jaarverslag_ecp

ecp.nl jaarverslag 0809

ECP.NL Platform voor eNederland Overgoo 11 Postbus 262 2260 AG Leidschendam T

(070) 419 03 09

F

(070) 419 06 50

E

info@ecp.nl

W www.ecp.nl

jaarverslag 2008-2009

jaarverslag 2008-2009

2

VOORWOORD

”Goede basiscondities, concrete toepassingen en randvoorwaarden daar draait het om!”

De afgelopen 10 jaar stond de informatiemaatschappij in

kwaliteit van de organisatie wordt erdoor beïnvloed, maar

het teken van stimuleren en versnellen. Veel energie is

ook de positie in de markt en de samenwerking met

gestoken in het ontwikkelen van kennis en het bevorderen

bijvoorbeeld afnemers, leveranciers enzovoort. Doel is

van ICT toepassingen, onder meer in verschillende maat-

schaal en massa van toepassingen te krijgen.

schappelijke sectoren. Zowel in het nationale als het Europese ICT-beleid is geleidelijk een beweging in de focus

In de derde plaats zijn randvoorwaarden (‘versnellers’) nodig

zichtbaar van beschikbaarheid naar toepassing en uitein-

voor het realiseren van vertrouwen. Het vertrouwen in de

delijk de stap naar daadwerkelijk gebruik en innovatie. De

digitale veiligheid, maar ook in het publiekprivate gebruik

beschikbare infrastructuur in Nederland is uitstekend. Maar

van data waarbij het privacyvraagstuk een grote rol speelt.

blijft moeilijk te realiseren ondanks het massale gebruik

Al deze ontwikkelingen en bijbehorende vraagstukken en

van nieuwe technologieën in het bedrijfsleven, de zorg,

struikelblokken zijn van belang voor het bedrijfsleven,

het onderwijs, de privésfeer en binnen de overheid.

voor de overheid en voor de maatschappij: wij allemaal.

De vraagstukken kunnen weliswaar scherp worden gefor-

Hoe komt dat? Wij Nederlanders zijn wat huiverig, we

muleerd, maar ze zijn niet eenvoudig oplosbaar. En geen

willen alles goed regelen en onder controle hebben. Dat is

van de betrokken partijen is in staat ze alleen op te lossen.

goed, want het gaat om de verdere ontwikkeling en de

Daarom bundelt ECP.NL, platform voor eNederland, al meer

toekomst van Nederland. Daar hebben we in eerste

dan 10 jaar als neutraal platform de denk- en doekracht

instantie goede basiscondities voor nodig, zoals een goede

van bedrijven (aanbieders van ICT, maar ook vele toepassers

infrastructuur, maar ook bijvoorbeeld computervaardig-

ervan), overheden, koepelorganisaties en kennis- en onder-

heden. Groepen mensen dreigen achter te raken omdat

wijsinstellingen. Binnen ECP.NL pakken zij bovenstaande

ze niet met digitale toepassingen kunnen omgaan. Het is

vraagstukken op voor het realiseren van een informatie-

zowel in economisch als in sociaal opzicht van groot belang

samenleving waarin kansen worden benut en bedreigingen

dat deze mensen aangehaakt blijven bij de ontwikkeling

opgelost.

van de informatiesamenleving. In 2009 start daarom het belangrijke publiekprivate programma Digivaardig en

Naast onderwerpen van technische en juridische aard

Digibewust, belegd bij ECP.NL.

tonen steeds meer ECP.NL activiteiten juist een ethische en sociologische invalshoek. Het gaat bij de inzet van de

In de tweede plaats heeft het bedrijfsleven behoefte aan

technologie om de waarde van en voor de mensen die

heel concrete toepassingen die zij makkelijk en snel kun-

ermee omgaan.

nen invoeren. Denk aan elektronisch factureren, open mobiel internet en authenticatietoepassingen. Juist inter-

Dit Jaarverslag biedt u een overzicht van de vele activitei-

operabiliteit is in een tijd van toenemende concurrentie-

ten die ECP.NL oppakt in het hierboven geschetste kader.

druk, opkomende buitenlandse markten en de noodzaak

Wij hopen dat we in 2009 op samenwerking met u en uw

tot innovatie noodzakelijk. Niet alleen de efficiëntie en

organisatie kunnen rekenen!

A. van Bellen directeur ECP.NL

ecp.nl jaarverslag 0809

de slag naar het grootschalige, daadwerkelijke gebruik

3

INHOUDSOPGAVE

Over ECP.NL 9

Interview met Alexander Rinnooy Kan 12 4

Digivaardig 18

e-Factureren 24

VOORWOORD

3

INHOUDSOPGAVE

4

Raad van Advies

13

FRANK HEEMSKERK OVER

Bestuur

13

ICT VAARDIGHEDEN

Medewerkers

14

2. BASISVOORWAARDEN

15

Infrastructuur

17

e-Factureren

24

IPv6

17

Open Mobiel Internet

25

22

3. TOEPASSINGEN IN HET ROGER VAN BOXTEL EN ARIE VAN BELLEN AAN HET WOORD

1. OVER ECP.NL

6

BEDRIJFSLEVEN

23

Digivaardig & Digibewust

18

Nederland Digitaal in Verbinding (NDiV) 26

10

Organisatie

18

Identiteits (ID) Management en

Deelnemers

10

Digivaardig voor senioren

18

Authenticatie

26

ECP.NL en EPN ‘verloofd’

11

Digivaardig voor digibeten

19

Interoperabiliteit

27

Digivaardig voor MKB

20

XBRL Nederland

28

Digivaardig voor ambtenaren

21

Open Standaarden

28

ECP.NL is…

9

ALEXANDER RINNOOY KAN OVER SAMENWERKINGSVERBANDEN

12

Digibewust 32 Watch your space 39

Interview met Jeroen Terstegge 5 ecp.nl jaarverslag 0809

over Privacy 46

eNederland 2008 51

Deelnemers 52

Internationale vertegenwoordiging in de UN/CEFACT

28

CORINE VAN DRUNEN OVER MOBIEL INTERNET

29

Mediawijsheid

40

Websites

48

QUATRO PLUS

41

Nieuwsbrieven

49

Vertrouwen 2.0

42

Publicaties

49

Privacy in Perspectief

42

Evenementen 2008

50

ISP Platform Kinderporno

43

eNederland 2008

51

DEELNEMERS ECP.NL ‘08 ’09

52

COLOFON

54

4. RANDVOORWAARDEN

31

Notice & Take Down

43

Digivaardig & Digibewust

32

RFID Etikettering

44

Organisatie

34

Seminars Beleidsonderwerpen

44

Internationaal verband

34

JEROEN TERSTEGGE OVER PRIVACY

Digibewust voor jongeren en hun

46

opvoeders

34

Digibewust voor MKB

38

5. VOORLICHTING 2008

47

Digibewust voor gebruikers

39

Pers

48

INTERVIEW

”ECP.NL wordt inmiddels door steeds meer partijen gesteund in haar rol als agendazetter, verbinder en uitvoerder.”

Roger van Boxtel

Arie van Bellen

voorzitter ECP.NL

directeur ECP.NL

Een eNederland…zijn we daar al?

en dat maakt ons kwetsbaar. Dat vraagt niet alleen om

Arie van Bellen:

economische en juridische antwoorden maar ook om

Nog niet. De informatiemaatschappij is nog altijd enorm

sociologische, meer mensgericht; wat doet dat met ons?

in beweging. De ontplofte internetbubbel, ontspoorde

6

megaprojecten en een tanende aandacht van de politiek;

Volop in beweging dus….

niets kan afdoen aan de ontwikkelingen in de praktijk.

Arie van Bellen:

We zijn steeds meer online ‘at any time, any place and with

Zeker. De vraag is alleen zijn we daar ook klaar voor? Ik

anyone’. Communiceren, foto’s en muziek uitwisselen, maar

denk het niet. Uit onderzoek blijkt dat we als Nederland

ook betalen, belastingaangifte doen en transacties aangaan.

voorop lopen wat betreft de mogelijkheden alleen doen

Dit biedt fantastische kansen voor bedrijven en instellingen

we er nog niet genoeg mee. En dat is verklaarbaar. Nieuwe

maar zeker ook in het dagelijkse leven van mensen.

mogelijkheden leiden ook altijd tot spanningen tussen belangen van bestaande en nieuwe partijen en tot

Roger van Boxtel:

verschuivingen in bestaande normen en waarden. Wat je

De impact op onze economie en sociale leven kan inder-

bijvoorbeeld ziet is dat iedereen zijn eigen wiel aan het

daad moeilijk onderschat worden. Door de enorme

uitvinden is. Dit heeft een remmende werking. Een aantal

ontwikkelingen en het massale gebruik zijn we in een

zaken, denk aan privacy en authenticatie, moeten we

fase terecht gekomen die nog fundamenteler is dan pak

gezamenlijk aanpakken; met verschillende partijen de

weg 10 jaar geleden. Het biedt enorm veel kansen en

handen ineenslaan en het in één keer goed regelen. Dan

mogelijkheden maar vergt ook een verantwoord gebruik.

weet de burger, in zijn rol als consument, patiënt, belas-

We zetten steeds meer, zowel zakelijk als privé, op internet

tingaangever, ondernemer, dat het goed geregeld is. Ik weet, het klinkt als Hollands polderen maar het werkt.

En we moeten met zijn allen die unieke voorsprong die we hebben, zien te behouden.

Roger van Boxtel: Wat je bijvoorbeeld in de zorg ziet is dat technisch al lang veel meer mogelijk is. Daar krijgen we nu eindelijk het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Een heel goede ontwikkeling. We willen toch allemaal graag dat de arts in een ander ziekenhuis meteen kan zien voor welke antibiotica je allergisch bent? En natuurlijk is privacy daarbij een belangrijk begrip. Dat moeten we goed regelen.

Maar we moeten ook uitkijken dat we niet een privacy in kwadraat nastreven. Feitelijk wordt iedere dienstverlener,

van zorgverzekeraar tot kleine zelfstandige inclusief de overheid, gedwongen na te denken over effectiviteit en positionering en dat vergt een andere manier van denken, ook van burgers.

Wat kan ECP.NL hierin betekenen?

Arie van Bellen: Juist op het gebied van spanningen, of onzekerheden, kan ECP.NL veel betekenen. Samenwerken, het bundelen van krachten rondom onderwerpen die sectoroverschrijdend van belang zijn! Denk aan vertrouwen; privacy, identiteitsmanagement en authenticatie. We willen allemaal het gemak van toenemende digitalisering op alle vlakken, zorg,

omgaan. Dit onthoudt hen niet alleen persoonlijk mooie

openbaar vervoer, belastingdienst, maar tegelijkertijd wil-

kansen maar ook economisch is dit van groot belang. In

len we ook zelf de controle houden over wat anderen over

2009 starten we met het vijfjarig programma Digivaardig

ons kunnen vinden. Veiligheid is van belang maar niemand

& Digibewust. Samen met overheid, bedrijfsleven en

7

zit te wachten op een wirwar aan pasjes, codes enzovoorts.

maatschappelijke organisaties streven we naar meer

ecp.nl jaarverslag 0809

mensen met basale computerkennis zodat ze niet achter Roger van Boxtel:

dreigen te raken in een zich steeds verder digitaliserende

Ja, en de berichtgeving over gekloonde pasjes, gekraakte

samenleving.

OV-Chipkaarten en een onveilig Elektronisch Patienten Dossier (EPD) doen geen goed aan dat vertrouwen. Als

ECP.NL bestaat 10 jaar, wanneer is de missie volbracht?

Raad van Advies van ECP.NL willen we deze succes- en

Arie van Bellen:

faalfactoren bespreekbaar maken. Het kader voor al deze

Niemand kan in de toekomst kijken en ook ik riep 10 jaar

toepassingen kent namelijk eenzelfde basis; technisch kan

geleden “over 10 jaar bestaat ECP.NL niet meer, dan is

het maar hoe zit het in het gebruik? Is het veilig? Wie kan

ebusiness (toen nog) gewoon business geworden.” Maar kijk

bij mijn gegevens? Hoe weet ik zeker met wie ik te maken

nu. eBusiness is business en we hebben daar mooie bijdragen

heb? Kortom de innovatie moet in balans zijn met de maat-

aan kunnen leveren. Denk aan de Model Gedragscode die

schappelijke vragen.

de basis heeft gelegd voor de Thuiswinkel waarborg, een succesvol keurmerk voor online winkelen. Maar ook con-

Waar ligt in 2009 uw prioriteit?

crete toepassingen voor het bedrijfsleven als bijvoorbeeld

Arie van Bellen:

standaardisatie in de uitzendbranche, de elektronische

Zoals zojuist al gezegd; wat we nu moeten doen is focussen

handtekening en de email code tegen spam. De vraagstuk-

op daadwerkelijk gebruik van ICT. Deze laatste stap lijkt

ken vandaag zijn meer organisatorisch en ethisch van aard,

weerbarstig en moeilijk te realiseren. Het ontbreekt aan

en vragen dus om een andere inbreng en onderbouwing.

belangrijke randvoorwaarden. Ik noemde het al eerder; het realiseren van vertrouwen. Maar ook vraagstukken rondom

Roger van Boxtel:

interoperabiliteit en consumentenbelangen zoals open

Centraal staat daarbij het kader waarbinnen al de huidige

standaarden, en auteursrechten.

ontwikkelingen een kans van slagen hebben. De privacydiscussie bijvoorbeeld duikt op bij het patiëntendossier,

Roger van Boxtel:

bij de OV Chipkaart en bij slimme meters. Maar ook

Daarnaast dienen zich meer maatschappelijke vraagstukken

brancheoverstijgende toepassingen als e-factureren vragen

aan als e-vaardigheden. We moeten onze verantwoorde-

om grootschalig doorpakken. Het is noodzakelijk dat we

lijkheden nemen naar grote groepen mensen die dreigen

op dit vlak gezamenlijk de schouders eronder zetten. Daar

achter te raken omdat ze niet met computers kunnen

mag je ECP.NL over 10 jaar op afrekenen!

8

9

ecp.nl jaarverslag 0809

Over ECP.NL.

OVER ECP.NL

Over ECP.NL Door de ontwikkeling van de technologie ontstaan nieuwe toepassingen in bedrijfsleven, overheid, zorg, onderwijs en op consumentenvlak.

Deze nieuwe toepassingen doen traditionele verhoudingen omslaan.

ECP.NL ziet deze veranderingen als uitdagingen om de kansen die 10

hieruit voortkomen ten volle te benutten!

ECP.NL IS... ‌al 10 jaar het platform waar publiekprivaat wordt

een neutraal, deskundig en gezaghebbend platform

samengewerkt aan een informatiesamenleving waarin

waar sectoroverschrijdend wordt samengewerkt. ECP.NL

we de kansen optimaal benutten en bedreigingen

brengt verschillende partijen bij elkaar en benoemt

oplossen. Zowel om de (internationale) concurrentie-

concrete thema’s en (doorbraak)projecten die opgepakt

positie van Nederland te behouden en te verbeteren

moeten worden. Ook agendeert zij vraagstukken waar-

maar ook om de kansen voor onze samenleving in het

van politieke aandacht gewenst is om doorbraken te

algemeen te grijpen. Hierbij bestaat de behoefte aan

realiseren.

DEELNEMERS Om belangrijke voorwaarden en doorbraken te realise-

te werken en kennis te delen worden concrete resultaten

ren is het noodzakelijk dat door alle betrokken partijen

bereikt. Daarnaast zorgen zij ook voor een continue

wordt samengewerkt: overheid, bedrijfsleven,

contributiestroom waardoor ECP.NL als onafhankelijk

maatschappelijke- en intermediaire organisaties,

platform kan opereren voor en met haar deelnemers.

onderwijs- en kennis instellingen. Ruim 160 van deze

Deelnemers van ECP.NL kunnen in een vroeg stadium

partijen vormen het draagvlak van ECP.NL, een over-

invloed uitoefenen op ontwikkelingen als standaarden,

zicht vindt u op bladzijde 52.

wet- en regelgeving en veiligheid van internettoepas-

De deelnemers van ECP.NL vormen de basis, door samen

singen. Hiermee dragen zij bij aan de ontwikkeling van

Samenstelling deelnemers eNederland. Uiteraard biedt het ook kans binnen de eigen organisatie efficiënter in te spelen op innovatieve

Bedrijven < 500

38%

ontwikkelingen. Door haar onafhankelijkheid en dit

Bedrijven > 500

25%

brede draagvlak wordt ECP.NL bovendien regelmatig

Intermediairs

20%

door de overheid gevraagd samen te werken op

Overheid

9%

belangrijke maatschappelijke thema’s.

Kennisinstellingen

8%

11

ECP.NL is in 1998 opgericht door het ministerie van Economische Zaken en werkgeversvereniging VNO-NCW. Vanuit overheid en bedrijfsleven werd ingezien dat de invoering van elektronisch zakendoen een radicale omslag teweeg zou brengen binnen de traditionele economische verhoudingen, nationaal en internationaal. En dat ondanks de goede uitgangspositie van Nederland (koploper op gebied van EDI, betrouwbare technologische infrastructuur, hoge penetratiegraad pc’s, hoog niveau van kennistechnologie en vrije marktwerking) samenwerking cruciaal was om de mogelijkheden van ‘elektronisch zakendoen’ te kunnen benutten.

ECP.NL EN EPN ‘VERLOOFD’ Tijdens het congres eNederland 2008 op 20 november

Conclusie van die bijeenkomst was te streven naar een

meldde EPN-voorzitter Alexander Rinnooy Kan dat

integratie waarbij de organisaties opgaan in één nieuw

ECP.NL en EPN in gesprek zijn over een integratie van

platform, waarin de doelstellingen van zowel EPN als

de twee platforms.

ECP.NL zijn gewaarborgd. Het integratieproces verloopt voorspoedig en het resultaat van deze ‘verloving’, zoals

In juni 2008 is door Rinnooy Kan, Roger van Boxtel,

Rinnooy Kan het noemde, is dat eind 2008 de formele

voorzitter ECP.NL, en de directeuren van beide

aankondiging volgt.

organisaties gesproken over intensieve afstemming van activiteiten en nadere samenwerking in de toekomst.

ecp.nl jaarverslag 0809

Oprichting ECP.NL

INTERVIEW

”Samenwerkingsverbanden ontstaan waar mensen en organisaties elkaar vertrouwen.”

Alexander Rinnooy Kan voorzitter EPN, voorzitter SER Wat gaat ICT betekenen voor onze samenleving?

Ik denk dat de mogelijkheden die ICT biedt pas optimaal worden benut als informatiestromen tussen organisaties, overheden en

12

consument digitaal zijn geworden. Inmiddels heeft bijna iedereen een pc met internetverbinding en informatiestromen binnen organisaties zijn digitaal geworden. De digitalisering van de stroom van informatie

informatie niet zomaar bij anderen terecht komt, of hoe ze voorzie-

tussen partijen is de volgende stap.

ningen treffen om oneigenlijk gebruik van gegevens te voorkomen.

Dat is nodig bijvoorbeeld wanneer we het rendement van de zorg willen verbeteren, mobiliteits- en klimaatproblemen willen aanpakken of

Kunt u voorbeelden geven waar het wel al goed gaat?

problemen willen opvangen die samenhangen met de vergrijzing.

De grote nationaal en internationaal opererende dienstverleners hebben er vaak al voor gekozen gevoelige informatie over hun

Dus de maatschappelijke toepassing van ICT blijft wat achter, waar

bedrijfsprocessen te delen met anderen om hun dienstverlening te

ligt dat volgens u aan?

verbeteren en kosten te verminderen. Grote supermarktketens met

Het is erg complex om informatiestromen te digitaliseren en op elkaar

hun toeleveranciers, grote callcenters met uitzendbureaus en banken

aan te laten sluiten: we beginnen er nu over na te denken en mee te

met hun IT-dienstverleners bijvoorbeeld. In de gezondheidszorg

experimenteren. Een tweede aandachtspunt is dat nog veel inspan-

zien we dat zorgverleners in hun regio’s informatie verzamelen en

ningen nodig zijn om mensen en organisaties te overtuigen dat zij

delen over de effectiviteit van hun zorg.

informatie, die zij nu het liefst binnen de muren van het eigen huis of

Dankzij de gegevensuitwisseling in die samenwerkingsverbanden

eigen organisatie houden, moeten gaan delen om dienstverlening te

wordt dienstverlening verbeterd: schappen zijn gevuld, wachtrijen

verbeteren. Mensen moeten daarvoor weten hoe ze veilig gegevens

korter en de gezondheid van mensen in die regio’s beter. En dat

kunnen uitwisselen en organisaties moeten maatregelen treffen om

vaak tegen lagere kosten.

er voor te zorgen dat gegevens goed worden gebruikt en dat eventueel misbruik snel is op te sporen.

Om die echte maatschappelijke doorbraken te bewerkstelligen: wie is er nu aan zet?

En dat is moeilijk?

Die samenwerkingsverbanden ontstaan waar mensen en organisaties

Een voorbeeld: veel patiënten zullen blij zijn met het elektronisch

elkaar vertrouwen en inzien dat ze kunnen verdienen door mee te

patiëntendossier waar Minister Klink onlangs iedereen een brief over

werken aan het succes van de ander. Dat is een proces dat je niet

stuurde. Daarmee kunnen medische fouten worden voorkomen. Maar

kunt opleggen. Je kunt wel de voorwaarden creëren. Denk aan

weinig mensen zullen nu weten op welke manier ze straks samen met

ondernemers bewust maken van de mogelijkheden en meewerken

hun huisarts kunnen controleren of gegevens niet voor frauduleuze

aan standaardisatie. Dan zijn samenwerkingsverbanden niet tot

doeleinden worden gebruikt. Iedereen ziet wanneer er in huis is

elkaar veroordeeld en kan zonder grote desinvesteringen van

ingebroken en weet hoe je aangifte kunt doen, maar voor elek-

partner gewisseld worden. Partijen als ECP.NL of EPN kunnen daarbij

tronische gegevens weten mensen nog nauwelijks hoe ze die kunnen

een grote rol spelen, bij het agenderen van de mogelijkheden, het

controleren.

samenbrengen van partijen, attenderen op het belang van toekomst-

Ook bedrijven die elektronische gegevens gebruiken om hun dienst-

vaste en open oplossingen en het inbrengen van het algemeen

verlening te verbeteren laten onvoldoende zien hoe ze zorgen dat die

belang in die samenwerkingsverbanden.

RAAD VAN ADVIES De Raad van Advies is een high level klankbordgroep die

ECP.NL opereert en naar de ontwikkelingen hierin.

met een strategische blik kijkt naar de omgeving waarin

Hieronder een overzicht van de raad.

Z.K.H.

M.A. van der Bel

L.C. Brinkman

De prins van Oranje

Microsoft, Vice

Voorzitter NICTIZ,

President EMEA

ICT in de Zorg

H. van Dorenmalen

D.M. van Gorp

F.K. de Moor

Algemeen Directeur

Universiteit Neyenrode,

Bestuursvoorzitter

IBM Nederland NV

directeur Institute for

Macintosh Retail Group

Competition

A.J. Scheepbouwer

F. Sijbesma

Voorzitter hoofddirectie

Bestuurvoorzitter

Voorzitter Raad

PGGM

Koninklijke KPN NV

van Bestuur DSM

B.E.M. Wientjes

G.H.N.L. van Woerkom

Voorzitter Vereniging

Hoofddirecteur ANWB

VNO-NCW

BESTUUR Het Bestuur, met als voorzitter Roger van Boxtel, is ver-

en vormen een goede afspiegeling van het speelveld

antwoordelijk voor het beleid van ECP.NL. De bestuurs-

waarin ECP.NL werkt.

leden vertegenwoordigen verschillende marktpartijen

R.H.L.M. van Boxtel

P.R. Bakker

J.B. Brink

Menzis

Schuitema NV

Koninklijke KPN NV*,

(voorzitter ECP.NL)

RFID Nederland tot 31-12-2008

M. Esseboom

G.B.J. Hartsink

L. Jongeling

IBM Nederland BV

ABN AMRO Bank

Elektronisch Leerdossier voortgezet onderwijs (ELDvo)

L.M.N. Kroon

C. Oudshoorn

F.L.J. van der Plas

Ministerie van

Vereniging VNO-NCW

Raad Nederlandse

Economische Zaken

Detailhandel, Macintosh Retail Group

P.D. Verstege

A.H.M. Schaart

Koninklijk NIVRA,

Koninklijke KPN NV.*

Deloitte

per 1-1-2009

(Penningmeester ECP.NL)

13 ecp.nl jaarverslag 0809

K.J. Noordzij

MEDEWERKERS ECP.NL heeft een vast team van medewerkers.

De directeur is Arie van Bellen.

Sandra van Arkel

Jelle Attema

Paul Brackel

Marjolijn Durinck

Inge Eekhout-Aarts

Dorien van Gastel

Derk Henderson

Rachel Marbus

Joyce Martina-Roel

Lynda Ong

Bart Schermer

Sophie Veraart

Arie van Bellen Directeur

Marjolijn BonthuisKrijger

14

Rachel Peeters

Tijmen Wisman

15 ecp.nl jaarverslag 0809

Basisvoorwaarden.

BASISVOORWAARDEN

Basisvoorwaarden

We zijn behoorlijk goed op weg naar een eNederland. Dat blijkt uit onder andere uit de e-Readiness ranglijst1 waar we in 2008 internationaal gezien een 7e plaats behaal16

den. Deze goede uitgangspositie hebben we voor een groot deel te danken aan de aanwezige ICT-infrastructuur. Naast de hoge scores op het gebied van infrastructuur blijven we wat betreft gebruik van de mogelijke diensten en toepassingen door zowel overheid, bedrijfsleven en individuele personen nog wat achter. Om het gebruik te bevorderen is het belangrijk meer aandacht te geven aan de digivaardigheden van de bevolking. In een continue ontwikkelende informatiesamenleving mis je zonder een bepaalde mate van digivaardigheden aansluiting op je werk, in de dienstverlening, in de leeromgeving en ook in de privĂŠsfeer.

1 E-Readiness ranking report, The Economist Intelligence Unit en IBM

Infrastructuur mobiele apparatuur om online te gaan, zoals een laptop

nationaal gezien goed als het gaat om infrastructuur.

(13%) en een mobiele telefoon (8%). Ook wat betreft

Zo vormt de Amsterdam Internet Exchange het

marktwerking doen we het goed. Er is concurrentie

grootste internetknooppunt van de wereld en zijn we

tussen zowel de verschillende typen netwerken (ADSL,

in vergelijking met andere Europese landen koploper als

kabel (zij het nog marginaal) en in mindere mate

het gaat om internet- en breedbandgebruik. In 2007 is

mobiele technologieën en glasvezel) als tussen aan-

bij 86 procent van de huishoudens een computer aan-

bieders op een infrastructuur. Kortom, de ICT-infra-

wezig en 5,4 miljoen Nederlandse huishoudens beschikt

structuur in Nederland zorgt ervoor dat wij optimaal

over internet. Driekwart van de Nederlandse huis-

gebruik kunnen maken van ICT-toepassingen. Uiteraard

houdens beschikt over breedbandinternet 2. Daarnaast

is deze infrastructuur onderhevig aan veranderingen en

gebruikt één op de vijf internetgebruikers regelmatig

moet continu vernieuwen.

17

IPV6 Boven de laag van complexe

als er over een paar jaar daadwerkelijk overgegaan

fysieke verbindingen ligt een

wordt op IPv6.

set van protocollen die ervoor zorgt dat het internetgebruik

ECP.NL en het ministerie van Economische Zaken hebben

onafhankelijk van het fysieke medium (glasvezel-,

in 2005, op aanraden van de Europese commissie, de

koper-, kabel infrastructuur) kan plaatsvinden. Momen-

Nederlandse Taskforce IPv6 opgericht. Het doel van de

teel wordt er gebruik gemaakt van Internet Protocol

Task Force is de bewustwording rondom IPv6 bij bedrij-

versie 4 (IPv4). Binnen enkele jaren (voorspellingen

ven en instellingen stimuleren om er voor te zorgen dat

rond 2011) ontstaat er echter een tekort aan deze

IPv6 niet te veel in de technische sfeer blijft hangen,

IP-adressen die nieuwe computers nodig hebben om op

maar ook herkend wordt op strategisch niveau. Na het

internet aan te kunnen sluiten. Door IPv6 (dat gebruik

uitbrengen van een rapport met een inventarisatie van

maakt van een 128-bit schema in plaats van een 32-bit

IPv6 implementaties en testcases bij bedrijven is in 2008

schema) komen er meer adressen beschikbaar. Voor de

gewerkt aan het opzetten van de IPv6 Awards. Deze

overstap naar IPv6 is het van belang dat bedrijven de

Awards zijn in het leven geroepen voor de beste IPv6-

urgentie, omvang en consequenties van deze overstap

implementaties binnen de categorieën bedrijfsleven,

gaan inzien zodat ze op tijd maatregelen kunnen

onderwijs, internet service providers, overheid en

nemen. Zo moeten bedrijven bij de aanschaf van nieuwe

particulieren. In 2009 organiseert de TaskForce IPv6 de

apparatuur er nu al op letten dat deze apparatuur

uitreiking van de IPv6 Awards.

geschikt is voor IPv6 zodat er geen problemen ontstaan

www.ipv6-taskforce.nl

2 CBS, De Digitale Economie 2007

ecp.nl jaarverslag 0809

Zoals in de inleiding genoemd scoort Nederland inter-

Digivaardig & Digibewust

N I E U W

ICT biedt nieuwe mogelijkheden, kansen en uitdagin-

en bescherming van online privacy. Het stimuleren van

gen: in de werkomgeving, voor sociale interactie, voor

eVaardigheden (Digivaardig) en de bewustwording rond

de positie van de consument, voor het toegang krijgen

eVeiligheid (Digibewust) is zowel voor de overheid als

tot overheidsinformatie enzovoorts. Uit onderzoek

voor de markt dan ook van belang. Zowel Digivaardig-

blijkt echter dat diverse groepen moeite hebben om de

heden als Digibewustzijn vergroten uiteindelijk het

digitalisering bij te benen. Geringe digitale vaardig-

vertrouwen in digitale middelen. Daarmee wordt een

heden zet hen op achterstand. Ze missen toegang tot

drempel weggenomen en kunnen mensen deze midde-

unieke informatie en/of communicatiemogelijkheden.

len ook daadwerkelijk inzetten om optimaal mee te

Naast vaardigheden is ook veiligheid een blijvend aan-

kunnen in de informatiesamenleving, die dit ook steeds

dachtspunt; cybercriminaliteit, ongewenste en illegale

meer van de eindgebruiker vereist.

3

content op internet, spam, virussen, identiteitsfraude

ORGANISATIE 18 In 2006 startten overheid en bedrijfsleven al gezamenlijk

digivaardige samenleving te zorgen. In 2009 start dan

het programma Digibewust dat mensen stimuleert zo

ook het nieuwe programma Digivaardig & Digibewust

optimaal mogelijk gebruik te maken van digitale

waarbij wordt samengewerkt door overheid en bedrijfs-

middelen zoals internet, email, chatten en online

leven en nadrukkelijk wordt aangehaakt bij bestaande

betalen. Dit terwijl ze zich tegelijkertijd bewust zijn van

initiatieven en activiteiten. Doel is dat zoveel mogelijk

de mogelijke gevaren en risicoâ&#x20AC;&#x2122;s en wat je hier tegen

Nederlanders op een veilige manier in staat zijn om de

kunt doen. Digibewust blijkt succesvol; op het gebied

mogelijkheden van ICT in de samenleving te benutten

van eVeiligheid is veel draagvlak gecreĂŤerd, een sterke

en daarmee volwaardig deel kunnen nemen aan de

positie veroverd en zijn veel gerichte activiteiten gestart

informatiemaatschappij.

(zie ook bladzijde 32). Verbreding naar eVaardigheden

Dit programma heeft een looptijd van 5 jaar (2009 t/m

is zoals hierboven omschreven van belang voor de

2013). De organisatie bestaat uit een programmaraad,

Nederlandse markt, overheid en voor burgers afzon-

ondersteund door een programmabureau en een aantal

derlijk. Het eigen maken van digivaardigheden is deels

werkgroepen gericht op specifieke doelgroepen zoals

de verantwoordelijkheid van onszelf, deels ligt er een

jongeren en hun opvoeders, senioren, digibeten, MKB

taak voor overheid en bedrijfsleven om samen voor een

en ambtenaren.

DIGIVAARDIG VOOR SENIOREN De insteek van de activiteiten voor senioren is: senioren inspireren. Senioren die reeds ervaring hebben op internet moeten deze ervaringen delen met andere senioren en hen inspireren de digitale wereld te gaan ontdekken en gebruiken. Samen met organisaties die al dicht bij deze doelgroep staan zoals ILC Zorg voor later, Seniorweb en de Vereniging Openbare bibliotheken worden

3 CBS, De Digitale Economie 2007

op basis van deze insteek plannen ontwikkeld om meer

hen daarbij kunnen helpen. In 2009 wordt een start

senioren online te helpen, hen digivaardig te maken en

gemaakt met deze plannen.

hen daarnaast naar die kanalen door te verwijzen die

DIGIVAARDIG VOOR DIGIBETEN worden gezocht met partijen die actief zijn richting de

geen gebruik maken van de computer en/of internet

genoemde doelgroepen en die hen zodoende bereiken.

(denk aan allochtonen, werklozen en laagopgeleiden).

Samen met hen wordt in 2009 gekeken naar wat effec-

Deze mensen dreigen de aansluiting op de digitalisering

tieve voorlichtingsactiviteiten en programmaâ&#x20AC;&#x2122;s kunnen

van de samenleving te missen. Deze digitale achterstand

zijn met als doel deze groepen bewust te maken van de

bemoeilijkt de aansluiting op de arbeidsmarkt en op

mogelijkheden van digitale toepassingen en hen te

dienstverlening vanuit de overheid, beperkt participatie

helpen hun digitale vaardigheden te vergroten.

in sociale netwerken en in de communicatie met (hun)

Vanaf 2010 zullen voorlichtingcampagnes afgestemd

kinderen over digitale middelen en het digibewuste

op informatiebehoefte, taal, culturele achtergrond en

gebruik daarvan.

opleidingsniveau samen met potentiĂŤle partners

Door de werkgroep Digibeten zal samenwerking

geconcretiseerd worden.

DQ Test Mensen testen zichzelf graag. Zo doen we massaal mee

Op termijn biedt de test inzicht in de digitale vaardig-

aan de IQ test, de EQ test, de geheugentest en sinds

heden van (verschillende groepen) Nederlanders.

kort ook de Bijbeltest. Met een zelftest kun je op een

Begin 2009, bij de start van het programma Digivaardig

laagdrempelige manier inzicht krijgen in je eigen kennis

& Digibewust zal de DQ test online gaan.

en kunde op een bepaald gebied. De DQ (Digitale Quotient) test, geeft de maker inzicht in zijn/haar digitale vaardigheden. En dan niet alleen in het bedienen van de knoppen maar ook hoe goed hij/zij kan navigeren, gevonden informatie op waarde kan schatten (denk aan betrouwbaarheid van de bron) en op welke basis hij/zij een beslissing neemt bij bijvoorbeeld een aankoop. De test geeft inzicht in je DQ en geeft advies hoe je je digivaardigheden kunt verbeteren.

De zelftest is bedoeld voor iedere burger in Nederland en kan specifiek ingezet worden onder werklozen, ouderen, allochtonen en laag opgeleiden.

19 ecp.nl jaarverslag 0809

Onder digibeten wordt verstaan mensen die weinig of

DIGIVAARDIG VOOR MKB MKB is al sinds 2007 een specifieke doelgroep binnen

krijgt steeds meer te maken met het vervagen van tradi-

het programma Digibewust (zie bladzijde 32). Doordat

tionele rolverdelingen. Ondernemers en werknemers

de voorlichting rondom eVeiligheid richting het MKB en

functioneren niet alleen meer binnen een afdeling,

de samenwerking met betreffende partijen al loopt, zijn

onderneming of sector maar zijn onderdeel van een veel

een aantal activiteiten met betrekking tot vaardigheden

groter (digitaal) netwerk. Privé en zakelijk zitten ze op

gestart (I-Coach en Workhacks). Ook wordt binnen

sociale netwerken waar ze informatie achter laten en

Nederland Digitaal in Verbinding (NDiV) samengewerkt

traceerbaar zijn, naar zowel de thuissituatie als naar

om ondernemers die willen op weg te helpen bij het

het bedrijf. Hoe gaat de ondernemer hiermee om?

profiteren van de voordelen van ICT en internet (zie ook

Hoe ontsluit hij dit netwerk en vertaalt hij dit naar

bladzijde 26).

bedrijfskapitaal, aantrekken van kennis en personeel

Binnen deze bestaande initiatieven zal gekeken worden

en het optimaliseren van klantrelaties, omzet en markt-

welke activiteiten verder ontplooid kunnen worden

aandeel?

voor een digivaardig(er) MKB. Want juist ook het MKB

20

I-Coach Dit project is in 2008 gestart binnen het huidige pro-

wordt de lesmodule verder uitgerold naar andere ROC’s

gramma Digibewust met als doel jongeren (15-18 jaar)

in Nederland en wordt de module waar noodzakelijk

en hun digitale vaardigheden te koppelen aan het MKB.

verbeterd en uitgebreid.

In samenwerking met diverse Regionaal Opleidingen

www.i-coachnederland.nl

Centra (ROC’s) in Nederland worden jongeren bewust gemaakt van de waarde van hun digitale vaardigheden en aangespoord deze vaardigheden verder uit te bouwen en vooral over te brengen op de minder vaardige MKB-er. Een speciale website en een lesmodule vormen de voorbereiding op een ministage binnen het MKB. Er is in 2008 gestart met leerlingen van twee grote ROC’s (Amersfoort en Leeuwarden). Vanaf 1 januari 2009

Workhacks.nl In 2008 lanceerde Digibewust voor het MKB de site

deze manier wordt workhacks.nl een groeiende bron

workhacks.nl. Workhacks zijn simpele digitale tools of

van inspiratie waarbij men van elkaars digitale slimmig-

tips om het werk efficiĂŤnter, aangenamer, veiliger en

heden en handigheden kan leren.

spannender te maken. Maar ook om vaardigheden in de digitale wereld te vergroten. De ideeĂŤn, tips en

In 2009 blijft Digibewust workhacks.nl onder de aan-

uitvindingen worden door mensen zelf geplaatst. Op

dacht brengen, niet alleen bij de MKB-er maar ook bij andere groepen, denk aan ambtenaren, studenten enzovoorts. Ook zal de website worden uitgebreid met blogs en postings van experts. Hiervoor wordt ook contact gezocht met gelijksoortige initiatieven voor samenwerking. www.workhacks.nl

Als gevolg van digitale ontwikkelingen heeft de over-

(rijk, gemeenten, provincies, rechterlijke macht,

heid er vele mogelijkheden bij gekregen om burgers

waterschappen, onderwijs, politie, defensie, etc.).

te betrekken bij de uitvoering van haar taken (op het

De Universiteit Twente voert een kwalitatief onderzoek

gebied van beleid, uitvoering, handhaving en toezicht).

uit onder twaalf geselecteerde gemeenten en vijf

De balans tussen burgers en overheid verschuift

uitvoeringsinstanties. Op basis van deze resultaten

hierdoor en dit heeft ook gevolgen voor de interne

kan het programma Digivaardig & Digibewust gericht

organisatie van de overheid en de positie van de

activiteiten voor ambtenaren inrichten.

ambtenaar. Een sterkere interactie tussen overheid en samenleving vraagt een andere rol en houding van de ambtenaar en een andere wijze van aansturing door het management. Is de ambtenaar hier klaar voor?

Begin 2009 komen resultaten vrij van een gecombineerd onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Universiteit Twente naar de stand van zaken rond digitale vaardigheden van ambtenaren. Het ministerie doet een verkennend onderzoek onder ongeveer 31.000 ambtenaren vanuit alle overheidsinstanties

ecp.nl jaarverslag 0809

DIGIVAARDIG VOOR AMBTENAREN

21

DIGIVAARDIG

”Ik ben gelukkig als er straks minder ‘digibeten’ zijn.”

Drs. F. Heemskerk Staatssecretaris ministerie van Economische Zaken

Het kabinet stelt in haar ICT Beleid computervaardigheden van mensen als prioriteit, waarom?

22

Internationaal gezien is de Nederlandse ICT-infrastructuur van hoge

niet alleen de maatschappelijke, maar ook de economische baten

kwaliteit. Zo beschikt bijvoorbeeld drie kwart van de Nederlandse huis-

van ICT-vaardigheden. Het aanleren van basale computerkennis is ook

houdens over breedband. Tegelijkertijd zien we dat deze uitgangspositie

macro-economisch gezien van belang. Bijvoorbeeld doordat men-

niet goed wordt benut. Wat heb je aan breedband internet, als je niet

sen op internet producten kunnen vergelijken en kopen. Zo kunnen

weet hoe je met een computer om moet gaan? Kennis en vaardigheden

ze er per jaar bijna 90 euro op vooruitgaan. Voor werkende 'digibe-

om met ICT om te gaan vormen steeds meer een voorwaarde voor bijvoor-

ten' kan het aanleren van basale computervaardigheden ook een

beeld het verkrijgen en behouden van werk en een succesvolle carrière.

loontoename van zo'n 250 euro per persoon per jaar betekenen.

Maar ook voor het onderhouden van sociale contacten. Oftewel; mensen

Reken dan maar uit wat dat betekent als alle digibeten kunnen

hebben computervaardigheid nodig in alle facetten van hun bestaan;

omgaan met computers, dan praat je over honderden miljoenen

op het werk, in de leeromgeving en privé. De meeste mensen zijn wel

per jaar. Mensen laten dus kansen liggen en ook economisch gezien

computervaardig, maar er zijn groepen die daarin wat achterblijven.

loont het als werknemers beter geschoold zijn. In steeds meer functies is ICT onontbeerlijk. Heb je die ICT-kennis niet dan val je steeds

Hoe erg is het met onze ICT-vaardigheden?

vaker buiten de boot.

Ik heb het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzoek laten doen.

Wat blijkt; er zijn zo'n 800.000 werknemers in Nederland die basale

Wat gaat uw ministerie doen?

ICT-kennis ontberen. In totaal zijn er zo'n 1,6 miljoen zogenaamde

In 2009 beginnen we met het een vijfjarig programma Digivaardig

‘digibeten’ in ons land.

& Digibewust. We zullen dan samen met andere partijen een aantal voorlichtingsprogramma's, bewustwordingsacties en activiteiten

‘Digibeet’ wanneer verdien je die titel?

starten. Op die manier moeten meer mensen basale computerkennis

ICT vaardigheden is een brede term. Het gaat niet alleen om weten hoe

opdoen en zich bewust worden van de risico’s en kansen die ICT

je een computer aan of uit moet zetten of hoe Google werkt (de zoge-

met zich meebrengt.

naamde knoppenkunde), maar ook om hoe je het internet kunt gebruiken zodat je er zelf voordeel bij hebt, zoals het zoeken naar de voordeligste

Op veel plekken gebeurt dit overigens al. Zo biedt Seniorweb al

vakantie. Een digibeet is iemand zonder ICT vaardigheden. Digibeten

computercursussen aan voor oudere mensen. En zo kunnen bedrijven

weten dus niet hoe ze met ICT om moeten gaan. En dat is zonde, want

via de Digibarometer nu al nagaan hoe het bedrijf scoort op het

daarmee ontnemen ze zich kansen.

gebied van digitale veiligheid. Het programma Digivaardig & Digibewust wordt overkoepelend aan deze activiteiten.

Bij digibeten gaat het overigens niet alleen om oudere mensen. Ook jongeren kunnen als het gaat om ICT-vaardigheden nog veel leren. Zo

Wanneer is uw missie geslaagd?

beschermen zij zich op internet vaak nog te weinig en geven ze soms

Het doel van het programma Digivaardig & Digibewust is dat in de

erg makkelijk allerlei vertrouwelijke informatie weg.

toekomst zoveel mogelijk Nederlanders op een veilige manier in staat zijn om de mogelijkheden van ICT in de samenleving te benut-

Moet iedere Nederlander over die basis beschikken?

ten en daarmee volwaardig deel te kunnen nemen aan de informatie-

Wat ik persoonlijk een belangrijk punt vind is de ‘digitale kloof’. Door

maatschappij.

mensen elementaire computervaardigheden bij te brengen kunnen we nog veel winst behalen in Nederland. Ouderen kunnen bijvoorbeeld

Ik ben gelukkig als er straks minder ‘digibeten’ zijn, als werknemers,

leren e-mailen met hun kleinkinderen en hun bankzaken elektronisch te

werkgevers en ambtenaren zich meer bewust zijn van de voordelen

doen. Werkende mensen kunnen doorstromen naar betere banen en

van ICT, en als Nederlanders zijn geïnformeerd over zowel de

kunnen ook meer gaan verdienen als ze handiger worden met computers.

mogelijkheden als de risico’s van ICT en Internet. Over vijf jaar moet

In de zorg kan en zal ICT een veel grotere rol gaan spelen. Daardoor

het aantal digibeten zijn gehalveerd.

kunnen we kennis en informatie beter delen. En het kan bijvoorbeeld ook helpen om beter contact te houden met kwetsbare patiënten.

Tot slot, hoe digivaardig bent u zelf?

Ik denk dat ik wel digivaardig ben. Maar pas toen ik ging studeren

Ik vind het verminderen van de digitale kloof zelf één van de belang-

in 1988 werd Nederland aangesloten op het internet. Dus ook ik

rijkste punten uit de nieuwe ICT-agenda.

ben niet met de computer opgegroeid.

In januari lanceer ik een website met een DQ test, waarop iedereen

En de gevolgen voor de economie zijn…

zijn of haar ‘Digitale Quotiënt’ kan meten, oftewel, hoe digivaardig

…groot. Ik heb het onderzoeksbureau SEO onderzoek laten doen naar

je zelf bent. Ik ga deze DQ test zeker ook zelf doen!

23 ecp.nl jaarverslag 0809

Toepassingen in het bedrijfsleven.

TOEPASSINGEN IN HET BEDRIJFSLEVEN

Toepassingen in het bedrijfsleven

Naast het bevorderen van noodzakelijke basiscondities werkt ECP.NL met haar deelnemers aan concrete toepassingen. Bedrijven en organisaties moeten immers hun tijd 24

bij blijven en nieuwe toepassingen gaan invoeren. Denk daarbij aan onderwerpen als e-factureren, open mobiel internet en authenticatie toepassingen. Maar ook vraagstukken rondom interoperabiliteit zijn van groot belang voor de ontwikkeling van het bedrijfsleven en de Nederlandse economie. Interoperabiliteit bepaalt immers niet alleen de efficiĂŤntie en kwaliteit van de organisatie (denk aan enorme besparingen bij e-factureren) maar ook de positie in de markt, zoals de samenwerking met andere organisaties, afnemers, leveranciers enzovoorts. In een tijd van toenemende concurrentiedruk, opkomende buitenlandse markten en de noodzaak tot innovatie is goede interoperabiliteit dus noodzakelijk.

E-FACTUREREN

N I E U W

De grootschalige toepassing van elektronisch factureren

deel van de informatiestromen gedigitaliseerd. Bij veel

blijft nog achterwege. Binnen een aantal branches waar

ondernemers bestaat echter nog onduidelijkheid over

grote spelers veel invloed hebben (denk aan voedings-

de wet- en regelgeving rondom elektronisch factureren

middelen-, elektronica- en auto industrie) is een groot

maar ook over het overweldigende aanbod aan

(dienstverleners op het gebied van e-factureren) en banken om, onder de vlag van Holland Financial Center, in 2009 afspraken te maken over uitwisseling van factuurinformatie.

Een andere ontwikkeling waar ECP.NL aan bijdraagt is de ambitie van de overheid om in 2010 10% van de facturen elektronisch te ontvangen: juist in 2009 vinden veel inspanningen plaats om overheden voor te bereiden op deze stap. De overheid heeft daarbij gekozen voor een standaard, die de volgende jaren zal worden opgevolgd door een wereldwijde standaard. ECP.NL werkt actief mee aan de tot standkoming van deze standaard en het migratietraject naar de nieuwe standaard.

Daarnaast zet ECP.NL een voorlichtingscampagne op die gericht is op het verbeteren van de kennis en beeldvorming rond e-factureren. Er komt onder andere een publicatie met duidelijke uitleg over de wettelijke eisen

om zowel met mijn toeleveranciers als klanten elektro-

(binnen en buiten Europa), standaarden en ‘best

nisch te kunnen factureren en te voldoen aan de eisen

practices’. Het boekje zal voorbeelden bevatten van

die de accountant en belastingdienst stellen?’

ondernemers die elektronisch factureren, welke investeringen ze daarvoor hebben moeten doen en

ECP.NL wil met een aantal initiatieven een bijdrage leveren

hoe ze nu in de praktijk factureren. Op deze manier

aan een doorbraak van e-factureren. Zo gaat ECP.NL

wil ECP.NL zowel de MKB-er als de software branche

meewerken aan het plan van Billing Service Providers

motiveren om e-factureren te adopteren.

OPEN MOBIEL INTERNET Vrijwel alle

door met contentproviders, mobiele operators en

Nederlanders

dienstverleners in de waardeketen van mobiel internet

zijn via de

zoveel mogelijk belemmeringen voor gezonde groei van

mobiele telefoon (spraak en SMS) oproepbaar. Steeds

mobiel internet weg te nemen.

meer mensen willen onafhankelijk van plaats en tijd ook toegang hebben tot het internet.

Door intensieve samenwerking tussen relevante partijen

Toch zijn we nog niet massaal aan het internetten op

in de waardeketen van mobiel internet is er in de afge-

onze mobiele telefoon. Waarom niet? Volgens enkele

lopen twee jaar veel verbeterd. De consument kan nu

contentpartijen die hun informatie ook via mobiel inter-

vrijwel onbeperkt mobiel internetten bij elke mobiele

net ontsluiten, ligt dat aan het ontbreken van een open

netwerk provider voor een vast bedrag per maand (het

mobiel internet.

zogenaamde flat-fee abonnement). Ook is de consument geheel vrij buiten de operator portals te surfen. Voor

Het Open Mobiel Internet Initiatief (OMI , onderge-

content providers is het heel belangrijk dat zij niet meer

bracht bij ECP.NL, probeert de impasse te doorbreken

afhankelijk zijn van mobiele netwerk operators bij het

2)

ecp.nl jaarverslag 0809

standaarden. ‘Welke standaard kan ik het best gebruiken

25

publiceren van hun content op internet en bovendien

plaatsbepaling zonder dat een in de telefoon gebouwde

kan content nu gepubliceerd worden op basis van een

GPS chip nodig is. Plaatsbepaling is een unieke eigen-

standaard (xHTMP Mobile Profile). Ook werken partijen

schap die van nature juist op mobiel internet geboden

samen bij de promotie van mobiel internet.

kan worden. Tenslotte wordt gewerkt aan het meten en publiceren van cijfers rond het surfgedrag van

In 2009 gaat OMI met volle energie verder om het open

consumenten.

mobiel internet toegankelijker te maken. Er moet voor

Inmiddels hebben ruim 35 partijen, waaronder de ANWB,

de consument nog meer aantrekkelijke content komen

Consumentenbond, Meteo Consult, Logica, Rabobank,

zodat consumenten massaal het mobiele internet gaan

ILSE Media, NS, Jamba, Truvo en de mobiele netwerk

gebruiken. Er wordt gewerkt aan de vrije keus van

operators KPN, T-Mobile en Vodafone, hebben zich

consumenten en content providers over hoe diensten

verenigd in OMI 2.

afgerekend kunnen worden en aan dienstverlening rond

www.openmobielinternet.com

2

NEDERLAND DIGITAAL IN VERBINDING {NDIV} 26

concurrentiepositie van Nederland is het benutten van deze kansen van groot belang. Binnen Nederland Digitaal in Verbinding, gestart in 2007, worden MKBondernemers geholpen bij het profiteren van de voordelen van ICT en internet. Er is een speciaal brancheprogramma gericht op slimmer samenwerken en er worden rondom specifieke ontwikkelingen als RFID, e-betalen, veiligheid, privacy en slimmer werken bijeenHet MKB benut de ICT te weinig. Dit terwijl slimme

komsten georganiseerd en kennis en advies gegeven.

inzet van technologie bij contacten met zakenpartners,

Samen met Media PLaza, Nederland breedbandland,

klanten en overheid flinke besparingen kan opleveren.

Syntens, Senter Novem, Hoofd Bedrijfschap Detailhandel

Denk aan tijdsbesparing, kostenreductie en product-

en MKB Nederland draagt ECP.NL bij aan dit programma.

verbetering. Ook voor de economische groei en de

www.ndiv.nl

IDENTITEITS {ID} MANAGEMENT EN AUTHENTICATIE Identiteiten spelen een belangrijke rol in de online

steeds vaker identiteitsdiefstal, privacyinbreuken en

wereld. Door technologische ontwikkelingen is de

andere ontwikkelingen aan de orde.

behoefte aan identiteiten en het beheren daarvan,

ECP.NL heeft in 2008 een verkennende studie uitgevoerd

ofwel identiteits management, toegenomen. Identiteits-

naar de stand van zaken van identiteitsmanagement in

management maakt het mogelijk dat personen (en

Nederland. De studie biedt een overzicht van de verschil-

systemen) zich veilig en op grond van vertrouwen

lende initiatieven. Daarnaast brengt het de belangen van

kunnen â&#x20AC;&#x2DC;bewegenâ&#x20AC;&#x2122; in een elektronische omgeving,

verschillende betrokken partijen in kaart. Waar lopen de

zoals internet. Gebruiksgemak en betrouwbaarheid

belangen uiteen en waar zit een duidelijke overlap? Tevens

(zekerheid van iemands identiteit en ook van iemands

stipt de studie de meest in het oog springende vraag-

reputatie) zijn daarbij van groot belang. Toch zijn

stukken op het gebied van beheren van identiteiten aan.

Ook faciliteert ECP.NL het Nationaal Identity Management Platform. Uitgangspunt is de discussie over identiteitsmanagement te stimuleren en zodoende tot nieuwe inzichten te komen die de positie van eNederland kunnen versterken. Daarnaast vonden in 2008 verschillende overleggen met experts plaats op het gebied van Identity Management & Maatschappij, Authenticatie en online identiteiten.

Op 10 juni jongstleden verzorgde ECP.NL een middagtrack tijdens The European e-Identity Conference 2008, georganiseerd door EEMA, de internationale bijeenkomst op het gebied van identiteitsmanagement. Op 23 oktober organiseerde ECP.NL in het kader van het

Daarnaast zal ECP.NL de input vanuit de markt verzor-

project Vertrouwen 2.0 een seminar over het belang van

gen voor het programma e-Herkenning voor Bedrijven.

privacy en (deel)identiteiten.

Dit is een programma van de overheid die een brede beschikbaarheid van middelen voor e-herkenning, het authenticeren van personen en/of bedrijven, wil

Identity Management Platform faciliteren vanuit de

bewerkstelligen. Zowel voor het van de grond krijgen

overtuiging dat behoefte aan kennisdeling over (inter)-

van e-dienstverlening in het algemeen, als voor het

nationale ontwikkelingen en initiatieven op het gebied

functioneren van Antwoord voor Bedrijven (ICTU) in

van identiteitsmanagement doorlopend blijven spelen.

het bijzonder.

INTEROPERABILITEIT De Klankbordgroep Interoperabiliteit volgt nationale en

één van de door deelnemende organisaties ontwikkelde

internationale ontwikkelingen die van belang kunnen

instrumenten voor interoperabiliteit en de Europese

zijn op het vlak van interoperabiliteit tussen bedrijven,

activiteiten op het gebied van interoperabiliteit.

overheid en burger/consument. Onderzoeken van derden zijn regelmatig de aanleiding om aandacht te besteden

Voor 2009 staat onder andere het recente rapport van

aan bepaalde onderwerpen en te kijken of aan alle

het nieuwe Europese onderzoek van eBusiness Watch

noodzakelijke randvoorwaarden voldaan is voor een

op het programma.

voorspoedige ontwikkeling van ebusiness in Nederland.

De Klankbordgroep helpt ECP.NL met het vormen van een neutrale opinie. De leden zijn afkomstig uit zowel bedrijfsleven als overheid en spelen een prominente rol op verschillende terreinen van nationale en Europese interoperabiliteit. De agenda van de Klankbordgroep is divers.

In 2008 kwamen aan de orde: het nieuwe nationale aktieprogramma ‘Nederland Open in Verbinding’,

27 ecp.nl jaarverslag 0809

ECP.NL blijft in 2009 het Nationaal Authenticatie en

XBRL NEDERLAND ECP.NL voert het secretariaat van XBRL Nederland, een

beeld sinds 2007 hun financiële rapportages in XBRL

zelfstandige organisatie. XBRL, is een op XML (extensible

formaat aanleveren bij de overheid (administratieve

Markup Language) gebaseerde internationale open

lastenverlaging). XBRL Nederland is verantwoordelijk

standaard voor het samenstellen en elektronisch uitwis-

voor het verstrekken van informatie, het faciliteren van

selen van (financiële) business rapportages en gegevens

de uitwisseling van kennis en ervaring tussen leden, het

via internet. Interessant om efficiënter te kunnen

promoten van gebruik van XBRL, het ondersteunen van

rapporteren voor onder andere ondernemers, accoun-

de ontwikkeling van taxonomieën en vertegenwoor-

tants, intermediairs, overheid, belastingconsulenten en

diging in XBRL International.

software-leveranciers. Ondernemers kunnen bijvoor-

www.xbrl-nederland.nl.

OPEN STANDAARDEN 28

Het Kabinet wil het gebruik van open standaarden en

van de overheid werd toegelicht (zie ook bladzijde 45).

open source software binnen de overheid stimuleren.

In 2009 zal ECP.NL samen met het Programmabureau

Dit om de interoperabiliteit te vergroten, de afhanke-

Nederland Open in Verbinding een grote voorlichtings-

lijkheid van leveranciers te verkleinen en innovatie op

bijeenkomst organiseren waarin het beleid en praktijk

de softwaremarkt te bevorderen. ECP.NL licht binnen

van de overheid gepresenteerd worden en discussie

het project Open Standaarden het bedrijfsleven voor

gevoerd wordt naar aanleiding van de door de overheid

over de implementatie van open standaarden en open

ingeslagen weg en gehanteerde procedures. Hierbij

source software binnen de (semi) overheid. Bij het

wordt aangehaakt bij het ‘Actieplan Nederland open

bedrijfsleven heerst nog een aanzienlijk gebrek aan

in verbinding’: actieplan voor het gebruik van open

kennis rondom deze plannen blijkt uit een inventarisatie

standaarden en open source software bij de (semi-)

van ECP.NL. Op 22 april 2008 organiseerde ECP.NL het

publieke sector.

seminar Nederland Open in Verbinding waar het actieplan

INTERNATIONALE VERTEGENWOORDIGING IN DE UN CEFACT ECP.NL vertegenwoordigd de Nederlandse overheid in

het Nederlandse bedrijfsleven binnen de Netherlands

de Verenigde Naties als het gaat om internationale

Board for eBusiness Standardisation (NeBES).

handel in het perspectief van standaarden voor elektronisch zakendoen. Dit gebeurt binnen het onderdeel

Daarnaast participeert ECP.NL als vicevoorzitter in de

UN/CEFACT dat zich richt op het vereenvoudigen en

Legal Group van UN/CEFACT. In die hoedanigheid draagt

maken van afspraken ten aanzien van handelsprocedures

ECP.NL onder andere bij aan een nieuwe recommandatie

en elektronische gegevensuitwisseling (EDI, XML).

over de juridische aspecten van het ‘Single Window

Van over de hele wereld en vanuit een diversiteit van

Framework’ en de verbetering van de UN/CEFACT

sectoren wordt hier aan deelgenomen. Voor de

intellectual property rights policy.

Nederlandse inbreng stemt ECP.NL de belangen af met

OPEN MOBIEL INTERNET

”Ik verwacht binnen 10 jaar dat mobiel internet een grote vlucht heeft genomen.”

Corine van Drunen Innovatie manager Nederlandse Spoorwegen

Om te beginnen; wat doet u zelf zoal aan mobiel internetten?

Ik gebruik mobiel internet gemiddeld vier keer per week, met name als ik in de trein zit. De meest gebruikte sites zijn momenteel:

29

mobiel.ns.nl natuurlijk, nu.nl, m.funda.nl, google.nl en uiteraard het

Waarom is NS in 2008 lid geworden van OMI 2?

Innovatie manager bij NS, als het aan u ligt krijgen we de

Zoals hierboven beschreven wil NS de individuele reiziger goed

vertragingen door per mobiel?

adviseren via mobiel. Binnen het OMI2 platform spreken we direct

NS wil graag de individuele reiziger goed adviseren met actuele reis-

met de operators en andere content leveranciers. We leren van

informatie. Aangezien bijna iedereen een mobiel bij zich heeft, heeft

elkaar en proberen de belangrijkste drempels ten aanzien van

NS ervoor gekozen om actuele reisinformatie en daarmee ook de

mobiel internet voor de klant weg te nemen.

vertragingen via mobiel op meerdere manieren aan te bieden. Hierbij kun je denken aan nieuwe diensten via mobiel.ns.nl, sms en via een

En wat heeft OMI 2 de NS gebracht?

specifieke applicatie.

OMI2 brengt verschillende partijen bij elkaar en we proberen met elkaar drempels weg te nemen om mobiel internetten te laten

Waarom zijn we nog niet massaal aan het mobiel internetten?

groeien. In 2008 heeft OMI2 een mooi onderzoek opgeleverd

Er zijn meerdere redenen om te veronderstellen dat we momenteel in

waarin de eerst schattingen van het huidige mobiel internet gebruik

de groeifase van mobiel internet zitten. Twee jaar geleden was mobiel

worden gegeven. Dit helpt intern NS om mobiel op waarde te

internet nog veel te duur en de kosten waren niet transparant.

schatten.

Daarnaast was er onvoldoende interessante content. Maar sinds eind 2007 zijn flatfee abonnementen voor mobiel internet geïntroduceerd.

Wat kan OMI 2 nog bereiken dat ook voor de NS essentieel is?

Hierdoor zijn de kosten voor klanten transparant en laag. Daarnaast

Cases en visie van en door contentleveranciers en operators

komen er ook steeds meer speciale mobiele sites zodat pagina’s snel

bespreken. In een nieuwe markt helpt dit om de best learnings

geladen worden en de gebruikersvriendelijkheid sterk verhoogd

snel van elkaar over te nemen zodat de ontwikkeling van mobiel

wordt. Het aantal gebruikers stijgt nu snel. Ter vergelijking; de daad-

internet sneller kan gaan.

werkelijke groei in het internetgebruik werd ook pas mainstream (ofwel door de massa gebruikt) nadat Flatfee abonnementen waren

Wanneer overtreft mobiel internet het reguliere internet?

geïntroduceerd.

Ik verwacht binnen 10 jaar dat mobiel internet ofwel mobiel gebruik van content een grote vlucht heeft genomen en in termen

Mobiel internet, de consument kan op elke plaats internet raadplegen,

van gebruik het reguliere internet evenaart.

de provider kan de locatie waarvandaan men dat doet zien; interessant ook voor NS lijkt me?

Nog leuke killer app’s?

Het grote verschil tussen internet via laptop of computer en internet

Ja, uiteraard een complete mobiliteitsapplicatie met afwegingen

via je mobiel is dat er geen lekker toetsenbord is en het scherm vele

tussen auto, openbaar vervoer in termen van prijs (incl. parkeren),

malen kleiner is. Dit betekent dat elke mogelijkheid die we kunnen

tijd (incl. files en vertragingen), milieu en comfortwensen.

inbouwen om de klant zo min mogelijk te laten intoetsen toegevoegde waarde heeft. In dit geval kan de klant direct kiezen uit de

Wat u nog van het hart moet…

dichtstbijzijnde stations bij het plannen van zijn reis.

Laten we vooral vanuit de klant denken; dan komt het gebruik vanzelf!

ecp.nl jaarverslag 0809

ophalen en versturen van E-mail.

30