ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Υπεύθυνος εκπαιδευτικός : Θεοδωράκης Νικόλαος Μαθητική ομάδα : Μαθητές της Δ΄ τάξης δημοτικού σχολείου Ζωνιανών
Θέμα : Μουσικά όργανα
Υποθέματα : • • • •
Κύρια γνωρίσματα διάφορων μουσικών οργάνων Ταξινόμηση των μουσικών οργάνων σε κατηγορίες Κατασκευή μουσικών οργάνων Μουσικά όργανα σε διάφορες χώρες
Κατασκευή μουσικών οργάνων
Ταξινόμηση των μουσικών οργάνων σε κατηγορίες ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Μουσικά όργανα σε διάφορες χώρες
Κύρια γνωρίσματα διάφορων μουσικών οργάνων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΣΤΑΔΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1. Η εισαγωγή στο θέμα του προγράμματος έγινε με την μέθοδο του καταιγισμού ιδεών . Αρχικά έγραψα στο κέντρο του πίνακα την φράση « ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ» και στην συνέχεια ζήτησα από κάθε μαθητή να καταγράψει τις λέξεις που του ερχόταν στο μυαλό βλέποντας την φράση αυτή. Έπειτα κάθε μαθητής έγραφε τις λέξεις του σε τυχαία σημεία του πίνακα. Αφού τέλειωσε και αυτό το στάδιο, μέσα από συζήτηση καταλήξαμε στις λέξεις εκείνες που σχετίζονται περισσότερο με το θέμα μας και τις χωρίσαμε σε ομάδες (π.χ. λύρα , λαούτο , κιθάρα , βιολί , έγχορδα - τύμπανο , ντέφι , ντραμς, κρουστά) δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο τους βασικούς άξονες του θέματος.
2.Στόχος σε αυτό το στάδιο του προγράμματος ήταν
να γνωρίσουν οι μαθητές διάφορα μουσικά όργανα αλλά και τις κατηγορίες τους. Για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου , έγινε μια παρουσίαση ενός αρχείου PowerPoint με την χρήση βιντεοπροβολέα ( το αρχείο περιέχεται στον φάκελο με το όνομα «Κατηγορίες μουσικών οργάνων» ). Η παρουσίαση χωρίζεται σε τρεις ενότητες «Εγχορδα» , « Κρουστά » και « Πνευστά ». Κάθε ενότητα περιλαμβάνει εικόνες από αντιπροσωπευτικά μουσικά όργανα της κατηγορίας , καθώς επίσης και ένα αρχείο ήχου για το κάθε ένα από αυτά. Κατά την διάρκεια της παρουσίασης γινότανε συζήτηση σχετικά με τα κύρια χαρακτηριστικά του κάθε οργάνου, το είδος του ήχου που παράγουν ( οξύς , μπάσος κτλ.) αλλά και την πηγή του ήχου σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με την οποία γίνεται και η κατηγοριοποίηση τους. Στο σημείο αυτό έγινε και ο διαχωρισμός του συνόλου της τάξης σε τρεις ομάδες, όσες και οι κατηγορίες των μουσικών οργάνων που μελετήσαμε. Έτσι δημιουργήθηκε η ομάδα των εγχόρδων ( 5 παιδιά ) , των πνευστών ( 4 παιδιά ) και η ομάδα των κρουστών ( 5 παιδιά ).Οι ομάδες σχηματίστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ανομοιογενείς ως προς το επίπεδο των μαθητών.
3. Μετά από αυτή την πρώτη επαφή των μαθητών με τα μουσικά όργανα πήγα στην τάξη αληθινά ώστε να τα επεξεργαστούν καλύτερα και πιο χειροπιαστά. Συγκεκριμένα τα μουσικά αυτά όργανα ήταν μια κλασική κιθάρα , μια ηλεκτρακουστική κιθάρα , μια ηλεκτρική κιθάρα , ένα τουμπερλέκι και μια φλογέρα. Οι μαθητές έπαιξαν με τα όργανα και έκαναν παρατηρήσεις σχετικά με την λειτουργία του καθενός από αυτά. Στο τέλος ζήτησα από τους μαθητές να φέρουν δικά τους μουσικά όργανα και να τα παρουσιάσουν στην τάξη.
4.Ξεκινήσαμε την κατασκευή της μουσικής γωνιάς στην τάξη. Η μουσική γωνιά ολοκληρώθηκε σταδιακά και αποτελούσε το σημείο της τάξης όπου θα συγκεντρώνονταν όλες οι εργασίες των μαθητών σχετικές με το πρόγραμμα. Αρχικά μια γωνία της τάξης καλύφθηκε με χαρτί του μέτρου. Στην συνέχεια η κάθε ομάδα έφτιαξε το δικό της κολάζ σε χρωματιστά χαρτόνια. Οι μαθητές κάθε ομάδας συνέλεξαν φωτογραφίες μουσικών οργάνων τις οποίες κόλλησαν πάνω στα χαρτόνια. Δημιουργήθηκαν έτσι τρία κολάζ , ένα για κάθε κατηγορία μουσικών οργάνων. Αφού τοποθετήθηκαν τα κολάζ στην μουσική γωνιά , οι μαθητές συνέχισαν τον στολισμό της φτιάχνοντας ένα πεντάγραμμο με σπάγκο και κολλώντας χρωματιστές μουσικές νότες από χαρτόνι.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Η μουσική γωνιά μας
5.Για να ολοκληρώσουμε την μουσική γωνιά μας αρχίσαμε την κατασκευή απλών μουσικών οργάνων. Τα υλικά που χρειάζονται για τις κατασκευές αυτές είναι απλά και τα περισσότερα υπάρχουν στα σπίτια μας. Έτσι οι μαθητές δεν δυσκολεύτηκαν να τα συγκεντρώσουν. Κάθε ομάδα ανέλαβε να φτιάξει μουσικά όργανα της κατηγορίας της. Στους μαθητές δόθηκαν φωτοτυπίες με οδηγίες για την κατασκευή του κάθε οργάνου. Οι μαθητές ακολουθώντας βήμα βήμα τις οδηγίες και με την ταυτόχρονη υποστήριξη μου ολοκλήρωσαν τις κατασκευές. Στην συνέχεια τις στόλισαν με ζωγραφιές , χαρτόνια και γκοφρέ .
Οι μαθητές κατασκευάζουν τα μουσικά όργανα.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Οι μαθητές κατασκευάζουν τα μουσικά όργανα.
Μια ομάδα ενώ κατασκευάζει μαράκες.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Κατασκευή πολύχορδου.
Κατασκευή τύμπανου.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Κατασκευή τύμπανου.
Η μουσική γωνιά μας στην τελική της μορφή.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Οι σάλπιγγες
Σείστρο και ντέφι.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Τυμπανάκια
Τυμπανάκι χεριού
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Μαράκες
Μπαστούνι βροχής
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Πολύχορδο
6. Τέλος χρησιμοποιήθηκε cd-rom με λογισμικό σχετικό με τα παραδοσιακά Ελληνικά μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται σε διάφορα σημεία της χώρας μας (Ελληνικά λαϊκά μουσικά όργανα. Μια εκπαιδευτική ξενάγηση / Παραγωγή CD-ROM 1996: Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής / Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας Λίλιαν Βουδούρη). Το υλικό του cd-rom προβλήθηκε στην τάξη με την χρήση βιντεοπροβολέα.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Κατά την διάρκεια πραγματοποίησης του προγράμματος εντόπισα κάποιες δυσκολίες. Κάποιες από αυτές είχαν να κάνουν με το ίδιο το θέμα. Στην περίπτωση αυτή το πρόβλημα εντοπίστηκε στο στάδιο της κατασκευής των μουσικών οργάνων. Πιο συγκεκριμένα ενώ στην κατηγορία των κρουστών υπήρχε πληθώρα κατασκευών, στις άλλες δύο κατηγορίες οι επιλογές ήταν αρκετά περιορισμένες (κυρίως στα πνευστά). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σε κάποιο σημεία η μια ομάδα να έχει ακόμα αρκετή εργασία ενώ οι υπόλοιπες να έχουν τελειώσει. Για να λυθεί το πρόβλημα αυτό πιστεύω πως πρέπει εξαρχής να γίνει καλύτερη κατανομή των παιδιών στις ομάδες. Δηλαδή η ομάδα των κρουστών να αποτελείται από τα περισσότερα παιδιά και οι άλλες δυο από λιγότερα ώστε να μπορούν να συμβαδίζουν. Επίσης θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί πιο λεπτομερής έρευνα , ώστε να βρεθούν περισσότερες κατασκευές και στις άλλες κατηγορίες. Να σημειώσω πως στην έρευνα που πραγματοποίησα εντόπισα κάποιες επιπλέον κατασκευές, οι οποίες ήταν αρκετά πολύπλοκες και θεώρησα καλύτερο να μην τις πραγματοποιήσουμε. Ένα ακόμα σημείο που θα ήθελα να διορθώσω σε περίπτωση που ασχοληθώ ξανά με το ίδιο θέμα, είναι οι οδηγίες κατασκευής. Αν και βοήθησαν τους μαθητές, θα έπρεπε να είναι περισσότερο αναλυτικές και με εικόνες σε κάθε βήμα. Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν τις κατασκευές τους χωρίς καμία βοήθεια. Τέλος, μια ακόμη δραστηριότητα που θα ήθελα να εντάξω στο πρόγραμμα , αλλά για διάφορους λόγους δεν τα κατάφερα, είναι η επίσκεψη σε οργανοποιό. Η επίσκεψη αυτή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εισαγωγή στην κατασκευή μουσικών οργάνων στην τάξη αφού θα έβλεπαν πρώτα πως φτιάχνονται τα πραγματικά όργανα.