Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας & Λαϊκής Τέχνης Από: κα Θεολόγου Μαίρη Τομέας Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Σύνολο Σελίδων 8
Προς: ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Υπόψη: ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ
Εκπαιδευτικά Προγράμματα 2012--2013 Το Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας και Λαϊκής Τέχνης, στο Πρότυπο Παραδοσιακό Κρητικό Χωριό ΑΡΟΛΙΘΟΣ, στη προσπάθειά του να εμφυσήσει στα μικρά παιδιά την αγάπη για τη παράδοση της Κρήτης, οργανώνει για το σχολικό έτος 2012-2013 τα ακόλουθα εκπαιδευτικά προγράμματα. 1.΄΄ Οι Μουσαφίρηδες στο σπίτι της γιαγιάς.΄΄ ΤΟ ΚΡΗΤΙΚΟ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟ Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά Νηπιαγωγείου, Α΄ και Β΄ Δημοτικού. Στόχοι του προγράμματος είναι: Α) να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά και τα αντικείμενα ενός κρητικού σπιτιού. Β) να συγκρίνουν τον τρόπο ζωής στο σπίτι του τότε και του σήμερα. Δ) να διασκεδάσουν και να ψυχαγωγηθούν με διάφορα μιμητικά παιχνίδια. Ε) να αποκτήσουν δεξιότητες στη δημιουργική Απασχόληση δουλεύοντας με πηλό ή υφαίνοντας σε μικρές κατασκευές. Χώρος εφαρμογής: Εντός του Μουσείου -Αίθουσα Παραδοσιακού Σπιτιού. Συμμετοχή μαθητών: 3,50 €
2. ΄΄ Ο Προπάππους μου ο Μάστορας.΄΄
ΤΑ ΑΝΤΡΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ
Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά της Γ΄, Δ΄ του Δημοτικού. Στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: Α) να γνωρίσουν ανδρικά επαγγέλματα του παρελθόντος. Β) να συμμετέχουν ενεργά στη γνωριμία τους με τα εργαλεία και τα υλικά των μαστόρων αναλαμβάνοντας ρόλους και δρώντας ανάλογα με τις υποδείξεις του ερμηνευτή. Γ) να αντιληφθούν τη σύνδεση μεταξύ των επαγγελμάτων και το τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούσαν τις δοσοληψίες τους. Δ) να συμμετέχουν στη δημιουργική απασχόληση κατασκευάζοντας πήλινα αντικείμενα, σαμαράκια ή να φυτεύοντας όσπρια. Χώρος Εφαρμογής: Εντός του Μουσείου -Αίθουσα Επαγγελμάτων. Συμμετοχή μαθητών: 3,50 € 1
3. ΄΄ Ο Σαλβαράς και η Σαρτζάτη.΄΄
ΟΙ ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ
Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά της Γ΄, Δ΄, Ε΄, Στ΄ Δημοτικού. ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ Στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: Α) να γνωρίσουν το τρόπο παρασκευής των νημάτων και δύο από τις πιο γνωστές στολές της Κρήτης. Β) να διασκεδάσουν με τη συμμετοχή τους σε διάφορα μιμητικά παιχνίδια κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Γ) να συμμετέχουν ενεργά στην παρουσίαση του προγράμματος ακολουθώντας τις οδηγίες του ερμηνευτή. Δ) να υφάνουν σε μικρούς αυτοσχέδιους αργαλειούς ή να δημιουργήσουν τις δικές τους στολές με κολάζ υφασμάτων. Χώρος Εφαρμογής: Εντός του Μουσείου-Αίθουσα Παραδοσιακού Σπιτιού Συμμετοχή μαθητών: 3,50 €
4.΄΄Από το σήμερα στο χθες΄΄
ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ
Σχετίζεται με την ενεργή συμμετοχή των παιδιών σε δραστηριότητες που αφορούν καθημερινές ασχολίες των ανθρώπων της παλιάς εποχής, όπως: α) Δουλειές του σπιτιού (κορίτσια) β) Αγροτικές δραστηριότητες (αγόρια). Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά της Γ΄, Δ΄, Ε΄, Στ΄ Δημοτικού, ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ. Στόχοι του προγράμματος είναι: Α) Να έρθουν σε επαφή με το κρητικό σπίτι και τις αγροτικές ασχολίες. Β) Να αναλάβουν σε ομάδες κάποιες δραστηριότητες έτσι ώστε να συνεργαστούν, καλλιεργώντας το ομαδικό πνεύμα και την αλληλεγγύη. Γ) Να ξεφύγουν από τη θεωρητική πλευρά των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και να βιώσουν με την ενεργή συμμετοχή τους στοιχεία της καθημερινής ζωής των παππούδων τους. Δ) Να γνωρίσουν τα παιδιά ήθη και έθιμα ανάλογα με τις περιόδους που διανύονται. Π.χ Χριστούγεννα, Πάσχα. Χώρος Εφαρμογής: Το αγροτικό παραδοσιακό σπίτι και ο κήπος του Μουσείου. Συμμετοχή μαθητών: 4,00 €
2
5. ΄΄Απού΄ χει καθείς στο λογισμό ντου, τα θωρεί και στ΄ όνειρό ντου΄΄ Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ Το πρόγραμμα αυτό σχετίζεται με την ενεργή συμμετοχή των παιδιών σε μια διαδικασία που αφορά δύο οικογένειες του χωριού αυτή του γεωργού και αυτή του προύχοντα. Οι δύο οικογένειες ζουν σε διαφορετικά σπίτια και υπό διαφορετικές συνθήκες τη στιγμή που η κοινωνικοοικονομική τους θέση είναι διαφορετική. Όμως ανάμεσα σε μέλη των δύο οικογενειών η τύχη τους επιφυλάσσει εκπλήξεις…………. Το πρόγραμμα έχει ως βασικό σκοπό να μεταδώσει στα παιδιά στοιχεία της κοινωνικής ζωής των κατοίκων ενός χωριού όπως αυτά διαμορφώνονται από την κοινωνική τους θέση αλλά και την αφορμή που τους δίνει ένα χαρούμενο γεγονός στο σπίτι τους………. Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά της Δ΄, Ε΄, Στ΄ Δημοτικού. Χώρος Εφαρμογής: Τα δύο Παραδοσιακά Σπίτια εκτός του Μουσείου. Συμμετοχή μαθητών: 4,00 €
7. <<΄Ένα Μουσείο σαν μια παλιά φωτογραφία……..>> ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ Το πρόγραμμα αυτό σχετίζεται με τη συμμετοχή των παιδιών σε ένα θεατρικό παιχνίδι γνωριμίας με το Μουσείο. Στόχος του προγράμματος είναι Α) Να γνωρίσουν τα παιδιά όλες τις αίθουσες του Μουσείου συμμετέχοντας σε ένα παιχνίδι φαντασίας, αυτοέκφρασης και αυτοδημιουργίας. Μέσω του παιχνιδιού τα παιδιά ευαισθητοποιούνται προκειμένου να αποβάλλουν την μέχρι σήμερα εντύπωσή τους για το τι μπορεί να είναι ένα Μουσείο και το πως μπορούμε να το προσεγγίσουμε. Β) Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού. Η μέθοδος του θεατρικού παιχνιδιού θα τα βοηθήσει να αντιληφθούν ότι ένα Μουσείο δεν είναι μια ψυχρή αίθουσα με βιτρίνες και εκθέματα, αλλά ένας χώρος έμπνευσης, φαντασίας, και δημιουργικότητας. Το πέρασμά τους από τους χώρους του Μουσείου θα τους δώσει εκείνα τα ερεθίσματα που θα τους επιτρέψουν να ανασύρουν δικές τους μνήμες και εικόνες και κυρίως να κάνουν την προσωπική τους επιλογή του αντικειμένου εκείνου που τους προκάλεσε το ενδιαφέρον και την φαντασία. Χώρος Εφαρμογής: Όλες οι αίθουσες εντός του Μουσείου. Συμμετοχή μαθητών: 4,00 €
3
8. «Ψωμί και ελιά»
ΔΙΑΤΡΟΦΗ Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές της Γ’, Δ’, Ε’ και ΣΤ’ δημοτικού σχολείου.. Ακολουθεί τη βιωματική μέθοδο εφαρμογής. Προϋποθέτει τη δράση των παιδιών και για το λόγο αυτό θα πρέπει να φορούν πρακτικά, άνετα ρούχα και παπούτσια. Το θέμα του είναι εμπνευσμένο από την διατροφή των κρητών. Το σιταρένιο ψωμί και την ελιά (ελαιόλαδο) τα δύο βασικά στοιχεία της κρητικής διατροφής. Η παρουσίαση του εξελίσσεται σε τρία στάδια: Α) το ζύμωμα σιταρένιου ψωμιού και το ψήσιμό του, Β) την γνωριμία με αντικείμενα από την έκθεση του Μουσείου που αφορούν την διατροφή, Γ) και την παρακολούθηση μέσο προβολής slide την διαδικασία συγκομιδής του ελαιοκάρπου και την παραγωγή του λαδιού με αναφορά σε μεθόδους του παρελθόντος και του παρόντος. Στόχοι του προγράμματος είναι : 1. Τα παιδιά να γνωρίσουν την διαδικασία παραγωγής του ψωμιού με την δική τους συμμετοχή. 2. Να γνωρίσουν λαογραφικά αντικείμενα που σχετίζονται με την διατροφή και τέλος να μπορέσουν να δουν την εξέλιξη της διαδικασίας παραγωγής του λαδιού μέσα από την πάροδο του χρόνου. 3. Επίσης στόχος είναι τα παιδιά να μπορέσουν να ανακαλύψουν σε πρακτικό επίπεδο στοιχεία που θα κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον τους, ενώ παράλληλα να ερεθίσουν την φαντασία τους και να αναπτύξουν την δημιουργικότητα τους. 4. Να ευαισθητοποιηθούν πάνω σε θέματα της λαογραφικής παράδοσης, σεβασμού προς τα ήθη και έθιμα καθώς και την ανάγκη διατήρησης της επαφής μας με φυσικά και αγνά προϊόντα Η διάρκεια του είναι περίπου μία ώρα και τριάντα λεπτά. Η συμμετοχή των μαθητών είναι 6,00 € ανά άτομο.
4
9. ‘’Ψηφοθετώντας’’ Η ΤΕΧΝΗ ΤΩΝ ΜΩΣΑΙΚΩΝ • •
• • • • • •
Η τέχνη του ψηφιδωτού κατατάσσεται στις μνημειακές τέχνες και απαιτεί ιδιαίτερη γνώση και σπουδή για τη πρώτη ύλη της, τη ψηφίδα. Πως αυτή τοποθετείται αλλά και ποια είναι η σχέση της με το φως. Τα βήματα της εκπαιδευτικής δραστηριότητας είναι: 1. Επίσκεψη στο εργαστήριο της ψηφοθέτη. 2. Η ιστορική εξέλιξη της τέχνης του ψηφιδωτού 3. Παρουσίαση της τεχνικής του ψηφιδωτού 4. Προσωπικό δημιούργημα από κάθε παιδί στο παιδικό εργαστήριο Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά από Γ’ έως και Στ Δημοτικού Στόχος είναι η πρώτη γνωριμία με τη τέχνη του ψηφιδωτού Η απόκτηση δεξιότητας και δεξιοτεχνίας Η αισθητική αγωγή και η διεύρυνση της δημιουργικής φαντασίας Η διάρκεια του είναι περίπου μία ώρα και τριάντα λεπτά. Η συμμετοχή των μαθητών είναι 4,00 € ανά άτομο.
10. «Ζωγραφίζοντας» Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ • •
• • • • • •
Η τέχνη της ζωγραφικής ως μέσο έκφρασης και δημιουργικότητας. Τα βήματα της εκπαιδευτικής δραστηριότητας είναι: 1. Επίσκεψη στο εργαστήριο της ψηφοθέτη. 2. Η ιστορική εξέλιξη της τέχνης του ψηφιδωτού 3. Παρουσίαση της τεχνικής του ψηφιδωτού 4. Προσωπικό δημιούργημα από κάθε παιδί στο παιδικό εργαστήριο Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά από Δ’ έως και Στ Δημοτικού Στόχος είναι η πρώτη γνωριμία με τη τέχνη της ζωγραφικής Η απόκτηση δεξιότητας και δεξιοτεχνίας Η αισθητική αγωγή και η διεύρυνση της δημιουργικής φαντασίας Η διάρκεια του είναι περίπου μία ώρα και τριάντα λεπτά. Η συμμετοχή των μαθητών είναι 5,00 € ανά άτομο.
11.΄΄Απ’ούχει στάρι και ψωμί και λάδι στο πιθάρι, έχει χαρά μεγάλη΄΄ 5
ΖΥΜΩΜΑ – ΟΡΓΩΜΑ - ΛΙΟΜΑΖΩΜΑ Σχετίζεται με την ενεργή συμμετοχή των παιδιών σε δραστηριότητες που αφορούν αγροτικές ασχολίες των ανθρώπων της παλιάς εποχής, όπως: α) Ζύμωμα ψωμιού β) Σκάλισμα και φύτεμα γ) Μάζεμα των ελιών. Απευθύνεται κυρίως σε παιδιά της Νηπιαγωγείου Α’ Β’, Γ΄, Δ΄, Δημοτικού. Στόχοι του προγράμματος είναι: Α) Να γνωρίσουν τις αγροτικές ασχολίες. Β) Να αναλάβουν σε ομάδες κάποιες δραστηριότητες έτσι ώστε να συνεργαστούν, καλλιεργώντας το ομαδικό πνεύμα και την αλληλεγγύη. Γ) Να βιώσουν με την ενεργή συμμετοχή τους στοιχεία της καθημερινής ζωής των παππούδων τους. Χώρος Εφαρμογής: Το παραδοσιακό σπίτι και ο κήπος του Μουσείου. Συμμετοχή μαθητών: 4,00 €
12.
«Αχ αυτός ο αργαλειός σου…»
Η ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ
«Η πανάρχαια τέχνη της υφαντικής αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μορφές λαϊκής τέχνης. Με τη χρήση των νημάτων δημιουργούμε αντικείμενα καθημερινής χρήσης αλλά και έργα με παραστάσεις εμπνευσμένες από το φυσικό περιβάλλον, τη καθημερινή ζωή και τις ποικίλες εκφράσεις της. Ένα παιχνίδι με κλωστές, χρώματα, σχήματα και δημιουργική φαντασία.» Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ακολουθεί τη βιωματική μέθοδο εφαρμογής σε συνδυασμό με τα οπτικοακουστικά μέσα. Απαιτεί τη δράση των παιδιών και για το λόγο αυτό θα πρέπει να φορούν πρακτικά, άνετα ρούχα και παπούτσια. Περιλαμβάνει τη παρουσίαση παραγωγής των κύριων νημάτων, την αναπαράσταση μοτίβου και τη πρακτική εφαρμογή σε πραγματικούς αργαλειούς. Απευθύνεται στη Γ’ & Δ’, τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Οι στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: Α) να γνωρίσουν τα παιδιά τις πηγές των νημάτων και το τρόπο παρασκευής τους. Β) να διασκεδάσουν με τη συμμετοχή τους σε διάφορα μιμητικά παιχνίδια. Γ) να έρθουν σε επαφή με το μαγικό κόσμο των συμβόλων και των μοτίβων της υφαντικής Δ) να αλληλεπιδράσουν συμμετέχοντας ενεργά στη παρουσίαση Ε) να αποκτήσουν δεξιότητες υφαίνοντας σε πραγματικούς αργαλειούς. 6
Το πρόγραμμα εφαρμόζεται στο χώρο του παραδοσιακού σπιτιού (εντός του Μουσείου) και στην αίθουσα της Υφαντικής. Η διάρκεια του είναι περίπου μία ώρα και τριάντα λεπτά. Συμμετοχή μαθητών: 4,00 €
12. «ΤΟ ΚΟΜΠΟΛΟΪ» Ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΜΠΟΛΟΓΙΟΥ «Καλοκαιρινό απόγευμα στην αυλή του εξοχικού δίπλα στον αμπελώνα. Ο παππούς με την αυστηρή του φυσιογνωμία καθισμένος στο πεζούλι να παίζει κομπολόι. Μοιάζει να ταξιδεύει….να μην είναι εδώ. Η σκιά της κληματαριάς μας δροσίζει και τα τζιτζίκια τραγουδάνε για να γινόσουν τα σταφύλια. Πάνω στο πέτρινο τραπέζι μια φέτα καρπούζι μοσχοβολά. Ξαφνικά ο παππούς με φωνάζει να πάω δίπλα του. Πάρε το, μου λέει είναι δικό σου, στο’ χα ταγμένο. Να το προσέχεις και να το αγαπάς. Και αυτό θα κάνει το πρέπον…….» Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ακολουθεί τη βιωματική μέθοδο εφαρμογής σε συνδυασμό με θεατρικές τεχνικές. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Οι στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: Α) να γνωρίσουν τα παιδιά μια ζωντανή λαϊκή παράδοση, «το κομπολόι» και πως αυτό συνδυάζεται με ποικίλες πτυχές της ζωής. Β) να διασκεδάσουν με τη συμμετοχή τους σε αισθητικοκινητικά και μιμητικά παιχνίδια. Γ) να αλληλεπιδράσουν συμμετέχοντας ενεργά στη παρουσίαση Δ) να αποκτήσουν δεξιότητες κατασκευάζοντας το δικό τους κομπολόι. Η παρουσίαση του περιλαμβάνει: Α) Αισθητικοκινητικά παιχνίδια Β) Οπτικοαουστικά ερεθίσματα Γ) Πρακτική εφαρμογή Το πρόγραμμα απαιτεί τη δράση των παιδιών και για το λόγο αυτό θα πρέπει να φορούν πρακτικά, άνετα ρούχα και παπούτσια. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται στην αίθουσα συναντήσεων του Μουσείου. Η διάρκεια του είναι περίπου μία ώρα και τριάντα λεπτά. Συμμετοχή μαθητών: 4,00 €
Οι ερμηνευτές που συμμετέχουν στις παρουσιάσεις ακλουθούν τις οδηγίες και τις υποδείξεις που αντλούν κατά τη περίοδο της εκπαίδευσής τους. Ο αριθμός των παιδιών σε κάθε ομάδα δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 30. Ο περιορισμός αυτός τίθεται προκειμένου να εξασφαλισθεί η ομαλή εξέλιξη των προγραμμάτων και η καλύτερη δυνατή συμμετοχή των παιδιών.
7
Σας τονίζουμε ιδιαίτερα ότι για την καλύτερη λειτουργία του χώρου και τη δική σας εξυπηρέτηση θα πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί μας τηλεφωνικώς τουλάχιστον ένα μήνα πριν για να δηλώσετε συμμετοχή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που επιθυμείτε. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2810-821 050 ΦΑΞ: 2810 821 051 Email: museum@arolithos.com
Εσωτερικό 239
Σας ευχαριστούμε πολύ εκ των προτέρων και σας ευχόμαστε να έχετε μια εποικοδομητική σχολική χρονιά. Με εκτίμηση, Σαλούστρος Μιχάλης Υπεύθυνος Μουσείου
www.arolithos.com B: www.arolithos.com/blog F: www.facebook.com/arolithosmuseum T:twitter.com/arolithos Yt: www.youtube.com/arolithos S: Skype name: Arolithos
8