«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
ΤΝΟΠΣΗΚΖ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΖ ΤΛΛΟΓΗΣΗΚΖ ΚΑΗ ΣΟΤ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟΤ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ «ΒΖΜΑΣΑ ΓΗΑ ΣΖ ΕΩΖ»
Παξεκβαηηθά πξνγξάκκαηα Ζ ςπρηθή πγεία απνηειεί απαξαίηεηε πξνηεξαηόηεηα γηα ηελ πγηή αλάπηπμε ησλ θνηλσληώλ (Π.Ο.Τ. / WHO, 2011), ελώ ε πξναγσγή ηεο ζην ρώξν ηνπ ζρνιείνπ είλαη επηβεβιεκέλε θαη ππαγνξεύεηαη ηόζν από ηηο αλάγθεο ηεο ζύγρξνλεο θνηλσλίαο, όζν θαη από ηηο επηηαγέο ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζπζηεκάησλ ηα νπνία επηδηώθνπλ ηελ νιόπιεπξε αλάπηπμε ησλ παηδηώλ. Ζ Παγθόζκηα Οξγάλσζε Τγείαο ηνλίδεη όηη ν κόλνο ηξόπνο γηα λα εληζρπζεί ε θνηλσληθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε ησλ καζεηώλ, είλαη ε πξναγσγή ηεο ςπρηθήο πγείαο ζηα ζρνιεία, σο επίζεκν κέξνο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πξνγξάκκαηνο (Π.Ο.Τ. / WHO, 2001) θαη ππνζηεξίδεη όηη: «Ο πην ζεκαληηθόο ζηόρνο ηεο εθπαίδεπζεο, είλαη ην λα απνθηήζνπλ ηα παηδηά ηηο δεμηόηεηεο εθείλεο πνπ ρξεηάδνληαη, όρη απιά γηα ηελ επηβίωζή ηνπο, αιιά θαη γηα ηελ πιήξε αλάπηπμε ηωλ θνηλωληθώλ, ζπλαηζζεκαηηθώλ θαη γλωζηηθώλ ηθαλνηήηωλ ηνπο. Πξνο απηή ηελ θαηεύζπλζε ζηνρεύεη ε «Εθπαίδεπζε ηωλ Δεμηνηήηωλ Ζωήο» (Life Skills Education), ή αιιηώο «Εθπαίδεπζε ζε Αηνκηθέο θαη Κνηλωληθέο Δεμηόηεηεο», ζε έλα Σρνιείν πνπ πξνάγεη ηελ Υγεία. Η Εθπαίδεπζε Δεμηνηήηωλ Ζωήο, επηθεληξώλεηαη ζηελ αλάπηπμε δπλαηνηήηωλ γηα πξνζαξκνζηηθή θαη ζεηηθή ζπκπεξηθνξά, πνπ θαζηζηά ηα άηνκα ηθαλά λα αληηκεηωπίζνπλ απνηειεζκαηηθά ηηο απαηηήζεηο θαη ηηο πξνθιήζεηο ηεο θαζεκεξηλήο δωήο» (Π.Ο.Τ. / WHO, 1993).
Σν πξόγξακκα «Βήκαηα γηα ηε Εωή» Σν πξόγξακκα «Βήκαηα γηα ηε δσή», βαζίδεηαη ζηελ πεπνίζεζε όηη ην ζρνιείν, -ηδηαίηεξα κάιηζηα ζηηο κηθξέο ειηθίεο θαηά ηηο νπνίεο εγθαζηδξύνληαη νη ζπκπεξηθνξέοπαίδεη θαζνξηζηηθό ξόιν ζηελ αλάπηπμε θαη θαιιηέξγεηα ηθαλνηήησλ, όπσο ε ςπρηθή 1
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
αλζεθηηθόηεηα, ε επηλνεηηθόηεηα θαη ε θξηηηθή ζθέςε. Πξόθεηηαη γηα έλα πξόγξακκα Πξναγσγήο ηεο Φπρηθήο Τγείαο, ην νπνίν αθνξά ζε έλα ζέκα δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηα ζεκεξηλά παηδηά: πώο λα αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο αηνκηθέο, όπσο αλαγλώξηζε θαη δηαρείξηζε ζπλαηζζεκάησλ, ελζπλαίζζεζε, ηθαλόηεηεο εθηίκεζεο θαηαζηάζεσλ, ιήςεο απνθάζεσλ θαη επίιπζεο πξνβιεκάησλ, αιιά θαη θνηλσληθέο, όπσο ηθαλόηεηεο άξλεζεο θαη δηαπξαγκάηεπζεο, ηθαλόηεηα απνθπγήο ζπγθξνύζεσλ θαη δεμηόηεηεο δόκεζεο θαη δηαηήξεζεο ζρέζεσλ. Όιεο απηέο νη δεμηόηεηεο, απνηεινύλ παξάγνληεο-θιεηδηά όρη κόλν γηα ηε βειηίσζε ηεο καζεηηθήο ζπκπεξηθνξάο θαη ηεο ζρνιηθήο επίδνζεο ησλ παηδηώλ, αιιά θαη γηα ηελ γεληθόηεξε θνηλσληθνζπλαηζζεκαηηθή ηνπο επάξθεηα θαη πγεία θαη δελ κπνξνύλ πιένλ λα αγλννύληαη από ηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε. Άιισζηε, απηή ε ζπνπδαηόηεηα ππνγξακκίδεηαη ηόζν από ην ΓΔΠΠ (Γηαζεκαηηθό Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ πνπδώλ), ην νπνίν αλαθέξεη όηη «ζθνπόο ηνπ Νεπηαγωγείνπ ζύκθωλα κε ηελ θείκελε λνκνζεζία είλαη λα βνεζήζεη ηα παηδηά λα αλαπηπρζνύλ ζωκαηηθά, ζπλαηζζεκαηηθά, λνεηηθά θαη θνηλωληθά» θαη ην νπνίν νξίδεη σο ηθαλόηεηεο πνπ επηδηώθεηαη λα αλαπηπρζνύλ, ηελ απηνεθηίκεζε θαη ηηο δεμηόηεηεο ζπλεξγαζίαο, δηαπξαγκάηεπζεο θαη επίιπζεο ζπγθξνύζεσλ ( ΤΠ.Δ.Π.Θ./ΠΗ. 2002), όζν θαη από ην Νέν Πξόγξακκα πνπδώλ «Οξηδόληηα Πξάμε» (ΤΠ.Γ.Β.Μ.Θ., 2011), κε ηνλ νξηζκό ηεο Πξνζσπηθήο θαη Κνηλσληθήο Αλάπηπμεο ζαλ αληηθείκελν δηδαζθαιίαο ζην λεπηαγσγείν. Παξόιν όκσο πνπ ην αλαιπηηθό καο πξόγξακκα ην επηηάζζεη θαη παξόιν πνπ πνιινί εθπαηδεπηηθνί
αλαγλσξίδνπλ
απηή
ηελ
επείγνπζα
αλαγθαηόηεηα,
εληνύηνηο
δπζθνιεύνληαη λα εληάμνπλ ηελ Κνηλσληθή-πλαηζζεκαηηθή Μάζεζε ζηε δηδαζθαιία ηνπο, θπξίσο γηαηί δελ γλσξίδνπλ ηνλ ηξόπν λα ην θάλνπλ. Ζ δηαπίζησζε απηή αλαδεηθλύεη ηελ αλαγθαηόηεηα κηαο ζπζηεκαηηθήο κεζνδνινγηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θνηλσληθώλ δεμηνηήησλ ζην ρώξν ηνπ λεπηαγσγείνπ. Σν πξόγξακκα «Βήκαηα γηα ηε δσή» ζρεδηάζηεθε γηα λα βνεζήζεη πξνο απηή ηελ θαηεύζπλζε, θαζώο απνηειεί έλα νινθιεξσκέλν θαη δνκεκέλν πξόγξακκα καζεκάησλ,
2
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
πνπ αθελόο είλαη βαζηζκέλν ζηηο αξρέο ηνπ ΓΔΠΠ θαη αθεηέξνπ αθνινπζεί ηηο ππνδείμεηο θαη πξνηάζεηο ηνπ Οδεγνύ Νεπηαγσγνύ. Πξόθεηηαη γηα έλα νινθιεξσκέλν πξόγξακκα παξέκβαζεο Αηνκηθώλ θαη Κνηλσληθώλ Γεμηνηήησλ, κε πιηθό θαηάιιειν γηα ην Διιεληθό Νεπηαγσγείν, ην νπνίν δηακνξθώζεθε κε βάζε ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα θαη ηηο αλάγθεο ηνπ Αλαιπηηθνύ Πξνγξάκκαηνο θαη θηηάρηεθε ιακβάλνληαο ππόςε δηάθνξα άιια πξνγξάκκαηα Γεμηνηήησλ Εσήο (Life Skills) Παλεπηζηεκίσλ θαη Οξγαληζκώλ, εγθεθξηκέλα από ηελ Π.Ο.Τ.
θνπόο ηνπ πξνγξάκκαηνο «Βήκαηα γηα ηε Εωή» θνπόο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη λα δηδαρζνύλ ηα παηδηά όρη ην «ηη», αιιά ην «πώο» λα ζθέθηνληαη, λα αλαπηύμνπλ ηελ απηνεθηίκεζε ηνπο θαη λα θαιιηεξγήζνπλ αηνκηθέο θαη θνηλσληθέο δεμηόηεηεο, κε έκθαζε ζηε δηαρείξηζε ζπλαηζζεκάησλ θαη ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ.
ηξαηεγηθέο ηνπ πξνγξάκκαηνο «Βήκαηα γηα ηε Εωή» Οη ζηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην πξόγξακκα, γηα λα επηηύρεη ηνπο ζηόρνπο ηνπ είλαη: •
Σν πξόηππν ηνπ ελήιηθα: Σα παηδηά καζαίλνπλ από ηνπο ελήιηθεο πώο λα γίλνπλ ελήιηθεο.
•
Ζ ζεηηθή ελίζρπζε: Ζ ζεηηθή ελίζρπζε ησλ ζεηηθώλ ζπκπεξηθνξώλ από ηνπο ελήιηθεο αιιά θαη από ηνπο ζπλνκειίθνπο ησλ παηδηώλ, απνηειεί θίλεηξν γηα επαλάιεςή ηνπο.
•
Ζ θιήξωζε θαη ε ηπραία επηινγή: Οη δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο επηινγήο γίλνληαη απνδεθηέο από όινπο θαη θαιιηεξγνύλ θιίκα αζθάιεηαο θαη ηζόηεηαο.
•
Οη ηζηνξίεο κε ηηο αλάινγεο εηθόλεο (Story telling): Ζ ζπδήηεζε πξαγκαηηθώλ πεξηζηαηηθώλ θαζεκεξηλώλ πξνβιεκάησλ έρεη πνιύ κεγαιύηεξε επηξξνή από ηηο λνπζεζίεο θαη ην δηδαθηηζκό.
3
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
•
Ο θαηαηγηζκόο ηδεώλ (brain storming) θαη ε ζπδήηεζε: Όια ηα παηδηά κπνξνύλ λα έρνπλ γλώκε πάλσ ζηα δηάθνξα ζέκαηα θαη όισλ ε γλώκε πξέπεη λα αθνύγεηαη κε ζεβαζκό.
•
Ο δηάινγνο θαη ε γεληθόηεξε ζπιινγηζηηθή ηνπ: Ο ζθνπόο ηνπ δηαιόγνπ δελ είλαη λα επηβιεζνύλ απόςεηο, αιιά λα θαζνδεγεζνύλ ηα παηδηά ζηελ αλάπηπμε αλεμάξηεηεο θαη θξηηηθήο ζθέςεο.
•
Ζ επηρεηξεκαηνινγία (debate): Ζ θαηάθηεζε ηεο επηρεηξεκαηνινγίαο σο δεμηόηεηαο, δελ βνεζάεη κόλν ηελ θαιύηεξε αθαδεκατθή επίδνζε, αιιά απνηειεί θαη πνιύηηκν εθόδην γηα ηελ θαηνπηλή επαγγεικαηηθή θαη θνηλσληθή δσή ησλ παηδηώλ.
•
Ζ απηνπαξνπζίαζε από ηα παηδηά: Οη ζρνιηθέο επηδόζεηο, αιιά θαη ε επαγγεικαηηθή θαη θνηλσληθή αλέιημε απαηηνύλ από ηα ζεκεξηλά παηδηά λα κάζνπλ λα «εθζέηνπλ» αιιά θαη λα πξνβάιινπλ ηνλ εαπηό ηνπο.
•
Σα παηρλίδηα ξόιωλ: Ζ αλαπαξάζηαζε ελόο πξνβιήκαηνο, εηδηθά όηαλ έλα παηδί πεξλάεη θαη από ηνπο δύν ξόινπο -ηνπ ζύηε αιιά θαη ηνπ ζύκαηνο-, ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά ζηελ αλάπηπμε ηεο ελζπλαίζζεζεο.
•
Ζ ζύλδεζε κε ην Αλαιπηηθό αιιά θαη κε ην Κξπθό Πξόγξακκα: Ζ ζύλδεζε ησλ ελλνηώλ θαη ηνπ ιεμηινγίνπ ηνπο, θαζώο θαη ησλ δεμηνηήησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ην Αλαιπηηθό αιιά θαη κε ην Κξπθό Πξόγξακκα (ήζνο θαη θνπιηνύξα ηνπ ζρνιείνπ πνπ απνηππώλεηαη ζε θάζε ώξα πνπ δελ είλαη ώξα δηδαζθαιίαο) απνηειεί ζεκαληηθή ζηξαηεγηθή γηα ηε κεηαθνξά ηεο κάζεζεο θαη γηα ηε γελίθεπζή ηεο.
•
Ζ θαιιηηερληθή έθθξαζε: Βνεζά ηα παηδηά όρη κόλν ζηελ θαηαλόεζε, αιιά θαη ζηε δεκηνπξγηθή έθθξαζε ησλ ζπλαηζζεκάησλ.
•
Ζ ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηα παηδηά (νκάδεο): Πξόθεηηαη γηα ηε δεκηνπξγηθή επίιπζε δηαθσληώλ, ην κνίξαζκα ηδεώλ, ηε δεκηνπξγηθόηεηα θαη ηελ αίζζεζε ησλ θνηλώλ ζηόρσλ.
•
Ζ ζπλεξγαζία κε ηνπο γνλείο: ε ζπλεξγαζία ηνπ εθπαηδεπηηθνύ κε ηελ νηθνγέλεηα ησλ καζεηώλ είλαη θαζνξηζηηθή γηα ηε γελίθεπζε ηεο κάζεζεο ησλ
4
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
δεμηνηήησλ από ηνπο καζεηέο, θαζώο θαη γηα ηε κεηαθνξά ηεο θαηαθηεκέλεο γλώζεο ζηελ πξνζσπηθή θαη θνηλσληθή ηνπο δσή. •
Ζ αιιεινϋπνζηήξημε εθπαηδεπηηθώλ κέζα από νκάδεο: Οη νκάδεο ζπδήηεζεο βνεζνύλ όρη κόλν ζηελ πεξεηαίξσ δηεξεύλεζε πξνβιεκάησλ πνπ ηπρόλ πξνθύπηνπλ ζηηο ηάμεηο, αιιά δξνπλ θαη εληζρπηηθά ζηελ αληηκεηώπηζε πξνζσπηθώλ δπζθνιηώλ ησλ εθπαηδεπηηθώλ.
Γνκή ηνπ πξνγξάκκαηνο «Βήκαηα γηα ηε Εωή» Σν πξόγξακκα έρεη ηε κνξθή ελόο παθέηνπ θαη απνηειείηαη από: Έλα ηόκν πνπ πεξηιακβάλεη:
Σν εγρεηξίδην ηνπ εθπαηδεπηηθνύ: Πξόθεηηαη γηα έλα εξγαιείν αλαθνξάο, πνπ εμεγεί ηελ ππνδνκή, ηε ζπιινγηζηηθή αιιά θαη ηνλ ελδεηθλπόκελν ηξόπν γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο.
Δπηζηνιέο γηα ηελ νηθνγέλεηα: Πεξηιακβάλνληαη ζην εγρεηξίδην θαη πξόθεηηαη γηα επηζηνιέο νη νπνίεο πεξηέρνπλ ζύληνκε πεξηγξαθή ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ καζήκαηνο, θαζώο θαη ππνδείμεηο θαη θαηεπζύλζεηο γηα ηε ζπλέρηζε ηεο κάζεζεο ζην ζπίηη.
Σν πξόγξακκα καζεκάηωλ: Πξόθεηηαη γηα αλαιπηηθό Οδεγό ησλ 52 καζεκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο, κε ζαθείο νδεγίεο γηα ηελ ζσζηή παξνπζίαζε ηνπ θάζε καζήκαηνο από ηνλ/ηελ λεπηαγσγό. Σν πεξηερόκελν ηνπ θάζε καζήκαηνο αλαθέξεηαη παξαθάησ.
Δηθόλεο καζεκάηωλ: ηα πεξηζζόηεξα καζήκαηα ρξεζηκνπνηνύληαη εηθόλεο, γηα λα παξνπζηάζνπλ ηζηνξίεο παξκέλεο από ηηο εκπεηξίεο θαη ηε δσή ησλ παηδηώλ, ώζηε λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν ζπδήηεζεο ζηνλ Κύθιν. Οη εηθόλεο απηέο ζπλνδεύνπλ ην πξόγξακκα ζε ειεθηξνληθή κνξθή (ζε cd πνπ εκπεξηέρεηαη ζηνλ ηόκν), αιιά θαη εθηππσκέλεο ζε δηάζηαζε Α4. Μάζθεο ζπλαηζζεκάηωλ: Απεηθόληζε δηαθνξεηηθώλ ζπλαηζζεκάησλ ζε πξόζσπα θπζηθνύ κεγέζνπο, γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ καζθώλ νη νπνίεο ηνπνζεηνύληαη ζην Καιάζη ησλ πλαηζζεκάησλ.
5
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
Γαληόθνπθιεο: Ο Κόξθπ ην δσεξό Βαηξαράθη, ε Μειίηζηα ε κηθξή θακεινπάξδαιε θαη ν Γθίικπν ν κηθξόο πίζεθνο, είλαη νη ήξσεο ησλ ζελαξίσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Υξεζηκνπνηνύληαη γηα λα εηζάγνπλ, αιιά θαη γηα λα επηδείμνπλ ηνλ ηξόπν ρξήζεο ησλ ελλνηώλ θαη ησλ δεμηνηήησλ πνπ παξνπζηάδνληαη ζηα καζήκαηα. Σν Κνπλειάθη ηνπ Κύθινπ: Καζώο ηξνκάδεη εύθνια από ην ζόξπβν, απαηηεί λα ππάξρεη εξεκία θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπδήηεζεο, θαη ην παίξλεη αγθαιηά θάζε παηδί, όηαλ είλαη ε ζεηξά ηνπ λα κηιήζεη γηα ηνλ εαπηό ηνπ. Σν πξόγξακκα καζεκάησλ πεξηιακβάλεη 52 καζήκαηα ηα νπνία δηδάζθνληαη δύν θνξέο ηελ εβδνκάδα, θαζ’ όιε ηε δηάξθεηα ηεο ζρνιηθήο ρξνληάο θαη απαξηίδνπλ ηηο εμήο 4 ελόηεηεο: •
Γηάζηεκα πξνζαξκνγήο: ηελ εηζαγσγηθή απηή ελόηεηα, αξρηθά ηα παηδηά βνεζνύληαη ώζηε λα εμνηθεησζνύλ κε δηαδηθαζίεο, όπσο ην λα θάζνληαη ζηνλ Κύθιν, λα ζρεκαηίδνπλ νκάδεο, λα πεξηκέλνπλ ηε ζεηξά ηνπο θ.ά. Αθνινπζνύλ δξαζηεξηόηεηεο γηα ηελ θαιιηέξγεηα θιίκαηνο αζθάιεηαο θαη ζπλεξγαζίαο, πνπ έρνπλ ζηόρν λα ππνζηεξίμνπλ ηελ νκαιή έληαμε ησλ παηδηώλ ζηε λέα θαηάζηαζε, ηε γλσξηκία κεηαμύ ηνπο, αιιά θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ θηιηθώλ ζρέζεσλ.
•
Βαζηθέο έλλνηεο: (Ίδηνο/Γηαθνξεηηθόο, Αλ-Σόηε, Γηαηί-Δπεηδή, Ίζσο, Δίλαη πηζαλόλ λα…): ’ απηή ηελ ελόηεηα εηζάγνληαη νη έλλνηεο θαη νη ιέμεηο πνπ ζα ρξεζηκνπνηνύλ ηα παηδηά αξγόηεξα σο βαζηθά βνεζήκαηα ζηελ εθκάζεζε δεμηνηήησλ. Ζ θαηάθηεζή ηνπο είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο θαη επαγσγηθήο ζθέςεο.
•
Αλαγλώξηζε θαη δηαρείξηζε ζπλαηζζεκάηωλ: Βαζηθέο επηδηώμεηο ηεο ελόηεηαο απηήο είλαη ε αλάπηπμε ησλ ηθαλνηήησλ αλαγλώξηζεο θαη δηαρείξηζεο ησλ ζπλαηζζεκάησλ, θαζώο θαη ε αλάπηπμε ελζπλαίζζεζεο. Σα ζπλαηζζήκαηα ηα νπνία πξαγκαηεύεηαη είλαη ε ραξά, ε ιύπε, ν ζπκόο, ν θόβνο, ε εζσζηξέθεηα, ε πεξεθάληα, ε απνγνήηεπζε, ε αγάπε, ην κίζνο, ε δήιεηα, ε αίζζεζε ηεο αδηθίαο θαη ε αλππνκνλεζία.
6
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
•
Δπίιπζε πξνβιεκάηωλ: ε απηή ηελ ηειεπηαία ελόηεηα ηνπ Πξνγξάκκαηνο ηα παηδηά, αμηνπνηώληαο ηελ θαηαθηεκέλε γλώζε ησλ πξνεγνπκέλσλ ελνηήησλ, θάλνπλ εθηίκεζε θαηαζηάζεσλ, ππνινγίδνληαο ηηο πηζαλέο ζπλέπεηεο θάζε πηζαλήο ιύζεο ελόο πξνβιήκαηνο, πξνηνύ πξνβνύλ ζηε ιήςε απόθαζεο.
Σν θάζε έλα από ηα 52 καζήκαηα ηνπ Πξνγξάκκαηνο πεξηιακβάλεη: •
Σηο έλλνηεο πνπ ζα κειεηεζνύλ
•
Σνπο ζηόρνπο πνπ επηδηώθνληαη
•
Σα πιηθά πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ καζήκαηνο
•
Οδεγίεο πξνο ηνλ/ηελ λεπηαγσγό (όπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην)
•
Σελ εηζαγωγή ηνπ ζέκαηνο κε ηζηνξίεο (θαη ηηο ζρεηηθέο εηθόλεο), ή κε γαληόθνπθιεο
•
Σνλ ηξόπν θαη ην πεξηερόκελν ηεο ζπδήηεζεο ζηνλ Κύθιν (παξενύια)
•
Σηο ζρεηηθέο δξαζηεξηόηεηεο πνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνύλ γηα ηελ θαιύηεξε εκπέδσζε ησλ ελλνηώλ ηνπ καζήκαηνο (βησκαηηθά παηρλίδηα ξόισλ, παξνπζηάζεηο, θ.ά.)
•
Μηα ιίζηα κε πξνηεηλόκελα παξακύζηα (πνπ πξαγκαηεύνληαη ην ίδην ζέκα)
•
Γλωκηθά ή θαη παξνηκίεο ζρεηηθά κε ην ζέκα (εθόζνλ έρνπλ βξεζεί)
•
ύλδεζε ηνπ ζέκαηνο κε ην Αλαιπηηθό αιιά θαη κε ην Κξπθό Πξόγξακκα (όπνπ βξέζεθε όηη κπνξεί λα γίλεη) Α. ΑΝΑΛΤΣΗΚΟ:
πδήηεζε ζηνλ Κύθιν Γιώζζα/Δγγξακκαηηζκόο Μαζεκαηηθά Κνηλσληθέο Δπηζηήκεο Πεξηβάιινλ/Φπζηθέο Δπηζηήκεο Ζ.Τ. Μνπζηθή Δηθαζηηθά Φπρνθηλεηηθά παηρλίδηα
7
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
Β. ΚΡΤΦΟ:
Ώξα ειεύζεξσλ δξαζηεξηνηήησλ Ώξα θαγεηνύ Ώξα πνπ βγαίλνπλ γηα δηάιεηκκα Ώξα εηνηκαζίαο γηα απνρώξεζε
Δλδεηθηηθνύο δηαιόγνπο πνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζε αλάινγα πεξηζηαηηθά ή ζαλ ζελάξηα γηα επεμεξγαζία Δπηθνηλωλία κε νηθνγέλεηα (επηζηνιέο γηα ηνπο γνλείο ζηα καζήκαηα όπνπ ην πξόγξακκα ππνδεηθλύεη) Δξγαζία γηα ην ζπίηη (δξαζηεξηόηεηεο πνπ ππνβνεζνύλ ηελ ελίζρπζε ηεο κάζεζεο ησλ δεμηνηήησλ αιιά θαη ηε βειηίσζε ηεο επηθνηλσλίαο ησλ γνλέσλ κε ην παηδί ηνπο) Τπελζπκίζεηο (ηη δελ πξέπεη λα μερλάκε θάζε θνξά)
Δθαξκνγή-Αμηνιόγεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο «Βήκαηα γηα ηε Εωή» Σν πξόγξακκα εθαξκόζηεθε πηινηηθά ζην λνκό Βνησηίαο, θαηά ην αθαδεκατθό έηνο 2009-2010, ζε δείγκα 1000 καζεηώλ. Οη καζεηέο 29 ηκεκάησλ λεπηαγσγείνπ παξαθνινύζεζαλ ην πξόγξακκα «Βήκαηα γηα ηε δσή» θαη ζρεκάηηζαλ ηελ Πεηξακαηηθή Οκάδα, ελώ νη καζεηέο 31 ηκεκάησλ αθνινύζεζαλ ην θαλνληθό πξόγξακκα ηνπ λεπηαγσγείνπ θαη απνηέιεζαλ ηελ Οκάδα Διέγρνπ. Ζ αμηνιόγεζε ηεο απνηειεζκαηηθόηεηαο ηνπ πξνγξάκκαηνο έδεημε όηη ζε όιεο ηηο δηδαγκέλεο δεμηόηεηεο (ζπγθέληξσζε πξνζνρήο, ζπκκεηνρή-ζπλεξγαζία ζηελ ηάμε, αλαγλώξηζε
θαη
δηαρείξηζε
επηζεηηθόηεηαο,
απνθπγή
ζπκαηνπνίεζεο,
απηνεθηίκεζε,
ζπλαηζζεκάησλ,
εθδήισζεο
απνθπγή
ζσκαηηθήο
ελζπλαίζζεζε,
εθδήισζεο
επηζεηηθόηεηαο,
δεμηόηεηεο
θηιίαο
θαη
ιεθηηθήο απνθπγή επίιπζε
πξνβιεκάησλ) ηα παηδηά ηεο Πεηξακαηηθήο Οκάδαο παξνπζίαζαλ ζηαηηζηηθά ζεκαληηθόηεξε βειηίσζε (p< 0,001) από εθείλα ηεο Οκάδαο Διέγρνπ.
8
«Βήματα για τη Ζωή: Ππόγπαμμα Ατομικών και Κοινωνικών Δεξιοτήτων για το Νηπιαγωγείο» Νάντια Κοσρμούση, Βασίλης Κούτρας
Οη λεπηαγσγνί αλέθεξαλ ζεκαληηθή βειηίσζε ηνπ θιίκαηνο ζηελ ηάμε ζε ζρέζε κε ηελ πξνεγνύκελε δηδαθηηθή ηνπο εκπεηξία, ελώ νη γνλείο ησλ παηδηώλ πνπ ζπκκεηείραλ αλέθεξαλ νπζηαζηηθή βειηίσζε ζηηο θνηλσληθέο ζπκπεξηθνξέο ησλ παηδηώλ ηνπο. Σα απνηειέζκαηα ηεο αμηνιόγεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο έγηλαλ δεθηά θαη αλαθνηλώζεθαλ ζην
Παγθόζκην
πλέδξην
ηεο
Παγθόζκηαο
Φπρηαηξηθήο
Δηαηξείαο
(WORLD
PSYCHIATRIC ASSOCIATION THEMATIC CONFERENCE) πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε ηνλ Ηνύιην ηνπ 2011.
Γηάζεζε ηωλ εζόδωλ ηνπ πξνγξάκκαηνο Οη ζπγγξαθείο ηνπ πξνγξάκκαηνο, Νάληηα Κνπξκνύζε θαη Βαζίιεο Κνύηξαο, έρνπλ εθρσξήζεη ηα ζπγγξαθηθά δηθαηώκαηα ζηε UNICEF, πηζηεύνληαο όηη ην νηθνλνκηθό όθεινο από έλα ηέηνην πόλεκα αλήθεη κόλν ζηα παηδηά.
9