Lettre Wallonie-Bruxelles en Pologne - n° 19 by Wallonie-Bruxelles International

Octobre 2013/N°19 › Październik 2013/N°19

Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie › Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela w Warszawie

Le Patrimoine de Wallonie-Bruxelles ὰ l’UNESCO Dziedzictwo Walonii-Brukseli w UNESCO

Publikacja Federacji Walonia-Bruksela, Walonii i Komisji Wspólnotowej Francuskiej Regionu Brukseli – Stolicy w Polsce. Publication de la Fédération Wallonie-Bruxelles, de la Wallonie et de la Commission communautaire française de la Région de Bruxelles-Capitale en Pologne.

Au jour le jour en Pologne ›› Dzień po dniu w Polsce › Jusqu’au 3 novembre : Participation d’Arlette Vermeiren à la 14e Triennale de la Tapisserie à Łódź.

à l’Université libre de Bruxelles, sous la direction du Professeur Annick Englebert.

kiewicz de Poznań aux Archives et Musée de la Littérature à Bruxelles, dans le cadre du projet I.2.9.

› 3 – 6/06 : Mission en Silésie de Nicolas Mairy, Claudia Nicolau (IGRETEC) et Philippe Baise (Chambre de Commerce Wallonie – Pologne) , dans le cadre du projet II.4 du programme de coopération « Revitalisation des friches industrielles ».

› 7 – 27/08 : Cours d’été pour Anaïs Krawczykowski (ULB), Anaïs Lemaire (ULg) et Edward Vande Maele (ULB) à l’Université catholique de Lublin, dans le cadre du programme de coopération.

› A partir du 13/09 : Bourse d’études pour Mme Izabela Jach-Rahib pour un lectorat de la langue polonaise de 9 mois à l’Université libre de Bruxelles.

› 6/06 : Spectacle « From B to B » de la Compagnie ZOO Thomas Hauert au 5ème Festival de Danse à Gdańsk. › 7 – 24/06 : Exposition « Solidarité » de l’asbl Croiseregard à la Galerie de Photographies de l’Association de Photographes de Łódź. › 6 – 10/06 : Mission d’une délégation de la ville wallonne de La Louvière à Kalisz, dans le cadre d’un jumelage entre les deux villes. › 10 – 12/06 : Visite officielle en Pologne de Rudy Demotte, Ministre-Président de la Wallonie et de la Fédération WallonieBruxelle, à l’invitation du Vice-Premier Ministre Janusz Piechociński (cfr pages 4-5).

› 7/07 – 3/08 : Cours d’été pour Laurence Bodson (HELo) et Sarah Zangio Kanuke (ULB) à l’Université de Wrocław, dans le cadre du programme de coopération. › 13/07 – 2/08 : Bourse en perfectionnement de la langue française à l’Université libre de Bruxelles pour Marzena Brągiel et Klaudia Kisiała, étudiantes des Classes francophones de Silésie.

› 13 – 14/09 : Deux concerts « Tristis est anima mea » du groupe Vox Luminis à Bardo et à Wrocław lors du Festival Wratislavia Cantans. › 20/09 : Sortie en librairie et première polonaise de la BD « les Tours de Bois-Maury » d’Hermann Huppen chez la maison d’édition Wydawnictwo Komiksowe.

› 25 – 28/07 : Participation de Nicolas Gilson aux ateliers pour les jeunes critiques de cinéma lors du Festival T-Mobile Nowe Horyzonty à Wrocław (projet EUNIC).

› 15 – 30/06 : Mission de courte durée du médecin Marcin Waśko à Bruxelles, dans le cadre du programme de coopération Wallonie-Bruxelles - Pologne. › 26/06 – 29/09 : Exposition « Tentatrice » de Charlotte Beaudry au Musée d’Art contemporain de Cracovie. › 18 – 22/06 : Mission des expertes Mmes Stéphanie Leemans (spécialiste de la maladie d’Alzheimer), Marie-Catherine Queau et Véronique Hallet (du centre du jour La Forestière spécialisé dans l’accueil de personnes déficientes mentales adultes) à Olsztyn, dans le cadre du projet COCOF en Affaires sociales. › 1 – 13/07 : Bourse en français des relations internationales, à l’Université de Mons, pour les fonctionnaires M. Witold Kadenaci (Ministère des Affaires intérieures), Mmes Monika Organa (Maréchalat de Silésie), Magdalena Karpińska (Maréchalat de la Voïvodie de St-Croix) et Kinga Krasoń-Pilch (Maréchalat de Małopolska). › À partir du 1/07 : Bourse de recherche de deux mois en littérature médiévale pour Karolina Leśniewska de l’Université Jagellonne de Cracovie

› 29/07 – 16/08 : Bourse en didactique du français langue étrangère pour Mmes Alina Jaworska et Bożena Kulczycka, professeurs du réseau des Classes francophones de Silésie ; Mme Joanna Wróbel, professeur de français au Lycée St-Dominique Savio de Wrocław et Mme Katarzyna Kamedulska, professeur de français à l’Etablissement scolaire secondaire de Sompolno. › 2 – 30/08 : Cours d’été pour Rejane Defrasnes (ULB) et Coraline Mercier (ULg) à l’Université de Varsovie (POLONICUM), dans le cadre du programme de coopération. › 5 – 21/08 : Résidence de traduction pour Jan Nowak (Draméducation) au Collège européen de Traduction littéraire à Seneffe. › 16 – 18/08 : Mission de M. Jeholet, Bourgmestre, et des représentants du Collège et du Conseil municipal de la ville de Herve (Wallonie) à Miechów, dans le cadre du jumelage entre les deux villes. › A partir du 1/09 : Bourse de recherche d’un mois pour Ewa Grabowska de l’Université A. Mic-

› A partir du 20/09 : Bourse de recherche de 3 mois en littérature polonaise pour Katia Vandenborre de l’Université libre de Bruxelles à l’Université de Varsovie, dans le cadre du programme de coopération. › 24/09 : Présentation des « Méthodes didactiques comme méthode d’activation » par Renata Klimek-Kowalska, Présidente du réseau des Classes francophones de Silésie, lors de la conférence sur la « Motivation dans l’enseignement des langues étrangères » à Varsovie (projet EUNIC). › 26/09 : Réception donnée par le Délégué à l’occasion des Fêtes de Wallonie-Bruxelles au Palais primatial de Varsovie. › 26 – 27/09 : Participation de Christiane de Halleux, psychologue et psychanalyste, au colloque « Portrait psychologique de l’enfant dans le contexte de la séparation des parents » de la Fondation Zielone Domy à Varsovie. › 29/09 : Stage d’un mois au Commissariat général au Tourisme à Namur, pour Krzysztof Golwiej du Maréchalat de Silésie, dans le cadre du programme de coopération.

W ramach Programu Wykonawczego Umowy o Współpracy między Polską i Walonią-Brukselą są organizowane liczne wizyty belgijskich partnerów w Polsce oraz polskich partnerów w Walonii i w Brukseli. Służą one realizacji różnych projektów zapisanych w Programie Wykonawczym. Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela koordynuje staże, pobyty szkoleniowe i wizyty studyjne. Będziemy o nich informowali w rubryce „Dzień po dniu”, w której znajdą Państwo również wiadomości o wydarzeniach kulturalnych przygotowywanych przez nasze Przedstawicielstwo w ramach Programu Wykonawczego.

2 ›› La Lettre

Editorial ›› Przedmowa

n plein redéploiement économique, grâce notamment aux Pôles de compétitivité dont nous avons parlé dans la Lettre précédente, la Wallonie est également riche de son passé et de son patrimoine, lequel est régulièrement mis en valeur par l’UNESCO, tant au niveau du patrimoine matériel qu’au niveau du patrimoine immatériel. L’occasion est donc belle de vous présenter l’ensemble de ce patrimoine reconnu par l’UNESCO, en y ajoutant évidemment celui de Bruxelles. Parce qu’aucune région ne peut prétendre se plonger dans l’avenir sans se ressourcer à son passé (pages 10-13). Juste avant l’été a eu lieu la visite officielle en Pologne, du 10 au 12 juin, de Monsieur Rudy Demotte, Ministre-Président de la Wallonie et de la Fédération WallonieBruxelles, une visite à l’invitation des Autorités polonaises et qui s’est déroulée de la meilleure des façons. Ce fut comme nous l’espérions l’occasion non seulement de rehausser le niveau officiel de la coopération entre Wallonie-Bruxelles et la Pologne, mais aussi de donner à cette coopération un coup d’accélérateur (pages 4-5). L’été est la saison où se renouvelle le réseau des lecteurs et lectrices de WallonieBruxelles dans les Universités de Pologne et des Pays baltes (comme d’ailleurs dans le monde entier). C’est particulièrement vrai cette année où plusieurs d’entre eux nous quittent et où, mécaniquement, d’autres arrivent pour les remplacer. C’est donc sans aucun doute le moment de vous les présenter et de s’arrêter quelque peu sur cette facette capitale de notre coopération (pages 6-7). Quant à l’AWEX, elle poursuit sans relâche ses activités au service de nos entreprises et pour le développement des liens économiques entre nos régions (pages 8-9). Cet été à Varsovie et dans toute la Pologne a été particulièrement splendide et régénérateur. Tant mieux, car nous aurons bien besoin de toutes nos énergies au vu du programme d’activités qui nous attend à l’automne, avec déjà de superbes événements qui se sont déroulés en septembre (dont notre Fête du 27 septembre !), et bien d’autres qui s’annoncent dans les mois qui viennent, tant en Pologne qu’en Estonie, en Lettonie ou en Lituanie.

alonia odnotowuje dziś wzrost gospodarczy, m.in dzięki centrom doskonałości, o których pisaliśmy w poprzedniej Lettre. Bogactwo regionu stanowią również jego przeszłość i obiekty zarówno materialne, jak i nie-materialne, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Korzystamy z okazji, aby przedstawić Państwu obiekty znajdujące się w Walonii i w Brukseli, które na liście światowego dziedzictwa UNESCO się znajdują. Żaden bowiem region nie może planować przyszłości bez czerpania z zasobów, jakie kryje jego własna przeszłość (str. 10-13). W czerwcu tuż przed rozpoczęciem lata na zaproszenie polskich władz z oficjalną wizytą do Polski przybył Rudy Demotte, Premier Walonii i Federacji Walonia-Bruksela. Ta niezwykle udana wizyta stanowiła nie tylko okazję do podniesienia rangi współpracy prowadzonej między Walonią-Brukselą a Polską poprzez kontakty na najwyższym szczeblu, ale mam nadzieję, że nada ona wzajemnym stosunkom nową dynamikę (str. 4-5). Podczas wakacji nastąpiły zmiany lektorów z Walonii-Brukseli na uniwersytetach w Polsce i w państwach bałtyckich (zresztą tak jak i na całym świecie). W tym roku zmian jest wyjątkowo dużo, jedni bowiem lektorzy nas opuszczają, inni obejmują stanowiska. Teraz jest więc doskonała okazja, żeby naszych nowych lektorów Państwu zaprezentować oraz przypomnieć zasady współpracy, jaką prowadzimy w tym zakresie (str. 6-7). Przedstawicielstwo Ekonomiczne i Handlowe Regionu Walonii (AWEX) świadczy usługi na rzecz firm walońskich oraz rozwija związki gospodarcze między naszymi regionami (str. 8-9). Tegoroczne upalne i ożywcze lato dopisało zarówno w Warszawie, jak i w całej Polsce. Tym lepiej, bo pełna wydarzeń jesień wymaga od nas wiele energii. Pośród nich wymieńmy nasze przyjęcie z okazji Święta Walonii-Brukseli, nie wspominając już o wielu innych wydarzeniach, które zaplanowaliśmy na kolejne miesiące w Polsce i Estonii, na Łotwie i Litwie.

Le point d’orgue à cette année exceptionnelle sera la session de la Commission Mixte entre la Pologne et Wallonie-Bruxelles. Cette CMP aura lieu à Bruxelles à la fin du mois du novembre et à cette occasion nos Autorités respectives sélectionneront les projets du prochain programme de travail, pour les années 2014-2016. Un programme qui s’annonce d’ores et déjà riche et varié. De nombreux rendez-vous nous attendent donc, et on ne va pas s’en plaindre !

Kulminacyjnym punktem tego wyjątkowego roku będą obrady polsko-walońsko-brukselskiej Komisji Mieszanej, która zbierze się pod koniec listopada w Brukseli. Przedstawiciele obu stron zatwierdzą projekty współpracy do najnowszego Programu Wykonawczego na lata 2014-2016. Przed nami więc bogaty i urozmaicony w wydarzenia program oraz liczne spotkania z partnerami, na które czekam z radością.

Franck Pezza Délégué

Franck Pezza Delegat

La Lettre ‹‹ 3

Niezwykle owocna, oficjalna wizyta w Polsce Premiera Walonii i Federacji Walonia-Bruksela ››

Conférence de presse de MM. Piechociński et Demotte © DWB

Odpowiadając na zaproszenie Wicepremiera i Ministra Gospodarki, pana Janusza Piechocińskiego, w dniach 10-12 czerwca przebywał w Polsce z oficjalną wizytą pan Rudy Demotte, Premier Walonii i Federacji Walonia-Bruksela. Była to pierwsza od ponad dziesięciu lat tak ważna wizyta przedstawiciela rządu Walonii-Brukseli. Bez wątpienia można zaliczyć ją do niezwykle udanych dzięki zaangażowaniu wielu polskich partnerów. Nastąpiła ona po oficjalnej wizycie w Belgii, w tym także w Walonii-Brukseli, w listopadzie 2012 roku, pana Bronisława Komorowskiego, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreśliła ona bliskie więzi historyczne łączące Polskę i Belgię w ogóle oraz Polskę i Walonię oraz Federację Walonia-Bruksela w szczególności. Ukazała jak bogata jest nasza współpraca polityczna, uniwersytecka i naukowa, w zakresie wymiany kulturalnej, gospodarczej oraz inwestycji. Polska nigdy dotąd nie była tak uprzywilejowanym partnerem Walonii-Brukseli. Świadczy o tym otwarte już ponad dziesięć lat temu w Warszawie

Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela wraz z Biurem Ekonomicznym i Handlowym Regionu Walonii (AWEX) oraz biurem promującym turystykę Walonii-Brukseli (Wallonie-Bruxelles Tourisme). Poza spotkaniem z Januszem Piechocińskim, Premier Walonii-Brukseli przeprowadził rozmowy z Piotrem Serafinem z kierownictwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz z Prezydent Miasta St. Warszawy. Został także przyjęty przez Marszałka Województwa Mazowieckiego, pana Adama Struzika. W czasie swojego pobytu w Polsce, Premier Demotte uczestniczył w kilku wydarzeniach kulturalnych, zwiedzał Muzeum Powstania Warszawskiego, spotkał się również z walońskimi inwestorami obecnymi w Polsce. Ważną część pobytu Premiera w Polsce stanowiła wizyta w Łodzi i Województwie Łódzkim – będącymi partnerami Walonii-Brukseli od długiego już czasu. Poza spotkaniami z panią Wojewodą Jolantą Chełmińską, Marszałkiem Witoldem Stępniem i panią Prezydent Hanną Zdanowską, Premier Demotte odwiedził miejsca związane z kulturą, w tym wystawę fotografii, powstałą przy współpracy z belgijskimi fotografami francuskojęzycznymi. Premier miał także okazję otworzyć Łódzkie Centrum Komiksu, owoc współpracy z Belgijskim Centrum Komiksu.

M. Demotte avec les Autorités de Łódź © Łódzki Urząd Wojewódzki

4 ›› La Lettre

Najważniejszym punktem programu łódzkiego było seminarium poświęcone porównaniu strategii rozwoju miast Łodzi i Charleroi. Odbyło się ono w Łódzkim Regionalnym Parku Naukowo-

-Technologicznym, który przy okazji wizyty Prezydenta Komorowskiego w Charleroi 13 listopada 2012 r. podpisał porozumienie o współpracy z parkiem technologicznym Biopark Charleroi. Kontakty między obydwoma partnerami być może doprowadzą do intensywniejszej współpracy między dwoma miastami. Oficjalna wizyta Premiera odbyła się w trzecim i ostatnim roku aktualnie obowiązującego programu wykonawczego, podpisanego między Polską i Walonią-Brukselą na lata 2011-2013. Wpisała się także w perspektywę nowego programu wykonawczego (2014-2016), który zostanie przyjęty podczas posiedzenia Stałej Komisji Mieszanej, zaplanowanego na listopad 2013 roku w Brukseli. Aktualna edycja programu wykonawczego pokazuje, jak wspaniale układa się współpraca między francuskojęzycznymi partnerami belgijskimi i polskimi w następujących dziedzinach: edukacja (w tym wymiana uniwersytecka czy też promocja języka francuskiego), przedsiębiorczość, polityka innowacyjności i rozwój terytorialny (współpraca w zakresie innowacji technologicznych, klastry i walońskie centra doskonałości), kultura, polityka społeczna. Wizyta przypieczętowująca przyjaźń między Polską i Walonią-Brukselą pozwoliła także zaprezentować nowe, gospodarcze oblicze Walonii, które udało się osiągnąć dzięki utworzeniu sześciu centrów doskonałości (cf. Lettre nº 18/2013). Z pewnością scementowała ona naszą współpracę i nadała jej nowej dynamiki!

›› Visite officielle en Pologne très réussie pour le Ministre-Président de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles Du 10 au 12 juin dernier, à l’invitation du Vice-Premier Ministre et Ministre de l’Economie Janusz Piechociński, Monsieur Rudy Demotte, Ministre-Président de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles, a Séminaire au BioNanoPark de Łódź © DWB effectué une visite officielle en Pologne, la première à ce niveau pour une Autorité de Wallonie-Bruxelles depuis plus de dix ans. Une visite particulièrement réussie grâce à l’engagement de l’ensemble des partenaires. Cette visite s’effectuait dans le sillage de la visite officielle en Belgique, dont une partie en Wallonie, de SEM Bronisław Komorowski, Président de la République de Pologne, en novembre 2012, et dans le contexte d’un resserrement accru des liens historiques entre la Pologne et la Belgique en général, la Wallonie et la Fédération WallonieBruxelles en particulier : échanges politiques, partenariats universitaires et scientifiques, échanges culturels, échanges et investissements économiques. Plus que jamais la Pologne reste un partenaire privilégié de Wallonie-Bruxelles, marquée par la présence depuis maintenant plus de dix ans d’une Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie, ainsi que la présence d’un Bureau économique de la Wallonie (AWEX) et d’un bureau de WallonieBruxelles Tourisme.

La délégation de Wallonie-Bruxelles en réunion © DWB

Outre M. Piechociński, le Ministre-Président de Wallonie-Bruxelles a eu des entretiens avec M. Serafin, Secrétaire d’Etat du Ministère des Affaires étrangères, et Mme Hanna Gronkiewicz-Waltz, Maire de Varsovie. Il a également été reçu par le Maréchal de Mazovie M. Struzik. Diverses activités culturelles ont émaillé le séjour de M. Demotte (notamment une visite très émouvante du Musée de l’Insurrection de Varsovie), qui a rencontré également les investisseurs wallons présents en Pologne.

programme de coopération (2014-2016, avec la Commission Mixte prévue fin novembre 2013 à Bruxelles). On sait l’excellence de la coopération entre les partenaires belges francophones et polonais, dans des domaines tels que l’Education, l’Entreprenariat, la Politique d’innovation et le Développement territorial, la Culture, les Affaires sociales entre autres.

Avec le Maréchal de Mazovie, M. Struzik © DWB

Une part importante de la visite du MinistrePrésident a été consacrée à la ville et à la région de Łódź, avec laquelle un partenariat de longue durée existe avec Wallonie-Bruxelles. Outre des rencontres très amicales avec Mme Jolanta Chełmińska, Voïvode de Łódź, le Maréchal M. Witold Stepien, et la Maire Mme Hanna Zdanowska, la délégation conduite par M. Demotte a visité divers lieux culturels, dont une exposition de photographes belges francophones, et a aussi eu l’occasion d’inaugurer le Centre de la Bande dessinée de Łódź, fruit d’une coopération avec le Centre belge de la Bande dessinée. Le clou du séjour à Łódź a été la tenue d’un séminaire consacré à l’étude comparée des stratégies de développement des villes de Łódź et de Charleroi. Ce séminaire, qui a réuni un très nombreux public, s’est déroulé au Parc technologique de Łódź, qui a signé récemment un accord de coopération avec le Parc technologique de Charleroi. Ces échanges pourraient à terme déboucher sur une coopération globale entre les deux villes. Cette visite officielle intervenait par ailleurs dans la troisième et dernière année du programme de coopération 2011-2013 entre la Pologne et Wallonie-Bruxelles, et dans la perspective du prochain

Marquée du sceau de l’amitié entre la Pologne et Wallonie-Bruxelles, cette visite a été aussi l’occasion de mettre en évidence le renouveau économique de la Wallonie, notamment autour des pôles de compétitivité (cfr Lettre N° 18). Nul doute qu’elle est porteuse d’un développement encore accru de nos relations !

Visite du Musée du Textile de Łódź © Łódzki Urząd Wojewódzki

Accueil traditionnel à Nagawki © Łódzki Urząd Wojewódzki

La Lettre ‹‹ 5

Lektorzy z Walonii-Brukseli na uniwersytetach w służbie języka francuskiego i francuskojęzycznej literatury belgijskiej ››

Organisation de la bibliothèque, section belge, avec l'aide de M. Quaghebeur (AML-Bruxelles) © Ewa Grabowska

Od wielu lat Wallonie-Bruxelles International kieruje do pracy na uniwersytetach w Polsce, na Litwie i w Estonii lektorów i lektorki, którzy w ramach dwustronnej Umowy o współpracy z Walonią-Brukselą prowadzą tam zajęcia z j. francuskiego i francuskojęzycznej literatury belgijskiej. Sieć lektorów pracujących na uniwersytetach, którą uzupełnia lektor współpracujący z Siecią Klas Frankofońskich na Śląsku, stanowi jeden z kluczowych punktów promocji Walonii-Brukseli za granicą. Serdecznie zachęcam do przeczytania zamieszczonych poniżej listów od naszych dwóch lektorek. Właśnie rozpoczynam piąty rok pracy lektora Wallonie-Bruxelles International na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu. To dowód, że dobrze się tutaj czuję. Wydział Neofilologii UAM jest jednym z największych w kraju, prowadzi nauczanie od języka koreańskiego, poprzez język baskijski, czy japoński, kończąc na dialektach afrykańskich. Każdy z nich nauczany jest przez co najmniej jednego native speakera. Język francuski jest obok języka hiszpańskiego najpopularniejszym spośród języków romańskich. Większym zainteresowaniem cieszy się jedynie język angielski. Oprócz polskich nauczycieli i wykładowców francuskojęzycznych jest nas sześcioro native speakerów, z których większość pochodzi z Francji. Między siebie rozdzielamy zajęcia praktyczne z j. francuskiego. Moja praca ma charakter zarówno kulturalny, jak i edukacyjny. Prowadzę zajęcia z j. francuskiego na poziomie

Nowi lektorzy w Polsce i na Litwie! Od nowego roku akademickiego w naszej sieci lektorów nastąpiło wiele zmian. W Polsce Pascale Peeters i Sophie Chéron pozostają na Uniwersytetach w Warszawie i w Poznaniu. Natomiast na Uniwersytecie Jagiellońskim Christophe Kiridis zastąpił Marie Dehout oraz na Uniwersytecie Śląskim Jérémie Sallustio objął stanowisko lektora po Buacie Malela. Lucie Erroelen obejmie po Elodie Cailliau ważne dla nas stanowisko lektorki przy Sieci Klas Frankofońskich na Śląsku. Zmiany objęły również Uniwersytet w Wilnie, gdzie po siedmiu latach wiernej i dobrej pracy Rémiego Mossiat zastąpiła Gabrielle Jacquet. W Tartu w Estonii Anna Ayanoglou rozpocznie drugi rok swojej pracy na tej uczelni. Wszystkich nowych lektorów i lektorki serdecznie witamy, zaś odchodzącym lektorom życzymy wielu sukcesów w nowych miejscach pracy!

6 ›› La Lettre

licencjatu (w Belgii jest to poziom matury) oraz studiów magisterskich. Jeśli rozkład zajęć na to pozwala prowadzę również seminarium z frankofońskiej literatury belgijskiej. Staram się jak najpełniej ukazać moim studentom frankofonię w jej bogactwie i różnorodności: oczywiście Francję, ale również inne kraje i regiony, ze szczególnym uwzględnieniem Belgii. Wielokrotnie gościłam w Poznaniu autorów i profesorów, którzy przyjechali z Belgii, aby prowadzić zajęcia, wykłady oraz podjąć dyskusję ze studentami. Jeszcze nie zdecydowaliśmy, jakie projekty będziemy realizowali w tym roku w Poznaniu, ale chcielibyśmy, aby nasi goście odwiedzili również inne polskie uczelnie, na których pracują lektorzy z Walonii-Brukseli: Warszawę (Pascale Peeters), Sosnowiec ( Jérémie Sallustio) i Kraków (Christophe Kiridis). Projekty kulturalne przygotowuję zaś w ścisłej współpracy z moimi kolegami, lektorami z Walonii-Brukseli, oraz z Przedstawicielstwem Walonia-Bruksela w Warszawie. Studenci są z reguły pełni motywacji i z chęcią biorą udział w różnych wydarzeniach (spotkaniach, projekcjach filmów frankofońskich, projektach związanych z teatrem frankofońskim, warsztatach itp.). Niektórzy z nich pragną wziąć udział w projektach poza uczelnianych, jak np. w organizacji tematycznych wieczorów poetyckich (największy sukces odniosły wieczory poświęcone « enologii » i « dźwiękowi i światłu », Dniach Frankofonii z licznymi konferencjami, quizzami i dyskusjami dotyczącymi Liège, komiksu, Algierii czy Lille. Każdego roku dziesiątka studentów zgłasza się na warsztaty teatralne, które prowadzę w j. francuskim przy wsparciu merytorycznym belgijskiego reżysera. Ta przygoda oznacza godziny czytania wybranej sztuki belgijskiej i tworzenia postaci, godziny prób w ciągu tygodnia i w weekendy, czego ukoronowaniem jest dwukrotne wystawienie sztuki w Sali Wielkiej Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Moje stanowisko lektora stanowi więc doskonałe narzędzie do wzmacniania wymiany, rozwoju kontaktów międzynarodowych i promowania kultury Belgii frankofońskiej za granicą.

›› Les lectrices et lecteurs Wallonie-Bruxelles dans les Universités : au service de la langue française et de la littérature belge de langue française. Depuis de très nombreuses années, Wallonie-Bruxelles International met à disposition des Universités en Pologne, Lituanie et Estonie des lecteurs et lectrices qui sont chargés de donner des cours de langue française et de littérature belge de langue française, et ce, dans le cadre de nos accords bilatéraux. Ce réseau de lecteurs, auquel s’ajoute le lecteur itinérant dans les classes francophones de Silésie, constitue un atout essentiel dans la promotion de Wallonie-Bruxelles à l’étranger. Sophie Chéron, lectrice à l’Université de Poznan, se présente ici. J’entame actuellement ma cinquième année de lectorat pour WBI à l’université de Poznań, c’est dire si je m’y plais. Le département de néophilologie de l’UAM est l’un des plus grands du pays, avec des langues allant du coréen à l’afrikaans, en passant par le basque et le japonais, chacune étant enseignée par au minimum un professeur natif. Le français est la langue romane la plus populaire avec l’espagnol et elle est tout juste devancée par l’anglais. En plus des enseignants et professeurs polonais francophones, nous sommes six locuteurs natifs, de France pour la plupart, à nous partager les cours de français. Mon travail est à la fois culturel et éducatif. J’assure des cours d’acquisition de langue française en licence (baccalauréat en Belgique) et en master, ainsi qu’un séminaire de littérature francophone belge lorsque les charges horaires le permettent. Dans mes cours, je m’attache autant que possible à faire découvrir aux étudiants la francophonie dans sa variété : la France bien sûr mais également d’autres pays et régions, en insistant en particulier sur la Belgique. J’ai eu plusieurs fois l’occasion d’accueillir à Poznań des auteurs et professeurs de notre pays venus animer des cours, des conférences et partager des discussions. Les projets d’invitation de cette année sont en cours de réflexion, et nous tentons au maximum de faire circuler nos invités dans les différents postes des lecteurs polonais à Poznań, Varsovie (Pascale Peeters), Sosnowiec ( Jérémie Sallustio) et Cracovie (Christophe Kiridis). Le volet culturel de mon travail s’effectue en effet en étroite collaboration avec le réseau des lecteurs polonais et la Délégation WBI de Varsovie. Les étudiants sont en général motivés pour participer à ces divers évènements (rencontres, projections de films francophones, théâtre en français, ateliers, etc.) Certains sont

même désireux de s’investir dans divers projets extra académiques comme l’organisation de soirées poésie à thèmes (« œnologie », « son et lumière » pour ne citer que deux de leurs succès), de journées de la francophonie avec diverses présentations, quizz et discussions sur des sujets aussi divers que « Liège », « la bande dessinée », « l’Algérie » ou « Lille ». Chaque année, une dizaine d’entre eux s’inscrivent aussi librement à un atelier théâtral en français que je dirige avec la supervision d’un metteur en scène belge invité pour l’occasion : des heures de lectures de la pièce belge sélectionnée, de création de personnages, de répétition en semaine et le week-end pour aboutir à deux représentations annuelles dans la Sala Wielka du C.K. Zamek. Le lectorat est un outil de choix pour amorcer des échanges, entretenir les contacts internationaux et valoriser la culture francophone de Belgique à l’étranger.

Journées belges 2010 © Katarzyna Wiercińska

De nouveaux lecteurs en Pologne et Lituanie !

Théâtre 2010, Marceline © Anna Filipiak

Notre réseau de lecteurs connaît d’importantes modifications lors de cette rentrée académique. En Pologne, si Pascale Peeters et Sophie Chéron restent bien en poste à Varsovie et à Poznań, à l’Université Jagellonne de Cracovie Christophe Kiridis remplace Marie Dehout, et à l’Université de Sosnowiec, Buata Malela est remplacé au terme de son mandat par Jérémie Sallustio. Pour le poste essentiel de lecteur itinérant en Silésie, Elodie Caillau est remplacée par Lucie Erroelen. Du changement aussi à l’Université de Vilnius puisqu’après sept années de bons et loyaux services Rémi Mossiat est remplacé par Gabrielle Jacquet. A Tartu, en Estonie, par contre, c’est bien Anna Ayanoglou qui entame sa deuxième année. Aux nouveaux arrivants, nous souhaitons la meilleure des bienvenues et bonne continuation aux autres, et nous souhaitons aussi bonne chance aux partants dans leurs prochains postes !

La Lettre ‹‹ 7

AWEX Warszawa w skrócie ›› W czerwcu bieżącego roku z okazji oficjalnej wizyty Premiera Walonii i Federacji Walonia-Bruksela w Polsce, biuro Awex Warszawa zorganizowało w Ambasadzie Belgii śniadanie biznesowe, na które zaproszeni zostali przedstawiciele największych przedsiębiorstw walońskich działających w Polsce oraz delegacja władz miasta Charleroi, która dzień wcześniej uczestniczyła w seminarium w Łodzi.

Premier Rudy Demotte w Polsce Premier miał możliwość porozmawiać z przedstawicielami walońskich spółek, z których wiele stanowi doskonały przykład sukcesu gospodarki walońskiej w Polsce. Wśród nich prym wiodą Lhoist (producent wapna i wyrobów wapienniczych), Magemar (przedsiębiorstwo transportu morskiego i drogowego) oraz NMC (największy światowy producent syntetycznych materiałów izolacyjnych). Podczas śniadania biznesowego rozmawiano również o problemach związanych z działalnością na polskim rynku.

La délégation de Wallonie-Bruxelles en réunion © AWEX

A l’occasion de la visite officielle du Ministre-Président de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles en Pologne en juin dernier, le bureau de l’Awex Varsovie a organisé à l’Ambassade de Belgique un Business Breakfast réunissant les représentants des plus importantes sociétés wallonnes implantées en Pologne, ainsi qu’une importante délégation de Charleroi venue à l’occasion du séminaire organisé la veille dans la ville de Łódź.

8 ›› La Lettre

Le Ministre-Président Rudy Demotte en Pologne Le Ministre a ainsi pu s’entretenir avec les représentants des sociétés wallonnes dont certaines sont de parfaits exemples de la réussite de l’économie wallonne en Pologne. Parmi ces fleurons, citons notamment Lhoist (industrie extractive de la chaux), Magemar (société de transport maritime et routier), NMC (leader mondial pour la production d’isolants synthétiques). Ce business breakfast fut également l’occasion pour les hommes d’affaires de faire état de certaines difficultés spécifiques rencontrées sur le marché polonais.

L’AWEX Varsovie en bref ›› Le salon Poleko à Poznań et mission du Cluster Tweed Cette année l’Awex Varsovie a fait coup double début octobre au salon de l’Environnement Poleko à Poznań. En effet, en plus du stand traditionnel de l’Awex qui comptait cette année six sociétés wallonnes de premier plan (Lhoist, Flowtronic, Domestia, Dequachim, Menart, Abesim), nous avons accueilli à Poleko une demi-douzaine d’entreprises actives au sein du cluster Tweed (Technologie Wallonne Energie - Environnement et Développement durable). Il s’agit d’une organisation wallonne rassemblant plus d'une centaine d'entreprises actives dans le secteur de l'énergie durable. Le temps fort de ce salon a été pour l’Awex le BUSINESS MIXER, session de B2B qui s’est déroulé le mardi 8 octobre de 16 à 18 heures et qui a rassemblé les exposants du salon, les membres du cluster Tweed et toutes les autres sociétés polonaises et étrangères cherchant à faire du business avec la Wallonie. Pour joindre l’utile à l’agréable, des bières, fromages et chocolats wallons ont été proposés aux visiteurs pendant tout le salon.

Targi POLEKO w Poznaniu i misja Cluster Tweed Na Międzynarodowych Targach Ochrony Środowiska Poleko, odbywających się na początku października w Poznaniu, Awex Warszawa wystąpił w podwójnej roli. Tradycyjnie już jako organizator stoiska prezentującego sześć wiodących firm z regionu Walonii (Lhoist, Flowtronic, Domestia, Dequachim, Menart, Abesim), a także jako współorganizator misji sześciu przedsiębiorstw działających w ramach klastra TWEED (Technologia Walonii, Energia, Środowisko i Zrównoważony Rozwój), który zrzesza ponad sto firm aktywnych w branży zrównoważonej energetyki. Kluczowym wydarzeniem targów był dla Awexu BUSINESS MIXER, sesja spotkań biznesowych B2B, odbywająca się 8 października w godz. 16:00 - 18:00. Zgromadziła ona wystawców, przedstawicieli klastra TWEED i inne spółki polskie oraz zagraniczne starające się nawiązać stosunki handlowe z Walonią. By pożyteczne połączyć z przyjemnym, goście mogli skosztować walońskich piw, serów i czekolady przez cały czas trwania targów.

Participation à Katowice au 3ème Congrès européen consacré aux Petites et Moyennes Entreprises

III Europejski Kongres

A l’invitation de la région de Silésie, l’Awex a participé du 16 au 18 septembre dernier au 3ème Congrès européen consacré aux Petites et Moyennes Entreprises. Laurence Martaux, attachée économique et commerciale à Varsovie, y est en effet intervenue au cours de deux panels consacrés pour le premier aux instruments d’aide à l’exportation mis à la disposition des PME par la Région wallonne et pour le second sur le « Small Business Act » mis en œuvre par la Région pour le développement des PME wallonnes.

Na zaproszenie władz województwa śląskiego, biuro Awex wzięło udział w odbywającym się od 16 do 18 września 2013 r. w Katowicach III Europejskim Kongresie Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Pani Laurence Martaux, Attachée Ekonomiczny i Handlowy w Warszawie, zabrała głos w dwóch dyskusjach panelowych poświęconych instrumentom wsparcia eksportu, opracowanym przez region Walonii na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw, oraz programowi „Small Business Act, wdrożonemu w celu wsparcia rozwoju walońskich MSP.

Ce congrès était, à l’instar des deux éditions précédentes, placé sous le haut patronage du Président de la République de Pologne, Monsieur Bronisław Komorowski, de Monsieur José Manuel Barroso, Président de la Commission européenne et de Monsieur Martin Schultz, Président du Parlement européen. Il a accueilli cette année plus de 6000 visiteurs polonais et étrangers. Au cours des trois journées de congrès, plus de 300 experts issus du monde de l’entreprise, de la politique, des sciences et de l’économie sont intervenus pour animer des panels et sessions d’information sur les possibilités de développement des petites et moyennes entreprises mais aussi les freins et les barrières qui entravent leur croissance.

Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Tak jak dwa poprzednie Kongresy i ten objęli swym patronatem Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski, przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso oraz przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schultz. Kongres przyciągnął w tym roku ponad 6 tysięcy gości z Polski i z zagranicy. Przez trzy dni ponad 300 specjalistów ze świata biznesu, polityki, nauki i gospodarki uczestniczyło w dyskusjach panelowych i sesjach informacyjnych dotyczących perspektyw rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, a także przeszkód i obciążeń, nie pozwalających na pełne tempo ich wzrostu.

La Lettre ‹‹ 9

Le Patrimoine UNESCO de Wallonie-Bruxelles ›› Nos Régions de Wallonie et de Bruxelles ont toujours joué un rôle d’important carrefour, d’abord de voies stratégiques et donc carrefour pour l’histoire et les populations, mais aussi pour la culture, les traditions, et en définitive, pour les grands courants internationaux. Tantôt avantageuse, tantôt source de drame, une telle situation a marqué les régions concernées de différentes empreintes, souvenirs des siècles écoulés et des expériences vécues, depuis les ouvrages d’art et les sites architecturaux, jusqu’aux coutumes populaires, en passant par les tendances culturelles et les courants artistiques… Nul ne s’étonnera donc que nos Régions abondent en traditions et en sites majeurs inscrits au patrimoine mondial de l’Humanité… Mons: Beffroi et la Collégiale Sainte-Wandru © WBT – Joseph Jeanmart

e Patrimoine Mondial est une liste de sites majeurs pour l’Histoire de l'Humanité, établie par le Comité du Patrimoine Mondial de l’Organisation des Nations Unies pour l’Education, la Science et la Culture (UNESCO), dans le but de sauvegarder les biens patrimoniaux, culturels ou naturels au titre de l’héritage commun de l’humanité. Celle-ci réunit des lieux aussi riches et diversifiés que le parc national de Serengeti en Afrique orientale, les pyramides d’Egypte, la Grande Barrière d’Australie et les cathédrales baroques d’Amérique latine. Le 1er juillet 2012, 4 sites miniers majeurs de Wallonie firent leur entrée officielle au patrimoine mondial de l'Humanité de l'UNESCO en tant que patrimoine industriel, 4 sites miniers qui sont venus rejoindre les nombreux autres sites wallons et bruxellois déjà inscrits, comme les ascenseurs du Canal du Centre, les beffrois wallons ou les célèbres Gilles de Binche. Ce sont donc ces trésors de l’UNESCO en Wallonie et à Bruxelles, certains célèbres, d’autres méconnus, que nous vous invitons à découvrir ici…

Bruxelles et ses trésors architecturaux… La Grand-Place de Bruxelles, sans conteste une des plus belles du monde, a été reconnue très tôt par l’UNESCO. Bordée par les magnifiques maisons de corporations, datant principalement de la fin du 17e siècle, que domine L'Hôtel de Ville (XIV siècle), elle est le cœur de Bruxelles et accueille des grands événements tels que l'Ommegang et le Tapis de Fleurs. D’autres bâtiments bruxellois sont inscrits au patrimoine mondial : l'Hôtel Solvay, reconnu comme une œuvre majeure de l'architecte Victor Horta, est une exceptionnelle maison Art Nouveau qui date de 1894 ; la Maison Tassel (à Ixelles), hôtel de maître construit en 1893 toujours par Victor Horta ; et bien entendu le Musée HORTA (Saint Gilles), qui est en fait la propre maison du célèbre architecte pionnier de l’Art Nouveau, construite entre 1898 et 1901 et où il put donner libre cours à son génie.

10 ›› La Lettre

La Grand-Place de Bruxelles ©WBT

Le Palais STOCLET (Woluwé-St.-Pierre), chef d’œuvre de l'architecte viennois Joseph Hoffmann, construite entre 1905 et 1911, et la Demeure de Jean Van Eetvelde, remarquable hôtel particulier construit par Horta, sont deux autres bâtiments reconnus par l’UNESCO.

En Wallonie : des Beffrois et une Cathédrale, des mines et des minières… Les beffrois sont de hautes tours généralement accolées aux églises et cathédrales, ou aux hôtels de ville, pour supporter et faire mouvoir les cloches. Un ensemble extraordinaire de sept beffrois de Wallonie ont été reconnus comme patrimoine mondial de l’humanité. Il comprend les Beffrois de Binche (datant du 14e siècle, reconstruit en style renaissance par l'architecte

Du Broeucq au 16e siècle), de Charleroi (conçu par l'architecte Joseph André en 1936, il allie avec bonheur Classicisme et Art déco), de Gembloux (haute de 35 mètres, cette tour constitue un témoin remarquable de la conquête des libertés communales à la fin du Moyen Âge), de Namur (datant du 14e siècle, il fut reconstruit en 1745), de Mons (Fier symbole de l'identité montoise, "el catiau" (comme on l'appelle affectueusement à Mons) fut élevé au 17e siècle ; cet édifice de 87 mètres de haut est l'unique beffroi de style baroque en Belgique), de Thuin, qui vous propose une visite inoubliable, et de Tournai, qui est le plus ancien de Belgique et dont les 257 marches vous emmènent vers le plus beau panorama de Tournai et ses alentours. A ces beffrois on peut ajouter la Cathédrale Notre-Dame de Tournai. Avec ses cinq clochers, sa nef, son transept romans et son chœur gothique, la cathédrale de Tournai est un joyau de l'architecture médiévale.

Sart-S'-Laurent © WBI

Le MAC's, Musée des Arts Contemporains de la Fédération Wallonie-Bruxelles, vous accueille sur le Site du Grand-Hornu, autre site minier majeur de Wallonie, et magnifique exemple d’archéologie industrielle. Enfin, dans un splendide cadre verdoyant, on peut désormais visiter l'authentique charbonnage de Blegny-Mine, véritable perle du patrimoine industriel wallon. A ce patrimoine minier, s’ajoute le Canal du Centre historique et ses ascenseurs hydrauliques (HOUDENG-GOEGNIES). Une promenade y combine bateau, train touristique et le franchissement de ces ouvrages hors du temps avec une visite commentée d'une salle de la remarquable Salle des Machines. Quant aux Minières néolithiques de silex de Spiennes, elles constituent avec leurs 100 hectares l'un des centres d'extraction minière les plus vastes et les plus anciens d'Europe.

Le patrimoine immatériel de Wallonie et de Bruxelles La Cathédrale Notre-Dame de Tournai © WBT – Joseph Jeanmart

4 sites miniers majeurs, appartenant au patrimoine industriel de Wallonie, désormais patrimoine mondial de l’Humanité…

Site minier classé patrimoine exceptionnel de Wallonie, l’Ecomusée du Bois-du-Luc (Houdeng-Aimeries) vous invite à découvrir le travail et la vie quotidienne d'un mineur et de sa famille. Un modèle unique de cité ouvrière fut créé à proximité de la fosse Saint-Emmanuel (fondée au début du 19e siècle) où les Hommes descendaient à moins 558 mètres. Le site exceptionnel du Bois du Cazier à Marcinelle propose une offre muséale complète déclinée en 3 espaces: une salle consacrée à la tragédie du 8 août 1956, le Musée du Verre avec sa prestigieuse collection, le Musée de l'Industrie dédié à la Révolution industrielle en Belgique

Riches en traditions historiques, nos Régions ont l’honneur de voir plusieurs de leurs manifestations inscrites au patrimoine immatériel de l’Humanité : les marches folkloriques de l'Entre-Sambreet-Meuse, très anciennes processions liées au culte des populations locales pour les saints qui les avaient préservées du malheur ; la Ducasse d’Ath, remarquable manifestation dont les origines remontent au 15e siècle, et qui met en scène les célèbres géants d'Ath, dont le fameux Gouyasse (Goliath), le roi de la fête qui se déroule le 4e weekend d'août. Après avoir conduit en cortège sa gracieuse fiancée devant l'autel de l'église St Julien pour l’épouser, il affronte, l'après-midi du samedi, le minuscule David. Le combat est suivi d’une dégustation de la traditionnelle tarte aux mastelles ou "tarte Gouyasse" ; le Carnaval et les Gilles de Binche, reconnu par l’UNESCO dès 2003 et qui est un des plus anciens carnavals d’Europe ; le DOUDOU, Ducasse rituelle de Mons, avec ses moments forts: la Descente de la châsse, la Procession du Car d'Or (dont la tradition remonte à plus de 650 ans) et le Combat du Lumeçon entre Saint Georges et le Dragon. Enfin, à Bruxelles, la plantation du Meyboom (arbre de mai, ou arbre de joie), est un évènement populaire et typique issu du Moyen-Age : Chaque 9 août, l'arbre est emmené vers la Grand-Place, accompagné par un cortège composé des géants de Bruxelles, de la "Roue de la Fortune" et d’une cavalcade conduite par Charles Quint, avant de revenir au coin des Rues des Sables et du Marais…

La Lettre ‹‹ 11

Dziedzictwo UNESCO w Walonii i Brukseli ››

Położone w sercu Europy regiony Walonii i Brukseli zawsze odgrywały strategiczną rolę na jej mapie, nie tylko jako skrzyżowanie ważnych szlaków komunikacyjnych, ale także jako scena wielkich wydarzeń historycznych oraz miejsce spotkania kultur, tradycji i wielkich trendów międzynarodowych. Sytuacja geograficzna obu regionów przyczyniła się do ich rozkwitu, była też źródłem dramatów. Minione wieki zostawiły wiele śladów i wspomnień, od dzieł sztuki i obiektów architektonicznych, po tradycje ludowe, trendy kulturowe i nurty artystyczne. Nikogo nie zaskoczy więc fakt, że na terenie Walonii i Brukseli jest wiele tradycji oraz obiektów wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Bois du Cazier © WBT – Marcinelle

ista światowego dziedzictwa UNESCO zawiera wyjątkowe obiekty i miejsca o bardzo urozmaiconym charakterze i unikalnej dla historii ludzkości wartości kulturowej bądź przyrodniczej, jak np. Narodowy Park Serengeti we wschodniej Afryce, piramidy egipskie, Wielka Rafa Koralowa lub katedry barokowe na terenie Ameryki Łacińskiej. Na listę światowego dziedzictwa UNESCO od 1 lipca 2012 r. wpisane zostały oficjalnie 4 obiekty górnicze należące do Wyjątkowego Dziedzictwa Przemysłowego Walonii. Dołączyły one do licznych obiektów z Brukseli i Walonii wcześniej już objętych tym wykazem m. in. Hydraulicznych Wind Okrętowych Kanału Historycznego Regionu Centre, licznych dzwonnic w Walonii lub sławnych Gilles z Binche.

Skarby architektoniczne Brukseli Należący niewątpliwie do najpiękniejszych na świecie Stary Rynek „Grand-Place” w Brukseli został bardzo wcześnie wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Choć brukselski Rynek otacza cały szereg malowniczych kamieniczek korporacyjnych, pochodzących głównie z końca XVII wieku, najbardziej znanym jego elementem pozostaje XIV-wieczny Ratusz o charakterystycznej, strzelistej wieży. Stary Rynek stanowi centralny punkt na mapie Brukseli i gości wielkie wydarzenia, jak chociażby „Ommegang” lub słynny brukselski dywan kwiatowy.

Woluwé-St-Pierre), arcydzieło wiedeńskiego architekta Josepha Hoffmanna, oraz Dom Jeana Van Eetvelde, wspaniała kamienica wzniesiona przez architekta Viktora Horta.

Walonia : Dzwonnice, katedra, kopalnie i wyrobisko Dzwonnice to na ogół wolno stojące lub przylegające do kościołów, katedr lub ratuszów wieże o charakterze sakralnym bądź świeckim, w których zawieszano dzwony. Na terenie Walonii aż 7 dzwonnic uznano za światowe dziedzictwo ludzkości. Są to dzwonnice w Binche (powstała w XIV wieku, odbudowana została w XVI wieku w stylu renansowym według projektu architekta Du Broeucq), Charleroi (dzieło architekta Josepha André stanowiące udane połączenie klasycyzmu z secesją), Gembloux (35-metrowa wieża, która pod koniec średniowiecza była świadkiem uzyskania przez mieszkań-

Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znalazły się także inne brukselskie obiekty. Jest tam m.in. Pałac Solvay z 1894 r., arcydzieło mistrza brukselskiej architektury secesyjnej Victora Horta stanowiące perełkę architektury secesyjnej. Jest również Pałac Tassel (w dzielnicy Ixelles), kamienica wzniesiona w 1893 r. przez Victora Horta oraz Muzeum Victora Horta (w dzielnicy Saint Gilles), dawne miejsce zamieszkania znanego architekta i pioniera sztuki secesyjnej. Rysując ten wspaniały obiekt, którego budowa trwała od 1898 r. do 1901 r. Horta dał w pełni wyraz swemu geniuszowi twórczemu. Pozostałe brukselskie obiekty umieszczone na liście Światowego Dziedzictwa to wzniesiony między 1905 r. a 1911 r. Pałac Stoclet (Dzielnica

12 ›› La Lettre

Le Grand-Hornu © WBT – Ricardo de la Riva

Niematerialne dziedzictwo w Walonii i Brukseli Dzięki bogatym tradycjom historycznym Regionów Walonii i Brukseli kilka miejscowych imprez znalazło się na liście niematerialnego dziedzictwa ludzkości: Marsze folklorystyczne z terenów między Sambrą i Mozelą (Les marches folkloriques de l'Entre-Sambre-et-Meuse), pradawne procesje związane z kultem świętych, które chroniły miejscową ludność przed nieszczęściem. Odpust w Ath (la Ducasee d’Ath), wyjątkowe wydarzenie organizowane w czwarty weekend sierpnia, którego korzenie sięgają XV wieku. Znane z udziału słynnych Olbrzymów z Ath, w tym Króla Święta Gouyasse (Goliat). Po odprowadzeniu pięknej narzeczonej przed ołtarz kościoła Św. Juliana w sobotę po południu Gouyasse stawia czoła malutkiemu Dawidowi. Po zakończeniu walki, odbywa się degustacja tradycyjnego tortu „mastelles” lub „Tortu Gouyasse”. Ascenseur du Canal du Centre © WBT – J. L. Flémal

ców tzw. „swobód gminnych”), Namur (pierwsza dzwonnica powstała w XIV wieku, zniszczona, została odbudowana w 1745 r.), Mons (dumny symbol tożsamości mieszkanców Mons, „el catiau” – jak nazywa go lokalna ludność – powstał w XVII wieku, wysoki na 87 metrów jest jedyną dzwonnicą barokową na terenie Walonii). Dzwonnica w Thuin zaprasza do zwiedzania niebywałej trasy turystycznej. Po pokonaniu 257 stopni prowadzących na szczyt dzwonnicy w Tournai, najstarszej w Belgii, turyści mogą obejrzeć najwspanialszy widok na miasto i jego okolice. Wymienić należy także Katedrę Notre-Dame w Tournai, klejnot architektury średniowiecznej z charakterystycznym zespołem pięciu wież-dzwonnic, romańską nawą, gotyckim prezbiterium oraz zbudowanym w stylu przejściowym transeptem.

Zespół 4 kopalń, stanowiący dziedzictwo przemysłowe Walonii i część światowego dziedzictwa ludzkości Należąca do Wyjątkowego Dziedzictwa Walonii dawna kopalnia „Bois-du-Luc” w Houdeng-Aimeries zaprasza do zwiedzania jej Ekomuzeum, zapoznania się z pracą i życiem górników i ich rodzin. Obok czynnego od początku XIX wieku szybu Saint-Emmanuel, którym górnicy zjeżdżali na głębokość 558 metrów, powstało unikalne osiedle robotnicze. Dawna Kopalnia le Bois du Cazier w Marcinelle, nieopodal Charleroi, proponuje zwiedzanie kompleksu muzealnego, składającego się z 3 odrębnych placówek. Są to przestrzeń poświęcona tragedii z 5 sierpnia 1956 r., Muzeum Szkła z prestiżową kolekcją oraz Muzeum Przemysłu poświęcone rewolucji przemysłowej na terenie Belgii.

Gilles de Binche © OPT – J.L. Flémal

Karnawał i Gilles w Binche, jeden z najstarszych karnawałów europejskich oraz jedyny w Europie i jeden z trzech na świecie karnawałów wpisanych na listę UNESCO już w 2003 r. Doudou, kiermasz obrzędowy w Mons, znany za sprawą kilku kluczowych wydarzeń: wyprowadzenia relikwiarza, tradycyjnej, ponad 650-letniej „Procesji Złotego Wozu” oraz walki Świętego Jerzego ze Smokiem. W Brukseli znane jest zaś Sadzenie drzewa „Meyboom” (Drzewo Majowe, lub Drzewo Radości). Jest to typowe i popularne wydarzenie rodem ze średniowiecza. 9 sierpnia drzewo przeniesione jest na Stary Rynek (Grand-Place) przez orszak składający się z tradycyjnych brukselskich Olbrzymów i Koła Fortuny. Kawalkadę prowadzi Cesarz Karol V, po czym wszyscy wracają na róg ulic Rue des Sables i Rue des Marais.

Górniczo-przemysłowy zespół zabytkowy le Grand-Hornu, to unikalny przykład urbanistyki funkcjonalnej XIX wieku. Na jego terenie powstało Muzeum Sztuki Współczesnej Federacji Walonia-Bruksela (MAC's).

Usytuowana w sercu dawnej krainy górniczej regionu Liège zabytkowa kopalnia i muzeum górnictwa w Blegny-Mine zaprasza do podróży do wnętrza kopalni, by przybliżyć zwiedzającym życie górników. Na liście Dziedzictwa Ludzkości UNESCO i liście Wyjątkowego Dziedzictwa Przemysłowego Walonii znajdują się też Windy Hydrauliczne przy historycznym Kanale Regionu Centre (HOUDENG-GOEGNIES). Wykorzystując siłę wody pozwalają one barkom pokonać różnicę poziomu ok. 66 m. Wycieczka statkiem po kanale stanowi idealny sposób, aby poznać obiekt oraz jego tajemnice. Przy powierzchni ponad 100 hektarów Neolityczna Kopalnia Krzemienia w Spiennes stanowi jeden z największych i najstarszych ośrodków wydobywczych w Europie.

FÊte Doudou © WBT – Ricardo de la Riva

La Lettre ‹‹ 13

Wieści z krajów bałtyckich... ›› Echos de la Baltique… Kompetencje Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie rozciągają się również na Estonię, Łotwę i Litwę. W tych krajach realizowane są programy współpracy z Walonią-Brukselą (lektorzy Walonii-Brukseli pracują w Wilnie i Tartu), a także mają tam miejsce liczne wydarzenia kulturalne, organizowane przy wsparciu miejscowych Ambasad Belgii. Poniżej zamieszczamy informacje z krajów bałtyckich.

Sise à Varsovie, la Délégation Wallonie-Bruxelles est également compétente pour l’Estonie, la Lettonie et la Lituanie. Dans ces trois pays, des programmes de coopération avec Wallonie-Bruxelles se développent, des lecteurs de Wallonie-Bruxelles sont présents (à Vilnius et à Tartu), et de nombreuses activités culturelles s’y déroulent, le tout en lien et avec l’aide des Ambassades de Belgique sur place. Cette page de la « Lettre » en fait l’écho.

Artyści z Walonii-Brukseli uhonorowani na Festiwalu Tańca Współczesnego w Tallinnie…

Le s a r t i

Specjalne miejsce w programie tegorocznego Festiwalu Augusti Tantsu w Tallinnie zajął przegląd zespołów tańca współczesnego z Walonii-Brukseli. Cztery spośród nich wystąpiły od 23 do 25 sierpnia w estońskiej stolicy! Woosh’ing Mach’ine ze spektaklem „Bloom Studio”, Ayelen Parolin z „25.06.76“, Louise Vanneste z przedstawieniem „Home” oraz T.r.a.n.s.i.t.s.c.a.p.e z „XL Pleasures”. Ukazały one entuzjastycznej publiczności cały wachlarz możliwości i bogactwo tańca współczesnego Walonii-Brukseli. Wallonie-Bruxelles Danse zorganizowała również spotkanie dla osób z branży związane z nowym europejskim programem „Creative Europe”.

Les artistes de Wallonie-Bruxelles à l’honneur au Festival de danse contemporaine de Tallinn…

s te s

-B

el l

Ta ll

nie

inn

llo Wa

©D WB

, l'A

a ssa

d eu z

el le Délégué devant le

K sé e

Des artistes de Wallonie-Bruxelles exposent en Lituanie autour de la figure d’Oscar Miłosz...

Vi l niu

a ss

lg iq

ue à

b L'A m er

s co

i er

mili

eu d e

r u xe

llo

A is ©

Et pendant ce temps, en Lettonie… Tournée de l’Orchestre symphonique des étudiants de Louvai-la-Neuve (OSEL).

s ar t istes wallons et b

Cette tournée organisée du 9 au 12 juillet a permis à cet orchestre de se produire à quatre reprises, deux fois à Riga, une fois au Festival des Arts de Cesis, et une fois au Ventspils Sea Festival. Les concerts ont été chaque fois reçus avec un très grand succès par un public nombreux. Cet orchestre de 65 musiciens est composé d’étudiants universitaires, encadrés par quelques professionnels et solistes, mais est d’une qualité tout à fait remarquable. L’Ambassade de Belgique à Riga s’est particulièrement investie dans la réalisation de cette tournée.

nau

Le s

ts ©

A mba

s s ad e d e B el g i q u

eàR

i ga

Tymczasem na Łotwie tournée Orkiestry Symfonicznej Studentów Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve (OSEL)

c ro

i en

sic

14 ›› La Lettre

ad Le

Podczas tournée od 9 do 12 lipca Orkiestra Symfoniczna Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve wystąpiła dwa razy w Rydze oraz w ramach Cesis Art Festival i Ventspils Sea Festival. Koncerty przyciągnęły liczną publiczność i odniosły duży sukces. Orkiestra ciesząca się dużym uznaniem liczy 65 muzyków, studentów uniwersytetu, którym towarzyszy kilku zawodowych muzyków i solistów. Tournée zostało przygotowane przy zaangażowaniu Ambasady Belgii w Rydze.

Florian Kiniques, Jacques Patris, Nicolas Winand et Florence Mairesse, quatre artistes plasticiens se sont associés pour présenter à deux reprises en Lituanie une exposition commune autour de la vie et l’œuvre du poète et diplomate Oscar Miłosz, d’une part à l’UMI Art Center de Vilnius, au mois de mai, et d’autre part à la Vilnius Art Fair, en juin. Bénéficiant du soutien de l’Ambassade de Belgique à Vilnius, ces expositions ont rencontré un très grand succès et ont permis à nos artistes de se faire connaître du public et des galeristes de la région, ce qui leur ouvre de nouvelles perspectives internationales. s

Wystawa prac artystów z Walonii-Brukseli wokół postaci Oskara Miłosza na Litwie... Florian Kiniques, Jacques Patris, Nicolas Winand i Florence Mairesse, czwórka artystów plastyków dwukrotnie prezentowała na Litwie wspólną ekspozycję prac związanych z życiem i dziełem poety i dyplomaty Oskara Miłosza. W maju wystawę gościło UMI Art Center w Wilnie, zaś w czerwcu Vilnius Art Fair. Przygotowane przy wsparciu Ambasady Belgii w Wilnie ekspozycje cieszyły się dużym zainteresowaniem litewskiej publiczności i właścicieli galerii. Przed wystawą otwierają się więc nowe możliwości promocji międzynarodowej.

L’Augusti Tantsu Festival de Tallinn a dédié une programmation spéciale aux troupes de danse contemporaine de Wallonie-Bruxelles puisque quatre d’entre elles ont présenté leurs spectacles dans la capitale estonienne du 23 au 25 août dernier ! Woosh’ing Mach’ine avec “Bloom Studio”, Ayelen Parolin avec « 25.06.76 », Louise Vanneste avec « Home » et enfin T.r.a.n.s.i.t.s.c.a.p.e avec « XL Pleasures » ont pu montrer toute l’étendue de leur créativité à un public enthousiaste. Wallonie-Bruxelles Danse a également organisé une rencontre entre professionnels autour du programme européen « Creative Europe ».

isiè

re s

ur la

D a u g av

a . Tout au cen

mb e, l’A

a ss

W skrócie… w skrócie... w skrócie... ›› Brèves…Brèves…Brèves… Sukces Święta Walonii-Brukseli! Z okazji Święta Walonii i Federacji Walonia-Bruksela liczni goście – przedstawiciele administracji państwowej i saorządowej, dyplomaci, partnerzy współpracy, biznesmeni i przyjaciele – przybyli 26 września do Pałacu Prymasowskiego w Warszawie na bardzo udane przyjęcie, podczas którego walońskie piwa cieszyły się wyjątkowym uznaniem. Przyjęcie trwało do późna wieczór!

„Solidarność” – wystawa fotgraficzna, która urzekła łódzką publiczność ASBL Croiseregards prezentowała od 7 do 24 czerwca w Galerii Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego wystawę zdjęć 7 artystów z Walonii-Brukseli. Nicole Crémon, Alice Jones, Jean-Benoît Maréchal, Gaby Rehm, Betty Roelandts, Lucie Vandewalle i Olivier Vin podjęli w swoich pracach temat „Solidarności” w ramach Międzynarodowego Festiwalu Fotografii 2013. „Solidarność”, słowo niezwykle ważne w historii Polski, ma dwa znaczenia dla fotografów z ASBL Croiseregard. W ujęciu międzynarodowym oznacza solidarność narodów, w ujęciu lokalnym wyraża solidarność ludzi, jednostek. Temat ten, również aktualny w Unii Europejskiej, znalazł nowe ujęcie w obiektywach fotograficznych naszych artystów. Wystawa szczególnie urzekła mieszkańców Łodzi i regionu.

Thomas Hauert na 5. Gdańskim Festiwalu Tańca Podczas 5. Gdańskiego Festiwalu Tańca grupa „ZOO Thomas Hauert” wystąpiła 6 czerwca ze spektaklem „From B to B”. Dwoje genialnych i bardzo różnych tancerzy – Thomas Hauert (Walonia-Bruksela) i Àngels Margarit (Hiszpania) ukazało komunikację artystów pochodzących z krajów różniących się kulturowo i geograficznie oraz ich spotkanie w drodze pomiędzy miastami, z jakich pochodzą: Brukselą i Barceloną. Tematyka ta wydaje się doskonale pasować do charakteru otwartego na świat miasta jakim jest Gdańsk!

Des Fêtes WallonieBruxelles très réussies ! Le 26 septembre dernier, à l’occasion des Fêtes de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles, un public très nombreux composé d’Autorités polonaises, centrales et régionales, de membres du corps diplomatiques, de partenaires de coopération, de membres de la communauté d’affaires et d’amis, s’est donné rendez-vous au Palais primatial de Varsovie pour une soirée très réussie, où les bières wallonnes ont été particulièrement appréciées ! Une fête qui s’est prolongée bien tard dans la nuit varsovienne.

« Solidarité », une expo photo qui a touché le public de Łódź Du 7 au 24 juin, l’ASBL Croiseregards a présenté dans la Galerie de Photographies de Łódzkie Towarzystwo Fotograficzne des photographies de 7 artistes de Wallonie-Bruxelles (Nicole Crémon, Alice Jones, JeanBenoît Maréchal, Gaby Rehm, Betty Roelandts, Lucie Vandewalle et Olivier Vin) sur le thème de la « Solidarité » (dans le cadre du Festival international de la Photographie 2013). « Solidarité », un mot tellement célèbre dans l’histoire de la Pologne, s’entend à deux niveaux pour les photographes de l’asbl Croiseregard : premièrement, comme « Solidarité » des peuples au niveau mondial, et deuxièment, comme « Solidarité » entre individus à l’échelon local. Un thème qui est aussi d’actualité Photo primée du Prix UNESCO © Nicole Crémon au sein de l’Union européenne, et sur lequel l’art permet une réflexion nouvelle… Une exposition qui a particulièrement touché le public de la ville et de la région de Łódź.

Thomas Hauert au 5ème Festival de Danse à Gdańsk A l’occasion du Festival de danse de Gdańsk, la Compagnie « ZOO Thomas Hauert » a présenté le 6 juin dernier, le spectacle « From B to B » de deux danseurs à la fois géniaux et très différents – Thomas Hauert (Wallonie-Bruxelles) et Àngels Margarit (Espagne). Ce spectacle traite du sujet de la communication entre deux artistes qui viennent de pays différents du point de vue culturel et géographique ; celui de deux danseurs qui se rencontrent sur le chemin entre leurs villes d’origine – Bruxelles et Barcelone. Un spectacle particulièrement approprié donc pour une ville aussi ouverte sur le monde que celle de Gdańsk !

La Lettre ‹‹ 15

W skrócie… w skrócie... w skrócie... ›› Brèves…Brèves…Brèves… Charlotte Beaudry uwiodła „Kusicielką” Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie! Wystawa prac Charlotte Beaudry pt. „Kusicielka” prezentowana była od 26 czerwca do 29 września w Muzeum Sztuki Współczesnej (MOCAK) w Krakowie. Ta dosyć prowokacyjna ekspozycja artystki z Walonii-Brukseli przedstawia przedmioty, jakich kobieta używa, aby uwieść mężczyznę. Odnosi się ona również do dóbr konsumpcyjnych, jakie dziś są tak wszechobecne, że trudno je wyeliminować z życia codziennego. Wystawa zawierająca kilkanaście prac, kompozycję wideo oraz rzeźbę uwiodła licznych zwiedzających!

La « Tentatrice » Charlotte Beaudry a séduit le Musée d’Art contemporain de Cracovie !

„Tristis est anima mea”, dwa wyjątkowe koncerty we Wrocławiu W ramach Wratislavia Cantans, jednego z najważniejszych festiwali muzyki barokowej w Europie, który co roku przed melomanami odkrywa przepiękne, zabytkowe wnętrza Wrocławia, zespół Vox Luminis wystąpił z dwoma koncertami pt. „Tristis est anima mea”. 13 września w Bazylice Mniejszej Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Bardzie i 14 września w Kościele Św. Stanisława, Św. Doroty i Św. Wacława we Wrocławiu. W repertuarze znalazły się „Responsorium pour le Samedi Saint” Gesualda da Venosy (zawierające utwór „Tristis est anima mea”, który dał tytuł obu koncertom) i „Stabat Mater na dziesięć głosów” Domenica Scarlattiego. Zespół Vox Luminis powstał w 2004 roku w Namur. Specjalizuje się w XVII-XIX wiecznym repertuarze włoskim. Dwa wyjątkowe koncerty zachwyciły licznie przybyłych melomanów!

Du 26 juin au 29 septembre l’exposition « Tentatrice » de Charlotte Beaudry a été présentée au Musée d’Art contemporain de Cracovie (MOCAK). Dans le cadre d’une exposition assez provocatrice, l’artiste de Wallonie-Bruxelles y a notamment présenté des objets que la femme utilise pour séduire. Elle se réfère également à la question des biens de consommation qui sont omniprésents et qu’il est difficile d’éliminer. L’exposition comprenait plus de 10 peintures, une composition vidéo et une sculpture, qui ont évidemment séduit le nombreux public !

« Tristis est anima mea », deux concerts exceptionnels à Wroclaw A l’occasion du Festival Wratislavia Cantans de Wrocław, l’un des plus importants festivals de musique baroque d’Europe, qui se déroule chaque année dans les plus beaux bâtiments du riche patrimoine architectural de cette ville, l’ensemble Vox Luminis, s’est produit avec deux concerts intitulés « Tristis est anima mea » le 13 septembre à la Basilique ‘Bazylika Mniejsza Nawiedzenia NMP’ à Bardo et le 14 septembre 2013 à l’Eglise de Saint Stanislas, Sainte Dorothée et Saint Waclaw, à Wrocław. Le répertoire des deux concerts incluait « Responsorium pour le Samedi Saint » de Gesualdo da Venosa (qui inclut le « Tristis est anima mea » qui donne son nom au concert) et le « Stabat Mater pour dix voix » de Domenico Scarlatti. L’ensemble Vox Luminis a été créé en 2004 à Namur et il se consacre essentiellement au répertoire italien et allemand du seizième au dix-huitième siècle. Deux concerts d’une qualité exceptionnelle qui, bien loin de les attrister, ont réjoui les âmes du nombreux public présent !

Publication de la Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie/ Publikacja Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie Editeur responsable : Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles/ Redaktor wydania: Franck Pezza, Delegat Walonii-Brukseli Page de couverture/ Zdjęcie na stronie tytułowej: Les Gilles de Binche © WBT – Alex Kouprianoff

w Warszawie

Délégation Wallonie-Bruxelles/ Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 22 583 70 01 et 08 Courriel : walbru@varsovie.pl Site : www.wbi.be/varsovie Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles Sylwia Wandziuk-Obłuska, Assistante du Délégué Agnieszka Pac, Assistante culturelle Władysław Czepczyk, Intendant

Wallonie-Bruxelles Tourisme Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 604 733 953 Courriel : mjanow@poczta.onet.pl Site www.wallonie-tourisme.be Michel Janowski, Chargé de mission

Bureau économique et commercial de la Région wallonne (AWEX) Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 22 583 70 11 et 13 Courriel : awex@varsovie.pl Site : www.wallonia-international.be Laurence Martaux, Conseillère économique et commerciale de la Région wallonne Jolanta Dorociak, Assistante commerciale Małgorzata Zasada-Kaczmarska, Assistante commerciale

Ambassade de Belgique Ul. Senatorska 34 00-095 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 22 551 28 00 Courriel : Warsaw@diplobel.fed.be Site : www.diplomatie.be/warsawfr

conception et impression/ projekt i druk: pozytyw.com.pl

CONTACTS/ KONTAKT: Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela