01_den_haag_centraal by AVEQ Interactieve Media B.V.

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 15-17 18-19 20-23

4Toekomstig Den Haag superveilig

4De Pasar Malam

stroomt door het bloed van Den Haag

pagina 3

pagina 12

4Column

van Kees Jansma

pagina 18

vrijdag 18 mei 2007 • jaargang 1 • nummer 1 • € 1,00

Miljoen voor extra lesuren op scholen Drie basisscholen in Haagse achterstandswijken krijgen samen een miljoen euro om extra lessen aan de leerlingen te geven. Het gaat daarbij vooral om les in Nederlandse taal. “Als de school taalachterstand op jonge leeftijd aanpakt, wordt de kans op een valse start in de maatschappij verkleind”, aldus initiatiefnemer Sander Dekker, VVD-wethouder voor Onderwijs, Jeugd en Sport. door

Tania Maria is een van de grote sterren op The Hague Jazz; het festival dat vrijdag en zaterdag het World Forum Convention Center (Congresgebouw) zal laten swingen. Andere bekende namen op het jazzfestival, dat vorig jaar voor het eerst werd gehouden, zijn Percey Sledge, Solomon Burke, Nigel Kennedy, Kid Creole & The Coconuts. Van eigen bodem zijn onder meer Rita Reys, Caroline de Rooij en Candy Dulfer van de partij. Zie ook pagina 17

Miranda Fieret

De bedoeling is dat de drie scholen vanaf 2008 wekelijks zes uur extra les geven, puur bedoeld om achterstanden bij leerlingen weg te werken en hun kansen te vergroten. Het college van B en W heeft afgelopen dinsdag ingestemd met het voorstel van Dekker. Sander Dekker: “Het is zonde als de intelligentie van kinderen niet tot uiting komt door een taalbarrière. Met deze zes uur extra les per week kunnen jongeren inlopen op het gebied van taal, maar ook rekenen en sociale vaardigheden worden extra ontwikkeld”. Deze lesuren zijn niet bedoeld om kinderen aan ingewikkelde toetsen te onderwerpen. “Er kan ook op een speelse manier met taal worden omgegaan.” Verdere invulling van het lesprogramma laat Dekker aan de deelnemende scholen over. “Dat zijn immers de experts. Wel moeten de uren in de reguliere schoolweek worden ingepast”. Nu Dekker instemming heeft van het college, gaat hij op zoek naar basisscholen die willen deelnemen aan het experiment. Een aantal scholen heeft al belangstelling getoond. Om in aanmerking te komen, moet minstens zeventig procent van de leerlingen een achterstand hebben. De wethouder richt zich met het plan op Den Haag Zuidwest, Transvaal, de Stationsbuurt en de Schilderswijk. “Ik ben op zoek naar basisscholen met lef. Het is voor scholen best ingrijpend om mee te doen. De extra lessen verlopen klassikaal en alle klassen moeten meedoen. Het betekent meer dan zes uur extra uren inroosteren, er zit organisatie aan vast. Maar uiteindelijk gaat het om de toekomst van het kind. Daar zit mijn motivatie”. De nieuwe aanpak is een verdere invulling van het begrip ‘brede school’ dat ontwikkelingskansen van kinderen wil vergroten. Dekker ziet een miljoen euro als een noodzakelijke eerste stap om invulling te geven aan een intensiever profiel van de brede school. “Er bestaat geen eenduidige betekenis van de brede school, daarom heb ik onderscheid gemaakt tussen drie profielen. Het eerste profiel is een lichte vorm van de brede school met naschoolse opvang, het tweede is het ontwikkelingsprofiel waarbij ruimte wordt vrijgemaakt voor naschoolse activiteiten op het gebied van cultuur en sport”. Aan deze twee vormen wordt volgens de wethouder al ruimschoots uitvoering gegeven in Den Haag. “Wij stellen nu een miljoen beschikbaar om het leerkansenprofiel, het meest intensieve profiel van de brede school, te ontwikkelen.” Wethouder Dekker: “De brede school heeft niet alleen een onderwijsfunctie, maar moet zich ook nadrukkelijk verbinden met de wijk. Bijvoorbeeld door het organiseren van sportieve- en culturele activiteiten.” Dekker ziet graag dat ouders meer betrokken worden bij het ontwikkelen van de taalvaardigheid van kinderen. “Het kan niet meer zo zijn dat er in groep 1 kinderen komen die geen woord Nederlands kunnen spreken. Dat probleem moet al bij consultatiebureaus gesignaleerd worden.” De wethouder wil in 2008 starten met de brede school nieuw stijl. “De deelnemende scholen gaan we voor een lange periode monitoren. Het resultaat is immers niet binnen een jaar bekend. Het is een leerproces en we moeten wel de tijd nemen om de effecten te kunnen meten.” Uiteindelijk wil Dekker samen met Amsterdam, Rotterdam en Utrecht een oproep doen aan het Rijk om dit initiatief te steunen. “Willen we de leerkansen van kinderen vergroten en achterstanden verkleinen, dan is financiële steun van het Rijk noodzakelijk.” 4Adver tentie3

2 6 D

Feuilleton

Uit

18 20 22

Ik keek op mijn horloge en knikte. Het was warm en een tweede kon nog net voor ik de laatste foto’s van deze dinsdag 7 juli zou maken. Bestemd voor de volgende dag want de bezorgertjes van Het Vaderland scheurden nu al door de Vogelbuurt, het Benoordenhout, het Statenkwartier, Marlot en Wassenaar waar de meesten van onze 40.000 abonnnees wonen. Met de foto’s die ik straks in Leiden moest maken, mocht ik wel oppassen. Beatrix had vanochtend haar kandidaats in de rechtsgeleerdheid gedaan en vóór je het wist kreeg je boze brieven van diezelfde VVD-ers dat hun geliefde prinses maar weinig flatteus en respectvol was gefotografeerd. Vorige maand nog was er een woedende brief binnengekomen van freule Utenwaal van Stoetwegen. ‘Hoe uw krant het in zijn hoofd haalde om prinses Wilhelmina als een dokwerkster af te beelden’. Ik heb niks tegen de Oranjes, ik vind mezelf een vakman maar zelfs hoffotograaf Max Koot krijgt Willemien niet fatsoenlijk op de gevoelige plaat.

Cultuur

Sport

Ik stak net een Hunter op toen ik Robbie Sulapessy binnen zag komen. Robbie is een ‘blauwe’, een Ambonnees die met pa en ma en een zwik broertjes en zusjes eind jaren veertig uit Indië klappertandend van de kou in Rotterdam aankwam. Gelijk hádden ze. Soekarno had ze anders één voor één af laten maken omdat ze trouw hadden beloofd aan Nederland. Eenmaal hier, verwachtten ze dus wel wat maar zo zitten wij, Hollanders, niet in elkaar, ben je gek. We hadden net vijf jaar Moffen binnengehad, we hadden twee jaar in de bloedhitte tegen de peloppers van Soekarno gevochten, dus nou even rust in de tent. Robbie’s familie was niet naar één van die Molukse kampen getrokken maar had hier in Den Haag onderdak gevonden.

Service

Vanuit de jukebox klonk Peter Van Wood met ‘Gooi me de sleutel’. Was er maar iemand die dat naar mij deed. Iemand met lang blond haar, een leuk jurkje en op hakken.

Balemans achter de tap keek me vragend aan. ‘Nog een biertje, Lex?’

Cultuur

De Kleine Witte is een café-biljart voor alleman, de ‘Grote’ is een sociëteit voor de elite. Ik hoor bij de één, ik werk voor de ander, zo simpel en tegelijkertijd zo gecompliceerd is het. Vijfendertig jaar oud voel ik me nog steeds een jongen uit de Schilderswijk al kan ik inmiddels ook het Haags van het zand spreken en fotografeer ik voor een krant die je in die Schilderswijk hoogstens als verpakking bij de visboer ziet, Het Vaderland. Mijn naam zou je niets zeggen, geen enkele naam van de redactie doet dat behalve die van de enige niet-journalist onder ons die met de eer mag strijken onder een van zijn aliassen die we spottend ‘eliassen’ noemen naar zijn werkelijke naam Eduard Elias. De lezers zijn dol op zijn cursiefjes als Flaneur of Hendrik Hagenaar. Vraag me niet waarom. Met journalistiek heeft het niks te maken maar dat geldt eigenlijk de hele krant. Het Vaderland is het chique dagblad in de stad, de krant voor de VVD, voor kopstukken als professor Oud, Molly Geertsema en de kersverse roemruchte senator Harm van Riel. Zeg dus maar de heren die van het Binnenhof de weg wel weten naar de Grote Witte, De Posthoorn, Des Indes of Saur. Als gezegd, ‘not my cups of tea’.

AFLEVERING 1V

Interview

e Kleine Witte zat vol wat misschien ook wel het geval was in De Grote Witte maar daar kom ik niet graag en dan nog alleen beroepshalve. In De Kleine Witte kom ik daarentegen dagelijks en voor mijn plezier, of om mijn eenzaamheid te verdrinken wat zo’n beetje op hetzelfde neerkomt. Bovendien woon ik er om de hoek, de hoek van de Mallemolen en de Javastraat, niet helemaal hartje Den Haag maar wel een belangrijk bloedvat om zo te zeggen. De meeste journalisten pimpelen, afhankelijk van de krant waarvoor ze werken, bij Willem Koek, De Oude Mol, De Posthoorn of De Sport maar ik ben niet zo dol op mijn schrijvende collegae. Ik heb het altijd vreemd gevonden dat juist journalisten, de jongens en meisjes van het wereldnieuws, uren over zichzelf mekkeren.

VRIJDAG 18 MEI 2007

Ik was er één keer thuis geweest, een etage ergens in de Ligusterstraat waar het bloedjeheet was gestookt en ik mijn mond had verbrand aan een boterham met sambal. Robbie is vijf jonger dan ik, negenentwintig, en net als ik persfotograaf.

Society

RIJDAG

De moord op Blonde Dolly door Tomas Ross

Hij werkt met een soort prehistorische Leica maar maakt platen die me een minderwaardigheidscomplex bezorgen. Inmiddels woont hij op zichzelf en heeft hij één van de mooiste meiden in de stad aan de haak geslagen, een serveerster in Tocci’s Milkbar. Je vraagt je af hóe want hij meet nog geen 1 meter 65. Waarschijnlijk heeft hij haar gouden bergen als model beloofd. Hij werkt voor de Haagsche Courant dus vissen we niet in dezelfde vijver. Robbie doet ‘de straat’, ik ‘de salon’ zoals we dat noemen. Hij bestelde een cola-tic en stak een van zijn flinterdunne kretek-strootjes op. ‘Nou, nou, Lex, waar moeten we naar toe in dat apepakkie?’ Grinnikend keek hij naar mijn kostuum dat ik voor de koninklijke aangelegenheid had aangetrokken. Een ‘Palm Beach’ van meer dan 200 gulden, heel toepasselijk bij Hofleverancier Eduard Pelger in de Prinsestraat gekocht op dringend verzoek van mijn hoofdredacteur, een intellectueel die liever Couperus en Ter Braak leest dan de telexen van het ANP en Reuters. Ik vertelde hem over het kandidaats van Trix. ‘Jezus’, zei hij, ‘Moet je voor die ene plaat naar Leiden?’ ‘Nee, hier naar het stadhuis. Ontvangst door Kolfschoten plus receptie’

18 MEI 2007

Hij knikte en nipte van zijn drankje. ‘Zou je wat voor me willen doen?’ MEI wel 2007 Ik maakte een grimas. RobbieVRIJDAG vraagt18dat meer. Hij doet het ook wel eens voor mij maar bij Het Vaderland zijn ze er niet zo dol op dat je voor de proletariërs van De Haagsche bijklust. ‘Wat?’ ‘Ken je Bosch en Duin?’ ‘Het rusthuis aan de Scheveningseweg?’ ‘Ja. Dat bestaat tien jaar en dat vieren ze vanavond. Je kent het wel, toespraakje, VRIJDAG 18 glaasje MEI 2007 Zwarte Kip en een onthulling van een plaquette. Plus een liefdadigheidsbazar waar een of andere voordrachtskunstenares of zo iets voor komt lezen. Lekker wijf trouwens, dus als je nou je kapsel eens rechtlegt met brillcream.’ Hij knipoogde en inhaleerde. ‘En jij dan?’ ‘Ik moet optreden met de band op een schoolVRIJDAG 18 MEI 2007 feest op de Dalton.’ Robbie speelt elektrische gitaar in een Indobandje dat rock & roll speelt. Hij zweert dat het de muziek van de toekomst is. Niks voor mij. Geef mij maar The Dutch Swing of Roefie Hueting’s Down Town Jazzband. ‘Wist je trouwens’, zei hij, ‘dat daar drie scholieren een fantastisch cabaretgroepje hebben? Twee VRIJDAG 18 MEI 2007 jongens en een meid. Een van die jongens woont bij mij in de straat, een lange deegsliert De Bie. Als je nou plat Haags wil horen en wil lachen, moet je daar eens heen gaan. Dat worden echt hele groten.’ Ik dronk van mijn biertje. ‘Hoe weet je dat die voorleesjuffrouw zo’n lekkertje is?’ RIJDAG 18 MEIdoet, 2007 Hij grijnsde. ‘Ik wist wel dat je V het daarom Lexje! Lex van der Broek, nomen est omen!’ Grinnikend haalde hij een envelop uit de binnenzak van zijn corduroy jasje en daaruit een foto die hij me gaf. ‘Ik heb er al een keer eerder geknipt. Vorig jaar toen het Rode Kruis klaar was. Ik wou deze foto gebruiken maar je ziet toch dat het een ziekenhuis is dus des te beter dat ik jou hier tegenkom.. VRIJDAG 18 MEI 2007 Wat is er, jochie ? Last van de warmte?’

Actueel

VRIJDAG 18 MEI 2007

Toekomstig Den Haag superveilig

Kurhausdirecteur Coen Masselink 5 Economie/Mensen naar Jakarta

VRIJDAG 18 MEI 2007

Den Haag moet de veiligste stad van Nederland worden en tegelijk goed bewoonbaar blijven. Een VRIJDAG 18 MEI 2007 toponderzoek ten bedrage van vier miljoen euro onder de titel ‘Secure Haven’ zal de komende twee jaar in beeld brengen hoe hoogwaardige techniek optimale veiligheid kan garanderen toch kan samengaan VRIJDAG 18 MEIen 2007 met prettig wonen. door

Elske Koopman

Het project ‘Secure Haven’ is een samenwerkingsproject van Campus Den Haag, TNO en 18 Capgemini. VRIJDAG MEI 2007 Zij onderzoeken met steun van de gemeente Den Haag en het ministerie van Economische Zaken hoe comfort en veiligheid samengaan met prettig wonen en werken in Den Haag. De Hofstad moet leefbaar zijn, maar ook een gunstige vestigingsplek voor internationale organisaties en bedrijven, zoals VRIJDAG 18 2007 Technische snufEuropol en MEI tribunalen. jes als slimme camera’s kunnen daarbij helpen, maar privacy en woongenot mogen niet in het gedrang komen.

VRIJDAG 18 MEI 2007

Het onderzoek is onderdeel van het programma ‘Pieken in de Delta’ van het ministerie van Economische Zaken. Het programma richtte zich oorspronkelijk op de zwakke regio’s in Nederland en nu juist op de sterke punten, zoals Den Haag als juridische hoofdstad van de wereld. Capgemini richt zich in het project op een gunstig vestigingsklimaat en ondersteunt TNO bij de technische invulling. Nieuwe technieken die kunnen helpen de stad veiliger te maken, zonder overlast te veroorzaken. TNO heeft veel ervaring met het ontwikkelen van technische snufjes op het gebied van veiligheid. Die kennis zet het instituut in, maar daar zitten grenzen aan.

soorten informatie het best op elkaar af te stemmen en hoe beslissers daar optimaal gebruik van kunnen maken. Den Haag is blij met het project. “We zijn de stad van recht, vrede en veiligheid. Stevig onderzoek moet leiden tot een heleboel maatregelen die op een publieksvriendelijke manier een veiliger stad

Mooier

maken”, zegt Louis Genet, programmadirecteur Den Haag Internationale Stad bij de gemeente. Uit diverse rapportages van burgemeester en Politie Haaglanden blijkt dat Hagenaars zich veiliger voelen. Inwoners ergeren zich wel aan veiligheidsmaatregelen als camera’s, hoge hekken en politieketen in het straatbeeld. Nico Kaptein, clusterleader public security van Capgemini heeft al een idee voor een mooier straatbeeld: “Je zou kunnen denken aan een haag van bomen en struiken in plaats van keten en hekken”.

s t r aa t b e e l d

“Wij werken bijvoorbeeld ook voor Defensie en kennis en technieken die we daarvoor ontwikkelen zijn niet allemaal vrijgegeven om buiten militaire toepassingen in te zetten. Waar dat wel kan, zullen we het zeker gebruiken om in het project ‘Secure Haven’ die stad nog veiliger te maken zonder dat je daar als gewone inwoner of bezoeker last van hebt.”, zegt Maarten Lörtzer, woordvoerder van TNO. Naast techniek zal TNO ook haar kennis inzetten hoe verschillende technieken en

Toponderzoek ‘Secure Haven’ duurt twee jaar en kost 4 miljoen

Genet ziet ook kansen om de veiligheid in de zogenaamde prachtwijken te verbeteren. Dat zijn de wijken die minister Ella Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie aanwees als aandachtswijken. In Den Haag zijn dat de Schilderswijk, de Stationsbuurt, Transvaal en Zuid-West. “Het gaat ons om een breed zinnig toponderzoek. Naast technische snufjes kun je denken aan gedragsverandering. Hoe dat precies zit, weet ik nog niet, dat moet blijken uit het project”, aldus Genet.

Londen

wil meedoen

Coen Masselink (54) directeur van het Kurhaus in Scheveningen, wordt de nieuwe baas van het Shangri-La Hotel in Jakarta. Masselink verlaat het Kurhaus per 1 augustus en vertrekt dan meteen met vrouw en kinderen naar Indonesië. Vorige week heeft de directeur het personeel van het Kurhaus van zijn aanstaande vertrek op de hoogte gebracht. Coen Masselink werkte meer dan zestien jaar bij het Kurhaus, dat deel uitmaakt van de Duitse Steigenberger Groep. Hij begon zijn carrière in Scheveningen aan de receptie. In 1999 werd hij er directeur. Vorig jaar december al liet Masselink in kleine kring weten dat hij aan een nieuwe uitdaging toe was. Die uitdaging blijkt dus te liggen in Indonesië; het land waar deels de wortels van Masselinks echtgenote Ingrid liggen. Het Shangri-La Hotel aldaar behoort tot een internationale keten van 50 luxe hotels en resorts, met name in Azië en het MiddenOosten. Het vijfsterrenhotel in Jakarta telt 668 kamers en suites verdeeld over 32 verdiepingen. Een standaardkamer is er in deze tijd van het jaar beschikbaar vanaf €107, –. Wie Masselink in Scheveningen gaat opvolgen is nog niet bekend.

Varia

‘Secure Haven’ duurt twee jaar, waarbij tussentijds maatregelen en technieken worden getest. Volgens Capgemini is er veel internationale belangstelling voor het project, Londen wil al meedoen. De te ontwikkelen technieken en concepten uit het project moeten ook toepasbaar zijn op andere gebieden, zoals havens. In totaal is vier miljoen euro beschikbaar voor het project, de gemeente draagt volgens Genet ongeveer een miljoen euro bij. Overigens is het niet de bedoeling dat Den Haag door het project verandert in een vesting. “We willen niet echt een ‘Secure Haven’ zijn, dat is vooral een werktitel”, aldus Genet.

Opinie

Uit

Honden toegestaan op twee stranden

Hondenbezitters kunnen tijdens de zomermaanden op twee locaties met hun hond naar het strand. De aangewezen ‘hondenstranden’ zijn ter hoogte van het Zwarte Pad op het Noorderstrand en het gedeelte tussen de Fuutlaan en de Duivelandsestraat op het Zuiderstrand. Beide stukken zijn met borden aangegeven. Op deze stranden mogen honden los lopen. De hondenpoep moet wél, net als in de rest van Den Haag, worden opgeruimd. In verband met de zomerdrukte zijn alle andere Haagse stranden tot 1 oktober verboden voor honden. Het verbod geldt 24 uur per dag.

Cultuur Bikkelen en boren in Hubertustunnel bijna ten einde

Cultuur

VRIJDAG 18 MEI 2007

SportSnelkassa’s voor19

VRIJDAG 18 MEI 2007

kortere rijen gemeentebalie

Wordt vervolgd.

VRIJDAG 18 MEI 2007

Grond VRIJDAGverschuift, 18 MEI 2007zand verstuift. Werklieden houden de ingang van de Hubertustunnel onafgebroken in de gaten. De doorbraak komt dichterbij. Nog even en De-Boora, de kolossale boormachine van wel 1.500 ton, beweegt zich voor de laatste keer door het duinzand. Hiermee wordt een risicovolle periode in de realisatie van de Hubertustunnel afgerond. door

Het is tijd voor verrijking

Miranda Fieret

Met de afronding van het boorproces van de Hubertustunnel, komt het einde van dit vierjarige monsterproject in zicht. Nog een jaar en dan wordt de tunnel van ruim 1500 meter in gebruik genomen. De Hubertustunnel is de laatste schakel in de Noordelijke Randweg. Dit wordt de nieuwe verbinding tussen de A4 (bij Leidschendam) en Scheveningen. “Veel mensen denken dat er met de tunnel een hele nieuwe weg naar het strand ontstaat, maar dat is niet zo”, vertelt Lia Bos van Dienst Stadsbeheer. Bos is verantwoordelijk voor de communicatie rondom de Hubertustunnel en daarom altijd aanwezig op het bouwterrein. “De route naar het Scheveningse strand blijft gewoon

Het is tijd voor een bank die anders is. Een bank waar het niet alleen om winst gaat. Een bank die internationaal meetelt, maar tegelijkertijd vertrouwd en dichtbij is. Een bank waar je herkend en erkend wordt en die investeert in haar directe omgeving. Zo is Rabobank Den Haag en omgeving onder meer nauw betrokken bij Den Haag Sculptuur, de Residentie Bach Ensembles, Beatstad en diverse Haagse hockeyclubs. Want aan het verrijken van uw (verenigings)leven, dragen wij graag een steentje bij.

hetzelfde, je kunt alleen via de tunnel naar de haven. Doel is om het sluipverkeer in de woonwijken tegen te gaan en de Waalsdorperweg en de Van Alkemadelaan te ontlasten.” Bos stapt met haar modderige laarzen de tunnel in. Zo dicht mogelijk langs de wand loopt ze langs een ondergrondse mierenhoop vol shovels en bouwmaterialen. Werkers rijden er op mountainbikes rijden. Het boren van de Hubertustunnel is in juni 2006 begonnen. De eerste tunnelbuis was in november klaar en wordt nu afgewerkt. Nu de doorbraak van de tweede buis in zicht is, kan ook daar het afwerken beginnen. “We willen de afbouw van de tunnel zo snel mogelijk laten verlopen. Je merkt ook wel dat het hier onder de grond erg druk is. De weg wordt opgehoogd, allerlei technische installaties worden aangelegd, de wanden bekleden we met brandwerend materiaal en we zijn bezig met de aanleg van vijf dwarsverbindingen, die dienen als nooduitgang.”

Kapelletje

Tussen het puin en de bouwmaterialen prijkt een kapelletje met Sint Barbara. “Veel werknemers komen uit Duitsland en zijn van origine katholiek. Ter bescherming brengen ze Sint Barbara mee.” Deze patroonheilige waakt over iedereen die onder de grond werkt. Twee banen diep onder de grond boren, is namelijk

Rabobank. Dicht bij u.

niet ongevaarlijk. Het is de eerste keer in Nederland dat er een tunnel onder gebouwen door wordt geboord. “Maar voor woningen vormt dit geen enkel risico”, zegt Bos. Wel hadden wijkbewoners die dichtbij de bouwlocatie wonen last van trillingen. “Deskundigen hebben dit niet voorspeld.” Uiteindelijk bleek de samenstelling van de grond de oorzaak te zijn. “Door het ‘voortschuiven’ van de boormachine door het duinzand worden trillingen veroorzaakt. De harde duingrond draagt deze trillingen ver. Bovendien kwamen we in het laatste deel van het tracé brokken beton en een loden pijp tegen, dat veroorzaakt ook de nodige overlast.”

Leaseconstructie

Nu de taak van De-Boora erop zit, gaat de tunnelboor terug naar de Duitse fabrikant Herrenknecht. “Het is een leaseconstructie waarbij de machine na afloop van het boren weer teruggaat. De-Boora is speciaal samengesteld voor de Hubertustunnel, we kunnen haar niet direct voor andere projecten gebruiken”, legt Bos uit. Het kost ruim een maand om De-Boora in Duitsland te krijgen. “Het is echt een rijdende fabriek. Er is zelfs een kantine met koffiemachine aanwezig. We halen het apparaat daarom uit elkaar en sturen De-Boora in onderdelen naar Duitsland.” In tegenstelling tot andere grootschalige

Haagse projecten, zoals de tramtunnel en de aanleg van de RandstadRail, ligt de bouw van de Hubertustunnel op schema. “Maar we juichen niet te vroeg”, roept Bos boven het lawaai van het bouwverkeer uit. De-Boora heeft vorige week een kleine tegenslag gehad toen de boor vlak voor de doorbraak stil viel. “Jammer dat dit nu net gebeurt. De prognose was om vorig weekend door te breken.” Inmiddels zijn de onderdelen uit Duitsland aangekomen en kan De-Boora de laatste meters afleggen. “Gelukkig lopen we nog steeds voor op het schema. Tijdens het boren werken we zeven dagen per week, 24 uur per dag. Daarna worden er weer normale weken gedraaid. Je weet nooit wat je nog tegenkomt. Met het boren is een heel belangrijk deel van het werk gedaan, maar er moet nog ontzettend veel gebeuren voordat de eerste auto door de tunnel kan.” Vanaf juni wordt er ondergronds en bovengronds gewerkt en kan het verkeer te maken krijgen met wegwerkzaamheden. “Communicatie is heel belangrijk. Als de plannen niet zichtbaar zijn voor het verkeer en de buurtbewoners, stuit je op veel meer weerstand. We hebben daarom al vanaf de start van de bouw een informatiecentrum en geven we rondleidingen. Wanneer je mensen laat zien wat het proces inhoudt en ze goed informeert, tonen ze meer begrip. Onbekend maakt immers onbemind.”

Service

4Adver tentie3

SPUI-MARKTHOF... ALTIJD LEKKER VERS! SLAGER-POELIER

De Markthof rkthof De Ma

www.rabobank.nl

13-04-2007 15:57:11

De indeling van gemeentebalies in Den Haag gaat op de schop om de wachtrijen te verkorten. Wie een korte vraag heeft kan terecht bij een soort snelkassa als in de supermarkt. Voor de ingewikkelder vragen is een ander loket beschikbaar. Dat staat in het Burgerjaarverslag 2006 over de dienstverlening van de gemeente Den Haag. De stad is vorig jaar uitgeroepen tot meest klantgerichte gemeente, maar het kan beter. De wachttijden bij de balies in stadhuis en stadsdeelkantoren moeten nog dit jaar korter. De gemeente wil dat bereiken door twee verschillende balies in te richten. Eén soort snelkassa voor korte vragen en de mensen die voor een afspraak komen. Bij de langzame balie kunnen mensen terecht voor meer informatie. “De klanten die tijd nodig hebben, kunnen deze ook krijgen, zonder dat anderen moeten wachten”, aldus de gemeente. Burgerzaken, waar mensen terechtkunnen voor zoals het verstrekken van reisdocumenten, rijbewijzen en het verwerken van aangiften van geboorte en verhuizing ontving in 2006 aan alle balies samen 424.000 bezoekers. Een stijging met 0,6 procent ten opzichte van een jaar eerder. De gemiddelde wachttijd was in 2005 gestegen naar 14,2 minuten, maar daalde in 2006 naar 13,2 minuten. Dit geeft volgens het Burgerjaarverslag wel een vertekend beeld, omdat geen onderscheid is gemaakt tussen rustige en drukke tijdstippen. De Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid maakte dat onderscheid wel voor haar negen verschillende soorten balies, Advies en Informatie, Werkbeurzen, Wijkkantoren en de Gemeentelijke Kredietbank. Waar in rustige tijden geen rij stond, moest een klant op drukke momenten elf minuten wachten aan de balie van Advies en Informatie.

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

Het einde van de Hubertustunnel komt in zicht. Foto Peter van Oosterhout

203 Tijd voor verrijking.indd 1

21 23

Economie/Mensen

VRIJDAG 18 MEI 2007

Nieuw wooninitiatief in Den Haag

Nooit meer de verwarming aan VRIJDAG 18 MEI 2007

VRIJDAG 18 MEI 2007 Driedubbele ramen, grondstoffen uit de directe omgeving en isolatie tegen kou én hitte. Voortaan is er weinig of zelfs geen toegevoegde energie nodig om comfortabel te wonen. Dit zogenaamde ‘passief wonen’ willen de VRIJDAG 18 MEI 2007 initiatiefnemers van het woonproject Vormidabel binnenkort voor het eerst in Den Haag introduceren. door

Miranda Fieret

VRIJDAG 18 MEI 2007 Vormidabel is onder voorzitterschap van

Gita van Duinen al vijf jaar bezig om het project van de grond te krijgen. Ze is vanaf het begin betrokken bij het concept van Vormidabel en inmiddels staan de eerste plannen op papier. “Duurzaamheid is een belangrijk begrip VRIJDAG het 18 MEI 2007Zo willen we lokale binnen project. grondstoffen toepassen zoals het hout van beuken en populieren uit de regio. Maar we gaan nog een stap verder. De woning-en worden zo ontworpen dat isolatie en zonne-energie een conventioneel verwarmingssysteem overbodig maken.” VRIJDAG 18 MEI 2007

Geschikte

locatie

Vormidabel werkt samen met Vestia en de ontwikkelingspoot Ceres van deze woningcorporatie. De partijen zien de Mient als een geschikte locatie voor de uitvoering. Scholengemeenschap Westhage zal VRIJDAG 18binnen MEI 2007 in dit plan drie jaar plaats moeten maken voor een mix van koopwoningen en sociale huurbouw. Binnenkort dient Vormidabel het voorstel in bij de gemeente om de onderwijsbestemming van dit gebied te veranderen in een woonbestemming. Kees Overmeer van Dienst Stedelijke VRIJDAG 18 MEI 2007 Ontwikkeling verwacht dat na de zomerperiode een definitieve beslissing wordt genomen. “Als gemeente staan we achter de manier waarop Vormidabel te werk wil gaan. Wethouder Marnix Norder heeft dan ook toestemming gegeven aan de initiatiefnemers om onderzoek te VRIJDAG 18 MEI 2007 doen naar de haalbaarheid van het passieve woonproject. Wanneer dit onderzoek is afgerond, kunnen we een ‘go or no go’ geven.” Volgens Van Duinen begint dan de meest spannende fase van het nieuwe woonproject. “Iedereen die een woning krijgt toegewezen, mag een ontwerp maken. Zo zijn de bewoners vanaf het begin be-

Flexibel

Opinie

Uit

wonen

De passieve woningen worden volgens planning in 2010 opgeleverd. Het project bestaat uit woonhuizen, werkruimtes, studentenwoningen en vier woongroepen. Volgens van Duinen staat alles in het kader van flexibel wonen. “Er zijn woningen waarbij de muren worden verplaatst wanneer de woonsituatie verandert. Ook worden er kangoeroewoningen gebouwd. Dit is een woonvorm waarbij ouderen of gehandicapten met behoud van hun zelfstandigheid, deel kunnen uitmaken van het huishouden van naaste familie, vrienden of kennissen”. Vormidabel is een vervolgproject van De Waterspin en de Panderfabriek. Dit samenhangende ecologische wooncomplex ligt achter de Prinsengracht. Gita van Duinen is één van de bewoonsters van de Waterspin. “De Waterspin en de Panderfabriek zijn unieke projecten en al vanaf de oplevering in 1998 populair. Inmiddels zijn de wachtlijsten erg lang. Als oplossing wordt nu Vormidabel gestart”.

Collec tieve

opdracht

Net als bij De Waterspin en de Panderfabriek is Vormidabel een collectieve opdracht. In Den Haag is tot nu toe maar drie procent van de totale particuliere woningbouw zelf geïnitieerd. En dat zijn veelal villa’s. Van Baarsen van Vestia vindt Vormidabel dan ook een bijzondere klant. “Het is erg leuk dat we met een private opdrachtgever aan de slag kunnen. We vinden beiden belangrijk dat er een veelzijdig aanbod van sociale woningbouw is”. Anders dan bij andere projecten van Vestia, gaat de toewijzing van woningen via de bewoners en initiatiefnemers van Vormidabel. “Al zijn er natuurlijk wel regels”, zegt Van Baarsen. “Er moet geen lange leegstand zijn”.

Hoofdredacteur Coos Versteeg (rechts) en uitgever Robert Conijn.

Nieuwe krant voor Cultuur 15 de Hofstad Den Haag heeft weer een eigen krant. Een lokale en geheel zelfstandige weekkrant, waarin de stad Den Haag letterlijk centraal staat. Met deze wekelijkse uitgave speelt initiatiefnemer Robert Conijn in op de ontwikkeling van de laatste jaren waarbij het ‘hete’ en veelal vluchtige nieuws 24 uur per dag razendsnel tot ons komt via talloze radio- en televisiestations, via internet en sms-diensten en via tal van gratis periodieken. Niet voor niets staat de positie van de meeste betaalde dagbladen al geruime tijd ernstig onder druk. De meeste mensen die hun abonnement op een dagblad beëindigen, doen dat vanwege gebrek aan tijd om te lezen. Een bijkomende reden is vaak dat de kosten van een abonnement niet meer in relatie staan tot het gebruik wat men maakt van het dagblad. Uitgever Robert Conijn en hoofdredacteur Coos Versteeg denken dat een lokale weekkrant inspeelt op de veranderde

nieuwsconsumptie. Versteeg: “Alles wat samenhangt met de waan van de dag, krijgt men via de snelle media als internet, radio en televisie. Wie daarnaast meer inhoud, duiding en analyse wil, valt terug op de kranten, althans op sommige kranten. Den Haag Centraal wil voor de inwoners van de Hofstad graag die rol vervullen. Maar wel op plaatselijk gebied: wij richten ons niet landelijk of internationaal, we kiezen puur voor Den Haag’’. “In alle keuzes die wij in dit verband maken, staat voorop dat we een kwaliteitsproduct willen maken. Dat geldt voor het type onderwerpen waaraan we aandacht geven, dat geldt voor de manier waarop we ermee omgaan – wars van enige sensatie – en het geldt voor de journalisten, columnisten en fotografen die we aan deze krant hebben weten te binden. Sterker, het geldt zelfs voor het formaat en de papiersoort”.

Tan Do haalt de buitenlucht van Azië binnen

Sport

Berliner formaat

in Den Haag zijn wij de enige. En onze keuken voldoet helemaal aan de eisen van deze tijd.

journalisten

Zoals hiervoor gemeld, wordt de krant journalistiek geleid door Coos Versteeg, die meer dan 32 jaar aan de Haagsche Courant verbonden was: lange tijd als chef kunstredactie en de laatste anderhalf jaar als chef stadsredactie. Tal van bekende Haagse journalisten hebben zich inmiddels aan zijn zijde geschaard, onder wie Bert Jansma, Joke Korving, Alexander Münninghoff, Roos van Put, Aad van der Ven, Martin van Zaanen en Renate van der Zee. Thrillerauteur Tomas Ross verzorgt een wekelijks feuilleton voor Den Haag Centraal en tot de vaste columnisten behoren onder meer Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Pierre Wind en Marc Delissen.

Service

Afwijkend van alle Nederlandse kranten verschijnt Den Haag Centraal op het Berlinerformaat. De krant is iets hoger en breder van omvang dan de Nederlandse tabloids. Met Den Haag Centraal krijgt de Hofstad na anderhalf jaar, sinds de opheffing van de Haagsche Courant, eindelijk weer een eigen lokale krant.

door Joke Korving

Cultuur verschillen

Foto Mylène Siegers

Bekende

Service

Ons eten is heel vers, heel mager en licht, en we gebruiken veel groenten”. Begin jaren tachtig sloeg de familie Do op de vlucht. Het echtpaar, dat in Saigon een apotheek bezat, zag voor zijn drie zoons en dochter geen toekomst in het land. Vietnam leed onder een communistisch regime dat weinig vrijheid toestond. Tan was drie toen hij met vijftig anderen in een vissersboot de zee op trok. De herinnering aan de tocht is vaag. “Ik weet nog dat ik zeeziek ben geweest, en het beeld van die oneindige zee is me bij gebleven”. Na vier dagen en nachten werden de vluchtelingen opgepikt door een Hollandse olietanker. De familie bracht een half jaar door in een opvangcentrum in Zuid-Korea, was daarna welkom in Nederland en kwam via het Brabantse Roosendaal uiteindelijk in Spijkenisse terecht.

‘In Vietnam heeft eten iets heel sociaals’.

Een èchte Haagse krant, die aangeeft welke relevante gebeurtenissen zich in de directe leefomgeving voordoen op het gebied van gemeentepolitiek, stadsontwikkeling, verkeer, onderwijs, zorg en economie. Een krant ook die – kort voor het weekeinde – in ruime mate duidt welke belangrijke culturele en sportieve evenementen zich de komende dagen aandienen. Daarnaast biedt Den Haag Centraal volop service in de vorm van een uitgebreide film- en theateragenda, noodnummers, plaatselijke verkeersinformatie, weerbericht en ontspanning.

Cultuur

Stadsmens

Hij is werktuigbouwkundig ingenieur, maar wist tijdens zijn HBO-opleiding al dat hij eens een totaal andere richting zou inslaan. Tan Do (29), zoon van Vietnamese bootvluchtelingen, volgde de studie vooral om zijn ouders te plezieren. Voor een deel ook omdat hij nog geen idee had van wat hij precies wilde. Toch had hij halverwege de jaren negentig nooit kunnen vermoeden dat hij in 2006 zijn bestemming zou vinden in de horeca. Dat dit keihard werken is, zag hij wel aan zijn vader en moeder. Zij verkochten in een kraam in Rotterdam Vietnamese loempia’s. ‘Dit liever niet’, constateerde Tan keer op keer. Een paar reizen naar zijn geboorteland brachten hem op andere gedachten. Daar vatte hij het plan op een Vietnamees restaurant te beginnen. Sinds oktober vorig jaar is hij eigenaar van ‘Little V’, gelegen in het Spuikwartier. Zijn ouders, inmiddels met pensioen, reageerden bezorgd. Do, lachend: ‘Waar begin je aan?’, vonden ze. Nu zijn ze trots”. En terecht. ‘Little V’ heeft in korte tijd naam gemaakt. Tan kan het succes wel verklaren: “Er zijn bijna geen Vietnamese restaurants in Nederland,

Varia

trokken bij de realisatie van het geheel. Wanneer de ontwerpen zijn ingeleverd, wordt de definitieve vorm door de architect verfijnd.” Het is nog niet bekend wie de architect is. Samen met Vestia en Ceres wordt een keuze gemaakt. Martijn van Baarsen, manager bij Vestia, heeft samen met Vormidabel een selectie van architecten gemaakt. “We nodigen drie architecten uit om te kunnen beoordelen wie geschikt is voor dit project. Hieruit maken we een definitieve keuze”.

Eenmaal afgestudeerd, keerde Tan voor het eerst naar Vietnam terug. “Na achttien jaar zag ik mijn oma, ooms en tantes weer. Nee, de taal was geen probleem; ik spreek Vietnamees”. En: “Ik ben Vietnamees opgevoed, maar ook westers. Je ontdekt dan de cultuurverschillen. Een ervan is dat je daar ‘s ochtends om zeven uur al een warme noedelsoep krijgt, hier begin ik met een boterham met pindakaas”. Tan, die intussen een baan had bij KPN, ging daarna vaker naar Vietnam en bezocht ook Thailand en Indonesië. “Ik ontdekte in Azië dat je het lekkerste eet als je buiten bent. Je bestelt wat bij allerlei soorten kraampjes, zit op een gammel

krukje en eet met elkaar. In Vietnam eet je de hele dag door: kommetjes soep, sla, rijst, vlees, noem maar op. Wij hebben geen voor- en hoofdgerecht. Het zijn allerlei hapjes die je met elkaar deelt; het heeft iets heel sociaals. De meeste Nederlanders kennen alleen de Vietnamese loempia’s, terwijl de keuken juist zo gevarieerd is”. Een restaurant zou in dat gemis voorzien, stelde hij vast. “Ik wilde daarbij vooral die sfeer van buiten, dat buitengevoel, naar binnenhalen”. Tan maakte een ondernemersplan, vond een bank die geïnteresseerd was en ging op zoek naar een locatie. Het Rabbijn Maarsenplein bood hem wat hij wilde. “Schitterend”, zegt hij “Ik zag op de tekening die oude bomen en de witte kiezelstenen op het plein en wist meteen dat dit het was. Het is een plek in hartje stad en toch vredig door de kerk die er tegenover staat”. Vanaf de opening kan Tan op de steun van zijn broer rekenen. “Hij is kok, maar kent nog niet alles van de Vietnamese keuken. Daarom hebben we een chef-kok uit Parijs gevraagd. Hij heeft in allerlei Vietnamese toko’s gewerkt en blijft hier een jaar om mijn broer de fijne knepen bij te brengen”. De hulpkoks komen eveneens uit Vietnam. Zij studeren aan de Haagse Hogeschool. Hoe Tan het buitengevoel van Azië zijn restaurant binnenhaalde? “Door het interieur. De vloer bijvoorbeeld lijkt op asfalt en de tafels zijn gemaakt van sloophout. Als je de zaak inkijkt, heeft het wat weg van een straatje in Vietnam. En de keuken is open, zodat je ziet, ruikt en hoort; je beleeft het eten als het ware. Kom je thuis, dan ruikt je kleding een beetje. Dat moet, vind ik”.

Interview

VRIJDAG 18 MEI 2007

Vilan

Thrillerauteur Tomas Ross:

Uit

Cultuur

VRIJDAG 18 MEI 2007

waren naar ikweetnietwat, maar het was Voor het hekje Opinie 11 ergens achter de Stevinstraat. Ik volgde ze,

VRIJDAG 18 MEI 2007

‘Blonde Dolly was al

Omdat ik te vroeg was voor mijn afspraak bij de plastische chirurg, wandelde ik door de buurt. Ter ontspanning en evenzeer, dat moet gezegd, uit botte nieuwsgierigheid te weten wat daar gaande was. De zon scheen, de lucht was zacht, ik voelde dat er betere tijden op komst waren.

zeer gefortuneerd toen VRIJDAG 18 MEI 2007

Cultuur

VRIJDAG 18 MEI 2007

Sport

Ze bezat een stuk of VRIJDAG 18 MEI 2007

Sport

natuurlijk ‘s-Gravenhage moeten staan als

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

geboorteplaats.

Want we waren Hagenaars, we woonden in het

Society

Statenkwartier. Maar

VRIJDAG 18 MEI 2007

dat werd in de oorlog

opeens Sperrgebiet. Mijn ouders moesten daar weg. Mede daarom heb ik zo de pest aan de Duitsers. Want daarom staat er nu in mijn paspoort Den Bommel. Dat is een dorpje op Overflakkee, waar we terechtkwamen. Maar daar

hemzelf bedachte romanpersonages en VRIJDAG 18 MEI 2007 gebeurtenissen. “Let wel”, preciseert Ross meteen, “het is beslist geen vermenging van feiten en fictie. Die kritiek moet ik wel eens beluisteren, maar zij is pertinent onjuist. Ik werk heel schematisch: ik begin in het eerste hoofdstuk met de relevante feiten VRIJDAG 18 MEI 2007 te vermelden, natuurlijk wel in romanvorm, maar het blijven de feiten zoals ik ze heb opgespoord. Dan komt in het tweede hoofdstuk de verzonnen held van de roman. Dat moet iemand zijn die als het ware met de ogen van de lezer naar de feiten kijkt en ze interpreteert. Zo’n held camera die ik, namens VRIJDAG 18 isMEIde 2007 de lezer, de feiten nog eens laat opnemen en overbrengen. Vaste regel daarbij is, dat de fictieve held geen ontmoeting mag hebben met personen die in het feitencomplex thuishoren. In het feuilleton over Blonde Dolly, dat gaat over een moord op een societyprostituee die in 1959 in Den Haag heeft plaatsgevonden en die nooit is opgelost, zou ik bijvoorbeeld voor het verhaal heel graag Drees het bordeel in gehad willen hebben. Maar dat kan nu eenmaal niet, zo waren de feiten niet. Maar ware dat wel het geval geweest, dan nog had de hoofdpersoon van het feuilleton in mijn verhaal nooit Drees mogen ontmoeten. De feitelijke waarheid laat ik intact, alleen de interpretatie ervan geef ik in handen van fictieve romanfiguren.” Het onderwerp van dit feuilleton heeft met name de Haagse gemoederen jarenlang beziggehouden.

Geregeld

onderhouden

En doet dat eigenlijk nog steeds: “Op het graf van Blonde Dolly, die in werkelijkheid Sybille Niemans heette, op het kerk-

heb ik verder niks mee, ik ben geboren en getogen Hagenaar”.

‘Op het graf van Blonde Dolly liggen nog steeds op haar verjaardag, zij was van 27 september 1924, bloemen en er worden wel eens brandende

door

Alexander Münninghoff

kaarsen bij neergezet.’ Willem Hogendoorn (1944), die onder zijn algemeen bekende nom de plume Tomas Ross voor dit blad een feuilleton over de moord op Blonde Dolly gaat verzorgen, hoefde overigens niet lang te wachten voordat hij als zuigeling zijn rentree in de residentie kon maken. “Mijn vader was lid van een van de meest prominente verzetsgroepen, de groep Albrecht. Toen de oorlog eenmaal voorbij was, kwamen hij en een paar andere leden bij het Bureau Nationale Veiligheid,

de latere BVD. Die kregen voorrang bij het betrekken van vrijgekomen huizen. Zo kwamen we aan de Badhuisweg terecht. Ik ben gelukkig wel opgegroeid als een Haagse jongen.” Ross volgde in de jaren zestig de School voor Journalistiek in Utrecht – een gekend links bolwerk – , kwam bij het liberale Vaderland terecht als verslaggever en studeerde uiteindelijk in 1975 af aan de Universiteit van Amsterdam in de niet-westerse sociologie.

Hij is lid van het Republikeins Genootschap. Na enige omzwervingen keerde Ross tien jaar geleden terug naar Den Haag, waar hij tot grote tevredenheid van vrouw en kinderen een fraai pand in het Statenkwartier betrok.

Gouden

strop

Sinds 1984 is hij voornamelijk bezig met het schrijven van misdaadromans, een bezigheid die hem enkele malen de ‘Gouden Strop’, de Nederlandse onder-

scheiding voor de beste roman in dit genre, heeft opgeleverd. Zijn oeuvre is indrukwekkend en boeit zowel door de thematiek (veel over de Tweede Wereldoorlog en Prins Bernhard en actuelere zaken, zoals de moord op Pim Fortuyn en de ontwikkelingen rond Hirshi Ali) als door zijn bijzondere stijl, de zogenaamde ‘faction’. Die valt, kort door de bocht, samen te vatten als een symbiose tussen door hemzelf verzameld hard feitenmateriaal en door

acht panden en ze was ruimschoots miljonair.’

VRIJDAG 18 MEI 2007

“In mijn paspoort had

echt af waarom ze dat in hemelsnaam deed.

VRIJDAG 18 MEI 2007

hof Westduin nabij Ockenburgh liggen nog steeds op haar verjaardag, zij was van 27 september 1924, bloemen en er worden wel eens brandende kaarsen bij neergezet”, weet Ross, “en aan de voortreffelijke staat waarin het graf verkeert valt te zien, dat het geregeld onderhouden wordt. Maar door wie? Het grafrecht garandeert privacy. En wie legt die bloemen neer? Ik vrees dat ik me, voor een antwoord op die vraag, komende 26 september ‘s avonds op de begraafplaats zal

moeten laten insluiten, zodat ik spiedend vanachter een aanpalende zerk dit raadsel kan ontsluieren.” Hij is er, jolig gezegd, gek genoeg voor, deze gedreven thrillerauteur Tomas Ross. Zijn jacht op de feiten, en daar valt bovenomschreven intrigerend postuum eerbetoon aan Blonde Dolly zeker ook onder, vormt immers verreweg de grootste tijdsinvestering die hij aan zijn romans besteedt.

Mata Hari

Ross: “Daarom vind ik schrijven eigenlijk zo vervelend, want als ik al het feitenmateriaal heb verzameld weet ik alles al, maar dan moet ik het toch nog opschrijven. Mijn werkwijze is enorm op details gericht. Ik ben nu bezig met een roman over Mata Hari – daar loopt het feuilleton inderdaad jammer genoeg doorheen – en dan merk ik aan mezelf hoe bezeten ik van de feiten ben. Als er bijvoorbeeld in een van de vele biografieën over haar staat dat ze haar kleren bij Gerzon kocht, dan ga ik meteen na over welke vestiging het dan gaat, wat hun assortiment was, welke clientèle ze hadden en of er misschien nog bewijzen zijn dat Mata Hari daar iets gekocht heeft en zo ja, wat dan precies. Alle bevindingen schrijf ik met de hand op, op van die kleine gele memovelletjes. Erg tijdrovend natuurlijk. Ik moet zeggen: tegenwoordig werk ik met Google, dat verlicht de werklast enorm.”

Duister

Luns

boekje wel degelijk door de politie bij het onderzoek is gevonden. Dus als het de bedoeling van de moordenaar is geweest de namen van het klantenbestand van Blonde Dolly te wissen, dan is dat mislukt. Echter, de toenmalige hoofdcommissaris Gualthérie van Wezel heeft dat boekje meegenomen naar het hoofdkantoor op het Alexanderveld en daar is het verdwenen. Ondanks dat er een getekend reçu aanwezig is, is dat boekje spoorloos! Maar de commissaris heeft wel verklaard, dat hij wist wie de moord op Blonde Dolly gepleegd had. Alleen, hij wilde het niet zeggen. Toen hij stierf, heeft hij het aan zijn zoon Hans, lange tijd

Schmelzer

De vraag waar alles om draait is natuurlijk wie haar heeft gewurgd in de nacht van 30 op 31 oktober 1959 en waarom. Ross heeft er wel een idee over: “Bekend is, uit tal van verklaringen, dat zij veel bekende topmensen uit de wereld van de politiek en de diplomatie onder haar klanten had. We spreken, ter oriëntatie, over de tijd van Luns en Schmelzer, zonder dat ik daarmee iets wil suggereren. Ook bekend is, dat zij een boekje had, waarin zij de namen noteerde van haar bezoekers. Nou, dan is het motief voor de hand liggend. In onze maatschappij anno 1959 was een schandaal in de sekssfeer nog vele malen onwenselijker dan nu. Komt nog bij, dat ze ook een Russische diplomaat onder haar klanten had. Midden in de Koude Oorlog! Heel brisant allemaal.” “Het curieuze bij dit alles is, dat dat

Ja, het was hier wel deftig, maar met een rafelrandje. Huizen met kelders die duister waren, zonder licht. Tuinen die toch niet zo heel goed verzorgd werden, meer voor het zicht van de snelle voorbijganger dan uit oprechte natuurliefde. En terwijl ik dat zag, zwegen plotseling de luchtratten. Ze waren weg, vermoedelijk door een open raam naar binnen gevlogen. De stilte besmette de huizen. Opeens ging er iets verdorvens van ze uit, of ze een decor vormden voor een Amerikaanse televisieserie waarin iedereen verloren zou gaan.

Cultuur

Sport

Service

Vlak voor de Leuvensestraat stonden mooie grote huizen met tuinen voor en waarschijnlijk zelfs achter. Hekje eromheen. Begrenzing. Niet iedereen mag zonder meer door zo’n hekje. Er woonden mensen met centen, dat was duidelijk, en ook dat ze hun dierbare bezit koesterden. Ik zag een man geknield voor zijn hekje terwijl hij in devote aandacht op de spijlen tikte met het hamertje dat hij vast had aangeschaft bij een hekjeswinkel. Of dat nog van vorig jaar was, gekregen op vaderdag. De mensen die langs hem heen liepen, keken met gewone ogen naar de man. Wat bijzonder, dacht ik, in andere buurten zou de wijkagent even polshoogte komen nemen. “Zijn we aan het doen meneertje?” Net toen ik meende het paradijs gevonden te hebben, veranderde de sfeer. Er vielen schaduwen op straat, kleine snelle schaduwen van meeuwen die krijsend op weg

Ik dacht: hier gebeurt het, hier wil ik wonen, ik ben nu lang genoeg braaf geweest. Op een bankje in het plantsoen wachtte ik op de terugkeer van de meeuwen. Ze kwamen niet, slechts een musje liet zich horen. Uiteindelijk ben ik opgestaan en weggegaan. Maar ik kom terug, ‘s nachts als ik durf, want er is daar iets gaande en ik weet niet wat.

Vilan

Service

4Adver tentie3

van de

Loo

‘Bekend is, uit tal van verklaringen, dat zij veel bekende topmensen uit de wereld van de politiek en de diplomatie onder haar klanten had.’

verhaal

Ross heeft, ten aanzien van Blonde Dolly, al het een en ander verzameld: “Het is een zeer duister verhaal, dat vooral zo verbazingwekkend is door de manier waarop het in de doofpot terecht is gekomen. Je moet je voorstellen, die Blonde Dolly (die overigens helemaal niet blond was, maar donker en aanvankelijk als ‘Zwarte Molly’ door het leven ging – wie haar latere bijnaam heeft bedacht is onbekend – was al zeer gefortuneerd toen ze na de oorlog de hoer ging spelen. Je vraagt je echt af waarom ze dat in hemelsnaam deed. Ze bezat een stuk of acht panden, onder andere aan het Lange Voorhout, en ze was ruimschoots miljonair. Zij was een goed uitziende mannequin die getrouwd was met de eerste violist van het Residentie Orkest. Maar toch begint ze een bordeel aan de Nieuwe Haven, een van de ergste achterstandsbuurten van Den Haag.”

want de luchtratten wisten meer dan ik. Wat was daar gaande? Wat kon er in een buurt als dit gebeuren? Terwijl ik me haastte, verdween de zon achter de wolken. Op de hoek Gentsestraat-Stevinstraat keek ik even over mijn schouder.

Uit

ze na de oorlog de hoer ging spelen. Je vraagt je

VRIJDAG 18 MEI 2007

Varia

VRIJDAG 18 MEI 2007

‘Gualthérie van Wezel wist wie Dolly vermoordde’ 12

VRIJDAG 18 MEI 2007

kamerlid voor het CDA, verteld. Maar die zegt ook niks.”

Drie

dozen

Misschien, hoopt Ross, vindt hij nog iets in het Haagse gemeentearchief waar drie dozen Blonde Dolly liggen: “Ik heb toestemming om dat materiaal in te kijken. Ik betwijfel of het net zoveel zal zijn als indertijd na de moord op Mathilde Willink in 1977: daar kreeg ik via eenzelfde bron, maar dan bij de gemeente Amsterdam, enorm veel gegevens en feiten aangereikt. Ja, je staat er soms van te kijken hoe weinig archieven gebruikt worden. Ook die over Mata Hari zijn niet of nauwelijks geraadpleegd!” In de met veel Haags mysterie omhangen moordzaak van Blonde Dolly zal ras-Hagenaar Tomas Ross zijn talent voor spannende faction, ditmaal tegen het decor van Den Haag van de jaren vijftig, optimaal in het feuilleton voor deze krant kunnen laten gelden. Het is een zaak die tot op de dag van vandaag betrokkenen kent die nog in leven zijn, zoveel lijkt zeker. Ross memoreert nog even een in plastic gehuld briefje dat op het graf op Ockenburgh werd aangetroffen, enkele jaren na de dood van Sybille Niemans, met de tekst: ‘Een bloem van mij, Blonde Dolly. Ik heb een foto en weet het adres van de vrouw die ze zoeken in de zaak van jou, voor inlichtingen. B. heet ze’. Ross grijnst: ‘Kennelijk wilde degene die dit bericht neerlegde dat het duidelijk overkwam en niet door weer en wind zou worden weggewist. En nu maar raden wie met die B wordt bedoeld’.

uitgaan...

Een bezoek aan Den Haag is niet compleet zonder een bezoek aan de Binnenstad. Op de website www.puurdenhaag.com vind je alles wat de Binnenstad zo púúr Haags maakt. Via het zoeksysteem kun je je verblijf in Den Haag helemaal plannen met jouw mix aan cultuur, shoppen en uitgaan...

e xclusief w one n

Van Stolkpark in het

&YDMVTJFG XPOFO JO FFO WJMMBQBSL #FTDIJLLFO PWFS FFO TDIJUUFSFOE BQQBSUFNFOU PQ FFO WBO EF BMMFSNPPJTUF XPPOMPDBUJFT WBO /FEFSMBOE .PEVMVT 7BTUHPFEPOEFSOFNJOHFO NBBLU IFU NPHFMJKL WPPS V *O IFU CJK[POEFSF 7BO 4UPMLQBSL HFMFHFO UVTTFO IFU 8FTUCSPFLQBSL IFU 4UBUFOLXBSUJFS FO EF 4DIFWFOJOHTF #PTKFT XPSEU FFO VOJFL QSPKFDU POUXJLLFME IFU TUJKMWPMMF 1BSL 4BOEIBHIF 3PZBMF BQQBSUFNFOUFO WPPS DPNGPSUBCFM XPOFO PQ IFU IPPHTUF OJWFBV %F UXFF WJMMBÂąT +BSQB FO #FMMB %VOB POUXPSQFO EPPS BSDIJUFDU &HCFSU )PPHFOCFSL IFCCFO CFJEF FFO TVQFSJFVSF VJUTUSBMJOH FO QBTTFO IJFSEPPS CJK VJUTUFL JO EF DIBSNBOUF QBSLPNHFWJOH %PPS IFU WFMF PNSJOHFOEF HSPFO FO EF TUJKMWPM POUXPSQFO EVJOUVJO CJFEU IFU V FFO PBTF WBO SVTU 1BSL 4BOEIBHIF JT XPOFO PQ UPQOJWFBV

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

7FSLPPQQSJK[FO WBOBG DJSDB 1 W P O

Uit

Cultuur

VRIJDAG 18 MEI 2007

ervaar de luxe en de grandeur van een villa in uw comfortabele appartement

4UBSU WFSLPPQ KVOJ

Opinie Gebedshuis als knekelhuis

Ongepolijst

26 luxe appartementen in den haag

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

24 appartementen met een woonoppervlak van circa 200 mÂ˛ 2 penthouses met een woonoppervlak van circa 400 mÂ˛ royale terrassen en buitenruimten tot ca. 33 mÂ˛ privĂŠparkeergelegenheid in onderliggende parkeergarage gelegen in stijlvol ontworpen gemeenschappelijke duintuin met theehuis zeer hoogwaardige en luxe afwerking speciale aandacht voor privacy en veiligheid op individuele wensen aan te passen domotica

7PPS NFFS JOGPSNBUJF

w w w. pa r k s a n dh a g h e . n l

'SJTJB .BLFMBBST +BWBTUSBBU B "" %FO )BBH UFMFGPPO F NBJM OJFVXCPVX!GSJTJBNBLFMBBST OM XXX GSJTJBNBLFMBBST OM

Vanaf 25 mei is in de Korte Diefstraat 3 de tentoonstelling â&#x20AC;&#x2DC;Contemporaine in Retrospectiefâ&#x20AC;&#x2122; te zien. Beeldend kunstenaar Mariska Streefland, bekend in Den Haag door haar werkzaamheden voor het kunstenaarsinitiatief Keller toont kunst die nog ongepolijst is, of die, zoals zij zelf vaststelt â&#x20AC;&#x2DC;nog niet tot verstikking toe is geĂŻnterpreteerdâ&#x20AC;&#x2122;. Kunst met ruimte voor het experiment. In FAS3 is werk te zien waar de bezoeker zich vrij voelt een eigen verhaal te maken en waar hij kennis neemt van het â&#x20AC;&#x2DC;niet pasklareâ&#x20AC;&#x2122;. Ruim baan voor de verwondering. De tentoonstelling toont werkt van o.a. Jan Schilders, Marc Heeman, Paul Klaui, Marc de Groot, Marlies Adriaanse, Lisa van Bomnel.

VRIJDAG 18 MEI 2007

Boren trillen en produceren VRIJDAG 18 MEI 2007 het bijbehorende lawaai. Stof waait op en dwarrelt neer. Het lijkt zo op het oog op een normale bouwplaats. Maar dit is anders. Hier VRIJDAG 18 MEI 2007 wordt gewerkt in de Grote Kerk in Den Haag en niet aan het zoveelste kantoorgebouw. Het werk vindt dan ook plaats met een enorme VRIJDAG 18 MEI 2007 omzichtigheid. Want de Grote Kerk is nu eenmaal een apart stukje Den Haag, en sinds eigenlijk al sinds de renovatie de jaren tachVRIJDAG 18 van MEI 2007 tig een belangrijke archeologische vindplaats. door

/FMJTTF .BLFMBBST 4UBUFOMBBO (8 %FO )BBH UFMFGPPO F NBJM JOGP!OFMJTTF OM XXX OFMJTTF OM

Varia

VRIJDAG 18 MEI 2007

FAS3, Korte Diefstraat 3, Den Haag. Open vanaf 25 mei, 17 uur. T/m 16 juni. Meer informatie: www.FAS3.NL

en CultuurSkater kunstenaar

Dat de kerk moest worden opgeknapt, was VRIJDAG 18 MEI 2007 al een hele tijd duidelijk. Maar dat er bij het graven, spitten en stutten van de kerk zoveel van de Haagse geschiedenis zou worden ontdekt, is voor historici en archeologen een heerlijke verrassing. Natuurlijk ligt het voor de hand dat de stad op oude duinwallen is gebouwd. Dat was tenminste stevige grond, en het is nog altijd terug te zien in het stratenpatroon. En ook de kerk zelf is gebouwd op een stukje zand dat weer zo mooi was opgetjoept uit het omringende moerasgebied. In de Middeleeuwen was het godshuis op zoâ&#x20AC;&#x2122;n oude duinwal nog allemaal van hout, bij elkaar gesprokkeld door de gelovigen. Daar wilde het duivelse vuur nog wel eens lastig inhakken op het geloof. Sporen van brand hebben de archeologen dan ook aangetroffen in de onderlagen van wat toen nog een kapel was. Pas in de veertiende eeuw is de kerk wat krachtdadiger aangepakt. Hoewel nu verdwenen onder meters zand en het stof van de geschiede-

nis, liggen daar letterlijk de fundamenten van de huidige kerk. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n â&#x20AC;&#x2DC;verherbouwingsoperatieâ&#x20AC;&#x2122; biedt echter ook een unieke kans om een blik te werpen in het verleden. Maar omdat het om graven gaat, moet ook de archeologische dienst enigszins prudent te werk gaan. Het gaat tenslotte wel om menselijke resten, en een zekere eerbied is vereist. â&#x20AC;&#x153;Bij de restauratie, die nog wel de hele zomer zal duren, hebben we alle graven â&#x20AC;&#x2DC;ingemetenâ&#x20AC;&#x2122;. Dan hebben we enig overzicht. Dat betekent dat we die weer kunnen onderzoeken in hun oorspronkelijke staat, â&#x20AC;&#x153;aldus stadsarcheoloog Monique van Veen. â&#x20AC;&#x153;We hebben veel nieuwe dingen ontdekt, maar we hebben vooral onderzoek gedaan naar graven in de gewelven die al open waren of in de loop der eeuwen zijn ingestort. Aan het einde van deze renovatie gaan de overblijfselen weer onder de grond, onder een betonlaagjeâ&#x20AC;?.

Archeologische ontdekkingen in de Grote Kerk

Rustgeld

En ook in het verleden is nogal wat opgespit en terugbegraven, weet ze. â&#x20AC;&#x153;We hebben tenslotte op dik drie meter onder de

TerugBlik Als je nou toch met een nieuwe krant uitkomt, kan je in een rubriek over â&#x20AC;&#x2DC;vroegerâ&#x20AC;&#x2122; niet beter van start gaan dan met een foto over een oude krant. In dit geval Het Vaderland, Staat- en Letterkundig Nieuwsblad, zoals de ondertitel luidde, opgericht in 1869. Het Vaderland was een begrip in de Residentie en daarbuiten. In feite was het de enige Haagse krant die landelijk meetelde. En dat in een stad waar de landsregering zetelt en dus het nieuws als het ware voor het oprapen ligt en waar na de oorlog maar liefst zeven dagbladen verschenen. Te weten Het Binnenhof, de Haagsche Courant, de Nieuwe Haagsche Courant en Het Vaderland, en de Haagse edities van Het Parool (onder de titel Haagsch Dagblad), het Vrije Volk en De Waarheid. Toch verdwenen ze een voor een in de mist van de historie. Het achtenswaardige en liberale Vaderland hield de strijd om het bestaan lang vol. In 1984 viel het laatste exemplaar op de mat bij de abonnees. Maar toen was de krant al niet veel meer dan kopblad van het Algemeen Dagblad. Toen burgemeester H.A.M.T. Kolfschoten zijn werkbezoek aan Het Vaderland bracht in juli 1960, was er nog geen sprake van opheffing. Integendeel, de krant bloeide en Kolfschoten wilde graag kennis maken met dit krantenbedrijf. We zien hem op de foto vol aandacht gezeten aan de zetmachine met naast zich machinezetter J.C. du Chatinier, die instructie gaf en onder het toeziend oog van directeur Th. D. Struick (rechts). Welk bericht de burgemeester ging zetten is niet bekend. Mogelijk was het een artikel over de hoofdprijs in de voetbaltoto, die verhoogd werd naar een halve ton (50.000 gulden!), of over de onrust in de voormalige Belgische Kongo, waar de ertsrijke provincie Katanga zich dreigde af te scheiden. Of was het de rubriek â&#x20AC;&#x2DC;Flitsen van Flaneurâ&#x20AC;&#x2122;, van de bekende Haagse chroniqueur van het dagelijks leven Eduard M. Elias? Hij had er in ieder geval plezier in, zo te zien.

Vader en zoon Huygens

Service

Dichter Constantijn Huijgens stierf in 1687 en werd begraven in het familiegraf waarin zijn zoon, de natuurkundige en astronoom Christiaan, hem in 1695 volgde. Ze zijn allebei begraven in de Grote Kerk, maar waar is niet precies duidelijk - een kwestie die vooral de messcherp metende Christiaan het nageslacht nog zou kunnen verwijten. Ondanks de aanwezigheid van het familiegraf zal niemand ooit meer precies de plek weten waar deze grote Nederlanders begraven zijn, en of het wel hun overblijfselen zijn die tijdens de renovatie aan het licht kwamen. Niettemin, zegt wethouder Marnix Norder (monumentenzorg) : â&#x20AC;&#x153;Ik ben van oorsprong een man van de exacte vakken, en heb geleerd dat Christiaan Huijgens een van de meest vooraanstaande geleerden van zijn tijd was. Hij was en is nog steeds internationaal bekend. Misschien moeten we daar als gemeente toch iets meer mee doenâ&#x20AC;?. grond ook een groot aantal beenderen gevonden van eerdere ruimingenâ&#x20AC;?. Want als er niet meer â&#x20AC;&#x2DC;rustgeldâ&#x20AC;&#x2122; werd betaald door nabestaanden, gingen die naar een soort ondergronds knekelhuis. â&#x20AC;&#x153;Na wanbetaling werden de resten ergens in een kelder gegooid. We hebben er veel van gevonden. En er zijn er nog meer, maar dat ligt onder een stuk van de kerk waar we niet kunnen graven. We weten niet over hoeveel mensen het gaat. Ergens aan de zuidkant moeten ondergronds nog graven

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s uit het Haags Gemeentearchief

Van huis uit is hij skater, nu beweegt de Brit Toby Paterson zich in de wereld van beeldende kunst en architectuur. Hij heeft een voorkeur voor modernistische, meestal verloederde architectuur. Gebouwen die (op het punt staan) uit het stadsbeeld te verdwijnen. Hij kijkt op een nieuwe manier naar een stad en maakt de toeschouwer deelgenoot van zijn waarneming. Een manier van zien die meer dan eens een â&#x20AC;&#x2DC;eyeopenerâ&#x20AC;&#x2122; betekent. In de tentoonstelling Generosity toont Paterson zijn nieuwste werk. Hij is ĂŠĂŠn van de meest succesvolle kunstenaars op dit moment, met tentoonstellingen op zijn naam bij gerenommeerde instituten, wereldwijd. Zijn nieuwste werk is geheel gebaseerd op zijn bevindingen in het stadsbeeld van Den Haag.

Sport

Archeologen aan het werk in de Grote Kerk. Foto Ronald Mooiman.

Rogier Slop

liggen. Maar we kijken alleen waar we kunnen kijken. Er zijn grenzenâ&#x20AC;?. Van Veen kijkt nog even terug op de oorsprong van de term â&#x20AC;&#x2DC;rijke stinkerdâ&#x20AC;&#x2122;. Dat was namelijk iemand die zich een graf â&#x20AC;&#x201C; met rijkelijk bebeitelde steen met jubelende tekst â&#x20AC;&#x201C; in deze kerk kon veroorloven. â&#x20AC;&#x153;In 1830 vond men het vanuit gezondheidsstandpunt niet meer toelaatbaar dat mensen in de kerk werden begraven. Vanwege de ontbindingslucht. Maar de term rijke stinkerd is geblevenâ&#x20AC;?.

Toby Paterson, Generosity. Stroom Den Haag, Hogewal 1-9, Den Haag, t/m 17 juni. www.stroom.nl

Gratis lunchconcert in Het Nutshuis

Culturalis en Het Nutshuis houden 29 mei een bijzonder lunchconcert in Het Nutshuis aan de Riviervismarkt 5 in Den Haag. Dit lunchconcert maakt deel uit van een reeks concerten. Tijdens deze editie kunt u van 12.15 tot 13.00 uur, genieten van een optreden van de Haagse wereld muziekgroep Ajapa. De toegang is gratis. In het restaurant van het Nutshuis is voor 2,50 euro een lunch te koop die u tijdens het concert kunt nuttigen. De naam Ajapa komt uit het Sanskriet. Een ruime vertaling is: Japa, het herhalen en herinneren van Mantraâ&#x20AC;&#x2122;s. De â&#x20AC;&#x2DC;Aâ&#x20AC;&#x2122; ervoor betekent â&#x20AC;&#x2DC;zonderâ&#x20AC;&#x2122;. Ajapa-Japa staat voor constant bewustzijn. De muziek heeft invloeden van Zuid-Amerikaanse en Marokkaanse ritmes, Indiase Ragaâ&#x20AC;&#x2122;s, Ierse folk en middeleeuwse muziek. Ajapa voegt ze samen tot â&#x20AC;&#x2DC;een eenheid zonder grenzenâ&#x20AC;&#x2122;. Kortom, kom genieten van de wereldmuziek van Ajapa. Iets om niet te missen! Meer informatie is te vinden op www.culturalis.nl en www.nutshuis.nl

door Stal&Van Doorn

Deense woongigant opent winkel in Den Haag De Deense woonwinkel JYSK heeft deze week een filiaal in Den Haag geopend en wel aan de Calandstraat 338A. Eind september 2006 verscheen de Deense woongigant JYSK (spreek uit Juusk) met haar eerste winkels in Nederland. Het assortiment bestaat uit klein meubilair, bedtextiel, benodigdheden voor de badkamer en huishoudelijk textiel. In de zomer wordt de collectie aangevuld met tuinmeubilair, barbecues en andere vrijetijdszaken. Momenteel heeft JYSK 1160 winkels in 28 landen.

4Adver tentie3

Den Haag Centraal ook voor uw personeelsadvertenties

Opinie

VRIJDAG 18 MEI 2007

Uit 13 Halve keuzes en hele dilemma’s

VRIJDAG 18 MEI 2007

VRIJDAG 18 MEI 2007 Een grote stad als Den Haag verdient een eigen krant, een échte Haagse krant. Een locale krant, die wordt gemaakt in Den Haag, volgeschre-

VRIJDAG 18 2007 venMEI door professionele Haagse journalisten en redacteuren. Mensen bij wie geelgroen bloed door de aderen stroomt; die met hun ogen dicht ‘t Voorhout kunnen vinden als geen ander weten dat VRIJDAG 18 MEI en 2007 de Hofweg iets heel anders is dan het Hofplein. Met de opheffing van de zelfstandige Haagsche Courant, per 1 september 2005, is qua nieuwsvoor-

VRIJDAG 18 MEI 2007

ziening in deze stad een andere situatie ontstaan. Den Haag Centraal wil de leemte vullen die velen sindsdien voelen. Dat zullen wij eenmaal per week doen, op donderdag als

VRIJDAG 18 2007 reeds nadert. En het MEI weekeinde

alleen voor wie daar prijs op stelt. Den Haag Centraal is een betaalde weekkrant, geen gratis advertentieblaadje. In deze tijd, waar het nieuws de hele dag door via radio, tv, teletekst, sms-diensten en internet tot ons komt, neemt Den Haag Centraal enige afstand van de waan van de dag. Deze weekkrant is daarbij wars van sensatie. Relevante zaken op het gebied van de gemeentepolitiek, stadsontwikkeling, verkeer, onderwijs, zorg en economie krijgen echter onze

De Haagse cultuur is een cultuur van dilemma’s. Het probleem is dat Den Haag op een of andere manier zijn dilemma’s zó graag cultiveert, dat het de keuzes die een uitweg zouden kunnen bieden maar zelden eenduidig maakt. En een stad van halve keuzes blijft er een van hele dilemma’s. De Haagse politiek heeft zich op dit moment weer in een fraaie spagaat weten te manoeuvreren door enerzijds de kunst de wijken in te willen dirigeren en anderzijds de kunst te willen internationaliseren. Beide doelstellingen zijn legitiem, want richten zich op twee verschillende groepen die belangrijk zijn voor de Haagse cultuur, maar er te weinig actief aan deelnemen: de allochtonen en de expats. Deze doelstellingen vragen echter om totaal verschillende oplossingsrichtingen en mijn angst is dat als ze op een hoger politiek niveau niet met elkaar verbonden worden, er uiteindelijk van geen van beide veel terecht zal komen. Hoe werkt dat toch in Den Haag?

Bestuurlijke

navel

Den Haag is altijd al te klein voor tafellaken en te groot voor servet. Een ongemakkelijke positie tussen altijd grotere en machtiger partijen is bepalend voor de ontwikkeling van de Haagse stadcultuur. Dat begint al aan het begin. De Hollandse graven vestigen hun hof op een nauwelijks bewoond duin, omdat ze hun bestuurszetel juist niet willen vestigen in een van de machtscentra van die tijd. Den Haag handhaaft zich als bestuurlijke navel van de Republiek der zeven Provinciën, omdat de machtige steden van die Provinciën elkaar , maar zeker Amsterdam het licht in de ogen niet gunnen. Den Haag ontwikkelt zich ondertussen wel tot een stad van tegenstellingen. Aan de ene kant groeit en bloeit er rondom het stadhouderlijke Hof een rijke internationale gemeenschap van zeer divers pluimage, die aan de andere kant volk

Daarnaast is Den Haag sociaal schizofreen: De stad cultiveert zijn obsessie met de kennelijk onoverbrugbare kloof tussen de politieke, bestuurlijke, militaire, ambtelijke, rentenierende, nauw met het Hof verbonden, vaak maar tijdelijk in de stad wonende, deels internationale elite en het gewone volk dat zich in een ondergeschikte rol moet plooien, zich in leven houdt met de minder aanzienlijke baantjes, de mindere buurten bewoont en zijn sociale leven volstrekt gescheiden van de elite doorbrengt. De functie van de Laan van Meerdervoort als het Haagse ijzeren gordijn is in deze spreekwoordelijk. Daarom kan ADO/Den Haag zich alsmaar niet tot een echte topclub kan ontwikkelen: Er bestaat geen klassenoverstijgend Haags saamhorigheidsgevoel, waarvan een voetbalclub het levende symbool kan zijn. Een belangrijk gemis voor het evenwicht in een stadscultuur.

Cultuur

Sport

Onhaalbare

a mb i t i e s

Service Sizwe Banzi est mort, een stuk van de Zuid Afrikaanse schrijver Athol Fugard, in de regie van Peter Brook. Internationale programmering van de Koninklijke Schouwburg, januari 2008. van allerlei allooi aantrekt dat leeft op de hoop in de schaduw van de rijken een mager bestaan op te kunnen bouwen. Binnen het latere Koninkrijk der Nederlanden is de Haagse positie niet echt anders. Tenslotte krijgt het onaanzienlijke regeringsstadje van het politiek weinig invloedrijke, maar vooral zéér neutrale Nederlandje met het Vredespaleis en het Internationale Gerechtshof een internationale positie in de schoot geworpen die de stoutste verwachtingen overtreft. Een onzichtbare, maar zeer doelgerichte kracht lijkt werkzaam te zijn achter de adembenemende kosmopolitische lotsbestemming van Den Haag: van stuifduin tot de vierde stad van de Verenigde Naties en één van de belangrijkste plekken in de wereld waar het de vormgeving en de handhaving van de internationale rechtsorde betreft. The Hague

Service

geniet op dat vlak een wereldwijde reputatie en daar is geen citymarketeer aan te pas gekomen. Sterker nog: Den Haag is geworden wat het is vanwege wat het niet is of was, groot, sterk, rijk en machtig. Den Haag moet dus vooral niet gaan doen alsof het dat wel is: dat is historisch contraproductief.

Moeizame

karakter trekken

De Haagse stadscultuur heeft dankzij deze bijzondere situatie wel een paar moeizame karaktertrekken ontwikkeld. Het gebrekkige culturele zelfbewustzijn van Den Haag zou direct te maken kunnen hebben met het feit dat de stad door zijn inwoners bewust of onbewust ervaren wordt als een speelbal van hogere machten die buiten de eigen invloedssfeer vallen en dus niet als het trotse eindproduct van hun eigen scheppende arbeid.

Ook is het tenslotte niet zo moeilijk om de tegenstrijdige samenhang te zien tussen het typisch Haagse geklaag dat het met Den Haag toch nooit goed zal komen en de even heilloze neiging om volstrekt onhaalbare ambities voor de stad te formuleren. Een klassiek (en erg provinciaal) syndroom van minderwaardigheidscomplex en grootheidswaan tezamen, dat echter het zicht beneemt op de bijzondere culturele ontwikkeling die Den Haag sinds zijn stichting heeft doorgemaakt en een obstakel vormt voor het mobiliseren van de creatieve krachten die in de stad voor handen zijn. Den Haag dat maar niet bij zijn spirituele kern kan komen. Hoe moet dat nou? Nou, Den Haag moet zijn onvruchtbare obsessie met sociale en culturele tegenstellingen transformeren, de culturele rijkdom van al zijn bevolkingsgroepen omarmen en zijn internationale karakter accepteren: de cultuur stimuleren, meer dan elke andere stad, integreren en internationaliseren. Dan wordt de stad van ons en ligt er een adembenemende kosmopolitische cultuur in het verschiet. Oscar Wibaut Directeur Koninklijke Schouwburg

Het culturele leven in de komende dagen zal elke week opnieuw een wezenlijk bestanddeel van Den Haag Centraal vormen. Evenals de voorbeschouwingen op de Haagse wereld van voetbal, hockey, cricket, tennis, golf en andere sporten. Een theateragenda en een servicepagina completeren ons product, dat een onmisbare bron van informatie wil zijn voor iedereen die belang hecht aan wat er in zijn/haar directe leefomgeving gebeurt. Versteeg

a r

e u n

Troep! Artikel 44 van de Penitentiaire Beginselenwet bepaalt dat de directeur van de gevangenis zorgt dat aan de gedetineerde voeding wordt verstrekt dan wel dat hem voldoende geldmiddelen ter beschikking worden gesteld om hierin naar behoren te voorzien. De Scheveningse gevangenis heeft geen beste reputatie als het om het eten gaat. Ik sprak een van mijn cliënten daarover in de marge van een dossierbespreking. Hij vertelde dat het eten op het middaguur wordt geserveerd op de cel. Je krijgt een half brood, drie plakken kaas en een warme hap. Het brood, niet altijd even vers en die kaas, rubberachtig, zijn het avondeten en het ontbijt van morgen, zo fulmineerde hij. Hoe smaakt het warme eten dan, vroeg ik? Weet

ik niet, zei hij, het is troep! Hij had het in de vier maanden van zijn detentie nog nooit geproefd omdat het zo weeïg rook. Hij zegt dat maar weinigen de van Rijkswege verstrekte maaltijd opeten. Dit aanhorende bedacht ik me hoe het de kok moet vergaan. Hij kookt elke dag voor een hele bajes, maar niemand eet het op. Of zou niemand dat tegen hem zeggen en gaat hij ervan uit dat het ze allemaal prima bekomen is? Alleen de junkies, vertelde mijn cliënt, die eten het wel omdat zij geen geld hebben. Met geld, dat je familie op je rekening stort, kun je in de bajes boodschappen doen. Die worden aan de cel bezorgd, maar wel tegen gebruikelijke commerciële prijzen. Twee kilo bananen kosten 4 euro, bij een dagloon voor arbeid van 3 euro, klaagde mijn cliënt. Voldoende geldmiddelen als bedoeld in de

Juridisch

warme aandacht. wet? Alleen in het weekend mag er op zijn afdeling van 18 gedetineerden gekookt worden. Wat kook je dan zoal, vroeg ik? Kip! Iets anders is er niet en die kip is zo oud dat hij uit elkaar valt. Hij trok er een vies gezicht bij. En die kip moet je ook duur kopen. De hele week sparen voor een ouwe kip. Hij heeft al overplaatsing naar de PI Zoetermeer gevraagd. Daar mag je alle dagen zelf koken en is er keuze uit kip en vlees. Maar het betere eten als reden voor overplaatsing vond de directie onvoldoende. Hij weet wel een oplossing. Vechten. Over het algemeen levert een gevecht met medegevangenen of bewakers een overplaatsing op. Maar daar wilde hij (nog) niet aan, vanwege het risico in Zuid-Limburg terecht te komen. Zou het eten het einde van Milosevic hebben ingeluid? Die zat daar ook. En nu ligt Willem Holleeder er.

Bas Martens Advocaat

m e n i n g

Brief van de week Stoort u zich aan die lelijke politiehuisjes bij ambassades? Aan de vervuiling van de straten in de Haagse binnenstad? Of aan de overlast van rokers in restaurants? Of bent u juist dolgelukkig met de bouw van de nieuwe theaterzalen voor het Nationale Toneel achter de Koninklijke Schouwburg. of de komst van het Festival Classique? Ergernis, verdriet, vreugde en enthousiasme over Haagse aangelegenheden kunt u uiten in Den Haag Centraal.

Teun Berserik

Op onze website, maar mogelijk ook in deze krant: op deze plek. Uit alle inzendingen selecteren wij namelijk de brief van de week, die een plaats krijgt op deze opiniepagina. Geef uw gedachten de ruimte en schrijf een brief naar Den Haag Centraal, Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag of mail naar brieven@denhaagcentraal.nl

Uit

Cultuur

Sport

Foto: Pan Wenfeng

VRIJDAG 18 MEI 2007

Guangdong terug in Den Haag door

Roos van Put

Ze zijn atletisch en elegant, gespierd en soepel. Scherp en direct, sierlijk en beeldend. Dansers van het Chinese dansgezelschap de Guangdong Modern Dance Company veroverden al in 2001 de harten van het dansminnende publiek op het Holland Dance Festival in Den Haag; een wereldwijd geliefd festival onder bezielende leiding van Samuel Wuersten. Het is te danken aan zijn inspanningen als gastprogrammeur van het Lucent Danstheater dat we deze wonderschone dansgroep opnieuw kunnen aanschouwen, want Wuersten introduceerde inmiddels de Holland Dance Events. Dit is een serie voorstellingen van internationale gezelschappen die terugkeren naar Den Haag, bijvoorbeeld nadat zij hebben opgetreden in het Holland Dance Festival. Zo waren al eerder choreografieën te zien van het Italiaanse Aterballetto, van Emanuel Gat uit Israël en ook vierde het Groningse gezelschap Galili Dance het 10-jarig jubileum in Den Haag. Nu is het dus de beurt aan deze Chinese groep. Den Haag wil zich nadrukkelijker profileren als Dansstad en de Holland Dance Events kunnen hierbij worden gezien als

een teken dat er iets speciaals staat te gebeuren. Zeker bij Guangdong. Guangdong Modern Dance Company is opgericht in 1992, het eerste moderne dansgezelschap in China. Inmiddels ligt de hele wereld aan hun voeten. Guangdong brengt in Den Haag ‘Upon Calligraphy’, een vierluik van verschillende choreografen. Kenmerkend voor het dansvocabulaire van de Chinese groep is de ontmoeting tussen Oost en West, waarbij de origine van de groep niet wordt ontkend. De dans laat zich mooi vergelijken met kalligrafie; nu eens vloeiend en expressief, dan weer geserreerd en poëtisch, ondoorgrondelijk en verleidelijk. Een ander opvallend element binnen deze Chinese dans is het beeldende karakter; beweging en lijnenspel zijn even belangrijk als compositie en vormen. De choreografieën laten zich lezen als een ‘tableau vivant’, als een levend kunstwerk, met een rijk palet emoties en een gelaagdheid in sfeer. Guangdong Modern Dance Company ontneemt je, kortom, de adem.

Service

Het mooie van een komisch duo Ooit waren ze een hecht komisch duo. Nu zijn het twee knorrige oudere heren al elf jaar van elkaar verwijderd door een enorm probleem. De ene komiek kan de andere niet meer luchten. Omdat hij steeds met het verkeerde woordje komt in hun sketches. Omdat hij speeksel spettert bij de p’s en de s’en in hun komische nummers. Om nog veel méér redenen. Maar nog één keer mogen The Sunshine Boys van weleer het samen uitvechten voor een nostalgische televisie-comeback. In de komedie van Neil Simon die geschreven lijkt voor het clownsduo dat inmiddels veertig jaar samen is, Karel de Rooij en Peter de Jong. Nog altijd beter bekend als Mini en Maxi, inmiddels voor hun werk beloond met de Stadspenning van Den Haag.

Society

door

Bert Jansma

In een foyer van de Koninklijke Schouwburg heeft Krijn van Driel, pianist, componist en ideeënman op de achtergrond van de shows van Mini & Maxi een tentoonstelling ingericht gewijd aan het duo. Werk van beeldende kunstenaars die zich hebben laten inspireren door het tweetal, foto’s van optredens, van achter de schermen. Een verzameling ooh’s en aah’s van herkenning uit een carrière die zijn gelijke niet heeft.

Tw e e

duo nog altijd het record heeft qua zaalbezetting. “Nee, ik heb nooit het gevoel gehad dat ik me op het toneel heb ingehouden toen we als acteurs met tekst kwamen”, zegt Peter de Jong. “Dat vond ik de bijzondere ontdekking van toneelspelen. Je bent fysiek anders bezig dan voorheen, maar in je hoofd spookt het net zo rond zoals dat vroeger ging. Gisteren nog, in Goes, hebben we elkaar heel erg staan uitdagen op het toneel. En als dan alles goed op z’n plek terechtkomt, is het een feestje. Dat merk je aan de zaal, hoe die op bepaalde momenten zit te wachten. Dat merk ik aan Karel. Dan beleef ik theatermaken net als voorheen. Ik heb er wel aan moeten wennen dat je niet steeds met elkaar samen op het toneel staat. Want dat was áltijd zo, zelfs in ‘Wachten op Godot’. Toen we aan ‘The Sunshine Boys’ gingen repeteren, ben ik de eerste veertien dagen niet aan de beurt geweest. Dat was compleet nieuw. Maar ik zit elke avond

h e r n i a ’s

De jonge broekies die begonnen bij Tom Manders, doorbraken als volwassen muzikale theaterclowns met ‘Sprakeloos’, daarna internationaal werden toegejuicht en van woordeloze clowns tot acteurs werden nadat de lange Peter met twee hernia’s te kampen kreeg. Het bracht ze, bij Het Nationale Toneel, samen in een van de meest ontoegankelijk geachte stukken uit het absurde theaterrepertoire, Samuel Becketts ‘Wachten op Godot’. Een staaltje theatrale durf, toen beloond met volle zalen en een tournee door het land in de serie ‘Topstukken’ waar het

voor ikzelf op kom toch in de coulissen te luisteren en naar Karel te kijken. Om te beleven wat die zaal doet”.

Spekkopers

“We hebben nu 110 voorstellingen van The Sunshine Boys gespeeld”, vertelt Karel de Rooij. “En we zijn in toneelbegrippen spekkopers met onze zaalbezettingen. We speelden in de provincie voor vijftig procent voor uitverkochte zalen, soms 800 man, en dat is voor toneel uniek. Er waren ook plaatsen waarin we ons allemaal vergist hebben, waar maar een paar honderd man zat. En daar merk je dat het publiek toch gemakkelijker kiest voor cabaret en musical en dat toneel het in de provincie vaak moeilijker heeft”. De voormalige Mini speelt de rol van de cynische, knorrige Willie, die door zijn jonge neef, een producent, over de streep moet worden getrokken om nog één keer weer dat fameuze duo van weleer te vormen.

VRIJDAG 18 MEI 2007 VRIJDAG 18 MEI 2007

Een rol die gemakkelijk een weinig zonnige etterbak kan opleveren. Karel de Rooij: “Ik ben er nog steeds mee bezig. Het publiek moet toch om je geven ondanks dat sarcasme. Hij moet ook aandoenlijk zijn. Na afloop hoor je mensen vaak zeggen: ‘Ik moest lachen, maar ik zat ook meteen aan m’n vader, of m’n moeder, te denken’.

Cultuur

De Eetrubriek

Cultuur

Sport

Henricus

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

van Coos Versteeg

VRIJDAG 18 MEI 2007

VRIJDAG 18 MEI 2007 VRIJDAG 18 MEI 2007

VRIJDAG 18 MEI 2007

Guangdong Modern Dance Company. Voorstelling: ‘Upon Calligraphy’, Nederlandse première. Zaterdag 19 mei, 20.15 uur. Lucent Dans Theater.

VRIJDAG 18 MEI 2007

Traditionele dansen op de Pasar Malam Besar.

Beste mix van Oost en West op de Pasar Malam Besar De Pasar Malam Besar haalt voor de 49e editie artiesten vanuit de hele wereld naar het Malieveld. Van donderdag 17 (Hemelvaart) t/m maandag 28 mei (2de Pinksterdag) worden alle zintuigen geprikkeld op het Tong Tong Festival. Met veel culinaire verwennerij, kunst en muziek. Zo komt de uit Bali afkomstige jazzgitarist I Wayan Balawan op het Tong Tong Festival. Zijn bijnaam ‘Magic Fingers’ dankt hij aan de manier waarop hij ‘tapt’ op de gitaar. Zijn linkerhand slaat de akkoorden aan en speelt de baspartijen, terwijl zijn rechterhand de melodie tikt. In het Bintang-Theater geeft Balawan een solo-optreden en speelt hij enkele nummers samen met fluitist Chris Hinze, één van de eerste muzikanten die niet-westerse muziek mengde met jazz.

We zijn weer terug in de wereld van de lekkerbekken! November 2005 zette ik een streep onder dertien jaar restaurantbezoek voor de Gouden Pollepel in de Haagsche Courant. Henricus, het restaurant van het Carlton Ambassador Hotel was het laatste etablissement waar ik professioneel at; voor die gelegenheid samen met mijn vrouw Salma èn mijn vaste eetpartner Roos. De zaak eindigde prompt op de tweede plaats in de competitie. We vinden het wel een mooi gebaar hier nu ook weer gedrieën een nieuwe start te maken. Want mijn vrouw is nog steeds mijn vrouw, Roos bleef een trouwe vriendin en ook ik ben onveranderd: in die anderhalf jaar zonder eetrubriek zelfs nog geen kilo afgevallen. Wat wel wijzigde is mijn podium: van AD/Haagsche Courant naar Den Haag Centraal. Dat nieuwe lezerspubliek mag wat mij betreft in Dé Eetrubriek zeker kennis maken met de kwaliteiten van chefkok Peter Deemter. Hoewel op de avond van ons bezoek niet persoonlijk aanwezig, biedt zijn keuken een klassieke Franse basis met gevoel voor trends en noviteiten. De 3-gangenproeverij die we hier eerder genoten – met vier verschillende voorgerechten, vlees of vis als hoofdgerecht en vier verschillende desserts – (€ 39,50) BEOORDELING staat nog steeds als specialiteit op de Sterke punten: evoel voor trends kaart. Mijn vrouw en ik opteren hier + G wederom voor. Roos echter kiest voor en noviteiten een salade van avocado en komkommer + Uitstekende wijnmet Bawykovzalm en gelei met Japanse kaart mosterd (€ 14,50). Dan dreigt men echter + Fraaie ligging roet in het eten te gooien. De proeverij kan alleen per tafel worden genoten. Ik Minpunten: moet harde taal tegen de ober spreken: – Door gebrek aan of we schuiven onze twee tafeltjes twee publiek weinig sfeer centimeter uit elkaar, dan rekenen we ook wel als twee aparte tafels af of we gaan weg. Onze vriendelijke ober lijkt met stomheid geslagen en neemt van schrik de wijnkaart weer onder zijn arm mee. Tja, als ze het moeilijk willen hebben kunnen ze het moeilijk krijgen. Even later arriveren onze gerechten precies zoals wij het hadden gevraagd. Als wijn heb ik onderwijl een Oostenrijkse Small Hill 2004 gekozen, een prachtige witte mix van Rheinriesling, Sauvignon Blanc en Muskateller (€ 32,50). De moderne wijnen van het huis Hillinger in Burgenland zijn werkelijk een aanwinst op de Nederlandse markt en laten zien dat Oostenrijk weer helemaal meedoet. Henricus doet wat mij betreft ook helemaal mee. Ik snap niet dat hier wederom zo weinig mensen zitten, want op de zaterdagavond tellen we in totaal slechts negen gasten. Inderdaad zijn veel hotelrestaurants niet geweldig, maar ik ken inmiddels heel wat gunstige uitzonderingen en Henricus richt zich – ook al door de fraaie naar buiten gerichte ligging – duidelijk op meer dan uitsluitend de mensen die hier overnachten. Onze vier voorgerechten omvatten een iets te stijve, maar wel smaakvolle zalmmoes (het serveerglaasje is van onderen overigens te smal om met je lepeltje te bereiken – het steeltje biedt uitkomst), een niet te versmaden lamsham met gekruide filocrackers, Hollandse garnalen met avocado en altijd aangename serranoham op een bedje van sla. De Banykovzalm klinkt wat exotischer dan-ie is, want het gaat gewoon om Noorse kweekzalm die in Roelofarendsveen wordt gerookt. Echter, de zalm wordt bij een heel lage temperatuur gerookt en niet liggend maar hangend. Eerlijk is eerlijk, de smaak is prima. Mijn hoofdgerecht bestaat uit perfect rosé gebraden lamsracks met asperges (dat hadden er wel meer dan twee mogen zijn) en lamsoren met een subtiele honing-tijmsaus. Mijn echtgenote heeft een fraai stukje gegrilde tongschar met worteltjes en Roos mag aanvallen op haar gebakken heilbotfilet in een schuimige saus van groene erwten met daarnaast een soort bitterbal van kreeftenragout – absoluut heerlijk. Heel subtiel probeert de ober bij het nagerecht alsnog de hele tafel aan de dessertproeverij te krijgen, maar dan kent hij onze onverzettelijke Roos niet. Die wil gewoon de carpaccio van vijgen met mascerpone-kaneelijs, mousse van chocolade en specerijenroom (€ 9,50). Een prima keus. Onze mangomousse mag er zijn, evenals het wentelteefje van rozijnenbrood en advocaat. De tompoes met chocolademousse en frambozen valt een beetje tegen, maar de aardbeienbavarois met verse aardbeien is weer een treffer. Alles bij elkaar genieten we een heel aangename diner, wat we afsluiten met prima doch prijzige espresso (€ 4,75) plus ongevraagde friandise. Voor twee personen rekenen we inclusief aperitief en chic Llanllyr bubbelwater (€ 6,50) uit Wales € 124,20 af.

”Ik snap niet dat hier wederom zo weinig mensen zitten’’

Geëmotioneerd

Elke avond valt de zaal muisstil wanneer hij, ondanks zichzelf, toch over zijn partner Oscar moet zeggen: “Hij was de beste, zo een komt er niet meer”. Karel de Rooij: “Dan is hij opeens geëmotioneerd. Dat soort momenten kennen Peter en ik. Want natuurlijk hebben we wel eens woorden gehad. En dan zat ik hier met Peter aan tafel om het uit te praten. En dan zaten we allebei met tranen in onze ogen. Omdat we die situatie eigenlijk helemaal niet wílden. Dat is het mooie van een duo”.

Uit

VRIJDAG 18 MEI 2007

Den Haag staat bekend als één van de steden waar de jazz het vroegst aansloeg en het best tot bloei kwam. Indische muzikanten blijken daar een belangrijke rol in te hebben gespeeld. In de jaren ‘30 van de vorige eeuw was jazzmuziek in Nederlands-Indië erg populair. Op de Pasarpodia zullen uiteenlopende genres te horen zijn zoals bebop, hardbop en swing, maar ook hot club, Brazilian, hawaiian en fusion worden niet vergeten. Jazzpianist Rob Agerbeek stelt een allstar-formatie samen met onder andere de wereldberoemde trompettist en arrangeur Rob Pronk. Jazz-zangeres Denise Jannah treedt dit jaar op met het beste krontjongorkest van Nederland: Rayuan Samud’ra. Vorig jaar kreeg Jannah op het Tong Tong Festival een masterclass kront-jongzang van de vocaliste van dit orkest, Bea Matulessy. Het Tong Tong Festival heeft diverse dansen muziekgroepen uit het buitenland te gast. Uit Singapore komt Orkestra Melayu Singapura. Met een combinatie van traditionele en moderne muziekinstrumenten wordt de bezoeker van een oud vissersdorp in Singapore meegenomen naar de metropool van nu. Indonesië laat zich vertegenwoordigen door onder andere een traditionele dansgroep uit West-Java. Uit Papoea komt het dansen muziekgezelschap Manokwari. Uit Yogya komt batikontwerper Suroso.

Deze modeontwerper maakt op natuurvriendelijke wijze moderne kleding van batik. Suroso neemt vijf mannequins en dressmen mee uit Indonesië en verzorgen dagelijks modeshows. In het Cultuurpaviljoen staat de natuur van Indonesië centraal. In een tentoonstelling leidt Vogelbescherming Nederland Pasargangers door de wondere natuur van Wallacea, een gebied in OostIndonesië dat door internationale natuurorganisaties is uitgeroepen tot toonbeeld van biodiversiteit. Stichting Tong Tong sluit hierop aan met een expositie over het creatieve effect van de schoonheid en overdaad van de tropische natuur op kunstenaars. De tentoonstelling ‘De Gordel van Smaragd; Gekoesterd Cliché’ toont die aantrekkingskracht op schilders, fotografen, onderzoekers, schrijvers, musici en dichters. Passages van bekende schrijvers als Couperus, Du Perron, Friedericy en Vuyk worden in deze tentoonstelling belicht.

Nederlands Indisch Leger

Of het nu vader of een oom was, overgrootvader of zwager, iedereen die wortels heeft in Indië kent wel iemand die heeft gediend in het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). De vader van schrijver Reggie Baay bleek een reeks zeldzame foto’s te hebben nagelaten, die te zien zijn in de expositie ‘Familie van

het KNIL’. De auteur stelt een aantal van deze foto’s ten toon, begeleid door teksten uit zijn boek ‘De Ogen van Solo’. Het Bibit-Theater is in de komende twaalf dagen het toneel van boekpresentaties, lezingen, debatten en talkshows. De langverwachte biografie van de Indische schrijfster Lin Scholte wordt hier gepresenteerd en verder viert het Bibit-Theater de 75ste verjaardag van de Haagse schrijver F. Springer met een exclusief interview. Op de Pasar Malam Besar hoeft de bezoeker nooit op zoek te gaan naar Aziatisch eten. Het Malieveld staat vol kleine waroengs met koekjes en snacks. Op het Euro-Aziatische festijn wordt de culinaire kennis nog wat opgevijzeld. De basis van een smakelijk gerecht begint bij een goede kennis van ingrediënten en hoe deze worden toegepast. Daarom geeft het Kooktheater veel aandacht aan de basics van de Ind(ones)ische keuken, zoals de verschillende soorten rijst, boemboes, sambal, meel en ei. Ook wordt er onthuld welke gerechten verborgen dikmakers bevatten. Pasar Malam Besar 17 t/m 28 mei 2007. Dagelijks 11.30-22.00 uur, vrijdag en zaterdag 11.30-23.00 uur. www.pasarmalambesar.nl. Meer info: tel. 0900 - 72 72 762 (€ 0,45 p.min.).

Categorie: klassiek Voorgerechten vanaf € 12,50 Hoofdgerechten vanaf € 21,50 Nagerechten vanaf € 8,50 Menu vanaf € 39,50

ADRES: Sophialaan 2, Den Haag. Geopend: ma t/m vrij. 6.30 21.30 uur. Zaterdag & feestdagen 7.00 21.30 uur. Zondag 7.00 - 21.00 uur. Telefoon 070-3630363. Internet: www.carlton.nl/ ambassador

 

  



STROOM DEN HAAG CENTRAAL

VANZELFSPREKENDE PARTNERS

TOBY PATERSON ‘GENEROSITY’ OVER DEN HAAG ZUIDWEST

Decasia toont Cultuur de schoonheid van het verval Sport

VRIJDAG 18 MEI 2007

EXPOSITIE T/M 17 JUNI 2007 HOGEWAL 1-9 DEN HAAG WWW.STROOM.NL

door

OD P A E G N

ZONDAG 3 JUNI 2007 12.00 – 16.00 UUR

De Vrije Academie, Werkplaats voor Beeldende Kunsten te Den Haag biedt iedereen de mogelijkheid zich artistiek te ontwikkelen. Dit kan door het bezoeken van onze exposities, het bijwonen van lezingen uit ons uitgebreide Studium Generale, het volgen van workshops en het deelnemen aan excursies en projecten.

Mahler – Symfonie nr. 1 Sibelius - Vioolconcert

Beeldend kunstenaars die zich op professioneel niveau verder willen ontwikkelen, kunnen gebruik maken van onze werkplaatsen en in contact komen met kunstenaars en kunsttheoretici van naam die zich, in het kader van ons artist-in-residence programma, steeds voor enige maanden aan de Vrije Academie verbinden.

In de galerie kunt u nog tot 8 juni 2007 de expositie The Encyclopedia of Ignorance van de Braziliaanse videokunstenaar Eder Santos zien.

WERKPLAATS

PAVILJOE NSGRACHT KUNSTEN

20 – 24 2512 BP DEN HAAG 070-3638968

www.vrijeacademie.org

NDT II weet harten Engelsen te beroeren

door

VRIJE ACADEMIE

VOOR BEELDENDE

Prinses Mabel is duidelijk in haar element in het gezelschap van Gerald Tibbs en Jet de Ranitz van het Lucent Danstheater. Foto PR

Vlak voor de première in theater Sadler’s Wells in Londen repeteert het NDT II geconcentreerd. Het doek dat het decor voor de dansers van het NDT II vormt in ‘Sleepless’, een stuk van Jirí Kylián, wordt nog even getest. Een duet moet aangescherpt en met de muziek loopt het nog niet geheel naar wens. De repetitor in de zaal geeft aanwijzingen. De spanning is voelbaar.

Tijdens de Open Dag kunt u via rondleidingen, demonstraties en openbare lessen kennismaken met de afdelingen ruimtelijk, grafiek, multimedia, schilderen en het Studium Generale.

Den Haag heeft weer een krant waar muziek in zit! Daarom heeft het Residentie Orkest speciaal voor de lezers van Den Haag Centraal een zeer aantrekkelijke aanbieding voor het concert om 14.15 uur op 3 juni: voor slechts € 23,50 zit u op de eerste rang! Neem deze advertentie mee naar de kassa van de Dr Anton Philipszaal (Spuiplein 150) of vermeld ‘aanbieding Den Haag Centraal’ bij telefonische reservering. En laat je meevoeren door het Residentie Orkest en Nicolai Znaider (viool) onder leiding van chef-dirigent Neeme Järvi. Dr Anton Philipszaal | 070 88 00 333 | www.residentieorkest.nl

Roos van Put

Niet geheel onterecht zullen de zenuwen door de keel gieren want het theaterpubliek in Londen is kritisch. Zeer kritisch. Dit zal niet, zoals de Nederlandse bezoekers, onmiddellijk na afloop van een voorstelling het gezelschap op een staande ovatie trakteren. Het is de vooravond van de Britse tournee, de eerste van een lange reeks in Engeland. Buitenlandse tournees spelen al vanaf het begin van het Nederlands Dans Theater een prominente rol in het programma. Op zoek naar internationale erkenning programmeerde de zakelijk leider van toen, Carel Birnie, er lustig op los. Het Nederlands Dans Theater stond in de

De jaarprogramma’s van het * ! Toneelkwartier Den Haag s ’ a m m a r g o r p r a a j w u f u o n ) l zijn uit! e m p c 0 Best 1 7 89 ( Toneelkwartier Den Haag

6 5 4 l 3 n 0 . 0 g 9 a 0 a h a i n v e d r e i t r a w lk e e n o t . w ww * De Koninklijke Schouwburg en het Nationale Toneel heten vanaf seizoen 0708 samen Toneelkwartier Den Haag

Promotie van Den Haag als dansstad

begintijd bekend als een rebellengroep; zestien dansers stappen uit het Nederlandse Ballet omdat zij het tirannieke regime van Sonia Gaskell beu zijn. Het is 1959. Het NDT wordt geboren in Den Haag. Hoewel de groep veel tegenwerking ondervindt (door een deel van de pers en door sommige theaters), wordt het ene succes na het andere geboekt. Buitenlandse optredens zijn eerder regel dan uitzondering.

S a d l e r ’s W e l l s

Met het theater Sadler’s Wells heeft het gezelschap een bijzondere relatie, want de eerste voorstellingen daar dateren uit het einde van de jaren zestig. Een markante foto van het Nederlands Dans Theater, begin jaren zeventig, toont het ‘tableau de la troupe’ voor de gevel en op de luifel van Sadler’s Wells. Lachende gezichten. Datzelfde is nu te zien bij de dansers van het NDT II als de première is afgelopen. Aan het applaus is te horen dat de Britten met hun ‘stiff upperlip’ het NDT II in hun hart hebben gesloten. Het applaus houdt minutenlang aan. Dansminnende Britten waarderen de humor van ‘Sleepless’ wel en lachen opmerkelijk genoeg om andere delen dan waarom Nederlanders gniffelden in het Lucent Danstheater. Op het Engelse tourneeprogramma staan

vervolgens ‘Spit’ van Ohad Naharin en het nieuwste werk ‘Sleight of Hand’ van Lightfoot en Leon. Laatst genoemde choreografen waren bij de voorstelling aanwezig om na de première in een ‘post performance talk’ het publiek te woord te staan. Paul Lightfoot en Sol Leon lichten toe dat zij niet zozeer dansstukken creëren vanuit een typisch masculien of feminien vertrekpunt, veel eerder ontstaat hun gezamenlijke werk vanuit een dialoog. Een dame in de zaal complimenteert de twee met de manier waarop de meterslange doeken een rol spelen in de choreografie ‘Sleight of Hand’. Na afloop op de receptie zegt Paul Lightfoot ‘zeer tevreden te zijn met deze première, de dansers hebben uitmuntend gedanst en waren zeer geconcentreerd’.

Prinses Mabel

Het Nederlands Dans Theater promoot niet alleen zichzelf met deze tournee maar benadrukt ook nog eens extra het imago van Den Haag Dansstad. In Londen werden ter gelegenheid van de Britse tournee zowel door de Nederlandse ambassade als door Houthoff Buruma (lid van de NDT Society) enkele feestelijkheden georganiseerd. Eregast was Prinses Mabel, dansliefhebster, regelmatig gezien bij Nederlandse premières en ook nu in haar woonplaats Londen van de partij.

Licht in de Indische duisternis door Jill

Mede dankzij het Residentie Orkest heeft Den Haag de Nederlandse primeur van een van de opmerkelijkste films aller tijden. ‘Decasia’ van Bill Morrison biedt een aaneenschakeling van vervuilde, beschimmelde, half vergane filmfragmenten uit het begin van de vorige eeuw. Hoewel er geen levende acteurs in voorkomen is de film geen documentaire. Thema is, aldus Morrison, ‘de verhouding van de mens tot zijn eigen sterfelijkheid’. Sommigen spreken van ‘junk art’. De in Ierland wonende filmmaker vervaardigde vijf jaar geleden ‘Decasia’ in nauwe samenwerking met de Amerikaanse componist Michael Gordon. Deze ontving van Morrison bij wijze van proef een stukje film, raakte geïntrigeerd door de mysterieuze, gebrekkige zwart-witbeelden en ging aan de slag. In de zomer van 2001 ontstond een partituur van ongeveer zeventig minuten, die het Residentie Orkest zaterdagmiddag tijdens de laatste ‘Dag in de Branding’ van dit seizoen in de Philipszaal zal uitvoeren, compleet met filmbeelden. Het is muziek die, aldus Gordon, in overeenstemming is met de intentie van de filmmaker een ‘meditatie over het verval’ te scheppen. Morrison: “Net als ons lichaam is celluloid een kwetsbaar en kortstondig medium, dat op talloze manieren kan degenereren.”

Stolk

Mijn moeder, buitenkamper en oorlogsweduwe, stapte een half jaar na de capitulatie van Japan, 15 augustus 1945, haar ouderlijk huis te Surabaya binnen met de woorden: ‘Dag allemaal. Daar zijn we weer. Hoe is het met jullie?’ Na de eerste reacties van de gezinsleden gehoord te hebben zei ze: ‘Ik ga met de eerste boot naar Nederland.’ En dat deed ze, als een van de eersten van de 350.000 Indische Nederlanders die tussen 1946 en 1964 naar Nederland verhuisden. In Nederland was na 1945 weinig oor voor de verhalen van de Indië-gangers en toen er ruimte kwam voor wat zich tijdens de oorlog in de Oost had afgespeeld, lag het accent op de belevenissen van de mensen die in de kampen hadden gezeten. De ‘buitenkampers’ kwamen nauwelijks aan bod. Tijdens de Japanse bezetting in Nederlands-Indië werden 80.000 burgers geïnterneerd, 42.000 mannen als krijgsgevangenen afgevoerd en er waren 172.000 buitenkampers, mensen die konden aantonen dat zij genoeg Indonesisch bloed hadden. Een verblijf buiten het interneringskamp betekende vooral isolement, bleek later. Er was geen inkomen, geen radio, geen krant, naar school gaan was verboden en je huis kon zomaar door de vijand gevorderd worden. De organisatie van de Pasar Malam Besar te Den Haag besloot in 1995, vijftig jaar na de oorlog, een expositie aan deze buitenkampers te wijden met de titel ‘Het

Verborgen Verhaal.’ Deze tentoonstelling werd een succes en in 1996 en 1997 volgde een tournee langs de grote steden van Nederland. Het Verborgen Verhaal is nu in boekvorm verschenen. Het bevat naast de interviewportretten van Beatrijs van Agt de reacties van de bezoekers van de tentoonstelling zoals zij die optekenden in het ‘verhalenboek’ en het ‘gastenboek.’ Een heldere historische inleiding van Florine Koning en Esther Tak en een veelzijdig fotokatern, samengesteld door Esther Wils, completeren het geheel.

‘J u r i d i s c h e E u r o p e a n e n ’

Waarschijnlijk kregen de buitenkampers destijds weinig aandacht, omdat men dacht dat deze ‘juridische Europeanen’ vrij waren en het minder zwaar hadden. Voor de meesten van hen gold echter dat ze eerder vogelvrij dan vrij waren en menigeen klopte bij nader inzien aan bij een interneringskamp. Het kamp bood wellicht meer kans op voedsel, bescherming van de gemeenschap, contact met leeftijdgenoten en enige vorm van scholing. Garantie om toegelaten te worden was er niet; niet voor iedereen ging de poort open. De getuigenis van mevrouw EsselinkRoest, een van de geïnterviewden, verhaalt hoe zij met haar vier zusjes het kamp in moest, zonder moeder. De moeder werd veroordeeld tot het buitenkampschap. Kampcommandant Sonei schreeuwde de wanhopige moeder toe dat kamp Tjideng alleen voor Hollandse

vrouwen was. Langer dan een jaar ging deze moeder op het kerkhof kijken of er kruisjes waren met de namen van haar kinderen. Ook in de Bersiaptijd, de chaotische fase in de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd die in september 1945 begon, behoorden de buitenkampers tot de vogelvrijen.

Afval

van de filmindustrie

Op het ritme van Gordons muziek monteerde Morrison de filmfragmenten die hij uit enorme stapels celluloid had geselecteerd. Anderhalf jaar lang had hij tussen het ‘afval’ van de filmindustrie’ rondgeneusd. Hij zocht in de archieven van diverse Amerikaanse instituten, waaronder de Library of Congress, het Museum of Modern Art en de University of South Carolina naar celluloid films van voor 1930. De ene na de andere archivaris kreeg tot zijn verbazing te horen dat deze vreemde bezoeker alleen geïnteresseerd was in films, die niet meer in een zodanige staat waren dat ze vertoond konden worden. In kringen van Amerikaanse avantgardekunst waren ze al geruime tijd bekend, Morrison en Gordon. De eerste doordat hij al vijftien jaar lang experimentele films maakte waarin hij fragmenten uit oude zwart-wit nitraatrollen monteerde. De tweede als een van de leidende figuren van Bang on a Can, een groep componisten en uitvoerende musici, die in New York festivals organiseert en een belangrijke rol speelt in het huidige Amerikaanse post-minimalisme.

Tr e u r z a n g

Morrison streeft er naar in zijn jarenlange filmische zoektocht, waarvan ‘Decasia’ de voorlopige climax is, de schoonheid van het verval vorm te geven. Tegelijk is

Puzzelstukjes

In het ‘verhalenboek’ schreven lotgenoten hun reacties. Mensen voelden zich ‘terechtkomen’ en niet langer alleen. Er waren weer meer puzzelstukjes ‘Indië in de oorlog’ op hun plaats gevallen. Iemand noteerde kernachtig: ‘Ons leed werd verdonkeremaand of afgedaan als zijnde niet gebeurd.’ In het ‘gastenboek,’voor mensen die geen daadwerkelijke rol in het verhaal hadden gespeeld, maar er genoeg binding mee hadden via verwanten, schreef een Nederlandse vrouw van zevenendertig: ‘Waarom wordt onze eigen geschiedenis verzwegen?’ Een ander noteerde: ‘Eindelijk, na vijftig jaar, licht in de Indische duisternis.’ Kinderen, kleinkinderen en ‘buitenstaanders’ verklaren nu meer begrip te hebben voor dit stuk Nederlandse geschiedenis en de betrokkenen die nog om ons heen zijn. Hiermee biedt ‘Het Verborgen Verhaal’ een perspectief naar de toekomst. ‘Het Verborgen Verhaal; Indische nederlanders in oorlogstijd 1942-1949.’ Uitgever: Stichting Tong Tong Prijs: € 14,50

Scene uit Decasia. Foto PR

17 19

hij er zich ervan bewust dat zijn werk iets van een treurzang heeft. Iemand heeft zijn beroemdste film ‘de apocalyptische culminatie van zijn nihilistische kijk op de plaats van de mens in de geschiedenis’ genoemd.

Dat hij de beelden driemaal zo langzaam laat bewegen als hun oorspronkelijke snelheid maakt de film des te meer vervreemdend. Er zijn flitsen uit zowel oude speelfilms als documentaires te zien. Zo ziet men - althans voorzover de beschadigingen van de gemonteerde filmfragmenten dat mogelijk maken - in een bonte opeenvolging even een vliegtuig dat parachutisten dropt, geliefden bij een meer, een lunapark, een stukje drama over mijnwerkers etc. Er is geen verhaallijn. Wel is de film in thematische blokken verdeeld, met als onderwerpen onder meer ‘machines’, ‘portretten’ en ‘reizen door een landschap’.

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

Laat je meevoeren door Neeme Järvi op 1 en 3 juni

Aad van der Ven

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

OPEN DAG

Cultuur

VRIJDAG 18 MEI 2007

Zwevende

klank

Soms komen beelden en klanken bij elkaar, soms verwijderen ze zich. Michael Gordon dacht bij het componeren, zo heeft hij zelf gezegd, aan een piano die een eeuw lang niet gestemd is. De instrumenten variëren in toonhoogte, zodat een voortdurend geheimzinnige, zwevende klank ontstaat, mede dankzij de elektronische vervorming. Of ‘Decasia’ - samentrekking van de woorden ‘decay’ (verval) en ‘fantasia’ - een multimedia symfonie of film met muziek is? Over het primaat, filmmaker of componist, wordt gediscussieerd. Bij een uitvoering op de door de makers voorgeschreven manier, met drie projectieschermen op verschillende ‘etages’ en een verspreid opgesteld orkest, dienen beeld en klank in evenwicht te zijn. Op die manier ging ‘Decasia’ op 4 november 2001 in première in de Zwitserse stad Basel. De Nederlandse dirigent Kasper de Roo leidde er het ensemble Basel Sinfonietta, dat het project financieel mogelijk had gemaakt, terwijl ook het Ridge Theater uit New York er bij betrokken was. Inmiddels is ‘Decasia’ ook in enkele Amerikaanse steden uitgevoerd. Met zeer uiteenlopende reacties. Projectie van de film op drie schermen bleek in de Dr Anton Philipszaal niet mogelijk. Er wordt nu één scherm gebruikt. Wel wordt het Residentie Orkest in drie secties verdeeld, die links, rechts en in het midden worden opgesteld. Het orkest heeft hiervoor de zegen van de makers van ‘Decasia’ gekregen. Zij zijn akkoord gegaan met een ‘concertzaal-versie’ van hun opmerkelijke creatie. ‘Decasia’ van Bill Morrison en Michael Gordon in het kader van Dag in de Branding. Residentie Orkest o.l.v. Jac van Steen, i.s.m. VeenFabriek. Zaterdag 19 mei, 15.00 uur, Dr Anton Philipszaal. Meer informatie: www.dagindebranding.nl

Cultuur

Helene Schjerfbeck , de mythe van Finland

4Adver tentie3

Scorpio

Consultants & Event Management

Sport

Het bureau voor al uw evenementen, met totaal pakket:

van locatie tot catering, van artiesten tot orkesten, geluid en techniek, u vraagt het en u krijgt het. Beheer locatie de Glazen Zaal, Den Haag voor al uw bijeenkomsten, diners en recepties.

Wij organiseren ook het Binnenhof Festival.

Thea van Bennekum: tel. 070 30 20 738, fax 070 30 20 740 mobiel 06 55 14 15 96 email: scorpioevents@casema.nl www.binnenhoffestival.nl

VRIJDAG 18 MEI 2007

Ze kijkt over haar linkerschouder, Sport haar hoofd is naar de toeschou-

VRIJDAG 18 MEI 2007

wer gericht, maar haar ogen lijken gefixeerd op iets buiten het kader. De spiedende blik in het gezicht fascineert. Er spreekt een dwarse volharding uit, een eigenzinnige doorzettersmentaliteit, en tegelijkertijd een kwetsbaar besef van eenzaamheid en zelfs van angst.

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

door Isabella lanz

VRIJDAG 18 MEI 2007

Society

VRIJDAG 18 MEI 2007

Helene Schjerfbeck schilderde dit markante zelfportret in 1912, op haar vijftigste. Het Gemeentemuseum Den Haag laat een reeks van die zelfportretten zien. Ze vormen met haar stillevens de kern van de overzichtstentoonstelling ‘Helene Schjerfbeck. Het geheim van Finland’. Er zijn ruim 120 werken te zien: olieverfschilderijen, aquarellen, tekeningen. Haar oeuvre is chronologisch gerangschikt. Vanaf sentimenteel realistisch jeugdwerk, lieflijke taferelen in een traditionele academische stijl, tot en met de reeksen van semi-abstracte stillevens en introspectieve zelfportretten in een expressieve modernistische stijl. Ze beoefende deze twee genres tot aan haar dood in 1946.

Ramon van de Werken Schilderijen t/m 9 juni artoteek den haag www.artoteekdenhaag.nl

Artoteek Den Haag wordt straks ook nieuw!

SINCE 1985®

ART FACTORY

Galerie HAAGS

E X P O S I T I E in stock o.a. Herman Brood, Corneille, Karel Appel, Peter Donkersloot, Marcello&Els, Wieteke van Dort, Wim Bettenhausen, Peter Klashorst, Rob Scholte 0703634047 - www.marcellos.nl

W O R K S H O P S - L E S S E N K U N S T I N O P D R A C H T

Theaterworkshop over Graaf van Monte Cristo Het Nationale Toneel organiseert voor geïnteresseerden en nieuwsgierigen tussen de 16 en 30 jaar uit Den Haag en omgeving een exclusieve theaterworkshop rond de succesvolle voorstelling De Graaf van Monte Cristo van Alexandre Dumas. De theaterworkshop beslaat twee woensdagavonden ( 23 en 30 mei; 19.30 - 22.00 uur) en wordt afgesloten op woensdag 6 juni 2007 met een gezamenlijk bezoek aan de voorstelling De Graaf van Monte Cristo door het Nationale Toneel in de Koninklijke Schouwburg (aanvang 19.30 uur). Tijdens de twee workshop avonden komen verschillende theatervormen, zoals improvisatie en rolinleving aan de orde. Daarnaast wordt er gewerkt op basis van de officiële tekst van de voorstelling zoals die door het Nationale Toneel gespeeld wordt. De workshop avonden worden gegeven in het gebouw van het Nationale Toneel aan het Willem Beukelszoonplein 7 in Den Haag (Scheveningen). Deelname aan de workshop inclusief voorstellingsbezoek kost slechts €8, – per persoon; het aantal deelnemers aan deze theaterworkshop is beperkt. Voor meer informatie en aanmeldingen: Gert Jan Groen - Nationale Toneel Educatie. Tel. 070-31 81 485 (tijdens kantooruren) of edustage@nationaletoneel.nl. Kijk op www.nationaletoneel.nl

Mythe

van

T r a u ma t i s c h e

jeugd

Daarin valt onder meer te lezen hoe leven en werk op in elkaar inspelen. Helena Sofia Schjerfbeck had een traumatische jeugd. Als kleuter breekt ze haar heup, waarna ze jarenlang moet liggen en mank blijft. Haar ouders verliezen drie kinderen,

VRIJDAG 18 MEI 2007

Sport

VRIJDAG 18 MEI 2007

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

Service

De soul van een bisschop “Ik kom niet om potten en pannen te verkopen, ik kom om te zingen”, Solomon Burke, King of Rock ‘n Soul, zegt het bijna verontwaardigd wanneer je vraagt of zijn komst naar Europa – eerste optreden op The Hague Jazz – de promotie-tour is voor zijn nieuwste cd ‘Nashville’. “Ik wil spelen wat het publiek wil horen, dáárvoor kom ik. En ik wil weten wat het publiek wil horen. Schrijf maar op: laat die Hagenaars naar mijn site gaan, www. thekingsolomoburke.com, daar kunnen ze hun ‘special requests’opgeven. Al zijn ‘t maar drie mensen die ik gelukkig kan maken, dan ben ik tevreden. Het publiek moet zich goed voelen, dat is mijn job. Daarvoor heeft God me op deze aarde gezet”. door

Bert Jansma

Solomon Burke (1936), zestig jaar actief in de showbusiness, vader van 21 kinderen – al tellen sommige bronnen er zelfs meer – 79 kleinkinderen en 17 achterkleinkinderen, uitbater van een aantal ‘mortuaries’ (rouwkamers) en bisschop van de House of God for All People-congregatie, klinkt als een blijmoedig mens. “Ik ben zo dankbaar voor dit leven. De schoonheid van leven is léven. Zorgen delen en liefhebben. Het is moeilijk in de wereld van vandaag. Zoveel pijn, zoveel destructie, zoveel problemen die mensen niet meer begrijpen en zo weinig tijd om te luisteren. En dát is wat we nodig hebben, luisteren naar elkaar”. De vraag of hij in de seculaire wereld van de showbusiness nog tijd heeft om te preken als bisschop is bijna overbodig: “I’m preaching right now”, roept Burke. Maar hij schatert er wel bij. Op zijn ‘Nashville’-album zingt hij met Emmylou Harris, Patty Loveless, Dolly Parton country-stijl

Finland

Helene Schjerfbeck (1862 - 1946) wordt wel ‘de mythe van Finland’ genoemd. Omdat ze lange tijd, vanaf haar veertigste tot aan haar dood in relatieve afzondering werkte. In Scandinavië wordt ze tegenwoordig beschouwd als een van de meest prominente kunstenaars uit de noordelijke contreien. Haar werk is buiten Finland en Zweden vrijwel onbekend. Daarin lijkt verandering te komen. In 2005 figureerde Schjerfbeck opvallend in de Haagse tentoonstelling Finse kunst en sierde een van haar zelfportretten de affiche. “Het idee om een solo te wijden aan deze unieke Finse werd toen geboren”, zegt Franz Kaiser, hoofd van de sector tentoonstellingen van het Gemeentemuseum. Belangstelling voor deze onbekende grootheid uit het hoge noorden zat kennelijk in de lucht. Want tezelfdertijd nam Annabelle Görgen, wetenschappelijk medewerkster van de Hamburger Kunsthalle, het initiatief tot een uitgebreide retrospectief. Deze, door haar samengestelde tentoonstelling, is de gehele zomer in Den Haag te zien en reist daarna door naar Parijs. Görgen stelde tevens de catalogus samen, een mooi uitgegeven boek met degelijke kunsthistorische verhandelingen en leesbare verhalen over Schjerfbecks leven.

Cultuur

VRIJDAG 18 MEI 2007

haar vader sterft jong en ze zijn arm. Schjerfbeck sukkelt haar hele leven met haar gezondheid, maar haar wilskracht blijkt sterk. En ze beschikt over schildertalent. Dat wordt op jeugdige leeftijd ontdekt, en gestimuleerd. Ze mag tekenles nemen bij het Fins Kunstgenootschap dat – vooruitstrevend voor die tijd – vrouwen toelaat. Ze wint een prijs en ontvangt een beurs waarmee ze internationale studiereizen maakt en in de jaren 80 van de negentiende eeuw in Parijs studeert. Ook daar krijgt ze een prijs, voor Het herstellende meisje (1888). Belangrijker is haar kennismaking met impressionisten. Ze bewondert Manet, Cézanne en Gauguin. Haar werk verraadt hun invloed. Daarmee wordt zij vooruitstrevender dan haar mannelijke Finse collega’s, onder wie Akseli GallenKallela, die mystieke noordelijke land-

schappen blijven schilderen of heroïsche thema’s uit de Finse mythologie.

We r k v r o u w e n

Schjerfbeck ontwikkelt vanaf 1902 haar eigen stijl. Ze schildert werkvrouwen, naaisters en dienstmeisjes, met een kracht en soberheid die bij hen past. Ze schildert vrouwen in interieurs, een lezende vrouw in een schommelstoel, een moeder, een meisje. Verstilde contemplatieve beelden, die evenwichtig zijn gecomponeerd, als waren het stillevens. Dat werk is pakkend in zijn eenvoud, en toch ook geraffineerd, omdat het de uitkomst vormt van veel wikken en wegen, schrappen en weglaten. Die doeken zijn het resultaat van een moderne lef om de dingen kernachtig te benoemen, met rake lijnen en een sober kleurpalet.

Solomon Burke. Foto PR met een dot gospel. Eerder (‘Don’t give up on me’) zong hij werk van onder meer Bob Dylan, Elvis Costello en Van Morrison. Hoe moet je zijn muziek noemen, rock ‘n soul, country-soul? “Soul, daar gaat ‘t om”, zegt King Solomon, “je ziel erin waardoor ‘t je wat dóet, maar ‘t rockt óók. De soul van de gospel is de soul van de blues, is de soul van de jazz, is de soul van country, van hillbilly, pop of klassiek. Soul betekent dat je iets uitdrukt van binnenuit jezelf. Jouw emoties, jouw gevoel. Ik geloof ‘t en ik voel ‘t. Je moet mensen gelukkig maken, jezelf incluis. Ik zeg altijd tegen m’n kinderen: Geef anderen nooit iets dat je zelf niet wilt, want je loopt de kans dat je ‘t dan terugkrijgt”.

g r e a t w o ma n o f

Dat reduceren wordt in de laatste fase van Schjerfbecks leven, wanneer ze de tachtig al is gepasseerd en verhuist naar een sanatorium in Stockholm, extreem. De kleur verdwijnt uit haar stillevens zoals het bloed uit haar oude gelaat. Haar getekende hoofden zijn bleek en vaalgroen en de lijnen hoekig, wat het skeletachtige accentueert. De mond tekent ze half geopend, alsof ademen grote moeite kost. Het zijn genadeloze en macabere zelfstudies die de vergankelijkheid van het leven aangrijpend verbeelden.

Wie had een jaar geleden durven dromen dat The Hague Jazz reeds bij de tweede editie internationale sterren als Tania Maria, Percey Sledge, Nigel Kennedy, Al di Meola, Solomon Burke, Kid Creole & The Coconuts, Spyro Gyra en Ladysmith Black Mambazo zou presenteren. The Hague Jazz is van een idealistisch beginnersfestivalletje in no time volwassen geworden. Even terug naar hoe het begon. Drie Haagse ondernemers, woedend en gefrustreerd dat North Sea Jazz van Den Haag naar Rotterdam was verhuisd, staken najaar 2005 de koppen bij elkaar. Als ieder nu wat geld op tafel wilde leggen, zou er dan niet een alternatief jazzfeestje in Den Haag kunnen worden gebouwd? De heren spraken erover met Ruud Wijkniet, 29 jaren achtereen betrokken bij North Sea Jazz en andere evenementen. De heren spraken ook met de directie van het World Forum Convention Center, nog altijd beter bekend als het Congresgebouw. In enkele weken werd met vereende krachten een festival uit de grond gestampt, dat uiteindelijk enkele duizenden Hagenaars twee heel plezierige avonden bezorgde. Een beetje zoals North Sea in de beginjaren, luidde veelal het oordeel. Het succes van die twee avonden bood voldoende perspectief om door te gaan. “Dit festival is begonnen als een droom, en die droom is werkelijkheid geworden. Niet alleen dat, de droom wordt steeds mooier!”, zegt Ruud Wijkniet nu in het programmablad bij The Hague Jazz.

Tentoonstelling: Helene Schjerfbeck. Het geheim van Finland. Gemeentemuseum Den Haag. Stadhouderslaan 41. Vanaf 17 mei t/m 2 september. Catalogus: Hirmer Verlag / Gemeentemuseum Den Haag.

dertoets. Het verhaal in Missouras’ doeken is gelaagd en volledig. Interessant is het muurvullende werk van Jean-Philippe Paty, dat laat zien dat realisme ook kan bestaan in de vorm van uitgeknipte kleurpotloodtekeningen van mensen, schoenen, boeken en bierflesjes op een prikbord. ‘Sons of God’ van Brann Renaud, is veruit de vrolijkste noot in de expositie. Een hilarisch duo zwaait en gekke-bekken-trekt synchroon, temidden van knullig geschilderde bloemetjes. Wees gewaarschuwd voor hardop grinniken.

Babeth Knol

In Parijs, waar de van oorsprong oer-Haagse schilder Pat Andrea les geeft aan de kunstacademie, zoeken leerlingen zelf een docent uit van wie ze les willen krijgen. De eerste pupil die in 1998 bij hem aanklopte, ontlokte hem de volgende uitspraak: “Nou, dat lijkt me een goed idee. Ik kan nog wel wat van jou leren!” Nu heeft hij zijn beste leerlingen van over de hele wereld bijeengebracht voor de expositie ‘Het nieuwe verhaal’ in Pulchri. De expositie lijkt een greep flarden uit een ‘film noir’: hoewel de werken in eerste instantie een sombere of griezelige indruk kunnen maken, zijn ze vooral zeer plezierig om naar te kijken, omdat zowel Pat Andrea als zijn leerlingen over een flinke dosis cynisme en humor beschikken. Bovendien beschikken zij, gelukkig, over genoeg mysterie en fantasie om elke kijker de gelegenheid te geven zijn eigen script te schrijven.

Markante

stijl

Ondanks de duidelijke overeenkomsten is Andrea zichtbaar meer coach dan docent. Veel van deze leerlingen hebben een markante stijl ontwikkeld en een verdienstelijke schildersloopbaan opgebouwd. Zoals Léopold Rabus, waarvan het Gemeentemuseum vorig jaar een

Stroming

Pat Andrea, ‘Bloed naar het hoofd’. werk aankocht met het geld van de verkochte Mashkov. Of de Griekse schilder Tassos Missouras. Zijn werken hebben ondanks de licht naargeestige taferelen iets gelukzaligs, zowel in voorstelling, kleurgebruik als schil-

vrouw van Joe Louis het copyright van die zin had vastgelegd. En dat wij een ‘lawsuit’aan onze broek kregen. Maar dan zie je hoe God voor jou werkt. Dat liedje was misschien nooit opgevallen zonder dat proces. En ik heb in 1954 een tournee gemaakt waarbij Joe Louis mij aankondigde. Kan je je dat voorstellen? De wereldkampioen boksen als jouw promotor? Niemand wist toen wie ik was. Ik mocht Joe Louis’z’n publiciteitsfoto’s dragen en hij signeerde ze. Dat is tot vandaag mijn ‘claim to fame’ “. Burke schatert weer. Als ik hem vraag waarmee ik hem in Den Haag als bedankje een plezier kan doen, grijnst hij samenzweerderig: “Een doos ‘Dutch cookies’, met die windmolentjes erop. Maar pak het alsjeblieft in als een boek of in een krant. M’n dochter is erbij en Daddy is op dieet. Maar ik beloof je dat ik dat boek tot de laatste letter zal uitlezen”.

The Hague Jazz is een droom die uitkwam

Sanatorium

Licht naargeestige taferelen met iets gelukzaligs door

God

In de interviews met Burke door de jaren heen duikt opvallend vaak de naam van de oude blanke, zingende filmcowboy Gene Autry op. “Gene Autry, Roy

Rogers?”, zegt Burke opgetogen. “Ik dacht dat ik de enige was die ze nog kende. Mijn grootmoeder was ‘a great woman of God’, zij liet ons elke zaterdag een paar uur naar de radio luisteren, Grand Old Opry, Gene Autry. ‘Luister naar Autry’, zei ze, ‘hoe duidelijk hij zijn tekst uitspreekt. Die dictie, zó moet je zingen. Mensen moeten je begrijpen. We luisterden naar alles. Gospel hoorde je de hele dag, want we zijn in de kerk geboren. Maar ook country en jazz. Ik had een oom die voor de spoorwegen werkte. Die kwam zelfs met de polka thuis die hij ook nog danste. Al was dat voor ons wel ‘the funniest thing in the world’ “. Joe Louis, wereldkampioen zwaargewicht boksen, verzon in de jaren vijftig ooit de zin ‘You can run but you can’t hide’. Die werd cruciaal voor het begin van de carrière van Solomon Burke. “Ik vond ‘t een mooie zin en ik gebruikte hem in een song die wel helemaal de spirituele kant op ging. Blijkt dat de

Gitarist Al di Meola. Foto PR

Want Wijkniet is waanzinnig trots op de imposante rij artiesten die hij deze week op zijn festival presenteert. Daarnaast is hij dolgelukkig dat hij voor vijf jaar een partnership met het World Forum Convention Center is aangegaan. Al is er geen cent subsidie voor dit festival beschikbaar, er is – inmiddels met steun van belangrijke sponsors – een basis om door te gaan. Passie en creativiteit doen de rest. Naast de bekende internationale namen is er deze week een indrukwekkende reeks Nederlandse jazzartiesten op de podia van het voormalige Congresgebouw te vinden. Rita Reys uiteraard. En Candy Dulfer. Maar ook de van oorsprong Haags Caroline de Rooij, die in Wenen uitgroeide tot een ware jazzdiva. Zo’n zeventig groepen en artiesten zijn te zien op twaalf podia. Het festival op 18 en 19 mei is dit jaar uitgebreid met een gratis ‘preview’ op diverse podia in de stad. Speciaal aan The Hague Jazz 2007 is het eerbetoon dat wordt gebracht aan de vorig jaar overleden Haagse zangeres Mariska Veres. Zij werd wereldwijd bekend als zangeres van Shocking Blue, maar was de laatste jaren druk doend met haar Shocking Jazz Kwintet. Het podium dat dit festival haar naam draagt, wordt vrijdag 18 mei ingewijd door Mariska’s voormalige bandleden André van Geldrop en Michael Eschauzier, die onder meer de compositie ‘Immortal Blue’ van gitarist Van Geldrop ten gehore zullen brengen. Meer informatie op www.thehaguejazz.nl

of stijl

De kwaliteit van de werken, de verwantschap in stijl en onderwerp en het verschil in uitwerking maakt dit meer dan een expositie van ‘Pat Andrea en zijn volgelingen’. Zelf hoopt Pat dat de ‘imaginaire figuratieve schilderkunst’ zoals de ondertitel van deze expositie luidt, over tientallen jaren als een stroming of stijl wordt gezien. De tijd zal het leren. Zorg er dan in ieder geval voor dat u deze expositie niet hebt gemist. “Het nieuwe verhaal / imaginair-figuratieve schilderkunst”, tot 27 mei, te zien in de Mesdag Zaal, Hardenberg Zaal en Weissenbruch Zaal van Pulchri Studio, Lange Voorhout 15, Den Haag. Openingstijden: dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. Voor meer informatie: www.pulchri.nl.

4Adver tentie3

selexyz

verwijs

De mooiste boekhandel van Den Haag bevindt zich in de Passage 39. www.selexyz.nl

lees verder

Sport

VRIJDAG 18 MEI 2007

North Sea Regatta is een ‘soort reünie’

Kees Seizoenkaarten

ik mezelf wijs maakte dat dat vooral

Mijn fout is dat ik ooit hardop heb

volgende invitatie weer onmisbaar

verklaard dat ik ADO-fan ben. Ik had

achtte. Hand in hand met Fred Racké,

gewoon, zoals in mijn jongste jaren,

Mariska Veres, Fransje Krassenburg en

een kaartje voor ergens op de Lange

nog een leger aan ADO-verslaafden

Zij moeten blijven kopen, waardoor

sleet ik mijn leven met het verkopen

ik door de jaren heen anoniem het

van ADO aan twijfelaars, die niet,

lief en leef van ADO (Den Haag) of

zoals wij, weten dat ADO in werke-

FC Den Haag had kunnen blijven

lijkheid de echte DERDE club van

volgen. Maar ik moest zonodig kleur

Nederland is. En die menen dat alleen

bekennen; dat ik als 10-jarige met bus

het soms dubieuze heden telt en niet

25 vanuit Voorburg naar het Zuider-

het roemrijke verleden.

park reed, met een gulden plus een

De laatste jaren schudde ik met

kwartje in mijn knuist, voor kaartje,

toenemende warmte de hand van

warme worst en Sportgids; dat ik

burgervader Deetman, die samen

alles spaarde over Lex Rijnvis, Theo

met zijn bestuurderen ADO werkelijk

Timmermans en Cock en Mick Clavan,

steunt. Er komt een nieuw stadion,

die immers 25 interlands bij elkaar

treurig voor het verleden, noodzake-

sprokkelde.

lijk voor het heden. Begrijp zelfs ik. En

door mij kwam, zodat ik me bij een

dus sprak ik, opgezweept door mijn Dat mijn eerste interview voor de

eigen emoties, ergens in het afgelo-

krant met Lex Schoenmaker was, en

pen seizoen, weer eens een zaal van

mijn eerste radio-interview trouwens

notabelen toe, in de hoop dat zij fiks

ook. En dat ik, zoals velen, Aad Mans-

wat businessseats, of dure seizoen-

veld adoreerde, maar dat ik het geluk

kaarten, zouden afnemen. Ik gaf zelf

had dat ik hem mijn vriend mocht

het voorbeeld en bestelde er twee,

noemen. Ik bekende dat ik blijvend

wat ik pas een paar weken later aan

verknocht was aan groen-geel en het

mijn vrouw durfde te vertellen. En

Zuiderpark en dat heb ik geweten

dus zit ik komend seizoen voor veel

ook. Telkens als ADO dreigde failliet

geld op vrijdagavond in het pluche

te gaan vroeg de clubleiding of ik

naar FC Omniworld en Fortuna S te

wilde opdraven. Zo presenteerde

kijken. Maar meer dan ooit realiseer

ik reddingsavonden in Houtrust, in

ik me dat de echte ADO-fan nu kleur

het stadhuis, in het stadion en in de

moet bekennen.

Koninklijke Schouwburg en telkens krabbelde de club weer op, waarna Frans van der Heijden houdt zijn roer recht. FOTO: PR

Afgelopen week ging de jaarlijkse North Sea Regatta weer van start. Het is de grootste zeilwedstrijd van Nederland op open water. Maar de regatta is meer dan een wedstrijd alleen. Een gesprek met medeorganisator Frans Sluyters en topzeiler Frans van der Heijden over het zeilevenement dat de haven van Scheveningen tot en met 27 mei weer op zijn kop zal zetten. DOOR

EPPO FORD

“We hebben ergens tussen vijf- en zeshonderd schepen die deelnemen. Dat zijn ongeveer drieduizend zeilers”, vertelt Frans Sluyters, zeiler en medeorganisator. “Het is een bijzondere wedstrijd omdat de regatta het enige zeilevenement in Nederland is waar zoveel verschillende disciplines samenkomen”. De zeilers zijn grofweg in drie categorieën in te delen: catamarans, kleine open boten waaronder de olympische laser radials, en de zogenaamde scherpe schepen met een grotere bemanning. Er doen in totaal ongeveer tien nationaliteiten mee, al is veruit het merendeel Nederlands. Sluyters: “Het deelnemersveld is een combinatie van beroepszeilers en liefhebbers. Het is een soort reünie, waar zeilend Nederland elkaar kan treffen en na de wedstrijd gebroederlijk een biertje kan drinken”.

TE L E V I S I E S C H E R M E N

De organisatie doet er daarom alles aan om het haar deelnemers, het publiek en haar gasten zo aangenaam mogelijk te maken. Overdag kunnen de zeilliefhebbers aan hun trekken komen door het volgen van de wedstrijden op de televi-

4ADVER TENTIE3

“Tijdens Pinksteren ligt die zo vol, dat je zo via de boten van de ene kant van de haven naar de andere kant kan lopen”.

sieschermen in de haven, vanuit de rubberen vipboten op het water, of op het internet. ‘s Avonds is er een uitgebreid programma, waar men onder andere culinair kan genieten van de gerechten van de Rijswijkse topkok Paul van Waarden. Ook zijn er diverse optredens, waaronder de Earth, Wind en Fire Experience. Al is dit concert exclusief voor de zeilers en partners. En natuurlijk kan het publiek zich vergapen aan alle boten in de haven. Sluyters: “Tijdens Pinksteren ligt die zo vol, dat je zo via de boten van de ene kant van de haven naar de andere kant kan lopen”. Grote trekpleisters zijn dit jaar de ABN AMRO 1 en de Mean Machine, de voormalige Pirates of the Caribbean, de nummer een en twee van de Volvo Ocean Race.

FULL

RACER

KEES JANSMA

Toch blijft de regatta ondanks alle evenementen op de wal ‘primair een wedstrijd’. Zo ook in de beleving van de Haagse stuurman en topzeiler Frans van der Heijden. Met zijn tienkoppige semi-professionele Daikin team zal de Europese nummer twee strijden om de hoogste eer in de IRC klasse van de scherpe schepen; de formule 1 in het zeilen. Hoewel de evenementen op de wal aantrekkelijk zijn, zal hij zich er niet te veel door laten verleiden. Van der Heijden: “We gaan er wel naartoe, maar we zullen het licht niet uitdoen. We hopen dat de concurrentie dat doet”. Hij kan zich als stuurman een gebrek aan concentratie niet permitteren op de snelle boot die een snelheid kan ontwikkelen van vijfentwintig knopen (45 km/u), en waarop de

bemanning ‘een goed testteam zou zijn voor waterdichte kleding’. Hij hoopt op een goede klassering: “We gaan voor een plaats bij de top vijf”. Zijn team heeft de North Sea Regatta meerdere malen gewonnen en schreef eerder de supercup op haar naam, een juryprijs voor het team dat zich tijdens de regatta het meest weet te onderscheiden. Maar hij beseft dat het wellicht een te ambitieuze doelstelling kan zijn. Onlangs is de nieuwe wedstrijdboot in Barcelona opgehaald. “Een full racer, waarin geen concessies zijn gedaan aan comfort zoals een zitbank of een koelkast”. Slechts één weekend heeft zijn team getraind voor de start van de eerste wedstrijd van de regatta, de Vuurschepenrace die afgelopen week plaatsvond en van Scheveningen naar Harwich voert.

WE N N E N

AAN DE BOOT

Het team zal de lange afstandswedstrijd dan ook voornamelijk gebruiken om te wennen aan de boot en het gebruiken als voorbereiding op de kustwedstrijden in het pinksterweekeinde. Van der Heijden: “Het is gelukkig een voordeel dat het bij een lange afstand minder op handling aankomt. Dat is normaal gesproken ons sterkste punt. Nu kunnen we heen en terug mooi aan de boot wennen”. Ondanks de magere voorbereiding peinsde hij er niet over om de regatta dit jaar te laten schieten. De North Sea Regatta vormt een thuiswedstrijd; de thuishaven van het schip de Daikin Airco is Scheveningen. “Ik zou me geen wedstrijdseizoen zonder de regatta kunnen voorstellen”, aldus Van der Heijden.

Waar krijgt u zomaar een gratis glas champagne? Dat moet wel een heel feestelijke gebeurtenis zijn, dat u zomaar gratis champagne krijgt aangeboden. Nu, zo voelen wij dat van de Eden Hotel Group ook wel een beetje. Want sinds kort zijn wij de nieuwe exploitant van het vermaarde Babylon Hotel. En om u te laten kennis maken met de vorstelijke gastvrijheid en de warme ambiance van ons hotel en barrestaurant ‘af’ bieden wij u graag bij uw eerste bezoek - en op vertoon vandeze krant gratis een glas champagne aan. Ook als u met z’n tweeën komt.

Sport

VRIJDAG 18 MEI 2007

ADO Den Haag: de stand van zaken DOOR

EPPO FORD

Terwijl men bij ADO Den Haag nog de wonden likt van de degradatie naar de Jupiler League, is men ook al druk bezig met het samenstellen van de selectie voor volgend seizoen. Een update. ADO Den Haag heeft de aflopende verbintenissen van Said Bakkati, Goran Bunjevcevic, Paulus Roiha, Sergio Sanchez en Stijn Vreven niet verlengd. De huurlingen Konstantinos Loumpoutis en Mark de Vries keren terug naar respectievelijk FC Twente en het Engelse Leicester City. Zoals bekend komt Laurent Delorge komend seizoen uit voor Ajax. De 27-jarige aanvallende middenvelder en voormalige speler van onder andere Lierse SK en Anderlecht tekende een tweejarig contract bij de Amsterdammers. De speler kon dankzij een clausule in zijn contract transfervrij weg bij degradatie. Het ziet er ook naar uit dat Ferrie Bodde de Residentieclub de rug zal toekeren. Hoewel zijn contract tot medio 2009 doorloopt, heeft de 25-jarige speler na zijn zevende seizoen bij ADO Den Haag te kennen gegeven dat hij graag naar het buitenland vertrekt. Waarschijnlijk zal ook Santi Kolk lastig te behouden zijn. Verscheidende clubs toonden interesse in de speler die afgelopen sei-

Toch nog hoop voor Tonegido?

zoen met twaalf treffers clubtopscorer was, waaronder Vitesse dat een concreet bod deed. Zijn aanvalspartner Michael Mols overweegt overigens om na de teleurstelling van de degradatie toch nog een seizoen door te voetballen. Al zal dat overigens niet bij ADO zijn.

VE R S T E R K E N

In defensief opzicht wil ADO Den Haag zich graag versterken met Virgilio Teixeira. De 33-jarige verdediger heeft er zelf wel oren naar om na negen seizoenen RKC Waalwijk naar Den Haag terug te keren, maar beide partijen moeten nog even wachten op het standpunt van RKC. Lex Schoenmaker zal de nieuwe selectie niet meer van dichtbij meemaken. De trainer die het gedurende dit seizoen tevergeefs van Frans Adelaar overnam en de club in 2003, samen met Rinus Israel de Eerste Divisie uit loodste, heeft te kennen gegeven dat hij niet meer op het trainingsveld wil staan. Hoogwaarschijnlijk blijft hij wel, in een andere functie, verbonden aan de club. Schoenmaker wordt dus in ieder geval niet de assistent van de nieuwe trainer Wiljan Vloet. Voor die functie schijnt Henk Fräser nu de voornaamste kandidaat te zijn.

Wiljan Vloet. FOTO WFA

‘In de nacompetitie komen onverwachte krachten los’ Nacompetitie -, promotie/degradatie - en beslissingswedstrijden staan voor spanning en sensatie, onverwachte wendingen, hoge toeschouwersaantallen, bezwijken of juist beter presteren onder druk. Van het ene op het andere moment van de hemel in de hel belanden. Of andersom. Voor de echte liefhebber begint het pas als de reguliere competitie erop zit. ‘Alle ingrediënten die voetbal zo leuk maken, zijn aanwezig’. DOOR

gradatie leek amper te ontlopen. Met nog vier andere oud-spelers werd ik twee wedstrijden voor het einde van de competitie teruggehaald uit het derde elftal. Beslissende wedstrijden afdwingen, was het hoogst haalbare. Nou, na zeges op VELO en Monster, lukte dat. Op zich al een enorme kick. Maar toen ging het pas echt beginnen”.

INGREDIËNTEN

Z’n ogen beginnen te glimmen: “Weet je dat ik om medische redenen eigenlijk helemaal niet mócht voetballen? Die vrijdag zou ik geopereerd worden aan m’n meniscus, maar ik maakte de dokter wijs dat ik in het buitenland zat - zondag moest en zou ik gewoon spelen. Ja, het zijn onverwachte krachten die dan in je los komen. Alle ingrediënten die voetbal zo leuk maken, zijn in deze periode aanwezig. De reguliere competitie zit erop, dus bijna iedereen is uitgespeeld. Maar ja – en dat geldt ook voor de vaste supporters – je wilt zaterdag of zondag wel in je ritme blijven, dus ga je de leuke duels uitzoeken. Vaak staan er drommen mensen langs de kant. Omdat de belangen groot zijn, kan iedere actie beslissend zijn, zowel positief als negatief. In één keer van de hemel in de hel of andersom. Dat brengt een hoop spanning met zich mee. Er zijn jongens die daar beter van gaan presteren, er zijn er ook die eraan ten onder gaan. Nee, dat laatste daar had ik geen last van”.

MARTIN VAN ZAANEN

DUNO wil volgend seizoen op haar nieuwe complex dolgraag in de tweede klasse uitkomen en bestrijdt zaterdag in haar streven naar promotie RCL te Leiderdorp. SV’35 treedt diezelfde dag in de jacht op lijfsbehoud in derde klasse aan tegen UVS. En HVV hoopt via de nacompetitie op de tweede klasse, terwijl HBS naar de hoofdklasse wenst te promoveren. Dit is nog maar een kleine greep uit de nacompetitie-, promotie/degradatie- en beslissingswedstrijden die de Haagse voetballiefhebber deze weken in hun greep houden.

INTERESSANTE

DUELS

Een van de meest interessante duels komend weekend is SVV Scheveningen - Spijkenisse. Blijven de kustbewoners, na een seizoen eerste klasse, in de race voor een terugkeer naar het walhalla van het amateurvoetbal? Aan een gelijkspel hebben de mannen van trainer John Kila genoeg om door naar de volgende ronde te mogen. Ze begonnen de nacompetitie vorig weekend in ieder geval goed met een 2-3 zege bij Voorschoten ‘97, dat in de geblesseerde spits Maikel Renfurm een belangrijke kracht miste. Talent Leroy Resodihardjo en Stefan Huisman zorg-

Scheveningen (in het wit) had met Voorschoten ’97 geen problemen. FOTO RONALD MOOIMAN

den ervoor dat de gasten met 0-2 konden gaan rusten. De thuisploeg kwam echter nog gelijk, waarna ‘good-old’ Ron de Jager de winnende treffer maakte.

ENORME

KICK

Met de thuiswedstrijd neemt de druk op de Scheveningers nu toe. Daar goed mee omgaan, is niet voor iedereen weggelegd, weet ‘ervaringsdeskundige’ Dennis Meere. Jarenlang onmisbare aanvaller bij het Voorburgse Wilhelmus, inmiddels gestopt en er tegenwoordig lid van de

commissie technische zaken. Hij: “Weet je wat het is: bij dit soort confrontaties is het erop-of-eronder. Excuses tellen niet, goed voetbal eigenlijk ook niet, het gaat om één ding: winnen. Om hogerop te mogen, de strijd waar we momenteel met Wilhelmus in verwikkeld zijn of, zoals wij twee seizoenen geleden, om lijfsbehoud. ‘De dood of de gladiolen’, als die uitdrukking ergens van toepassing is, is het wel hier”. Gaat er goed voor zitten: “Twee jaar terug stond onze club er slecht voor, de-

GESCHIEDENIS

SCHRIJVEN

Meere: “De uiteindelijke beslissingswedstrijd was tegen Blauw Zwart, een goede ploeg destijds. Zei hun trainer in de krant hoe dom hij het wel niet vond dat Wilhelmus die oude gasten naar het eerste had teruggehaald. Nou, je snapt: We hoefden dat verhaal alleen uit te knippen, in de kleedkamer op te hangen en we stonden op scherp. Dat stonden we al, maar nu helemáál. 2-0 werd het voor ons, op neutraal terrein bij Westlandia. En dat terwijl Blauw Zwart toch echt de grote favoriet was. Hebben ze het nog steeds over. Dit soort wedstrijden, daar kun je geschiedenis mee schrijven”.

Een schrale troost, maar Tonegido/Haagsche Bluf heeft de degradatie in ieder geval tot de laatste speeldag kunnen uitstellen. Maar afgelopen zondag, na het 3-2 verlies tegen ADO’20, was die dan toch een feit. De hoofdklasse zonder Tonegido wordt wennen, want daarin kwamen de Voorburgers maar liefst 15 jaar achtereen uit. En speelden daar ook nog een prominente rol in. In het tweede jaar op het hoogste amateurniveau werden de witzwarten kampioen en wonnen vervolgens verschillende malen de districtsbeker, de nationale amateurbeker en de Supercup. Daarnaast speelden er gerenommeerde namen als keeper Lemmy Stevens, Joost Timmer, Arie van der Padt, Harry de Haas en Robin Knoester en uiteraard de gebroeders Mark en Brian Moen. Ondanks de degradatie en het vertrek van bijna de voltallige selectie, lijkt er nog hoop. Zo zijn er plannen om volgend seizoen intensief te gaan samenwerken met de voetbalschool van Ton Jenner en het bedrijf van Tscheu La ling, dat de Voorburgers niet alleen wil bijstaan op gebied van voeding en training, maar er ook enkele talentvolle spelers wil stallen.

Lejeune wil haar stad promoten

De Haagse oud-hockeyster Lisanne Lejeune is inmiddels aan de slag als adviseur topsport en relatiebeheer bij de afdeling Den Haag Topsport van Den Haag Marketing & Events (DHME). Dit is de overkoepelende marketing- en promotieorganisatie voor de stad Den Haag en haar beide badplaatsen Scheveningen en Kijkduin. Lejeune speelde 95 interlands voor Oranje, waarin ze maar liefst 91 keer scoorde. Tijdens het WK in Sydney werd ze in 1990 uitgeroepen tot beste speelster van het toernooi. Binnen Den Haag Topsport zal Lisanne haar topsportkennis en -ervaring en haar Haagse (sport)netwerk ten volle in gaan zetten voor het verder ontwikkelen van Den Haag als topsportstad. Lisanne: “Het is een enorme uitdaging om mee te helpen de topsport in Den Haag verder te ontwikkelen”.

HGC trots op terugkeer top

Trotse geluiden en gezichten op de Roggewoning, thuishaven van hockeyclub HGC. Ondanks dat vorig weekend de eerste playoff-wedstrijd van de finale om het landskampioenschap van regerend landskampioen Bloemendaal werd verloren, liepen de mannen van trainer Paul van Ass na afloop van het duel met opgeheven hoofd een ereronde. Na jaren van sportieve malaise – vorig seizoen moesten ze zich nog via beslissingswedstrijden handhaven – zijn de HGC-heren terug aan de nationale top. Gezien het goede spel en de hernieuwde spirit, kan volgend seizoen wellicht zelfs een poging worden gedaan om de glorietijden – 1996 was het laatste landskampioenschap – te doen herleven.

Degradatie Hellas komt hard aan

Een droevige sfeer hing afgelopen weekend in de Hellas-hal na de degradatie van de Hellas-vrouwen. Het is dan ook moeilijk ze in de eerste divisie voor te stellen. Veertig (!) jaar speelden ze op het hoogste niveau, waarin ze vijf maal landskampioen (zelfs twee titels in de afgelopen zes jaar) werden, twee maal de beker en een keer de supercup wonnen.

4ADVER TENTIE3

Want wij zijn er trots op dat

hospitality

in the heart

of the city

Babylon voortaan Eden Babylon Hotel heet en laten u graag delen in die vreugde. Geldig tot 31 mei 2007.

Koningin Julianaplein 35, 2595 AA Den Haag T (+31)70 38 14 901 F (+31)70 38 25 927 E info.edenbabylon@edenhotelgroup.com

www.edenhotelgroup.com

Exclusief winkelen. De nieuwste trends. Elke zondag open van 12.00 tot 17.00 uur. Parkeren op loopafstand. www.depassage.nl

Service

n ExpositiesService

VRIJDAG 18 MEI 2007

De introductie van Den Haag Centraal is mede mogelijk gemaakt door:

n V Theater 18 2007 / muziek RIJDAG

MEI

DONDERDAG 17 MEI

Penthion feliciteert Den Haag Centraal met haar eerste uitgave

Flexibel en betaalbaar huren van bedrijfsruimte

sqm

Printing Equipment

vastgoed

Van der Feltzpark 2 9401 HM Assen Hoofddorp Woerden Kruisweg 859 Oostzee 2 tel: 023-5541041 tel: 0348-485800 www.xtandit.nl www.suppliesbestellen.nl

Capelle a/d ijsel Rivium Quadrant 58 tel: 010-2492400

tel.: 0592 305090 fax: 0592 305091 www.penthion.nl info@penthion.nl

Benoordenhoutseweg 21-23 Postbus 11575 2502 AN Den Haag tel. 070-3460930 fax 070-3268440 info@sqmvastgoed.nl

www.sqmvastgoed.nl

L’Exception / Cordier ‘uitzonderlijk in wijn’

20.15 A ppeltheater: “5.51u”, voorstelling van Geert de Jong met oa Hubert Fermin en Judith Linssen. 20.15 Appeltheater: “Het woud”, toneel van Alexander Ostrovski door diverse Appelacteurs, regie David Geysen. 20.15 Koninklijke Schouwburg: “Heksenjacht”, toneel van Arthur Miller door het Nationale Toneel. 20.15 Lucent Danstheater: “Doe Maar!”, musical met Lenette van Dongen, Jan Rot en Daniel Boissevain. 20.15 Theater Diligentia: “Dubbelprogramma”, cabaret door Wilko Terwijn en Kristel Zweers. 20.30 Paard van Troje: “De Kift + support Meindert Talma & The Negroes”. 20.30 S trandpaviljoen De Fuut: “Len Bouman’s Summertrain”, live rock muziek. 20.30 Theater a/h Spui: “Woyzeck en Marie”, toneel van Büchner door De Acteerstudio. 21.00 ´t Syndicaat: “Sevillanas/Soul/Salsa”, met Dj Ron. 21.00 Basta: “MeltingPot multiculturele disco”, Dj Stylo draait multicultihits. 21.00 Lokaal Vredebreuk: “JP Blues presenteert The Treble Shooters”, live muziek. 21.30 Café Momfer de Mol: “Gave Gasten”, live muziek. 22.00 Muziekcafé De Paap: “The Playmates”, live muziek. 23.00 Muziekcafé de Pater: “Salsa/Latin Jazzsessie”, live muziek.

VRIJDAG 18 MEI

14.00 T heater Pierrot: “Knofje de musical”, door Theatergroep Pindakaas met Hagelslag voor kind va 3 jr. 18.00 World Forum Convention Center: “The Hague Jazz” met internationale topartiesten. 20.00 H PC Muziekcafé: “BSE & Flowdown”, punk/ rock/ska & metal. 20.00 Regentenkamer: “Balkanmuziek”, door zigeunerensemble Sintiromarus 20.15 Appeltheater: “5.51u” (zie 17 mei) 20.15 Appeltheater: “Het woud”, (zie 17 mei) 20.15 K oninklijke Schouwburg: “Heksenjacht”, (zie 17 mei) 20.15 Lucent Danstheater: “Doe Maar!”, (zie 17 mei) 20.15 Theater Diligentia: “De weg naar huis”, muzikaal programma door Kees Prins, JP den Tex en Paul de Munnik. 20.30 Paard van Troje: “JJ Grey & Mofro”, americana. € 10,-. 20.30 Theater a/h Spui: “Wat voor brommertje met verchroomd achter op de binnenplaats? & Nijinski.dagboek.fragmenten”, toneel door ’t Barre Land. 20.30 T heater PePijn: “The Blues”, cabaret door Ted Griffioen. 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “Ensemble Tombaz uit Turkije”, theatrale show met Turkse tango. 21.00 ´t Syndicaat: “Tango Café”, met Dj Ronaldo. 21.00 Bazart: “Magion + Conoragh”, gothic/metal. 21.00 H olland Casino Scheveningen: “Vegas Night”, met optredens van Boris en Mr. & Mrs. Rock & Roll René Shuman & Angel-Eye. 21.00 Theater de Tobbe, Voorburg: “Sanna van Vliet kwartet”, jazzconcert. 22.00 Muziekcafé De Paap: “Forty Fingers”, live muziek. 22.30 Lokaal Vredebreuk: “Danslokaal”, Dj René draai Fout van Oud. 23.00 Muziekcafé de Pater: “Onur Attaman”, jazz.

ZATERDAG 19 MEI

ins & outs catering

den haag Tevens vestigingen in Amsterdam en Rotterdam

10.00 E venementenhal Rijswijk: “Paranormaal Alternatief”, spirituele beurs. 14.00 Theater Pierrot: “Knofje de musical”, musical door Theatergroep Pindakaas met Hagelslag voor kind va 3 jr. 14.30 Kooman´s Poppentheater: “Lompie de Lorrebeer”, poppentheater voor kind 5 tot 11 jr. 15.00 Dr.Anton Philipszaal: “Een eeuw in muziek”, concert door het Residentie Orkest met werk van Michael Gordon. 16.00 Kloosterkerk: “Orgelconcert”, door Jan Hage met werk van oa Schönberg, Milhaud, Wagemans en Janssen. 18.00 Regentenkamer: “Jazz”, concert door Gerben KleinWillink (trompet, fluegelhorn) Kwintet, Pieter de Graaf (piano), Hugo Dirkson (bas), Marike van Dijk (alt sax) en

4Adver tentie3

Hans Steijger & Haagse Kringen

Bob Roos (drums). 18.00 W orld Forum Convention Center: “The Hague Jazz”, (zie 18 mei) 20.00 HPC Muziekcafé: “Ma’china & The LOO”, funk & power rock ‘n roll. 20.15 Appeltheater: “5.51u”, (zie 17 mei) 20.15 Appeltheater: “Het woud”, (zie 17 mei) 20.15 K oninklijke Schouwburg: “Heksenjacht”, (zie 17 mei) 20.15 Lucent Danstheater: “Upon calligraphy”, dans door Guangdong Modern Dance Company. 20.30 Dormibella, Leidschendam: “Finale Vlietpopslag”. 20.30 Theater a/h Spui: “Wat voor brommertje met verchroomd achter op de binnenplaats? & Nijinski.dagboek.fragmenten”, (zie 18 mei) 20.30 T heater PePijn: “The Blues”, cabaret door Ted Griffioen. 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “De verleiding van Harry Faust”, rockopera door Egon Kracht & The Troupe. 21.30 C afé Paard van Troje: “Ramonnaa-award” met optredens van Teaser, Dolores en Los. 22.00 M uziekcafé De Paap: “The Jagz”, live muziek. 23.00 Bazart: “Jumpknukkels present Strictly Jump”, jumpstyle. 23.00 Lokaal Vredebreuk: “Phane”, pop flavoured rock.

ZONDAG 20 MEI

10.00 E venementenhal Rijswijk: “Paranormaal Alternatief” (zie 19 mei). 10.00 L ange Voorhout: “Haagse Antiek-, Oude Boeken- en Prentenmarkt”, tot 18.00 uur. 11.00 Dr.Anton Philipszaal: “Koffieconcert”, door studenten Koninklijk Conservatorium, gitaarafdeling. Inleiding speciaal voor kinderen om 10.15 uur. 11.00 Stoomgroep West Zuiderpark: “Treintje rijden in het Zuiderpark”, (niet bij slecht weer!). Tot 16.30 uur. 13.00 Scheveningen: “Dweilorkestenfestival”, blaasorkesten spelend over en rond de Boulevard. Tot 18.00 uur. 14.00 T heater Zwembad De Regentes: “Timboektoe Trio’s”, door De Meekers Uitgesproken Dans voor kind va 8 jr. 14.30 Museum voor Communicatie: “Annie M.G. Schmidt-dag”, zing mee met de liedjes van Annie. 15.00 Herberg Vlietzigt, Rijswijk: “Sunday Jazz” met Cees Slinger and Friends. 15.00 Paard van Troje: “Highschool Music Competition”, finale. 16.00 ´t Syndicaat: “Tango-Matinee-Salon” 16.00 R egentenkamer: “Literaircafé”, Tatiana Radier draagt werk voor van de Indiase dichter-filosoof Rabindranath Tagore. 17.00 S trandpaviljoen De Fuut: “Jazz in De Fuut” met Raymund Oudejans, Henri de Vries, Henriët van Rossum en René de Hilster. 18.00 ASTA: “Blockparty #4”, jongerenfestival met Haagse Talenten. 20.15 Koninklijke Schouwburg: “The Sunshine Boys”, toneel van Neil Simon door Karel de Rooij en Peter de Jong. 20.30 Paard van Troje: “Luie Hond”, ska. 21.00 Lokaal Vredebreuk: “Den Haag Songwriters Guild”, met OP, Claudia Sanscoucie en Karen Olivier. 23.00 Muziekcafé de Pater: “Funkavond”, live muziek.

MAANDAG 21 MEI

20.00 F ortis Circustheater: “The spirit of togetherness”, Zuid-Afrikaanse show door Umoja. 20.15 Koninklijke Schouwburg: “The Sunshine Boys”, (zie 20 mei) 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “Zandkastelen door C-scope”, dans. 21.00 Café Murphy’s Law: “Live Jazz Jamsession”, live muziek olv Andreas Fryland.

DINSDAG 22 MEI

18.30 S trandpaviljoen De Fuut: “La Strada”, diner met voorstelling door de Dutch Don’t Dance Division. 19.00 Centrale Bibliotheek: “Auteursavond” met de Finse schrijfster Leena Lander. 20.15 Koninklijke Schouwburg: “The Sunshine Boys”, (zie 20 mei) 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “Zandkastelen door C-scope”, dans. 21.00 ´t Syndicaat: “Salsa-Party”, met Dj Niche.

n Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

21.00 M uziekcafé De Paap: “Haags Pop Podium”, met cd-presentaties van Jua en The Doldrums.

WOENSDAG 23 MEI

13.00 S toomgroep West Zuiderpark: “Treintje rijden in het Zuiderpark”, (niet bij slecht weer!). Tot 16.30 uur. 14.00 Theater Pierrot: “Te mooi om waar te zijn”, dans voor kind va 6 jr. 14.30 Kooman´s Poppentheater: “De Geitenberg”, poppentheater voor kinderen van 5 tot 11 jr. 17.00 Basta: “COC-Café”, met populaire muziek. Tot 23.00 uur. 18.30 Strandpaviljoen De Fuut: “La Strada”, (zie 22 mei) 19.45 Paleiskerk: “Zenith Festival”, kamermuziek met jonge talenten. Introductie om 19.45 uur start concert om 20.15 uur. 20.15 Appeltheater: “5.51u”, (zie 17 mei) 20.15 A ppeltheater: “Het woud”, (zie 17 mei) 20.15 K oninklijke Schouwburg: “The Sunshine Boys”, (zie 20 mei) 20.30 Theater Zwembad De Regentes: “Zandkastelen door C-scope”, dans 21.00 ´t Syndicaat: “Tango Café”, met Dj Kees. 21.00 L okaal Vredebreuk: “Ritme van het meigevoel”, door Dj Vleesch Noch Visch. 21.00 M uziekcafé De Paap: “The Blues Junkies”, live muziek. 23.00 Muziekcafé de Pater: “Pater Sessie”, pop.

DONDERDAG 24 MEI

10.00 L ange Voorhout: “Haagse Antiek-, Oude Boeken- en Prentenmarkt”, tot 18.00 uur. 30.30 Christus Triumfatorkerk: “Lunchconcert”, ism het Koninklijk Conservatorium. 18.30 Strandpaviljoen De Fuut: “La Strada”, (zie 22 mei) 19.00 Savanna: “Jazzelicious DJ Dinner Live-Act dance”, live muziek met Ray Dessauvagie e.a. 19.45 Paleiskerk: “Zenith Festival”, internationaal kamermuziek festival met jonge talenten. Introductie om 19.45 uur start concert om 20.15 uur. 20.00 HPC Muziekcafé: “Sweet Sunburst”, pop/ rock/punk. 20.00 Regentenkamer: “Muziek met een praatje”, jazz door pianist Eric Doelman. 20.00 Theater a/h Spui: “Hindustaans Filmfestival” 20.15 Appeltheater: “5.51u”, (zie 17 mei). 20.15 Appeltheater: “Het woud”, (zie 17 mei). 20.15 D r.Anton Philipszaal: “Schlagt, Künstler! Die Pauken”, concert door de Nederlandse Bachvereniging. Inleiding om 19.15 uur. 20.15 Koninklijke Schouwburg: “A Clockwork Orange”: theatergroep Alex d’Electrique. 20.30 Koorenhuis: “Foyer Classique”, live muziek in de foyer. 20.30 Paard van Troje: “The Grit + support The Icons & Super Fertile Sisters”, concert. 20.30 Paard van Troje: “Venice”, concert. 21.00 ´t Syndicaat: “Sevillanas/Soul/Salsa” met Dj Ron. 21.00 Basta: “MeltingPot multiculturele disco” met Dj Stylo. 21.00 Lokaal Vredebreuk: “JP Blues presenteert The Robbert Fossen Blues Band”. 22.00 Muziekcafé De Paap: “Neerlands Peil”, live muziek. Aansluitend om 23.00 “Salsa/Latin Jazzsessie”.

LANGLOPEND

12.00 M alieveld: “Pasar Malam Besar”, grootste Euraziatische festival ter wereld met theater, dansen lezingenprogramma, ruim 250 stands en groot aanbod van Aziatische eetgelegenheden. Tot 23.00 uur. www. pasarmalambesar.nl 19.30 Theater Toussaint: “Toussaintdinnershow”, 4-gangen diner met de voorstelling Soulution. www.theatertoussaint.nl 20.00 Fortis Circustheater: “Tarzan”, musical over vriendschap, identiteit en wilskracht met muziek van Phil Collins, vertaling Martine Bijl, cast oa Ron Link en Chantal Janzen. www.circustheater.nl

Brongegevens Agenda Dit is een selectie van Den Haag Marketing & Events, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com. Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last Minute Tickets kijk op www.uitburo.nl. Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com.

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

Affiche Galerij/Souterrain Station Spui (kruispunt Spui/Grote Marktstraat) ma t/m zo 6-24 uur . T/m 14/06 “De Appels van Bons”: affiches van toneelgroep De Appel gemaakt door Jan Bons. Artoteek Den Haag Denneweg 14a, Den Haag 070-3465337 wo t/m vr 11-18, za 10-17 uur 1e en laatste zo vd maand 12-17 uur. T/m 03/06 “Ramon van de Werken”: Schilderijen. Atrium van het Stadhuis Spui 70, Den Haag, ma t/m vr 10-17, za 10-16 uur T/m 20/05 “Binckhorst”. Beach Resort Kijkduin 30/05 T/m 24/06 “Sculptuur Biënnale Kijkduin”: beelden en glasobjecten. Permanent geopend. Christus Triumfatorkerk Juliana van Stolberglaan 154, Den Haag 0703837655, ma t/m vr 12-14 uur. T/m 28/06 “Breath”: Installatie van Piia Maria. Escher in Het Paleis Lange Voorhout 74, Den Haag 070-4277730 di t/m zo 11-17 uur. Permanent “Escher in Het Paleis. T/m 03/06 “Ik verloor mijn hart in Armenië”: Hout-/linosneden van Sietse Bakker. Filmhuis Den Haag Spui 191, Den Haag 070-3656030 ma t/m za 18-22, zo 14-22 uur T/m 02/06 “Visions of William Living”: Site specific installatie van Pia Wergius en Arjen de Leeuw. Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, Den Haag 070-3381144 di t/m zo 12-18 uur. T/m 20/05 “De Zilveren Camera 2006”. T/m 17/06 “De vele gezichten van….Isabelle Huppert”. Galerie Haags/Marcello’s Art Factory Koningin Emmakade 148, Den Haag 070-3634047 wo t/m vr 13-10, za 13-17 uur en op afspraak permanent “Groeten uit Den Haag”: Haagse cultuurproducten. Galerie Maurits van de Laar Herderstraat 6, Den Haag 070-3640151 wo t/m za 12-18, laatste zo van de maand 13-17 uur T/m 27/05 Tekeningen van Erzsébet Baerveldt en Justin Wijers. Galerie Ramakers Toussaintkade 51, Den Haag 070-3634308 wo t/m za 11-17, zo 13-17 uur T/m 27/05 “Inspired by nature”: Werk van oa Jeroen Allart, Ton van Kints, Vittorio Roerade en Hieke Luik. GEM. museum voor actuele kunst Stadhouderslaan 43, Den Haag 070-3381133 di t/m zo 12-18 uur T/m 20/05 “Gavin Turk, The Negotiation of Purpose”. Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, Den Haag 070-3381111 di t/m zo 11-17 uur. T/m 20/05 “Têtes Fleuris” , werken uit de collectie van de Triton Foundation. T/ m 03/06 “Plein Air”: Schilderijen, litho’s en etsen van de Haagse School en de School van Barbizon. T/m 29/07, “Vazen met tuiten”: 300 Jaar bloemenvazen van Delfts, Fries en ander Europees aardewerk. T/m 08/07 “Michael Wesely”: Foto’s van het proces van bloei, groei en afsterven van boeketten tulpen. T/m 12/08 “Collectie DLD”: Hoogtepunten uit de collectie moderne Duitse kunst vanaf 1900. T/m 05/08 “Zeeuws Licht”: Mondriaan in Domburg. T/m 02/09 “Helene Schjerfbeck, het geheim van Finland”: Overzichtstentoonstelling. Grafiekwinkel Inkt Prinsegracht 20-24, Den Haag 070-3563788 wo t/m vr 9.30-17.30, za 10.30-17.30 uur T/m 14/07 “Hollands landschap in grafiek en foto”. Haags Gemeentearchief Spui 70, Den Haag 070-3537020 ma t/m vr 7-19 (donderdag T/m 21.30 uur), za 9.30-17 uur. T/m 22/06 “Den Haag Regeringsstad”: Tentoonstelling Haagse Fotografieprijs 2006. Haags Historisch Museum Korte Vijverberg 7, Den Haag 070-3646940 di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur permanent “Topstukken van de vaderlandse geschiedenis”. T/m 19/08 “Geboeid!”: Zeven eeuwen Gevangenpoort. Haagse Kunstkring Denneweg 64, Den Haag 070-3647585 di t/m za 12-17, zo 13-17 uur T/m 15/05 “Conversing with Rembrandt”: werk van jonge Griekse kunstenaars. T/m 05/06 “Sungmee Bae”: Schilderijen. Koninklijke Bibliotheek/Nationaal Archief Prins Willem Alexanderhof 5, Den Haag 070-3140911, di t/m za 9-17 (di tot 20 uur), ma en zo 12-17 uur. Permanent “De Verdieping van Nederland”, werk uit de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief . T/m 03/06 “Michiel de Ruyter”: Tentoonstelling over de admiraal.

Nieuwe Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

Kunsthuis 7x11 Patrijsplantsoen 23, Den Haag 070-3465337 ma t/m vr 17-21, za en zo 11-17 uur T/m 30/06 “Habitat Ypenburg”: Project met architecten en vormgevers uit EU landen. Letterkundig Museum Prins Willem-Alexanderhof 5, Den Haag 070-3339666, di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur, permanent “Nationale Schrijversportrettengalerij”. T/m 29 “Helden in Beeld & Dutch Treats: illustraties uit kinderboeken. Louis Couperus Museum Javastraat 17, Den Haag 070-3640653 do t/m zo 12-17 uur en op afspraak T/m 29/05 “Turf in je ransel”: Den Haag als garnizoensstad in het werk van Louis Couperus. Madurodam George Maduroplein 1, Den Haag 070-4162400 ma t/m zo 9-20 uur. T/m 28/05 “Magic Ice Zoo”: IJssculpturen gemaakt door Chinese kunstenaars. Milieu Informatie Centrum Paviljoensgracht 3, Den Haag 070-3536999 ma t/m vr 9-16.30 uur. T/m 31 /06 “Lucht”. Museon Stadhouderslaan 37, Den Haag 070-3381338 di t/m zo 11-17 uur (tijdens schoolvakanties ook op ma.) Permanent “Recht en Vrede”: Tentoonstelling over de rechtspraak. T/m 01/10 “Verre Schoonheid, de versierde mens”: Portretfoto’s van exotische stammen door Bertie en Dos Winkel. T/m 28/10 “Robot Zoo”: interactieve installaties over hoe dieren functioneren. T/m 10/06 “Licht in het Donker, Het Philips-Kommando in Kamp Vught”. Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, Den Haag 070-3585857 di t/m zo 11-17 uur. T/m 17/06 “Beeld Oog Brein”: Beeldhouwkunst en visuele zeggingskracht. T/m 17/06 “Decent Sculpture”: Beeldhouwkunst van Reg Butler. Museum voor Communicatie Zeestraat 82, Den Haag 070-3307500 di t/m vr 10-17, za en zo 12-17 uur. T/m 31/12 “Alles werkt!”: Contact in de jaren ’50 en ’60. T/m 31/10 “ZieZo”: Kindertentoonstelling (5 T/m 11 jr) waar je ogen proeven, je oren ruiken en je neus kan zien. T/m 31 “de Verleiding, 400m² aan inspiratie. T/m 31 “We bellen!”: De veranderde rol van 125 jaar telefoon in Nederland. T/m 20/05 “Poem Parade, komt dat zien!”: expositie voor kinderen over kunst en poëzie. T/m 31 “Ringtone Machine”: Maak je eigen ringtone op deze uniek. Museum Meermanno Prinsessegracht 30, Den Haag 070-3462700 di t/m vr 11-17, za en zo 12-17 uur. T/m 28/05 “Penguinparade”: 70 jaar Penguinpockets. Museum Mesdag Laan van Meerdervoort 7f, Den Haag 070-3621434 di t/m zo 12-17 uur. T/m 27/05 “Isaac Israels in het Zuidwal”: Schetsen uit een ziekenhuis, 1919. T/m 21/05 “Zoeken naar harmonie”: Symbolisme en theosofie in het oeuvre van Henri Verstijnen. Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk 070-3903617 di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur T/m 03/06 “Rob Mostert”: Fotografie. Muzee Scheveningen Neptunusstraat 92, Scheveningen 070-3500830 di t/m za 10-17, zon 12-17 uur permanent “De Geschiedenis van Scheveningen” Panorama Mesdag Zeestraat 65, Den Haag 070-3106665 ma t/m za 10-17, zo 12-17 uur permanent “Panorama Mesdag”. T/m 10/06 “Groot en scherp - Holland in beeld”: Panoramafoto’s van Bob Strik, met Hollandse landschappen. Pulchri Studio Lange Voorhout 15, Den Haag 070-3461735 di t/m zo 11-17 uur. T/m 24/05 “Diverse kunstenaars”: Driedimensionale textielreliëfs van Emiel van der Beek. Mixed media/objecten van Cesar van der Molen. T/m 27/05 “Het Nieuwe Verhaal”: Pat Andrea met collegae en studenten. Imaginair-figuratieve schilderkunst. 19/05 T/m 07/06 “Bas Ploem/Daniël Tavenier”: Digitaal grafische werk van Bas Ploem. Schilderijen en gemengde techniek van Daniël Tavenier. Regentenkamer Laan van Meerdervoort 34, Den Haag 0703658612wo t/m zo 12-17 uur, za 12-22 uur T/m 10/06 “Diverse kunstenaars”:. Meubeldesign van Michiel de Greef, Nadine Sterk en Jeroen Wesseling. Stroom Den Haag Hogewal 1-9, Den Haag 070-3658985 wo t/m zo 12-17 uur T/m 17/06 “Generosity”: Werk van de Schotse kunstenaar Toby Paterson

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046 Koorenhuis

Prinsegracht 27 Musicon Soestdijksekade 345 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 Muziekcafé De Pater Achterom 8 Paard van Troje Prinsegracht 12 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10

070-3422722 070-3686800 070-3652002 070-3450852 070-3601838 070-3451423 070-3658612 070-3600053

22 n Cryptogram

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

Society

VRIJDAG 18 MEI 2007

De wereld is een dorp, zeggen ze. En dat klopt. Daarom brengt Omroep West u dagelijks het nieuws uit uw woonplaats en de rest van de wereld. Maar ook als u verlangt naar de tijd dat het dorp uw hele wereld was moet u bij West zijn: Wim Willems neemt u graag mee terug in de tijd in de nieuwe tv-serie Plekken van Herinnering en in And the beat goes on … verzorgt Hans Rouw wekelijks een uur muzikaal jeugdsentiment op Radio West. Dus hoe groot uw wereld ook is: u vindt het bij Omroep West.

tv west U

Horizontaal

1. Piet klinkt toch ook wel deftig. (8) - 5. Lekker ding in de brievenbus (8) - 10. Lellen. (8) - 11. De kleur van de groenteschotel is niet onecht. (8) - 13. Er is nog genoeg ruimte in die stad (6) - 14. De sekteleden dragen speciale hoofddeksels. (5) - 15. Ze stonden er nu al enige tijd (4) 17. Met de slee op je nek kom je vlot naar boven. (6) - 19. Hij is ongevoelig voor elke godsdienst. (10) - 21. Agressief denkbeeld. (5) - 22. Bij de doop is ze nogal afstandelijk (5) - 28. Geldrover. (10) - 29. Uitkijken is er hier niet bij (6) - 30. Een arme heeft er geen boodschap aan. (4) - 31. Hebt u zelf de kamer in elkaar gezet? (5) - 32. Onderneming die een verstandige reeks maakt (6) - 36. Tijdens gebrek aan regen is de grondeigenaar niet te genieten. (8) - 37. Bergmeubel aan de galg (8) - 38. Musici die voor vuurwerk zorgen (8) - 39. Een gerechtsdienares? (8)

Ve r t i c a a l

1. Wij staan vooraan als de brieven komen, voordat de postbode geweest is. (8) - 2. Bedrijven, waarbij je heel wat aan je hoofd hebt. (8) - 3. We stoppen ermee, want hij werkt ons te hard. (5) - 4. De ingesnoerde dame heeft geen lucht meer. (4) - 6. De notenlijn zit goed in de war. (10) - 7. Het werd hiermee van de rots gesleept. (4) - 8. Droevig hoekje (8) - 9. Men zegt, dat ze vroeger met kralen de dag konden bepalen. (8) - 12. Ik had wel angst voor dat dreigen met dat stuk ijzer. (5) - 16. De mensen dromen er van bij de tijd te zijn. (10) - 18. een boom voor wat vogels. (6) - 20. De ophitser bleek een snelle metaalbewerker te zijn. (10) - 23. Luchtledig. (8) - 24. De aardbei is ‘n geliefkoosde vrucht. (8) - 25. Hij zit wel te zeuren over dat meten. (5) - 26. De NS is niet in treinrails geïnteresseerd, als er steeds maar over geschreven wordt. (8) - 27. Beramen. (8) - 33. Het talent is ‘n genie aangeboren. (5) - 34. Kreupelhout. (4)

n Zweeds kruiswoordraadsel

maandag vanaf 17.00 u tv West Nieuws West trapt na Van de Kaart dinsdag vanaf 17.00 u tv West Nieuws Vlieg Plekken van Herinnering Het Andere Oog woensdag vanaf 17.00 u tv West Nieuws Team West Westweek Het Andere Oog donderdag vanaf 17.00 u tv West Nieuws Play RegioNed Het Andere Oog vrijdag vanaf 17.00 u tv West Nieuws Buitenwezen Filmspot zaterdag vanaf 17.00 u NieuwsWeek Verkeer & Meer RegioNed zondag vanaf 16.00 u tv West Nieuws tv West Sport

89.3 radio west U

maandag t/m vrijdag 06 - 09 u WestNieuws 09 - 12 u Negentwaalf.nl 12 - 14 u Roukost 14 - 15 u Non-stop muziek 15 - 17 u Geniet van je Middag 17 - 18 u WestNieuws 18 - 19 u Het Gesprek van de Dag 19 - 23 u Non-stop muziek 23 - 00 u Met het Oog op Morgen

Reis met hoogleraar sociale geschiedenis Wim Willems in tien afleveringen mee terug in de tijd naar Haagse wijken en andere plekken uit Willems jonge jaren. Met deze serie hoopt Willems nog meer mensen te motiveren om hun persoonlijke herinneringen op te schrijven, net als eerder lezers van AD/HC deden. Uw eigen verhalen zijn welkom bij Omroep West. Vanaf 1 mei op tv West.

Begin de dag goed: met Westnieuws weet u alles voordat de werkdag begint. En ook in de middageditie brengen wij u op de hoogte van het laatste nieuws uit de regio en de rest van de wereld, weer en verkeersinformatie. Victor Posthuma presenteert de ochtendeditie, Rob van Hoogenhuizen praat u elke middag bij.

19 - 20 u Vitamine W 21 - 23 u Jazz op West

vrijdag

zaterdag

Zondag 20 mei

Maandag 21 mei

Min. 11º Max. 15º Zon 40% Wind 5

Min. 8º Max. 13º Zon 45% Wind 4

Min. 8º Max. 15º Zon 450% Wind 5-6

n Bioscopen Pathé Buitenhof Assepoester & De Keukenprins do/vr/za/zo 12:55 15:10 wo ook om 12:50 14:50 16:50 zo ook om 10:30 Blades of Glory do/vr/za/zo/ma/di 12:50 15:00 17:10 19:30 do/vr/za/zo/ma ook om 21:50 wo ook om 21:20 zo ook om 10:40 Das Leben der Anderen dagelijks 15:50 18:40 ma/di ook om 13:00 Haaibaai (Shark Bait) do/vr/za/zo/wo 13:00 15:00 do/vr/za/zo ook om 16:50 zo ook om 11:00 March Of The Penguins di 13:30 Mr. Bean’s Holiday dagelijks 14:10 16:30 do/vr/za/zo/ma/di ook om 18:50 zo ook om 11:40 Next dagelijks 21:30 Number 23, The dagelijks 19:20 21:40 do/vr/za/zo/ma/di ook om 17:10 ma/di ook om 12:55 15:00 Pan’s Labyrinth dagelijks 18:45 do/vr/za/zo/ma/di ook om 21:15 ma/di ook om 16:00 ma ook om 13:20 Perfect Stranger do/vr/za/zo/ma/di 21:00 Pirates of the Caribbean 3 wo 12:30 13:00 16:00 17:00 20:00 20:45 Sneak Preview di 21:45 Spider-Man 3 do/vr/za/zo/ma/di 13:30 17:00 20:30 wo ook om 18:00 21:15 zo ook om 10:30 Teenage Mutant Ninja Turtles do/vr/za/zo/wo 13:40 zo ook om 11:20

Assepoester & De Keukenprins do/vr/za/zo/wo 12:30 do/vr/za/wo ook om 14:35 Blades of Glory dagelijks 22:00 do/vr/za/zo/ma/di ook om 17:00 19:50 vr/za ook om 00:30

zondag

En natuurlijk altijd live verslag van de wedstrijd van ADO Den Haag op 89.3 radio West.

Zaterdag 19 mei

Min. 10º Max. 18º Zon 35% Wind 4

Pathé Scheveningen

09-11 uur ZEP 11-12 uur …And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-18 uur radio West Sport 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non Stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen 08-09 uur Zep 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop 14-18 uur radio West Sport 18-21 uur Non-stop muziek 21-23 uur Klassiek op West 23-00 uur Met het Oog op Morgen

Vrijdag 18 mei

Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel. 0900-1458 (35cpm)

19 - 21 u Stork on Air 21 - 23 u Hot Talk

n Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Plekken van Herinnering

donderdag

Service

VRIJDAG 18 MEI 2007

De nieuwe programmagids is uit! Wilt u alle programma’s van Omroep West op een rijtje? Binnenkort ligt de nieuwe programmagids voor u klaar bij postkantoor of bibliotheek. Dus haal ‘m op of download de complete gids van de internetsite van Omroep West www.westonline.nl En als u de woordzoeker op de achterpagina oplost maakt u ook nog eens kans op een prachtige tuinset of een van de andere Westprijzen. Dus laat ‘m niet liggen, de nieuwe programmagids van Omroep West!

zie voor actuele programmainformatie tv west teletekst en de website westonline.nl

ma/di ook om 14:40 Bridge to Terabithia do/vr/za/zo/wo 13:50 Epic Movie do/vr/za/ma/di/wo 16:40 do/vr/za/ma/di ook om 18:50 vr/za ook om 00:20 ma/di ook om 14:30 Fracture dagelijks 16:10 18:40 21:10 do/vr/za/ma/di ook om 13:40 vr/za ook om 23:50 Haaibaai (Shark Bait) do/vr/za/zo 13:00 15:00 Metro dagelijks 16:00 18:45 21:30 ma/di ook om 13:10 Mr. Bean’s Holiday do/vr/za/zo/ma/di 14:55 17:00 19:10 do/vr/za/zo/wo ook om 12:50 Next dagelijks 21:40 vr/za ook om 00:10 Pirates of the Caribbean 3 wo 12:30 13:20 16:00 16:50 19:30 20:20 Reaping, The dagelijks 14:50 17:10 19:30 21:50 do/vr/za/zo/wo ook om 12:40 vr/za ook om 00:20 Shooter do/vr/za/zo/ma/di 21:20 vr/za ook om 00:10 Sneak Preview di 21:30 Spider-Man 3 dagelijks 15:15 18:20 do/vr/za/zo/wo ook om 12:20 21:25 vr/za ook om 00:25 ma/di ook om 21:20 SPIDER-MAN MARATHON zo 13:30 Teenage Mutant Ninja Turtles do/vr/za/zo/wo 12:15 14:15 The Namesake dagelijks 16:20 19:00 ma/di ook om 13:30 Wild Hogs do/vr/za/ma 21:00 vr/za ook om 23:40 wo ook om 19:20 Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel. 0900-1458 (35cpm)

Filmhuis Den Haag Interview/ Steve Buscemi wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 21:45 uur Azuloscurocasinegro/ Daniel Sánchez Arévalo

Darkbluealmostblack do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:30 uur Darati/ Mahamat-Saleh Haroun Dry season do/za/ ma 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur zo 15:00 uur The boss of it all / Lars von Trier DirektØren for det hele zo 15:30 uur wo/do/za/ma 17:30 uur wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 22:00 uur Letters from Iwo Jima / Clint Eastwood wo 21:30 uur zo 15:30 uur Flags of our fathers/ Clint Eastwood wo 19:00 uur zo 13:00 uur Angel/ François Ozon The real life of Angel Deverell wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur wo/Vr/Zo/Di/17:00 uur Close to home/ Vardit Bilu en Dalia Hagar Karov la bayit wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur zo 13:00 uur zo 15:00 uur do/za/ma/wo 17:00 uur Transylania / Tony Gatlif zo 13:30 uur vr/zo/di/wo 17:30 uur wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 20:00 uur Das leben der anderen/ Florian Henckel von Donnersmarck zo 14:00 uur wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur Nue Propriété/ Joachim Lafosse wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur zo 13:00 uur zo/di| 17:00 uur wo 21:45 uur Leef!/ Willem van de Sande Bakhuyzen vr/wo 17:00 uur A history of violence/ David Cronenberg wo17:00 uur Sneak preview ma 22:00 uur The district!/ Áron Gauder Nyócker! do 20:45 uur Visions of William Living/ Pia Wergius & Arjen de Leeuw zo 14:00 - 22:00 uur wo/do/vr/za/zo/ma/di/wo 18:00 - 22:00 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl tel. 070 - 365 6030

worden uitgevoerd van 21 mei t/m 25 mei. De rijbaan richting centrum wordt afgesloten van 24.00 uur tot de volgende ochtend 05.00 uur. De rijbaan in de andere richting van 02.00 uur tot 05.00 uur. Omleidingen zijn via de Prins Clauslaan, Prins Bernhardviaduct, Spui, Kalvermarkt en Herengracht dan wel via de Prinsessegracht, Koningskade, Zuid Hollandlaan en Boslaan. Heuvelweg (Leidschendam-Voorburg) In Leidschendam wordt tot augustus gewerkt bij de Heuvelweg. Omleidingen staan aangegeven en bij bushaltes staan wijzigingen voor de lijnen 39, 40, 46, en nachtbus 2. Hubertusviaduct (tot eind 2007) In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken. Jan Hendrikstraat De tramsporen, het asfalt en het riool worden vernieuwd. Werkzaamheden duren tot 14 juli. Bestemmingsverkeer kan vanaf de Toren-

Pierre Wind Pierre’s Droom: Krokante Kaasbammetjes Ik schrijf dit in mijn slaap. Hoe dat kan weet ik ook niet. Ik schijn in de middag zeeën van tijd te hebben. Geen gehaast, maar tijd om me zelf persoonlijk te verwennen. De lunchtafel staat royaal gedekt. Ongelooflijk wat een luxe. Een vreemde vrouw zit aan die zelfde tafel. Wat ze er doet? Ik zou het niet weten. Ik sta aan het aanrecht. Met een zeer goed humeur meng ik 60 gram kaasreepjes, 1 fijngesneden bieslookspriet, 1/ 2 fijngesnipperde sjalot en peper uit de molen door elkaar. In een flamboyante beweging worden er met de beide handen twee verse casinoboterhammen ontkorst. Apart van elkaar rol ik, tussen twee plasticjes, de bammetjes tot de status flinterdun uit. In het midden van elk van de twee bammies ontstaat een bergje kaasmengsel. De binnenranden smeer ik met weinig losgeklopt ei in. Het overgebleven losgeklopt ei belandt in een steelpannetje voor een spontaan mini roereitje. Elk bammetje wordt dichtgevouwen, en licht aangedrukt, zodat er een driehoekje ontstaat en het mengsel in het midden is gehuisvest. Nu moet ik oppassen. Er mogen geen scheurtjes in het brood ontstaan. Ik bak de driehoekjes knapperig in een ruime hoeveelheid knoflookolie en ga aan tafel zitten. Ik kijk de vreemde dame gulzig aan. Ik neem een hap. Heerlijk. De dame kijkt opeens ietwat boos en zegt getergd: “En ik dan”. Ik met volle mond: “daar staat de pan, er is nog brood over”.

Benodigdheden 4twee casinoboterhammen4 60 gram dunne jonge kaasreepjes 41/ 2 fijngesnipperde kleine sjalot41 fijngesneden bieslook spriet 4Peper uit de molen4losgeklopt ei4knoflookolie

n Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Den Haag Centraal B.V.

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avonden weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05. Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 070 - 311 03 07 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag T: 070-3644040 / F: 070-3633570 info@denhaagcentraal.net redactie@denhaagcentraal.net advertentie@denhaagcentraal.net abonnementen@denhaagcentraal.net

Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 u - 17.00 u) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode) Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag.

n Werk in uitvoering A12 (Prins Clausplein) De verbindingsweg van de A12 naar de A4 (vanuit Den Haag richting Rotterdam) wordt afgesloten op dinsdagavond 22 mei 21.00 uur tot de volgende ochtend 05.00 uur. Dan zijn ook de verbindingsweg vanuit Den Haag richting Amsterdam alsmede de toerit Voorburg/Binckhorst afgesloten. A12; afsluiting toerit Voorburg Rijkswaterstaat gaat op 22 mei ‘s avonds van 21.00 uur tot de volgende ochtend 23 mei 05.00 uur de markering op de A12 richting Amsterdam/Rotterdam verbeteren. De flyover vanuit Den Haag richting Rotterdam en Amsterdam en de toerit (4) Voorburg/Binckhorst moet hiervoor voor alle verkeer worden afgesloten. Azaleastraat Van 21 mei tot 25 mei wordt deze straat opnieuw geasfalteerd. Dan is de straat afgesloten en gelden er omleidingen. Bezuidenhoutseweg; profielaanpassing Vanwege de nieuwbouw van Babylon wordt het profiel van de Bezuidenhoutseweg tijdelijk aangepast. Deze werkzaamheden

straat rondom de Grote Kerk terugrijden door de Prinsestraat en de (Kleine)Nobelstraat. Hiervoor wordt het éénrichtingverkeer in de Prinsestraat tussen Kerkplein en Nobelstraat tijdelijk omgedraaid. De omleidingen en de routes naar de parkeergarages worden met borden aangegeven. Jan van Nassaustraat In verband met de verbetering van de groeiomstandigheden voor de bomen zijn er tot eind augustus incidentele vertragingen. Kamperfoeliestraat; reconstructie Tot 20 juli wordt deze straat tussen de Mient en de Oude Haagweg opnieuw ingericht. Automobilisten worden omgeleid via de Loosduinsekade en Valkenboslaan dan wel via de Oude Haagweg en de Thorbckelaan. Parkstraat In verband met een herinrichting van de parkeerstrook moet rekening worden gehouden met enige stagnatie. Er zullen tijdelijk parkeerplaatsen worden opgeheven.

Abonnementsprijzen: Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95 Hoofdredacteur: Coos Versteeg Coördinatie redactie: Miranda Fieret Coördinatie cultuur: Roos van Put Coördinatie sport: Martin van Zaanen Eindredactie: Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Algemene Zaken: Marianne ten Have Medewerkers: Fleur du Bois, Peter Breeveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Hans Schmit, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Gerard Vos, Renate van der Zee Feuilleton: Tomas Ross Columnisten: Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Rubrieken: Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Illustraties: Marcello’s Art Factory Vormgeving: Rob Hofland Fotografie: Willy Jolly, Harmen de Jong, Ronald Mooiman, Mylène Siegers, Otto Snoek en Fotopersbureau WFA Uitgever/directeur: Robert Conijn Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

Roos

Society

VRIJDAG 18 MEI 2007

Renate& de Residentie Met foto’s van Otto Snoek

Mexicoooooooo! Je zou wel gek zijn als je de kans om een werkloze na jarenlang getrouwd afscheid te nemen van de Mexicaanse te zijn geweest met een minister. Manambassadeur zou laten lopen. Zo’n lief zelf was overigens niet aanwezig, Mexicaans partijtje, want in Berlijn, voor dat is natuurlijk aleen eerste baantje: een leen maar tequila panel voorzitten voor en hartstochtelijke Philips. muziek wat de klok slaat. De afscheidsOver oud-ministers receptie van Sandra gesproken, daar was Fuentes-Berain in ook Rita Verdonk, Wassenaar was dan nota bene in dezelfde ook een zinderende zwarte powersuit als fiësta, met mariawaarmee ze indertijd chi’s, margarita’s en haar coup tegen Mark een vrij omvangrijke Rutten beraamde. Almensenmassa die leen de kraag van haar de kans greep de in pak was een beetje kleurrijke Mexicaansmaller gemaakt, net se dracht gehulde als haar politieke ambiambassadeur voor ties – grappig! Met een de laatste maal nog margarita in de hand eens even stevig aan vertelde ze dat ze het het hart te drukken. heerlijk vond dat ze nu Alleen het broeikasweer haar eigen dag effect liet Sandra Sandra Fuentes-Berain. kon indelen. En kijk, Zo’n Mexicaans partijtje, dat is natuurlijk alleen maar tequila en hartstochtelijke muziek wat de klok slaat. Fuentes in de steek, net als we in gesprek dus nipten haar gaszijn met mensen die gilet in dezelfde zuurstokroze kleur zij ons onmiddellijk toe. De Van Hou- gen, dat ze hun ambassadeursvrienden ten onder een sombere Nederlandse ons vertellen het heerlijk te vinden een als de zijden beddensprei waarin zijn weningetjes zijn de laatste tijd veel ge- natuurlijk ook buiten de recepties om voorjaarshemel aan hun margarita’s. toontje lager te moeten zingen, stapt vrouw was gewikkeld. ziene gasten op feestjes in diplomatieke ontmoeten. En dat geloven we graag. Maar dat kon de pret natuurlijk met zowaar Nina Brink over de drempel. ,,Dat is Mexican pink’’, vertrouwde kring, maar haastten zich ons uit te leg- De Mexicaanse ambassadeur onthulde geen mogelijkheid drukken. Fuentes Brink vertelde ons dat ze het heerlijk had gehad in Den is wat je noemt een dynamische per- dat zij de MexicaanHaag en haar fietstochtjes node zal soonlijkheid, en haar partijtje trok een se ambassadeur gaan missen, maar in feite maakt ze naindrukwekkende drom ambassadeurs: ‘van Spaans spretuurlijk een prima overstap naar Brusuit de Verenigde Staten, Duitsland, ken’ kende, maar de sel. Het zal eerder zo zijn dat Den Haag Frankrijk, Jordanië, Marokko, noem ambassadeur zelf haar gaat missen en die emotie werd maar op, temidden van wie de boom- verklapte dat Brink dan ook verwoord door de Colombilange, hoogblonde Letse ambassadeur aan het investeren aanse ambassadeur die zei het corps Baiba Braze, voormalige kampioene is in Mexico. diplomatique gebukt ging onder een speerwerpen, een van de meer opval- Daar zullen de diep verdriet om dit verlies. Waarbij lende verschijningen was. Mexicanen uiterhij overigens nogal guitig bleef kijken. aard heel dankbaar Maar dat kan natuurlijk ook zijn gewoSmetteloos wit voor zijn! ne gezichtsuitdrukking zijn. Tot de opvallende verschijningen hoor- Brink, in rood tailde ook de in smetteloos wit gehulde leur, behoorde tot Echt gezellig werd het toen de mariaMarisa Polin, de Mexicaanse kunste- de kleurrijkere verchi’s die geruime tijd in de tuin hadden nares wier boeiendste verdienste is dat schijningen op de staan kleumen eindelijk naar binnen zij ooit oud-minister Hans Hooger- receptie, maar de mochten, enkele van de Mexicaanse vorst aan de haak heeft geslagen. Zij kleurrijkste entree gasten uit volle borst mee gingen zinbiechtte op dat ze net een heerlijke va- maakten de Van gen en de margarita’s gewoon bleven kantie had beleefd in het opwindende Houweningetjes. rondgaan. Rio, waar echtgenoot Hans zich won- Scenarioschrijver Rita Verdonk nipte er met zoveel plederwel verstaanbaar kan maken, omdat Chiem van Houzier aan, dat er later een interessant hij het Portugees geweldig goed mach- weninge, atletisch gerucht de ronde deed door Den Haag. tig is. Polin bekende dat ze het wel wat op verend sportOnder Mexicanen zou zij bekend staan vond hebben om getrouwd te zijn met schoeisel, droeg een De Van Houweningetjes zijn veel geziene gasten op feestjes in diplomatieke kring. als: Margarita Verdonk.

4Adver tentie3