Wonderwood by Aimilios Galipis

μαγικό κουτί

Επιμέλεια Edited by Παναγής Κουτσοκώστας | Panagis Koutsokostas

Έδεσσα 2012 Edessa

Μαγικό Κουτί & Fata Morgana Καράνου 5, T.K. 582 00, Έδεσσα ΕΛΛΑΔΑ Τηλ.: +30 697 2214 362 e-mail: info@themagicbox.gr Ιστότοπος: www.themagicbox.gr

Magic Box & Fata Morgana 5, Karanou str. 582 00, Edessa GREECE Tel.: +30 697 2214 362 e-mail: info@themagicbox.gr Website: www.themagicbox.gr

Ιδέα Σπύρος Παλούκης

Concept Spyros Paloukis

Φωτογραφία & Παραμύθι Σπύρος Παλούκης

Photography & Fairy Tale Spyros Paloukis

Επιμέλεια Παναγής Κουτσοκώστας

Edited by Panagis Koutsokostas

Καλλιτεχνική και Επιστημονική Διεύθυνση Παναγής Κουτσοκώστας

Art & Academic Direction Panagis Koutsokostas

Κινηματογράφηση Λάζαρος Γραικός

Cinematography Lazaros Grekos

Γραφιστικός Σχεδιασμός Λευκώματος & Εξωφύλλου Αιμίλιος Γκαλίπης

Graphic & Cover Design Aimilios Galipis

Σελιδοποίηση Αιμίλιος Γκαλίπης

Page Editing Aimilios Galipis

Μετάφραση Ξανθούλα Διάδου

Translation Xanthoula Diadou

Επιμέλεια & Διόρθωση Κειμένων Ξανθούλα Διάδου & Παναγής Κουτσοκώστας (Ελληνικά) Ηλέκτρα Νάνου (Αγγλικά)

Proof-Reading & Text Editing Xanthoula Diadou & Panagis Koutsokostas (Greek version) Electra Nanou (English version)

Επεξεργασία Φωτογραφίας & Χρωματική Διαχείριση Μάνος Παπαδόπουλος (Stereosis)

Image Processing & Color Management Manos Papadopoulos (Stereosis)

Διαχείριση Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης Λεμονιά Χυδίρογλου

Social Media Administrator Lemonia Chydiroglou

Συντονισμός Λευκώματος Σπύρος Παλούκης

Album Coordination Spyros Paloukis

Εκτύπωση & Βιβλιοδεσία Σκορδόπουλος (Θεσσαλονίκη)

Printing & Bookbinding Skordopoulos (Thessaloniki)

ΜΕ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ ΚΑΘΕ ΝΟΜΙΜΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ. Απαγο-

ρεύεται η αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση του συνόλου

tected under International and Federal Copyright Laws and

ή μέρος του βιβλίου σε οποιαδήποτε μορφή και με οποιο-

Treaties. Any unauthorized reprint or use of this material is

δήποτε μέσο ηλεκτρονικό, μηχανικό, ή οποιοδήποτε σύ-

prohibited. No part of this book may be reproduced or trans-

στημα αποθήκευσης και ανάκτησης δεδομένων χωρίς την

mitted in any form or by any means, electronic or mechanical,

γραπτή άδεια του εκδότη.

including photocopying, recording, or by any information storage and retrieval system without express written permission from the author / publisher.

Το Wonderwood-Το Δάσος των Θαυμάτων είναι ένα λεύκωμα που έγινε με αφορμή τα εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Έδεσσας. Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται, οπτικοποιούν το πρωτότυπο παραμύθι. Ο συγκεκριμένος τόμος αποτελεί και κατάλογο έκθεσης, στα πλαίσια της PhotoBiennale Θεσσαλονίκης, με κεντρικό θέμα τον «Λόγο». Τα έργα εκτέθηκαν από 15.11 έως 05.12.2012 στον χώρο Kalos & Klio Showroom (Τσιμισκή 96, Θεσσαλονίκη-Ελλάδα).

Wonderwood is a photographic book inspired by the liberation of Edessa one hundred years ago. The photographs included depict the original fairytale.

This particular volume is also an exhibition catalogue for Thessaloniki’s PhotoBiennale, with "Logos" being

the main topic. This work was exhibited from 15.11 to 05.12.2012 at Kalos & Klio Showroom (96, Tsimiski str, Thessaloniki-Greece).

Ευχαριστίες

Acknowledgments

Όλες οι φωτογραφίες λήφθηκαν στην περιοχή της Έδεσσας (Ελλάδα-Κεντρική Μακεδονία) και στον ευρύτερο φυσικό της χώρο. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η εικόνα της σελίδας 77, η οποία τραβήχθηκε στις Ελβετικές Άλπεις. Για τη δημιουργία του λευκώματος συνεργάστηκαν, συμμετείχαν και πρωταγωνίστησαν κυρίως κάτοικοι της Έδεσσας. Χωρίς την αμέριστη υλική και πάνω από όλα ψυχική βοήθεια που μας παρείχαν όλοι ανεξαιρέτως, η ολοκλήρωση του έργου αυτού θα ήταν αδύνατη.

All photographs were taken at the region of Edessa (Greece-Central Macedonia) and its wider natural surroundings. The only exception is the picture on page 77, which was taken at the Swiss Alps. This photographic book was created through the collaboration and participation mainly of citizens of Edessa. Without the unconditional material, but above all, emotional help they all provided us, the completion of this project would have been impossible.

Ιδιαίτερα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους ανθρώπους εκείνους που μας πρόσφεραν πρόσβαση σε χώρους και πρώτες ύλες, προκειμένου να πραγματοποιήσουμε τις αρχικές εμπνεύσεις και ιδέες μας. Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στους: Στέλλα Δέλλιου-Συμεωνίδου για τα παραδοσιακά φορέματα, Αχιλλέα Χαραλαμπίδη για την παροχή φωτογραφικού εξοπλισμού, Σωτήρη Τσαβέα για τα βαλσαμωμένα ζώα, Νανά Λάλου για τα λουλούδια, Δέσποινα Οτουντζίδου για την πρόσβαση στο βεστιάριο του Εδεσσαϊκού Θεάτρου, Θωμαή Μαραντίδου για τη συνεργασία με την ομάδα σύγχρονου χορού της, Σταμάτη Γιαννίκη για τη χρήση του υπερμεγέθους λευκού πέπλου, Golden Café-Bar για τον δανεισμό του καθρέπτη, Γιώργο Τσιλιγιάννη για την παραχώρηση του γερανού, Ζεύγος Τσέτλη για την πρόσβαση στο σπήλαιο των Καταρρακτών, Ασπασία Νούσκα για τις στρατιωτικές στολές, Ζαχαρία Σαββάκη για τη συνοδεία στην κορυφή του Καϊμάκτσαλαν, Λάζαρο Μουτσία για την προσφορά των σπασμένων καθρεπτών, Αντώνη Παπά για την άδεια εισόδου και χρήσης χώρων του Κανναβουργείου, Χριστίνα Ασσημακοπούλου-Σκόνδρα και Τζον Γουίβερ για την κριτική ανάγνωση του αγγλικού κειμένου, Σοφία Ασλανίδου για τις ατέλειωτες συζητήσεις προτού το αόρατο γίνει ορατό.

We would like to especially thank the people who gave us access to areas and raw materials in order to give life to our original inspirations and ideas. We particularly refer to: Stella Delliou-Simeonidou for the traditional clothing, Achilleas Charalampidis for the provision of photographic equipment, Sotiri Tsaveas for the embalmed animals, Nana Lalou for the flowers, Despoina Otountzidou for the access to the cloak room of the Theatre of Edessa, Thomai Marantidou for the collaboration with her group of contemporary dance, Stamatis Giannikis for the use of the long white veil, Golden Café-Bar for lending us their mirror, George Tsiligiannis for giving us a crane, the Tsetli couple for the access to the cave of the Waterfalls, Aspasia Nouska for the military uniforms, Zacharias Savvakis for the escort to the Kaimaktsalan peak, Lazaros Moutsias for his contribution of the broken mirrors, Antonis Papas for the license of entry and use of Hemp factory spaces, Kristina Assimakopoulou-Scondra and John Weaver for the feedback on the english version of the text, Sofia Aslanidou for the endless discussions before the invisible became visible.

Τους γονείς και τους φίλους, που στέκονται πάντοτε με αγάπη δίπλα μας.

We thank from the bottom of our hearts those who followed us on this magical journey.

Ευχαριστούμε θερμά όλους όσοι μας ακολούθησαν σε αυτό το μαγικό ταξίδι. Σ.Π. Π.Κ.

To our parents and friends, who always stand by us with love.

S.P. P.K.

Υποστηρικτές | Supporters

Πρόλογοσ Foreword

Το Ξύπνημα The Awakening

Η Κοίμηση The Sleep

Η Κουκουβάγια The Owl

Στην Έδεσσα In Edessa

Η Παγωμένη The Frozen

Οι Εννέα Μούσεσ The Nine Muses

Η Σκιά The Shadow

Οι Κόρεσ The Maidens

Το Κανναβουγείο The Hemp Factory

Ο Σιληνόσ Silenus

Ο Τρύπιοσ Βράχοσ The Hollow Rock

Η Σφίγγα The Sphinx

Ο Νάρκισσοσ Narcissus

Ο Τυφλόσ Στρατόσ The Blind Army

Η Μάγισσα Καρκάγια The Witch Karkaya

Ο Βράχοσ τησ Μαργαρίτασ Margarita’s Rock

Οι Νεράιδεσ The Fairies

Το Νόμισμα The Coin

Ο Κύκνοσ The Swan

Ο Κάτω Κόσμοσ The Underworld

Η Απελευθέρωση The Liberation

Η Γέφυρα The Bridge

Η Κόλαση Hell

Ο Προμηθέασ Prometheus

Η Μαύρη Λίμνη The Black Lake

Ο Χάροσ The Grim Reaper

Η Λευκή Κορυφή The White Peak

Η Μελωδία The Melody

Η Σπηλιά The Cave

Οι Δαίμονεσ The Demons

Το Φόρεμα The Dress

Ο Λόφοσ τησ Παρθένου Virgin Mary’s Rock

Ο Τρόμοσ The Terror

Η Πρωθιέρεια τησ Έδεσσασ The High Priestess of Edessa

Οι Απελευθερωτέσ The Liberators

Ο Φόβοσ The Fear

Το Καθαρτήριο The Purgatory

Η Άνοδοσ The Ascention

Ο Παράδεισοσ Heaven

Πρόλογος

WONDERWOOD Foreword

12 13

Πρόλογος

WONDERWOOD Foreword

Εκατό χρόνια μετά την απελευθέρωση, είμαστε πραγματικά ελεύθεροι; Έχουμε όσα θέλουμε ή όσα αξίζουμε; Τι βλέπουμε στον καθρέπτη μας; Μπορούμε να αλλάξουμε ή παραμένουμε καθηλωμένοι, αποδεχόμενοι τη μοίρα μας; Σε μία εποχή που η απαισιοδοξία αντικατέστησε την ελπίδα, ένα Όνειρο και μία Ιστορία μας γυρνάνε εκατό χρόνια πίσω για να φτιάξουμε όσα δεν έγιναν σωστά, για να ζήσουμε όσα ονειρευτήκαμε...

A hundred years after the liberation, are we truly free? Do we have all we want or all we deserve? What do we see in our mirror? Can we change or do we remain transfixed, accepting our fate? In a time where pessimism has replaced hope, a Dream and a Story take us back a hundred years to fix all that was done wrong, to live everything we had dreamed of...

Πρόλογος

WONDERWOOD Foreword

14 15

Μία Παραδοσιακή Αλληγορία

Ένα Όνειρο που Ζωντανεύει

Πάντα θεωρούσα τη συγγραφή ενός παραμυθιού την πιο σύνθετη λογοτεχνική και μυθιστορηματική εργασία. Όχι μόνο γιατί κάποια παραμύθια απευθύνονται στις πιο ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες, αλλά και γιατί συγγραφική προϋπόθεση είναι η γνώση του σύμπαντος κόσμου –κατά κάποιον τρόπο– και η κατοχή εξαιρετικής αφηγηματικής δεξιότητας! Το συγκεκριμένο φωτογραφικό λεύκωμα φέρει στον πυρήνα του όλα εκείνα τα στοιχεία που υπάρχουν στα παραμύθια. Ο μυθιστορηματικός και εικονολογικός του κορμός δομήθηκε εξολοκλήρου στα πλαίσια ενός λαογραφικού παραμυθιού, μίας πρωτότυπης αφηγηματικής ιστορίας με πολλά ετερόκλητα πραγματολογικά στοιχεία και διακριτικούς συμβολισμούς που συνδέθηκαν και συμβιώνουν αρμονικά. Τι ονομάζουμε όμως παραμύθι και πώς αυτό έχει εντυπωθεί τόσο βαθιά στο συλλογικό ασυνείδητο, ώστε να αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα λογοτεχνικά είδη; Και κυρίως, ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που μετατρέπουν τα νοήματα και τους συμβολισμούς του και γίνονται αυτά τόσο άκριτα αποδεκτά από τις κοινωνίες;

Αφορμή της δημιουργίας του έργου αποτέλεσε η χρονική συγκυρία των εορτασμών για τα εκατό χρόνια απελευθέρωσης της Έδεσσας και της ευρύτερης περιοχής. Εκατό χρόνια ελευθερίας και δημιουργίας, αλλά και εκατό χρόνια δυσκολιών και αμφισβήτησης. Είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι; Ευοδώθηκαν οι αρχικοί μας στόχοι; Πού βρισκόμαστε τώρα και πού θέλουμε να φθάσουμε; Σαν κράτος, σαν κοινωνία, σαν μοναδικά μέλη μίας ολότητας. Επιλέγουμε το μαύρο ή το άσπρο; Είμαστε καλοί ή κακοί; Τελικά, τι βλέπουμε απέναντι στον καθρέπτη μας; Αυτά τα ερωτήματα, που μοιάζουν να είναι επίκαιρα περισσότερο από ποτέ και που κουβαλάμε στην καθημερινότητά μας, σαν βάσανο, σαν χίμαιρα που φαίνεται να μας κατατρώει, αποτέλεσαν την «πνευματική ύλη» του φωτογραφικού παραμυθιού Wonderwood-Το Δάσος των Θαυμάτων.

Το παραμύθι είναι μία ιστορία που εσωκλείει αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως λαϊκή σοφία. Μύθοι, δοξασίες, αλληγορίες, μεταφορές και κοινωνικά στερεότυπα συμπλέουν με ηθικοπλαστικά μηνύματα και περιγράφουν μία ιστορία με απόντα τον φυσικό χρόνο και χώρο. Προσωποποιήσεις και εξατομικεύσεις είναι οι απαραίτητες προσθήκες, προκειμένου το περιεχόμενο του παραμυθιού να αποκτήσει μία αλλόκοσμη και υπερφυσική, αλλά εύληπτη διάσταση, ενώ η διάδοσή του γίνεται μέσω γραπτού, αλλά και προφορικού λόγου. Κατά την προφορική μεταφορά, το παραμύθι προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες και στις ανάγκες της κοινωνίας, οι οποίες και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τα βασικότερα νοήματα και διδάγματα της εκάστοτε ιστορίας. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως, τα σημαντικότερα εννοιολογικά στοιχεία που ενυπάρχουν στα παραμύθια παρουσιάζουν έναν κοινό υπερβατικό παρονομαστή, ανεξάρτητα από τις δομές των κοινωνιών και τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά την εποχή της επινόησης ή της συγγραφής τους. Αυτό είναι το στοιχείο του πανανθρώπινου συναισθήματος, ενός εγγενούς πανοραμικού βλέμματος που δεν αφορά μόνο στις παρούσες συνθήκες, αλλά στα διαχρονικά πλαίσια που ορίζονται από τις ίδιες τις ανθρώπινες κοινωνίες. Καλό και κακό, αγάπη και μίσος, αλήθεια και ψέμα, ομορφιά και ασχήμια και ένα πλήθος ακόμα από δίπολα αναπαράγονται υποσυνείδητα και ενστικτωδώς, σε μία προσπάθεια του ανθρώπου να περιγράψει τον κόσμο στον οποίο ζει, κινείται και διαχειρίζεται την καθημερινότητά του, άλλοτε με υλικό και άλλοτε με πνευματικό προσανατολισμό. Αυτές ακριβώς ήταν και οι συνιστώσες που μας βοήθησαν να υλοποιήσουμε και να ορίσουμε το πλαίσιο (context) και το περιεχόμενο (content) του συγκεκριμένου φωτογραφικού λευκώματος. Το Wonderwood-Το Δάσος των Θαυμάτων δομεί, εξιστορεί, επεξεργάζεται καλλιτεχνικά και μυθιστορηματικά τον παραδοσιακό-λαϊκό πολιτισμό και επιστρέφει φιλτραρισμένες όλες αυτές τις πληροφορίες σε ένα φωτογραφικό παραμύθι. Γνώριμες τοπικές και εθνικές εικόνες επαναπροσδιορίζονται στο παρόν και μετατρέπονται σε παγκόσμιες, φτάνοντας σταδιακά σε ένα επίπεδο διαχρονικά πανανθρώπινο και συμβολικά οικουμενικό. Οι φωτογραφίες του λευκώματος περιλαμβάνουν φυσικά και κατασκευασμένα τοπία της Έδεσσας και της ευρύτερης περιοχής, ιστορικές παραδοσιακές ενδυμασίες, πρόσωπα που κατάγονται και ζουν στην πόλη, με σκοπό τη δημιουργία μίας αναπαράστασης φαντασιακής –σχεδόν μαγικής– υπό το βλέμμα του σύγχρονου παρατηρητή.

Πριν ο,τιδήποτε οριστεί ως έργο τέχνης, προϋπήρχε εκτός καλλιτεχνικού και εκτός φυσικά μουσειακού πλαισίου. Ο Αντρέ Μαλρώ στην πρώτη σειρά της εισαγωγής του περίφημου βιβλίου του Το Φανταστικό Μουσείο αναφέρει, πως: «ένας ρομαντικός εσταυρωμένος αρχικά δεν ήταν γλυπτό, η Παναγία του Τσιμαμπούε αρχικά δεν ήταν πίνακας, ακόμη και η Αθηνά του Φειδία αρχικά δεν ήταν άγαλμα». Αυτό το λογικό αξίωμα είναι ακριβώς και η απαρχή της υλοποίησης του συγκεκριμένου λευκώματος. Το αρχικό διακύβευμα, λοιπόν, ήταν ο ορισμός μίας ιστορίας αρχικά αδόμητης και ανέκδοτης, σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο –αυτό της απελευθέρωσης–, όπου το περιεχόμενό της θα κατορθώσει να αναδείξει όλα εκείνα τα στοιχεία που εμπεριέχονται στο απόγειο της λαϊκής δημιουργίας και παράδοσης –το παραμύθι–προσαρμοσμένο στις παρούσες ανάγκες και συνθήκες. Χρησιμοποιήθηκαν και συνδέθηκαν τα στοιχεία εκείνα δηλαδή που σχετίζονται με το ιστορικό γεγονός της απελευθέρωσης, με σκοπό να δημιουργηθεί και να περιγραφεί μία πρωτότυπη ιστορία και να αποκαλυφθεί μία πορεία μαγική. Ως βασική πρωταγωνίστρια επιλέχθηκε η Μαργαρίτα, μία εμβληματική παρουσία της τοπικής λαογραφικής παράδοσης που ηρωοποιήθηκε για την ανυπακοή στον κατακτητή επιλέγοντας τον θάνατο αντί του εξισλαμισμού. Η Μαργαρίτα, η οποία και έδωσε το όνομά της στο ομώνυμο ορεινό χωριό, είχε πραγματική υπόσταση. Η αυτοθυσία της δημιούργησε έναν μύθο, γύρω από τον οποίο περιστρέφονται εορταστικές εκδηλώσεις που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο ακριβώς στην τοποθεσία όπου έχασε τη ζωή της, στον Βράχο της Μαργαρίτας. Αυτά τα στερεοτυπικά γεγονότα που επαναλαμβάνονται διαχρονικά στις κοινωνίες και δημιουργούν τοπικούς μύθους (κοπέλα νεαρής ηλικίας, άρνηση απέναντι στον εχθρό, μαρτυρικός θάνατος, πτώση από βράχο) αποτελούν και το βασικό στοιχείο σύνθεσης του παραμυθιού, περιγράφοντας μία πορεία προς την κάθαρση και την αναζήτηση της αλήθειας μέσω ενός αναπάντητου ερωτήματος, ενώ η ταύτιση του αναγνώστη με την πρωταγωνίστρια και την αγωνία της για την αλήθεια επέρχεται αναπόφευκτα. Στην πορεία της η ηρωίδα θα διασχίσει έναν δασώδη λαβύρινθο, τους Κήπους του Βασιλιά Μίδα, οι οποίοι σύμφωνα με τον Ηρόδοτο βρίσκονταν κοντά στην περιοχή της Έδεσσας. Μέσα σε αυτόν τον λαβύρινθο θα συναντήσει ένα πλήθος λαογραφικών στερεοτύπων και αλληγορικών στοιχείων, που συνθέτουν σταδιακά και τη βασική δομή του παραμυθιού. Άλλοτε τα στοιχεία αυτά σχετίζονται σημειολογικά και εικονολογικά με την αρχαία ελληνική μυθολογία και τέχνη (Λαβύρινθος και ο Μίτος της Αριάδνης, Εννέα Μούσες και η μούσα της μουσικής, αρχαϊκές Κόρες, Σιληνός, Σφίγγα, Νάρκισσος, μύθος Ίδρυσης της Μακεδονίας, Προμηθέας). Άλλοτε με τεκμηριωμένα τοπικά ιστορικά και γεωγραφικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται ως τοπόσημα ή ως χώροι μνήμης (Κήποι του Μίδα, Κανναβουργείο,

Το Είδωλο του Καθρέπτη ή ο Καθρέπτης και Εμείς Τρύπιος Βράχος, Βράχος της Μαργαρίτας, Γέφυρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κορυφή του όρους Βόρας, Δημοτικό Θέατρο Γαβαλιώτισσας, Λόφος της Παρθένου, Σιδηροδρομικός Σταθμός Έδεσσας). Άλλοτε με δάνεια από αναγνωρίσιμα έργα της καλλιτεχνικής παραγωγής (λογοτεχνία, ποίηση, ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία και κινηματογράφο: Φρειδερίκος Νίτσε και Νίκος Καζαντάκης, Μάρκος Μέσκος, Δάντης Αλιγκέρι, Γκούσταφ Κλιμτ, Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ, Ευγένιος Ντελακρουά, Γιαννούλης Χαλεπάς, Λαρς φον Τρίερ, Τακέσι Κιτάνο, Γκρέγκορι Κρούντσον κ.ά.). Βασικό στοιχείο στη δομή του παραμυθιού αποτέλεσε η χρήση, τόσο σε εννοιολογικό, όσο και σε σημειολογικό επίπεδο στερεοτυπικών χαρακτήρων και χώρων. Σε αντίθεση όμως με τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά των παραμυθιών, δεν τηρήθηκε η ανωνυμία του χώρου και των προσώπων. Στο συγκεκριμένο έργο παρουσιάζονται γνώριμα μέρη και χαρακτήρες που απαντώνται σε πλήθος παραμυθιών της παγκόσμιας λογοτεχνίας και μυθολογίας και έχουν σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό, κυρίως αυτόν της επικράτησης του καλού και του δικαίου. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης θα συναντήσει ένα πλήθος χαρακτήρων και συμβόλων, θα διασχίσει χώρους που μοιάζουν γνώριμοι και οικείοι και θα έρθει αντιμέτωπος με ηθικά διλήμματα. Το μεγάλο και πυκνό Δάσος (Το Δάσος των Θαυμάτων), η ύπαρξη μίας κυρίαρχης μάγισσας (Μάγισσα Καρκάγια), η συνάντηση με τις νεράιδες του δάσους, η προσωποποίηση ζώων και η συνομιλία μαζί τους (Κουκουβάγια, Κύκνος), η ύπαρξη χώρων που αποκτούν μυστηριακό χαρακτήρα εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς τους (Τρύπιος Βράχος, Σπηλιά, Λευκή Κορυφή), το τίμημα που πληρώνει ο άνθρωπος που πράττει κάτι που αντιβαίνει τους ανθρώπινους κοινωνικούς θεσμούς (τύφλωση μετά την προδοσία) και φυσικά το δίπολο κακού και καλού, έχοντας στην πρώτη περίπτωση τον άρχοντά του και τη συμβολική χρήση του μαύρου χρώματος (Μαύρη Λίμνη, Κάτω Κόσμος, Χάρος, Δαίμονες, Κόλαση) και την κάθαρση και το επερχόμενο ευχάριστο(;) τέλος με τη συμβολική χρήση του λευκού χρώματος στη δεύτερη περίπτωση (Λευκή Κορυφή, Πρωθιέρεια, Παράδεισος). Υπάρχουν όμως και διαφοροποιήσεις του Wonderwood-Το Δάσος των Θαυμάτων σε σχέση με την κλασική δομή των παραδοσιακών παραμυθιών. Έτσι, η αοριστία του χρόνου και του χώρου που εμφανίζεται στα λαογραφικά παραμύθια, υποκαθίσταται από μία συγκεκριμένη χρονική και χωρική σύμβαση, αυτή της μεταφοράς από το παρόν (2012) στο παρελθόν (1912) και πάντα στον χώρο της Έδεσσας και του φυσικού της τοπίου. Ειδικά η χωρική σύμβαση υπάρχει και μυθιστορηματικά, αλλά και ρεαλιστικά, αφού σχεδόν το σύνολο των φωτογραφιών του παραμυθιού λήφθηκε σε πραγματικούς χώρους της ευρύτερης περιοχής του Νομού Πέλλας (Κεντρική Μακεδονία-Ελλάδα). Ο αριθμός τρία, που απαντάται στη λαογραφία και σε πολλές παραδοσιακές τελετές, αποτέλεσε το βασικό στοιχείο δόμησης του παραμυθιού. Το Wonderwood-Το Δάσος των Θαυμάτων είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες που ορίζονται από τους τρεις χρησμούς του βασιλιά Μίδα: «Το Ξύπνημα», «Ο Κάτω Κόσμος» και «Η Απελευθέρωση», μία τριλογία που ολοκληρώνεται με το τέλος του βιβλίου. Οι τρεις αυτές ενότητες αφορούν σε τρεις διαφορετικούς κόσμους, συνδεδεμένων μέσω μίας πορείας που ξεκινάει από το ξύπνημα της πρωταγωνίστριας μέσα στο Δάσος και έπειτα από συνεχείς συναντήσεις και συνομιλίες με τους χαρακτήρες του βιβλίου, καταλήγει στη λύτρωση, αφήνοντας ένα τέλος ανοιχτό, μα και διαχειρίσιμο από τον ίδιο τον αναγνώστη.

«Ο Θεός έφτιαξε τις νύχτες που γεμίζουν Όνειρα, σχήματα στου κάτροπτου τα βάθη Πως είναι είδωλο, ο άνθρωπος να μάθει και Ματαιότητα. Γι’ αυτό και μας φοβίζουν». Καθρέπτες, Χόρχε Λουίς Μπόρχες Ο καθρέπτης συγκίνησε τους καλλιτέχνες και χρησιμοποιήθηκε διαχρονικά ως σύμβολο έκφρασης της διφυούς φύσης του ανθρώπου, μίας φύσης που ακροβατεί μεταξύ σκέψης και ενστίκτου. Αυτό το ανεπανάληπτο αντικείμενο μοιάζει να στέκεται ανάμεσα στο λογικό και στο παράλογο, στο φυσικό και στο απόκοσμο, στο τώρα και στο πάντα, στο «εγώ» και «οι άλλοι». Η εικόνα που αντικατοπτρίζεται εξαρτάται πάντα από τον εικονιζόμενο και τον τρόπο που τη διαχειρίζεται. Μοιραία, αποκαλύπτεται η αλήθεια ή μία ψευδαίσθηση. Ο καθρέπτης τελικά επιβεβαιώνει ή διαψεύδει; Το είδωλο συνενώνεται και συμφωνεί με την πραγματικότητα ή διαχωρίζεται και απομακρύνεται από αυτήν; Οι αρχαίοι μύθοι του Νάρκισσου και της Μέδουσας, το παραμύθι Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ και της Χιονάτης των Αδερφών Γκριμ, καθώς και το μυθιστόρημα Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι του Όσκαρ Ουάιλντ είναι μερικές μόνο από τις ιστορίες που εμπνεύστηκε ο άνθρωπος για να περιγράψει μέσα σε αυτές τις μεταφορικές ιδιότητες του καθρέπτη και του ειδώλου. Οι μάγισσες της Θεσσαλίας ανέγραφαν πάνω σε καθρέπτες χρησμούς, ενώ στη Ρώμη οι καθρέπτες κατείχαν μαντικές ικανότητες. Μέσα από αυτούς τους μύθους, τις ιστορίες και τις τελετουργίες αποκαλύπτονται η μαγική διάσταση του καθρέπτη, η υπερβατική δυνατότητά του να ορίζει τη χωρική και χρονική πραγματικότητα και η επικίνδυνη θελκτικότητα που ασκεί στο άτομο δημιουργώντας του αισθήματα εγωισμού, ωραιοπάθειας και ματαιοδοξίας. Ένα είναι ξεκάθαρο, και αυτό διακρίνεται από τις ιδιότητες που αποδίδονται στον καθρέπτη και στις χρήσεις του. Η ευεπίφορη φύση του ανθρώπου μετατρέπει τον ίδιο σε άθυρμα του φόβου του και της αυτοεξαπάτησης. Η Μαργαρίτα στην τελευταία φωτογραφία αυτού του φωτογραφικού παραμυθιού στρέφει τον καθρέπτη στον αναγνώστη. Την εικόνα που βλέπουμε την καθορίζουμε αποκλειστικά εμείς. Απεικονίζεται η αλήθεια ή μία παραμόρφωσή της; Ζούμε στον κόσμο που θέλουμε ή αναζητάμε μία άλλη πραγματικότητα; Πόσο φοβόμαστε την ειλικρίνεια; Η πορεία της πρωταγωνίστριας έχει έναν ρόλο λυτρωτικό για όλους μας. Επέστρεψε στο παρελθόν και με τη θυσία της άλλαξε τον ρου της ιστορίας της και της ιστορίας μας. Μίας Ιστορίας που αποδεικνύεται πως δεν τη διαχειριστήκαμε όπως θα έπρεπε. Οι τρεις χρησμοί του Βασιλιά Μίδα είναι λόγια υπενθύμισης του αυταπόδεικτου της πεπερασμένης μας παρουσίας σε αυτόν τον κόσμο. Έχουμε στα χέρια μας μία ευκαιρία να αναβαπτιστούμε, μία ευκαιρία να αντικρίσουμε την εικόνα του εαυτού μας και να αλλάξουμε τη μοίρα μας. Αν όχι εμείς, τότε ποιος;

Παναγής Κουτσοκώστας

Πρόλογος

WONDERWOOD Foreword

16 17

A Traditional Allegory

A Dream that Comes to Life

I have always regarded the writing of fairytales the most complex endeavor in the field of literature and, particularly, novel composition. Not only because certain fairytales are aimed at the most sensitive age groups, but also because the knowledge of the universe –so to speak– and the saliency of exceptional narrative and writing skills are essential. This particular photographic book bears in its core all those elements that indwell in fairytales. The structure of its fictional and iconological corpus was entirely based around a folkloric fairytale, an original narrative story with many miscellaneous semantic elements and subtle symbolisms that link and co-exist harmoniously. But what do we call a fairytale and how has it so profoundly imprinted on the collective unconscious, so as to constitute one of the most recognisable literary genres? And primarily, what are those elements that convert its essence and symbolisms making them so uncritically accepted by societies?

The creation of this work was prompted by the temporal juncture of the celebrations for the one hundred years since the liberation of Edessa and the surrounding area. One hundred years of freedom and creation, but also one hundred years of hardship and doubt. Are we truly happy? Have we achieved our original goals? Where do we stand now and where do we wish to go? As a nation, as a society, as unique members of an entity. Do we choose black or white? Are we good or evil? At the end, what do we see in the mirror? These queries, that seem timely as never before and which we bear through our daily routine like an affliction, like a chimera that appears to devour us, compose the “spiritual material” of the photographic fairytale Wonderwood.

Fairytales are stories that encompass what we perceive as folk wisdom. Myths, beliefs, allegories, metaphors and social stereotypes are coupled with moral messages and describe a story where time and space are absent. Personifications and individualisations are the necessary additions in order for the contents of the fairytale to obtain an otherworldly and supernatural, yet easy to comprehend, dimension, as it is spread through the use of the written and spoken word. Through its oral interpretation the fairytale adapts to the particularities and imperatives of society, that define at a great extent the uppermost notions and morals of each story. The most significant semantic elements that inhere in fairytales display a common transcendental denominator, regardless of the fabrics of societies and the sociopolitical conditions that prevailed during the time of their conception or writing. This is the element of panhuman consciousness, of an innate panoramic view that doesn’t pertain only to current conditions, but to the everlasting frameworks that are stipulated by the very same human societies. Good and evil, love and hate, truth and lies, beauty and ugliness, and ample more dipoles are being subconsciously and viscerally replicated in the human’s effort to describe the world, in which he lives, moves and tackles his daily routine, either with a material or a spiritual orientation. Those are the very components that helped us realise and define the context and content of this photographic book. Wonderwood constructs, narrates, edits artistically and literarily the traditional-folk culture, and reintroduces these facts integrated into a photographic fairytale. Familiar local and national images are redefined in the present and converted into global ones, gradually reaching a level that is everlastingly panhuman and symbolically universal. The photographs of this book include natural and man-made sites of Edessa and its surrounding region, historical traditional dress, people that hail from or live in the city, so as to create a fictitious representation –almost magical– beneath the sight of the modern observer.

Before anything is classified as work of art, it pre-exists outside the world of artistry and, of course, a museum’s walls. André Malraux in the first line of the foreword of his renowned book The Imaginary Museum stated that: “a Romanesque crucifix was not originally a sculpture, Cimabue’s Madonna was not a picture, nor was Phidias’s Pallas Athena a statue”. This logical maxim is precisely the outset of the materialisation of this book. The initial challenge then, was the composition of a story initially unstructured and unpublished into a specific body –that of the liberation– where its content would succeed in highlighting all the elements that are incorporated in the pinnacle of folk creation and tradition –the fairytale– adapted to the current demands and conditions. All the elements related to the historic event of the liberation were thence employed and linked for the purpose of creating and portraying an original story, and unraveling a magical journey. Margarita was chosen as the leading character, an emblematic figure of the local folklore tradition that was proclaimed a hero for her defiance towards the conquerors, favouring death over islamization. Margarita, who gave her name to the mountainous village, was of real substance. Her self-sacrifice created a legend, around which revolve celebrations that take place every year at the exact same place she lost her life, at Margarita’s Rock. These stereotypical facts that are repeated eternally within societies and create local myths (girl of a young age, refusal towards the enemy, a martyr’s death, a fall from the rock) comprise the main components for the synthesis of the fairytale, delineating a course towards catharsis and the search for truth through an answerless question, while the reader’s identification with the protagonist and her struggle for the truth occurs inevitably. On her way the heroine will cross a wooded labyrinth, the King Midas’s Gardens, which according to Herodotus were situated near the region of Edessa. In this labyrinth she will come across a multitude of folklore stereotypes and allegoric elements, that piece by piece compose and the fairytale’s main structure. At certain points these elements are affiliated with ancient Greek mythology and art, in a semiological and iconological way (Labyrinth and Ariadne’s Thread, the Nine Muses and the Muse of music, Kores, Silenus, the Sphinx, Narcissus, the myth of Macedonia’s Foundation, Prometheus). At some parts with factual local historical and geographical elements that are used as landmarks or places of memory (King Midas’s Gardens, Hemp Factory, Hollow Rock, Margarita’s Rock, Alexander the Great’s Bridge, peak of mountain Voras, Municipal Theatre of Gavaliotissa, the Virgin Mary’s Hill, the Railway Station of Edessa). At others with loans from recognizable artwork (literature, poetry, painting, sculpture, photography and cinema: Friedrich Nietzsche and Nikos Kazantzakis, Markos Meskos, Dante Alighieri, Gustav Klimt, Jean-Louis-Théodore Géricault, Eugène Delacroix, Giannoulis Chalepas, Lars von Trier, Takeshi Kitano, Gregory Crewdson etc).

The Reflection of the Mirror or the Mirror and Us A fundamental element for the fairytale’s structure constituted the use of, both at semantic and semiological level, stereotypical characters and areas. In contrast, though, with fairytales’ narrative characteristics, the anonymity of places and characters was not adhered to. This particular project presents familiar places and characters that are encountered in a great number of fairytales of global literature and mythology, and have an explicit ideological orientation, mainly that of the prevalence of good and justice. Through the pages of the book the reader will encounter several characters and symbols, will cross places that seem familiar and intimate, and face moral dilemmas. The vast and dense Woods (Wonderwood), the existence of a powerful witch (Karkaya Witch), the encounter with the fairies of the Woods, the personification of animals and the conversations with them (Owl, Swan), the existence of places that acquire an arcane quality due to their particularities (Hollow Rock, Cave, White Peak), the toll that a person pays when he does something that conflicts with the human social norms (blinding after betrayal) and of course the dipole of evil and good, in the first case having its lord and the symbolic use of the black colour (Black Lake, Underworld, Grim Reaper, Demons, Hell), and catharsis and the forthcoming happy (?) ending with the symbolic use of the white colour in the second case (White Peak, High Priestess, Heaven). However, there are also differentiations in Wonderwood in regard to the classic structure of traditional fairytales. Thus, the vagueness of time and space that appears in folklore fairytales is substituted by a specific temporal and spatial conversion, that of transition from the present (2012) to the past (1912) and always in the area of Edessa and its natural landscape. The referred locations, especially, are fictional as well as authentic, since almost all the fairytale’s photographs were taken at real sites of the wider area of the Municipality of Pella (Central Macedonia- Greece). The number three, which is found in folklore and in many traditional ceremonies, constitutes the fairytale’s main structural element. Wonderwood is divided into three units that are defined by the three prophecies of King Midas: “The Awakening”, “The Underworld” and “Liberation”, a trilogy that is completed at the end of the book. These three units refer to the three different worlds linked through a course, that commences with the awakening of the heroine in the woods and then, after continuous encounters and discussions with the characters of the book, culminates to atonement, leaving an end open, but also adaptable by the reader.

“God has created nighttime, which he arms With dreams, and mirrors, to make clear To man he is a reflection and a mere Vanity. Therefore these alarms.” Mirrors, Jorge Luis Borges The mirror has moved artists and over time has been used as a symbol of expression of man’s dual nature, a nature that balances between reason and instinct. This unparalleled object seems to stand between the rational and the irrational, the physical and the ethereal, in the now and forever, the “I” and “the others”. The reflected image always depends upon the person depicted and the way he carries it. Fatally, the truth or the illusion is revealed. At the end, does the mirror confirm or refute? Does the reflection merge and accord with reality or does it detach and distance itself from it? The ancient myths of Narcissus and Medusa, the fairytale of Alice in Wonderland by Lewis Carroll and Snowhite by the Brothers Grimm, as well as The Picture of Dorian Gray by Oscar Wilde, are only some of the stories inspired by man-kind in order to portray the metaphoric attributes of the mirror and the reflection. The witches of Thessalia wrote prophecies on mirrors, while in Rome mirrors possessed divinatory powers. Through these myths, stories and rituals the magical aspect of the mirror is revealed, its transcendental ability to define spatial and temporal reality and the treacherous allure it has over a person, generating feelings of selfishness, smugness and vanity. One thing is certain, and it is discerned by the abilities attributed to the mirror and its uses. The susceptible human nature converts itself into a plaything of fear and self-deception. At the last photograph of this photographic fairytale, Margarita turns the mirror on the reader. The image we behold is determined exclusively by us. Is the truth or one of its distortions being reflected? Are we living in a world of our liking or do we seek another reality? How much do we fear honesty? The course of the main character bears a liberating role for all of us. She goes back to the past and with her sacrifice changes the course of her story and our history. A History proved not to have been handled as we should have. The three prophecies of King Midas are words of remembrance of our evident finite presence in this world. We hold in our hands the opportunity to be rebaptised, a chance to face the image of ourselves and change our fate. If not us, then who?

Panagis Koutsokostas

Το Ξύπνημα

WONDERWOOD The Awakening

18 19

Το Ξύπνημα

WONDERWOOD The Awakening

Όταν κάποτε ο λαός της Έδεσσας βρεθεί σε μεγάλη ανάγκη, θα έρθει από κόσμους μελλοντικούς ένας άνθρωπος να τον βοηθήσει. Θα είναι ένα κορίτσι λυγερό και όμορφο, σαν τα κρύα τα νερά, με καταγωγή ταπεινή και συνάμα νεραϊδίσια. Στο διάβα του θα περάσει απ’ τον Κάτω Κόσμο και τη Μαύρη Λίμνη, ενώ θα κινδυνέψει στο Δάσος των Θαυμάτων αναζητώντας τη Μάγισσα Καρκάγια και το σοφό της ξόρκι. Μόλις όμως τα μάγια λυθούν στη Λευκή Κορυφή, θα σημάνει μια ώρα χρυσή και οι άνθρωποι θα ξυπνήσουν απ’ τον λήθαργό τους. Τρεις άνδρες νεαροί και γενναίοι θα φθάσουν καβάλα σε άρμα μεταλλικό και τότε, η ελευθερία θα ξεχυθεί με ορμή. Και οι Εδεσσαίοι θα λυτρωθούν απ’ τα δεινά τους.

A day shall come when the people of Edessa shall find themselves in distress and one person shall come to their aid from worlds yet to be; a girl lean, fair and fresh as dew, of origins humble and fairy-like. She shall venture through the Wonderwood in search of the Karkaya Witch and her wise spell. Her perilous quest shall lead her through the Underworld and the Giant’s cave. But the curse shall be broken at the White Peak – a golden hour it shall be – and the people shall wake from their slumber. Three men, young and valiant, shall come forth on a chariot of steel, and freedom shall be unleashed. And the people of Edessa shall be cleansed of their sorrows.

Το Ξύπνημα

WONDERWOOD The Awakening

20 21

Δίπλα σ’ έναν κόσμο σχεδόν πραγματικό, βρισκόταν ένα Δάσος περίπου μαγικό. Κάποτε, λοιπόν, έφθασε εκεί μια ύπαρξη παράξενη πολύ. Κορίτσι δεν μπορούσες να την πεις, μα ούτε και γυναίκα. Καταγόταν απ’ τη γύρω περιοχή, μα και απ’ τον κόσμο των πνευμάτων. Ήταν η Μαργαρίτα, η πιο όμορφη απ’ όλες τις κοπέλες, και θύμιζε θλιμμένο αερικό. Λόγω του κάλλους της υπέφερε πολλά, γιατί ξεχώριζε στα μάτια των ανθρώπων. Άλλοι τη ζηλεύανε και την κακολογούσαν, ενώ άλλοι τη θαυμάζανε και την αγαπούσαν. Βρισκόταν σε ηλικία ακόμα νεαρή, όταν ήρθε ένα τσούρμο Τούρκων στρατιωτών για να της διαμηνύσουν πως ο Μπέης επιθυμούσε να την κάνει γυναίκα του. Η Μαργαρίτα, πνεύμα ασυμβίβαστο και περήφανο, αρνήθηκε· τότε αυτός οργισμένος διέταξε τους άνδρες του να τη συλλάβουν. Την κυνήγησαν μανιασμένα σε βουνά και σε λαγκάδια και για να γλιτώσει ανέβηκε σε βράχο ψηλό και απόκρημνο. Όταν την πλησίασαν απειλητικά, η μικρή μας ηρωίδα επέλεξε να βουτήξει στο κενό, παρά να πέσει στα χέρια τους. Από τότε περιφέρεται στην περιοχή και είναι η νεράιδα που βοηθάει όποιον έχει ανάγκη. Κάπως έτσι βρέθηκε και στην Έδεσσα, η οποία θύμιζε την πύλη ενός κάστρου που οδηγούσε στα πέρατα μιας μαγικής περιοχής απλωμένης στα βουνά. Ένας κόσμος ανεξερεύνητος, άγνωστος στους περισσότερους και ενίοτε εχθρικός. Στην άκρη της πόλης, εκεί που ο πολιτισμός χανόταν στο σκοτάδι, στο σημείο που τελείωναν τα σπίτια με τους μεγάλους στάβλους, ξεκινούσε το αρχέγονο Δάσος των Θαυμάτων. Ένα μέρος μυθικό, γεμάτο ψηλόκορμα δένδρα, που σαν ουράνιος φράχτης εμπόδιζαν τις ηλιαχτίδες, περικυκλωμένο από ποτάμια ορμητικά και ζώα άγρια και αδάμαστα. Τρομερότερη όλων όμως ήταν η Καρκάγια, η Μάγισσα του Δάσους, που σχεδόν κανείς ποτέ δεν είχε δει, αλλά όλοι έτρεμαν στο άκουσμα και μόνο του ονόματός της. Στο Δάσος των Θαυμάτων είχε βρει, λοιπόν, να ξαποστάσει η ηρωίδα μας. Ύπνος βαθύς την είχε πιάσει κάτω απ’ το σκότος των βαριών κλαδιών και το νανούρισμα του ανέμου. Ένα όνειρο ξεπήδησε μέσα απ’ το μαύρο φως και ταυτόχρονα ένας ιστός παράξενος πολύ άρχισε να τυλίγεται και να περιπλέκεται γύρω της. Ένας θόλος καμωμένος από κόκκινη κλωστή που όσο απλωνόταν, τόσο ο ύπνος της γινόταν ανήσυχος και πιο βαρύς. Σχεδόν κινδύνευε να μην ξυπνήσει, αν δεν είχε τρανταχτεί απ’ το αγωνιώδες παίξιμο ενός αυλού που κατέφθανε απ’ το βάθος του ορίζοντα και καλούσε την πλάση σε προσευχή και εγρήγορση, συνοδευόμενος από ουρλιαχτά και βρυχηθμούς.

Next to a world almost real, there was a Woods somewhat magical. A very peculiar being arrived one day. You could not call her a girl, but neither a woman. She hailed from nearby lands and the spiritworld. She was Margarita, the fairest girl of all, with a likeness of a sad fairy. Her beauty had caused her great suffering, for she stood out in the eyes of men. She had been envied and slandered by some, admired and loved by others. She had still been young of age, when a band of enemy soldiers came to announce that the Bey wanted her for his bride. But Margarita, being proud and of uncompromising spirit, refused and the Bey, vexed, ordered his men to seize her. They furiously hunted her through mountains and valleys, and in her attempt to save herself, she climbed onto a high and steep rock. When they drew threateningly near, our little heroine chose to plunge into the void rather than in their hands. Ever since, she wanders through the region; the fairy that aids those in need. One day, she found herself in Edessa, which resembled the gate of a castle that led to the ends of a magical region lying in the mountains. A world unexplored, unknown to most and hostile at times. At the edge of the city, where civilization entwined with the darkness, at the very point where the houses with the big stables ended, the primeval Woods began. A mythical place full of towering trees, like a fence blocking the sunâ&#x20AC;&#x2122;s rays, encircled by rushing rivers and animals wild and untamed. The most fierce being of all, however, was Karkaya, the Witch of the Woods; none had seen her yet all trembled at the very sound of her name. And so it was in Wonderwood that our heroine laid to rest. She fell into a deep sleep under the murk of the heavy branches and the windâ&#x20AC;&#x2122;s lullaby. A dream sprouted from that black light and, at the same time, a very strange web began to coil and weave itself around her; a dome made of red thread, and that the more it spread, the more restless and heavy her sleep became. She may not have awoken, had she not been shaken by a fluteâ&#x20AC;&#x2122;s anguished song from the distant horizon, accompanied by howls and roars, urging the world to prayer and vigilance.

Το Ξύπνημα

WONDERWOOD The Awakening

22 23

ετάχτηκε απότομα. Δεν μπορούσε να αντιληφθεί αν οι ήχοι που είχε ακούσει ήταν πραγματικοί ή κατέφθαναν απ’ το όνειρό της. Αισθάνθηκε κάτι περίεργο να συμβαίνει. Μια παγερή σιωπή είχε σκεπάσει τα πάντα, θαρρείς και η πλάση είχε πέσει σε αδράνεια. Τα ρούχα της είχαν αλλάξει. Φορούσε ένα φουστάνι παραδοσιακό, που κάποτε είχε δει στο παλιό μπαούλο της προγιαγιάς της. Τα μεγάλα δένδρα την παρατηρούσαν δίχως το παραμικρό ψιθύρισμα. Μονάχα η βοή ενός ποταμού ακουγόταν από κάπου μακριά. Αν και ο ήλιος βρισκόταν ακόμη ψηλά, τα πουλιά είχαν σταματήσει το κελάηδημά τους. Ξαφνικά, ένιωθε πως δεν υπήρχε πουθενά ίχνος ζωής. Γεμάτη αγωνία ανασηκώθηκε και τινάζοντας το φόρεμά της, κίνησε να βρει τον δρόμο του γυρισμού. Όσο πλησίαζε στην Έδεσσα, τόσο νόμιζε πως έχανε το σωστό μονοπάτι. Δε θυμόταν να είχε απομακρυνθεί τόσο απ’ την άκρη της πόλης. Το Δάσος δεν είχε χαρτογραφηθεί και κανένας στην περιοχή δεν ήξερε τι υπήρχε στην άλλη άκρη. Χώρια που σκιαζόταν πολύ, γιατί στα μέρη εκείνα τριγύριζαν αγριόχοιροι που τα μουγκρητά τους αντηχούσαν παντού. Λύκοι που παραμόνευαν με θολά μάτια και σάλια να τρέχουν απ’ το στόμα τους. Αιμοβόρες αρκούδες που κυνηγούσαν όποιον τύχαινε να χωθεί στο πυκνό και σκοτεινό Δάσος. Περπάτησε ανάμεσα σε θάμνους και πεσμένα κάστανα που χοροπηδούσαν σε κάθε της βήμα, ανοίγοντας δρόμο, όσο μπορούσε, μέσα στη χαμηλή βλάστηση. Είχε αρχίσει να κρυώνει. Χειμώνιαζε για τα καλά. Σχεδόν απότομα. Πόσο να είχε κοιμηθεί άραγε; Κάτι της έλεγε πως έπρεπε να βιαστεί. Δεν ήταν μονάχα το αφύσικο κρύο που την έσπρωχνε να τρέξει, αλλά και αυτή η πρωτόγνωρη παγωμάρα, που όμοιά της ποτέ δεν είχε αισθανθεί. Ξαφνικά ακούστηκε από μακριά ένα σπάραγμα. Ένα κρώξιμο κουκουβάγιας που τη φόβιζε, αλλά και την ωθούσε να το ακολουθήσει.

he suddenly woke up. Margarita could not figure out whether the sounds she had heard were real or coming from her dream. She sensed something peculiar happening. A glacial silence covered everything, as though all of creation had fallen into inertia. Her clothes had changed. She was wearing a traditional dress she had once seen in her grandmother’s old chest. The trees watched her without the faintest whisper. Only the rumbling of a river could be heard from afar. And though the sun was still high, the birds had ceased their chirping. She suddenly felt as if the only trace of life in the world was her. She rose anxiously and, with a shake of her dress, set out to find the way back. The closer she got to Edessa, the more she thought she had lost the right path. She could not recall having strayed this far from the edge of the city. The Woods had never been charted and no one in the region knew what existed on the other side. What’s more, she was fearful of the wild boars that roamed those parts, their grunts echoing everywhere. Wolves lurked blurry-eyed and with jaws drooling. Blood-thirsty bears hunted anyone that happened to enter the dense, dark Woods. She walked through bushes and fallen chestnuts bouncing with her every step as she made her way, as best she could, through the undergrowth. Winter had arrived, almost abruptly. How long had she slept? Her gut was telling her to hurry. It wasn’t just the unnatural cold that made her run, but also this unprecedented chill she had never felt before. All of a sudden, a wail could be heard from afar. It was an owl’s cry that frightened her, yet urged her to seek it out.

Ο Κάτω Κόσμος

WONDERWOOD The Underworld

58 59

Ο Κάτω Κόσμος

WONDERWOOD The Underworld

Λίγο πριν απ’ τα μεσάνυχτα, τη μαγική εκείνη ώρα, σύννεφα θα σκεπάσουν το φεγγάρι. Ο αέρας θα ζωντανέψει και θα γίνει απειλητικός. Η γη θα αρχίσει να τρέμει και οι βράχοι θα μετακινηθούν απ’ τη θέση τους. Θα ’ναι ένα θέαμα τρομαχτικό. Το έδαφος θα ανοίξει σαν ηφαίστειο με πολλούς κρατήρες, κι απ’ τα έγκατα θα ξεπροβάλλουν πέτρινες φιγούρες που θα περπατάνε αργά, και στο διάβα τους θα καταστρέφουν ό,τι και όποιον συναντήσουν. Όλοι οι μαρμαρωμένοι Εδεσσαίοι θα τσαλαπατηθούν απ’ τον Γίγαντα του Μίδα, ενώ τα σπίτια τους θα αφανισθούν. Το Δάσος θα έρθει στην πόλη, τα ελάφια θα πετάνε πάνω απ’ τις ισοπεδωμένες στέγες και οι λύκοι θα τριγυρίζουν στις αυλές που παίζανε τα παιδιά σας. Μέχρι το ξημέρωμα, η πόλη δε θα λέγεται πια πόλη, αλλά θα ’ναι ένας μεγάλος βράχος ερημικός. Ο ίδιος παρθένος και μυθικός βράχος, όπως ήταν χιλιάδες χρόνια πριν. Ξερός και μόνος. Με τους πρώην κατοίκους του μεταμορφωμένους σε παντοτινά πετρώματα. Περιμένοντας μεγαλόπρεπα τους επόμενους.

Shortly before midnight, that magical hour, clouds shall shroud the moon. The wind shall grow lively and menacing. The earth shall start to quake and the rocks shall move from their places. A fearsome sight it shall be. The ground shall open like a many-cratered volcano and from its depths figures of stone shall rise, destroying everything and everyone in their wake. All the petrified citizens of Edessa shall be crushed by Midas’s Giant, while their homes shall be obliterated. The Woods shall come to the city, the deer shall spring over the flattened roofs and the wolves shall prowl in the yards where your children once played. By dawn, the city shall no longer be called a city, but it shall be a vast lonely rock. The same pure and mythical rock it had been thousands of years ago. Arid and alone. With its previous inhabitants transformed into everlasting stones. Majestically awaiting the ones to come.

Ο Κάτω Κόσμος

WONDERWOOD The Underworld

68 69

Η Απελευθέρωση

WONDERWOOD The Liberation

74 75

Η Απελευθέρωση

WONDERWOOD The Liberation

Μια θεάρεστη μελωδία θα ξεχυθεί μέσα απ’ το σκοτάδι, αντηχώντας στον θολωτό ουρανό· και η ηχώ της θα ταξιδέψει στα πέρατα του κόσμου, σπέρνοντας ένα μήνυμα γιορτινό. Τότε ο ουρανός θα σχιστεί και θα δημιουργηθεί μια μεγάλη ρωγμή, που θα καταλήγει σε τρεις μικρότερες. Φως εκτυφλωτικό θα βγει απ’ τα σωθικά τους και τότε οι τυφλοί θα ξαναδούν, οι νεκροί θα αναστηθούν, οι υποδουλωμένοι θα απελευθερωθούν.

A pious melody shall burst forth through the darkness rebounding on the domed sky; and its echo shall float to the ends of the world, spreading a festive message. Then the sky shall open and a long crevice shall be formed that shall end in three more. Blinding light shall come from their bowels and then the blind shall see again, the dead shall rise, and the enslaved shall be liberated.

94 95

Συμμετέχοντες

Participants

Μαργαρίτα: Φιλιππίνα Πασιαλή

Margarita: Filippina Pasiali

Παγωμένη: Δανάη Πριβατητσάνη

Frozen: Danae Privatitsani

Σκιά: Γιώργος Θωμάς

Shadow: George Thomas

Κόρες: Αλεξία Πριβατητσάνη, Δανάη Πριβατητσάνη

Maidens: Alexia Privatitsani, Danae Privatitsani

Κανναβουργείο: Αντώνης Ξυλουργίδης, Νατάσα Γεωργιάδου, Σωτήρης Δραγούμης, Πολυξένη Κέκη, Θοδωρής Παπαϊωάννου, Κωνσταντίνα Χουϊαρίδου, Χρήστος Χριστομάνος, Γιάννης Γέργης, Αιμίλιος Γκαλίπης, Γρηγόρης Μπουζάκης, Δήμος Δημόπουλος, Λεμονιά Χυδίρογλου, Θοδωρής Κουρατζόγλου, Γιάννης Τόμτσης, Λευτέρης Αγγελόπουλος, Δέσποινα Χρυσάφη

Hemp Factory: Antonis Xylourgidis, Natasa Georgiadou, Sotiris Dragoumis, Polixeni Keki, Thodoris Papaioannou, Konstantina Houiaridou, Christos Christmanos, Giannis Gergis, Aimilios Galipis, Gregory Bouzakis, Dimos Dimopoulos, Lemonia Chydiroglou, Thodoris Kouratzoglou, Jannis Tomtsis, Leuteris Aggelopoulos, Despina Chrisafi

Σιληνός: Άκης Συμεωνίδης

Silenus: Akis Simeonidis

Σφίγγα: Αλεξία Αλεξίου

Sphinx: Alexia Alexiou

Νάρκισσος: Χρήστος Λιπαρίνης

Narcissus: Chris Liparinis

Μονόφθαλμος: Νάκης Γέργης Τυφλός Στρατός: Παναγιώτης Αγγελούσης, Γιάννης Τόμτσης, Αχιλλέας Χαραλαμπίδης, Παναγής Κουτσοκώστας, Γιάννης Γέργης, Νώντας Ακριτίδης, Γρηγόρης Μπουζάκης, Σωτήρης Δραγούμης

One-eyed Soldier: Nakis Gergis Blind Army: Panagiotis Aggelousis, Jannis Tomtsis, Achilleas Charalampidis, Panagis Koutsokostas, Giannis Gergis, Nondas Akritidis, Gregory Bouzakis, Sotiris Dragoumis

Μάγισσα: Θωμαή Μαραντίδου Ακόλουθοι: Αφροδίτη Κιζυρίδου, Κορνηλία Προκοπίου, Θεοφανώ Μέγαλου, Σοφία Μητσάνη, Σαλβίνα Μικάλεφ, Ιωάννα Γαβρά, Σίσσυ Τεντζέρη, Νεφέλη Μεγαλοβασίλη, Νικολέτα Γιαννούση, Νεφέλη Πασιά

Witch: Thomai Marantidou Servants: Afroditi Kiziridou, Kornilia Prokopiou, Theofano Megalou, Sofia Mitsani, Salvina Mikalef, Ioanna Gavra, Sissi Tentzeri, Nefeli Megalovasili, Nikoleta Giannousi, Nefeli Pasia

Ιέρεια: Δήμητρα Πεντερίδου

Priestess: Dimitra Penteridou

Νεράιδες: Ελεονώρα Αντωνιάδου, Βίκη Τότλη, Σοφία Συμεωνίδου, Φωτεινή Τζόρτζογλου, Ειρήνη Τουφεξή, Ευγενία Κορώνα, Νεφέλη Μεγαλοβασίλη

Fairies: Eleonora Antoniadou, Vicky Totli, Sofia Simeonidou, Fotini Tzortzoglou, Irene Toufexi, Eugenia Korona, Nefeli Megalovasili

Γοργόνα: Δήμητρα Πεντερίδου

Mermaid: Dimitra Penteridou

Χάρος: Χρήστος Λιπαρίνης

Grim Reaper: Chris Liparinis

Δαίμονες: Αιμίλιος Γκαλίπης, Νατάσα Γεωργιάδου, Δήμος Δημόπουλος, Λεμονιά Χυδίρογλου

Demons: Aimilios Galipis, Natasa Georgiadou, Dimos Dimopoulos, Lemonia Chydiroglou

Προμηθέας: Γιάννης Γέργης

Prometheus: Giannis Gergis

Φόβος: Αννέτα Αναγνωστάκου, Σοφία Αναγνωστάκου

Fear: Anneta Anagnostakou, Sofia Anagnostakou

Καθαρτήριο: Αφροδίτη Τσιότσια, Κριστίνα Κάρποβα, Νατάσα Γεωργιάδου

Purgatory: Afroditi Tsiotsia, Kristina Karpova, Natasa Georgiadou

Ευτέρπη: Σοφία Συμεωνίδου

Efterpi: Sofia Simeonidou

Μελωδία: Νατάσα Γεωργιάδου, Αφροδίτη Τσιότσια, Κριστίνα Κάρποβα

Melody: Natasa Georgiadou, Afroditi Tsiotsia, Kristina Karpova

Παρθένος: Ιόλη Ραγκούση

Virgin: Iole Ragousi

Πρωθιέρεια: Στέλλα Δέλλιου-Συμεωνίδου Χορός: Δήμητρα Μπίνου, Σοφία Συμεωνίδου, Βασιλική Πρόιου, Θεοδώρα Πρόιου, Λένια Ζλεντίδου, Ιωάννα Γουλάκη, Βενετία Νούσιου

High Priestess: Stella Delliou-Simeonidou Chorus: Dimitra Mpinou, Sofia Simeonidou, Vassiliki Proiou, Theodora Proiou, Lenia Zlentidou, Ioanna Goulaki, Venetia Nousiou

Απελευθερωτές: Αχιλλέας Χαραλαμπίδης, Σπύρος Παλούκης, Παναγής Κουτσοκώστας

Liberators: Achilleas Charalampidis, Spyros Paloukis, Panagis Koutsokostas

96 97

www.themagicbox.gr www.facebook.com/wonderwood2012 www.twitter.com/wonderwood2012

98 99

Ο Παναγής Κουτσοκώστας γεννήθηκε το 1983 στην Έδεσσα. Στο διάστημα που έλειπε από τη γενέθλιο πόλη, σπούδασε Αρχαιολογία & Ιστορία της Τέχνης και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Πολιτισμική Πληροφορική & Επικοινωνία. Έχει εργαστεί σε αρχαιολογικούς χώρους ανασκάπτοντας, σε αίθουσες διδάσκοντας και σε γραφεία σχεδιάζοντας. Στο Wonderwood ανέλαβε την επιμέλεια του λευκώματος και την καλλιτεχνική και επιστημονική διεύθυνση, συνδυάζοντας το πάθος του για όλες τις μορφές Τέχνης με τo θεωρητικό του υπόβαθρο.

Ο Αιμίλιος Γκαλίπης γεννήθηκε στην Αυστραλία το 1990 και ζει στην Έδεσσα, από όπου και κατάγεται. Σπούδασε γραφιστική στον όμιλο ΑΚΤΟ και συνεχίζει τις σπουδές του στο Middlesex University. Έχει λάβει μέρος σε εκθέσεις καθώς και σε διαγωνισμούς αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στο Wonderwood αποδίδει γραφιστικά το μύθο που ξετυλίγεται απελευθερώνοντας την αισθητική και την οπτική του σχεδιάζοντας πρωτότυπους χάρτες, σύμβολα και μια μαγική γραμματοσειρά.

Panagis Koutsokostas was born in 1983 in Edessa. While away from his birth town, he studied Archaeology and History of Art and completed his studies with a Master’s degree in Cultural Informatics and Communication. He has excavated archeological sites, taught in classrooms and designed in offices. For Wonderwood, he undertook the editing of the photographic book and its artistic and academic direction, combining his passion for all forms of Art with his theoretical background.

Aimilios Galipis was born in Australia in 1990 and lives in Edessa, where he comes from. He studied Graphic Design at the AKTO College and is carrying on his studies at the Middlesex University. He has taken part in exhibitions as well as contests where he has won significant international distinctions. He renders the myth that unfolds in Wonderwood through graphics, unleashing his aesthetics and his viewpoint by designing innovative maps, symbols and a magical font.

Ιστότοπος: www.bannedgraphics.com

Website: www.bannedgraphics.com

Ο Σπύρος Παλούκης (γεν. 1980) κατάγεται από την Έδεσσα. Σπούδασε Πληροφορική (ΤΕΙ) στη Θεσσαλονίκη και φωτογραφία (Stereosis), και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Αμερικάνικες Σπουδές (Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας). Είναι φωτογράφος, συγγραφέας και εμψυχωτής των εκδόσεων Μαγικό Κουτί & Fata Morgana. Έχει γράψει δύο πεζογραφήματα (Ο Καρλομάγνος και η Κάμερα με τα Μυστικά, Η Γενιά του Μπλακ Άουτ), ενώ έχουν εκδοθεί και δύο λευκώματά του (Έδεσσα, “Daydreaming”: Εκατό Έλληνες του Βελγίου Ονειρεύονται την Ελλάδα). Η κεντρική ιδέα του Wonderwood ξεκίνησε από τον ίδιο. Συνδύασε αρμονικά τις τρεις του ιδιότητες, γράφοντας το παραμύθι, φωτογραφίζοντας και δίνοντάς του εκδοτική υπόσταση. Ιστότοπος: www.spyrospaloukis.com Spyros Paloukis (born in 1980) comes from Edessa. He studied Computer Science (TEI) and photography (Stereosis) in Thessaloniki and obtained a Master’s degree in American Studies in Belgium (University of Antwerp). He is a photographer, writer and inspires confidence in Magic Box & Fata Morgana publications. He has written two novels (Charlemagne and the Camera of Secrets, Black Out Generation), while having published two photographic books (Edessa, Daydreaming: One Hundred Greeks of Belgium Dream of Greece). The main concept of Wonderwood came from his initiative. He integrated his three capabilities by writing the fairytale, photographing and publishing it. Website: www.spyrospaloukis.com

Η Απελευθέρωση

WONDERWOOD The Liberation

102 PB

άτι παράξενο συμβαίνει στους Κήπους του Βασιλιά Μίδα. Ο χρόνος παγώνει, οι άνθρωποι μαρμαρώνουν, η ζωή σκοτεινιάζει και οι δείκτες του ρολογιού γυρίζουν εκατό χρόνια πίσω, στο 1912. Μια κατάρα απειλεί την Έδεσσα με αφανισμό και επιστροφή στο απόλυτο μηδέν. Ο Γίγαντας, που εδώ και αιώνες κοιμάται στη ρίζα του βράχου, ξύπνησε και ζητάει εκδίκηση για την αγνωμοσύνη των ανθρώπων. Μοναδική αχτίδα φωτός ένα κορίτσι από το μέλλον, η Μαργαρίτα, που έρχεται από το 2012 και καλείται να σώσει τον τόπο της, αναζητώντας στο αρχέγονο Δάσος των Θαυμάτων τη Μάγισσα Καρκάγια και το ξόρκι της. Η ηρωίδα μας θα κερδίσει το λαμπερό νόμισμα της Μακεδονίας και με αυτό θα περάσει απ’ τη Μαύρη Λίμνη, τον Κάτω Κόσμο και τη Λευκή Κορυφή και θα αντιμετωπίσει τον Χάρο, τον Νάρκισσο και τη Σφίγγα. Μπορεί όμως να σωθεί ένας τόπος, όταν αυτοί που τον κατοικούν, αγαπούν να μένουν αμέτοχοι; Ένα παραμύθι που γράφτηκε με αφορμή τα εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Έδεσσας, ένα φωτογραφικό λεύκωμα που παντρεύει τον λαϊκό πολιτισμό με τη σύγχρονη καλλιτεχνική αισθητική. Παραδοσιακές δοξασίες και μυθολογικές αλληγορίες εικονοποιούνται στο Wonderwood-Το Δάσος των Θαυμάτων και αποκαλύπτουν μια εντολή τριών χρησμών, μια πορεία σε τρεις κόσμους, μια ιστορία μαγική.

omething strange is coming to pass in the Gardens of King Midas. Time stands still, people are petrified and life’s light dims down as the clock’s hands turn back to 1912. Midas’s curse threatens Edessa with obliteration and a return to point zero. The Giant, who has slept at the roots of Edessa’s Rock for centuries, has awoken and wants vengeance for the ingratitude of men. The only ray of light is a girl from the future, Margarita, who comes from 2012 and is appointed the task of saving her homeland by seeking the Karkaya Witch and her spell in the primeval Wonderwood. Our heroine will gain the radiant coin of Macedonia and with it, she will cross the Black Lake, the Underworld and the White Peak and confront the Grim Reaper, Narcissus and the Sphinx. But can a place be saved, when the people that inhabit it prefer to remain indifferent? This fairytale is inspired by the liberation of Edessa one hundred years ago; a photographic book that links folk culture with contemporary artistic aestheticism. Traditional notions and mythological allegories are depicted in Wonderwood and unravel a commandment of three prophecies, a path through three worlds, a story of magic.

www.themagicbox.gr ISBN 978-960-98850-7-2

9 789609 885072