23_den_haag_centraal

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 14-15 16-17 19-23

4 H ollanders in Beeld: meer dan een gezicht

4 N ostalgisch Den Haag in filmbeelden

4 M et darter Barney de diepte in

pagina 14

pagina 15

pagina 16

vrijdag 19 oktober 2007 • jaargang 1 • nummer 23 • € 1,00

Couperushuis moet bredere opzet krijgen Door Coos Versteeg

Het Couperushuis aan de Surinamestraat moet een veel bredere opzet krijgen dan uitsluitend een museum over de beroemde Haagse schrijver. Het zou veeleer een museum voor de fin-de siècle in Den Haag moeten worden; de tijd dat de Residentie zich als elegante, luxe stad ontpopte, de tijd dat de Passage ontstond, Scheveningen met het Kurhaus een mondaine badplaats werd, alom Jugendstil-bebouwing verrees en monumentale buurten als Duinoord en het Statenkwartier werden gerealiseerd.

Het comité dat zich onder aanvoering van professor Arnold Heertje inspant om het huis aan de Surinamestraat 20 – waar Louis Couperus zijn debuutroman Eline Vere schreef – te verwerven, zie dat als meest voor de hand liggende mogelijkheid om het pand ook exploitabel te krijgen. Uitsluitend een Couperusmuseum op deze plek, zoals thans in de Javastraat, wordt financieel als te smalle basis beschouwd.

Jaarlijkse

kosten

“Het gaat niet alleen om de aankoop en de restauratie, maar ook wat je daarna doet, de jaarlijkse kosten van verwarming, elektra, onderhoud en personeel”, zegt Ankie van der Bol, voorzitter van het comité. Vandaar dat we kijken wat er in breder zin mogelijk is.

Die ‘we’ is een indrukwekkende groep mensen, waarbij zich prominente Nederlanders als Arnon Grunberg, Helga Ruebsamen, Hella Haasse, Frédéric Bastet, Frits Bolkenstein, Thom Hoffman, Alexander Rinnooy Kan en Paul Schnabel heeft aangesloten. “Zodra de concept-statuten klaar zijn, in de loop van deze week, kan het actiecomité worden omgezet in een stichting”, laat Ankie van der Bol weten. Als stichting is het makkelijker om eventuele subsidiënten aan te spreken.

Samenwerking

Onderwijl oriënteren Van der Bol en haar medestanders zich op mogelijkheden om een gezond businessplan voor het Couperushuis van de grond te krijgen. Gedacht wordt aan samen-

werking met instituten als het Letterkundig Museum, Museum Meermanno, het Gemeentemuseum en het Haags Historisch Museum. Het Couperushuis zou dan een expositieruimte worden waar aandacht gegeven kan worden aan schrijvende en schilderende tijdgenoten, maar waar ook ruimte is voor tentoonstellingen die in het recente verleden in Het Paleis (nu Eschermuseum) werden gegeven, zoals het verschijnsel van de dandy.

Ankie van der Bol, die twee jaar geleden nauw betrokken was bij het evenement De Indische Zomer, ziet ook mogelijkheden voor een deels Indische invulling. Louis Couperus en zijn familie had een heel duidelijke band met de kolonie. Nu het Indisch Huis (waarvan de voornaamste taak is een herinneringscentrum voor de oorlog te zijn) naar Arnhem gaat, ziet Van der Bol mogelijkheden het Indisch-culturele aspect hier een plek te geven. Zij zou het liefst zien dat het Indisch Wetenschappelijk Instituut (IWI), dat lange tijd gevestigd was in het vroegere woonhuis van Tjali Robinson aan de Mauritslaan, in Den Haag - de meest Indische stad van Nederland – blijft en onderdak vindt in het Couperushuis aan de Surinamestraat. “Literatuur, fin-de-siecle, beeldende kunst en Indië, het komt allemaal samen in de persoon Louis Couperus.

Geldpotjes

Vooralsnog hoeft het comité niet te rekenen op steun van de gemeente Den Haag. Ankie van der Bol: “Ik begrijp best dat de gemeente niet meteen roept van: koop maar, hier heb je drie miljoen en nog een miljoen om te verbouwen en ga maar aan de slag. Maar als we een aantal cultureel belangrijke elementen bijeen weten te brengen, kunnen we straks wellicht meerdere geldpotjes aanspreken. Op het gebied van monumentenzorg en cultuur, maar misschien ook van citymarketing. Ik weet zeker dat als we met een goed onderbouwd plan komen, de gemeente Den Haag uiteindelijk niet afzijdig zal blijven”.

Daarnaast hoopt ze nog op steun van sponors.

Inmiddels heeft het actiecomité, waarin ook het Louis Couperus Museum is vertegenwoordigd, onderdak gevonden op de website van het Couperus Genootschap (www.louiscouperus.nl), waar niet alleen informatie over het voormalig woonhuis en het actiecomité te vinden is, maar waar men ook een formulier kan invullen om adhesie te betuigen aan het streven een Couperushuis van de grond te krijgen.

4Adver tenties3

Brommobiel van de stoep en parkeergeld betalen Brommobielen moeten vanaf 1 januari 2008 gaan betalen voor een parkeerplek. Zij moeten een vergunning aanschaffen of een parkeerkaartje kopen. Gehandicaptenvoertuigen zijn van deze verplichting uitgezonderd.

Dat heeft de gemeente Den Haag aangekondigd. Sinds 1 januari 2007 is het hebben van een kentekenplaat voor brommobielen verplicht. Daardoor kan de gemeente nu ook de eigenaar achterhalen. Voorheen was dat niet mogelijk. Dat een jaar is gewacht met het verplicht stellen van het betaald parkeren voor brommobielen, heeft volgens de gemeente een logistieke reden. “De voorbereiding kostte wat tijd. Er zijn redelijk veel brommobielen in de stad en de eigenaren moet je ook de tijd geven een parkeervergunning aan te vragen”, zegt een woordvoerder van de dienst Stadsbeheer. Hij weet niet precies om hoeveel brommobielen het gaat. De brommobielen zijn per 1 januari ook verplicht op de rijbaan of in parkeervakken te parkeren. Alleen gehandicaptenvoertuigen zijn van deze regel uitgezonderd en mogen wel op de stoep staan. Foto Dory Danckaarts

Veiling van kunst uit musea Het Venduehuis der Notarissen in Den Haag veilt dinsdag 23 oktober kunst uit vijf Nederlandse musea, waarop geen prijs meer wordt gesteld. Eerder hebben deze musea de af te stoten voorwerpen aangeboden aan collega-musea. Wat nu nog over is wordt verkocht. Behalve werk uit musea worden ook kunstobjecten van het Instituut Collectie Nederland aangeboden. Het eerste lot wordt om 13.00 uur geveild door Minister Plasterk van OCW. Aan bod komen onder meer schilderijen, meubelen, sculpturen en kunstobjecten uit het Museum voor Communicatie (Den Haag),het Centraal Museum (Utrecht),

MuseumgoudA, het Industrion (Kerkrade) en Stedelijk Museum De Lakenhal (Leiden). Daarnaast komen portretten onder de hamer van bekende Nederlanders die hebben deelgenomen aan het tv-programma ‘Sterren op het Doek’. Dit tv programma was in de maanden juli en augustus te zien bij omroep MAX. In totaal worden circa 350 objecten ter veiling aangeboden. Op 21 oktober is er van 10 tot 17 uur kijkdag aan de Nobelstraat 5.

Voorafgaand aan de veiling zelf geeft de veilingmeester een korte introductie met ‘tips en tricks’, aanvang 12.00 uur. Op de site www.herplaatsingsdatabase.nl is een toelichting op de veiling te vinden.

Verkeersmaatregelen bij doop Ariane Prinses Ariane wordt zaterdag 20 oktober gedoopt in de Kloosterkerk in Den Haag. In verband hiermee is een aantal wegen in het centrum die dag tijdelijk (gedeeltelijk) afgesloten voor verkeer.

In deze straten zullen de geldende stop- en parkeerverboden streng worden gehandhaafd. Van 9.00 tot 15.00 uur zijn de volgende straten afgesloten: Kneuterdijk, Parkstraat en Lange Voorhout. De Kazernestraat is tussen de Parkstraat en Willemstraat afgesloten voor rijverkeer.

Enkele straten worden volledig autovrij gemaakt en daar mag al vanaf vrijdag 19 oktober 24.00 uur al niet meer worden geparkeerd. Het gaat om het Lange Voorhout (inclusief ventwegen) en Plein 1813. In de Parkstraat is zaterdag van 7.00 tot 15.00 uur een parkeerverbod ingesteld ter hoogte van de huisnummers 29 tot nr. 63. De politie hanteert in het betreffende gebied een wegsleepregeling.

Meer informatie over de maatregelen vindt u op www.denhaag.nl/bereikbaarheid en www. htm.net.

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

01_Voorpagina.indd 1

HUURWONINGEN ZIE PAGINA 5 Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl Zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

17-10-2007 16:31:33

2

Vrijdag 19 oktober 2007

Feuilleton

AFLEVERING 23

Wat vooraf ging: Inge is er zeker van dat alle sporen naar haar verleden zijn uitgewist. Desondanks blijft ze bang en op haar hoede; want al kan niemand weten van haar bizarre dubbelleven, ook de politie niet, waarom heeft een moderedactrice van Het Vaderland navraag naar haar gedaan? Het Vaderland, de krant waarvoor die persfotograaf Van der Broek werkt!

Ik had de tijd met veertien dagen vrij. Ik verveelde me al vanaf de eerste dag. Die twee weken had ik al begin dit jaar in laten roosteren en ik herinner me nóg hoe uitgelaten Anneke en ik toen in De Kleine Witte met de kaart van Frankrijk bij de potkachel een reis zaten te plannen. Ik had zelf eigenlijk verder weg gewild, het liefst naar Sint Maarten waarover de Elsevier-journalist en schrijver Piet Bakker met wie ik wel eens een borrel dronk, me lyrisch had verteld.

Het eiland was een paradijs op aarde waar de inlanders, zo zei hij, hun plaats nog kenden. De vliegtickets waren wel prijzig maar Anneke vloog tegen 5% en volgens Bakker had je er al een hotelkamer aan het strand voor tien Nederlandse guldens per nacht. Maar Anneke wilde veel liever een trektocht maken. Ook wel begrijpelijk, ze vloog per slot het hele jaar al van hot naar her. En wat kon het mij ook schelen, als ze maar bij me was.

Dus hadden we een trip gepland naar Parijs en Normandië waar ik altijd al de invasiestranden had willen zien en fotograferen. Veertien dagen op de Heinkel, mijn meisje achterop. “Forget it!”, Van der Broek. Verpest omdat je achter jezelf aanholde, je carrière, je kennissen, vooral de vrouwelijke.

“Tabee Lex. Ik wil een man die in een huis woont, een vader voor mijn kinderen, niet een vent die denkt dat zijn doka de woonkamer is”.

Ze had gelijk, dat was zo. Ik kon me wel voor m’n hoofd slaan en dat had ik ook een paar keer gedaan maar afgezien van koppijn had het me niets opgeleverd, zeker geen Anneke.

“Maak je geen illusies, jochie”.

Maar welke afgewezen minnaar deed dat níet?

Geen illusies. Wat dan wél als je niets anders hebt?

Bijna 35 jaar oud, alleen, een persfotograafje op een gemeubileerde etage. Ik zag er dan misschien nog wel goed uit, maar hoe lang zou dat nog duren?

O, vrouwen zat. Als ik nu, met het stralende augustusweer, naar het Luxe Bad, de terrassen van het Gevers Deynootplein of bij tearoom Formosa ging, zat ik hier vanavond geheid met een mooie meid. Ik moest er niet aan denken, zeker niet met het beeld van Anneke nog vers op mijn netvlies.

Stockholm, had ze gezegd. En daarna? Misschien naar een getrouwde vriendin op de Veluwe om wat bij te komen. Een vriendin. Was dat zo?

Somber dronk ik van mijn koffie, stak een sigaret aan en bladerde door de kranten van de afgelopen dagen. Hoewel het dik komkommertijd was, was er behoorlijk wat nieuws. Formosa werd geteisterd door hevige overstromingen, de Amerikanen zaten eindelijk ook in de ruimte, in Little Rock waren weer eens rassenonlusten uitgebroken, Arie van Houweling was wereldkampioen achtervolging geworden, Verolme had een Noorse scheepswerf gekocht en prins Bernhard was op safari in Kenia.

Alleen, want Juliana had zojuist de Coenhaven in Amsterdam officieel geopend. Ik glimlachte mismoedig omdat ik even moest denken aan de presentatie van het boek van de oude koningin enkele maanden geleden hier bij Ten Have in Den Haag.

Wilhelmina had het ‘Eenzaam maar niet Alleen’ genoemd. Die titel sloeg zeker niet op Bernhard, die was het geen van beide. Ik wel.

Wat had ik afgezien van die oorlog eigenlijk gedaan? Wat sindsdien bereikt? Geen vrouw, geen gezin, een beetje foto’s van anderen maken die het wél voor elkaar hadden, een salaris dat al jaren stilstond. Kwám het door die oorlog? Je zou het haast denken. God, wat hadden Nico en ik op die muffe zolder in Amsterdam plannen gemaakt! Wat zouden we wel niet gaan doen als de Moffen waren verslagen! Koud eenentwintig jaar oud zouden we de wereld straks wel even veroveren, te beginnen bij Nederland, dat saaie, grijze domineeslandje waar de geest van Kuyper en Colijn nog woei.

Niks van terecht gekomen. Binnen vijf jaar was alles weer bij het oude alsof er niets was gebeurd, de oude kliek weer in vest sigarenrokend op het Binnenhof, de posities weer ingenomen en wij aan de kant met onze dromen, kauwgum kauwend, luisterend naar Gerry Mulligan, tot je de volgende ochtend in de uitgeslagen spiegel naar je omwalde ogen keek. De hemel willen bestormen en naar beneden gelazerd.

Ik vloekte zachtjes en kwam overeind. Buiten op de Javastraat fietsten ambtenaren met hun broodtrommeltje achterop naar hun werk; pal beneden me stond de wagen van aardappelhandel ‘Eigen Hulp’. Verderop trapte de scharensliep zijn band aan, de messen vonkend in het zonlicht. De dochter van Balemans stond op een trapleer de ramen van café De Kleine Witte te soppen. Allemaal eerzame

beroepen waar Nico en ik niets van hadden willen weten. Allemaal burgers. Kunstenaars zouden we worden, hij dichter, ik fotograaf. Parijs, New York, Ibiza. Tenminste.

Godskolere nog aan toe.

De gedachte aan Nico deed me weer even denken aan de vrouw met de armband van zijn moeder.

Hij had me een paar weken wat verbaasd gevraagd waarom ik me er zo mee bezig hield. “’t Is jóuw moeder toch niet?” Ik had geantwoord dat het volgens mij te maken moest hebben met die geheimzinnige vent die toen bij Madame Zarathoestra de armband had gekocht, vast en zeker een landverrader. “Jezus, Lex, “had hij spottend gezegd, “Als je oud-NSB-ers zoekt, dan ken ik er nóg wel een paar!”

Hij had gelijk. Niet alleen dat de hoge jongens die in ‘40-’45 vies fout waren geweest, ongestraft de touwtjes allang weer in handen hadden, maar vooral waarom ik me er eigenlijk zo druk over maakte.

Okay, er was hier ingebroken, Anneke was aangevallen en een of ander stuk tinnef had mijn Doka en m’n dure Hasselbald verruïneerd. Een ex-hoer die later fotomodel was geworden en versjes opzei voor bejaarden. Die om de een of andere duistere reden niet wilde dat iemand wist wie ze was en me bedreigd had. So what? Wat hielp het mij?

Waarom deed ik dit? Gekwetste trots? Aangeboren nieuwsgierigheid? Die verdomde oorlog waarvan

Stadsmens

Liza Snook omringd door haar passie. Foto: Mylène Siegers te conserveren en je kunt je verzameling met heel veel andere mensen delen”.

Bovendien hebben bezoekers zeeën van tijd om rond te neuzen. Dat had Liza graag zelf willen doen in bijvoorbeeld het schoenmuseum in het Engelse North Hampton. “Daar zijn 20.000 paar

Wordt vervolgd.

DOOR JOKE KORVING

Virtueel museum toont schoenen met humor Klik op bat shoe ofwel vleermuisschoen en zie een wonderlijk tafereeltje: een jonge vrouw hangt ondersteboven aan een stang in de Londense ondergrondse. De hakken van haar vuurrode schoeisel zijn geklemd om de staaf waarbij je anders steun zoekt met je hand. De Nederlander Eelko Moorer ontwierp de prachtexemplaren die Liza Snook ‘schoenen met humor’ noemt. Daar is zij voortdurend naar op zoek. “Hoe gekker hoe beter”, zegt ze.

In haar virtual shoemuseum komen de grappen en grollen ruimschoots aan bod. Wat te denken van schoenen gemaakt van drop, vlees of smeerkaas.

Maar beeldschone en chique ontwerpen ontbreken evenmin. En of de schoen nu mooi, sportief is of gek, bij elk product staat kwaliteit voorop.

Op 14 februari van dit jaar opende Liza haar museum dat via de computer te bezoeken is. Sindsdien heeft het 200.000 mensen getrokken en zijn anderhalf miljoen pagina’s bekeken. “Het leuke is dat je de hele wereld bereikt. Er zijn geen grenzen aan dit museum. Ik kan de rest van mijn leven doorbouwen”.

Al vanaf haar vroege jeugd is ze bezeten van schoenen. “Mijn moeder liep op stilettohakken. Ik was drie en we woonden in Italië; daar is het begonnen”. Lachend: “Het moet in de genen zitten, want mijn dochters van tien en vier begrijpen mij heel goed. Zij lopen ook op mijn schoenen”.

Grafisch ontwerper Liza Snook, die projectmanager is bij het ontwerpbureau Barlock, begon 20 jaar geleden met het verzamelen van schoenen, inclusief ansichtkaarten en boeken over dat onderwerp.

De collectie hoopte zich op in haar huis. Eind 2004 besloten Liza en haar partner Taco Zwaanswijk, die multi-media ontwerper is, om een virtueel museum te beginnen. “Internet maakt mij dat mogelijk”, zegt ze terwijl zij op haar laptop klopt. “Het is behapbaar. Je hoeft geen gebouw te kopen, niet

de foute jongens alleen maar beter waren geworden?”.

Voer voor psychologen. Zou een goeie titel zijn voor een bestseller! Maar ook al geloofde ik niet in zenuwartsen en zielenknijpers, het was wel waar.

Het zou die oorlog wel zijn waarin ik mijn jeugd had verloren, en dat niet alleen. Ik grinnikte omdat me nóg een titel te binnen schoot. ‘Mij is de Wrake!’, het pulpboek van Mickey Spillane waar pubers tot schrik van hun ouders en dominee met een zaklampje mee onder de dekens lagen. Lex van der Broek, de Nederlandse Mike Hammer! Beter nog, de Nederlandse Simon Wiesenthal!

Ach Jezus! Wat wou ik dan nog?

Natuurlijk had die Inge niet gereageerd op mijn uitnodiging achterop haar foto om langs te komen.

De politie had nog niets, de aangetroffen vingerafdrukken onbekend. Toos Faber zou me hebben teruggebeld over de foto van atelier Meyboom maar was dat kennelijk vergeten want toen ik haar vanochtend op de redactie wilde bellen, bleek ze zelf met vakantie naar Zwitserland te zijn. En de oude Fred had niets in de legger van ‘49 kunnen vinden over een verdwenen vent die detective was geweest.

Het enige positieve geluid was van mijn tussenpersoon bij de ‘Utrecht’ geweest. De schade aan de Doka en aan mijn Hasselblad kon op basis van het politierapport vergoed worden.

Maandag 17 augustus, 11.15 uur. Ik vroeg me net af wat ik zou gaan doen toen mijn telefoon rinkelde.

“Van der Broek”.

“De fotograaf?”

Een wat geaffecteerde vrouwenstem. De tintels liepen me over mijn rug en ik zág mezelf weer in de hal van Bosch en Duin staan, die avond, maanden geleden leek het me wel.

“U weet met wie u spreekt, meneer Van der Broek?”

Mijn stem haperde even. “Ik vermoed het”.

“Dat zou ik graag zo houden. Ik wil u ook graag een zakelijk voorstel willen doen op voorwaarde dat u het verleden laat rusten”.

schoenen, waarvan maar een klein deel tentoongesteld is. Daarom vond ik het leuk om een andere manier verzinnen”. In haar museum zijn 800 paar schoenen te zien. Een nieuwe serie ligt klaar om te bewerken. Liza Snook heeft ze verzameld op onder meer kleur en ontwerper/kunstenaar. Details

van een schoen zijn ook te bekijken, evenals bijvoorbeeld de materialen. Een kleine greep uit dat laatste: er zijn schoenen van juwelen, zijde, metaal, rubber, satijn en papier. Wie verder wil kijken, kan op allerlei links terecht.

Neem veren. Klik erop en na schoenen met veren komt de bezoeker via via bij meubels uit waarin een schoen is verwerkt. De trip eindigt bij sculpturen waarbij ook weer de schoen een rol speelt. Liza schreef bij alles – in het Engels – een informatief verhaal. “Het is een soort kunstreis”, zegt ze. “Je slingert van het ene naar het andere”. Het moet een gigantische klus zijn die financieel weinig oplevert.

“Taco en ik doen dit in de avonduren. We verdienen iets op de google-advertenties als mensen er op klikken. Maar dit project draait niet om geld, het is mijn passie”.

Taco Zwaanswijk, die ook videofilmpjes voor de site maakt, werkt overigens aan een nieuw plan.

Bezoekers van het virtuele museum kunnen daar straks hun eigen kamer samenstellen. “Je zet bij elkaar waarvan jij vindt dat het bij elkaar past. Jouw persoonlijke selectie komt in een ruimte. Dat is dan jouw kamer”.

Wanneer ze nieuwe exemplaren ontdekt voor haar verzameling, begint de zoektocht. “Soms heb ik binnen een half uur contact om toestemming te krijgen, soms ben ik weken bezig om de ontwerper te achterhalen. Bij beroemde ontwerpers kan het lastig zijn. Vaak loop je tegen een muur”. De laatste tijd valt dat trouwens mee. Liza Snook maakt naam. Zo zijn er over haar artikelen verschenen in een Taiwanees en Russisch tijdschrift. “Tot uit Brazilië wordt me nu materiaal aangeboden. Ontwerpers bezoeken de website en willen ook met hun schoenen in het museum”.

Het Canadese schoenenmerk Fluevog complimenteerde haar onlangs met het initiatief, maar voegde er in de e-mail aan toe: ‘er ontbreekt iets op uw site: dat zijn wij’. Liza: “Heel grappig. Ik heb 20 jaar geleden ansichtkaarten verzameld van Fluevog en nu zoeken zij contact met mij”.

Voor meer informatie: www.virtualshoemuseum.com

Huis van de Democratie kan in 2013 klaar zijn door

Elske Koopman

Het gemeentebestuur van Den Haag en minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken laten samen een visie opstellen voor een Huis van de Democratie.

Het moet de kennis van en betrokkenheid bij de democratie op een aansprekende manier vergroten. Hoe dat kan, welke de beste plek in Den Haag is, en wat het ongeveer gaat kosten, komt in het zogeheten visiedocument.

Het visiedocument wordt opgesteld door Wim van der Weiden, adviseur van de stichting Anno en Nel van Dijk, directeur van het Instituut voor Publiek en Politiek (IPP). Hun stuk vormt de basis voor de politieke besluitvorming over de verdere uitwerking van het initiatief.

Het idee voor het Huis van de Democratie wordt gesteund door de gelijknamige Stichting. Een aantal recente onderzoeken toont bovendien aan dat de kennis van de democratie in Nederland toe is aan versterking. ‘Het is de bedoeling dat democratie breed wordt behandeld, dus ook op gemeenteniveau’, zegt Van der Weiden. Hij was namens stichting Anno, het promotiebureau voor de Nederlandse geschiedenis, ook betrokken bij de visie voor het Nationaal Historisch Museum. “Toen de motie daarvoor werd aangenomen ben ik door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gevraagd een visie te schrijven. Mijn persoonlijke voorkeur, en dat stond ook in het visiedocument voor de vestiging van het museum, was Den Haag”, aldus Van der Weiden. Hij vindt het ‘niet onlogisch’ dat nu het historisch museum aan de Hofstad voorbij gaat, er toch wat komt.

“Ik heb ook al met de directeur van het openluchtmuseum hierover gesproken, het hoeft elkaar niet te bijten. Het NHM belicht de geschiedenis in brede zin, het huis de democratie en zo kan het elkaar aanvullen”, aldus Van der Weiden.

Het visiedocument moet over ongeveer een week klaar zijn. Er moet in staan voor wie het Huis er komt, wat er te doen en te zien is, wat de relatie is met bestaande instituten en musea, waar het komt, hoe de organisatie eruit ziet en wat het gaat kosten. Van der Weiden erkent dat het kort dag is, maar hij denkt wel dat het mogelijk is. “We maken alleen de visie, de inhoud komt erna”. De kosten kan Van der Weiden afleiden aan het oppervlak van het uiteindelijke museum. “.

Dat is vrij eenvoudig als je de maten

weet. Daarbij moet je er natuurlijk wel rekening mee houden dat Den Haag duurder is dan bijvoorbeeld Arnhem”.

De gemeente heeft de voorkeur om de plek te gebruiken waar ook het Nationaal Historisch Museum was bedacht, vlakbij het stadhuis. “Dat wordt dan zeker nieuwbouw, want van het gebouw wat daar nu staat, valt nooit een mooi Huis van de Democratie te maken”, aldus Van der Weiden. Hij heeft destijds ook meegedacht met de architect over het Haagse ontwerp voor het NHM. Overigens is ver-

nieuwbouw waarschijnlijk net zo duur, omdat veel aanpassingen nodig zijn om een Huis van de Democratie te maken.

Van der Weiden denkt dat bijvoorbeeld een gebouw als dat van de Amerikaanse Ambassade volledig ongeschikt is, omdat daar te veel aan moet gebeuren om het een Huis van de Democratie te maken.

De Stichting Huis van de Democratie wil het liefst dat de opening in 2013 is, als het Koninkrijk der Nederlanden tweehonderd jaar bestaat. Van der Weiden denkt wel dat dat haalbaar is.

Jongeren bij de entree van de Tweede Kamer. Een bezoek aan het parlement behoort tot de grootste attracties van Den Haag. Foto C&R

Onderzoek parkeeroverlast in dertig wijken

‘Reconstructie Segbroeklaan is overbodig’

Betaald parkeren in merendeel van de stad

Dit staat in een rapport dat het verkeersbureau MRO uit Amersfoort heeft opgesteld op verzoek van een aantal buurtverenigingen en actiegroepen rond de Segbroeklaan. Het bureau heeft in augustus en september tellingen verricht op het kruispunt, waaruit bleek dat alleen tijdens de spitsuren bij groen licht maximaal vier tot vijf auto’s linksaf sloegen. “Om in incidentele situaties een goede doorstroming te garanderen, is het voldoende het opstelvak voor linksaf tot maximaal 25 meter te verlengen waardoor wachtruimte wordt gecreëerd voor circa 4 à 5 motorvoertuigen”, aldus het rapport. Voor deze verlenging hoeven niet meer dan drie bomen te worden gekapt.

Het besluit om de Segbroeklaan tussen

Balletdansen in bieb Schilderswijk Dansdocent Amy Manneveld geeft op zaterdag 20 oktober een workshop balletdansen in bibliotheek Schilderswijk.

Manneveld vertelt hoe je het beste met dansen kunt beginnen en wat je moet doen om een danser of een danseres te worden. Met veel voorbeelden, voorwerpen en video’s laat zij zien hoe mooi de danswereld is. De workshop is gratis, voor alle leeftijden en duurt van 12.00 tot 14.00 uur. Reserveren via reserverenschilderswijk@dobdenhaag. nl of tel. 070 388 79 16.

Kleur wijk bepaalt kleur school Onderzoek onder 151 Haagse basisscholen laat zien dat deze scholen een afspiegeling vormen van de wijk waarin zij gevestigd zijn. In de witte wijken zijn de scholen overwegend wit en in de zwarte wijken zijn de basisscholen voornamelijk zwart. Sander Dekker, wethouder Onderwijs, Jeugd en Sport: “Gedwongen spreiding van leerlingen over de stad werkt niet en is niet wenselijk. Wil je verschillende culturen samenbrengen in het basisonderwijs dan zul je anders moeten bouwen in de wijken. Gemengde scholen ontstaan in gemengde wijken.”

Er zijn vier Haagse wijken, waar de scholen niet zo’n goede afspiegeling vormen van de wijk. Het gaat om het Valkenboskwartier, het Regentessekwartier, het Zeeheldenkwartier en Centrum. Daarom wil het College van B&W in deze wijken ouderinitiatieven stimuleren die er op gericht zijn kinderen in de eigen wijk naar de basisschool te laten gaan.

Verkeersbureau concludeert

De reconstructie van de Segbroeklaan tussen de Ieplaan en de Houtrustbrug die de gemeente wil uitvoeren, is niet nodig. Het aantal auto’s dat vanaf de Segbroeklaan linksaf de Houtrustweg op slaat, is ook tijdens de spits zo gering dat een opstelstrook van 150 meter niet gerechtvaardigd is. Om deze strook te kunnen aanleggen, heeft de gemeente een kapvergunning voor 32 bomen verleend. Een opstelstrook van maximaal 25 meter is echter voldoende om een goede doorstroming te garanderen.

3

Actueel

Vrijdag 19 oktober 2007

de Ieplaan en de Houtrustbrug te reconstrueren, is in 2005 genomen. De lange opstelstrook was toen nog nuttig voor het drukke vrachtverkeer naar de terminal van de Norfolk Line in de haven van Scheveningen. De containerterminal is sinds 2006 niet meer in gebruik, waardoor het vrachtverkeer van en naar Scheveningen sterk is afgenomen. Verkeerswethouder Peter Smit zei echter, toen hij maandag het rapport in ontvangst nam, dat de reconstructie nodig is en dat het vorige college het besluit tot reconstructie heeft genomen met inachtneming van het feit dat de Norfolk Line zou vertrekken.

Ook de verkeersveiligheid is geen argument voor de reconstructie van het kruispunt. Uit cijfers van de Adviesdienst verkeer en vervoer van het ministerie van verkeer en waterstaat blijkt dat het aantal ongevallen op het kruispunt Segbroeklaan/Houtrustweg gering is. In 2004, 2005 en 2006 deden zich in totaal elf ongevallen voor met uitsluitend materiële schade en twee ongevallen met licht letsel.

B e z w aa r

Een belangrijk argument van de gemeente voor de reconstructie is, naast de opstelstrook, de aanleg van een tweezijdig fietspad langs de Segbroeklaan. De buurtorganisaties, die samenwerken in het Platform Noord Westelijke Hoofdroute (NWH), hebben ontdekt dat voor de aanleg van het dubbele fietspad voldoende ruimte is zonder dat er bomen hoeven te worden gekapt. Tegen de kapvergunning is bezwaar gemaakt bij de Adviescommissie bezwaarschriften, die waarschijnlijk in november uitspraak doet. De buurtorganisaties sturen het rapport van het verkeersbureau alsnog naar de adviescommissie.

In nog veel meer Haagse wijken zullen de bewoners in de toekomst moeten betalen om voor hun deur te mogen parkeren.

De komende weken gaat de gemeente in dertig Haagse buurten de geparkeerde auto’s tellen. Als blijkt dat er sprake is van parkeeroverlast, zal de gemeente de situatie nader bestuderen. In de praktijk komt dat meestal neer op de maatregel dat bewoners een parkeervergunning voor hun auto (’s) moeten kopen.

Statenkwartier, Zeeheldenbuurt, Heesteren Vruchtenbuurt, maar ook Morgenstond, Leyenburg, Laak, Spoorwijk en Schilderswijk komen voor op de lijst. Op basis van urgentie en ligging wordt in december van dit jaar al bekend in welke buurten de parkeerregeling wordt toegepast.

De invoering zal in de wijken met de grootste parkeerproblemen beginnen, nadat in deze buurten begin 2008 bewonersonderzoek is uitgevoerd. Wanneer er voldoende parkeerruimte in een buurt is, wordt er geen parkeerregeling ingevoerd.

Met het onderzoek en de maatregelen geeft het college uitvoering aan het collegeprogramma 2006-2010. Daarin staat dat het college de leefbaarheid in woonwijken met grote parkeerdruk wil verbeteren door er betaald parkeren in te voeren. Verkeerswet-

houder Peter Smit vindt dat deze aanpak vraagt om maatwerk per wijk: “De oorzaken kunnen verschillen per wijk. Daarom kunnen ook de maatregelen anders zijn”.

Volgens Smit is in veel Haagse woonwijken de parkeeroverlast groot. Dit tast de leefbaarheid van veel straten aan. Ook leidt het tot onveilige situaties voor kinderen en hinder voor brandweerauto’s en ambulances.

Om dit aan te pakken start het college van burgemeester en wethouders een onderzoek om te komen tot een goede invoering van parkeermaatregelen. Deze week heeft het college hiervoor het plan van aanpak vastgesteld.

In april 2008 komt er voor alle buurten een voorstel op hoofdlijnen voor de parkeermaatregelen. Naast het invoeren van betaald parkeren, kunnen bijvoorbeeld ook parkeerplaatsen worden toegevoegd of parkeerplaatsen van bedrijven in de avonduren voor bewoners worden opengesteld. De wethouder streeft ernaar dat de nieuwe parkeerregeling in juni 2008 in de eerste groep buurten wordt ingevoerd.

Daarna zullen de parkeermaatregelen elke zes maanden bij een volgende groep van kracht worden. Een overzicht van de buurten waar het onderzoek wordt gehouden, is te vinden op www.denhaag.nl/parkeren.

4Adver tentie3

Wassenaar begint onderhoudsoffensief Wassenaar trekt de komende jaren eenmalig 5 miljoen euro uit en structureel 3 ton euro voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte in Wassenaar.

De gemeenteraad van Wassenaar heeft deze week ingestemd met de beheerplannen voor het onderhoud van de openbare ruimte. De gemeente gaat extra investeren in onderhoudswerkzaamheden aan wegen, gebouwen, plantsoenen en speeltoestellen. Om duidelijk te maken waar de gemeente in investeert en wat voor een overlast dit oplevert, start de gemeente een communicatie-offensief. Onder de slogan ‘Wassenaar knapt op!’ communiceert de gemeente de komende jaren over de werkzaamheden.

Freriks en de Baar samen in Bibliotheek Philip Freriks en Thijssen-kenner Peter Paul de Baar praten op zondagmiddag 21 oktober over het boek ‘De gelukkige klas’ van Theo Thijssen. Dit boek staat centraal tijdens de leescampagne Nederland Leest. Philip Freriks is behalve journalist en presentator ook ambassadeur van Nederland Leest. Peter Paul de Baar is de biograaf van Theo Thijssen en medewerker van het Theo Thijssen Museum.Voor en na de lezingen is er live muziek, verzorgd door de pianisten Joris Weimar en Frank Redig.

Het boek ‘De gelukkige klas’ is op vertoon van een geldige lidmaatschapskaart gratis af te halen bij één van de bibliotheekvestigingen, zolang de voorraad strekt. De lezing is van 14.00 tot 16.00 uur.

Tim Krabbé bij Paagman Tien jaar na ‘De grot’ presenteert Tim Krabbé zondag om 14.00 zijn nieuwe boek ‘Marte Jacobs’ bij Paagman. Tijdens zijn bezoek wordt hij geïnterviewd en na afloop zal hij signeren. Toegang tot het interview is gratis, aanmelden is verplicht en kan via info@paagman.nl of 070 - 3 38 38 38.

Elke week op stap met Roos & Renate

Ze gaan u voor in Haegsche Kringen. Roos van Put en Renate van der Zee verschijnen op hoge hakken tussen de glamour en glitter van high society en nouveau riche. Trappen soms schaterlachend op wat lange teentjes. Want ze drinken champagne, maar hun pen is gevuld met humor en ironie. Gniffel elke week met ze mee.

Deze actie loopt t/m 31 oktober 2007

Actueel

Vrijdag 19 oktober 2007

Minister wordt genoemd als dé burgemeesterskandidaat van het CDA

Tour de Donner in Transvaal De naam van minister Piet Hein Donner klinkt in de wandelgangen van de Tweede Kamer als de voornaamste kandidaat van het CDA voor de post van burgemeester in Den Haag.

De Hofstad is al decennia een CDApost. Dus leek het er een beetje op alsof de bewindsman zich afgelopen week al warm liep als gastheer, toen hij samen met de Franse premier François Fillon een bezoek bracht aan de wijk Transvaal.

De heren bezochten daar twee re-integratieprojecten. De minister van Sociale Zaken & Werkgelegenheid leidde de premier op diens verzoek rond, omdat hij zich wil voorbereiden op het Franse voorzitterschap van de Europese Unie en graag keek naar Haagse initiatieven om probleemjongeren aan werk te helpen.

In Den Haag is het percentage jeugdwerkloosheid 5, terwijl dit in Frankrijk 20 is.

Fillon vindt daarom dat Den Haag zeker een voorbeeld is. “Het is hier geen optie om een uitkering te halen en maar thuis te gaan zitten”, verzekert wethouder Henk

Minister Donner (links) en premier Fillon (tweede van rechts) op bezoek in Transvaal. Foto: Creative Images Kool (Sociale Zaken, Werkgelegenheid en Economie). Of deze twee projecten bedoeld zijn om Fillon te laten zien hoe de problematiek in de Franse voorsteden

Amerikaanse topact bij Circus Renz door

Bert Jansma

Circus is ook theater. Bij het Nederlands Nationaal Circus Herman Renz weten ze dat heel goed en vandaar dat ze daar voor hun nieuwste programma een Italiaanse regisseur inhuurden, Antonio Giarola. “Bellissimo’ heet het en Giarola heeft het in een commedia dell’arte-jasje gestoken en dat is – zeker in het eerste deel – zeer herkenbaar. De all round Tsjechische circusfamilie Faltini (o.a. jongleren, evenwicht-act op de vrijstaande ladder) komt op in Arlecchino-kostuums, het prima orkest van Robert Rzeznik gaat speels van Mozarts ‘Alla Turca’ naar Vivaldi, clown Milko voert (een uiteraard verloren strijd) met Rossini’s ‘Figaro’ en spreekstalmeester Robert Ronday kondigt aan in het Italiaans. Leuk voor de vaart, de dartelheid en de variatie. Maar de absolute topact van Renz’ nieuwste voorstelling komt uit Amerika: het trio van Pedro Carillo dat de hoofdprijs (Zilveren Clown) won op het Circusfestival in Monaco en dat bloedstollende dingen hoog boven de piste laat zien. Eerst een trapeze act (zonder valscherm) waarin Carillo en zijn partner bijna tegen de nok van de tent knallen. Daarna op de strakke kabel, tien meter boven de piste, een evenwichtsact waar de ooh’s en aah’s van het publiek niet van de lucht zijn. Ook hier geen valscherm, haasje over en touwtje springen boven die gapende diepte, en zelfs een schrikbarende salto achterover (met alleen een dunne zekerheidsdraad) van Carillo zelf. Het lukt net niet helemaal. Carillo valt van de kabel, grijpt zich vast, trekt zich weer op. Om de spanning op te voeren? Nee, ook de tweede en de derde keer gaan niet vlekkeloos bij de Haagse première van Renz. Carillo is er zichtbaar niet blij mee, maar het publiek is des te guller met applaus. Nog een prijswinnaar is de jonge Duitse dompteur Tom Dieck junior (bronzen Clown in Monaco) die een gevaarlijk robbertje stoeit met z’n leeuwen.

Verder het klassieke ballet van de acht witte paarden van Michael Jarz, de twee zeeleeuwen van het Deense duo Pedersen (met twee pinguins als extraatje), een visueel mooie trapeze-, balans, en jongleursact van Russin Tamara. En als grapje de drie sullige witte ganzen die het haverstro hebben geruild voor het zaagsel met clown Frenky. Mooi en gevarieerd. Renz op z’n best.

aangepakt moeten worden, laat Donner in het midden: “Dit zijn voorbeelden hoe jongeren in de praktijk hun kansen kunnen vergroten en daar zijn we trots op.

Europol definitief naast Congresgebouw

door

Elske Koopman

Twee insprekers uitten hun zorgen over de komst van het gebouw. De voltallige oppositie probeerde met een motie nog af te dwingen dat er gezocht zou worden naar een alternatieve locatie. Deze haalde het niet.

Verschillende raadsfracties uitten hun ongenoegen over de volgorde van beslissen. Eerder was de raad al akkoord gegaan met het bouwplan van Europol, terwijl dat normaliter pas na het goedkeuren van het bestemmingsplan zou gebeuren. Norder antwoordde dat dit nodig was om zoveel mogelijk witte vlekken, open ruimtes die nog niet officieel een bestemming hebben, te dichten. “Dan hebben de burgers ook meer rechten”, aldus Norder. Zij kunnen namelijk pas bezwaar maken tegen bouwplannen als er een bestemmingsplan ligt.

Hij vond het geen goed idee om opnieuw de locatie ter discussie te stellen zoals de oppositie wilde. Het zou volgens hem ongeloofwaardig zijn naar internationale instituten, zoals Europol.

Norder zegt dat veiligheid wel meespeelt in de overwegingen. De Nationaal Coördinator Terreurbestrijding heeft een afweging gemaakt. Uit het vertrouwelijk rapport zou blijken dat het een veilig gebouw is

Bezoek Haagse hotels sterk toegenomen Het aantal hotelovernachtingen in Den Haag is de afgelopen twee jaar sterk toegenomen. De bezettingsgraad in de Haagse hotels is op orde, maar de gemiddelde kamerprijs is wel aan de hoge kant. Dat blijkt uit het ‘Derde Voortgangsbericht Hotels’ dat het college van burgemeester en wethouders deze week presenteerde.

Volgens wethouder Frits Huffnagel laten de resultaten zien dat het hotelbeleid zijn vruchten afwerpt en de beoogde uitbreiding van 600 naar 1.100 kamers gerealiseerd is: “Marktpartijen zijn steeds meer geïnteresseerd in Den Haag als vestigingsplaats voor hotels. Vanuit de markt komen met regelmaat nieuwe aanvragen voor hotels binnen. Dat betekent meer banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt”.

Den Haag heeft onlangs haar eerste Chinese hotel gekregen. Het hotel, genaamd ‘Wahdo’ zit aan de Wagenstraat in het Haagse Chinatown. Hotel des Indes is na een grootschalige renovatie in 2005 heropend en ook een groot aantal andere hotels heeft geïnvesteerd in de kwaliteit.

In 2008 wordt in de Zeestraat het Hilton hotel opgeleverd. Verder krijgt landgoed Ockenburgh een vijfsterrenhotel met congresvoorzieningen en er zijn plannen in onder andere Scheveningen-Haven en het Wijnhavenkwartier voor het toevoegen van nieuwe hotels.

Twee ‘ingenieurs van het jaar’

De Haagse gemeenteraad heeft ingestemd met het bestemmingsplan voor het gebied rond het Congresgebouw. Dat betekent dat het nieuwe gebouw voor Europol er komt, ondanks protesten van buurtbewoners.

Wethouder Marnix Norder van Bouwen en Wonen bespreekt nog wel in het college hoe het veiligheidsgevoel van de omwonenden kan worden vergroot.

Artist impression van het gebouw dat in het Statenkwartier voor Europol moet verrijzen.

Illustratie: Wijkoverleg Statenkwartier op de juiste plek. Hij vindt het onnodig dat het gevoel van onveiligheid bij de bewoners in het Statenkwartier verder wordt gevoed. Hij wil de bewoners en hun kinderen wel betrekken bij de inrichting van de openbare ruimte bij het gebouw, waar onder meer een speeltuin komt.

Om het gebouw wat vriendelijker te laten ogen gaat hij op verzoek van de PvdA en de Politieke Partij Scheveningen vragen of ze net als het huidige gebouw aan de Raamweg de gevel willen laten begroeien met groene planten.

De buurtbewoners hebben verdere actie tegen de komst van Europol aangekondigd.

De landelijke Bond Heemschut, die zich inzet voor het behoud van cultuurmonumenten, heeft bij het College van B & W geprotesteerd tegen het bouwplan Europol.

Het Wijkbestuur Statenkwartier heeft intussen bij de Rechtbank Den Haag beroep aangetekend tegen de afwijzing door het gemeentebestuur van de honderden bezwaarschriften van omwonenden.

4Adver tenties3

Plannen voor Markt en Transvaal oogsten lof De plannen in de omgeving van tramlijn 11 zijn unaniem door de raad aangenomen. Een opknapbeurt van de Haagse markt, een culturencentrum in Transvaal, het zijn twee voorbeelden uit het door veel raadsfracties geprezen plan van wethouder Marnix Norder (Bouwen en Wonen).

Partijgenoot van de wethouder, PvdA-raadslid Willem Minderhout noemde het plan een parelsnoer. Zijn CDA-collega Ries Smits vond navelstreng toepasselijker voor het plan dat Transvaal verbindt met Regentesse-Zuid. Een aantal fracties vroeg aandacht voor de ingewikkelde operatie van het opknappen van de Haagse Markt. “De samenwerking met de marktlieden zoeken we, die hebben we ook nodig”, reageerde Norder.

Abdoe Khoulani, raadslid van de Islam Democraten wilde wel van de wethouder weten dat het Mulitcultureel centrum niet speciaal voor Hindostanen was, maar voor alle culturen in Transvaal.

Norder gaf aan dat hij wil nadenken over een nieuwe naam voor het complex. “Leisurecentrum is ook verkeerd, want dan denk je aan een klimwand en die komt er niet. Het is ook geen cultureel centrum waar je kunt macrameeën of Chinese potjes kleien, het wordt een commerciële activiteit. Dat alle culturen in Transvaal daaraan mee doen, kan ik niet garanderen, ze moeten en kunnen wel allemaal meepraten in de samenspraak”.

Transvaal is één van de vier Haagse ‘krachtwijken’ van minister Ella Vogelaar (Wonen, Wijken, Integratie). Inmiddels heeft het college van burgemeester en wethouders actieplannen voor deze wijken opgesteld. Over tien jaar moet de wijk grote sociale samenhang vertonen en het leisurecentrum speelt daarbij een grote rol.

We willen laten zien wat werkt”.

Op een steenworp afstand van de Haagse markt maakte de premier in de Fischerstraat kennis met de jongeren die betrokken zijn bij het re-integratieproject van Stichting Haagbouw. Het project van Haagbouw omvat de nieuwbouw van 188 woningen waarbij jongeren zonder opleiding de kans krijgen om praktijkervaring op te doen en een opleidingstraject te volgen. “Door jongeren te koppelen aan vakmannen krijg je meer begrip voor elkaar”, vertelt Wim de Bruin van Stichting Haagbouw, die de jongeren begeleidt. “Het is er mooi om te zien dat de premier zo geïnteresseerd is en ook met de jongeren in gesprek gaat”. Het woningbouwproject is onderdeel van het stedelijke vernieuwingsplan van de wijk waarbij er meer diversificatie in het woningaanbod moet komen. In totaal worden ongeveer drieduizend woningen vernieuwd.

Op de bouwplaats was er naast de reguliere beveiliging, ook ondersteuning van het Jongeren Toezicht Team. Het Jongeren Toezicht Team biedt drop-outs de kans om werkervaring op te doen en was dan ook meteen het tweede project dat Fillon van dichtbij wilde zien. Samen met Politie Haaglanden patrouilleren jongeren op straat en bij evenementen. Maar een premier beveiligen, dat hadden de jongeren nog nooit gedaan. “Het weer eens wat anders”, aldus één van hen.

5

De twee ingenieurs Micha Mulder en Ronny van ’t Oever zijn woensdag op de Haagse Ingenieursmanifestatie verkozen tot ‘Ingenieur van het jaar 2007’. Burgemeester Wim Deetman reikte de trofee uit aan de twee oprichters van het bedrijf Micronit Microfluidics. Mulder (32) en Van ’t Oever (32) richtten Micronit Microfluidics eind 1999 op. Het bedrijf heeft inmiddels ruim dertig mensen in dienst en is uitgegroeid tot marktleider op het vlak van de ontwikkeling en fabricage van microchips voor onder meer eiwitanalyse, DNA-onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Volgens juryvoorzitter Deetman heeft het tweetal ‘een uitermate relevante vinding gedaan waarmee ze techniek en het vak van ingenieur op de kaart zetten, ook omdat ze zakelijk gezien er zeer succesvol mee zijn’.

Nieuwbouw voor scholen Segbroek De basisscholen O.G. Heldringschool (IJsvogelplein) en Heilig Hart (Beeklaan) krijgen vervangende nieuwbouw. Daarnaast komen de scholen rond het terrein van de korfbalvereniging Achilles aan de Mient/Vlierboomstraat ook in aanmerking voor nieuwbouw. Dit staat in het Integraal Huisvestingsplan (IHP) Onderwijs voor het stadsdeel Segbroek.

Naast deze plannen, krijgt de vestiging Mient van de scholengroep WesthageHaags Genootschap samen met de vestiging Nolenslaan een nieuw gebouw aan de Mgr. Nolenslaan in het stadsdeel Loosduinen. De bouw gaat binnenkort van start.

Profielschets burgemeester in Haagse raad De woningen van Deze week: • Maystraat • De Gheijnstraat

Bezuidenhout 1 kamer Regentessekwart. 2 kamers

gestoffeerd gestoffeerd

goede staat goede staat

• • • • • • • •

Centrum 1 Zeeheldenkwartier 2 Regentessekwart. 3 Laakkwartier 3 Centrum 2 Centrum 2 Zuiderpark 4 Ypenburg 4

gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd gestoffeerd

redelijke staat redelijke staat goede staat uitstekende staat uitstekende staat redelijke staat uitstekende staat NIEUW

Toussaintkade Piet Heinstraat Daguerrestraat Reinwardtstraat Zoutkeetsingel Noordeinde Spakenburgsestraat Oude Kustlijn

kamer kamers kamers kamers kamers kamers kamers kamers

225,- excl 300,- excl 324,435,575,595,615,685,610,1.180,-

excl excl excl excl excl excl excl excl

MeeR Dan 150 HUURwoningen DiReCT BeSCHikBaaR BeHeeR vanaF 2,5% / veRHUUR gRaTiS Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl / info@duinzigt.nl zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

In de raadsvergadering buigt de Haagse gemeenteraad zich over de profielschets van de nieuwe burgemeester. Bij deze vergadering is ook de Commissaris van de Koningin, de heer Franssen aanwezig. Haagse burgers kunnen de vergadering van de raad over de profielschets en de vertrouwenscommissie op donderdag live volgen op Den Haag TV en op politiek.residentie.net. Van 12 tot en met 27 september kon de Hagenaar in de enquête ‘Burgemeester Gezocht’ aangeven over welke eigenschappen de Haagse burgemeester dient te beschikken. De uitslagen van deze enquête zijn door het Presidium betrokken bij de voorgestelde profielschets.

Interview

6

Vrijdag 19 oktober 2007

Ingrid Rollema: ‘Let the g

“Net een wervelwind”.

Zo wordt Ingrid Rollema wel omschreven. Met een groepje wiebelende vlinders in haar koperrode haar vliegt zij door de Vrije Academie, waar ze sinds 2001 directeur is. Daar zijn de voorbereidingen voor de eerste expositie van ‘Gemak’, het splinternieuwe expositieen discussieplatform van het Gemeentemuseum en de Vrije Academie, in volle gang.

door

Babeth Knol

Met nog enkele dagen te gaan voor de opening van ‘Gemak’ is de deelname van alle kunstenaars nog niet waterdicht en wordt er nog volop nagedacht over vorm en uitvoering van de expositie. Maar iedereen ziet de opening van ‘Gemak’ met vertrouwen tegemoet. Dat was drie jaar geleden wel anders, toen gemeentelijke bezuinigingen de Vrije Academie de kop dreigden te kosten. Net toen Ingrid Rolle-

ma haar kunstenaarschap deels had verruild voor haar baan als directeur. “Die periode is helemaal niet leuk geweest.

Ik was nieuw, ik ondervond geen steun, niet buiten die academie, niet binnen. Als ik terugkijk denk ik wel eens; ik ben half gek geweest dat ik ben gebleven. Ik vond het mijn verantwoordelijkheid. Maar iedereen zat in een patstelling. Je kunt met weinig geld en veel inspanning veel

doen. Maar dat kan je niet vier jaar volhouden. Er zijn grenzen. En die grens is natuurlijk allang gepasseerd. Je krijgt een situatie dat er geen geld is, je kunt geen mensen aantrekken en toch verwachten ze een instituut van je. Vertel mij maar hoe ik dat moet doen. Al met al zijn we er toch in geslaagd, met iedereen die zijn schouders er onder heeft gezet, iets rond te laten zingen en kwaliteit te ontwikke-

len. Dan zie je dat je een totale transformatie teweeg kan brengen met inzet en idealisme. Maar dat kan natuurlijk alleen als je een goeie partner vindt”.

Die partner lijkt zij te hebben gevonden in Wim van Krimpen van het Gemeentemuseum. Geen voor de hand liggende combinatie; de geëngageerde en rebelse Vrije Academie en het van oorsprong nogal

Interview

Vrijdag 19 oktober 2007

Vilan

e gypsies play’ Eco-toilet

traditionele gemeentemuseum. Toch klikte het vanaf het eerste moment. Toen Ingrid Rollema bij Van Krimpen langs ging met haar plan voor een pand in een achterstandswijk waar door middel van kunst discussies zouden worden aangezwengeld, sprong de vonk over. “Ik denk dat wij complementair zijn aan elkaar. Zij zijn een goed gestructureerde organisatie en zijn altijd ‘l’art pour l’art’ geweest. Nu willen ze dat anders doen. Wij hebben natuurlijk altijd helemaal vanuit dat engagement geopereerd en moeten ook manieren vinden om dat engagement weg te zetten. Onze werkplaatsfunctie komt veel beter tot zijn recht in samenwerking met het gemeentemuseum. Toen ik daarheen ging om mijn plan met hem te bespreken keek hij me aan en zei:’Joh Ing, ben je wel wijs? Je zit al in je achenebbisjbuurt en je hebt een pand. Laten we samengaan’ “.

Zo werd ‘Gemak’ geboren. Na ‘drie keer een kwartier ‘ gepraat te hebben, is de verbouwing van het pand in zes weken zomervakantie gerealiseerd, hebben beide curatoren de handen ineengeslagen en staat het expositieprogramma in de startblokken.

Zo’n spontaan initiatief lijkt typerend voor het leiderschap van Ingrid Rollema.

Weliswaar gluurt zij af en toe met ijzeren blik over haar bril om te zorgen dat wat afgesproken is ook gebeurt, zij laat iedereen graag zijn eigen ding doen. Met een expositieprogramma dat zich richt op de multiculturele discours is het nodig om buiten je eigen culturele perspectief te kunnen stappen en in te zien dat je niet altijd gelijk hebt. “Ik denk altijd maar, let the gypsies play, iedereen heeft zijn ideeën en ik ben wel voor een hele grote autonomie. Als er maar een framewerk staat, en iedereen zich bewust is van dat framewerk, vind ik dat je lekker moet kunnen schommelen. Als wij die andere culturen willen uitnodigen en samen verder willen, dan zullen we stukjes van onze eigen autonomie moeten afstaan. En dan zullen er dingen gebeuren waarvan je denkt: Ja, zo had ik het niet bedoeld!”

Ik ben half gek geweest dat ik ben gebleven Iets wat Ingrid Rollema echt heeft moeten leren. “Dat moet je kunnen, je moet het over de hele linie kunnen zien. Als je in de handel zit, dan heb je zeven keer winst, twee keer net niks en één keer verlies. In z’n totaliteit moet je natuurlijk wel aan de winst blijven. Maar je kunt niet wakker gaan liggen van dat verlies.”

Levenspad

Als adept van de franse filosoof Badiou gelooft Rollema dat er in het leven een aantal grote gebeurtenissen voorkomen die een levenspad uitstippelen. Sinds Ingrid Rollema tien jaar geleden via een vriend betrokken raakte bij ‘Hope foundation’, een kunstproject in de Gazastrook, werkte zij regelmatig met verschillende kunstenaars in Palestijnse vluchtelingenkampen. Tot ‘haar’ gebeurtenis zich aandiende. “Het was er oorlog, ik zat in Khan Younis (vluchtelingenkamp in de Gazastrook), ze kwamen met tanks de stad in. En schieten hè… Ik hoorde een tank de straat in komen. En in mijn beleving stopte die tank bij de voordeur, ik hoorde dat kanon ratelen. En richten. Dat ging heel snel. Ik realiseerde mij dat ik achter bordkarton lag en ik dacht: Ik ben

Als wij die andere culturen willen uitnodigen, dan zullen we stukjes van onze eigen autonomie moeten afstaan er geweest. Op dat moment zag ik mijn vader, die mij beetpakte als baby’tje, die grote man met die grote ogen, die grote handen, die gouden tanden en die zwarte haren die zag ik mij boven zijn hoofd houden en hij riep ‘Inkie, Inkie, Inkie, als je eens wist hoeveel ik van je hield’. Tranen liepen over zijn wangen. En ik dacht op dat moment: Dat is gebeurd. Dat is waar.

Ik wist het niet, maar dat zat ergens opgeslagen. Daar was ik van overtuigd. Op datzelfde moment dan gaat dat kanon af en schiet niet jou maar een van je buren volledig uit het leven”.

Dit moment was een ommekeer in haar persoonlijkheid. “Ik zie een mens eigenlijk als een hele grote adventkaart. Je kan allemaal deurtjes openmaken. Een heleboel deurtjes blijven bij iedereen dicht want die heb je niet nodig. En bij mij zijn er van binnen zulke gekke deurtjes opengegaan”. Natuurlijk bezorgde die ervaring haar angst. Maar ze voelt zich ook bescheidener, aardiger, liefdevoller en sterker geworden. Vooral opvallend is haar enorme inlevingsvermogen en interesse in ‘het andere’. Zowel in haar kunst als in haar rol als directeur en in haar omgang met anderen neemt ze graag een ander vertrekpunt. “Niet mezelf, ik heb geen zin in mezelf. Ik zal nooit een zelfportret maken. Vind ik niet interessant.

Ik heb lang gedacht, waarom ben ik überhaupt geboren? Ik heb dat mijn moeder dat wel eens kwalijk genomen. Ik vond dat een slecht idee. Maar toen dacht ik, nou, als ik nou geboren ben, dan is dat leven van mij, krijgen jullie allemaal maar wat, ik pak het. En ik ga conform mijn geweten leven”. Ook nu, met ‘Gemak’, probeert ze een plaats te creëren waar dat geweten een plaats kan krijgen én waar het geweten kan worden opgerekt: de kijker moet meer zien dan alleen zijn of haar eigen culturele context.

Terrorisme

Dat haar engagement haar soms in vreemde situaties brengt, werd duidelijk toen zij in 2004 op de Vrije Academie een forum organiseerde over de legitimiteit van de muur op de Westelijke Jordaanoever. Resultaat: Een vraag aan burgemeester Deetman of hij haar uit haar functie wilde zetten vanwege lesgeven in terrorisme. En een pagina in de Jeruzalem Post over het feit dat zij les gaf onder de Palestijnse vlag. Nu kan ze daar hard om lachen.

Ingrid Rollema geniet van het feit dat ze haar kennis en ervaring over kan dragen op haar studenten aan de Vrije Academie. Opgegroeid in de jaren zestig heeft Ingrid Rollema zelf geen kinderen gekregen waaraan ze haar idealistische standpunten kan meegeven. “Joh, er waren al zoveel kinderen, dat deed je toch niet zelf!”

Wél geniet Ingrid Rollema volop van de liefde. “Ik ben net Margaret Mead (cultureel antropologe), Ze hebben een keer tegen haar gezegd: ‘Hoe vindt u dat nou mevrouw Mead, vijf mislukte huwelijken’. Nou die stoof tegen het plafond en zei: ‘Wat? Vijf mislukte huwelijken? Vijf gélukte huwelijken, wat zeg je daarvan!’

Ik vind ook dat ik een aantal gélukte huwelijken achter de rug heb. Ja dat mag je wel opschrijven, dat vind ik mooi. Van

7

zo’n aantal gelukte huwelijken krijg je voortschrijdend inzicht, en dan ga je met dingen anders om. Volgende keer als je verliefd bent is het dan toch weer voller”.

Ondertussen kijkt ze af en toe even naar haar telefoon, die staat uit maar vraagt blijkbaar toch aandacht. Is het al tijd om te gaan? “Ja ik zal even op mijn telefoon gluren, mag dat? Ik heb geleerd dat ik naar huis moet bellen. Ik heb nu iemand thuis zitten die er absoluut niet tegen kan als ik een tijd niks laat horen”. Met een vrolijke knipoog belt ze naar huis om te vertellen dat ze bijna op de fiets springt.

Stijlkenmerk

Ze is nog lang niet uitverteld. Van Ingrid Rollema hoef je geen kort gesprek over koetjes en kalfjes te verwachten. Tijdgebrek of niet, ze legt alles geduldig uit. Het verschil tussen de westerse beeldende kunst en de oosterse nadruk op kalligrafie en hoe dat soms voor misverstanden zorgt. Waarom ze een jaar lang geen alcohol meer drinkt (een pact uit solidariteit met een vriend) en hoe ze zich verheugt op de vele flessen die ze open mag trekken over acht nachtjes slapen wanneer dat jaar om is. Waarom haar haar toch zo vol zilveren vlindertjes zit (steeds meegenomen door studenten en zo tegen wil en dank een persoonlijk stijlkenmerk geworden).

Ik zal nooit een zelfportret maken, vind ik niet interessant Directeur, kunstenaar en wereldverbeteraar. Ingrid Rollema lijdt drie levens waar anderen er één hebben, maar ze wekt geen moment de indruk te willen gaan rennen. Een vlotte zelfverzekerde tred op haar hippe halfhoge laarsjes is snel genoeg.

“Gelukkig ben ik gezegend met een goede gezondheid, dus ik heb weinig slaap nodig. Dus ik ben wel in staat om nieuw werk te maken. Niet ‘s nachts hoor, maar ‘s ochtends heel vroeg. Als het goed is, dan moet ik niet de griep hebben ofzo, dan ben ik tussen zes uur en half zeven in mijn atelier en dan kan ik soms tot een uur of elf werken. Ik merk dat ik het gezondst ben als ik ook aan mijn eigen werk werk. Als ik dat niet doe, heb ik het gevoel dat ik de boot mis. Dan krijg ik dat stressgevoel, dat ik aan het mislukken ben. Wat ik vroeger ook had: Ik kon niet zo goed leren en dan bleef je zitten. Dan dacht ik ‘Ik verspil mijn leven.

In de eerste klas ben ik twee keer blijven zitten, ik was hartstikke woordblind.

Daarna heb ook wel weer klassen overgeslagen. Uiteindelijk heb ik wel atheneum gedaan en ben ik afgestudeerd aan de universiteit. Kunstfilosofie gestudeerd, toegepaste ethiek en de kunstacademie gedaan. Dus ik heb het allemaal wel gedaan, maar dat is wel mijn superkarma: dat niets vanzelf gaat”.

“Woordblind dus, en als kind was ik altijd ziek. Ik heb een paar keer in mijn leven opnieuw moeten leren lopen omdat ik helemaal verzwakt was. Echt zo’n kreukelkind, altijd koorts en omvallen. Maar toen zei de dokter al: Als ze dit allemaal overleeft dan wordt ze zo sterk, daar hebben jullie later nog veel plezier van!”

Je hebt dames-wc’s in warenhuizen, de krul voor heren in het openbaar en dan is er het eco-toilet. Vorige week stond er opeens eentje bij me in de straat.

Formaat telefooncel van vroeger, maar dan gemaakt van dofgrijs plastic en waarschijnlijk zonder telefoonboeken.

De deur zat op slot en toen ik stevig op het eco-toilet bonkte, gaf er niemand antwoord.

Ik wist dat het een eco-toilet was omdat het er op stond. In grote letters op een nog grotere sticker die verschrikkelijk milieu-onvriendelijk was en die ook een telefoonnummer noemde. Wie meer wilde weten over de functie van dit eco-toilet kon daar vast informatie inwinnen. Dan moest men natuurlijk wel bereid zijn dat nummer over te schrijven, terwijl voorbijgangers daar het hunne van zouden denken. En dan bellen zeker.

“Waarvoor het er staat? Nou mevrouw, dat kunt u toch zelf wel bedenken.”

“Hoe bedoelt u, een kattenbak?”

“Nee, wij weten niets van een rioleringprobleem in uw straat, daar gaat de gemeente over.”

Een paar dagen na de verschijning van het eco-toilet arriveerde een kluswagen met wat mannen in overall. Ze verdwenen naar de schuurtjes van mijn straat en ze deden daar iets dat nogal

veel geluid maakte. Ik erheen. Wat ze deden, hoe lang het nog duurde en waarom ze ‘s morgens zo vroeg moesten beginnen, de mannen konden het allemaal uitleggen: schoonmaken, een paar dagen, hoezo vroeg. De mannen zeiden niets over het eco-toilet en ik ook niet. Wel liep ik er zo vaak mogelijk langs om te zien of er actie was.

Een mens heeft een duidelijke aanleiding nodig om iets te vragen, zeker bij zo’n delicaat onderwerp waar alleen kinderen tot vijf jaar vrijmoedig over spreken. Maar er gebeurde niks, de mannen klusten verder, ik zweeg en we groetten elkaar met korte knikjes.

Nu zijn de mannen weg en met hen verdween het eco-toilet uit de straat.

Dat stelde me teleur. Wel heeft er nog een dag of wat een vergelijkbaar eco-toilet op een andere straathoek gestaan, afgesloten en ongebruikt, en met hetzelfde telefoonnummer dat ik niet wilde bellen. Hier ontbraken de mannen. Misschien was er toch geen verband.

Sinds de straat weer gewoon de straat is, denk ik na over het eco-toilet. Zoiets komt en gaat vanzelf, kennelijk.

Ik mocht er niet in. Waarom stond het er eigenlijk en waar is het gebleven?

Het dagelijkse leven is fijner met een beetje mysterie.

Vilan van de Loo

Van Ditzhuyzen geeft etiquetteles aan twaalf ‘prinsesjes’ in spé Een echte prinses zijn. Welk 6-jarig meisje wil dat niet? In het televisieprogramma ‘Van Assepoester tot Prinses’ krijgen twaalf meisjes de kans om deze droom uit te laten komen. Om de fijne kneepjes van het ‘prinses zijn’ onder de knie te krijgen, gaf Reinildis van Ditzhuyzen etiquetteles in het Haagse Paleis Hotel.

“Eigenlijk had ik het te druk, maar dit vond ik zó leuk. Dat kon ik moeilijk voorbij laten gaan”, vertelt Van Ditzhuyzen enthousiast. Als deskundige op het gebied van etiquette en het koningshuis was zij de geschikte persoon om twaalf prinsesjes in spé op te leiden tot echte dames. In het programma dat de TROS vanaf woensdag uitzendt, krijgen meisjes van 6 tot 12 jaar oud de kans om kennis te maken met alle facetten waarmee een echte prinses te maken krijgt.

“Een prinses moet zich natuurlijk netjes kunnen gedragen. Normen, waarden, hoe

je iemand moet aanspreken en natuurlijk tafelmanieren zijn heel belangrijk. Om dat allemaal te leren, ben ik ingeroepen.

Ik heb les gegeven in het Paleis Hotel, helemaal in Koninklijke sferen. Dat vonden ze natuurlijk helemaal geweldig”.

Van Ditzhuyzen heeft het programma voor etiquetteles wel wat aangepast. “We zijn natuurlijk niet meteen oesters gaan leren eten. Het gaat om de basis. Opstaan wanneer er iemand de kamer binnenkomt bijvoorbeeld. En hoe je iemand moet begroeten. Om het voor de kinderen leuk te houden, mochten ze eerst voordoen hoe het niet moest. Benen op de bank, voordringen in de rij. Het mocht allemaal, al was dat wél eenmalig”, benadrukt Van Ditzhuyzen. “Eerst een beetje stout en dan netjes, als een echte prinses”.

De deelnemers krijgen in totaal zeven verschillende workshops, waarin ze leren een echte prinses te zijn. Uiteindelijk mag één van de prinsesjes naar de VIPpremière van de musical Assepoester in het Efteling Theater.

‘Van Assepoester tot Prinses’ Woensdag 31 oktober op Nederland 3, om 15.05 uur.

Van Ditzhuyzen laat zien hoe je als een echte prinses moet eten. Foto: PR

Heden nieuwe naam voor Artoteek Den Haag

3

Zaterdag 3 november Dag van de kunstuitleen - voor iedere nieuwe abonnee een bijzonder kunstwerk uit )NDONESIĂ‘ s Kunstloterij s 0RESENTATIE nieuwe NOV. website met online collectie open Zaterdag vanaf 10 uur | Zondag vanaf 12 uur Denneweg 14a | Den Haag | www.heden.nl

Feestelijke lancering op 3 en 4 november u bent van harte welkom

4

Zondag 4 november Kunstveiling Bied mee op 35 topkunstwerken s 5ITREIKING NIEUWE KUNSTPRIJS Heden op een voetstuk s Films en performances s +IJK OP NOV. www.heden.nl VOOR DE ONLINE VEILING

Varia

Vrijdag 19 oktober 2007

Van suikervrije pepernoten tot biologische sigaretten

EkoPlaza in hartje centrum door

Alexandra Sweers

Winkelen in het nieuwe EkoPlaza in de Spuimarkt lijkt een beetje op winkelen in het buitenland. De vertrouwde merken die in de schappen bij de normale supermarkten liggen, zijn hier niet te vinden.

In deze supermarkt worden alleen biologisch verantwoorde producten verkocht. Van kruidenwijn tot glutenvrij brood, natuurlijk afbreekbaar wasmiddel en biologische sigaretten. Het verschil met de doorsnee natuurwinkel die het publiek gewend is: een winkeloppervlak van 1000 vierkante meter met een veel groter assortiment.

Eigenaar Jos Kamphuys loopt trots rond in zijn

nieuwe zaak. “De kachel en de telefoonlijnen doen het nog niet, maar dat probleem moet voor de officiële opening op 21 oktober opgelost zijn”, lacht de eigenaar. Kamphuys is wel wat gewend, want deze biologische supermarkt is de vierde die hij opent. Na het succes in Bussum, Alkmaar en Veenendaal is er nu ook een EkoPlaza in hartje Den Haag in de nieuwe Spuimarkt aan de Grote Marktstraat. Kamphuys is tevreden en raakt niet uitgepraat over de prachtige bananen die veel zoeter smaken dan in andere supermarkten, de bijzondere wijnen en de komkommers die volgens hem zoveel lekkerder zijn.

Kamphuys zit al ruim dertig jaar in de natuurmid-

delen. “Ik word onderhand ongeduldig. Ik snap niet dat mensen nog niet massaal biologische producten gebruiken”, zegt hij verontwaardigd. Voor de producten in zijn winkel zijn geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. De dieren die als keurig verpakt vlees in de koelvakken zijn geëindigd, hebben bij leven meer ruimte genoten dan gebruikelijk. Kamphuys: “Wij verkopen volwaardige producten voor een nieuw publiek. En steeds meer mensen hebben interesse.

Ze kopen biologisch voedsel vanuit een gezondheidsoogpunt of ze geven om het milieu. Maar ook mensen die veel sporten, hebben steeds meer de behoefte aan eerlijk en duurzaam consumeren”.

De grootste vooroordelen bij biologisch voedsel zijn nog altijd de hoge prijzen en het geitenwollensokkenimago. Maar die beelden lijken steeds meer te verdwijnen, vindt Kamphuys. “Steeds meer populaire topkoks, zoals Jamie Oliver en Herman den Blijker, gebruiken biologische producten. Waardoor er meer vraag ontstaat. En het begrip duur is erg relatief. Echt goedkoop zijn we niet, omdat het vervaardigen van deze producten meer arbeid vereist. Maar je heb van ons brood bijvoorbeeld veel minder nodig, omdat het veel volwaardiger is. Ook van ons vlees blijft substantieel meer over in de pan”.

Pepernoten

In de supermarkt is een volledige versafdeling.

Van tamme kastanjes, schorseneren tot aan biologische kazen zijn er te koop. “Onze vleesafdeling gaat enorm goed en ook hebben we een speciale afdeling voor mensen die een bepaald dieet volgen. Daar zijn de suiker- en glutenvrije producten te vinden”. EkoPlaza doet ook volledig mee aan de feestdagen. De suikervrije pepernoten liggen al in de schappen. De echte hit tot nu toe zijn de biologische sigaretten, volgens Kamphuys. “Roken is slecht voor de gezondheid, maar ik ga niet zeggen wat mensen wel of niet moeten doen. Er zijn nu eenmaal veel rokers en die kiezen ook steeds vaker voor sigaretten waarvan de tabak niet gemanipuleerd is”.

De cijfers geven aan dat steeds meer mensen biologische voedingsmiddelen kopen. Volgens de Biomonitor van Task Force Marktontwikkeling Biologisch zijn de consumentenbestedingen voor biologische voedingsmiddelen in de eerste helft van 2007 gestegen met 15,5%. De totale bestedingen stijgen daarmee tot bijna 260 miljoen euro.

Kortom de populariteit van volwaardig en duurzaam geproduceerd voedsel groeit. De komst van de grote supermarkt zal echter wel voelbaar zijn bij de kleinere natuurwinkels.

Stimulans

EkoPlaza: een winkeloppervlak van 1000 vierkante meter met biologische producten. Foto: Creative Images

TerugBlik

“Natuurlijk zal onze komst best voelbaar zijn, maar ik denk dat wij ook een stimulans zijn voor de biologische markt. Zo kunnen we een breder publiek trekken en net als andere supermarkten moeten ook natuurwinkels kwaliteit leveren.

Deze vorm van competitie zal ervoor zorgen dat die kwaliteit hoog blijft”, aldus de eigenaar.

Kamphuys hoopt dat de overheid in de toekomst iets aan de prijzen kan doen zoals het verlagen van de BTW. “Er ontstaat minder vervuiling bij het produceren van biologisch voedsel en dat mag naar mijn mening best bevoordeeld worden”.

Foto’s uit het Haags Gemeentearchief

De klokken in de Grote Kerk lijken een onveranderlijk stukje erfgoed, zoals de kerk zelf. Niets is minder waar. De alleroudste klokken kennen we niet eens. Bij de brand van 1539 moeten zij wel naar beneden gestort zijn, in gruzelementen. Twee jaar later kwam er een nieuwe luidklok, Jhesus genaamd, waarop het oudst bekende Haagse wapen staat afgebeeld. In de loop der eeuwen kreeg de Jhesus gezelschap van andere luidklokken en van een carillon, dat momenteel uit 51 stuks bestaat. Niet alleen brand kan de klokken beschadigen en zelfs verwoesten, ook oorlog kan funeste gevolgen hebben. Een klok is immers van brons en het koper daarin is onmisbaar bij het gieten van kanonnen.

In 1575 moest Die Haghe al zijn klokken inleveren in Delft om ze om te laten smelten. Uiteindelijk sneuvelde er maar één klok, de Maria. De Duitsers waren tijdens de Tweede Wereldoorlog ook verzot op koper en vorderden overal in het land kerkklokken. “De bezetter ontzag Foto: Stokvis 1956 zich dus niet zijn schennende hand uit te strekken naar de ‘bronzen stemmen’ van onze torens en grond getakeld. De Jhesus kregen ze echter niet door de het metaal, dat voor vreedzame doeleinden was bestemd, torendeur en is in de hal blijven staan. Was hier sprake van voor oorlogsdoeleinden aan te wenden”, schreef het sabotage? De deur bleek namelijk ineens smaller dan men maandblad ’s-Gravenhage in 1947 vol verontwaardiging. gedacht had.

De kleine luidklok mocht in de toren blijven hangen, De beiaard werd na de oorlog in Hamburg teruggevonden, de overige drie en het carillon werden naar de begane twee luidklokken zonken tijdens hun transport met de

9

Bouwplannen van NEBO bedreigen biotoop Doornduin Het Doornduin in Scheveningen herbergt, ondanks de geringe oppervlakte van 1,7 hectare, een opmerkelijk groot aantal soorten planten. Verder broedden er dit jaar minstens 22 soorten vogels. Opmerkelijk is het voorkomen van de vroedmeesterpad, de hazelworm en de wijngaardslak. Ook zijn enkele soorten aangetroffen die voorkomen op de rode lijst van bedreigde diersoorten, waaronder een slak (genaveld tonnetje) en een libelle (bruine winterjuffer).

Door Hans Schmit Dit blijkt uit een rapport dat het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden heeft opgesteld op verzoek van omwonenden van het Doornduin. Deze maken zich ernstig zorgen over de gevolgen voor de natuur en het landschap van de voorgenomen sanering en herinrichting van het NEBO-verzorgingstehuis aan de Scheveningseweg. Het Doornduin wordt begrensd door de Helmstraat, Doornstraat en Van Dorpstraat. Het bestaat uit het openbare Doornpark en enkele particuliere duindelen, waaronder het NEBO-duin en het Zusterduin. Op het hoogste punt van dit duin stond vroeger het buitenatelier van de schilder Mesdag.

Het NEBO-verzorgingstehuis is al enige tijd buiten gebruik en de eigenaar heeft plannen voor sloop en nieuwbouw.

Aan de voorzijde van het terrein moet nieuwbouw met een zorgfunctie komen; aan de achterzijde is nieuwbouw voorzien van appartementen, deels in hoogbouw, en een parkeergarage in de voet van het Doornduin. Ook in de jaren negentig waren er bouwplannen. Toen is uitgebreid onderzoek gedaan naar de natuurwaarden; uiteindelijk legde de Raad van State vergaande beperkingen op aan het gebruik van het NEBO-duin en werd nieuwbouw op het Zusterduin uitgesloten.

Broedvogels

Destijd werden 180 plantensoorten aangetroffen, waaronder een groot aantal stinsenplanten. In juni van dit jaar werden 118 soorten geteld, maar de onderzoekers waren te laat voor de stinsenplanten. Volgens omwonenden zijn veel stinsenplanten nog aanwezig, waaronder lelietje-vandalen, gewone salomonszegel en gevlekte aronskelk. In het gebied jagen vleermuizen, zijn 23 soorten vlinders geteld en werden tijdens een avondbezoek roepende vroedmeesterpadden gehoord. In een composthoop is een hazelworm aangetroffen. Tot de broedvogels behoren onder meer roodborst, winterkoning en heggenmus; bosuil en buizerd zijn doortrekkers.

De onderzoekers verwachten dat op het NEBO-terrein zelf ook een deel van de soorten kan worden gevonden, hetgeen op grond van de Flora- en Faunawet consequenties kan hebben voor de sanering en de bouw. Ook mag de herinrichting op grond van de externe werking van deze wet geen (blijvende) negatieve effecten hebben op de natuurwaarden van het Doornduin. Deze kunnen verder worden verhoogd door het tegengaan van vermesting (door stort van tuinafval) en verruiging (door woekering van klimop in het bos) en door het terugdringen van uitheemse soorten.

Nieuwe versie van Stadspanel door

S t a l & Va n D o o r n

boot op het IJsselmeer en werden na de oorlog weer opgedregd.

In de jaren vijftig kreeg de hele toren een ‘total makeover’, waarbij onder andere de gietijzeren ‘slaapmuts’ die eigenlijk te zwaar was voor de torenmuren, werd vervangen door de huidige spits. Als finale van de restauratie kreeg de beiaard een muzikale opknapbeurt. Weer konden de werklieden van Gemeentewerken de klokken omlaag takelen en weer werden zij met mankracht op een vrachtwagen geladen. Nu ging de tocht naar klokkengieter Eijsbouts in Asten. Het takelen en opladen was letterlijk zwaar werk. De naamloze luidklok uit 1647 woog 3400 kilo, de anderen varieerden van 200 tot 1400 kilo. Toen, in 1956, werd ook het carillon uitgebreid met een aantal nieuwelingen. Vanuit Asten kwamen de prinsesseklokken; vier exemplaren met de namen van de dochters van koningin Juliana erop. Een foto ervan in Het Vaderland deed zowat heel Den Haag in opstand komen. Op een klok stond ‘MAGRIET’, foutje van de fabriek! Volgens Eijsbouts was het allemaal een vergissing. De klok was namelijk ook al op klank afgekeurd, maar per ongeluk toch ingeladen en meegezonden. Snel kwam de goede klok in de Residentie.

Opstand gesmoord.

De gemeente Den Haag en marktonderzoekbureau DBMI introduceren gezamenlijk een verbeterde versie van het bestaande Stadspanel Den Haag. Dit panel bestaat uit Hagenaars die graag hun mening geven over belangrijke zaken die in de stad spelen. Met de vernieuwde opzet kan de mening van de Hagenaars veel sneller en beter gepeild worden dan voorheen.

Het panel vormt een doorsnee van de Haagse bevolking en zal uiteindelijk bestaan uit ongeveer 2500 inwoners van de gemeente Den Haag. Een aantal keer per jaar ontvangen de leden per e-mail een vragenlijst waarin wordt gevraagd naar hun mening over diverse zaken die spelen in de Haagse samenleving.

Inwoners die het leuk vinden om hun mening te geven over zaken die spelen in de regio Den Haag kunnen zich aanmelden op: www.stadspaneldenhaag. nl/inwoners De gemeente en andere organisaties die belangrijk zijn voor de Haagse inwoners kunnen vragen voorleggen aan het panel. Vragen kunnen gaan over van alles; tevredenheid over het ophalen van huisvuil, de mening over verkeersplannen, veiligheid en ervaringen met contacten met de gemeente. Op deze manier kunnen producten, diensten en communicatie beter worden afgestemd op de wensen van de consument.

Informatie voor organisaties die gebruik willen maken van het panel, is te vinden op www.stadspaneldenhaag.nl/beleidsmakers

Help kinderen!

Koop kaarten en cadeaus van Unicef.

Online bestellen kan ook:

www.unicefshop.nl

UNITE FOR CHILDREN

UNITE AGAINST AIDS

11

Opinie

Vrijdag 19 oktober 2007

Op volle zee of in een haven Door Han Mulder

De gezamenlijke inspanning van de twee kamerleden Pierre Heijnen (PvdA) en Jan Schinkelshoek (CDA) heeft de komst van een Huis voor de Democratie in de regeringsstad ineens een stuk dichterbij gebracht. Heijnen (voormalig wethouder in Den Haag) en Schinkelshoek (voormalig hoofdredacteur van de oude Haagsche Courant) wisten minister Ter Horst en vervolgens een kamermeerderheid aan hun kant te krijgen om dit item hoog op de agenda te plaatsen.

Ineens is duidelijk dat het wel leuk is om een Nationaal Historisch Museum in Arnhem te bouwen, maar dat het aan de man brengen van onze parlementaire democratie toch echt in de directe omgeving van het Binnenhof moet.

Tal van betrokken partijen krijgen nu de opdracht de komende tijd met elkaar te gaan praten en met voorstellen te komen: de gemeente Den Haag, het Ministerie van Binnenlandse Zaken, de Rijksvoorlichtingsdienst, het Instituut voor Publiek en Politiek, de Rijksgebouwendienst, het Rijksmuseum, het Haags Historisch Museum, het Nationaal Archief, de NOS, al die organisaties die zich bezig houden met het politiek bedrijf, de historie daarvan en de nieuwsvoorziening en voorlichting op dit gebied. Tal van clubjes waren de afgelopen tijd voor zichzelf bezig, met hun eigen plannen en agenda’s en dat heeft tot helemaal niets geleid. Gedwongen door de omstandigheden kan er nu toch misschien in teamverband iets moois ontstaan.

Opmerkelijk is wel hoe zwak de gemeente Den Haag in dergelijke kwesties opereert. In de strijd om het Nationaal Historisch Museum bleek – ondanks de prachtige papieren van de Hofstad – Arnhem er met de buit vandoor te gaan. Den Haag kon slechts pruilen, op dezelfde manier als we het nakijken hadden toen Rotterdam hier North Sea Jazz wegkaapte. Voor een Couperushuis heeft de gemeente geen cent over, voor het behoud van het Indisch Huis (dat gaat naar Bronbeek) heeft de gemeente geen vinger uitgestoken. Maar dat behoeft geen verbazing, als je ziet hoe het Indisch karakter van deze stad in de citymarketing wordt verloochend. Het multiculturele en de veelkleurigheid van Den Haag wordt van alle kanten belicht, maar aan ‘de weduwe van Indië’ denken we alleen tijdens de Pasar Malam.

Gelukkig maar dat twee Haagse kamerleden met hart voor de stad wat betreft het Huis van de Democratie van wanten wisten; zonder partijpolitiek geneuzel en zonder handjeklap, gewoon wat goed is voor het volk. En laten dit nu ook nog eens de twee zijn die voor hun partijen de kandidaten selecteren om straks mogelijk burgemeester van Den Haag te worden. Als dat nou net zo doortastend kan.

Ve r s t e e g

C

a r

T

e u n

Eisprong

Maar een koninkrijk is in tegenstelling tot een republiek aan zijn allerhoogste top géén meritocratie. Het staatshoofd in een koninkrijk is het product van een eisprong, zoals de voorganger van het vigerende staatshoofd ook het product was van een eisprong. Stel dat de hormonen van de Nederlandse kroonprins niet in een verhoogde staat van paraatheid zouden zijn gebracht bij het zien van dat kordate geblondeerde meisje uit Buenos Aires.

Salarisverlaging Het klinkt wellicht raar, maar als je directeur en aanmerkelijk belanghouder – beter bekend als directeur-grootaandeelhouder (dga) – bent is het tijd om na te denken over een salarisverlaging. U denkt natuurlijk dat, nu het economisch voor de wind gaat, u zelf ook een graantje kan meepikken. Het is u gegund, maar pas op!

Het kabinet komt volgend jaar ondernemers in het midden- en kleinbedrijf tegemoet, onder meer door een verlaging van de vennootschapsbelasting. Dat leidt meteen tot de vraag of winst (na belasting) als dividend moet worden uitgekeerd of beter

Prinses Maxima bij het verlaten van het gebouw de Oude Zaal van de Tweede Kamer, waar zij een korte inleiding hield bij de presentatie van het rapport ‘Identificatie met Nederland’. Foto: Goos van der Veen/Hollandse Hoogte Dan zou niemand hier ooit van Máxima gehoord hebben en zou niemand aan haar eventuele gekeuvel over één of twee koekjes bij de thee aanstoot hebben genomen. Nederland was dan nooit Máxima’s land van aankomst geworden. Die Mabel uit Pijnacker had het misschien toch wel tot lemma in Wikipedia geschopt, een encyclopedie waarin het ieder vrijstaat, wijzigingen aan te brengen. Want Mabel is heel slim, maar ze had er vast wat langer over gedaan.

Hockeyclub

De massaliteit van de hedendaagse royalty en de sociologische achtergrond van de aangetrouwde aanhang die nog het meest lijkt op het ledenbestand van een hockeyclub met niet al te zware ballotage, maakt dat ministeriële verantwoordelijkheid voor het doen en laten van die mensen niet meer van deze tijd is. Er zijn voor de ministers en hun ambtenaren te veel oranje ballen om in de lucht te houden. Schaf die ministeriële verantwoordelijkheid daarom af en laat ze hun gang gaan. Daarmee bespaar je die mensen ook de immateriële kwelling waaronder iemand als prins Claus waarschijnlijk een half leven lang geleden heeft. Mabel kan

kan worden opgepot.

Voor de winst over 2007 is het nog te overwegen deze, met in achtneming van enkele beperkingen, als dividend uit te keren. Met dank aan het vorige kabinet volgt op dat dividend eenmalig een heffing inkomstenbelasting van ‘slechts’ 22 procent, waar normaal gesproken in Box II met 25 procent wordt gerekend.

In het fiscale jaar 2008 wordt het de hoogste tijd voor het betere rekenwerk. Bij een salaris vanaf 53.860 euro geldt straks een heffing van 52 procent aan inkomstenbelasting. De belastingdruk op een uitgekeerde brutowinst van 200.000 euro komt uit op 41,8 procent.

Een fiscaal verschil van ruim 10 procent!

Bij een zó groot verschil loont het de moeite

de media dan onbekommerd voor de laatste keer waarschuwen. De kroonprins kan met dubbelloops jachtgeweer achter dronken gevoerde Veluwse wilde zwijnen of gedrogeerde rotganzen aan, zonder dat Marianne Thieme van de dierenpartij op haar beurt weer achter Alex aan holt met haar waterpistool of windbuks vol losse flodders. Máxima kan dan lekker weer vanouds uit haar bol al dan niet op een ANWB-paddenstoel gezeten en dat aangetrouwde prinsesje van wie me de naam even niet te binnenschiet, maar die wel in maart gaat bevallen, kan dan plankgas in de bebouwde kom zonder dat teletekst en de Rijksvoorlichtingsdienst meteen in rep en roer zijn.

Haal ik hiermee niet een aantal dingen door elkaar, het koningshuis, de koninklijke familie en dergelijke? Zeer zeker, maar vanuit de chaos voltrekt zich de ordening.

Dat heeft de geschiedenis bewezen. Inderdaad, maar nooit voor lang, hoor ik tegenwerpen. En dat is ook weer waar. Vroeg of laat strandt ieder schip, op volle zee of in een haven.

Han Mulder is columnist. Dit artikel en andere epistels van zijn hand zijn ook te vinden op de website www.haagsecolumnisten.nl

niet langer na te denken over een salarisverhoging, maar juist over een salarisverlaging.

Minder loon, maar méér dividend.

Er zit natuurlijk wel een addertje onder het gras, los nog van het feit dat iedere dga’er zichzelf een zakelijke beloning móet toekennen. Minder loon betekent natuurlijk ook minder pensioenopbouw. Ook dit is weer een kwestie van goed rekenen, maar bedenk dat het kabinet van plan is om met ingang van 2009 de aftrek van pensioenpremies te beperken tot een salaris van 185.000 euro.

Wie als directeur-grootaandeelhouder dus méér dan 185.000 euro verdient, kán dus beter af zijn met juist een lager salaris. Dat klinkt raar in deze tijd. Maar, het is de moeite waard de rekensom te maken.

Financieel

Doortastend

De wat onhandige uitspraak van prinses Máxima over de Nederlandse identiteit maakt een andere kwestie weer heel actueel. Die discussie heeft lang een sluimerend bestaan geleid. Hoe verhoudt zich de ministeriële verantwoordelijkheid met uitspraken of gedragingen van leden van het koninklijk huis? We weten hoe ongelukkig prins Claus was in zijn gouden kooi met niet veel omhanden. En we weten ook hoe iemand als Pieter van Vollenhoven een leven lang bezig is geweest om iets zinnigs te vinden om aan te pakken. Zijn late roeping als opperpriester van de veiligheid hier te lande bleek zinvol maar niet onomstreden.

Naarmate Nederlands eerste familie is uitgedijd is de vraag nog knellender geworden. Al die prinsen hebben echtgenotes gevonden, zonder uitzondering burgermeisjes, en die gingen op hun tijd ook van alles uitroepen. Mabel van Oranje is hiervan het meest spraakmakende voorbeeld. Zij heeft meningen over de media, hanteert behendig eigenhandig het digitale snoeimes in het geval van voor haar onwelgevallige informatie. Is ook nog in voor een geintje en maakte onlangs haar debuut op YouTube met een dansje helemaal in China. Het is me d’r ééntje om kort te gaan. Ja, ik weet wel, Mabel is officieel geen lid van het koninklijk huis, nooit geweest ook, maar ze is wél lid van de familie en in een land waar mensen in toenemende mate last hebben met het lezen van simpele teksten, moeten we zeker niet de schriftuurlijke schijn van het staatsrecht hoog houden en teveel onderscheid maken.

De crux zit hem natuurlijk in het fenomeen van de monarchie zelf. Als we nu vanaf nul zouden moeten beginnen, zouden we nooit voor een dergelijke staatsvorm kiezen.

Maar die constatering brengt ons niet veel verder. We hebben immers nu eenmaal een monarchie. Het blijkt bovendien dat het in een alsmaar opdringeriger type informatiesamenleving steeds moeilijker is om oude spelregels te handhaven. Ondanks dat alles moet je het probleem wél durven benoemen. Als Nederland namelijk een republiek was geweest met een president aan het hoofd, had je problemen à la die met Máxima niet gehad. Een president in een moderne republiek heeft zijn sporen verdiend alvorens president te worden. Hij staat aan het hoofd van een ‘meritocratie’. Aan zijn vrouw, kinderen, kindskinderen, neefjes en nichtjes met aanhang heb je – natuurlijk idealiter, dat wel – geen boodschap.

U

w

M arnix

van

Belastingadviseur

m e n i n g

Opruimen

©

Teun Berserik

Hoe zou het publiek reageren als ik elke dag mijn kind ’s morgens en ’s avonds langs de stoep of in het plantsoen zijn behoefte laat doen? Ik zou waarschijnlijk als smerig en asociaal worden aangemerkt. Toch vinden we het de normaalste zaak dat honden op straat en in parkjes worden uitgelaten. We vinden het zelfs al keurig als de uitwerpselen in de goot en niet midden op de stoep achterblijven. Alsof het daar minder goor is als je erin trapt. Parken en bospaden zijn voor de argeloze wandelaar soms een complete hindernisbaan. Grasveldjes kun je nooit zomaar bewandelen, laat staan er je kinderen ongehinderd laten spelen. De speciale uitlaatplekken of honden-wc’s die we een tijd hebben gekend bleven meestal ongebruikt. Nederland is het enige land waar we dit normaal vinden. Overal elders ruimt de hondenbezitter zijn troep op. Natuurlijk is het geen pretje om die dampende, warme smurrie van je troeteldier met een schepje in een papieren zakje te stoppen en discreet mee te nemen. Maar luiers verschonen van een baby is ook geen feest.

Hondenbezitters moeten niet alleen naar hun eigen ongemak en de vrijheid van hun dier kijken, maar ook stilstaan bij de overlast die ze anderen geven.

Heleen Brakshoven

R ij

12

Uit

Vrijdag 19 oktober 2007

Patricia terug m door

Beeld, geluid, licht en water komen samen in Illuminada. Foto: PR

‘Eigenlijk zit het al in je hoofd’

Scheveningse haven in licht,beeld en geluid Meeuwen cirkelen rondom de vuurtorens die sinds een paar dagen in de haven staan. Ze zweven tussen laserstralen door, ontwijken een nevel van water. De meeuwen zijn niet langer onderdeel van het pittoreske havengezicht, maar van de multidisciplinair voorstelling Illuminada. door

Miranda Fieret

Flitsen van een storm, The Blue Lagoon, de visafslag en wie heeft nummer 62, met whiskysaus besteld? “Wij laten zien wat eigenlijk al in je hoofd zit”, legt Peter ten Wolde, ontwikkelaar van Illuminada uit.

“Kinderen die spelen, de zee, vissen en stoere zeebonken. Het zijn de stereotypen en associaties waarbij iedereen aan de haven denkt”. Samen met Lia Harkes legt hij via filmfragmenten, muziek, water, licht en laser het karakter van de haven bloot.

“Het is heerlijk om zo’n groot gebied in te vullen”,vindt Harkes. “Voor Hagenaars ligt er vaak een stukje sentiment of herinnering in de haven. We houden ons daarom niet aan één tijd, één onderwerp. Alleen een collage kan álle gevoelens oproepen”.

Elk jaar kiest het kunstenaarsduo een locatie in Scheveningen om een multidisciplinair kunstwerk te laten zien. Vorig jaar was dit nog het strand en het jaar daarvoor het gebied bij het Kurhaus. Nu haalt het tweetal inspiratie uit de haven. “De haven is typisch iets voor Scheveningen. Daarbij is het gebied nu ook heel actueel met de plannen om een cruiseterminal te maken. Deze editie van Illuminada legt de nadruk op de bedrijvigheid”, aldus Harkes. Om ambacht in de haven en de bedrijvigheid te verwerken in de voorstelling, hebben Harkes en Ten Wolde op verschillende plekken geluid- en filmopnames gemaakt. “We merkten bijvoorbeeld dat de mannen bij de visafslag altijd zingen.

De kreten die zij roepen hebben we doorgegeven aan onze componisten, Paleis van Boem. Ze zijn ook verantwoordelijk geweest voor de filmmuziek in Karakter en voor de muziek van de televisieserie Pleidooi. Ik vertrouw ze volledig. Wij leveren geluidsfragmenten aan en Paleis van Boem componeert er muziek van”.

Simonis

Een aantal geluidsfragmenten was moeilijker te verzamelen dan Ten Wolde dacht: “We wilden bij het visrestaurant Simonis opnemen. Toen bleek dat ze net een stemcomputer hadden aangeschaft die de nummers van de vismaaltijden omroept. Dat was nu net niet het gevoel van nostalgie waaraan ik

denk bij Simonis. Gelukkig waren de dames bereid om nog één keer op de ouderwetse manier om te roepen”.

Beeld en geluid worden tijdens de voorstelling ondersteund door laserstralen en liters water. “Elke avond komt de brandweer water sproeien”, legt Harkes uit.

“Dat heeft een mooi effect met de lasers en lichten die we gebruiken”. Een enorm team van specialisten zorgt voor mooie lichteffecten en laserstralen. “Wanneer de visafslag in beeld komt bijvoorbeeld, laten we het water rood kleuren”.

Harkes en Ten Wolde proberen zoveel mogelijk grip op hun ‘kunstwerk’ te houden. “Soms krijg je iets cadeau, pakt het zelfs beter uit. Maar er zijn ook een aantal dingen die we ons niet hadden gerealiseerd. Zo gaan eb en vloed zo snel dat het scherm wel 50 cm van plaats verandert”.

Ook de meeuwen blijven eigenwijs. “We hebben geprobeerd om ze op te nemen in een choreografie”. Een glimlach blijft uit, Ten Wolde meent het serieus. “Ze zijn gek op patat dus we hadden wat gestrooid op een blauw scherm, maar ze kwamen er niet op af. Ach, je kunt niet alles in de omgeving bedwingen”.

Illuminada: hear see sea 18 – 28 oktober, van 20 tot 20.30 uur Tweede binnenhaven, Dr. Lelykade Toegang: gratis

Grote kunstbeurs in voormalig KPN-gebouw Over smaak valt niet te twisten. Dat zal Axel Lemmens, samen met Tom Verhaar, mededirecteur van kunstbeurs ARTI07, dan ook niet doen. Wel probeert hij aan zoveel mogelijk smaken tegemoet te komen. Met kunst, design en op culinair vlak kunnen Bourgondische Hagenaars hun zintuigen prikkelen in het voormalig KPN-gebouw op de Binckhorst.

Het oude KPN-gebouw vormt het decor van smaaksensaties, bijzondere kunstwerken en design. Lemmens is erg blij met het resultaat. “We hebben als doel om een andere beurs te presenteren dan de doorsnee.

Niet alleen is er kunst of design, maar ook op culinair vlak is er van alles te beleven”.

“Er zijn amuses te proeven, er is een tapaskok uit Barcelona”. Lemmens biedt bovendien minder conventionele dingen aan.

“Bezoekers kunnen olie proeven. En dan bedoel ik niet alleen olijfolie. Er schijnen nog veel meer soorten te zijn”.

De organisator belooft dat er op het gebied van kunst meer gebeurt dan vorig jaar.

“Het klinkt misschien blasé, maar je leert gaandeweg toch steeds meer uit te breiden.

Kast Carlton uit 1981 van Ettore Sottsass. Foto: PR Nu hebben we een veel groter aanbod van kunst. In totaal zijn er tien galerieën uit het Noordeinde vertegenwoordigd”. Kunsthandel Knoester komt bijvoorbeeld met de Nieuwe Haagse School en galerie De Vlaming heeft gekozen voor het thema ‘Dikke Dames’. Ook zijn er galerieën uit Rome en Zuid Frankrijk op de beurs. “Zelf ben ik erg blij dat er werk te zien is van de kunstgroep Memphis. Dit is bijna museale kunst en is een reactie op het serieuze design”.

‘Memphis’ waar onder andere Andrea Branzi, Michele de Lucchi, Michael Gra-

Aad van der Ven

Wie ter plaatse het Festival Classique heeft gevolgd of naar de rechtstreekse televisie-uitzending heeft gekeken, zal haar niet snel vergeten. Patricia Kopatchinskaja ontpopte zich als een ware furie, toen zij op het Hofvijverpodium optrad met het Residentie Orkest.

Haar Italiaanse meesterviool geselde zij zodanig, dat Ravels ‘Tzigane’, een stuk dat trouwens altijd al opwindend klinkt, deze keer uitdraaide op een ware heksensabbat. Op blote voeten – dat vindt zij nu eenmaal prettig – draaide zij alle kanten op, intussen wel dirigent Neeme Järvi in het oog houdend. Want opwinding is mooi, maar chaos kan een gerenommeerde violiste zich niet permitteren, zeker niet als zij met een orkest samenwerkt.

Deze kleurrijke musicienne uit Moldavië, het kleine land tussen Roemenië en Oekraïne, keert terug naar Den Haag. Deze keer niet om met orkest te spelen, maar in gezelschap van enkele musici met wie zij vertrouwd is. Dat zijn haar vader en moeder, plus haar Roemeense vriendin Mihaela Ursuleasa. Zij spelen respectievelijk cimbalom, viool en piano. Het programma bestaat hoofdzakelijk uit muziek uit hun regio, waarin klassieke cultuur en volkskunst samen gaan. Voor de liefhebbers spreken de namen Bartók, Kurtág en Enescu voor zichzelf.

Haar band met de traditionele muziek van Zuid-Oost-Europa heeft Patricia aan haar ouders te danken. Viktor Kopatchinsky

Veel theater voor k Kinderen hoeven zich volgende week in de herfstvakantie niet te vervelen. Met maar liefst honderd voorstellingen en workshops is er altijd wel wat te doen in de stad. De spannende verhalen, grappige clowns en dieren op het festival ‘De Betovering’ kunnen ervoor zorgen dat de ouders ook even ‘vakantie’ hebben.

Op 26 verschillende plaatsen in de stad bruist het tijdens de herfstvakantie van toneel, dans, muziek en vooral van creativiteit. Zo is er in het Koorenhuis theatergroep MAX te zien met de ‘Voorstelling waarin hopelijk niets gebeurt’. Absurditeit à la Monty Python, maar dan voor kinderen. De groep noemt het zelf ‘bloedstollend saai theater’, maar er gebeurt stiekem toch genoeg in. Verveel je kostelijk met een ogenblikje dat struikelt, een detail dat over het hoofd gezien wordt en een volgend moment dat niet meer komt.

Iedereen vanaf 8 jaar kan dinsdag 23 oktober meegenieten van dit komische the-

aterstuk dat vorig jaar de Gouden Krekel, de jeugdtheaterprijs, in de wacht sleepte.

Het festival bestaat niet alleen uit voorstellingen waar de kinderen moeten kijken, de kleine Hagenaars moeten ook zélf wat doen. In de workshop ‘Naar het circus’ wordt een echte circusmusical gemaakt.

Er wordt gezongen, gedanst en toneel gespeeld. De nieuwe Haagse theatergroep POP begeleidt de workshop. Deze jonge theatergroep (eerst bekend als ‘Teejaatergroep Pindakaas met Hagelslag’, maar dat vonden ze zo lang) beleeft op De Betovering ook de officiële première van ‘Knofje en het circus’.

Knofje is een meisje van viereneenhalf.

Ze is een figuur uit de gelijknamige boeken van Burny Bos en de KRO televisieserie.

Maar niet alleen aan de kinderen is gedacht. Er is ook een ‘ouderopvang’ op de zolder van de Koninklijke Schouwburg.

De ruimte is omgetoverd tot Betoveringscafé waar ouders even een drankje

ves, Hans Hollein en Shiro Kuramata deel van uitmaakten, duurde tot 1985. Het experiment had als doel om de omgeving en voorwerpen opnieuw een symbolische en emotionele waarde te geven die ver van alle rationele eigenschappen staat. “We hebben bijvoorbeeld de kast ‘Carlton’ van Ettore Sottsass jr.”. Dit opvallende meubel staat op een sokkel en door de uitgesproken ruimtelijke vormgeving doet de kast eerder denken aan een sculptuur dan aan een meubel.

Haags talent op gebied van design komt van de Regentenkamer, die een drietal jonge designers aan het publiek voorstelt.

“Dennis Slootweg maakt bijvoorbeeld kasten van ruw, roestig materiaal”.

Lemmens verheugt zich ook op de VIPParty. “We hebben tijdens het feest een modeshow met de langste catwalk ooit. De modellen lopen door heel het KPN-gebouw op een catwalk van 450 meter”.

ARTI07 Dinsdag 23 oktober t/m zondag 28 oktober Oude KPN Gebouw, Binckhorstlaan 36 Voor meer informatie: www.arti07.nl

Daniël Richter: Dog Planet, 2002. Olieverf op doek in Museum der bildende Künste Leipzig, bruikleen uit particuliere collectie. Foto: Jochen Littkemann, Berlin/ Courtesy Contemporary Fine Arts, Berlin.

4Adver tentie3

wetenweek

17 t/m 24 oktober

Kom kijken en speel mee! Technische educatieve spellendemonstraties bij selexyz verwijs. Zaterdag 20 oktober van 12.00 tot 17.00 uur.

passage 39 den haag www.selexyz.nl

Kopatchinskaja met eigen orkest

De Eetrubriek

heeft diverse bekende Moldavische volksmuziekensembles geleid, waarvan ook zijn vrouw en dochter deel uitmaakten. Lange concertreizen hebben zij samen gemaakt, dwars door de voormalige Sovjet-Unie, waarvan Moldavië deel uitmaakte. Zij traden op in concertzalen, voor de televisie, maar ook in gevangenissen. Kopatchinsky is bovendien een autoriteit wat betreft het cimbalom, het horizontale snaarinstrument dat we ook in onze streken van de zigeunerorkesten kennen. Diverse componisten schreven muziek voor hem. Ook heeft hij een boek over het cimbalom geschreven.

Al speelt zijn dochter, net als alle concertviolisten, het grote klassieke repertoire, van Bach tot Bartók en van Mozart tot Sjostakovitsj, de band met de muziek waarmee zij is opgegroeid is altijd in tact gebleven. Daarnaast is zij zeer geïnteresseerd in hedendaagse muziek. Zo is zij dit seizoen verantwoordelijk voor de premières van vioolconcerten van Jürg Wyttenbach en Fazil Say. Ook heeft een aantal componisten in Oostenrijk, waar zij tegenwoordig woont, stukken aan haar opgedragen.

mand die in Oostenrijk is geboren”.

Patricia Kopatchinskaja ging haar eigen weg, deed mee aan diverse internationale concoursen (met veel succes) en behoort nu tot de meest spraakmakende violisten van haar generatie. Geen belangrijke concertzaal (Berliner Philharmonie, Carnegie Hall, Musikverein Wien, Concertgebouw Amsterdam et cetera) of zij heeft er gespeeld. Met haar tomeloze energie stichtte zij bovendien in Oostenrijk een kamermuziekfestival, waarvoor zij talrijke bevriende musici uitnodigde. Door een te drukke concertpraktijk heeft zij daar inmiddels een punt achter moeten zetten. Af en toe vindt zij toch nog tijd om te componeren.

Mozart, Brahms, Bartók en Berg behoren tot haar favorieten. “Maar”, zegt zij, “hedendaagse muziek is de lucht die ik inadem. Componisten zijn de musici bij wie ik mij het meest op mijn gemak voel.

Ik houd er van dingen uit te proberen, te discussiëren en nieuwe stukken te spelen, het liefst wanneer de inkt nog nat is en geen ‘specialisten’ of strenge tradities de vrijheid beperken”.

Conser vatieve

Waarom ze vaak op blote voeten speelt?

“Soms voelt het beter direct contact met de grond te hebben. Je moet stevig op je benen staan om naar de sterren te kunnen reiken”.

s m aa k

Nadat het gezin Kopatchinsky naar het Westen was geëmigreerd ging Patricia in Wenen aan de Musikhochschule studeren. Zij leerde er veel, zegt zij, maar was verbaasd over de conservatieve smaak van haar docenten en medestudenten.

Wat haar het meest schokte was een opmerking van een van haar leraren: “Je zult Mozart nooit kunnen spelen als ie-

Kopatchinskaja Ensemble. Muziek van o.a.

Bartók, Enescu en Kurtág plus volksmuziek uit Moldavië en Roemenië. Zaterdag 20 oktober, 20.15 uur, in de Nieuwe Kerk.

kinderen in de herfstvakantie

van

Co o s Ve r s t e e g

Maxime

MAZ: Voorstelling waarin hopelijk niets gebeurt Dinsdag 23 oktober Koorenhuis 14.00 – 15.00 uur €5,POP: Knofje in het circus Vrijdag 26 oktober Koninklijke schouwburg 13.15 – 14.15 uur €4,-

8

Workshop Naar het circus Vrijdag 26 oktober Koninklijke schouwburg 14.30 – 15.30 uur €4,Voor meer informatie: www.debetovering.nl

Scène uit ‘Voorstelling waarin hopelijk niets gebeurt’. Foto: PR

Imposante kunst van Daniël Richter met dubbele lading Babeth K nol

Dit najaar is in het GEM museum voor actuele kunst het eerste uitgebreide retrospectief van de Duitse schilder Daniël Richter (1962) te zien.

Het naastgelegen Gemeentemuseum kocht vorig jaar één van zijn werken met het geld dat de omstreden verkoop van het schilderij van Mashkov opleverde. Een fragment uit dat werk (‘Uwe take the long and winding road’) is zelfs op de toegangskaartjes voor dit museum te zien.

Weinig kunstenaars zijn sinds de jaren ’90 zo bepalend geweest voor de Duitse schilderkunst Na de Hamburgse School voor Beeldende Kunst ging

Het draait weer lekker in de meeste restaurants. Ook op doordeweekse avonden zijn de tafeltjes van de meeste restaurants aan de Denneweg goed gevuld. Maar de horeca heeft moeilijke jaren achter de rug. Als het economisch minder loopt, gaat immers de franje van het leven er het eerste af en vallen in de restaurants de eerste klappen. Op het dieptepunt van de uit-eten-markt opende Maxime de deuren (in een voormalige shoarmazaak) en het was meteen een schot in de roos. Heel vaak zat de tent gewoon compleet vol.

Maxime is het simpele en goedkope broertje van sterrenzaak Calla’s aan de nabijgelegen Laan van Roos en Doorn, waar Marcel van der Kleijn de scepter zwaait. In Maxime echter geen prijzige haute cuisine, maar een goede eigentijdse keuken onder leiding van Dion Verplancke tegen een vaste menuprijs van € 30 voor vier gangen. De keuze is evenwel heel beperkt: twee voorgerechten, twee soepen, twee hoofdgerechten en twee nagerechten. Het is een slimme formule. De exploitant kan makkelijk inkopen, er zal hier maar weinig worden weggegooid omdat het te lang heeft gestaan. Bovendien kun je je bij zo’n kleine kaart richten op seizoensproducten, waarvan de dagprijs aantrekkelijk is. Er is geen uitgebreide keukenbrigade nodig, alles laat zich ook makkelijk voorbereiden. Ook voorin wordt de boel efficiënt bestierd. Er lopen slechts twee mensen in de bediening, die de boel heel goed onder controle hebben. Wie niet de hele avond aan tafel wil zitten, kan bij Maxime moeiteloos binnen twee uur uit en thuis zijn.

Laten we maar meteen het zwakste punt van Maxime aansnijden: de bank langs de muur.

Daarvan is de zit te laag en het is raar dat hier in al die tijd nog steeds niets aan is gedaan. Al leg je maar extra kussens neer, om de gasten de mogelijkheid te bieden hoger en comfortabeler te BEOORDELING zitten. Persoonlijk vind ik het Sterke punten ook minder dat ze hier alleen + goede kwaliteit Badoit en Vittel als tafelwater + betaalbare prijzen schenken (€ 2,75 voor een halve liter), maar dat is een Minpunten kwestie van smaak. Het eten - slechte zit is gewoon goed in orde, maar - bescheiden porties dat mag ook wel bij een chefkok die eerder zijn sporen verdiende in Calla’s en voordien in de Librije te Zwolle.

Mijn vrouw heeft het menu dat luistert naar de naam ‘Links’ en ik ‘Rechts’, wat inhoudt dat zij begint met een salade met gebakken gamba’s en ik met dun gesneden kalfsbiefstuk met tonijnmayonaise (vitello tonato). Prima entrees.

De porties zijn wel bescheiden en het schaaltje met broodjes is geen overbodige luxe.

We drinken er een droge witte huiswijn bij, een smakelijke pinot grigio (€ 4,50) uit het assortiment van de Gouden Ton. Bij de soepen plegen we onderling een ruil: ik krijg de romige pompoensoep en mijn vrouw een licht gebonden soep van artisjok met gerookte paling. Beide soepen zijn licht schuimig opgeklopt, wat momenteel nogal in de mode is.

Mijn vrouw heeft wel wat spijt van de ruil, de pompoensoep is lekkerder.

Over in de mode gesproken: overal zie ik de laatste tijd bietjes als groente opduiken, zo ook bij mijn hoofdgerecht van gebraden eendenborst met een jus van salie. Ik ben geen fan van bietjes, vroeger ook wel krootjes genoemd. Maar het gerecht is uitstekend. Dat geldt ook voor de gebakken scholfilet aan de overzijde, die vergezeld gaat van tagliatelle van groenten. We gooien er elk nog een glas Spaanse rosé (€ 4) tegenaan en constateren dat hier ronduit goed wordt gekookt. Alle wijnen zijn trouwens per glas verkrijgbaar.

Bij menu ‘Links’ bestaat de afsluiting uit roggekrentenbrood met Brie de Meaux en blauwe vijg, een mooie rijpe kaas met veel smaak. Zelf mag ik me gelukkig prijzen met een aangename chocolademousse met gepocheerde peer en perensorbet. We sluiten af met prima koffie (€ 2,75) en rekenen in totaal € 92,50 af.

Maxime is het simpele en goedkope broertje van sterrenzaak Calla’s

kunnen drinken. Op zondag 28 oktober is hier ook het eindfeest en kunnen alle kunstwerken die tijdens de workshops zijn gemaakt, opgehaald worden.

door

13

Uit

Vrijdag 19 oktober 2007

Richter in de leer bij kunstenaar Albert Oehlen, één van de ‘Nieuwe Wilden’.

In die tijd ontwikkelde hij zijn kenmerkende vormentaal die is geïnspireerd op het surrealisme en het Italiaanse maniërisme, de voorloper van de barok die zich kenmerkt door emotionele en dramatische effecten.

Een centraal thema in zijn werk is de mislukte utopie van de moderne tijd.

Politieke onderwerpen combineert hij met kunsthistorische thema’s en elementen uit de massamedia. Altijd met een dubbele lading, die het voorstellingsvermogen en de kennis van de beschouwer uitdaagt.

De tentoonstelling bestaat uit een groot aantal imposante olieverven, vaak enkele meters hoog en breed, die de ommezwaai van abstract naar figuratief laten zien die hij rond de eeuwwisseling maakte. Bijzonder is dat daarnaast ook een niet eerder getoonde selectie schetsen te zien is. Deze fungeerden als dagboek en inspiratiemateriaal voor de kunstenaar.

‘Daniël Richter’, te zien van 20 oktober 2007 t/m 24 maart 2008 in het GEM, Stadhouderslaan 43, Den Haag Open: dinsdag t/m zondag van 12.00 t/m 18.00 uur

CATEGORIE Frans Vaste menuprijs € 30 ADRES Denneweg 10b Telefoon 070 3609224 GEOPEND Dagelijks lunch (12-14) en diner (17.30-22.00) INTERNET www.restaurantmaxime.nl

-

Meer informatie: www.gem-online.nl of 31 (0)70 - 33 811 33 4Adver tentie3

 

  

 Naamloos-1 1

08-10-2007 11:50:59

14

Cultuur

Vrijdag 19 oktober 2007

Méér dan een gezicht Door Roos van Put

Ve r s c h i l l e n

Salomon de Bray. Dubbelportret van de tweeling Clara en Albert de Bray, c.1646. Particuliere verzameling (in bruikleen aan de National Gallery of Scotland, Edinburgh).

Grootmeesters

Op deze tentoonstelling (met een totaal van zestig topstukken) zijn de grootmeesters Frans Hals en Rembrandt sterk vertegenwoordigd. Schilderijen van Frans Hals zijn nu voor het eerst in deze samenstelling te zien. Alweer zo´n reden waarom deze tentoonstelling niet te missen is. Overige schilders zijn overigens ook bepaald geen kleine namen in de geschiedenis van de kunst: Ferdinand Bol, Gerard ter Borch, Jan de Bray, Gerrit Dou, Pieter Codde, Bartholomeus van der Helst, Gerrit van Honthorst, Michiel van Mierevelt, Frans van Mieris de

Oude, Jan van Ravesteyn, Jan Steen. Er is dus met recht een representatieve groep bijeengebracht van beeldbepalende portrettisten uit de Hollandse 17de eeuw.

Een eeuw die bekend staat als de Gouden Eeuw. Want in die tijd bloeide de Nederlandse economie als nooit tevoren. De nieuwe rijken deden hun intrede in de maatschappij en deze wilden zich net als de oude adel, laten vereeuwigen in verf. Iets dat overigens in een land als Italië al veel eerder gebeurde. Waar in de Noordelijke Nederlanden eerst de kerk de voornaamste opdrachtgever was, werden in de 17de eeuw portretten vervaardigd, rechtstreeks vanuit opdracht van die nieuwe groep rijken. En zij, die welgestelde

Digitale abracadabra ontcijferd Kaartje

C.E.B. Reas, ‘The Protean Image’. Foto: Eelco Borremans, <TAG> door

Babeth Knol

Een symposium over ‘Information Aesthetics’. De schoonheid van informatie… Nu valt er over informatie heel veel te zeggen maar over de esthetische waarde van informatie hoor je weinig. Toch is er in de kunst steeds meer aandacht voor de kruisbestuiving tussen informatie (en dan vooral die in computers en databanken) en het visueel maken daarvan.

In Rotterdam wordt ieder jaar het Dutch Electronic Arts Festival gehouden, waar de nieuwste ontwikkelingen in de audiovisuele informatietechnologie te zien zijn. Den Haag heeft nu <TAG>, een platform voor hedendaagse audiovisuele kunst. In hun expositieruimte op de Stille Veerkade is ook een kantoor gevestigd waar jonge professionals van verschillende achtergronden hun ideeën kunnen uitwisselen en nieuwe projecten kunnen starten.

De geluidsinstallatie ‘Typemedia’ van postacademie studenten Eike Dingler en Ludwig Übele bestaat uit verschillende droge, tikkende ritmes waarvan de fre-

quentie is gebaseerd op bepaalde gebeurtenissen. Een aanrader voor de liefhebber van feiten en cijfers. Wist u bijvoorbeeld dat er elke 0.17 seconde ergens op de wereld een televisie wordt verkocht? Om al deze feiten, die in dikke zwarte letters op de grond staan geschreven, te lezen loop je onder de luidsprekers die uit het plafond hangen door. De afwijkende tikken klinken in je oren en zorgen zo voor een besef van verschil in frequentie of juist parallelle ritmes. Hierdoor krijgen de feiten onderlinge samenhang. Een samenhang die soms tot nadenken stemt. Zo wordt er bijna net zo vaak een Harry Potter boek verkocht (iedere 0.6 seconde) als dat er op aarde iemand sterft (iedere 0.56 seconde). De installatie maakt het mogelijk te bevatten dat er op dat precieze moment nog 6,5 biljoen andere mensen op aarde rondlopen die bezig zijn met onnoemelijk veel verschillende dingen.

Het kopen of lezen van een boek, geboren worden of sterven, het kopen van een auto of het stelen van die van een andere wereldburger.

Even verderop in de ruimte ‘The Protean Image’ van C.E.B. Reas. ‘Protean’ betekent voortdurend en veranderend. De bezoeker van de expositie kan via het aankruisen van hokjes op een kaartje (gelijkend op een stembiljet) zorgen voor een voortdurend veranderend beeld wat op een scherm wordt geprojecteerd. Inmiddels waren er geen lege kaartjes meer te bemachtigen, maar het is ook erg leuk om te zien wat andere mensen er van gemaakt hebben.

Streepjes, cirkels, overlappend of botsend, snel of langzaam. Sommige baldadigen maakten álle hokjes zwart, wat een meeslepende wirwar van vormen op het scherm opleverde.

De expositie is een volwaardige aanvulling op de‘After Neurath’ manifestatie van Stroom, die het werk van deze Oostenrijkse filosoof in een hedendaagse context wil plaatsen. Hij geloofde in de maakbaarheid van een betere samenleving en één van de vele wegen daar naartoe was het inzichtelijk maken van informatie met visuele middelen. De voorvader van de pictogram had de expositie in <TAG> zonder twijfel kunnen waarderen. <TAG> organiseert daarnaast regelmatig activiteiten. Van lezingen tot interactieve stadswandelingen. De eerstvolgende is een bijeenkomst met het thema ‘cultuur en ondernemen’ op 19 oktober. En er is een winkel op de Spuistraat in Amsterdam. Voor een volledig overzicht van alle verschillende activiteiten biedt de website uitkomst. <TAG> betekent volgens een bekende internetencyclopedie: toegevoegde informatie bij een digitaal bestand, een afkorting in een HTML document. <TAG> maakt de abracadabra van de informatietechnologie inzichtelijk, persoonlijk en zelfs leuk ook voor de notoire digibeet.

‘The Protean Image’ en ‘Typemedia’, t/m 3 november te zien in <TAG>, Stille Veerkade 19, Den Haag. Open: Woensdag t/m zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur.

Meer informatie: www.tag004.nl

burgers die zich lieten schilderen, waren dan ook trots op wat zij hadden bereikt.

Wilden rijkdom, macht en welvaart uitstralen. Wat zich letterlijk laat terugvinden in bijvoorbeeld de kleding.

Vrouwen van de stedelijke elite kleedden zich doorgaans in een zwarte damasten rok, een satijnen geborduurd borststuk en een mantelachtig overkleed. Compleet met de molensteen, die typische 17de eeuwse kraag en het kant in de mouwen ontstaat het perfecte beeld van de welgestelde getrouwde burgervrouw. De codes voor ongetrouwde vrouwen waren vanzelfsprekend compleet anders. Verschil moest er tenslotte zijn. En zo bestond er dus een overkleed van een maagd en een

Hollanders in Beeld, Portretten uit de Gouden Eeuw. Te zien in het Mauritshuis, tot en met 13 januari. De catalogus is geschreven door Rudi Ekkart en Quentin Buvelot. Het Mauritshuis organiseert bij deze tentoonstelling bijzondere zondagen.

Op 28 oktober is er een familiedag, vanaf 12 uur, een middag met workshops en verrassingen. Op 18 november worden de hele dag voordrachten bij de portretten gehouden. Op 6 januari leest Bert Natter voor uit zijn jeugdboeken over Rembrandt en het schip van Michiel de Ruyter. Alle informatie over deze tentoonstelling en bijbehorende activiteiten is te vinden op de website van het museum. www. mauritshuis.nl

Izaline Calister zingt de tambú Izaline Calister is ongemerkt een ster geworden. Niet dat je er bij haar ook maar iets van merkt, want ze heeft alleen die éne allure die echt belangrijk is: die op het podium. Ze stond al eens in de Anton Philipszaal met het trio van pianist Peter Beets en het was toen de muziek van Gershwins ‘Porgy and Bess’ die klonk.

Verrassend gearrangeerd en door Izaline zeer persoonlijk en mooi vertolkt. Zou op cd moeten staan, dacht ik toen. Ik heb er inmiddels iets van teruggezien. In haar repetities namelijk, van dat Porgy and Bess’-programma. De beelden ervan zitten in een documentaire van Miluska Rosalina, getiteld ‘Lady sings the tambú’, die op 17 november door de NPS wordt uitgezonden. Beets en zij een beetje knorrig modderend aan een arrangement tot ze er allebei genoeg van hebben, Rita Reys in een mooie ‘rol’ als een soort zang-regisseuse. Met verder Izaline die de lange trap van het Concertgebouw in Amsterdam afdaalt om met Henk Meutgeerts ‘Jazz Orchestra of the Concertgebouw’ te zingen, met Toots Thielemans als gast. Maar hoofdzaak erin is toch de reis die Izaline Calister maakte naar háár eigen muziek. Die van haar geboorte-eiland Curaçao. Ze zong al als kind, maar naar Nederland kwam ze om bedrijfskunde te studeren. Het werd toch nog conservatorium, jazz-zang, maar het werd pas leuk en serieus voor haar toen ze ging beseffen dat ze met die jazz, met die studie ook weer de reis terúg kon maken naar Curaçao. Ze zong al twee cd’s vol met de muziek van haar jeugd en haar eiland: ‘Krioyo’ (Creools) en ‘Kanta Hélelé’. Dat ‘hélelé’ betekent iets als ons ‘lalala’, maar het klinkt in het Papiaments véél beter. En ‘Kanta’ is zing. Dus haar cd heet dus iets als ‘Zing met mij mee’.

Met haar theaterprogramma van die naam en met die muziek staat Izaline Calister zaterdag 20 oktober a.s. opnieuw in de Anton Philipszaal. Ze zingt bestaand Curaçao’s repertoire, componeerde nieuwe stukken, schreef nieuwe teksten op oudere muziek. Het hartveroverende ‘Kanta hélelé’ is van haar hand. Een song met het Zouk-ritme, dat herinnert aan de muziek van de Kaapverdische eilanden. Of haar Salsa Antiyana’s. Van ‘Mi so den boso’ (‘Kom eten en drinken’) en ‘Dia bo pagani (“De dag dat je me terugbetaald hebt’), gebaseerd op een song van de Cubaanse groep Los Van Van. Maar ook de zes-achtste maat van haar eigen tambú in ‘Kasa ku mi’ (‘Trouw met mij’).

Die ‘tambú’ (vaak komisch, satirisch van tekst) is typerend voor Curaçao. Ooit verboden in de slaventijd door de Hoge Heren die samenscholingen van vrolijke zwarte mensen bij trommels met opzwepende ritmes als subversief zagen. En door de geestelijkheid die vond dat er teveel met heupen gewiegd werd en met achtersten geschud.

Nieuw in de jazzprogrammering van de Anton Philipszaal is de afterparty in Theatercafé Studio 3 ná elk concert. Na Izaline Calisters ‘Kanta Hélelé’ kan dat niet anders zijn dan met een ‘latin-DJ’.

door Bert Jansma

goedkoper en het minst betaalde men voor een zogenaamd borststuk.

Wie een goed ontwikkeld oog heeft, ziet ook de verschillen tussen de gebruikte toetsen – bij de ene schilder veel losser dan bij de andere. Soms zijn werkjes zodanig geschilderd dat je de toets bijna helemaal niet meer ziet. Dit zijn schilderijtjes vervaardigd op koperplaat. Een materiaal dat als drager natuurlijk andere eigenschappen heeft dan doek of paneel.

Vele wetenswaardigheden, over bijvoorbeeld de kleding en wat deze allemaal vertelde, zijn te vinden in de lijvige catalogus die bij de expositie is verschenen.

Rijk geïllustreerd met uitgebreide essays en specialistische artikelen over de portretkunst uit deze periode. Wie tijd heeft, doet er goed aan dit boekwerk rustig door te nemen; vóór het bezoek aan de tentoonstelling. Dan zie je veel meer dan een perfect geschilderd portret.

Jazz deze week

Hedendaagse termen zoals ’de maakbaarheid van het lichaam’ en ‘een snapshot’ blijken heel goed van toepassing op schilderijen uit de 17de eeuw. Want in vroegere eeuwen wilde men eveneens zo fraai mogelijk voor de dag komen en dus wilden vrouwen alleen afgebeeld worden met een blanke, gave huid. Ook al hadden zij in het dagelijkse leven een gezicht met vlekjes en werd het gelaat ontsierd door (littekens van) pokken, op hun portret zul je daar vergeefs naar zoeken. Welke vrouw je ook ziet op de tentoonstelling ‘Hollanders in Beeld, Portretten uit de Gouden Eeuw’, of het nu Margaretha Tulp is, geschilderd door Govert Flinck of Aletta Hanemans, vereeuwigd door Frans Hals, ze zijn allen gezegend met een huid die doet denken aan maagdelijk porselein.

‘Snaphot’ is een woord dat van toepassing is op een van de meesterwerken van deze tentoonstelling, namelijk op Het Portret van Jan Six uit 1654, van de hand van Rembrandt. Het werk neemt een aparte plek in binnen het oeuvre van deze Hollandse meester. Je ziet een man die bezig is zijn handschoenen aan of uit te trekken. Wat bestempeld kan worden als een nogal alledaagse handeling. Meneer Six staat bovendien heel ongedwongen op dit schilderij.

In tegenstelling tot veel andere geportretteerde gegoede burgers, de nieuwe rijken van de 17de eeuw, die vooral trots en statig op de beschouwer overkomen. Omdat het werk als het ware gaat leven door de handeling, omdat Jan Six midden in een beweging is vastgelegd, kun je spreken van een ‘snapshot’. Het is een hoogtepunt binnen deze tentoonstelling omdat het zich in een familiecollectie bevindt en nog niet eerder toegankelijk was voor het museumpubliek.

Een buitenkans dus.

Dit portret van Jan Six was duidelijk bedoeld voor een privé sfeer. Portretten op de tentoonstelling tonen ook voorbeelden uit de 17de eeuw die specifiek waren gemaakt voor een bepaalde openbare ruimte. Zoals De Regenten van het St. Elisabethgasthuis uit 1641 van Frans Hals. Maar of het nu een schilderij was voor de privé of voor de openbare sfeer, uit elk werk kun je veel aflezen. Je kunt zien wat voor functie men bekleedde, wat de heersende smaak was op het terrein van de mode, hoe rijk iemand bijvoorbeeld was. Dat laatste kun je vrijwel letterlijk meten want het duurste portret is dat waarop het hele lichaam was te zien. Een werk tot aan de knie was al wat

overkleed van een huisvrouw.

Aardig op deze tentoonstelling zijn ook de portretten van kinderen. Jonge mensen die veelal dood werden verbeeld, want de kindersterfte was toen enorm. Van Salomon de Bray is een portretje van een tweeling te zien, van Clara en Albert de Bray, uit circa 1646. Bijzonder omdat deze twee in leven waren. Een ander mooi voorbeeld van een kind is te vinden op het werk van Jacob Gerritsz Cuyp. Te zien is Michiel Pompe van Slingelandt. Afgebeeld door Cuyp als valkenier. Vanzelfsprekend beoefende dit kind dit beroep op die leeftijd niet (hij is zes). Maar zijn vader, Matthijs Pompe had nogal wat adellijke pretenties, want hij laat zijn zoon uitbeelden tijdens de jacht. Wat in die tijd een recht was, bestemd voor de adel. Zijn zoon moest er uit zien als een jonge vorst. En dat is perfect gelukt.

Cultuur

Vrijdag 19 oktober 2007

15

‘LIASONS DANGEREUSES’

Hogeschool acteren in spannende ‘Liaisons’ door

Bert Jansma

Hogeschool acteren, dat is wat ‘Liaisons dangereuses’ bij Het Nationale Toneel brengt in een van de mooist uitgebalanceerde regieën van Johan Doesburg.

Met Gijs Scholten van Aschat en Ariane Schluter centraal als de met mensen, lust en erotiek manipulerende Valmont en Marquise de Merteuil. Zij als een elegante vrouw van de wereld bij wie steeds duidelijker wordt welke verderfelijke krachten er achter dat fraaie uiterlijk schuilen. Hij als de executair van haar spel, hooghartig minnaar en flemende verleider, genietend van wat hij vernietigt en corrumpeert. Theater waar je op het puntje van je stoel naar kijkt.

De brievenroman van Choderlos de Laclos waarop ‘Liaisons dangereuses’ is gebaseerd – het enige literaire werk dat hij schreef – sloot anno 1782 een tijdperk af. De uit de hand gelopen rococo van de verveling van de ‘beau monde’, de spelletjes van de adel als vulling van de ledigheid. De revolutie zou komen, de guillotine zou vallen. In de toneelbewerking van Christopher Hampton die deze roman in 1985 weer in het zicht bracht van het grote publiek (en later Hollywood), is het silhouet van die ijzeren scherprechter nog aan het slot zichtbaar.

In de regie van Johan Doesburg is die binding met de historische tijd weg.

Wat hij hier vooral laat zien is het raffinement van het spel. Perfide, pervers.

Maar tegelijkertijd met het genot ervan, ook voor de toeschouwer die kijkt als naar een ‘film noir’, een noodlotsthriller verteld met sardonisch plezier in het doorprikken van moraal, kuisheid en huwelijkstrouw. Met woorden als weekmakende wapens in dat wellustige machtsspel.

Met zijn Nederlandse bewerking heeft Marcel Otten hier een ijzersterk vehikel neergezet: hij heeft het staketsel van Christopher Hamptons bewerking persoonlijk ingekleurd, met inktzwarte verbale elegantie en vlijmende humor, met opnieuw teruggehaald materiaal uit Laclos’ roman en elementen van Heiner Müllers visie uit 1981, in ‘Kwartet’. Dat taalbouwsel geeft precies dat dubbelhartige genot dat het spel zelf geeft.

Ideale

cast

Doesburg heeft – óók in de kleinere rollen ditmaal en dat is tegenwoordig iets bijzonders – een ideale cast. Hij geeft elke scène een schokeffect mee via óf de smeulende passie van tango en milonga-klanken (Harry de Wit) of de krijsende vogelschreeuw van nade-

rend onheil. In een fraai belicht decor met repen doek die mooi aan flarden gaan in de cruciale schermscène die het einde aankondigt. Lang niet meer gezien trouwens, goed schermen op het toneel.

‘Liaisons dangereuses’ is een wraakoefening van de twee hoofdrolspelers.

Een maagd moet verleid worden, de onschuld van de gehuwde Madame de Tourvel (fijne rol van Nele van Rompaey) moet vernietigd worden.

Een ijzige oefening in psychologische precizie die in die twee hoofdrollen van Scholten van Aschat en Schluter een grote helderheid krijgt. Je ziet de dubbelheid in de verhouding van deze ‘partners’ die eigenlijk elkáár willen maar te ver zijn gegaan in hun ‘crime’ en uiteindelijk ook op de hoop van de slachtoffers terechtkomen. Bij haar zetten tijd en leven hun vernietigende handtekening, hij wordt zo’n marionet in haar machinaties dat hij – in een prachtige scène – de liefde-ondanksalles voor zijn prooi De Tourvel kapot moet maken. Valmont en Merteuil: een uniek duo dat tragisch wordt. Elkaar gebruikend, van elkaar afhankelijk.

Monsters in feite, maar je kijkt gráág naar ze. Want zo zitten we ook weer in elkaar.

Stella Den Haag speelt ‘Vuil Kind’

Zoek jezelf in een gevoelige voorstelling ter in het vertellen van eenzame verhalen.

Maar bij Stella krijgen zulke verhalen wel altijd een warme gloed mee. Niet alleen door de steeds prachtige woorden van Hans van den Boom, maar ook door de consequente toevoeging van live muziek. Ook in ‘Vuil Kind’ is dat het geval. Zodra de spelers inzetten met een a capella-achtig intro van Bløfs ‘Omarm’, ben je vrijwel uit deze wereld weg en ook meteen bereid je onder te laten dompelen in een tijdloos verhaal. Als vervolgens de eerste droge klappen van de drummer op je af komen, ja, dan besef je dat je in iets moois terecht bent gekomen: “Hoe ver je gaat / Heeft met afstand niets te maken / Hoogstens met de tijd / En ik weet niet hoe het komt / Dat ik weg wil / Maar het treft me hard en zuiver / En het houdt hardnekkig stand / Dus hier sta ik / Met een uitgestoken hand”.

Schipperskind

‘Vuil Kind’ door Stella Den Haag. Foto: Michel Wielick

Door Eric Korsten Lelijk, lelijk dat ze is! Dat zegt ze over zichzelf. Een albinomeisje met een zware zwarte bril. Voordat ze in haar zwartetunnelperiode belandde was Lieve een meisje als alle andere: vriendinnen om haar heen, weg van muziek, ravotten en altijd op zoek naar iets nieuws. Tot die ene dag – de dag waarop alles in haar en om haar stilviel. Het is het moment dat ze op een stiekeme plaats in een moerassig en zompig deltagebied flessenpost vindt. Het gaat om een liefdesbrief van een jongen die ze kent. Het is het meest geheime dat ze in haar jonge bestaan ooit gewaar werd. Zodra ze beseft dat die jongen haar een loer heeft gedraaid, neemt ze een besluit waardoor de furie in haar

vaart. Ontketend als nooit tevoren gooit ze alle teugels los, is er geen land meer met haar te bezeilen en onder luid stampvoeten moet iedereen naar haar luisteren. In haar nietsontziende wraakzuchtigheid verraadt ze nog ook het geheim van de tante van een van haar vriendinnen.

Toch heeft Lieve – een prachtige rol die gloedvol gespeeld wordt door een bijzonder op dreef zijnde Floor van Berkestijn – iets ontwapenend sympathieks over zich.

Want iemand die zich zozeer afkeert van zekerheden, iemand die zo woedend en strijdvaardig is en die zo worstelt ook – zo iemand vertedert. Zelfs als het zoals hier gaat om een albinomeisje met een grote zwarte bril.

Jeugdtheatergroep Stella Den Haag is mees-

Voorstellingen van Stella Den Haag zijn allereerst bedoeld voor kinderen, maar ook ouderen laten zich makkelijk meevoeren met de poëzie van Stella’s verhalen. In Vuil Kind gaat dat verhaal over een schipperskind wier ouders uit elkaar gaan en die moet accepteren dat de boot wordt ingeruild voor een rijtjeshuis, met rijtjeskinderen, die streken met elkaar uithalen maar elkaar ook feilloos aanvoelen. Totdat ze wordt beetgenomen door de jongen op wie ze verliefd is. Dan verraadt ze alles wat haar lief is. Die verliefdheid doet haar inzien dat ze heeft geloofd in iets dat buiten haar kracht en macht ligt. Meer nog dan een verhaal over verraad wordt in deze dramatische voorstelling een verhaal over identiteit verteld. Over een zoeken naar jezelf. Een zoeken naar zingeving zelfs. En zoiets kan op je negende evengoed als je op vierenvijftigste.

Inmiddels hebben we hier in Den Haag al 17,5 jaar kunnen genieten van al het gevoeligs dat Stella over ons uitstrooit. Het is te hopen dat daar nog heel wat jaren bij komen.

Gijs Scholten van Aschat en Ariane Schluter in ‘Liaisons dangereuses’.

Foto: Leo van Velzen

Nostalgisch Den Haag in bewegende beelden door

Coos Versteeg

Historische foto’s en illustraties van Den Haag en Scheveningen staan in talloze boeken afgebeeld. Met name de reeks Ach Lieve Tijd (Waanders, 1984/86) gaf destijds een brede blik in de collectie van het Haags Gemeentearchief en dat van diverse musea. Met bewegende beelden van de Hofstad zijn we minder verwend. Eind jaren zeventig verzorgde wijlen Henny Weyn, destijds eigenaar van de bekende platenwinkel Diskabinet, filmvoorstellingen van Haagse gebeurtenissen tussen 1920 en 1965. Hij had de films hoogstpersoonlijk van muziek en commentaar voorzien en reisde met scherm en filmprojector langs bejaardentehuizen en wat al niet meer. Nadien zag ook nog een enkele compilatie op videoband het licht en de filmbeelden uit het Gemeentearchief zijn tegenwoordig regelmatig te zien op monitoren in het atrium van het Haags stadhuis. Maar dat was het wel zo’n beetje.

In de reeks Mijn Nostalgisch Nederland is nu de aflevering Den Haag op DVD verschenen. Het zijn unieke filmbeelden uit het archief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, waar 700.000 uur materiaal van het Polychoonjournaal en de publieke omroepen (digitaal) ligt opgeslagen. Beelden zowel in zwart wit als kleur, merendeels (want vanaf de jaren dertig) voorzien van geluid. De producenten van de DVD hebben zich niet alleen op alle grote steden gestort (Amsterdam, Rotterdam en Utrecht), maar ook op bijvoorbeeld de Bollenstreek en op de Vechtstreek.

De aflevering die aan de Hofstad is gewijd, bevat veel erg oud materiaal. Zoals de viering van het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina in 1923, waarbij de filmmakers van het Polychoonjournaal onder meer de Spuistraat, Wagenstraat, Prinsestraat, Laan van Meerdervoort en het Lange Voorhout hebben vastgelegd. De opening van het badseizoen in 1928 laat zien hoe mondain Scheveningen toen was en anno 1931 eten we taartjes bij Krul.

We maken verder mee hoe ADO in 1942 kampioen wordt en zien de supporters ook toen al het veld oprennen, we trekken door het gebombardeerde Bezuidenhout en beleven samen met burgemeester De Monchy de bevrijding op de Groenmarkt. Dan is er het bezoek van Winston Churchill aan Den Haag in 1946 en de opening van Madurodam door de jeugdige prinses Beatrix in 1952 (bij die gelegenheid benoemd tot burgemeester van de miniatuurstad), het zijn stuk voor stuk momenten van herkenning en tegelijk vervreemding. Want uiteraard is er heel veel veranderd, maar heel veel elementen zijn toch ook hetzelfde gebleven. Er rijden dan alleen anders vormgegeven auto’s en de kleding en kapsels van de mensen zijn gedateerd. Die vervreemding geldt trouwens evenzeer voor de kleurfilms die in latere jaren zijn gedraaid van bijvoorbeeld de officiële opening van het Centraal Station in 1976.

Ruim een uur materiaal vol herinneringen en jeugdsentiment. Heerlijk.

Mijn Nostalgisch Nederland – Mijn Den Haag. Uitgever: Tijdsbeeldmedia in samenwerking met awbruna. Verkrijgbaar in de boekhandel voor € 12,99. Zie ook www.nostalgienet.nl

‘Vuil Kind’ door Stella Den Haag. Vanaf 9 jaar.

Concept en tekst: Hans van den Boom. Concept en regie: Erna van den Berg. Spelers: Erna van den Berg, Floor van Berkestijn, Ruud van Bree, Matthias Quadekker, Marlijn Weerdenburg en Tessa Zoutendijk.

‘Vuil Kind’ is tot eind oktober in de weekeinden te zien in het Stella Theater aan de Kerkstraat.

In de herfstvakantie maakt de voorstelling deel uit van Festival De Betovering.

Voor tourneedata en meer informatie over de voorstelling: www.stella.nl.

Filmbeelden van de bevrijding in Den Haag

16

Sport

Vrijdag 19 oktober 2007

Met Barney de diepte in Wat hadden jullie voor ogen?

Willink: “We wilden onthullend zijn; in de zin dat we wilden zoeken naar een verklaring van wie en hoe Raymond is.

Grotendeels is dat terug te voeren op zijn jeugd”.

Verzijl: “Geen heiligverklaring, maar een eerlijk verhaal. Zowel de hoogte- als dieptepunten, zowel zijn positieve als zijn negatieve kanten. De jeugdfoto’s geven er en extra dimensie aan, hij was vroeger zo mager als een lat”.

Niet arrogant, eerder verlegen en onzeker. Foto: Creative Images

Deze week verscheen bij Uitgeverij Strengholt het door Arnout Verzijl en Hans Willink geschreven boek Barney – het levensverhaal van een dartslegende. Gesprek met de auteurs.

Door Martin van Zaanen Wat was de eerste keer dat je van het bestaan van Raymond van Barneveld hoorde?

Hans Willink: “Begin jaren negentig moest ik hem interviewen voor Stadsradio Den Haag. Raymond was hèt dartstalent van Nederland, maar ik volgde de sport zelf nog niet. Wat me destijds opviel? Zijn enorme gedrevenheid”.

Arnout Verzijl: “Ik volgde darts van jongs af aan op de BBC. Ik hoor de commentator in 1991 nog zeggen: ‘Here he is…The postman from The Hague’. Mijn interesse was gewekt”.

Eerste keer dat je hem ontmoette?

Willink: “Bij dat interview voor de radio

dus. In een dartscafé in Den Haag, ik weet niet meer welk”.

Verzijl: ‘Bij hem thuis in de IJsselstraat.

Voorjaar ’98, een interview voor het blad ‘Den Haag Sport’. Hij had de Embassy gewonnen, het land met die prestatie op z’n kop gezet. Ik was nerveus, hij relaxed.

Raymond zag dat ik vanuit mijn ooghoeken steeds naar z’n beker keek. Hij: ‘Wil je hem anders even vasthouden? Mag wel, hoor”.

Het moment dat het idee voor het boek ontstond?

Willink: “Tja, dat begint eerst in je achterhoofd borrelen. Toen Arnout en ik in ’99 voor het eerst samen naar de Embassy gingen en duidelijk was geworden wat voor unieke persoonlijkheid Van Barneveld is, kwam het in ieder geval concreet ter sprake”.

Verzijl: “We zijn er op een gegeven moment ook aan begonnen, maar ten tijde van zijn overstap naar de andere dartsbond, de PDC, dachten we: dit is niet het juiste moment. Toen Raymond januari dit jaar bij die bond de titel won, wisten we: nu moeten we het doen”.

Moeilijkste hoofdstuk om te schrijven?

Willink: “Nou, we hadden regelmatig na een interviewsessie - soms bij hem thuis, soms elders - dat we een dag nodig hadden om alles te verwerken. Zo intens waren de gesprekken. We zijn heel erg de diepte met hem ingegaan”.

Verzijl: “Die hoofdstukken over en met zijn vader hakten erin. Dan moet je echt zoeken naar de juiste toon. Niet de sensatiekant opgaan, zorgen dat je het zuiver houdt”.

Wat is het grootste misverstand over Barney?

Willink: “Dat hij arrogant is. Hij is eerder verlegen en onzeker. Verzijl: “Op die onzekerheid is zijn enorme bewijsdrang terug te voeren”.

Als hij stopt, welke plaats neemt hij dan in de Haagse sportgeschiedenis in?

Willink: “De grootste Haagse sportman ooit. Niet voor niets werd hij als eerste sporter Ereburger van de stad”.

Verzijl: “Categorie Aad Mansveld. Ook een naam die nooit zal worden vergeten”.

Als hij stopt, welke plaats neemt hij dan in de Nederlandse sportgeschiedenis in?

Willink: “Hij heeft hier in zijn eentje de dartssport groot gemaakt. Je hebt darts vóór Barney en darts na Barney”.

Verzijl: “In 1964 haalde judoka Anton Geesink Olympisch goud in Tokyo, het hol van de leeuw. Van Barneveld leverde in Engeland een vergelijkbare prestatie.

Een van de grootste Nederlandse sportprestaties ooit”

Dynastie

Martin ijshockey. In de jaren zestig huisvestte Den Haag zelfs de eerste ijshockeydynastie

Onmiskenbaar hing vorige week vrijdag

van Nederland, met vijf opeenvolgende

in Den Haag Zuid-West een gevoel van

kampioenschappen.

verwachting in de lucht. Ik moest echt even zoeken naar een parkeerplaats en in

Of dat laatste weer mogelijk is, is de vraag,

de ontvangsthal van De Uithof werd me

maar het halen van de play-offs zou dit

fluisterend ‘zwart’ een kaartje aangeboden;

seizoen al een stapje in de goede richting

altijd een goed teken. Seizoensopening

zijn. De terugkeer van de oude naam en

van ijshockeyclub HYS The Hague. Een

de klassieke rood-blauwe kleuren zorgen

brassband, en onder begeleiding van

in ieder geval voor een verfrissende teug

vlaggezwaai en vuurgespuug stelde

nostalgie. Verheugend is dat men ook aan

Haagse BN-er John Williams de spelers

de lange termijn denkt; volgend seizoen

voor aan de 1.600 toeschouwers.

wil HYS met een tweede team de Eerste Divisie in. Eigen talenten laten rijpen en het

Vol verwachting klopte hun hart. Ook zij

– nu nog voornamelijk uit buitenlanders

hadden de recente ontwikkelingen via de

bestaande – team deels van een lokaal

media gevolgd. Vijftien nieuwe spelers en

gezicht voorzien.

nog meer op komst. Allemaal dankzij een

De 1.600 aanwezigen wilden afgelopen

(vooralsnog anonieme) sponsor met een

vrijdag maar één ding: winst. Maar

lekker budget. Dan kan je onder het motto

ondanks het spectaculaire spel (vooral

‘Beter een speler teveel dan te weinig’ een

beide goalies lieten fraaie reddingen zien)

topteam samenstellen.

en de verdiende 1-0 voorsprong, gingen ‘we’ er tegen Heerenveen toch met 1-2 af.

Afgelopen jaren leidde Wolves, zoals de

Ondanks de lekkere ambiance verliet ik

ploeg de afgelopen jaren heette, een

De Uithof na afloop met een lichte twijfel:

zieltogend bestaan. Vooral de oude garde

kunnen ze die ambities wel waarmaken?

onder de supporters doet dat pijn. Met

De dag erna speelde HYS tegen de

sterretjes in hun ogen verhalen zij over de

Groningen Grizzlies. Het werd een

Glory Days in de inmiddels ter ziele gegane

overtuigende 3-5 zege. Gaat het dan toch

Houtrusthallen, waar in 1937 de eerste

gebeuren? Den Haag als topsportstad zou

overdekte kunstijsbaan van Nederland

het zo goed kunnen gebruiken.

verrees. Vanaf de uitpuilende kleine tribune kon men zich hier laven aan steengoed

Martin

Naomi van As (HCKZ) heeft blik al op Beijing

Opnieuw dromen van goud Goud. Het is niet alleen een prachtige kleur voor een medaille, maar ook de titel van de openhartige documentaire over het Nederlands vrouwenhockeyelftal. Na de wereldtitel in 2006 gaat een van de hoofdrolspeelsters, de Haagse Naomi van As (24), opnieuw alleen voor het allerhoogste.

Olympisch goud in Beijing lonkt. Ondertussen wacht ze bij HCKZ nog op haar eerste competitiedoelpunt.

Door Menno Schraven “Belachelijk dat ik nog niet gescoord hebt”, grapt de goedlachse Naomi van As. “Een doelpunt maken geeft je altijd een lekker gevoel. Je krijgt er energie van”. De aanvalster van Oranje, die bij HCKZ vooral vanaf het middenveld acteert, steekt momenteel goed in haar vel. Ondanks die nog ontbrekende, maar voor een spits zo belangrijke goal.

Tijdens het gewonnen WK in Madrid scoorde ze nog een keer voor Oranje. Op het Nederlands Film Festival in Utrecht – de stad ook waar Van As een studie mondgezondheidskunde volgt – zag ze het zo succesvol verlopen toernooi en vooral de weg ernaartoe in een lange, flitsende samenvatting terug op het witte doek. Een jaar lang volgde een cameraploeg de hockeysters intens op weg naar goud. Het was een moeizame weg, bezaaid met hobbels, maar die eindigde met een fantastisch resultaat. En zo werden de oranjedames in één klap een beetje filmsterren. Van As: “De première was echt een heel leuk feestje. We werden eerst allemaal mooi gemaakt door een bekende kapper, Rob Peetoom. Daarna verzamelden we in een cafeetje en voor we het wisten, begaven we ons over de rode loper”. ”De documentaire zelf is best bijzonder”, vindt ze. “Ik was van tevoren benieuwd naar het resultaat. Uiteindelijk is de film heel cool geworden. Je bent toch een aan-

Bij KZ als aangeefster voor de strafcorner. Foto: Bert Tielemans tal belevenissen vergeten. Het gedeelte vlak voor de finale werd ik zelfs opnieuw zenuwachtig. Maar er zitten ook minder leuke stukken in, zoals een gesprek met Marc (bondscoach Marc Lammers, MS), waarin ik moest janken. We krijgen sowieso veel reacties van mensen, dat er wel veel huilmomenten in de film zitten. Een beetje onterechte kritiek, want de reden daarachter, het fanatisme en de emoties die loskomen, dat beseft men niet. Grappig is wel dat er heel veel hockeykinderen naar de film gaan. Ik heb zelfs begrepen dat er in de bioscoop luid wordt gejuicht als wij een doelpunt scoren”.

Inmiddels is met Oranje alweer de blik op de Olympische Spelen gericht. Ook al lijkt ze met haar tachtig gespeelde interlands te zijn uitgegroeid tot een vaste waarde, van

een plaats in de uiteindelijke selectie voelt Van As zich nog allerminst zeker. “Er mogen straks maar zestien speelsters mee.

Anders zou het Olympisch dorp te vol worden. Ik zal tegen die tijd dus moeten laten zien dat ik fit en in vorm ben. Er echt staan. Eigenlijk is dat wel goed, want dat betekent dat ik mezelf scherp moet houden en niet achterover kan leunen”. Begin 2008 zet ze haar studie ook tijdelijk stop en ligt de focus volledig op Beijing. “We zijn nu al begonnen met trainen en overnachten soms in Hilversum. We hebben nog een vierlandentoernooi en een trainingsweek in Oman. Verder gaat de bondscoach van tevoren nog met acht strafcornerspecialisten naar China. We zijn er al een keer geweest en het stadion waarin we straks spelen is heel mooi. Ik ben een van de aangeefsters

voor de corner, maar of ik ook mee ga om alvast feeling met het veld te krijgen, weet ik niet”.

HCKZ

Bij oranje mag ze dan misschien nog niet tot de meest ervaren kern behoren, bij haar club HCKZ wordt een voortrekkersrol min of meer wel verwacht. “Al zie ik mezelf nooit echt als een leider. Ik zal bijvoorbeeld nooit aanvoerder worden”, benadrukt ze.

“We hebben hier misschien niet al te veel speelsters, maar we doen nauwelijks voor elkaar onder. Bovendien hebben we een aantal harde werkers in het team, die heb je ook echt nodig.”

Vorig jaar bereikte ze met HCKZ voor het eerst de play-offs. “Dat was in de clubhistorie nog nooit gebeurd”. Dit jaar kent het

team onder de nieuwe trainer Ton Wisse (ex-Laren) een redelijke start. Na drie winstpartijen en een gelijkspel ging de ploeg afgelopen zondag voor het eerst onderuit. In Den Bosch werd het 3-1 voor de thuisclub, met drie goals van collegaspits en neo-international Vera Vorstenbosch. “Maar een plek bij de bovenste vier moeten we met KZ wel kunnen halen”, denkt van As. Vanaf maart volgend jaar zal ze nog minder vaak op het Haagse trainingsveld aanwezig zijn. “Ik train dan nog maar een keer per week op de club. De bondscoach heeft ons programma destijds gepresenteerd aan alle clubcoaches. Dit is waar we vier jaar naar toewerken, dus het begrip is er. Er was aanvankelijk wat kritiek, dat we bij Oranje te hard zouden trainen. Vier speelsters hebben nu hun kruisbanden gescheurd, maar het zijn allemaal acute blessures. Dat bevestigen de chirurgen ook, dus er kan geen sprake van overbelasting zijn”.

Wel is het fysieke aspect in het hockey, net als bij het voetbal, de laatste jaren steeds belangrijker geworden. Van As: “Er wordt door de scheidsrechters veel meer toegestaan. De achterhoede van Duitsland bijvoorbeeld, daar is bijna niet door te komen.

Je krijgt overal duwtjes op het veld. Daar moet je je tegen leren wapenen, jezelf niet uit balans laten brengen. Bij Oranje heeft iedereen ook een POP (persoonlijk ontwikkelplan, red. MS) moeten maken. Ik moet m’n onderrug en bekken nog sterker maken. Dat zorgt ook voor meer stabiliteit.

Je moet je eigen lichaam nu eenmaal goed verzorgen”.

L e kk e r

“Zelf heb ik als klein meisje ooit m’n enkelbanden gescheurd. Ik speel daarom nog steeds met een brace, ook al is dat waarschijnlijk helemaal niet nodig. Ik ben trouwens wel aan een nieuwe toe, want deze is bijna tot op de draad versleten. Maar ja, hij zit zo lekker, hè”. Andere vaste rituelen heeft Van As niet, of het moet zijn dat ze nooit zonder make-up op het veld opstapt.

“Ik moet er wel een beetje goed uitzien natuurlijk”.

17

Sport

Vrijdag 19 oktober 2007

Futsal Club Rijswijk wil topclub worden

Badmintonners staken Het botert niet tussen de badmintonverenigingen en de bond. Na een lang slepend meningsverschil over de speeldata in de Big Boss Liga, besloten zes van de acht verenigingen afgelopen weekeinde te staken. Onder hen het Wateringse Van Zundert/VELO, dat de afgelopen jaren, mede dankzij de inmiddels gestopte wereldtopper Mia Audina, vele landstitels won. Wij vroegen voorzitter Gerard van Zundert om uitleg.

Wat is er aan de hand?

“In februari hebben wij met de verenigingen een nieuwe wedstrijdkalender gemaakt. Die is in mei gepubliceerd. Maar in juni was er een bondsvergadering en kwam er een nieuwe wedstrijdkalender.

Wij willen geen doordeweekse dagen spelen, en maximaal twee dubbelweekeinden. Dat gebeurt wel. De competitie duurt nu vier maanden, maak die anders wat langer. Zo is het ook voor het publiek moeilijk te volgen. Maar de bond blijft bij de nieuwe kalender”.

Wat is het probleem van de nieuwe kalender?

“BC Amersfoort heeft drie toppers in het team, en die hebben weken niet gespeeld omdat ze in Azië toernooien badmintonnen. We hebben nu vier wedstrijden gehad, en al die vier keer is de kalender naar de kant van BC Amersfoort omgebogen. En bij de vijfde wedstrijd zou het weer het geval zijn, dus afgelopen weekeinde zeiden we: we spelen niet. Een vereniging hoeft niet telkens zijn zin te krijgen”.

Hoe hebben jullie het weekeinde dan besteed?

“We konden ook niet spelen, want we hadden geen hal; dat hadden we al eerder aan de bond aangegeven, maar die had ons toch ingepland. Er was een spinning marathon ten bate van de nieuwbouw.

Het grootste gedeelte van het eerste zat op de fiets”.

Is er veel opgehaald?

“Ik weet het niet, maar ik schat de totale opbrengst op € 15.000 tot € 20.000”.

Roger Smees (links) en Vikash Dharampal vieren weer een Rijswijks doelpunt. Foto: Creative Images

FC Rijswijk is de nieuwkomer in de Eredivisie B van het zaalvoetbal. De club speelde zeven jaar geleden nog in de Derde Klasse. Via promoties en kampioenschappen vond het de weg naar het hoogste niveau. En de ambities reiken nog verder. door

Eppo Ford

Het is een paar uur voor de tweede thuiswedstrijd van het seizoen, tegen koploper Malabata. Plaats van handeling: de Marimbahal op het Waldhoornplein in Rijswijk. Grote ster van de tegenstander is straatheld Mourad Boukhari, wiens films van acties en trucs op internet druk bezocht worden. Hoewel het nog even duurt, zijn de voorbereidingen voor de wedstrijd in volle gang. Bestuursleden lopen rond, de kassa is open, de beveiliging die toezichthoudt op de tribune staat opgesteld en spelers dwalen in trainingspakken door de gangen. De eerste thuiswedstrijd werd van regerend landskampioen De Hommel nipt verloren en met enige zenuwen hoopt de club vanavond op een beter resultaat. Twee uitoverwinningen, waarvan één tegen Bunga

Melati, zorgen voor een plek vlak onder de top. En hoop op meer.

Want FC Rijswijk is niet gepromoveerd naar de Eredivisie om te figureren. De club speelde vorig jaar onder de naam Haaglandia, maar bundelde de krachten met het in geldnood verkerende NBHW Boys, dat al op het hoogste niveau actief was. Belangrijke reden: Haaglandia gaf prioriteit aan het veldvoetbal en voelde er weinig voor om aan de eisen te voldoen die de KNVB aan futsal Eredivisionisten stelt.

Coach Steven Poeran, al jaren één van de drijvende krachten achter FC Rijswijk, is ambitieus. De KNVB heeft plannen voor een nieuwe Topdivisie boven de twee Eredivisies en hij wil daar bij zijn. Poeran: “De doelstelling is eindigen bij de beste vier, zodat we de play-offs spelen en naar de Topdivisie promoveren. Hebben we dat bereikt dan willen we in de toekomst meedoen om het landskampioenschap. En daarna Europa in en zorgen dat jongens van ons in het Nederlands team spelen. FC Rijswijk moet een begrip worden”.

M o u r a d B o u kh a r i

Dat is een serieuze doelstelling, maar geen droom zonder inhoud, vertelt de lichtvoetige spelverdeler en aanvoerder

Osvaldo de Pina (26). Toen RVC/Rijswijk (onderdeel van fusieclub Haaglandia) jaren geleden in de Hoofdklasse speelde, sloot hij zich aan bij het team.

De Pina: “Ik had het gevoel dat er iets leuks ging groeien. Het broertje van Steven, Regi, vroeg of ik een keer kwam kijken. Ik had een gesprek met Steven en tot nu toe komt alles uit wat hij gezegd heeft. En we hebben een leuk team, ook naast het voetbal. We bezoeken elkaar op verjaardagen”.

Het voetbal in de Eredivisie bevalt goed, al is het enigszins wennen. “Tegen De Hommel had er meer in gezeten. De eerste helft hadden we teveel ontzag”. Toevoegend: “Op dit niveau wordt een simpel foutje afgestraft. In de Eerste Divisie heb je drie, vier goede teams, en kan je je fouten permitteren, kansen komen wel. Nu moet je de kansen die je krijgt, benutten”.

Wanneer de spelers het veld op komen, stromen de laatste plekken op de tribune vol. Ook het publiek heeft veel ontzag voor de nieuwe tegenstanders. Het is angstvallig stil als Boukhari aan de bal is en zijn techniek toont. Niet geheel onterecht, want vooral door zijn balvastheid wordt FC Rijswijk teruggedre-

Dit is het eerste seizoen van de Euro Hockey League (EHL), de nieuwe Europese hockeycompetitie. De Euro Hockey League geldt als opvolger van de Europa Cup toernooien. De EHL wordt georganiseerd door de EHF (European Hockey

Federation). De EHL is er vooralsnog alleen voor de heren, de dames spelen nog de Europa Cup 1 en Europa Cup 2.

De Euro Hockey League (EHL) is gebaseerd op het Champions League-model, wat onder meer wordt gebruikt in voetbal, volleybal en handbal. De beste teams spelen onderling tegen elkaar en de winnaar mag zich na afloop de beste van Europa noemen. Ook zal het hele evenement, gespeeld in vier weekenden op vier verschillende locaties verdeeld over het hele hockeyseizoen 2007/2008, live uitgezonden worden op Net5. Zij zullen de registratie van een nieuwe dimensie voorzien door gebruik te maken van zeven veldcamera’s, een slowmotioncamera, een superslowmo-

Initiatief

Pas in de tweede helft toont de nieuwkomer wat het kan, en zien de Rijswijk- aanhangers dat er kansen liggen.

Rachid Fadlaoui, die vorig seizoen voor NBHW Boys speelde, bijt zich tot enthousiasme van het publiek vast in Boukhari en mede hierdoor weten de Rijswijkers tot frustratie van Malabata het initiatief over te nemen. Als de tegenstander vervolgens vervalt in klagen, wat wordt bestraft door de scheidsrechters zodat FC Rijswijk in overtalsituaties terecht komt, beslist de thuisploeg de wedstrijd. Het bestuur is tevreden en coach Poeran weet dat de bekerwinnaar van 2006 met een verlies van 7-4 terugkeert naar Roosendaal.

En het publiek verlaat de hal met een glimp van hoop dat een nieuwe topploeg is opgestaan, die de tijden van Den Haag/Trimeur, dat een kleine tien jaar terug onder aanvoering van Edwin Grünholz vele prijzen naar de regio haalde, kan doen herleven.

‘We willen Europa in’

Drie dagen tophockey bij HGC HGC organiseert van 26 tot en met 28 oktober de eerste ronde van de European Hockey League. Twaalf teams uit Nederland, Duitsland, België, Frankrijk, Engeland, Spanje en Tatarstan (Russische Federatie) spelen in vier poules tegen elkaar.

ven. Het is ook uit zijn assist dat Khalid Didi, de topscorer van de Eredivisie van vorig seizoen, de 0-1 maakt.

tioncamera, video-opnames vanaf de helm van de doelverdedigers en een analyseprogramma rondom de wedstrijden met gerenommeerde ex-internationals als analytici.

Wie er straks bij wil zijn, heeft voor de tribunes een kaartje nodig. Een dagticket kost 5 euro. Toeschouwers zonder ticket kunnen plaatsnemen achter de twee goals, daar is de ruimte echter wel beperkt. Het is mogelijk kaartjes voor de eerste ronde te reserveren via de website van de Euro Hockey League, de EHL kaartjes zijn niet in de voorverkoop te verkrijgen op HGC. U kunt proberen op de speeldagen aan toegangsbewijzen te komen, maar loopt dan wel het risico dat de kaartjes zijn uitverkocht.

Nieuwe ruimte voor logehouders ADO Den Haag ADO Den Haag neemt vrijdag een nieuwe businessruimte in het stadion gebruik, een initiatief van de Stichting ‘En Un Momento d’ADO’. John Arzbach, interim-directeur van ADO Den Haag, zal in de pauze van de wedstrijd ADO Den Haag – Fortuna Sittard de officiële opening verrichten.

Deze ruimte op de derde verdieping is exclusief voor de houders van een eigen loge.

ADO Den Haag beschikt hiermee nu over drie speciale ontvangstruimten: de gewone businessclub op de begane grond, de wat chiquere Residentieclub op de eerste verdieping en deze voor de 36 bedrijven die verenigd zijn in ‘En Un Momento d’ADO’.

Na afloop van de voetbalwedstrijd wordt in de nieuwe businessclub door de Haagse advocaat mr. Harro Knijff een schilderij van Eric Dordrechter geveild ten bate van het goede doel Friends for Life.

Komt er een oplossing in het conflict?

“Alle partijen zullen moeten geven en nemen, anders kom je er nooit uit. En als ik de andere verenigingen zo hoor, willen ze best wat geven om het seizoen te redden”.

Tip 5 Ook komende week staan er interessante sportevenementen op de agenda. Den Haag Centraal maakte voor u een kleine selectie. Wat valt er allemaal te doen, zien en beleven?

1. ADO Den Haag – For tuna Sittard.

Na de uitzege bij TOP Oss afgelopen vrijdag kon met trots worden vastgesteld dat het sinds december 2005 niet meer is voorgekomen, dat de geelgroene ploeg driemaal achtereen triomfeerde. Op naar de vierde keer. Vrijdag 19 oktober, 19.30 uur, Forepark.

2 . H e ll a s – B e v o H C .

De handballende Hagenaars doen het goed in de competitie en staan bovenaan in de Eredivisie. Op zaterdag 20 oktober ontvangen ze runner-up Bevo. Aanvang 21.00 uur, Hellashal, Laan van Poot, Den Haag.

3 . N K- K i t e .

Is driemaal scheepsrecht? Vorige twee weekeinden ging het NK niet door wegens de matige windverwachting, dus is het nu doorgeschoven naar 20 en 21 oktober. Duidelijkheid over een definitieve doorgang is vanaf donderdagmiddag te vinden op www.nkkite.nl. Eerste startoptie, beide dagen 10.00 uur, ongeveer ter hoogte van de vuurtoren.

4 . H a a g l a n d i a – VU C .

De wedstrijd stond al in september gepland, maar de enige Hoofdklasse derby in onze regio werd een aantal keren doorgeschoven wegens problemen met de aanleg van het nieuwe kunstgrasveld. Zondag 21 oktober, aanvang 14.00 uur, Prinses Irene sportpark, Schaapweg, Rijswijk.

5. Klein Zwitserland – HDM.

De dames van KZ draaien netjes bovenin mee in de Hoofdklasse. HDM pakte vorige week haar eerste overwinning. Zondag 21 oktober, aanvang 12.45 uur, Klatteweg, Den Haag.

Met dit geluksarmbandje steun ik het wetenschappelijk onderzoek.

Wat doet u in de strijd tegen borstkanker?

Irene Moors

Kijk op www.stopborstkanker.nl

Stop borstkanker

Geef voor onderzoek

kijk op www.stopborstkanker.nl

Service

Vrijdag 19 oktober 2007

De Wedstrijden

Werk in uitvoering Zaterdag 20 en zondag 21 oktober (Inhaal-, beker- en oefenprogramma)

Zaterdag Eerste Klasse B

Zaterdag Derde Klasse A

Zondag Eerste Klasse B

Zondag Derde Klasse C

20 oktober Voorschoten ’97 en SVV Scheveningen zijn vrij

20 oktober Rijnmond/Hoogvliet Sport – SEV (15.00 uur, beker) Haaglandia – PGS/Vogel (14.30 uur, oefen) SV’35 – Schoonhoven (14.30 uur, oefen) RAS is vrij

Zondag 21 oktober HBS – Concordia (14.00 uur, oefen) RKAVV en ADO Den Haag zijn vrij

21 oktober, 14. 00 uur HMSH – Westlandia zaterdag (beker) HS Texas DZS - Spartaan ‘20 (beker) HSV Escamp is vrij.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Stand Scheveningen Gravenzandse SV Vitesse Delft Voorschoten ‘97 Jodan Boys Rijnvogels XerxesDZB ‘s-Gravendeel Spijkenisse Lyra Naaldwijk Deltasport

7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7

18 18 16 13 9 9 9 7 6 5 5 4

Stand 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

RCL Koudekerk Haaglandia BSC ‘68 Kagia Oegstgeest Leiden LSVV ‘70 SEV RAS SV ‘35 Hazerswoudse Boys

7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7

18 18 15 13 11 10 10 8 6 5 3 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Stand Tonegido Feyenoord AV HBS Leonidas JHR Neptunus DHC Nieuwenhoorn RKAVV Excelsior ‘20 ADO den Haag UVS

7 7 7 6 7 7 7 6 7 7 7 7

18 17 15 11 10 10 9 8 6 5 3 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Stand GONA HMSH ODB HSTexasDZS Mozaiek Victoria ‘04 VFC BMT SVVSMC Vredenburch Escamp SVDPW

7 7 7 7 7 6 7 7 7 6 7 7

19 14 13 13 11 8 8 8 7 6 6 2

Zaterdag Tweede Klasse C

Zondag Hoofdklasse A

Zondag Tweede Klasse C

Bekervoetbal overig:

20 oktober JAC – Monster (14.30 uur, oefen) RCL- Forum Sport (15.00 uur, oefen) Die Haghe en DUNO zijn vrij

21 oktober, 14.00 uur Haaglandia - VUC

21 oktober, 14.00 uur Wilhelmus – Olympia (oefen) Laakkwartier – Blauw Zwart (oefen) Quick, HVV en Laakkwartier zijn vrij

Zaterdag 20 oktober Vredenburch – De Zwaluwen (14.00 uur) GONA – ’s-Gravenzandse SV (14.00 uur) Strijen – BMT (14.30 uur) GDA – Gouda (14.30 uur) Lombardijen – Tonegido (14.30 uur)

Stand 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

MVV ‘27 DSO Spirit DUNO Gravenzandse VV JAC Die Haghe Zevenhoven Valken ‘68 Gouda Forum Sport Semper Altius

7 6 6 6 7 7 7 7 7 6 7 7

14 13 12 12 12 10 8 8 7 6 6 4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Stand Hollandia Argon Turkiyemspor AFC ADO ‘20 Haaglandia Omniworld VVSB Elinkwijk DWV DCV VUC DWS Westlandia

6 6 6 6 6 5 6 6 6 6 6 5 6 6

15 13 11 10 9 8 8 8 8 7 4 3 3 3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Stand SJC Boshuizen TOGB GDA Wilhelmus VCS Quick Verburch Alphense Boys HVV Laakkwartier Concordia

7 7 6 7 7 7 7 7 6 7 7 7

13 13 11 11 11 11 9 9 8 6 5 2

Handbal heren (Eredivisie)

Korfbal (Hoofdklasse)

Hockey heren (Hoofdklasse)

Hockey Dames (Hoofdklasse)

Zaterdag 20 oktober, 21.00 uur Hellas – Eurotech/Bevo HC

Zaterdag 20 oktober, 12.30 uur Nieuwerkerk A1 – Die Haghe (oefen) HKV/Ons Eibernest en KVS zijn vrij

Zondag 21 oktober, 14.45 uur HGC - SCHC

Zondag 21 oktober, 12.45 uur HCKZ - HDM

Hockey heren (Overgangsklasse)

Hockey Dames (Overgangsklasse)

Zondag 21 oktober HCKZ en HDM zijn vrij.

HGC is vrij.

Handbal dames (Eerste Divisie) Zaterdag 20 oktober, 19.00 uur Hellas – VHC

Rugby (Ereklasse) Zondag 21 oktober, 14.30 uur DIOK – HRC

Kan VUC-aanvaller Steve Kenepa (rechts) zondag ook de verdedigers van Haaglandia verschalken? Foto: Bert Tielemans

19

n Amsterdamse Veerkade; riolering Het riool in deze straat komt in de rijbaan richting Spui te liggen zodat deze baan dan moet worden afgesloten voor rijverkeer. Het rijverkeer wordt gedurende de werkzaamheden in beide richtingen afgewikkeld op de noordelijke rijbaan die daartoe wel wordt verbreed. De verkeerslichten bij de Kranestraat en bij de Wagenstraat zijn dan uitgeschakeld. De werkzaamheden duren tot half november.

Vanaf 15 oktober n Boslaan; afsluiting wordt er gewerkt aan het verbeteren van de fietsvoorzieningen en het vernieuwen van het asfalt. De werkzaamheden duren tot 11 november.

In verband hiermee wordt de rijbaan tussen de Koekamplaan en de Bezuidenhoutseweg in de richting van de Bezuidenhoutseweg afgesloten voor doorgaand rijverkeer.

Let op: Als u de Utrechtsebaan (A12) inrijdt vanaf de Zuid Hollandlaan of de Benoordenhoutseweg kunt u pas bij het Prins Clausplein of Nootdorp de A12 verlaten. n Frederik Hendriklaan; afsluiting De Frederik Hendriklaan is tussen de Prins Mauritslaan en de Johan van Oldebarneveltlaan afgesloten voor doorgaand rijverkeer. Dit in verband met het vernieuwen van de riolering. n Hubertusviaduct In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken. n Kijkduinsestraat; asfaltering ts Teunisbloemplein en Heliotrooplaan Het herstellen van de kantopsluiting wordt uitgevoerd in de periode tot 15 oktober. De rijweg wordt dan versmald naar een rijstrook. n Laan van Nieuw Oost-Indië Er zijn rioolwerkzaamheden tussen de Juliana van Stolberglaan en de Schenkkade aan beide zijden van dat deel. Na het rioolwerk wordt de wegverharding tot aan de asfaltdeklaag terug gebracht en worden bomen geplant. Deze werkzaamheden voor dit deel duren tot medio januari 2008. n Lippe Biesterfeldweg In verband met onderhoud aan de tramsporen is deze weg tussen de Willem III straat (Oranjewoudstraat) en de Lisztstraat van 15 oktober tot 30 november afgesloten voor doorgaand rijverkeer. De afsluiting wordt dan opgeheven maar het werk is dan nog niet gereed en wordt volgend jaar afgemaakt. n Leyweg Er wordt gewerkt aan de reconstructie tussen de Escamplaan en de Meppelweg. De werkzaamheden worden gefaseerd uitgevoerd en duren tot begin april 2008. Vooral autoverkeer dient rekening te houden met extra filevorming en vertragingen. n Loosduinsekade/Regentesselaan Van 19 oktober tot 3 november moeten de tramsporen in de Loosduinseweg ter hoogte van de Regentesselaan/Paul Krugerlaan worden hersteld.

In verband hiermee is het niet mogelijk om vanaf de Loosduinseweg of vanaf de Paul Krugerlaan in de richting van de Regentesselaan te rijden. Het verkeer wordt omgeleid via de Zuiderparklaan en de Valkenboslaan en via de De Heemstraat en de Loosduinseweg. n Loevesteinweg: aanleg tramsporen Op de Loevesteinlaan tussen de Steenwijklaan en de Erasmusweg wordt tot begin november gewerkt. De Loevesteinlaan is afgesloten voor het verkeer in de richting van de Erasmusweg tussen de Steenwijklaan en de Erasmusweg. De ventweg Loevesteinlaan is bereikbaar voor bestemmingsverkeer (wordt met borden aangegeven). Doorgaand verkeer wordt met borden omgeleid. n Madepolderweg; asfaltering Nieuweweg en Oorberlaan De asfalteringswerkzaamheden aan de Madepolderweg, het herstellen van de kantopsluitingen en het herstraten van de parkeervakken duren tot en met 25 oktober. Er zal niet aan beide zijden van de weg gelijktijdig worden gewerkt. In deze periode wordt de rijweg niet afgesloten, maar wel versmald. n Mauritskade/Dr.Kuyperstraat; afsluiting De riolering in de Mauritskade, de Koninginnegracht en de Prinsessegracht is aan vervanging toe. Het totale werk duurt tot eind 2007. De werkzaamheden in de Mauritskade duren tot half oktober. De rioolwerkzaamheden in de Koninginnegracht en de Prinsessegracht (tussen Javastraat tot de Korte Voorhout) zijn gestart.

Advies: Het wordt druk in de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch. Mijdt zoveel mogelijk deze routes. n Oude Haagweg Op de Oude Haagweg wordt de komende periode het asfalt vernieuwd. De werkzaamheden duren tot en met 2 november. n Rijswijkseweg; spoorvernieuwing Tot 26 oktober worden de tramsporen tussen de Neherkade en de Van Leeuwenhoekstraat vernieuwd. In verband hiermee moet de rijbaan richting centrum (Rijswijksepklein) voor doorgaand rijverkeer worden afgesloten. Dit verkeer wordt omgeleid via de Mercuriusweg, Binckhorstlaan en Weteringkade. n Schaapweg/Generaal Spoorlaan (Rijswijk) Tot 9 november wordt er gewerkt aan de verbetering van deze kruising. Houdt u rekening met vertragingen. n Westvlietweg Tot en met half december krijgt de Westvlietweg een nieuwe laag asfalt. De weg is dan afgesloten voor het doorgaand verkeer. De omleidingen lopen over de Prins Bernhardlaan – Prinses Mariannelaan (Leidschendam-Voorburg).

Voor langzaam verkeer loopt de omleiding via Leidschenveen-Ypenburg. Doorgaand verkeer wordt aangeraden de A4 te gebruiken. Woningen en bedrijven aan de Westvlietweg zijn wel toegankelijk via een omleiding.

Vrijdag 19

20

oktober

2007

Theater / muziek / evenementen vrijdag 19 oktober 15.00 19.00

19.30

20.00

20.00

20.00

20.15

20.15

20.15

20.30 20.30

20.30

20.30

20.30

20.30

Koninklijke Schouwburg: ‘Niels Brandaan Cotterink - Birdoe’. Birdoe vertelt waarom hij vlucht uit het dorp waar hij samen met zijn vader, moeder en zusjes woont. € 12,50 UITpas 10,50; jeugd 5,-. www.ks.nl Theater aan het Spui: ‘Droomschetsen’.

Een totaalprogramma met drie dansvoorstellingen die met elkaar verbonden zijn door dromen en verwondering: ‘Dreamsketch’, ‘Kruimeldief’ en ‘Breadpeace’. 19.00 uur Opening van Kinder Kunst en Cultuur Festival de Betovering. € 5,-. www. theateraanhetspui.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’ . € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’. Derde Illuminada, een kunstproject van Harkes/Ten Wolde. Een muzikale ode aan de haven van Scheveningen. Gratis. www.harkestenwolde.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Ik ben weg’ Het Toneel Speelt Tragikomedie over vriendschap, succes, een mislukt leven en een hartstochtelijke liefde. € 16,- t/m 24,- UITpas 14,50 t/m 22,50; jeugd 7,50. www.ks.nl Lucent Danstheater: ‘Spirit of the dance - 10th Anniversary’ Irish International Dance Company. € 31,t/m 35,- UITpas 28,50 t/m 32,50. www. ldt.nl Theater Diligentia: ‘Sanne Wallis de Vries - Best’. Een compilatie van vier soloprogramma’s, de beste scènes van Sanne in het theater. Stop de persen: Sanne gaat retro. € 20,- UITpas 18,50. www.theater-diligentia.nl Literair Theater Branoul: ‘Faber speelt Fo’. € 14,- UITpas 12,-. www.branoul.nl Theater aan het Spui: ‘Vuile handen’ theEAter EA. De 23-jarige zelfbenoemde idealist Hugo Barine, actief lid van de partij, besluit dat een moord op de kersverse partijleider Hoederer de ultieme kans is om trouw te bewijzen aan zijn idealen en om en passant als held de geschiedenis in te gaan. € 13,UITpas 11,50. www.theateraanhetspui. nl Theater Camuz: ‘De rust zelve’. De altijd ontspannen, kalme komiek zal op zijn eigen ‘rustige’ manier weer gaan vertellen hoe vreselijk leuk het leven is. € 13,-. www.camuz.nl Theater PePijn: ‘Jochen Otten - Verover alle vrouwen of een werelddeel naar keuze’. Een kritisch en controversieel pleidooi voor de liefde in een tijdperk waarin alles zonder liefde aan de man wordt gebracht. € 12,- UITpas 11,-. www.theater-pepijn.nl Theater Zwembad de Regentes: ‘A fusion where East meets West - Rishabh Dhar, Saptarshi Roy en Annelies Erwich’. € 12,- *UITPas 10,50. www.deregentes. nl Zeeheldentheater: ‘Onder het puin’ Jetzt. Luchtig, humoristisch stuk vol drama en tragikomiek over de toevallige slachtoffers van een aanslag en hoe zij overleven temidden van een mediaal spektakel. € 12,50. www. zeeheldentheater.nl

19.00

19.00

20.00

20.00

20.00

20.00

20.00

20.15

20.15

20.15

20.15

20.15

20.30

20.30

20.30

zaterdag 20 oktober 10.00

12.30

14.30

15.00

Evenementenhal Rijswijk: ‘Bijzondere Maten Beurs’. Miss Tall Fashion verkiezing. € 7,-; jeugd 4,- (2 t/m 10 jr). www.evenementenhalrijswijk.nl Grote Kerk Den Haag: ‘Culturalis Korenfestival’. Gratis. www. grotekerkdenhaag.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’. € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,-

� ADVERTENTIE �

20.30

20.30

(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Theater Zwembad de Regentes: ‘Tantes!’ Xynix Opera. € 11,- UITpas 9,50; jeugd 9,50. www.deregentes.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Niels Brandaan Cotterink - Birdoe’ . Een muzikale familievoorstelling gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Birdoe vertelt waarom hij vlucht uit het dorp waar hij samen met zijn vader, moeder en zusjes woont. € 12,50 UITpas 10,50; jeugd 5,-. www.ks.nl Madurodam: ‘Madurodam by Light’. € 13,-; jeugd 9,25 (kind 3-11 jr). www. madurodam.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’. € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl Lucent Danstheater: ‘Aïda’ Staatsopera van Tatarstan. Een Egyptische legeraanvoerder, Radames, wordt verliefd op Aïda, een prinses van Nubië.

Gratis inleiding om 19.00 uur. € 35,- t/m 38,50 UITpas 32,50 t/m 36,-. www.ldt.nl Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Stella Theater: ‘Vuil Kind’ Stella Den Haag. Het verhaal van Lieve. Haar ouders gaan uit elkaar. Gelukkig heeft ze een vriendin, Jessica, die zich samen met tante Odilia over haar ontfermt.

Maar dan wordt ze op een grove manier aan de kant gezet door de jongen waar ze verliefd op is. € 10,- UITpas 8,50; jeugd 5,-. www.stella.nl Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’ . Derde Illuminada, een kunstproject van Harkes/Ten Wolde. Een muzikale ode aan de haven van Scheveningen. Gratis. www.harkestenwolde.nl Dr Anton Philipszaal: ‘Izaline Calister - Kanta Hélele’ . De Antilliaanse zangeres en haar bandleden brengen traditionele muziek van Curaçao en westerse muziek met Afro-Caribische invloeden. Met dj en afterparty. € 21,50 UITpas 19,-. www.philipszaal.nl Grote Kerk Den Haag: ‘Culturalis Korenfestival’. Gratis. www. grotekerkdenhaag.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Liefdesbrieven’. Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m 33,- UITpas 16,- t/m 31,50; jeugd 10,t/m 31,50. www.ks.nl Nieuwe Kerk Den Haag: ‘Kopatchinskaja Ensemble - Bartók, Ravel, Enescu en Kurtág’ Kopatchinskaja Ensemble. € 24,50 UITpas 22,-. www.ldt. nl Theater Diligentia: ‘Samba Schutte - Hakili Jambar’. Komend uit de twee werelden van Europa en Afrika. € 14,UITpas 12,50. www.theater-diligentia.nl Korzo Theater: ‘A Hard Day’s Night’ Nieuw West. Een rauw, energiek en gevoelig stuk over een eenzelvige jongen die zich tegen de wereld wapent met een pantser van fantasieën. € 11,- UITpas 9,50. www.korzo.nl Literair Theater Branoul: ‘Keefman’.

Het verhaal speel zich binnen de innerlijke wereld van een psychiatrisch patiënt. Keefman. € 14,-UITpas 12,-. www.branoul.nl Theater aan het Spui: ‘María Juncal e.a. - Destemplao’. Juncal was in 2006 de winnares van zo’n beetje alle grote prijzen die de flamencowereld maar kent. € 18,- UITpas 16,50. www. theateraanhetspui.nl Theater aan het Spui: ‘Vuile handen’ theEAter EA. De 23-jarige zelfbenoemde idealist Hugo Barine, actief lid van de partij, besluit dat een moord op de kersverse partijleider Hoederer de ultieme kans is om trouw te bewijzen aan zijn idealen en om en passant als held de geschiedenis in te gaan. € 13,UITpas 11,50. www.theateraanhetspui. nl Theater Camuz: ‘De rust zelve’ . De

Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

20.30

altijd ontspannen, kalme komiek zal op zijn eigen ‘rustige’ manier weer gaan vertellen hoe vreselijk leuk het leven is. € 13,-. www.camuz.nl Theater PePijn: ‘Jochen Otten - Verover alle vrouwen of een werelddeel naar keuze’. € 12,- UITpas 11,-. www.theaterpepijn.nl

20.00

20.15

circustheater.nl Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’. Een muzikale ode aan de haven van Scheveningen.

Gratis. www.harkestenwolde.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Liefdesbrieven’. € 17,50 t/m 33,- UITpas 16,- t/m 31,50; jeugd 10,- t/m 31,50.

14.00

14.30

16.30

20.00

20.00

20.15

20.15

Jochem Myjer met zijn voorstelling ‘De rust zelve’ staat 19 en 20 oktober in Theater Camuz. Foto: PR 20.30

20.39

Zeeheldentheater: ‘Onder het puin’ Jetzt. Luchtig, humoristisch stuk vol drama en tragikomiek over de toevallige slachtoffers van een aanslag en hoe zij overleven temidden van een mediaal spektakel. € 12,50. www. zeeheldentheater.nl Theater de Tobbe: ‘Paul Haenen & Margreet Dolman - Rechtstreeks sprankelend!’l. € 15,- UITpas 13,50. www.detobbe.nl

20.15

20.30

zondag 21 oktober

20.30 10.00

12.30

13.00

14.00

14.00

14.30

15.00

15.00

15.00

16.00

16.00

16.30

19.00

Evenementenhal Rijswijk: ‘Bijzondere Maten Beurs’. € 7,-; jeugd 4,- (2 t/m 10 jr). www.evenementenhalrijswijk.nl Grote Kerk Den Haag: ‘Culturalis Korenfestival’. Gratis. www. grotekerkdenhaag.nl Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Centrale Bibliotheek: ‘Nederland leest in de centrale bibliotheek’. Philip Freriks in gesprek met Peter Paul de Baar over ‘De Gelukkige Klas’ van Theo Thijssen.

Gratis. www.bibliotheekdenhaag.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’. € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Niels Brandaan Cotterink - Birdoe’. Birdoe vertelt waarom hij vlucht uit het dorp waar hij samen met zijn vader, moeder en zusjes woont. € 5,-. www.ks.nl Literair Theater Branoul: ‘Keefman’.

Het verhaal speel zich binnen de innerlijke wereld van een psychiatrisch patiënt. Keefman. € 14,-UITpas 12,-. www.branoul.nl Stella Theater: ‘Vuil Kind’ Stella Den Haag. € 10,- UITpas 8,50; jeugd 5,-. www.stella.nl World Forum Theater: ‘Dana Winner’. € 37,- t/m 39,-. www.worldforumcc.com Koninklijke Schouwburg: ‘Liefdesbrieven’. Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m 33,- UITpas 16,- t/m 31,50; jeugd 10,t/m 31,50. www.ks.nl Theater Diligentia: ‘Erik van Muiswinkel - Welkom, welkom in mijn hoofd!’ Omnibuzz. € 20,- UITpas 18,50. www.theater-diligentia.nl Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’. € 29,- t/m 79,-. www.

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg G. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

www.ks.nl Lucent Danstheater: ‘The African Mama’s’ Big Black Flatfoot Stamp & Dance Company. Soul, gospel, jazz, township jive, ballads en traditionele a-capella liederen. Afrika, het continent van de hoop, maar bovenal het continent van de sterke vrouwen, de mama’s die het drijvend houden. € 26,t/m 30,- UITpas 23,50 t/m 27,50. www. ldt.nl Paard van Troje: ‘Rory Block’.

Akoestische blues. € 15,-. www.paard.nl Theater PePijn: ‘A Night of Comedy’.

Stand-up comedy uit binnen- en buitenland. Audities jong talent. € 5,-. www.theater-pepijn.nl

20.15

20.15

20.30

20.30

maandag 22 oktober 13.00

14.00

14.00

14.30

14.30

20.00

20.15

Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz (ook om 16.30 uur). € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,- (kind t/m 14 jr). www.renz.nl Theater de Tobbe: ‘Meneer Bach!

Meneer Bach! Amalia ik kan niet slapen’ Tamar. Sebastiaan kan maar niet in slaap vallen. De Amalia’s doen allerlei pogingen om hem in slaap te helpen. € 5,-. www.detobbe.nl Theater Pierrot: ‘De kus van de ballerina’ Theater van Santen. € 6,-. www.theaterpierrot.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Sering’ Vreemde grootmoeders. € 5,-. www. ks.nl Kooman’s Poppentheater: ‘Het Bakbeest’. Bakker Bram moet een krentenbrood voor de Koning bakken. ‘s Nachts komt een Bakbeest en steelt het brood. € 8,50 UITpas 7,50; jeugd 6,-. www.kooman-poppentheater.nl Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’. Derde Illuminada, een kunstproject van Harkes/Ten Wolde. Gratis. www. harkestenwolde.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Liefdesbrieven’. € 17,50 t/m 33,- UITpas 16,- t/m 31,50; jeugd 10,- t/m 31,50. www.ks.nl

20.30

woensdag 24 oktober 13.00

14.00

14.30

14.30

dinsdag 23 oktober 13.00

14.00

Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Koorenhuis: ‘Voorstelling waarin hopelijk niets gebeurt’ Theatergroep Max. Monty Python voor kinderen met een artiest die niet op mag, een ogenblikje struikelt en een portier die wanhopig op zoek is naar zichzelf. € 5,-.

N. Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

www.koorenhuis.nl Theater Pierrot: ‘De kus van de ballerina’ Theater van Santen. € 6,-. www.theaterpierrot.nl Koninklijke Schouwburg: ‘De Chinese nachtegaal’. Twee oude dames vertellen hun hele leven al verhalen om kleur te geven aan het grijze bestaan. Dit keer blazen ze het bekende sprookje nieuw leven in. € 5,-. www.ks.nl Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,(kind t/m 14 jr). www.renz.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’. € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’. Gratis. www. harkestenwolde.nl De Rijswijkse Schouwburg: ‘Ik ben weg’ Het Toneel Speelt. Tragikomedie over vriendschap, succes, een mislukt leven en een hartstochtelijke liefde. € 23,- UITpas 21,50. www. rijswijkseschouwburg.nl De Rijswijkse Schouwburg: ‘Nathalie Baartman - Stam’. Komische, theatrale voorstelling in multifunctionele jurk met buikdans, liedjes en absurde anekdotes. € 16,- UITpas 14,50. www. rijswijkseschouwburg.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Liefdesbrieven’. € 17,50 t/m 33,- UITpas 16,- t/m 31,50; jeugd 10,- t/m 31,50. www.ks.nl Theater Diligentia: ‘Stichting voor kamermuziek ‘s-Gravenhage’. Met Cuarteto Casals. € 30,-. www.theaterdiligentia.nl Nationale Toneel Gebouw: ‘Levende doden’ het Nationale Toneel. Een thriller en een zwarte komedie ineen.

Een caleidoscoop van onaangename ontdekkingen, zoals die van het kamermeisje Amy die een lichaam vindt in een hotelkamer, en het effect op mensen ná zo’n morbide vondst. € 8,- UITpas 6,50; jeugd 5,-. www. nationaletoneel.nl Theater aan het Spui: ‘De president’ ‘t Barre Land. Een smakelijke Schimpftirade over de perversie van de macht. Na een mislukte aanslag komen achtereenvolgens de vrouw van de president en de president zelf aan het woord. € 13,- UITpas 11,50. www. theateraanhetspui.nl Theater PePijn: ‘Dubbel’. Twee vrienden. Eén getrouwd, de ander vrijgezel. De vriendschap verwaterd in de loop der jaren. Tot op een dag één van de vrienden weer voor de deur staat. € 12,- UITpas 11,-. www.theaterpepijn.nl

15.00

20.00

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/ BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046

Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,- (kind t/m 14 jr) (ook om 16.30 uur). www.renz.nl Theater Camuz: ‘Kom maar OP!’ Opera Della Casa. Tilly Talsma is gek. Ze wil dat kinderen naar klassieke muziek luisteren. Naar opera’s!! Waarin ze zingend zoenen en stervend zingen. € 6,-. www.camuz.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Kroepoek’ Theater Djempol! Een muzikale vertelvoorstelling over de jongen Kroepoek. Een avontuur door het land van zijn opa en oma, Indonesië. € 5,-. www.ks.nl Theater Diligentia: ‘Itoek en het ijsbeertje’ Poppentheater Virga Lipman.

Het eskimojongetje Itoek sluit na de dood van zijn moeder vriendschap met een eenzaam ijsberenjong. € 10,-; jeugd 7,50. www.theater-diligentia.nl De Rijswijkse Schouwburg: ‘Zo plat als de wereld’ Het Filiaal [Jeugd: Toneel] Drie vrolijke heren zingen, spelen, musiceren én verkleden zich zo regelmatig dat de vonken er vanaf vliegen. € 15,50 UITpas 14,-; jeugd 9,-. www.rijswijkseschouwburg.nl Fortis Circustheater: ‘Tarzan,

Koorenhuis Prinsegracht 27 070-3422722 Musicon Soestdijksekade 345 070-3686800 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 070-3652002 Muziekcafé De Pater Achterom 8 070-3450852 Paard van Troje Prinsegracht 12 070-3601838 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 070-3451423 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 070-3658612 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10 070-3600053

Vrijdag 19

oktober

Service

2007

21

Exposities

20.00

20.15

20.30

20.30

20.30

20.30

de musical’. € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’. Een muzikale ode aan de haven van Scheveningen.

Gratis. www.harkestenwolde.nl Koninklijke Schouwburg: ‘Liaisons Dangereuses’ het Nationale Toneel.

Graaf Valmont en Markiezin de Merteuil, beiden mooi, talentvol, rijk en verveeld, zijn gewezen minnaars. Hun hartstocht voor elkaar is niet gedoofd en vindt een uitweg in een ziekelijk spel: het corrumperen van onschuldige zielen.

Gratis inleiding om 19.30 uur. € 16,- t/m 24,- UITpas 14,50 t/m 22,50; jeugd 11,-. www.ks.nl Literair Theater Branoul: ‘Vrouwen van Picasso’. € 14,- UITpas 12,-. www. branoul.nl Nationale Toneel Gebouw: ‘Levende doden’ het Nationale Toneel. Een thriller en een zwarte komedie ineen.

Een caleidoscoop van onaangename ontdekkingen, zoals die van het kamermeisje Amy die een lichaam vindt in een hotelkamer, en het effect op mensen ná zo’n morbide vondst. € 8,- UITpas 6,50; jeugd 5,-. www. nationaletoneel.nl Paard van Troje: ‘Luka Bloom’. Ierse folkrockpopsongs met afwisselend invloeden uit alternatieve pop, reggae, rock en rap. € 16,50. www.paard.nl Theater aan het Spui: ‘De president’ ‘t Barre Land. Een smakelijke Schimpftirade over de perversie van de macht. Na een mislukte aanslag komen achtereenvolgens de vrouw van de president en de president zelf aan het woord. € 13,- UITpas 11,50. www. theateraanhetspui.nl

donderdag 25 oktober Plein Den Haag: ‘Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt’. Gratis.

13.00 Malieveld: ‘Bellissimo’ Circus Herman Renz. € 15,- t/m 30,-; jeugd 10,- t/m 25,- (kind t/m 14 jr) (ook om 16.30 uur). www.renz.nl 14.00 Theater Pierrot: ‘Juebelejum’ Eric de Reijer en Peter van Dijk. Een hilarisch liedjesprogramma waarin nummers van Annie MG Schmidt de boventoon voeren. € 6,-. www.theaterpierrot.nl 14.30 Koninklijke Schouwburg: ‘Dapper’.

Energieke cabareteske voorstelling over stoer en dapper zijn en het verschil ertussen. Over de vraag hoe je vandaag de dag nog een fatsoenlijk avontuur kunt beleven. € 5,-. www.ks.nl 20.00 Fortis Circustheater: ‘Tarzan, de musical’. € 29,- t/m 79,-. www. circustheater.nl 20.00 Tweede Binnenhaven Scheveningen: ‘Illuminada - Hear See Sea’. Gratis. www. harkestenwolde.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg: ‘Fame, the musical’. € 39,50 UITpas 38,-. www. rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Dr Anton Philipszaal: ‘Amsterdam Symphony Orchestra o.l.v. Peter Sánta - Gade, Nielsen, Brahms’ Amsterdam Symphony Orchestra. € 30,- UITpas 27,50. www.philipszaal.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg: ‘Liaisons Dangereuses’ het Nationale Toneel.

€ 16,- t/m 24,- UITpas 14,50 t/m 22,50; jeugd 11,-. www.ks.nl 20.15 Theater Diligentia: ‘Dolf Jansen - Geen oudejaarsvoorstelling’. € 19,50 UITpas 18,-. www.theater-diligentia.nl 20.30 Literair Theater Branoul: ‘Vrouwen van Picasso’. € 14,- UITpas 12,-. www. branoul.nl 20.30 Nationale Toneel Gebouw: ‘Levende doden’ het Nationale Toneel. Een thriller en een zwarte komedie ineen. € 10,- UITpas 8,50; jeugd 5,-. www. nationaletoneel.nl 20.30 Theater Pepijn:’De rust zelve’.

Uitverkocht. www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater aan het Spui: ‘We don’t have husbands’ The Kransky Sisters. € 13,UITpas 11,50. www.theateraanhetspui. nl aanvang niet bekend: Binnenstad Den Haag: ‘Shoot Me Film Festival’. Op het Shoot Me Film Festival zie je independent, actuele en eigenzinnige films. € 5,- (per film). www.shoot-me.nl 10.00

Brongegevens Agenda

Dit is een selectie van Den Haag Marketing, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last MinuteTickets kijk op www.uitburo.nl Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), 070 3537006, ma t/m zo 06-24 uur Van 28 september t/m 12 november: Schoon of Schijn Affiches van hedendaagse Haagse ontwerpers op het thema Schoon of Schijn.

Gallery Art Korner Bezuidenhoutseweg 407, 070 3351484, do t/m zo 13-18 uur en op afspraak Van 1 oktober t/m 28 oktober: Masoud Gharibi, 15 years artist in Holland Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo 11-17 uur Van 26 juni t/m 28 oktober: De goddelijke aardwormen van Jan Snoeck Overzicht van beeldhouwer Snoek, met werk in kermiek, metaal en papier.

Van 27 juni t/m 31 december: Sprookjesbeelden aan zee Permanente sculptuurexpositie van Tom Otterness aan de boulevard.

Van 28 september t/m 6 januari: Zeezucht Foto’s van Paul Kramer.

Centrale Bibliotheek Spui 68, 070 3534455, ma 12-20, di t/m vr 10-20, za 11-17 en zo 12-17 uur Van 2 oktober t/m 5 november: Een feestzaal voor de democratie Een tentoonstelling over hoe kunstenaars en innovatieve ambachtslieden de Ridderzaal in 2006 opnieuw hebben ‘aangekleed’.

Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070 3307500, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 31 december: Alles werkt!

Contact in de jaren ‘50 en ‘60.

Van 1 september t/m 1 juni: ZieZo Kindertentoonstelling (5 t/m 11 jr.) waar je ogen proeven, je oren ruiken en je mond kan zien.

Van 10 juli t/m 6 januari: Respect the Mailman Weer of geen weer, de postbode bezorgt al jarenlang onze brieven en pakketjes.

Hoog tijd om de postbode aan het woord te laten!

Van 12 oktober t/m 31 december: Eye Opener - de kracht van beeldtaal De tentoonstelling laat zien hoe grafisch ontwerpers wereldwijd communiceren met een taal die we allemaal (vaak onbewust) kennen: beeldtaal.

Van 17 oktober t/m 17 februari: Panorama Mooi Nederland Speelse ontdekkingsreis langs 30 Nederlandse steden aan de hand van toonaangevende ontwerpers van eigen bodem, zij vertaalden in totaal 30 verschillende stadsimago’s naar postzegelvellen.

Van 7 oktober t/m 17 februari: Briefgeheimen Briefgeheimen toont een selectie van honderden kaarten waarop Nederlanders en Vlamingen hun geheim anoniem opbiechten.

Van 1 september t/m 16 december: Willem van Konijnenburg. Schepper van de ideale schoonheid Overzichtstentoonstelling Willem van de Konijnenburg.

Van 18 augustus t/m 11 november: Over licht in de schilderkunst Werk van Ton Boelhouwer, Soll LeWitt, Bruce Naumann en JCJ Vanderheyden.

Van 17 juli t/m 16 december: Têtes Fleuries. Het portret in de collectie van de Triton Foundation In de Triton-reeks, staat deze keer het portret centraal. Met onder meer werken van Picasso, Daumier, Van Dongen, Appel, Westerik en Auerbach wordt een overzicht geschetst van de ontwikkeling van de portretkunst vanaf de tweede helft van de 19e eeuw.

Van 25 augustus t/m 2 december: Ordrupgaard. Van Courbet tot Købke De oprichter van Ordrupgaard collectie, de Deense Wilhelm Hansen (1868-1936), veramelde al Franse Impressionisten en werken uit de Deense Gouden Eeuw toen deze nog lang niet zo bekend en gewild waren als nu. Het museum toont een groot aantal werken.

Van 6 oktober t/m 20 januari: Rozenburg: plateel uit Haagse kringen De tentoonstelling probeert een zo volledig mogelijk beeld te geven van de Koninklijke Plateelbakkerij Rozenburg (1883-1917).

Van 12 juli t/m 28 oktober: Michael Kirkham Schilderijen van vooral meisjes en vrouwen, die zich bewegen in een wereld van melancholie en apathie.

Van 15 september t/m 2 december: Haagse hofmode Kledingstukken uit de 18e tot 20e eeuw vertellen een indrukwekkend verhaal over de hofcultuur uit vervlogen tijden.

Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr 09-17, za & zo 12-17 uur Van 29 september t/m 31 december: Geheimen In het Kinderboekenmuseum leer je op een actieve manier Paul van Loon, Francine Oomen en Jacques Vriens kennen.

Geheimen sluit aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2007: Sub rosa, boeken vol geheimen.

Grafiekwinkel INKT Prinsegracht 20/24, 070 3563788, wo t/m za 9.30-17.30 uur Van 15 september t/m 3 november: Den Haag en de zee Werk van Achille, Sietske Bosma, Wim Bettenhausen, Josien de Geus, Frederick Linck, Ans Zuyderhoudt en Barteld Evenhuis.

Mauritshuis Korte Vijverberg 8, 070 3023456, ma t/m za 10-17, zo 11-17 uur Van 13 oktober t/m 13 januari: Hollanders in beeld Portretten uit de Gouden Eeuw van o.a.

Rembrandt en Frans Hals.

Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 27 februari t/m 7 januari: Geboeid!

Zeven eeuwen Gevangenpoort Geschiedenis van de Gevangenpoort, waarbij straf- en martelwerktuigen centraal staan.

Van 29 juni t/m 1 juli: Rijksmuseum aan de Hofvijver Topstukken van de vaderlandse geschiedenis.

Haagse Kunstkring Denneweg 64, 070 3647585, di t/m za 1217, zo 13-17 uur Van 6 oktober t/m 23 oktober: 5 aan Z Luut de Gelder, beelden. Fanny Mazure, schilderijen en gemengde technieken,

Loosduins Museum De Korenschuur Marg. v. Hennebergweg 2A, 070 3973342, za & 1e zo v.d. maand 13-17 uur Van 22 september t/m 22 december: Diverse kunstenaars Loosduinse kunstenaars en hobbyisten tonen hun werk.

Galerie De Lotus Zwolsestraat 50, 070 3509589, do t/m za 13-17 uur en op afspraak Van 22 september t/m 27 oktober: Taj Devi/Marieke Cordesius Schilderijen en objecten Louis Couperus Museum Javastraat 17, 070 3640653, do t/m zo 1217 uur Van 26 juni t/m 18 november: De grenzen der betamelijkheid Schilderijen, aquarellen en reproducties geven een beeld van de ontwikkeling in de visie op het lezen door vrouwen in de 19e-eeuw.

MalieBeeld Bezuidenhoutseweg 12, 070 3490250 Van 26 juni t/m 30 november: ICN in Beeld Moderne beeldhouwkunst uit de rijkscollectie met werk van o.a. Arie Berkulin, Marinus Boezem en Theo Niermeijer.

Museum Meermanno Prinsessegracht 30, 070 3462700, Di t/m vr 11-17, za & zo 12-17 uur Van 22 september t/m 25 november: Henry van de Velde (1863-1957) Boekontwerp tussen Art Nouveau en Nieuwe Zakelijkheid.

Museum Mesdag Laan van Meerdervoort 7, 070 3621434, di t/m zo 12-17 uur Van 5 oktober t/m 6 januari: Dwars door de stad. Stadsgezichten uit de 19e eew, Floris Arntzenius als portretteur van Den Haag Ontwikkeling van het stadsgezicht in de 19e eeuw, waarin zowel het realistische als het romantische stadsgezicht aan bod komt.

Museon

FAS3 Korte Koediefstraat 3, 06 44858188, do t/m za 14-17 uur Van 21 september t/m 15 november: Vers Niek Hylkema, Jan Hylkema en Nelleke Lettinga. Beeld & geluid, beeldende kunst en mode i.h.k.v ToDaysArt.

Haags Gemeentearchief Spui 70, 070 3537020, ma t/m vr 07-19 (do tot 21uur), za 9.30-17 uur Van 8 september t/m 3 november: Langs Lijn 6 Fototentoonstelling i.h.k.v. 100 jaar Haagsche Amateur-Fotografen Vereeniging.

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo 11-17 uur

Galerie Nouvelles Images Westeinde 22, 070 3461998, di t/m za 1117 uur Van 6 oktober t/m 7 november: Hussem, Keizer en Tutytel Willem Hussem, schilderijen en werken op papier. Jerry Keizer, schilderijen. Piet Tutytel, beelden en werken op papier.

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3644544, ma t/m za 1017, zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 28 oktober: Jonkheer Jan de Jonge Aquarellen en tekeningen; strandtafereeltjes, portretten en figuren op klein formaat van het dagelijkse leven rond 1900 gemaakt door Mesdags tijdgenoot.

Kunsthandel R. Polak Jan van Nassaustraat 17, 070 3280020, za 13-17 uur en op afspraak Van 10 juli t/m 31 december: Haagse School en tijdgenoten Schilderijen en aquarellen van de 19e en begin 20e eeuw, met het accent op de Haagse School. Gratis Pulchri Studio Lange Voorhout 15, 070 3461735, di t/m zo 11-17 uur Van 13 oktober t/m 1 november: Cees Post en Anneke Schat, edelsmeedkunst en werken papier.

Van 13 oktober t/m 1 november: Heleen Ong, schilderijen.

Van 20 oktober t/m 8 november: Yke Prins, ruimtelijk werk en mediamiek.

Van 20 oktober t/m 11 november: Pien Hazenberg, gespoten sjabloon en gemengde techniek.

Van 20 oktober t/m 11 november: Matthijs Reppel en Willem den Ouden, foto’s, schilderijen, aquarellen en tekeningen.

Van 20 oktober t/m 11 november: Jessica Muller, schilderijen.

Regentenkamer Laan van Meerdervoort 34, 070 3658612, wo t/m zo 12-17 (za tot 21 uur) Van 6 oktober t/m 4 november: Paméla Schellekens en Paul van Donk, beeldende kunst. Design form Finland.

Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk, 070 3903617, di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur Van 22 september t/m 21 oktober: Wij5en Experimenteel werk van texielkunstenaars Marion Jacobs, Hanneke Leeuwerink, Manja Markies, Tineke Oost, Gerda Soufan.

Van 27 oktober t/m 25 november: Henk Leurs (1890-1956) Schilderijen, tekeningen en gouaches van de Rijswijkse kunstenaar Henk Leurs.

Seasons Galleries Toussaintkade 70, 070 3454881, wo t/m za 11-17, zo 13-17 uur Van 9 september t/m 7 oktober: Felim Egan & Lon Pennock, schilderijen en beelden.

Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo 12-18 uur Van 6 oktober t/m 13 januari: Leonard Freed - Worldview Omvangrijke tentoonstelling van het werk van de veelzijdige en geëngageerde fotograaf Freed (1929 - 2006).

Van 26 juni t/m 28 oktober: Drie Australische Fotografen Bill Henson, Tracey Moffatt & Anne Zahalka.

GEM Stadhouderslaan 43, 070 3381133, di t/m zo 12-18 uur Van 2 oktober t/m 24 maart 2008: Daniel Richter Retrospectief van deze Duitse kunstschilder.

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90-92, 070 3500830, di t/ m za 10-17, zo 12-17 uur Van 14 juli t/m 28 oktober: Pootjebaden & Beachlife Badmode in Scheveningen vanaf 1818 tot heden.

Stroom Den Haag Hogewal 1-9, 070 3658985, wo t/m zo 1217 uur Van 23 september t/m 11 november: Ombouwen / Restructure Tentoonstelling door 2012Architecten, Lightness Studios. Met medewerking van Cradle to Cradle Nederland. Gratis

De Miele Ruimtestation-Espressobar van 2012Architecten is te zien tijdens Ombouwen/Restructure. Foto: PR Bunny Soeters, tekeningen en grafiek.

Bettien Scherft, grafiek en Carla Krutzen, sieraden.

Kunsthuis 7x11 Patrijsplantsoen 23, 070 3465337 (artoteek), Open op afspraak Van 1 oktober t/m 31 maart: De innerlijke vaart van Ypenburg Beeldend kunstenaar en filosoof Arjen Nolles betrekt voor zes maanden het kunsthuis en gaat ‘interieurs verzamelen’ op video.

Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum

Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo 11-17 uur Van 20 juni t/m 28 oktober: Het gezicht van de zee Een tentoonstelling met foto’s van de gerenommeerde onderwaterfotograaf Dos Winkel.

Van 26 juni t/m 11 november: Apenkoppen Op reusachtig formaat geëxposeerde foto’s van mensapen.

Van 26 juni t/m 28 oktober: Robot Zoo Enorme robot dieren laten zien hoe ze in elkaar zitten en wat ze allemaal kunnen.

Van 26 juni t/m 31 december: Een krijgersgraf uit de zevende eeuw

De Verdieping van Nederland Prins Willem Alexanderhof 5, 070 3140911, ma & zo 12-17, di 09-20, wo t/m za 09-17 uur Van 3 oktober t/m 13 februari: In het geheugen geprent Prentenboeken uit de 19de en 20ste eeuw.

Van 3 oktober t/m 13 februari: In het geheugen geprent Prentenboeken uit de 19de en 20ste eeuw.

ARTI07 Voormalig KPN-gebouw.

Van 23 t/m 28 oktober: Kunstbeurs met een combinatie van beeldende kunst, design en culinaire activiteiten in een industriële omgeving. € 10,-. www.arti07.nl

22

Service

programmering

g Cryptogram

Radio West en TV West

Van de Bollenstreek tot het Westland, van het Scheveningse strand tot de markt in Gouda. Het uitzendgebied van Omroep West is groter dan Den Haag alleen. Maar van al die steden en dorpen is Den Haag onbetwist de grootste. En dat maakt dat de residentie en haar bewoners in onze programma’s vaak aan bod komen.

Hieronder een greep uit die programma’s. Actuele programma-informatie over de programma’s van Radio West en TV West vindt u op onze website Westonline.nl.

TV West U

U

U

U

Horizontaal

1. Het was zo rustig, maar er ontstond ’n breuk toen men verhuisde. (9) – 5. Er zit ’n aal op ’t gesteente. (5) – 9. Politietijd (8) – 11. Tegen de eerste werd verbaal opgemaakt.

(6) – 12. Afgeruimd. (7) – 13. Door ’t drinken van nectar raak je bedwelmd. (6) – 14. De ruzie over woonplaatsen is voorbij. (15) – 17. Buismeubels. (15) – 21. Bergplaatsen voor vliegtuigen. (6) – 23. Onze tante is kort van stof. (7) – 25. Filmbeelden. (6) – 26. De aannemer is nu wel in veilige haven. (8) – 27. Deze borrel is goed zichtbaar. (5) – 28.

Bij het drinken hiervan, gaat het er Spaans aan toe. (9)

Oplossing vorig nummer U

U

Ve r t i c a a l

2. Het product van de cineast werd goedgekeurd. (7) – 3.

Hier krijg je een kleur van. (5) – 4. Het is storend, als je zo begerig bent. (7) – 6. Geestelijke, die bij voorkeur niet op tijd komt (7) – 7. Tegen de opvatting over grote gezinnen zijn. (13) – 8. Bijgebouw. (4) – 10. De oorsprong van de aarde. (13) – 15. Glijmiddel. (3) – 16. Het bleek te eindigen bij de schors. (3) – 18. Een consumptiegolf. (7) – 19. Als de bliksem voor voorraad zorgen (7) – 20. Slakken voor ’n heilige boom. (7) – 22. Gerecht van een pianist zonder energie (4) – 24. Laat zien dat ze klinken (5)

U

donderdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Westpop Play Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch vrijdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Zooi Filmspot Cor achter de Dijken Ik op TV PlaceMatch zaterdag vanaf 17.00 uur Nieuwsweek Qwesti van Zaken Verkeer en Meer Ik op TV PlaceMatch zondag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws TV West Sport Ik op TV PlaceMatch maandag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws West trapt na Agnes loopt Stage Ik op TV PlaceMatch dinsdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Vlieg Lekkerbekkerijtjes Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch woensdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Team West WestWeek Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch

Qwesti van Zaken

In het actuele zakenmagazine Qwesti van Zaken bericht Martijn Hooijer u elke week over innovatie, werkgelegenheid en economische ontwikkelingen in de regio. In het programma is ook ruimte voor een bedrijfsportret én een bezoek aan regionale netwerkevents.

Lekkerbekkerijtjes

Van gehaktbal tot ganzenlever, van snijtechniek tot een minicursus taart garneren. Dat is Lekkerbekkerijtjes.

Een programma over koken en eten dat elke dinsdag op onnavolgbare wijze wordt gepresenteerd door Jeffrey Huf.

89.3 Radio West

maandag t/m vrijdag 06-09 uur WestNieuws 09-12 uur Negentwaalf.nl 12-14 uur Roukost 14-16 uur Geniet van je Middag 16-18 uur WestNieuws 18-19 uur Het Gesprek van de Dag 19-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

op woensdag 20-22 uur Stork on Air

op donderdag 19-20 uur Vitamine W 21-23 uur Jazz op West U zaterdag 08-11 uur ZEP 11-12 uur … And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-stop muziek 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen U zondag 08-09 uur ZEP 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop muziek 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-Stop muziek 18-19 uur Ouwe Joekels 19-21 uur Klassiek op West 21-23 uur Hot Talk 23-00 uur Met het Oog op Morgen U

g Sudoku Een sudoku bestaat uit een veld van 9 x 9 hokjes. Dit gebied is weer onderverdeeld in negen vierkanten van 3 x 3 hokjes. Hierin moeten steeds de getallen 1 tot en met 9 worden ingevuld, zodat elk getal precies één keer voorkomt in elke rij, in elke kolom en elk vakje van 3 x 3.

Oplossing vorig nummer

WestNieuws

Stem elke ochtend en middag af op 89.3 Radio West voor het laatste nieuws in uw regio en de rest van de wereld. WestNieuws, een actueel programma met nieuwsoverzichten, reportages, muziek, weer en verkeer.

Radio West doet live verslag van alle wedstrijden van ADO Den Haag. Zie voor alle programmainformatie en uitzendtijden: Westonline.nl of TV West teletext

Service

Vrijdag 19 oktober 2007

g Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Vrijdag 19-10

Zaterdag 20-10

Zondag 21-10

Maandag 22-10

Min. 6º Max. 12º Zon 35% Wind 3

Min. 5º Max. 12º Zon 30% Wind 2

Min. 4º Max. 12º Zon 45% Wind 3

Min. 4º Max. 11º Zon 15% Wind 2

© Marcello’s Art Factory / bron: weeronline

g Bioscopen Pathé Buitenhof 11th Hour dagelijks 18:30 A Mighty Heart dagelijks 18:20 Alles is Liefde dagelijks 13:00 15:50 18:40 21:30 zo ook om 10:20 Control dagelijks 18:45 Duska do/vr/za/zo/ma/wo 16:10 Evening dagelijks 19:00 21:40 do/vr ook om 13:30 16:10 Knocked Up dagelijks 20:45 Meet the Robinsons (NL) za/zo/ma/wo 13:30 di ook om 16:10 zo ook om 11:10 Plop en de pinguïn za/zo/ma/di/wo 12:30 14:30 zo ook om 10:40 Ratatouille (NL) za/zo/ma/di/wo 16:30 Sneak Preview di 21:00 Snowcake di 13:30 Stardust dagelijks 21:20 do/vr ook om 12:55 Surf’s Up: Een Oceanimatiefilm (NL) za/zo/ma/di/wo 12:20 14:30 16:50 zo ook om 10:15 The Bourne Ultimatum do/vr/za/zo/ma/wo 21:00 do/vr ook om 13:10 15:40 The Kingdom dagelijks 19:10 21:50 do/vr ook om 13:50 16:30 Timboektoe dagelijks 12:50 15:40 zo ook om 10:20 Waar is het paard van Sinterklaas? za/zo/ma/di/wo 13:20 16:00 zo ook om 10:50 Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel. 0900-1458 (35cpm)

Pathé Scheveningen Alles is Liefde dagelijks 15:50 18:40 21:30 za/zo/ma/di/wo ook om 13:00 vr/za ook om 00:20 Death Sentence dagelijks 21:10 vr/za ook om 23:30 do ook om 13:50 16:00 18:30 Halloween

vr/za 23:20 Knocked Up dagelijks 16:00 vr/za ook om 00:30 do/vr ook om 13:20 Meet the Robinsons (NL) za/zo/ma/di/wo 12:50 Plop en de pinguïn za/zo/ma/di/wo 12:20 14:10 Ratatouille (NL) za/zo/ma/di/wo 13:10 Rush Hour 3 dagelijks 17:30 19:50 22:00 vr/za ook om 00:20 do/vr ook om 13:20 15:20 Shoot ‘em Up do/vr/za/zo/ma/wo 21:50 vr/za ook om 00:00 Sneak Preview di 21:30 Stardust dagelijks 13:10 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 16:10 19:00 di ook om 16:00 18:50 Surf’s Up: Een Oceanimatiefilm (NL) za/zo/ma/di/wo 12:40 14:40 The Bourne Ultimatum dagelijks 18:50 The Brave One dagelijks 21:20 The Heartbreak Kid dagelijks 15:40 18:20 21:00 vr/za ook om 00:10 The Kingdom dagelijks 16:40 19:10 21:40 vr/za ook om 00:10 do/vr ook om 14:10 Timboektoe vr/za/zo/ma/di/wo 13:20 15:50 18:30 Trade dagelijks 16:30 20:15 do/vr ook om 13:30 Waar is het paard van Sinterklaas? za/zo/ma/di/wo 13:00 15:20 Voor mee informatie: www.pathe.nl/scheveningen tel. 0900-1458 (35cpm)

Filmhuis Den Haag Manufacturing acturing dissent – uncovering Michael Moore/ Debbie Melnyk en Rick Caine do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Manufactured landscapes / Jennifer Baichwal zo 13:00 uur do/vr/za/zo/ma 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:30 uur Control / Anton Corbijn do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Goud/ Regisseur Niek Koppen zo13:00 uur zo/ma/di/wo 15:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur

Scène uit ‘Manufactured landscapes’. Foto: PR

do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Duska / Jos Stelling do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:30 uur Vier minuten/ Chris Kraus do/za/ma/wo 16:45 uur do/vr/za/zo/di/wo 21:00 uur The diving bell and the butterfly / Julian Schnabel Le scaphandre et le papillon do/vr/za/zo/ma/di 21:15 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur Iklimler / Nuri Bilge Ceylan Seizoenen ma/di/wo15:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Das leben der anderen / Florian Henckel von Donnersmarck zo 13:30 uur do/vr/za/zo 16:30 uur ma/di/wo 17:00 uur Black narcissus / Michael Powell en Emeric Pressburger vr/zo/di16:45 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur Sneak preview ma 22:00 uur Le jour se leve / Marcel Carné Daybreak wo 21:30 uur Zebraman/ Miike Takashi di/wo 17:00 uur 115 minuten Japans gesproken Kruistocht in spijkerbroek/ Ben Sombogaart Crusade in jeans zo 14:00 uur De toverlantaarn / Marc Willemsen (Cinekid op locatie) wo 15:00 uur De verloren schat van de tempelridder II / Giacomo Campetto (Cinekid op locatie) di 15:00 uur Workshop animatiefilm maken / voor kinderen van 5 t/m 7 jaar (De betovering) zo/di/do 13:00-15.00 uur Cirkelientje 3, grote kleine muis / Jannik Hustrup (de betovering) zo/ma/di/wo15:00 uur Kidz in da hood / Catti Edfeldt Ylva Gustavsson (Cinekid op locatie) zo 15:00 uur Desmond en het moerasmonster / Magnus Carlsson (Cinekid op locatie) ma 15:00 uur Uitgelicht #11/ Beeldende kunst do 20:00-22:00 uur zo 14:00 uur-22:00 uur vr/za/ma/di/wo 18:00-22:00 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl

23

Pierre Wind Pierre’s Droom: Sushi Japan het land van mijn dromen, waar ik in ieder geval één keer ben geweest.

Om daar permanent te leven is volgens mij nou bepaald niet echt een pretje, want de gemiddelde Japanner heeft niets op met de blanke buitenlander. Ze zijn keihard voor zichzelf, maar zeer zeker voor de blanke allochtoon. Maar om er voor een weekje een bezoekje te brengen kan ik dit culinair beloofde land werkelijk iedereen aanbevelen.

Wel, moet ik er bij vertellen: “De levensstandaard is daar extreem duur. Daarom zie je ook zoveel Japanners in Europa op vakantie. Voor hun is Europa mega goedkoop”.

Kook, volgens de verpakking, een hoeveelheid Japanse kleefrijst (20 minuten weken in koud water, alvorens te koken). Laat het afkoelen tot kamertemperatuur. Los 4/8 deel suiker en 1/8 deel zout op in 1 deel rijstazijn. Vermeng dit mengsel(de hoeveelheid naar smaak) luchtig, al spatelend er doorheen. Tijdens het spatelen droogwaaieren, dan gaan de rijstkorreltjes glimmen. Snijdt een rechthoekig plakje verse zalm van 12 gram. Bevochtig de handen met weinig azijnmengsel en smeer een klein beetje aangemaakte wasabi in het midden van het plakje. Dit is voor de smaak en het plakken. Wilt U geen wasabi gebruiken, dan kunt U het plakje zalm aan de rijst vastmaken: als een pakketje, met een reepje Nori. Vorm met de vingers een klein balletje van 22 gram rijst en maak hier snel een rechthoek van. Druk de rijst tegen het plakje zalm en vorm een sluitend rechthoekje. Serveren met een sausje op basis van rijstazijn, wasabi en sojasaus. Wilt U Nori gebruiken, rooster dan eerst de Nori door hem enkele seconden boven een vlam te bewegen.

Ingrediënten Sushi, nigiri zalm 4 hoeveelheid Japanse kleefrijst 4 4/8 deel suiker 4 1/8 deel zout 4 1 deel rijstazijn 4 Wasabi naar smaak 4 Eventueel Nori 4 een sausje op basis van rijstazijn, wasabi en sojasaus 4 Per sushi: plakje verse zalm van 12 gram 4 Per sushi: 22 gram rijst

g Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar.

SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avond- en weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05.

Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 0900 - 222 6 333 en 0900 - 2222 456 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag

T: 070-3644040 / F: 070-3633570

info@denhaagcentraal.net

redactie@denhaagcentraal.net

advertentie@denhaagcentraal.net

abonnementen@denhaagcentraal.net Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 tot 17.00 uur) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag.

Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode)

Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag.

Abonnementsprijzen: Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95 Hoofdredacteur: Coos Versteeg Coördinatie redactie: Miranda Fieret Coördinatie cultuur: Roos van Put Coördinatie sport: Martin van Zaanen Eindredactie: Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Algemene Zaken: Marianne ten Have Medewerkers: Floor de Booys, Peter Breedveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Eric Korsten, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Anneke Ruys, Menno schraven, Hans Schmit, Rob Soetenhorst, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Renate van der Zee Feuilleton: Tomas Ross Columnisten: Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Rubrieken: Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Illustraties: Marcello’s Art Factory Vormgeving: Rob Hofland / Grafische Zaken Fotografie: C&R, Anna Green, Willy Jolly, Harmen de Jong, Mylène Siegers, Otto Snoek en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA Advertentiebeheer: Dory Danckaarts Uitgever/directeur: Robert Conijn Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

Vrijdag 19 oktober 2007

24

Roos

Renate & de Residentie Met foto’s van Mylène Siegers

‘Zeg mannetje, kom jij eens even hier bij het vrouwtje. En luister!’

Nieuwe vrienden Nieuwe vrienden maken – dat was het doel van het feestje dat het museum Beelden aan Zee vorige week gaf. Ze zitten daar namelijk met het probleem dat er zo weinig Hagenaars op de tentoonstellingen afkomen. Nu zijn wij zelf heel oude vrienden van het museum en kijken wij eigenlijk een beetje neer op mensen die dat niet zijn. Vergelijk het met nieuw en oud geld. Zo vinden wij dat er ook een klein verschil is tussen nieuwe vrienden en oude vrienden van het museum Beelden aan Zee. Maar daarvan hebben wij die avond natuurlijk helemaal niets laten merken.

Eén blik op het gezelschap dat daar tussen de beelden champagne liep te nippen en wij concludeerden: dit museum weet wèl met wie het vriendschap wil sluiten. En laten we eerlijk zijn, je hebt nou eenmaal meer aan een warme kameraadschap met Jos Streppel of Gerard Kleisterlee dan met Piet Patat.

Museum Beelden aan Zee weet overigens niet alleen met wie het vrienden wil zijn, het weet ook haarfijn hoe je vrienden maakt. Met Vietnamese hapjes van Little V (die Wox heeft verdrongen als Haagse hotspot par excellence), sushi van Shirasagi (vergis ik me of zijn ze beter geworden sinds ze naar het Statenkwartier zijn verhuisd?) en een lopend diner van Seinpost (nog altijd een van de beste restaurants van Den Haag). De gasten mochten vrij circuleren tussen de beelden van Jan Snoeck, die zelf ook aanwezig was en ondanks zijn tachtig jaar niets aan eigenzinnigheid bleek te hebben ingeboet. “U weet mijn leeftijd en als u vindt dat ik er nog best aardig uitzie, moet u ook gaan kleien”, raadde hij zijn gehoor aan.

Wij hoorden trouwens dat de grote kunstenaar aanvankelijk helemaal niet zo’n zin had om te komen opdraven, maar van gedachten was veranderd toen hem was verteld dat er veel mooie vrouwen op het feest zouden zijn – maar dat was natuurlijk zuiver uit artistieke overwegingen.

Eerlijk gezegd raakten wij zelf ook niet uitgekeken op het grote aantal slanke vrouwen met halflang haar dat in chique outfits door het museum beende.

Presentator Bas van Nooten met een komische act van Jan Snoeck voor de mooie dames.

De meest opvallende was Mariska Dietz – vrouw van de eveneens aanwezige ondernemer Theo Dietz – die zich voor de gelegenheid had gehuld in een wit met gouden sixties jurk (denk: Sharon Stone in Martin Scorsese’s ‘Casino’). Op onze tamelijk naïeve vraag wat ze voor werk deed, vertelde Dietz dat ze ‘uiteindelijk moeder van een tweeling’ is, maar dat zij ook behoort tot de veertien ‘ambassadeurs’ van Beelden aan Zee die hun relaties hadden uitgenodigd om hen kennis te laten maken met het museum. Hoe hard dat nodig was, bleek wel uit de ontboezeming van haar man dat hij weliswaar om de hoek van het museum was geboren maar er nooit was geweest. Estelle Gullit, in roomwit gebreid, bleek daarentegen wèl te beschikken over een fijn oog voor beeldkunst. “Mariiiiiis!”, riep ze naar Mariska Dietz terwijl ze wees naar het werk Hiroshima II van Jan Snoeck.

“Horen die spinnenwebben daar nou echt?”.

Roderick van Zuylen van Nijevelt die samen met zijn broer en collega-pretparkdirecteur Philip aanwezig was, bleek over een eendere onbevangenheid te beschikken. “Ik heb niets met kunst”, zei hij. Dat vonden wij best moedig van hem. En het is nog niet te laat Rick, je kunt nog investeren in kunstzinnig delight, in plaats van in een achtbaan.

Het was al met al een bijzondere avond en wij voerden bijzondere gesprek-

ken, bijvoorbeeld met kunstenares en Beelden aan Zee-ambassadeur Sarah van Sonsbeek, die ons vertelde dat zij was afgestudeerd op de herrie die haar buren maakten. “Ik heb de geluidsoverlast opgenomen en als conceptueel kunstwerk geïnstalleerd in de Rietveld Academie”, vertelde zij zonder met haar ogen te knipperen. “De schrijver K. Schippers noemde het een huzarenstukje”. Mocht u zich zorgen maken over Sarah van Sonsbeek: zij is inmiddels verhuisd. Maar haar nieuwe buren zijn, zo vertelde zij ons, even erg als de oude.

Terwijl de foie gras rondging, kregen wij prominente figuren in het vizier als veiligmeester Jan Pieter Glerum en Aegon-topman Alexander Wijnaendts, wiens vrouw Caroline zowel kunstenaresse als ambassadeur van het museum is. “Ik woon in Den Haag en houd van dit museum’’, bekende ze. “Je voelt dat de kunst op de juiste plaats is”.

Dat voelen wij ook. Nou de rest van Den Haag nog. Want het was toch een beklemmend idee dat negentig procent van dit illustere gezelschap voor het eerst voet zette in het prachtige museum. “Dat is nou ons grote probleem”, zei adjunct-directeur Bas van Nooten.

Wij keken hem streng aan en zeiden: “Nee Bas, dat is hùn probleem”.

Renate van der Zee

Een nieuwe jurk aangeschaft speciaal voor deze avond in Beelden aan Zee en vergeten het prijskaartje eraf te halen.

Zo’n sokkel waar de kunst van Snoeck op staat uitgestald, doet het natuurlijk ook heel goed als bijzettafel voor je glas. Oud-minister Hoogervorst is gehuwd met een kunstenares dus die kijkt niet naar het moois van een ander.