ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟΥΣΣΟΣΠΙΤΙΟΥ Γ’ ΚΑΙ Δ΄ΤΑΞΗ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2011-2012
Συντονίστρια: Σπυριδάκη Άννα Συνεργάτες: Εμμανουηλίδου Χαϊδεμένη Καραλή Κατερίνα Στο πρόγραμμα συμμετείχαν η Γ΄ τάξη (9 παιδιά) και η Δ ΄ τάξη (13 παιδιά). Ωστόσο υπήρξε στενή συνεργασία και με τις άλλες τάξεις του σχολείου και τους εκπαιδευτικούς τους. Διάρκεια προγράμματος: Νοέμβριος- Ιούνιος
ΑΦΟΡΜΗΣΗ Το απόγευμα στην αυλή του Σχολείου μας μαζεύονται τα παιδιά του χωριού και παίζουν. Κάθε πρωί η είσοδος και ο αύλειος χώρος είναι γεμάτοι σκουπίδια. Το θέαμα αυτό είναι δυσάρεστο για μαθητές, δασκάλους και γονείς. Με αφορμή την ανεξέλεγκτη απόρριψη σκουπιδιών από τους πολίτες σε διάφορα σημεία του χωριού αποφασίσαμε με τα παιδιά να ασχοληθούμε, στα πλαίσια της Ε. Ζ. με το πρόβλημα αυτό.
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ • Συζήτηση με το Σύλλογο ΔιδασκόντωνΣύνταξη Πρακτικού αποδοχής και έγκρισης του προγράμματος. • Ενημερωτικό σημείωμα προς τους γονείς, με το οποίο τους ενημερώσαμε και ζητήσαμε τη βοήθειά τους. • Επαφή με φορείς και αίτηση χορήγησης σχετικών αδειών. • Έλεγχος καταλληλότητας των χώρων που θα επισκεφτούμε. • Υποβολή προγράμματος στην υπεύθυνη σχολικών δράσεων Π.Ε. Ν. Ρεθύμνου.
ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ o
o
o
o o
o o
Αντιδήμαρχος Καθαριότητας του οικείου Δήμου (Παρουσίαση του προβλήματος από μέρος του δήμου. Συνέντευξη στους μαθητές μας. Ενημέρωση για Χ.Υ.Τ.Α. και διαχείριση απορριμμάτων στο Ρέθυμνο). Επόπτης Καθαριότητας του Δήμου (Ενημέρωση σχετικά με τον τρόπο και τη συχνότητα αποκομιδής των σκουπιδιών, τη διαχείριση των απορριμμάτων στο Ρέθυμνο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οδοκαθαριστές, τις διεκδικήσεις τους από το κράτος, προτάσεις προς τους πολίτες). Διευθύντρια Υγειονομικού και Επόπτης Δημόσιας Υγείας. (Παρουσίαση των κινδύνων που διατρέχει η υγεία μας από την κακή διαχείριση των απορριμμάτων και των αποβλήτων). Διατροφολόγος (Παρουσίαση των κινδύνων που διατρέχει η υγεία μας όταν η διατροφή μας δε στηρίζεται σε τρόφιμα ελεγμένα). Ιδιοκτήτης ελαιοτριβείου. (Ενημέρωση για τη διαχείριση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων, τη σχετική νομοθεσία και τους κινδύνους που υπάρχουν όταν τα λύματα καταλήγουν ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον). ΧΥΤΑ Αμαρίου (Αμάρι Α. Ε.) Βιολογικός Καθαρισμός Ρεθύμνου.
ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ • Βασική μέθοδος εργασίας αποτέλεσαν τα σχέδια εργασίας (project) και η ομαδοσυνεργατική μέθοδος. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε 4 ανομοιογενείς αλλά ισοδύναμες ομάδες («Αλουμίνια», «Σιδερένιοι», «Χάρτινοι», «Γυαλένιοι»). • Υπήρχε τακτική συνεργασία και αλληλοενημέρωση των τεσσάρων ομάδων εργασίας για την οργάνωση και ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του προγράμματος καθώς και για το επιδιωκόμενο και συντελούμενο έργο των μελών των ομάδων εργασίας.
ΓΥΑΛΕΝΙΟΙ
ΣΙΔΕΡΕΝΙΟΙ
ΑΛΟΥΜΙΝΙΑ
ΧΑΡΤΙΝΟΙ
Οι ομάδες εν δράσει…
ΣΤΑΔΙΑ • Προβληματισμός – Παρώθηση • Εκλογή θέματος • Καταιγισμός Ιδεών (Ιδεοθύελλα) • Καθορισμός τρόπου εργασίας: Ανάθεση ή ανάληψη κι εκτέλεση ομαδικών εργασιών Παρουσίαση της εργασίας κάθε ομάδας, συζήτηση, συσχέτιση των αποτελεσμάτων . • Ανακεφαλαίωση- Συνόψιση • Αξιολόγηση
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το πρόγραμμα είχε ως στόχο οι μαθητές μας: • Να γνωρίσουν τον ορισμό για τα απορρίμματα και τα απόβλητα και σε ποιες κατηγορίες τα διακρίνουμε. • Να καταλάβουν ποια περιβαλλοντικά προβλήματα δημιουργούνται από τα απορρίμματα- απόβλητα. • Να μάθουν για την ανακύκλωση (τρόποι ανακύκλωσης, οφέλη κ.α.). • Να πληροφορηθούν για τους τρόπους συλλογής των απορριμμάτων . • Να μάθουν για τους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων γενικά και ειδικότερα στο δήμο μας. • Να μάθουν ποιους κινδύνους διατρέχει η υγεία μας από την κακή διαχείριση των απορριμμάτων- αποβλήτων.
• Να γνωρίσουν τη σχετική νομοθεσία που ισχύει για τη διαχείριση των απορριμμάτων. • Να αναγνωρίσουν τα υλικά από τα οποία αποτελούνται τα απορρίμματα, κυρίως δε, τα αστικά, με τα οποία είναι περισσότερο εξοικειωμένα. • Να ερευνήσουν τη σύνθεση των απορριμμάτων σε μια τυπική γειτονιά. • Να συμμετέχουν ενεργά και να αναπτύξουν πρωτοβουλίες ώστε να κατανοήσουν καλύτερα το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των σκουπιδιών (σύνταξη ερωτηματολογίου, επαφές με αρμόδιους φορείς του Δήμου, συνεντεύξεις από κατοίκους της περιοχής κ.ά.) • Να ευαισθητοποιηθούν στην προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα και να κατανοήσουν πως αυτή συνδέεται άμεσα με την ποιότητα της ζωής μας. • Να διαμορφώσουν θετική στάση στη χρήση προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον. • Να εργαστούν ομαδικά και να αναπτύξουν την αυτενέργειά τους.
• • •
• • • •
Να ευαισθητοποιηθούν να μην πετούνε σκουπίδια οπουδήποτε αλλά να ανακυκλώνουν όποια υλικά ανακυκλώνονται. Να αισθανθούν ότι για το πρόβλημα των απορριμμάτων είναι υπεύθυνος ο καθένας από εμάς. Να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, την πρωτότυπη σκέψη, μέσα από τις καλλιτεχνικές τους εκφράσεις (φτιάξιμο αφισών, έργων από «άχρηστα» υλικά, εύρεση τίτλων υπό τη μορφή λεζάντων-μηνυμάτων για φωτογραφίες ποικίλου περιεχομένου κ.ά.). Να διασκεδάσουν τα παιδιά κάνοντας κατασκευές με σκουπίδια. Να εξασκήσουν τα ταλέντα τους συμβάλλοντας στην ευαισθητοποίηση των οικογενειών τους, αλλά και των γύρω τους γενικότερα, για τα απορρίμματα. Να μάθουν να κάνουν χαρτοπολτό και να τον χρησιμοποιούν ως υλικό πλαστικής. Να μπορούν να κάνουν μια στοιχειώδη διαλογή των απορριμμάτων τους.
• Να μπορούν οι μαθητές να συζητούν και να δουλεύουν ως ομάδα για το πρόβλημα των απορριμμάτων και να προτείνουν λύσεις. • Να αποκτήσουν εμπειρίες μέσα από τις ομάδες εργασίας, αναπτύσσοντας κλίμα συνεργασίας, φιλίας, σεβασμού και αλληλοβοήθειας. • Να διεκδικούν τα δικαιώματά τους για καθαρό περιβάλλον και να εφαρμόζουν τις δικές τους υποχρεώσεις γι’ αυτό. • Να ευαισθητοποιήσουν την τοπική κοινωνία σε θέματα σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. • Να μειωθεί ο όγκος των απορριμμάτων του σχολείου μας. • Να γίνεται ορθολογικότερη χρήση του χαρτιού στο σχολείο. • Γενικότερα, να μάθουν να σέβονται, να προστατεύουν και να εκτιμούν το περιβάλλον.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ • Μέσα από το πρόγραμμα αυτό οι μαθητές γνώρισαν τις διαστάσεις ενός θέματος που αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας και είναι από τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Μέσα από τις κατάλληλες δραστηριότητες διαπίστωσαν τη χρονοβόρο διαδικασία αποικοδόμησης των απορριμμάτων στη φύση. Με τις κατάλληλες επισκέψεις γνώρισαν (στο μέτρο του δυνατού) τις μεθόδους διαχείρισης και κομποστοποίησης των αστικών και άλλων απορριμμάτων. Οι μαθητές γνώρισαν εναλλακτικές προτάσεις για τη μείωση των απορριμμάτων και για την ανακύκλωση των διαφόρων υλικών και αναζήτησαν λύσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε σχολικό επίπεδο. Έμαθαν για τη διαχείριση των απορριμμάτων στο παρελθόν και έκαναν κατασκευές από σκουπίδια. Σαν μικροί ερευνητέςδημοσιογράφοι πήραν συνεντεύξεις από τον αντιδήμαρχο καθαριότητας του δήμου μας, από τον επόπτη καθαριότητας, από την επόπτρια δημόσιας υγείας και από ένα ιδιοκτήτη ελαιοτριβείου. Έκαναν διαλογή των σχολικών απορριμμάτων και κατέγραψαν τα συμπεράσματά τους .
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑ Εμπλουτισμός λεξιλογίου με νέες λέξεις και έννοιεςκατανόηση εννοιών όπως διαχείριση απορριμμάτων, ανακύκλωση, οργανικές και πρώτες ύλες, αλουμίνιο, Χ.Υ.Τ.Α., βιοδιασπώμενα υλικά, βιώσιμη ανάπτυξη, κ.ά. Σύνταξη άρθρου για τις τοπικές εφημερίδες. Σύνταξη επιστολής προς δήμαρχο ή αρμόδιο αντιδήμαρχο. Ανάγνωση, κατανόηση και επεξεργασία φυλλαδίων, άρθρων, συμβόλων, παροιμιών κ.ά. Σύνταξη ερωτήσεων για δομημένες συνεντεύξειςπραγματοποίηση συνεντεύξεων (αξιοποίηση προφορικού λόγου). Παραγωγή γραπτού λόγου ( μαντινάδες, ημερολόγιο, ποιήματα κ.ά.).
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Καταμέτρηση ημερήσιας ή εβδομαδιαίας ποσότητας σκουπιδιών στο σχολείο και στο σπίτι. Υπολογισμός Μ.Ο Κατασκευή συγκριτικών πινάκων (απαιτούμενος χρόνος αποικοδόμησης για κάθε υλικό, σύγκριση της διαχείρισης απορριμμάτων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κ.α.) Μαθηματικοί υπολογισμοί (Πόσα στρέμματα δάσους χρειάζονται κάθε χρόνο για την παραγωγή χαρτιού, πόσο χαρτί καταναλώνεται στο χωριό μας για ένα χρόνο, πόσα σκουπίδια παράγονται στο Ρέθυμνο κάθε χρόνο, πόσο αυξάνει το κόστος των προϊόντων εξ’ αιτίας της συσκευασίας τους, υπολογισμός της ενέργειας που χρησιμοποιείται κλπ). Κατασκευή προβλημάτων.
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Γνωριμία με ποιήματα, τραγούδια, αποσπάσματα λογοτεχνικών κειμένων που αναφέρονται στα σκουπίδια ή στην ανακύκλωση. Αυτοσχέδια ποιήματα, μαντινάδες, τραγούδια. Αφίσα. Θεατρική παράσταση. Καλλιτεχνικές δημιουργίες από σκουπίδια. ΙΣΤΟΡΙΑ Ιστορική αναδρομή: Γνωριμία με τους φυσικούς τρόπους διαχείρισης απορριμμάτων στο παρελθόν-ρακοσυλλέκτες, παλιατζήδες, σιδεράδες, τυρολαδάδες, καρεκλάδες, καλαθάδες, «κοπρόλακος» (κάτι που ήταν άχρηστο μετά από μια συγκεκριμένη χρήση γινόταν χρήσιμο για κάποια άλλη).
ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ • Συμμετοχή σε ομαδικά παιχνίδια. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ- ΦΥΣΙΚΑ • Μελέτη επιπτώσεων της αλόγιστης διαχείρισης των απορριμμάτων- αποβλήτων στο περιβάλλον (ρύπανση ατμοσφαιρικού αέρα, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, φαινόμενο του θερμοκηπίου, ευτροφισμός, σχέση βιοσυσσώρευσης και βιοποικιλότητας, τοξικά απόβλητα, δημόσια υγεία, αισθητική υποβάθμιση τοπίων κ.α.). . • Προτάσεις αντιμετώπισης της οικολογικής κρίσηςΕξοικείωση με μεθόδους ανακύκλωσης- τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ • Εξοικείωση με τη χρήση Η/Υ: Word, PowerPoint, Excel, αναζήτηση στο Internet.
ΣΤΑΔΙΑ • 1. Ορισμός εννοιών («απορρίμματα», «σκουπίδια», «αστικά απορρίμματα», «απόβλητα», «λύματα», «διαχείριση απορριμμάτων», κλπ). Αφορμή δόθηκε από τις σχετικές ενότητες στη Γλώσσα και στη Μελέτη του Περιβάλλοντος.
2. Τι πετάμε συνήθως; (Έρευνα των παιδιών για τα αστικά απορρίμματα. Ερωτηματολόγιο προς τους γονείς τους, για τα οικιακά τους απορρίμματα).
• 3. Τα πιο συνηθισμένα απορρίμματα στο σχολείο μας. (Έρευνα των παιδιών).
• Τα παιδιά αρχικά κατέγραψαν από τι υλικά έχουν κατασκευαστεί τα διάφορα απορρίμματα που βρήκαμε στο σχολείο μας. Έπειτα τα ζύγισαν και στη συνέχεια έκαναν διάφορες παρατηρήσεις σχετικά με τον όγκο των σκουπιδιών και τον τρόπο που μπορούμε να τον μειώσουμε.
4. Πόσο χρόνο χρειάζονται για να αποικοδομηθούν τα διάφορα υλικά; (Έρευνα: «θάψαμε» διαφορετικά υλικά (χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό, πατάτα, γυαλί, ξύλο) και παρακολουθούσαμε την πορεία αποικοδόμησής τους.
• 5.Η διαχείριση των απορριμμάτων στην ελληνική πραγματικότητα. (παράνομες χωματερές, πρόστιμα, Χ.Υ.Τ.Α. που δεν τηρούν προδιαγραφές, κ. ά). • 6.Αρνητικές επιπτώσεις από την ανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων.
• 7. Τρόποι συλλογής των οικιακών απορριμμάτων (κάδοι, απορριμματοφόρα). Οι ομάδες έκαναν έρευνα στους κάδους του χωριού και σχεδίασαν τους δικούς τους, πολύχρωμους κάδους.
8. Διαχείριση των απορριμμάτων: α). Υγειονομική ταφή β). Ανακύκλωση γ). Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού λιπάσματος (compost). δ). Παραγωγή βιομάζας. ε). Καύση στ).Βιολογικός καθαρισμός αποβλήτων. Εξετάσαμε τι συμβαίνει σε κάθε περίπτωση, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της, προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται, κλπ.
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ Χ.Υ.Τ.Α. ΑΜΑΡΙΟΥ Ενημέρωση από εργαζόμενο της εταιρείας «ΑΜΑΡΙ Α.Ε.»
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΔΑΦΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΟΥ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΣ (COMPOST)
• Με αφορμή την παρασκευή εδαφοβελτιωτικού λιπάσματος, αναφερθήκαμε στη βιολογική καλλιέργεια, στα φυτοφάρμακα και στην αξία των βιολογικών προϊόντων. Μας βοήθησε η διατροφολόγος Στ. Αποκορωνιωτάκη
ΧΡΗΣΗ ΕΔΑΦΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΟΥ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΗΠΟ
ΑΛΛΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ • Ανακύκλωση άλλοτε και τώρα. Έρευνα των παιδιών σχετικά με τους τρόπου που ανακύκλωναν παλιότερα και για τους λόγους που τα σκουπίδια ήταν πολύ περιορισμένα.
• Πώς αλλιώς μπορείς να το χρησιμοποιήσεις; Οι ομάδες προσπάθησαν να σκεφτούν με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να ξαναχρησιμοποιήσουν άχρηστα αντικείμενα.
• Τα παιδιά έκαναν έρευνα στο χώρο του σχολείου. Εντόπισαν τα προβλήματα που σχετίζονται με περιβαλλοντικά θέματα και συνέταξαν επιστολή προς το δήμαρχο, την οποία παρέδωσαν τα ίδια.
Οι «σιδερένιοι» πήραν συνέντευξη από τον επόπτη καθαριότητας, κύριο Μ. Δεληγιώργη.
• Ο επόπτης καθαριότητας απάντησε στις ερωτήσεις των παιδιών, ερωτήσεις που αφορούσαν τις αρμοδιότητές του, τα μέτρα που λαμβάνουν οι υπάλληλοι του δήμου για την προστασία της υγείας τους, τον τρόπο με τον οποίο μπορούν οι δημότες να βοηθήσουν τους εργάτες καθαριότητας, το ωράριο εργασίας και τις βάρδιες, τις ποσότητες σκουπιδιών που δημιουργεί καθημερινά η πόλη μας, τον τρόπο που συντηρούν τους κάδους, αν αρκούν οι υπάλληλοι για την καθαριότητα του δήμου, αν είναι ικανοποιημένοι από τις αποδοχές τους, αν οι πολίτες στηρίζουν το πρόγραμμα της ανακύκλωσης, τι άλλο θα μπορούσε να γίνει από πλευράς δήμου και πολιτών, κλπ. • Τα παιδιά εξέφρασαν τα παράπονά τους, ότι εκπονούν πρόγραμμα για την ανακύκλωση και στο χωριό δεν υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης.
• Ο κύριος Μιχάλης άκουσε το αίτημα των παιδιών και μας έφερε την επομένη ημέρα τσάντες για ανακύκλωση στο σχολείο. • Φρόντισε, επίσης, η εταιρεία ΑΦΗΣ να μας στείλει τη στήλη για την ανακύκλωση μπαταριών.
• Από κείνη τη μέρα, το καλαθάκι μας είναι άδειο στο σχόλασμα.
Τα «αλουμίνια» πήραν συνέντευξη από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο καθαριότητας του Δήμου Ρεθύμνου, κύριο Τ. Συριανόγλου.
• Τα παιδιά ρώτησαν τον αντιδήμαρχο καθαριότητας για τις αρμοδιότητές του, για τα κριτήρια με τα οποία γίνεται η επιλογή του προσωπικού καθαριότητας, για τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί το προσωπικό αυτό, για τη συνεργασία του δήμου με ιδιωτικές εταιρείες αναφορικά με τον καθαρισμό της πόλης, για τα άλλα επαγγέλματα που εμπλέκονται στην καθαριότητα της πόλης, για τα προβλήματα που παρουσιάζονται κατά τη διαχείριση απορριμμάτων, για τον τρόπο που εφαρμόζεται το πρόγραμμα ανακύκλωσης του δήμου, για τα κέρδη που αποφέρει και πώς αυτά μπορούν να αυξηθούν, για τους τρόπους που οι πολίτες μπορούν να βοηθήσουν το έργο του δήμου, για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει η δημόσια υγεία από τις παραβάσεις των ξενοδοχείων, για το εργοστάσιο διαλογής και τους σταθμούς μεταφόρτωσης που ετοιμάζει ο δήμος, κλπ. • Τα παιδιά έκαναν στον αντιδήμαρχο και πιο προσωπικές ερωτήσεις (με ποια κριτήρια τον επέλεξε ο δήμαρχος, πόσα σκουπίδια πετάει την εβδομάδα, αν ανακυκλώνει ο ίδιος, αν πιστεύει ότι το Ρέθυμνο είναι καθαρή πόλη, κλπ).
• Ο κύριος Συριανόγλου , μετά από τη συζήτηση με τα παιδιά και όταν άκουσε τις ανησυχίες τους, μας πρόσφερε ως δώρο ένα κομποστοποιητή από το κατάστημά του.
Οι «Χάρτινοι» πήραν συνέντευξη από τον επόπτη δημόσιας υγείας, κύριο Ν. Βαμβουράκη, και από την Διευθύντρια του Υγειονομικού, κυρία Μ. Καβάλου.
• Η Προϊσταμένη του Υγειονομικού και ο επόπτης δημόσια υγείας του νομού μας μίλησαν για το κουνούπι- τίγρης αλλά και για τους κινδύνους που απειλούν τη δημόσια υγεία από τα απορρίμματα και τα απόβλητα. Ο κύριος Βαμβουράκης μας παρουσίασε μια έρευνα από το μεταπτυχιακό του σχετικά με την ανακύκλωση και μας έδειξε εργασίες από άλλα σχολεία. • Στη συνέχεια έγινε συζήτηση σχετικά με τη δημόσια εστίαση, τα εστιατόρια και τις ταβέρνες. Μας ενημέρωσαν σχετικά με το ποιες πιστοποιήσεις οφείλουν να έχουν, πότε διατρέχει κίνδυνο η δημόσια υγεία, ποια είναι τα δικαιώματά μας ως καταναλωτές, με ποιο τρόπο επεμβαίνει η αρμόδια υπηρεσία, κλπ.
Οι «γυαλένιοι» πήραν συνέντευξη από τον ιδιοκτήτη του ελαιοτριβείου του χωριού, Δ. Τρουλλινό.
• Ο κύριος Τρουλλινός απάντησε τις ερωτήσεις που του έκαναν τα παιδιά σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων των ελαιοτριβείων και τις ζημιές που αυτά μπορεί να προκαλέσουν στον υδροφόρο ορίζοντα, τους κανονισμούς που επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τις εξατμισοδεξαμενές, τα πρόστιμα αλλά και για τους κινδύνους που διατρέχει το επάγγελμά του, για τη διαδικασία παραγωγής του ελαιολάδου και της πάστας ελιάς, για τις προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται, για τη διαφορά που είχε η ποιότητα του ελαιολάδου παλιότερα και τώρα, για τη διατροφική αξία του ελαιολάδου, για τον τρόπο λειτουργίας του ελαιοτριβείου, κλπ. • Μας προσκάλεσε, μάλιστα, την επόμενη ελαιοκομική περίοδο να επισκεφτούμε το ελαιοτριβείο του.
Τα «αλουμίνια» πήραν συνέντευξη από καταστηματάρχη του χωριού.
• Τα παιδιά ρώτησαν την κυρία Ζαμπία αν υπάρχει χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων και ποδηλάτων ή στάση λεωφορείου έξω από το κατάστημα, αν στο μαγαζί πουλάει προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον, αν υπάρχει καλάθι απορριμμάτων έξω από το μαγαζί, πώς συσκευάζει τα προϊόντα, αν πουλάει βιολογικά λαχανικά ή προϊόντα ελεύθερης βοσκής, αν καθαρίζει με απορρυπαντικά φιλικά προς το περιβάλλον, αν προσπάθησε να πουλήσει προϊόντα χωρίς άχρηστο περιτύλιγμα, που καταλήγουν οι κούτες στις οποίες βρίσκονται τα εμπορεύματα, με ποιους τρόπους προσπαθεί να εξοικονομήσει ενέργεια, κλπ.
9. Περιβάλλον, σκουπίδια και …τέχνη • Ποιήματα που αναφέρονται στην ομορφιά του καθαρού περιβάλλοντος αλλά και στην ασχήμια του υποβαθμισμένου. • Τραγούδια («Παίζουμε οικολογικά», «Σκουπιδοκουβέντες», «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης», κ. ά).
• Μαντινάδες. • Παροιμίες, ρητά, γνωμικά, αινίγματα, που έχουν σχέση με την καθαριότητα. • Πίνακες ζωγραφικής. • Λογοτεχνικές δημιουργίες των παιδιών. • Θεατρικό παιχνίδι.
• 10. Ώρα για δράση: Α). Οργάνωση ομάδων (από όλες τις τάξεις) για καθαρισμό του αύλειου χώρου του σχολείου μας. Β). Σχεδιασμός για περιορισμό των απορριμμάτων του σχολείου μας. (Σακούλες ανακύκλωσης, κομποστοποίηση , καλλιτεχνικές δημιουργίες με σκουπίδια).
Γ). Τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο…
Ταμπέλες στους κάδους.
Συμμετοχή των μαθητών μας στον καθαρισμό του χωριού, που διοργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο.
• Αίτηση και ανάληψη δράσεων, προκειμένου να αξιολογηθούμε ως οικολογικό σχολείο και να πάρουμε την πράσινη σημαία. (Πρωτοβουλία των μαθητών, με αφορμή το σχετικό κείμενο στο βιβλίο της Γλώσσας).
• Συγγραφή άρθρου, το οποίο αποστείλαμε στις τοπικές εφημερίδες.
Ε). Ομαδικό παιχνίδι. • Το παιχνίδι αυτό δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της «Green Days, NATURA 2000-13 th to 21st of April 2002» και παίχτηκε σε πολλά σχολεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πληροφορίες για την οργάνωση και το περιεχόμενο του παιχνιδιού πάρθηκαν από το βιβλίο: «Περιβαλλοντικά Παιχνίδια στο περιβάλλον, για το περιβάλλον και την Αειφορία», Θεόδ. Κουσουρής – Κων. Παπαδογιαννάκη, εκδ. Χρ. Δαρδανός, Αθήνα 2005. • Τα παιδιά μπορούν να χωριστούν σε τρεις ομάδες των 5 ή 7 ατόμων, Πέντε ή εφτά Παιδιά φτιάχνουν έναν κύκλο γύρω από μια χρωματιστή κορδέλα. Μπροστά τους έχουν από μια σακούλα με διάφορα σκουπίδια (πλαστικά μπουκάλια, εφημερίδες, κουτιά αλουμινίου). Αυτά τα υλικά αντιπροσωπεύουν το βαθμό των επιπτώσεων προς το φυσικό περιβάλλον από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Στο κέντρο του κύκλου υπάρχει ένα κουτί που γράφει: «Φυσικοί Πόροι» και έχει μέσα πλαστικά καπάκια. Αυτά αντιστοιχούν σε διάφορους φυσικούς πόρους που διαθέτει η Γη μας. Δίνονται περισσότερες εξηγήσεις στα παιδιά, αναφερόμενοι στους ανανεώσιμους ή μη φυσικούς πόρους του πλανήτη.
• 1η ΟΜΑΔΑ: Την πρώτη φορά λέμε στα παιδιά να πάρουν από το κουτί όσα καπάκια θέλουν (από 1 έως και 4) και για καθένα καπάκι που επιλέγουν, ν’ αφήνουν κι ένα σκουπίδι μπροστά τους. Τα παιδιά συνήθως ενθουσιάζονται και παίρνουν από 4, δηλαδή, τη μεγαλύτερη ποσότητα που μπορούν. Τους λέμε να προσέξουν πόσα καπάκια απέμειναν στο κουτί, καθώς και τα σκουπίδια που έχουν δημιουργηθεί από αυτές τις επιλογές της ομάδας. 2η ΟΜΑΔΑ: Τη δεύτερη φορά αλλάζουν οι παίκτες κι αλλάζουν επίσης και οι όροι του παιχνιδιού. Ενώ την πρώτη φορά δεν υπήρχε επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, τώρα τους δίνουμε τη δυνατότητα να μιλήσουν μεταξύ τους και να πάρουν από το κουτί 1 έως και 3 καπάκια αυτή τη φορά. Για καθένα καπάκι αφήνουμε και ένα σκουπίδι. Ξανασυζητούμε τα αποτελέσματα των αποφάσεών τους και τα συγκρίνουμε με την προηγούμενη ομάδα. 3η ΟΜΑΔΑ: Τώρα έρχονται νέοι παίκτες και έχουν και το δικαίωμα να επικοινωνούν μεταξύ τους. Μπορούν να διαλέξουν από 1 - 2 καπάκια από το κουτί. Για καθένα καπάκι βγάζουν και ένα σκουπίδι από τη σακούλα. Τώρα έχει γίνει πλέον φανερό ότι η ομάδα αποφασίζει με περισσότερη σύνεση, γιατί οι παίκτες έχουν δει τι έχουν προκαλέσει οι προηγούμενες ομάδες και κατανοούν εύκολα τους συσχετισμούς ανάμεσα στη χρήση των φυσικών πόρων και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Στ). Φτιάχνουμε ανακυκλωμένο χαρτί
Εργαζόμαστε με χαρτοπολτό: χάρτες
Εργαζόμαστε με χαρτοπολτό: κούκλες Με χαρτοπολτό και παλιά ρούχα φτιάξαμε κούκλες, προκειμένου να δραματοποιήσουμε τα παραμύθια που έγραψαν οι ομάδες μας για το πρόγραμμα «Κλείνουμε την τηλεόραση».
Εποχιακές κατασκευές με σκουπίδια και χαρτοπολτό (χριστουγεννιάτικα, αποκριάτικα, πασχαλινά).
Θέατρο σκιών
Καλλιτεχνικές δημιουργίες με σκουπίδια
Κολάζ
Αφίσα
Λαζαράκια
Τα παιδιά έφτιαξαν χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά (στεφανάκια, κεράκια, μολυβοθήκες, κ. ά.) με σκουπίδια, τα οποία πούλησαν στο παζάρι που οργάνωσε ο Σύλλογος Γονέων.
Φυλλάδιο για τους γονείς και τους συμμαθητές μας, το οποίο μοιράσαμε στις 5 Ιουνίου.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
• Αρχική αξιολόγηση. Μέσο: Ερωτηματολόγιο (Στην αρχή του προγράμματος προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε τις γνώσεις, τις εμπειρίες, τις στάσεις και τις αντιλήψεις των μαθητών μας για το συγκεκριμένο θέμα). • Διαμορφωτική αξιολόγηση. Μέσα: Ερωτηματολόγια, Σχεδιαγράμματα, Παρατήρηση της συμπεριφοράς των μαθητών. (Ερωτηματολόγια δίνονταν κατά διαστήματα για να διαπιστώσουμε τι έχει αποκομίσει ο μαθητής από την έρευνά μας. Ταυτόχρονα καταγράφαμε πιθανά προβλήματα που παρουσιάζονταν και, ανάλογα, αναπροσαρμόζαμε τους στόχους μας. Παρατηρούσαμε τη συμπεριφορά των μαθητών μας για να δούμε κατά πόσο έχουν ευαισθητοποιηθεί και έχουν αλλάξει συμπεριφορά στο θέμα των σκουπιδιών). • Τελική αξιολόγηση. Παρατηρώντας τη συμπεριφορά τους διαπιστώναμε κατά πόσο άλλαξαν τελικά οι στάσεις τους. Τέλος έγινε αποτίμηση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων σε σχέση με τους αρχικούς στόχους και τις συνθήκες εφαρμογής του προγράμματος.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ • 1. Οικονομικές. • 2. Μικρές αίθουσες- δυσκολία συνεργασίας λόγω περιορισμένου χώρου. • 3. Δεν κληθήκαμε από Κ.Π.Ε. Ανωγείων. • 4. Δε μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε τις επισκέψεις σε ΔΕΔΙΣΑ και εργαστήρι φυσητού γυαλιού, επειδή δεν ήταν δυνατό να μας διατεθεί το λεωφορείο του δήμου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Γεωργόπουλος, Α.& Τσαλίκη, Ε. (2002), Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Αθήνα: Gutenberg. 2. Κανάκης, Ι. (1987), Η οργάνωση της διδασκαλίας- μάθησης με ομάδες εργασίας, Αθήνα: Εκδοτική Εστία. 3. Κουσούρης, Σ. & Αθανασάκης, Α.(;), Περιβάλλον, Οικολογία, Εκπαίδευση ,Αθήνα: Σαββάλα 4. Μακκέυ, Φ. Δραστηριότητες για το περιβάλλον, (1996), Αθήνα: Πατάκη. 5. Ματσαγκούρας, Η. (2006), Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση, Εννοιοκεντρική Αναπλαισίωση και Σχέδια Εργασίας, Αθήνα: Γρηγόρη. 6. ΜΙΟ- ECSDE, (2003), Χρήσιμες γνώσεις για την υποστήριξη του εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα: Τα απορρίμματα στη ζωή μας, για την ενίσχυση της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την Αειφορία και την προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των Οικιακών Απορριμμάτων, Αθήνα. 7. ΜΙΟ- ECSDE, (2003), Δραστηριότητες για το μαθητή και την πραγματοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο: Τα απορρίμματα στη ζωή μας, για την ενίσχυση της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την Αειφορία και την προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των Οικιακών Απορριμμάτων, Αθήνα. 8. ΜΙΟ- ECSDE, (2003 ),Υποστηρικτικό υλικό για τον καθηγητή για την πραγματοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα: Τα απορρίμματα στη ζωή μας, για την ενίσχυση της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την Αειφορία και την προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των Οικιακών Απορριμμάτων, Αθήνα.
9. Περιοδικό «Ανακύκλωση», τεύχη: 1,4,7,14,15,22,23,28,32,40. 10. Υγειονομική διάταξη με αριθμό Ε1β301/10.2.64 (Φ.Ε.Κ.63/τ.β./16.2.64) 11. Περί συλλογής, αποκομιδής και διαθέσεως των απορριμμάτων. 12. Φ.Ε.Κ. 358/τ.β./17.5.1996. Μέτρα και όροι για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. 13. Φ.Ε.Κ. 723/τ.β./9.6.2000, Εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης στερεών αποβλήτων. 14. www.anakyklosi.idx.gr 15.http://www.eepf.gr. 16. http://www.go –recycle.gr 17. http://dim-rizoy.pel.sch.gr/perivallon 18. http://www.greenpeace.org/ 19. http://www.minenv.gr/4/41/4111/g411100.html