geagiteerd: “Die vergelijking maak ik nou net! Dat is marketing. Net zoals Nike dat met zijn sportartikelen doet, verbindt het

9

Varia

Vrijdag 7 september 2007

Huffnagel: “Wij hebben bewust gekozen voor een beeldmerk in plaats van een slogan”. Foto: PR merk Den Haag de Pier, het Vredespaleis, Madurodam en ga zo maar door”.

De naam Philip Kotler valt. De man die wordt beschouwd als een van de grootste autoriteiten op het gebied van moderne marketing, sprak vorig jaar in Den Haag op een congres over citymarketing. “Kotler heeft zeer veel geschreven over het ‘vermarkten’ van een stad. In de basis is het niet anders dan het ‘vermarkten’ van een product. Wij hebben bewust gekozen voor een beeldmerk in plaats van een slogan. Tegenwoordig heeft elke gemeente een slogan: ‘Wij zijn Heerlen’, ‘Someren natuurlijk’, ‘Elburg. Vesting van de Veluwe’. Je kan het tegenwoordig zo gek niet

TerugBlik

verzinnen. Als Den Haag ook nog eens zou komen met een slogan dan moesten we achteraan aansluiten. We moeten ons onderscheiden”.

Motto

Zich onderscheiden doet Den Haag volgens Huffnagel ook met het motto: ‘Den Haag, internationale stad van recht en vrede’. “Het is een motto, géén slogan”, onderstreept Huffnagel. “Een motto zegt wat we zijn en waar we goed in zijn. Dat Den Haag al veel organisaties telt op het gebied van recht en vrede maakt de stad voor andere bedrijven op dit vlak aantrekkelijk om zich hier te vestigen. Den

Foto’s uit het Haags Gemeentearchief

Aan het begin van het voetbalseizoen werpen we even een blik terug naar de jaren vijftig toen het betaalde voetbal nog maar net zijn intrede had gedaan in ons land. Mannen die alleen maar met voetballen de kost verdienden, full-profs, kende Nederland nog amper. Als die er waren – we noemen slechts onze eigen Haagse Bertus de Harder en de vorig jaar augustus overleden Faas Wilkes – speelden ze bij buitenlandse clubs. Zij verdienden er een ruim belegde boterham mee. Maar de meeste voetballers in de hoogste afdelingen moesten er wel een sigarenwinkel, café of herenmodezaak naast hebben. Of ze hadden een baan als boekbinder, metselaar, badmeester of verzekeringsagent, zoals veel spelers van het eerste elftal van Scheveningen Holland Sport.

Semi-profs werden ze genoemd. De scheidsrechters die de wedstrijden leidden waren net als nu amateurs.

Ze kregen een vergoeding voor de Fotograaf onbekend gemaakte kosten en faciliteiten als een eigen kleedkamer in het stadion. Natuurlijk had- voor met 2-3 en had de punten hard nodig om nog den ze niet allemaal de kwaliteiten van de toentertijd een kans te maken op het landskampioenschap. De bekendste arbiter Leo Horn. Maar scheidsrechter For- voorsprong moest dus ten koste van alles verdedigd manoy bakte er op 15 april 1956 in de wedstrijd SHS- worden. De Utrechtse stopperspil Van Dijk smakte Elinkwijk op Houtrust wel heel weinig van. Tot tien bij een aanval van de Scheveningers Cock Clavan onminuten voor het eindsignaal was de wedstrijd vol- reglementair tegen de grond. De scheidsrechter zag gens de Haagsche Courant ‘hard, maar fair’ geweest, niets, maar wel SHS-midvoor Jan van Geen, die op ondanks enkele arbitrale blunders. Elinkwijk stond zijn beurt Van Dijk omver duwde. Deze schopte naar

Huffnagel raakt op dreef. “Ik heb een hoofd vol ideeën. Laatst heb ik nog voorgesteld volgend jaar een centrale introductieperiode te organiseren voor alle studenten samen, net zoals dat in alle studentensteden gebeurt. Citymarketing begeeft zich op alle terreinen. Ik zie het als een vliegwiel van de economie. Het zou bijvoorbeeld een bijdrage kunnen leveren aan de daling van de werkloosheid onder laaggeschoolden. Als het toerisme door citymarketing aantrekt, ontstaan er meer banen in de horeca, met name voor deze groep”.

De belangrijkste doelgroep is echter de Hagenaar, stelt Huffnagel. “Het heeft geen zin de stad internationaal op de kaart te zetten als bewoners niet tevreden zijn. Van nature zijn Hagenaars niet als bijvoorbeeld Rotterdammers die het hart op de tong dragen als het over hun mooie stad gaat. Hagenaars zijn te bescheiden, wat meer Haagse bluf zou mogen. Be good and tell it”.

door

S t a l & Va n D o o r n

Van Geen en die trapte terug. Nu had de scheids geen vuiltje in zijn oog en hij stuurde Van Geen van het veld wegens natrappen. Toen waren de rapen gaar. Formanoy werd omstuwd door het hele elftal van SHS, dat hem op andere gedachten probeerde te brengen.

Hij bleef bij zijn oordeel waarop aanvoerder Jan Everse met zijn ploeg uit protest het veld uitbeende en Formanoy in arrenmoede de wedstrijd staakte. De Haagse supporters stroomden het terrein op – dat kon toen nog, omdat er geen hekken en andere veiligheidsmaatregelen nodig geacht werden – en haalden verhaal bij de scheidsrechter en bij Elinkwijkdoelman Piet Kraak. Deze had al eerder in de wedstrijd door onsportief gedrag de aanzet gegeven tot een geprikkelde stemming. Ze deelden rake klappen uit en de politie moest de arme Formanoy ontzetten. Daarna strompelde hij als een geslagen hond onder begeleiding van agenten naar zijn kleedkamer.

De KNVB legde later enkele spelers straffen op en SHS, dat de laatste tien minuten in Utrecht uit moest spelen (zonder resultaat), kreeg twee extra verliespunten op zijn conto bijgeschreven. Hoe het met scheidsrechter Formanoy is afgelopen vermeldt de voetbalhistorie niet.

Bolle wil scherpere koers PvdA Marieke Bolle (49) is de nieuwe fractievoorzitter van de PvdA, de grootste fractie in de Haagse gemeenteraad. Zij is de opvolger van Taetske van der Reijt die die functie om persoonlijke redenen heeft neergelegd. Bolle omschrijft zichzelf als direct en eerlijk en wil een scherpere koers varen met de fractie. door

Elske Koopman

Bolle gaat zich vooral inzetten voor een sterker profiel van de fractie en een scherpere koers. “Groener, sterker en socialer zijn daarbij de kernwoorden”.

Zij wil dat de partij zichtbaarder is op lokaal niveau met eigen initiatieven en activiteiten. “Je kunt een hoop doen in het gemeentehuis, maar je moet ook zichtbaar zijn in de stad”, zegt de fractievoorzitter, die zich hierin gesteund weet door de fractie. Ze vindt het een eer dat ze die nu mag leiden.

Marieke Bolle zit sinds 2002 voor de PvdA in de gemeenteraad van Den Haag. Zij was sinds de laatste verkiezingen van 2006 al vicefractievoorzitter. Toen stond ze aanvankelijk op een onverkiesbare zeventiende plaats, een domper na de vijfde plek in 2002. Na een succesvolle lobby kwam zij hoger op de lijst en is toen gekozen in de raad. “Daarvan heb ik opgestoken dat ik klaarblijkelijk dingen niet overtuigend genoeg doe, of in ieder geval dat dat niet zo overkomt”, zegt Bolle nu als leider van vijftien raadsleden, waarvan dertien nieuw sinds 2006.

Ze heeft veel waardering voor haar voorganger, die nu gewoon raadslid blijft. Vooral na het gedoe rond het Verkeerscirculatieplan. De VVD wilde op de valreep een heel nieuw plan en een breuk dreigde in de coalitie. “Taetske heeft in die periode veel gedaan aan conflictbeheersing. Ze heeft ook een plezierige persoonlijkheid. Daarnaast heeft ze veel talenten, ze is een slimme meid”, zegt Bolle. De fractievoorzitter hoopt op een blijvende goede samenwerking met haar voorganger: “Wat ik goed kan, doe ik. Ik zou het op prijs stellen als zij haar goede dingen blijft doen”, zegt Bolle.

De fractie beslist komende week wie de nieuwe vicefractievoorzitter wordt.

‘Groenparagraaf moet consequent worden toegepast’ De Haagse natuurbeschermingsvereniging AVN dringt in een brief aan het gemeentebestuur van Den Haag aan op het consequent toepassen van de zogeheten Groenparagraaf bij alle lopende en toekomstige bouwplannen in Den Haag. Aanleiding tot het verzoek is het rooien van een bijna honderd jaar oude plataan in de Stationsbuurt op het terrein Stationsweg/Oranjelaan waar 47 studentenwoningen worden gebouwd.

Eind maart konden buurtbewoners op het nippertje de kap van de boom voorkomen door de milieupolitie erop te wijzen dat er sprake was van broedactiviteiten van vogels in en rond de boom.

De Flora- en Faunawet verbiedt kap tussen 1 april en 1 september en als er voor die periode al sprake is van broedende vogels. Op de eerste werkdag na 1 september, afgelopen maandag, is de plataan alsnog geveld.

De AVN wijst erop dat in 1992 het toenmalige gemeentebestuur heeft toegezegd dat aan bouw- en verkeersplannen die leiden tot belangrijke wijzigingen in het groen voortaan een Groenparagraaf zou worden toegevoegd. Daarin staat onder meer informatie over de aard en de kwaliteit van het groen en worden mogelijkheden voor compensatie aangegeven. Dit instrument wordt echter niet consequent toegepast. Indien bij het bouwplan voor de Stationsweg/ Oranjelaan een Groenparagraaf was opgesteld, zou de waarde van de boom eerder zijn erkend en had een kleine aanpassing van het bouwplan er voor kunnen zorgen dat de plataan (“een kleinschalig ecosysteem in een versteende omgeving”) niet was gerooid.

Toepassing van de Groenparagraaf moet voorkomen dat in de stad waardevolle groene elementen op dezelfde manier het onderspit delven als de plataan in de Stationsbuurt, aldus de AVN.

10

Varia/Opinie

Vrijdag 7 september 2007

Fotoboek Bezuidenhout toen en nu Een dramatische dag was 3 maart 1945 voor de wijk Bezuidenhout. Bij wijze van vergissing bombardeerden de Britse geallieerden de wijk.

Er vielen ruim 500 doden. De schade was enorm, meer dan de halve wijk weggevaagd. Zestig jaar later verscheen een fotoboek van de wijk toen en thans, die de toonbank over vloog. Nu is er een tweede compleet herziene druk. door

ten”, zegt hij al bladerend door het boek.

Drie van de Theresiastraat en maar liefst zeven van de Herengracht richting Bezuidenhoutseweg. Sommige kaarten hebben nog een tekst erop. Soms zie je op die oude kaarten ook al dat er gesloopt en gebouwd wordt, omdat een gebouw op de prentbriefkaart verdwijnt, of juist een nieuwe verschijnt. Ook zijn enkele straatnamen, zoals de 2e van den Boschstraat en de Albertinestraat, bijvoorbeeld, uit de wijk verdwenen of verplaatst.

“Ik vind de kaarten vooral via internet en soms ook op de donderdagmarkt hier”, zegt Rozenburg. Het idee van oude beelden tegenover foto’s van nu is niet nieuw, erkent de fotograaf. Het leeft wel. Het verleden en weten hoe de woonomgeving er toen uitzag zijn populaire onderwerpen. Hij illustreert dat met een voorbeeld elders in Den Haag. “Ik moest een keer de Paul Krügerlaan fotograferen.

Ik had een oude ansicht bij me van de oude Rooms-katholieke bakker. Op die plek zit nu een Turkse supermarkt. Ik liet hem de foto zien en de man was meteen enthousiast. Ik heb hem de foto gegeven en toen ik later terug kwam, stond die op de toonbank. Je zou denken: wat kan het die man schelen. Hij heeft niets met Nederland of Den Haag. Daar zie je dat het breed leeft, die hang naar vroeger”, aldus Rozenburg.

Elske Koopman

Het boek is samengesteld door fotograaf Roel Rozenburg. Hij is vooral bekend van zijn politieke foto’s voor NRC Handelsblad. Zijn fascinatie met het Bezuidenhout is niet alleen ontstaan omdat hij er woont. “Mijn voorouders hadden hier wasserijen en het is echt een heerlijke wijk om te wonen. Het is niet zo bekakt als het Benoordenhout. Het is veel meer een afspiegeling van de samenleving en dat bevalt me wel”, aldus Rozenburg.

Rozenburg is zelf in 1963 geboren en groeide op in Zoetermeer. Zijn opa had zijn vader gewezen op de kansen van een groeigemeente en had zelf een wasserij in Leidschendam. Zijn opa’s broers en zussen zaten wel in het Bezuidenhout en op de Binckhorst met hun wasserijen.

Bezuidenhout dankt zijn naam aan de ligging ten opzichte van het Haagse Bos, dus ten zuiden van het hout. Ruim zestig jaar na het bewuste bombardement is de wijk nog steeds niet klaar met de herbouw. Hetzelfde is het geval met steden als Rotterdam. “Mensen zijn eeuwig bezig met de opbouw van zo’n stad of wijk.

Binnen een paar seconden is het weg. Na de oorlog zijn er in Rotterdam, bijvoorbeeld, snel nieuwe huizen neergezet en in de jaren zeventig zijn die vervangen

Uitgever: Hannaboek. isbn 978 90 76915 21 0.

Prijs € 19,95, omvang 96 pagina’s.

Boven: Eerste van der Boschstraat toen en nu.

Onder: Carolina van Nassaustraat toen en nu. Foto’s: Roel Rozenburg door betonnen troep. Dat is interessant, want dat is in alle gebombardeerde steden zichtbaar”, zegt Rozenburg.

Op sommige andere steden zijn ook wel bommen gevallen, maar dat trof een gebouw. In Haarlem zijn volgens Rozenburg de lantaarnpalen en de reclame-uitingen op winkels de meest schokkende veranderingen. “Steden veranderen altijd. Ook hier gaat het door”, aldus de fotograaf. Hij wijst op het Beatrixkwartier.

Daar stonden in de jaren zeventig nog een benzinepomp en een autoverhuur-

bedrijf die nu zijn gesloopt. Op die plek staat inmiddels de Prinsenhof.

Het fotoboek is voor de tweede druk compleet herzien. “Bijna geen enkele foto van het eerste deel komt terug, op wat luchtfoto’s na”, zegt Rozenburg. Hij is net begonnen met een serie over de gebombardeerde steden. Rotterdam is net uit. In september verschijnt Bezuidenhout en volgend jaar verschijnen boeken over Nijmegen en Arnhem. Andere steden die nog volgen zijn Den Helder, Middelburg, Enschede, Geleen en Eind-

hoven. Het nieuwe deel Bezuidenhout is dikker dan de eerste editie. Rozenburg kwam er bovendien achter dat Rotterdam en Bezuidenhout veel gemeen hebben. “Hier woonde veel familie van de Rotterdammers. Toen hun stad plat ging, kwamen veel van hen juist naar het Bezuidenhout”, aldus Rozenburg.

De boeken stelt hij zelf samen. Hij heeft een verzamelboek vol oude ansichtkaarten. “Het leuke is ook dat je ziet dat van één plek vaak bijna dezelfde prent werd gemaakt. Je hebt dus meerdere varian-

Het beeld van Juliana van Stolberg op de Koningin Marialaan (Bezuidenhout) is ‘waarschijnlijk het enige beeld dat ooit van haar is gemaakt’, stond in de vorige Den Haag Centraal. Vorstenhuisdeskundige Reinildis van Ditzhuyzen laat ons weten: “Tot een jaar geleden klopte dit.

Echter: in september 2006 werd ter gelegenheid van Juliana’s 500ste geboortedag een beeld van haar onthuld bij haar geboorteslot in het stadje Stolberg.

Inspraak bij burgemeester is volksverlakkerij door

Dick Toet

Den Haag heeft met ingang van 2008 een nieuwe burgemeester nodig, omdat de huidige burgervader, Wim Deetman, vertrekt naar de Raad van State, het hoogste adviescollege van de regering. Dat is een erebaantje dat niet zo vreselijk vaak langskomt, dus dacht Deetman ondanks het feit dat hij het burgemeesterschap van Den Haag de mooiste baan in de wereld en omstreken vond ‘nu of misschien wel nooit’.

Sinds dit nieuws bekend werd, zijn de lokale politici al driftig in de weer om ervoor te zorgen dat Den Haag een waardige opvolger krijgt van de ‘grote, onvolprezen Willem Deetman, die Den Haag toch maar eventjes op diverse kaarten heeft gezet’.

Deetman is geen slechte burgemeester geweest. De man had bij zijn aantreden natuurlijk een geweldig grote bestuurlijke ervaring (minister, Kamervoorzitter), maar dat hij nou veel grootse daden heeft verricht, nou nee, dat kun je ook weer niet zeggen. Deetman is altijd een beetje stijfjes gebleven, geen man van het volk geworden, hard gewerkt, maar zelden tot de verbeelding sprekend. En om een paar recente miskleunen te noemen, de fraaie groene bufferzone tussen Den Haag en Wassenaar wordt voor een belangrijk deel opgeofferd aan een redelijk obscuur automuseum, hobby van een handelaar in eerste- en tweedehands auto’s, en aan de nieuwe vestiging van de Amerikaanse ambassade.

Stuurmanskunst

Wat dat laatste betreft wordt Deetman grote stuurmanskunst toegedicht. Hij is er toch maar in geslaagd de Amerikaanse ambassade op termijn uit de stad te krijgen. Alsof de Amerikanen een serieus alternatief hadden en bij een minder glorieus aanbod gezegd zouden hebben: dan gaan we met de hele ambassade wel naar Purmerend of zo. Ze hadden de VS beter een mooie plek kunnen aanbieden in de Binckhorst, grote muur er omheen en klaar. Nu gaan ze een zee aan ruimte inpikken op één van de mooiste plekken van Den Haag/Wassenaar. Het is soms inderdaad gênant om te zien hoe Den Haag bij het binnenhalen of behouden van mooie internationale organisaties al op voorhand kronkelend op de rug gaat

Burgemeester Wim Deetman. Foto: PR liggen. Maar het Nationaal Historisch Museum, een instituut dat er wel degelijk toe doet, ging aan onze neus voorbij.

Het grootste probleem van Deetman blijft echter dat hij nooit is gekozen, maar ons eenvoudigweg door de strot is geduwd.

De burgemeester, na de gemeenteraad het belangrijkste instituut van een gemeente, wordt in Nederland niet gekozen. Er was

een partij, die zich daar ooit heftig voor inzette, D66, maar sinds de voormalige leider van die partij zich in Nijmegen liet benoemen, kan aan die inzet geen enkele waarde meer worden toegekend.

Wat betreft de burgemeestersbenoeming bevindt Nederland zich nog vrijwel uitsluitend in het gezelschap van landen als Noord-Korea en Cuba.

Niettemin doen lokale overheden alle mogelijke moeite om de indruk te wekken dat de burger wel degelijk invloed heeft op de keuze van de burgemeester. Er zijn een paar niet erg succesvolle referenda geweest en er komen er nog enkelen, waarvan die in Utrecht al op voorhand mislukt lijkt. In Den Haag, dat een referendum al meteen naar de prullenbak

verwees, grijpt men nu naar het middel van de enquête. Hagenaars mogen straks via internet of de stadskrant kiezen uit een lijstje met negentien eigenschappen, waaraan de nieuwe burgemeester moet voldoen. En de meest genoemde eigenschappen worden dan meegenomen in een definitieve profielschets, die ergens in oktober door de raad wordt opgesteld.

Hagenaars beslissen mee over nieuwe burgemeester, heet het dan. Wat een onzin. Sterker staaltje volksverlakkerij is zelden vertoond. Zelfs in de randgemeenten mogen mensen hun zegje doen, waarmee Den Haag nog meer denkt te benadrukken hoe democratisch het er aan toe gaat.

Intussen lopen de lobbyisten van de drie grote partijen in de Tweede Kamer – de posten in de drie grootste steden horen immers netjes onderling verdeeld te worden tussen CDA, PvdA en VVD – zich al de benen uit het lijf om straks op het meest geëigende tijdstip een kandidaat naar voren te schuiven. Hun notitieboekjes staan vol met partijgenoten, die wel een beloninkje verdienen. Met democratische regels heeft dat allemaal heel weinig van doen.

De Hagenaar moet zijn burgemeester natuurlijk gewoon rechtstreeks kunnen kiezen, zoals dat vrijwel overal in de wereld gebeurt. Maar het gaat toch best wel goed, wordt hier altijd geroepen. Het loopt inderdaad geregeld goed af. Soms zit er zelfs een echte verrassing bij, zoals burgemeester Gerd Leers in Maastricht.

Maar daarmee is de huidige gang van zaken nog niet gerechtvaardigd. Wie de burger toevertrouwt de Tweede Kamer en de gemeenteraden te kiezen, moet ook het lef hebben de keus van de burgemeester te laten bepalen door het gemene volk. Opdat de kandidaten in volle openheid hun sterke en zwakke punten kunnen tonen. En de lafaards die bang zijn dat als ze worden verslagen ze wellicht niet meer aan de bak komen, verdienen het niet eerste burger te worden. Elke inwoner moet dan ook ten stelligste worden ontraden aan deze Haagse schijnvertoning mee te doen. Met een geringe deelname aan de enquête kan in ieder geval nog een signaal worden afgegeven.

Dick Toet is eindredacteur van deze krant.

Dit artikel is ook te lezen op de website www.haagsecolumnisten.nl .

11

Opinie

Vrijdag 7 september 2007

Open brief aan minister-president dr. mr. J.P. Balkenende

Heropen het gesprek met de Indische Gemeenschap Realiteitszin De ommezwaai die het Haagse comité Historische Vergissing heeft gemaakt om niet langer te strijden voor een Nationaal Historisch Museum in de regeringstad, maar nu krachtig te ijveren voor een Huis van de Democratie getuigt bovenal van politieke realiteitszin. Een botsing in de kamer met de eigenzinnige minister Plasterk zou vrijwel zeker op niets zijn uitgelopen.

Gun Arnhem nu maar grootmoedig zijn historische pretpark rond de canon van de vaderlandse geschiedenis, vlakbij de dierentuin en het pannenkoekenhuis, en laat Den Haag als stad van recht en vrede zich richten op het hogere gedachtegoed van de parlementaire democratie, het politieke debat, de kern van ons staatsbestel. Zo is uiteindelijk ook het hele idee – voor het eerst geopperd in 2001 tijdens de viering van 750 jaar Den Haag – bedoeld geweest door initiatiefneemster Cathrien van Herwaarden-Canneman.

Die miljoenen subsidie van het rijk gaan straks naar Arnhem, maar met een beetje geluk komen er van diverse kanten straks toch euro’s op tafel om dat Huis van de Democratie in de regeringsstad Den Haag te realiseren. Dat instituut kan in de onmiddellijke nabijheid van het parlement worden gerealiseerd, op de beoogde kavel ‘Het Begijn’. De eensgezindheid van alle betrokkenen in en rond het comité is hoopgevend; alle neuzen wijzen dezelfde kant op en dat is iets dat in Den Haag al zelden voorkomt, laat staan als er buiten de gemeentelijke en particuliere participanten ook nog vertegenwoordigers van hogere overheden bij betrokken zijn.

De motie Schinkelshoek, die beoogt meer toeschouwers naar de politieke arena te lokken, geeft de Tweede Kamer voldoende ruimte om minister Plasterk zonder gezichtsverlies tot rede te brengen. Een mooie casus om op de openingsavond van het Huis van de Democratie over te debatteren.

Ve r s t e e g

C

a r

T

e u n

De Herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog op 15 augustus en het einde van het zomerreces leek ons een uitgelezen gelegenheid om nader terug te komen op ons korte onderhoud van 12 januari j.l. U was daarbij aanwezig met de voormalige minister van financiën en vice-premier de heer G. Zalm en de eveneens voormalige minister de heer B. Bot van buitenlandse zaken, in gezelschap van de eveneens inmiddels voormalige staatssecretaris mevrouw C. Ross-van Dorp. De staatssecretaris had op 22 mei 2006 toegezegd de inhoud van de NIOD rapporten, na bestudering, met ons – als legitieme vertegenwoordigers van de verschillende slachtoffergroepen uit de Indische Gemeenschap – te bespreken. Wij hebben er begrip voor dat dit gesprek door alle politieke verwikkelingen destijds geen doorgang kon vinden. Het bevreemdde ons dan ook, dat tijdens ons onderhoud op 12 januari geen enkele gelegenheid was ingeruimd voor een inhoudelijke discussie en wij werden geconfronteerd met een kabinetsbesluit.

Het NIOD onderzoek, waarvan bij onze achterbannen hoge verwachtingen leefden, heeft meer dan vijf jaar en vijf miljoen Euro gekost. Niettemin werden de beide publicaties Indische Rekening (dr. Hans Meijer) en Sporen van Vernieling (dr. Peter Keppy) in feite door U en uw voormalige bewindslieden als ‘wegwerp’ publicaties afgedaan. Rapporten die gingen over gederfde inkomens van militairen en overheidspersoneel, die meer dan 40 maanden in Japanse gevangenschap onder de meest erbarmelijke omstandigheden hebben geleefd en zich ternauwernood in leven hadden gehouden, gescheiden van hun moeders, vrouwen en kinderen, die elders onder gelijksoortige barre omstandigheden verbleven. Zouden uw huidige ministers van binnenlandse zaken en defensie de ontkenning van het blijvend recht op inkomsten van hun mensen politiek overleven?

Sinds jaar en dag wordt in onze rechtsstaat wederrechtelijke vrijheidsberoving met een dagtarief van idem zoveel euro gecompenseerd. Zelfs wanneer het potentiële buitenlandse terroristen betreft, die we-

belangrijke en finale beslissing genomen.

Een beslissing van het kaliber waarvan uw kabinet in demissionaire status aan de Tweede Kamer had toegezegd, dat het kabinet zich daarvan zou onthouden. Was dit dan een cruciale beslissing? Wij zijn ervan overtuigd dat U, indien U de NIOD rapporten had gelezen – wij kunnen ons zeer goed voorstellen dat dit niet het geval was gezien de toen Minister-president Balkenende legt een krans bij het Indisch vigerende politieke Monument tijdens de herdenking van de Japanse capitulatie situatie waarin uw op 15 augustus j.l. Foto Ronald Fleurbaaij/WFA kabinet verkeerde – U eerder met een gens gebrek aan bewijs in vrijheid gesteld voorstel was gekomen om de zaak op een moeten worden. Schadevergoedingen en ander tijdstip nog eens rustig inhoudelijk herstelbetalingen konden eind jaren veer- met ons te bespreken. Dat U het standpunt tig/begin jaren vijftig niet op de goodwill van minister Zalm als zodanig hebt ondervan de toenmalige minister van Financiën schreven, is voor onze achterbannen naude heer P. Lieftinck (PvdA) rekenen. Dat welijks te bevatten. Zij hadden hun hoop op hebben niet alleen de overlevenden van de U en uw partij gevestigd. Het moet U toch Holocaust moeten ondervinden, maar ook bekend zijn dat de ‘Lijn Zalm’ niet afwijkt de slachtoffers van de Japanse bezetting in van de ‘Lijn Lieftinck, de PvdA minister van het toen nog Nederlandse ‘Rijksdeel in de financiën die tot 1953 in de naoorlogse kaOost’. Herstelbetalingen, door Duitsland zo binetten had deelgenomen. In de visie van ruimhartig uitgekeerd, werden Japan kwijt- minister Lieftinck had ‘het gezond maken gescholden. Ook waar het roof van goede- van de economie’ een hogere prioriteit dan ren en vermogen van Nederlandse burgers het rechtsherstel. Voor de joodse overlevenbetrof. En in tegenstelling tot Duitsland kan den van de Holocaust was dat een pijnlijke de Japanse regering zich nog steeds beroe- ervaring, die pas aan het begin van het milpen op het Vredesverdrag van 1951, met lennium definitief kon worden afgerekend. medewerking van de Nederlandse rege- Voor de mensen uit het voormalige Nederring. Die er echter niet voor terugdeinsde lands-Indië is dit nog steeds niet het geval. om te weigeren de financiële verplichtingen De bekende rechtsgeleerde Wouter Verdie Japan werden kwijtgescholden, zelf op aart stelt dat ‘wat het naoorlogse rechtszich te nemen om de eigen burgers te com- herstel zo schrijnend maakte, was dat de penseren, zoals de bondgenoten van wel- Nederlandse staat in strijd met zijn eigen eer, Engeland, Canada, Australië en Nieuw uitgangspunten de joodse getroffenen Zeeland wel hebben gedaan. niet op dezelfde wijze heeft behandeld Op 12 januari deelde U ons mee, dat het als alle andere Nederlanders. Deze ‘pijnkabinet had besloten in de NIOD rappor- lijke naoorlogse ervaring van voortgezet ten geen aanleiding te zien om het eerdere onrecht’ hebben de beroofde en berooide standpunt aan te passen. Alhoewel uw ka- oorlogsslachtoffers uit Nederlands-Indië/ binet op dat moment demissionair was hebt Indonesië in nog sterkere mate moeten erU, zonder consultatie van de Tweede Kamer, varen. Bij terugkomst in Patria vanaf 1950 een voor een specifieke bevolkingsgroep moest een decennia lange strijd gestreden

Een taak !

Nu school zojuist weer is begonnen, moet ik ineens terugdenken aan de camping in Frankrijk en aan die moeder die vanuit een caravan gilde : ‘Marieke, ga nou eens aan je wiskundetaak beginnen!’ Komt het bekend voor?

Je bent blij dat je dochter met hangen en wurgen naar vwo 4 is bevorderd, maar je wist al dat de vakantie verpest zou worden door een gigantische taak wiskunde. Blijmoedig zei je dochter nog dat ze er heel serieus aan ging werken, ook in Frankrijk. En jij wist toen al dat dát een illusie was, omdat ze op de camping altijd verliefd wordt op een Franse jongen met wie ze overdag in het zwembad ligt en met wie ze iedere nacht tot drie uur aan het dansen is.

Je partner zei nog dat het geen enkele zin heeft om je met die taak te bemoeien. Maar ja, je blijft aan die taak denken.

Als ze er niks aan doet, wordt ze namelijk alsnog in havo 4 geplaatst. De taak is feitelijk een toelatingsexamen voor 4 vwo.

De eerste vakantieweek gaat het redelijk. Ze krijgt bijles op de huiswerkcursus waar ze het hele jaar al zat. Daarna begint het gedonder. Een maand Zuid-Frankrijk.

Boeken en schriften mee. Harde afspraken met je dochter. Iedere ochtend tot twaalf uur in de caravan aan het werk.

Maar ze komt iedere dag om half twaalf haar bed uit met een puberhumeur om op te schieten.

Na een week treedt een nieuw mechanisme in werking. Jij zegt tegen haar dat je ook wel eens vakantie wilt hebben,

worden tegen ‘een voortgezet onrecht’ dat leidde tot ‘een tweederangs burgerschap’.

Vooral sinds 12 januari moeten we constateren dat deze strijd om erkenning – vooral politiek – voor een groot deel vergeefs lijkt te zijn geweest. Voor de mensen, die het drama in Nederlands-Indië/Indonesië aan den lijve hebben meegemaakt – en nog in leven zijn – is deze ontkenning van de politiekmorele verantwoordelijkheid onaanvaardbaar. Temeer daar uit de NIOD rapporten overduidelijk blijkt dat de Nederlandse Regering de politiek morele plicht heeft haar eerdere standpunten aan te passen.

Daarom geven wij de strijd om een bevredigende afronding van het rechtsherstel niet op. Wij stellen u voor om het gesprek met de Indische Gemeenschap te heropenen. Niet alleen op het staatsrechtelijke argument dat uw demissionaire kabinet op 12 januari niet gerechtigd was om ultieme beslissingen te nemen. Maar vooral om de rechtvaardigheid nu eindelijk eens te laten prevaleren voor een groep Nederlandse burgers, die ook recht hebben op een volledig rechtsherstel. In verband hiermee leggen wij de conclusie van Veraart als deskundige aan U en uw kabinet voor, dat ‘de Nederlandse overheid bij de totstandkoming en ten uitvoerlegging in onvoldoende mate heeft ingezien dat de ongedaanmaking van de ontrechting, die de Nederlandse burgers tijdens de Japanse bezetting hebben moeten ondergaan, door hun terugkeer in Nederland een vereiste had moeten zijn’. De afronding van het rechtsherstel voor onze achterban is daarom ten principale een politieke aangelegenheid. Om die reden doen wij een klemmend beroep op U en uw regering om de grondbeginselen van rechtvaardigheid en moraliteit alsnog te laten prevaleren. Hierbij dient te worden uitgegaan van de daadwerkelijke feiten. Het boek van de Indische Gemeenschap kan zo toch niet gesloten worden.

Met de meeste hoogachting, J. van Wagtendonk voorzitter Stichting Japanse Ereschulden J. A. J. de Jong voorzitter Stichting Vervolgingsslachtoffers Jappenkamp T. Hartman voorzitter Stichting Mata Hari

Onderwijs

Excellentie,

dat het haar eigen verantwoordelijkheid is, (en je liegt) dat ze wat jou betreft best naar de havo mag. Ze verwijt haar school en met name haar wiskundeleraar van alles. Hij vond haar discalculie onzin. Hij stonk uit zijn mond, rekende te streng.

Terug in de auto naar Nederland begint ze ineens als een wilde weer aan die taak. Eenmaal thuis is er nog een week.

Ze ligt veel in bed en msn staat voortdurend aan. Op 3 september maakt ze een groot proefwerk wiskunde, waar ze een vijf voor haalt. 4 havo zit gelukkig vol. Ze mag voorwaardelijk naar vwo 4.

Als ze straks voor de kerstvakantie weer een wiskundetaak krijgt, wordt je gek. ‘Er gaan geen wiskundeboeken mee op de wintersport!’ ‘Hoeft ook niet mam, ik blijf thuis, m’n vriendje uit Frankrijk komt me helpen met wiskunde….’.

U

w

Hugo Dirksmeier Rector

m e n i n g

©

Teun Berserik

Down under ‘Overvloedige Down Under boeit met mate’ constateert Babeth Knol in haar recensie (DHC 24 aug.) Weinig aansluiting bij de beleving van de voorbijgangers. En zoals te verwachten in dit soort verhalen, het ligt niet aan de kwaliteit van de werken. Die komen van het neusje van de zalm van Australische en Nederlandse kunstenaars.

Nee, het probleem ligt bij de toeschouwers die ervaring en kennis van het oeuvre der kunstenaars missen. Daardoor raakt “de gewone man” niet geïntrigeerd. Ik ben zo’n gewone man en als het hier om de topstukken van de heren gaat, moge dan de rest van het oeuvre mij bespaard blijven.

Drie stellages waarop achttien namen van Australische boomkikkers (Litoria) en daarvoor twintig witte ladekastjes. Een grote hutkoffer in een nog grotere stopfles. Moet ik daarvan begripvol geboeid, geïntrigeerd of ontroerd raken? Ik geef toe, “Entrance B4” een bouwwerk van nepbeton en bekroond vanwege de sublieme interactie met de omgeving ontroerde mij heel even omdat ik dacht dat het oude vooroorlogse openbare urinoir weer terug was.

Was dan alles kommer en kwel? Nee, twee voorbijgangers maakten veel goed. Begonnen bij de “helling” belandde ik uiteindelijk bij het kunstwerk I.O.Y., ging daar even op een bankje zitten en bekeek de manshoge blikken letters. Twee vrolijke kerels kwamen en bekeken de zaak waarop na enig overleg de een pal achter de “O” ging staan, voor het gat zijn rits omlaag deed en zijn jongeheer buiten boord hing. De ander maakte aan de voorkant foto’s. Ik realiseerde me dat hier op pakkende wijze de juiste titel voor de manifestatie in beeld werd gebracht namelijk – excusez les mots – “gelul in de ruimte”.

L.Meershoek

12

Uit

Vrijdag 7 september 2007

Eeuwenoud kermisvermaak met snufje nieuwe techniek Vroeger was er de vrouw met de baard en de sterke man. Nu kun je er met name genieten van suikerspinnen, knallen in de botsauto’s en om misschien wel die grote knuffel te winnen voor je geliefde. Ongeveer zestig kermisattracties zullen als vanouds zorgen voor vermaak voor jong en oud.

Open Monumentendag is een uitgelezen gelegenheid om kennis te maken met het rijke verleden van Den Haag. Dit jaar voert de dag langs Art Nouveau gevels en meer abstracte kunstuitingen op naoorlogse gebouwen. Allemaal vertellen ze een stukje geschiedenis.

Bezoekers kunnen op 8 september tijdens Open Monumentendag een rondleiding krijgen langs Art Nouveau gevels. De gevels bevinden zich met name in de binnenstad. Rond 1900 was Art Nouveau een populaire stijl binnen de architectuur. Naast de Belgische stroming Art Nouveau, was er ook de Duitse stroming Jugendstil en de Oostenrijkse variant (Wiener)-Sezession. Deze laatste stijl had meer geometrische motieven.

Dit jaar is er ook aandacht voor architectuur en stedenbouw uit de jaren 19451965. De meer abstracte kunstuitingen op woongebouwen, kerken en scholen zijn vooral herkenbaar in Den Haag Zuidwest. Zaterdag 8 september staat in het teken van Open Monumentendag, maar ook zondag zijn er een beperkt aantal openstellingen, zoals de Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg.

Traditionele attracties zijn aangepast met nieuwe technieken waardoor er veel meer mogelijk is. Zo is de publiekstrekker dit jaar een zweefmolen. Zittend in een gondel aan kettingen, lijkt deze op een normale zweefmolen. Toch zit er wel degelijk verschil in. Bij deze zweefmolen bungel je namelijk zo’n zeventig meter boven de grond. Naast deze en andere attracties is er in het weekend van 7 en 8 september de grote Amerikaanse oldtimermeeting en op vrijdag 14 september een auto stuntshow van de Daring Dante’s. Vlak voor het afsluitende kermisweekend is er op vrijdag 21 september vuurwerk vanaf 22.30 uur.

Nieuwkomers

De Haagse Kermis is van zaterdag 8 t/m zondag 23 september op het malieveld.

Voor meer informatie: www.kermisdenhaag.nl In de zweefmolen kunnen bezoekers vanaf 70 meter hoogte de regio bekijken. Foto: PR

Schone schijn uit de jaren vijftig door

Miranda Fieret

Alles is bespreekbaar, alles is mogelijk.

Sociale barrières zijn tot een minimum beperkt. Welkom in 2007. Vier jonge theatermakers weten soms niet wat ze met al deze vrijheid aanmoeten. “In de jaren vijftig was er een vanzelfsprekendheid waar je nu wel eens naar kan verlangen”, vertelt Els Willems, één van de theatermaaksters. In de productie ‘Meisjes van weleer’ van Theatergroep Tweelicht, dat komende week te zien is in de Drangstudio, geeft het viertal hun inzichten in een tijd waarin ‘dingen nu eenmaal zo waren’.

De meisjes van weleer verlangen soms naar de vanzelfsprekendheid van de jaren vijftig. Foto: PR

De jonge theatermakers hebben met de Dranglab-productie ‘Meisjes van Weleer’ een gevoelig punt aangesneden. Wat maakt gelukkiger? De tijd dat de toekomst van een vrouw duidelijk is, of de tijd waarin je met talloze keuzes een eigen toekomst moet scheppen? Els Willems wordt de keuzevrijheid van vandaag wel eens teveel. “We zijn echte zondagskinderen. Overal heb je een keuze in. Je kunt niet meer de staat of je familie de schuld geven wanneer je niets hebt bereikt. Nu ben je daar zelf verantwoordelijk voor”.

Toch zal ze niet zo snel terug willen in de tijd. “Met ons stuk willen we de tragiek van de jaren vijftig blootleggen. De schone schijn die wordt opgehouden, de gesprekken aan tafel die verstillen. Open communiceren lukte toen nog niet”.

Inspiratie haalden de theatermaaksters o.a. uit teksten van de Franse schrijfster Simone de Beauvoir en uit ‘De bekoring’ van Hans Munstermann. “Deze schrijvers geven goed de beklemming van de jaren vijftig weer. Vrouwen waren altijd maar bezig met het gezin en het huishouden, waardoor ze eigenlijk niet meer aan zichzelf toe kwamen”. Ook de moeders zijn geïnterviewd. “Mijn moeder was nog maar een kind in de jaren vijftig, toch herken ik gebruiken die stammen uit deze tijd. Zo kamt m’n moeder altijd haar haar voordat ze een winkel binnen gaat. Zelf zou ik denken dat je al borstelend op straat meer voor schut staat dan ongekamd de winkel in

te gaan. Maar mijn moeder wil gewoon goed voor de dag komen. Een goede eerste indruk maken”.

‘Meisjes van Weleer’ bestaat uit een combinatie van monologen en groepsscènes. Tijdens theekransjes wordt het letterlijke samenzijn gespeeld. “Het niet communiceren, de schijn ophouden staan hierin centraal. Heel dramatisch eigenlijk”, vindt Willems. Tijdens de monologen zijn de personages meer in zichzelf gekeerd en is er plaats voor zelfontwikkeling.

Lucienne van Amelsfort, artistiek leider van Drang, vindt het stuk perfect passen in het format dat Dranglab wil laten zien. “Het heeft een bepaalde mate van abstractie en qua vorm is het klein gehouden waardoor het kwetsbaar toneel blijft”.

Gymzaal

Drang heeft elk jaar een productie op locatie, maar hiernaast wordt hun studio, midden in de stad, gebruikt voor experimenten en om beginnende theatergezelschappen een podium te bieden. “Dit is de tweede productie die we door jong talent laten uitvoeren”, legt Van Amelsfort uit. “Als beginnend gezelschap is het soms lastig om je weg te vinden. Wij bieden daarom een podium, helpen bij de public relations en geven advies aan de acteurs”. De artistiek leider vindt de studio daar uitermate geschikt voor is. “Het is heel informeel, eigenlijk een soort gymzaal. Echt een plek waar gekte en ambitie samen kunnen gaan”. De taak om jong talent te begeleiden heeft Drang nog niet zo lang geleden op zich genomen. “Nu opereren we uit goodwill, maar we willen wel meer continuering”.

Meisjes van Weleer: dinsdag 11, woensdag 12, donderdag 13, zaterdag 15 en zondag 16 september(matinee) in de Drangstudio, Schelpkade 45 in Den Haag. Aanvang: 20.30 uur, matinee 15.00 uur Entree: € 10, – / Ooievaarspas € 5, – Voor meer info: tel. 070-3464645 of www.drang.nl

Naast vertrouwde gebouwen als de Ridderzaal, de Eerste en Tweede Kamer, maken het Nutshuis en het monumentale pand aan de Lange Houtstraat 11 dit jaar hun debuut. Dit laatste monument dateert van 1605, waar later nog is bijgebouwd. Oude kaarten geven aan dat het gebouw zijn huidige hoogte en diepte zou kunnen hebben bereikt in 1649. De rijke geschiedenis die dit pand heeft doorgemaakt, is te zien in het exterieur en interieur. Het oudste restant van deze historie is te vinden in de kelder, waar bijzondere tegeltjes te zien zijn. In 1731 kreeg het pand een in- en exterieur in Lodewijk XIV-stijl aangemeten. De statietrap en de stookplaats in de Prins Clauszaal zijn nog steeds bewaard gebleven.

Tot in de vorige eeuw was dit een voornaam woonhuis, nu is het pand verhuurd aan de Open Universiteit.

Er is gratis een brochure van de Open Monumentendag verkrijgbaar bij de VVV-kantoren, het Gemeentelijk Contact Centrum en de Stadsdeelkantoren.

Voor meer informatie: www.denhaag.nl/monumentenzorg. ’t Gilde is voor rondleidingen te bereiken op tel: 070-3561281 op werkdagen tussen 09.30 en 12.30 uur of per e-mail: gildedenhaag@ hetnet.nl.

Meer dan door

Miranda Fieret

Zijn werk is in vrijwel iedere huiskamer wel eens te zien. Voor iedere andere kunstenaar zou dit onmogelijk zijn, maar R.W. van de Wint maakt het waar. Schilderijen uit de serie ‘Het Oog’ vormen namelijk het decor waarin Nederland op televisie politici ziet debatteren. Toch is er verder weinig ander werk in de politieke hoofdstad te zien geweest. Nu komt daar verandering in. Met de Tweede Kamer, de Centrale bibliotheek en Perscentrum Nieuwspoort als expositieruimte, is het werk van Rudi van de Wint in beeld gebracht.

Volgens Jacqueline van Koningsbruggen, kunsthistoricus en samensteller van de tentoonstelling, is het vrij uniek dat werk van R.W. van de Wint te zien is tijdens een expositie. “Zelf was hij helemaal niet bezig met exposeren. Hij had opdrachten, of hij was bezig met kunst in natuurgebied De Nollen, zijn levenswerk. Exposeren raakte op de achtergrond. De witte muren van een museum pasten niet in zijn ideeën. Hij wilde zélf ruimtes voor zijn kunst maken”.

Van Koningsbruggen is vanaf haar studie kunstgeschiedenis al gefascineerd door het werk van Van de Wint op De Nollen in Den Helder. “Ik woonde in de buurt van

4Adver tentie3

Presentatie Fred krijgt een lintje Feestelijke presentatie van het tweede deel uit de reeks over de hond Fred uit Honderloo, 'Fred krijgt een lintje'. Met een zang- en vertelvoorstelling door acteur Joris Lutz, een van de makers van het boek.

Woensdag 12 september om 14.30 uur op de begane grond.

passage 39 den haag www.selexyz.nl

13

Uit

Vrijdag7 september 2007

Met Open Monumentendag langs Art Nouveau en abstract

De Eetrubriek van

Co o s Ve r s t e e g

Statig Een kleine vier jaar geleden bezocht ik – toen nog voor de Gouden Pollepel – restaurant Statig in het Statenkwartier. Ik omschreef de zaak als een kloon van Wox en stak een beetje de draak met de fantasienamen van gerechten als ‘hoekig’, ‘boers’, ‘snoepen’ en ‘boem’. Dat ‘snoepen’ (kippenkammetjes op een spies van zoethout met hazelnootsaus) staat er nu nog steeds bij, maar heeft verder gezelschap gekregen van iets minder curieuze aanduidingen als ‘Alaska’ (Kings krab met tamarinde boter) ‘Indo’ (loempia van gekonfijte eend met roedjak manis) en ‘Pittig’ (coquilles met pittige zwarte bonensaus en lenteuitjes). Terzijde: die kippenhammetjes kosten nog exact hetzelfde als destijds, € 12. Waarvoor chapeau!

Eerlijk gezegd mag ik het wel als een restaurateur gewoon staat voor wat hij/zij doet en zich niets aantrekt van mijn gebrom.

Maar het blijft natuurlijk wel modieuze quasi-humor. Zoals Statig een kloon van Wox blijft. Alleen zijn er inmiddels nog wat broertjes en zusjes in deze stad bijgekomen (Oker bijvoorbeeld, Raar en in zekere zin ook Mochi), die een fusion van Frans en oriëntaals presenteren en gaandeweg krijgt toch elke zaak een eigen kleur. Eertijds viel me al op dat Statig qua diversiteit een eigen vertaling aan het concept gaf en dat is redelijk doorgezet. Bij Wox is in alle jaren de kaart niet wezenlijk veranderd en dat ligt bij Statig wel een klein beetje anders.

Ik heb ook het idee dat Statig inmiddels in de avontuurlijke wereld van fusion wat beter zijn smaakbalans heeft gevonden. De Kings krab met tamarinde boter (€ 21) van mijn eetpartner is ronduit aangenaam en ook mijn coquilles met pittige zwarte bonensaus en lenteuitjes (€ 13) bevallen heel best. We drinken er een Spaanse huisrosé bij (€ 4,50) die wat vlak is. Dat geldt trouwens ook voor de wijnkennis BEOORDELING van onze Sterke punten serveerster, een schattige girl + creatieve gerechten next door, maar vraag haar + exquise wijnen niet of de chardonnay veel hout heeft, want ze weet op dit gebied van niets.Dan zijn we Minpunten alweer toe aan onze volgende - kleine porties gerechten: gebakken dorade - quasi-komische menukaart rose met paddestoelen ravioli en schuimige Parmezaan (€ 18) en loempia van gekonfijte eend met roedjak manis (€ 12), ik laat die rare namen maar achterwege, ik kan er niet aan wennen.

Beide gerechten zijn alleraardigst. Ik ben een liefhebber van eend en deze aanpak met roedjak bevalt me goed. Wel moet me van het hart dat de porties niet groot zijn: de bijbestelling van friet (€ 3) is hard nodig. Ik heb onze vriendelijke serveerster gevraagd wat voor witte wijn ze per glas schenkt en haar onmiddellijk na de eerste woorden ‘een sauvignon blanc van Casa Lapostolle (€ 6) onderbroken met ‘doet u die maar’, want deze Chileense kwaliteitswijn is jarenlang thuis mijn favoriet geweest. Sterker, ik heb deze licht kruidige wijn in het verleden zo vaak gedronken dat ik ’m op den duur niet leuk meer vond.

Maar de hernieuwde kennismaking bevalt weer heel goed. Het voordeel van kleine porties is dat er nog alle ruimte is voor een dessert, uiteindelijk toch de feestelijke afsluiting van een maaltijd. Welnu, dat kan de toets der kritiek ook aardig doorstaan.

Ik ben over het algemeen niet zo gek op variaties op de beroemde Tarte Tatin (de omgekeerde en gekaramelliseerde appeltaart) , maar deze perenuitvoering onder de naam ‘plukken’ (€ 8) vind ik helemaal niet slecht. Het dessert royal, bestaande uit een ravioli van bladerdeeg met rode vijgen en daarnaast onder meer kaneelijs (€ 6) valt bij mijn tafelgenote ook in goede aarde. Met een redelijke cappuccino (€ 2,25) en een thee (€ 2) sluiten we af en krijgen voor dit alles een rekening opgediend van € 110,75.

Dat is vandaag de dag een normaal bedrag voor restaurants in deze klasse. Alleen moet ik er tot mijn verrassing nog vijftig euro bijtellen vanwege een parkeerbon. Je blijkt zelfs in het Statenkwartier op donderdagavond al geld in de meter te moeten gooien. Het had geen kwaad gekund als men ons daar in het restaurant op had gewezen. Een simpel bordje bij de entree was al genoeg geweest. Nu houd ik toch een vervelende nasmaak aan dit avondje uit over.

‘Inmiddels zijn er nogal wat broertjes en zusjes van Wox bijgekomen die een fusion van Frans en oriëntaals presenteren’

8

Sierlijke motieven op het pand aan de Kettingstraat 29a. Foto: PR

het decor van de Tweede Kamer dit leuk zou hebben gevonden, hoeft Van Koningsbruggen niet lang over na te denken. “De aandacht had hij zeker mooi gevonden. En traditionele ruimtes zijn het ook niet. Zijn kunst hangt in Nieuwspoort nota bene in een restaurant”. Veel van zijn Schildering Plenaire zaal Tweede Kamer der Staten-Ge- echte werk was lastig neraal 1992. Foto: Hendriktje Ruiter/Stichting De Nollen. te verplaatsen. Van de Wint maakte totaalhet gebied en zag wat hij met het altijd kunst dat niet uit zijn verband te halen zo verwaarloosde terrein deed. Hij gaf is. Daarom heeft Van Koningsbruggen het nu een bestemming”. Alles wat de gekozen voor een expositie die verwijst kunstenaar maakte, moest in verbinding naar de schilderingen, de ontstaansgemet elkaar staan. Zo heeft hij ronde ruim- schiedenis van zijn werk voor de Tweede tes gemaakt waarbij je langs een nauwe Kamer en De Nollen. doorgang en een trapje ineens in het schilderij staat. “Zijn schilderijen waren P a s t e l s monumentaal en groot. Het meeste werk “Fotograaf Hendriktje Ruiter, die werkt past ook niet eens in een museum”. op De Nollen, heeft een selectie gemaakt Ter gelegenheid van het vijftienjarig be- uit haar eigen collectie en er zijn foto’s staan van de nieuwbouw van de Tweede van Willem Diepraam te zien die Van de Kamer en als herinnering aan de in 2006 Wint fotografeerde in zijn atelier”. Daaroverleden kunstenaar is er toch een ex- naast heeft de kunsthistoricus gekozen positie gekomen. Of R.W. van de Wint voor een aantal pastels die in dezelfde

tijd zijn gemaakt als zijn werk voor de Tweede Kamer.

Het kunstwerk in de Tweede Kamer is begin jaren negentig ontworpen in samenspel met Pi de Bruyn, de architect van de nieuwbouw van de Tweede Kamer. Vlak achter de desk van de Kamervoorzitter en het spreekgestoelte bevindt zich een granieten ‘scheggenwand’, die deels is bedekt met de schilderingen van Van de Wint. “Het is altijd spannend om twee creatieve personen samen te laten werken”, vertelt Van Koningsbruggen.

“Pi de Bruyn was blij met de schildering. Van de Wint vond de omgeving en het materiaal, graniet, heel moeilijk.

Daarom concentreerde hij zich op wat hij wél interessant vond: de ruimtelijke situatie. Daarom liet hij zijn schildering doorlopen op de losstaande scheggen.

Hij besefte zijn beperkingen in de ruimte en zocht de confrontatie op”.

Vanaf donderdag 6 september tot vrijdag 2 november is de tentoonstelling vrij te bezichtigen in Nieuwspoort, de Koninklijke Bibliotheek en de Tweede Kamer.

Ook zijn er educatieve rondleidingen voor middelbare scholieren. Voor meer informatie: Tweede Kamer, tel. 070-3183055.

CATEGORIE Fusion Voor en hoofdgerechten van € 10 tot € 21 Nagerechten vanaf € 6 Alle credit cards ADRES Aert van der Goesstraat 21-23, Den Haag Telefoon 070 3585330 GEOPEND Ma. t/m za. van 18 tot 23 uur INTERNET www.statig.nl

4Adver tentie3

 

  



14

Cultuur

Vrijdag 7 september 2007

Philip Harper: ‘Praten als Lee Morgan’ door

Bert Jansma

Philip Harper is terug in Nederland. De Amerikaanse jazztrompettist dook vaker op in ons land nadat hij hier in 1986 voor het eerst was als lid van de befaamde Jazz Messengers van Art Blakey. Maar waar dook hij niet op? Op de Philip Harper Homepage op het internet staat een kaart van Europa vol rode stippen: het verslag van een van de laatste maanden van vorig jaar. Van het Ierse Cork via Granada en Cagliari naar Skopje in Macedonië. Een muziekzigeuner. Harper grijnst bij dat woord en vuurt op mitrailleursnelheid af wat er nog kán komen. Een tournee met Benny Golson, een reis naar Italië, een optreden met Johnny Griffin, spelen met Randy Brecker. Tussendoor terug naar New York. En misschien weer terug naar Nederland. Niets ligt er nog vast. Maar Harper is er klaar voor: “Be prepared, man, always be prepared”.

De legendarische drummer Art Blakey was cruciaal in Harpers leven. “Hij was álles”, benadrukt hij. En hij herinnert zich zijn eerste contact. De jonge Harper had zich al uitgebreid laten zien en horen in de New Yorkse jazzscene en bij hem thuis waren er drie telefoontjes binnengekomen. “Eén van Lionel Hampton, een van Horace Silver en een van ene meneer Blakeley”, vertelde zijn moeder.

Hampton zou met zijn orkest naar Europa gaan. “Ik heb auditie gedaan, maar wat hij me aan gage aanbood, was minder dan ik verdiende als ik tussendoor op de hoek van de straat stond te spelen”, lacht Harper. “Bij Horace Silver kwam ik niet verder dan het antwoordapparaat en toen ik Art Blakey belde hoorde ik diens grommende geluid door de telefoon en

Jazztrompettist Philip Harper. Foto: PR zijn eerste woorden waren: ‘Are you a man, or are you a pussy?’. Sorry, meneer Blakey? ‘Je hoorde me toch’, zei Blakey, ‘ben je een vent of een doetje? I need a man to do the job”.

Beste

bandleider

Het werd meteen het diepe in met Art. Diens stukken leren met hulp van pianist Benny Green. En dan op tournee. Naar Europa. “Zes weken onderweg. Ik reed de bus van de band. Soms wel twaalf uur achter elkaar. Van Leeds tot Milaan.

Slapen, zei Blakey, is zonde van je tijd.

Hij pestte je soms flink. Pikte de slecht-

ste dingen uit je spel en wreef je die een week lang met flinke overdrijving in. Hij liet je volwassen worden. De beste bandleider die ik in mijn leven gehad heb”.

De jazz kwam vroeg Harpers leven binnen. Zijn oudere broer ging naar college in Atlanta, Georgia en kwam thuis met platen. “Via hem hoorde ik Lee Morgan.

Zoals hij ‘Lover man’ speelde, ik was negen, en ik was wég. Ik wil kunnen praten zoals híj, zei ik. Práten. Ik had het gevoel dat ik hem wóórden hoorde spelen. Ik had zelf een spraakprobleem, ik kon niet met anderen praten en ik kreeg er speciale lessen voor. Maar Lee Morgan ver-

Golson speelt volksliederen van de jazz compositie, ‘Terminal I’, titelstuk van zijn laatste cd.

Op het Pure Jazz Fest brengt Benny Golson een ‘Tribute to Coltrane’. Wat heeft Golson, met een brede, vette toon en benadering die stamt uit de school van Coleman Hawkins, Chu Berry en Lucky Thompson te maken met een zoektocht naar hogere sferen van een Coltrane? Veel.

Coltrane was Golsons schoolvriendje in Philadelphia en samen hoorden ze als 16-jarige knullen voor het eerst Charlie Parker en Dizzy Gillespie de jazz-atomen splitsen. Het veranderde hun leven. In J.C.Thomas’ boek ‘Chasin’ the Trane’over Coltrane haalt Golson herinneringen aan die jeugd op. Hoe ‘Trane’ als jongetje bij hem thuis over de vloer kwam, ‘On the sunny side of the street’ speelde in Johnny Hodges-stijl en dat zo mooi deed dat Golsons moeder zei: díe jongen mag vaker langs komen. Hodges was de muzikant over wie ze uren discussieerden. Tot ze samen Parker hadden gehoord en Coltrane even weg was van de wereld, zoals dat later vaker in zijn leven zou gebeuren. Toen hij na twee weken weer opdook klónk hij als Charlie Parker. ‘Hodges was dead, Bird lived’, vertelt Golson.

En beiden begonnen ze hun eerste betaalde optredens in ‘rhythm and blues’bands. “Dan moest je voor en óp de bar spelen, over de glazen stappen”, verhaalt Golson. “B-flat akkoorden en honken maar. Ik kwam een keer de Ridge Point in Phildelphia binnen en daar stond John.

Op de bar. Hij zag mij en zei: ‘Oh no!’. Hij vond ’t toch een beetje gênant”.

Countr y

Saxofonist Benny Golson, een van de laatste ‘living legends’ in de jazz. Foto: PR Wanneer in het Voorburgse Theater de Tobbe een jazzband succesvol een avondje bebop afsluit, kan je er gif op innemen dat tijdens het slotapplaus altijd wel iemand uit het publiek vocaal z’n suggestie voor een ‘encore’ richting musici slingert: ta-tááá-tadam, ta-tááá-tadam. Een deel van het thema van Art Blakey’s jazzhit ‘Blues march’. Het moet en zal klinken.

Maar weinig mensen weten dat die ‘Blues march’ een compositie is van saxofonist Benny Golson, een van de laatste ‘living legends’ in de jazz. Golson, 78 inmiddels, mag dan als solist voor het grote publiek niet een naam hebben gekregen als Dexter Gordon of Sonny Rollins, wanneer je de composities noemt die Golson heeft geschreven, wordt het een feest der herkenning. Daar gaan we: ‘Killer Joe’, ‘Whisper not’, ‘Along came Betty’, ‘Five spot after dark’, ‘Stablemates’, ‘I remember Clifford’ en natuurlijk die ‘Blues

march’. Volksliederen van de jazz zijn het geworden en wie heeft ze niet gespeeld.

En dan zijn er nog wel tientallen Golsoncomposities die op een andere manier een enorm breed publiek hebben bereikt.

Via de televisie. Want Golson schreef de muziek voor ettelijke tv-series als ‘M.A.S.H.’, ‘Mission impossible’, ‘It takes a thief’, ‘The Partridge family’, ‘Mannix’.

Handtekening

In Spielbergs film ‘The terminal’ is hoofdrolspeler Tom Hanks op een Amerikaanse luchthaven beland omdat hij in de USA de laatste, nog ontbrekende handtekening wil zien te krijgen op de beroemdste jazzfoto die ooit gemaakt is, ‘A great day in Harlem’. De handtekening van Benny Golson, die op de foto staat tussen alle reuzen van de jazz. Golson is in een klein rolletje als zichzelf even te zien in Spielbergs film. Als dank schreef hij een

bears

Zelf kwam Golson terecht bij een groepje dat ‘The country bears’ heette. Golson vertelde het tijdens een optreden in het Amsterdamse Concertgebouw met de big band van Henk Meutgeert. Wie er nog meer in die band zaten? Drums: Philly Joe Jones. Piano: Tadd Dameron.

Legendarische namen, klein begonnen.

Met muziek die Golson’s leraren maar heel erg minnetjes vonden. En die sax?

Ordinair instrument. In de Juilliard Journal vertelt Golson dat hij op Howard University kwam studeren met z’n sax onder z’n arm. Waar is je klarinet, werd er gevraagd. Want dat was een fatsoenlijk instrument. En jazz? ‘Als je jazz speelt, sturen we je van school’. Dus speelde Golson klassiek klarinet overdag en ’s nachts, in het washok, jazz op de sax.

Vele, vele jaren later maakte die Howard University het goed. En stelde de Benny Golson Scholarship in. “Vreemde dingen gebeuren nog altijd”, concludeerde Golson simpel.

Benny Golson is te horen op Pure Jazz Fest op zaterdag 8 september in ‘A tribute to Coltrane’ (Lucent Danstheater, 19.30).

stónd ik. Als ik zó kan praten, verstaan de mensen mij, zei ik. Dus gaven ze me eerst een trompetmondstuk. Toen ik van school werd gestuurd omdat ik de hele dag op dat ding zat te blazen, begrepen ze dat het serieus was. En op mijn verjaardag kwam mijn eerste trompet”.

Politie

Saxofonist en jazz educator Jackie McLean hoorde de twee broers Harper, drummer Winand en trompettist Philip, spelen in de Blues Alley in Washington en zorgde dat ze een gezamenlijke jazzscholarship kregen. Op Hartford, Connecticut. “Ik

heb er een paar semesters gedaan, tot ik het niet meer kon opbrengen. Elke keer als we van school kwamen, twee zwarte jongens op weg naar het YMCA waar we woonden, werden we aangehouden door de politie. Ik was het zat en ben er weg gegaan”. De befaamde Blues Alley-club bracht hem een stap dichter bij de grote jongens van de jazz. Dexter Gordon zou er spelen. Maar Dexter kwam niet. En toen hij wel kwam, zwaaiend, met een grijns en alleen het woord ‘sorry’, mocht de jonge Philip hem helpen overeind te blijven. Het was het laatste optreden van Dexter vóór de film ‘Round Midnight’.

Drummer Eddie Gladden had er de pest over in en speelde niet verder. Winand Harper mocht overnemen. En Winand vroeg Philip om mee te spelen.

Ooit hadden ze als knulletjes een jeugdbandje gevormd, de Harper Boys. Als grote jongens in The Harper Brothers zouden ze een aantal jaren lang furore maken. Met een wereldtournee, die Philip opnieuw in Nederland (North Sea Jazz festival) bracht. “Jazz”, zegt hij, “moet het hart van het publiek raken. Ik ben soms bang dat jazz te intimiderend wordt, te moeilijk. Dat jonge musici het gevoel voor de ‘song’ verliezen. Ik ben een heel simpel iemand, er is niet veel voor nodig om me blij te maken. Ik kom van een plek op de wereld waar mensen voortdurend doodgaan. Drie maanden geleden werd een buurman van me neergeschoten. Dat soort ‘shit’ gebeurt in Amerika. Ik ben blij dat ik hier kan zijn en kan spelen”.

Philip Harper is te horen op Pure Jazz op 7 september in ‘Tribute to Art Blakey’(Theater aan het Spui, 19.30) en op 8 september in ‘Trumpet summit’(Lucent Danstheater,

Mengvorm van beeld en geluid door

Bert Jansma

De eerste dvd, ‘Six short stories’ die de Vitobrothers vorig seizoen uitbrachten, was goed voor verwarring: beklemmende montages van filmbeelden, soms bijna surrealistisch, herinnerend aan horrorfilms uit de oude doos. Of beelden van een hypermoderne wereld met heftige achitectuur-vormen, olievelden, skyscrapers, in een bijna onmenselijk wordende orde. Met daarbij geïmproviseerde muziek.

Soms puur stemming onderstrepend, soms heftig ‘groovend’, soms bijna vertraagd in ontwikkeling, soms Miles-achtige spacejazz. En kan dat ook ‘live’, vroeg je je af.

Het antwoord is op Pure Jazz Fest te zien, waar de Vito Brothers bij een groot filmdoek hun bijzondere mengvorm van beeld en geluid zullen laten zien en horen. Een ‘Movie Music Experience’ met een ‘try out’van een nieuw programma, ‘Morricone’s mood’ waarin filmmuziek van de Italiaanse componist – ooit begonnen als trompettist – basis is voor improvisaties in beeld en geluid. Met Eric Hoeke (drums en samples), Manuel Hugas (bas), Wiboud Burkens (keyboards) als de kern van de Vitobrothers en de beelden van film-editor Job Geheniau. Met gastsolisten René van Barneveld (gitaar, pedal steel gitaar, slide gitaar en dobro), Michael Varekamp (trompet) en een ensemble van acht jonge strijkers van het conservatorium. De band improviseert, de strijkers vallen in, spelen mee, niet volgens een vast script, maar volgens genummerde cue-partituren. Delen die willekeurig kunnen worden ingezet, al naar gelang beeld en sfeer. Een door Brian Eno geïnspireerde werkwijze.

Video-editor Job Geheniau benadrukt dat hij geen ‘V-jay’ is die willekeurig op knoppen drukt en ritmisch ‘grooves’ ondersteunt. Hij speelt een inhoudelijke rol, is in feite lid van de band, geen toegevoegde waarde, maar essentieel in het mee-improviseren. Hij heeft een aantal

beelden op video opgeslagen die uit de films van Morricone komen (de componist gaf persoonlijk toestemming voor het project): de enorme close-ups uit de spaghetti-western (‘Once upon a time in the West’), beelden van verlatenheid, suspense, ‘the lonely man’, beelden uit ‘Novecento’, ‘The Mission’. Geïsoleerd, bewerkt, zodat ze uit hun context gelicht mee kunnen spelen in een nieuwe fusie van beeld en muziek, in het proces van ‘instant composing’. Mooi daarbij is dat beeldenman Job Geheniau wel een muziekopleiding (geluid) aan het conservatorium heeft gevolgd, in zijn vrije tijd saxofoon speelt, dus zeer wel mee kan ‘musiceren’.

‘Morricone’s mood’ werd gemaakt op intiatief van het B-OOST Festival. De groep werkte al samen in ‘cross over’-projecten met Kindred Spirits, het Dox Orchestra, met ex-NDT-danseres Tessa Cooke (dat wordt de tweede dvd). Paradiso Productie en Rocket Cinema hebben de Vitobrothers gevraagd een voorstelling te maken voor het theaterseizoen 2008/2009. Dan duikt de groep in de surreëel getinte wereld van filmer David Lynch.

Vitobrothers is op Pure Jazz Fest te zien op 8 september in ‘Movie music experience’ (Theater aan het Spui, 21.30).

Vitobrothers Wiboud Burkens, Eric Hoeke en Manuel Hugas. Foto PR

Cultuur

Vrijdag 7 september 2007

15

Hanna Shybayeva heeft geen last van heimwee Door Doron Nagan Zij woont pal in het centrum van Den Haag, hartje China Town. “Ideaal voor een pianiste”, zegt Hanna Shybayeva.

“Er wonen hier allemaal jonge mensen die overdag ook werken, dus kan ik rustig studeren. Ik heb in elk geval nog nooit klachten gehad”.

De 28-jarige pianiste is tenger. Maar haar handdruk bij binnenkomst en vertrek is ferm en krachtig. Symbool voor de vastberadenheid waarmee zij haar carrière als pianiste opbouwt. “Ik ben nooit iemand geweest die alles meteen kreeg, ik moest ervoor vechten. Ik ben niet erg zakelijk, kan mezelf niet goed verkopen. En ik vind het moeilijk om dingen te doen die ik artistiek niet juist vind”.

Na haar studie aan het conservatorium in haar geboorteplaats Minsk, de hoofdstad van Wit-Rusland, kwam de negentienjarige Shybayeva in 1999 naar Nederland, waar zij bij Naum Grubert in Den Haag verder studeerde. Haar opleiding aan het conservatorium in Minsk, na de val van het communisme in 1991, maar nog op Sovjet leest geschoeid, was uitstekend. Als ik haar vraag wat zij van de val gemerkt heeft, denkt zij even na.

“Ik zat toen nog op school. Het grootste verschil met de Sovjettijd was dat we ineens Wit-Russisch moesten leren”, vertelt zij in perfect Nederlands, en barst in lachen uit. “En ik had daar helemaal geen zin in. Wit-Russisch klonk in mijn oren altijd als slecht Russisch”.

“Voel ik me Russisch of Wit-Russisch?

Ik weet het eigenlijk niet”, zegt de pianiste, die inmiddels de Nederlandse nationaliteit heeft en met haar Neder-

landse partner de woning in het centrum deelt. “Mijn moeders familie komt uit de Oekraïne, die van mijn vader uit Moskou. En ik heb altijd zoveel gereisd dat ik nooit lang in Minsk verbleef. Dus voelde ik me daar toch niet echt helemaal thuis. Ik kende de stad niet goed, behalve het centrum waar ik woonde en studeerde. Ik heb dan ook totaal geen heimwee. Wit-Rusland vind ik in het algemeen een beetje gemiddeld en kleurloos. Als je naar St Petersburg of Moskou gaat, voel je meteen de dynamiek.

In Minsk staat alles op een laag pitje. En ik hou van Nederland, de vriendelijke mensen, de mooie, schattige architectuur”.

Geen

persoon, heel extravert, energiek. En die energie hoor ik niet meer, alleen maar bloemetjes. Maar dat verkoopt, want het is toegankelijker.

Genieten

idool

Haar pianistische voorbeelden? “Grubert natuurlijk”, roept ze met een glimlach. “Maar ik heb eigenlijk geen idool.

Sommigen staren zich blind op een pianist, die in hun ogen nooit iets verkeerds kan doen. Maar niemand speelt alles helemaal goed. Ook Svjatoslav Richter niet. Maar zijn karakter is een van de grootste voorbeelden voor me. Hij was een persoonlijkheid op het podium en dat soort mensen vind ik uniek. Grigory Sokolov is ook zo iemand. Ontzettend sterke persoonlijkheid”.

Twee Russen met een Russische ziel. Wat is die Russische ziel dan volgens haar?

“Absoluut fatalisme. Als iets slecht is, dan is het zó slecht dat het gewoon een tragedie is. En als iets leuk is, dan is het meteen het grootste geluk van je leven.

Het gaat om grote emotionele extremen.

En zo speelden ze vroeger alles, ook Mozart en Beethoven. Er is een verhaal over de pianiste Maria Yudina, die Bach

Hanna Shybayeva: ‘Ik ben niet erg zakelijk, kan mezelf niet goed verkopen. En ik vind het moeilijk om dingen te doen die ik artistiek niet juist vind’. Foto: PR speelde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij deed dat erg bombastisch. Richter kwam haar na afloop tegen en vroeg: ‘waarom heb je zo woest gespeeld’? En zij antwoordde: ‘maar het is toch oorlog’! Dat is voor mij een goed voorbeeld hoe dat Russische werkt. Ik wil mezelf niet vergelijken met deze mensen, maar

ik hoop dat ik de muziek ook zo benader. Ik voel grote verschillen in dynamiek en ben niet bang om Beethoven heel contrastrijk uit te voeren. Ik denk dat veel pianisten tegenwoordig veel te vlak spelen. Iedereen speelt Mozart veel te verwijfd en geparfumeerd. Maar Mozart was niet zo. Hij was heel anders als

“Mensen gaan niet naar concerten om iets te willen doorgronden. Ze gaan om te genieten, en dat is ook goed. Alleen, muziek is niet altijd iets makkelijks.

Soms moet je als luisteraar de muziek willen begrijpen, en niet zitten wachten tot de muziek naar je toe komt. Muziek komt niet altijd uit zichzelf naar jou”.

Zij denkt dat mede daarom de zaaldirecteuren bang zijn voor een wat meer avontuurlijke programmering.

Shybayeva heeft op haar repertoire bijvoorbeeld de Sonate van Gideon Klein en Preludes van Lera Auerbach staan, componisten uit respectievelijk de 20ste en 21ste eeuw. Maar dat willen sommige zaaldirecteuren liever niet, omdat ze bang zijn dat het publiek om die minder bekende muziek wegblijft. “Het repertoire moet tegenwoordig toegankelijk zijn, zelfs de muziek van Skrjabin schrikt ze af. Als ik het woord ‘toegankelijk’ hoor, word ik juist opstandig.

Ik wil dingen op míjn manier doen en niet steeds denken wat concertorganisatoren willen. Natuurlijk kun je er wel enigszins rekening mee houden, maar je moet er zeker niet te ver in meegaan.

Als uitvoerend musicus is het ook mijn taak om in het repertoire het publiek soms de weg te kunnen wijzen”.

Hanna Shybayeva deelt op 16 september in Diligentia een recital met de Turkmeense tenor Dovlet Nurgeldiyev.

Meer informatie: www.hannashybayeva.com

Schimmel op bestelling door

Lizan Freijsen: ‘Raamwerk’, 2007, inkjetprint op papier. Foto PR

Babeth Knol

Wie niet beter weet, zou denken dat galerie Maurits van der Laar zijn langste tijd gehad heeft. Een manshoge en brede schimmelvlek domineert de etalage. Zouden de bovenburen van de galerie het bad hebben laten overstromen?

Niets is minder waar, de vlek is daar speciaal voor de expositie ‘Swelling spots’ aangebracht door kunstenares Lizan Freijsen.

Zij fotografeert interessante schimmels om deze op behang te printen. Daarmee zoekt Freijsen een populair discours binnen de beeldende kunst op. De kleurstructuur van de schimmels is eigenlijk best mooi en divers.

Als een abstract schilderij. Maar het is geen schilderij, het is een schimmel. Als we zelf zo’n vlek in onze woonkamer zouden ontdekken, zou deze als de wiedeweerga te lijf worden gegaan met alle mogelijke chemische schoonmaakmiddelen. Nu een kunstenares de producent van deze vlekken is, zijn ze nu mooier? Is iets lelijks en vies nu veranderd in decoratie? In deze vermomming zou je het bijna niet herkennen als kunst.

Een paar jaar geleden had zij een expositie in de Rotterdamse Witte de Withstraat, waar ze de hele ruimte had behangen met deze schimmels. Net in die periode had het land

te kampen met stortbuien, die voor een lokale overstroming zorgden. Daags erna liep het storm bij de expositie. Iedereen verdrong zich en riep: “Moet je zien, hier is de schade écht heel erg!” Wanneer u de vlekken zo mooi vindt dat u ze wel thuis aan de muur zou willen hebben, kan dat. Lizan Freijsen kan een ‘Lekkage op bestelling’ speciaal voor uw huis ontwerpen, u kunt dan zelf uw favoriete vlekkensoort uitkiezen. De wereld op zijn kop. Mooi of niet, fascinerend zijn deze vlekken zeker.

Iets soortgelijks geldt voor de tweede kunstenares in deze expositie, Eveline Visser.

Deze kunstenares, wier werk vaak een sterk ideologische achtergrond heeft, is op dit moment bezig met haar ‘solidarity-planet’ project. Zij bouwt een voor publiek toegankelijk ruimteschip, dat door taal ontstane miscommunicaties wereldwijd moet oplossen. Haar zoektocht naar een utopische wereld vertaalt zich in deze expositie in een serie schilderijen met een hoog sciencefictiongehalte. Werken waar ik als niet-ingewijde in ruimteschepen helaas niet veel mee heb.

Een ander verhaal is Visser’s installatie ‘Swelling Spots’. Ook onderdeel van haar speurtocht in het heelal, maar van een heel ander kaliber. Een groep ouderwetse tele-

visieschermen zijn met witte of zwarte verf beschilderd met een afbeelding van wat lijkt op planeten of organismen. Ieder heeft een eigen mythologische of op de natuur gebaseerde naam, zoals tullia, iphis, aglaia, fiora.

De lange antennes van de werken geven het geheel een extra sciencefictiontintje en de zacht hoorbare ruis zorgt voor een mysterieuze sfeer. Omdat de ‘sneeuw’ op de ontvangstloze televisies door delen van de op het scherm geverfde voorstelling flikkert, lijken de verschillende planeten echt te leven. Sommigen lijken drukbevolkt als door mieren, andere stralen rust uit.

Tijdens mijn bezoek staan drie volwassen mensen muisstil naar de beeldschermen te kijken. Wie had gedacht dat een mens zo rustig kan worden en aangenaam gefascineerd kan raken door een ruimte vol buitenproportionele schimmels en storende televisietoestellen uit lang vervlogen tijden…

Naast lekker gek is ‘Swelling spots’ ook een hele fijne expositie.

‘Swelling spots’, te zien t/m 30 september in galerie Maurits van der Laar, Herderstraat 6, Den Haag.

Open: woensdag t/m zaterdag van 12.00 t/m 18.00.

Meer informatie: 070-3640151 of www.galeries.nl/ mvdl

Mevrouw Couperus nieuw leven ingeblazen door Jill

Stolk

Elisabeth Baud (1868-1960) was de vrouw van Nederlands grootste romancier, Louis Couperus (1863-1923). Het huwelijk werd gesloten in 1891 en Baud, dan mevrouw Louis Couperus, toonde zich een stevig doorwerkende partner.

Zij schreef de manuscripten van haar man over in het net, ze was zijn strenge recensent en ze verzorgde de correspondentie. In haar eerste huwelijksjaar vertaalde ze Oscar Wilde’s ‘The Portrait of Dorian Gray’ en droeg ook zo bij aan het inkomen. Later bewerkte ze de romans van Couperus voor het toneel. Misschien was het Elisabeth Baud ook wel die Couperus aanzette tot het schrijven van Eline Vere, een Haagsche roman (1889), die als feuilleton in ‘Het Vaderland’ verscheen.

Zo kon het gebeuren dat de mensen in de Haagse trams elkaar toefluisterden: ‘Weet je het al? Eline is dood!’

We kunnen ervan uitgaan dat beide echtelieden harde werkers waren, maar hoe was hun relatie eigenlijk? In ‘Mevrouw Couperus’, een moderne historische roman van Sophie Zijlstra, wordt de bijzondere relatie tussen de echtelieden belicht. Elisabeth en Louis kennen elkaar vanaf hun kinderjaren in Indië. Daar in

de tropen speelt Zijlstra’s openingsscène zich af. Batavia 1875. Louis en Elisabeth vertellen elkaar verhalen, waarbij hun handen klosjes, doosjes en linten op een presenteerblad schikken en herschikken.

De jongere Elisabeth slaagt er keer op keer in haar neef de stuipen op het lijf te jagen.

‘Waar ben je meer bang voor, zeg…voor dieven…of voor moordenaars?’

Hij rilt en stamelt: ‘Voor moordenaars.. want die… die maken je dood’.

Maar Louis is de schrijver. Zijlstra laat dat duidelijk merken op haar eerste bladzijden. Louis blikt met zijn verhaal vooruit; hij zet een scène neer die zich later in werkelijkheid zal voltrekken. Met deze aanpak demonstreert Zijlstra meteen haar eigen vakmanschap.

De roman neemt een sprong in de tijd.

Het is 2 juli 1900, het is maandagochtend en we bevinden ons in Den Haag. Het huwelijk nadert de tiende verjaardag, maar valt er ook wat te vieren? Elisabeth weet niet waar Louis ’s nachts uithangt. Ze heeft geen kinderen, want ‘zoo’ houden zij niet van elkaar. ‘Zoo’ staat voor seksueel. Zielsverwantschap is niet genoeg als je de liefde wilt duiden. Elisabeth voelt de leegte, de machteloosheid, het gebrek aan houvast. Als Louis ’s morgens vroeg thuiskomt en zegt ‘Laat me slapen’, valt ze om, haar benen weigeren dienst, ze is

verlamd.

Heeft Betty geen zin meer om te bewegen? Ze probeert alles op medisch gebied: bloed afnemen, wisselbaden, vasten, prikken… Dr. Bende, die mensen met behulp van hypnose en suggestie geneest is haar laatste station. Het klikt met deze dokter. Immers: ‘Er zijn nieuwe inzichten die stellen dat fysieke kwalen veroorzaakt kunnen worden door de ziel.

We hebben een lichaam en een ziel. Het ene is even belangrijk als het andere’.

Tussen 13 juli en 8 augustus 1900 komt Elisabeth, gedragen door een koetsier, naar de twee uur durende consulten bij dr. Bende. Alle onderwerpen passeren de revue: de twee families die steeds maar onderling trouwen, over haar man en de schrijver die twee verschillende eenheden zijn, over kinderen, liefde, wandelen op het strand en over haar visioen van traptreden, het badhuis en de geur van jasmijn…

Na de ontknoping, via associatie stuit Betty op hetgeen ze gezien en verdrongen heeft, gaat Baud lopend naar het strand en viert in haar eentje een bevrijding.

In Zijlstra’s roman lezen we dat Elisabeth niet op de hoogte is van het bestaan van de herenliefde als ze met Couperus trouwt. Dr. Bende weet er trouwens ook niet zoveel van.

‘Hij meent zich te herinneren dat het een afwijking betreft die voornamelijk tot de hersenen en de hypofyse herleid kan worden’. Tja, nu mevrouw Couperus kan vertellen wat ze gezien heeft, daar in het badhuis in Tegal, is de dokter ook meteen praktisch bijgewerkt!

Geestig is Zijstra’s beschrijving van dokters gedachten over seks. Hoe kan zo’n betrekkelijk eenvoudige bezigheid als seks zo vaak betrokken zijn bij de problemen van zijn patiënten.

‘Hij zucht een tikje verveeld’.

Zijlstra heeft de persoon Elisabeth Couperus-Baud met haar roman nieuw leven ingeblazen. We zien een intelligente, spitse en liefdevolle vrouw. Het lezen van haar beleving van het huwelijk met Couperus is een boeiende openbaring. Via de pen van Zijlstra wordt de lezer moeiteloos meegenomen in de gedachtewereld van ‘Mevrouw Couperus’.

Zijlstra weet goed sfeer te treffen, zowel in de Indische als de Haagse omgeving.

De stem van deze auteur is vertrouwd met het taalweefsel van Couperus, hetgeen terug te vinden is in Zijlstra’s zinsbouw en tegelijkertijd zegt ze geen woord teveel.

Als mevrouw Baud het werk van deze auteur had kunnen recenseren was de rode pen waarschijnlijk vrij blijven zweven boven de bladzijden. Hoe Baud over de in-

Sophie Zijlstra belicht in een historische roman de bijzondere relatie tussen Louis Couperus en Elisabeth Baud. Foto: PR houd van Zijlstra’s ‘Mevrouw Couperus’ zou oordelen is moeilijker te zeggen.

Elisabeth Couperus-Baud deed tijdens haar leven namelijk geen uitspraken over de homoseksuele geaardheid van haar man.

‘Mevrouw Couperus’ door Sophie Zijlstra.

Uitgeverij Contact. Prijs: € 16.90 ISBN 978 90 254 2289 9 192 pagina’s.

16

Sport

Vrijdag 7 september 2007

Vastberaden te slagen

Kees

Lex ‘Hanekam’

te winnen. ADO wel, maar wie kon er sco-

Vorige week maandag. ADO speelt thuis

de lat, verder was er veel gedraaf en viel

in het nieuwe stadion. Aangezien ik twee

er geen lijn in het spel te ontdekken. Tot-

mooie stoelen heb aangeschaft (terwijl

dat Wiljan Vloet ene Lex bracht; door ons

ik op vrijdag en/of zondag eigenlijk niet

direct Lex Hanekam gedoopt. Hij oogde

kan…) spoedde ik me na het avondeten

dun, wat slungelig, had een kale kop met

vanuit mijn woonplaats in midden-Neder-

rode hanekam en begon aanstekelijk te

land met een vriend naar het Forepark, dat

hollen. Aangemoedigd door de echte kern

eigenlijk het Aad Mansveld-stadion zou

van ADO. Lex was alras ook mijn publieks-

moeten heten.

lieveling. Hij stichtte verwarring, soms ook

ren? Hoogendorp raakte de onderkant van

binnen eigen gelederen, bood zich doorloIk was eerst bang voor files, later bang

pend aan en oogde aanstekelijk enthousi-

voor veel drukte om en rond de parkeer-

ast. Lex schudde me wakker, maar ook zijn

terreinen van het stadion, maar niets van

elftal en het publiek. Ik durf nauwelijks te

dat alles, wat in het laatste geval helaas

bekennen dat ik juichend opveerde toen

betekende dat Den Haag niet bepaald

uitgerekend Lex een paar minuten voor

warm liep voor het duel met Cambuur. Het

tijd van dichtbij de verlossende 1-0 inkop-

nieuwe stadion was akelig leeg, afgezien

te. Cambuur verslagen…,een kinderhand

van de oude en trouwe kern dan, waartoe

is gauw gevuld. Na afloop liep ADO een

ik zelf behoor al sta ik dan niet omdat ik dat

ererondje, maar vooral Lex. Met ontbloot

niet meer volhoud. Vooraf vermaakte ik me

bovenlijf, waarop ik een tatoeage van het

kostelijk in de catacomben. Ik kwam weer

clubsymbool ontwaarde. Lex bleek een

zoveel echte Hagenaars tegen en stuk voor

hele echte. Voor de vakken van de echte

stuk hoopten zij op een mooi seizoen, on-

fans liet hij zich hartstochtelijk toejuichen.

danks de wat matige start. Ik kan nu al ver-

Op afstand klapte ik mee. We hebben weer

klappen dat ik me achteraf ook vermaakt

een nieuwe Lex, Lex Hanekam. Hij alleen al

heb. Maar daar tussenin nauwelijks. Het

maakte mijn investering in die twee mooie

liep niet met ons cluppie. Hoogendorp

stoelen waar. Lex zorgt voor de ommekeer,

struikelde over een grote kans, Van der

wist ik. Totdat ik zondag op Langs de Lijn

Haar werd nauwelijks bereikt, er was wel

de uitslag van Haarlem-ADO hoorde. Haar-

veel balbezit maar er waren bitter weinig

lem is geen Cambuur. Eén Lex maakt nog

daden. Na rust werd het allemaal wat pitti-

geen zomer.

ger, doch nimmer goed. Cambuur had wel eens een tegenstootje, maar verdiende niet

Nieuw Haags bloed bij ADO Den Haag

International Maura Visser jaagt haar droom na in Denemarken Foto: Creative Images

58-voudig international Maura Visser (21) verliet landskampioen Quintus om haar droom na te jagen in Denemarken. Bij middenmoter Horsens HK hoopt de opbouwspeelster zich in de kijker te spelen van de handbalminnende natie, waar de wedstrijden live op tv worden uitgezonden. Maar een maand voor de start van de competitie raakte ze zwaar geblesseerd.

door

Eppo Ford ­

Terwijl haar teamgenoten zich voorbereiden op de eerste serieuze wedstrijd in Denemarken, zit Visser thuis in de Tomatenstraat met haar been in het gips op de bank. Beneden, aan de voet van de binnentrap, staat een rolstoel. Erachter zijn tientallen ballen in een grote bak verzameld. Op een bijzettafeltje naast de handbalster die onlangs afstudeerde aan de HALO, een stapel dvd’s van opgenomen handbalwedstrijden. Ze heeft ze gekregen van een vriend. Het is aan haar besteed, want Visser, die al op haar derde door haar ouders naar Hellas werd meegenomen, maakt er graag gebruik van.

“Ik let op speelsters op mijn positie en op spelsystemen. Sommige clubs gebruiken nieuwe dingen”, legt ze uit.

Onder het gips herstelt haar been van een kuitbeenbreuk, opgelopen door een verkeerde landing tijdens de voorbereiding.

Het had op geen slechter moment kunnen komen. Ze had net een basisplaats veroverd bij Horsens HK. Visser, al rond haar dertiende bewust dat er een internationale carrière op haar wachtte, leefde jaren toe naar een buitenlandse overstap.

Ze rondde haar opleiding af en koos vervolgens uit Duitse, Spaanse, Noorse en Deense aanbiedingen. Lang om na te denken naar welk land ze wilde gaan, had ze niet nodig. Ze koos voor Denemarken; de bakermat van het handbal. Maar ze koos niet voor een grote club. Horsens HK werd vorig seizoen negende in een competitie met twaalf deelnemers.

Visser: “Ik heb er bewust voor gekozen,

omdat ik dan kans maak op veel speelminuten. Het was de eerste club waar ik ging kijken. En alles voelde goed, dus waarom zou ik verder zoeken?” Daarnaast kende ze trainer Kenneth Sahlholdt nog van het Nederlandse team, al is deze inmiddels niet meer werkzaam bij de club. Een andere beweegreden was dat bij de topclubs een harder klimaat heerst, zonder veel persoonlijke aandacht.

“Juist nu ik geblesseerd ben, merk ik hoe ze bij Horsens met spelers omgaan. Ze hebben tegen me gezegd dat als ik in Nederland wil revalideren, het prima is. Zelf heb ik aangegeven dat ik weer terugga naar Denemarken om de eerste competitiewedstrijd mee te maken”, aldus Visser.

“Dan wil ik bij het team zijn”. Wel hebben ze tot haar teleurstelling aangegeven dat ze een nieuwe opbouwspeelster zullen aantrekken, nu Visser ongeveer een half jaar uit de roulatie zal zijn. “Dat is een concurrent extra”, zegt ze strijdvaardig.

De eerste wedstrijd van het seizoen zal ze met pijn bekijken. Ze spelen tegen Ikast, vorig jaar de nummer vier. De wedstrijd wordt live op televisie uitgezonden. Maar belangrijker voor Visser: Gro Hammerseng is een van de tegenstanders, haar idool. En eigenlijk had Visser haar in het veld willen ontmoeten. “Het is de wedstrijd waar ik vanaf het begin bij Horsens naar uitkijk. Dat wordt even moeilijk aan de kant”.

Landskampioen

Dat Visser met haar clubkeuze overigens eigenzinnig kan zijn, bleek enkele jaren geleden, toen ze na communicatieproblemen met trainer Erik van der Wel landskampioen Hellas verliet. En prompt met rivaal Quintus – dat nog nooit landskampioen was geworden – de titel twee keer won. Visser: “Ik wist dat Quintus de potentie had, ze waren het jaar ervoor vierde geworden”. Het bevredigde haar wraakgevoelens naar de trainer van Hellas. Visser, met een glimlach: “Het voelt altijd fijn, als je in je eerste jaar met Quintus landskampioen wordt”.

De landskampioenschappen bij Hellas en Quintus zorgen ervoor dat met de nationale bekers en de unieke vijfde plaats op het WK van 2005 haar palmares behoorlijk gevuld is. Op de vraag of ze eenzelfde stunt met Horsens in gedachten had

Kees

als bij haar overstap naar Quintus: “We waren wel hoger geëindigd dan vorig seizoen. Misschien zelfs nog wel hoger.

Maar de topclubs hebben zo veel geld en zulke goede spelers, dat het landskampioenschap er niet inzit”.

Wa r m

h a r t

Hoewel ze zich langzamerhand begint thuis te voelen in Denemarken, houdt ze de ontwikkelingen in Nederland ook goed in de gaten. Hellas draagt ze nog steeds een warm hart toe en de degradatie van vorig seizoen vindt ze heel erg voor de vereniging. “Ze horen op het hoogste niveau thuis. Maar nu Inge Stet en keeper Bettine Spaans van SEW terugkeren heb ik er wel vertrouwen in dat ze er bovenop komen”.

Vertrouwen in zichzelf heeft ze ook. Want ondanks dat haar eerste ernstige blessure haar plannen danig in de war schopt en een pas veroverde basisplaats in een nieuw team in een nieuw land onzeker maakt, zal ze vasthouden aan haar doel om de internationale top te bereiken. Visser: “Ik heb een 2-jarig contract. Dat zal ik sowieso uitdienen. Daarna zien we wel.

In het contract heb ik de mogelijkheid om in geval van heimwee terug te kunnen keren naar Nederland. Maar ik denk niet dat dit gaat gebeuren. Dit is altijd mijn droom geweest. Ik zal er alles aan doen om te slagen”.

Quintus in de Champions League Komend weekeinde staat het bij Quintus in het teken van de Champions League handbal. De club kreeg het recht om een kwalificatietoernooi te organiseren en greep deze kans met beide handen aan. Deelnemers zijn: Milli Piyango SK (Turkije), IK Sävehof (Zweden), ZRK “Knjaz Milos” (Servië) en Van der Voort Quintus (Nederland). De eerste twee plaatsen geven recht op de volgende ronde. Start toernooi: vrijdag 7 augustus, aanvang 18.00, Van der Voorthal, Leeuwerik 1, Kwintsheul. Info: www.vandervoortquintus.nl/champions.

Onrust op bestuurlijk niveau, teleurstellende resultaten op het veld. Van zo’n start wordt niemand blij. Het enige waar de fan met een groen-geel hart zich momenteel aan kan verwarmen is de opkomst en doorbraak van een nieuwe generatie Haagse voetballers. Den Haag Centraal stelt ze aan u voor. door

Martin van Zaanen

Lex Immers (21 jaar, vorige clubs: Lens, DSO, ADO Den Haag en Vredenburch): Nog niet zo heel lang geleden vaste supporter op Midden-Noord, op zijn rug prijkt een aanzienlijke tatoeage van het oude logo van FC Den Haag. Maakte ‘uit’ bij RKC Waalwijk, op 24 augustus, zijn competitiedebuut en zorgde direct voor gevaar. Werd drie dagen later, thuis tegen SC Cambuur-Leeuwarden in één klap een cultheld. Matchwinner Immers tekende met zijn late treffer voor een aantal opmerkelijke historische feiten. Hij maakte het eerste competitiedoelpunt van ADO Den Haag in het nieuwe stadion, daarnaast zorgde hij voor ADO’s eerste competitiezege na 274 dagen.

Gyon Fernandez (21 jaar, vorige clubs: Graaf Willem II Vac en Quick) Afgelopen zondag – het desastreuze verlies uit bij HFC Haarlem – deed hij deze jaargang voor het eerst mee. In de 78ste minuut vond de derde Haagse wissel plaats: verdediger Christian Kum naar de kant en aanvaller Fernandez erin. Met zijn loopacties wist Fernandez wel voor zijn medespelers enige ruimte te creëren, maar zijn inspanningen mochten niet baten. Tien minuten na zijn invalbeurt kwam de mokerslag: 2-0.

Mimoun El Kadi (20 jaar, vorige club: SV Erasmus) In het duel waarin Lex Immers zijn status van Local Hero bewerkstelligde, maakte ook middenvelder Mimoun El Kadi – overgekomen van de amateurs van ADO Den Haag – zijn debuut in het eerste elftal. Bijna maakte hij zich direct onsterfe-

Lex Immers Foto: Creative Images lijk, toen hij met een van zijn eerste acties op doel schoot. Zijn poging was echter iets te zacht om de Cambuur-doelman in de problemen te brengen.

Roel Stoffels (20 jaar, vorige club: DSO) Centrale verdediger die het tweede duel van deze competitie, de teleurstellende 00 tegen RBC Roosendaal, de volle negentig minuten speelde en dat naar behoren deed. Jammer alleen van die gele kaart.

Verving in de basisopstelling Christian Kum, die het in de openingswedstrijd tegen MVV niet goed had gedaan, en toen al in de rust was gewisseld.

Samir El Moussaoui (20 jaar, vorige clubs: JuVentaS en Feyenoord) Uit tegen RKC Waalwijk stond hij in de basisopstelling, als rechterverdediger in plaats van Daniël Rijaard die op de bank begon. Haalde een voldoende. RKC’s Anthony Obodai kreeg zijn tweede gele kaart na een overtreding op El Moussaoui. Samir was in het eerste duel van deze competitie, tegen MVV, in de rust ook al de vervanger van Rijaard.

Christian Kum (21 jaar, vorige clubs: DSO, Feyenoord en RVC/Rijswijk) Zou eigenlijk verder moeten zijn, deze centrale verdediger van Duitse origine die naast goed verdedigen ook aardig kan opbouwen. Vooralsnog wisselvallig dit seizoen. Helemaal als je bedenkt dat zijn debuut al twee jaar terug plaatsvond, tegen koploper PSV deed hij het toen naar behoren. Verzachtende omstandigheid: naweëen van een ernstige enkelblessure.

Sport

Vrijdag 7 september 2007

De kracht van de traditieclubs in het amateurvoetbal:

‘Het is een luxe positie dat er zoveel aanwas is’

17

‘Op alle fronten afgetroefd’ Een familievereniging met prestatiedrang, zo wil Graaf Willem II VAC bekend staan. Dat eerste lukt prima, het tweede lijkt vooralsnog niet mee te vallen. Of leverde de valse competitiestart een vertekend beeld op? In de Zondag Vijfde Klasse A viel de 4-1 nederlaag in Rotterdam van het team van trainer Boudewijn de Geer nogal op.

Boudewijn de Geer draait er niet omheen: “We zijn op alle fronten afgetroefd afgelopen zondag. In de rust stonden met 1-0 achter, maar het had net zo goed 4, 5-0 kunnen zijn”.

Waren zij nou zo goed of vielen jullie zo tegen?

De Geer: “Laat ik het zo zeggen: we gaven ze de kans om goed te spelen. We gaven teveel ruimte weg, waren niet fel genoeg.

Als ploeg moet je iets kunnen afdwingen.

Maar dat die jongens van Kralingen kwaliteiten hebben, moge duidelijk zijn”.

NOCKlaringen is geen bekende naam.

“Nee, wij kenden ze ook niet. Het is een fusieclub die sinds dit seizoen onder de nieuwe naam meedoet. Nou, inmiddels kennen we ze dus wel. Een ploeg om terdege rekening mee te houden”.

Ik neem aan dat je spelers inmiddels wel wakker zijn.

‘Dat hoop ik maar. We hebben een brede selectie, met een gezonde onderlinge concurrentie en aardig wat kwaliteit. Maar het is bekend: kwaliteit komt er alleen maar uit als je een bepaalde felheid en scherpte mee het veld in neemt.’

Jullie ambities blijven intact?

“Ja, natuurlijk. Graaf Willem II VAC wil op termijn een stabiele Derdeklasser worden. Zo’n grote en bloeiende jeugdafdeling, dan kan je eerste elftal niet in de Vijfde Klasse spelen. Daar werken we met z’n allen hard aan en we zijn er ook van overtuigd dat dit gaat lukken”.

Je traint naast het eerste seniorenteam, toch nog een elftal bij Graaf Willem?

“Klopt, ja, de D1. Afgelopen weekend met 11-4 voor de beker gewonnen. Een heerlijke groep, waar veel toekomst in zit. Maar dat geldt voor meer jeugdelftallen hier.

Dit is voor mij een topcombinatie. Zeven dagen per week met voetbal bezig zijn, iets mooiers kan ik me niet voorstellen”.

Tip 5

Jong geleerd… Foto: Creative Images

Waar veel voetbalverenigingen in de regio moeite hebben het hoofd boven water te houden, gaat het de traditieclubs HBS, HVV en Quick voor de wind. HBS miste op een haar na promotie naar de Hoofdklasse, HVV keerde terug naar de Tweede Klasse en de jeugdopleiding van Quick werd genomineerd voor een Rinus Michels Award. Wat is hun geheim?

door

Eppo Ford

Terwijl het tweede elftal haar eerste competitiewedstrijd speelt, neemt voorzitter Kees Ekelmans van het 111-jarige Quick ontspannen plaats op een van de banken die rondom het hoofdveld staat, ondertussen bekenden begroetend. Een paar honderd meter verderop verzamelt de trotse selectie van het 113-jarige HBS in het clubhuis, dat vorig jaar vriend en vijand verraste met haar deelname aan de nacompetitie. En in het Benoordenhout zoeken ouders van het 129 jaar oude HVV onder de rook van een geurige barbecue en naast de provisorische kantine – het clubhuis wordt gerenoveerd – een plek in de zon om een pupillentoernooi te bekijken.

Het gaat de drie oude clubs goed. De jeugdafdelingen krijgen veel aanmeldingen, de eerste elftallen presteren weer op niveau en de financiële huishouding is op orde.

Er zijn meer overeenkomsten. Voorzitter Ekelmans (44), al 37 jaar lid van Quick: “Het zijn alledrie clubs ‘van het zand’ en ze werden vroeger gezien als chique clubs”. De ballotage wordt bij HVV en Quick nog gehanteerd, en al is deze bij

HBS afgeschaft, ook daar wordt nog steeds een kennismakingsgesprek gehouden met nieuwe leden, en verteld wat er van ze verwacht wordt.

Ekelmans: “Maar onze ballotage bij Quick heeft meer werking als imago, dan dat we veel leden afwijzen”.

Tevens zijn alledrie de clubs zogenaamde omni-verenigingen, waardoor de leden elkaar het hele jaar op de club kunnen ontmoeten.

Niet onbelangrijk voor de sfeer. Steven Visée (42), voetbalvoorzitter van HBS en tot een paar jaar terug keeper van het eerste. “De hockeydames zorgen op zondag in de kantine voor extra sfeer. En je ziet dat in de zomer veel voetballers en hockeysters die niet cricketen, het terrein oplopen en zich bij de cricketers voegen”.

uiteindelijk tweede. Een teken dat de club op de goede weg is. Ekelmans: “De druk van onderaf is groot, promotie moet op een gegeven moment lukken. Van onze A1 komen een paar jongens over die zo het eerste elftal in kunnen”.

Ook HBS en HVV zien een sportieve vooruitgang het liefst met spelers uit eigen jeugd gebeuren. Het zorgt ervoor dat de clubidentiteit wordt bewaard. Kees Mol, hoofdtrainer van HVV en jarenlang werkzaam bij HBS, waar hij de omslag van recreatief voetbal naar prestatief voetbal heeft vorm gegeven: “Je ziet bij HVV dat ze liever niet veel nieuwe spelers erbij krijgen, maar slechts een paar”. Dat het niet ten koste hoeft te gaan van de prestaties bewees hij bij HBS, waar hij met de club de Vierde Klasse verliet en de Eerste uiteindelijk betrad.

‘Een goede sportopleiding in een goed nest’

R i n u s M i c h e l s Awa rd

De sfeer is ook bij Quick één van de peilers waarop de vereniging rust. Ekelmans: “Onze slogan is ‘een goede sportopleiding in een goed nest’. Wij willen bloedserieus presteren, want we zijn een sportclub en als je een club met uitstraling wil, moet je op niveau spelen, maar ook onze A4 krijgt aandacht en traint twee keer in de week met een gediplomeerde trainer.

Daarnaast is het de bedoeling dat de club ook een grote sociëteit blijft waar jong en oud zich thuis voelen. Zo heeft Quick meer dan 250 leden die niet meer sporten en veelal meer dan 25 jaar lid zijn”.

Sportief wil de club graag op een hoger niveau spelen, net als buurman HBS. Quick hoopt het via haar jeugdopleiding te bereiken. De A1 voetbalt in de Landelijke Eerste Divisie en is slechts één van de twee amateurclubs in deze klasse.

De jeugdopleiding werd genomineerd voor de Rinus Michels Award voor beste jeugdopleiding van Nederland en werd

Ve r g r i j z i n g

De kracht voor het sportieve succes zit hem bij de verenigingen dus in de jeugd; iets wat al lang geen vanzelfsprekendheid meer is bij selectie-elftallen. Mol wijst op VUC, waar hij in het eerste elftal voetbalde en zijn trainersloopbaan begon. “VUC was destijds ook een traditionele club met een ballotagecommissie”. Maar hoewel het eerste elftal van VUC in de Hoofdklasse speelt, zijn er nog weinig spelers die een VUC-achtergrond hebben. En de club heeft nog een nadeel. “Mariahoeve is enigszins vergrijsd, waardoor het potentieel minder wordt en er niet ontzettend veel jeugd meer is”, aldus Mol. Het is een probleem dat HBS, HVV en Quick niet hebben. De Bohemen, Vogelwijk en Vruchtenbuurt zijn net als het Benoordenhout zeer kinderrijk. Visee: “Het is een luxe positie dat er zoveel aanwas is van kinderen. Quick en wij heb-

ben beiden een wachtlijst. We hebben zeshonderd jeugdleden. Het is uniek dat we samen binnen een vierkante kilometer zitten en toch behoren tot de grootste verenigingen van de regio”.

Clubhuis HVV verbouwd

Het vormt een karakteristiek aandachtspunt voor de bezoeker: het klassiek ogende rood-wittte clubhuis van HVV. Wie momenteel het terrein oploopt, komt echter voor een onprettige verrassing te staan. Waar het rood-wit de muur hoort te sieren, klapperen bouwzeilen. Maar niet voor lang. Adriaan van den Dries, lid van de terreincommissie: “Het clubhuis werd aan de krappe kant.

Het is vijftig jaar geleden gebouwd en toen hadden we een stuk minder leden.

Bouwkundig was het ook niet helemaal meer van deze tijd”. De vereniging die 1800 leden telt, krijgt met de nieuwbouw een ruimte die voldoet aan de eisen van de vereniging.

Tevens wordt op de plek naast het clubhuis waar een tribune stond een grotere tribune neergezet, die plaats biedt aan ongeveer honderd man. De bouwkosten betaalt de vereniging grotendeels zelf, aangevuld door een gemeentelijke subsidie. De overlast is tijdelijk. In november wordt het vernieuwde clubhuis opgeleverd. Van den Dries: “Het wordt mooi; er wordt absoluut rekening gehouden met de oude stijl. Buiten zal het rood-wit weer terugkomen”. Bezoekers hoeven dus niet te vrezen dat één van de meest herkenbare clubhuizen uit de regio zal verdwijnen.

Ook komende week staat er een aantal interessante sportevenementen op de agenda. Den Haag Centraal maakte voor u een kleine selectie. Wat valt er allemaal te doen, zien en beleven?

1. ADO Den Haag – Emmen. De start van de competitie verloopt stroef, maar thuis is ADO Den Haag nog ongeslagen. De club moet de derde thuiswedstrijd winnen, want tien punten achterstand op koploper FC Den Bosch is een groot gat. Vrijdag 7 september, aanvang 20.00 uur, ADO Den Haag stadion, Forepark.

2. Opening Haagsche Dynamiek. In samenwerking met woningbouwvereniging Staedion Wonen is er een nieuw complex gebouwd voor voetbalvereniging HSV DUNO. Het complex krijgt ook een maatschappelijke functie. Om de opening te vieren worden er wedstrijden gespeeld tegen onder andere oud-ADO Den Haag en de oud-internationals. Zaterdag 8 september, aanvang opening 10.00 uur, DUNO, Mgr. Nolenslaan.

3. NK beachtennis. Het is het één na laatste weekend dat het Beachsport Stadion het decor zal vormen voor een strandsport.

De nationale beachtennis tour wordt afgesloten in Scheveningen. Zaterdag 8 september, start NK 11.00 uur, Strandweg.

4. Stuifzandtoernooi. De Scheveningse Jeu de Boules vereniging B-3 organiseert op het strand haar jaarlijkse stuifzandtoernooi. Zaterdag 8 september, aanvang 10.00 uur, nabij Noorderhavenhoofd en Strandclub WIJ.

5. De start van de hockeycompetitie. Voordat de Hoofdklassers beginnen, mogen de ploegen uit de overige klassen de competitie starten. De dames van HGC spelen uit, evenals de mannen van HDM en Klein Zwitserland. Wie op zondag 9 september graag een autorit maakt, heeft de keuze uit respectievelijk Tilburg (aanvang 12.45 uur), Uden (aanvang 14.45 uur) en Amersfoort (aanvang 14.45 uur).

Is te koop op de volgende locaties: • Postkantoor Den Haag ZuidWest, Almeloplein 60-61, 2533 AD Den Haag • Tabakshop Waldeck, Alphons Diepenbrockhof 165, 2551 LD Den Haag • C 1000 van Leest, Alphons Diepenbrockhof 6, 2551 LD Den Haag • Tabakshop Duran, Apeldoornseln 292, 2573 LM Den Haag • Primera Appelstraat, Appelstraat 230, 2564 EL Den Haag • Scryptopoint, Appelstraat 242/244, 2564 EL Den Haag • Trofmarkt Van Olst, Arabislaan 38, 2555 DL Den Haag • Grooteman, P F J Arnold Spoelplein 93, 2553 CG Den Haag • Le Cigare, Badhuisstraat 187, 2584 HH Den Haag • De Gebroeders Jong, Bankastraat 3a, 2585 EE Den Haag • Korlvinke-Fumé, Beeklaan 385a, 2562 AZ Den Haag • Primera van de Wege, Betje Wolfstraat 132, 2533 HT Den Haag • Joop Vlak, Betje Wolfstraat 271, 2533 HM Den Haag • Texaco Bezuidenhoudseweg, Bezuidenhoutseweg, 2270 AA Voorburg • Mieke & Peter Lectuur en Tabak, Boekhorststraat 101A, 2512 CM Den Haag • Spar Clingendael, Breitnerlaan 271/ 273, 2596 GZ Den Haag • Bronovo Shop, Bronovolaan 5, 2151 RH Nieuw Vennep • Elka, Brouwersgracht 4, 2517 XD Den Haag • Ziekenhuis Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam • Tabaksspeciaalzaak Naomi, Castricumpln 44, 2547 JA Den Haag • Bruna Centraal Station, Centraal Station, 3503 AG Den Haag • Mieke’s Striptiek, Chassestr 71, 2518 RW Den Haag • Supermarkt Hanemaaijer, D. Hoogenraadstraat 45, 2586 TC Den Haag • Koning Tabakspeciaalzaak, Damlaan 22, 2265 AN Leidschendam • Carla’s, De Savorin Lohmanplein 22b, 2566 AC Den Haag • Multi- media en Lifestylshop, Deltaplein 512/513, 2554 GH Den Haag • DunaVista BV, Deltaplein 550, 2554 GH Den Haag

39340_DHC_293x440_te koop op loc1 1

• Dastan Tabakshop, Denneweg 132a, 2514 CL Den Haag • Aurora, Dr. H. Colijnlaan 305-307, 2283 XK Rijswijk • Totaal gemak Driebergenstraat, Driebergenstraat 321, 2546 BJ Den Haag • Sigarencorner Nesli, Elandstraat 93, 2517 XD Den Haag • Texaco Escamplaan, Escamplaan, 2270 AA Voorburg • Van Amerongen Boek en Kantoor, Fahrenheitstr 536 - 546, 2561 DJ Den Haag • Bruna Fahrenheitstraat, Fahrenheitstraat 446, 2561 DG Den Haag • Brink Sigarenmagazine, Fahrenheitstraat 541, 2561 DA Den Haag • Merlijn Tabak en Lectuur, Forellendaal 286, 2553 LM Den Haag • Adelante Cigarross, Frederik Hendriklaan 152, 2582 BJ Den Haag • De Vulpen, Frederik Hendriklaan 179, 2582 CA Den Haag • Paagman Den Haag B.V., Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB Den Haag • De Haagse Boekerij, Frederikstraat 24, 2514 LK Den Haag • Markthof Sigaretten en Postzaken, Gedempte Gracht 405 J, 2512 AM Den Haag • De Oude Leeuw, Geestbrugweg 5/7, 2281 CC Rijswijk • Bruna Gentsestraat, Gentsestraat, 2587 HV Den Haag • Gouverneur Tobacco, Goeuverneurlaan 361, 2523 CA Den Haag • Bruin´s Sigaren en Lectuur, Goudenregenplein 58, 2565 GK Den Haag • Tabakhuis Van de Arend B.V., Governeurlaan 664, 2523 CS Den Haag • Ben Goudswaard, Heelsumstraat 27, 2573 NE Den Haag • Wijngaards, Heeswijkplein 9, 2531 HC Den Haag • Ylona Tabacshop, Henry Dunantlaan 86-88, 2286 GE Rijswijk • Walk In Stripboekhandel, Herengr 13, 2511 EG Den Haag • Van Stockum Boekverkopers, Herengr 60, 2511EJ Den Haag • Night 2 Night, Herengracht 1, 2511 EG Den Haag • Bruna Herenstraat, Herenstraat 5, 2282 BN Rijswijk • Primera Lancee, Herenstraat 84, 2282 CA Rijswijk • Van der Sprong, Het Kleine Loo, 2592 CK Den Haag

• The Read Shop, Hildo Kroplaan 96, 2552 XT Den Haag • Primera Dewir, Hillenaarplantsoen 85, 2284 VS Rijswijk • Sigarenmagazijn Canarat, Hobbemastraat 190, 2526 JT Den Haag • Zigger In den Boogaard, J. Friso Promenade, 2282 XX Rijswijk • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Tabakshop Oranje, Jan Hendrikstraat 7, 2500 XX Den Haag • Totaal gemak Jan Heintz, Johanna Westendijkplein 62, 2521 EN Den Haag • Groeneweg, Juliana van Stolberglaan 284, 2595 CP Den Haag • Esso Ligthart Kaapseplein, Kaapseplein 100, 2572 NH Den Haag • W.A.C. van Leeuwen, Keizerstraat 119, 2584 BD Den Haag • Geja-Sadia, Keizerstraat 33, 2584 BB Den Haag • Boekhandel Scheveningen, Keizerstraat 50, 2584 BK Den Haag • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Totaal gemak Julianaplein, Kon. Julianaplein 7, 2274 JD Voorburg • Pelgrim Boeken en Muziek, Korte Poten 42, 2511 EJ Den Haag • Texaco Laan, Laan, 2270 AA Voorburg • Primera Wijnands, Laan van Meerdervoort 197, 2517 BB Den Haag • Sigarettenmagazijn Obdam, Laan van Meerdervoort 868, 2564 AS Den Haag • Boekhandel De Kler, Langstraat 148, 2242 JX Wassenaar • Daily shop Wassenaar, Langstraat 192 a, 2242 JZ Wassenaar • Texaco Leyweg, Leyweg, 2270 AA Voorburg • Haga Ziekehuis Leyenburg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag • Zigger, Leyweg 651, 2545 GK Den Haag • Zigger, Leyweg 707, 2545 GM Den Haag • Bruna Leidschenhage, Liguster 38, 3503 AG Leidschendam • Primera Zuydwijk Leidschendam, Liguster 81, 2262 AC Leidschendam • Medisch Centrum Haaglanden, Westeinde, Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag • Totaal gemak Dubb, Lindelaan 243, 2282 EV Rijswijk

• De Tabacotiek TTS, Loosduinse Hoofdstraat 180, 2552 AL Den Haag • Texaco Michel Vrijenhoeklaan, Michel Vrijnehoeklaan, 2270 AA Voorburg • Texaco Midachterweg, Midachterweg, 2270 AA Voorburg • Den Haag Marketing & Events, Nassaulaan 25, 2512 XX Den Haag • Van Stockum, Noordeinde 62, 2514GK Den Haag • ‘t Brandpunt Sigarenmagazijn VOF, Oostdorperweg 57, 2242 NE Wassenaar • Tabakshop De Oude Man, Oudemansstraat 103, 2522 SE Den Haag • Doorschodt Sigarenmagazijn, Paletplein 85, 2526 GZ Den Haag • Boekhandel A. Houtschild, Papestraat 13, 2513 AV Den Haag • Bruna Parijsplein, Parijsplein 3, 3503 AG Wateringseveld • Match-box, Parkweg 280A, 2271 BH Voorburg • Heynen, Parkweg 294, 2271 BH Voorburg • Hartelust, Parkweg 46, 2271 AK Voorburg • Selexyz Verwijs, Passage 39, 2511 AC Den Haag • Hamilton, Passage 9, 2511 AB Den Haag • Efficiency, Piet Heinstraat 118, 2518 CH Den Haag • Primera De Jong, Prins Hendrikstr 74, 2518 HV Den Haag • De Jongens Tabaks - Post en Tijdschriften, Reinkenstraat 93, 2517 CS Den Haag • Primera De Sluis, Sluisplein 3, 2266 AV Leidschendam • Primera Snijdersstraat, Snijdersstraat 4, 2525 BX Den Haag • Winkelen/ Wedden, Soestdijksekade 26, 2574 AM Den Haag • Primera Scholten, Soestdijksekade 389, 2574 BA Den Haag • Vivant City, Spui 169, 2511 BM Den Haag • Knijff Sigarenmagazijn, Stationswg 95a, 2515 BK Den Haag • Uw kruidenier, Stevinstraat 250, 2587 EW Den Haag • Tabak & Gifts Patrick, Terletstraat 23, 2573 EW Den Haag • Van Seters, Theresiastraat 123, 2593 AE Den Haag • Totaal gemak Theresiastraat, Theresiastraat 260,

2593 AW Den Haag • Primera Van de Hoogen, Theresiastraat 53, 2593 AA Den Haag • Read Shop, Theresiastraat 93, 2593 AC Den Haag • Primera Van der Zwaan, Turfmarkt 18, 2511 CA Den Haag • Sigarenmagazijn De Pauw, Valeriusstraat 16, 2517 HR Den Haag • Esso Valkenbos, Valkenboslaan 333, 2563 CZ Den Haag • Totaal gemak De Valkenier, Valkenbosplein 12, 2563 GB Den Haag • Esso Wassenaar, Van Cranenburglaan181, 2241 PM Wassenaar • Daily shop Hoytema, Van Hoytemastraat t/o 40, 2596 ER Den Haag • Texaco Verhulstplein, Verhulostplein, 2270 AA Voorburg • De Jongens, Vlamingstraat 6, 2511 BD Den Haag • Bruna Vlierboomstraat, Vlierboomstraat 582, 3503 AG Den Haag • Vingerling Boekhandel, Vliethof 88, 2291 RZ Wateringen • C 1000 Volendamlaan, Volendamlaan 670, 2547 CK Den Haag • Esso Ligthart, Vreeswijkstraat t/o 301, 2546 AJ Den Haag • Selecta Tabac, W. Alexander promenade, 2284 DH Rijswijk • Versmarkt Rene Daane, Waalsdorperweg 103, 2597 HR Den Haag • K2 Tabakshop, Wagenstraat 113, 2512 AS Den Haag • Fonville, Walnootstraat 1, 2555 XH Den Haag • Techador De rokende ooievaar, Weimarstr 125, 2562 TG Den Haag • Primera Jan Kramps, Weimarstr 349, 2562 HK Den Haag • Van alles wat, Weissenbruchstraat 296, 2586 GP Den Haag • J. Van Bezeij, Weissenbruchstraat 54, 2596 GK Den Haag • Dolfijn Sigarenmagazijn, Westduinweg 70, 2583 EK Den Haag • De Kiosk, Willem Royaardsplein 25, 2597 GS Den Haag • Overman tabakspeciaalzaak, Willen de Zwijgerlaan 76 b, 2582 ES Den Haag • Barelli Stripwinkel, Zoutmanstraat 80, 2518 GT Den Haag • Esso Ligthart Zwolsestraat, Zwolsestraat 443,

11-07-2007 13:30:20

Service

Vrijdag 7 september 2007

Werk in uitvoering

De Wedstrijden 8 september, 14.30 uur: vv LYRA - SVV Scheveningen Stand 1 ‘s-Gravendeel 2 Voorschoten’97 3 Scheveningen 4 XerxesDZB 5 FC Rijnvogels 6 LYRA 7 Spijkenisse 8 Jodan Boys 9 ‘s-Gravenz. sv 10 Deltasport 11 Vitesse Delft 12 Naaldwijk

1-3 1-3 1-3 1-3 1-3 1-1 1-1 1-0 1-0 1-0 1-0 1-0

Zaterdag Tweede Klasse C 8 september, 14.30 uur:

Stand 1 MVV ‘27 2 Gouda 3 DUNO 4 Gravenz.vv 5 JAC 6 DSO 7 Spirit 8 Die Haghe 9 Forum Sport 10 Valken’68 11 Zevenhoven 12 Semper Altius

Die Haghe - Valken ‘68 Forum Sport - Gravenzandse VV Gouda- DUNO JAC - MVV ‘27

1-3 1-3 1-3 1-3 1-3 1-0 1-0 1-0 1-0 1-0 1-0 1-0

Zaterdag Derde Klasse A 8 september, 14.30 uur:

Stand 1 LSVV ‘70 1-3 2 Haaglandia 1-3 3 Kagia 1-3 4 BSC ‘68 1-3 5 Koudekerk 1-3 6 SEV 1-3 7 Oegstgeest 1-0 8 Hazerswoudse Boys 1-0 9 Leiden 1-0 10 RCL 1-0 11 SV ‘35 1-0 12 RAS 1-0

Haaglandia – Kagia RAS-RCL SEV-SV’35

Zondag Hoofdklasse A

Zondag Derde Klasse C

Stand 1 linkwijk 2 Omniworld 3 AFC 4 ADO ‘20 5 Turkiyemspor 6 Hollandia 7 Haaglandia 8 VVSB 9 VUC 10 Argon 11 DWV 12 Westlandia 13 DCV 14 DWS

Stand 1 ODB 2 GONA 3 SVVSMC 4 Vredenburch 5 BMT 6 VFC 7 HMSH 8 HSTexasDZS 9 Escamp 10 Mozaiek 11 SVDPW 12 Victoria ‘04

Zondag 9 september: Haaglandia – VUC is uitgesteld wegens werkzaamheden hoofdveld 1-3 1-3 1-3 1-3 1-3 1-3 1-1 1-1 1-0 1-0 1-0 1-0 1-0 1-0

Zondag Eerste Klasse B 9 september, 14,30 uur

Stand 1 Tonegido 2 Feyenoord AV 3 JHR 4 Leonidas 5 HBS 6 Nieuwenhoorn 7 Excelsior ‘20 8 RKAVV 9 DHC 10 ADO den Haag 11 Neptunus 12 UVS

ADO Den Haag - Neptunus RKAVV - HBS Tonegido - Excelsior ‘20

1-3 1-3 1-3 1-3 1-1 1-1 1-1 1-1 1-0 1-0 1-0 1-0

Stand 1 SJC 2 GDA 3 HVV 4 Verburch 5 Wilhelmus 6 Boshuizen 7 Quick 8 Alphense Boys 9 TOGB 10 Concordia 11 VCS 12 Laakkwartier

1-3 1-3 1-3 1-1 1-1 1-1 1-1 0-0 0-0 1-0 1-0 1-0

GONA – VFC HMSH – Escamp SVVSMC – ODB Vredenburch – HS Texas DZS

Amsterdamse Veerkade; riolering Het riool in deze straat komt in de rijbaan richting Spui te liggen zodat deze baan dan moet worden afgesloten voor rijverkeer. Het rijverkeer wordt tijdens de werkzaamheden in beide richtingen afgewikkeld op de noordelijke rijbaan die daartoe wel wordt verbreed. De verkeerslichten bij de Kranestraat en bij de Wagenstraat zijn dan uitgeschakeld. De werkzaamheden duren tot half november.

1-3 1-3 1-3 1-3 1-1 1-1 1-1 1-1 1-0 1-0 1-0 1-0

Doornstraat; afsluiting In verband met rioleringswerkzaamheden is deze straat tussen de Helmstraat en de Duinstraat afgesloten voor doorgaand rijverkeer.

Frederik Hendriklaan; afsluiting De Frederik Hendriklaan is tussen de Prins Mauritslaan en de Johan van Oldebarneveltlaan afgesloten voor doorgaand rijverkeer. Dit in verband met het vernieuwen van de riolering.

Handbal

Heren (Eredivisie) Zondag 9 september, 14.30 uur Flexpoint/V en L (Geleen) - Hellas Dames (Eerste Divisie) Zaterdag 8 september, 20:30 uur Hellas-Westside

Hoefkade; asfaltering Tot 5 oktober wordt de Hoefkade tussen de De Heemstraat en de Schalkburgerstraat opnieuw geasfalteerd. Tijdens de voorbereiding, die duurt tot 28 september, zal het verkeer weinig hinder ondervinden van de werkzaamheden.

Rugby (Ereklasse)

Hubertusviaduct In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken.

Zaterdag 8 september, 16.00 uur AAC (Amsterdam)-HRC

Hockey

Hockey heren (Overgangsklasse)Zondag 9 september, 14.45 uur: Amersfoort – HCKZ/HDM-Uden Hockey Dames (Overgangsklasse) Zaterdag 9 september, 12.45 uur: HGC - Were Di

Zondag Tweede Klasse C 9 september, 14,30 uur

9 september, 14. 30 uur

Albardastraat De Albardastraat krijgt nieuw asfalt. Voordat het nieuwe asfalt kan worden aangebracht moet eerst de oude laag worden weggefreesd. Het wegfrezen en het opnieuw aanbrengen van asfalt start op maandag 10 september 06.00 uur en duurt tot zaterdag 22 september 06.00 uur. De weg is voor alle verkeer afgesloten. Het verkeer wordt met borden omgeleid.

GDA – Laakkwartier HVV – Wilhelmus Quick - VCS

Z AT E R DAG 8 E N ZO N DAG 9 S E P T E M B E R

Zaterdag Eerste Klasse B

19

Madepolderweg; asfaltering Nieuweweg en Oorberlaan De asfalteringswerkzaamheden aan de Madepolderweg, het herstellen van de kantopsluitingen en het herstraten van de parkeervakken duren tot en met 25 oktober. Er zal niet aan beide zijden van de weg gelijktijdig worden gewerkt.

In deze periode wordt de rijweg niet afgesloten, maar wel versmald.

Mauritskade/Dr.Kuyperstraat; afsluiting De riolering in de Mauritskade, de Koninginnegracht en de Prinsessegracht is aan vervanging toe. Het totale werk duurt tot eind 2007. De werkzaamheden in de Mauritskade duren tot half oktober. De rioolwerkzaamheden in de Koninginnegracht en de Prinsessegracht (tussen Javastraat tot de Korte Voorhout) zijn gestart.

Advies: Het wordt druk in de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch. Mijdt zoveel mogelijk deze routes.

Westvlietweg Tot en met half december krijgt de Westvlietweg een nieuwe laag asfalt. De weg is dan afgesloten voor het doorgaand verkeer. De omleidingen lopen over de Prins Bernhardlaan – Prinses Mariannelaan (Leidschendam-Voorburg). Voor langzaam verkeer loopt de omleiding via Leidschenveen-Ypenburg.

Doorgaand verkeer wordt aangeraden de A4 te gebruiken.

Oude Middenweg (Leidschenveen) In verband met de aanleg van tramsporen moet het verkeer van 23 augustus tot en met 21 september ter hoogte van het Pijlkruidveld rekening houden met vertragingen. Het verkeer wordt in beide richtingen ‘om en om’ met verkeerslichten geregeld. Het Pijlkruidveld wordt bij de Oude Middenweg afgesloten voor autoverkeer. Dit om de doorstroming op de Oude Middenweg zo goed mogelijk te kunnen garanderen en blokkades op de kruising Oude Middenweg/Zoetermeerse Rijweg te voorkomen.

A4; afsluiting afrit 6 Vanwege asfalteringswerkzaamheden wordt de afrit Zoeterwoude-Rijndijk /N11 ( nummer 6) van de A4 (Amsterdam richting Den Haag) donderdag 6 september om 21:00 uur tot en met 23:00 uur afgesloten. Het verkeer zal worden omgeleid via de af- en toerit Zoeterwoude (afrit nummer 7 ).

A12 (Utrechtsebaan); asfaltering In verband met het uitvoeren van asfalteringswerkzaamheden wordt de A12 richting Utrecht vanaf de Zuid Hollandlaan tot en met het prins Clausplein van vrijdag 7 september 21:00 uur tot en met maandag 10 september 05:00 uur voor alle verkeer afgesloten (inclusief toe- afritten). (inclusief toe- afritten). Verkeer van Den Haag West en Noord en Scheveningen via Hubertusviaduct - Waalsdorperweg - Landscheidingsweg (N440) - Zijdeweg - N14 - A4 Verkeer vanuit Den Haag centrum: Koningskade - Mercuriusweg - Rijswijkseweg - Haagweg -Rotterdamseweg - A13/A4 .

Verkeer vanuit Den Haag West en Zuid via de Johan de Wittlaan - President Kennylaan - Segbroeklaan - Sportlaan - Machiel Vrijenhoeklaan - Kijkduinsestraat – Ockenburghstraat - Lozerlaan - N211 - A4.

20

Service

Vrijdag 7 september 2007

g Theater / muziek / evenementen vrijdag 7 september

10.00 Omniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 18.00 Restaurant Vapiano, Vapiano Jazz.

Dj battle tegen een live jazzmuzikant. www.vapiano.eu 19.00 Binnenstad Den Haag, Pure Jazz. New Roots in Jazz. Met dit credo slaat Pure Jazz opnieuw de weg in van verruiming van het begrip jazz. Concerten, films, jamsessions, talkshows en speciale optredens voor kinderen. € 27,50* passe-partout 50,–.

www.purejazz.nl 19.30 Filmhuis Den Haag,Black Out.

www.filmhuisdenhaag.nl 19.30 Toussaint Dinner Shows, Friday Night Fever. Muzikale show, met veel humor, zang en dans, beleef de jaren 70/80 opnieuw tijdens een vier gangen diner. € 55,–

www.toussaintdinnershows.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical.

Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie.

€ 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.00 Theater Diligentia, Kamermuziekfestival Haaglanden – Openingsconcert: Kreutzersonate. € 29,50 UITpas 27,–

www.theater-diligentia.nl 20.15 AppeltheaterStudio II, 5.51u Toneelgroep De Appel. Vijf mensen zitten in een wachtruimte van een vliegveld. De stem door de speakers meldt: ‘All flights are cancelled till further notice’. De passagiers doen wat iedereen doet tijdens het wachten: telefoneren, lezen, kijken. € 14,– UITpas 12,50 www.toneelgroepdeappel.nl 20.15 KoninklijkeSchouwburg, Liefdesbrieven.

Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m 33,– UITpas 16,t/m 31,50; jeugd 10,– t/m 31,50 www.ks.nl 20.30 TheaterCamuz, Diagnose Mata Hari, oog van de morgen. De roemruchte Greetje Zelle, alias de exotische danseres ‘Mata Hari’, werd in 1917 in Frankrijk ter dood veroordeeld voor dubbelspionage. Diende zij louter zichzelf? Of was ze gewoon op zoek naar liefde en aandacht? € 13,– UITpas 11,50 www.camuz.nl 20.30 Theater de Tobbe, Jetty Mathurin – Zeven. Mathurin vertelt alles over dit heilige en mystieke getal. Want zeven is het getal van tijd en evolutie, van de kardinale zonden en de werken van barmhartigheid.

€ 15,– UITpas 13,50 www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn, Murth Mossel - Status aparte. Iedereen heeft iets nodig, iemand nodig. Binnen ‘Het Grote Geheel’ waarvan we allemaal deel uitmaken, zijn velen op zoek naar zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Ook Murth Mossel. Maar hoe onafhankelijk ben je als je nog steeds een publiek nodig hebt? € 12,– UITpas 11,– www.theater-pepijn.nl 21.00 Openluchttheater Zuiderpark, De Oesterprinses Flat Earth Society. De films worden vertoond op groot scherm en begeleid door live muziek van Flat Earth Society. € 6,50 www.openluchttheaterzuiderpark.nl 21.00 ‘t Syndicaat,Salsa Party – Dj Herbie 23.00 Paardvan TrojeKleine Zaal, Haagenbasz drum ‘n’ bass. Liquid Edtion.€ 6,–

www.paard.nl zaterdag 8 september

10.00 Evenementenhal Rijswijk, Neuzelbeurs.

Allerlei tweedehands artikelen tegen zeer aantrekkelijke prijzen. € 4,–

www.evenementenhalrijswijk.nl 10.00 Hommerson Beachsport Stadion,

Orangina NK Beach Tennis Finale NK Beach

tennis. Gratis www.beachsportstadion.com 10.00 Omniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 11.00 StrandScheveningen, Stuifzandtoernooi.

Jeu de Boules toernooi voor recreanten georganiseerd door Scheveningse Jeu de

4Adver tentie3

Boules vereniging B3.

12.00 Grote Kerk Den Haag, Paranormaalbeurs Paraview. Beurs met circa 140 deelnemers met alles op het gebied van new age en alternatieve geneeswijze. € 6,50/65+ 5,– (incl. sieradenbeurs) www.grotekerkdenhaag.nl 12.00 GroteKerk Den Haag, Sieraden Beurs. Diverse standhouders zullen een verscheidenheid aan sieraden en kralen tentoonstellen, tevens workshops. € 6,50/65+ 5,– (incl. paranormaalbeurs) www.grotekerkdenhaag.nl 14.00 HaagseHogeschool, MTV: The City is Ours Muzikaal spektakel ter afsluiting van het MTV festivalseizoen. Vive La Fete, Infadels Dj-set, Digitalism, Sebastian Ingrosso, Steve Angello, Sander Kleinenberg, Mason & The Maker, en anderen. € 27,50

www.haagsehogeschool.nl 14.30 Kooman’s Poppentheater, Max de mol.

Bioloog Maarten bestudeert het leven onder de grond. Hij ziet hoe een plagerig beest zijn Aardkijker stukmaakt. € 8,50 UITpas 7,50; jeugd 6,–

www.kooman-poppentheater.nl 18.00 Regentenkamer, Regentenkamer - Jazzconcert. Mike Booth (trompet) Kwartet, Bob Wijnen (piano), Jan Voogd (bas), Rene Winter (drums). Voorafgaand 15.00-17.00 uur masterclass. € 7,50 www.regentenkamer.nl 19.30 Toussaint Dinner Shows, Soulution dinnershow. Een ‘reality show’ waarin dominee ‘reverend Moses Creeble’ u gidst op uw weg naar de muzikale verlossing terwijl u geniet van een vier gangen diner. € 55,– www.toussaintdinnershows.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie.

€ 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.00 Strandtent de Fuut, De Fuut Heats the North Sea Jazzfestival. Gratis jazzfestival op het Zuiderstrand. Dag 1: Dick de Graaf Quartet (20.30-21.30 uur), Carmen Gomez Inc. (22.00-23.00 uur), Loet van der Lee Kwintet (23.30-00.30 uur). Gratis

www.defuut.nl 20.00 ‘t Syndicaat, After Summer Party Culturele avond met zang-dance optredens en een dj met multi-culti beats. € 2,– 20.15 AppeltheaterStudio II, 5.51u Toneelgroep De Appel. Vijf mensen zitten in een wachtruimte van een vliegveld. De stem door de speakers meldt: ‘All flights are cancelled till further notice’. De passagiers doen wat iedereen doet tijdens het wachten: telefoneren, lezen, kijken. € 14,– UITpas 12,50 www.toneelgroepdeappel.nl 20.15 KoninklijkeSchouwburg, Liefdesbrieven.

Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m 33,– UITpas 16,– t/m 31,50; jeugd 10,– t/m 31,50 www.ks.nl 20.15 World Forum Theater, Symphonic echoes of Pink Floyd Noord Nederlands Orkest.

Cross-over programma waarin de grote hits van Pink Floyd centraal staan. € 29,50 www.worldforumcc.com 20.30 Paard van Troje, Autumn. Gothic metal band uit Friesland. Support: A New Dawn. € 10,– www.paard.nl 20.30 Theater Camuz, Spoedcursus humor.

Het publiek krijgt zelf ruimschoots de gelegenheid om leuk uit de hoek te komen.

Het is de meest leerzame cabaretvoorstelling van Nederland (of de meest hilarische cursus, dat kan je ook zeggen). € 13,– UITpas 11,50 www.camuz.nl 20.30 Theater de Tobbe, Jetty Mathurin Zeven. Mathurin vertelt alles over dit heilige en mystieke getal. Want zeven is het getal van tijd en evolutie, van de kardinale zonden en de werken van barmhartigheid. € 15,– UITpas 13,50 www.detobbe.nl 20.30 TheaterPePijn, Arie Blok - Klein. Polderen is weer helemaal in. Standpunten zijn niet meer dan vertrekpunten, om zo snel mogelijk te verlaten. € 10,– UITpas 9,–

www.theater-pepijn.nl zondag 9 september

10.00 Evenementenhal Rijswijk, Neuzelbeurs Allerlei tweedehands artikelen tegen zeer aantrekkelijke prijzen. € 4,– www.evene-

g Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

mentenhalrijswijk.nl 10.00 Lange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt. Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis 10.00 Omniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Om-

mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m 33,– UITpas 16,– t/m 31,50; jeugd 10,– t/m 31,50 www.ks.nl 16.00 Regentenkamer, Literair Café, Yvonne Keuls en Tatiana Radier lezen en spelen teksten uit de boeken van Yvonne Keuls, afgewisseld met muziek van het Regentenkamer trio.€ 7,50 www.regentenkamer.nl

Eva Stegeman - artistiek leider/oprichtster van Kamermuziekfestival Haaglanden.

Foto: Willem Laros niversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 11.00 GroteKerk Den Haag, Paranormaalbeurs Paraview. Beurs met circa 140 deelnemers met alles op het gebied van new age en alternatieve geneeswijze. € 6,50/65+ 5,– (incl. sieradenbeurs) www.grotekerkdenhaag.nl 11.00 Grote Kerk Den Haag, Sieraden Beurs. Diverse standhouders zullen een verscheidenheid aan sieraden en kralen tentoonstellen, tevens workshops. € 6,50/65+ 5,– (incl. paranormaalbeurs) www.grotekerkdenhaag.nl 11.30 Stoomgroep West Zuiderpark, Treintje rijden in het Zuiderpark. Maak een ritje met een echte miniatuur stoomtrein (niet bij slecht weer!). € 0,80/kind 0,65 per rit www.stoomgroepwest.nl 13.00 Malieveld, Haagse Kermis. Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 13.00 Theater Zwembad de Regentes. Alle zalen, Open dag van De Regentes. Open dag met presentaties van voorstellingen en rondleidingen door het theater. Gratis www.deregentes.nl 13.30 Haags Historisch Museum, Het verhaal van Den Haag. Wandelen onder leiding van een gids van het Gilde langs hoogtepunten uit de Haagse Geschiedenis, start bij het Haags Historisch Museum (na reservering bij de VVV Hofweg 1) en einde wandeling bij Panorama Mesdag. € 17,50 www.haagshistorischmuseum.nl 14.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical.

Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie.

€ 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 14.00 Haags Historisch Museum, Twee bijzondere monumenten, de Sint Sebastiaansdoelen en de Gevangenpoort.

www.haagshistorischmuseum.nl 15.00 Glazen Zaal, Kamermuziekfestival Haaglanden – Pierrot Lunaire. Een expressionistische liedcyclus, bestaande uit drie maal zeven gedichten van Albert Giraud. € 29,50 UITpas 27,– www.glazenzaal.nl 16.00 Koninklijke Schouwburg,Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

17.00 Filmhuis Den Haag,Tengers.

www.filmhuisdenhaag.nl 17.00 Strandtent de Fuut, De Fuut Heats the North Sea Jazzfestival. Gratis jazzfestival op het Zuiderstrand. Dag 2: JazzPression featuring George Pancras (17.30-18.30 uur), De Andere Zusjes + Viktor Borkent (19.00-20.00 uur), Stromvogel’s Alter Ego (20.30-21.30 uur).Gratis www.defuut.nl 19.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical.

Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees. Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.30 Theater PePijn, Arie Blok – Klein Polderen is weer helemaal in. Standpunten zijn niet meer dan vertrekpunten, om zo snel mogelijk te verlaten. € 10,– UITpas 9,– www. theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de RegentesDiepe, Zwingcafé. Meezingen en zwingen met Nederlands repertoire. Gratis

www.deregentes.nl maandag 10 september

10.00 O mniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 13.00 Malieveld, Haagse Kermis. Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 20.30 Theater PePijn, Cameretten – selectie.

Aanstormend cabarettalent strijdt voor een plek in de voorrondes van Cameretten. € 8,UITpas 7,– www.theater-pepijn.nl 21.00 Murphy’s Law, Live jazz-jamsessie. Met onder andere studenten van het Koninklijk Conservatorium. Gratis www.murphysjazz.nl dinsdag 11 september

10.00 Omniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 18.30 Strandtent de Fuut, La Strada De Dutch Don’t Dance Division. De brute worstelaar

Nieuwe Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

Zampano en de wereldvreemde Gelsomina proberen te overleven in de wereld van het circus. € 37,50 (incl. theaterdiner) www.defuut.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical.

Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees. Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.00 Glazen Zaal, Kamermuziekfestival Haaglanden – Vergiftet sind mein Lieder. Een programma van liederen op teksten van Heinrich Heine (1797-1865). € 29,50 UITpas 27,– www.glazenzaal.nl 20.30 Drangstudio, Meisjes van weleer Theatergroep Drang. Vier jonge theatermaaksters delen een fascinatie voor de jaren ‘50. De tijd van hun moeders en oma’s. En het nieuwe kabinet, met zijn slogan “samen de schouders eronder”, verlangt met ons mee. € 10,– * UITpas 7,50 www.drang.nl 20.30 Theater aan het SpuiGrote Zaal, Mahagonny ALBA. Een groep geldwolven sticht ‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,– UITpas 11,50

www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater de Tobbe, Jan Jaap van der Wal – Oudejaarsconference 2007 – Onderbewust. Jan Jaap van der Wal neemt dit jaar de oudejaarsconference voor zijn rekening. Scherp actueel en als het moet confronterend. Want onderbewust weet iedereen eigenlijk ook wel hoe het zit en dat mag best eens gezegd worden. € 15,– www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn, Bas Marée, Johan Hoogeboom - 3/4 Bas! Cabaretesk kleinkunstliederen programma. Nieuwe theaterliedjes en een aantal bewerkte ‘klassiekers’. Ze sparen niets en niemand. Ook zichzelf niet. € 12,– UITpas 11,–

www.theater-pepijn.nl 21.00 ‘t Syndicaat, Salsa Party - Dj Niche € 2,– woensdag 12 september

10.00 O mniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 13.00 Stoomgroep West Zuiderpark, Treintje rijden in het Zuiderpark. Maak een ritje met een echte miniatuur stoomtrein (niet bij slecht weer!). € 0,80/kind 0,65 per rit www.stoomgroepwest.nl 14.30 Kooman’s Poppentheater, Swaffie de zeehond. Een visser komt met zijn hengel te dicht bij de Zure Zeevrouw en krijgt hierdoor een vissengezicht. Swaffie de Zeehond gaat samen met Reintje de Vos naar de Vuurtorenwachter. € 8,50 UITpas 7,50; jeugd 6,– www.kooman-poppentheater.nl 18.30 Strandtent de Fuut, La Strada De Dutch Don’t Dance Division. De brute worstelaar Zampano en de wereldvreemde Gelsomina proberen te overleven in de wereld van het circus. € 37,50 (incl. theaterdiner) www.defuut.nl 19.30 ToussaintDinner Shows, Friday Night Fever. Muzikale show, met veel humor, zang en dans, beleef de jaren 70/80 opnieuw tijdens een vier gangen diner. € 55,– www. toussaintdinnershows.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical.

Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees. Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.00 Paleiskerk, Kamermuziekfestival Haaglanden - Liederen zonder woorden. € 29,50 UITpas 27,– 20.30 Drangstudio, Meisjes van weleer Theatergroep Drang. Vier jonge theatermaaksters delen een fascinatie voor de jaren ‘50. De tijd van hun moeders en oma’s. En het nieuwe kabinet, met zijn slogan “samen de schouders eronder”, verlangt met ons mee. € 10,– * UITpas 7,50 www.drang.nl 20.30 Theater aan het SpuiGrote Zaal, Mahagonny ALBA Een groep geldwolven sticht‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,– UITpas 11,50

www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater de Tobbe, Hexen. Twee vrouwen op oorlogspad. Ze gaan een aantal rekeningen vereffenen. Op de derde bruiloft van

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/ BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046

Koorenhuis Prinsegracht 27 Musicon Soestdijksekade 345 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 Muziekcafé De Pater Achterom 8 Paard van Troje Prinsegracht 12 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10

070-3422722 070-3686800 070-3652002 070-3450852 070-3601838 070-3451423 070-3658612 070-3600053

Service

Vrijdag 7 september 2007

21

g Exposities hun beider ex spreken de dames het jonge bruidje en de feestgangers op cabareteske wijze toe. € 12,50 www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn, Bas Marée, Johan Hoogeboom – 3/4 Bas! Cabaretesk kleinkunstliederen programma. Nieuwe theaterliedjes en een aantal bewerkte ‘klassiekers’. Ze sparen niets en niemand. Ook zichzelf niet. € 12,– UITpas 11,– www. theater-pepijn.nl 21.00 ‘t Syndicaat, Tango Café. Met Dj Kees. Gratis donderdag 13 september

10.00 L ange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt. Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis 10.00 Omniversum, Omniversum. Rondom Spectaculair. Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 12.00 Dr Anton Philipszaal, Openbare repetitie Residentie Orkest o.l.v. Neeme Järvi - Sjostakovitsj Residentie Orkest. Gratis www.philipszaal.nl 18.30 Strandtent de Fuut, La Strada De Dutch Don’t Dance Division. De brute worstelaar Zampano en de wereldvreemde Gelsomina proberen te overleven in de wereld van het circus. € 37,50 (incl. theaterdiner) www.defuut.nl 19.30 Toussaint Dinner Shows, Soulution dinnershow. Een ‘reality show’ waarin dominee ‘reverend Moses Creeble’ u gidst op uw weg naar de muzikale verlossing terwijl u geniet van een vier-gangen diner. € 55,– www.toussaintdinnershows.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical.

Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees. Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.00 Haags Pop Centrum, HPC’s Muziekcafé.

Jip (uptempo poprock) en Spitekat (indiërock).Gratis www.haagspopcentrum.nl 20.00 Paleiskerk, Kamermuziekfestival Haaglanden - Van straatlied tot hemels gezang. Muziek is op vele manieren verbonden met tekst.

In dit programma worden twee uitersten ten gehore gebracht. € 29,50 UITpas 27,– 20.00 Regentenkamer, Muziek met een praatje Muziek uit Oost-Europa en de Balkan. € 7,50 www.regentenkamer.nl 20.15 KoninklijkeSchouwburg, Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m 33,– UITpas 16,– t/m 31,50; jeugd 10,– t/m 31,50 www.ks.nl 20.30 Drangstudio, Meisjes van weleer Theatergroep Drang. Vier jonge theatermaaksters delen een fascinatie voor de jaren ‘50. De tijd van hun moeders en oma’s. En het nieuwe kabinet, met zijn slogan “samen de schouders eronder”, verlangt met ons mee. € 10,– * UITpas 7,50 www.drang.nl 20.30 Korzo TheaterGrote zaal, MiXed! Korzo muziekproducties. Jonge componisten en theatermakers krijgen de kans een kort muziektheaterwerk te creëren. Matthias Mooij (regie) & Kate Moore (compositie) en Giselle Vegter (regie) & Jasna Velickovic (compositie).€ 8,– UITpas 6,50 www.korzo.nl 20.30 Theater aan het SpuiGrote Zaal, Mahagonny ALBA. Een groep geldwolven sticht ‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,– UITpas 11,50 www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater Camuz, Koning Schilder en de Leesteken Criminelen Nederlandstalige luisterliedjes uit eigen hoofd, met als enige doel te raken en te vermaken. Gratis www. camuz.nl 20.30 Theater PePijn, Alkemade & Bloemen – Wij willen ook naar huis Alkemade & Bloemen. Tragikomisch theater en schrijnende scènes worden in een gouden lijstje gezet.

Nu gaan de heren voor platina! € 12,– UITpas 11,– www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zeebelt, Zefir 7, ontwerperscafé Presentaties 2d en 3d ontwerpen. Maandelijkse bijeenkomst rond opmerkelijke ontwerpideeën. Coproductie: BNO kring Den Haag & Theater Zeebelt. Presentatie van de beste nieuwe ontwerpers van 2007. www.zeebelt.nl 21.00 ‘t Syndicaat, Spaanse muziek en dansavond. Swingende muziek van een Dj. Gratis 23.00 Paard van Troje, N.O. (Naschoolse opvang) Danceparty. Elke donderdag. ft. Dj’s De La Sarge & Guests.€ 5,– www.paard.nl

Brongegevens Agenda Dit is een selectie van Den Haag Marketing & Events, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last Minute Tickets kijk op www.uitburo.nl Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), 070 3537006, ma t/m zo 06-24 Van 12 september t/m 20 november: Schoon of Schijn. Affiches van hedendaagse Haagse ontwerpers op het thema Schoon of Schijn.

Artoteek Denneweg 14, 070 3465337, wo t/m vr 11-18, za 10-17 en 1e en laatste zondag van de maand 12-17 uur Van 12 september t/m 7 oktober: Landing Soon #2. Resultaat van artist-in-residence programma voor Indonesische en Nederlandse kunstenaars.

Atrium Den Haag Spui 70, 070 3533629, ma t/m vr 07-19, do tot 21.30, za 9.30-17 uur Van 20 augustus t/m 3 september: Afghanistan in beeld. Van 26 september t/m 12 oktober: Thuis in je eigen wereld. Aan de hand van hun werk laten kunstenaars met psychiatrische en/of psychosociale problematiek zien, hoe zij de wereld ervaren.

Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo 11-17 uur Permanent. Het hoofdthema van de beeldhouwkunst was in alle tijden en culturen: de mens. Dat is ook het onderwerp van de vaste collectie van Beelden aan Zee. Van 22 juni t/m 23 september: Nummer 14 in brons. Cruijff volgens Claus. Geboetseerde en getekende portretten van Johan Cruijff door Eric Claus. Van 26 juni t/m 23 september: De goddelijke aardwormen van Jan Snoeck.

Overzicht van beeldhouwer Snoek, met werk in kermiek, metaal en papier. Van 26 juni t/m 23 september: Mythen en Metamorfosen. Overzicht van monumentale beelden in marmer.

Centrale Bibliotheek Spui 68, 070 3534455, ma 12-20, di t/m vr 10-20, za 11-17 en zo 12-17 Van 28 juni t/m 3 september: Haegsche Règâh: ode aan onze ooievaar. Tentoonstelling in het teken van de ooievaar met o.a. tekeningen van de Haagse tekenaar Marnix Rueb met Haagse Harrie en zijn Règâh. Van 5 september t/m 1 oktober: Kunstproject De Nollen. Tekeningen, voorstudies en foto’s van Hendriktje Ruiter over het kunstproject De Nollen. Van 1 september t/m 30 september: Het nieuwe ADO-stadion. Fotograaf Arnold Hoogendorp volgde het bouwproces van het nieuwe ADO-stadion.

Boulevard Scheveningen Van 8 juni t/m 16 september: Planet Ocean. Openluchttentoonstelling bestaande uit 100 originele detailfoto’s van het leven in onze oceanen. De foto’s zijn gemaakt door de wereldberoemde natuurfotograaf Dos Winkel.

Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070 3307500, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 31 december: Alles werkt! Contact in de jaren ‘50 en ‘60. Van 1 september t/m 30 juni: ZieZo. Kindertentoonstelling (5 t/m 11 jr.) waar je ogen proeven, je oren ruiken en je mond kan zien.

Van 10 juli t/m 31 oktober: Respect the Mailman/ Weer of geen weer, de postbode bezorgt al jarenlang onze brieven en pakketjes. Hoog tijd om de postbode aan het woord te laten!

LeWitt, Bruce Naumann en JCJ Vanderheyden. Van 17 juli t/m 16 december: Têtes Fleuries. Het portret in de collectie van de Triton Foundation In de Triton-reeks, staat deze keer het portret centraal. Met onder meer werken van Picasso, Daumier, Van Dongen, Appel, Westerik en Auerbach wordt een overzicht geschetst van de ontwikkeling van de portretkunst vanaf de tweede helft van de 19e eeuw.

Van 25 augustus t/m 2 december: Ordrupgaard. Van Courbet tot Købke. De oprichter van Ordrupgaard collectie, de Deense Wilhelm Hansen (1868-1936), veramelde al Franse Impressionisten en werken uit de Deense Gouden Eeuw toen deze nog lang niet zo bekend en gewild waren als nu. Het museum toont een groot aantal werken. Van 22 juni t/m 16 september: Volmaakt verchroomd. D3 en het avantgardemeubel in Nederland. Overzicht van het Nederlandse interieur uit de jaren dertig van de vorige eeuw, met nadruk op het stalenbuismeubilair van de Rotterdamse fabriek d3. Van 12 juli t/m 28 oktober: Michael Kirkham. Schilderijen van vooral meisjes en vrouwen, die zich bewegen in een wereld van melancholie en apathie. Van 26 juni t/m 23 september: Vazen met tuiten. Bloemenvazen met tuiten, die rond 1700 in alle maten en uitvoeringen op de markt werden gebracht. Van 15 september t/m 2 december: Haagse hofmode. Kledingstukken uit de 18e tot 20e eeuw vertellen een indrukwekkend verhaal over de hofcultuur uit vervlogen tijden. Van 17 mei t/m 2 september: Helene Schjerfbeck: het geheim van Finland. Fijngevoelige landschappen, stillevens en indringende (zelf-)portretten.

Museum de Gevangenpoort Buitenhof 33, 070 3460861, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur.

Elk heel uur rondleiding. Permanent. Middeleeuwse gevangenis met unieke collectie folterwerktuigen. Expositie over de strafrechtgeschiedenis van Nederland.

Grafiekwinkel INKT Prinsegracht 20/24, 070 3563788, wo t/m za 9.30-17.30 uur Van 21 juli t/m 8 september: Zomertentoonstelling.

Werk van o.a. Anton Vrede, Frederick Linck, Frits Droog, Rose-Marijke Weiss en Adri Frigge. Van 15 september t/m 3 november: Den Haag en de zee.

Een tijdloze inspiratiebron voor diverse kunstenaars.

Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 27 februari t/m 6 januari: Geboeid! Zeven eeuwen Gevangenpoort. Geschiedenis van de Gevangenpoort, waarbij straf- en martelwerktuigen centraal staan. Van 29 juni t/m 1 juli: Rijksmuseum aan de Hofvijver.Topstukken van de vaderlandse geschiedenis.

Voormalig KPN-gebouw Binckhorstlaan 36, Van 14 september t/m 23 september: Site Et Cetera. Carlijn Mens, Jolanda Jansen, Liesbeth Bos, Linda Arine de Bruin, Myrthe Rootsaert, Nelleke

Lettinga, Petra Knötschke, Richard Mens, Sylvia Zijl en Viola Onderdelinden, site-specific installatie. Open: di t/m zo 12-17 uur.

Lange Voorhout Korte en Lange Voorhout, Van 15 juni t/m 9 september: Den Haag Sculptuur 2007: De Overkant / Down Under. Beeldhouwkunst van nu uit Australië en Nederland, dag en nacht gratis toegankelijk. Met werk van James Angus, Robyn Backen, Harold de Bree, Jon Campbell, Mikala Dwyer, Richard Goodwin, Fiona Hall e.a. Gratis Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr 09-17, za & zo 12-17 uur Van 19 maart t/m 30 september: Gaan waar de woorden gaan. Van de brieven van Slauerhoff, tot de stofzuiger van Simon Vestdijk. Van 24 november t/m 30 september: Helden in beeld.Tentoonstelling van illustraties uit kinderboeken. Van 29 september t/m 31 december: Geheimen. In het Kinderboekenmuseum leer je op een actieve manier Paul van Loon, Francine Oomen en Jacques Vriens kennen. Geheimen sluit aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2007: Sub rosa, boeken vol geheimen.

Loosduins Museum De Korenschuur Marg. V. Hennebergweg 2A, 070 3973342, za & 1e zo v.d. maand 13-17 uur Van 22 september t/m 22 december: Diverse kunstenaars. Loosduinse kunstenaars en hobbyisten tonen hun werk.

Louis Couperus Museum Javastraat 17, 070 3640653, do t/m zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 18 november: De grenzen der betamelijkheid. Schilderijen, aquarellen en reproducties geven een beeld van de ontwikkeling in de visie op het lezen door vrouwen in de 19e-eeuw.

Museumschip ex-Hr. Ms Mercuur 2e Binnenhaven Schokkerweg, Scheveningen, 070 3540315, di t/m zo 10-17 Permanent. Het laatste grote houten schip van de Koninklijke Marine.

Museum Mesdag Laan van Meerdervoort 7 f, 070 3621434, di t/m zo 12-17 uur Permanent. Museum van 19e-eeuwse schilderkunst, in het in stijl gerestaureerde huis dat het schildersechtpaar Mesdag van Houten voor z’n privéverzameling liet bouwen.

Museon Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo 11-17 uur Permanent. ’Jouw Wereld, Mijn Wereld’ laat zien hoe rijk onze wereld is aan natuurlijke en culturele diversiteit en wat de rol van de mens is bij het in stand houden hiervan. Van 20 juni t/m 28 oktober: Het gezicht van de zee. Een tentoonstelling met foto’s

Escher in Het Paleis Lange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo 11-17 uur Permanent. Museum en virtuele attractie gewijd aan werk en leven van de Nederlandse graficus M.C. Escher en de kroonluchters van Hans van Bentem. Van 28 juni t/m 2 september: Den Haag Sculptuur te gast bij Escher in Het Paleis Beelden van Ron Mueck en Ah Xian en visuele installaties van Natasha Johns-Messenger..

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90-92, 070 3500830, di t/m za 10-17, zo 12-17 uur Van 14 juli t/m 28 oktober: Pootjebaden & Beachlife. Badmode in Scheveningen vanaf 1818 tot heden.

Galerie Nouvelles Images Westeinde 22, 070 3461998, di t/m za 11-17 uur Van 1 september t/m 3 oktober: Lucebert, Klemann en Van den Toorn. Lucebert, schilderijen en werk op papier; Paul Klemann, werk op papier; Joost van den Toorn, beelden.

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3644544, ma t/m za 10-17, zo 12-17 uur Permanent Panorama Mesdag, sta midden in het grootste schilderij van Nederland, 14 meter hoog en 360 graden in het rond. Geschilderd door Hendrik Willem Mesdag. Van 26 juni t/m 28 oktober: Jonkheer Jan de Jonge. Aquarellen en tekeningen; strandtafereeltjes, portretten en figuren op klein formaat van het dagelijkse leven rond 1900 gemaakt door Mesdags tijdgenoot.

Pulchri Studio Lange Voorhout 15, 070 3461735, di t/m zo 11-17 uur Van 25 augustus t/m 15 september: Progress in beeld. Manifestatie met divers ruimtelijk werk rond het thema ‘progress’. Van 25 augustus t/m 15 september: Hans Ensink op de Kemna. Grote schilderijen. Van 25 augustus t/m 17 september: Textiel in de kunst O.a. Lotte Veldt, textielvormgeving; Charlotte de Groot, textielvormgeving KABK Den Haag; Arjan van Gent, olieverf en aquarel; Annette Koek, bronzen sculpturen. Van 1 september t/m 16 september: Pat Gentenaar en Peter Gentenaar Papierpulpschilderijen van Pat GentenaarTorley en bronzen en papieren beelden van Peter Gentenaar. Van 1 september t/m 18 september: Joseph Cals. Ruimtelijk werk en schilderijen. Van 22 september t/m 14 oktober: Najaarssalon. Divers werk van Pulchri-leden.

Regentenkamer Laan van Meerdervoort 34, 070 3658612, wo t/m zo 12-17 (za tot 21 uur) Van 1 september t/m 30 september:Paméla Schellekens/Piet Gispen. Paméla Schellekens beeldende kunst/Piet Gispen jazz fotografie/Eindexamenkandidaten meubeldesign.

Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk, 070 3903617, di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur Van 1 september t/m 16 september: Arti-Shock. Jaarlijkse ledententoonstelling met schilderijen, aquarellen, beelhouwwerken en sieraden. Van 22 september t/m 21 oktober: Wij5en. Experimenteel werk van texielkunstenaars Marion Jacobs, Hanneke Leeuwerink, Manja Markies, Tineke Oost, Gerda Soufan.

Het Sarnámi Huis Brouwersgracht 2, ma t/m za 10-17 uur Permanent. De migratiegeschiedenis van de Nederlandse Hindoestanen. Geschiedenis, taal en cultuur van Hindoestanen wordt in beeld gebracht en gepreserveerd.

SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/m zo 10-19 uur.

Van 27 juni t/m 31 december: Zeepaardjes, geboorte van een sprookje. Zie het zeepaardje in het kweekcentrum en in hun natuurlijke leefomgeving. Van 27 juni t/m 30 december: Rood ijs.

Het International Fund for Animal Welfare laat zien hoe mooi de wereld van de zeehond is en toch onze bescherming nodig heeft.

Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo 12-18 uur Van 26 juni t/m 30 september: Koos Breukel Onder fotografen. Portretten van collega-fotografen van Breukel, in combinatie met één werk uit het oeuvre van de betreffende fotografen. Van 26 juni t/m 28 oktober: Drie Australische Fotografen.

Bill Henson, Tracey Moffatt & Anne Zahalka.

Stroom Den Haag Hogewal 1-9, 070 3658985, wo t/m zo 12-17 uur Van 1 juli t/m 9 september: Lost Tongues Rediscovered. Zeven kunstenaars bekijkende relatie tussen woord en ding of tussen het object en de voorstelling ervan. Met o.a. Harold de Bree en gerlach en koop. Van 23 september t/m 11 november: Ombouwen / Restructure Tentoonstelling door 2012Architecten, Lightness Studios. Met medewerking van Cradle to Cradle Nederland. Gratis

GEM Stadhouderslaan 43, 070 3381133, di t/m zo 12-18 uur Van 2 juni t/m 7 oktober: Yoshitomo Nara. Recent werk van Japanse pop art kunstenaar.

Haags Gemeentearchief Spui 70, 070 3537020, ma t/m vr 07-19 (do tot 21uur), za 9.30-17 uur Van 5 september t/m 22 september: Maquettes van de nieuwe stad. Project i.h.k.v. de architectuurroute van het Koorenhuis. Van 8 september t/m 3 november: Langs Lijn 6 Fototentoonstelling i.h.k.v. 100 jaar Haagsche Amateur-Fotografen Vereeniging.

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo 11-17 uur Van 15 september t/m 16 december: Willem van Konijnenburg. Schepper van de ideale schoonheid.

Overzichtstentoonstelling Willem van de Konijnenburg. Van 18 augustus t/m 11 november: Over licht in de schilderkunst. Werk van Ton Boelhouwer, Soll

van de gerenommeerde onderwaterfotograaf Dos Winkel. Van 26 juni t/m 11 november: Apenkoppen.

Op reusachtig formaat geëxposeerde foto’s van mensapen. Van 26 juni t/m 28 oktober: Robot Zoo. Enorme robot dieren laten zien hoe ze in elkaar zitten en wat ze allemaal kunnen. Van 26 juni t/m 31 december: Een krijgersgraf uit de zevende eeuw

Museum Swaensteyn Herenstraat 101, Voorburg, 070 3861673, wo t/m zo 13-17 uur Van 26 juni t/m 30 september: De Nieuwe Ploeg.

Tentoonstelling met werk van o.a. Constant, Corneille en Wessel Couzijn.

Op Vakantie! Nog t/m 23 september bij De Verdieping van Nederland.

De Verdieping van Nederland Prins Willem Alexanderhof 5, 070 3140911, ma & zo 12-17, di 09-20, wo t/m za 09-17 uur Van 6 juli t/m 23 september: Op Vakantie! Een presentatie over 100 jaar vakantie, strand en kamperen.

22

Service

programmering

g Cryptogram

radio west en tv west Van de Bollenstreek tot het Westland, van het Scheveningse strand tot de markt in Gouda. Het uitzendgebied van Omroep West is groter dan Den Haag alleen. Maar van al die steden en dorpen is Den Haag onbetwist de grootste. En dat maakt dat de residentie en haar bewoners in onze programma’s vaak aan bod komen. Onderstaand de weekprogrammering voor Radio West en TV West. Voor actuele uitzendtijden kunt u terecht op onze website Westonline.nl.

tv west U

U

U

U

Horizontaal

1. Een popster. (9) – 5. Het leegste deel van de nacht. (5) – 9. Een gemeentelijk uitstapje. (8) – 11. Man van klasse (6) – 12. Een goedkoop muziekinstrument (7) – 13. Kijkt afwezig naar de achterkant (6) – 14. Zij ontkurken zonder te betalen. (15) – 17. Gebeurtenis na ’t eten van de uiensoep. (15) – 21. Het rustig aandoen van de verlichting (6) – 23. Sta je achter de plank bij dit muziekgroepje? (7) – 25.

Weense redenaar. (6) – 26. Blaasonderzoek. (8) – 27. Men kan ons er mee van stroom voorzien. (5) – 28. Weg. (9)

Oplossing vorig nummer

U

U

Ve r t i c a a l

2. Een voormalige kerk. (7) – 3. Roem de heilige voor alles (5) – 4. Het klinkt alsof het om de mode gaat. (7) – 6. Bedrijf, waarbij je heel wat aan je hoofd hebt. (7) – 7.

Potkachels. (13) – 8. Hij is te laks om over te gaan naar de volgende. (4) – 10. Voedingswijzen. (13) – 15. Een beginnend boompje. (3) – 16. Het bleek te eindigen bij de schors. (3) – 18. Klein voorzetsel voor een wandeling (7) – 19. Als de bliksem voor voorraad zorgen (7) – 20.

Zorg er wel voor, dat de akoliet op de juiste plek komt te staan. (7) – 22. In de regel met vis heel gewoon (4) – 24.

Maatstaf. (5)

U

tv West Nieuws ZEP Travel Meelopers RegioNed Het Andere Oog vrijdag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws RegioNed Filmspot Cor achter de Dijken zaterdag vanaf 17.00 uur NieuwsWeek ZEP Travel Als ze me missen...

Verkeer & Meer zondag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Zomertuin Haagse Iconen tv West Sport RegioNed maandag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Meetrainen Als ze me missen...

RegioNed dinsdag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Meetrainen Peper & Zout Het Andere Oog Vlieg woensdag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Haagse Iconen Zomertuin Het Andere Oog

89.3 radio west U

Oplossing vorig nummer

maandag t/m vrijdag

06-09 uur WestNieuws 09-12 uur Negentwaalf.nl 12-14 uur Roukost 14-15 uur Non-stop muziek 15-17 uur Geniet van je Middag 17-18 uur WestNieuws 18-19 uur Het Gesprek van de Dag 19-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

g Sudoku Een sudoku bestaat uit een veld van 9 x 9 hokjes. Dit gebied is weer onderverdeeld in negen vierkanten van 3 x 3 hokjes. Hierin moeten steeds de getallen 1 tot en met 9 worden ingevuld, zodat elk getal precies één keer voorkomt in elke rij, in elke kolom en elk vakje van 3 x 3.

donderdag vanaf 17.00 uur

Cor achter de dijken De bekendste pianist van Nederland vaart deze zomer weer met zijn boot over de prachtige wateren van Noorden Zuid-Holland. Met aan boord een vleugel. Bekende en minder bekende artiesten stappen bij Cor Bakker in voor een onvergetelijke, muzikale toer door het schitterende Hollandse landschap.

In afgelopen seizoenen zijn bij Cor Bakker artiesten op bezoek geweest als Karin Bloemen, Paul de Leeuw, Brigitte Kaandorp, Piet Veerman en Edsilia Rombley. Maar ook de regionale muzikanten krijgen in ‘Cor achter de Dijken’ ruimschoots de kans hun talent ten gehore te brengen. Vanaf vrijdag 31 augustus te zien op TV West.

Westpop ‘Westpop’ brengt veelbelovende bands en artiesten uit de regio.

Dennis Weening presenteert dit muzikale tv programma. Omroep West is op zoek naar bands en artiesten die willen optreden in het programma of die een videoclip hebben gemaakt.

Alle muziekgenres zijn welkom.

Wil je meedoen aan dit programma?

Stuur dan je demo en/of videoclip en informatie over je band naar westpop@omroepwest.nl ‘Westpop’ is vanaf donderdag 6 september wekelijks te zien op TV West.

op woensdag 20-22 uur Stork on Air

op donderdag 21-23 uur Jazz op West

op vrijdag 19-21 uur Stork on Air 21-23 uur Hot Talk U

zaterdag

08-11 uur ZEP 11-12 uur … And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-17 uur Sport op zaterdag 17-18 uur Non-stop muziek 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

U

zondag

08-09 uur ZEP 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop muziek 14-17 uur ADO Den Haag Live 17-18 uur Non-Stop muziek 18-19 uur Ouwe Joekels 19-21 uur Klassiek op West 21-23 uur Hot Talk 23-00 uur Met het Oog op Morgen

Klassiek op West Aad de Been presenteert elke zondagochtend een klassiek ontbijt op bed met ‘Klassiek op West’. Met muziek van Mozart tot Jacques Brel en maandelijks een live-concert vanuit de Haagse dr. Anton Philipszaal.

Een heerlijke opmaat voor een ontspannen zondag.

zie voor actuele programmainformatie tv west teletekst en de website westonline.nl

Service

Vrijdag 7 september 2007

g Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Vrijdag 7-09

Zaterdag 8-09

Zondag 9-09

Maandag 10-09

Min. 14º Max. 19º Zon 15% Wind 3

Min. 14º Max. 20º Zon 25% Wind 3

Min. 13º Max. 21º Zon 35% Wind 3

Min. 15º Max. 19º Zon 25% Wind 4

g Bioscopen Pathé Buitenhof

Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel.

0900-1458 (35cpm)

Pathé Scheveningen

1408 do/vr/za/zo/ma/wo 15:10 17:30 19:50 22:10 za/zo/wo ook om 13:00 vr/za ook om 23:50 di ook om 14:30 16:50 19:10 21:30 Bordertown dagelijks 16:10 18:40 vr/za ook om 00:00 Bratz: De Film (NL) za/zo/wo 13:20 Die Hard 4.0 za/zo 21:10 Disturbia dagelijks 17:00 21:50 do/vr/ma/di ook om 14:40 za/zo/wo ook om 12:30 vr/za ook om 00:20 Evan Almighty dagelijks 14:30 Goodbye Bafana dagelijks 15:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 20:30 di ook om 18:50 Hairspray dagelijks 16:40 19:00 21:20 vr/za ook om 00:00 Harry Potter and the Order of the Phoenix (OV) dagelijks 15:40 18:40 I now pronounce you Chuck and Larry

Pierre Wind Pierre’s Droom: visballies De zonsondergang gaat me voorbij. Die ligt achter me, want mijn ogen zijn gefocust op het schreeuwende uithangbord met daarop de letters ‘Fastfoodbar’. Met veel enthousiasme gooi ik de deur open. Yes, daar is weer het beeld dat de hele weg er naar toe mijn trek nog groter maakte: een immense wijde ruimte waar allerlei mannelijke en vrouwelijke koks geconcentreerd aan het werk zijn. Achter hun hangt een enorm bord dat als motto voor een ieder moet dienen. Zowel voor de werknemers als de gasten “ kort bereiden, lang genieten”. De counter is een waar festijn. Verse salades, tapas, huisgemaakte ballen gehakt, pasta’s, broodjes Parmaham, Hollandse geitenkaas, Jantjes in de Zak, etc. lachen me allemaal toe. Mijn blik gaat van de kokkin, die in de weer is met de verse pasta, naar de grofgebouwde kok die visballetjes aan het maken is.

Hij maalt in de keukenmachine de zeebaars, dille (dikke steel verwijderen), het eiwit, de mosterd, peper en zout tot een homogene massa. Zijn grote hand, verpakt in plastic, pakt garnalen en met de andere hand spatelt de pollepelkunstenaar de garnalen erdoor. Van het mengsel maakt hij drie balletjes en rolt ze tegelijk door een bakje bloem. Dan gaan de bolletjes door een mengsel van ei, koriander en Spaanse peper. De ballen belanden in een andere bak om daar door de paneermeel te rollen, zodat ze geheel bedekt zijn. De balletjes gaan in een hete wok waar een flinke bodem olie in zit. Bij status gaar worden de ballies een moment op keukenpapier gelegd om uiteindelijk in een papierenzak te belanden. De zak krijgt mijn handen als eindbestemming. Ik schep, uit een pot op de toonbank, er een lik piccalilly op. Met een grijns op het gezicht loop ik de eetfeestwinkel uit.

© Marcello’s Art Factory / bron: weeronline

1408 do/vr/ma/di 13:00 do/vr/za/di ook om 21:20 zo/ma/wo ook om 21:00 Because I Said So do/vr/ma/di 13:50 Becoming Jane dagelijks 15:30 ma ook om 12:50 Optreden: David Gilmour Live en Captured do 20:30 Disturbia zo/ma/wo 21:20 Evan Almighty za/zo/wo 13:00 zo ook om 10:40 Hairspray dagelijks 13:20 16:00 18:50 21:30 Harry Potter and the Order of the Phoenix (OV) dagelijks 20:30 Infamous dagelijks 18:40 La Sconosciuta dagelijks 17:00 20:15 do/vr/ma/di ook om 13:30 No Reservations dagelijks 14:00 16:30 19:10 21:50 zo ook om 11:00 Ratatouille (NL) za/zo/wo 13:10 zo ook om 10:45 Ratatouille (OV) vr/za/zo/ma/di/wo 18:30 vr/za/zo/ma/wo ook om 15:50 do/vr ook om 13:15 Simpsons - De Film (NL) za/zo/wo 12:50 15:00 zo ook om 10:30 Simpsons - The Movie (OV) dagelijks 16:10 18:20 Sneak Preview di 21:00 The Bourne Ultimatum vr/za 21:00 Volver di 13:30 Zoop in Zuid-Amerika za/zo/wo 13:50 zo ook om 11:30

23

Dreams of Dust in het Filmhuis dagelijks 19:20 Mr. Brooks dagelijks 21:40 do/vr/ma/di ook om 13:10 vr/za ook om 00:20 No Reservations dagelijks 13:30 16:00 18:30 21:00 Ocean’s Thirteen za 00:10 Planet Terror vr/za 23:20 Ratatouille (NL) za/zo/wo 12:30 15:00 Ratatouille (OV) dagelijks 21:30 Rescue Dawn do/vr/ma/di/wo 21:10 do/vr/ma/di ook om 13:20 Shrek de Derde (NL) za/zo/wo 12:20 Simpsons - De Film (NL) za/zo/wo 14:50 Simpsons - The Movie (OV) do/vr/za/zo/ma/wo 18:20 do/vr/ma/di ook om 13:30 za/zo/wo ook om 13:10 Sneak Preview di 21:30 The Bourne Ultimatum vr/za 00:30 The Lookout vr 00:10 Wedding Daze dagelijks 17:20 19:30 do/vr/ma/di ook om 13:20 15:20 Zoop in Zuid-Amerika za/zo/wo 14:00 Voor mee informatie: www.pathe.nl/scheveningen tel. 0900-1458 (35cpm)

Filmhuis Den Haag

Africa in the picture Komende week is de tiende editie van het Africa in the picture filmfestival in Filmhuis Den Haag.

Het programma bestaat uit korte films, lange speelfilms en documentaires. Maandag 10 september om 19.30 uur is regisseur Laurent Salgues aanwezig voor een vraaggesprek, na afloop van de vertoning van zijn film ‘Dreams of dust’.

Crónica de una fuga/ Adrián Caetano zo 13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Belle de jour/ Luis Buñuel Dagvlinder do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:15 uur The lookout/ Scott Frank do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur London to Brighton/ Paul Andrew Williams zo 13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di 21:45 uur Moliere/ Laurent Tirard do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur Death at a funeral/ Frank Oz zo 15:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur Summer Palace/ Lou Ye Yihe yuan

do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:30 uur Wolfsbergen / Nanouk Leopold do/vr/za/zo/ma/di 21:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur La Marea/ Diego Martínez Vignatti do/vr/za/zo/di/wo 22:00 uur Mon fils a moi/ Martial Fougeron zo 17:15 uur do/vr/za/ma/di 17:00 uur Les temoins/ André Techine zo13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Das Leben der Anderen/ Florian Henckel von Donnersmarck zo 14:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 16:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur Sneak preview ma 22:00 uur Cinematheek Ongeletterd/ Chris Westendorp Week van de analfabetisering wo 17:00 uur Gratis Adwa: an African victory/ Haile Gerima Africa in the picture wo 21:45 uur Dreams of dust/ Laurent Salgues Rêves de poussière Africa in the picture ma 19:30 uur Ragtag/ Adaora Nwandu Africa in the picture di 19:30 uur Juju factory/ Balufu Bakupa-Kanyinda Africa in the picture zo 19:30 uur I’m through with white girls / Jennifer Sharp The inevitable undoing of Jay Brooks Africa in the picture vr 19:30 uur Tengers / Michael J. Rix Africa in the picture zo 17:00 uur Youssou nDour: Return to Gorée / Pierre-Yves Bourgeaud Africa in the picture za 19:30 uur Black out/ Jerry LaMothe Africa in the picture wo19:30 uur Tartina City / Issa Serge Coelo Africa in the picture do 19:30 uur Valley of the wolves / Serdar Akar Akar Kurtlar Vadisi Irak The anti American century wo 21:30 uur De Oesterprinses / Ernst Lubitsch Die Austernprinzessin Openluchttheater Zuiderpark vr 21:00 uur Zaal 5 Waarom heeft niemand mij verteld dat het zo erg zou worden in Afganistan/ Cyrus Frisch di 20:30 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl

Benodigdheden per persoon 4 75 gram verse zeebaarsfilet zonder graat 4 1/2 takje dille 4 5 gram eiwit (ongeveer 1 eetlepel) 4 1 afgestreken eetlepel milde mosterd 4 Peper en zout 4 75 gram Noorse garnalen (maat nr. 3) 4 Bakje patentbloem 4 1/2 losgeklopt ei 4 2 blaadjes koriander 4 Spaanse peper of sambal naar smaak 4 Bakje paneermeel

g Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar.

SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avond- en weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05.

Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 0900 - 222 6 333 en 0900 - 2222 456 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag

T: 070-3644040 / F: 070-3633570

info@denhaagcentraal.net

redactie@denhaagcentraal.net

advertentie@denhaagcentraal.net

abonnementen@denhaagcentraal.net Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 tot 17.00 uur) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag.

Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode)

Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag.

Abonnementsprijzen: Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95 Hoofdredacteur: Coos Versteeg Coördinatie redactie: Miranda Fieret Coördinatie cultuur: Roos van Put Coördinatie sport: Martin van Zaanen Eindredactie: Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Algemene Zaken: Marianne ten Have Medewerkers: Floor de Booys, Peter Breedveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Eric Korsten, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Anneke Ruys, Hans Schmit, Rob Soetenhorst, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Renate van der Zee Feuilleton: Tomas Ross Columnisten: Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Rubrieken: Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Illustraties: Marcello’s Art Factory Vormgeving: Rob Hofland / Grafische Zaken Fotografie: C&R, Willy Jolly, Harmen de Jong, Mylène Siegers, Otto Snoek

en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA Uitgever/directeur: Robert Conijn Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

24

Society

Roos

Vrijdag 7 september 2007

Renate & de Residentie

Met

f o t o ’s v a n

Otto Snoek

Frans de Leef spoelt al dat typische vernisagegeklets weg met een blikje bier, terwijl Marcello zorgt dat het dak niet instort.

De fragiele schoonheid van abstracte figuratie De gebroeders Jan en Frans de Leef vormden een mooi Haags duo. Ooit begonnen als loodgieters, ontwikkelden ze zich gaandeweg tot kunstenaars. En zeg nou zelf, zo ver liggen die disciplines nou ook weer niet uit elkaar. Samen maakten ze zeefdrukken van Haagse stadsgezichten.

Het prettige van de gebroeders De Leef was dat ze wel gezellig veel op elkaar leken, maar dat je ze toch nog makkelijk uit elkaar kon houden. Het minder prettige was dat Jan de Leef vijf jaar geleden op zijn verjaardag een hartstilstand kreeg. Het Roef Ragas-effect, zeg maar.

Voor Frans, de broer die achterbleef, was het verscheiden van Jan een ramp. Het duurde minstens een half jaar voordat hij weer aan de slag kon. ”Mijn broer en ik waren volstrekt inwisselbaar. Het was alsof mijn rechterhersenhelft was geamputeerd’’, vertelde hij afgelopen zaterdag tijdens de opening van zijn eerste expositie na de dood van zijn broer. Op de opening waren ook Jans weduwe Esther aanwezig, zijn zoon Dorus – die leuk op de computer tekent – en Haagse kunstenaars als Dirk Pols en Marcello, de helft van het kunstenaarsechtpaar Marcello & Els. Tevens was daar Ed Dusschoten, de burgemeester van de Regentes/Valkenbos met wie Frans de Leef graag de kroeg induikt om ‘strategische gesprekken’ te voeren over de toekomst van de wijk. Na voldoende drank komen ze dan tot de conclusie dat het ‘t beste is om alle auto’s de wijk uit te gooien. Wij zijn er rotsvast van overtuigd dat ze dat ideaal zullen bereiken, maar vermoeden wel dat dit nog een paar zeer strategische kroeggesprekken zal vereisen.

De opening van de tentoonstelling had plaats in de voormalige lijstenmakerij van tekenvakhandel Artifac.

Eigenaar Patrick Toet is daar, om het 75-jarig bestaan van de zaak te vieren,

‘Kijk, als-ie dit vlakje nou rood had gemaakt…’ een galerie begonnen waar hij werk van klanten met wie hij een band heeft exposeert. En dat zijn echt niet de minsten. Zo heeft er bijvoorbeeld al werk gehangen van een vedette als Wieteke van Dort!

Boeiend aan de persoonlijkheid van Patrick Toet is dat hij behalve een kersverse galeriehouder ook ADOhooligan is, al heeft hij Midden-Noord inmiddels verruild voor de businessclub. Wij vinden dat, als we heel eerlijk zijn, een beetje een achteruitgang en gelukkig geeft Toet ruiterlijk toe dat het op Midden-Noord ‘gezelliger’ is. “Je kunt wel van alles naar je hoofd krijgen en je moet niet proberen te gaan zitten, maar toch’’.

De tentoonstelling in Artifac stemde ietwat melancholiek en dat was niet alleen omdat Jan de Leef er niet meer is, maar ook omdat er zeefdrukken hangen van bekende Haagse gebouwen die er niet meer zijn. Het zwembad aan de Mauritskade bijvoorbeeld, of de Houtrusthallen. Net als Jan de Leef veel te jong gesneuveld. Er waren overigens niet alleen maar Haagse stadsgezichten te zien. Er hingen ook een aantal Rotterdamse, Wassenaarse en Zoetermeerse prenten. Wat Patrick Toet deed concluderen dat hij met De

Leef een uiterst multiculturele kunstenaar in huis had.

De opening werd verricht door kunstenaar Marcello, die een speech in onbegrijpelijk jargon hield. Aanvankelijk namen we hem nog serieus, maar toen hij het werk van De Leef ‘een bijna sacrale oproep tot een gecomprimeerd niets verhullend vacuüm’ noemde, begonnen we te vermoeden dat we goed in de maling werden genomen. En toen hij het had over de ‘onvergelijkbare fragiele schoonheid van abstracte figuratie’ wisten we dat héél zeker. Dat Frans de Leef hele zinnen van die speech uit zijn hoofd bleek te kennen, maakte de zaak extra verdacht.

Bij navraag bleek dat de speech in kwestie ooit door De Leef zelf was geschreven, bij wijze van persiflage op de schrijfstijl van onze gewaardeerde collega Roos van Put. Dit om wraak te nemen nadat zij zijn vriend en collega Wim Bettenhausen vakkundig had afgedroogd in de kolommen van de Haagsche Courant. In de jaren die volgden, bleek die speech heel goed van pas te komen. De Leef las hem voor op elke tentoonstelling die hij moest openen. ,,Ik heb hem ook een keer in het Duits gedaan. En voor Sin-

‘Hmmm, da’s wel een heel matig flesje’.

Verzamelde kunstvrienden zitten even uit te rusten van het creatieve bombardement aan de wanden. terklaas heb ik hem op rijm gezet’’.

De speech was steevast een doorslaand succes, maar het mooist was de reactie van kunstenaar Dik Walraven die, nadat De Leef tijdens de opening van zijn tentoonstelling weer eens de

speech had voorgedragen, enthousiast uitriep: ,,Frans, ik dacht dat je een lulverhaal ging houden, maar je hebt ècht naar mijn werk gekeken!’’

Renate van der Zee