Strijd tegen financieel misbruik ouderen

AxionContinu trekt op met onder meer politie en banken om financieel misbruik van ouderen tegen te gaan. Bestuursvoorzitter Martin den Hartog legt uit hoe en waarom.

Een bewoonster die amper wat heeft om aan te trekken en ook na herhaaldelijk aandringen bij familie geen nieuwe kleding krijgt. Een zoon die bij zijn doodzieke vader inwoont en diens morfinetabletten verkoopt. Een zorgprofessional die met de bankpas van een cliënt eigen boodschappen afrekent.

Het zijn een paar voorbeelden van financiële mishandeling en financiële uitbuiting. In Nederland worden naar schatting jaarlijks dertigduizend ouderen daarvan het slachtoffer, waarbij in 85 procent van de gevallen een familielid de dader is. Het werkelijke aantal misbruikgevallen ligt waar- schijnlijk hoger - veel zaken zijn niet zichtbaar of worden niet gemeld en blijven zo onder de radar.

Samenleving digitaliseert

“Het misbruik neemt bovendien toe”, zegt Martin den Hartog. “Dat zit ‘m vooral in deze twee dingen: de samenleving digitaliseert en steeds meer ouderen wonen langer thuis. Geldzaken gaan tegenwoordig grotendeels via internet. Veel ouderen hebben daar bij hulp nodig. Dat loopt niet altijd goed af. Het is voor ouderen vaak moeilijk om te erkennen dat iemand die ze vertrouwen misbruik van hen maakt. Zeker als ze ook op andere praktische gebieden van diegene afhankelijk zijn. En die kant gaat het steeds meer op. De overheid stuurt er immers op aan dat professionele zorg pas in beeld komt als mantelzorg en digitale zorg niet mogelijk zijn.”

Meldcode Ouderenmishandeling

Zoals overal in de ouderenzorg hebben ook cliënten en bewoners van AxionContinu te maken met financieel misbruik. Al is dat niet gemakkelijk, de organisatie doet dan wat moet, zegt Martin. “Voorop staat dat we in alle gevallen heel verstandig en zorgvuldig te werk gaan.”

AxionContinu werkt met een Meldcode Ouderenmishandeling. Die beschrijft de stappen die de organisatie moet volgen, ook als er alleen een vermoeden is van financieel (of ander) misbruik. Het eerste signaal komt bijna altijd van zorgmedewerkers. Martin: “Een medewerker die het idee heeft dat er iets niet in de haak is, bespreekt dat meestal eerst met collega’s: zie ik het wel goed, valt jullie dit ook op? Het vergt best wat moed om zo’n niet-pluisgevoel hardop te uiten, maar medewerkers mogen bij ons rekenen op ondersteuning door de leidinggevende en de aandachtsfunctionaris ouderenmishandeling. Die kunnen bijvoorbeeld een gesprek met de familie regelen. Als dat nodig is trekken we daarna aan de bel bij Veilig Thuis, de instantie die met advies en ondersteuning de zaak verder oppakt.”

En als het om een medewerker of vrijwilliger gaat? “Beschuldigingen door familie aan het adres van onze medewerkers komen voor”, zegt Martin. “Ook zo’n melding behandelen we uiterst zorgvuldig. Van financieel misbruik kan sprake zijn, maar soms blijkt het ziektebeeld van een bewoner of cliënt een rol te spelen of speelt er iets anders. Wordt na hoor en wederhoor en onderzoek het misbruik door een medewerker aangetoond, dan volgt ontslag op staande voet.”

Martin

Waar meld ik financieel misbruik?

Ziet of vermoedt u dat iemand financieel wordt misbruikt? Meld het bij Veilig Thuis, het advies- en meldpunt van de overheid voor huiselijk geweld. Financieel misbruik valt daar ook onder. Veilig Thuis is altijd bereikbaar op 0800 – 2000.

Signalen van financieel misbruik

• Onverklaarbare geldopnames of kosten

• Betaalachterstand huur/hypotheek/nutsvoorzieningen

• Geldgebrek

• Verdwijnen van waardevolle spullen

• Brieven van incassobureaus

Acties

AxionContinu neemt deel in de Utrechtse Alliantie Financieel Veilig Ouder Worden. Een hele mond vol. Belangrijker om te onthouden: in dit netwerk werkt AxionContinu met collega-zorgorganisatie Careyn, banken, politie en instanties als de gemeente en Veilig Thuis aan acties om financieel misbruik te voorkomen, te signaleren en aan te pakken. Kennis bij elkaar brengen is een belangrijke taak op het bordje van de partners, vertelt Martin. “We kunnen veel leren van elkaar. Bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering. Die maakt financieel misbruik niet alleen gemakkelijker, het valt vaak ook minder op. En kwaadwillenden zijn heel gewiekst en inventief. De alliantiepartners zijn alert op risicosituaties. Welke methodes zien we, waar en bij wie worden ze toegepast? Door praktijkgevallen en kennis te delen en daarvan te leren zitten we er samen bovenop. Zo kunnen we onze cliënten goed adviseren, misbruik voorkomen en snel in actie komen als dat nodig is.” ●