DUIKMEDISCHE KEURING IN DUIKKLINIEK

Duiken is een fantastische sport waarbij de gewichtloosheid zorgt voor een gevoel van vrijheid, en de stilte onder water een perfecte ontsnapping biedt aan de dagelijkse stress en zorgen. De verkenning van de onderwaterwereld is telkens opnieuw een avontuur met kleurrijke koralen, scheepswrakken, divers zeeleven - groot en klein, waarbij elke duik je andere zaken doet ontdekken in het onderwaterlandschap. Door de duikomstandigheden (stroming, zodiac duiken, hypothermie) en technische aspecten blijft het ook een uitdagende fysieke activiteit. Hoewel duiken als een veilige sport kan beschouwd worden, waarbij het statistisch ‘slechts’ bij 1 op de 600.000 duiken ernstig misloopt, zien we echter een razendsnelle toename van het aantal duiken en duikers. Ondertussen zijn er een 20.000-tal in België met rond Kortrijk alleen al een 5-tal duikclubs. Dit vertaalt zich in een toename van duikongevallen met in 2019 84 geregistreerde duikongevallen met soms dodelijke afloop (cijfers DOSA). Het onderwatermilieu is immers een “vijandige” omgeving: als er een acuut medisch probleem optreedt, kan er paniek of bewustzijnsverlies optreden. De blootstelling aan snelle drukveranderingen kan eveneens letsels teweegbrengen. Ten slotte zijn er lichamelijke en geestelijke factoren die een duiker meer risico kunnen geven voor typische duikaandoeningen, zoals decompressieziekte en immersie longoedeem. Duikongevallen worden meestal veroorzaakt door een opeenvolging van fouten en zelfoverschatting, die gedeeltelijk kunnen worden

Het begrijpen van deze risico’s en het nemen van passende veiligheidsmaatregelen is essentieel om duikongevallen te voorkomen. Dit komt aan bod tijdens de duikopleiding voorzien door de duikclubs. Enkele collega’s hier in az groeninge; Karel Decaluwé – spoedgevallen, dr. Nikolaas Verbeke – anesthesie en ikzelf, zijn actief binnen de duikmedische commissie van het VVW (Vlaamse Vereniging voor Watersport). We geven vanuit onze professionele ervaring advies rond duikproblemen en helpen inhoudelijk met de opleiding van de verschillende aspecten van hulpverlening bij het duiken. Binnenkort kunnen we ook binnen az groeninge de opleiding voor Instructeur Hulpverlener Duiker logistiek ondersteunen in samenwerking met ‘The Greenhouse’. Niet alleen duikers, maar ook hulpverleners kunnen geconfronteerd worden met duikongevallen. Gezien het niet steeds evident is om de juiste inschattingen te maken, is er in België een noodnummer voor duikongevallen ter ondersteuning van hulpverleners (0800/12382). Door dit nummer te bellen kom je in contact met een geneesheer, gespecialiseerd in duik- en hyperbare geneeskunde, die raad zal geven over dringende medische richtlijnen en een eventuele evacuatie naar een competent hyperbaar centrum.

Omdat voorkomen beter is dan genezen, bieden cardioloog dr. Nick Hiltrop en ik als longarts samen sinds dit jaar een duikraadpleging aan. Hiervoor volgden we beiden een bijkomende opleiding tot duikarts aan de VUB. Deze raadpleging heeft als doel een duikmedisch nazicht en keuring uit te voeren bij duikers met een medische voorgeschiedenis of na een duikongeval of duikgerelateerd probleem. Ook voorziet dr. Hiltrop de bij sommige federaties gevraagde 5-jaarlijkse inspanningstest bij duikers ouder dan 45 jaar. We zien duikers van alle en ook steeds oudere leeftijden. Hierbij hebben we niet alleen als doel een duiker goed of af te keuren, maar trachten we bij elke duiker afhankelijk van zijn medische voorgeschiedenis, de aandachtspunten en beperkingen bij het duiken te bespreken, met bijvoorbeeld het aanpassen van het duikprofiel en kijken of zijn onderhoudsmedicatie duiken toelaat. Indien nodig gebeurt dit in overleg met de behandelende specialist.

Denk maar aan een patiënt diabetes type 1, vroeger een contra-indicatie; welke zijn de aandachtspunten en beperkingen om duiken toe te laten? Of een oudere patiënt met hypertensie met een grotere kans op immersie longoedeem, een vaak miskend duikprobleem, met hoge kans op recidief en zelfs mortaliteit. Bij deze patiënten zijn bijvoorbeeld bètablokkers als antihypertensivum minder aangewezen en verdienen alternatieven de voorkeur.

Ook jongere duikers met allergische rhinoconjunctivitis en een mogelijk miskend astma of patiënten na doorgemaakte COVID-19 waarbij mogelijks kleine luchtwegpathologie ontstaan is en hierdoor een verhoogde kans op barotrauma kan gezien worden. Hierbij kunnen we de cardiopulmonale onderzoeken binnen 1 raadplegingsmoment uitvoeren en geven we advies mee voor de huisarts om die mogelijke aandachtspunten verder op te volgen. In Nederland is het begrip van duikarts reeds goed ingeburgerd, maar ook in België is er meer en meer aandacht voor kwalitatieve duikmedische keuringen met toenemende wetenschappelijke ondersteuning. Onlangs vond het eerste duikmedisch congres plaats en binnenkort wordt er samengezeten met de verschillende duikfederaties om duikmedische keuring verder te verbeteren onder leiding van de BVOOG (Belgische Vereniging voor Overdruk- en OnderwaterGeneeskunde).

De duikmedische keuring is dus een onmisbaar onderdeel van de duikveiligheid. Het biedt duikers de mogelijkheid om hun gezondheidstoestand te evalueren, potentiële risico’s te identificeren en een passend advies te ontvangen. Door een goede duikmedische keuring te waarborgen kunnen duikers op een verantwoorde manier genieten van een veilige en plezierige duikervaring.

V.l.n.r. Ellen Bostoen (vroedvrouw) - Sam Vandemeulebroeke (hoofdverpleegkundige medische beeldvorming) - Philip Theys (medewerker technische dienst) - Karel Decaluwé (hoofdverpleegkundige spoedopname) - dr. Martijn Vandebotermet (longziekten - duikraadplegingen)