Lettre Wallonie-Bruxelles en Pologne - n° 24 by Wallonie-Bruxelles International

Juin 2015/No24 › Czerwiec 2015/Nr 24

Publikacja Federacji Walonia-Bruksela, Walonii i Komisji Wspólnotowej Francuskiej Regionu Brukseli-Stolicy w Polsce. Publication de la Fédération Wallonie-Bruxelles, de la Wallonie et de la Commission communautaire française de la Région de Bruxelles-Capitale en Pologne.

Au jour le jour en Pologne Jusqu’au 01/02 : Exposition de Jacques Lizène : « (Presque) jamais le visionnaire n’a été perçu comme tel en son temps » au Musée national de Szczecin. Jusqu’au 05/01 : Exposition des photographies « Kiev 2014 » de Jim Sumkay à la Galerie de LTF à Lodz. Cette exposition a ensuite été présentée à la Galerie Kordegarda à Varsovie du 10 au 25 janvier. 17/01 – 01/03 : Expositions de photographies « Gypsy Queens » de Sébastien Cuvelier et « Chiens de la Casse » de Jean-Manuel Simoes à la galerie BWA à Katowice. 26/01–13/02 : Julie Anicotte, Angélique Henrard, Romina Laurent, étudiantes belges, aux cours d’hiver de polonais à l’Université Jagellonne de Cracovie (bourses offertes par la Pologne). 02/02– 02/03 : Séjour de Justyna Raczkowska, de l’Université pédagogique de Cracovie aux Archives et Musée de la Littérature de Bruxelles, dans le cadre du projet I.V du programme de travail. 14-15/02 : Formation réalisée par Mme Marielle Maréchal, de l’Institut des Langues vivantes de l’Université de Liège, à destination des professeurs polonais de FLE. Formation organisée au centre de formation de Sulejowek par ORE (Centre du Développement de l’Education). 16–20/02 : Florie Steayert (UCL, WBI) et Jean-Louis Tilleuil (UCL-Lille 3) à l’Université de Gdansk, dans le cadre du projet VII du programme de travail (« Littératures populaires et cultures médiatiques en Europe occidentale et centrale (XIXe-XXIe siècles) : influences et échanges »). Dans le cadre du même projet : 19–25/04 : Séjour de M. Filip Szalasek, de l’Université de Gdansk à Louvain-la-Neuve. 23-26/02 : Séjour d’Irène-Marie Kalinowska (Haute Ecole de Bruxelles) à l’Université catholique de Lublin, dans le cadre du projet VIII du programme de travail (« Construction de référentiels destinés aux enseignants, traducteurs, étudiants et chercheurs en sciences du langage et en didactique des langues »). Dans le cadre du même projet, 23-26/03 : Séjour d’Irène-Marie Kalinowska (HEB) à l’Université Jagellonne de Cracovie, et : 20-23/04 : Séjour d’Urszula Paprocka, de l’Université catholique de Lublin à la Haute Ecole de Bruxelles. 25/02–29/03 : Exposition de photographies « Les mosaïques de Sudurbia » de Krzysztof Szczurek, et de « Lodz en virage » de LTF – Association des photographes de Lodz, à la Galerie Verhaeren de Bruxelles, dans le cadre du programme de coopération. 02–3/03 : Séjour à Varsovie de M. Tanguy de Wilde d’Estmael, Professeur et chercheur au CECRI (Centre d’étude des crises et des conflits internationaux) de l’Institut de Sciences politiques Louvain-Europe (ISPOLE) de l’Université catholique de Louvain, et spécialiste des relations extérieures de l’Union européenne, et de M. Vincent Laborderie, également de l’UCL, dans le cadre de la signature de l’accord avec l’Université de Varsovie – Institut des langues romanes, sous les auspices des Parlements de Pologne et de la Fédération WallonieBruxelles. M. d’Estmael a donné également une conférence intitulée « The impact of EU sanctions against third states », à la KSAP.

Dzień po dniu w Polsce

03-05/03 : Séjour à Bruxelles de Mme Edyta Płatek, Directrice de l’Ecole maternelle spéciale N° 1 à Lodz, et Mme Irena Kaczorek, pédagogue au Centre de Sociothérapie Jeunesse de Lodz, dans le cadre du programme de travail (projet en affaires sociales avec la COCOF). En mars : Projections du film « Populaire » dans le cadre du Festival de la Francophonie en Pologne (03/03 Varsovie, 10/03 Knurow, 24/03 Pszczyna, 30/03 Czechowice-Dziedzice, 31/03 Gliwice). 13-27/03 : Exposition « Spirou » à la 4 édition du Festival de la Bande dessinée de Cracovie ; l’exposition produite par le Centre belge de la Bande dessinée retrace l'évolution graphique du célèbre personnage de Spirou, au travers d'une sélection de couvertures du magazine éponyme, de la fin des années 1930 à aujourd'hui. ème

16-28/03 : Séjour de deux chercheuses polonaises Mmes Agnieszka Misztak et Magda Furmaniak (Chaire de Biotechnologies, Département interuniversitaire de Biotechnologies de l’Université de Gdansk et de l’Université de médecine de Gdansk) à l’ULg dans la cadre du projet XII du programme de travail : Approche de génomique fonctionnelle pour caractériser l’expression des gènes empêchant les transferts génétiques et les réponses aux stress environnementaux des souches d’Arthrospira (ARTHRO-ARN). 18-21/03 : Concerts du groupe wallon les Dalton Télégramme à Varsovie, Pszczyna et Lodz dans le cadre du Festival de la Francophonie en Pologne. 23/03 – 06/04 : Résidence de l’écrivain belge Paul Emond à Lodz, dans le cadre du projet d’échanges avec DramEducation. 24–27/03 : Mission de Mme Solenne Visart, chef de pupitre Pologne à Wallonie-Bruxelles International, à Varsovie et en Silésie. 27–28/03 : Mission de M. Christian Carette, Inspecteur Général à Wallonie-Bruxelles International, et Mmes Marie-Eve Damar et Laurence Boudart à Varsovie dans le cadre des journées d’évaluation des formateurs WBI en Europe centrale et orientale. 13–17/04 : Mission à Katowice de Nicolas Mairy (Igretec), Serge Kalbusch (SPAQυE), Philippe Baise (Chambre de Commerce Wallonie-Pologne) dans le cadre du projet XV du programme de travail : réhabilitation des friches industrielles – échange et transfert de compétences techniques et méthodologiques. 16-20/04 : Séjour en Pologne de Mme Joëlle Depessemier, pour la formation FLE aux enseignants des Classes francophones en Silésie. 21/04 : Remise du prix du Rayonnement des Lettres belges à l’étranger à Jan Nowak et Iris Munos (DramEducation) pour leurs efforts et leurs réalisations en matière de promotion, de traduction, d’édition et de mise en scène d’auteurs de Wallonie-Bruxelles en Pologne. Le prix leur a été remis par Madame Joëlle Milquet, Ministre de la Culture de la Fédération Wallonie-Bruxelles. 23-30/04 : Séjour du professeur Grzegorz Babiak de l’Université de Varsovie à l’Université libre de Bruxelles dans le cadre du projet « Relations, interactions et transferts culturels entre la Belgique et la Pologne ». 04-05/05 : Participation du Délégué au Congrès européen des Autorités locales, à Cracovie.

04-08/05 : Séjour à Olsztyn de Véronique Hallet, éducatrice spécialisée, Yvonne Foxius, intervenante en arts plastiques, Alice Kaeselau, auto-représentante et usagère de la Forestière, Zakaria Nati, auto-représentant et usager de la Forestière dans le cadre du projet « Échanges d'expériences pour l'inclusion des personnes handicapées » du programme de coopération (projet en affaires sociales avec la COCOF). 05-10/05 : Séjour à Cracovie d’une délégation du Parlement de la Fédération WallonieBruxelles avec notamment les Députés Isabelle Moinnet-Joiret et Patrick Prévot) pour accueillir et accompagner le projet « Le Train des 1000 » : mille jeunes élèves de Belgique venus participer à des visites et des hommages aux victimes des camps de concentration. 14-17/05 : Stand Wallonie-Bruxelles à la Foire du Livre de Varsovie avec la participation de Silvie Philippart de Foy (Service de la Promotion des Lettres belges de langue française) et les écrivaines Anne Brouillard et Geneviève Casterman. 15-18/05 : Le cinéaste et compositeur Thierry De Mey invité d’honneur au Festival Musica Electronica Nova de Wroclaw. 15–18/05 : Représentations et ateliers du Théâtre de la Guimbarde à Varsovie dans le cadre du festival « Take Part in Art » (théâtre pour enfants). 18/05 : Spectacle « Tyran(s) » de la compagnie Dame de Pic/Karine Ponties dans le cadre du festival KRoki à Cracovie. 20-24/05 : Visite de M. Jean-Louis Delaet, Directeur général de la mine « Bois du Cazier » dans le cadre de la 12ème Conférence du Tourisme industriel à Zabrze en présence de M. Michel Janowski, chargé de mission Wallonie-Bruxelles Tourisme. 26-29/05 : Séjour en Wallonie d’une délégation de la Région de Mazovie organisé par le Service public de Wallonie dans le cadre du projet XVI : Soutien à l’innovation par le biais d’une collaboration entre clusters et pôles de compétitivité wallons et homologues polonais : Mme Katarzyna Kręźlewicz, directrice adjointe à la Chancellerie du Maréchal de Mazovie ; Mme Małgorzata Rudnicka, Office du Maréchal de Mazovie ; M. Krzysztof Szulc, Expert de l’Agence du Développement régional de Mazovie ; Mmes Milena Żuchowska, Spécialiste de coopération internationale et Joanna Olejnik, Spécialiste des projets EU du Cluster chimique de Mazovie ; M. Arkadiusz Piotrowski, Directeur de l’Agence énergétique de Mazovie. 27-29/05 : séjour à Bruxelles de Mmes Dorota Korona (responsable « Zdrowa Kuchnia ») et Iwona Śnieguła (responsable « Dobry Start ») de Lodz dans le cadre du projet COCOF: « Adultes avec troubles psychiatriques ». 28–31/05 : Séjour et présentation de l’exposition du photographe Thomas Vanden Driesche à Lodz dans le cadre du PhotoFestival de Lodz. 29-31/05 : Formation réalisée par Mme Charlotte Philippart de Foy de l’Institut des Langues vivantes de l’Université de Liège, à destination des professeurs polonais de FLE. Formation organisée au centre de formation de Sulejowek par ORE (Centre du Développement de l’Education).

W ramach Programu Wykonawczego Umowy o Współpracy między Polską i Walonią-Brukselą organizowane są liczne wizyty belgijskich partnerów w Polsce oraz polskich partnerów w Walonii i w Brukseli. Służą one realizacji różnych projektów zapisanych w Programie Wykonawczym. Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela 2 ›› La Lettre koordynuje staże, pobyty szkoleniowe i wizyty studyjne. Będziemy o nich informowali w rubryce „Dzień po dniu”, w której znajdą Państwo również wiadomości o wydarzeniach kulturalnych przygotowywanych przez nasze Przedstawicielstwo w ramach Programu Wykonawczego.

Editorial

Przedmowa

Un átá de festivals Festiwalowe lato Un simple coup d’œil sur la page précédente, notre « Au jour le jour », suffit pour se rendre compte de l’intensité de l’activité de la Délégation Wallonie-Bruxelles dans cette première partie de l’année. Cette activité ne fait que témoigner de la belle dynamique des projets de coopération entre les partenaires polonais d’un côté, bruxellois francophones et wallons de l’autre, tant dans le cadre de notre programme officiel de travail qu’en dehors de celui-ci.

Krótki rzut oka na poprzednią stronę – nasze « Dzień po dniu w Polsce » – wystarcza, żeby zauważyć, jak intensywna była działalność Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w pierwszej części roku. To kolejne potwierdzenie imponującej energii, z którą rozwijają się projekty współpracy pomiędzy partnerami polskimi a tymi z Walonii i francuskojęzycznej Brukseli, czy w ramach oficjalnego programu wykonawczego, czy też poza nim. Obie strony znajdują wspólny język, coraz lepiej się rozumieją i coraz więcej pracują nad osiągnięciem wspólnych celów.

De plus en plus et de mieux en mieux, nos opérateurs s’entendent, se comprennent et travaillent ensemble pour leur bien mutuel. Ce qui vaut pour la Pologne vaut aussi d’ailleurs pour les trois pays baltes, et notre page qui est spécifiquement consacrée à nos activités en Estonie, Lettonie et Lituanie ne suffit plus à rendre compte de tout et oblige à faire des choix éditoriaux.

Wszystko, co można powiedzieć o Polsce, można by powiedzieć także o Litwie, Łotwie i Estonii. Strona, którą poświęcamy na opis działalności w tych trzech krajach bałtyckich, bynajmniej nie wystarcza, żeby wyczerpująco zdać sprawę ze wszystkiego i zmusza nas do trudnych wyborów podczas redagowania artykułów.

Concernant les pays baltes, cependant, une nouvelle donne s’impose avec la fermeture, ce printemps et cet été, des trois Ambassades de Belgique qui étaient nos relais privilégiés à Tallin, Riga et Vilnius. De nouvelles formes de coopération, plus directes avec les partenaires sur place, devront être imaginées. C’est un nouveau défi à relever pour notre Délégation. Après un hiver qui fut long à défaut d’être rigoureux, et un printemps comme toujours resplendissant en Pologne, vient le temps de l’été, du repos et de la détente. Si l’offre touristique de la Wallonie ne peut se baser sur des plages de sable fin bordées de cocotiers, notre région a de nombreux atouts : villes charmantes, nature superbe, offre de sports et de loisirs inégalables, et chaleur de l’accueil des habitants. Pour rehausser encore cette offre, et aussi parce que le sens de la Fête fait partie de l’ADN des Wallons et des Bruxellois, de très nombreux Festivals ont été créés, dans tous les domaines, qui attirent un public diversifié et nombreux. Les pages tourisme de notre Lettre vous en donnent un aperçu, espérant susciter chez nos lecteurs l’envie de mieux connaître nos régions, nos villes, nos traditions, nos spectacles. Sans oublier bien sûr toutes les activités dans le cadre de Mons capitale culturelle européenne 2015, et que nous avons détaillées dans notre Lettre précédente. D’ores et déjà nous préparons la rentrée, avec un programme d’activités et d’échanges dont, désormais, vous serez non seulement informés par notre Lettre.com électronique, mais aussi par notre Facebook dont voici les coordonnées :

https://www.facebook.com/DWBvarsovie

Nawiązując do tych krajów, nie można pominąć ważnej informacji: wiosną i latem zostaną zamknięte trzy Ambasady Belgii, które ułatwiały nam realizację programów w Tallinie, Rydze i Wilnie. Potrzebne będą inne, bardziej bezpośrednie formy współpracy z lokalnymi partnerami – oto nowe wyzwanie dla Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela. Po długiej, choć niezbyt surowej zimie, oraz wiośnie, która jak zwykle jest w Polsce bajeczna, przychodzi letni czas odpoczynku i relaksu. Mimo, że oferta turystyczna Walonii nie może zaproponować plaż z białym piaskiem otoczonych palmami, nasz region ma wiele atutów: urokliwe miasta, wspaniałą przyrodę, niezrównaną ofertę sportów i rozrywek, a także pełną ciepła gościnność mieszkańców. Żeby jeszcze bardziej zachęcić Czytelników, a także dlatego, że zmysł świętowania jest zakodowany w DNA Walończyków i Brukselczyków, dodam, że zorganizowano mnóstwo festiwali, chyba we wszystkich możliwych dziedzinach. Każdy znajdzie coś dla siebie! Strony poświęcone turystyce w naszej Lettre dają tego przedsmak, w nadziei, że zachęcą Czytelników do odkrywania różnych regionów kraju, naszych miast, tradycji i spektakli. Nie zapominając oczywiście o wszystkich tych wydarzeniach, które odbędą się dzięki temu, że miasto Mons zostało Europejską Stolicą Kultury 2015 – program imprez kulturalnych opisaliśmy szczegółowo w poprzednim numerze Lettre. A my już teraz zaczynamy pracować nad kolejnymi wydarzeniami, o których będziemy informować nie tylko przez naszą elektroniczną Lettre.com, ale także na Facebooku pod poniższym adresem:

https://www.facebook.com/DWBvarsovie Serdecznie zapraszamy!

Soyez nombreux à nous y rejoindre ! Franck Pezza Délégué

Franck Pezza Delegat

La Lettre ‹‹ 3

Q uand la Pologne se « francophonise »

La Soirée des Saveurs de la Francophonie © Ambassade de Roumanie

Le Festival de la Francophonie en Pologne, qui s’est déroulé tout au long du mois de mars à l’initiative du Groupe des Ambassades, Délégation et Institutions francophones en Pologne (GADIF), a démontré une fois de plus le dynamisme et la diversité de la Francophonie en Pologne. Par une vaste palette d’activités (festival de cinéma, concerts, théâtre, activités jeunesse, concours, conférences, colloques divers, ainsi que le célèbre parcours gastronomique), le Festival a recueilli un large succès, tant à Varsovie qu’en province. Et bien entendu la Délégation WallonieBruxelles y a pris sa large part ! Pour la troisième année déjà les Ambassades francophones présentes en Pologne se sont unies pour préparer et présenter un programme commun, avec une communication et une promotion également communes, un site et un Facebook uniques, et des projets également communs. Ont ainsi apporté leur concours

4 ›› La Lettre

à l’organisation et à la réalisation de ce Festival de la Francophonie les Ambassades de France, de Suisse, de Roumanie, du Canada, du Maroc, de la RD Congo, de la Grèce, du Luxembourg, la Délégation Wallonie-Bruxelles bien entendu ainsi que les Instituts culturels français et roumain. Pour la Soirée des Saveurs de la Francophonie, le 20 mars, se sont ajoutées les Ambassades de Moldavie, du Liban, de Tunisie et du Sénégal. En ce qui concerne la Délégation WallonieBruxelles, outre la participation à des dizaines de concours dans les écoles et de nombreuses conférences prononcées par le Délégué également dans les écoles, on retiendra les cinq projections du film « Populaire » (une projection à Varsovie en ouverture du Festival du cinéma francophone et quatre projections en Silésie), ainsi que les trois concerts du groupe wallon les « Dalton Télégramme » à Varsovie, Pszczyna et Łódź, avec succès. A leurs immenses qualités musicales, les « Dalton », gagnants du concours « Acoustique » sur TV5 Monde, ont ajouté une gentillesse, une disponibilité et une « cool attitude » (certains ont dit une « walloon attitude ») qui ont conquis le public des concerts ainsi que des écoles où ils sont allés à la rencontre des élèves pour des ateliers de création musicale. La Délégation a été également très active dans les Journées de la Francophonie à l’Université de Silésie et bien entendu dans « ses » Classes francophones en Silésie, dont la Fête s’est cette année déroulée à Kryry, dans l’effervescence et la joie habituelles. Le clou de ce Festival aura été la désormais célèbre « Soirée des Saveurs de la Francophonie », organisée par douze Ambassades et la Délégation,

qui a réuni des centaines de gastronomes à l’Ambassade de Roumanie, le 20 mars, autour des trésors culinaires de chaque pays.

A noter quelques projets déjà pour les mois à venir : C réation d’un Club des diplomates

francophones à Varsovie ; Réalisation d’un Forum sur l’innovation francophone ; Réalisation d’une brochure commune sur les bonnes raisons d’apprendre le français en Pologne ; Création d’un « label » GADIF pour les institutions mettant en valeur le français et les valeurs de la Francophonie. Participation commune du GADIF au Salon du Livre de Varsovie en 2016. Au cours de cette soirée, après le « Discours sur l’Etat de la Francophonie dans le monde et en Pologne » prononcé par le Délégué Wallonie-Bruxelles en tant que Président du GADIF, les prix du GADIF et du GADIF Jeunesse, créés cette année, ont été remis respectivement à M. Banys, Recteur de l’Université de Silésie, et à M. Nowak (DramEducation).Ensuite, le témoin de la Présidence du GADIF a été remis à SEM Ovidiu Dranga, Ambassadeur de Roumanie, qui en assurera la charge pour un an, avec l’enthousiasme et l’attachement à la Francophonie qu’on lui connaît. La Francophonie en Pologne se porte donc bien, et le français aussi, et même de mieux en mieux !

Kiedy Polska się „frankofonizuje”

Les Dalton Télégramme © DBW

La Fête de la Francophonie à Kryry © DBW

Festiwal Frankofonii w Polsce, dzięki inicjatywie Grupy Ambasad i Instytucji Frankofońskich w Polsce (GADIF), trwał przez cały marzec, odzwierciedlając energię i bogactwo polskiej Frankofonii. Poprzez szeroki wachlarz wydarzeń (festiwal filmowy, koncerty, spektakle, zajęcia dla dzieci, konkursy, konferencje, wykłady, a także słynne spotkania kulinarne), Festiwal cieszył się dużym zainteresowaniem – zarówno w Warszawie, jak i poza nią. Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela oczywiście miało w tym niemały udział! Już po raz trzeci Ambasady francuskojęzycznych krajów połączyły siły, żeby razem przygotować i zaprezentować program, wspólnie pracując nad promocją, stroną internetową i profilem na Facebooku, a także nad projektami wydarzeń. Swój wkład w organizację i przebieg Festiwalu Frankofonii miały Ambasady: Francji, Szwajcarii, Rumunii, Kanady, Maroka, Republiki Demokratycznej Konga, Grecji, Wielkiego Księstwa Luksemburga, oczywiście Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela oraz instytuty kultury Francji i Rumunii. Do Wieczoru Smaków Frankofonii, który odbył się 20 marca, dołączyły także Ambasady Mołdawii, Libanu, Tunezji i Senegalu.

przyjęty w Warszawie, Pszczynie i Łodzi. Daltoni imponują muzycznym talentem, a do tego ujmują uprzejmością, elastycznością i swoistym wyluzowanym podejściem (niektórzy powiedzieliby „walońskim podejściem”), dzięki czemu podbili publiczność nie tylko podczas koncertów, ale również w szkołach, w których poprowadzili warsztaty muzyczne dla uczniów.

Wracając do działalności Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela, poza wsparciem dziesiątków szkolnych konkursów i licznymi wykładami, z którymi Delegat odwiedzał szkoły, warto wspomnieć o pięciu pokazach filmu „Wspaniała” ( jeden w Warszawie na otwarcie Festiwalu filmu frankofońskiego oraz cztery na Śląsku), a także o trzech koncertach walońskiego zespołu „Dalton Télégramme”, który został gorąco

Wisienką na torcie pozostanie natomiast słynny już „Wieczór Smaków Frankofonii”, organizowany 20 marca przez dwanaście Ambasad i nasze Przedstawicielstwo, podczas którego setki smakoszy spotkały się w Ambasadzie Rumunii wokół kulinarnych skarbów każdego z krajów.

Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela aktywnie uczestniczyło także w Dniach Frankofonii na Uniwersytecie Śląskim i oczywiście w „swoich” Klasach Frankofońskich na Śląsku, które w tym roku świętowały w Kryrach, jak zwykle żywiołowo i radośnie.

Podczas tego wieczoru Delegat Walonii-Brukseli pełniący funkcję przewodniczącego GADIF-u

wygłosił przemówienie „Ocena stanu Frankofonii w Polsce i na świecie”. Następnie zostały rozdane utworzone w tym roku nagrody GADIF i GADIF Jeunesse, którymi uhonorowano odpowiednio Jego Magnificencję Wiesława Banysia, Rektora Uniwersytetu Śląskiego, oraz pana Jana Nowaka, założyciela Fundacji DramEducation. Po rozdaniu nagród Jego Ekscelencja Ovidiu Dranga, Ambasador Rumunii, objął funkcję Przewodniczącego GADIF-u na najbliższy rok. Podjął się tego z całym entuzjazmem i przywiązaniem do Frankofonii, z których jest znany.

Tymczasem można już zapowiedzieć niektóre plany na nadchodzące miesiące: Utworzenie w Warszawie Klubu

Dyplomatów Francuskojęzycznych, Założenie Forum Frankofońskiej Innowacji, Wydanie wspólnej broszury zachęcającej do uczenia się w Polsce języka francuskiego, Projekt Znaku Jakości GADIF dla instytucji, które promują język francuski i wartości Frankofonii. Wspólne stoisko GADIF-u na Targach Książki w Warszawie w 2016 r.

Trudno więc ukryć, że Frankofonia i język francuski mają się w Polsce dobrze, a nawet coraz lepiej!

La Lettre ‹‹ 5

W allonie-Bruxelles au Salon du Livre de Varsovie

Focus sur la littérature jeunesse

La littérature de jeunesse est une autre spécialité belge francophone, regorgeant de talents dont le succès dépasse les frontières de notre pays. Le Salon du Livre de Varsovie, du 14 au 17 mai dernier, a été l’occasion pour les services de la Promotion des Lettres belges de langue française et la Délégation Wallonie-Bruxelles de consacrer leur stand à ce genre particulier

comme les grandes étapes de la vie, passant de l’intime au monde extérieur. Anne Brouillard donne aux illustrations une puissance narrative et nombre de ses albums n’ont pas de texte. Elle travaille chaque image comme un tableau, un instantané qui exprime les émotions par les couleurs, les jeux de lumière.

Jan Nowak © Jean Poucet

Depuis toujours les auteurs belges francophones ont investi avec succès les différents champs de la littérature. Ainsi, outre le roman et la poésie (ne dit-on pas qu’ « un auteur français sur deux est belge »), ainsi que le théâtre bien entendu, nos auteurs se sont fait une spécialité de genres littéraires tels que le roman policier (Georges Simenon et son célèbre Commissaire Maigret), le roman fantastique (Thomas Owen), et bien sûr la bande dessinée.

Au hasard de ses albums, on ressent la mélancolie d’un jour de pluie, la joie des jeux partagés, la chaleur d’une rencontre, le rythme d’un voyage. Ainsi, Anne Brouillard nous invite à prendre le temps de lire un monde d’une grande richesse. Geneviève Casterman Geneviève Casterman est née en 1958 et vit et travaille à Bruxelles. Elle a suivi des cours d'illustration de l'Institut Saint-Luc. Institutrice et formatrice, elle enseigne aujourd'hui à l'Erg (Ecole de Recherche Graphique) à Bruxelles et est rédactrice dans des revues pédagogiques. Auteure de nombreux ouvrages, Geneviève écrit et dessine à partir de son vécu qu’elle transforme en histoires qui touchent tout le monde. Elle écrit sur la vie, la sienne et celles des autres. Elle met dans ses livres la vie qui est au centre d’elle. Geneviève met son esprit, son cœur, son âme dans de petites choses, dont la grandeur se révèlera à ceux qui voudront bien s’en approcher.

Le Polonais Jan Nowak, fondateur de DramEducation, récompensé par la Ministre de la Culture de la Fédération Wallonie-Bruxelles ! Le 21 avril dernier, à l’occasion d’une grande soirée festive organisée au Botanique, à Bruxelles, Madame Joëlle Milquet, Ministre de la Culture, a remis les Prix littéraires de la Fédération Wallonie-Bruxelles. La Délégation Wallonie-Bruxelles est particulièrement heureuse de vous informer que parmi les lauréats de cette année se trouvent Monsieur Jan Nowak (DramEducation), partenaire depuis longtemps de notre Délégation et qui a par ailleurs reçu le 20 mars dernier le Prix du GADIF Jeunesse (Groupe des Ambassades, Délégation et Institutions de la Francophonie en Pologne), ainsi que Madame Iris Munos (co-fondatrice et Directrice artistique de DramEducation).

mais en plein essor. Deux auteures sont venues à la rencontre de leur public, dans le cadre d’ateliers et de conférences. Anne Brouillard Anne Brouillard est née en 1967 en Belgique où elle vit. Après des études artistiques, elle publie son premier album en 1990. Son travail est récompensé par de nombreux prix dont la Pomme d’Or à Bratislava. Avec plus de trente albums, elle a construit une œuvre majeure dont l’univers poétique et sensuel touche aussi bien les tout-petits que les plus grands. Ses livres racontent les petits événements quotidiens

6 ›› La Lettre

C’est quelqu’un qui aime les gens et qui, sans prétention, leur livre ce qu’elle vit et ressent en mots et en images. C’est quelqu’un qui crée l’émotion et manie avec le même talent le message et sa matérialisation, le quotidien et l’absolu. Le service de la Promotion des Lettres soutient la traduction des ouvrages littéraires d’auteurs de la Fédération WallonieBruxelles. Pour plus d’informations, vous pouvez vous adresser à Silvie Philippart de Foy : s ilvie.philippart@cfwb.be www.promotionsdeslettres.cfwb.be

DramEducation, Centre International de Théâtre francophone, est une structure ayant pour objectif d’une part l’enseignement du Français Langue étrangère par le biais du théâtre, et d’autre part la promotion du théâtre francophone contemporain et des nouvelles écritures dramaturgiques francophones en Pologne et dans la région. Pour leurs efforts et leurs réalisations en matière de promotion, de traduction, d’édition et de mise en scène d’auteurs de Wallonie-Bruxelles et du rayonnement des Lettres belges de langue française en Pologne, Jan Nowak et Iris Munos ont reçu le prix du Rayonnement des Lettres belges à l’étranger. Toutes nos félicitations !

Walonia-Bruksela na Targach Książki

Literatura dziecięca w centrum zainteresowania

Pisarze z francuskojęzycznej Belgii od zawsze z dużym powodzeniem działali na różnych polach literatury. Niezależnie od sukcesów odnoszonych w dziedzinie powieści i poezji (czyż nie mawia się, że „co drugi francuski pisarz jest Belgiem”?) i nie zapominając rzecz jasna o teatrze, nasi autorzy stali się specjalistami w takich gatunkach literackich jak kryminał (Georges Simenon i jego słynny Komisarz Maigret), powieść fantastyczna (Thomas Owen) czy – niezaprzeczalnie – komiks. Literatura dziecięcia jest kolejną specjalnością francuskojęzycznej Belgii, obfitującą w utalentowanych autorów, których sukcesy dały się poznać także poza granicami naszego kraju. Warszawskie Targi Książki, trwające od 14 do 17 maja, stworzyły dobrą okazję dla Działu Promocji Literatury Federacji Walonia-Bruksela i naszego Przedstawicielstwa, żeby przygotować stoisko poświęcone temu szczególnemu, szybko rozwijającemu się gatunkowi literackiemu. Na Targi przyjechały do Polski między innymi dwie autorki, aby spotkać się z publicznością podczas warsztatów i wykładów. Anne Brouillard Anne Brouillard urodziła się w 1967 r. w Belgii, gdzie też obecnie mieszka. Po ukończeniu studiów artystycznych publikuje swój pierwszy album w 1990 r. Jej prace otrzymują liczne nagrody, w tym bratysławskie Złote Jabłko. Jej dorobek artystyczny składa się z ponad trzydziestu albumów, których świat – poetycki i zmysłowy

– porusza zarówno najmłodszych, jak i tych trochę starszych. Jej książki opowiadają i o małych codziennych zdarzeniach, i o ważnych życiowych etapach, przechodząc od osobistych tematów do tych związanych z otaczającym światem. Anne Brouillard nadaje ilustracjom siłę narracyjną, a wiele z jej albumów nie zawiera tekstu. Pracuje nad każdą ilustracją jak nad obrazem, migawką oddającą emocje poprzez kolory i grę światłem. Przeglądając jej albumy odczuwamy melancholię deszczowego dnia, radość wspólnej zabawy, ciepło spotkania, rytm podróży. Anne Brouillard zaprasza nas tym samym do znalezienia czasu na zaczytanie się w świecie pełnym skarbów. Geneviève Casterman Geneviève Casterman urodziła się w 1958 r. i mieszka oraz pracuje w Brukseli. Ukończyła kurs ilustracji w szkole artystycznej Institut Saint-Luc. Uczy w szkole podstawowej i prowadzi szkolenia zawodowe, a obecnie wykłada także na uczelni plastycznej Erg (Ecole de Recherche Graphique) w Brukseli i publikuje w czasopismach pedagogicznych.

Polak Jan Nowak, założyciel DramEducation, nagrodzony przez Ministra Kultury Federacji Walonia-Bruksela! 21 kwietnia, podczas uroczystego wieczoru zorganizowanego w ośrodku kultury Le Botanique w Brukseli, pani Joëlle Milquet, Minister Kultury, przyznała nagrody literackie Federacji Walonia-Bruksela. Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela z ogromną przyjemnością informuje, że wśród tegorocznych laureatów znajduje się pan Jan Nowak (DramEducation), nasz długoletni partner, a także pani Iris Munos (współzałożycielka i dyrektor artystyczna DramEducation). Warto nadmienić, że pan Jan Nowak 20 marca otrzymał nagrodę Prix du GADIF Jeunesse, przyznawaną przez Grupę Ambasad i Instytucji Frankofońskich.

Geneviève pisze i rysuje czerpiąc ze swoich doświadczeń, które przekształca w poruszające historie. Pisze o życiu, swoim i innych – o życiu, które w niej iskrzy. Angażuje swój umysł, serce i duszę dla drobnych rzeczy, których wielkość odkryją ci, którzy zechcą się do nich zbliżyć. To osoba, która lubi ludzi i bezpretensjonalnie dzieli się z nimi za pomocą słów i obrazów tym, co przeżywa. To ktoś, kto wzbudza emocje i z takim samym talentem posługuje się codziennością i absolutem, przekazem i jego materialną formą.

DramEducation, Międzynarodowe Centrum Teatru Francuskojęzycznego w Polsce, jest instytucją mającą na celu z jednej strony nauczanie języka francuskiego poprzez teatr, a z drugiej strony – promocję współczesnego teatru francuskojęzycznego oraz nowych dzieł dramatycznych w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.

Dział Promocji Literatury wspiera tłumaczenia dzieł literackich autorów z Walonii-Brukseli. W celu otrzymania dodatkowych informacji prosimy o kontakt z Silvie Philippart de Foy: silvie.philippart@cfwb.be www.promotionsdeslettres.cfwb.be

Za wkład w tłumaczenie, publikowanie i wystawianie na polskich scenach autorów z Walonii-Brukseli, oraz za rozpowszechnianie francuskojęzycznej literatury belgijskiej w Polsce, Jan Nowak i Iris Munos otrzymali nagrodę za promocję literatury belgijskiej za granicą. Serdecznie gratulujemy!

La Lettre ‹‹ 7

L’AWEX VARSOVIE

Le Laboratoire Tilman en Pologne : une nouvelle histoire à succès ! En 1947, Lucien Tilman, pharmacien à Durbuy, met au point sa première tisane à l'arrière de l'officine des Ardennes belges, la Tisane du Vieil Ardennais. Fort du succès rencontré par cette tisane non seulement en Belgique mais également à l'étranger, il continue de développer la gamme des Tisanes ardennaises pour arriver à une vingtaine de références différentes . C'est ainsi qu'en 1956 le "Laboratoire Tilman" voit le jour l'arrière de l'officine. Le fils du fondateur, Jean-Noël Tilman, lui aussi pharmacien, reprend l'affaire familiale en 1987 et développe de nouveaux produits pour faire du Laboratoire Tilman LE spécialiste du phytosanitaire en Belgique. En 1998, le laboratoire est transféré à Baillonville près de Marche-en-Famenne dans des nouveaux bâtiments qui répondent aux normes les plus strictes. Le succès des produits de phytothérapie développés par Tilman réside dans le fait que

ceux-ci n'induisent pas d'effets secondaires comme d'autres médications. Les produits Tilman sont encore aujourd'hui vendus exclusivement en pharmacie. Ainsi, depuis plus de 20 ans, le Tilman enregistre de façon continue une croissance de 15 % par an notamment grâce aux développement de ses exportations qui représentent actuellement 20 % de son chiffre d'affaires. Les produits Tilman sont déjà exportés dans plus de 30 pays. L'histoire de Tilman en Pologne commence en juillet 2014 lorsque Patrick Bontinck, directeur export, se rend à Varsovie afin de solliciter le bureau de l'Awex pour une prospection individuelle. Patrick Bontinck est en effet convaincu du gros potentiel que représente le marché polonais avec son marché de 38 millions de consommateurs et son niveau de vie en forte croissance. Il est également convaincu que les produits Tilman, notamment le cholesfytol, un anticholestérol et le Flexofytol permettant de soulager les articulations, peuvent apporter de véritables solutions alternatives. Patrick Bontinck nous demande ainsi de lui fournir dans un premier temps une liste de sociétés polonaises bien implantées sur le marché et susceptibles de distribuer les produits Tilman. Au mois d'août, une première liste d'une vingtaine de prospects est transmise

Ch lesfytol Comprimés

8 ›› La Lettre

pour validation. De cette liste ressort une sélection d'une dizaine de candidats effectuée par P. Bontinck. Début septembre, le bureau de l'Awex contacte les prospects sélectionnés et établit un programme de rendez-vous individuels dans différentes villes de Pologne, notamment à Varsovie, Cracovie et Poznan. De ces différentes rencontres individuelles et des nombreux voyages successifs qu'effectuera P. Bontinck au cours de l'automne 2014 ressortira une société en particulier : Global Pharmacia basée à Varsovie. Global Pharmacia est une société de distribution de produits pharmaceutiques qui collabore depuis fort longtemps avec la société Sandoz notamment. C'est le profil de société "familiale" dans laquelle P. Bontinck a vu un partenaire privilégié qui a décidé Tilman à signer un contrat de distribution exclusif en décembre 2014. Tilman est également convaincu que ce contrat lui sera profitable mais le sera également à la société Global Pharmacia. P. Bontinck est revenu en mai dernier à Varsovie pour former les délégués commerciaux de la société Global Pharmacia et les premières ventes du premier produit Tilman commercialisé en Pologne, le cholesfytol viennent de démarrer. Le deuxième produit, le Flexofytol, devrait être lancé sur le marché dès que les autorités polonaises auront donné leur accord, et ce au plus tard en janvier 2016. Le Laboratoire Tilman espère ainsi générer sur la Pologne un chiffre d'affaires de 15 millions d'euros au cours des 4 prochaines années. Laurence Martaux aec Varsovie

AWEX WARSZAWA

Laboratorium Tilman: nowa historia z sukcesem! W 1947 r. Lucien Tilman, aptekarz z Durbuy, opracowuje na zapleczu apteki w belgijskich Ardenach recepturę swojej pierwszej herbaty ziołowej nazwanej „Tisane du Vieil Ardennais”.

Historia Laboratorium Tilman w Polsce zaczyna się w 2014 r., kiedy to Pan Patrick Bontinck, dyrektor ds. eksportu przybywa do Warszawy, by zwrócić się do AWEX-u o pomoc w znalezieniu tu partnera biznesowego. Pan Bontinck jest przekonany o ogromnym potencjale jaki przedstawia rynek polski z 38 milionami konsumentów i wciąż rosnącym poziomem życia. Pewien jest również, że produkty Tilman, a zwłaszcza Cholesfytol, lek przeciwcholesterolowy i Flexofytol, poprawiający funkcjonowanie stawów, mogą stanowić alternatywne rozwiązanie dla terapii tradycyjnej.

Po sukcesie który odnosi nie tylko w Belgii, ale również za granicą, kontynuuje pracę nad rozwojem całej gamy ardeńskich herbatek ziołowych dochodząc do około dwudziestu mieszanek na różne dolegliwości.

Na początek Patrick Bontinck prosi o przygotowanie listy firm polskich dobrze funkcjonujących na rynku i zainteresowanych dystrybucją wyrobów Tilman. W sierpniu przesłany mu zostaje do akceptacji pierwszy wykaz około dwudziestu firm. Z listy tej wyłonionych zostaje 10 kandydatów.

W ten sposób w 1956 r. powstaje „Laboratorium Tilman”. Syn założyciela, Jean-Noël Tilman, również aptekarz, przejmuje rodzinny interes w 1987 r. i rozwija nowe produkty, a firma staje się ważnym laboratorium fitosanitarnym w Belgii. W 1998 r. laboratorium zostaje przeniesione do Baillonville w pobliżu Marche-en-Famenne do nowych budynków odpowiadających najbardziej restrykcyjnym normom.

Na początku września, biuro AWEX-u kontaktuje się z tymi kandydatami i przygotowuje program indywidualnych spotkań w różnych miastach, między innymi Warszawie, Krakowie i Poznaniu. Po tych spotkaniach i licznych podróżach odbytych jesienią 2014 r. wybrana zostaje firma Global Pharmacia z Warszawy.

Global Pharmacia to dystrybutor produktów farmaceutycznych od dawna współpracujący z firmą Sandoz. W tym typowo rodzinnym przedsiębiorstwie, Pan Bontinck zobaczył uprzywilejowanego partnera i zadecydował o podpisaniau z nim w grudniu 2014 r. umowy na wyłączną dystrybucję preparatów Tilman w Polsce. Tilman jest przekonany, że umowa ta okaże się korzystna zarówno dla niego, jak i dla firmy Global Pharmacia. Pan Bontinck powraca do Warszawy w maju br. aby przeprowadzić szkolenie dla przedstawicieli handlowych Global Pharmacii, a zaraz potem rusza sprzedaż Cholesfytolu, pierwszego produktu Tilman dystrybuowanego w Polsce. Drugi preparat, Flexofytol, zostanie wylansowany na polskim rynku zaraz po otrzymaniu pozwolenia właściwych władz, co powinno nastąpić nie później niż w styczniu 2016 r. Laboratorium Tilman liczy na wygenerowanie w Polsce obrotów na poziomie 15 milionów euro w czasie następnych 4 lat. Laurence Martaux Radca Ekonomiczny i Handlowy w Warszawie

Sukces ziołowych produktów Tilman wynika z faktu, że w odróżnieniu od innych leków, nie wywołują skutków ubocznych. Do dziś są sprzedawane wyłącznie w aptekach. I tak, od ponad 20 lat, laboratorium Tilman odnotowuje rocznie 15% wzrost, głównie dzięki rozwijaniu eksportu, który obecnie stanowi 20% obrotów. Jego produkty sprzedawane są już w ponad 30 krajach.

La Lettre ‹‹ 9

Cet été, faites la fête en Wallonie et à Bruxelles !

Que faire cet été?

A Bruxelles et en Wallonie, expositions, festivals, foires, salons et activités diverses n'attendent que vous. Pour tous les âges, toutes les bourses et tous les styles. Découvrez plein d'idées pour vous divertir à Bruxelles et en Wallonie, le temps d'une journée, un week-end ou plus. Par exemple, les festivals de musique. Une bonne façon d’allier le plaisir de la fête et les vacances. La saison 2015 des festivals redémarre et il y aura de la musique pour tous les goûts en juillet et août.

Le « Couleur Café » Festival à Bruxelles ouvrira la saison des festivals d'été ! Du 3 au 5 juillet 2015, ce festival multiculturel, à l'image de Bruxelles, constitue un must de la World Music. Organisé sur près de 70.000 m² il offre une véritable explosion de musiques exotiques et bondissantes dans l'écrin fabuleux de Tour & Taxis. La 27ème édition du Festival de Dour constituera une grande fête de la Culture de la Jeunesse et de l’Europe, dont les participants seront invités à faire la fête pendant 5 jours (du 15 au 19 juillet 2015) avec plus de 200 artistes, 8 scènes et un camping gigantesque. A deux pas de Mons, Capitale européenne de la Culture. Les « Ardentes » de Liège : Cette 10ème édition du festival « Les Ardentes » se tiendra, comme chaque année au Parc Astrid de Coronmeuse à Liège, au cœur de la Wallonie, et réunira, du 9 au 12 juillet, près de 100 artistes internationaux et belges dans le cadre de concerts où toutes les tendances se retrouveront. Evénement incontournable de l'été, les Ardentes ont accueilli l’an dernier 76.000 festivaliers, un succès dû à une programmation de qualité, à la fois pointue et populaire, regroupant têtes d'affiche confirmées et découvertes. Les « Francofolies » de Spa : Pour l’édition 2015 de ce Festival d'été devenu désormais incontournable pour le monde francophone, les différentes scènes de Spa accueilleront du 17 au 20 juillet des artistes francophones de renommée internationale pour des spectacles inoubliables (tels que cette année Calogero et Florent Pagny). Le prix démocratique des billets, ses ateliers de perfectionnement, son caractère écologique, et bien évidemment sa convivialité et le confort en font un festival citoyen ! Avec sa programmation originale au mois d’août, Le Festival « Esperanzah » à l’Abbaye de Floreffe, propose quatre jours de fête menés dans la joie et l'espoir par d’authentiques artistes, un espace pour enfants... Un univers unique qui nous démontre qu'un monde différent est possible. Le « Brussels Summer Festival » est l'événement musical majeur de l'été à Bruxelles. Eclectique tant au niveau de sa programmation que des lieux investis : le Mont des Arts, la place des Palais, la prestigieuse salle de la Madeleine, autant de lieux emblématiques où l’ambiance ira crescendo du 14 au 23 août.

3 jours de musique intenses, 3 scènes, 21 groupes et du Poprock dans son extension la plus large au menu : Le Borqtour Festival à Saint-Hubert, est en passe de devenir une référence en la matière. Loin de se limiter aux simples festivals musicaux, la Wallonie et Bruxelles conviennent également à bien d’autres évènements saisonniers, souvent incontournables, dont de nombreuses foires, salons, expositions, spectacles divers, etc. Honneur oblige, ce sera aux Commémorations du Bicentenaire de la Bataille de Waterloo que reviendra l’honneur d’inaugurer la saison estivale, du 17 au 21 juin, avec ses nouveaux musées et ses grands spectacles de reconstitution. Mons, Capitale Européenne de la Culture en 2015 ! Avec plus de 300 événements majeurs sur les 1000 activités culturelles prévues tout au long de l’année et scindées en différentes saisons, la capitale de la culture s'inscrit dans une stratégie plus large encore, celle de reconversion de la ville et de sa région. Après « L'éblouissement » et « Le grand déballage », « L'été enflammé » viendra rythmer la période estivale. Bruxelles Les Bains - La plage à la ville ! Une plage de sable de 6000 m², des palmiers, des terrains de sport, des paillotes gourmandes, ainsi que de multiples jeux et animations... Et tout ça, au cœur de Bruxelles, du 3 juillet au 9 août ! Un paradis tropical en bord de Senne ! 24 Heures de Spa – Francorchamps ! Vivez la plus belle épreuve d'endurance exclusivement réservée aux bolides de la catégorie Grand Tourisme ! À Spa-Francorchamps, en juillet 2015 avec 80 bolides de GT3. Aussi un avant-goût du Grand Prix de Formule 1 de l’automne. Créée en 1926, la Foire Agricole, Forestière et Agroalimentaire de Libramont réunit chaque année 200 000 visiteurs et 1500 exposants. C’est la plus grande expo européenne annuelle en plein air. Ne manquez pas cette nouvelle édition pleine de nouveautés et de promesses qui se tiendra du vendredi 24 juillet 2015 au lundi 27 juillet 2015! Pour plus de renseignements, n’hésitez-pas à consulter notre site : http://www.belgique-tourisme.be/informationsevenements © WBT – J.L. Flémal

10 ›› La Lettre

W Brukseli i w Walonii odbywają się przeróżne wydarzenia, które czekają już tylko na Was: wystawy, festiwale, targi… Znajdzie się coś dla każdego, niezależnie od jego wieku, zawartości portfela i stylu życia. Odkryjcie mnóstwo rozrywek w Brukseli i w Walonii – nieważne czy przyjechaliście na jeden dzień albo na weekend, czy też zostajecie na dłużej. Na dobry początek: festiwale muzyczne. To świetny sposób na połączenie odpoczynku i przyjemnej zabawy. Sezon na festiwale 2015 właśnie rusza! W lipcu i sierpniu można spodziewać się takiej ilości muzyki, że uda się zadowolić każdego. Festiwal „Couleur Café” w Brukseli otwiera sezon festiwalowego lata. Trwa od 3 do 5 lipca i jest tak wielokulturowy jak sama Bruksela. Odbędzie się w legendarnym budynku Tour & Taxis na powierzchni prawie 70 000 m². Zapowiada się prawdziwa eksplozja tanecznej i egzotycznej muzyki. Fani world music nie mogą tego przegapić! 27. edycja Festiwalu w Dour ma być prawdziwym świętem kultury, młodości i Europy. Uczestnicy będą bawić się przez pięć dni (od 15 do 19 lipca 2015) z ponad 200 artystami występującymi na ośmiu scenach. Do ich dyspozycji będzie gigantyczny kemping. Stąd już tylko dwa kroki do Mons, Europejskiej Stolicy Kultury. „Les Ardentes” w Liège: to już 10. edycja tego festiwalu, który odbędzie się jak co roku w parku Astrid znajdującym się w dzielnicy Coronmeuse w Liège, w samym sercu Walonii. Od 9 do 12 lipca zagra tam koncerty prawie 100 artystów pochodzących z Belgii i z całego świata. Nie zabraknie żadnego gatunku muzyki. Ten festiwal jest naprawdę wyjątkowy – w zeszłym roku gościł 76 000 osób. Sukces zawdzięcza świetnemu programowi, który jest ambitny, ale trafia w gusta szerokiej publiczności dzięki obecności znanych i lubianych artystów. „Francofolies” w Spa: to już niemal obowiązkowy festiwal we frankofońskim świecie. Tegoroczna odsłona potrwa od 17 do 20 lipca. Na kilku scenach będzie można zobaczyć francuskojęzycznych artystów o międzynarodowej renomie w niezapomnianych spektaklach (w tym roku m. in. Calogero i Florent Pagny). Przystępne ceny biletów, ekologiczne podejście, warsztaty, a także oczywiście komfort i atmosfera przyjaznej otwartości sprawiają, że jest to prawdziwie obywatelski festiwal! Bardzo oryginalny program proponuje na sierpień Festiwal „Esperanzah” odbywający się w opactwie we Floreffe. To cztery dni zabawy, radości i nadziei w towarzystwie prawdziwych artystów, a także przestrzeń dla dzieci… niepowtarzalny świat dowodzący, że życie w inny sposób jest możliwe.

Trzy intensywne dni pełne muzyki, trzy sceny, dwadzieścia jeden zespołów, a w menu pop-rock w najszerszym znaczeniu tego słowa: Festiwal Borqtour w Saint-Hubert jest już niemalże niedościgniony w swojej dziedzinie. Walonia i Bruksela nie ograniczają się do samych tylko festiwali muzycznych, ale proponują również wiele innych sezonowych wydarzeń, często jedynych w swoim rodzaju: między innymi liczne targi, wystawy, rozmaite spektakle i wiele więcej. Honor zobowiązuje – to upamiętnieniu dwusetlecia bitwy pod Waterloo (od 17 do 21 czerwca) przypadnie zaszczyt zainaugurowania letniego sezonu, wraz z otwarciem nowych muzeów i wielkimi spektaklami rekonstrukcyjnymi. Mons Europejską Stolicą Kultury 2015! wiąże się z ponad 300 ważnymi wydarzeniami związanymi z 1000 działań kulturalnych zaplanowanych na cały rok i podzielonych na cykle według pór roku. Tytuł stolicy kultury wpisuje się tym samym w szerszą strategię ożywienia miasta i regionu. Po cyklach „Zauroczenie” i „Wielkie rozpakowywanie” przyszła pora na „Rozpalone lato”, które nada rytm letnim dniom. Bruxelles Les Bains – plaża w mieście! 6000 m² piaszczystej plaży, palmy, boiska, restauracje w słomianych chatkach, mnóstwo gier i zabaw… a wszystko to w samym sercu Brukseli, od 3 lipca do 9 sierpnia. Tropikalny raj nad rzeką Senne! Total 24 Hours of Spa – Francorchamps! W lipcu 2015 przeżyjcie najwspanialszą próbę wytrzymałości zarezerwowaną dla bolidów z kategorii Grand Tourisme. W Spa-Francorchamps zmierzy się 80 samochodów wyścigowych z GT3, dając przedsmak jesiennego Grand Prix Formuły 1. Targi Rolnicze i Leśne w Libramont gromadzą co roku 200 000 odwiedzających i 1500 wystawców. To największe europejskie expo na świeżym powietrzu. Tegoroczna edycja, jak zwykle obiecująca i obfitująca w nowinki, odbędzie się w dniach 24-27 lipca. Nie omińcie jej! Więcej informacji na stronie: http://www.belgique-tourisme.be/ informations/evenements

Brussels Summer Festival, to w Brukseli najważniejsze muzyczne wydarzenie lata. Eklektyczne zarówno w kwestiach programu, jak i obiektów, w których się odbywa: Mont des Arts, la place des Palais, prestiżowa Salle de la Madeleine… tyle symbolicznych miejsc, w których

nastrój przejdzie w crescendo od 14 do 23 sierpnia.

Co robić tego lata?

Tego lata bawcie się w Walonii i w Brukseli!

La Lettre ‹‹ 11

Comme chaque année,

la saison touristique 2015 a démarré pour la représentation de Wallonie-Bruxelles Tourisme avec la pléiade de salons et foires printaniers, d’abord « ITB » à Berlin, ensuite les deux salons silésiens, à savoir « GLOB » à Katowice et le Salon du

Tourisme Industriel à Zabrze.

ésultat direct des liens privilégiés développés entre la Wallonie et la Silésie, au travers notamment de l’Accord de Coopération « Wallonie-Pologne », la présence de WBT au Salon « GLOB » à Katowice relève déjà d’une tradition longue de plus de 10 ans. Tout comme les années précédentes, WBT s’est vu confier un stand dans le cadre du pavillon des régions amies de la Voïvodie de Silésie. Troisième salon touristique en Pologne, l’édition 2015 du Salon GLOB a attiré comme chaque année de nombreux visiteurs originaires non seulement de la Silésie toute entière, mais également d’autres régions polonaises. Compte-tenu des grands thèmes et projets touristiques du moment, le stand WBT au Salon « GLOB » a été plus particulièrement orienté sur la promotion du bicentenaire de la Bataille de Waterloo. Pour la VIIème fois cette année, la ville de Zabrze, réputée comme « capitale du tourisme industriel » a accueilli le « Salon du Tourisme Industriel et Souterrain » organisé en parallèle avec la Conférence du Patrimoine Industriel qui en était par contre cette année à sa XIIème édition, avec pour thème « La Culture, l’Art et l’Entreprenariat dans l’Espace Industriel ». Comme bien des fois au cours des années

12 ›› La Lettre

précédentes, WBT a pu disposer d’un stand propre au cours du Salon, tandis que le Chargé de mission WBT a pu prendre la parole dans le cadre d’un exposé consacré au « Bois du Cazier », exemple de la reconversion culturelle d’un ancien site industriel, partenaire stratégique des projets « Tourisme » de l’Accord de Coopération « WalloniePologne », et membre-fondateur du Réseau Européen des Musées de la Mine, dont

le Directeur Général, Monsieur Jean-Louis DELAET était d’ailleurs présent à Zabrze, non seulement dans le cadre de la Conférence et de la Réunion du Réseau Européen des Musées de la Mine, mais également pour préparer les stages en Wallonie pour experts de Zabrze dans le contexte des projets « Tourisme » de l’Accord de Coopération évoqué plus haut. Considérant les nombreuses déclinaisons entre Zabrze et la Wallonie, le Délégué WallonieBruxelles à Varsovie Mr. Franck PEZZA s’était rendu sur place pour l’occasion. La délégation des représentants wallons a eu l’occasion de participer à différentes réunions avec des représentants des autorités municipales du plus haut niveau, dont la Présidente de la Ville Madame Malgorzata MANKA-SZULIK, les responsables des différents départements stratégiques de la Municipalité et bien entendu M. Bartlomiej SZEWCZYK, Directeur du Musée de la Mine de Zabrze et donc de la Mine Historique « GUIDO », partenaire du « Bois du Cazier » dans le cadre des projets « Tourisme » de l’Accord de Coopération. D’importantes décisions ont pu ainsi être prises en rapport avec le XXe anniversaire de la signature de l’Accord-Cadre de Coopération entre la Communauté Wallonie-Bruxelles, la Commission Communautaire Francophone et la Wallonie d’une part et la République de Pologne d’autre part, un anniversaire qui pourrait être fêté en grande partie à Zabrze et où le tourisme industriel jouerait un rôle essentiel.

Sezon

turystyczny 2015

zaczął się na dobre i wydział Wallonie-Bruxelles Tourisme (WBT) jak co roku zaprezentował się na różnych wiosennych targach, najpierw na „ITB” w Berlinie, a potem dwukrotnie na Śląsku: podczas „GLOB” w Katowicach i na Targach Turystyki Przemysłowej w Zabrzu.

becność WBT na katowickich targach „GLOB” to już ponad dziesięcioletnia tradycja wynikająca z bliskich relacji łączących Walonię i Śląsk: ich zwieńczeniem jest Porozumienie o Współpracy między WaloniąBrukselą a Polską. Podobnie jak w poprzednich latach, stoisko WBT znalazło się wśród stoisk regionów zaprzyjaźnionych z Województwem Śląskim. Tak jak poprzednie edycje, tegoroczna również przyciągnęła licznych odwiedzających – nie tylko z całego Śląska, ale również z pozostałych regionów Polski. Stoisko WBT na targach „GLOB” było poświęcone w dużej mierze promocji uroczystości z okazji dwusetlecia bitwy pod Waterloo, choć inne aktualne projekty turystyczne również nie zostały pominięte. Zabrze, znane jako stolica turystyki przemysłowej, już po raz siódmy gościło Targi Turystyki Przemysłowej i Podziemnej. Odbywały się w tym samym czasie co dwunasta Międzynarodowa Konferencja Turystyki Dziedzictwa Przemysłowego zorganizowana pod hasłem „Kultura, sztuka i przedsiębiorczość w przestrzeni postindustrialnej”. Tak samo jak w poprzednich latach wydział WBT miał swoje własne stoisko, a Chargé de mission wygłosił referat poświęcony „Bois du Cazier”. Jego przemówienie poruszyło kilka różnych wątków, gdyż ten szczególny obiekt został przekształcony z dawnego terenu przemysłowego i obecnie mieści instytucję kulturalną – która jest partnerem strategicznym rozdziału „Turystyka”, będącego częścią Porozumienia o Współpracy między Walonią-Brukselą a Polską. Instytucja ta jest także założycielem Europejskiej Sieci Muzeów Górniczych. Warto dodać, że zrzeszenie organizowało w Zabrzu konferencję, na której obecny był jego dyrektor generalny Jean-Louis Delaet. Przy okazji pobytu w Zabrzu dyrektor realizował jeszcze jedno ważne zadanie – uczestniczył w spotkaniach mających pomóc mu przygotować w Walonii szkolenie dla ekspertów z Zabrza. W związku z tak bliską współpracą Zabrza i Walonii, Delegat Walonii-Brukseli Franck Pezza osobiście brał udział w tych wydarzeniach. Przedstawiciele Walonii mieli okazję uczestniczyć w licznych zebraniach z władzami miasta najwyższego szczebla, m. in. Prezydentem Miasta Małgorzatą Mańką-Szulik, dyrektorami najważniejszych departamentów Urzędu Miasta, czy też Bartłomiejem Szewczykiem, dyrektorem Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, a tym samym także zabytkowej kopalni „Guido”. Ta ostatnia jest partnerem „Bois du Cazier”. Przy okazji tych spotkań można też było podjąć kluczowe decyzje związane z 20. rocznicą podpisania Porozumienia o Współpracy między Walonią, Wspólnotą Walonia-Bruksela i Komisją Wspólnotową Francuską Regionu Stołecznego Brukseli a Rzeczpospolitą Polską. Uroczystości z tym związane mają odbyć się w dużej mierze w Zabrzu, a turystyka przemysłowa ma szanse odegrać w nich kluczową rolę.

La Lettre ‹‹ 13

Co słychać nad Bałtykiem… Kompetencje Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie rozciągają się również na Estonię, Łotwę i Litwę. W tych krajach realizowane są programy współpracy z Walonią-Brukselą, lektorzy pracują w Wilnie i w Tartu, organizowane są liczne wydarzenia kulturalne, a wszystko to odbywa się przy wsparciu miejscowych Ambasad Belgii. Właśnie tym krajom poświęcona jest niniejsza strona.

J ean Auquier (Belgijskie Centrum Komiksu) mówi o komiksach i przyszłości muzeów w Rydze

Echos de la Baltique… Sise à Varsovie, la Délégation Wallonie-Bruxelles est également compétente pour l’Estonie, la Lettonie et la Lituanie. Dans ces trois pays, des programmes de coopération avec Wallonie-Bruxelles se développent, une lectrice de Wallonie-Bruxelles est présente à l'Université de Vilnius, et de nombreuses activités culturelles s’y déroulent, le tout en lien et avec l’aide des Ambassades de Belgique sur place. Cette page de la « Lettre » en fait l’écho.

Jean Auquier (Centre Belge de la BD) a évoqué la BD et l’avenir des Musées à Riga

Jean Auqier, dyrektor Belgijskiego Centrum Komiksu (Bruksela), podczas Łotewskich Dni Frankofonii przyjechał do Rygi z dwoma odczytami. Jeden dotyczył komiksu z francuskojęzycznej Belgii, drugi (w Muzeum Narodowym Rigas Birza) przyszłości Muzeów rozważanej w perspektywie do 2050 r. Każdy z wykładów przyciągnął trochę inną publiczność, oba jednak podbiły serca słuchaczy.

„ Bruges umarłe” inspiracją dla wileńskich studentów

owa Komisja Mieszana N w Estonii Współpraca pomiędzy Walonią i Federacją Walonia-Bruksela a Estonią rozwija się wyjątkowo dobrze – właśnie wchodzi w życie czwarty już program wykonawczy podpisany przez rządy obu krajów. Będzie wdrażany w latach 2015-2018 i wiąże się z wieloma obiecującymi projektami, w szczególności w dziedzinie innowacji, współpracy naukowej i technologicznej, szkolnictwa wyższego, integracji europejskiej i środowiska. Dwie płaszczyzny są kluczowe w tym programie: z jednej strony kultura i różnorodność, z drugiej – służba publiczna (e-zarządzanie i uproszczenie administracji dla potrzeb obywateli). Wszystko wskazuje więc na to, że otwierają się przed nami i przed naszymi estońskimi partnerami lata owocnej współpracy.

14 ›› La Lettre

« Bruges la Morte » a inspiré les étudiants de Vilnius Dans le cadre de son cours de Littérature belge de langue française qu’elle donne à l’Université de Vilnius, Gabrielle Jacquet, lectrice de WallonieBruxelles International, s’est intéressée cette année au symbolisme belge, notamment à travers le célèbre roman « Bruges la Morte » de Georges Rodenbach. S’étant rendue à Bruges, sur les lieux même du roman, avec ses étudiants, ceux-ci y ont pris des photos similaires aux eaux-fortes qui à l’époque illustraient le roman, qui ont été présentées en une très belle exposition au Centre UNESCO de Vilnius. Un projet original et créatif qui a conquis un nombreux public.

Une nouvelle Commission mixte avec l’Estonie

Tartu © DWB

Lektorka Wallonie-Bruxelles International Gabrielle Jacquet, na zajęciach z francuskojęzycznej literatury belgijskiej, które prowadzi na Uniwersytecie Wileńskim, w tym roku skupiła się na belgijskim symbolizmie, w szczególności na przykładzie słynnej powieści Georges’a Rodenbacha „Bruges umarłe”. Podczas wspólnego wyjazdu do Bruges jej studenci sfotografowali miejsca opisane w powieści, inspirując się akwafortami, które ilustrowały dawne wydania. Powstała wspaniała wystawa, zaprezentowana w Centrum UNESCO w Wilnie. Niecodzienny i twórczy, świetnie przyjęty projekt.

Dans le cadre des Journées de la Francophonie en Lettonie, Jean Auquier, Directeur du Centre Belge de la bande dessinée (Bruxelles) s’est rendu à Riga pour y prononcer deux conférences, l’une sur la BD francophone belge, l’autre sur le thème de l’avenir des Musées à l’horizon 2050 (au Musée de la Bourse de Riga). Les deux conférences ont convié un public différent mais à chaque fois conquis.

La coopération bilatérale entre la Wallonie et la Fédération Wallonie-Bruxelles, d’une part, et l’Estonie, d’autre part, se développe particulièrement bien et nous en voici déjà au 4e programme de travail entre nos Gouvernements respectifs. Appelé à se développer sur les années 2015-2018, il comporte de nombreux projets innovants, notamment dans les domaines de l’innovation, de la coopération scientifique et technologique, de l’enseignement universitaire, de l’intégration européenne et de l’environnement. Avec deux préoccupations transversales : la culture et la diversité d’une part, le service au public d’autre part (e-management et simplification administrative au service du citoyen). De belles années de coopération s’ouvrent donc devant nous avec nos partenaires estoniens.

W skrócie… w skrócie… w skrócie… wie wystawy fotografów D z Walonii-Brukseli w Katowicach Od 17 stycznia do 1 marca 2015 w Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach można było zobaczyć podwójną wystawę fotografii społecznie zaangażowanej, zorganizowaną przez Atelier 34zero i wydawnictwo Husson ze wsparciem Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela. Obaj artyści, Jean-Manuel Simoes i Sébastien Cuvelier, mają podobną metodę pracy, polegającą na bliskim kontakcie z osobami, które zazwyczaj niełatwo jest spotkać, a co za tym idzie – niełatwo także poznać. „Chiens de la Casse” Jeana-Manuela Simoesa to projekt socjologiczny ukazujący sceny z życia codziennego w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Z kolei cykl fotografii „Cygańskie królowe” Sébastiena Couveliera wprowadza nas do gigantycznych pałaców znajdujących się w Rumunii. Możemy tam spotkać kobiety pozostawione przez mężów, którzy w tym czasie załatwiają swoje sprawy z dala od domowego ogniska. Dwie poruszające wystawy zaprezentowane śląskiej publiczności.

Brèves… brèves… brèves…

Deux expositions de photographes de Wallonie-Bruxelles à Katowice

ierry De Mey gościem honorowym na festiwalu Th Musica Electronica Nova we Wrocławiu

Du 17 janvier au 1er mars 2015, la galerie de l’art contemporain BWA à Katowice a présenté une double exposition de photographie sociale organisée par l’Atelier 34zero et la maison d’édition Husson avec le soutien de la Délégation Wallonie-Bruxelles. Les deux artistes, Jean-Manuel Simoes et Sébastien Cuvelier, utilisent la même méthode de travail qui consiste en un contact proche avec des gens souvent difficiles à rencontrer et donc à connaître. Projet de nature sociologique, Chiens de la Casse, de Jean-Manuel Simoes montre des scènes de la vie quotidienne dans un monde essentiellement dominé par les hommes. Gypsy Queens de Sébastien Cuvelier nous fait entrer dans les immenses palais tsiganes de Roumanie à la rencontre des femmes abandonnées par leurs hommes qui mènent les affaires loin du foyer familial. Deux expos chocs, qui ont rencontré leur public en Silésie.

ierry De Mey invité d’honneur du Festival Musica Th Electronica Nova à Wroclaw

Od 15 do 18 maja, przy okazji tegorocznej edycji festiwalu Musica Electronica Nova, jego gość honorowy Thierry de Mey, waloński kompozytor i reżyser, przedstawił aż siedem swoich prac przy pięciu różnych okazjach. To artysta zafascynowany ruchem i rytmem, który tworzy w wielu dziedzinach: muzyki, filmu, tańca współczesnego, instalacji, performansu… Jego spektakle łączyły dźwięk, światło, choreografię, interaktywne projekty wideo, muzykę kameralną i kino. Przyciągnęły bardzo liczną publiczność. Du 15 au 18 mai, à l’occasion du Festival Musica Electronica Nova de cette année, le compositeur et cinéaste wallon Thierry de Mey, qui en était l’invité d’honneur, a présenté sept de ses œuvres au cours de cinq activités différentes. Passionné par le mouvement et le rythme, cet artiste travaille dans différents domaines : musique, film, danse contemporaine, installation, l'art performance… Ces spectacles ont mêlé le son, la lumière, la chorégraphie, les projets de vidéo interactive, la musique de chambre, le cinéma. Ils ont captivé le très nombreux public du Festival.

Thomas Vanden Driessche na FotoFestiwalu w Łodzi Łodzki FotoFestiwal jest jednym z najważniejszych polskich festiwali fotografii, wystawiającym co roku prace artystów z całego świata. Wśród zaproszonych na tę edycję (28-30 maja), znajduje się belgijski fotograf Thomas Vanden Driessche. Wielkoformatowe plansze z jego zdjęciami rozświetliły piękne wnętrza Centrum Sztuki Współczesnej w Łodzi.

Thomas Vanden Driessche au FotoFestival de Lodz. Le FotoFestival de Lodz est un des festivals photo les plus importants de Pologne, réunissant chaque année des artistes du monde entier. Parmi les invités de cette année (28-30 mai), le Belge Thomas Vanden Driessche, dont les immenses tirages ont illuminé les très beaux espaces du Centre d’art contemporain de Lodz.

La Lettre ‹‹ 15

W skrócie… w skrócie… w skrócie… eatr tańca Dame de Pic na festiwalu T KRoki w Krakowie Dame de Pic, słynny teatr tańca współczesnego z Walonii-Brukseli powrócił do Polski, gdzie zresztą często gości, tym razem ze sztuką TYRAN(S). Spektakl ten z humorem eksploruje miejsca obecne w ciele, jego zdolność do wchłaniania etykiety i kodów, jego opór i niekończące się przekształcenia. Król, papież, kierownik… ich ciała, zmuszone do dekonstrukcji kodu, odnajdują nowy język, związany nie z rolą, która pełnią, ale z ich naturą. Spektakl wspierany przez Wallonie-Bruxelles International został zagrany 18 maja w ramach Festiwalu KRoki w Krakowie.

a compagnie de danse Dame de Pic L au Festival KRoki de Cracovie Dame de Pic, célèbre compagnie de danse contemporaine de WallonieBruxelles, est revenue en Pologne, où elle se produit régulièrement, cette fois avec le spectacle TYRAN(S). Ce spectacle explore avec humour les lieux du corps, sa capacité à l'absorption du protocole, du code, sa résilience et sa réinvention perpétuelle. Roi, pape, patron… leurs corps, forcés à une déconstruction de code, trouvent un langage singulier, relié non à leur rôle mais à leur nature. Ce spectacle, soutenu par Wallonie-Bruxelles International, a été joué le 18 mai dans le cadre du Festival KRoki de Cracovie.

eatr dla dzieci La Guimbarde T (Walonia-Bruksela) na festiwalu Take Part in Art w Warszawie Ogród. Dla niej to miejsce do marzeń, dla niego plac zabaw. Oboje badają ten teren, który działa na zmysły i obserwują przyrodę. Spotykają się – i zaczyna się taniec. Podczas pełnej odkryć przygody nawiązuje się relacja, która na zmianę wzmacnia się i słabnie. Drobiazgi, fragmenty życia, momenty rywalizacji, złości, czułości… Rozwijają się więzi, tworzy się pewien świat. Théâtre de La Guimbarde zachwycił najmłodszych... i tych trochę starszych (w tym rodziców) podczas występów w Warszawie 16, 17 i 18 maja. W ramach festiwalu Daniela Ginevro z Théâtre de La Guimbarde poprowadziła © DWB skierowane do żłobków warsztaty na temat ruchu i przedmiotów. Teatr niebawem powraca do Polski ze spektaklem KUBIK, który będzie grany 12, 13 i 14 września.

Brèves… brèves… brèves…

a troupe de théâtre pour enfants L La Guimbarde (Wallonie-Bruxelles) au Festival Take Part in Art à Varsovie Un jardin arboré. Pour elle, un espace de rêverie, pour lui, un terrain de jeu. L’un et l’autre appréhendent ce territoire sensoriel et explorent la nature. Ils se rencontrent. Commence alors une danse des corps. La relation se tricote, se détricote, au fil de la découverte. Petits riens, fragments de vie, pointes de rivalité, colère, tendresse... Des liens se tissent, un univers se construit. Le Théâtre de La Guimbarde a ravi les tout petits... et les plus grands (parents compris) à Varsovie les 16, 17 et 18 mai derniers. Pendant le Festival, Daniela Ginevro du Théâtre de La Guimbarde a donné deux ateliers sur le mouvement et les objets, destinés aux écoles maternelles. Le Théâtre de La Guimbarde reviendra bientôt en Pologne avec le spectacle KUBIK, qui sera joué le 12, le 13 et le 14 septembre.

Publication de la Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie/ Publikacja Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie Editeur responsable : Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles/ Redaktor wydania: Franck Pezza, Delegat Walonii-Brukseli Page de couverture/ Zdjęcie na stronie tytułowej: Festival Couleur Café © WBT – J.P. Remy

Wallonie-Bruxelles Tourisme Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 604 733 953 Courriel : mjanow@poczta.onet.pl Site www.wallonie-tourisme.be Michel Janowski, Chargé de mission

Bureau économique et commercial de la Région wallonne (AWEX) Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 22 583 70 11 et 13 Courriel : varsovie@awex-wallonia.com Site : www.wallonia-international.be Laurence Martaux, Conseillère économique et commerciale de la Région wallonne Jolanta Dorociak, Assistante commerciale Małgorzata Zasada-Kaczmarska, Assistante commerciale

Ambassade de Belgique Ul. Senatorska 34 00-095 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 22 551 28 00 Courriel : warsaw@diplobel.fed.be Site : http://diplomatie.belgium.be/poland

conception et impression/ projekt i druk: pozytyw.com.pl

CONTACTS/ KONTAKT:

Délégation Wallonie-Bruxelles/ Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKA Tél : 0048 22 583 70 01 et 08 Courriel : walbru@varsovie.pl Facebook: www.facebook.com/DWBvarsovie Site : www.wbi.be/varsovie Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles Sylwia Wandziuk-Obłuska, Conseillère Emilia Zagrodzka, Assistante culturelle Jerzy Kołomijski, Intendant