04_den_haag_centraal by AVEQ Interactieve Media B.V.

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 15-17 18-19 20-23

4Kroongetuige

4Pierre Heijnen

afgeschilderd als moordenares

blij met sloop Zwarte Madonna

pagina 3

pagina 11

4Ties Kruize aast op spoedig eerherstel KZ

pagina 18

vrijdag 8 juni 2007 • jaargang 1 • nummer 4 • € 1,00

Veiling eerste vaatje haring Het eerste vaatje Hollandse nieuwe heeft woensdag op de veiling in Scheveningen € 70.000 opgebracht. De hoogste bieder was Jan Douwe Kroeske namens de Jonge Ondernemersvereniging Harderwijk. Daarmee is het record van het vat van vorig jaar niet geëvenaard. Toen bracht de vis 75.000 euro op. De opbrengst gaat naar het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Het vaatje kwam van het schip Scheveningen 23 van rederij Jaczon. Een proefpanel onder leiding van chef-kok Herman den Blijker is enthousiast: “Deze vis is subliem, mals en bijt goed weg”. De eerste dag van het haringseizoen wordt zaterdag in Scheveningen gevierd met Vlaggetjesdag. FOTO: WFA/DIRK HOL

Appeltheater wordt twee keer zo groot

Zie ook pagina 5. DOOR COOS VERSTEEG Het Appeltheater aan de Duinstraat in Scheveningen wordt twee keer zo groot. Toneelgroep De Appel krijgt van de gemeente de beschikking over de aangrenzende school op nummer 10. Het gezelschap heeft het 19de-eeuwse complex inmiddels al voorzichtig in gebruik genomen. Pas na de zomer zal men er daadwerkelijk aan de slag gaan. Artistiek leider Aus Greidanus kan zijn geluk niet op. Greidanus bereidt zich momenteel voor op zijn nieuwe theatermarathon ‘Odysseus’, door hem vier jaar geleden al aangekondigd bij de afsluiting van het monstersucces van ‘t twaalf uur durende ‘Tantalus’. “Het is absoluut niet mijn bedoeling om ‘Odysseus’ straks door dat enorme complex heen te laten reizen”, zegt de artistiek leider. “We gaan ‘Odysseus’ gewoon in de grote zaal doen. Maar we zullen in de uitbreiding wel meteen twee kantoren onderbrengen en er denkelijk ook de kassa en de foyer naartoe verplaatsen. Op die manier kunnen we misschien meer ruimte voor de zaal creëren”. In elk geval ziet Greidanus in de school een theaterrestaurant verrijzen. “Bij ‘Tantalus’ hadden we vanwege de duur van het stuk ook een restaurant ingericht en toen zaten de mensen wel erg op elkaar gepropt. Nu kunnen we dat straks heel anders aanpakken. En hebben we ook ruimte voor een behoorlijke keuken”.

KOSTEN

De voornaamste reden dat De Appel niet onmiddellijk volledig met de uitbreiding aan de slag gaat, schuilt in de kosten van de verbouwing. Aus Greidanus: “Wij krijgen subsidie als gezelschap, maar niet voor ons gebouw. Het Appeltheater is gewoon van onszelf. We spraken al jaren met de gemeente over een flinke opknapbeurt, maar eigenlijk moet de gemeente dan eerst het theater van ons overnemen. Zoals de gemeente dat uiteindelijk ook bij het Danstheater en de Philipszaal heeft gedaan. Daarover waren we nog in gesprek”. Voordat men die besprekingen echter kon afronden, kwam het naastgelegen gebouw vrij: een uit 1880 daterend schoolgebouw, dat nog geruime tijd als stadsdeelkantoor en laatstelijk als politiebureau heeft dienstgedaan. Greidanus: “De gemeente vroeg of het niet iets voor ons was. Nou, het zijn fantastische ruimtes”. Hij ziet al helemaal voor zich hoe jonge theatermakers hier straks aan de slag kunnen. “Het kan echt een theaterlaboratorium voor Den Haag worden”. Aus Greidanus heeft ook al eens met een schuin oog gekeken naar de leegstaande Nieuwe Kerk in de Duistraat, aan de andere zijde van het Appeltheater – toneel komt uiteindelijk voort uit liturgie. “Maar

dat ging ontzettend veel kosten om geschikt voor ons te maken. En een oude wet van Erik Vos (de voormalig leider van De Appel – Red.) luidt: zorg dat je een heel goedkoop gebouw hebt, want dan kun je je artistiek zoveel meer permitteren. Die wijsheid hangen we nog steeds aan”.

KUNSTENPLAN

De Appel, inmiddels het oudste toneelgezelschap van Nederland, zal ook niet eerder wezenlijk in de uitbreiding gaan investeren, dan nadat het een stevige plek heeft gekregen in het nieuwe kunstenplan. Aus Greidanus: “Dit najaar moeten we ons nieuwe beleidsplan voor de komende vier jaar indienen. Ik maak me daar niet echt zorgen over, want het publiek komt vanuit het hele land naar De Appel, maar ons bestaan is wel eerder bedreigd. Dus we wachten liever af hoe stevig het gezelschap er straks voor staat, voordat we echt aan de slag gaan”. Er zijn dan ook nog geen serieuze besprekingen met een architect geweest. Als het zover komt, ligt het voor Aus Greidanus voor de hand dat het allereerst zal worden besproken met Hans van Beek van het Haagse bureau PRO die ook de uitbreiding van het Nationale Toneel achter de Koninklijke Schouwburg ontwierp. Greidanus: “Wij hebben altijd met PRO gewerkt. Zij hebben veel ervaring met theaters, maar begrijpen bovendien de ziel van dit gezelschap, denken mee met de identiteit van De Appel”. ‘Odysseus’ van Homerus, het verhaal van de frontsoldaat uit de Trojaanse oorlog die nooit meer thuis komt, gaat zondag 23 december in première. 4ADVER TENTIE3

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

4ADVER TENTIE3

HUISWERKBEGELEIDING > individuele aandacht en leren leren > ook voor leerlingen met concentratieproblemen > pedagogische en psychologische begeleiding

Studiecentrum Statenkwartier Statenlaan 52 2582 GP Den Haag Tel: 070 3 22 98 23 Web: www.kind-in-balans.nl

Feuilleton

VRIJDAG 8 JUNI 2007

AFLEVERING 4V

Wat vooraf ging: Persfotograaf Lex van der Broek herkent een kostbare armband om de pols van een

Interview

vrouw die op een feestavond van het rusthuis ‘Bosch en Duin’ moet optreden. Als hij haar zoekt, blijkt ze ziek te zijn verdwenen.

Pas toen de man het bordesje weer opliep en de statige villa in verdween, herademde ze. Maar toch bleef ze achter de struiken van de trambaan staan en tuurde met samengeknepen ogen naar het bord aan de overkant. ‘HIER VIEREN WIJ MET ELKAAR – ONS ‘BOSCH EN DUIN’ BESTAAT TIEN JAAR. Wie was die man verdomme? Een vent van een jaar of dertig, haar leeftijd; misschien iets ouder. Aantrekkelijk, een beetje die mooie jonge Franse filmster Alain Delon van wie ze vorige week in Bijou de film ‘Plein Soleil’ had gezien. Een gebruind gezicht,wat verward zwart haar, blauwe ogen, een wat cynisch glimlachje en sterke, brede handen. Een fotograaf van de Haagsche Courant, had die man van dat rusthuis gezegd. Dat kon best. Hij had ook twee fototoestellen bij zich. Maar iedereen kon zich wel met twee camera’s als fotograaf voordoen. Hij droeg ook een duur modieus pak wat je niet bij een persfotograaf zou verwachten. Ze rilde even hoewel het niet koud was. Zodra hij haar een hand had gegeven, had ze het akelige idee gehad dat ze hem kende. Een déjà vu. Het waren zijn ogen. Ze wist zeker dat ze die eerder had gezien. Wáár? Twee wat samengeknepen ogen die even naar de armband keken. Hij had een wat jongensachtige stem. “Goh! Wat een prachtige armband heeft u daar. Wat is het? Djokja-zilver?”. Godzijdank dat ze haar hand terug had getrokken zodat hij geen foto had kunnen maken! Godzijdank dat ze zo alert was geweest om er gewoon op in te gaan. “Wat? Ach. Nee hoor, was het maar waar. ’t Is imitatie”. De stem had ze niet herkend maar dat zei niets. Ze sprak tientallen mannen, elke dag, elke avond, elke nacht. Hun ogen zag ze ook, al was dat maar vluchtig, de meeste mannen haastig en schichtig, snel weg, bang om gezien te worden. Wáár kende ze die twee blauwe, wat spottende ogen van? De man had zijn naam wel genoemd maar in haar paniek had ze die niet goed verstaan. Verdomme! Wat moest ze doen? Zorgen over het rusthuis maakte ze zich niet. Het kon immers heel goed dat ze zich plotseling niet lekker had gevoeld

en naar huis wilde. Het was wel jammer want ze had zich er op verheugd voor de oudjes op te treden, zoals ze dat altijd leuk vond om te doen. Ouden van dagen hadden toch al zo weinig, dat zag ze als ze haar moeder in het ziekenhuis in Santpoort bezocht. Eenzaamheid. Niemand behalve af en toe een verpleegster die zich om je bekommerde. Dan ging ze nog liever jong dood! Maakte ze zich druk om niets? Vergiste ze zich? Was die vent wél een fotograaf en was hij gewoon geïnteresseerd geweest in de armband? En als het niet zo was? Dan nóg was er niets aan de hand, hield ze zich zelf voor. Hij zou niks kunnen, evenmin als de man die haar eerder had gezocht. Zelfs niet als hij haar naam en telefoonnummer zou hebben. Inge Hogenhuis. Een naam als elke andere. Hoe laat was het nu? Zenuwachtig draaide ze de armband om en bracht hem naar haar ogen. Het had haar een klein fortuin gekost om er het zilveren horloge in aan te laten brengen, zo klein als een kwartje. Het was precies kwart over acht. De directeur van het tehuis zou nog wel aan zijn toespraak bezig zijn. En dan? God, wat zouden die oudjes teleurgesteld zijn. Elke keer weer genoten ze zo als ze gedichtjes uit hun jeugd declameerde of oude kinderversjes met hen zong. Zoals ze er zelf ook van genoot. Ze glimlachte treurig om haar droom van weleer om actrice te worden. Nooit iets van gekomen door die verdomde oorlog. Wie zat er te wachten op een meisje van nog geen achttien die niet eens haar school had afgemaakt? Ze staarde naar de rij invalidenwagens in het schijnsel van de avondzon. Ernaast glansde een zwarte scooter. Was die van die vent? De afstand was te groot om het kentekenbordje te onderscheiden. Zou ze er naar toe durven? Maar als hij op dat moment naar buiten kwam? Wáár had ze hem eerder gezien? Eén van de velen die avond in, avond uit langskwamen? Dan zou hij haar in ieder geval nooit kunnen herkennen! Ze stond roerloos, haar handen geklemd om haar tas met teksten. Boven aan het bordes stond de dikke man die haar had verwelkomd. Naast hem verscheen de fotograaf, zeker een kop langer, een sigaret in een mondhoek. Precies Alain Delon. Nonchalant, zelfverzekerd. Ze spraken even met elkaar en vervol-

Uit

Cultuur

Sport

Service

De moord op Blonde Dolly DOOR TOMAS ROSS

gens liep de fotograaf naar de scooter. Hij klapte de buddyseat op en borg zijn camera’s weg, ging zitten en startte. Nog geen halve minuut later draaide hij ronkend de Scheveningseweg op. Ze vloekte zachtjes omdat ze nog steeds het kenteken niet kon zien en keek het rode achterlichtje na tot het was verdwenen. De dikke man was alweer naar binnen. Zou ze teruggaan of was dat juist vreemd? Maar ze zou er een paar gouden tientjes voor over hebben om te weten of die vent nog meer over haar had willen weten! Aan de andere kant zou ze dan toch moeten optreden en daar voelde ze nu bitter weinig voor. Wat dan? Naar huis? Wélk huis? De Nieuwe Haven? Daar had ze geen enkele zin in. Zodra ze licht boven zou maken, zou je zien dat er werd aangebeld ook al was het een vrije avond. Er liep altijd wel een of andere kerel rond die zo nodig moest. De Thomsonlaan was beter. Ze had de sleutel en Botto was op tournee. Ze stond op het punt naar de hoek met de Stadhouderslaan te lopen waar tegenover het oude Promenadehotel een taxistandplaats was toen ze zich herinnerde dat er bij de Badhuisstraat een telefooncel stond. Ze holde er naar toe, trok de deur open en bladerde nerveus door de gids naar het telefoonnummer van het rusthuis. Ze duwde het dubbeltje in de gleuf, draaide het nummer en hield de zware hoorn tegen een oor terwijl

RIJDAG

8 JUNI 2007

ze door het glas naar het café waarvoor een groepje nozems op hun brommers rond twee giechelende VRIJDAG 8 JUNI 2007 meisjes in pettycoats draaiden. Ze vond het een bespottelijke mode, zowel de nauwe spijkerbroeken van de jongens en hun vetkuiven als die rare wijd uitstaande rokken en hoog getoupeerde blonde kapsels. Niet chic zoals haar deux-pieces en geklede jurken. “Bosch en Duin, goedenavond. Met Sluiter. Met wie spreek ik?”. VRIJDAG 8 JUNI 2007 “ Dag meneer Sluiter. Met Inge Hogenhuis”. “Ach, mevrouw Hogenhuis! Is alles goed met u?”. “Jawel hoor. Het gaat wel weer. Het spijt me heel erg voor alle mensen maar ik dacht echt dat ik van mijn stokje ging. Wilt u me nog even verontschuldigen bij de directeur?”. “Maar natuurlijk”. “En dat hij me vanzelfsprekend op het nummer van Van den Bergh kan bereikenVRIJDAG voor eventueel 8 JUNI 2007 een andere avond?”. “Ik zal het doorgeven, mevrouw”. “En eh... Nog wat als het mag?” “Ja?” “Er was een fotograaf van de Haagsche Courant nietwaar?” “Jazeker. De heer Van der Broek maar die is zojuist vertrokken”. VRIJDAG 8 JUNI 2007 “Ach... Nou ja, doet er ook niet toe. Dank u wel, hoor”. “Niets te danken, mevrouw. En beterschap”. Ze hing op, bladerde opnieuw zenuwachtig door de gids en duwde weer een dubbeltje in de gleuf. Een van de meisjes zat gillend van de lach achterop een brommer. “Redactie Haagsche Courant, goedenavond”. JUNI ben 2007 “Met mevrouw Van den Bergh”,VRIJDAG zei ze,8 “Ik op zoek naar een fotograaf bij u. Meneer Van der Broek”. “Van der Broek? D’r werkt hier geen Van der Broek, mevrouw”. “Weet u dat zeker?” “Ja hoor. Waarom ?” Ze hing weer op en staarde naar de nozem die zijn brommer liet steigeren zodat hetVmeisje zich angRIJDAG 8 JUNI 2007 stig aan hem vastklampte. Wie was die vent? WORDT VERVOLGD.

4ADVER TENTIE3

Society

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

KEK Living Outlet is in 2003 begonnen door Pieter van der Laan (32 jaar). P i e t e r h e e f t h e t m e u b e l v a k v r o e g g e l e e r d : z i j n v a d eVr RIJDAG K e e s8, JUNI d i 2007 e zelf ook een meubelwinkel heeft (in de Jordaan in Amsterdam), nam Pieter vanaf zijn 15de mee naar fabrikanten en klanten thuis. Zo ontwikkelde Pieter een passie die hij nu met 3 vrienden waarmaakt in de KEK formule. “ik zie KEK als een soort van meubel Bijenkorf met altijd dolle e n d w a z e d a g e n ” , z e g t P i e t e r. “ d a t k o m t o m d a t i k 8 0 % v a n mijn 500 artikelen betrek bij 3 fabrieken in het buitenland.” “op deze manier krijg ik altijd een hele scherpe prijs, weet ik dat

mijn artikelen met respect voor het milieu en ethiek worden gemaakt en krijg ik steeds de nieuwste modellen aangeboden.” Pieter gelooft verder niet in een dik kantoor zodat KEK klanten verzekerd kunnen zijn van wat Pieter ‘smart pricing’ noemt: topkwaliteit spullen tegen een scherpe prijs. “ik merk dat KEK aanslaat bij een hele hoop klanten”, zegt Pieter tenslotte. “maar we zien dat we vooral succes hebben bij vrouwen die hun eerste serieuze behuizing een beetje stijlvol maar ook weer trendy willen inrichten - natuurlijk is iedereen welkom, maar dit is toch de hardcore doelgroep !” Elke maand adverteert KEK met een ‘smart’ aanbieding in d e Vo r m O n l i n e a d v e r t e n t i e s v a n N R C , Vo l k s k r a n t e n Tr o u w. kijk ook een keer op www.keklivingoutlet.nl of kom langs bij één van onze vestigingen in Amsterdam, Den Haag of Utrecht, dan weet je direct meer over ons.

Actueel

Haagse scholieren Economie/Mensen vieren feest in Salou

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Een dag na het centraal eindexamen VRIJDAG 8 JUNI 2007 zijn vliegtuigladingen vol Haagse scholieren richting Salou vertrokken om zich een week lang helemaal te laten gaan. Honderden leerlingen van Haganum, VCL, Maerlant, HML, AC VRIJDAG 8 JUNI 2007 en Sorghvliet vieren nu aan de Costa Brava dat hun middelbare schooltijd voorbij is. DOOR

RUBEN VERSTEEG

Op Schiphol VRIJDAG 8 JUNIbegint 2007het feest al: iedereen is uitgelaten en heeft wel een biertje of wijntje in zijn hand. Dat er uren vertraging is bij vertrek en evenzoveel voor de koffers in Spanje weer van de band rollen, kan de pret van de Haagse feestgangers niet drukken: voetballen bij de gate, I-pods aansluiten op boxen. Een enkeling sluit

VRIJDAG 8 JUNI 2007

zijn ogen vanwege slaaptekort, die was al een dag eerder met feesten begonnen. Eenmaal in Salou gaat het dak er helemaal af. Velen maken gretig gebruik van de voucher om gratis naar La Plancha te gaan, de grootste discotheek in de buurt van Salou. Pakweg 2000 jongeren schreeuwen lachend “nooit meer naar school”! Andere gaan met touroperators op kroegentocht om Salou te leren kennen en om natuurlijk gratis shotjes te ontvangen. Overal worden dat weekend feesten gegeven. Met bekende en minder bekende Nederlanders en DJ’s. DJ’s als Billy the Klit en de Haagse rockers Jamie en Spike van Di-rect, die zullen gaan draaien op verschillende locaties in Salou. Na een lange nacht stappen wordt er koersgezet richting ‘huis’. Al dan niet met hulp van vrienden of met een opgepikte scharrel die mee gaat voor een goed gesprek. Om alle hotelgasten een goede nachtrust te bezorgen, hebben de hotelbazen KGB-achtige bewakers aange-

steld die met een waar schrikbewind de rust handhaven en zonodig met gummiknuppels orde op zaken stellen. Het niet begrijpen van een in het Spaans of Russisch gegeven opdracht wordt afgestraft met een klap in het gezicht. Zodra er per ongeluk van vier hoog een stoel naar beneden valt, is het zaak de deur te barricaderen want dan komt die gummiknuppel tevoorschijn. Het kost de kale Russische kolossen ook geen enkele moeite om een dronken en eigenwijze jongere de toegang tot de eigen kamer te ontzeggen met een kort “You go and sleep on street”. Nu is ook bepaald niet iedereen onschuldig die op straat moet slapen of een pak rammel krijgt. Als je je avondmaaltijd niet apprecieert en de pasta gebruikt om auto’s mee te bekogelen, staat je wat te wachten. Het kan voorkomen dat je tegen de grond wordt geslagen, vervolgens bij de haren wordt gepakt en je gezicht als spons dienst doet om de voorruit van de desbetreffende auto schoon te vegen. Niet

Groen lintje voor de fietskoerier Ter gelegenheid van Wereldmilieudag kreeg FietsXpress VRIJDAG 8 JUNI 2007afgelopen dinsdag een ‘groen lintje’. Wereldmilieudag is uitgeroepen door de Verenigde Naties om aandacht te vragen voor de milieuproblematiek. GroenLinks Den Haag heeft besloten die dag wat extra aandacht te geven en een duurzame ondernemer te belonen met een groen lintje. “Het is niet alleen VRIJDAG 8 JUNI 2007 een compliment aan Freek, maar aan alle fietskoeriers. Hoewel in Freek extra te prijzen valt dat hij verder dan zijn eigen werk kijkt. Kijkt hoe de hele stedelijke distributie duurzamer kan worden”, zegt Weening. Het concept van FietsXpress, herkenbaar aan de grote witte X op de rug en het blauVRIJDAG 8 JUNI 2007 we tenue, is dat de fietskoerier pakjes in het centrum van Den Haag en daarbuiten ophaalt en naar ‘Xchangepoints’ buiten het centrum brengt. Vanaf daar worden ze per auto verder vervoerd. Tot nu toe zijn er twee van die punten, de receptie van VNO-NCW in de Malietoren aan de VRIJDAG 8 JUNI 2007 Bezuidenhoutseweg en bij grafisch bedrijf De Resolutie aan de Polakweg op bedrijventerrein Plaspoelpolder in Rijswijk. “Auto’s hoeven dan niet het centrum in als ze een pakketje hebben dat fietsbaar is”, zegt Van Duuren. Hij fietst zelf ook en op maandag doet hij de planning erbij. “Ik doe het nu wel wat rustiger aan. Het bedrijf bestaat vier jaar en ik moest ook wel minderen. Nu heb ik een partner, Nuno

Dias, en kan ik het iets rustiger aandoen.” Dat hij veel in de buitenlucht werkt is te zien aan zijn diepbruine kleur. Dat Den Haag een vieze stad is, merkt hij ook. “Ik zou mijn longen door moeten meten om te weten wat de gevolgen zijn, maar ik heb er wel een chronisch verstopte neus aan overgehouden”. Gemiddeld fietst hij tachtig tot negentig kilometer per dag, vier dagen in de week. Dat betekent al gauw 17.000 kilometer per jaar. “Dat scheelt heel wat autokilometers in de stad”, aldus de fietskoerier. Hij, zijn zakenpartner en vijf uitzendkrachten halen de pakketjes ergens in het centrum af en leveren ze elders weer in. De telefoon gaat. Het laatste pakketje is onleesbaar en moet weer opgehaald en teruggebracht. “Kijk, mensen die hun zaakjes niet op orde hebben, daar leven wij van”, straalt de fietskoerier. Het liefst zou hij ook de pakketjes van de overheid gaan bezorgen, maar die klus heeft hij nog niet binnen. “Daar hebben ze een elektrische auto, maar met alle onderhoud is het maar de vraag hoe duurzaam die is.”

VE R O N T W A A R D I G D

Hij werkte, voor hij zijn eigen zaak had, bij twee andere fietskoeriersbedrijven. “Die zijn nu opgekocht door autokoeriers. Dat is het ergste wat er is”, zegt Van Duuren verontwaardigd. Hij is zijn bedrijf gestart met het ideaal auto’s uit de stad te weren. Hij werkt met vier koeriersdiensten die de pakketjes vanaf de ‘Xchangepoints’

Varia

Haagse feestvierders in Salou. FOTO: RUBEN VERSTEEG zeuren. Met een gezicht vol pasta, maar met een lege maag wordt dan naar de net geopende FEBO gegaan om lekkere Hollandse snacks naar binnen te werken. De gemiste uurtjes nachtrust worden de volgende dag wel ingehaald op het strand, in de brandende zon. Om daar verder de tijd te verdrijven, wordt er door jongens van HRC (Haagse Rugby Club) een potje beachrugby gespeeld en door de wat minder breed

Opinie

Uit

Onlangs is een nieuwe website voor Hagenaars online gegaan: kerkenindenhaag.nl. De website bevat de gegevens van alle Haagse Kerken, gesorteerd op postcode. Met een klik op de naam wordt een pagina met de naw en contactinformatie geopend, en wordt op een Google Map de locatie van de kerk aangegeven. De database omvat momenteel de gegevens van circa 135 kerken en gemeenten. Naast informatie over de kerken worden ook links aangeboden naar Haags kerkelijk nieuws.

Cultuur

Tuindag Hof van SportWouw met De Ruyter 19

De Indiase huishoudster Santosh (26), kroongetuige in de zaak van de anderhalf jaar oude peuter Mehak die begin 2006 in een woning aan de Copernicusstraat dodelijk werd mishandeld, is plotseling zelf hoofdverdachte in dit misdrijf geworden. Vader Lalit en moeder Neelam van het ‘door de duivel bezeten’ kind schuiven sinds kort alle schuld op de vrouw die hen van meet af aan belast. ‘Het hoertje’, werd peutermeisje Mehak schamper genoemd door de mensen bij wie ze ruim een jaar in huis verbleef. Die mensen waren de vrouw Renu en haar man Prithvi met hun kinderen. Eerst had dit gezin Santosh illegaal over laten komen om hen te helpen in de huishouding en jaren later haalden ze ook neef Lalit met zijn vrouw Neelam en hun baby naar Nederland om te helpen bij het opzetten van een handel in zoetwaren, de schoonmaak, eten bereiden, de strijk en niet te vergeten het dagelijks masseren van Renu’s vermoeide voeten. Uit de verhoren van alle betrokkenen is gaandeweg het beeld ontstaan dat zowel Santosh als Lalit en Neelam een waar slavenbestaan leidden in de Copernicusstraat. Vrije tijd bestond voor hen niet, slapen gebeurde op een laken op de grond en als het werk niet naar de zin was van Renu of haar man kregen ze slaag. Een vaste vergoeding van honderd dollar per maand ontving alleen Lalits familie in New Delhi, de bedienden zelf moesten het stellen met nu en dan een fooi, kost en inwoning. En die kost was dan nog andere kost dan Renu en haar gezin at. Het personeel was niet vrij eten en drinken voor zichzelf uit de koelkast te pakken. Dat was te duur. Toch was dat alles nog heilig bij het bestaan dat Mehak in Den Haag leidde. Het kind leefde in een afgesloten ka-

GroenLinks-raadslid Heleen Weening (rechts) heeft dinsdag het eerste groene lintje uitgereikt aan FietsXpress. Oprichter Freek van Duuren (links): “Het is een mooi compliment”. FOTO: C&R met de auto verder brengen. Voor buitenlandse pakketten wordt meestal een groot bedrijf als UPS of DHL ingeschakeld. “Die hebben al een netwerk en dat heb je echt nodig om daar te werken.” Als een pakket te zwaar of groot is voor de fiets, gaat één van de partnerkoeriersdiensten alsnog met zijn diesel de stad in. Een doorn in het oog van de idealist. “Ik wil daarom een auto kopen op aardgas. Eigenlijk wil ik liever dat één van die

mertje in een box. Daar sliep het en daar kroop het. Lopen kon Mehak niet, want daar had ze de bewegingsvrijheid niet naar. Eten kreeg ze nauwelijks, en zo ze iets kreeg dan uitsluitend toegeworpen roti en brood. Als ze huilde werd ze geslagen of propte men speelgoed in haar mond. De reden dat het kind zo werd behandeld school in het bijgeloof dat Mehak door de duivel zou zijn bezeten. Daarvan was, aldus de ouders en de huishoudster met name de bazige Renu overtuigd. Alles wat er in huis mis ging, was te wijten aan ‘het hoertje’. Keer op keer moest die duivel worden uitgedreven en werd het kind tegen de muur geslagen, de mond dichtgeknepen, vastgebonden en afgeranseld. Op 28 januari met fatale afloop. Die dag speelde Renu’s zoontje Raghav buitenshuis een schaaktoernooi en dat hij al meteen in het begin verloor, was de schuld van de duivelse Mehak. Per telefoon werd bij herhaling opdracht gegeven de peuter te tuchtigen. Toen moeder Neelam haar kind die avond in het Juliana Kinderziekenhuis bracht met het verhaal dat ze van de trap was gevallen, bleek Mehak al dood. Door verstikking om het leven gekomen. Onderzoek bracht de stelselmatige mishandelingen aan het licht en al spoedig bekende de moeder dat zij het kind had gedood. De vader zweeg in alle talen, evenals Renu en haar man.

RECONSTRUCTIE

Hof van Wouw houdt op zaterdag 9 juni 2007 tussen 10.00 en 17.00 uur weer een tuindag. ‘Michiel de Ruyter’ is ook uitgenodigd. Tijdens de tuindag worden zowel de authentieke 17 eeuwse Hof als de bijbehorende Tuin der Hesperiden met haar bijzondere fruit- en siergewassen opengesteld voor het publiek. In de tuin kan worden genoten van rondleidingen, koffie, thee en andere versnaperingen, fruitige likeuren en kartonnage artikelen. De entreeprijs is € 3,- voor volwassenen en € 2,- voor kinderen (onder begeleiding). De opbrengst van de tuindag komt ten goede aan de instandhouding van de monumentale tuin.

Service koeriers er ééntje koopt, dan krijgt hij bij mij voorrang. Ik dreig af en toe met de aankoop in de hoop dat ze uit angst voor mijn extra concurrentie zelf een aardgasauto aanschaffen. Zo’n ding kost ongeveer drieduizend euro meer dan een gewone auto, maar het probleem is dat er nog te weinig plaatsen zijn waar je hem kunt vullen”, aldus Van Duuren.

Service

Meer informatie: www.fietsxpress.nl

Kroongetuige nu zelf afgeschilderd als moordenares DOOR COOS VERSTEEG

gebouwde jongens een simpel balletje getrapt. Genoeg inspanning, het is tijd om koers te zetten naar een café of restaurant waar ‘happy hour’ wordt gevierd, of waar een uur lang gratis bier is. Gootstenen en prullenbakken die als toilet dienst doen zijn het gevolg, maar de enorme omzetten maken veel goed voor de veelal Nederlandse caféhouders. De Haagse feestvierders vinden het allemaal prachtig. “Het is hier fantastisch!”.

Website met alle Haagse kerken

VRIJDAG 8 JUNI 2007

DOOR ELSKE KOOPMAN

Varia

De enige die uiteindelijk een boekje open deed over de gebeurtenissen in de Haagse woning was huishoudster Santosh. Hoewel ze als illegaal al bijna op het vliegveld stond om te worden uitgezet naar India, besloot ze op te biechten wat er was voorgevallen – inclusief haar eigen rol daarin. Santosh bleef in Nederland, achter slot en grendel: als medeplichtige en als kroongetuige. Santosh heeft al laten weten dat ze het leven in de gevangenis van Nieuwersluis veel

beter vindt dan in de Copernicusstraat. Ze werkte mee aan een urenlange videoreconstructie van het misdrijf in de woning en vertelde keer op keer op keer wat er was voorgevallen, wie klappen had uitgedeeld, wie met een stok had geslagen, wie haar mond dicht hield.

STOKSLAGEN

Deze week heeft de officier van justitie evenwel de aanklacht tegen Santosh aangepast. De huishoudster wordt niet langer uitsluitend als medeplichtige gezien, maar nu primair moord in vereniging gepleegd ten laste gelegd. De reden daarvan is dat moeder Neelam eind april op haar eerdere schuldbekentenis is teruggekomen en de fatale mishandeling, klappen en stokslagen nu op het conto van Santosh schuift. En dat een maand later ook vader Lalit plotseling is gaan praten en het verhaal van zijn vrouw volledig bevestigt. Op de zitting afgelopen dinsdag trok mr. Martens, de advocaat van Santosh, de nieuwe verklaringen van het ouderstel sterk in twijfel. Hij wees erop dat er volop contact tussen de echtgenoten is geweest en deze verdachten hun verklaringen volledig op elkaar hebben kunnen afstemmen. Vader Lalit heeft zelfs tegen het eind van het rechercheverhoor geïnformeerd of zijn verklaring een beetje klopte met die van zijn vrouw. Martens wil ook nog steeds Renu, in zijn ogen de kwade genius in dit drama, en haar man verhoren. Maar die zijn al maanden geleden uit voorarrest vrijgelaten en zitten nu hoog en droog met de kinderen in India. Op 18 en 19 juni wordt de zitting voortgezet en zullen Santosh, Neelam en Lalit gezamenlijk worden gehoord. De zaak is daarmee nog lang niet ten einde, want naar aanleiding van de nieuwe verklaringen van de ouders volgt ook nader psychiatrisch en psychologisch onderzoek.

21 23

Locatie: Tuin der Hesperiden, Brouwersgracht 30 (via voetgangerssteegje tussen nummer 24 en de rode brievenbus). Voor meer informatie: www.hofvanwouw.nl

Doop ‘nieuwe trekschuit’ Vlietvaart

Wethouder mr. M.C. Zwartepoorte van Leidschendam-Voorburg doopt zaterdag 9 juni om 14.30 bij Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg het nieuwe schip van de Vlietvaart. Tegelijkertijd wordt de naam van het schip bekend gemaakt. De Vlietvaart wordt ingezet om de oude vaarverbinding van trekschuiten in ere te herstellen tussen Den Haag en de gemeente Leidschendam-Voorburg, met afstapmogelijkheden bij de Bierkade, Drievliet, Kerkbrug en de Sluis in Leidschendam. Daarnaast zijn er ook groepsvaarten en arrangementen mogelijk. De dienstregeling van de Vlietvaart is te vinden op www.vlietvaart.nl

Boren Hubertustunnel succesvol afgerond

De-Boora, de tunnelboormachine voor de Hubertustunnel, is eindelijk weer bovengronds. Ondanks enkele tegenslagen die voor vertraging zorgden, is het boren van de Hubertustunnel binnen de geplande tijd afgerond. Voor het eerst in Nederland is met een goede uitslag onder gebouwen doorgeboord. Er vond nauwelijks verzakking plaats en er is geen schade aan bebouwing. De tunnel werd geboord, om het groen in de omgeving te sparen en minder overlast voor omwonenden te veroorzaken. In juni 2008 gaat de Hubertustunnel open voor het verkeer. Voor meer informatie: www.denhaag.nl/hubertustunnel

Elke week langs het sportveld met Kees, Marcella, Marc en Martin Ze schrijven met kennis van zaken: de sportcolumnisten van Den Haag Centraal. Kees Jansma, Marcella Mesker, Marc Delissen en Martin van Zaanen wisselen elkaar af met hun passie voor voetbal, tennis, hockey en andere sporten. Volg ze langs de lijn, elke week opnieuw.

JA, ik wil een abonnement op Den Haag Centraal en kies voor: Proefabonnement

€12,95

m.i.v.:

Jaarabonnement

€49,95

m.i.v.:

Bij niet tijdig opzeggen wordt uw abonnement automatisch verlengd.

Hierbij machtig ik Den Haag Centraal om de abonnementskosten af te schrijven van bank-/Gironummer: Ik kies ervoor om met een acceptgiro het gewenste abonnement te betalen Als u ervoor kiest om met acceptgiro te betalen, komen er €2,50 administratiekosten bij.

Naam:

Voorletters:

Straat: Postcode:

Plaats:

Telefoon:

Email:

Geboortedatum:

Handtekening:

Stuur de ingevulde bon naar Den Haag Centraal Antwoordnummer 45001 / 2504 VC Den Haag Postzegel niet nodig

M/V

Den Haag Centraal biedt achtergrond en verdieping. Met écht Haags nieuws op het gebied van gemeentepolitiek, stadsontwikkeling, verkeer, onderwijs, zorg, economie en sport. Daarnaast speelt het culturele leven een wezenlijke rol. Deze weekkrant wordt elke donderdag bezorgd. Wilt u hem ook ontvangen? Word abonnee en stuur de bon gratis op of bel tijdens kantooruren naar Adrepak Abonnementenregistratie op tel: 070-3590723. Abonneren via internet is sneller: www.denhaagcentraal.net

Den Haag Centraal registreert enkele van de door u verstrekte gegevens om de ontvanger op de hoogte te houden van activiteiten van Den Haag Centraal. Deze worden niet aan derden verstrekt voor commerciële doeleinden.

Haagse Guerilla Store is primeur voor Nederland

Vlaggetjesdag Varia steeds massaler 7

VRIJDAG 8 JUNI 2007

DOOR ROOS VAN PUT VRIJDAG 8 JUNI 2007 Singapore, Krakau, Hong Kong en Berlijn. Zo maar een paar wereldsteden. Die ogenschijnlijk niets meer met elkaar gemeen hebben dan een metropool te zijn. En in dit illustere rijtje wordt vanaf 8 juni Den Haag toegevoegd. Den Haag? Ja. Den 8Haag. Bindende factor: mode. VRIJDAG JUNI 2007 Want in het Ketelhuis achter de Caballerofabriek op de Binckhorst opent dan de eerste Comme des Garçons Guerilla Store haar deuren in Nederland. Een wereldwijd fenomeen van een pop-up winkel die ergens in een stad opduikt. In een gebied dat veelal in transitie is. Om verVRIJDAG 8 JUNI 2007 volgens binnen een paar maanden weer geruisloos te verdwijnen. Officiële foto’s worden niet geleverd, alleen door kiekjes van bezoekers weet je dat er ergens in de wereld een Guerilla Store is geweest. Of omdat je er zelf bent geweest natuurlijk. In Hong Kong lag men rijen dik te wachVRIJDAG 8 JUNI 2007opengingen. Wie weet ten tot de deuren gebeurt in Den Haag hetzelfde. Fashion victims beginnen meteen te stuiteren bij het woord Guerilla Store. Want hier wordt zowel de nieuwste als de oude collectie van Comme des Garçons verkocht. De 2007 nieuwe collectie van een VRIJDAG 8 JUNI ander continent, bijvoorbeeld uit Japan. Tegen gereduceerde prijs. Soms wel 40% goedkoper. Kleding dus die je niet in Europa kunt kopen. Interessant voor verzamelaars, maar ook voor de modebewuste vrouw en man. Ben je te laat, mis je de boot. Dat is onder meer de kracht van VRIJDAG 8 JUNIStore: 2007 je moet er op tijd bij een Guerilla zijn. De winkel focust niet op de achteloze windowshopper die uit verveling door een winkelstraat wandelt, maar op de bewuste koper. Die exact weet wat hij wil hebben en weloverwogen aankopen doet. Enerzijds speelt de zapcultuur van vandaag dag een grote rol – de GueVRIJDAG 8de JUNI 2007 rilla Store verschijnt en verdwijnt. Is een paar maanden in een gebied van een stad dat zich kenmerkt door creatieve activiteit en strijkt ergens anders weer neer. Anderzijds gaat het om verdieping, want alleen degenen die echt weten wat ze willen, komen naar een Guerilla Store. VRIJDAG 8 JUNI 2007 Een mooi contrast, dat garant staat voor goede omzetten. Focussen op de doelgroep, die naast mode ook interesse heeft in andere disciplines zoals beeldende kunst en literatuur. Het fenomeen is te kwalificeren als ‘hip’ en ‘trendy’. Iedereen die iets te maken heeft met een Guerilla Store weet: ‘goed voor mijn imago’. Initiatiefneemster voor Nederland Jemima de Brauwere, architect-directeur

Economie/Mensen

VRIJDAG 8 JUNI 2007

DOOR

Inrichting van het ketelhuis van de Caballerofabriek. FOTO: PR naar nog een tentoonstelling te zien in het Fotomuseum Den Haag. Daarnaast is er een boekwinkel ingericht waar je eveneens kunt lunchen, koffie drinken etc. Ook toont Gijs Frieling een immense wandschildering. Hij is beeldend kunstenaar en artistiek directeur van W139, een wereldwijd bekend kunstenaarsinitiatief, gehuisvest in Amsterdam. Jemima de Brauwere: “Hebben we in bruikleen van galerie Maria Chailloux in Amsterdam. En de acht meter hoge subtropische bomen zijn geleverd en geïnstalleerd door Fachjan Project Plants. Een Guerilla Store ziet er natuurlijk ook niet uit als een normale winkel, dat past niet in het concept.

Stadsmens

Iconen schilderen in Bulgaars ‘droomhuis’

Hij wilde een kerkje bouwen in Bulgarije. Daarin zouden door hem geschilderde iconen komen te hangen. Martin Mandaliev beschouwde het kapelletje met de religieuze afbeeldingen als zijn cadeau aan zijn geboorteland. Het plan is iets breder uitgepakt. Het kerkje is weliswaar in aanbouw, maar verrijst op het terrein van zijn boerderij die hij drie jaar geleden in midden Bulgarije kocht. Zaterdag vertrekt een groep vanuit Nederland om daar onder zijn leiding les te krijgen in het schilderen van iconen. Op 20 juni volgt een tweede groep. Internet bracht hem op het spoor van ‘zijn droomhuis’, zoals hij zegt. “Ik was op zoek naar een geschikte plek voor het kapelletje, ontdekte de boerderij en was op slag verliefd. Er stonden maar drie foto’s op internet en toch heb ik onmiddellijk een bod gedaan”. Martin Mandaliev, die sinds 1995 in Den Haag woont, wist ook meteen dat hij daar in de zomermaanden cursussen zou gaan geven. Immers, de belangstelling voor het schilderen van iconen groeit. Mandaliev, tevens grafisch ontwerper, is intussen een veel gevraagd docent. Want steeds meer mensen willen zelf de afbeeldingen schilderen van Martin Mandaliev. FOTO: HARMEN DE JONG bijvoorbeeld Maria met Jezuskind, Sint Joris en de Draak, de feestdagen en de heiligen. hun werk, laten zich niet afleiden door het bezoek. Zachte koormuziek klinkt in zijn atelier in de Zo nu en dan vragen ze, fluisterend, om aanwijzinSchouwburgstraat. Het is het enige geluid dat de gen van Mandaliev. Iedereen heeft eerder een curstilte doorbreekt. De cursisten concentreren zich op sus bij hem gevolgd. Gerda Luxwolda is de enige

Opinie

Uit

Cultuur

Sport

Service

ATOOMAANVAL

In de Guerilla Store in Den Haag wordt ook een galerie ingericht met kunstwerken van onder anderen Ottmar Hörl (courtesy Maisbacher Art Gallery in Berlijn). Tevens is er een expositie met werk van Hans Feij, Henneke van der Spek, Eddy Kaiser en met foto’s van Ruud van der Peijl. Onlangs was van deze kunste-

Premier Jan Peter Balkenende heeft de eer om zaterdag Vlaggetjesdag te openen. Dit jaar wordt het Scheveningse feest weer nét iets anders gevierd. Voor het eerst is Vlaggetjesdag uitgesteld tot na Pinksteren. Zo viel met zekerheid te zeggen dat er nieuwe haring klaar ligt voor de verkoop. Bezoekers komen immers naar Vlaggetjesdag om een ‘Hollandse Nieuwe’ te verorberen. Toch lijkt de folkloristische waarde langzaam naar de achtergrond te verdwijnen. Met optredens van artiesten, de finale van de voorrondes van Schollenpop en een banenmarkt is Vlaggetjesdag meer een groot evenement geworden. Directeur Arie Kleijn is tien jaar betrokken bij de organisatie. “Eerst was Vlaggetjesdag een kleinschalige activiteit, die vooral door Scheveningers zelf werd gevierd. Er stonden een paar kraampjes langs de haven, soms kwam een minister langs”. Vanaf 1947 heeft Vlaggetjesdag een officiële betekenis gekregen en in 1950 werd er een speciaal comité opgericht voor de organisatie van Vlaggetjesdag. Kleijn ziet sinds het honderdjarige bestaan van de haven in 2004 het bezoekersaantal groeien. “Nu komen er meer dan 200.000 mensen naar Scheveningen toe. Het worden er steeds meer”. Vlaggetjesdag werd oorspronkelijk op de zaterdag voorafgaand aan Pinksteren gevierd. Op deze dag lagen vissersschepen in de haven, met wapperende vlaggetjes aan de masten. Allemaal klaar voor vertrek om na het weekend te vissen op haring. Nu is niet het uitvaren van de haringvloot, maar de komst van de nieuwe haring reden om schepen te versieren. Tijdens de vorige editie bleek de haring vlak voor Pinksteren niet vet genoeg, daarom is het evenement nu twee weken verschoven. Volgens Kleijn is er op Vlaggetjesdag weer nét iets meer te doen dan vorig jaar. “Er zijn optredens van VanVelzen en Mathilde Santing. Ook kunnen jongeren naar de finale van de voorrondes van Schollenpop.” Tijdens deze finale heeft het Vlaggetjesdagcomité in samenwerking met de gemeente voor het eerst een banenmarkt opgezet. Eerder stond deze banenmarkt op de Ha-Schi-Ba in de Schilderswijk. In kleine witte circustenten wordt informatie gegeven aan startende ondernemers en jonge werkzoekenden. Mensen die interesse tonen en serieus op zoek zijn naar werk, krijgen een boottrip langs de Scheveningse kust cadeau. Ook al is het oorspronkelijke idee aan verandering onderhevig, de directeur ziet Vlaggetjesdag nog steeds als een methode om folklore te tonen. “We willen de geschiedenis en cultuur van Scheveningen laten zien. Zo zijn er normaal gesproken maar een klein aantal vissersboten te zien. En ze liggen allemaal in de haven. Nu hebben we een vlootschouw georganiseerd waaraan ongeveer vijftig vissersboten uit het hele land meedoen. Vanaf 14.00 uur varen ze uit, waardoor iedereen op de Boulevard een mooi uitzicht heeft”.

Varia

van AAArchitecten licht toe: “Toen wij hier in de Caballerofabriek bekend maakten dat wij bezig waren met de organisatie van een Guerilla Store in het Ketelhuis wilden veel bedrijven door materiële sponsoring hun naam er aan verbinden. Echt geweldig hoe dat werkt. Het idee geeft energie’’. Die energie wordt doorgaans ook overgebracht in een stad, want een Guerilla Store zorgt voor ongebruikelijke stromingen in zo’n stad. Mensen worden naar plekken gelokt die ze meestal niet zo goed kennen. Jemima de Brauwere: “Het is interessant om je af te vragen hoe je mensen ergens naar toe krijgt. Het concept van de Guerilla Store is eigentijds, speelt in op de mens van nu, die verrast wil worden aan de ene kant, maar die nadrukkelijk aan de andere kant zelf op ontdekkingstocht gaat, die niet houdt van voorkauwen en hapklare brokken’’. Zij wijst ook op het evenementenkarakter. Met daar lijnrecht tegenover juist de verdieping, het even stilstaan bij. “Het niet op impulsen richten maar op concentratie. Dat werkt’’. Achter het merk Comme des Garçons gaat de naam Rei Kawakubo schuil. Een Japanse ontwerpster die in de jaren tachtig met haar designs een wereldschok binnen de mode veroorzaakte. De pers destijds over haar collectie: ‘Lijkt op een rouwstoet na een atoomaanval’. Het kostte Kawakubo heel wat moeite om bij de Europeanen begrip te kweken voor haar Japanse manier van ontwerpen. Binnen Japanse esthetiek mag onregelmatigheid voorkomen. Dus een trui met gaten was daar heel normaal. Ruim tien jaar later ontwerpt zij kleding met bulten op bijvoorbeeld een rugpartij. Bizar toen, maar wanneer je nu in het straatbeeld kijkt waar allerhande rugzakken op dezelfde plekken kleurrijke bolle vormen doen ontstaan, kijkt niemand meer raar op. Japanners ontwerpen nu eenmaal van huis uit meer als een beeldhouwer. Die denken meer in volume dan een Fransman, bij wie elegantie voorop staat. Detail: kleding uit voorgaande collecties van Kawakubo bevindt zich nu in museale collecties.

MIRANDA FIERET

Dus, als je niks koopt, is de ervaring van het in een Guerrilla Store geweest zijn er eentje van ‘not to be missed’. Gewoon kijken en een nieuwe ervaring opdoen. Een Guerrilla Store is heel erg on-Haags eigenlijk, je zou zoiets in Amsterdam of Rotterdam verwachten, Den Haag heeft de Nederlandse primeur. Heel goed voor de stad”. Voor meer informatie: GS+3170. Guerilla Store in het Ketelhuis van de Caballerofabriek, Saturnusstraat 60, Den Haag. Opening 8 juni. Open voor publiek: vanaf zaterdag 9 juni. Naast kleding ook boeken, meubels, tassen en accessoires. www.guerilla-store.com.

DOOR JOKE KORVING

uit deze groep die ook meegaat naar Bulgarije. “De combinatie vind ik zo leuk”, zegt ze over de reis. “De ene dag maak je een excursie om een icoon ter plekke te bekijken, de volgende dag kun je die in alle rust op de boerderij schilderen”.

BOERDERIJ

Die boerderij ligt op een paar kilometer afstand van Veliko Turnovo, voorheen de hoofdstad van Bulgarije. In de omgeving valt veel te bewonderen, vertelt Eveline Roos, compagnon van Mandaliev. “De iconen die de cursisten in een boek hebben uitgezocht, kunnen ze daar in werkelijkheid zien. In kerkjes hangen de originele iconen uit de zestiende, zeventiende of achttiende eeuw. Mensen hebben er kaarsjes voor aangestoken; je hebt ze voor de icoon zien bidden. Dat vertelt veel meer dan een plaatje uit een boek”. En Mandaliev over de omgeving: “Er zijn veel oude dorpen in de buurt met authentieke kloosters. Omdat er nog geen toerisme is, ligt niets achter glas. Je kunt alles bij wijze van spreken aanraken. Dat maakt het zo bijzonder”. Martin Mandaliev, die inmiddels de Nederlandse nationaliteit heeft, komt uit een familie van schilders, beeldhouwers en ontwerpers. Hij doorliep het Kunstgymnasium in Sofia, won met grafische vormgeving een concours en werd uitgenodigd door de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij rondde hier een studie grafische vormgeving af. Daarna volgde hij een postdoctorale studie letterontwerp en typografie. In 1995 leerde hij Eveline Roos kennen. Ook Roos, in het dagelijks leven juridisch adviseur, heeft een fascinatie voor iconen. Mandaliev ging indertijd, met steun van Eveline, groepjes mensen begelei-

den die iconen schilderden. Dat werk heeft zich in de loop van de tijd fors uitgebreid. Tegenwoordig komen uit het hele land cursisten naar zijn atelier. En behalve in Den Haag geeft hij ook cursussen in onder meer Wassenaar en Dordrecht. Daarnaast verzorgt hij elk jaar in juli in zijn atelier een zomerprogramma. Een onderdeel daarvan is een workshop van een dag. Martin: “Die is helemaal gewijd aan de echt moeilijke dingen, zoals het schilderen van de ogen, handen en gezichten, en het plakken van bladgoud”. Een cursus bestaat uit 28 lesuren. “Dan is een icoon klaar”, zegt Mandaliev. “Iedereen gaat door. Sommigen zijn al jaren bij ons. Er is iemand bij die al tien iconen heeft gemaakt”. Vorig jaar ging hij voor de eerste keer met een groep naar Bulgarije. “De boerderij is helemaal verbouwd; elke kamer heeft een douche en een toilet. Tegelijkertijd is geprobeerd de boerderij zo authentiek mogelijk te houden”, vertelt Roos. Intussen is er een soort familiebedrijfje ontstaan. Eveline: “Vader Mandaliev is de technische man, oma kookt en naast Martin is ook een tante docente”. Die tante is Any Bratsikliyska. Zij heeft afgelopen Pasen bij De Vulpen op de Frederik Hendriklaan een demonstratie gegeven van het schilderen van iconen op eieren. Mandaliev popelt intussen om in Bulgarije aan de slag te gaan. “De cursisten hebben hier al veel voorbereidend werk gedaan, zoals het aanbrengen van de contouren van de icoon. Ze hebben daar dan veel meer tijd om te schilderen, om zich echt te verdiepen in de ziel van de icoon”. Voor meer informatie: (070) 310 77 68 of martinartstudio@jahoo.com

Interview

VRIJDAG 8 JUNI 2007

‘Er blijven natuurlijk altijd geheimen in je ziel’ Uit 12

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Inez van Dullemen over een foute 14

Cultuur

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Cultuur

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Sport

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Een volwassen dochter Service 20 vindt een aantal jaren

VRIJDAG 8 JUNI 2007

na het overlijden van haar vader een kist Service uit diens bezit waarin 22 allerlei Duits propagandamateriaal uit de Tweede Wereldoorlog Society 24 blijkt te zitten. Plus een lidmaatschapsbewijs van haar vader van de Jeugdstorm, de Neder10landse tegenhangerVaria van de Hitler Jugend, en gelieerd aan de NSB. De dochter is verbijsterd, ze wist van niets. Dat weggemoffelde verleden van die vader is het uitgangspunt van de nieuwe roman van Inez van Dullemen, ‘Heldendroom’. Fictie met voeten in de werkelijkheid van toen. Want die vader met dat verleden was de broer van de schrijfster. DOOR

VRIJDAG 8 JUNI 2007

BERT JANSMA

“Mijn nichtje schrok zich een ongeluk, ze ruimde de rommel van mijn broer op die een aantal jaren geleden is overleden. Hij had duizenden boeken, veel Duitse boeken, ook ‘foute’ Duitse boeken, maar daar was opeens die kist”, vertelt Inez van Dullemen. “Ze was volkomen in de war en heeft mij gebeld. Haar moeder was al overleden en het is de vraag of die er echt iets van wist. Vagelijk misschien. Er is in de familie nooit meer over gesproken. Ik heb

haar een beetje verteld hoe het is toegegaan, mijn visie gegeven en toen gezegd dat ik er wel ’ns aan gedacht had om er als schrijfster iets mee te doen. Maar dat wilde ik toen niet, want mijn broer leefde nog. ‘Wil je er nú iets over schrijven?’, vroeg mijn nichtje me. Ik vond dat van een ongelooflijke ruimheid getuigen. Ook al omdat ze zei: ’Niet alleen maar om dat verleden. ’t Is eigenlijk actueel. Er zijn altijd jonge mensen geweest die verkeerde keuzes

hebben gemaakt, in wat voor regime dan ook’. Daardoor sloeg de vonk bij mij over”. Al het bewaarde materiaal van haar broer is inmiddels naar een Duits instituut gegaan waar het een aparte afdeling heeft gekregen. “Heel ironisch”, vindt zijn zuster Inez nu, “dat hij zo nog vereeuwigd is”. In haar ‘Heldendroom’ is die broer en zijn keuze dan wel hoofdzaak, maar zij plaatst hem in het gezin waarin hij opgroeide. En laat met groot psychologisch

inlevingsvermogen zien hoe een jongeman tegen de draad van zijn opvoeding in voor de verkeerde zaak kiest. Waarbij ze dan weer objectief, in de derde persoon, beschrijft, dan weer de personages laat denken en reflecteren, in de ik-vorm. Terwijl zij die oorlogsjaren, de tocht van die broer die van huis wegloopt en met de Jeugdstorm als soldaat van het Duitse leger in de slag om Arnhem terechtkomt, met een schat aan tekenende details geloofwaardig maakt.

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Varia

Vilan

heldendroom

VRIJDAG 8 JUNI 2007

“Het was een oud verhaal dat ik begraven had”, vertelt ze, “ik was de enige die het nog wist. Mijn andere broer was te jong, die had ’t niet bewust meegemaakt en in VRIJDAG 8 JUNI 2007 de familie werd er niet over gesproken. Alsof je een tumor hebt die ingekapseld zit. Die is er wel, maar je hebt er geen last meer van. Met Erik (Inez van Dullemen is getrouwd met toneelregisseur Erik Vos. Red.) praatte ik er wel ’s over, en in dromen over de oorlog kwam er wel ’ns wat VRIJDAG JUNI 2007 van naar8boven. Erik is nieuwsgierig, wil graag horen hoe iemand denkt of voelt, en hij vroeg wel ‘ns wat aan mijn broer, wanneer de gesprekken over de oorlog gingen. ‘Daar weet ik niks meer van’, zei die dan. Alsof hij iets gewist had, zoals je in de computer dingen kunt wissen. Dan besef je dat het2007 mogelijk is dat in de menVRIJDAG 8 JUNI selijke geest een knop ‘om’ kan gaan”. Inez van Dullemen ging zitten nadenken, met die beladen kist voor zich. “Er zaten geen heel persoonlijke dingen in. Geen dagboeken waarin hij zich uitsprak, zijn emoties, zijn twijfels. Het was vrij droog, nuchter, hoe de Jeugdstorm in elkaar zat bijvoorbeeld. In een bepaald opzicht jammer, maar het gaf me ook een grotere vrijheid. Het blijft een roman, ik heb heel veel ingevuld wat er niet was. Wat dachten mijn vader en mijn moeder toen? Want er was een groot zwijgen. En ik heb veel research gedaan. Ik moest vooral te weten komen wat er na Dolle Dinsdag (5 september 1944. red.) gebeurde. Wat deden die jongens van die Jeugdstorm? Daarvoor ben ik naar het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie) gegaan. Dan kom je in dat vroegere bankgebouw aan de Herengracht, in een soort onderaards rijk, met gewelven, vergrendelde deuren, kluizen en sleutels. En dan opeens komt er een pakje uit zo’n kluis met de naam van mijn broer. Heel vreemd en erg aangrijpend. Dat pakje was daar tien jaar geleden gebracht. Het

‘Ik heb wel het gevoel dat dit een belangrijk boek is in mijn leven. Dat je een laatste deur hebt geopend’

‘Langzamerhand kwamen die ideeën van hem, de ruzies daarom. Ik had op school veel joodse kinderen om me heen in Amsterdams Oud-Zuid. Je kreeg het hele drama over je heen van je broer. Je schaamde je rot. Ik loog erover’ over was. Een vreemd, irreëel verhaal. Maar die jongens geloofden er nog in. Nee, ik was niet bang, alleen soms een beetje ongerust hoe mijn nichtje zou reageren. Maar dan zei ze: ‘Ik weet dat je ’t delicaat zal behandelen. Anders zou ik ’t niet gevraagd hebben’. Zie je, mijn broer is geen schoft geweest, geen verrader of zo. Al weet ik dat niet voor honderd procent, maar ik denk ’t. Hij aardde toch wel naar mijn vader die een hoge functie bij het gerecht had. Ik denk gewoon dat hij verblind was. Ik had wel een paar kapstokken wat dat betreft. In die kist zat een afscheidsbrief van hem aan mijn ouders. Daar stond in hoe hij als kind aan de deur met mijn moeder Duitse oorlogsinvaliden (uit de Eerste Wereldoorlog. Red.) zag die schilderijtjes kwamen verkopen. De armoede, de honger van die mensen had op hem een enorme indruk gemaakt. Hijzelf ook een ventje dat zich door z’n ziektes, z’n astma, in een hoek geschoven voelde. Hij koos voor wat hij vond dat de onderliggende partij was; hij las als jongetje van tien, twaalf al alles over Duitsland, was uitstekend op de hoogte. Heel vreemd hoe zich dat bij zo’n jong iemand kan nestelen”. In haar persoonlijke verhouding tot haar broer heeft dat toen wel een breuk veroorzaakt. “Absoluut, ik was als kind heel ‘close’ met hem. Langzamerhand kwamen die ideeën van hem, de ruzies daarom. Ik had op school veel joodse kinderen om me heen in Amsterdams Oud-Zuid. Je kreeg het hele drama over je heen van je broer. Je schaamde je rot. Ik loog erover. ‘We hebben ’m gezien bij een bijeenkomst van Mussert’, zeiden ze. En dan zei ik dat hij dat níet was. Dat heeft een enorme druk gegeven en dat is nooit helemaal hersteld. Ik wil niet zeggen dat ik hem nooit heb vergeven, maar ik kwam ook niet meer dichtbij. Hij was trouwens niet iemand om dat toe te laten. Hij was net als mijn vader een gesloten persoonlijkheid, een binnenvetter. Ik heb wel geprobeerd ’t te begrijpen. Het lot heeft hem veel op z’n bordje gegeven. Zijn altijd ziek-zijn, mijn moeders beschermdrift. Ik denk dat zijn keuzes ook voortkomen uit het minderwaardigheidscomplex van een ziekelijk jongetje”.

GEEN

bleek door een loodgieter gevonden te zijn onder de vloer in ons oude huis”.

LOOPGRAVEN

“Die informatie was droog, feitelijk. Daarna ben ik gaan zoeken naar andere gegevens. Hoe het was om die loopgraven aan te leggen bijvoorbeeld. Hoe het geweest moet zijn voor die jongens, tussen hoop en wanhoop in. Met het idee van: wij helpen het Grote Duitse Rijk nog. Voor het laatste stukje dat er van

FANTAST

Ooit heeft Inez van Dullemen (1925), in een interview over haar inmiddels grote oeuvre van meer dan dertig romans, novellen en verhalen gezegd dat ze ‘geen fantast’ was. Om aan te duiden dat haar werk vaak ontstaat via signalen uit de werkelijkheid, als aanleiding voor een proces waarin ze doordringt in gebeurtenissen en – vooral – ménsen. “Ik denk dat het misschien wel mijn beste kant is”, zegt ze,”dat ik me ongelooflijk gemakkelijk kan identificeren”. Relativerend lachend: “Erik zegt wel ’s: ‘Jij kan je nog identificeren met een muis’. Misschien komt het door mijn opvoeding, de ver-

want dat lusten deurwaarders Slechte mensenOpinie zoals ik jenever, 11 graag. Dikke mannen waren het, met

VRIJDAG 8 JUNI 2007

warrende situatie in de familie, mijn vader en moeder die uit elkaar groeiden, al die eilandjes van mensen. Ik heb als klein meisje al geleerd van de een naar de ander te gaan, banden te maken. Als mijn moeder weer een van haar driftaanvallen had en met slaande deuren naar boven ging, zei mijn vader: ‘Inez, ga jij ’ns praten met je moeder’. Als het dienstmeisje iets gebroken had en in de keuken zat te huilen, was ik de middelaar. Ik denk dat ik daardoor iets heb geleerd over de menselijke natuur. Je te verplaatsen in een ander”. “Ik vind ’t het leukste en het meest fascinerende van het schrijven: dat in iemands hoofd kruipen. Wat is daar geweest? Wat heeft zich daar afgespeeld? Het is dan alsof er een deurtje opengaat, een sluis, en dan komt ’t vanzelf. Alsof ik ’t niet verzin. Alsof het er is. Alsof een mens een soort schatkist in zich heeft met wat hij verzameld heeft, met zijn eigen ervaringen en gevoelens, met alle dingen die bij je binnengestroomd zijn. Dat noem ik altijd mijn humuslaag. Voor mijn research voor ‘Heldendroom’ had ik al die afleveringen van dat Jeugdstorm-blad ‘De Stormvlag’ bekeken, ál die ellendige bladen, en dan komen de kreten zélf weer op je af, de klank van dat Duits die je je nog goed herinnert. Dat wordt alles bij elkaar een massa en van daar uit ga je componeren. Niet wetenschappelijk, nee. Ik ben een beetje slordig, impulsief. Meer als een kok die al z’n ingrediënten heeft, die dit erbij doet, dat erin strooit en próeft. Er zijn schrijvers die altijd bij het begin beginnen en weten waar ze uitkomen. Ik begin vaak midden in een boek en ik weet soms niet eens wat de opening of wat het eind moet zijn”.

SCHRIJVEN

IN EEN CEL

In de omgeving van Inez van Dullemen werd gefluisterd dat dit wel eens haar laatste boek zou zijn. Dat ze het nu welletjes vond. “Zeg nooit nooit” lacht ze meteen. “Ik heb wel het gevoel dat dit een belangrijk boek is in mijn leven. Dat je een laatste deur hebt geopend. Nou ja, niet dé laatste, want er blijven natuurlijk altijd geheimen in je ziel. Maar ‘Heldendroom’ was toch een grote en emotionele inspanning. Zo’n zwaar boek kan ik misschien niet meer opbrengen, dat heb ik wel gezegd”. We praten over dat merkwaardige proces van schrijven. Het je in jezelf opsluiten, je afzonderen, wegkruipen in een eenzaamheid die je zelf weer vol laat lopen met leven. Inez van Dullemen: “Toen de kinderen Celia en Matthijs nog thuis waren, werkte ik ook thuis. Later schreef ik in een atelier aan de Amsterdamse Veerkade en nu tipte decorontwerper Tom Schenk me dat er nog ruimte was in een gekraakte school in Scheveningen waar hij zijn atelier had. Het was er doodstil, en er was helemaal níets. Ik kreeg van Tom een plank voor m’n oude schrijfmachine en een plank voor een electrisch waterkokertje en een paar van m’n boeken. Een soort cel. Dat vond ik heerlijk. Er waren alleen twee kraaien, in een boom op de binnenplaats. Ik kon ze perfect volgen, hoe ze naar elkaar riepen van: en nou moet jíj ’s komen broeden, hoor. Dat waren mijn grote vrienden. Had ik af en toe toch iets levends”. ‘Heldendroom’ door Inez van Dullemen. Uitgeverij De Bezige Bij. ISBN 978 90 234 2600 4. www.debezigebij.nl

De post bracht een brief van de deurwaarder. Dat viel tegen. Het kuuroord E. had de zaak aan hem overgedragen, de zaak die ik uit schaamte bijna vergeten was. De brief stond vol gemene dreigtaal die zo hard aankwam dat ik meteen het geld overmaakte. Dat wil zeggen, nadat ik de brief had kwijt gemaakt, de poes het ding terugvond en erover wilde braken en ik van de hele toestand dermate zenuwachtig was geworden, dat betalen uiteindelijk nog het minst erge was. Daarna bleef ik zitten met een diepe wrok. ‘t Was namelijk een hoop geld. Bijna het dubbele van de oorspronkelijke rekening. En daarvoor krijg ik dan een standaardbrief met als enige persoonlijke noot het te storten geldbedrag. In deze tijd van schuldenmakerij en failliet gaande bedrijven verdient een wanbetaler als ik meer aandacht, zou ik zeggen. Van kwaad komt immers erger en als ik morgen naar troost verlang, bestel ik de helft van wat de Wehkamp-site belooft te bezorgen binnen 24 uur. Aflossen, ho maar. Er komt toch alleen een dreigstencil, op den duur raakt iedereen daaraan gewend. Zelfs ik. Mijn ouders kregen vaak de deurwaarder op bezoek. De eigen zaak liep slecht en het ene gat stopten ze met het andere. Altijd was het mijn moeder die de deurwaarder ontving. Dan schonk ze

stevige jassen aan, die alles begrepen maar uiteindelijk wel geld moesten zien. De zaak ging net niet failliet, de schulden werden afbetaald en vervolgens verdwenen de deurwaarders voorgoed uit mijn leven. Want zo’n standaardbriefje telt niet mee. In het mooie Den Haag zijn veel deurwaarders werkzaam. Die willen dat hun klanten de rekeningen voldoen. Ideetje van mij als potentieel chronisch wanbetaler. Kan er iemand gaan werken met een nieuwe aanpak? Psychologisch. Beginnen met een hartelijke brief te sturen. Alsdat er zeker een vergissing is begaan. Dat mijn hoofd vast omloopt, als moderne vrouw heb ik zoveel om aan te denken. Dat het goed is om de zaken even samen door te nemen, deurwaarder helpt waar hij kan, hoor! Moeten er boekenplanken opgehangen worden, dan heeft hij daarvoor een adresje met persoonlijke aanbeveling. Maar eerst gaat deurwaarder met de juffrouw jenever drinken, want het moet wel gezellig blijven. Wanbetalers worden niet geboren maar gemaakt. Door pech, toeval, een slecht karakter of een brief waar nou net het verkeerde in staat.

Uit

Cultuur

Sport

Service

VILAN

VAN DE

LOO

Service 23 Warm onthaal voor docent in spé met Haags stageproject DOOR

MIRANDA FIERET

Leerlingen in het voortgezet onderwijs moeten zuinig zijn op hun leraren. Bij ziekte, overspannenheid of pensioen bestaat de kans dat er niet snel vervanging wordt gevonden. In de regio Haaglanden dreigt een tekort aan honderden docenten te ontstaan. Den Haag wil dit probleem ondervangen met het project ‘De Rode Loper’. De gemeente verleent zes ton subsidie voor de komende twee jaar. Alle middelbare scholen in de regio Den Haag hebben de handen ineen geslagen om het lerarentekort terug te dringen. Met het initiatief ‘De Rode Loper’ willen scholen in Den Haag, Leidschendam en Rijswijk aantrekkelijke stageplaatsen bieden voor docenten in spé. “Pure noodzaak”, vindt Cees Booij, rector van het Veurs Lyceum in Leidschendam. “Vaak zijn de leraren die voor de klas staan eigenlijk nog niet klaar met school, maar we kunnen niet anders. Er zijn geen sollicitanten met een afgeronde opleiding’’. Door deze noodoplossing wordt het probleem volgens Booij niet voldoende kenbaar. “Leerlingen en ouders denken dat het wel meevalt. Er staat immers iemand voor de klas, maar dat horen wel afgestudeerden te zijn”. Wanneer het beleid niet verandert, is er binnen vijf jaar een tekort van tweehonderd docenten in de Hofstad. Dit aantal kan volgens onderzoek in opdracht van de gemeente oplopen tot vierhonderd in 2015. Anton van Dam, hoofd Onderwijs van de gemeente Den Haag ziet met De Rode Loper een oplossing voor het probleem “Jaren lang was er veel aandacht voor het lerarentekort. Toen de conjunctuur zakte, werd er minder over gesproken. Dat mag niet gebeuren want het ligt

niet aan de conjunctuur, het is een structureel probleem”. Den Haag heeft zelf geen opleiding voor eerste- en tweedegraads docenten. Daarom worden hogescholen in Rotterdam, Leiden en Amsterdam bij het project betrokken. Door goede begeleiding en afstemming tussen Haagse stageplaats en hogeschool hopen de deelnemende partijen dat stagiaires niet vroegtijdig afhaken en sneller denken aan een vaste baan in Den Haag na hun opleiding. Marianne Zewald is stagecoördinator op de Hogeschool Rotterdam. “We hebben zeker tweehonderd Haagse studenten die een opleiding tot docent volgen. Merendeel daarvan is niet naar Rotterdam verhuisd, maar reist heen en weer”. Zewald heeft daarom contacten met de ‘ruime’ regio Rotterdam. “De opleiding tot docent is praktijkgericht. Begeleiding is van groot belang. We voeren nu gesprekken met de Haagse stagescholen om alles zo goed mogelijk af te stemmen”. Gülsüm Polat is oud-student van Hogeschool Rotterdam. Nu is ze docent Economie op het Varias College, onderdeel van de Johan de Witt Scholengemeenschap. Een paar jaar geleden ondervond ze zelf nog de problemen waar stagiaires tegenaan lopen. “Een stage is een kennismaking met je beroep. Als dit niet leuk is, haak je al snel af. Mijn klas bestond in het eerste jaar uit dertig studenten. Uiteindelijk zijn er ongeveer tien afgestudeerd”. Zelf heeft ze ook slechte ervaringen gehad. “Mijn eerste stage in Voorburg was niet leuk, gelukkig heb ik wel doorgezet. Op het Varias College voel ik me prima. Ik ben nu ook zelf stagebegeleidster. Ik wil dat studenten op een fijne manier kennismaken met het onderwijs”.

Den Haag heeft tot eind jaren tachtig een opleiding voor eerste- en tweedegraads docenten gehad. Els van Leeuwen van de Haagse Hogeschool kan zich nog de laatste lichting herinneren. “Op de opleiding ‘Haagse Leergangen’ konden studenten deeltijd studeren om docent te worden. De studie werd gestopt omdat er ook een voltijdrichting moest zijn en die hadden wij niet. Toen ik net begon bij de Haagse Hogeschool, studeerde de laatste lichting af. Dat moet eind jaren tachtig, begin jaren negentig zijn geweest”.

ONBEZORGD WONEN onder de Spaanse zon in Andalusië

Laatste verkoopfase gestart!

Madrid

12 TYPEN APPARTEMENTEN EN VILLA’S VAN 80 TOT 150 M² WWW.TAILORMADEBV.NL

80 m² vanaf ! 214.785

Faro

PRIJZEN VANAF ! 214.785 WAARDESTIJGING 15,2% PER JAAR OVER DE LAATSTE VIJF JAAR

Malaga

100 m² vanaf ! 282.118

Algemene voordelen om in Spanje te wonen: ■ ■ ■ ■ ■ ■

Levensonderhoud goedkoper Gezond klimaat Gemiddelde zomertemperatuur 29˚C Kwaliteit van leven Bereikbaarheid Lagere zorgpremie

Voordelen voor u in het internationale woonpark La Cigüeña:

INFORMATIEPAKKET

Voor meer informatie stuurt u deze bon in. U ontvangt binnen enkele dagen een uitgebreid informatiepakket.

De heer/ mevrouw Straat Postcode en woonplaats E-mailadres* Telefoonnummer* *invulling gewenst

Wenst informatie te ontvangen over het Tailor Made project La Cigüeña.

In een ongefrankeerde envelop sturen naar: Tailor Made, Antwoordnummer 10365, 2700 WB ZOETERMEER. DHC

Tailor Made International Property BV Engelandlaan 192, 2711 DX ZOETERMEER Telefoon: 079-3300655 Fax: 079-3434447 E-mail: info@tailormadebv.nl Showroombezoek maandag tot en met vrijdag. In de avond en in het weekend op afspraak.

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Betrouwbaarheid Pittoresk gebied Hoge graad van voorzieningen Veel sportfaciliteiten Centraal gelegen dichtbij Faro en Sevilla Actieve 55-plussers Nederlands management Nederlandse notaris Nederlandse contracten Degelijke bouw (luxe afwerking) 24 uurs alarmopvolging Geen massatoerisme Ruime garanties aanwezig Geschikt voor permanente bewoning

Sacha tussen ict-tovenaars en bedeltrucs

Einde dreigt Opinievoor theehuis11 Clingendael

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Dampende hitte, daverende moessonregens, overvolle miljoenensteden, botsende religies, schrille armoede, oorlog, honger, aardbevingen, twee kernmachten die VRIJDAG 8 JUNI 2007 elkaar naar het leven staan — dan is de Haagse Goudenregenstraat wel even een contrast. Volkskrant-correspondente Sacha Kester woonde vier jaar8lang in India en Pakistan, VRIJDAG JUNI 2007 en heeft in de ‘Standplaats’-serie van die krant nu haar ervaringen te boek gesteld. DOOR ROGIER SLOP VRIJDAG 8 JUNI 2007

MENSEN

Ze kwam, journalistiek gesproken, ook op het juiste moment. Meteen al een enorme aardbeving in India, de kernproeven van aartsvijanden India en Pakistan, een dynastieke veldslag in Nepal en natuurlijk de nasleep van de Twin

DOOR

TerugBlik

kistan ook zijn, in beide landen is iedereen constant bang voor wat anderen wel niet van je zullen denken. Natuurlijk is er de armoede. Ik snap niet hoe fotografen van reisgidsen en toeristenbrochures dat zo zorgvuldig uit beeld weten te houden, want het zit overal in je blikveld. Maar armoede maakt ook slim en inventief, en niet alleen op het terrein van hemeltergende corruptie. Zo zijn er vrouwen die jarenlang bedelen op een goede plek - kruispunten zijn in de verkeerschaos zeer geliefd - met telkens weer een geleende pasgeboren baby. Meisjes die melkpoeder in de winkel ‘leasen’ en het surplus aan inkomsten houden. Er zijn gewoon ‘mooie’ armoedeverhalen op te tekenen.

ECONOMISCHE

BOOM

Maar dat is natuurlijk maar één kant van het verhaal. Zeker in India is een enorme economische boom aan de gang, vooral in de ict. Vrienden en vriendinnen, die ik daar heb gemaakt, komen me vaak opzoeken in Den Haag, waar ik sinds een paar jaar woon. Ze zijn reislustig en ze hebben er het geld voor. Ook dat wrikt

Foto’s uit het Haags Gemeentearchief

Schoolmelk in de jaren vijftig: lauwe melk naast de verwarming of erop - in dikke kwartliterflesjes, met een vlokkerige laag gelig vet. Je slurpte het op met een papieren rietje, dwars door de glimmende capsule gestoken. Een belegen, verkookte smaak, maar: melk is goed voor elk, net zoals de winterse levertraan. Je werd er sterk van. Het dagelijkse schoolritueel hoort bij het collectief geheugen van de babyboomers - met het gerinkel van de ijzeren kratten en de aluminium doppen die werden bewaard voor zending of missie. Scholen hadden een rijk verleden als zorgcentrum. De bewaarschool van de Bijbelvereeniging in de Oude Molstraat deelde midden negentiende FOTO POLYGOON, 1932 eeuw klompjes uit, zodat ook de armste kleuters met droge voeten naar school konden. ders dragen bij. Het begon in de jaren dertig, nadat Toppunt van verwennerij was een kroes aangelengde Engelse experimenten hadden aangetoond hoe heilmelk. Op armenscholen kregen de kinderen standaard zaam melk was voor groei, gezondheid en geest. Het een warme prak, en zelden ontbrak het glas gezonde voortvarende Rotterdam reageerde al in 1935 met een melk. De bekende kwartliterflesjes waren rond 1930 al proef en in 1937 werd het officieel. in zwang, zoals de foto ons toont. Helaas was het voor Den Haag keek liever de kat uit de boom. Schoolmelk de sip starende kleuterklas in oktober 1932 voorlopig kwam hier pas in juni 1941, toen Nederland al een jaar de laatste keer. In die economisch barre tijden was er onder de Duitse bezetting zuchtte. De aftrap werd geeenvoudig geen geld meer voor. Toch bleven de ar- geven in Spoorwijk, door de socialistische wethouder menscholen, zo goed en kwaad als ging, hun pupillen Buurman, een tanige oud-vakbondsman die al zes jaar iets toestoppen: een maaltijd, wat brood en, af en toe, de portefeuille Sociale Zaken beheerde. Met voldane een glaasje melk. trots zag hij hoe de schoolkinderen hun flesjes om‘Schoolmelk’ heeft echter weinig te maken met ar- klemden, want Lambert Buurman was tegelijk voormenzorg. Iedereen kan meedoen, arm en rijk, de ou- zitter van het pas opgerichte ‘Plaatselijk Schoolmelk

De theeschenkerij op het landgoed Clingendael gaat mogelijk sluiten. Uitbaatster Nelly Damen vertrekt eind september van dit jaar als zij er geen ruimte bij krijgt. Het pand fungeert voor tweederde als kantoorruimte voor instituut Clingendael. Dat is volgens Damen in strijd met het bestemmingsplan van de gemeente Wassenaar die eigenaar is van het grondgebied. Zij heeft een kort geding aangespannen om Wassenaar te dwingen tot handhaving. De uitspraak was op moment van verschijnen van deze krant nog niet bekend. Volgens het bestemmingsplan mag het theehuis voor ongeveer eenderde als kantoorruimte worden ingericht, de overige ruimte moet als theeschenkerij worden gebruikt. Doordat de situatie nu precies is omgekeerd, zegt Damen dat ze haar zaak niet rendabel kan maken. “Ik moet het met vier gaspitjes doen. In drukke tijden moet ik bezoekers weigeren. De opslagruimte is te klein en het personeel moet gebruik maken van het gastentoilet”. Damen huurt het pand van instituut Clingendael. Ze heeft haar contract met instituut Clingendael onder voorbehoud opgezegd. “Ik ga alleen verder als ik de ruimte zoals in het bestemmingsplan staat aangegeven terugkrijg”. De gemeente Wassenaar erkent dat instituut Clingendael in strijd met het bestemmingsplan heeft gehandeld, maar is niet van plan tot handhaving over te gaan. “Dat zou niet zinvol zijn”, aldus een woordvoerder. “Aan het einde van het jaar gaan we het bestemmingsplan herzien. De huidige situatie – tweederde kantoorruimte, eenderde horeca – vinden wij wenselijk. Zo gaan we het ook meenemen in de herziening”. Uitbaatster Nelly Damen strijdt al jaren voor meer ruimte. Gesprekken met de gemeente Den Haag – eigenaar en verhuurder van de bebouwing op het landgoed – en instituut Clingendael, onderverhuurder, liepen spaak. Een handtekeningenactie leverde 4.500 steunbetuigingen op, maar wist in het Haagse stadhuis vooralsnog geen doorbraak te forceren. Het enige middel dat Damen nog restte was een handhavingsactie via het bestuursrecht. “Ik zie het als mijn verantwoordelijkheid het theehuis voor het park te behouden. Welk park is gebaat bij nog meer kantoren? Er staan al zoveel kantoren leeg. Het park is bovendien aangekocht als recreatiegebied met een verplíchting tot horecavoorziening. Het is van de bevolking”. Ze nam twee advocaten in de arm. Volgens advocaat M. Plug van EBH Advocaten uit Delft is instituut Clingendael duidelijk in overtreding. “Het instituut handelt onder meer in strijd met het bestemmingsplan. De gemeente Wassenaar heeft een beginselplicht om een bestemmingsplan te handhaven. Hier is geen concreet zicht op legalisering van de illegale situatie. Wassenaar heeft aangegeven het huidige bestemmingsplan te gaan herzien, maar dat speelt op zijn vroegst in november dit jaar. Een herziening gaat gepaard met lange procedures. Daardoor is er geen concreet zicht op legalisatie. Er kan alleen nog van handhaving worden afgezien als dat onevenredig is met de door handhaving te dienen belangen. Daarvan is naar mijn mening geen sprake omdat het instituut zich willens en wetens – door te bouwen zonder bouwvergunning, vrijstelling en monumentenvergunning – in een illegale positie heeft gemanoeuvreerd”. Hoofd interne zaken van Clingendael, Gerard van der Velde, had niet verwacht dat de situatie zou escaleren. “Clingendael heeft in 2002-2003 in overleg met de gemeenten Den Haag en Wassenaar het gebrek aan kantoorruimte aangepakt. Afspraak was dat het bestemmingsplan daarop zou worden aangepast. Achteraf is dat formeel niet goed uitgewerkt”. Volgens Van der Velde zou het horecagedeelte helemaal niet tweederde moeten zijn. “De gemeente Wassenaar heeft een oude tekening uit 1990 gebruikt waarop ook de privé-ruimte van het pand is meegerekend als horeca. Slordig dat die tekening er tussendoor is geslopen. Die geeft de werkelijke situatie niet weer. Clingendael wil best horeca faciliteren, maar kleinschalig. Wij hebben € 350.000 geïnvesteerd met nog eens € 75.000 aan goodwill. Als wij daarvoor maar vier à vijf werkplekken zouden terugkrijgen dan is dat te weinig”. Bij het afdwingen van handhaving in een voorlopige voorziening moet er een spoedeisend belang zijn. Advocaat Plug: “Mevrouw Damen heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd en daardoor ernstig financieel nadeel geleden. Bovendien heeft ze vanaf het begin aangegeven over te weinig ruimte te beschikken. Als handhaving wordt afgewezen, dan betekent dat de ondergang van de theeschenkerij die door haar wordt geëxploiteerd”. Mocht de uitspraak van het kort geding negatief uitpakken voor instituut Clingendael dan beraadt het zich op eventuele stappen.

Cultuur

Sport

Service

Sacha Kester destijds in Islamabad. FOTO: PARTICULIERE COLLECTIE Towers in Afghanistan. “Maar er is veel meer, en in het boek heb ik ook vooral de verhalen van mensen in die regio benadrukt. Op die manier krijg je ook een beeld van het leven op allerlei niveaus. Zoals mijn Pakistaanse, dus islamitische, vriend Asad, die met een Amerikaanse joodse vrouw trouwde. Of mijn 90-jarige buurman in Delhi, die het bloedige trauma van de scheuring tussen India en Pakistan in 1947/48 nog had meegemaakt. Of over het verschijnsel uithuwelijken, waar ik als moderne westerse vrouw natuurlijk keihard tegen ben. Er zijn daar tv-datingshows, waar de hele familie op de tribune zit mee te stemmen. Toch zijn veel van die huwelijken wel goed, als je in je eentje kiest kan je tenslotte ook grote fouten maken. Natuurlijk kijk je als westerling wel anders aan tegen de enorme sociale druk waaronder mensen leven, in India heb je het kastenstelsel, in Pakistan zijn er ook sterke sociale barrières. Constant moeten jonge mensen zich schikken naar de druk van de familie: met wie ga je om, met wie kan je praten, hou je de eer van de familie wel hoog. Hoe verschillend India en Pa-

MONIQUE VAN OOSTRUM

Uit

VRIJDAG 8 JUNI 2007

In 2000 vertrok ze naar New Delhi, met enkele freelance-contracten op zak. “Ik was al eens in India geweest, op een rugzakvakantie, en dat was me goed bevallen”, vertelt ze in haar Haagse appartement, waar enkele fraaie houtsnij-soeVRIJDAGuit8 JUNI venirs haar2007 reisjaren de toon bepalen. “De kosten van dat reizen heb ik deels kunnen terugverdienen door verhalen aan kranten te verkopen. Na mijn journalistieke opleiding in Tilburg heb ik een tijd gewerkt op de buitenlandredactie van de toenmalige Haagsche Courant. Toen vond ik 8vooral het Midden-Oosten inteVRIJDAG JUNI 2007 ressant, maar dat zat bij de Nederlandse media journalistiek al helemaal dichtgetimmerd. Toen heb ik nog eens goed op de kaart gekeken, en vond India, Pakistan, Bangladesj, Nepal en Afghanistan. Dat was in de Nederlandse journalistiek toch een blinde vlek, terwijl er voldoende gebeurt. Er wonen alleen in India al een miljard mensen. Onderwerpen genoeg, je hoeft echt niet alleen maar over die eeuwige heilige koeien te schrijven. Zo ben ook in het gat gesprongen, en ik heb potentiële opdrachtgevers kunnen overtuigen. Die sturen vaak geen vaste krachten naar dat gebied, maar met een freelancer durfden ze het wel aan. Kost toch niet zoveel, en als het niks oplevert hebben ze er verder ook geen last van”.

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

vaak met oude structuren en ook dat is een interessant onderwerp”. Na haar terugkeer in Nederland werd ze weer correspondent voor de Volkskrant, maar nu in Den Haag. Een hele overgang. “Natuurlijk leef je in die miljoenensteden in India en Pakistan in een soort overkokende, overvolle snelkookpan. Maar mensen zijn meer in elkaar geïnteresseerd, hartelijker, hulpvaardiger en nieuwsgieriger naar elkaar dan in Nederland. Hier leven we meer langs elkaar heen, vergeleken met dáár is hier eigenlijk geen leven op straat”. Sacha Kester werkt sinds enkele weken weer op een buitenlandredactie, want dat is toch haar oude liefde. Bij de Volkskrant heeft ze nu het even mysterieuze als onvoorspelbare Rusland als specialisme. Of dat ooit tot een nieuw correspondentschap leidt, weet ze nog niet. “Maar na een aantal jaren Den Haag coveren, is het wel weer tijd om over de grens te gaan kijken”.

Service

Sacha Kester - ‘Van onze correspondent - Standplaats Islamabad/New Delhi, prijs 19,50. Uitg KIT Publishers ISBN 9789068325942

DOOR STAL&VAN DOORN

Comité’. Goed werk in onzekere tijden, zal hij hebben gedacht. Hij kreeg daarin steun van Klaas Voskuil, een socialist van de al even oude stempel die destijds zijn brood verdiende als gemeenteambtenaar en later hoofdredacteur van het Vrije Volk werd (tegenwoordig kennen we hem vooral als vader van de schrijver J.J. Voskuil). Ze probeerden ondanks de oorlogsomstandigheden de vaart te houden in het schoolmelkgebeuren. Dat was moeilijk: de volle melk maakte al gauw plaats voor karnemelk en toen de Duitsers in mei 1945 afdropen, was schoolmelk een herinnering. Na 1945 begon de schoolmelk aan een glorieuze opmars. Elementaire levensbehoeften vielen onder strakke distributieregels, maar op school kreeg je een groter rantsoen. Logisch dat de vraag naar schoolmelk inzakte toen melk van de bon ging. Maar dat herstelde zich snel. In 1956 vonden dagelijks al 63.000 flesjes hun weg naar de Haagse scholen. Subsidies en propaganda misten hun uitwerking niet. Zo meldde schoolarts J.C. Streng in 1951 dat jeugdige melkdrinkers langere benen kregen. Ook aan de smaak werd gesleuteld. In 1960 kwamen er experimenten met bruine flesjes, waarin daglicht geen kwaad meer kon. Uiteindelijk werden het in 1966 kartonnen pakjes. De melk kreeg in 1972 een lager vetgehalte en chocolademelk verrijkte het assortiment. Toch heeft de melk niet massaal alle scholen veroverd, ondanks een landelijke actie die in 1976 startte en ondanks Europese subsidies. De prijs is voor de ouders geen argument meer. De pakjes schoolmelk waren in 1998 te vinden op de helft van de Nederlandse scholen. Het bijna sacrale geslurp uit lauwe flesjes, omkranst door het gekletter en gerinkel van kratten, is alleen nog maar herinnering.

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Onderzoek gezondheid in achterstandswijken De gemeente Den Haag heeft samen met het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) de bijzondere leerstoel ‘Public Health’ ingesteld. Barend Middelkoop, hoofd Epidemiologie van de Haagse GGD, is benoemd tot hoogleraar op de leerstoel. Hij gaat zich richten op het verbeteren van de gezondheid in de Haagse achterstandswijken. DOOR

ELSKE KOOPMAN

“Ik krijg de kans om mijn huidige werk te verdiepen”, zegt Middelkoop over zijn nieuwe functie. Hij ziet in zijn huidige functie al veel specifieke problemen bij inwoners uit de achterstandsbuurten. Zo onderzocht hij twee jaar geleden het aantal pogingen tot zelfdoding in Den Haag. Hij kwam erachter dat deze pogingen relatief vaker voorkomen bij Turkse en Surinaamse jonge vrouwen dan bij autochtone leeftijdgenoten. Hij deed ook onderzoek naar specifieke problemen van bepaalde etnische groepen. “Wat speelt zijn de heel eigen ziektebeelden van bijvoorbeeld Hindostaanse mensen. Zij hebben een verkorte levensverwachting en een verhoogde kans op harten vaatziekten. Ik wil weten hoe dat komt en wat de beste behandelmethode is”, legt hij uit. Als hoofd Epidemiologie constateerde hij het probleem en met zijn leerstoel kan hij de oorzaak gaan onderzoeken. Middelkoop zal ook voorstellen doen voor verbetering van de gezondheid in de achterstandswijken en les geven aan studenten van het LUMC. In heel Nederland wonen ongeveer honderdzestigduizend Hindostanen. Het

merendeel van hen woont in de Hofstad en omgeving, namelijk vijftigduizend. Dat is een tiende van de hele Haagse bevolking. De grootste groepen zitten in de Schilderswijk, Transvaal, Molenwijk, Spoorwijk en Regentesse-Valkenboskwartier. Zij hebben niet alleen een eigen ziektebeeld, zo blijkt volgens Middelkoop uit de praktijk. “Wij ontdekten dat ze eigenlijk nooit naar de informatiebijeenkomsten kwamen van de GGD waarin wij voorlichting geven over de specifieke ziektes waar deze mensen mee te maken kunnen krijgen.” De GGD heeft toen een toneelschrijfster gevraagd de voorlichtingsteksten te verwerken in een toneelstuk. Daar kwamen de mensen wel op af en zo kreeg de GGD toch de informatie bij de doelgroep. “Dit hebben wij op poten gezet, maar het is al overgenomen in Amsterdam en Rotterdam”. De leerstoel richt zich niet alleen op de allochtonen in de achterstandswijken. Middelkoop: “Wij kijken ook naar schoolkinderen met overgewicht. Dat doet zich in de meeste achterstandswijken voor. Je ziet het veel bij kinderen van Turkse en Marokkaanse afkomst, maar het probleem is het grootst in de witte achterstandswijk Duindorp”.

toegangsprijs voor de mensen met zo’n recept. “De drempel is op die manier lager en zo kunnen de mensen ontdekken dat sport echt leuk is”, zegt de bijzonder hoogleraar. De huisartsen kijken daarbij ook naar de achtergronden van de patiënt die ze sport voorschrijven. “De ene groep voelt zich beter bij yoga, de ander bij zwemmen”, schetst Middelkoop. Overigens lopen de sportaanbieders in dit project wel tegen specifieke problemen aan. Een zwemuurtje voor moslima’s kent bepaalde voorwaarden. “Voor hen moet de ruimte afgesloten zijn van de buitenwereld. Bij zwembad de Houtzagerij kijk je vanuit de tram zo het bad in, dus daar moet dan iets op worden gevonden om het zicht te belemmeren”, aldus Middelkoop. De leerstoel moet de sociale geneeskunde - gezondheid in relatie tot werk en maatschappij - dichter bij de dagelijkse praktijk brengen. “In academische ziekenhuizen gebeurt het al dat de praktijk onderdeel is van het werkveld. Nu passen we dat ook toe in de sociale geneeskunde”. Naast de leerstoel houdt Middelkoop zijn baan bij de afdeling Epidemiologie van de GGD. De kosten voor de nieuwe functie worden verdeeld over de gemeente Den Haag en het LUMC. Middelkoop betwijfelt of heel Nederland baat heeft bij zijn werk als bijzonder hoogleraar op de leerstoel Public Health. “Mijn werk richt zich in eerste instantie op de Haagse achterstandswijken. Voor een deel zijn die problemen hetzelfde als in andere grote steden, maar of ze daar in het Oosten van het land wat aan hebben, durf ik niet te zeggen”.

‘Dit hebben wij op poten gezet, maar het is al overgenomen in Amsterdam en Rotterdam’

SPORT

OP RECEPT

Het overgewicht in de achterstandswijken komt ook omdat de wijkbewoners geen geld hebben of het niet willen uitgeven aan sport. Daarvoor is het programma bewegen op recept opgezet. De huisarts kan een sport voorschrijven en sportscholen, zwembaden en andere aanbieders werken mee met een lage

De ene groep voelt zich beter bij yoga, de ander bij zwemmen. FOTO: C&R

Administratieve werkzaamheden: * Opzetten van de financiële administratie * Debiteuren- en crediteurenbeheer * Personeelszaken Functie-eisen: * Afgeronde financiële opleiding op MEAO/MBA niveau * Enkele jaren relevante werkervaring * Ervaring met boekhoudsoftware als Exact, Globe, Accountview of Reeleezee Wat wij bieden: Een inspirerende jonge werkomgeving in het centrum van Den Haag bij een krantenuitgever. Informele werksfeer, waar met hart en ziel gewerkt wordt aan deze wekelijkse kwaliteitskrant. Deze functie is voor 24-32 uur per week.

Den Haag Centraal is een echte Haagse krant die één keer per week verschijnt.

Gezocht: Administratief medewerker m/v 39184_DHC vacature.indd 1

Werken in hartje binnenstad? Ben jij degene die wij zoeken, neem dan contact met ons op per e-mail: info@denhaagcentraal.net. Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9 2511 EB Den Haag T. 070 - 3644040 I. www.denhaagcentraal.net

30-05-2007 13:34:40

Uit organen Ook steden verdienen nieuwe 13

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Op rozen Menig projectontwikkelaar zal zich achter de oren krabben bij ons nieuws dat toneelgroep De Appel VRIJDAG 8 2007 school bij het deJUNI naastgelegen eigen theater aan de Duinstraat trekt. Stel je voor: die leegstaande Nieuwe Kerk, het Appeltheater en de school; op die enorme kavel zijn aardig wat luxe appartementjes – op loopafstand van het strand, vlak bij deJUNI Keizerstraat VRIJDAG 8 2007 – te realiseren. Is het een briljante toneelliefhebber op het stadhuis geweest, die met dit aanbod de positie van het gezelschap voor de toekomst veilig heeft willen stellen? Want De Appel heeft straks zowat de halve Duinstraat in gebruik en het VRIJDAG 8 JUNI 2007 gezelschap zit daarmee op rozen. Armoede en spaarzaamheid kenmerken het Haagse toneelgezelschap sinds de oprichting in het voorjaar van 1972. De Appel bestaat van geloof, hoop en liefde. Eertijds VRIJDAG 8 JUNI 2007 begonnen met 26 toeschouwers in het Theater aan de Haven, thans het oudste toneelgezelschap van Nederland met voortdurend uitverkochte zalen. Eind 1979 al is De Appel verhuisd naar een grotere ruimte: een oude remise van de paardentram, het huidige Appeltheater. Het werd destijds gekocht voor 600.000 gulden en de Appeloprichters namen er extra hypotheken voor op hun eigen woning. Zoals gezegd: De Appel bestaat van geloof, hoop en liefde. Thans bezit De Appel onroerend goed op een prachtplek. De toevoeging van de school (die wordt gewoon gehuurd) zal ongetwijfeld de komende jaren tot nieuw theateravontuur leiden. Maar hoe dan ook zal een keer het moment aanbreken dat rekenmeesters op het Haagse stadhuis eens even willen praten met die artistieke mensen aan de Duinstraat. Dan wordt het oppassen geblazen. Hoe fantastisch de nieuwe behuizing voor het Nationale Toneel aan de Schouwburgstraat ook gaat worden, zoiets past niet bij De Appel. Rebellenclub De Appel heeft iets heel anders nodig. Een gebouw waar al drama in zit, dat al een geschiedenis heeft, iets wat past bij die Appel-identiteit van passie en gekte. De verbouwing in de Duinstraat moet nog beginnen, maar het kan geen kwaad om nu al uit te kijken naar oude fabriekshallen, loodsen, kerken, garages, hospitaals en desnoods mortuaria. De Appel mag nooit normaal worden. VERSTEEG

A R

E U N

Deze week is de sloop begonnen van de Zwarte Madonna. Eindelijk wat mij betreft. Het gebouw heeft mij nooit kunnen bekoren. Het doet me denken aan een gevangenis, een legbatterij, een flat voor mestvarkens. Het is somber, zelfs bij mooi weer. Afstotend, in plaats van uitnodigend. Deprimerend in plaats van blij makend. Het gebouw is er niet voor de mensen, maar de mensen zijn er voor het gebouw. Volgens mij heeft Carel Weeber, de architect, zelf ook wel eens zoiets gezegd. Het paste wellicht nog bij de vreselijke ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie, maar niet meer bij de gratie van het stadhuis en de andere prachtige gebouwen die sinds begin jaren negentig in de Haagse binnenstad zijn verrezen. Niet alleen mensen verdienen nieuwe organen als de oude niet meer werken, maar ook steden. Ik betreur het verlies van betaalbare woningen in het centrum, maar dat is het dan ook. Gelukkig komt er een aantal terug. Nu gauw doorpakken: de sloopkogel in beide ministeries, het gebouw van het Centraal Station aan het gezicht onttrekken door er prachtige nieuwe gebouwen voor te zetten. Het gebouw van het ministerie van Financiën wordt gelukkig gepimpt. Ik had het ook liever zien afbreken. Mijn oud-collega Bruno Bruins is er nog speciaal bij oud-minister Zalm voor op de koffie geweest. Tevergeefs. Snel oversteken naar de Amerikaanse ambassade en weg ermee, wat architecten ook mogen beweren. Deze week is de sloop begonnen van de Zwarte Madonna. Eindelijk wat mij betreft. Het gebouw heeft mij nooit kunnen bekoren. Het doet me denken aan een gevangenis, een legbatterij, een flat voor mestvarkens. Het is somber, zelfs bij mooi weer. Afstotend, in plaats van uitnodigend. Deprimerend in plaats van blij makend. Het gebouw is er niet voor de mensen, maar de mensen zijn er voor het gebouw. Volgens mij heeft Carel Weeber, de architect, zelf ook wel eens zoiets gezegd. Het paste wellicht nog bij de vreselijke ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie,

Madonna’ had andere prioriteiten. En terecht. Voor haar laat ik een traan, voor de zwarte geenszins. Zij vocht voor Haagse monumenten en werd er intussen zelf een monument. Menselijke monumenten kunnen echter niet worden behouden. Jammer. Hoewel, misschien kan er voor haar een standbeeld af. Ik zou dat toejuichen. Bij de Hofvijver, haar Hofvijver, en het mag van mij nog zwart zijn ook.

Cultuur

CultuurA

Sport

Service

AD MANSVELD

Ik kom op dat standbeeld door mijn ‘sneak preview’ van het standbeeld van Aad Mansveld vorige week. Hij is ook een menselijk monument geworden. Een dezer dagen wordt aan de rand van Den Haag, ergens in Blommedael een straat naar hem vernoemd. En op 28 juli is de onthulling van zijn standbeeld bij het nieuwe ADO-stadion. Ik ben dan op vakantie en ben dan ook erg blij dat we het stiekem al hebben mogen zien. Het is prachtig. Het beeld staat voor Aad, ja is Aad met een voor hem karakteristieke houding. Een knap beeld van onze Haagse beeldend kunstenaar Loek Bos. Maar het beeld staat voor meer, namelijk ook voor de gewone Hagenees: stevig, sterk, stoer; met bluf. In dat laatste zit enig acteertalent, uiterlijk vertoon, stijl.

De Zwarte Madonna doet denken aan een gevangenis, een legbatterij, een flat voor mestvarkens. FOTO: PAN CHEN maar niet meer bij de gratie van het stadhuis en de andere prachtige gebouwen die sinds begin jaren negentig in de Haagse binnenstad zijn verrezen. Niet alleen mensen verdienen nieuwe organen als de oude niet meer werken, maar ook steden. Ik betreur het verlies van betaalbare woningen in het centrum, maar dat is het dan ook. Gelukkig komt er een aantal terug. Nu gauw doorpakken: de sloopkogel in beide ministeries, het gebouw van het Centraal Station aan het gezicht onttrekken door er prachtige nieuwe gebouwen voor te zetten. Het gebouw van het ministerie van Financiën wordt gelukkig gepimpt. Ik had het ook liever zien afbreken. Mijn oud-collega Bruno Bruins is er nog speciaal bij oud-minister Zalm voor op de koffie geweest. Tevergeefs. Snel oversteken naar de Amerikaanse ambassade en weg ermee, wat architecten ook mogen beweren.

GEEN DRAAGVLAK

Den Haag heeft de Zwarte Madonna nooit in haar hart gesloten. De acties tegen sloop hadden geen enkel draagvlak onder de be-

Hendrik Hendrik, 13 jaar, heeft de trekken van de jongste Dalton-broer. Te klein voor zijn leeftijd, spits bekkie, broodmager. Alleen het geel-zwarte streepjespak en het vlassnorretje ontbreken nog. Als Hendrik over straat loopt zwenkt zijn hoofd van links naar rechts, glurend op zoek naar iets te pikken? Maar Hendrik pikt helemaal niets. Dit is zijn gewone loop en zijn gewone uiterlijk. Hendrik was ook nog nooit met de politie in aanraking gekomen. Het is een goudeerlijke jongen. Maar die nacht ging het mis. Met zijn vriendje Peter had hij eerst een sixpack bier soldaat gemaakt en zich later gezet aan de Apfelkorn. Het was de eerste keer dat Hendrik zo dronken was en het leerde hem meteen de les dat hij in elk geval geen goede dronk heeft. ’s Ochtends kwam hij weer enigszins bij zijn positieven in een politiecel. Hij kreeg te horen

dat hij samen met Peter op weg naar huis een glazen bushokje had vernield en vervolgens krassen had gezet op twee auto’s. Dat valt dan nog mee dacht Hendrik. Maar het verhaal ging verder. Peter was thuis en haakte af. Hendrik moest nog verder en heeft in dronkenschap alle buitenspiegels van alle auto’s die hij de volgende vier straten tegen kwam afgetrapt. Hij vernielde drie stenen tuinkabouters. Hij maakte nog een omweg langs zijn school om daar ook nog wat ruiten in te gooien. Grappig was wel dat hij een bord Te Koop uit de tuin van het ene huis in de tuin van het huis ernaast plantte. Om vervolgens op een bankje in slaap te vallen. Na kort en grondig politieonderzoek werd Hendrik gearresteerd en meegenomen naar het politiebureau in Gouda. Dat was voor hem geen pretje. Het nieuwe cellencomplex in Gouda heeft in de zomer namelijk een geweldig muggenprobleem. Toen ik Hendrik

volking vanwege de kwaliteit van het gebouw. Buiten een aantal architecten vindt bijna niemand het mooi. Alleen het verlies van de functie wordt betreurd. Geheel anders lag dat bij een ander ooit bedreigd gebouw, namelijk het Kurhaus. Precies weet ik het niet meer, want het was in de jaren zeventig, maar iets van de massale verontwaardiging uit die tijd is mij bijgebleven. Een groot aantal meer en minder prominente Hagenaars verzetten zich tegen sloop. Een van hen was Hermance Schaepman. Zij is vorige week overleden. Zij vocht voor monumenten die mensen werkelijk raakten. Zij hechtte zeer aan Den Haag rond de Hofvijver en verzette zich in de jaren tachtig heftig tegen de voorgenomen bouw van een parkeergarage onder de Hofvijver, bang als zij was dat de gebouwen rondom de Hofvijver hiervan schade zouden ondervinden. Dat herinner ik me nog levendig. Zij richtte samen met anderen de Vrienden van Den Haag op. Ik heb haar en haar Haagse vrienden nooit tekeer horen gaan tegen de sloop van de Zwarte Madonna. Deze ‘Haagse

BEKAKT

Service

Hermance Schaepman staat een beetje symbool voor die andere mensensoort die je in deze stad veelvuldig aantreft: chic, zo niet een beetje bekakt, uiterst welbespraakt. Je krijgt soms de indruk dat dit type Hagenees alleen zichzelf graag hoort. Maar als je goed kijkt, hadden Aad en Hermance ook wat gemeen, hoe verschillend ze ook waren: zelfbewustheid, doorzettingsvermogen, wilskracht, onverschrokkenheid in combinatie met een zekere vanzelfsprekende aanwezigheid. En zeker ook het uiterlijk vertoon, de stijl, kortom de Haagse bluf. Zou er dan toch een Haags archetype bestaan? Iets met kracht en uiterlijk vertoon? Iets dat ten ene male ontbrak aan de Zwarte Madonna. Moge de echte Haagse monumenten, mensen en gebouwen, rusten in vrede. Pierre Heijnen Oud-wethouder en thans Tweede Kamerlid voor de PvdA. www.pierreheijnen.pvda.nl

Juridisch

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Opinie

VRIJDAG 8 JUNI 2007

bezocht had hij behalve een kater ook twintig muggenbulten. Na drie dagen en zonder bezoek van Amnesty International gaf de politie hem terug in de verantwoordelijkheid van zijn ouders. Zeven maanden later moest hij zich verantwoorden bij de kinderrechter. Hendrik had geen verweer. Hij kon zich niets herinneren. Hij kreeg een taakstraf van 80 uur. Maar dat was nog niet het ergste, want Hendrik kwam daar niet alleen naar toe. Een aantal gedupeerden had zich gevoegd als benadeelde partij en legde vorderingen schadevergoeding tot meerdere duizenden euro’s bij hem neer. Het werd nog een heel gebakkelei of die tuinkabouters inderdaad 600 euro per stuk hadden gekost. Maar die eisen werden grotendeels toegewezen, bij gebreke van betaling te vervangen door een hechtenis. Daar draaiden Hendrik zijn ouders voor op en Hendrik heeft sindsdien niet meer gedronken.

Bas Martens advocaat

M E N I N G

Teun Berserik

Levensgevaarlijk en zinloos 4 juni 2007, 11.25 uur. Ik ben zojuist op mijn werk in Rotterdam aangekomen met enorme vertraging vanwege een stroomstoring bij het NS-station. Waar ik me al veel langer aan erger zijn de nieuwe poortjes in de gangen, die mensen verhinderen om vrij door te lopen zonder dat er ook daadwerkelijk gecontroleerd kan worden of de reiziger een geldig vervoersbewijs heeft. Vandaag was mijn ergernis extra groot. Stel je voor: een stroom mensen van vijftien meter breed, over de gehele lengte van het perron op station Schiedam. Op de trap naar beneden dezelfde dichtheid en in de tunnelgang naar de metro ook. Dan zijn er welgeteld drie poortjes die uiteindelijk toegang geven tot de metro. De poortjes zijn dicht, ook vandaag, en gaan alleen open als iemand een kaart in een gleuf stopt, ongeacht wat voor kaart of wat voor opdruk. Brand, rook, agressie, hartaanval? Je moet er niet aan denken! Ik kijk om me heen en zie alleen maar geduldige, aardige mensen, lachend om het bericht door de luidsprekers, vlak nadat de trein naar Den Haag is volgestroomd op perron 5: “De stoptrein naar Den Haag vertrekt vandaag van spoor 3”. Ik lach mee denk: ik hou van het openbaar vervoer. M.VERHEUL

Uit

Cultuur

Sport

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Open Dag bij h VRIJDAG 8 JUNI 2007

De zon schijnt wat vaker. Werkdagen lijken langer te duren dan eigenlijk het geval is. Signalen dat de zomervakantie nadert, worden steeds duidelijker. Dit geldt ook voor knaagdierenopvang Het Knagertje. Zodra de vakantie nadert, stijgt het aantal nieuwe huisgenootjes. Om een kijkje achter de schermen te gunnen voordat deze drukke tijd aanbreekt, heeft Het Knagertje zondag 10 juni een Open Dag. Chinchilla’s, degoes, boeroendoeks, tamme ratten, hamsters en soms een gerbil. Het Knagertje vangt allerlei knaagdieren op. Maar de grootste groep in de opvang bestaat uit konijnen. “Mensen denken al snel dat een konijn buiten kan overleven”, vertelt vrijwilliger Edwin Hendriks. “Zodra ze op vakantie gaan, worden de konijnen buiten gezet. Maar in het wild gaan de huiskonijnen niet jagen. Ze gaan op zoek naar een etensbak en een drinkflesje. Iets anders zijn ze niet gewend”. Wanneer een verwaarloosd konijn of ander knaagdier is gevonden, wordt Het Knagertje ingeschakeld. Nu zijn er 150 tot 200 dieren in de opvang. “In de zomer verdubbelt dit aantal altijd”.

VRIJDAG 8 JUNI 2007

IMPULSAANKOPEN

Service

Een van de geselecteerde werken uit de tentoonstelling ‘Geborduurde politiek’ van Seet van Hout. FOTO: 99 UITGEVERS

Borduursels met Society 24 politiek een tintje Is er crisis in het kabinet? Komt er een verplichte taaltoets voor peuters? Gewapend met naald en draad plaatst kunstenaar Seet van Hout haar ongezouten opmerkingen over politici en hun plannen. Iedere dag heeft ze een krantenfoto uit de stapels kranten gepikt, waar ze vervolgens om de contouren heen borduurde. Perscentrum Nieuwspoort exposeert vanaf deze week werk uit dit geborduurde dagboek van 2005 over de Nederlandse politiek. “Dé plek voor deze werken”, meent de kunstenaar.

borduurwerken uit het dagboek 2005 (en enkele schilderijen) een twintigtal nieuwe borduurwerken over de aanloop naar de verkiezingen in 2006 en de kabinetsformatie in 2007.

Varia

Het was een roerige tijd in politiek Den Haag. Dagelijks was het kabinet of één van de ministers in het nieuws. Dit ging niet onopgemerkt voorbij aan de Nijmeegse Seet van Hout. Het hele jaar 2005 volgde ze het politieke nieuws en maakte ze van de foto’s die haar het meest bijbleven een geborduurd kunstwerk. Eerder al exposeerde Van Hout in Galerie Nouvelles Images in Den Haag. De tentoonstelling in Perscentrum Nieuwspoort omvat naast

Aanleiding voor de tentoonstelling is de publicatie van het borduurdagboek ‘Genaaid, gebonden’. “Alle dagen van het jaar 2005 zijn door Seet van Hout geplukt en ingelijst”, zo schrijft Martin Bril in de inleiding van het boek. “Maar wat het mooist is, en eigenlijk heel paradoxaal, is dat het hier borduursels betreft, in combinatie met krantenfoto’s – de beelden die Van Hout raakten”. De expositie is te bezichtigen tot donderdag 19 juli en na de vakantie van maandag 20 augustus tot donderdag 30 augustus.

Met de Open Dag wil Het Knagertje informatie geven over het verzorgen van knaagdieren en wat er allemaal komt kijken bij de opvang. Wie vertederende konijntjes niet kan weerstaan, heeft niets te vrezen tijdens de Open Dag. Impulsaankopen worden vermeden. “Natuurlijk kunnen bezoekers kijken, maar ze krijgen de beestjes niet meteen mee. Ze kunnen alleen reserveren. Zo wordt er nog even goed over nagedacht voordat een konijntje in huis rondhuppelt”. Het Knagertje heeft nare ervaringen met impulsaankopen. “We hebben al eens tientallen cavia’s binnen gekregen. De eigenaresse vond baby-cavia’s zo schattig. Maar die worden uiteraard ook een keer volwassen”. Naast een kijkje bij Het Knagertje zelf, zijn er genoeg andere activiteiten. Er zijn kraampjes, een markt met tweedehands kooien en een poppenkast. Ook zijn er demonstraties, zoals het maken van dierenspeelgoed. “Als stichting ben je heel creatief als het gaat om speeltjes. We besparen geld door zelf dingen te verzinnen. Met een simpele wc-rol met hooi is een konijn al uren zoet. Die ideeën willen we graag delen met bezoekers”. Het Knagertje heeft in het tienjarig bestaan zesduizend knaagdieren verzorgd. Het merendeel is herplaatst, maar toch is het lastig om het aanbod bij te houden. “We werken hier met zo’n dertig vrijwilligers, maar we groeien uit ons jasje. De wachttijd voor mensen die hun knaagdieren bij ons willen brengen, is een jaar. Helaas houdt dat vaak in dat mensen de dieren op straat dumpen. Het is een vicieuze cirkel”.

ARTIESTENCOLLECTIEF

Zaterdag is ‘gay evening’ op het Japanse Filmfestival. De film S/N is de registratie van een optreden van Dumb Type, Japan’s meest controversiële artiestencollectief geleid door Furuhashi Teiji, die in 1995 ten gevolge van aids overleden is. Er is moed en vindingrijkheid voor nodig om werk zoals dit op te zetten in Japan, waar homoseksualiteit liever genegeerd dan geaccepteerd wordt. De vertoning wordt ingeleid door Dr. Wim Lunsing, auteur van ‘Beyond Common Sense:

‘Geborduurde politiek’ van Seet van Hout Perscentrum Nieuwspoort, Lange Poten 10

Hendriks hoopt dat de Open Dag meer mensen erop attent maakt dat er nog genoeg dieren zijn die een thuis nodig hebben. “Het klinkt misschien raar, maar denk ook eens aan een tweedehandsje voordat je naar de dierenwinkel stapt”. Er is genoeg keuze, maar voor twee in het bijzonder zoekt Hendriks al heel lang een juist tehuis. “We hebben twee chinchilla’s die nu twee jaar in Het Knagertje zitten. Als iemand op zoek is naar twee leuke, maar nukkige chincilla’s. Vraag dan naar Beau en Baloe”.

Titel: ‘Genaaid, gebonden’. Borduurdagboek 2005 van Seet van Hout. ISBN: 978-90-78670-02-5. Prijs: € 27,50

Open Dag in knaagdierenopvang Het Knagertje Westhovenplein 90 Den Haag 12.30 tot 16.30 uur

Sexuality and Gender in Contemporary Japan’. Kunstenaar Yoshitomo Nara speelt zondag de hoofdrol in een documentaire op Camera Japan. Yoshitomo Nara is één van de belangrijkste Japanse kunstenaars van dit moment. Als vertegenwoordiger van de Japanse pop art uit de jaren negentig werd hij wereldberoemd met verleidelijke, figuratieve schilderijen, tekeningen en sculpturen. Voor ieder die geïnteresseerd is in zijn werk, kan in het Gemeentemuseum naar een expositie van Nara. Camera Japan geeft onder voorbehoud nog twee extra voorstellingen van Yoshimoto Nara op donderdag 14 en vrijdag 15 juni.

KANTOORMEDEWERKER

Andere films op het festival zijn Demon pond, Crazy love en de afsluiter is Love kill kill op woensdag. Minagawa Satoshi is ogenschijnlijk een gewone kantoormedewerker en heel serieus, maar in werkelijkheid is hij een geobsedeerde pornoverzamelaar. Een grappige, bizarre en ontroerende film. Alle films worden vertoond in originele versie met Engelse ondertiteling. Camera Japan Zaal 5 / Filmhuis Den Haag donderdag 7 t/m woensdag 13 juni- 20.30 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl/website/zaal5

VRIJDAG 8 JUNI 2007

DIERENWINKEL

Camera Japan in het Filmhuis Wie van Oosterse films houdt, kan deze week zijn hart ophalen in Zaal 5 van het Filmhuis. Van donderdag 7 tot en met woensdag 13 juni is hier voor het tweede jaar het Japanse filmfestival Camera Japan. Met een verrassende selectie aan films is de filmliefhebber weer helemaal op de hoogte wat er op filmgebied in Japan gebeurt. Zaal 5 presenteert een divers programma: van horror tot gay, van cult tot documentaire. Een week lang krijgt de filmhuisbezoeker iedere avond een Japanse hit voorgeschoteld. Het festival trapt af op donderdag met de film ‘Cursed’. Op vrijdag is ‘Clouds of Yesterday’ (Utsukushiki Tennen) van Tsubokawa Takushi te zien. Deze hommage aan de stomme films van de jaren dertig gaat over een jongen die besluit om een filmrol van een zwijgende film te begraven omdat hij het niet eens is met het einde van de film.

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Yoshitomo Nara in zijn atelier. FOTO: PR

Wie een zwak heeft voor dieren met een hoog knuffelgehalte, kan zon

Uit

VRIJDAG 8 JUNI 2007

het Knagertje VRIJDAG 8 JUNI 2007

Cultuur

De Eetrubriek

Cultuur

VRIJDAG 8 JUNI 2007

VAN COOS VERSTEEG

Sport 19 De Eeuwige Jachtvelden

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Stoofvlees, rundermuis of draadjesvlees - verschillende namen voor die overheerlijke sudderlapjes - zie je maar zelden op een restaurantkaart. Toch is het een favoriet gerecht voor veel mensen. AZ-trainer Louis van Gaal vertrouwde me laatst zelfs toe, dat niemand het zo lekker kan bereiden als zijn eigen vrouw Truus. In mijn wekelijkse culinaire column op vrijdag in dagblad De Pers heb ik onlangs naar voren gebracht dat je suddervlees het beste kunt bereiden op zo’n ouderwets oliestelletje (voor de geïnteresseerden na te lezen op www.depers.nl, in de editie van 23 maart). Ik ben blij verrast als in restaurant De Eeuwige Jachtvelden oud-Hollands stoofvlees met aardappelpuree, rode kool en appeltjes (€ 16) op het menu blijkt te staan. Mijn avond kan al bijna niet meer stuk. Eerst vecht ik me echter heen door een veel de te dikke aardappel-preisoep met truffel (€ 4,90. Jammer, want ik ben gek op aardappelsoepen. Een jaar of zeven geleden in vele varianten de grote hit in alle eetgelegenheden, maar inmiddels weer grotendeels als passé afgevoerd. Dat moeten ze bij deze zaak ook maar snel doen, want als je een soep bijna kan snijden hoeft het voor mij niet meer. Bovendien zat er een stukje hout in, een afgebroken cocktailprikker of zoiets; ik hoop maar dat het geen gebruikte tandenstoker was. Eetpartner Roos is beter te spreken over haar hummus; dat spreken ze in De Eeuwige Jachtvelden uit zoals je het schrijft, maar je hoort goemoes te zeggen. Hier niet doen dus - de bediening kijkt je aan of je een spraakgebrek hebt. Hummus, heel populair in het Midden-Oosten, wordt in deze zaak geserveerd met naan (een type brood) en falafelballetjes - een compleet vegetarisch gerecht dus (€ 8,40). Ik ben zelf niet zo van de hummus, een dikke saus, maar in dit geval meer een paté gemaakt van kikkererwten. Terzijde, de falafelballetjes zijn ook op basis van kikkererwten, maar dan gefrituurd. Deze hummus is vrij BEOORDELING pittig, zoals Roos ‘m eerder Sterke punten: alleen in Egypte heeft geno- + Redelijk eten voor milde ten. Dan verschijnt mijn stoofbedragen vlees. Niet zo lekker als mijn + Bediening is vriendelijk en moeder ‘m vroeger maakte. ontspannen En vermoedelijk ook niet zo goed als in Huize van Gaal. En Minpunten: zeker niet afkomstig van een - Bij sommige gerechten slaat zacht pruttelend oliestelletje; de keuken de plank mis daarvoor is het vlees nèt iets te - De zaak is lawaaierig en hard. Maar eerlijk is eerlijk, dit rokerig gerecht mag er best zijn. Het zachte en kruidige vlees ligt gedrapeerd over de aardappelpuree en rode kool. Zelfs de aardappelpuree, iets wat zo makkelijk lijkt maar heel snel kan worden verknald, is vrij behoorlijk. De eeuwige Jachtvelden scoort meteen aardig wat krediet bij me. En dat wil wel wat zeggen, want ik ben niet zo dol op dineren aan het Plein. Het is er prima lunchen in de zon met een salade en een eenvoudig glas wijn, maar doorgaans biedt deze horecaconcentratie meer pretenties dan kwaliteit. Deze zaak is eigenlijk ook een ramp. Het is zowel een café als een restaurant, lawaaierig dus en rokerig (je kleding stinkt na afloop een uur in de wind). Je zit er bovendien op elkaar gepakt. Daarentegen is de menukaart er vele malen uitgebreider dan je in een etablissement als dit zou verwachten. Vlees, vis en vegetarisch, er is door de keuken serieus over nagedacht. Roos, een parttime vegetariër, heeft bijvoorbeeld haar geluk gevonden in een bloemtortilla met gekonfijte bospaddenstoelen en macademianoten (€13,10). En ook dat gerecht is waarachtig goed te doen. De Spaanse huiswijnen (€ 12,50) kunnen er zelfs redelijk mee door. En wat me echt verbaast: een gezelschap van twaalf bestelt hier à la carte voor-, hoofd- en nagerecht en zowat allemaal iets anders. Niettemin verloopt dat vrij vlekkeloos. De bediening is vriendelijk en ontspannen. Vanuit het cafédeel klinkt onderwijl levende muziek van een gitarist en een meisje met een heerlijke stem.Als vertegenwoordigers van Den Haag Centraal moet een van ons natuurlijk aan het ‘Haagsch dessert’ (€ 6,90), bestaande uit hopjesijs op een spiegel van hopjesvla plus een kopje koffie. Roos heeft in geen eeuwen hopjesvla gegeten en voelt een aangename golf van jeugdsentiment door haar lijf stromen. Ik ben heel tevreden over de home made Brownie met koffieijs (€ 5,30). De slagroom die erbij zit is me wat te dun. Maar laten we wel zijn, de rekening is ook niet dik. Met z’n tweetjes blijven we nog net onder de zeventig euro.

Service

‘Je hoort goemoes te zeggen. Hier niet doen dus - de bediening kijkt je aan of je een spraakgebrek hebt’

ndag terecht in Het Knagertje. FOTO: C&R

De vele gezichten van de zee Tijdens het flaneren op de Scheveningse boulevard kunnen bezoekers oog in oog komen te staan met de meeste bijzondere zeedieren. En dat allemaal zonder een nat pak. Onderwaterfotograaf Dos Winkel laat de komende maanden met honderd foto’s de vele gezichten van de zee zien. De openluchttentoonstelling ‘Planet Ocean’ is tot en met 16 september 2007 te zien op de boulevard en is vanaf vrijdag open voor publiek. Dos Winkel heeft een passie voor de natuur. Deze liefde bracht hem naar de diepe zeeën van onder andere Bonaire, Indonesië, Maleisië en Papua Nieuw-Guinea. Zijn foto’s zijn gepubliceerd in National Geographic, BBC Wildlife, AQVA, Digital Photo Mapt (Russia), Terra and Terre Sauvage en andere prestigieuze tijdschriften. Documentaires over zijn werk hebben verschillende prijzen gewonnen, waaronder twee Golden Camera Awards op het Los Angeles Film Festival en een gouden en bronzen World Medal Television op het New York Film Festival. De foto’s van Winkel zijn geplaatst op ruim vijftig grote panelen. Alles is verlicht, zodat ze ook in de avond bewonderd kunnen worden. De expositie is vrij toegankelijk. Scheveningen heeft de wereldprimeur met ‘Planet Ocean’. Na de zomer reist de tentoonstelling naar andere wereldsteden. De fotograaf exposeert tevens in het Museon met indrukwekkende close-up portretten van vissen en zeedieren. Deze expositie begint zaterdag 9 juni en loopt tot zondag 28 oktober.

CATEGORIE Mediterraan Voorgerechten vanaf € 7,90 Hoofdgerechten vanaf € 13,10 Nagerechten vanaf € 5,-

ADRES Plein 14, Centrum, Den Haag GEOPEND keuken open 10.00-22.00 TELEFOON 070 302 09 31 INTERNET www.eeuwigejachtvelden.nl

FOTO: PR

4ADVER TENTIE3

 

  



–

Bestel nu kaarten voor seizoen 0708!

Ariane Schluter en Gijs Scholten van Aschat in Liaisons Dangereuses

Toneelkwartier Den Haag

Youp van ‘t Hek in Schreeuwgek (reprise)

Maria Kraakman in Eline Vere

Nijntje voor iedereen vanaf 3 jaar

Shakespeares beroemde komedie As You Like It

l n . s k . w w w a i Bestel v

.nl elkwartierdenhaag ne .to w w w a vi n ogramma’s aa of vraag de jaarpr De Koninklijke Schouwburg en het Nationale Toneel

heten vanaf seizoen 0708 samen Toneelkwartier Den Haag

Gezonden en zieken vliegen met Van Grieken! Van Grieken Business Travel Herenwaard 179, 2716 XV Zoetermeer 079 320 87 60, info@uniglobevgt.nl, www.uniglobevgt.nl

VOOR LEES

DAGEN

MADURODAM

Jacques Vrien s Jet Boeke Bibi Dumon Ta k Charlotte Dem atons www.madurod

am.nl

Ook adverteren in Den Haag Centraal Kijk op www.denhaagcentraal.net

n e nd I e ek UN e w in J 07 4 20

SPUI-MARKTHOF... ALTIJD LEKKER VERS! SLAGER-POELIER

De Markthof

Maand van het spannende boek Saskia Noort schreef het geschenkboekje ‘Afgunst’. Gratis bij besteding van ten minste € 12,50 aan Nederlandstalige boeken in Juni, de Maand van het Spannende Boek. Zolang de voorraad strekt.

Spannende korting. De hele maand juni 20% korting op een groot aanbod buitenlandse spanning!

passage 39 den haag www.selexyz.nl

Cultuur

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Tarzan in ondergoed Cultuur 17 speelt Russische tsaar

De comeback van Miranda van Kralingen

VRIJDAG 8 JUNI 2007

DOOR

VRIJDAG 8 JUNI 2007

HANDJE

Miranda van Kralingen als Bianca Castafiore in de muscial ‘Kuifje’. FOTO: PR

DOOR

DORON NAGAN

Als de geprononceerde kromme neus eenmaal getraceerd is en Van Kralingen is gerustgesteld, gaan we richting foyer voor ons gesprek. Straks komt haar grimeur, Sebastiaan, die haar in een uur klaar zal schminken als de onvergetelijke, irritant zelfingenomen Castafiore. De nepneus wordt er met speciale lijm op geplakt. “Nee, dat is niet lastig zingen”, zegt Van Kralingen, “ik voel het ding niet eens”. Twee dingen vallen op als je Miranda van Kralingen in deze musical op het podium ziet. Ten eerste lijkt La Castafiore zo uit Hergé’s stripboek te zijn gestapt. Maar wat vooral opvalt is het enorme plezier waarmee Van Kralingen de rol vertolkt. “Ja, ik ben dol op die rol”, zegt ze, terwijl ze een bord pasta nuttigt. Maar vindt zij het dan niet gek haar eigen beroep van

RUGBLESSURE

In tegenstelling tot Castafiore, die met volle teugen van de operawereld geniet, vond Miranda van Kralingen, die deze maand 20 jaar in het vak zit, de echte operawereld steeds onaantrekkelijker

ter in de nieuwe productie onvoldoende uitgediept. Terwijl anderzijds ook van de collectieve tragiek weinig overkomt. Robert Lehmeier is teveel op uiterlijkheid gericht om aan dit alles toe te komen. Wie diens potsierlijke productie van Die Fledermaus (Reisopera, 2004) kent had er natuurlijk al een hard hoofd in. Deze regisseur tuigt zijn personages en vooral het koor op met veel gekunsteldheden, soms realistisch, soms gestileerd, zonder zijn bedoelingen duidelijk te maken.

Sport

Service

CAPABEL

Het hoofdpersonage, overigens capabel uitgebeeld door de Litouwse bas Almas Svilpa, valt vooral op doordat hij onder zijn pronkerige mantel alledaags wit ondergoed draagt, waarmee Lehmeier het contrast tussen de macht en kwetsbaarheid in één persoon wil verduidelijken. Het echte conflict en de ware tragiek blijven echter aan de buitenkant, zodat zelfs Boris’ dood in de laatste acte weinig indruk maakt. Dat valt trouwens ook dirigent Vasily Petrenko te verwijten. Op een zeker voor een Russische musicus raadselachtige wijze slaagt hij er in alles in deze muziek te nivelleren. Deze opera laat zich weliswaar lezen als een aantal losse taferelen uit een geschiedenisboek, maar zonder een dramatische opbouw van de muziek kan ook Boris Godoenov het niet stellen. Wat echter niet wegneemt dat Petrenko goed met het Gelders Orkest overweg kan en dat het orkestspel op zichzelf ook van hoog niveau is, net zoals de prestatie van het koor. Bovendien zijn er diverse mooie rollen, zoals een goed getypeerde Pimen - in een rolstoel - van Harry Peeters en een Grigori, die bij Marcel Reijans behalve mooie klanken ook de sluwheid en schijnheiligheid krijgt die we van deze onbetrouwbare kroonpretendent verwachten.

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

operazangeres te persifleren? “Nee. Ik heb in mijn loopbaan regelmatig collega’s ontmoet die zich gedroegen als Castafiore - geëxalteerd en onnatuurlijk - en dan dacht ik bij mezelf: joh, doe normaal. Veel operazangers spelen ook in het echt de rol van operazanger”. Van Kralingen kende Kuifje uit haar jeugd. Maar zij las de strip in de originele taal, het Frans. “Mijn vader was leraar Frans en liet mij Tin Tin lezen, hij vond dat goed voor mijn Frans. Ik vond de verhalen vreselijk spannend als meisje - zo’n jongen die allerlei avonturen beleeft”. Van Kralingen heeft van de regisseur grote vrijheid gekregen om haar rol zelf in te vullen. ,,Ik gebruik vier stemtypes. Om te beginnen gebruik ik een irritante, commanderende spreekstem die volgens mij bij Castafiore past. Vervolgens zing ik met een klassieke stem de echte Juwelenaria uit Gounod’s Faust ‘Ik lach bij het zien’. Verder gebruik ik de stem van een oudere dame, bijvoorbeeld als Castafiore over de Milanese Nachtegaal zingt - zo zou Miranda van Kralingen nooit zingen. En de vierde stemsoort die ik gebruik is mijn eigen, natuurlijke stem, op een moment van grote eenzaamheid na de pauze. Dan is Castafiore ineens volkomen zichzelf, zij speelt de rol van operazangeres op dat moment niet; zij zet dan niet voor niets haar pruik af”.

AAD VAN DER VEN

Berenmutsen en uivormige kerktorens komen er niet aan te pas. Ook de zweepslagen ontbreken waarop de Duitse regisseur Harry Kupfer het Russische volk trakteerde bij De Nederlandse Opera in de jaren tachtig. Zijn landgenoot Robert Lehmeier laat de menigte naar computermonitors staren. De kroning van tsaar Boris Godoenov in de gelijknamige, aan Poesjkin ontleende opera van Moesorgski is een mediagebeurtenis geworden. De Nationale Reisopera presenteert dit Russische meesterwerk in een moderne enscenering die voorbijgaat aan elke pracht en praal. Daarmee sluit deze aan bij de algemene tendens in het huidige westerse regietheater, dat zijn heil liever zoekt in psychologie dan in esthetisch genot.

VRIJDAG 8 JUNI 2007

“Waar is mijn neus”, roept sopraan Miranda van Kralingen bij het betreden van haar kleedkamer in het Luxor theater in Rotterdam. Zij is net vanuit haar Haagse woning in de Archipelbuurt per trein en tram naar het prachtige theater aan de Maas gereisd, om de rol van Bianca Castafiore, de Italiaanse operazangeres uit Kuifje, te vertolken in de musical Kuifje De Zonnetempel.

worden. “Ik was een beetje uitgekeken op mezelf, op mijn werk als operazangeres. Alles begon op elkaar te lijken. Ik moest constant hetzelfde doen, ik ergerde me aan hetzelfde gelazer dat zich overal voordeed, ik werd moe van alle ego’s die zichzelf belangrijker vonden dan het stuk dat je aan het uitvoeren was. Daar werd ik zwaar verdrietig van. Ik miste de essentie van het vak. Daarbij kwam dat ik een ernstige rugblessure had, zodat het optreden moeilijk werd. Ik stond met aspirines te zingen. Al met al voldoende om in 2003 te besluiten het vak los te laten. En ik kwam erachter dat het voor mijn ego niets uitmaakte”.

BEROEMDE

HELPEN

Het opera-instituut dat zich heeft voorgenomen Boris Godoenov op te voeren, staat voor een principiële keus. Weliswaar zijn de bewerkingen van deze partituur door componisten als Rimski-Korsakov en Sjostakovitsj - zij wilden die ‘onhandige’ Moesorgski een handje helpen - uit de gratie geraakt, maar die andere, even essentiële vraag blijft actueel: de korte of de lange versie. Want Moesorgski breidde zijn van 1869 daterende, ruim twee uur durende opera drie jaar later aanzienlijk uit. Op die manier kwam er een belangrijk vrouwelijk personage, een Poolse prinses, bij plus een liefdesduet en meer lyrische muziek, terwijl bovendien een omvangrijke koorscène werd toegevoegd. Die laatste versie biedt in muzikaal opzicht pure winst, al was het alleen al door de rijkdom aan contrasten. De Reisopera koos voor de eerste, de kortere dus, die muzikaal homogener is, dichter bij Poesjkin staat en meer is toegespitst op de figuur van Boris Godoenov zelf. Dat laatste aspect, de triomf en ondergang van de gekwelde, in toenemende mate psychotische tsaar Boris, wordt ech-

Nationale Reisopera met ‘Boris Godoenov’ van Moesorgski. Zaterdag 9 juni, 20.00 uur. Lucent Danstheater. Voor meer informatie: www.reisopera.nl

NEUS

Ze werd al gauw gevraagd artistiek directeur van Opera Zuid te worden, en ze doet dat werk met plezier. En toen kwam de uitnodiging om in Kuifje Bianca Castafiore te zingen. Een comeback, maar dan niet in de opera, maar in een musical. Waarom zij ‘ja’ zei? Omdat zij het script en de muziek leuk vond. Nee, musical is niet echt anders dan opera of operette, zegt Van Kralingen. “De aanpak is hetzelfde, het is gewoon een rol, ik kruip in de huid van Castafiore en dan bén ik die vrouw. En ik vond het prachtig geschminkt te worden met die beroemde neus, dat is het ouderwetse poppenhoekgevoel, het ik-ben-de-heks-en-jij-bentde-prins-idee. En zo kom je terug bij de essentie - ik geniet ervan iemand uit te beelden en anderen te vermaken”. Meer op www.luxortheater.nl Musical www.musicalkuifje.com

Scène uit ‘Boris Godoenov’ met Almas Svilpa in de titelrol. FOTO: HERMANN & CLÄRCHEN BAUS

Eva: “Ik heb altijd een liedje in mijn hoofd” DOOR

MIRANDA FIERET

Eva Meijer (27) vertelt verhalen. Klein, of juist groots en meeslepend. Verhalen over haarzelf, vrienden of wat er allemaal gaande is in de politiek. Ze vertelt in de vorm van een lied, als een ware troubadour. Alleen dan zonder gitaar. “Met mijn digitale piano in een boodschappenkarretje ga ik mijn optredens af”. Eva treedt volgende week op in New York. Voordat ze vertrekt, kan Den Haag haar vertellingen horen tijdens het muziekfestival The Music In My Head in het Paard van Troje. “Ik heb altijd een liedje in mijn hoofd. Maar geen muziek van andere artiesten”, zegt de artieste stellig. “Mijn eigen liedjes blijven hangen. Meestal de onafgemaakte versies”. Eva is één van de weinige Haagse singer/songwriters bij The Music In My Head. “Op eerdere edities in het Theater aan ‘t Spui waren er meer. Nu zijn vooral bands geprogrammeerd”. Zelf ziet Eva het niet zitten om in een band te spelen. “Ik ben een soliste. Ik vind het leuk om samen te werken, maar wil wel alleen beslissingen maken. Als het gaat om mijn liedjes ben ik bezitterig en bezorgd”. Haar liedjes creëert ze in een rustige omgeving. “Ik heb moeite met harde muziek en heb een hekel aan geluidsoverlast. Daarom woon ik in een bejaardenflat, dat is tenminste lekker rustig. Meestal komen

lijke Academie van Beeldende Kunsten in Beeld & Geluid. “Ik ben een interdisciplinair kunstenaar. Ik doe aan performance art, videokunst en ik schrijf”. Wat Eva op dit moment het liefste doet, is muziek maken. December vorig jaar kwam haar eerste album ‘Metamorphosis’ uit op haar eigen label Birdgirl Records. Nu is ze bezig met een tweede cd. “Ik heb zoveel nieuwe liedjes, dus waarom zou ik wachten? Tijdens het maken van mijn eerste album ben ik gegroeid in mijn muziek. Ik heb nu meer aandacht voor arrangementen”. Zelfportret van singer/songwriter Eva. Vrijdagavond treedt ze op tij- De tekst van een nummer is dens The Music In My Head. FOTO: PR voor Eva net zo belangrijk als de muziek. Het merendeel de ideeën als ik gewoon op mijn piano ga pingelen. van haar repertoire is engelstalig. “Het liefst zing ik Wanneer ik met muziek bezig ben, wil ik verder in het Engels. Dat is toch de taal waarin je de meeste geen herrie om me heen”. Alleen in de supermarkt popsongs hoort. Twee nummers heb ik in het Nevindt ze achtergrondmuziek wel fijn. “Ik ben vaak te derlands geschreven, maar dat zijn toevaltreffers”. vinden in de Jumbo, daar hebben ze echt goede mu- Een aantal nummers zijn politiek getint, al valt dat ziek”. Eva is in 2005 afgestudeerd aan de Konink- volgens de artieste niet op bij de Nederlandse luiste-

raar. “In Nederland vinden ze het soms depressief, of merken ze alleen specifieke woorden op. Op het Haganum Festival trad ik op met een nummer waar het woord ‘fuck’ in voorkwam. Dan zag je de leerlingen van het Haganum een beetje giechelen”. Eva wordt over de grens een stuk beter begrepen. Ze heeft nu drie keer door Engeland getoerd. “Engelsen luisteren meer naar de tekst, noemen me excentriek. Dat werkt in mijn voordeel, ze vinden me al snel ‘grappig’ “. De singer/songwriter ziet zichzelf als een soort troubadour, al heeft ze haar gitaar lange tijd geleden vervangen voor een piano. “Eigenlijk wilde ik geen piano spelen, dat deed mijn hele familie al. Ik ben begonnen met de gitaar, maar ik merkte dat de piano toch veel beter werkte. Nu reis ik met mijn digitale piano in een boodschappenwagentje naar al mijn optredens”. Dat geeft wel eens problemen. “Het is best lastig om in de metro in Engeland te komen”. Gelukkig is ze tijdens The Music In My Head nog even dicht bij huis. “Dat is mijn laatste optreden in Den Haag, daarna vlieg ik naar New York”. Het blijft even stil. “Dat klinkt misschien wat overdreven, ik kom gewoon terug hoor”, vult ze aan. The Music In My Head, 8 en 9 juni in het Paard van Troje. Dagkaarten: € 22,50 en een 2-dagenkaart : € 40 (excl. servicekosten). Eva treedt op vrijdag 8 juni om 20.30 uur. Voor meer informatie: www.themusicinmyhead.nl

Cultuur

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Frisse nieuwe oubolligheid met een vleugje missiedrang

DOOR

BABETH KNOL

Sport

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Marmeren schouwen, bijpassende barokke keramische vazen, een klassieke houten tafel? De eerste stappen in de galerie doen grote verbazing opwellen. Bij een nieuwe galerie van een galeriehouder van 28 lentes jong is de eerste associatie immers niet de salonkamer van een welgestelde dame op leeftijd. De eind vorig jaar geopende galerie op het Tournooiveld is mooi klassiek, wars van trends en modegrillen. Best lekker eigenlijk, een jonge galerie die nu eens niet alles uit de kast trekt om hip te zijn. Deze maand is er werk van een van de vaste schilders uit eigen stal: Lennaart Allan. De expositie is een lust voor het oog als men van pure schilderkunst houdt. Prettige directe oerkleuren. Verfgebruik van het grote gebaar, een schilder die niet bang is om zijn handelingen te laten zien. Een duidelijke verwijzing naar kunstenaars uit vroegere tradities zoals de ‘nieuwe figuratie’ en de ‘nieuwe wilden’ uit de tweede helft van de twintigste eeuw, met de tot silhouetten gestileerde figuren, de bijzondere vlakverdeling en de contrasterende kleuren. De schilderijen ademen de wrange nostalgie van een sprookje dat slecht afloopt.

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Society

VRIJDAG 8 JUNI 2007

GENEZING

De meeste werken zijn helaas bescheiden in hun zeggingskracht. Slechts twee stukken grijpen wel direct de aandacht. Een klein verstild werkje gebaseerd op een mythe over een wonderbaarlijke genezing van lepra. De figuur op het werk is krachtig, ingetogen en ontroerend. Als grote tegenpool een groot doek met daarop een verafgodingsritueel. De uitgelaten onbeholpen ledematen die de personen op het doek laten rondzwieren intrigeren. In hun uitzinnige, bijna griezelige grimassen is de invloed van Allans idool James Ensor terug te zien. Plezierig ‘unheimische’ werken die van de expositie meer maken dan kwaliteitsdecoratie van het chique pand. Toch valt er wel een kanttekening te plaatsen bij deze tentoonstelling. In het persbericht valt te lezen: “De keuze van Lennaart Allan om traditionele onderwerpen op een moderne wijze te verbeel-

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Lennaart Allan, ‘Dans’. den komt voort uit een gevoelde noodzaak te ontkomen aan de postmoderne leegte en het radicale subjectivisme dat zo kenmerkend is voor veel hedendaagse kunst”. Lennaart Allan schept, geïnspireerd door de Franse filosoof René Girard, zijn eigen beeld van bijbelse verhalen en oude mythen, waarbij hij mikt

op een vertaling naar de hedendaagse samenleving. Hij wil niet alleen mooie plaatjes maken, maar zijn werk inzetten als maatschappijcriticus en misschien zelfs wel als maatschappelijk werker. Met die gedachte in het achterhoofd roept de expositie een vluchtige associatie op met zondagsschoolse tekeningen van bijbel-

Over de rijkdom van zeventiende eeuwse bloemstillevens DOOR

ROOS VAN PUT

‘Zeg het met bloemen!’ Het is een eigentijdse reclamekreet die je helemaal zou terug kunnen voeren naar voorgaande eeuwen. Want werd er een witte lelie bij Maria op een schilderij afgebeeld, wist je dat hier een uitspraak werd gedaan over haar maagdelijkheid. En zo verwees een anjer naar de verlossingsdood van Christus maar ook was deze bloem te interpreteren als symbool van de liefde. In de latere schilderkunst komen eveneens vanitasstillevens voor. Waarin soms hele boeketten – naast de uitgedoofde kaars en de schedel – op symbolische wijze verwezen naar de tijdelijkheid van het aardse bestaan. Maar wie nu veronderstelt dat binnen de 17de eeuwse bloemstillevens achter elke bloem een bepaalde symboliek of moraliteit is verborgen, vergist zich. Schilders uit die periode streefden er enerzijds juist naar om de natuur zo getrouw mogelijk weer te geven. Anderzijds vonden zij een uitdaging in het schilderen van bijzondere bloemen. Een lastige opgave, want de combinaties van bloemen op de schilderijen waren in realiteit niet mogelijk vanwege het simpele feit dat ze niet alle tegelijkertijd bloeiden. Bovendien kon de schilder in de 17de eeuw niet even naar de bloemenstal op de hoek van de straat lopen om een boeketje aan te schaffen. In die tijd waren bloemen uiterst kostbaar en nauwelijks te verkrijgen. Hoe de schilders toch aan hun materiaal kwamen, valt te lezen in de publicatie ‘Bloemen in het Mauritshuis’. Dit is het derde boekje binnen een serie van publieksvriendelijke publicaties van dit museum. Eerder verschenen delen over Vermeer en Rembrandt. In ‘Bloemen in het Mauritshuis’ staan de twaalf mooiste bloemstukken van dit museum centraal. Werken van de hand van onder anderen Jan Brueghel de Oude, Jacob de Gheyn II, Ambrosius Bosschaert de Oude, Balthasar van der Ast en Rachel Ruysch. Elke schilder wordt even heel kort in een kunsthistorisch kader geplaatst en de betekenis van het werk binnen het oeuvre komt aan bod. Natuurlijk wordt benadrukt waarom een bepaald bloemstilleven zo bijzonder is.

schilderijen, heeft de auteur – conservator Epco Runia – alle soorten bloemen benoemd. Ze zijn terug te vinden in het schilderij met een nummertje. De namen zijn zowel in het Nederlands als in het Latijn opgenomen. Wist je nog niet alles over de 17de-eeuwse bloemstillevens na het lezen van de afzonderlijke hoofdstukken, kun je meteen je kennis over alle soorten bloemen bijspijkeren.

FA I T S

Bloemen in het Mauritshuis. Waar het bij de één draait om de scherpte van het kunstenaarsoog en de lichtval in het schilderij, speelt bij de ander de exclusiviteit van bloemen de hoofdrol. Ook komt naar voren aan welke hoven schilders vertoefden, wie bij wie inspiratie vond en welke kunstenaar als eerste voor een stijlverandering zorgde. Dat was Willem van Aelst; hij schikte zijn bloemstukken asymmetrisch. Ook worden typische details besproken. Maria van Oosterwijck bijvoorbeeld schilderde een zonnebloem en een slaapbol recht tegenover elkaar. Het zijn bloemen die sterke associaties oproepen. Want de zonnebloem werd in de 17deeeuwse literatuur gebruikt als metafoor voor de rechtgeaarde Christen die in alles Christus navolgt, terwijl de slaapbol juist een relatie heeft met duisternis en nacht. Twee tegenpolen dus, ook omdat de zonnebloem altijd richting de zon bloeit en de slaapbol lichtschuw is. Het zijn allemaal van die wetenswaardigheden die in het boek zijn te lezen. En alsof er nog niet genoeg informatie is te vinden bij deze

DIVERS

Daarnaast zijn ‘faits divers’ te lezen. Bijvoorbeeld uit welke legaten het Mauritshuis welke schilderijen heeft ontvangen, grappige anekdotes over het bepalen van de waarde van een schilderij en korte introducties tot bijzondere technieken. En dit waren alleen de hoofdstukken over de afzonderlijke schilderijen en hun makers. In de publicatie komt in het eerste deel het ontstaan van de bloemstillevens aan bod en ook hier wordt een kunsthistorisch kader heel kort maar uiterst helder aangestipt. De betekenis van de 17de-eeuwse tuin is een hoofdstuk, zo ook de belangrijkste botanist Carolus Clusius – oprichter van de Hortus Botanicus in Leiden en zijn betekenis voor de schilderkunst van bloemstillevens, de geschiedenis van de tulp, de ontwikkeling van het bloemstilleven en er wordt antwoord gegeven op de vraag waarom bloemstillevens zo geliefd waren. Er is nog veel meer te leren over bloemstillevens. En dit alles in een boek van nog geen 75 pagina’s. ‘Bloemen in het Mauritshuis’. Prijs € 13,95. In het museum is een speciale bloemenroute die de bezoekers langs de stillevens leidt. Nog t/m 25 juni heeft er elke maandag om 15 uur een lezing plaats over het bloementhema. Deze zijn gratis bij te wonen voor museumbezoekers. Voor kinderen is er een Bloemenbende-puzzel (€ 1,-) en als die klaar is, valt er een leuke verrassing op te halen bij de kassa of informatiebalie. Het boek is te koop in het Mauritshuis maar is ook te bestellen via de website: www.mauritshuis.nl

verhalen. Hoewel ‘kunst-om-de-kunst’ een achterhaald begrip kan worden genoemd is ‘kunst-om-de-wereld-te-verbeteren’ misschien wel even passé. Is er een groot verschil tussen ‘betekenisvolle kunst’ en ‘kunst met een boodschap’? Verschil genoeg om een degelijke expositie een bijsmaakje te geven.

Te zien in Galerie Gijsbrecht Bol, Tournooiveld 2, Den Haag. Openingstijden: woensdag tot vrijdag van 11.00 tot 18.00, zaterdag van 12.00 tot 17.00, zondag van 13.00 tot 17.00. Meer informatie: 070 - 365 68 10 of www.galeriegijsbrechtbol.com

In Memoriam Jan Roëde (1914 – 2007)

Een geschilderd universum, waarin onschuld overheerste DOOR

ROOS VAN PUT

Hoewel hij gewenst was bij vele stromingen, is de 30 mei overleden kunstenaar Jan Roëde altijd een eenling gebleven. In zijn kunst waren kenmerken aanwezig waarmee bijvoorbeeld Cobrakunstenaars zich op de internationale kunstkaart zetten. Spontaniteit, het experiment, inspiratie in de kindertekening en in primitieve kunst waren ook aanwezig in de kunst van Roëde. Maar waar een tijdgenoot als Karel Appel nadrukkelijk het rauw expressieve de boventoon liet voeren en waar Eugène Brands fascinatie vond binnen het spirituele, koos Roëde juist voor verstilling. Eenzame figuurtjes tegen een zacht groene hemel, feeërieke taferelen van fladderende vlinders en donzige insecten in een geel/oranje setting. Roëde wist met een simpele beeldtaal en poëtisch kleurgebruik het gevoel van een wereld op te roepen waarin je je veilig waande. Een geschilderd universum waar onschuld en misschien wel aandoenlijke naïviteit overheerste. Wellicht is dat de succesformule voor zijn kunst geweest, want hij oogstte grote bewondering bij veel kunstliefhebbers. In talrijke Haagse huiskamers hangt tenslotte ‘een Roëde’. Organiseerde Veilinghuis Glerum een veiling van Haagse kunstenaars, ging er vrijwel altijd een werk van Roëde onder de hamer. Hoewel hij een van de bekendste Haagse kunstenaars was, zijn de prijzen voor zijn kunst toch nooit echt de pan uit gerezen. Een schilderij van 46,5 bij 56 centimeter werd afgelopen januari bij Christies nog geschat op tussen de 3000 en 5000 euro. Jan Roëde werd geboren in Groningen, maar vertoefde het grootste deel van zijn leven in Den Haag. Waar hij overigens een tijd lang in het prachtig-

ste atelier ooit heeft kunnen werken, dat was namelijk gelegen in Clingendael. Hij volgde zijn opleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. In de Residentie was hij lid van Pulchri, de Haagse Kunstkring en van de Posthoorngroep – waartoe onder anderen Willem Hussem, Hans van der Lek en Gerard Verdijk worden gerekend. Roëde heette eigenlijk Roede, maar veranderde zijn naam na een verblijf in Parijs (1948). Naast beeldend kunstenaar was hij ook dichter en schrijver. Daarnaast maakte hij kostuums en glasobjecten. Een alleskunner, maar zijn grote bekendheid kreeg hij toch door zijn schilderkunst. Jan Roëde was gefascineerd door de Boeddhistische Zen-filosofie. Het is onmogelijk om een hele filosofie in een paar woorden toe te lichten in relatie tot een heel kunstenaars oeuvre, maar kort gezegd kwam het er op neer dat Roëde inspiratie vond in het naturalisme, in het eenvoudige ‘intuïtieve zijn’. Kijk naar zijn tekeningen en je ziet precies wat hij zo aantrekkelijk vond binnen die levensleer.

Jan Roëde, zelfportret 1989.

Cultuur

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Een schuur aan de Denneweg en gaslicht aan de Boekhorststraat

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Unieke geschiedenis van theaters sinds de DOOR

BERT JANSMA

Wie in een internationale discussie zou VRIJDAG 8 JUNI 2007 laten vallen dat Nederland een theaterland is, krijgt waarschijnlijk een ongelovig schouderophalen als antwoord. Maar toch is het zo. Of misschien moet je â&#x20AC;&#x201C; voorzichtiger â&#x20AC;&#x201C; zeggen: Nederland is een land van theaters. Met de dichtste theaterinfrastructuur in Europa. Het hoe, VRIJDAG 8en JUNI 2007 waarom wat ervan staat in een door het Theaterinstituut uitgegeven boek van 446 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s : â&#x20AC;&#x2DC;Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuwâ&#x20AC;&#x2122;. De eerste exemplaren ervan werden maandag j.l. in de Koninklijke Schouwburg uitgereikt aan de directeuren van de twee oudste theaters die Nederland nog heeft: de Leidse schouwburg (300 jaar) en de Koninklijke van Den Haag (200 jaar). Het door decorontwerper Tom Schenk vormgegeven boek is het grote, samenvattende verhaal over het theater in Nederland dat van de â&#x20AC;&#x2DC;schavottenâ&#x20AC;&#x2122; en tenten van vĂłĂłr die zeventiende eeuw promoveerde naar een vaste theaterbouw. Het was de grote burgercultuur in Nederland die zorgde voor steeds meer plekken waar toneel gespeeld kon worden. Van herensociĂŤteiten en â&#x20AC;&#x2DC;harmonieĂŤnâ&#x20AC;&#x2122; waar elk zichzelf respecterend dorp of kleine stad er wel een van had, tot de explosie van theaterbouw in de negentiende eeuw. Theater als typische burgercultuur die zich anders ontwikkelde dan in landen als Frankrijk, Duitsland of Engeland waar de hofcultuur uitmaakte waar de schouwburgen kwamen. Het door theaterwetenschappers geschreven boek waaraan tien jaar gewerkt werd, geeft een fascinerende catalogus van wat er aan schouwburgen in Nederland was en is. Met â&#x20AC;&#x201C; voor zover was na te gaan â&#x20AC;&#x201C; de grootte van die theaters, de voorstellingen waarmee ze geopend werden, wie ze bespeelden, wat er gespeeld werd. Zeshonderd Nederlandse theaters passeren de revue, zesendertig daarvan in Den Haag. Bestaand en niet meer bestaand. Je kunt er verrassende ontdekkingen in doen. En vaak zitten die in wat er niet meer is. Zoals die Kleine Comedie die Den Haag ooit had op de hoek van Spui en Kalvermarkt. Oorspronkelijk gebouwd als fietsenstalling, waarschijnlijk tijdens de tweede wereldoorlog, in 1949 geopend als theater (noodvoorziening), laatste voorstelling op 2 mei 1954 en daarna gesloopt. Of dat allereerste vaste theater van Den Haag, de Haegsche Schouwburg van acteur en toneelleider Jean-Baptiste Fornenbergh aan de Denneweg 11-13, waar nu een wijnhandel en een drogist te vinden zijn. Fornenbergh kocht er in 1658 een pand dat dienst deed als herberg, bouwde er twee schuren achter plus een theater. En hij zette daar veranderbare decors en coulissedecors in. Daarmee was hij koploper, want de Amsterdamse Schouwburg aan de Keizersgracht kreeg pas enkele jaren later zijn coulissedecor (1665). Nog zoâ&#x20AC;&#x2122;n nieuwigheid in Den Haag â&#x20AC;&#x201C; en dan zitten we rond 1766 â&#x20AC;&#x201C; waren de zinkluiken in

het toneel in de Hollandsche of Nederduytsche Schouwburg gebouwd in een tuin van het Westeinde, met ingang aan de Assendelftstraat. Toneelvernieuwer Marten Corver had er de leiding en door die luiken kon hij personages â&#x20AC;&#x2DC;op mysterieuze wijzeâ&#x20AC;&#x2122; laten verdwijnen. Tussen de grote Haagse theaters een miniem hoofdstukje over Mille Colonnes in de Boekhorststraat waar rond 1900 meerdere cabarets en kleine theatertjes waren.

GASLAMPEN

Het moet een echt volkstheater geweest zijn waar het publiek tijdens de voorstelling zijn mening niet onder stoelen of banken stak. Verlicht door gaslampen, zonder stromend water achter het toneel waar de acteurs zich moesten behelpen met emmers. In 1920 komt dat Mille Colonnes nog voor op een lijst van Auteursrechtbelangen, meer informatie is er niet. Dat is er wel over Theater Odeon aan de Herengracht dat sinds ongeveer 1960 alleen nog dienst deed als bioscoop en in 1995 de deuren sloot. De diepe toneelruimte zat er tijdens dat bioscoopbestaan nog altijd, verscholen achter het filmdoek. Later werd die ruimte gebruikt voor de bouw van nĂłg een filmzaal. Dat Odeon speelde een belangrijke rol in de Nederlandse toneelhistorie omdat de grote toneelvernieuwer, Eduard Verkade, er met zijn Haghespelers optrad. Het ge-

DOOR JILL

STOLK

Van Lin Scholte (1921-1997) verscheen in 1965 â&#x20AC;&#x2DC;Anak Kompenieâ&#x20AC;&#x2122;, vrij vertaald â&#x20AC;&#x2DC;Kazernekindâ&#x20AC;&#x2122;. In dit werk beschrijft Scholte het leven van haar Javaanse moeder en haar Hollandse vader en daarmee haar eigen leven. In â&#x20AC;&#x2DC;Bibi Koetis voor altijdâ&#x20AC;&#x2122; (1974) gaat het over Scholtes avontuurlijke tante, die in IndonesiĂŤ achterbleef toen het gezin naar Holland vertrok. In 1977 volgde de bundel â&#x20AC;&#x2DC;Takdira en andere verhalenâ&#x20AC;&#x2122;. Het verzamelde werk is nu verschenen met een biografische inleiding van neerlandica en publiciste Vilan van de Loo. Vader Piet Scholte, een Amsterdammer, kwam uit een gezin dat het niet breed had. Als twaalfjarige liep hij voor een kwartje per week aan de trekschuit; de boom veroorzaakte blijvend letsel aan zijn arm. Militaire dienst in het onbekende IndiĂŤ betekende vierhonderd gulden handgeld en verder regelmatige inkomsten. In 1915 kwam hij in IndiĂŤ aan, als soldaat van het KNIL (Koninkijk Nederlands Indisch Leger 1830-1949) en in tangsi Soeloeng (Java) ontmoette hij de Javaanse Djemini en haar ouders. De tangsi was het militaire kampement waar soldaten, manschappen, korporaals en soms onder-

PALAIS

DANSE

Ook al een brand verwoestte in 1974 het Palais de Danse, dat in 1854 gebouwd werd als vleugel aan het Groot Stedelijk Badhuis. Aan de zuidkant ervan kwam het Inhalatorium, aan de noordzijde de zaal bestemd voor concerten en toneel. In 1906 heette die Cabaret Artistique, tien jaar eerder hadden er de eerste openbare filmvoorstellingen in Nederland plaats gehad. Cabaretiers Jean-Louis Pisuisse en Koos Speenhoff en acteurs als Cor van der Lugt Melsert zouden er optreden. In zâ&#x20AC;&#x2122;n nadagen was het â&#x20AC;&#x2122;t terrein van de pop en de rock. Nog meer dat niet meer is: de

Princesse Schouwburg (Princessegracht 14), gebombardeerd op 3 maart 1945. Salle des VariĂŠtĂŠs (Korte Houtstraat 14), nu voorlichtingscentrum van Defensie, maar ooit een theater waar (1831) â&#x20AC;&#x2DC;De Zwarte Man of het Spookâ&#x20AC;&#x2122; te zien was, gevolgd door â&#x20AC;&#x2DC;Acrobatische ExercitiĂŤn met en zonder balanceerstok, Krijgsdansen en Egyptische Pyramidenâ&#x20AC;&#x2122;. Of het befaamde Scala-theater, waar op 7 februari 1956 de theateractiviteiten eindigden. Exploitante mevrouw Bouwmeester-Sandbergen had het, na de dood van haar zoon Louis, aan de naastgelegen Bijenkorf verkocht. â&#x20AC;&#x2DC;Theater in Nederland sinds de zeventiende eeuwâ&#x20AC;&#x2122; is uiteraard niet alleen maar nostalgie, al geeft die aanleiding tot leuk, masochistisch bladerwerk. Wat Den Haag betreft is het een fraaie aanvulling op Barend Jan Donkers â&#x20AC;&#x2DC;Haagse theaters toen en nuâ&#x20AC;&#x2122;, wat Nederland betreft is het uniek. Een wetenschappelijk werk, maar ook een prachtig â&#x20AC;&#x2DC;kijkboekâ&#x20AC;&#x2122;. Van Vught tot Vollenhoven, van Middelburg tot Musselkanaal staan ze erin, al die plekken en plekjes waar theater werd en wordt gemaakt. Het boek wordt begeleid door een reizende tentoonstelling, tot en met juli te zien op een aantal zeer informatieve panelen in de Koninklijke Schouwburg.

officieren waren ondergebracht. De tangsi was van de buitenwereld afgesloten door een omheining. Voor de inheemse bevolking was het koloniale leger omgeven met prestige en status. Vanuit de Europese en Indo-Europese samenleving werden de tangsibewoners als minderen beschouwd. De hogere militairen bewoonden immers aparte stenen dienstwoningen! Piet en Djemini trouwden. Het kostte wel moeite dit ritueel voor elkaar te krijgen, want het was de gewoonte dat de militair samenleefde met zijn moentji (huishoudster, ingeschreven in het Register) en hun kinderen. Oost en West verenigd in de echt! Piet en â&#x20AC;&#x2DC;Jimmyâ&#x20AC;&#x2122; hadden een goed huwelijk. Werd Piet geconfronteerd met oosterse mystiek, Javaanse wetten en onverklaarbare dingen? Ach, Piet had zelf een grootvader die met handoplegging allerlei ziektes kon genezen. Piets nieuwe Indonesische familie luisterde ademloos toe. Tamirah, de moeder van Lin Scholte, was een tangsivrouw, evenals grootmoeder Djamilah. Ook de vrouwen en hun kinderen waren gebonden aan de militaire tucht en reglementen. Ze werkten in de huishouding, maar ze vochten net zo goed tegen de vijand, op Lombok, in Atjeh..., daar waar hun mannen te werk gesteld werden gingen zij mee. Ze waren branie, die vrouwen, voor niets en niemand bang. â&#x20AC;&#x153;Met op het hoofd de â&#x20AC;&#x2DC;kondĂŠ perdomâ&#x20AC;&#x2122; (verduivelde haarwrong), sigaret erin gestoken, ĂŠĂŠn

tussen de lippen, met opgestroopte mouwen, de rand van de sarong flink boven de enkel en een ruw vocabulaire; vrijmoedig, recht op het doel afgaand...â&#x20AC;? Voorwaar, vrouwen die biografe Van de Loo - altijd op zoek naar hetgeen Indische, Indonesische en Hollandse vrouwen hebben geschreven over IndiĂŤ (www.hetdamescompartiment.nl) na aan het hart zullen liggen. Lin Scholte zelf was trots op haar werk: â&#x20AC;&#x153;Ik heb de naam van mijn familie uitgetild boven de anonimiteit van de massaâ&#x20AC;?, placht ze te zeggen. Trouwens, haar onderwerp was ook nooit eerder aan de orde gekomen. Eerder had auteur, neerlandicus en IndiĂŤ-kenner Rob Nieuwenhuys (1908-1999) in zijn fotoboek â&#x20AC;&#x2DC;Tempo Doeloeâ&#x20AC;&#x2122; een verkeerd beeld van de tangsivrouwen geschetst. Scholte corrigeerde hem met â&#x20AC;&#x2DC;Anak Kompenieâ&#x20AC;&#x2122;. Ze had groot succes met haar werk, werd goed besproken, maar altijd was er weer die vraag: â&#x20AC;&#x153;Is dit wel literatuur?â&#x20AC;? Literatuurcriticus Kees Fens meende van niet, al werden de literaire tekorten zijns inziens gecompenseerd door Scholtes letterlijk vertellen, waarbij de schrijfster een goed luisteraar en een scherp waarnemer was. Biografe Van de Loo heeft de volgende verklaring voor de stijl van Scholte: â&#x20AC;&#x153;Het is een spreekstijl, een geschreven taal die wortelt in de orale traditie waarin de manier van vertellen centraal staat. Zoals Lin zich in haar jeugd kon laten meeslepen door een goede dalang (verteller), die een bekend verhaal als nieuw kon laten klinken...â&#x20AC;? In het verzameld werk is het niet eerder

DOOR

BERT JANSMA

Service

Theaters in Nederland sinds de zeventiende eeuwâ&#x20AC;&#x2122;, â&#x201A;Ź 49,95. www.tin.nl

De Seinpost, omstreeks 1905. Toen de techniek de oude seinpost op het hoogste duin van Scheveningen overbodig had gemaakt, kwam daar in 1886 een theater in de stijl van het Kurhaus: het Operette- en VariĂŠtĂŠ-theater De Seinpost. Na 1951 werd de zaal verbouwd tot bioscoop, Cinema Seinpost. In 1974 wilde men er opnieuw een theaterzaal van maken, maar er was geld tekort. In datzelfde jaar ging Seinpost failliet en werd het gebouw gesloopt. FOTO: HAAGS GEMEENTEARCHIEF

Monument voor de â&#x20AC;&#x2DC;tangsivrouwenâ&#x20AC;&#x2122; Door een technische fout is de recensie van het verzamelde werk van Lin Scholte vorige week niet in zijn geheel afgedrukt. Hierbij alsnog de complete bespreking.

bouw was oorspronkelijk een herenhuis, tot begin twintigste eeuw de directie van het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen op zoek ging naar een zaal voor kleinere producties. In 1913 werd dat huis tot theater verbouwd, dat sinds 1924 Odeon heette en daarvoor achtereenvolgens Theater Verkade en Theater Heerengracht. En dan dat gebouw van Kunsten en Wetenschappen (kortweg K & W genoemd) zelf: op 19 december 1964 afgebrand, net vĂłĂłr de Haagse premiĂ¨re van de jaarlijkse Snip en Snap-revue. De oorzaak van de brand is nooit opgehelderd, maar er zijn nog altijd boze Haagse tongen die daar de naam van de toenmalige eigenaar, Zwolsman, bij noemen.

In memoriam SportWim van Woerkens 19 17de eeuw (1937-2007)

gepubliceerde â&#x20AC;&#x2DC;Fientje de Feniksâ&#x20AC;&#x2122; opgenomen. Het verhaal is gebaseerd op krantenberichten in het Bataviaasch nieuwsblad â&#x20AC;&#x2DC;De Locomotiefâ&#x20AC;&#x2122; in 1913. Karbouwenhoeders visten toen het lijk van een jonge vrouw op in de rivier bij Tanah Abang. Speurwerk leverde de moordenaars op van Stientje de Frijtes, buiten haar schuld aan lager wal geraakt. Scholte wilde laten zien hoe de maatschappij in haar dagen in elkaar stak. Voor de wet bestonden er drie soorten burgers: men was Europeaan (onder andere Nederlanders en Indo-Europeanen), Inlander of Vreemde Oosterling (Chinezen, Arabieren). Elke bevolkingsgroep had zijn eigen sfeer en cultuur. Stientje bewoog zich in verschillende bevolkingsgroepen zonder dat ze er werkelijk in thuis was. Dit verhaal ontsnapte aan de redigeerpen van Rob Nieuwenhuys (die vond dat zij geen â&#x20AC;&#x2DC;vlekkeloos Nederlandsâ&#x20AC;&#x2122; schreef) en we zien hier Lin Scholtes eigen ritme, haar eigen vertelmanier, haar eigen unieke stem. Wellicht heeft de auteur zich ook gehouden aan het advies van vader Piet, die Lin als kind aanmoedigde brieven te schrijven naar opoe in Amsterdam. Lin wist niet hoe ze dat aan moest pakken, maar pap wist raad: â&#x20AC;&#x153;Gewoon of je met haar praat; wat je denkt, dat schrijf je opâ&#x20AC;?. En Linda schreef, precies zoals ze dacht en wat er in haar opkwam. Lin Scholte. Verzamelde romans en verhalen van Lin Scholte met een biografische inleiding van Vilan van de Loo. Uitgever: Stichting Tong Tong. Prijs: â&#x201A;Ź 24,50.

Jazzliefhebbers in Den Haag, jazzmusici in Nederland die de veertig gepasseerd zijn, tot en met de Lee Konitzen en de George Colemannen van de internationale jazzscene kenden hem: Wim van Woerkens, de man achter het legendarische Jazz in Pepijn op de zondagmiddag, op 3 juni j.l. overleden na een actief leven vol muziek en een latere langdurige verzorging in een verpleeghuis.Wim van Woerkens was het type van de jazzidealist waar die muziek het jarenlang van moest hebben â&#x20AC;&#x201C; en eigenlijk nog steeds. Een man die niet tevreden was met de aandacht die de jazz kreeg, die zelf ging organiseren. Eerst zonder een cent subsidie, later met wat jazzdubbeltjes van overheidswege die hij drie keer om moest draaien voor hij ze uitgaf. Aan kwaliteit, want dat stond bij Van Woerkens voorop. Hijzelf begon bij het cabaret van Inge Tielman waar hij â&#x20AC;&#x2DC;onduidelijke dingen deed met taperecorders en bongoâ&#x20AC;&#x2122;sâ&#x20AC;&#x2122;, volgens geluidsspecialist Wim Stuut, zijn latere partner-in-crime in de Stichting Jazz in Den Haag. Die onduidelijke dingen brachten Wim van Woerkens naar het Theater in de Steeg aan het Westeinde, waar hij met jazzconcerten begon. ZĂł duidelijk dat hij er al gauw moest verdwijnen door protesten van de in jazzkringen zo beruchte klagende buren. Hij organiseerde jazz in cafĂŠ De Sport, in de Scala bodega aan de Drie Hoekjes, tot Paul van Vliet hem een plek aanbood in zijn Theater Pepijn. Op 3 mei 1970 organiseerde Van Woerkens er het eerste concert. In de eerste jaren alleen Haagse jazzmusici, maar daarna kreeg het kleine Pepijn, waar een beetje jazzkwintet al van het podiumpje dreigde te vallen, internationale allure. Van Woerkens haalde topsolisten en bands naar de Schoolstraat waarvan je nu zegt: hoe kĂ˛n dat? Tete Montoliu, Johnny Griffin, Monty Alexander, Dexter Gordon, Niels Henning OrstĂ¤dt Pedersen, Art Farmer, ze waren er allemaal. En als het echt tĂŠ groot werd voor Pepijn, verhuisde Van Woerkens naar Diligentia of het HOT-theater: met onder anderen Bill Evans en Barney Kessel. Door Van Woerkens werd Pepijn op die zondagmiddagen de Enige Echte Jazz Club in Den Haag. Met een unieke saamhorigheid tussen muzikanten en publiek. Wim met die monkelende ogen achter dat brilmontuur, onder een warrige haardos, sigaartje in de mond als de meest ongebruikelijke (onbezoldigde) impresario die je je maar kunt voorstellen. Paul Acket noemde die club zijn â&#x20AC;&#x2DC;onmisbare, wekelijkse soosâ&#x20AC;&#x2122; en vroeg Wim en zâ&#x20AC;&#x2122;n Stichting Jazz in Den Haag als dank voor hun werk dan ook als mede-organisatoren van zijn eerste North Sea Jazz festivals. Op 14 november 1993, toen de subsidie aan Pepijn stopte, volgde daar een grote protesten slotmanifestatie onder het motto: â&#x20AC;&#x2122;23 jaar Wim van Woerkens voor de jazzmusici, nu de jazzmusici voor Wim van Woerkensâ&#x20AC;?. â&#x20AC;&#x2DC;Jazz in Pepijn mag nooit verloren gaan, nooit!â&#x20AC;&#x2122;, schreef destijds Wouter Turkenburg, hoofd afdeling Jazz van het Koninklijk Conservatorium. Jazz in Pepijn ging verloren. En nu is Wim van Woerkens er ook niet meer. Alles wordt herinnering. Maar wĂŠl een hele mooie. 4ADVER TENTIE3

! "

#$#%&%'#'$ ( )))

Sport

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Vastberadenheid binnen de gelederen van KZ:

Marc

20‘DikkeService streep

eronder en schouder aan schouder’

Service

Society

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Groepsgesprek Hockeyclub Klein Zwitserland (KZ) is gedegradeerd. Ik geloofde het die bewuste woensdagavond eerst ook niet, maar een ooit beoogd voorzitter van de club, waarmee ik op dat moment in Groningen dineerde, bevestigde het. Na een jarenlange hegemonie eind jaren zeventig en begin jaren tachtig is het doek – voorlopig – gevallen. Of het onvermijdelijk was weet ik niet. Sport is wel eerlijk, hoewel Van Gaal daar anders over denkt. Na HDM, nu dus ook KZ naar de overgangsklasse. Een jaar geleden bungelde HGC ergens tussen hoofd- en overgangsklasse en was zodoende veroordeeld tot het spelen van promotie/degradatiewedstrijden. Een zeer gewaardeerd lid van KZ zei vorig jaar nog tegen me dat HGC die ‘play out’ wedstrijden eenvoudigweg niet kon verliezen. Je had immers drie wedstrijden om aan het langste eind te trekken en dat was altijd genoeg. Blijkbaar hebben die ‘play out’ wedstrijden meer om het lijf. Dat KZ is gedegradeerd is pijnlijk. In eerste instantie natuurlijk voor de club zelf, maar zeker ook voor het tophockey in Den Haag. Bovendien is het een zorgelijke(re) constatering dat Nederlandse topspelers niet meer genegen zijn in Den Haag te komen hockeyen. Den Haag is uit. Internationals kiezen in het westen veelal voor Amsterdam en (voorlopig nog) Bloemendaal. Geld zal daarbij een doorslaggevende rol spelen, hoewel ik steeds uit Bloemendaalse kringen begrijp dat ene Zeller (Duits international goed voor meer dan 50 doelpunten afgelopen

jaar) speelt voor een ferme handdruk VRIJDAG 8 JUNIen 2007 een bos juinen. Het probleem is dus groter dan het op het eerste gezicht lijkt. Het eens zo roemruchte Haagse hockeybolwerk brokkelt langzaam, maar wel heel zeker, af. De neiging bestaat dan snelle, weinig structurele oplossingen te kiezen om het bloeden VRIJDAG 8 JUNI 2007 te stoppen. Eén van die oplossingen is het aantrekken van (veel) buitenlanders, hoewel er een ‘afspraak’ is gemaakt tussen de clubs, het aantal buitenlanders de komende jaren in de hoofdklasse te reguleren (drie per team). Niet alle clubs hebben zich aan die afspraak gecommitteerd, dus is het wel interessant om te zien wat daar uiteindelijk van terecht komt. VRIJDAG 8 JUNI 2007 Terug naar Den Haag. Of de degradatie van KZ een incident is, zal komend seizoen blijken. Lukt het ze niet om direct terug te keren naar de hoofdklasse, dan hebben ze daar wel echt een probleem. Maar problemen kan je oplossen en verloren elan is terug te verdienen. KZ en HGC zijn – op dit moment – geen concurrenten van elkaar. KZ heeft nog een lange weg te gaan, maar ook voor HGC wordt het de komende jaren een opgave, een plaats in de top (structureel) af te dwingen. Een ideaal moment dus om eens met elkaar om de tafel te gaan zitten en te praten over de toekomst van het Haagse tophockey. Daarbij dan groot denken graag. Out of the box denken, helpt ook! Je niet laten leiden door culturele verschillen of de kleur van het shirt. Gewoon gaan zitten en het bespreekbaar maken. In het belang van het tophockey in Den Haag. MARC DELISSEN

De rapportcijfers van promovendus HVV:

‘Van der Gun keerde maar voor één ding terug’ Ties Kruize: ‘Talent alleen is niet voldoende.’ FOTO: ARNAUD ROELOFSZ

Binnen de gelederen van HCKZ dreunt de klap van de degradatie hevig na. Dat zal ook de komende tijd zo blijven. De vastberadenheid om over een jaar terug te keren op het hoogste niveau, is groot. In de frontlinie van de op eerherstel azende club staat erevoorzitter Ties Kruize. DOOR

MARTIN VAN ZAANEN

HCKZ in de overgangsklasse, dat is net zoiets als Frank Sinatra die op een braderie staat te zingen. Geen gezicht. Een club van deze omvang, status en uitstraling hoort in de hoofdklasse. Punten liegen echter niet, dus kunnen we niet anders doen dan de eerste degradatie in de clubgeschiedenis als terecht beschouwen. Dat KZ volgend jaar zijn eeuwfeest viert, maakt alles extra wrang. Oorzaken? Het team dat vorig seizoen nog verrassend de play-offs om de landstitel haalde, raakte deze jaargang onder anderen keeper Freerk ten Hoor, Melchior Spies, Victor Tops, Richard de Snaijer en Titus de Greeff kwijt. De aanpassing van hun vervangers had tijd nodig. Kansen werden gedurende de wedstrijden genoeg gecreëerd, afgemaakt werden ze veel te weinig en in geval van een scoringsprobleem, steekt de heimwee naar de 22 goals van De Snaijer al snel de kop op. De strafcorner liep bepaald niet geolied en wie de uitslagen er nog eens op nakijkt, ziet veel kleine nederlagen, maar ja, die leveren even weinig punten op als een grote. Misschien speelde onbewust wel een rol dat men bij deze club lange tijd maar moeilijk kon geloven dat degradatie ook hén zou kunnen overkomen. Of het in de beslissende slotfase wegsturen

van coach Sonja Thomann zo slim was, is ook maar de vraag.

VE C H T H O C K E Y

Terugblikken, daar zit erevoorzitter en clubicoon Ties Kruize niet echt op te wachten. “Heeft zo weinig zin allemaal. Het is een drama, maar het is gebeurd, het is een feit. Ik zeg: een dikke streep eronder en allemaal schouder aan schouder om in 2008/2009 weer op het hoogste niveau te kunnen acteren”. Dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, realiseert de legendarische Nederlands elftal - en HCKZ-aanvaller zich terdege. “Als de beslissingsduels tegen Voordaan ons iets hebben geleerd, is het dat hockey in de overgangsklasse anders is. Meer fysiek, meer vechthockey, meer opportunistisch. Daar zullen we ons tegen moeten wapenen”. Belangrijke vraag: hoe sterk is de selectie waarmee de Steenbokken volgend seizoen gaan aanvangen? Kruize: “Vorige week is er een gesprek geweest met de spelersgroep en daarin kwam naar voren dat het overgrote deel voornemens is om te blijven. De jongens hebben iets van: we zijn samen gedegradeerd, dan gaan we dit samen ook ongedaan maken. Een gezonde basis voor trainers Maarten van Heeswijk en Maarten van Grimbergen om komende jaargang op voort te borduren”.

DOCHERTY

De kans dat international Laurence Docherty dan nog aan de Klatteweg te bewonderen is, acht Kruize niet zo groot. “We willen hem graag behouden en ik denk niet dat van de kant van Oranje concreet druk wordt uitgeoefend om in de hoofdklasse te blijven spelen, maar ja, dat vergroot zijn kansen waarschijnlijk wel. Iedere beslissing die hij neemt, zullen we respecteren”. Ook in donkere tijden is altijd wel een

lichtpuntje te ontdekken: de club toonde zich de afgelopen tijd een hechte eenheid. In Groenekan was iedereen die iets met de club heeft, jong en oud, van de partij. Toen de degradatie eenmaal een feit was, liepen de emoties hoog op, maar men steunde elkaar in het verdriet. Kruize: “Eén voor allen, allen voor één; zo hoort het. Zowel naast als op het veld. Talent heeft de ploeg genoeg, maar dat alleen is niet voldoende. Meer dan ooit komt het de komende tijd op veerkracht en doorzettingsvermogen aan”.

’Glory days’ van KZ Er was een tijd dat HCKZ het vaderlandse hockey regeerde. Tussen 1977 en ‘84 was de club achtmaal landskampioen en als absoluut hoogtepunt in 1979, in eigen huis, Europees kampioen. Blikvanger uit de ‘glory days’ van de rood-blauwe brigade, was Neerlands beste hockeyer aller tijden (202 interlands) Ties Kruize. Andere grote namen uit die tijd: kwikzilver-achtige rechtsbuiten Maarten van Grimbergen (145 interlands), Ron en Tim Steens, Hans Kruize en Wouter Kan. Een unieke, van talent overlopende, generatie was het, die halverwege de jaren zeventig eigenlijk uit het niets opkwam. Het beste clubteam aller tijden, jaren achtereen hofleverancier van Oranje. Eerzuchtig, een ideale verhouding tussen verdedigers, middenvelders en aanvallers. Daarnaast vulden de karakters elkaar goed aan. Ook was zelfwerkzaamheid in die dagen een hoog goed. Zo was de radiografische verbinding die Van Grimbergen en Kruize tijdens de wedstrijd leken te hebben, naast een kwestie van gevoel, ook het gevolg van ontelbare gezamenlijke uren op het trainingsveld.

Voor alles vormen de spelers van HVV, dat afgelopen zondag naar de tweede klasse promoveerde, een sterk collectief. Uiteraard is in de individuele prestaties wel een gradatie aan te brengen. HVV is een club van tradities. Zoals het klassement dat ieder seizoen wordt bijgehouden door een aantal prominente oudcracks, onder leiding van Frank Bijloos. Die zelf meer dan 400 duels in het eerste van HVV speelde en de ‘Koninklijke’ ook trainde. Onder de rapporteurs mannen

Marnix van der Gun (rechtsbuiten) 6,80 “Keerde na vijf jaar Quick Boys maar voor één ding terug op het oude nest: HVV naar de tweede klasse brengen”.

Maurits Jongbloed (vrije verdediger) 6,75 “Liet dit seizoen zien waarom hij er in de jeugd al zoveel van hem werd verwacht. Een openbaring”.

Daniël Voskamp (keeper) 6,72 “Maakte in zijn eerste jaar in HVV 1 een voortreffelijke indruk”.

Lucas van Rossem (linkshalf) 6,68 “Enige tweebenige speler in het eerste. Kan volgens de trainer op hoofdklasse-niveau mee”.

Erik van Galen (centrumspits) 6,57 “Heeft na zijn VUC-tijd de ploeg echt op sleeptouw genomen. Door zijn ervaring een echte leider”.

Sanjesh Goeptar (centrale middenvelder) 6,53 “Kreeg vertrouwen van de trainer, ging per

als Lex van der Gun, Peter Entrop, Erik en Auke Smits en Christophe Louwerens. Om in aanmerking te komen voor een eindklassering, moet een eerste elftal speler minimaal 15 wedstrijden hebben meegedaan. De winnaar ontvangt op de verjaardag van de vereniging, begin oktober, de Pasteur-beker. Een hele eer; Fons Pasteur maakte in de eerste helft van de vorige eeuw in 300 wedstrijden 308 goals voor HVV. Op ons verzoek voorziet Frank Bijloos de cijfers van een korte toelichting. wedstrijd beter spelen. Gaat HVV helaas verlaten en met familie bij Toofan voetballen”.

Olivier Zwolsman (voorstopper) 6,38 “Vooral in de lucht niet te kloppen”.

Marc Engelkamp (linksbuiten) 6,31 “Meest grillige speler. Zorgde dit seizoen een aantal keren dat HVV in de laatste minuten won, maakte onmogelijke goals”.

Midas Walhain (rechtshalf) 6,31 “Kon qua leeftijd eigenlijk nog in de jeugd uitkomen. Wilde per se in HVV 1 komen. Heeft dat verdienstelijk gedaan”.

Martijn Lips (centrale middenvelder) 6,16 “Heeft een belangrijk aandeel gehad, vooral na de winterstop”.

Wouter Dankelman (rechtsback) 6,10 “Had de ondankbare taak op een positie te moeten spelen die niet zijn favoriete was. Scoorde toch altijd wel een voldoende”.

Sport

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Ruim baan voor de tennistroeven Leimonias

DUNO betreedt Servicenieuw complex 21 als tweedeklasser

VRIJDAG 8 JUNI 2007

ZEGERS

Vorig jaar had de Haagse tennisvereniging nog onder anderen Michaela Krajicek en Jesse Huta Galung in de gelederen en bereikte het de halve finale van de play-offs. Het was het eerste jaar van Mark Paul Burgersdijk als hoofdcoach. Tim Rompa assisteert hem en de ervaren Frits Don, waarmee Burgersdijk sinds 2001 tennislessen op verschillende tennisparken in de regio verzorgt, fungeert als klankbord. Van 2 tot en met 17 juni strijden de acht sterkste competitieploegen gedurende zeven speeldagen om het Nederlands kampioenschap. De nummers 1 tot en met 4 in de eindstand spelen in het weekeinde van 16 en 17 juni op het terrein van de huidige landskampioen TV Groenekan om de titel. Mark Paul Burgersdijk: “Als tennisser heb ik hier zelf 15 jaar lang met veel plezier gespeeld. Leimonias is een vereniging waar een topsportcultuur heerst. Nog steeds zijn wij de vereniging met de meeste landstitels, zestien in totaal. Wat we willen, is in de eredivisie topsport bedrijven met de beste spelers van Nederland, indien mogelijk aangevuld met versterkingen uit het buitenland. Onze doelstelling dit jaar is de vierde plaats en

zo de play-offs spelen. Titelfavoriet is TV Groenekan, maar ook Popeye Gold Star en The Webmen/ De Manege zijn teams om sterk rekening mee te houden”. De dames:

TZ I P O R A O B Z I L E R ( 3 4

JAAR)

“Komt uit Tel Aviv. Tzipi is onze belangrijkste speelster. Twee jaar geleden speelde ze ook mee en won 5 van de 7 wedstrijden. De huidige nummer 89 van de ATP-ranking komt rechtstreeks van Roland Garros, waarin ze in de tweede ronde strandde tegen de als nummer 11 geplaatste Dinara Safina”.

JULIE DITTY (28

JAAR)

“De linkshandige nummer 140 van de wereld is nieuw in ons team en zal 3 wedstrijden meespelen. De Amerikaanse is via een relatie aangetrokken. Eerlijk gezegd heb ik haar nog niet in het echt zien spelen, maar we verwachten veel van haar”.

‘Marlot Meddens is het pareltje van onze vereniging’ MARLOT MEDDENS (18

JAAR)

“Ze maakt deel uit van Jong Oranje. Groot talent en het pareltje van onze vereniging. Op haar 16de met proften-

nis begonnen. Wacht met spanning op de uitslag van haar VWO-examens. Als ze slaagt voor haar examen, wil ze zich volledig op tennis gaan richten en internationale toernooien gaan spelen”.

eindigde in de hoofdklasse gemengd. Is inmiddels de top 40 van Nederland binnengedrongen. Speelt aanvallend, als een pitbull, traint scherp”.

LINDA SENTIS (28

“Noordwijkerhouter, die ook deel uitmaakt van de top 40 in Nederland. Moet net als Arko Zoutendijk scherp trainen om voor speeltijd in aanmerking te komen. Richt zich nu fulltime op tennissen, afgelopen winter heb ik intensief met hem samengewerkt”.

JAAR)

“Goede dame, fantastische speelster. Zeer loyaal. Ze is de oud-nummer 1 van Nederland, komt al 8 jaar uit in de hoofdklasse”.

ROMANA JANSHEN (18

JAAR)

“Jonge, talentvolle speelster, die ik graag nu al bij het team wil betrekken. Afgelopen jaar had ze rugproblemen, maar is nu op de weg terug”. De heren:

S T E F A N WA U T E R S ( 2 5

JAAR)

“De Belg uit Sint-Niklaas is er voor het eerst bij. Stefan is een fanatieke jongen, een echte vechtjas. Zijn beste ranking enkelspel was 212, bij het dubbelspel neemt hij momenteel plaats 280 in. Wij zijn via Amir Hadad met hem in contact gekomen”.

AMIR HADAD (29

JAAR)

“Zorgde in 2002 op Wimbledon voor opschudding door als Israëli samen met de Pakistaan en moslim Aisam-Ul-Haq Qureshi de dubbel te spelen - dat jaar haalden ze de derde ronde. Een jaar later behaalde hij zijn hoogste ranking als dubbelspeler: nummer 87. Als single speler behaalde hij in 2003 plaats 180”.

ARKO ZOUTENDIJK (21

JAAR)

“Jonge talentvolle speler uit Delft die afgelopen jaar met Leimonias 2 als tweede

Afgelopen zaterdag promoveerde DUNO naar de tweede klasse. Het won de nacompetitiewedstrijd tegen Be Fair met 3-1. Vooral met het oog op de nieuwbouw komt de promotie op een goed moment. Genoeg reden om te telefoneren met voorzitter Rob Leenheer.

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Ook dit jaar treedt HLTC Leimonias met een sterk team aan in de eredivisie gemengd proftennis, die van 2 tot en met 17 juni wordt gespeeld. Hoofdcoach Mark Paul Burgersdijk stelt zijn troeven met trots aan u voor. DOOR FRANK

ROEL OOSTDAM (19

JAAR)

MARCO MARZOLLA (30

JAAR)

“Liefkozend de ‘Italian Stallion’ genoemd. Onze Marco is al jaren het gezicht van Leimonias. Veel ervaring, zeer gewaardeerde kracht. Een echte motivator, in mentaal opzicht onmisbaar”.

Sinds 1888 H.L.T.C. Leimonias is op 1 mei 1888 opgericht. In het 119-jarig bestaan kan de club bogen op een voor Nederland unieke historie. Leimonias was een van de oprichters van de KNLTB en heeft al die jaren, op een enkele uitzondering na, op het hoogste dan wel één na hoogste niveau van de landelijke competitie gespeeld. Een bloeiende vereniging met ruim 1.100 leden, waarvan ca. 350 jeugdleden. Leimonias biedt zowel senioren-, jeugd- als wedstrijdtennis. Te vinden aan de Klatteweg, in een fraai gelegen park met veertien gravelbanen en een onlangs gerenoveerd clubhuis.

Het was een goed weekend om voorzitter van DUNO te zijn? “Ja ja ja. Ik heb genoten! Ik ben trots op de spelers en de technische staf, maar ook op de club. Je ziet het oude DUNO weer terugkomen. De samenhorigheid van de leden, oud-leden, supporters die we een tijd niet hebben gezien. Het is plezierig toeven bij DUNO”. Wie wint heeft vrienden. “Natuurlijk, dat is altijd zo. Maar de gezelligheid is niet alleen gekoppeld aan de sportieve prestaties. Er is rust binnen de club. Daar speelt de nieuwbouw ook een belangrijke rol in”. De nieuwbouw was hoognodig? “De oude kantine en kleedkamer waren een bouwval. Over een paar weken wordt het vernieuwde complex opgeleverd, vlak voor de bouwvak. Met kunstgrasveld”. De zandvlakte van het tijdelijke complex aan de Wijndaelerduin heeft jullie harten niet veroverd? “En de molshopen en de konijnengaten. Nee, het is één grote ellende nu. De velden zijn helemaal op. Maar we hadden altijd al een slecht veld, ook aan de Mgr. Nolenslaan. Vroeger was dat ons geheime wapen. Dat hebben we binnenkort niet meer, dat zal even wennen worden”. Is kunstgras een nadeel voor jullie voetbal? “Ik heb niet zoveel verstand van voetbal, van tactiek en techniek. Daarvoor moet je bij de technische staf zijn. Maar met de wedstrijden die ik ze dit seizoen op kunstgras heb zien spelen, konden ze prima uit de voeten. En het kunstgras is niet alleen belangrijk voor het eerste elftal. Want ook de jeugd kan binnenkort altijd voetballen, met elk soort weer”. Kortom, u heeft genoten? “Ja. Het was een historische dag. In de jaren tachtig waren we de hoogst spelende zaterdagvereniging; we speelden hoger dan Scheveningen en JAC. Het oude succes achtervolgt zo’n club. Maar los van de sportieve prestatie, was het zaterdag met duizend toeschouwers en ongelofelijk veel vuurwerk een waar voetbalfeest”.

Tip 5 Ook komende week staat weer een aantal interessante sportevenementen op de agenda. Den Haag Centraal maakte een kleine selectie.

1. KVS-EXCELSIOR

Een beslissingswedstrijd van de degradatiepoule. Weet de Korfbal Vereniging Scheveningen in de hoofdklasse te blijven? Zaterdag 9 juni, 15.30 uur, Cremerweg, Scheveningen.

2. GOUDEN SPIKE

De dames en heren van Leimonias gaan voor de play-offs. FOTO: TINO VAN DAM

Het spanningsveld tussen studie en sport DOOR

EPPO FORD

Onlangs werd in Den Haag een bijzondere sponsorovereenkomst gesloten tussen particuliere school Stebo en hockeyverenigingen HGC en HC Klein Zwitserland. Deze overeenkomst bevat tevens een intentieverklaring tot samenwerking. Als startschot organiseerde Stebo in haar statige pand naast de Koninklijke Schouwburg een masterclass, met onder andere oud-leerlinge en international Ellen Hoog en bondscoach Marc Lammers.

In een kleine zaal waarvan het plafond rijk versierd is met ornamenten en een grote kristallen kroonluchter deftig boven het twintigtal bezoekers hangt, ver-

telt Ellen Hoog waarom het voor een sporter zo belangrijk is dat er een goede samenwerking is tussen de onderwijsinstelling en de sportclub. Hoog, die haar eindexamenjaar op het Stebo volgde: “Op de school waar ik daarvoor zat, werd nooit hulp geboden als ik die nodig had. In 2003 mocht ik niet mee met Nederland A (hoogste jeugdteam, red.) omdat de studieresultaten niet goed waren. Daarna was het wederzijdse vertrouwen weg”. Ze zocht een andere school en ontmoette bij het Stebo een andere benadering. Hoog: “Op het Stebo gaven de leraren alle medewerking en konden we samen een programma in elkaar zetten voor de dagen die ik door het hockey miste. Tijdens het eindexamen was ik zelfs drie dagen weg, maar dat was geen probleem.

Dat werkte motiverend”. Bondscoach Marc Lammers kwam destijds veelvuldig langs bij het Stebo. Per jaar is hij ongeveer dertig dagen kwijt aan bezoeken aan scholen om te informeren hoe het gaat en om met leraren programma’s in elkaar te zetten. Lammers: “Alles draait om planning. Bij de school, bij de bond en bij de spelers zelf. Dat is van vitaal belang. Er mag geen ruis zijn”. Zelf heeft hij ervaren hoe vervelend het kan zijn als er binnen het onderwijs geen begrip bestaat voor de sportbeoefening en de individuele behoeften van de leerling. Lammers: “Ik heb een zware dyslexie. Ik had een leraar Engels die mij zelfs de klas uitstuurde omdat hij vond dat ik lui was, ‘ga maar hockeyen!’. Terwijl ik echt mijn best deed”. Het krenkte Lammers zozeer dat hij na het

behalen van het wereldkampioenschap in 2006 een fles wijn kocht en op het bureau van de desbetreffende leraar plantte. Beide verhalen illustreren de behoefte waarin de algemeen directeur Huub Bouwens van het Stebo wil voorzien. Naast de particuliere scholen kunnen sportende leerlingen met aangepaste behoeften alleen bij de zogenaamde LOOT-scholen terecht (Landelijk Overleg Onderwijs en Topsport, red), een rol die in Den Haag door het Segbroek college wordt vervuld. Bouwens: “De combinatie school en topsport is best een groot probleem. Er is vraag naar onze methode”. Hij geeft aan dat zij beide hockeyclubs niet sponsoren uit ideële overwegingen. “Wij zijn een particuliere school die zich op de vrije markt beweegt. Deze doelgroep is interessant”.

Het is even reizen naar Leiden, maar dan heeft u een atletiekprogramma van niveau. Met de Europese kampioenen Gregory Sedoc (60 meter horden), Bram Som (800 meter), Arnoud Okken (800 meter indoor), de zilveren Karin Ruckstuhl (EK meerkamp) en Rutger Smith, die vorig jaar in Leiden het Nederlands record kogelstoten vestigde met 21,62 meter. Maar ook met Pascal van Assendelft (NK 60 meter indoor), Caimen Douglas (winnaar Gouden Spike 100 meter 2006) van Haag Atletiek en talent Khalid Choukoud van AV Sparta (NK 10 km). Zaterdag 9 juni, aanvang hoofdprogramma 13.00 uur, Sportpark Leidse Hout, Leiden.

3. INT. ROLHOCKEY TOERNOOI E.H.R.C.

Ter gelegenheid van het zestigjarige bestaan van de vereniging wordt een internationaal dames- en juniorentoernooi georganiseerd. Za. 9 en zo. 10 juni, aanvang 12.00 uur, rolschaatsbaan Zuiderpark.

4. HCC-HBS

De klassieke cricketderby vindt deze keer plaats bij de Koninklijke. Zondag 10 juni, aanvang 11.00 uur, de Diepput.

5. DE AVONDVIERDAAGSE

Vanuit vier verschillende startlocaties kunnen de deelnemers vier avonden wandelen. Er zijn drie afstanden: 2½, 5 en 10 kilometer. Maandag 11 juni tot en met donderdag 14 juni. Startplaatsen: Quick (De Savorin Lohmanlaan) Sporthal Overbosch (Vlaskamp), Sporthal De Blinkerd (Seinpoststraat) en Sporthal Boswijk (Laan van Kans). Meer info: www.sdsdenhaag.nl

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

g Theater / muziek / evenementen

VRIJDAG 8 JUNI

Service

10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl 19.30 Raad van State, Gotische zaal, Paleisstraat 1: “Orgelconcert”, orgeldocenten van het Koorenhus en hun leerlingen spelen een gevarieerd programma op het fraaie Bätz-orgel. Gratis. www.koorenhuis.nl 19.30 Theater Toussaint: “Toussaintdinnershow”, 4-gangen diner met de voorstelling Friday Night Fever. € 55,- diner + show. www.theatertoussaint.nl 20.00 Bethelkerk: “Vlaggetjesdagconcert”, concert door een groot aantal Scheveningse koren en groepen. € 7,50. www.vlaggetjesdag.com 20.00 BowlingWorld Zuiderpark: “The TOTO Project”, concert. € 7,50. www.bowlingworld.nl 20.00 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. € 79,-/74,-/64,-/44,-/29,-. www.circustheater.nl 20.00 HPC Muziekcafé: “Ceremony & Abyssion”, rock/wave & hardrock/metal. Gratis. www.haagspopcentrum.nl 20.00 Koninklijk Conservatorium: “Le Docteur Miracle en La Tragédie de Carmen”, door De Nieuwe Opera Academie. € 15,-. www.koncon.nl 20.00 Korzo Theater: “Hey, Stranger!”, door theatergezelschap Danther. € 11,-. www.korzo.nl 20.00 Korzo Theater: “Ontvlambaar”, toneelstuk over liefde en manupulatie door Theatergroep Boast. € 12,-. www.korzo.nl 20.00 Paard van Troje: “The Music In My Head”, muziekfestival met pure songs in een intieme setting met oa Mando Diao en Sparklehorse. € 25,- 2-dagenkaart € 45,-. Deze middag tevens The Music In My Backyard, een gratis buitenprogramma aan de Prinsegracht 8. www.themusicinmyhead.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg: “De Graaf van Monte Cristo”, toneel van Alexandre Dumas door het Nationale Toneel met oa Stefan de Walle en Hajo Bruins. € 26,-/24,/18,- uitpas € 24,50/22,50/16,50 tm 25 jr € 11,-. www.ks.nl 20.15 Theater Diligentia: “Route 65”, theaterconcerg door Cuby + Blizzards. € 20,- cjp/ uitpas € 18,50. www.theater-diligentia.nl 20.30 Theater PePijn: “Cabaretdagen”, met 3 optredens per avond (Theo van den Oever, Bert Wagenaar en Elsbeth Vernout). € 12,- cjp/uitpas € 11,-. www.theater-pepijn.nl 22.00 Muziekcafé De Paap: “Touch of Influence”, live muziek. Gratis. www.depaap.nl 22.30 Lokaal Vredebreuk: “Dj Cono Singles Night”, dans met prachtige muziek uit eigen collectie. Gratis. www.lokaalvredebreuk.nl 23.00 Muziekcafé de Pater: “Vasilis Stefanopoulis”, jazz met aansluitend sessie. Gratis. www.patermuziek.nl

VRIJDAG 8 JUNI 2007

11.00 Atrium Stadhuis: “Haagse 55+ beurs”, evenement speciaal voor de Haagse 55-plusser met oa een informatiemarkt, podiumprogramma en leuke workshops. Slogan dit jaar Een Nieuwe Uitdaging. Gratis. Tot 17.00 uur. www.cipo.org 11.00 Diverse locaties: “Struinen in Haagse Tuinen”, open tuinen weekend. Route verkrijgbaar bij de VVV voor € 3,- en geldt tevens als toegangsbewijs voor 1 persoon. Tot 17.00 uur. www.struineninhaagsetuinen.nl 11.00 Haven Scheveningen: “Vlaggetjesdag Scheveningen”, start van het haringseizoen met oa oude ambachtenmarkt, kinderactiviteiten en optredens. Tot 19.00 uur. www.vlaggetjesdag.com 12.00 Madurodam: “Voorleesdagen”, ontmoet je favoriete schrijver en neem deel aan een boekenspeurtocht door de miniatuurstad. Deze dag is Jet Boeke aanwezig. Programma om 12.00, 14.00 en 16.00 uur. www.madurodam.nl 14.00 Koorenhuis: “A Weekend Masterclass and Performance Technique”, door bariton Richard Jackson. www.koorenhuis.nl 14.30 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. € 79,-/74,-/64,-/44,-/29,-. Ook om 20.00 uur. www.circustheater.nl 14.30 Kooman´s Poppentheater: “De rat van Avontuur”, poppentheater voor kind 5 tot 11 jr. € 8,50 cjp/uitpas € 7,50 kind € 6,-. www.kooman-poppentheater.nl 18.00 Regentenkamer: “Jazz”, concert door Rob van Kreeveld (piano) Kwartet, Leo Janssen (sax), Henk de Ligt (bas) en Lucas van Merwijk (drums). Gratis. www.regentenkamer.nl 19.30 Theater Toussaint: “Toussaintdinnershow”, 4-gangen diner met de voorstelling De Retour Toer. € 55,- diner + show. www.theatertoussaint.nl 20.00 De Duinslag, Stadhoudersplantsoen 26: “Schollenpop finale”, live muziek. Gratis. www.schollenpop.nl 20.00 HPC Muziekcafé: “Unbreakable”, trashcore. Gratis. www.haagspopcentrum.nl 20.00 Lucent Danstheater: “Boris Godoenov”, opera door Nationale Reisopera mmv Koor van de Nationale Reisopera en Het Gelders Orkest. € 43,-/38,- cjp/65+/uitpas € 40,50/35,50. Inleiding om 19.00 uur. www.dapz.ldt.nl 20.00 Paard van Troje: “The Music In My Head”, muziekfestival met pure songs in een intieme setting met oa The Rifles en Oi Va Voi. € 25,- 2-dagenkaart € 45,-. www.themusicinmyhead.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg: “De Graaf van Monte Cristo”, toneel van Alexandre Dumas door het Nationale Toneel met oa Stefan de Walle en Hajo Bruins. € 26,-/24,/18,- uitpas € 24,50/22,50/16,50 tm 25 jr € 11,-. www.ks.nl 20.30 Theater Camuz: “Camuz Kleinkunstfestival”, finale met gastoptreden. € 14,-. www.camuz.nl 20.30 Theater PePijn: “Cabaretdagen”, met 3 optredens per avond (Sharon Simon, Bart de Groof en Arie Blok). € 12,- cjp/uitpas € 11,-. www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “Deugd en Ondeugd (Virtue and Vice)”, door Koorenhuis Muziektheaterkoor olv Lia van der Velde. € 7,50/6,-. www.koorenhuis.nl 22.00 Muziekcafé De Paap: “Superfly”, live muziek. Gratis. www.depaap.nl 23.00 Lokaal Vredebreuk: “Dean Curtis and The Easy Skunking”, concert. Gratis. www.lokaalvredebreuk.nl

Society

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

ZATERDAG 9 JUNI

10.00 Badhuisstraat Scheveningen: “Braderie”, gezellig struinen langs deze ruim 100 kraampjes tellende braderie. Tot 17.00 uur. www.starpromotions.nl 10.00 Hof Van Wouw/Tuin der Hesperiden, Brouwersgracht: “Tuindag Hof Van Wouw”, met voordracht over Michiel de Ruyter, rondleiding en bezichtiging Regentenkamer en hofmade producten. Tot 17.00 uur. € 3,- kind 4-12 jr € 2,-. www.hofvanwouw.nl 10.00 Malieveld: “Grote Vlooienmarkt”, gezellig struinen langs vele kraampjes in de openlucht. Tot 17.00 uur. www.organisatieburodon.nl 10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl

4ADVER TENTIE3

ZONDAG 10 JUNI

10.00 Lange Voorhout: “Haagse Antiek-, Oude Boeken- en Prentenmarkt”, tot 18.00 uur. 10.00 Malieveld: “Grote Vlooienmarkt”, gezellig struinen langs vele kraampjes in de openlucht. Tot 17.00 uur. www.organisatieburodon.nl 10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl

g Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

Scène uit De Graaf van Monte Christo door het Nationale Toneel in de Koninklijke Schouwburg. FOTO LEO VAN VELZEN 11.00 Atrium Stadhuis: “Haagse 55+ beurs”, evenement speciaal voor de Haagse 55-plusser met oa een informatiemarkt, podiumprogramma en leuke workshops. Slogan dit jaar Een Nieuwe Uitdaging. Gratis. Tot 17.00 uur. www.cipo.org 11.00 Diverse locaties: “Struinen in Haagse Tuinen”, open tuinen weekend. Route verkrijgbaar bij de VVV voor € 3,- en geldt tevens als toegangsbewijs voor 1 persoon. Tot 17.00 uur. www.struineninhaagsetuinen.nl 11.00 Dr.Anton Philipszaal: “Koffieconcert”, door studenten van het Koninklijk Conservatorium, jazzafdeling. Inleiding speciaal voor kinderen om 10.15 uur. € 5,-. www.dapz.ldt.nl 11.30 Stoomgroep West Zuiderpark: “Treintje rijden in het Zuiderpark”, maak een ritje met een echte miniatuur stoomtrein (niet bij slecht weer!). € 0,80 kind € 0,65 per rit. Ook de parkbaan door het Zuiderpark is geopend. € 2,-. Tot 16.30 uur. www.stoomgroepwest.nl 12.00 Madurodam: “Voorleesdagen”, ontmoet je favoriete schrijver en neem deel aan een boekenspeurtocht door de miniatuurstad. Deze dag is Jet Boeke aanwezig. Programma om 12.00, 14.00 en 16.00 uur. www.madurodam.nl 13.00 Museum voor Communicatie: “First LEGO League”, demonstratie door het team van de Nederlandse wereldfinalisten robot ontwerpen. www.muscom.nl 13.00 Scheveningen, ter hoogte van de Pier: “Boulevardtrein Scheveningen”, maak een 35 min. durende treinrondrit over de boulevard, langs de havens en het Scheveningse dorp. € 3,50 kind/65+ € 3,-. Vertrektijden (afhankelijk van het weer) aangegeven op klok bij de Pier. www.boulevardtrein.nl 13.30 Draf- en Renbaan Duindigt: “Grote Sprintersprijs”, ren. € 6,- 65+ € 5,- tm 17 jr gratis. www.renbaanduindigt.nl 13.30 Haags Historisch Museum: “Het verhaal van Den Haag”, wandelen olv een gids van het Gilde langs hoogtepunten van de Haagse geschiedenis. Start bij het Haags Historisch Museum, einde bij Panorama Mesdag. € 17,50. Tot 16.00 uur. Res. 0703385800. www.denhaag.com

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

14.00 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. € 79,-/74,-/64,-/44,-/29,-. Ook om 19.00 uur. www.circustheater.nl 16.00 Beachclub Oase, Scheveningen: “Rosé aan Zee”, op het strand kunnen ruim 100 verschillende rosé´s geproefd worden. Tot 21.00 uur. Kaartverkoop bij de VVV-kantoren. www.wijnpers.nl 17.00 Strandpaviljoen De Fuut: “Jazz in De Fuut”, de Vrije Hand voor zangeres Leah Kline met Dirk Balthaus (piano), Cord Heineking (contrabas), Sebastiaan Kaptein (drums) en Yuchi Cordoba (percussie). Gratis. www.defuut.nl 19.30 Theater Toussaint: “Toussaintdinnershow”, 4-gangen diner met de voorstelling Friday Night Fever. € 55,- diner + show. www.theatertoussaint.nl 20.30 Theater PePijn: “Enkele reis Bruchterveld”, door Cabaretgroep Zwik. € 12,- cjp/ uitpas € 11,-. www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “Zwingcafé”, meezingconcert met Nederlands repertoire door Frans de Leef en Henk Anijs. Gratis. www.deregentes.nl 21.00 Lokaal Vredebreuk: “Den Haag Songwriters Guild”, met optredens van The Bowmans (USA), Alex Franken en Christopher Bernhard (USA). Gratis. www.lokaalvredebreuk.nl 23.00 Muziekcafé de Pater: “Funkavond”, live muziek. Gratis. www.patermuziek.nl

MAANDAG 11 JUNI

10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl 13.30 Horeca Scheveningen/Den Haag/Voorburg: “Haegsche Culi-Tour”, toerfietstocht voor bedrijventeams langse schitterende Haagse locaties en vier exclusieve restaurants, ten bate van Right to Play. Inschrijven via www.haegschecultitour.nl 18.30 Strandpaviljoen De Fuut: “La Strada”, theaterrestaurant, diner met voorstelling door de Dutch Don’t Dance Division.

Nieuwe Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

Reserveren noodzakelijk. € 37,50. www.defuut.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg: “De Mexicaanse Hond/Orkater”, nieuwe voorstelling van Alex van Warmerdam. € 24,-/22,-/16,uitpas € 22,50/20,50/14,50 tm 25 jr € 10,-. www.ks.nl 20.30 Theater PePijn: “Klein Koorenhuis Kleinkunst Festival”, diverse optredens. www.theater-pepijn.nl

DINSDAG 12 JUNI

10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl 18.30 Strandpaviljoen De Fuut: “La Strada”, theaterrestaurant, diner met voorstelling door de Dutch Don’t Dance Division. Reserveren noodzakelijk. € 37,50. www.defuut.nl 19.00 Het Nutshuis: “Alzheimer Café”, debatavond over het thema Hoe nu verder? Gratis. www.nutshuis.nl 20.00 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. € 79,-/74,-/64,-/44,-/29,-. www.circustheater.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg: “De Mexicaanse Hond/Orkater”, nieuwe voorstelling van Alex van Warmerdam. € 24,-/22,-/16,uitpas € 22,50/20,50/14,50 tm 25 jr € 10,-. www.ks.nl 20.30 Korzo Theater: “Rotterdamse Dansacademie (Codarts)”, eindpresentaties choreografieopleiding. € 8,-. www.korzo.nl 20.30 Theater PePijn: “Klein Koorenhuis Kleinkunst Festival”, diverse optredens. www.theater-pepijn.nl 21.00 Muziekcafé De Paap: “Haags Pop Podium”, met Relish en Ace, pop en punk/rock. Gratis. www.haagspoppodium.nl 21.30 Koorenhuis: “Jazz in het Koorenhuiscafé”, jazz door de jazzensembles van het Koorenhuis. Gratis. www.koorenhuis.nl

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046 Koorenhuis

Prinsegracht 27 Musicon Soestdijksekade 345 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 Muziekcafé De Pater Achterom 8 Paard van Troje Prinsegracht 12 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10

070-3422722 070-3686800 070-3652002 070-3450852 070-3601838 070-3451423 070-3658612 070-3600053

VRIJDAG 8 JUNI 2007

VRIJDAG 8 JUNI 2007 WOENSDAG 13 JUNI

10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl 13.00 Stoomgroep West Zuiderpark: “Treintje rijden in het Zuiderpark”, maak een ritje met een echte miniatuur stoomtrein (niet bij slecht weer!). € 0,80 kind € 0,65 per rit. Tot 16.30 uur. www.stoomgroepwest.nl 14.30 Kooman´s Poppentheater: “De Apenbroodboom”, poppentheater voor kind 5 tot 11 jr. € 8,50 cjp/uitpas € 7,50 kind € 6,-. www.kooman-poppentheater.nl 17.00 Basta: “COC-Café”, met populaire muziek. Tot 23.00 uur. www.cochaaglanden.nl 18.30 Strandpaviljoen De Fuut: “La Strada”, theaterrestaurant, diner met voorstelling door de Dutch Don’t Dance Division. Reserveren noodzakelijk. € 37,50. www.defuut.nl 19.30 Theater Toussaint: “Toussaintdinnershow”, 4-gangen diner met de voorstelling De Retour Toer. € 55,- diner + show. www.theatertoussaint.nl 20.00 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. € 79,-/74,-/64,-/44,-/29,-. www.circustheater.nl 20.00 Hotel ’t Centrum: “An Inconvenient Truth”, vertoning van deze film van Al Gore. Gratis. www.hotelhetcentrum.nl 20.30 Korzo Theater: “Rotterdamse Dansacademie (Codarts)”, eindpresentaties choreografieopleiding. € 8,-. www.korzo.nl 20.30 Theater PePijn: “Klein Koorenhuis Kleinkunst Festival”, diverse optredens. www.theater-pepijn.nl 21.00 Muziekcafé De Paap: “Paap Sing Along Night”, live muziek. Gratis. www.depaap.nl 22.00 Greve: “Noche de Salsa”, lekker zomers zwoel salsa dansen. € 3,-. www.greve.nl 23.00 Muziekcafé de Pater: “Pater Sessie”, pop. Gratis. www.patermuziek.nl

DONDERDAG 14 JUNI

10.00 Lange Voorhout: “Haagse Antiek-, Oude Boeken- en Prentenmarkt”, tot 18.00 uur. 10.00 Omniversum: “Omniversum. Ronduit Spectaculair”, prachtige films op een gigantisch koepelscherm. De nieuwe film The Alps, de beklimming van de Eiger gaat in première op 25 juni. www.omniversum.nl 12.30 Christus Triumfatorkerk: “Lunchconcert”, ism het Koninklijk Conservatorium. Gratis. www.christustriumfatorkerk.nl 13.30 Haags Historisch Museum: “Het verhaal van Den Haag”, wandelen olv een gids van het Gilde langs hoogtepunten van de Haagse geschiedenis. Start bij het Haags Historisch Museum, einde bij Panorama Mesdag. € 17,50. Tot 16.00 uur. Res. 0703385800. www.denhaag.com 19.30 Theater Toussaint: “Toussaintdinnershow”, 4-gangen diner met de voorstelling De Retour Toer. € 55,- diner + show. www.theatertoussaint.nl 20.00 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. € 79,-/74,-/64,-/44,-/29,-. www. circustheater.nl 20.00 HPC Muziekcafé: “Ann O’nymous”, pop/ rock/funk. Gratis. www.haagspopcentrum.nl 20.00 Regentenkamer: “Muziek met een praatje, wereldmuziek”, americana-covers door The Honkey Tonkies (Iris Scaarlett, Arie Spaans, Kees den Heijer en Wilco Spaans). € 7,50. www.regentenkamer.nl 20.30 Paard van Troje: “Tetzepi & Hij”, jazz presented by Paard van Troje & De Nieuwe Slag. € 11,-. www.paard.nl 20.30 Theater PePijn: “Klein Koorenhuis Kleinkunst Festival”, diverse optredens. www.theater-pepijn.nl 21.00 Basta: “MeltingPot multiculturele disco”, Dj Stylo draait multicultihits afgewisseld met dance, r&b, reggaeton en top-40 muziek. Tot 02.00 uur. www.cochaaglanden.nl 21.00 Lokaal Vredebreuk: “Blues-op-Sessie”, met Flip, John en Fred. Plug in en speel mee. Gratis. www.lokaalvredebreuk.nl 22.00 Muziekcafé De Paap: “Sneaky G”, live muziek. Gratis. www.depaap.nl 23.00 Muziekcafé de Pater: “Salsa/Latin Jazzsessie”, live muziek. Gratis. www.patermuziek.nl

Brongegevens Agenda Dit is een selectie van Den Haag Marketing & Events, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last Minute Tickets kijk op www.uitburo.nl Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com

g Exposities Affiche Galerij/Souterrain Station Spui (onder kruispunt Spui/Grote Marktstraat) ma tm zo 6-24 uur 05/04/07 tm 14/06/07 “De Appels van Bons”: Affichetentoonstelling van affiches van Toneelgroep De Appel gemaakt door Jan Bons. 16/06/07 tm 16/08/07 “De Overkant Down Under”: Nieuwe affiches van Ontwerpwerk, ism Den Haag Sculptuur. Atelier FAS3 Korte Koediefstraat 3, Den Haag 06-44858188 do, vr en za 14-18 uur 25/05/07 tm 16/06/07 “Contemporaine in Retrospectief”: Werk van oa Martijn Koolstra, Tessa Bekker en Lisa van Bommel. Beach Resort Kijkduin Permanent 30/05/07 tm 24/06/07 “Sculptuur Biënnale Kijkduin”: Unieke buitenexpositie met beelden en glasobjecten van nationale en internationale kunstenaars met als thema Reflecties aan Zee. Permanent geopend. Boulevard Scheveningen Permanent 08/06/07 tm 16/09/07 “Planet Ocean”: Op de boulevard staan 50 panelen met 100 originele detailfoto’s van het leven in de oceanengemaakt door de wereldberoemde natuurfotograaf Dos Winkel. www.dos-bertie-winkel.com Christus Triumfatorkerk Juliana van Stolberglaan 154, Den Haag 070-3837655 ma tm vr 12-14 uur 05/05/07 tm 29/06/07 “Breath”: Installatie van Piia Maria. Escher in Het Paleis Lange Voorhout 74, Den Haag 070-4277730 di tm zo 11-17 uur permanent “Escher in Het Paleis”: Permanent museum en virtuele attractie gewijd aan het werk van de wereldberoemde grafisch kunstenaar M.C. Escher (1898-1972). Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, Den Haag 070-3381144 di tm zo 12-18 uur 07/04/07 tm 17/06/07 “De vele gezichten van…. Isabelle Huppert”: Werk van diverse kunstenaars. Galerie Gijsbrecht Bol Tournooiveld 2, Den Haag 070-3656810 wo tm vr 11-18, za 12-17, zo 13-17 uur 27/05/07 tm 01/07/07 “Lennaart Allan”: Schilderijen. Galerie Haags/Marcello’s Art Factory Koningin Emmakade 148, Den Haag 070-3634047 wo tm vr 13-10, za 13-17 uur en op afspraak permanent “Groeten uit Den Haag”: Haagse cultuurproducten. Galerie Maurits van de Laar Herderstraat 6, Den Haag 070-3640151 wo tm za 12-18, laatste zo van de maand 13-17 uur 01/06/07 tm 24/06/07 “Diverse kunstenaars”: Schilderijen van Anneke Wilbrink en Erik Pape.

wo tm vr 9.30-17.30, za 10.30-17.30 uur 26/05/07 tm 14/07/07 “Hollands landschap in grafiek en foto”: Een traditioneel thema uit de kunstgeschiedenis. Wat doen de hedendaagse kunstenaars ermee? Haags Gemeentearchief Spui 70, Den Haag 070-3537020 ma tm vr 7-19 (donderdag tm 21 uur), za 9.30-17 uur 10/03/07 tm 22/06/07 “Den Haag Regeringsstad”: Tentoonstelling Haagse Fotografieprijs 2006. 16/06/07 tm 03/09/07 “Haegsche Reigâh”: Ode aan de ooievaar. Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, Den Haag 070-3646940 di tm vr 10-17, za en zo 12-17 uur permanent “Rijksmuseum aan de Hofvijver”: Topstukken van de vaderlandse geschiedenis”: Aan de hand van de belangrijkste voorwerpen van de afdeling Nederlandse Geschiedenis van het Rijksmuseum toont het museum de vaderlandse geschiedenis. 26/02/07 tm 19/08/07 “Geboeid!”: Zeven eeuwen Gevangenpoort. Haagse Kunstkring Denneweg 64, Den Haag 070-3647585 di tm za 12-17, zo 13-17 uur 18/05/07 tm 05/06/07 “Sungmee Bae”: Schilderijen. 08/06/07 tm 26/06/07 “Het Nederlands Portretschap 15 jaar”: Portretten van 21 schilders en beeldhouwers. Koninklijke Bibliotheek/Nationaal Archief Prins Willem Alexanderhof 5, Den Haag 070-3140911 di tm za 9-17 (di tot 20 uur), ma en zo 12-17 uur permanent “De Verdieping van Nederland”: 1000 Jaar Nederland aan de hand van de topstukken uit de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief. www.deverdiepingvannederland.nl Kunsthandel R. Polak Jan van Nassaustraat 17, Den Haag 070-3280020 wo tm za 13-17 uur 02/01/07 tm 31/12/07 “Haagse School en tijdgenoten”: Schilderijen en aquarellen van de 19e en begin 20e eeuw, met het accent op de Haagse School. www.polak-gallery.nl Lange Voorhout Den Haag Sculptuur, 070-3469486 permanent 01/06/07 tm 09/09/07 “Den Haag Sculptuur 2007”: Beeldententoonstelling op het prachtige Lange Voorhout. De Overkant/Down Under, beeldhouwkunst van nu uit Australië en Nederland. Permanent geopend en ´s avonds prachtig verlicht. Leeghwaterplein Hekken rondom de in aanbouw zijnde hoofdvestiging van de Mondriaan onderwijsgroep, Den Haag 070-30518320 permanent 09/03/07 tm 31/12/07 “1 Beeld, 2 Culturen, 1000 Indrukken”: 16 Indringende foto’s met bijschriften geven een intrigerend beeld van de mens achter ondernemers en studenten. www. ondernemersoverdegrens.nl

Service

Kunsthuis 7x11 Patrijsplantsoen 23, Den Haag 070-3465337 op afspraak 01/01/07 tm 30/06/07 “Habitat Ypenburg”: Project van Sebastiaan Veldhuisen met architecten en vormgevers uit EU landen. Letterkundig Museum Prins Willem-Alexanderhof 5, Den Haag 070-3339666 di tm vr 10-17, za en zo 12-17 uur permanent “Nationale Schrijversportrettengalerij”: In de gangen van het museum zijn circa 400 portretschilderijen en beelden geëxposeerd. 24/11/06 tm 29/07/07 “Helden in Beeld & Dutch Treats: Tentoonstelling van illustraties uit kinderboeken. Milieu Informatie Centrum Paviljoensgracht 3, Den Haag 070-3536999 ma tm vr 9-16.30 uur 01/03/07 tm 31/07/06 “Lucht”: Alles over lucht met oa de wereld van windmolens, wolken en luchtexperimenten. Museon Stadhouderslaan 37, Den Haag 070-3381338 di tm zo 11-17 uur (tijdens schoolvakanties ook op maandag) permanent “Recht en Vrede”: Tentoonstelling waar kinderen en volwassenen op speelse wijze ontdekken hoe rechtspraak werkt en wat er in Den Haag op dit gebied gebeurt. 21/10/06 tm 01/10/07 “Verre Schoonheid, de versierde mens”: Portretfoto’s van verre stammen uit Amazonia, Oceanië, Afrika, Inida en Azië gemakt door Bertie en Dos Winkel. 02/02/07 tm 28/10/07 “Robot Zoo”: Nieuwe inzichten en leuke interactieve installaties over hoe dieren functioneren. 09/02/07 tm 10/06/07 “Licht in het Donker, Het Philips-Kommando in Kamp Vught”: Expositie over industriële tewerkstelling van gevangenen tijdens WO II. 09/06/07 tm 28/10/07 “Het gezicht van de Zee”: Close-up portretten van vissen en andere zeedieren van fotograaf Dos Winkel (zie ook expo op de Boulevard van Scheveningen). Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, Den Haag 070-3585857 di tm zo 11-17 uur 16/03/07 tm 17/06/07 “Beeld Oog Brein”: Beeldhouwkunst en visuele zeggingskracht. 16/03/07 tm 17/06/07 “Decent Sculpture”: Beeldhouwkunst van Reg Butler. Museum Bredius Lange Vijverberg 14, Den Haag 070-3620729 di tm zo 11-17 uur 16/06/07 tm 02/09/07 “Meesters en Molens, van Rembrandt tot Mondriaan”: Molens in de Hollandse schilderkunst van 1600 tot 1940. Museum voor Communicatie Zeestraat 82, Den Haag 070-3307500 di tm vr 10-17, za en zo 12-17 uur 01/01/06 tm 31/12/07 “Alles werkt!”: Contact in de jaren ’50 en ’60. 23/10/03 tm 30/06/08 “ZieZo”: Kindertentoonstelling (5 tm 11 jr) waar je ogen proeven, je oren ruiken en je neus kan zien. 19/01/06 tm 31/07/07 “de Verleiding, 400m2 aan inspiratie”: Prikkelende tentoonstelling waar de bezoeker vele verleidingsmiddelen kan verkennen. 13/04/06

Galerie Noordeinde Noordeinde 117, Den Haag 070-3606868 wo tm zo 12-17.30 uur 03/06/07 tm 01/07/07 Kees de Waal - 85 jaar”: Schilderijen en grafiek. Galerie Ramakers Toussaintkade 51, Den Haag 070-3634308 wo tm za 11-17, zo 13-17 uur 03/06/07 tm 01/07/07 “Diverse kunstenaars”: Sculpturen van Johan Meijerink en Christien Rijnsdorp. Installatie van Jerôme Touron.

Museum Meermanno Prinsessegracht 30, Den Haag 070-3462700 di tm vr 11-17, za en zo 12-17 uur 23/06/07 tm 02/09/07 “Paul Schuitema”: De foto in de avant-gardetypografie. Museum Swaensteyn Herenstraat 101, Voorburg 070-3861673 wo tm zo 13-17 uur 02/06/07 tm 30/09/07 “De Nieuwe Ploeg”: Werk van oa Constant, Corneille, Carel Visser, Jan Snoeck en Co Westerik. Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk 070-3903617 di tm vr en zo 14-17, za 11-17 uur 09/06/07 tm 26/08/07 “Ode aan de aquarel”: Aquarellen van 22 vrouwelijke leden van de Nederlandse Aquarellisten Kring. Muzee Scheveningen Neptunusstraat 92, Scheveningen 0703500830 di tm za 10-17, zon 12-17 uur permanent “De Geschiedenis van Scheveningen”: De geschiedenis van het vissersdorp Scheveningen, samen met het fascinerende leven onder de zeespiegel. Panorama Mesdag Zeestraat 65, Den Haag 070-3106665 ma tm za 10-17, zo 12-17 uur permanent “Panorama Mesdag”: Zinsbegoochelend panorama van Scheveningen in 1881 en museum gewijd aan overige werken van Hendrik Willem Mesdag. 30/03/07 tm 10/06/07 “Groot en scherp - Holland in beeld”: Panoramafoto’s van Bob Strik, met Hollandse landschappen, groot en scherp afgedrukt en soms op een verrassende en vervreemdende manier weergegeven. 16/06/07 tm 28/10/07 “Jonkheer Jan de Jonge”: Aquarellen en tekeningen; strandtafereeltjes, portretten en figuren op klein formaat van het dagelijkse leven rond 1900 gemaakt door Mesdags tijdgenoot Jonkheer De Jonge. Pulchri Studio Lange Voorhout 15, Den Haag 070-3461735 di tm zo 11-17 uur 26/05/07 tm 14/06/07 “Oskar Lens”: Schilderijen en werken op papier. 02/06/07 tm 24/06/07 “Jeroen van Merwijk & collega’s”: Schilderijen. 09/06/07 tm 28/06/07 “André van den Heuvel/ Ronald Raaijmakes”: Keramiek, aquarellen en schilderijen. 16/06/07 tm 05/07/07 “Jozef van der Horst”: 3-D neon (aan de wand en ruimtelijk.) Raar Dr. Lelykade 33-37, Scheveningen 070-3389588 ma tm zo 12-24 uur 10/06/07 tm 07/07/07 “New York Moments”: Schilderijen en litho’s van Dick Buijtelaar. Regentenkamer/Galerie Modevormgeving/ Meubelcafé Laan van Meerdervoort 34, Den Haag 070-3658612 wo tm zo 12-17 uur, za 12-22 uur 16/06/07 tm 22/07/07 “Diverse kunstenaars”: Beeldende kunst van Marc Langer, IJBer en Renée du Clou. Meubeldesign van Giliam Smit en Richard Leeuw. Sieraden van Henneke van der Spek. SEA LIFE Scheveningen Strandweg 13, Scheveningen 070-3542100 ma tm zo 10-19 uur Permanent “Zeepaardjes, geboorte van een sprookje”: Neem een kijkje in de magische wereld van het zeepaardje. Zie de prachtige exemplaren in het kweekcentrum en in hun natuurlijke leefomgeving. 17/02/06 tm 30/12/07 “Rood ijs”: Het International Fund for Animal Welfare laat in deze tentoonstelling zien hoe mooi de wereld van de zeehond is en toch onze bescherming nodig heeft.

Gem. museum voor actuele kunst Stadhouderslaan 43, Den Haag 070-3381133 di tm zo 12-18 uur 02/06/07 tm 28/10/07 “Yoshitomo Nara”: Recent werk van deze Japanse kunstenaar. Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, Den Haag 070-3381111 di tm zo 11-17 uur 31/03/07 tm 29/07/07 “Vazen met tuiten”: 300 Jaar bloemenvazen van Delfts, Fries en ander Europees aardewerk. 31/03/07 tm 08/07/07 “Michael Wesely”: Foto’s van het proces van bloei, groei en het langzame afsterven van boeketten tulpen. 21/04/07 tm 12/08/07 “Collectie DLD”: Hoogtepunten uit de collectie moderne Duitse kunst vanaf 1900. 28/04/07 tm 05/08/07 “Zeeuws Licht”: Mondriaan in Domburg. 28/04/07 tm 25/08/07 “Anna”: Textielobjecten en ontwerptekeningen van Anna Verweij. 17/05/07 tm 02/09/07 “Helene Schjerfbeck, het geheim van Finland”: Overzichtstentoonstelling. 22/06/07 tm 16/09/07 “Volmaakt verchroomd”: D3 en het avant-garde meubel, Overzichtstentoonstelling van het werk van Paul Schuitema. Grafiekwinkel Inkt Prinsegracht 20-24, Den Haag 070-3563788

tm 31/07/07 “We bellen!”: Deze tentoonstelling toont op een dynamische manier de veranderde rol van 125 jaar telefoon in Nederland. 22/04/07 tm 31/07/07 “Ringtone Machine”: Maak je eigen ringtone op deze uniek machine, ontwikkeld door The Ringtone Society, en stuur hem direct door naar je mobiele telefoon.

SprookjesBeelden aan Zee Boulevard Scheveningen ter hoogte van de Harteveltstraat, Den Haag 070-3585857 permanent geopend permanent “SprookjesBeelden aan Zee”: Openbaar beeldenterras met 23 sprookjesachtige beelden van de New Yorkse beeldhouwer Tom Otterness.

‘Vazen met tuiten’: 300 Jaar bloemenvazen van Delfts, Fries en ander Europees aardewerk. Gemeentemuseum Den Haag. FOTO: PR

Stroom Den Haag Hogewal 1-9, Den Haag 070-3658985 wo tm zo 12-17 uur 22/04/07 tm 17/06/07 “Generosity”: Werk van de Schotse kunstenaar Toby Paterson 30/06/07 tm 19/08/07 “Stroom Premium”: Tentoonstelling samengesteld door de Britse curator Francis McKee.

22 g Cryptogram

Service

Society

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

programmering tv en radio west

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Van de Bollenstreek tot het Westland, van het Scheveningse strand tot de Markt in Gouda, het uitzendgebied van Omroep West is groter dan Den Haag alleen. Maar van al die steden én dorpen is Den Haag onbetwist de grootste. En dat maakt de residentie en haar bewoners tot een belangrijke nieuwsbron voor onze programmamakers. Zo komt de historie van Den Haag aan bod in ‘Plekken van Herinnering’; u hoort en ziet het Haagse nieuws in VRIJDAG 8 JUNI 2007 de nieuwsuitzendingen op radio West en tv West en op westonline.nl maakt West een speciale nieuwseditie voor de regio Haaglanden.

tv west U

maandag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Meetrainen Van de Kaart

dinsdag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Vlieg Plekken van Herinnering Het Andere Oog

woensdag vanaf 17.00 uur tv West Nieuws Team West Westweek Het Andere Oog

HORIZONTAAL

1. Een grote schol. (8) - 5. Dat is weer een ander hoofdstuk. (8) - 10. Een schietpartij. (8) - 11. Op ‘t einde ben ik ‘t zat, iedereen maar ter wille te moeten zijn. (8) - 13. Moet enorm ter gedachtenis wezen (6) - 14. Op de keper beschouwd, was de kerkdienst onderhoudend. (5) - 15. Binnen dit gebied gaat men op de vuist (4) - 17. Een gesloten klem was voor het wild een gelukkige gebeurtenis. (6) - 19. Schuttingtaal (10) - 21. Een kunstenaar die indruk maakt. (5) - 22. Het is alleen beneden en niet boven een rotzooi. (5) - 28. Een bijstandsvrouw. (10) - 29. De verlegenheid van iemand. (6) - 30. De leiding heeft het hef goed in handen. (4) - 31. Ter herinnering sla ik de zangbundel open. (5) - 32. Oogdruppels. (6) - 36. Als je klaar bent met breken, is er niets meer van over. (8) - 37. Wordt dit gebruikt bij een bevalling op de grond? (8) - 38. Filosofisch oorlogstuig (8) - 39. Een boerin. (8)

daar gemeen genoeg voor. (8) - 24. Het ziet ernaar uit, dat de kachelladen staan te roken. (8) - 25. Men neemt aan, dat men hierop lopen kan (5) - 26. Een route kiezen en pakken! (8) - 27. Er ligt een appel van eterniet op de fruitschaal. (8) - 33. Aanslag op een stel slapende kippen. (5) - 34. Het klinkt luid, maar het klopt wel (4) - 35. Het is slechts ‘n gedraaid raam (4)

VE R T I C A A L

1. Een grappige driewieler (8) - 2. Die rustplaats op de markt bevalt me wel. (8) - 3. Gelijkmatige letters. (5) - 4. Dit beroep wordt geheim gehouden. (4) - 6. Dit krijgt een forens. (10) - 7. Na ‘t spuiten miste ik een stel stenen. (4) - 8. Het moet met die neten eens een keer afgelopen zijn. (8) - 9. Kringloop. (8) - 12. Het gaat er in de regio losbandig aan toe. (5) - 16. Ootje. (6) - 18. Slikte de proef van het getuigschrift. (6) - 20. Je moet niet van ‘n stekel eten, want dat valt je hard op de maar. (10) - 23. Hij is

tv West Nieuws Play RegioNed Het Andere Oog U

Oplossing vorig nummer

zaterdag vanaf 17.00 uur NieuwsWeek Qwesti van Zaken Verkeer & Meer RegioNed

zondag vanaf 16.00 uur tv West Nieuws tv West Sport

89.3 radio west maandag t/m vrijdag 06-09 uur WestNieuws 09-12 uur Negentwaalf.nl 12-14 uur Roukost 14-15 uur Non-stop muziek 15-17 uur Geniet van je Middag 17-18 uur WestNieuws 18-19 uur Het Gesprek van de Dag 19-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

Roukost Debby Roukens presenteert elke werkdag dit middagmagazine op radio West. Met nieuws, achtergronden en informatie over gezondheid, koken, tuinieren, uitgaan, de bladen en nog veel meer. Een deskundige studiogast beantwoordt vragen van luisteraars. Roukost trekt ook dit seizoen wekelijks de regio in voor een uitzending vanaf een bijzondere locatie. Op woensdag 13 juni komt Roukost live vanaf Landgoed Dorrepaal.

op donderdag 19-20 uur Vitamine W 21-23 uur Jazz op West

op vrijdag 19-21 uur Stork on Air 21-23 uur Hot Talk U

6 1 8 4 2 1 5 7 4 3 9 8 4 2 2 3 9 6 8 7 8 6 5 7 4 6 1 8 5 7 2

vrijdag vanaf 17.00 uur

Reis met hoogleraar sociale geschiedenis Wim Willems mee terug in de tijd naar Haagse wijken en andere plekken uit Willems jonge jaren. In serie komen de perspectieven van alle inwoners van de stad aan bod laten, van oudgedienden, migranten en nieuwkomers uit eigen land. Het resultaat is een tocht langs Den Haag op sjiek, het Hobbemaplein, de duinen en de Waalsdorpervlakte. Maar ook het Hollands Spoor en de Indische stad komen in beeld. Wekelijkse wandelingen tussen verleden en heden, waarbij persoonlijke herinneringen het kleurrijk weefsel vormen van de stad Den Haag.

tv West Nieuws Buitenwezen Filmspot

g Sudoku Een sudoku bestaat uit een veld van 9 x 9 hokjes. Dit gebied is weer onderverdeeld in negen vierkanten van 3 x 3 hokjes. Hierin moeten steeds de getallen 1 tot en met 9 worden ingevuld, zodat elk getal precies één keer voorkomt in elke rij, in elke kolom en elk vakje van 3 x 3.

donderdag vanaf 17.00 uur

Plekken van Herinnering

zaterdag 09-11 uur ZEP 11-12 uur … And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-18 uur radio West Sport 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non Stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

zondag 08-09 uur Zep 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop 14-18 uur radio West Sport 18-21 uur Non-stop muziek 21-23 uur Klassiek op West 23-00 uur Met het Oog op Morgen

Westnest Op een schoorsteen in de Haagse Offenberglaan zijn alweer voor het tiende jaar ooievaars neergestreken en dit jaar zijn er ook jonge ooievaars geboren. Een prachtig gezicht, waar bezoekers van westonline.nl live van mee kunnen genieten dankzij de webcam die West op het nest heeft gericht. Het nest is daarom omgedoopt tot Westnest. Leef mee met het Haagse ooievaarsgezin, kijk naar Westnest. Meer beelden en informatie op www.westonline.nl.

zie voor actuele programmainformatie tv west teletekst en de website westonline.nl

Service

VRIJDAG 8 JUNI 2007

g Wat voor weer zou het zijn in Den Haag? Vrijdag 8 juni

Zaterdag 9 juni

Zondag 10 juni

Maandag 11 juni

Min. 17º Max. 21º Zon 15% Wind 3

Min. 16º Max. 21º Zon 25% Wind 3

Min. 14º Max. 22º Zon 70% Wind 3

Min. 13º Max. 22º Zon 65% Wind 3

g Bioscopen Good Night, And Good Luck di 13:30 Haaibaai (Shark Bait) za/zo/wo 13:20 / zo ook om 11:00 Mr. Bean’s Holiday dagelijks 14:00 / zo ook om 11:30 Number 23, The do/vr/za/zo/ma/di 21:50 do/vr/ma/di ook om 12:50 Nuovomondo (The Golden Door) dagelijks 16:10 19:00 Ocean’s Thirteen wo 13:10 15:50 18:40 21:30 Pirates of the Caribbean 3 dagelijks 17:00 20:00 20:45 do/vr/za/zo/ma/di ook om 12:30 16:00 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 13:00 Premonition dagelijks 13:10 15:40 18:20 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:10 zo ook om 10:40 Sneak Preview di 21:30 Spider-Man 3 dagelijks 15:10 do/vr/za/zo/ma/di ook om 18:40 zo ook om 10:20 The Dead Girl dagelijks 21:40 Zodiac dagelijks 13:15 16:45 20:15 zo ook om 10:15 Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel. 0900-1458 (35cpm)

PATHÉ SCHEVENINGEN Assepoester & De Keukenprins za/zo/wo 12:45 za/zo ook om 14:50 Blades of Glory do/vr/ma/di 13:50 Cheeni Kum dagelijks 12:30 Death Proof dagelijks 14:00 16:30 19:00 21:30 vr/za ook om 00:10 Epic Movie vr/za 23:30 Fracture dagelijks 16:10 18:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:10 vr/za ook om 23:40

Pierre Wind Pierre’s Droom: Haagse Bluf De vraag van de talkshowhost laat ik voor mijn doen lang in mijn hoofd weken. Exact na elf seconden stuit ik op zijn brandende vraag “Waar komt de naam Haagse Bluf vandaan?” met een uitgebreide analyse: “Haagse bluf is niets meer dan 150 gram suiker en 4 eiwitten stijf kloppen. Zo stijf dat je de mengbeker 180 graden gedraaid boven je hoofd kan houden, zonder dat het eiwit op je hoofd valt. Dan met de spatel maximaal 2 dl bessensap door de stijve massa voorzichtig mengen. En klaar....”. “Maar Pierre, met alle respect dit is geen kookprogramma. Ik wil de dieper achterliggende gedachte bij de bluf weten. Bijvoorbeeld is het gerecht genoemd naar de algemene bekendstaande Haagse mentaliteit “eerst doen, dan denken” of heeft het te maken met het gegeven dat het gerecht zeer goedkoop is en de lucht die in de eiwitten geklopt zijn symbool staat voor bluf? Dus: met weinig middelen toch een overheerlijk dessert op tafel kunnen zetten. Dat er trouwens niet goedkoop, maar juist overdadig uitziet. Pierre, dat zou ik graag willen horen”, vraagt de talkshowhost met de zeer geciviliseerde stem. Ik neem wederom een denkpauze van elf seconden in acht, en dan: “Ten eerste noemen we in Den Haag dit geen dessert, maar een toetje. En ten tweede: weet U wat ik graag zou willen? Dat U dit toetje absorbeert. Ik zeg nu tegen U dat dit gerecht het aller-lekkerste toetje is dat U ooit in uw keelgat heeft gestopt. Na het proeven weet U of ik blufte of niet?

PATHÉ BUITENHOF

Haaibaai (Shark Bait) za/zo/wo 12:20 14:15 Hoax, the do/vr/za/zo/di/wo 12:15 14:45 20:15 ma ook om 12:50 15:30 21:00 Messengers, the dagelijks 17:40 19:50 21:50 do/vr/ma/di ook om 15:30 vr/za ook om 00:30 Mr. Bean’s Holiday dagelijks 12:10 do/vr/za/zo/di/wo ook om 14:10 19:20 ma ook om 17:00 Next do/vr/za/zo/di 19:20 wo ook om 18:10 / ma ook om 19:10 Ocean’s Thirteen wo 12:40 15:30 18:20 21:10 Pirates of the Caribbean 3 dagelijks 12:30 16:00 19:30 20:20 do/vr/za/zo/ma/di ook om 13:20 16:50 vr/za ook om 23:10 23:50 Reaping, The do/vr/za/zo/ma/di 21:40 Shooter vr/za 00:20 Shootout at Lokhandwala do/vr/za/zo/di/wo 17:20 ma ook om 18:00 Sneak Preview di 21:30 Spider-Man 3 do/vr/za/zo/di/wo 16:20 21:25 vr/za ook om 00:20 ma ook om 14:10 Teenage Mutant Ninja Turtles za/zo/wo 15:30 Wild Hogs do/vr/za/zo/di 17:00 do/vr/ma/di ook om 12:25 14:40 wo ook om 15:50 ma ook om 16:50 Voor mee informatie: www.pathe.nl/scheveningen tel. 0900-1458 (35cpm)

FILMHUIS DEN HAAG Inland Empire / David Lynch zo 15:30 uur / do/vr/za/zo/ma/di/wo 20:00 uur Sangre / Amat Escalante zo 15:00 uur / do/za/ma/di 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Khadak / Peter Brosens en Jessica Woodworth

zo 15:00 uur do/za/ma/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Ninotchka / Ernst Lubitsch zo 13:00 uur do/za/ma/wo 19:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur Azuloscurocasinegro / Daniel Sánchez Arévalo Darkbluealmostblack zo13:00 uur / vr/zo/di| 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Daratt / Mahamat-Saleh Haroun Dry season zo| 15:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Close to home / Vardit Bilu en Dalia Hagar Karov la bayit zo 13:00 uur / zo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo | 21:45 uur Transylvania / Tony Gatlif vr/zo/di 19:30 uur Das leben der anderen / Florian Henckel von Donnersmarck do/za/di 17:00 uur / zo 14:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Romance & cigarettes / John Turturro vr/wo17:00 uur The wind that shakes the Barley / Ken Loach wo 17:00 uur / di/wo19:30 uur Mongolian ping pong / Ning Hao Lü cao di ma 17:00 uur / zo/ma 19:30 uur Tapas / José Carbacho & Juan Cruz za 19:30 uur / zo 17:00 uur Caché / Michael Haneke do/vr 19:30 uur vr17:00 uur Love kill kill / Nishimura Shinya wo 20:30 uur Crazy love / Michio Okabe Di 20:30 uur Demon pond / Miike Takashi Yashagaike ma 20:30 uur Yoshimoto nara zo 20:30 uur S/N / Dumb Type za 20:30 uur Clouds of yesterday / Tsubokawa Takushi Utsukushiki tennen vr 20:30 uur Cursed / Hoshino Yoshihiro Chou kowai hanashi: yami no karasu do 20:30 uur voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl

Benodigdheden per 4-5 personen 42 dl bessensap4150 gram suiker44 eiwitten4 Tip om bij de bluf te serveren: 500 gram schoongemaakt en gemengd seizoensfruit

g Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Van vrijdag 8 juni 10.00 uur tot maandag 11 juni 06.00 uur wordt de rijbaan richting centrum opnieuw geasfalteerd. Het verkeer wordt omgeleid. 1 Heuvelweg (Leidschendam-Voorburg) In Leidschendam wordt tot augustus gewerkt bij de Heuvelweg. Omleidingen staan aangegeven en bij bushaltes staan wijzigingen voor de lijnen 39, 40, 46 en nachtbus 2. 1 Hubertusviaduct In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken. 1 Jan Hendrikstraat De tramsporen, het asfalt en het riool worden vernieuwd. Werkzaamheden duren tot 14 juli. Bestemmingsverkeer kan vanaf de Torenstraat rondom de Grote Kerk terugrijden door de Prinsestraat en de (Kleine)Nobelstraat. Hiervoor wordt het éénrichtingsverkeer in de Prinsestraat tussen Kerkplein en Nobelstraat

tijdelijk omgedraaid. De omleidingen en de routes naar de parkeergarages worden met borden aangegeven. 1 Jan van Nassaustraat In verband met de verbetering van de groeiomstandigheden voor de bomen zijn er tot eind augustus incidentele vertragingen. 1 Kamperfoeliestraat; reconstructie Tot 20 juli wordt deze straat tussen de Mient en de Oude Haagweg opnieuw ingericht. Automobilisten worden omgeleid via de Loosduinsekade en Valkenboslaan dan wel via de Oude Haagweg en de Thorbeckelaan. 1 Parkstraat In verband met een herinrichting van de parkeerstrook moet rekening worden gehouden met enige stagnatie. Er zullen tijdelijk parkeerplaatsen worden opgeheven. 1 Theresiastraat In verband met nieuwbouw van het ministerie van Landbouw & Visserij is de rijbaan ter plaatse richting Prins Clauslaan versmald tot één rijstrook. De werkzaamheden duren tot eind augustus.

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avonden weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05. Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 0900 - 222 6 333 en 0900 - 2222 456 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag T: 070-3644040 / F: 070-3633570 info@denhaagcentraal.net redactie@denhaagcentraal.net advertentie@denhaagcentraal.net abonnementen@denhaagcentraal.net Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 tot 17.00 uur) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode) Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag.

g Werk in uitvoering 1 Fruitweg; asfaltering

1 Tramlijn 16 Loevesteinlaan

Op de Loevesteinlaan wordt gewerkt aan de aanleg van de tramsporen voor tram 16. Hiervoor moeten delen worden afgesloten. Aan de zijde van de Loevesteinlaan richting de Erasmusweg wordt tot en met 10 juni gewerkt tussen de Steenwijklaan en de Genemuidenstraat. Doorgaand verkeer op de Melis Stokelaan tussen de Moerweg en de Dedemsvaartweg wordt afhankelijk van de bestemming omgeleid via de Dedemsvaartweg en de Meppelweg of de Leyweg en de Erasmusweg. 1 Wassenaarseweg In verband met werkzaamheden aan de persleiding wordt de noordelijke rijbaan (richting Raamweg) ter hoogte van het Jozef Israëlsplein tot en met 10 juni afgesloten. Mocht het weer niet meewerken dan is een uitloop van een week mogelijk. Het verkeer in die richting wordt omgeleid over het Jozef Israëlsplein.

Abonnementsprijzen:

Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95

Hoofdredacteur: Coördinatie redactie: Coördinatie cultuur: Coördinatie sport: Eindredactie: Algemene Zaken: Medewerkers:

Coos Versteeg Miranda Fieret Roos van Put Martin van Zaanen Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Marianne ten Have Floor de Booys, Peter Breedveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Hans Schmit, Rob Soetenhorst, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Gerard Vos, Renate van der Zee Tomas Ross Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Marcello’s Art Factory Rob Hofland / Grafische Zaken C&R, Willy Jolly, Harmen de Jong, Mylène Siegers, Otto Snoek en Fotopersbureau WFA Robert Conijn

Feuilleton: Columnisten: Rubrieken: Illustraties: Vormgeving: Fotografie: Uitgever/directeur:

Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

Society

Roos

Varia

VRIJDAG 8 JUNI 2007

Renate & de Residentie

VRIJDAG 8 JUNI 2007

MET FOTO’S VAN OTTO SNOEK

Inez van Dullem in gesprek met Daan Cartens. ‘Mijn broer was niet fout. Hij was een jonge man die een verkeerde keuze heeft gemaakt’.

Inez & friends in het Huis van Erik ROOS VAN PUT We zijn zelf bepaald niet de jongste meer, maar op deze mooie zonnige zondagmiddag halen zelfs wij de gemiddelde leeftijd aardig naar beneden. Tijdens de presentatie van het nieuwe boek ‘Heldendroom’ van Inez van Dullemen is het aantal witgrijze of kalende bolletjes zodanig hoog, dat we ons even afvragen of we niet midden in een bingomiddag van de Scheveningse bejaardensoos terecht zijn gekomen. Maar nee, we zitten echt in het bruisende theatercentrum de Appel, of, om de redacteur van de Bezige Bij te quoten, in het ‘huis’ van Erik Vos, echtgenoot van Inez en oudartistiek leider van toneelgroep De Appel. Het was echter niet de middag van meneer Vos, maar van zijn vrouw en dus stelde echtgenoot Erik zich heel gedienstig op. Hij liep als een waar toneelmeester/inspeciënt met glazen, tafels en stoelen te sjouwen dat het een lieve lust was. Zo zie je maar dat binnen een huwelijk van 55 jaar de wonderen echt nog niet de wereld uit zijn. Wat een schatje, onze Erik. Daan Cartens, van het Letterkundig Museum spreekt Inez geweldig mooi en bovenal literair verantwoord toe. Die kunnen ze bij het museum zo in de verhuur gooien om links en rechts erudiete en toch wellevende presentaties te verzorgen. Verder is er doodernstige levende muziek van sopraan Xenia Meijer en pianist John Blot en de vertederende rijmelarij van Inez’ kleinkinderen. Het is echt een bijeenkomst voor familie en vrienden. Waar de rest van de Residentie met deze zomerse temperaturen het nabij

Gelukkig geen lange rij bij het boekenstalletje.

gelegen strand van Scheveningen verkoos, vertoeven wij toch maar mooi in het volstrekt besloten Haagse gezelschap van een hoop oudgedienden. Zo zien wij een select VVD-clubje, zeg maar uit het pre-Verdonk tijdperk, onder wie oud-staatssecretaris Monique de Vries en oud-minister Hans Dijkstal. Die laatste veel te bruin voor de tijd van het jaar, enkele kilootjes op de buik rijker maar nog altijd even opgewekt. Hij laat weten ‘een vrij man te zijn, maar wel heel erg druk’. Dat zien wij zo ook wel. Oud-burgemeester Havermans is natuurlijk ook van de partij. Hij veinst de aanwezigheid van de fotograaf niet op te merken, maar neemt toch nog even een statige zithouding als de camera in zijn buurt is en maakt voorts met iedereen een vriendelijk praatje. Heel snel in en uit daarente-

gen is Johan Doesburg, de artistieke baas van het Nationale Toneel. Geen drankje blijkt aan hem besteed, want Does heeft diezelfde middag het jaarlijkse een personeelsuitje met zijn eigen toneelclub. Hij heeft bij wijze van spreken zijn bowlingschoenen al aan. En zie, daar is ook oud-wethouder Louise Engering. “Even een weekje in Den Haag’’, laat Louise ons weten. Komend najaar keert ze weer helemaal terug met haar diplomatenechtgenoot; toekomstig oud-ambassadeur van Zuid-Afrika Frans Engering. Na drie jaar Pretoria. Nu weten wij natuurlijk bar weinig van de diplomatieke mores maar moeten ambassadeurs niet vier jaar op een post vertoeven? Mevrouw Engering ziet er natuurlijk weer uit om door een ringetje te halen. Nog altijd die coupe croissant. Gekleed in een maagdelijke deux-piece.

Met sopraan Xenia Meijer (links) kon je ook gewoon praten, zo ontdekte oudstaatssecretaris Monique de Vries – die van huis uit ook van de muziek is. Getailleerd jasje, daaronder een witte strokenrok. Vast en zeker de laatste mode in Pretoria. En haar oorbellen, enorm grote gouden ringen – van het type zus of zo Afrikaanse stam – onderstrepen ook helemaal de uitheemse contreien waar Louise tegenwoordig vertoeft. Al vinden we dat toch eigenlijk meer iets voor, zeg, iemand van het kaliber Katja Schuurman. Overigens, over beauty gesproken: actrice Will van Kralingen, die begrijpt als geen ander de Haagse modecodes. Die draagt bij haar donkere jurk één opvallend accessoire in de vorm van een gracieus parelsnoer. De eeuwig kittige Will, dat paardenstaartje staat haar nog altijd, leest delen voor uit het boek van Inez. En hoe. Wij hangen aan haar lippen, maar sommige lieden in het gezelschap missen blijkbaar hun middagdutje en doen dat dan maar

hier in De Appel. Tussen de schoonheidslapers en al deze ouden ex-gedienden, was eigenlijk de enige die je met recht ‘alive and kicking’ kunt noemen Inez van Dullemen. Die maar mooi op haar 81ste haar elfde boek publiceert. Een boek waarin zij verhaalt over het leven van haar – inmiddels overleden – broer, die in de oorlog voor de verkeerde partij heeft gekozen. Op verzoek van zijn dochter geschreven. Wij konden niet wachten om een exemplaar te bemachtigen, maar het merendeel van de genodigden verkoos de leverworst, kaas en bitterballen. Want bij de tafel waar het boek te koop was, liep het niet bepaald storm. Maar ja, het was dan ook niet gratis en zelfs niet tegen vriendenprijs te koop…