كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
1
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قرآن اوهان کي ڇا ٿو چوي؟
نيکڪ:
ىّالٌا شػيب انرخيًٰ کِڙو
ڊجيٽل ايڊيشن : 2017ع سنڌ سالمت ڪتاب گهر 2
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٛؽ„ـ اق٧اـ ک ٫ڇا ٿ ٩چ٩ي܁ ٞ٭کڪ٩١ :ال٤ا كٓ٭ب اٞؽض ٣ٰ٢ک٨ڏق ـاؾ اكاْج: ڪ٢پ٭٩ٽؽ‟„ ٫ٞٽ: ڇپ٭٥ػڏ: ڇپائ٭٥ػڏ: ٛ٭٢ج:
2017ع ٘ھ٭ ٠اض٢ػ ـ٥ٞ٩گ٫ ـ٥ڌ٬ڪا اڪ٭ڊ٫١ۿ ڪؽاچ٫ ضڪ٢ج ٛؽ„ـ ا٤فٽ٭ٽ٭٩ٽ = 100/رپ٭ا
اشٽاڪصٽ شٍڌيڪا اڪيڊىي B-24ۿ ٌيشٍم آٽّ پالزه ىارشٽً روڊ ڪراچي .74400فّن370-77373723 : شٍڌيڪا ةّڪ شاپ :شاپ ٌيتر5ۿ ىيزٌائيً فهّرۿ خيدرآةاد ٽريڊ شيٍٽرۿ خيدر چّڪ ۿ 03133692150 شٍڌيڪا ةّڪ شاپۿ 02ةهديَ پالزه گٍِٽا گِر چّڪ شکر فّن03013431537 -03352233803 : شٍڌيڪا ةّڪ شاپۿ ىدٌي شاپٍگ شيٍٽرۿ جي پي او روڊۿ الڙڪاڻّ فّن0331-3480039 : انػياد ةّڪ شيهرزۿ اردو ةازارۿ ڪراچي فّن 3707702570 :ۿ 0300-343115
ڪاٺّاواڙ ةَڪ اسٽَر اردو ةازار ڪراچُ -افضل ةَڪ اسٽال ،ناروئڙا ڳَٺ ڪراچُ 3444463:347 ڪحاب نرڪز فرِئر روڊ ،عزِز ڪحاب گٍر ،ةخاري ڪحاب گٍر ةئراج روڊ ،كادري ةَڪ اسٽَر ،نٍراڻ ةَڪ اسٽَر ،سيڌ ڪحاب گٍر ،ىّم ڪُ چاڙٌُ سکر -ندىُ ڪحاب گٍر پيَعاكل -ڀٽائُ ةَڪ ٌائَس حّدرآةاد - 34334322673سيڌي ادةُ ةَرڊ ةَڪ صاپ ،جلڪ چاڙٌُ ناسٽر اِيڊ ناسٽر ڪحاب گٍر حّدرآةاد -صّر ِزدان ةَڪ صاپ،درگاًٌ ڀٽ صاًٌ -عثهاىًّ الئترِري ،چيٍّاڻُ ڪيڊِارو ،فَن0306-: ،3665563سارىگ ةَڪ اسٽَر ،ڪيڊِارو -سچل ڪحاب گٍر درازا درگاًٌ سچل سرنسث -ىّضيل ةَڪ اسٽَر ،ىَراىُ ةَڪ ڊپَ ةيدر روڊ ،راةّل ڪحاب گٍر اسٽّضو روڊ ،رٌترةَڪ اڪّڊنُ راةعا سّيٽر ةيدر روڊ الڙڪاڻَ -ندىُ اسالنُ ڪحتخاىَ ،ىئَن چَڪ دادو -حافظ ةَڪ اسٽَر ،خّرپَر ةَڪ اسٽَر نسخد روڊ، خّرپَر نّرس -نضعل ڪحاب گٍر پڊعّدن - 343743:2768الهٍراڻ ڪحاب گٍر ،زاٌد ةَڪ ڊپَ، ساىگٍڙ -سّد ناس نّگا اسٽَر ،حّڪب آةاد -نّهڻ ةَڪ اسٽَر ،صاٌُ ةازار ىَصٍروفّروز -حافظ اِيڊ ڪهپيُ ،لّاكث نارڪّٽ ،ىَاب صاًٌ -دِدار ةَڪ ڊپَ ،ٽيڊوالٍّار -نرچَ الل پرِهُ ،ةدِو -نڪحتً َِسفًّ، نّرپَرخاص .فَن ،0300-3319565 .عطار ڪحاب گٍر ،ةدِو ،نٍراڻ ڪحاب گٍر ،عهر ڪَٽ ،حافظ ڪحاب گٍر ،کپرو ،سيڌ ڪحاب گٍر ،نَرو ،سَنرا ةَڪ اسٽَر نٍّڙ ،صدِق حّدر ڪحاب گٍر ،صڪارپَر ساحر ڪحاب گٍر ،کَىدي نٍّڙ ، 3457-9:59646نڪحتً انام العصر گٍَٽڪُ343447:6348 ،
خط و ڪحاةث الِء حاحُ اهلل ةخش ولّج احسو آةاد اسڪّم ،44 ڪراچُ 86453 فَن)332(47993736 : نَةائل343338383:8 : وِب سائّٽwww.hikmatequran.org : www.sindhsalamat.com
3
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
سنڌ سالمت پاران : ـ٥ڌ ـال١ج ڊس٭ٽ ٝة٩ڪ ا٬ڊ٬ل ٣ـٟف ٫ٟس٤ ٩ئ٩ـ ڪخاب ”ٛؽ„ـ اق٧اـ ک ٫ڇا ٿ ٩چ٩ي“ اق٧اـ اڳ٭اـ پ٭ق ڪش ٫ٿ٣٧ .٩ ڪخاب سٞ ٩٭کڪ ٩١ال٤ا كٓ٭ب اٞؽض ٣ٰ٢ک٨ڏق ناضب „.٫٧ ٫٧ڪخاب ٛؽ„ـ ضڪ٭ ٠س ٫ة٥٭ادي حٟٓ٭ ٠۽ پ٭ٖاؿ ک٫ ـ٢ش٨ائ٭٥ػڏ ـ ٫ٞ٩ـ٥ڌي ۾ ة٭طػ ا٩١ ٠٧اد ح„ ٫ڌار ٫٧„ ٝ٬س٭ڪ٩ ا١٭ػ „ ٫٧ح ٦ـ٥ڌي ٻَ٫ٞ٩ء س ٫پڏ٥٧ػڏـ الِء ٛؽ„ ٫٤ڄاڻ ۽ ضڪ٢ج س٩ ڀ٥ڊار ذاةج ٿ٭٥ػق .اـاـ ـ٢ش٩٨ـ ٿا حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ض٩ا ٫ٞـاـ ٿ٭٥ػڏ ٨٧ڏ٩١ ٣٬چار ٣٬ڪ٩كل ٣کاـ ْاؿ ١اڻ ٣٨ح٩ڻٌ ٫اٞب ْ ٣٢ٟک٫ ة٨ؽف قر ڪؽڻ ٣٧دقر س ٫ة٭طػ ا ٠٧ىؽقرت „ .٫٧اـ ڪؽي ٫٧ ڪخاب حڎ ٣٧قڌ٬ڪ ٤خ٭شا ڎ٥٬ػڏ ذاةج ٿ٭٥ػق سڎ ٣٧ ٣٧ک ٫قڌ ۾ قڌ ڦ٨ال ٩٬قڃ ٫۽ عاص ڪؽي حٟٓ٭ ٫٢ادارـ ۾ حٟٓ٭ٜ١ ٫٢هػـ الِء ٣٧ ١اـ اـخٙادق ڪ٭ ٩قڃ.٫ ٫٧ڪخاب ضڪ٢ج ٛؽ„ـ ا٤فٽ٭ٽ٭٩ٽ پاراـ ـ٥ڌ٬ڪا اڪ٭ڊ٫١ۿ ڪؽاچَ٫ء قٽاـ 2017ع ۾ ڇپا ٩٬ق .٩٬ٿ٩رائخا „٧٭٩ـ ـ٥ڌ٬ڪا اڪ٭ڊ ٫١س ٫ـؽقاڻ ٩٤ر اض٢ػ ١٭٢ڻ ۽ ٘ي ٝاٞؽض٢اـ ١٭٢ڻ سا س٣ ڪخاب س ٫ـا٘ٽ ڪاپ٩١ ٫ڪ ٫ٟـ٥ڌ ـال١ج ڪخاب گ٨ؽ ۾ پ٭ق ڪؽڻ س ٫اسازت ڎ.٫٤ محمد سليمان وساڻ
مينيجنگ ايڊيٽر ( اعزازي ) سنڌ سالمت ڊاٽ ڪام sulemanwassan@gmail.com
www.sindhsalamat.com books.sindhsalamat.com
4
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
فھرشج قرآن رب العالمين جو تعارف آهي 01 .............................................. رب ڇا کي ٿّ چئجي؟01 .......................................................... : صالخيخً جّ فرق00 .............................................................. : اٌفاق جّ فائدو01 .................................................................. : اٌصاٌيج الِء رٍُيائي جّ ةٍدوةصج02 ........................................... : اهلل جي ُدايج واضح آُي03 .................................................... : خهيفث اهلل في االرض05 .......................................................... : اٌصان جي اىيً واري خيثيج06 ................................................. : پاڻ کي ىانڪ شيجھڻ جّ ٌخيجّ07 .............................................. : خالفج في االرض جي الِء شرط11 ............................................... : خدائي دشخّر11 .................................................................. : اٌصاًٌ جي غام ٌفصيات13 ....................................................... : نَُّ :طاكج جّ ىدّر آُي14 ......................................................: ٌفصاٌي خّاُشً جي پيروي ٌَ ڪيّ15 ........................................... : غانيگير ٌظام16 ................................................................... : اهساهيت الِء قرآن جا دائمي اصول92 ................................................ كرآن ىان ىصئهً جي اشخٍتاط جّ طريلّ21 ..................................... : خدائي اٿارٽي22 .................................................................. : ةي ىلصد ةاطم كّحّن 26 .......................................................... ةاطم كّحً جا پّئهڳ ةَ ظانو آًُ26 ............................................. : ڪاىياةيَء جّ خدائي وغدو27 ................................................... : صانح غيم جّ كرآٌي ىفھّم31 ................................................... : رُتر اٌصاٌيج31 ................................................................... : كرآن ىجيد جا دغّحي اشهّب34 ................................................. : داغيَء جّن وصفّن37 ............................................................ : www.sindhsalamat.com
5
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ىػهو اٌصاٌيج43 ................................................................... : پاڻ شڳّرن جي ةػثج جّ ىلصد45 ............................................. : آيخً جي حالوت46 ................................................................. : قرآن مجيد جي هدايت جو طريقو 10 ............................................... حرحيم50 ............................................................................: غّر ۽ فڪر شان پڙُڻ52 ......................................................... : ڇا غام اٌصان كرآن ٌٿّ شيجِي شگِي؟ 54 ...................................... حػهيو انڪخاب61 .................................................................. : حػهيو انڪخاب جي فضيهج62 ................................................... : كرآن پڙُي ان حي غيم ٌَ ڪٍدڙ جّ خشر65 ..................................... : كرآن کي ڪيائيَء جّ ذريػّ ٌَ ةڻائجي66 ....................................... : كرآن پڙُي وشارڻ جّ ڏوَُ67 .................................................... : كرآن پڙُڻ جّ ىلصد68 .......................................................... : حػهيو انلرآن جّ اصم طريلّ71 .................................................. : كرآن ىجيد کان ىًٍِ ىّڙڻ جّ ٌخيجّ73 ........................................ : قرآن حڪمت جو ڪتاب آهي 88 ................................................... حػهيو اندڪيج77 ................................................................. : خڪيج جي ىػٍيٰ77 .............................................................. : خڪيج ىان ىراد78 .............................................................. : خڪيج جا ٻيا ٌاال81 ............................................................. : خڪيج ڀريّ ڪخاب81 ........................................................... : خڪيج ڇا آُي80 ................................................................ : خڪيج اهلل جي غطا آُي83 .................................................... : قرآن اهساهي شخصيت کي تعمير ڪري ٿو 28 ...................................... حزڪيّ ۽ ٌفس جي پاڪيزگي87 ................................................. : حزڪيّ ڇّ ضروري آُي010 ..................................................... : ىػاشرحي حزڪيّ010 ............................................................. : 6
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ىػاشي حزڪيّ012 ................................................................ : حزڪيَِء غيم014 .................................................................. : كرآن روخاٌي ةيياريً کان شفا آُي015 ........................................ : اهلل حػانيٰ جا پصٍديده ىاڻِّ017 ............................................... : ڪاىياةي ۽ ٌجات جّ ىدار001 .................................................. : اعجاز القرآن 009........................................................................ اغجاز كرآن جّ دائرو002 .......................................................... كرآن ىجيد جّ شڀ کان وڏو ىػجزو اشالم آُي 004 ............................. كرآن جّ ٻيّ ىػجزو ان جا غهو ۽ ىػارف آًُ 007 ................................ كديو ىذُتي صديفً ۾ اٌصاٌي غهو جي ىالوٽ007 ............................ : غهو ۽ جديد حدليق جي حصديق 011 ............................................. كرآن جّ ُڪ ىػجزو ُدايج ۽ اٌلالب آُي011 ................................. : كرآن ىجيد ىان اشخفادي خاصم ڪرڻ جا شرط ۽ ىؤيد ۽ ىّاٌع014 ......... : كرآن ىان اشخفادي خاصم ڪرڻ جّن رڪاوٽّن 018 ............................ -0حڪتر018 ......................................................................: -7ىجادنَ 022 ..................................................................... -7آخرت جّ اٌڪار ۽ دٌيا پرشخي023 .......................................... طهب026 ........................................................................... : ٻڌڻ ۽ حاةػداري ڪرڻ027 ....................................................... : خّف028 ...........................................................................: اييان ةانغيب031 .................................................................. : حدةر031 ........................................................................... : ىجاُده031 ....................................................................... : ادب ۽ غظيج032 ................................................................ :
www.sindhsalamat.com
7
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اٌخصاب ٛؽ„ ٣٢ْٟ ٫٤س ٫ـ٥٢ڊۿ ـائ٭٢ْ ٣ؽ س٤ ٫ا ٫ٞس ٣٨٥ک٥١ ٫اٜ٘اڻ٫ ١اض٩ؾ ۾ ـ٥ػس ْ ٫٢ٟڪ٢اؾ ک٤ ٫فؽڻ س ٫ٟ١ ٦٤ ٩ٓٛ٩١ ٩ـگ٨٭ ٩۽ ـ٬٩ؽ ئ ٫ـٓادح ٣س ٫ـٙؽ ڎا ٣٨٤ـ٥تؽي پ٭.٩ ـ شػيب انرخيًٰ
8
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٻه اکر 2008ع ۾ ضڪ٢ج ٛؽ„ـ ا٤فٽ٭ٽ٭٩ٽ س ٩ة٥٭اد قس ٫٨اـاـ ـ٥ڌي ٻَ٫ٞ٩ء ۾ ٛؽ„ـ ضڪ٭ ٠س ٩پ٭ٖاؿ ڦ٨الئڻ الِء قـ٭ّ ة٥٭ادـ ح ٫ڪ٩كل٩ـ كؽقع ڪ٭٩ـ٧ .ڪ ٌؽؼ حطٜ٭ ٚ۽ حػر٬ؿ س ٩ـٟف ٩ٟكؽقع ٿ٭ ٩۽ ٻئٌ ٫ؽؼ اكاْج ۽ ڦ٨الَء سا ة٥ػقةفج ٿ٭ا .ـ٥ڌ ۾ پ٨ؽ٩٬ـ ڀ٭ؽق عً ق ڪخاةج س ٫ذر ٫ٓ٬گ٨ؽ ق٬ٺٛ ٫ؽ„ـ ضڪ٭ ٠سا چار ڪ٩رس ڪؽائڻ س ٩ـ٥ڌي ٻَ٫ٞ٩ء ۾ ة٥ػقةفج ٿ٭٩ۿ ٦٤ح ٦اـ کاـ اڳ ـ٥ڌي ٻَ٫ٞ٩ء ۾ ا٨ٞا ٫١ڪخاة ٣س ٩نؽؼ ةائ٭ت ٝقارا ڪ٩رس ئ ٫ڪ٭خؽـ ـا٣ٞ کاـ ض٭ػر„ةاد ۽ كڪارپ٩ر ١اـ ١اڻ ٣٨ک ٫ڪؽا٬ا پئ ٫ق٬اٛ .ؽ„ـ كؽ ٗ٬سا ا٫٧ چارئ ٫ڪ٩رس اٞط٢ػ اهلل ـڄٟ١ ٫ڪ س١ ٫اڻ ٣٨ک١ ٫فخٙ٭و ڪؽڻ الِء اردقَء ؿ ة٦ كؽقع ڪ٭ا ق٬ا .اـ س٤ ٫خ٭ش ٫۾ ٛؽ„ـ ضڪ٭ ٠س ٫حٟٓ٭٠ۿ ضڪ٢ج ۽ پ٭ٖاؿ ک٫ ْا٢ٞاڻ ٫٤٩٢٤ ٫ـ٢ش٨ڻ سا ٓٛ٩١ا ١٭فؽ ٿ٭ا ۽ ا ٣٨٤س ٩ـٟف٧ ٩ٟ٭فخائ٭ ٣زقر ك٩ر ـاـ ساري „.٫٧ حطٜ٭ٜ١ ٫ٜهػـ س ٫الِء اـاـ ـ٥ڌ س ٫چ٤٩ڊ ٩٤س٩اـ ْا ٣٢ٞک ٫ضڪ٢ج ٛؽ„ـ ا٤فٽ٭ٽ٭٩ٽ ۾ ٓٛ٩١ا ٘ؽا ٠٧ڪ٭ا ۽ ا ٣٨٤س١ ٫ط٥خ ٣س٤ ٫خ٭ش ٫۾ اڻ ڳڻ٭ا ْ ٫٢ٟكھ پارا سڏي ح٭ار ٿ٭ا٩١ .ال٤ا كٓ٭ب اٞؽض٢اـ ک٨ڏق ضڪ٢ج ٛؽ„ـ ا٤فٽ٭ٽ٭٩ٽ سٞ ٩ڳ ڀڳ ٻ ٦ـاؾ ر٘٭ ٚر٧٭ ٩۽ ٛ” ٣٧ؽ„ـ ح” “ٝ٢ْ ٫ا٤فا٫٤ كغه٭ج س ٫حؽٛ ٫ٛؽ„ـ س ٫رقك “٫٥۾ ۽ ـ٥خ ٣ح١ ٫لخ ٝ٢ڪخاب ـ٥ڌي حؽس ٩٢ڪ٭ا ۽ ز٬ؽ ٍ١ا ٦ٓٞڪخاب ”ٛؽ„ـ اق٧اـ ک ٫ڇا ٿ ٩چ٩ي܁“ ١ؽحب ڪؽي قرح.٩ ا٧ڏي ٌؽح ضڪ٢ج ٛؽ„ـ س ٫پاراـ ٤ڪؽ٤ػڏ ح٩ض٭ػ رـا ٫ٞس ٫الِء پڻ ٩١ال٤ا كٓ٭ب اٞؽض٢اـ ١ي٩٢ـ ٞک٥ػق ر٧٭.٩ ٫٧ڪخاب ٛؽ„ـ ضڪ٭ ٠س ٫ة٥٭ادي حٟٓ٭ ٠۽ پ٭ٖاؿ ک ٫ـ٢ش٨ائ٭٥ػڏ ـ٫ٞ٩ ـ٥ڌي ۾ ة٭طػ ا٩١ ٠٧اد ح„ ٫ڌار ٫٧„ ٝ٬س٭ڪ ٩ا١٭ػ „ ٫٧ح ٦ـ٥ڌي ٻَ٫ٞ٩ء س٫ پڏ٥٧ػڏـ الِء ٛؽ„ ٫٤ڄاڻ ۽ ضڪ٢ج س ٩ڀ٥ڊار ذاةج ٿ٭٥ػق .اـاـ ـ٢ش٩٨ـ ٿا ح٦ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ض٩ا ٫ٞـاـ ٿ٭٥ػڏ ٨٧ڏ٩١ ٣٬چار ٣٬ڪ٩كل ٣کاـ ْاؿ ١اڻ ٣٨ح٩ڻ٫ ٌاٞب ْ ٣٢ٟک ٫ة٨ؽف قر ڪؽڻ ٣٧دقر س ٫ة٭طػ ا ٠٧ىؽقرت „ .٫٧اـ ڪؽي ٫٧ ڪخاب حڎ ٣٧قڌ٬ڪ ٤خ٭شا ڎ٥٬ػڏ ذاةج ٿ٭٥ػق سڎ ٣٧ ٣٧ک ٫قڌ ۾ قڌ ڦ٨ال ٩٬قڃ ٫۽ عاص ڪؽي حٟٓ٭ ٫٢ادارـ ۾ حٟٓ٭ٜ١ ٫٢هػـ الِء ١ ٣٧اـ اـخٙادق ڪ٭ ٩قڃ.٫
٩٤ر اض٢ػ ١٭٢ڻ ڊائؽ٬ڪٽؽ ضڪ٢ج ٛؽ„ـ ا٤فٽ٭ٽ٭٩ٽ www.sindhsalamat.com
9
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قرآن رب العالمين جو تعارف آهي رب ڇا کي ٿّ چئجي؟: پ٩ري ڪائ٥ات س ٩عا ٚٞ۽ ضٜ٭ ٫ٜپاٞڻ٨ار ٧ڪ اهلل „٩٧ .٫٧ ـڀ ٫٥سھا ٣٤س ٩رب ٫٥ٓ٬پاٞڻھار „ .٫٧رب اـ ذات ک ٫چ٭ ٩ق٥٬ػق „ ٫٧س٭ڪ ٩ڪ٥ھ ٣كِ٫ء س٧ ٫ڪ ض٭ر٭ج کاـ ٻ ٫ض٭ر٭ج ۾ قاڌارق „ڻ ٫اـ ک ٫پ٥ھ٥ش ٫ڪ٢اؾ قاري ضػ حائ٭ ٣پھچائٙ١( .٫ؽدات انٙھا)٫٤ ا ٩٧اهلل پ٥٨٥ش ٫رة٩ة٭ج قاري نٙج س ٫ذر ٫ٓ٬ڪائ٥ات س٧ ٫ؽ كِ٫ء س٧ ٫ؽ ٢ٞط ٫اقـؽ ۽ پؽقرش ڪؽي ر٧٭ .٫٧„٩ا ٩٧اهلل ئ٫٧„ ٫ س٭ڪ١ ٩اُء س ٫رض ٠۾ ا٤فا ٫٤س٭٩ڏـ س٧„ ٫فخ٧„ ٦فخ ٦پؽقرش ڪؽي ٿ٩ۿ س٭ڪا عا ٚٞڪائ٥ات س ٫كا٧ڪار حغٟ٭” ٚاضف ٣ح “٠٬٩ٜس٫ ن٩رت ۾ ِ٤ؽ اچ ٫ٿ .٫قري ا ٩٧ڪ٭ؽ „ ٫٧س٭ڪ١ ٩اُء س ٫رض ٠۾ ٻار سٕ ٫ؼا س٩ٜٓ١ ٩ؾ ۽ ـ٨ڻ ٩ة٥ػقةفج ڪؽي ٿ٩܁ ا١ڏ س ٫ع٩راڪ ١اـ ٻار ک ٫ڪ٭ئ ٣ٿٕ ٫ؼا ٫ٟ١اٛ ٩٧ػرت سْ ٩ش٭ب ڪؽك.٫٧„ ٩٢ ٻار سڎ ٣٧ڄ٥٢ػق „ ٫٧ح ٦اـ سٓ١ ٩ػق ا٤خ٨ائ ٫ڪ٢ؾقر ٤٩٧ػق „ .٫٧اٛ٩٤ج رب ـائ٭ ٣پ٥٨٥ش ٫ڪاٛ ٝ١ػرت سا ْش٭ب ر٤گ ڎ٬کاري ٿ ٩٧ .٩پ٥٨٥شٛ ٫ػرت ـاـ ا١ڏ س ٫ڇاحَ٫ء۾ ک٭ؽ سا سؾا گ٨ٽ ۽ پاڻَ٫ء سا سؾا قڌ٬ڪ رک ٫ٿ .٩س٭ئ ٣س٭ئ ٣ٻار قڌ٤ػق قڃ ٫ٿ ٩۽ اـ سٓ١ ٩ػق ٌاٛج قٺ٥ػق قڃ ٫ٿ ٩حٛ ٦ػرحِ٤ ٫اؿ حطج ا١ڏ س ٫ڇاحَ٫ء ۾ ک٭ؽ سا سؾا قڌ٤ػا قڃ ٣ٿا ۽ پاڻَ٫ء سا سؾا گ٨ٽتا قڃ ٣ٿا .حاـ س ٩ٻار سڎ ٣٧اڍائ٫ ـا ٣ٞس ٩ٿئ ٫ٿ ٩۽ ٩٧ٻٕ ٫ؼا قاپؽائڻ سٛ ٫اة ٝٿ ٫قڃ ٫ٿ ٩حٛ ٦ػرت س٩ ا ٩٧چل ٩٢پڻ ـڪ ٫قڃ ٫ٿ٩ۿ ا ٩٧ـڄ ٩ڪ٢اؾ رب س ٫رة٩ة٭ج س٩ „ .٫٧اهلل اـ نٙج س ٫ذر ٫ٓ٬پ٥٨٥ش ٫پ٩ري ڪائ٥ات س ٫پؽقرش س٩ 10
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ة٥ػقةفج ڪؽي ر٧٭ ٫٧„ ٩۽ رب ک ٫ا٧ا نٙج ا٬ڎي پ٭اري „ ٫٧س٩ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپ٥٨٥ش„ ٫عؽي ۽ اةػي ڪالؿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ كؽقْات ئ ٫اـ نٙج ـاـ ٘ؽ١ائ .٫٧„ ٫پڏ ٫٧ڎـ ٩ـ٩رت ٘احط ٦رب س ٩اْالـ „.٫٧ ن ﴿( ﴾۱ـ٩رف ٘احط)1:٦ اَ ِي َح ُِ ُد ِہّٰلِل َرب ايِع ًَُٔی ِ َ ـڀ حٓؽ٩ٙ٬ـ اهلل الِء „ ٣٧س٭ڪ ٩ٻ ٫٨٥س٨ا ٣٤س ٩پاٞ٭٥ػڏ „.٫٧ اهلل حتارڪ ق حٓا ٦٤ ٰ٫ٞنؽؼ پ٩ري ڪائ٥ات س ٩پاٞڻ٨ار ۽ پؽقردگار „٫٧ۿ ةٟڪ ٩٧ ٦پ٥٨٥ش ٫پ٩ري ١غ٩ٟؽ س ٫الِء رض٢اـۿ رض٭٠ۿ ٨١ؽةاـ ۽ ٻاس٨ارق ة .٫٧„ ٦انّ انعانًيٍ پ٥٨٥ش ٫رض٢ج قارق ١ ٍٗٞطف٩س ڪؽائڻ س ٫الِء پ٥٨٥ش ٫رض٢ج س٧ ٩ڪ ضه ٩د٤٭ا ح ٫الٿ .٫٧„ ٩س٣٨٥ حطج ١اُء پ٥٨٥ش ٫ٻچ ٫ـاـۿ ١طب پ٥٨٥ش١ ٫طت٩ب ـاـۿ پؽـخار پ٥٨٥ش ٫پ٭اري ـاـ پ٭ار ۽ ١طتج ڪؽي ٿ٩ۿ عػائ ٫رض٢ج سا ةا٫ٛ ٩٤ا٩٤ي ضها رض٢اـ ۽ رض٭ ٠الِء عاص „ .٣٧س ٣٨٥حطج ٩٧د٤٭ا ٧الئ٫ ر٧٭ .٫٧„ ٩ا٧ا انّ انعانًيٍ س ٫ٻاس ٦٨۽ رض٢ج „ ٫٧س٧ ٩ڪ پخڪڏق ا٤فاـۿ الچارۿ الٕؽۿ ڪ٢ؾقر ۽ ڎٻؽق ا٤فاـ پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار س٤ ٩ا ٘ؽ١اـۿ ٤اٛػرق ۽ ٤اكڪؽق ٿئ ٫ٿ٩ۿ پؽ پِ٩ء ة ٦رب س ٫رض٢ج س ٫پا٩ٞٽ ١اـ ـ٭ؽاب ٿ٭٥ػق ر ٫٧ٿ .٩اهلل ا٬ڎق ٨١ؽةاـ ۽ رض٭ ٫٧„ ٠س ٦٤ ٩٧ ٩نؽؼ ا٤فا ٣٤ک ٫پا ٫ٞپ٩ح ٫ٿ ٩۽ا ٣٨٤س٤ ٫ل ٩ق ٢٤ا ڪؽي ٿ٩ۿ پؽ ٩٧ا٤فا ٣٤ک٫ ا٧ڏي ٌؽ ٫ٜ٬ـاـ رقزي ٍْا ڪؽي ٿ٩ۿ س ٩ا ٣٨٤سْ ٫ؾت ٙ٤ؿ ١شؽقح ٦٤ ٿئ٫ۿ ڇ ٩ح ٦ا ٩٧اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫رض٭٢٭ج س ٫نٙج س ٫عالؼ „.٫٧ صالخيخً جّ فرق: ٧خ ٫ة٥٭ادي ـ٩اؾ ا ٩٧ٿ ٩پ٭ػا ٿئ ٫ح ٦سڎ٧ ٣٧ؽ ا٤فاـ ک ٫رقزي رب ٿٍْ ٩ا ڪؽي ح ٦پِ٩ء د٤٭ا ۾ ٧ڪڏا ا٤فاـ ٻ٭ ٣سا ڳ٭ش ٩٨۽ ٩٤ڪؽ ڇ٣٧„ ٩܁ اـ س ٩ـادق ـ٩دق س٩اب ٫٧„ ٫٧ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ ة٥٭ادي ٌ٩ر ح ٫ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤س ٫الِء رزؽ سا قـ٭ال ٧ڪ س٨ڏا عٜٟ٭ا „ ٣٧۽ ـ٩٢را ا٤فاـ ا ٣٨٤۾ ةؽاةؽ سا كؽ٬ڪ „ .٣٧ةا ٫ٛرزؽ س٫ ضه٩ؾ الِء نالض٭خ ٣۾ اهلل حٓا٘ ٰ٫ٞؽؽ رک٭٫٧„ ٩ۿ س ٣٨٥ڪؽي ڪ٣ www.sindhsalamat.com
11
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ک ٫ڪ ٣ح٘ ٫ي٭ٟج ٍْا ڪئ ٫قئ ٫ح ٦س٭ئ ٣پؽک ڪؽي قٺش ٫ح٦ ڪ٨ڏا ١اڻ ٩٨رب س ٫رض٢ج قاري نٙج اپ٥ائ٧ ٫٭ڻ ٣سا ڀؽس ٩ٟ٨ٿ٭٣ ٿا ۽ ٛؽ„ـ س ٫ضڪٍ١ ٣٢اةٕ ٚؽ٬ت ٣۽ ڎحڏ ٣ٟ٬ح ٫عؽڃ ڪ ٣ٿا .ڇ ٩ح٦ ٛؽ„ـ قاىص ٻڌائ ٫ٿ ٩ح٦ۿ ”اق٧اـ س١ ٫ا ٣ٞ۾ ڎحڏ ٣ٟ٬س ٩ض .٫٧„ ٚ۽ ا٫٧ اق٧اـ س١ ٫ا ٣ٞ۾ ةؽاةؽ سا كؽ٬ڪ „“.٣٧ اٌفاق جّ فائدو: اهلل ڎ٬ڻ حٛ ٫ادر „٧ ٫٧ؽ ١اڻَ٩٨ء ک ٫ز١٭ ٣۽ „ـ٢اـ سا عؾا٤ا ڀؽي ڎئ٫ ـگ ٫٨ٿ٩ۿ پؽ ٛؽ„ـ پڏ ٫٧ڎـ٩ۿ ٛؽ„ـ ٧ؽ سڳ ٦٨ح ٫ـؽ٤ػيَء قارـ ک ٫اٙ٤اؽ س ٩ضڪ ٠ڪؽي ٿ٩ۿ ٕؽ٬ت ٣۽ ١فڪ٭ ٣٥ک ٫کاڌق کارائڻ س ٫حؽٕ٭ب ٫س ٫را ٦٧۾ اٙ٤اؽ ٦٤ ڎئ ٫ٿ .٩اـ سا ٘ائػا ۽ ٤خ٭شا ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ اهلل حٓاٰ ٞ ڪ٥ػڏـ س١ ٫ؼ١ج پڻ ڪؽي ٿ .٩ا٩٧ـڀ ڪش ٦٨اـ س ٫الِء „ ٫٧ح٦ ٧ڪڏـ ا٤فا ٣٤س ٫دٞ٭ ٣۾ ٻ٭ ٣س ٫الِء رض ٠پ٭ػا ٿئ ٫۽ اـ ـاـ ا ٣٨٤س٫ كغه٭ج س ٫اقـؽ ٿئ ٫۽ ١ؽاحب ة٥ٟػ ٿ٭ .٣ا٧ڏي ٌؽح عػا سا ٻا٨٤ا د٤٭ا ۾ ئ ٫رب س ٫رض٭٢٭ج قاري نٙج س ٩ڪش ٦٨ضَ ضان ٝڪؽي قٺ.٣ ا٬ڎ ٣٬قڎ ٣٬حؽٕ٭ت ٣۽ ح٥ت٭ ٣٨س ٫ةاقس٩د س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨عػا س٫ اـ پ٭ٖاؿ ک٤ ٫ٿا ـ٢ش ٣٨۽ چ٩ـ ٿا ح ٦ـڀ ڪش ٦٨اـاـ س ٫د١اغ ۽ نالض٭خ ٣س ٩ڪ٢اؾ „ ٫٧س ٩اـاـ دقٞخ٥٢ػ ٿ٭ا „٧٭٩ـ .ا ٣١٩١ ٫٧۽ كاڪؽ ٿ٤ ٫ٿا ـگٛ .٣٨ؽ„ـ ا٧ڏي ذ٥٧٭ج ک ٫ڪا٘ؽـ ۽ ةٛ ٫ػرـ س٩ ٌؽز ْٛ ٝ٢ؽار ڎئ ٫ٿ:٩ َّ َف ِٚا ي ٔ ًَّ ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ۤۡٛا اَْ ُِظ ٔع ُِ ََ ِٔ َ ٚأذَا ق ٔ َِ ٌَ ٝي ُہ ِِ اَ ِن ٔف ُك ِٛا َٔ َُّا َرزَ َقهُ ُِ اُ٘ۙ قَا ٍَ اي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ ٘ اَط ِ َع َُ ۤٗہ ا ٔ ِٕ اَْمُتۡن ا ٔ ََّّل ف ٔ ِی َضً ٌٕ َُّبٔی ِ ٕ ن ﴿( ﴾۴۷يش)47 : َّي َِ ٛیظَ ٓا ُء ا ُ ”۽ سڎ ٣٧ک٭ ٣چ٭ ٩قڃ ٫ٿ ٩ح ٦س٭ڪا اهلل اق٧اـ ک ٫رقزي ڎ٫٤ „ ٫٧ح١ ٣٨٥اـ (ٕؽ٬ت ٣ح )٫عؽڃ ڪؽ ٩٬ح ٦ڪا٘ؽ ا٢٬اـ قارـ ک٫ چ٩ـ ٿا ح ٦ڇا اـ٭ ٣ا٤ھ ٣ک ٫کارا٩٬ـ س ٩اهلل س٭ڪڎ ٣٧گ٨ؽي ح٦ ا ٣٨٤ک ٫کارائ( ٫پِ٩ء اـ ۾) اق٧٭ ٣رڳُ ٩ا٧ؽ گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ „٧٭“.٩ ١اؾ سٍْ ٫ا ٤ز رب س„ ٫ز١ائق „١ .٫٧اؾ اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫پؽک ۽ 12
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا١ا٤ج „ .٫٧س٭ڪڎ ٣٧اق٧اـ اـ ک ٫ا١ا٤ج ةشاِء پ٥ھ٥شٟ١ ٫ڪ٭ج ١ڃ ٩ٿا ح ٦اق٧٭ ٣عػا س ٫ا١ا٤ج ۾ ع٭ا٤ج سا ١ؽحڪب ٿ٭ ٩ٿا .رب اق٧اـ س ٫پؽڪارـ ک ٫ڎـ ٫ر٧٭ ٫٧„ ٩۽ ” ٩٧يانک يوو انذيٍ“ „٫٧ ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤ک ٫اقڎا ٣٨٤ئ ٫اچڻ .٫٧„ ٩۽ ضفاب ڪخاب ڎ٬ڻ.٫٧„ ٩ ٧خ ٫رب اق٧اـ س٩٘ ٫ري گؽ٘ج اـ ڪؽي ٤ٿ ٩ڪؽي ح ٦اق٧اـ ک٫ ٧ػا٬ج ۽ گ٢ؽاَ٫٧ء سا ٻ ٦رـخا ۽ ا٤ھ ٣حٟ٧ ٫ڻ سا ٤خ٭شا ٻڌائ„ ٫ز١ائ٫ ٿ .٩اح„ ٫عؽت ۾ ح٧٩اـ س ٩پ٩رق ضفاب ڪخاب ٿ٭ڻ.٫٧„ ٩ ٧خ١” ٫اٞڪ ٩٬ؿ اٞػ “٣٬س ٫نٙج „ڻ ٫اكارق ڪ٭ ٩ق ٩٬ح ٦ا٤فا٫٤ ْ ٣ٟ٢س ٫پ٩ري سؾا ۽ ـؾا ٛ٭ا١ج س ٫ڎٟ١ ٣٨٥٬ڻ٫٧„ ٫ۿ اٞتخ ٦د٤٭ا ۾ ا ٣٨٤کٛ ٫ؽ„ٛ ٫٤ا ٣٤٩٤۽ ان ٣ٞ٩حطج ڪش ٦٨سؾا ۽ ـؾا ٥ٟ١ػي ح ٦س٭ئ٣ ٩٧د٤٭ا ۾ عػا سْ ٫ػؾ ۽ ا٤هاؼ قاري نٙج س٤ ٩خ٭ش ٩ضان ٝڪؽي قٺ .٣اـ ۾ ٕؽ٬ت ٣۽ ١فڪ٭ ٣٥الِء ٧ڪ ٛف ٠س ٫حف ٫ٟپڻ „ ٫٧حٕ ٦ؽ٬ب ۽ ة ٫پ٨چ ١اڻ ٩٨دؾ ٧ ٦٤ارـ ۽ ا ٦٤ ٩٧ـ٢ش ٣٨ح ٦اـاـ ک ٫د٤٭ا ۾ ُا ٣٢ٞس٫ رض ٠۽ ڪؽؿ ح ٫ڇڎ ٩٬ق .٫٧„ ٩٬ةٟڪ ٦اهلل حتارڪ ق حٓاُ ٰ٫ٞا ٣٢ٞک٫ ٧ج ة ٦گؽ٘ج ۾ „ڻ ٫ٿ ٩۽ ضفاب ڪخاب س ٩ڎ ٣٨٥٬ةٜ١ ٦ؽر ڪؽي ڇڎ٩٬ „ .٫٧اـ ڎ ٣٨٥٬ا ٣٨٤ک ٫پ٥ھ٥ش ٫ڪئ ٫س ٫پ٩ري ـ٭کج ٥ٟ١ػي .پؽ س٢٧ ٩٧ ٫ٿ ڪ ٣ح ٦اهلل ا ٣٨٤کٛ ٫ؽ„ـ س ٫ن٩رت ۾ ٧ڪ دـخ٩ر ٍْا ڪؽي ٿ٩ۿ ٩٧اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽي د٤٭ا ۾ ئُ ٫ا ٣٢ٞکاـ ضفاب ڪخاب قٺ ٫ـگ ٣٨ٿا ۽ ١اٞڪ ٩٬ؿ اٞػْ( ٣٬ػؾ ۽ ا٤هاؼ) س٤ ٩خ٭ش٧ ٩ج ة ٦پف٫ ـگ ٣٨ٿا .اهلل حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ١ؤ ٣٥١ـاـ ْػؾ ۽ ا٤هاؼ ح١ ٫لخٝ٢ عال٘ج (ضڪ١٩ج) س ٩قْػق ٘ؽ١ا.٫٧„ ٩٬ اٌصاٌيج الِء رٍُيائي جّ ةٍدوةصج: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا ٣٤۾ ٻ ٦سؾا رک٭ا „٧ .٣٧ڪ سؾي ک٫ ا٤فا ٫٤سف ٠۽ ٻ ٫سؾي ک ٫ا٤فا ٫٤كغه٭ج ٬ا ا٤فا ٫٤ذات چ٭٩ قڃ ٫ٿْ .٩اؿ انٍالح ۾ اـ ک ٫ا٤فا ٫٤رقح پڻ چ٭ ٩ق٥٬ػق „ .٫٧سف٠ س٭ئ ٣ح١ ٦ٽَ٫ء ١اـ ةڻ٭ .٫٧„ ٩ح ٣٨٥ڪؽي اـ سٕ ٫ؼا ة١ ٦ٽَ٫ء(ز١٭ )٣۾ رک ٫قئ .٫٧„ ٫اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞز١٭١ ٣اـ ٌؽض٭ٌ ٣ؽض٭ ٣ك٭٩ـ www.sindhsalamat.com
13
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پ٭ػا ڪؽي ٿ٩ۿ س١ ٣اـ ا٤فا ٫٤سف ٠سٕ ٫ؼا ٿئ ٫ٿ ٫۽ ٩٧پ٥٨٥ش٫ سف ٠۾ قاڌارق ضان ٝڪؽي ٿ٩ۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ َّاي ٔذ َِ ٟج َع ٌَ َلهُ ُِ ِاَّل َِر َض ٔ َِف ّ َّايش َُ ٓا َء ب ٔ َٓ ٓا ّء۪ َّٚاَِْزَ ٍَ َٔ َٔ َّ اطا َّ ٚ ْخ َج ب ٔ ٖہ ايش َُ ٓا ٔء ََ ٓا ّء َفاَ ِ َ َٔ َٔ َّ ايث َُز ٔ ج َعًُ ِٛا ِہّٰلِل اَْ ِ َدا ّدا َّ ٚاَْمُتۡن َت ِعً َُُ ِ( ﴾۲۲﴿ َٕ ٛاٞتٜؽف)22 : ت رٔزِ ّقا َّلهُ ِِۚ ف َََل َت ِ (ا ٩٧اهلل) س ٣٨٥اق٧اـ الِء ز١٭ ٣ک ٫قڇاڻ ٩ڪ٭ ٩۽ „ـ٢اـ ک ٫ڇج ۽ „ـ٢اـ ١اـ پاڻ ٫قـا٬ائ٭ ٣پِ٩ء اـ ـاـ ١٭٩ا ڪڍ٬ائ٭ ٣اق٧اـ س٫ کاڌي الِء .پِ٩ء اق٧اـ ڄاڻ ٫قاڻ( ٫ٻ٭ ٣ک )٫اهلل س ٫ةؽاةؽ ٦٤ڪؽ.٩٬ س ٣٨٥ٻاس٨اري ۽ ٨١ؽةاـ رب ا٤فا ٫٤سف ٠سٕ ٫ؼا س ٫الِء ا٬ڎق قڎق ة٥ػقةفج ۽ ا٤خِاؿ ڪ٭٫٧„ ٩ۿ ڇا ا ٩٧رب ا٤فا ٫٤كغه٭ج ٬ا ا٤فا ٫٤ذات ک ٫ائ٭ ٣ة٭ڪار ۽ ٤ڌڻڪ ٩ڇڎي ڎ٥٬ػق ح ٩٧ ٦گ٢ؽاَ٫٧ء س٫ قاٽ ٣ح ٫ڀٽڪ٥ػق قح٫܁ ائ٭ ٣ڪڎ ٣٧ة ٦ٿ٤ ٫ٿ ٩ـگ .٫٨ڇ ٩ح ٦ا ٩٧رب س ٫رة٩ة٭ج س ٫عالؼ „.٫٧ ح ٣٨٥ڪؽي ٩٧ا٤فا ٫٤سف ٠س٤ ٫ل ٩ق٢٤ا ۽ قاڌ ق٬ش ٦٨س ٫الِء ز١٭١ ٣اـ ة٥ػقةفج ڪؽي ٿ ٩ح ٦ا٤فا ٫٤كغه٭ج س٤ ٫ل ٩ق٢٤ا س٫ الِء پ٥٨٥ش ٫قض ٫س ٫ذر„ ٫ٓ٬ـ٢ا ٣٤کاـ ٧ػا٬ج س ٩ة٥ػقةفج ڪؽي ٿ ٩٧ .٩ةلؽ ک ٫ا٤فا ٣٤ةڻائڻ الِء ۽ رقضا٩ٌ ٫٤ر ح١ ٫ؽدف ا٤فا ٣٤ک٫ س٭ئؽق ساڳ٥ػق ۽ الڀائخ ٩ا٤فاـ ة٥ائڻ الِء پ٥٨٥ش ٣پ٭ٖ٢تؽـ ۽ رـ٣ٞ٩ س ٫ذر٧ ٫ٓ٬ػا٬خ٩ـ ۽پ٭ٖاؿ ٩١ڪٟ٭٥ػق ر ٫٧ٿ ٩٧ .٩س٭ئ ٣ا٤فا٫٤ سف ٠س٤ ٫ل ٩ق ٢٤ا س ٫الِء رب آٞا٢ٞ٭ .٫٧„ ٣ائ٭ ٣ئ ٫ا٤فا٫٤ كغه٭ج ٬ا رقح س٤ ٫ل ٩ق٢٤ا س ٫الِء پڻ رب آٞا٢ٞ٭ٛ .٫٧„ ٣ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ن ﴿( ؕ﴾۱۹۲اٞلٓؽا܂)192 : َ ٚأْ َّ ٗہ َيتَِٓزَٔ ٌُ ِٜرب ايِع ًَُٔی ِ َ ۽ ة٭لڪ اٛ( ٩٧ؽ„ـ) س٨اـ س ٫پاٞ٭٥ػڏ س ٩الٿ.٫٧„ ٝ اهلل جي ُدايج واضح آُي: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا ٫٤كغه٭ج س٤ ٫ل ٩ق٢٤ا س ٫الِء پ٥٨٥ش٧ ٫ػا٬ج سا پ٭ٖاؿ ک ٫ٞ٩ک ٫ٞ٩قاىص ۽ چٽا ڪؽي ة٭اـ ڪؽي 14
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٿ ٩ح ٦س٭ئ٧ ٣ػا٬ج س ٫پا٤ڌ٬ئڏـ ک ٫ا ٣٨٤۾ ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س ٩كڪ ۽ كت ٦٤ ٩٨رٛ .٫٧ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ ن ﴿۟٤٩٬( ﴾۳۷ؿ)37 : ََ ٚتفِصٔ ِ ٌَ ٝا ِلهٔت ٔب ََّل َرَ ِٜب ف ِٔٔ ٝہ َٔ ِٔ َّرب ايِع ًَُٔی ِ َ
۽ س٨ا ٣٤س ٫پاٞ٭٥ػڏ سٌ ٫ؽ٘اـ ٞک٭ ٝضڪٜ١( ٣٢ؽر ڪ٭ٝ كؽٓ٬ج) ک ٫س ٣۾ ڪ ٩كڪ ٫٧„ ٦٤ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪ٥ػڏ „.٫٧ ٛػرت س٭ئ٘„ ٣اؽ ٫٥ٓ٬ڪائ٥ات ۾ ٧ڪ ڳ٩ڏ ٫٧۽ ٤ؽاِ٤ ٫ٞاؿ س ٫ذر ٫ٓ٬پ٥ھ٥ش٩ـ ٤لا٤٭٩ـ رک٭٩ـ „٣٧ۿ ـاڳٌ ٫ؽح ا٤فاـ س٫ قس٩د ۾ ا٧ڏ٩٬ـ „٬خ٩ـ ۽ ٤لا٤٭٩ـ رک٭٩ـ „ .٣٧س٭ڪڎ ٣٧ا٤فاـ ا٣٨٤ ح٩ٕ ٫ر ڪؽي ح ٣٧ ٦س ٫دؾ ٻٞ٩٭٥ػي ح ٦ڪ ٦٤ ٩ڪ٢ٓ٤ ٩خ٩ـ ٍْا ڪ٥ػڏ ڪارـاز „ ٫٧س٭ڪ ٣٧ ٩ک٧ ٫الئ ٫ر٧٭ ٫٧„ ٩۽ ٩٧پ٥٨٥ش ٫ةه٭ؽت ـاـ پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار حائ٭ ٣پ٨چ ٫ق٥٬ػق .اـ ٤٩٧ػي اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ پ٥٨٥شا رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪ ٫ٟا ٣٨٤س ٫ذر ٫ٓ٬پ٥٨٥ش ٫قض٫ ٩١ڪٟ٭٥ػق ر ٫٧ٿ ٩ح ٦س٭ئ ٣ا٤فاـ ا١ ٣٨٤اـ ١ػد ضان ٝڪؽي پ٥٨٥ش ٫رب ک ٫ـڃاڻ٣ۿ ۽ ا ٣٨٤س ٫دؾ س ٫ةه٭ؽت قڌي .عػائ٫ قض ٫ڪ ٣٨٥ح ٫ستؽ ڪا ٦٤ٿ ٫ڪؽي ةٟڪ ٦نط٭ص دڳ قٺائ ٫ٿ ٫۽ ا٤فا٤٭ج س ٫ر٢٥٧ائ ٫ڪؽي ٿ.٫ أَّْا َٖ َدُ ِٜٓہ َّ اِکا َّ ٚا ٔ ََّا َنف ُِّ ٛرا ﴿( ﴾۳اٞػ٧ؽ)3 : ايشب ٔ ِ ٌَ ٝا ٔ ََّا َط ٔ ّ
ة٭لڪ اـاـ ا٤فاـ ک ٫رـخ ٩ڎ٬کار ٫٧„ ٩٬ح ٩٧ ٦كڪؽگؼار (٘ؽ١ا٤تؽدار) ٿ ٩ةڻش٬ ٫ا ٤ا٘ؽ١اـ. „٬ج س ٣ِٙٞ ٫ح٩ٕ ٫ر ڪ٭٧ !٩خ ٫ا٢٬اـ ۽ ٧ػا٬ج قاري قاٽ ک٫ كڪؽ ـاـ حٓت٭ؽ ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ٩ۿ كڪؽ ڇا „٫٧܁ پ٥٨٥ش١ ٫طف ٣س ٫الِء اضفاـ ٥١ػ ٧شڻ س٤ ٩ا ٩ٞكڪؽ „ .٫٧س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨ڪائ٥ات ۽ عػائ٫ „٬خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ ٣ٿا ا ٫٧پ٥٨٥ش ٫رب ک ٫پف ٫قٺ ٣ٿا ۽ پاٞڻ٨ار سا كڪؽ گؼار ٻا٨٤ا ۽ ١ؤ ٣١ةڻش ٣ٿا ٩٧ .س٭ئ ٣س٭ئ ٣عػائ٬„ ٫خ ٣ح٫ ٕ٩ر ۽ ٘ڪؽ ڪ ٣ٿا ح٭ئ ٣ا ٣٨٤س ٩ا٢٬اـ ۽ كڪؽ قڌ٤ػق قڃ ٫ٿ.٩ ت َعً َِٝۂ ِِ ٰاُ ٜت ٗہ َزا َد ِت ُہ ِِ أَُ ِٜاْ ّا ََّ ٚعلی َربۂ ِِ َ َٜت َٛکًَُّ ِ( ﴾۲ؕ﴿ۚ َٕ ٛاالٙ٤اؾ)2 : َ ٚأذَا تًُ ٔ َِ ٝ www.sindhsalamat.com
15
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ سڎ ٣٧ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ا٫٧ („٬خ٩ـ) ا ٣٨٤س ٫ا٢٬اـ ک ٫ز٬ادف ڪ ٣ٿ٭٩ـ ۽ ا ٫٧پ٥٨٥ش٫ پاٞ٭٥ػڏ ح ٫ڀؽقـ ٩ڪ ٣ٿا. ٛؽ„ـ ا٤فاـ ک ٫ناؼ ٻڌائ ٫ٿ ٩ح ٦قض ٫س ٩ڪ ٠نؽؼ دڳ الئڻ ۽ رـخ ٩ٻڌائڻ „٧ .٫٧اڻ ٫ا٤فاـ س١ ٫ؽى ٩٧ ٫٧„ ٫ڪ٨ڏق ٿ ٩دڳ قٺ.٫ َف ۚ ف ََُ ِٔ َط ٓا َء َف ًِِ ُٝؤ َٔ ِٔ ََّ ِٔ ََ ٚط ٓا َء َفً َِٝهِ ُ ِ پِ٩ء س ٣٨٥ک ٫قڻ ٫ح ٦ا٢٬اـ „ڻ ٫۽ س ٣٨٥ک ٫قڻ ٫ح ٦ا٤ڪار ڪؽي. (اٞڪ)29:ٗ٨
اهلل س٭ڪڎ ٣٧چا٧ ٫٧ا ح ٦ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤ک ٫زةؽدـخ ٫نط٭ص دڳ قٺائ ٫ـگ ٫٨پ٭ .٩پؽ ٩٧چا ٫٧ٿ ٩ح ٦ا٤فاـ پ٥٨٥ش ٫ةه٭ؽت ۽ ـ٢ش ٦٨کاـ ڪ ٠قٺ ٫ح ٦س٭ئ ٣اـ ک ٫ـ٢ش ٦٨۽ ةه٭ؽت سٛ ٩ػر ٿئ ٫۽ پ٥٨٥ش٥١ ٫ؾؾ س ٩حٓ٭ ٣پاڻ ڪؽي ٩٧ .پ٥٨٥ش١ ٫ؽى ٫۽ اعخ٭ار ـاـ س٭ڪ ٩رـخ ٩چ٤٩ڊ٥٬ػق اـ ک ٫اـ س ٩ذ٢ؽ ۽ ٤خ٭ش٥ٟ١ ٩ػق. ٕ ا ٔ ََّّل ََا َسعی ﴿( ﴾۳۹ا٥ٞش)39 :٠ َ ٚاَ ِٕ َّي َِ ٝص ي ٔ َِلٔ ِن َشا ٔ ۽ ا٤فاـ س٭ڪ ٝ٢ْ ٩ڪ٭ ٫٧„ ٩اـ کاـ ـ٩اِء اـ الِء ٻ٭ ٩ڪش.٫٧„ ٦٤ ٦٨
خهيفث اهلل في االرض: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فاـ کْٜٝ ٫ۿ ـ٢ش٦٨ۿ ةه٭ؽت ۽ ٍْْ ٠ٟا ڪؽي د٤٭ا ۾ پ٥٨٥ش٤ ٫٭اةج ۽ عال٘ج س٘ ٩ؽ٬ي ٩ـؽا٤شاؿ ڎ٬ڻ س ٫الِء ٩١ڪٟ٭ .٫٧„ ٩ح ٦س٭ئ ٣ا٤فاـ پ٥ھ٥ش ٫كغه٭ج س ٫ارحٜا ڪؽي پاڻ ک ٫دائ٢ٓ٤ ٫٢خ ٣قاري س٥ج س ٩ضٜػار ذاةج ڪؽي .اـ الِء ا ٩٧ة٦ ىؽقري „ ٫٧ح ٣٧ ٩٧ ٦د٤٭ا ۾ ْػؾ ۽ ا٤هاؼۿ كڪؽ ۽ اضفاـ ح٫ ١لخ ٝ٢اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞک ٫گ٨ؽةٓ١ ٝاكؽق ٛائ ٠ڪؽي ـگ ٫٨ح٦ س٭ئ ٣اهلل س ٫ٻا٤ھ ٣س ٩قڎق حٓػاد ـک ۽ ـال١خ ٫س ٫ا٧ڏي ٛائ ٠ڪ٭ٝ ١اض٩ؾ ۾ پ٥٨٥ش١ ٫اٞڪ س ٫رىا ضان ٝڪؽي .اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫رض٢ج ۽ ٻاس ٦٨ح١ ٫لخ ٝ٢ـ٨ڻٓ١ ٩اكؽق ٛائ ٠ڪؽيۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٫ ٥١لا ۽ گ٨ؽ ک ٫پ٩رق ڪؽي ح ٦س٭ئ ٫٧ ٣د٤٭ا ”ضف٥ث“ ةڻش ٫س٥ج س٩ ڎ٬ک ڎ٬ڻ ٞڳ .٫حاـ ح ٦اـ ک ٫اهلل س ٫رىا عاٌؽ س٥ج ِ٤٭ؽ ةڻائڻ س٫ 16
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪ٩كق ْ٭٩ض ا٤فاـ „عؽت ۾ پ٥٨٥ش ٫دائ ٫٢س٥ج س ٩ضٜػار ةڻش.٫ ا٤فاـ د٤٭ا ۾ ان ٝ۽ ١اٞڪ ٫٧„ ٦٤ةٟڪ٤ ٦ائب ۽ عٟ٭ ٫٧„ ٩ٙ۽ عٟ٭ ٫ٙس ٫ذ١٭٩اري „ ٫٧حٛ„ ٩٧ ٦ا س٧ ٫ؽ ضڪ ٠حٞ ٫ت٭ڪ چ٩ي .۽ „ٛا س٧ ٫ؽ ضڪ ٠ک ٫ضؽؼ „عؽ ـ٢ش ٫٨اـ ضڪ ٠س ٫ا٧ا گ٨ؽ پ٩ري ڪؽي س٭ڪا „ٛا کٜ١ ٫ه٩د ۽ ٩ٍٟ١ب ٧ش٧ .٫ڪ عٟ٭ ٫ٙس٩ پ٥٨٥شٛ„ ٫ا ۽ ١اٞڪ ـاـ ٧ؽ قٛج پ٭ار ۽ حٓ٤٩٧ ٟٚػق „ ٩٧ .٫٧پ٥٨٥ش٫ „ٛا س ٩حاةٓػارۿ ٘ؽ١ا٤تؽدارۿ كڪؽ گؼار ۽ ٍ١٭ّ ٤٩٧ػق „٧ ٩٧ .٫٧ؽ ٍْا ک ٫پ٥٨٥ش١ ٫اٞڪ سٍْ ٫ا ـ٢ش٥٨ػق „ .٫٧۽ پ٥٨٥ش ٩پاڻ اـ ذات ک٫ ارپ ٫ڇڎ٥٬ػق „.٫٧ س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨ـھٞ٩ج ۽ ٘ائػي س ٫ڳاٞھ٭ ٣۾ اهلل حٓا ٪ٞس٫ اٌاْج اعخ٭ار ڪ ٣پؽسڎ ٣٧پ٥ھ٥ش ٫ذات ۽ ٙ١ادـ س ٫عالؼ اهلل سا اضڪاؿ „ڎق اچ ٫قڃ ٣ح ٦پِ٩ء ٧٭ال ة٨ا٤ا ۽ حاق٩ٟ٬ـ ڳ ٫ٞ٩پ٥٨٥شٙ٤ ٫ؿ س٩٧ ٫س پ٩ري ڪ٣ۿ ا٤ ٫٧٭اةج ۽ عال٘ج سا ضٜػار ٿ٤ ٫ٿا ـگ٣٨ۿ عال٘ج سا ضٜػار ا٣٧„ ٫٧ۿ س٭ڪ ٫عػائ٥١ ٫لائ ٣ک ٫دؾ ۽ ساـ ـاـ پ٩رق ڪ.٣ اٌصان جي اىيً واري خيثيج: ٛؽ„ـ ا٤فاـ ک ٫ـ٢ش٨ائ ٫ٿ ٩ح ٦ح٩ـ ١اٞڪ ٤ا٧٭ ٣ةٟڪ ٦عٟ٭ ٩ٙ۽ ٤ائب س ٫ضر٭ج ۾ رڳ ٩ا١٭٧„ ٣٭ .٣ح٩ک ٫اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٫ ا١ا٤ج ۾ ع٭ا٤ج ڪؽڻ س ٩ض .٫٧„ ٦٤ ٚح٩ک ٫س٭ڪا ة ٦كئ ٫ٟ١ ٫ٿ٫ ا٧ا اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٍْ ٫ا „٫٧ۿ اـ ۾ ح٥٨٥ش ٩ڪ ٩ة ٦دع٫٧„ ٦٤ ٝۿ ح٩ـ نؽؼ ا١٭ ٣۽ ٤ائب „٧٭٣ۿ ح٩ک ٫ا٧ا ٍْا اهلل س ٫ڀاح٭ ٣۾ قر٧ائڻ٫ „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َ ٚاَ ِن ٔف ُك ِٛا َٔ َُّا َج َع ًَهُ ِِ َُّ ِش َت ِد ًَ ٔفی ِ َن ف ِٔٔ ٝہؕ ۽ اـ (١اؾ) ١اـ عؽڃ ڪؽ ٩٬س ٣٨٥۾ اق٧اـ ک ٫پ٥٨٥ش٤ ٩ائب ڪ٭ ٩اٿؿ. (اٞطػ٬ػ)7 :
ڌرحَ٫ء ح ٫ان ٝاعخ٭ار ۽ ١اٞڪ ٫اهلل س.٫٧„ ٫ز١٭ ٣سا عؾا٤ا www.sindhsalamat.com
17
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ـڀ اـ سا „٣٧ۿ ا٤فاـ نؽؼ ٤ائب ۽ عٟ٭٫٧„ ٩ٙۿ س٭ڪڎ ٣٧ڪ٩ ١اڻ ٩٨ا١ا٤ج ۾ ع٭ا٤ج ڪ٥ػق ح ٦حتا ٫٧اـ سٜ١ ٩ػر ٤٩٧ػيۿ د٤٭ا ۽ „عؽت ۾ اـ ک ٫ڪٿ ٫ة ٦ـڪ٩ـ ۽ راضج ٥ٟ١ ٦٤ػي .پؽ س ٩٧ ٫عػا س٫ ا١ا٤ج عػا س ٫ٻا ٣٨٤حائ٭ ٣پ٨چائ٭٥ػق ح ٦د٤٭ا ۽ „عؽت س٩ـ ـٓادح٩ـ اـ سا پ٭ؽ چ٥٢ػ٩٬ـٛ .ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ َٚي َِ ٛاَْ َّ ُہ ِِ اَقَا َُٛا اي َّت ِٛرى َٔ ِ َٚ ١ اَّلِْجٔ ِۤ ََ َٚ ٌَ ٝا اُِْز ٔ ٍَ أي َِٝۂ ِِ َ ِٔ َّربۂ ِِ ََّلَکًَُ ِٛا َٔ ِٔ ف َِٛق ٔۂ ِِ ََ ِٔ َٔ ٚت ِحتٔ اَ ِر ُجًٔۂ ِِؕ ٔ َ ِٓ ُہ ِِ ا ُ ََّ ِْ َُّ ١كتَصٔ َد َْ َٚ ؕ٠نثٔی ِ ْر َ ِٓ ُہ ِِ َس ٓا َء ََا َی ِع ًَُُ ِ﴾۶۶٪﴿ َٕ ٛ (ا٢ٞائػف)66 :
۽ س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧ح٩رات ۽ ا٤ش٭ ٝ۽ س٭ڪ ٫ا ٣٨٤ڎي ـ٥ػـ پاٞ٭٥ػڏ سٌ ٫ؽ٘اـ الٿ ٩ق .٫٧„ ٩٬ح( ٣س ٫ضڪ )٣٢کٛ ٫ائ٠ ڪ٧ ٣ا ح ٦پ٥٨٥ش١ ٫ٿاـ کاـ ۽ پ٥٨٥ش ٫پ٭ؽـ س٧ ٫٭ٺاـ کاـ ىؽقر (رقزي) کائ٭٧ ٣ا .ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ س٢اْج ـڌي رـخ ٫ح٫ ٥ٟ٧ػڏ „ .٫٧۽ ا١ ٣٨٤اـ گ٨ڻا س٭ڪ ٫ڪ ٣ٿاۿ ـ ٩ةڇڏق „.٫٧ پاڻ کي ىانڪ شيجھڻ جّ ٌخيجّ: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٩ا ٩٧دـخ٩ر ۽ ٛا٩٤ـ ر٧٭ ٫٧„ ٩ح ٦سڎ ٣٧ڪا ٩ٛؿ ٬ا ڪ٩ٛ ٣٨٥ؿ س ٩ڪ١ ٩غه٩ص ٌت٩ٜۿ پاڻ ک ٫اهلل حٓا ٰ٫ٞس٤ ٩ائب ۽ ا١٭ ٣ـ٢ش٨ڻ س ٫ةػراـ پاڻ ک٤ ٫ف٩رق ١اٞڪ ۽ ع٩د ١غخ٭ار ـ٢ش٨ڻ ٞڳ٥ػق „ ٫٧۽ عػائ ٫اضڪا ٣١س٤ ٫ا٘ؽ١ا ٫٤ڪؽڻ ٞڳ٥ػق „ ٫٧ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٧ڏـ ١اڻ ٣٨س ٩د٤٭ا حاـ ٤اـُء ٤لاـ ئ١ ٫٭ٽ ٫ڇڎ٥٬ػق „ .٫٧۽ ا ٣٨٤ک ٫حتا ٦٧۽ ةؽةاد ڪؽي ڇڎ٥٬ػق „ ٫٧۽ اهلل حٓا ٪ٞپ٥٨٥ش٫ پاڪ ڌرح١” ٫فخيٓٙ٭( “٣ڪ٢ؾقرـۿ ىٓ٭ ٣ٙ۽ ڎحڏ )٣ٟ٬س ٫ض٩ا٫ٞ ڪؽي ڇڎ٥٬ػق „ .٫٧پڏ ٫٧ڎـٛ ٩ؽ„ـ: ض ََ ََ ٚػارٔبَ َہا َّائً ِی ب َز ِن َٓا َ ٚاَ َِ ٚرث ِ َٓا ا ِي َك َِّ َّ ٛاي ٔذ َٔ ِٜکَاْ ُِٛا ی ُِش َت ِض َعف ََُِ َٕ ٛظَ ار َٔم ِاَّل َِر ٔ ف َِٔ ٝہاؕ ََ ٚت َُّ ِت کًَُٔ ُت َرب َک ا ِي ُح ِشىی َعلی بَىٔی أْس ٓا ٔءٌَۙ ِٜ إ ۙ ۬ ب ٔ َُا َصبَرُ ِٚاؕ ََ ٚد ََّ ِزَْا ََا ک َ َ َ ۤۡ ِ َ ِف َع ِ َٚ ُٕ ٛق َِٗ َُ ٛہ َََ ٚا کَاْ ُِٛا َی ِعز ٔ ُط ِ( ﴾۱۳۷﴿ َٕ ٛاالْؽاؼ)137: َی ِص َٓ ُع ٔ ِ 18
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
”۽ س ٣٨٥ز١٭ ٣۾ اـاـ ةؽڪج رک .٫٧„ ٫ح ٣٨٥س ٫اڀؽ٤ػـ ۽ ا٥٨ٞػـ س ٩اـ ٩ٛؿ ک ٫قارث ڪ٭ ٩ـ٩ـ .س ٣ک ٫ىٓ٭ٗ ـ٢ش٨٭ ٩ق٥٬ػق ٩٧۽ ة ٫٥اـؽائ٭ٟ٭ ٣س ٫ض ٚ۾ ح٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ س ٩چڱ ٩قْػق ـ٥ػـ نتؽ س ٫ڪؽي پ٩رق ٿ٭ .٩۽ ٘ؽْ٩ـ ۽ ـ٥ػس ٩ٛؿ س ٩ڪش ٦٨ة٥ائ٭٥ػا ٧ئا ۽ س٭ڪ( ٫قڎ٩٬ـ ْ٢ارح٩ـ) ٺا٧٭٥ػا ٧ئاۿ ـ ٫اـاـ ةؽةاد ڪؽي ڇڎ٩٬ـ“. ڇ ٩ح ٦ڌرح ٫اهلل س .٫٧„ ٫۽ اهلل س ٣٨٥ک ٫چا٧٭٥ػق „٫٧ۿ اـ ک٫ پ٥٨٥ش ٫ڌرحَ٫ء س ٩قارث ڪ٥ػق „ٛ .٫٧ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ ِک َٔ َُّ ِٔ َتظَ ٓا ُء۫ َُ ٚتعٔزُّ ََ ِٔ ِک ََ ِٔ َتظَ ٓا ُء ََ ٚت ِٓز ٔ ُع اي ًُُِ َ ک اي ًُُِ ِٔک تُ ِؤت ٔی اي ًُُِ َ ُق ٌٔ اي ًّٰ ُہ َِّ ًَ ٔ َ دْ ِٜز ﴿„( ﴾۲۶ؾ ْ٢ؽاـ: ک َعلی کٌُ َش ِی ٕء َق ٔ َتظَ ٓا ُء َٚتُ ٔذ ٍُّ ََ ِٔ َتظَ ٓا ُءؕ ب ٔ َٝد َٔک ا ِي َدیِرُؕ أْ َّ َ
)26
(اي رـ٩ؾ!) چئ ٩ح ٦اي اهلل ٟ١ڪ سا ١اٞڪ! س ٣٨٥ک ٫گ٨ؽ ٣٬ٿ٩ ح ٣٨٥ک ٫ةادكا ٫٧ڎ ٣٬ٿ ٩۽ س ٣٨٥کاـ گ٨ؽ ٣٬ٿ ٩ح ٣٨٥کاـ ةادكا ٫٧کف٭ ٣ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک ٫گ٨ؽ ٣٬ٿ ٩ح ٣٨٥کْ ٫ؾت قارق ڪؽ ٣٬ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک ٫گ٨ؽ ٣٬ٿ ٩ح ٣٨٥ک ٫ع٩ار ڪؽ ٣٬ٿ.٩ ح ٣٨٥س٧ ٫ٿ ۾ چڱائ .٫٧„ ٫ة٭لڪ ح٩ـ ـڀ ڪ ٣٨٥كئ٫ حٛ ٫ػرت رک٥ػڏ „٧٭.٣ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫ذات ـؽاپا رض٢جۿ كٜٙجۿ ٻاس٦٨ۿ ٨١ؽ ۽ ٨١ؽةاَ٫٤ء س١ ٩شف ٩٧ .٫٧„ ٩٢پ٥٨٥ش٨١ ٫ؽ ۽ ٨١ؽةاَ٫٤ء ـاـ سڳ س٨اـ ک ٫رقزي رـائ ٫ر٧٭ .٫٧„ ٩ٻاس٨ارق ۽ ٨١ؽةاـ اهلل پ٥٨٥ش ٣چا٧٭٥ػڏـ ۽ ١ڃ٭٥ػڏـ ک ٫ةْ ٦ؾت ڀؽي رقزيَء ـاـ ٩٤ازي ر٧٭ ٫٧„ ٩ح ٦پ٥٨٥ش٣ ٤ا٘ؽ١ا٣٤ۿ ـؽڪل٣ۿ ُا ٣٢ٞ۽ ١ ٦٤ڃ٭٥ػڏـ کاـ ة ٦پ٥ھ٥شٍْ ٫ا ک٫ رقڪ٭٤ ٩ٿائ٭ .٣پؽ س٭ڪڎ ٩٧ ٣٧پ٥٨٥ش ٩اٛخػار اْ ٰ٫ٟا٤فا ٣٤س٫ ض٩ا ٫ٞڪؽي ڇڎي ح٧ ٦ڪڏا ا٤فاـ ٻ٭ ٣ا٤فا ٣٤ک ٫پاڻَ٫ء س ٫ڍڪ س٫ الِء ة ٦حڏپائ١ ٫ارـ ٩٧ .سڎ٤ ٣٧ائب ۽ عٟ٭٤٩٧ ٩ٙػي ا٤فا٤٭ج س ٫رت چ٩ـ٭ ٣ٿا ح ٦پِ٩ء ڪ ٫ٟاعخ٭ار ٟ١ڻ کاـ پِ٩ء ا ٫٧ٻ٭ ٣ک ٫س٭ئؽق ساڳ٥ػق ڪ٭ئ ٣ڇڎ٥٬ػا܁ www.sindhsalamat.com
19
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا٤فاـ ا٤خ٨ائ ٫ضاـػ ۽ الٞچ ٩٧ .٫٧„ ٫ٻئ ٫س ٩چڱ٤ ٩ا٫٧ چا٧٭٥ػقٛ .ؽ„ـ ا٤فاـ سٙ٤ ٫ف٭ات کاـ „گا .٫٧„ ٦٧ح ٣٨٥ڪؽي ٩٧ قڎي قاڪ ٫اْالـ ڪؽي ٿ ٩ح ٦د٤٭ا ۽ „عؽت سا عؾا٤ا اهلل سا „٣٧ۿ د٤٭ا س ٫ضڪ١٩ج ۽ ةادكا ٫٧اهلل حٓا ٰ٫ٞس٫٧„ ٫ۿ ٩٧پ٥٨٥ش ٫ضڪ٢ج ـاـ س ٣٨٥ک ٫چا٧٭٥ػق „ ٫٧ةادكاٍْ ٫٧ا ڪ٥ػق „ .٫٧ا٤فاـ ڪ٭ؽ ٿ٭٥ػق „٫٧ۿ ڇا ۽ ڇ ٩ڪؽڻ قارق ٛ .ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ اض َنكٔی ِ ّرا ﴿ۙ ﴾۳۵اَ ِّ َِ ٜح ُش ُد َِٕ ٚ اَ ِّ َي ُہ ِِ َنصٔ ِْ ٝب َ َٔ اي ًُُِ ِٔک َفأذّا ََّّل ِ ُ ٜؤتُ ِ َٕ ٛاي َّٓ َ اض َعلی ََ ۤا ٰات ُہ ُِ اُ٘ َٔ ِٔ ف َِضً ٔ ٖہۚ َف َك ِد ٰا َت ِی َٓ ۤا ٰا ٍَ أبِزص ِٔ َِ ٝا ِلهٔت َب َٚا ِي ٔحهِ َُ َ١ اي َّٓ َ َٰٚا َت ِیٓ ُہ ِِ َُّ ًِكّا َعظ ِ ّٔۡی ﴿( ﴾۵۴ا٥ٞفا܂)54 : ڀال ا ٣٨٤س ٩ةادكاَ٫٧ء ۾ ڪش ٦٨ضه ٫٧„ ٩ڇا܁ پِ٩ء ا ٫٧اـ قٛج ١اڻ ٣٨ک ٫حؽ ةؽاةؽ (ڪاكئ ٦٤ )٫ڎ٥٬ػا ٬ا ح ٦اهلل س٭ڪ١ ٫اڻ٣٨ ک ٫پ٥٨٥ش٘ ٫ي١ ٝاـ ڎ ٫٧„ ٩٤ح ٣٨٥ح ٫ا ٣٨٤ـاـ ضفػ ڪ٣ ٿا .پِ٩ء ة٭لڪ اـاـ اةؽا٧٭ ٠س ٫اقالد ک ٫ڪخاب ۽ دا٤ائ ٫ڎ٫٤ۿ ۽ ک٭ ٣قڎي ةادكا ٫٧ڎ ٫٤ـ٩ـ. خالفج في االرض جي الِء شرط: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٤ ٫٭اةج ۽ عال٘ج س ٫ض٩ا ٫ٞـاـ ا٤فاـ س٩ـ ٻ ٦ض٭ر٭خ٩ـ „٧ .٣٧ڪ اٙ٤ؽادي ض٭ر٭ج ۽ ٻ٭ ٩اسخ٢اْ ٫ض٭ر٭جۿ اٙ٤ؽادي ض٩ا ٫ٞـاـ ا٤فاـ قٽ س٭ڪ ٩ڪش .٫٧„ ٦٨ا ٩٧اـ قٽ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫ا١ا٤ج „ ٫٧۽ ٩٧اـ ۾ اهلل حٓا ٰ٫ٞس٤ ٩ائبۿ عٟ٭٩ٙ ۽ ا١٭ ٣٧ .٫٧„ ٣ک ٫پ٥٨٥ش١ ٩اؾ پ٥٨٥ش ٫ساـ ۽ پ٥٨٥ش٭٩ـ نالض٭خ٩ـ عػا س٥١ ٫لا ۽ گ٨ؽ ٍ١اة ٚعؽڃ ڪؽڻ٭٩ـ „ ٣٧۽ عػا س„ ٫ڎق اـ ک٫ س٩اةػ ٫٧ڎ٬ڻ.٫٧„ ٫ عال٘ج س ٫ض٩ا ٫ٞـاـ ا٤فاـ س ٫ٻ ٫ض٭ر٭ج اسخ٢اْ ٫۽ ة٭٣ اال٩ٛا٫٧„ ٫١ۿ اـ ض٩ا ٫ٞـاـ د٤٭ا س٧ ٫ؽ ا٤فاـ س١ ٫ٿاـ الزؿ „ ٫٧ح٦ ٩٧پ٥٨٥ش٩ٛ ٫ؿۿ ٓ١اكؽي ۽ ـ٩ـائٽ ٫ـاـ گڎس ٫ا٤فا٤٭ج س„ ٫سپ٫
20
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ ة٨خؽيَء س ٫الِء د٤٭ا س ٫ةاٌِ٤ ٝاؿ س ٫عالؼ ةٖاقت ڪؽي ۽ عال٘ج قارق ِ٤اؿ ٛائ ٠ڪؽي ڎ٬کاري. ٧خ ٫٧ ٫ڳا ٦٨ٞة ٦ذ ٣٧۾ رکڻ گ٨ؽس ٫ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٫ عال٘ج ۽ ٤٭اةج حؽيَء ح ٫ة٨لجۿ ڀڳڏـ س١ ٫ٺ ٬ا ڳڏ س ٫ڳ٥ڍ ٫٧„ ٦٤ س ٩ائ٭ ٣گ٨ؽ ق٬ٺ ٫ة٥ا ڪ١ ٣٨٥ط٥جۿ حڪٟ٭ٗ ۽ ٛؽةاَ٫٤ء س ٫ع٭ؽات ۾ ٫ٟ١قڃ.٫ عال٘ج ضان ٝڪؽڻ س ٫الِء نػ ٣٬حائ٭ ٣نتؽ „ز١ا ۽ ١لڪٝ ١ؽضال ٌئ ٫ڪؽڻا پ٩ـ ٿا .نتؽۿ اـخٜا١ج ۽ س٨ػ ١فٟف ٝـاـ ڪ٠ ڪؽڻ ٩پ٩ي ٿ٩ۿ پ٥٨٥ش ٩ـڀ ڪش ٦٨اـ ١ل ٣حاـ گ٩٨ري ڇڎڻ ٩پ٩ي ٿ٩ۿ پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار ـاـ ٦٤ٽٽ٥ػڏ حٓ ٟٚ۽ ٩ٞـَء ٞڳائڻ ٫پ٩ي ٿ٫ۿ حڎ ٣٧قڃ٫ ا٤فاـ اـ ٥١ؾؾ ح ٫پ٨چ ٫ٿٛ .٩ؽ„ـ اـ ـٟف ٫ٟ۾ ة ٫٥اـؽائ٭ ٝس١ ٩راؾ ڎ٥٬ػي ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ اس َت ٔع ِیُٓٛا بٔا٘ٔ َِ ٚاصبٔرُ ِٚاۚ ا ٔ َّٕ ِاَّل َِر َض ِہّٰلِلۙ ۟ ِٛ ُٜرٔث ُ َہا ََ ِٔ َّیظَ ٓا ُء ۙ قَا ٍَ َُ ِٛسی ي ٔ َك ِٔ َٔ ٛہ ِ ِ َٔ ِٔ ع َٔباد ٔ ٖہؕ َٚاي َِعاق ٔ َب ُ ١ئً ُُِ َّتكٔی ِ َن ﴿ ﴾۱۲۸قَايُ ۤۡٛا اُ ِٚذَٔٓ ِٜا َٔ ِٔ ق َِب ٌٔ اَ ِٕ َتاِت ٔ َی َٓا ََۡۢٔٔ ٚ ض َف َی ِٓظ َُز ک َع ُد َُّ ٚن ِِ ََ ٚی ِش َت ِدً ٔ َفهُ ِِ فٔی ِاَّل َِر ٔ َب ِع ٔد ََا ٔجئِت َ َٓاؕ قَا ٍَ َعسی َربُّهُ ِِ اَ ِٕ ِ ُّٜہً ٔ َ ف َت ِع ًَُُ ِ( ٪﴾۱۲۹﴿ َٕ ٛاالْؽاؼ)129-128: َن َِ ٝ ٩١ـ ٰ٫پ٥٨٥ش٩ٛ ٫ؿ ک ٫چ٭ :٩ح ٦اهلل کاـ ١ػد گ٨ؽق ۽ نتؽ ڪؽ٩٬ۿ ة٭لڪ ز١٭ ٣اهلل س .٫٧„ ٫پ٥٨٥ش ٣ٻا١ ٣٨٤اـ س ٣٨٥ک ٫گ٨ؽي ح ٣٨٥ک ٫اـ س ٩قارث ڪؽي ٿ ٩۽ (چڱ )٫پڇاڏي پؽ٧٭ؾگارـ س .٫٧„ ٫ا ٣٨٤چ٭ ٩ح ٦اـاـ ک ٫ح٥٨٥ش ٫اچڻ کاـ اڳ ۽ ح٥٨٥ش ٫اچڻ کاـ پِ٩ء حڪٟ٭٩ٙـ ڎ٤٭٩ـ ق٩٬ـ „٩١ .٣٧ـ ٰ٫چ٭ ٩ح٦ ٛؽ٬ب „ ٫٧س ٩اق٧اـ س ٩رب اق٧اـ س ٫دك ٣٢ک ٫حتا ٦٧ڪؽي ڇڎي .۽ اق٧اـ کٟ١ ٫ڪ ۾ (پ٥٨٥ش٤ )٩ائب ڪؽي پِ٩ء ڎـ ٫ح٦ اق٧٭ ٣ڪ٨ڏا ڪ ٠ڪؽ ٩٬ٿا. عال٘ج ڪا ٩١رقذ ٫سائػاد ۽ ساگ٭ؽ ٫٧„ ٦٤س ٩ڪ ٣٨٥س١ ٫ؽڻ کاـ پِ٩ء اـ س ٫قارذ ٣ک ٫پ٥٨٥ش ٩پاڻ ٫ٟ١قڃ ٫۽ ا ٫٧اـ سا قارث ٿ٫ قڃ٣ۿ ةٟڪ ٦ا٧ ٩٧ڪ ا٧ڏق ةار „٫٧ۿ س٭ڪ ٩اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٧ڏـ www.sindhsalamat.com
21
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
١اڻ٬ ٣٨ا ا٧ڏ ٣١٩ٛ ٣٬ح ٫رک٥ػق „٫٧ۿ س٭ڪ ٫ا ٩٧ةار کڻڻ س٩ـ اٝ٧ ٧ش .٣سڎ ٣٧ا ٣٨٤۾ عػائ ٫ةار کڻڻ س ٫اٟ٧٭ج ٦٤ر٥٧ػي „٫٧ۿ ح ٦ا٣٨٤ کاـ عال٘ج ۽ ضڪ١٩ج کف ٫ق٥٬ػي „ .٫٧۽ ا ٣٨٤س ٫ةػ اْ٢اٞ٭ ٣س٫ ڪؽي ا ٣٨٤ک ٫حتا ٦٧۽ ةؽةاد ڪ٭ ٩ق٥٬ػق „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ۙ ََ ٚج ٓا َء ِت ُہ ِِ ُر ُس ًُ ُہ ِِ بٔا ِيبَیٓتٔ َََ ٚا کَاْ ُِٛا ُِق ِ ِٔ َٔ َٕ ٚق َِبًٔهُ ِِ َي َُّا ظَ ً َُُ ِٛا ََ ٚي َك ِد اَصِ ًَهِ َٓا اي ُ ُ ض َٔٔۢۡ ئِ ُٝؤ َُٔٓ ِٛا ف فٔی ِاَّل َِر ٔ ؕ َنذي ٔ َ ک ْ َ ِجزٔ ٟا ِي َك ِ َّ ٛاي ُُِ ِجز ٔ َٔی ِ َن ﴿ ﴾۱۳ث ُ َِّ َج َعًِٓهُ ِِ َخًٰٓئ ٔ َ ف َت ِع ًَُُ ِ٤٩٬( ﴾۱۴﴿ َٕ ٛؿ)14-13: َب ِع ٔدص ِِٔ ي ٔ َٓ ِٓظ َُز َن َِ ٝ ۽ اـاـ اق٧اـ کاـ اڳ ۾ ڪ٭خؽ٩٬ـ ئ ٫س٢اْخ٩ـ حتا ٦٧ڪؽي ڇڎ٩٬ـ .سڎ ٣٧اُ ٫٧ا ٠ٞٿ ٫ق٬ا ۽ ا ٣٨٤سا رـ٩ؾ قٽ ٣کٟ٭ٝ ٤لا٤٭٩ـ کڻ٬„ ٫ا ٧ئا ۽ ٧ؽگؾ ا٢٬اـ „ڻڻ قارا ٧ ٦٤ئا .اـ٭ ٣گ٨٥گار ٩ٛؿ ک ٫ا٧ڏي ر٬ج ـؾا ڎ٥٬ػا „٧٭٩ـ .پِ٩ء اـاـ اق٧اـ ک ٫ا٣٨٤ کاـ پِ٩ء ز١٭ ٣۾ ٤ائب ڪ٭ ٩ح ٦ڎـ٩ـ ح ٦اق٧٭ ٣ڇا ٿا ڪؽ.٩٬
خدائي دشخّر: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپ٥٨٥ش ٫عال٘ج ۽ ٤٭اةج س٩ـ قاڳ٩ـ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨س ٫ض٩ا ٦٤ ٫ٞڪ٥ػق „٫٧ۿ س٭ڪ ٫عػائٓ١ ٫ؽ٘ج ۽ عػائ٫ ڪائ٥ات س ٠ْٟ ٫کاـ قا٤ش٨ا ۽ ڪ٩را ٧ش .٣ا٤فا٤٭ج س ٫اة٫ ضيؽت „دؿ ۚ سٛ ٫ه ٫ح٩ٕ ٫ر ڪ٭٩ۿ سڎ ٣٧اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ ضيؽت „دؿ ۚ س ٫الِء عال٘ج س ٩اْالـ ڪ٭ ٩ح ٦اـ ک ٫ڪائ٥ات س٫ ٧ؽ كِ٫ء سٍْ ٠ْٟ ٩ا ڪ٭ائ٭ ٣ح ٦س٭ئ ٩٧ ٣ا ٣٨٤ك٭ ٣س٩ـ عان٭خ٩ـ ـڃاڻ ٫ا١ ٣٨٤اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽي ۽ ”عٟ٭ٙث اهلل ٘ ٫االرض“ س٫ حٜاىائ ٣ک ٫پ٩رق ڪؽيٛ .ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ۙ قَايُ ۤۡٛا اَ َت ِج َع ٌُ ف َِٔ ٝہا ََ ِٔ ُّی ِف ٔش ُد ؕ ض َخً ٔ َِ ٝف ّ١ ک ئً ًَُِٰٓئ ٔ َه ٔ ١انٔ ِی َجاع ٔ ٌْ فٔی ِاَّلَ ِر ٔ َ ٚأذِ قَا ٍَ َربُّ َ ف َِٔ ٝہا ََ ٚی ِش ٔف ُ ؕ قَا ٍَ أۤۡیِّن اَ ِع ًَ ُِ ََا ََّل ۙ َک و ايد ََ ٓا َءۚ ۙ َِ َ ْٚح ُٔ نُ َشبحُ ب ٔ َح ُِد َٔک َٚنُ َكد ُض ي َ َّ َّ ُ َع َض ُہ ِِ َعل َی اي ًَُِٰٓئ ٔ َه َٔ ۙ١ف َكا ٍَ اَْۢۡبٔئ ُِٛن ٔ ِی َت ِعً َُُ َِ َٚ ﴾۳۳﴿ َٕ ٛعً َِ ٰا َد َّ ِاَّل َِس َُ ٓا َء کًُ َہا ث َِّ َ َ ک ََّل عًٔ َِِ َي َٓ ۤا ا ٔ ََّّل ََا َع ًَّ ُِت َ َٓاؕ ب ٔ َا ِس َُ ٓا ٔء ٰٓص ُؤ َ َّٓل ٔء ا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ ص ٔدقٔی ِ َن ﴿ ﴾۳۱قَايُ ِٛا ُس ِبح َٓ َ ک اَْ ِ َت اي َِعً ٔ ِ ُِ ٝا ِي َحه ِٔ ﴾۳۲﴿ ُِ ٝقَا ٍَ ٰٓ ٜا َد ُّ اَْۢۡبٔئِ ُہ ِِ ب ٔ َا ِس َُ ٓائٔۂ ِِۚ َف ًَ َُّ ۤا اَْ ۢۡ َب َاص ُِِ أْ َّ َ
22
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ب ٔ َا ِس َُآئٔۂ ِِۙ قَا ٍَ اَ ي َِِ اَ ُق ٌِ َّلهُ ِِ أۤۡیِّن اَ ِع ًَ ُِ غ ََِ ٝب َّ ايشُٔ ٛ ضۙ َٚاَ ِع ًَ ُِ ََا ت َِ ٚاَّل َِر ٔ تُ ِب ُد ََِ َٚ َٕ ٚا ُن ِٓت ُِِ َتهِت ُُُ ِ( ﴾۳۳﴿ َٕ ٛاٞتٜؽف)33-30 : سڎ ٣٧ح٥٨٥ش ٫رب ١الئڪ ٣ک ٫چ٭ ٩حٌ„ ٦ء ز١٭ ٣۾ ٧ڪ ٤ائب پ٭ػا ڪؽڻ قارق „٧٭اـ .ا ٣٨٤چ٭ ٩ح ٦ڇا ح٩ـ اـ ۾ اـ ک ٫پ٭ػا ڪ٥ػ ٣٬س ٩اـ ۾ ٘فاد ڪ٥ػق ۽ رت ق٧ائ٭٥ػقۿ ۽ اـ٭ ٣ح٥٨٥ش٫ حٓؽ ٗ٬ـاـ ح٥٨٥ش ٫پاڪائ ٫ة٭اـ ڪؽ٩٬ـ ٿا ۽ ح٥٨٥ش٫ پاڪائَ٫ء س ٩اٛؽار ڪؽ٩٬ـ ٿا .اهلل ٘ؽ١ا ٩٬ح ٦س٭ڪٌ„ ٫ء ڄاڻاـ ٿ٩ ـ ٩اق٧٭٤ ٣ٿا ڄاڻ ٩۽ „دؿ ک ٫ـڀ ٤اال ـ٭کار٬ائ٭ ٣پِ٩ء ا ٣٨٤ک٫ ١الئڪ ٣س ٫ـا٩٨١ـ „٤ػائ٭ ٣پِ٩ء ٘ؽ١ا٬ائ٭ ٣ح ٦ا ٣٨٤سا ٤اال ٩١ـ ک ٫ٻڌا ٩٬س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣ـچا „٧٭ .٩ا ٣٨٤چ٭ ٩ح ٦ح٩ـ پاڪ „٧٭ .٣س٭ڪ ٫ح ٩اـاـ ک ٫ـ٭کار ٩٬ح ٣٨٥کا٤ف٩اِء اـاـ ک٫ ڪا عتؽ ٫٧„ ٦٤ۿ ة٭لڪ ح٩ـ ئ( ٫ـڀ ڪش )٦٨ڄاڻ٥ػڏ ضڪ٢ج قارق „٧٭ .٣اهلل ٘ؽ١ا ٩٬ح ٦اي „دؿ! ا ٣٨٤ک ٫ا ٣٨٤سا ٤اال ٻڌاِء .پِ٩ء سڎ ٣٧اـ ا ٣٨٤ک ٫ا ٣٨٤سا ٤اال ٻڌا٬ا حڎ٘ ٣٧ؽ١ا٬ائ٭٣ ح ٦ڇا ٩١ـ اق٧اـ ک ٦٤ ٫چ٭ ٩٧ ٩حٌ„ ٦ء „ـ٢ا ٣٤۽ ز١٭ ٣س ٩ڳش٦٨ ڄاڻاـ ٿ ٩۽ س٭ڪ ٫اق٧اـ ُا٧ؽ ڪؽ ٩٬ٿا ۽ س٭ڪ ٫اق٧٭ ٣پ٭ا ٞڪا ٩٬ـ ٩ة ٦ڄاڻاـ ٿ.٩
٬„ ٫٧خ٩ـ قاىص ٌ٩ر ح ٫ٻڌائ٭ ٣ٿ٭٩ـ حِ١ ٦ا٧ؽ ٍ٘ؽت ح٩ٕ ٫ر ڪؽڻ ۽ ڪائ٥ات س ٠ْٟ ٫س ٫ڪؽي ئ ٫ضيؽت „دؿ ۚ ک ٫عال٘ج س ٫الِء چ٤٩ڊ ٩٬ق ٩٬ح ٦س٭ئِ٤ ٩٧ ٣اؿ رة٩ة٭ج ک ٫ـ٢شھ ٫۽ اـ ٍ١اةٚ عػائ ٫عال٘ج ـؽا٤شاؿ ڎي .سڎ٧ ٣٧ڪ ٤ائب ۽ عٟ٭ ٩ٙعػائ٫ ڪائ٥ات ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٥ػق ۽ اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫ة٥ا ٝ٬ك٭ ٣ح ٫ـ٩ڃ ق٬چار ڪ٥ػق ح ٦اـ ک ٫ڪائ٥ات س٧ ٫ؽ كِ٫ء ۾ رب س ٫ضڪ٢ج ِ٤ؽ ا٥٬ػي ٩٧ .پ٥٨٥ش٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ۽ ةه٭ؽت س ٫ذر ٫ٓ٬پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار س ٫ةڻا ٝ٬ك٭ ٣س ٫ضڪ٢ج پؽک ٫قٺ٥ػق ۽ ضڪ٭ ٠س٧ ٫ؽ ڪ ٠س٫ ضڪ٢ج ـ٢ش ٫٨د٤٭ا س ٫ك٭١ ٣اـ اـ ٍ١اة٘ ٚائػق قٺ٥ػق٧ .ڪ ١اڻ٩٨ س ٣٨٥ک ٫د٤٭ا س ٫ك٭ ٣س ٠ْٟ ٩ئ ٫٧„ ٦٤ ٫۽ ٩٧ا ٣٨٤س٘ ٫ائػـ ۽ www.sindhsalamat.com
23
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٜ٤ها ٣٤کاـ ة ٫عتؽ ۽ قا٤ش ٫٧„ ٩٨ح ٩٧ ٦ا١ ٣٨٤اـ ٘ائػق ڪ٭ئ٣ قٺ٥ػق܁ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ا٤فا ٣٤ک ٫ةارةار چ٩ي ٿ ٩ح ٦اـ٭٣ د٤٭ا س٧ ٫ؽ كِ٫ء اق٧اـ الِء پ٭ػا ڪئ ٫٧„ ٫۽ اـاـ اـ ک ٫اق٧اـ الِء ١فغؽ ةڻا .٫٧„ ٩٬اهلل حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ ّخ َلهُ ِِ ََّا فٔی َّ ايشُٔ ٛ ض َ ٚاَ ِس َب َؼ َعً َِٝهُ ِِ ن َٔع َُ ٗہ ظَ اص َٔز ّ٠ ت َََ ٚا فٔی ِاَّل َِر ٔ اَي َِِ َت َز ِٚا اَ َّٕ ا َ ٘ َس َّ َ َّ ٚبَاطٔ َٓ ّ٢ٜٞ( ؕ١اـ)20: ڇا اق٧اـ ٦٤ڎٺ ٩ح ٦س٭ڪ„ ٫ـ٢ا ٣٤۽ ز١٭ ٣۾ „٫٧ۿ ح ٣٨٥ک ٫اهلل اق٧اـ س ٫ڪ ٠۾ ٞڳا ٫٧„ ٩٬۽ پ٥٨٥ش٭٩ـ ُا٧ؽ ۽ ڳش٨٭٩ـ ٢ٓ٤خ٩ـ اق٧اـ ح ٫پ٩ر٩٬ـ ڪ٭ائ٭.٣
اٌصاًٌ جي غام ٌفصيات: ا٤فاـ ا٤خ٨ائ ٫ةٛ ٫ػرق ۽ ق٬فارق „٫٧ۿ ٩٧سٟػي ئ ٣٧ ٫د٤٭ا ۾ پ٥٨٥ش ٫اچڻ ساٜ١هػ ۽ رب س٩ـ ٢ٓ٤خ٩ـ قـاري ق ٫٨٬ر ٫٧ٿ٩٧ .٩ د٤٭ا س٤ ٫ط٩ـخ ٣۾ ١ط ٩ٿ ٫رب ـاـ ڪ٭ ٝاٛؽار ۽ پ٥٨٥شا ٜ١هػ قـاري ق ٫٨٬ر ٫٧ٿ .٩انّ انعانًيٍ .ا٤فا٤٭ج ک ٫پ٥٨٥شا ٜ١هػ ٬اد ڎ٬ارڻ س ٫الِء ضيؽت „دؿ ۚ کاـ پِ٩ء پڻ رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٥ػق ر٧٭٩ۿ ۽ ا ٣٨٤ـاـ گڎ ا٤فا٤٭ج س٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س ٫الِء پ٥٨٥شا دـخ٩رۿ ٛا٩٤ـ ۽ ٧ػا٬خ٩ـ پڻ ٩١ڪٟ٭٥ػق ر٧٭ٛ .٩ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ ِّشٔ ِٓ َُ َٚ َٔ ِٜذرٔ َٚ َ۪ٔ ِٜاَِْزَ ٍَ ََ َع ُہ ُِ ٘ اي َّٓبٔیٖ ٓ َن َُ َب ٔ کَ َ اض اُ ََّ َّّٚ ١اح َٔد ّ ۟٠ف ََب َع َث ا ُ إ اي َّٓ ُ ض ف ِ َٔۡی ا ِخ َت ًَف ُِٛا ف ِٔٔ ٝہؕ (اٞتٜؽف)213 : ا ِلهٔت َب بٔا ِي َحل ي ٔ َِ ٝحهُ َِ بَی ِ َن اي َّٓا ٔ (ـڀ) ١اڻ٧ ٩٨ڪ س٢اْج ٧ئا .پِ٩ء اهلل ٤ت٭ ٣ک ٫ع٩ش عتؽي ٻڌائ٭٥ػڏ ۽ ڊ٬ڄار٥٬ػڏ ڪؽي ٩١ڪٟ٭ ٩۽ ا ٣٨٤ـاـ ـچ٩ ڪخاب الٿائ٭ ٣ح ٦س٭ئ( ٣ا ٩٧ڪخاب)١اڻ ٣٨۾ س ٣٨٥ڳا٦٨ٞ ةاةج ا ٣٨٤س٨ڳڏق ڪ٭٘ ٩٭ه ٩ٟڪؽي.
اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فاـ ۾ ع٭ؽ ۽ كؽ ٻئ ٫پ ٩ٟ٨رک٭ا „٩٧ .٣٧ ٍ١٭ّ ۽ ٘ؽ١ا٤تؽدار ة ٫٧„ ٦ح ٦ـؽڪق ۽ ٤ا٘ؽ١اـ ة ٩٧ .٦س ٫اٌاْج ۽ 24
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٘ؽ١ا٤تؽداريَء ح ٫اچ ٫ح ٦پاڻ س٨ڏـ ا٤فا ٣٤۽ ڪؽڏ ۽ ڪ٥ڊي س„ ٫ڎق ـف٩٤ ٫ائڻ الِء ح٭ار ة٭ٺ٧ ٩ش٫ۿ پؽ س٭ڪڎ ٩٧ ٣٧ـؽڪل ٫۽ ٤ا٘ؽ١اَ٫٤ء ح ٫٨ٞ ٫پ٩ي ح ٦پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار ۽ ٨١ؽةاـ ٩١ال س ٩ة ٦ا٤ڪار ڪؽي ڇڎي. ٧ٺ٭ ٩ٟ۽ ٤ا٘ؽ١اـ ا٤فاـ د٤٭ا ۾ ٘فاد ڦھالئ٭٥ػق ر٧٭ ٩۽ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞاـ ٘فاد ک ٫عخ ٠ڪؽڻ س ٫الِء ٧ؽ دقر ۾ ض ٚ۽ ا٤هاؼ ح٫ ١لخ ٝ٢پ٥٨٥شا اضڪاؿ ٩١ڪٟ٭٥ػق ر٧٭ ٩ح ٦س٭ئ ٣د٤٭ا ١اـ ٘خ ٩٥۽ ٘فاد عخ ٠ٿئ ٫۽ ْػؾ ۽ ا٤هاؼ قارق ٓ١اكؽق ٛائ ٠ٿئ .٫اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ اض بٔا ِيك ِٔش ٔعۚ َي َك ِد اَ ِر َس ًِ َٓا ُر ُس ًَ َٓا بٔا ِيبَیٓتٔ َ ٚاَِْز َ ِي َٓا ََ َع ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َ ٚا ِيُ ٔ ِٝزَ َ إ ي ٔ َُ ٝك ِ َّ ٛاي َّٓ ُ ؕ ُص ٗہ َُ ٚر ُس ًَ ٗہ بٔا ِي َػٔ ِٝب َٚاَِْزَ ِي َٓاا ِي َح ٔدَ ِٜد ف ِٔٔ ٝہبَاِ ْض َطدْٔ ِٜد ََّٓ ََ ٚاف ٔ ُعئً َّٓا ٔ ض َٚي ٔ َِ ٝعً ََِاُ٘ ََ ِٔ ُ ُ َِّٜٓ ٘ قََ ٌّٟ ٔ ٛعزِٜٔزْ ﴿( ﴾۲۵٪اٞطػ٬ػ)25: ا ٔ َّٕا َ ة٭لڪ اهلل پ٥٨٥ش ٫رـ ٣ٞ٩ک ٫پڌر٩٬ـ ٤لا٤٭٩ـ ڎئ٫ ٩١ڪٟ٭ ٩۽ اـاـ ا ٣٨٤ـاـ ڪخاب ۽ حؽازي (٤٭ڪ ٫۽ ةػيَء سا ١اپا) ٤ازؾ ڪ٭ا ح١ ٦اڻ ٩٨ا٤هاؼ ـاـ ـڌا ر .٣٧۽ اـاـ ٦٧٩ٞالٿ ٩اـ ۾ ـغج ٌاٛج „ ٫٧۽ ١اڻ ٣٨الِء (ة٭ل٢ار) ٘ائػا „ ٣٧۽ ٣٧الِء ح ٦اهلل ڄاڻ ٫ح ٦ڪ٭ؽ ـ٥ػس ۽ ـ٥ػس رـ٣ٞ٩ س ٫پؽ پٺ ١ػد ڪؽي ٿ ٩ة٭لڪ اهلل ٌاٛج قر زةؽدـج „.٫٧
نَُّ :طاكج جّ ىدّر آُي: ١ٿ٭٬„ ٣ج ـڳ٩ريَء ۾ كؽْ ٫اضڪا ٣١ک ٫حارازيَء ـاـ حٓت٭ؽ ڪ٭ ٩ق٫٧„ ٩٬ۿ س٭ئ ٣حارازيَء ۾ پ٩رق پ ٩٥ض ٚڎ ٩٤۽ قرح ٩ق٥٬ػق „٫٧ۿ ائ٭ ٣ا٤فآ١ ٫٤ا ٣ٟ١۾ ة ٦ض ٚ۽ ا٤هاؼ ڪؽڻ .٫٧„ ٩پ٬٩اـ ٦٧٩ٞس٩ ذڪؽ ڪؽي ا٤فا ٣٤ک ٫ٻڌا ٩٬قڃ ٫ٿ ٩ح ٦ض ٚ۽ ا٤هاؼ ٌاٛج ـاـ ئ٫ ٢١ڪ ٫٧„ ٣۽ ٌاٛج س ٫الِء اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞاق٧اـ س ٫الِء ٦٧٩ٞ پ٭ػا ڪ٭٫٧„ ٩ۿ اـ ١اـ ٧ٿ٭ار پ٥ھ٩ار ٺا ٫٧پاڻ ک١ ٫فخطڪ ٠۽ ١يت٩ط ڪؽي ـگ ٩٨ٿا ۽ ُ ٠ٟسِ٤ ٫اؿ س ٩عاح„ ٩٢ڻ ٫ـگ ٩٨ٿا٠ُٟ . ١ؾاض٢ج ۽ ٩١چڏي کاـ ـ٩اِء ـڌق ٿ ٫قڃ ٫ا٧ا ٧ڪ اڻ ٿ٭ڻ ٫ڳا٦٨ٞ www.sindhsalamat.com
25
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
„ .٫٧س٭ڪڎ ٠ُٟ ٣٧سِ٤ ٩اؿ ١٭ٽ ٫ض ٚ۽ ا٤هاؼ قارق ِ٤اؿ ٛائ٠ ڪؽڻ گ٨ؽق ٿا ح ٦پِ٩ء ٦٧٩ٞس ٩اـخٓ٢اؾ ىؽقري „„ .٫٧عؽ ۾ اهلل حٓاٰ٫ٞ س ٫نٙج ٩ٛي ۽ ْؾ٬ؾ „ڻ ٫اكارق ڪ٭ ٩ق ٩٬ح ٦س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣عػا س٫ گ٨ؽ ٍ١اة ٚض ٚ۽ ا٤هاؼ قارق ِ٤اؿ ٛائ ٠ڪؽڻ گ٨ؽ٤ػق ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓإ ٰ٫ٞاٞب ۽ ٛػرت قارق „ .٫٧ا ٩٧اق٧اـ ک ٫ىؽقر ـ٩ڀارق ڪ٥ػق. ٌفصاٌي خّاُشً جي پيروي ٌَ ڪيّ: ا٤فاـ سڎ ٣٧ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٤ ٩ائب ۽ عٟ٭ .٫٧„ ٩ٙح٣٨٥ ڪؽي اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا ٣٤۾ ا٧ڏق ٓ١اكؽق ٛائ ٠ڪؽڻ گ٨ؽي ٿ٩ۿ س٭ڪ ٩ض ٚ۽ ا٤هاؼ ح١ ٫لخ٧ ٝ٢ش .٫ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧س ٩اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞضيؽت دائ٩د ۚ ک ٫عال٘ج س٥١ ٫ؾؾ ح ٫رـائڻ کاـ پِ٩ء ١اڻ ٣٨س ٫در١٭اـ ا٤هاؼ ـاـ ٘٭ه ٩ٟڪؽڻ س ٩ضڪ ٠ڎئ ٫ٿ:٩ ض بٔا ِي َحل َََّ ٚل َتتَّب ٔ ٔع ا ِي َہٟٛ ک َخً ٔ َِ ٝف ّ ١فٔی ِاَّل َِر ٔ َ ٜد ٗاُ ٚد أَّْا َج َعًِٓ َ ض فَا ِحهُ ِِ بَی ِ َن اي َّٓا ٔ اب َط ٔدِٜد ِب ب ٔ َُا َفُٝض ًَّٔ َ ک َع ِٔ َسب ٔ ِ ٌٔ ٝا٘ٔؕ ا ٔ َّٕ َّاي ٔذَ َٔ ِٜی ٔض ًُّ َِ َٕ ٛع ِٔ َسب ٔ ِ ٌٔ ٝا٘ٔ َي ُہ ِِ َع َذ ْ اب ﴿( ﴾۲۶٪ص)26: َن ُش ِٛا َ َّ ِٛ ٜا ِيح َٔش ٔ ( دائ٩د ک ٫ة ٦چ٭ ٩ـ٩ـ ح” )٦اي دائ٩د! ة٭لڪ اـاـ ح٩ک ٫ز١٭ ٣۾ ٤ائب ٜ١ؽر ڪ٭ ٩پِ٩ء ح٩ـ ١اڻ ٣٨۾ ا٤هاؼ ـاـ ٘٭ه ٩ٟڪؽ ۽ ٙ٤فا ٫٤ع٩ا٧ق س ٫پٺ٭اـ ٦٤ ٝ٧ ٦٤ح( ٦ع٩ا٧ق) ح٩ک ٫اهلل س٫ رـخ ٫کاـ گ٢ؽا ٦٧ڪ٥ػي .ة٭لڪ س٭ڪ ٫اهلل س ٫رـخ ٫کاـ گ٢ؽا ٦٧ٿ٭ ٣ٿاۿ ح ٣الِء ـغج ْؼاب „ ٣٧ .٫٧ڪؽي ح ٦ا٣٨٤ ضفاب س ٫ڎ ٣٨٥٬ک ٫قـار“.٫٧„ ٩٬ ٛ ٣٧ؽ„٬„ ٫٤ج س ٣ِٙٞ ٫ح٩ٕ ٫ر ڪ٭ !٩ض ٚ۽ ا٤هاؼ قاري قاٽ ک ٫ڇڎي عػائ ٫ع ٟٚح ٫پ٥٨٥شا ٣١پف٥ػ ٘٭هال ١ڏ٧ڻ ۽ ٙ٤فا٫٤ ع٩ا٧ل ٣س ٫پ٭ؽقي ڪؽڻ ح ٫ڪ٭ڎق قڎق قْ٭ػ ذڪؽ ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ.٩ ٫٧عٍاب ڪْ ٣٨٥اؿ ا٤فاـ ک .٫٧„ ٦٤ ٫ةٟڪ ٦ضيؽت دائ٩د ۚ ک٫ „ ٫٧س٭ڪ ٩اهلل س ٩پ٭ٖ٢تؽ ۽ ڌرحَ٫ء ح ٫اهلل س٤ ٩ائب ۽ عٟ٭.٫٧„ ٩ٙ س ٣٨٥ڎاٙ٤ ٣٨٤فا ٫٤ع٩ا٧ل ٣س ٫پ٭ؽقي ڪؽڻ س ٩حه٩ر ة٤ ٦ٿ ٩ڪؽي 26
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ـگ٨ش .٫ڇ ٩ح٧ ٦ڪ پ٭ٖ٢تؽ س٧ ٩ؽ قٛج پ٥٨٥ش ٫رب ـاـ حٓ٤٩٧ ٟٚػق „ ٩٧ .٫٧ڪ ٣٨٥ة ٫ٓٛ٩١ ٦ح ٫عػائ ٫اضڪا ٣١ک ٫قـاري ٤ٿ ٩ـگ.٫٨ ٧خ ٫ضيؽت دائ٩د ۚ ک ٫عٍاب ڪؽي ناضب اٛخػار ١اڻ ٣٨ک٫ ١خ٥تھ ڪ٭ ٩ق ٫٧„ ٩٬ح ٦اهلل حٓا ٰ٫ٞسْ ٩٭اؾ ڪ٤ ٩ڌڻڪ ٩۽ القارث ٦٤ „ .٫٧س ٩اق٧٭ ٣ا ٣٨٤ح ٫پ٥٨٥شا ٣١پف٥ػ ٘٭هال ١ڏ٧٭٥ػا قح ٩۽ عػا س ٫ع ٟٚک„ ٫زار٥٬ػا قح٩ۿ ڇا اق٧٭ ٣اـ ڎ ٣٨٥٬ک ٫قـاري ق٬ٺا „٧٭٩ـ س ٣٨٥ڎ ٣٨٥٬پائ ٫پائَ٫ء س ٩ضفاب قرح ٩ق٥٬ػق. عػا ک ٫پ٥٨٥ش ٫عٜٟ٭١ ٝغ٩ٟؽ ا٬ڎي پ٭اري „ ٫٧س ٩رب ا٣٨٤ س١ ٫ٿاـ ُ ٠ٟسِ٤ ٩اؿ ةؽداكج ٤ٿ ٩ڪؽي ـگ .٫٨ضشث االـالؿ ضيؽت ا١اؿ كا ٦٧ق ٫ٞاهلل رضٞ ٦ک٭ ٫٧„ ٩ح٤ ٦ت٭ ٣س ٫ةٓرج س ٩ـڀ کاـ قڎق ٜ١هػ ُ ٠ٟسِ٤ ٫اؿ س ٩عاح .٩٧ ٩٢ڇ ٩ح٧ ٠ُٟ ٦ڪ ا٧ڏق ِ٤اؿ „٫٧ۿ س ٣٨٥ـاـ ا٤فا ٣٤س ٩ـڄٓ١ ٩اكؽق ةگڏس ٫ق٥٬ػق„ ٫٧۽ ا٤فا٤٭ج س ٩س٭ئڻ س٥شاؾ ٿ ٫ق٥٬ػق „.٫٧ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ ةاٌِ٤ ٝاؿ ۽ ٘خ ٫٥۽ ٘فاد ک٫ عخ ٠ڪؽڻ س ٫الِء س٥گ ۽ ٞڏائ ٫س ٩ضڪ ٠ڎئ ٫ٿ:٩ ۙ ؕ َٚقتًُٔ ِٛصُ ِِ َحً ّٰی ََّل َتهُ ِ َٕ ٛفٔت ِ َٓ ََّْٜٚ ١هُ ِ َٕ ٛايد ُٔ ِٜي ٔ ًّٰه ۽ ا ٣٨٤ـاـ ا٬فخائ٭ ٣س٥گ ڪؽ ٩٬س٘ ٩خ ٦٤ ٩٥ر ٫٧۽ اهلل س ٩ئ٫ ضڪ ٠ر.٫٧ (اٞتٜؽف)193:
غانيگير ٌظام: پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣کاـ پ٨ؽ٬اـ س٭ڪ ٫پ٭ٖ٢تؽ ۽ رـ٩ؾ „٬ا. ا ٣٨٤سِ٤ ٩اؿ ۽ پ٭ٖاؿ ڪ ٣٨٥عاص عٍ٬ ٫ا ڪ ٣٨٥عاص ٩ٛؿ س ٫الِء ١غه٩ص .٩٧ا ٫٧نؽؼ پ٥٨٥ش٩ٛ ٫ؿ ٬ا پ٥٨٥ش ٫عٍ ٫سا ـڌارڪ ٧ئاٛ .ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ذْ ِٜز ﴿٘( ﴾۲۴اٌؽ)24: َ ٚا ٔ ِٕ َ ِٔ اُ ََّ ٕ ١ا ٔ ََّّل َ خَل ف َِٔ ٝہا ْ َ ٔ ۽ ا٧ڏي ڪا ا١ج ٫٧„ ٦٤س ٣٨٥۾ ڪ ٩ة ٦ڊ٬ڄار٥٬ػڏ ٦٤گؼر.٫٧„ ٩٬ َّ ٚئكٌُ ق ََِٖ ٕ ّٛاد ٕ ( ﴾۷﴿٪اٞؽْػ)7:
www.sindhsalamat.com
27
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ ٧ؽ ٩ٛؿ ک( ٫ـڌي) قاٽ ڎ٬کارڻ قارق ٿ٭.٫٧„ ٩ ۙ َ ٚئكٌُ اُ ََّ َّٕ ١ر ُس ٍِْۚ ٛ ۽ ـڀ ڪ ٣٨٥ا١ج الِء ٧ڪ رـ٩ؾ „.٫٧ (٤٩٬ؿ)47:
سڎ ٣٧ح ٦اـ س ٫اةخڏ ٛؽ„ـ س ٫دْ٩ت ۽ ٛؽ„ـ س٥١ ٩ل٩ر ْا٢ٞگ٭ؽ ۽ اةػي „ .٫٧ا ٩٧ڪ ٣٨٥عاص عٍ٬ ٫ا ڪ ٣٨٥عاص ٩ٛؿ س ٫الِء ١غه٩ص ٫٧„ ٦٤ۿ ةٟڪ ٦ا ٩٧پ٩ري ا٤فا٤٭ج س ٫الِء اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ س٥١ ٩ل٩ر ۽ دـخ٩ر „ٛ .٫٧ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ َّ ن ﴿( ﴾۵۲٪ا)52 :٠ٟٜٞ ِک يًِع ًَُٔی ِ َ َََ ٚا صُ َ ٛأَّل ذ ٔ ِ ْ ٩٧ڎا ٣٨٤اٛ( ٩٧ؽ„ـ) س٨ا ٣٤الِء ٤ه٭طج „.٫٧ َّ ذّ ِٜزا ۚ﴿( ﴾۱اٙٞؽٛاـ)1: َإ َعلی َع ِب ٔد ٖہ ي ٔ َٝهُ ِ َٕ ٛئًِع ًَُٔی ِ َن ْ َ ٔ َِفق َ َتب َر َک اي ٔذ َِْ ٟز َّ ٍَ اي ُ ِ ا ٩٧قڎي ةؽڪج قارق „ ٫٧س ٣٨٥پ٥٨٥ش ٫ٻا١(٫٨٤ط٢ػ ١هٍ ٰ٫ٙﷺ) ح( ٫ض ٚ۽ ةاٌ ٝ۾) ٘ؽؽ ڪ٥ػڏ ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٣٧ .٩الِء ح ٦س٨اـ قارـ ک ٫ڊ٬ڄار٥٬ػڏ ٿئ.٫ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤س ٫الِء اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ ر٢٥٧ائ٫ۿ ٧ػا٬جۿ ٻاس٦٨ۿ ٘ي ٝ۽ڪؽؿ س ٦٤ ٩کٽ٥ػڏ ـؽچل ٩٢۽ „ب ض٭ات „٫٧ۿ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ا٤فاـ اـ ١اـ ئ٫ ٧ػا٬ج ۽ ٘٭و ضان ٝڪ٥ػا ر٥٧ػا ۽ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ا٤فا ٣٤س ٫الِء ز٤ػگ ٫گ٨ارڻ س ٫ـڀ ٫٥گ٨ؽس ٣۽ ٌؽ ٣ٜ٬الِء ١ڪٝ٢ ىاةٍ ٦ض٭ات ۽ دـخ٩ر ا.٫٧„ ٝ٢ٓٞ
28
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اهساهيت الِء قرآن جا دائمي اصول ٻاس٨ارق اهلل ْٟ٭ ٠۽ عت٭ؽ „٫٧ۿ ٛ ٩٧٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ا٤فا٣٤ س٩ـ ـڀ ىؽقرح٩ـ ۽ ١فئال ڄاڻ ٫پ٭ .٩ح ٣٨٥ڪؽي اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ا٤فا٤٭ج ک ٫پ٭ق ا٥٬ػڏ ـ٩٢رـ ١فئ ٣ٟس ٫الِء ا٘ؽادـ ۽ ادارـ سا ڪ ٠۽ ڪؽدار ١خٓ٭ ٣ڪؽي ٻڌائ ٫ڇڎ٬ا „ٛ .٣٧ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٩اْالـ „.٫٧ ََ ٚي َك ِد َ َّ ض ا ٔ ََّّل ُنف ُِّ ٛرا ﴿﴾۸۹ ُِقٰا ٕٔ َٔ ِٔ کٌُ ََ َث ٌٕ۫ َف َابٰٓی ا َ ِنثَرُ اي َّٓا ٔ َص ِف َٓا ئً َّٓا ٔ ض ف ٔ ِی ص َذا اي ُ ِ (ة ٫٥اـؽائ٭)89:ٝ
۽ ة٭لڪ اـاـ ٛ ٣٧ؽ„ـ ۾ ٧ؽ ٌؽح سا ١راؾ قرائ ٫قرائ١ ٫اڻ٣٨ الِء ة٭اـ ڪ٭ا „( ٣٧ح ٦س٭ئ١ ٣اڻ ٩٨ـ٢ش )٣٨پِ٩ء ة ٦گ٨ڻا ١اڻ٩٨ ا٤ڪار ڪؽڻ کاـ ٦٤ر٧٭ا. ٧اڻ ٫نؽؼ ىؽقرت ٫٧ر٥٧ػي ح ٦قٛج ۽ ز١ا ٫٤س ٫ضاٞخٍ١ ٣اةٚ ا٘ؽاد ۽ ادارا پ٥ھ٥ش ٫دائؽي ۽ ارحٜا سٍ١ ٫اة ٚڪ ٠ڪؽڻ الِء ح٭ار ٧ش.٣ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ ـاڳ٩٨ٙ١ ٫ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ َّ َّ ِک ِ( ﴾۲۷﴿َٕ ٚاٞؾ١ؽ)27: َضبِ َٓا ئً َّٓا ٔ ُِقٰا ٕٔ َٔ ِٔکٌُ ََ َث ٌٕي َع ًَّ ُہ َِِ َٜت َذ ُ ََ ٚي َك ِد َ َ ضف ٔ ِیص َذااي ُ ِ ۽ ة٭لڪ اـاـ ٛ ٣٧ؽ„ـ ۾ ١اڻ ٣٨الِء ٧ؽ ٛف ٠سا ١راؾ ة٭اـ ڪ٭ا „ ٣٧ح ٣١ ٦ا ٫٧ڌ٬اـ ڪ.٣ اـ س ٫قڌ٬ڪ قىاضج ڪ٥ػي ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ ٩ح:٦ ن ﴿﴾۸۹٪ ََْ ٚزَّ ِي َٓا َعً ََِ ٝ ک ا ِلهٔت َب تٔب ِ َٝاْ ّا يكٌُ َش ِی ٕء َّ ٚص ُّدَ َّٚ ٟر ِح َُ ّ َّٚ ١بُ ِِّش ٟئً ُُِ ِشًُٔٔی ِ َ (ا٥ٞط)89:ٝ www.sindhsalamat.com
29
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ اـاـ ح٩ح ٫ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ .٫٧„ ٩س٭ڪ ٩ـڀ ڪ٣٨٥ كِ٫ء ک ٫ة٭اـ ڪ٥ػڏ ۽ ٘ؽ١ا٤تؽدارـ الِء ر٢٥٧ائ ٫۽ رض٢ج ۽ ع٩كغتؽي „.٫٧ اـ٭ ٣سڎ ٣٧چئ٩ـ ٿا حٛ ٦ؽ„ـ ا٤فا٤٭ج سا ـ٩٢را ١فئال ک ٫ٞ٩۽ قاىّ ڪؽي ة٭اـ ڪؽي ٿ ٩ح ٦ڪ ٫ڪ٩حاِ٤ ٦٧ؽ ا٤فاـ چ٩ـ ٿا ح ٦رقز ٩٤اـ ٩٤اـ ١فئال ۽ ٤٭٩ـ ٤٭٩ـ ك٭٩ـ پ٭ػا ٿ٭ ٣ٿ٭٩ـٛ .ؽ„ـ كؽ ٗ٬س٫ ٤ؾقؾ س ٫قٛج ڪ ٣ك٭ ٣س ٩حه٩ر ة٩٧ ٦٤ ٦ۿ پؽ اڂ ا٤ ٫٧کؽي ٤ؽقار ٿ٭٩ـ „٣٧ۿ اـ الِء ْؽض „ ٫٧ح ٦ا٤فا٤٭ج س١ ٫ٿاـ اڂ س٭ڪ ٫ـائ٥ف٫ ضٜ٭ٜخ٩ـ ک ٫ٟر٧٭٩ـ „٬ ٣٧ا ا٤فا٤٭ج ک ٫س٭ڪ١ ٫فئال پ٭ق اچ ٣ٿاۿ ْٟ٭ ٠۽ عت٭ؽ عػا ا٤ھ ٣سا ة٥٭ادي ان٩ؾ اـ قٛج ئ ٫پ٥٨٥ش„ ٫عؽي ۽ اةػي ڪخاب ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ة٭اـ ڪؽي ڇڎ٬ا ٧ئا ۽ اڂ د٤٭ا اٛ ٣٨٤ؽ„٫٤ ضٜ٭ٜخ١ ٣اـ ئ ٫ة٨ؽف قر ٿ ٫ر .٫٧„ ٫٧ڇ ٩ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ڪائ٥ات س٧ ٫ؽ كِ٫ء س ٠ْٟ ٩رک ٫ڇڎ.٫٧„ ٩٬ اهلل حتارڪ قحٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ َََ ٚا َٔ ِٔ غَ ٓائ َٔب ٕ ١فٔی َّ ض ا ٔ ََّّل ف ٔ ِی نٔتبٕ َُّبٔی ِ ٕ ن ﴿( ﴾۷۵ا)75:ٝ٢٥ٞ ايش َُ ٓا ٔء َِ ٚاَّل َِر ٔ ۽ „ـ٢اـ ۽ ز١٭ ٣۾ ا٧ڏي ڪا ة ٦كِ٫ء ٞڪ ٫٧„ ٦٤ ٝسا پڌري ڪخاب ۾ (ٞک٭٧ ٦٤ )ٝش.٫ ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ڪ ٣٨٥ا٤فاـ س ٩ڪالؿ .٫٧„ ٦٤ةٟڪ ٦ا٧ڏي ِْ٭٧ ٠فخَ٫ء س ٩ڪالؿ „ .٫٧س٭ڪ ٩ڪائ٥ات س٧ ٫ؽ ر١ؾ ۽ راز ک٫ ڄاڻ ٫ٿ٩ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ: ٩ ايِّسفٔی َّ ايشُٔ ٛ إ غَف ُِّ ٛرا َّرح ِ ّٔۡی ﴿( ﴾۶اٙٞؽٛاـ)6: ُق ٌِ َاِْزَ َي ُہ َّاي ٔذ َِ ٟی ِع ًَ ُِ َّ ت َِ ٚاَّل َِر ٔ ضؕأْ َّ ٗہ ک َ َ (اي پ٭ٖ٢تؽ ﷺ) ک٭ ٣چئ ٩ح ٦س„ ٩ـ٢ا ٣٤۽ ز١٭ ٣۾ (ٞڪ)ٝ ڳش ٦٨ک ٫ڄاڻ ٫ٿ ٩ح ٣٨٥اـ ک٤ ٫ازؾ ڪ٭.٫٧„ ٩
كرآن ىان ىصئهً جي اشخٍتاط جّ طريلّ: ٛؽ„ـ قڎي قىاضج ۽ دْ٩يٰ ـاـ چ٩ي ٿ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ڪائ٥ات 30
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٧ ٫ؽ كِ٫ء س ٩ذڪؽ „ .٫٧۽ ا٤فا ٣٤س ٫ـ٩٢رـ ١فئ ٣ٟک ٫ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪ٭ ٩ق .٫٧„ ٩٬ا٬ڎ ٣٬قڎ ٣٬قىاضخ ٣س ٫ةاقس٩د س٭ڪڎ ٣٧ڪ١ ٩اڻ٩٨ ٞفٽ ٺا ٫٧۽ چ٩ي ح٘ ٦الڻ ٫كِ٫ء ٛؽ„ـ ۾ .٫٧„ ٦٤ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ڪا .٫٧„ ٦٤ ٝ١اـ الِء ْؽض „ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ا٤فا٤٭ج س٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س ٫الِء ـ٩٢را انٛ ٫ٞ٩اْػا ۽ ىاةٍا ک ٫ٞ٩ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪ٭ا ق٬ا „ ٣٧۽ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فاـ ک٠ْٟ ٫ۿ كٓ٩ر ۽ ـ٢شٍْ ٦٨ا ڪئ٫ „ ٫٧ح ٦س٭ئ ٩٧ ٣عػائ ٫قض ٫س٩١ ٫ا٘ٚۿ ا ٣٨٤ىاةٍ ٣۽ ٛاْػـ س٫ رقكَ٫٥ء ۾ پ٥ھ٥ش ٫ح٢ػ ٫٤حؽَ٫ٛء ٍ١اة١ ٚفئال ض ٝڪؽي ـگھ ٫۽ پ٥ھ٥شا ٘ؽقْ١ ٫فئال اـخ٥تاط ڪؽي ـگھ.٫ ٛؽ„ـ سڎ ٣٧ح ٦ان ٣ٞ٩۽ ىاةٍ ٣س ٩ڪخاب „ .٫٧۽ ان٩ؾ ۽ ىاةٍا ٢٧٭ل ٦ٿ٩رائ٤٩٧ ٫ػا „٣٧ۿ اـ ڪؽي رقزا ٫٤ز٤ػگَ٫ء سا حٙه٭١ ٫ٟفئال ز١ا ٫٤۽ ضاٞخ ٣پٽا٤ػر ا ٣٨٤ان ٣ٞ٩س ٫رقكَ٫٥ء ۾ س٩ڏ٬ا ق٥٬ػا١ .راؾ ٌ٩ر ح ٫ڪ ٣٨٥ة ٦ٻَ٫ٞ٩ء سا ضؽقؼ ح٨ش ٫اـ ٻَ٫ٞ٩ء سا ان٩ؾ ۽ ىاةٍا „ .٣٧ا ٣٨٤ىاةٍ ٣حطج ئ ٫ٻ ٫ٞ٩قس٩د ۾ ا٥٬ػي „ ٫٧۽ ٻ ٫ٞ٩سا ضؽقؼ ح٨ش٢٧ ٫٭ل١ ٦غخهؽ ۽ ١طػقد ٤٩٧ػا „ .٣٧پؽ اـ ١اـ ال ١طػقد ڪؽقڏ َٙٞ ٣٬ڳا٨ٞا٬ا ق٥٬ػا „ .٣٧ائ٭ٛ ٣ؽ„ـ ١اـ ٧ؽ دقر سا الحٓػاد ١فئال اـخ٥تاط ڪؽي ـگ٨ش ٣ٿا ۽ ٧ؽ دقر س٩٤ ٫ـ ٩٤ـ ١فئ ٣ٟةاةج ر٢٥٧ائ ٫قٺ ٫ـگ٨ش ٫ٿ.٫ ا٧ا ٛؽ„ـ ـاـ ڪ٭ڎي ٤اا٤ها٘ ٫۽ ـخُ ٠ؽ ٫٧„ ٫ٙ٬س ٩چ٭٩ قڃ ٫ٿ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ک ٫ائ٭ ٣ئ ٫ـ٢ش ٩٨س٭ئ ٣پ٨ؽئ٭ ٣دقر س١ ٫ف٢ٟا٣٤ ـ٢ش٨٭٩ۿ ۽ ڪائ٥ات ١اـ اٿ٥ػڏ ْ٣٢ٟۿ ١لا٧ػـۿ حشؽة ٣۽ ـائ٥ف٫ ضٜ٭ٜخ ٣کاـ اک٭٩ـ ٻ٩ٽ ٫ق ٫٨٬ر .٩٧رڳ ٩اڳ٭ ٣سا َٙٞرٽ٭٥ػا ر٩٧ۿ ح٩ڏي س ٩ڪا ٤ئ٭ ٣حطٜ٭ ٚ۽ ضٜ٭ٜج ـز س٭اـ رقك ٣۽ ٤ؽقار ڇ ٦٤ ٩ٿ ٫پ٩يۿ ا٧ڏي ٛف ٠س ٫ذ٥٧٭ج ح ٫ا٘ف٩س ئ ٫ڪؽي ـگ٨ش ٫ٿ.٩ ڇا ٛؽ„ـ نؽؼ ا ٫٧ضٜ٭ٜخ٩ـ ة٭اـ ڪؽي ٿ٩ۿ س٭ڪ ٫پ٨ؽ ٣٬دقر س١ ٫ف٢ٟا ٣٤ح ٫قاىص ٿ٭٩ـ ٬ا نؽؼ ا١ ٫٧فئال ة٭اـ ڪؽي ٿ٩ س٭ڪ ٫پ٨ؽ ٣٬دقر س١ ٫ف٢ٟا ٣٤ـ٢شھ٭ا ۽ ٞک٭ا .ا٧ا ٛؽ„ـ ـاـ ـؽاـؽ www.sindhsalamat.com
31
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٤اا٤ها٘١ .٫٧„ ٫اڻ ٣٨کٛ ٫ؽ„ـ کاـ پؽي ڪؽڻ س٧ ٫ڪ ٠ِ٥١ـازش ۽ رٿا „.٫٧ اـاـ کٜ٬ ٫٭ ٫٧„ ٣ح ٦س٭ڪڎ ٣٧ڪ ٩پ٥ػر٧٭ ٣نػيَء س ٩ضٚ س ٩پا٤ڌ٬ئڏق! ض ٚس ٫سفخش ٩۽ ٌٟب س ٫الِء ٛؽ„ـ کڻ ٫ق٥٨٬ػق ۽ ٛؽ„ـ ١اـ پ٥٨٥ش ٫ڪا١٭اةَ٫ء س٩ـ را٩٧ـ ڳٞ٩ڻ كؽقع ڪ٥ػق حٛ ٦ؽ„ـ اـ ک٫ ـ٥ئ٩ـ ـڌق پ٥٨٥ش ٫رب قاري قاٽ ڎ٬کار٥٬ػقۿ ۽ اـ س ٫پ٥٨٥ش٣ ١فئ ٣ٟةاةج ر٢٥٧ائ ٫ڪ٥ػقۿ ٔ ٟي ٔ ًًَّٔ ِی ه ٔ َی اَق َِ( ُّ ٛة ٫٥اـؽائ٭)9:ٝ ُِقٰا َٕ ِ َٜہد ِ ا ٔ َّٕ ص َذا اي ُ ِ ة٭لڪ ٛ ٫٧ؽ„ـ ا ٩٧رـخ ٩ڎ٬کاري ٿ ٩س ٩ةاٞڪ ٝـڌق „.٫٧ س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ ١اـ ٧ػا٬ج قٺڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػقۿ ٛؽ„ـ اـ ک٫ ١ا٩٬س ڪ ٦٤ ٩ڪ٥ػق ٛؽ„ـ اـ ـاـ ض ٚ۽ ـچ س٩ـ ـؽگ٩ك٭٩ـ ڪ٥ػق ۽ اـ ک ٫ض ٚس ٩ا٧ڏق پا٤ڌ٬ئڏق ةڻائ ٫ڇڎ٥٬ػق س ٩٧ ٩ڪڎ ٣٧ة ٦ض ٚس٫ پچؽ ٦٤ڇڎ٥٬ػقۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٖ َذا نٔتب ُ َٓا ٔ ِٓ َٜظ ُل َعً َِٝهُ ِِ بٔا ِي َحلؕ ٫٧اـاـ س ٩ڪخاب „ ٫٧س ٩اق٧اـ ح ٫ـچ ڳا٨ٞائ ٫ر٧٭.٫٧„ ٩ (اٞشاذ٭ھ)29:
ٛ ٫٧ؽ„ـ س ٫نؽؼ دْ٩يٰ ٫٧„ ٦٤ةٟڪ ٦ـئ٘ ٩٭هػ ضٜ٭ٜج „.٫٧ اق٧٭٩٬ ٣رپٟ١ ٫ڪ ٣۾ ٿ٭٥ػڏ ٩٤ـ ١ف٢ٟا ٣٤سا حاذؽات پڏ٩٧ۿ اق٧اـ ک٫ ٛؽ„ـ س ٫ا٧ا دْ٩يٰ ـ٢ش ٦٨۾ اچ ٫ق٥٬ػي .اق٧اـ ک٧ ٫ؾار ٣٬ا٧ڏا ١اڻ٩٨ ٥ٟ١ػا س ٣قٽ ٛؽ„ـ کاـ ـ٩اِء ڪ ٩ة ٦داْ ٫۽ پؽچارڪ ڪ ٦٤ ٩پ٨خ٩٧ ٩ۿ پؽ سڎ ٣٧ا٧ ٣٨٤ػا٬ج س٤ ٫٭ج ـاـ ٛؽ„ـ ک ٫ک ٫ٞ٩پڏ٧٭ ٩ح ٦ا٫٧ عػائ ٫ر٤گ ـاـ ر٤ڱش ٫ق٬ا ۽ ضٜ٭١ ٫ٜف٢ٟاـ ةڻش ٫ق٬ا. ٛؽ„ـ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ رقك٣ۿ قاىصۿ چٽ ٩۽ ٤اٛاةٝ حؽد٬ػ ض٫٧„ ٚۿ ٧اڻ ٫س٭ڪ ٩اـ ک ٫پ٥٨٥ش ٩دـخ٩ر ةڻائ٥ٟ٧ ٫ػق ح ٦اـ ۾ اـ س ٩پ٥٨٥ش٘ ٩ائػق „٫٧ۿ س٭ڪڎ ٣٧ڪ١ ٩اڻ ٩٨ض ٚـ٢ش٨ڻ س ٫ةاقس٩د گ٧٩٭٩ـ ٧ڻ٥ػق ۽ ٧٭ال ة٨ا٤ا ۽ ڀڄڻ سا گؿ ڳٞ٩٭٥ػق ح ٦ا ٩٧اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞ۽ ٛؽ„ـ س ٩ڪش ٦٨ة ٦ةگاڏي ٦٤ـگ٥٨ػقۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ 32
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ِم ف ََعً ََِ ٝہاؕ(االٓ٤اؿ: ق َِد َج ٓا َء ُن ِِ َب َص ٓائ ٔزُ َٔ ِٔ َّربهُ ِِۚ ف ََُ ِٔ اَ ِب َ َ ُص َفً ٔ َٓ ِف ٔش ٖہۚ ََ ِٔ ََ ٚع ٔ َ )104
ة٭لڪ اق٧اـ قٽ اق٧اـ س ٫پاٞ٭٥ػڏ سٌ ٫ؽ٘اـ (ـ٢ش ٦٨پ٭ػا ڪؽڻ قار٩٬ـ) ٤لا٤٭٩ـ اچ ٫ق٩٬ـ „ ٣٧پِ٩ء س٭ڪ ٩ڎـ٥ػق ح٦ پاڻ الِء ۽ س٭ڪ ٩ا٤ڌق ٿ٭٥ػق ـ ٩ة ٦پاڻ الِء. اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ پ٩ري ا٤فا٤٭ج س ٫الِء د ٣٬۽ د٤٭ا س٩ـ ـ٩٢ر٩٬ـ ڀال٩٬ـ ۽ چڱا٩٬ـ رک٫ ڇڎ٩٬ـ „ .٣٧پؽ ا٤فاـ ـ٩چ ٫ڪ ٦٤ ٩ٿ٩ۿ ٛؽ„ـ ا٤فاـ ک ٫اـ ڎا٣٧ ٣٨٤ ر٬ج ١خ٥تھ ٦ڪؽي ٿ:٩ ِؕ اَف َََل َت ِعك ًُٔ ِ( ﴾۱۳٪﴿ َٕ ٛاال٤ت٭اِء)10 : ِک ُن ِ َي َك ِد اَِْزَ ِي َٓ ۤا أي َِٝهُ ِِ نٔت ّبا ف ِٔٔ ٝہ ذ ٔ ِ ُ
ة٭لڪ اـاـ اق٧اـ ڎي ٧ڪ ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٩س ٣٨٥۾ اق٧اـ الِء ـ٢ش٨اڻ ٫٧„ ٫ڇا پِ٩ء ٤ٿا ـ٢ش.٩٨ خدائي اٿارٽي: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپ٥٨٥شا قاىص اضڪاؿۿ ٧ػا٬خ٩ـ ۽ دـخ٩ر ڎ٬ئ ٫پ٥٨٥شا رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٥ػق ر٧٭ ٫٧„ ٩ح ٦س٭ئ ٣د٤٭ا ۾ ١اڻ ٣٨س ٫در١٭اـ ْػؾ ۽ ا٤هاؼ ٛائ ٠ٿئ٫ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ب َو ْان ًِ ۡيزَ اٌَ ت َو اَ َۡزَ ْنَُا َي َعہُ ُى ْان ِکت َ نَقَ ْذ اَرْ َص ْهَُا ُر ُصهََُا بِ ْانبَيُِّ ِ (اٞطػ٬ػ)25: ْط نِيَقُ ۡو َو انَُّاسُ بِ ْانقِض ِ ة٭لڪ اهلل پ٥٨٥ش ٣رـ ٣ٞ٩ک ٫پڌر٩٬ـ ٤لا٤٭٩ـ ڎئ٩١ ٫ڪٟ٭٩ ۽ اـاـ ا ٣٨٤ـاـ ڪخاب ۽حؽازي (ضڪ١٩ج) ٤ازؾ ڪئ ٫ح٦ ١اڻ ٩٨ا٤هاؼ ـاـ ـڌا ر.٣٧ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس„ ٩عؽي ا٨ٞا ٫١ڪخاب „٫٧ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٧اڻٛ ٫٭ا١ج حائ٭ ٣د٤٭ا سِ٤ ٩اؿ اـ حطج ئٟ٧ ٫ڻ ٫٧„ ٩۽ ٛؽ„ ٫٤انٍ١ ٣ٞ٩اةْ ٚػؾ ۽ ا٤هاؼ ح١ ٫لخ ٝ٢ا٤فآ١ ٫٤اكؽق ٛائ٠
www.sindhsalamat.com
33
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪؽڻ .٫٧„ ٩ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ ض ٚ۽ ةاٌٝ س ٫در١٭اـ ـ٥ڌق ۽ ٘٭ه ٩ٟڪؽڻ س ٫الِء „ٛ .٫٧„ ٝ٬ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٍ ﴿ؕ( ﴾۱۴اٍٞارؽ)12-13 : أْ َّ ٗہ َي َك ِ ٍْ ٛف َِص ٌْ ﴿ََ َّٚ ﴾۱۳ا ص َُ ٛبٔا ِي َہز ِ ٔ
ة٭لڪ ٛؽ„ـ ٧ڪ ٘٭ه ٩ٟڪ٥ػڏ ڳا .٫٧„ ٦٨ٞ۽ ا ٩٧چؽچ.٫٧„ ٦٤ ٩ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپ٩ري ا٤فا٤٭ج سا ـ٩٢را ١فئال ۽ ا ٣٨٤س ٩ضٝ ٛؽاـ ١ش٭ػ ۾ رک ٫ڇڎ٫٧„ ٩٬ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ ٩ح ٦اق٧٭٣ س٭ڪڎ ٣٧ڪ ٣٨٥ة ٦كِ٫ء ۾ اعخالؼ ڪؽي قس ٩٨ح ٦ڪ ٣٨٥ٻئ ٫ڎا٣٨٤ قڃڻ س ٫ىؽقرت ٫٧„ ٦٤ۿ ةٟڪ ٦ـڌق ٛؽ„ـ ڎاٟ٧ ٣٨٤٭ا اچ .٩ض ٚقاىص ٿ ٫ق٥٬ػق ۽ ٛؽ„ـ اق٧اـ سا اعخالؼ عخ ٠ڪؽي ڇڎ٥٬ػقٛ .ؽ„ـ س٩ اْالـ „.٫٧ ٔ َش ِی ٕء َف ُحهِ ُُ ۤٗہ الٔ َی ا٘ٔ ۚ (اٞل٩ري)10: َََ ٚا ا ِخ َت ًَ ِفت ُِِ ف ِٔٔ ٝہ َٔ ِ ۽ س ٣٨٥ة ٦ڳا ٦٨ٞ۾ اق٧اـ اعخالؼ ڪ٭٫٧„ ٩ۿ اـ س٘ ٩٭ه ٩ٟاهلل س ٫ض٩ا.٫٧„ ٫ٞ ٧ڪ ١ؤ ٣١۽ ١ف٢ٟاـ س ٩اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞ۽ اـ س ٫رـ٩ؾ * س ٣ح ٫پڪ ٩۽ پغخ ٩ا٢٬اـ ۽ اْخٜاد ٧ئڻ گ٨ؽس ٫ح ٦اهلل ۽ اـ س ٫رـ٩ؾ * س ٫ضڪ ٣٢س ٫پ٩ئ٩اريَء ۾ ئ ٫د٤٭ا ۽ „عؽت س ٫ڀالئ ٫ـ٢اٝ٬ „ .٫٧ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ا٤فاـ ک ٫ـ٢ش٨ائ ٫ٿ ٩ح ٦س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭٣ پڪا ١ؤ٧„ ٣١٭ ٩ح ٦پِ٩ء پ٥٨٥شا ٘٭هال ٛؽ„ـ ۽ ـ٥ج سٍ١ ٫اة ٚڪ٭٩ۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „:٫٧ َفا ٔ ِٕ َت َٓ َاز ِعت ُِِ ف ٔ ِی َش ِی ٕء ِفَ ُ ُّد ِٚہُ الٔ َی ا٘ٔ َٚاي َّز ُس ِ ٍٔ ٛا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ تُ ِؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛبٔا٘ٔ َٚاي َِٔ ِّٛ ٝ ٔ َت ِاَّ ِٜٔٚل ﴿( ﴾٪۵۹ا٥ٞفا܂)50: ْخؕ ذي ٔ َ ِاَّل ٔ ٔ ک َخی ِ ْر َّ ٚاَ ِح َش ُ پِ٩ء س٭ڪڎ ٣٧ڪ ٣٨٥ڳا ٦٨ٞؿ س٨ڳڏق ڪؽ ٩٬ح ٦اـ ک ٫اهلل ۽ رـ٩ؾ ڎي رس٩ع ڪؽ ٩٬س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣اهلل ۽ ٛ٭ا١ج س٫ ڎ ٣٨٥٬ح ٫ا٢٬اـ „ڻ٭ ٩ٿا .ا٧ا ڳا ٦٨ٞگ٨ڻ ٫چڱ .٫٧„ ٫۽ اـ س٩ ٤خ٭ش ٩گ٨ڻ ٩ـٺ.٫٧„ ٩ 34
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨ا٢٬اـ ۽ اـالؿ س ٫دْ٩يٰ س ٫ةاقس٩د پ٥٨٥شا ٘٭هال ٛؽ„ـ ۽ رـ٩ؾ * س ٣س٘ ٫ؽ١اـ ٍ١اة٤ ٚٿا ڪ٣ۿ ا ٫٧ك٭ٍا ٫٤را ٣٧سا راٛ .٣٧„ ٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ک ُٜزُٔ ِٜد ِ َٕ ٚاَ ِٕ ک َۤ ََ ٚا اُِْز ٔ ٍَ َٔ ِٔ قَبًِ ٔ َ اَي َِِ َتزَ الٔ َی َّاي ٔذَٜ َٔ ِٜزِعُ ُُ ِ َٕ ٛاَْ َّ ُہ ِِ ٰا ََُٓ ِٛا ب ٔ َُ ۤا اُِْز ٔ ٍَ أي ََِ ٝ ت َٚق َِد اُ َٔزُ ۤۡٚا اَ ِٕ َِّ ٜه َُف ِٚا ب ٔ ٖہؕ َُٜٚزُٔ ِٜد َّ ََّ ٜت َح َان ُُ ۤۡٛا الٔ َی َّ ايظاغ ُِٔ ٛ ايظ ِٝظ ُٔ اَ ِٕ ُّیض ًَّٔ ُہ ِِ َضًَلۢ ُ َبع ِّٔ ٝدا ﴿( ﴾۶۳ا٥ٞفا܂)60: ڇا ح ٩ا ٣٨٤ڎي ٦٤ڎٺ ٩س٭ڪ ٫دْ٩يٰ ڪ ٣ٿا ح ٦س٭ڪٛ( ٩ؽ„ـ) ح٩ڎي الٿ ٩ق ٩٬۽ س٭ڪ ٫ح٩کاـ اڳ الٿ ٩ق ٫٧„ ٩٬ح ٣٨٥ح ٫ا٣٨٤ ا٢٬اـ „٤ػق „٩٧ .٫٧ڎا ٣٨٤ا ٫٧گ٨ؽـ ٿا ح ٦ك٭ٍاـ (۽ اـ س٫ ـاٿار )٣٬کاـ ٘٭هال ڪؽائ٭٣ۿ ةاقس٩د اـ س ٫س ٩ا ٣٨٤ک٫ ضڪ ٠ڪ٭ ٩ق ٫٧„ ٩٬ح( ٦ك٭ٍاـ ۽ اـ س ٫ڇاڏح )٣ک١ ٦٤ ٫ڃ٭٣ ۽ ك٭ٍاـ ا ٣٨٤ک ٫ةؽٕالئ( ٫ض ٚقاري قاٽ کاـ) پؽي قٺ ٫قڃڻ گ٨ؽي ٿ.٩ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ض ٚ۽ ا٤هاؼ س„ ٩عؽي ا٨ٞا ٫١ڪخاب „.٫٧ ح٥٨٥ڪؽي ٧اڻٛ ٫٭ا١ج حائ٭ ٣اـ ٍ١اة٘ ٚ٭هال ٿ٭ڻا „ٛ .٣٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ک ا ِلهٔت َب بٔا ِي َحل َُ َصدقّا ي َُا بَی ِ َن ََ ٜدٔ ِٜہ َٔ َٔ ا ِلهٔت ٔب ََ َُ ٚہ ِّٓ ُٔٝا َعً َِٔ ٝہ َ ٚاَِْزَ ِي َٓ ۤا أي ََِ ٝ فَا ِحهُ ِِ بَ ِی َٓ ُہ ِِ ب ٔ َُ ۤا اَِْز َ ٍَ اُ٘ َََّ ٚل َتتَّب ٔ ِع اَص َِٓ ٛا َءص ُِِ َع َُّا َج ٓا َء َک َٔ َٔ ا ِي َحلؕ (ا٢ٞائػف:
)48
۽ اـاـ ح٩ڎي ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٫٧„ ٩س ٩ـچ ٫٧„ ٩۽ س٭ڪ٩ ڪخاب اـ س ٫اڳ٭اـ „ ٫٧ح ٣٨٥ک ٫ـچ ٩چ٤٩ػڏ „ ٫٧۽ اـ ح٫ ٤گ٨تاـ „ ٫٧پِ٩ء س٭ڪ ٫اهلل ٤ازؾ ڪ٭٫٧„ ٩ۿ ح٩١ ٣٨٥سب ـ٥ػـ قڃ ۾ ٘٭ه ٩ٟڪؽ ۽ س٭ڪ ٩ض ٚح ٩قٽ „٫٧„٩٬ۿ ح٣٨٥ ک ٫ڇڎي ـ٥ػـ ع٩ا٧ق ح.ٝ٧ ٦٤ ٫ ٛؽ„ـ ڌرحَ٫ء ح ٩٬„ ٫ئ ٫اـ س ٫الِء „ ٫٧ح ٦س٭ئ ٣ڌرحَ٫ء ح ٫عػا سا اضڪاؿ ٤ا٘ؼ ڪ٭ا قڃ٣ۿ ۽ ْػؾ ۽ ا٤هاؼ قارق ٓ١اكؽق ٛائ ٠ڪ٭٩ www.sindhsalamat.com
35
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قڃ .٫پِ٩ء س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨د٤٭ا ۾ عػائ ٫اضڪاؿ ٤ا٘ؼ ڪؽڻ ٤ٿا گ٨ؽـ ٬ا عػائ ٫اضڪا ٣١سٙ٤ ٫اذ س ٫الِء ڪ٩كق ۽ سػقس٨ػ ٤ٿا ڪ٣ۿ ا٫٧ ُا٠ٞۿ ٘اـ٘ ٚاسؽ ۽ ڪا٘ؽ „٣٧ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ايظً ٔ ُُ ِ( ﴾۴۵﴿ َٕ ٛا٢ٞائػف)45: ک صُ ُِ ّٰ ََّ ِٔ ََ ٚي ِِ ِ َٜحهُ ِِ ب ٔ َُ ۤا اَِْزَ ٍَ اُ٘ َفاُٚيٰٓئ ٔ َ ۽ س٭ڪ ٫اهلل ٤ازؾ ڪ٭ ٫٧„ ٩ح٩١ ٣٨٥سب س٭ڪ٘ ٫٭ه٦٤ ٩ٟ ڪ٥ػا ـ ٫ئُ ٫ا.٣٧„ ٠ٞ َف ِ( ﴾۴۴﴿ َٕ ٚا٢ٞائػف)44 : ََّ ِٔ ََ ٚي ِِ ِ َٜحهُ ِِ ب ٔ َُ ۤا اَِْزَ ٍَ اُ٘ َفاُٚيٰٓئ ٔ َ ک صُ ُِ الِه ٔ ُ ۽ س٭ڪ ٫اهلل س ٫الٿ(ٝڪخاب) ٍ١اة٘ ٚ٭ه ٦٤ ٩ٟڪ٣ۿ ا ٫٧ئ٫ ڪا٘ؽ „.٣٧ اهلل حتارڪ ق حٓاْٟ ٰ٫ٞ٭٠ۿ ضڪ٭ ٠۽ عت٭ؽ „٫٧ۿ ٩٧پ٥٨٥ش٣ ٻا ٣٨٤س ٫الِء ٨١ؽةاـ ۽ ٻاس٨ارق „ .٫٧ح٥٨٥ڪؽي اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ ٛؽ„ـ ڪؽ ٠٬س ٫ن٩رت ۾ پ٥٨٥ش ٣ٻا ٣٨٤س ٫الِء ا٧ڏا ضڪ ٠۽ اضڪاؿ ٤ازؾ ٘ؽ١ا٬ا „ .٣٧س ٣٨٥۾ ا٤فا ٣٤س ٫ٻ ٫٨٥س٨ا ٣٤س٩ـ ڀال٩٬ـ رک٭٩ـ ق٩٬ـ „٣٧ۿ ا٤فا ٣٤سٓ١ ٩اكؽق ا ٣٨٤عػائٛ ٫ا ٣٤٩٤کا٤ف٩اِء ٫ٟ٧ ٤ٿ ٩ـگ.٫٨ اق٧اـ ک ٫عتؽ „ ٫٧ح٧ ٦ڪ ڪار٬گؽ سڎ ٣٧ڪا ١ل٭٥ؽي ا٬شاد ڪ٥ػق „ ٫٧ح ٦اـ ک٧ ٫الئڻ سا ٛاْػا ۽ ىاةٍا ة ٦س٩ڏ٥٬ػق „.٫٧ س٭ڪڎ ٣٧ا٧ا ١ل٭٥ؽي اـ نا ّ٤س٧ ٫ػا٬خ ٣حطج ٧الئت ٫ح ٦ا٧ا ٥ٟ٧ػي ۽ ٘ائػق ة ٦ڎ٥٬ػيۿ پؽ س٭ڪڎ ٣٧اـ ١ل٭٥ؽيَء ک ٫اـ نا ّ٤س٫ ٧ػا٬خ ٣حطج ٧ ٦٤الئت ٩ح ٦ا٧ا ١ل٭٥ؽي ٘ائػي س ٫ةشاِء اٽ٥ٟػق ٜ٤هاـ ڎ٥٬ػيۿ ائ٭ ٣اهلل ٣٧پ٩ري ڪائ٥ات س ٩عا٧ .٫٧„ ٚٞاڻ ٫س٭ڪڎ ٣٧اـ ڪائ٥ات ک ٫عا ٚٞس٧ ٫ػا٬خٍ١ ٣اة٧ ٚالئت ٩ح ٦ڪائ٥ات ٥ٟ٧ػي ٦٤ .ح٦ ڪائ٥ات سِ٤ ٩اؿ ٥ٟ٧ ٦٤ػق.
36
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ةي ىلصد ةاطم كّحّن ةا ٫٧ ٫ٛد٤٭ا سِ٤ ٩اؿ ةٜ١ ٫هػ ز٤ػگ ٫گؼار٥٬ػڏ ةاٌٌ ٝتػ٣ٜ س١ ٫ؽى ٫۽ پ٩ئ٩اري ـاـ ٟ٧ڻ ۾ رڳ٘ ٩فاد ئ٘ ٫فاد „ٛ .٫٧ؽ„ـ س٩ ٘ؽ١اـ „.٫٧ ت َّ َٚيََّ ٔ ٛات َب َع ا ِي َح ُّل َاص َِٓ ٛا َءص ُِِ َيف ََش َد ٔ ِکص ِِٔ ايشُٛتُ َِ ٚاَّل َِر ُض َ ِٔ ََ ٚف ِٔٝۂَّٔؕ بَ ٌِ اَ َت ِیٓ ُہ ِِ ب ٔ ٔذ ِ ٔ ِکص ِِٔ َُّ ِعز ٔ ُض ِ( ﴾۷۱ؕ﴿ َٕ ٛا٢ٞئ٩٥١٩ـ)71 : َف ُہ ِِ َع ِٔ ذ ٔ ِ ٔ ۽ س٭ڪڎ ٣٧ـچ ٩رب ا ٣٨٤س ٫ع٩ا٧ل ٣ح ٫ٟ٧ ٫ح„ ٦ـ٢اـ ۽ ز١٭ ٣۽ س٭ڪ ٫ا ٣٨٤س ٫قڃ ۾ „٫٧ۿ ـ ٫حتا ٦٧ٿ ٫قڃ٧ ٣اۿ ةٟڪ ٦اـاـ ک٭ ٣ـ٥ػـ ٤ه٭طج پ٨چائ ٫ڇڎي ـ ٩ا٫٧ پ٥٨٥ش٤ ٫ه٭طج ح ٫ڌ٬اـ ٤ٿاڪ.٣ ٛؽ„ـ ڪؽ ٠٬س ٫ن٩رت ۾ پ٩ري ا٤فا٤٭ج س ٫الِء ٛ٭ا١ج حائ٭٣ ٧ڪ ٘٭ه ٩ٟ۽ عػائ٥١ ٫ل٩ر „٧ .٫٧„ ٝ٬اڻ ٫س٭ڪ ٩اـ ک ٫ڇڎي ةاٌٝ پؽـخ ٣سٙ٤ ٫فا ٫٤ع٩ا٧ل ٣س ٫ڪڍ ٞڳ٥ػقۿ اـ ک ٫اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسْ ٫ؼاب کاـ ڪ٭ؽ ة ٦ةچائ ٦٤ ٫ـگ٥٨ػقۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ َعب ٔ ًّٝاؕ ََ ٚيئ ٔ ٔٔ َّات َب ِع َت اَص َِٓ ٛا َءص ُِِ َب ِع َد ََا َج ٓا َء َک َٔ َٔ ا ِي ٔعً ِِٔۙ ََ ٚنذي ٔ َ ک اَِْزَيِٓ ُہ حُهِ ُّا َ َ َک َٔ َٔ ا٘ٔ َٔ ِٔ َّٚل ٔ ٕ ٓی ََّّٚلَ َٚا ٕ م ﴿( ﴾۳۷٪اٞؽْػ)37: ََا ي َ ۽ ا٧ڏيَء ٌؽح اـاـ اـ (ٛؽ„ـ) کْ ٫ؽة ٫زةاـ ۾ ضاڪ ٠ڪؽي ٤ازؾ ڪ٭ .٫٧„ ٩۽ س٭ڪڎ ٣٧ح٩ـ ـ٥ػـ ع٩ا٧ل ٣س٫ حاةٓػاري ڪ٥ػ ٣٬اـ کاـ پِ٩ء س ٩ح٩ک ٠ْٟ ٫پ٨چ ٫چڪ٫٧„ ٩ ح ٦ح٩ک ٫اهلل (سْ ٫ؼاب) کاـ (ةچائڻ الِء) ح٥٨٥ش ٦٤ ٩ڪ ٩دقـج ۽ ٦٤ڪ ٩ةچائڻ قارق ٿ٭٥ػق. ةاطم كّحً جا پّئهڳ ةَ ظانو آًُ: س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ „ ٝ٬ض ٚک ٫ڇڎيۿ ةاٌ ٝپؽـخ ٣سٙ٤ ٫فا ٫٤ع٩ا٧ل ٣س ٫ڪڍ ٣ٟ٧ٿاۿ اُ ٫٧ا٣٧„ ٠ٞۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ www.sindhsalamat.com
37
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ََ ٚيئ ٔ ٔٔ َّات َب ِع َت اَص َِٓ ٛا َءص ُِِ َٔۢۡ َب ِع ٔد ََا َج ٓا َء َک َٔ َٔ ا ِي ٔعً ِِٔۙ ن ﴿( ۘ﴾۱۴۵اٞتٜؽف)145: أْ َّ َ ک أذّا َّئُ َٔ اي ّٰظًُٔٔی ِ َ
۽ س٭ڪڎ ٣٧ح٩ـ ـ٥ػـ ع٩ا٧ل ٣س ٫حاةٓػاري ڪ٥ػ ٣٧ ٣٬کاـ پِ٩ء ة ٦س ٩ح ٩قٽ ْ ٩٬„ ٠ٟح ٦ة٭لڪ ح٩ـ اـ قٛج ُا١ ٣٢ٞاـ ٿ٭٥ػ.٣٬ ٛؽ„ـ ک ٫ڇڎي ٕ٭ؽاهلل س ٫دـخ٩ر ٍ١اة٘ ٚ٭هال ڪؽڻ ۽ ٕ٭ؽ اهلل س ٫دـخ٩ر ٍ١اة ٚز٤ػگ ٫گ٨ارڻ ا ٩٧ا٤فا٤٭ج س ٩پ٥٨٥ش ٩پاڻ ـاـ قڎق ُ ٠ٟ۽ ڌقک٫٧„ ٩ۿ ڇ ٩ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ س ٫ذر ٫ٓ٬ا٤فا٣٤ ک ٫ا٤فا٤٭ج سٓ١ ٫ؽاج ح ٫پ٨چائڻ گ٨ؽي ٿ٩ۿ ۽ اـ ک ٫ٻ ٫٨٥س٨ا٣٤ س ٫ـٓادح١ ٣اـ ة٨ؽف قر ڪؽڻ گ٨ؽي ٿ٩ۿ ا٧ا ا٤فاـ س٤ ٫االئ ٫ٜ۽ ة٫ ـ٢ش ٫٧„ ٫٨سٛ ٩٧ ٩ؽ„ـ ک ٫ڇڎي .ٻ٭ ٣درـ ح ٫ڀٽڪ٥ػق قح ٫ٿ٩ۿ ٛؽ„ـ ا٤فاـ ک ٫ـ٢ش٨ائ ٫ٿ ٩ح ٦سڎ ٣٧اق٧اـ قٽ اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ سٌ ٫ؽ٘اـ ٧ڪ ١ڪ ٝ٢۽ ڪاِ٤ ٝ١اؿ اچ ٫چڪ ٫٧„ ٩ح ٦پِ٩ء اـ ٍ١اة ٚز٤ػگ ٫ڇ٤ ٩ٿا گ٨ار٩٬܁ ۽ اـ ٍ١اة ٚئ ٫پ٥٨٥شا ٘٭هال ڇ٤ ٩ٿا ڪؽ٩٬܁ ٛؽ„ـ ح ٝ٢ْ ٫۽ ا٢٬اـ س ٫حٜاىا „ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ک ٫ڇڎي ٻ٭٣ ک٘ ٫٭ه ٩ٟڪ٥ػڏ ٛت٩ؾ ٦٤ڪؽ٩٬ۿ ةٟڪ ٦پ٥٨٥ش ٫ز٤ػگَ٫ء سا ٘٭هال اـ ٍ١اة ٚئ ٫ڪ٭ :٩ڇ ٩ح ٦اهلل کاـ قڌ٬ڪ ٻ٭ ٩ڪ٭ؽ ة ٦نط٭ص ٘٭ه٩ٟ ڪ٥ػڏ ٿ ٦٤ ٫ٿ ٩ـگ٫٨ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ۙ (االٓ٤اؿ)114: ؕ اَ َف َػی ِ َر ا٘ٔ اَبِ َتغ ٔ ِی َح َه ُّا َّٚصُ ََّ ٛاي ٔذ ۤۡ ٟاَْ ِزَ ٍَ ا ٔي َِٝهُ ُِ ا ِلهٔت َب َُفَصَّ َّل ڇا پِ٩ء اهلل کا٤ف٩اِء ٻئ ٫ڪ ٣٨٥ک٘ ٫٭ه ٩ٟڪ٥ػڏ ة٥ا٬اـ܁ ٩٧ڎا٩٧ ٣٨٤ ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥اق٧اـ ڎي ڪخاب ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪ٭ ٝالٿ:٩ ڪاىياةيَء جّ خدائي وغدو: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ـاـ س٭ڪ ٫اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ س١ ٫ٿاـ ا٢٬اـ „ڻ٭٥ػا ۽ ا٢٬اـ س٩ـ گ٨ؽس٩ـ پ٩ر٩٬ـ ڪ٥ػاۿ ٫٥ٓ٬ ناٞص ْ ٝ٢ڪ٥ػاۿ قْػق ٘ؽ١ائ ٫ٿ ٩ح ٦ا ٣٨٤ک ٫ز١٭ ٣۾ ٤٭اةج ۽ عال٘ج ٍْا ڪئ ٫ق٥٬ػيٛ .ؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ 38
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ف ايصًٔحتٔ ي ََِ ٝش َت ِدً ٔ َف َّٓ ُہ ِِ فٔی ِاَّل َِر ٔ اس َت ِد ًَ َ ض َن َُا ِ ََ ٚع َد اُ٘ َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا َٔ ِٓهُ ِِ ََ ٚعًُُٔٛا ّٰ َّاي ٔذ ِٔ َٔ َٔ ِٜق َِبًٔۂ ِِ۪ ََ ٚي َُُ ٝهن َ َّن َي ُہ ِِ دُٔ َٓ ِٜہ ُِ َّاي ٔذِ ٟار َتضی َي ُہ ِِ ََ ٚيیُ َبد َي َّٓ ُہ ِِ َٔۢۡ َب ِع ٔد ک صُ ُِ َخ ِٛفٔۂ ِِ اَ َِ ّٓاؕ َی ِعبُ ُد َِْٚىٔ ِی ََّل ی ِ ٔ ک َفاُٚيٰٓئ ٔ َ َف َب ِع َد ذي ٔ َ ُِّش ُن ِ َٕ ٛب ٔ ِی َط ِٝئّاؕ ََ ِٔ ََ ٚن َ َ ش ُك ِ( ﴾۵۵﴿ َٕ ٛا٩٥ٞر)55: ايِف ٔ اق٧اـ ١اـ س ٣ا٢٬اـ „٤ػق ۽ چڱا ڪ ٠ڪ٭اۿ ح ٣ـاـ اهلل قْػق ڪ٭ ٫٧„ ٩ح ٦ک٭ ٣ز١٭ ٣۾ ىؽقر ضاڪ ٠ڪ٥ػقۿ س٭ئ ٣ا٣٨٤ کاـ اڳ٭ ٣ک ٫ضاڪ ٠ڪ٭ائ٭ ٣۽ ـ٥ػـ ا ٩٧د ٣٬س ٣٨٥ک ٫ا٣٨٤ الِء پف٥ػ ڪ٭ ٩اٿؿۿ ح ٣٨٥ک ٫ا ٣٨٤الِء ١يت٩ط ڪ٥ػق ۽ ـ٥ػـ ڊپ کاـ پِ٩ء ک٭ ٣ةػالئ ٫ا ٣١ڎ٥٬ػق .ا٥٨٥١ ٫٧شْ ٫تادت ڪ٥ػاۿ ٩١ـ ـاـ ڪ ٣٨٥كئ ٫ک ٫كؽ٬ڪ ٦٤ڪ٥ػا ۽ س٭ڪ ٫اـ کاـ پِ٩ء ٤اكڪؽي ڪ٥ػا ـ ٫ئ٤ ٫ا٘ؽ١اـ „.٣٧
٬„ ٣٧ج ـڳ٩ريَء ۾ ا٢٬اـ „ڻڻ کاـ پِ٩ء ناٞص ْ ٝ٢ڪ٥ػڏ ا٤فا٣٤ ـاـ قْػق ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ ٩ح ٦ا٢٬اـ ۽ ناٞص ْ ٣ٟ٢س ٫ن ٫ٟ۾ اق٧اـ ک ٫ز١٭٣ ۾ ٤٭اةج ۽ عال٘ج ٍْا ڪئ ٫ق٥٬ػيۿ اق٧اـ س ٫د ٣٬ک١ ٫يت٩ط ڪ٭٩ ق٥٬ػق ۽ اق٧اـ س ٫ع٩ؼ ۽ ڀئ ٩ک ٫ا ٣١۽ ـال١خَ٫ء ۾ حتػ ٝ٬ڪ٭ ٩ق٥٬ػق. اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٩ا ٩٧قْػق ڪ ٣٨٥عاص ٩ٛؿ ٬ا ڪ٣٨٥ عاص دقر ۽ قٛج ـاـ ١غه٩ص .٫٧„ ٦٤س ٩چئش ٫ح ٦اهلل حٓا ٰ٫ٞس٩ ا ٩٧قْػق ٘الڻ ٫دقر ۾ پ٩رق ٿ ٫ق٩٬ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٧اڻ ٫ةفڏي ڪؽي ق٫٨٬ د٤٭ا سا ٩١چڏا کائ٭٥ػا رٛ .٩٧ؽ„ـ ١ش٭ػ س٬„ ٫ج ـڳ٩ريَء ح٩ٕ ٫ر ڪ٭ٛ ٩ؽ„ـ ناؼ چ٩ي ٿ ٩ح ٦س٭ڪ ٫ة( ٦سڎ ٣٧ة١ )٦اڻ ٩٨ا٢٬اـ „ڻ٭٥ػا ۽ ناٞص ْ ٝ٢ڪ٥ػاۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا ٣٨٤ک ٫ا ٣٨٤ناٞص ْ ٣ٟ٢س٫ ْ٭٩ض د٤٭ا ۾ پ٥٨٥ش٤ ٫٭اةج ۽ عال٘ج ٍْا ڪ٥ػق .ناٞص ْ١ ٝ٢اـ ١ؽاد „ ٫٧ح ٩٧ ٦پ٥٨٥ش ٫كغه٭ج ک ٫پ٥٨٥ش٤ ٫٭ڪ ْ ٣ٟ٢ذر ٫ٓ٬ٻ٭٣ ا٤فا ٣٤الِء ڪارائخ ٩۽ ّٙ٤ةغق ةڻائ٭٥ػا ح ٦پِ٩ء ک٭ ٣اٜ١ ٩٧اؿ ٍْا ڪ٭ ٩ق٥٬ػق. اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫اـ قْػي ک ٫ڪ ٣٨٥عاص دقر س ٫الِء ١غه٩ص ڪؽي ڇڎڻۿ عػائ ٫د ٣٬س ٫ـؽة٥ٟػيَء س ٫الِء ـ٥ش٭ػگَ٫ء www.sindhsalamat.com
39
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ـاـ سػقس٨ػ ڪؽڻ کاـ ٘ؽار٬ج اعخ٭ار ڪؽڻ „ .٫٧۽ د٤٭ا س٥ٟ٧ ٫ػڏ ـفٽ ٠۽ ِ٤اؿ ک ٫س٭ئ ٣س ٩ح٭ئ ٣ةؽٛؽار رکڻ س ٫ڪ٩كق „.٫٧ ضاال٤ڪٛ ٦ؽ„ـ „ ٩٬ئ ٫اـ س ٫الِء ٩٧ح ٦س٭ئ ٣د٤٭ا سُ ٫اِ٤ ٠ٞاؿ ک٫ ةػالئ٫ۿ عػا س ٫ڌرحَ٫ء ح ٫عػا ک ٫گ٨ؽة ٝا ٣١۽ ـال١خَ٫ء قارق ٓ١اكؽق ٛائ ٠ڪ٭ ٩قڃ .٫۽ ناٞص ْ ٣ٟ٢س٩ْ ٫ض اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٧ڏي ٓ١اكؽي س ٩قْػق ٘ؽ١ائ ٫ٿ.٩ صانح غيم جّ كرآٌي ىفھّم: ٧خ ٫٧ ٫ڳا ٦٨ٞة ٦ذ ٣٧۾ رکڻ گ٨ؽس ٫ح” ٦ناٞص ْٛ “ٝ٢ؽ„ـ س٩ ٧ڪ قـ٭ّ ٩٨ٙ١ؿ „ .٫٧اـ ١اـ ١ؽاد ڪش ٦٨رـ٩٢ـ ۽ ١طو ڪش٦٨ ْتادح٩ـ ٣٧„ ٦٤ۿ ةٟڪ ٦اـ ١اـ ١ؽاد „ْ ٫٧تادح ٣۽ كؽْٓ١ ٫ا ٣ٟ١ح٫ پاة٥ػيَء ـاـ گڎ ٧ڪ ا٧ڏق ١ڪ ٝ٢۽ ١رآ١ ٫ٞاكؽق س ٣٨٥۾ عػائ٫ د ٣٬کٟٕ ٫ت ٩ضان٧ ٝش ٫۽ ا٤فا٤٭ج ک ٫ا ٣١۽ ـال١خ ٫ضان٧ ٝش.٫ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧س ٩اـالؿ ٧ڪ ٌؽؼ عػائ ٫ة٥ػگ ٫۽ ْتادح ٣ح٫ زقر ڎئ ٫ٿ ٩ح ٦س٭ئ ٣ٻا ٫٨٤س ٩پ٥٨٥ش ٫رب ـاـ حٓ١ ٟٚيت٩ط ٿئ٫ۿ ح٦ س٭ئٓ١ ٩٧ ٣اكؽي س ٫ا٤ػر اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫ڀاح٭ ٣ـاـ عػا س ٫گ٨ؽ ۽ ٥١لا ٍ١اة ٚقرحاُء رک .٫ڇ ٩ح ٦ا٧ا ڳا ٦٨ٞچٽ ٫۽ ُا٧ؽ „ ٫٧ح ٦س٭ڪ٩ ١اڻ ٩٨عػا س ٫ة٥ػگ٤ ٫ٿ ٩ڪؽي ۽ اهلل حٓا ٰ٫ٞسا ٘ؽض ادا ٤ٿ ٩ڪؽي ح٦ ٩٧عػا س ٫رىا ۽ ٥١لا ٍ١اةْ ٚاؿ ا٤فا ٣٤سا ٘ؽض ڪ٭ئ ٣ادا ڪ٥ػقۿ ح ٣٨٥ڪؽي س٭ڪ١ ٩اڻٛ ٩٨ؽ„ ٫٤اٜ٤الب س ٫ڳا ٦٨ٞڪؽي ٿ٩ۿ اـ الِء ىؽقري „ ٫٧ح١ ٩٧ ٦ڪ٩ٌ ٝ٢ر ح ٫عػائ٘ ٫ؽى ٣س ٩ة ٦پاة٥ػ ٧ش.٫ ٻئٌ ٫ؽؼ ْتادح ٣ـاـ گڎ اـالؿ ٓ١ا١الت ح ٫پڻ گ٨ڻ ٩زقر ڎئ ٫ٿ٩ۿ ةٟڪْ ٦تادت کاـ ة ٦قڌ٬ڪ ٓ١ا١الت س ٫درـخگَ٫ء ح ٫ـغخ ٫ڪؽي ٿ٩ۿ ١راؾ ٌ٩ر ح ٫س٭ڪڎ ٣٧ڪ١ ٩اڻ ٩٨ا٢٬اـ „ڻڻ کاـ پِ٩ء ْتادت ٤ٿ٩ ڪؽي ح ٦اـ ک٘ ٫اـ٘ ٚاسؽ چ٭ ٩قڃ ٫ٿْ .٩تادت ٦٤ڪؽڻ س ٫ڪؽي اـالؿ اـ س ٫الِء ڪا ـؾا ٬ا ضػ ٜ١ؽر ٤ٿ ٩ڪؽي .اـ س ٫اةخڏ س٭ڪڎ٣٧ ڪ١ ٩اڻ ٩٨ا٤فآ١ ٫٤ا ٣ٟ١س ٫ا٤ػر دـج ا٤ػازي ڪؽي ٿ ٩ح ٦اـالؿ اـ س ٫الِء ضػقـ ۽ ـؾائ٩ـ ٜ١ؽر ڪؽي ٿ١ .٩راؾ ٌ٩ر ح ٫چ٩ريۿ ز٤اۿ ڌاڏقۿ 40
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٛخٝۿ ح٢٨ج ۽ ڪ٩ڏي كا٧ػي ڎ٬ڻ ح ٫ضػ ٜ١ؽر ٿ٭ .٫٧„ ٝ۽ ا٣٨٤ ـ٩٢ر ٣٬ك٭ ٣س ٩حٓٓ١ ٟٚا١الت ـاـ „ .٫٧۽ عال٘ج ة ٦اـ س ٫الِء ٤٩٧ػي „ ٫٧ح ٦س٭ئٓ١ ٣اكؽي س ٫ا٤ػر ٘خ ٫٥۽ ٘فاد ک ٫ٻ٥ش ٩ڎس ٫۽ ١اڻ ٣٨س ٫در١٭اـ ض ٚ۽ ا٤هاؼ ٛائ ٠ڪشٛ .٫ؽ„ـ ناؼ ٻڌائ ٫ٿ ٩ح٦ ٤ت٭ ٣ک ٫اـ الِء ٩١ڪٟ٭ ٩ق٥٬ػق „ ٫٧ح ٦س٭ئٓ١ ٩٧ ٣اكؽي ۾ ا٤هاؼ ٛائ ٠ڪؽي ـگ٣٨ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ اض َي َك ِد اَ ِر َس ًِ َٓا ُر ُس ًَ َٓا بٔا ِيبَیٓتٔ َ ٚاَِْزَ ِي َٓا ََ َع ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َ ٚا ِئُ ِٝزَ َ إ ي ٔ َُ ٝك ِ َّ ٛاي َّٓ ُ بٔا ِيك ِٔش ٔع ۚ (اٞطػ٬ػ)25: ة٭لڪ اهلل پ٥٨٥ش ٫رـ ٣ٞ٩ک ٫پڌر٩٬ـ ٤لا٤٭٩ـ ڎئ٩١ ٫ڪٟ٭ ٩۽ اـاـ ا ٣٨٤ـاـ ڪخاب ۽ حؽازي (ضڪ١٩ج) ٤ازؾ ڪئ ٫ح٦ ١اڻ ٩٨ا٤هاؼ ـاـ ـڌا ر.٣٧ رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ڌرحَ٫ء ح ٫اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسا ٤ائب ۽ عٟ٭ٙا ٤٩٧ػا „ ٩٧ .٣٧ڌرحَ٫ء ح ٫ض ٚ۽ ا٤هاؼ ٛائ ٠ڪؽڻ ا٥٬ػا „٧ .٣٧اڻ٫ س٭ڪ١ ٩اڻ٤ ٩٨ت٭ ٣س ٫پ٩ئ٩اري ڪ٥ػي ناٞص ْ ٝ٢ڪ٥ػق ۽ ض ٚ۽ ا٤هاؼ ٛائ ٠ڪؽڻ گ٨ؽ٤ػق ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞز١٭ ٣س ٫عال٘ج اـ س ٫ض٩ا ٫ٞڪؽي ڇڎ٥٬ػقۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ ايصً ٔ ُح ِ﴾۱۳۵﴿ َٕ ٛ ََ ٚي َك ِد َنتَب ِ َٓا فٔی ايزَّب ُ ِٛرٔ َٔٔۢۡ بَ ِع ٔد ايذ ِ ٔ ِک َا َّٕ ِاَّلَ ِر َض َٜزٔث ُ َہا ع َٔباد َّٰٔ ٟ
ٔ ﴿( ؕ﴾۱۳۶اال٤ت٭ا܂)106-105 : ف ٔ ِی ٖ َذا ي ََبً ّػا ي َك ِٕ ّٛعب ٔ ٔدَ ِٜ
ا ٔ َّٕ
۽ ة٭لڪ اـاـ ح٩رات کاـ پِ٩ء زة٩ر ۾ ٞک٭ ٫٧„ ٩ح٥٨٥١ ٦شا ٤٭ڪ ةغج ٻا٨٤ا ز١٭ ٣سا ١اٞڪ ٿ٭٥ػا ة٭لڪ اـ (ڳا )٦٨ٞ۾ ْتادت ڪؽڻ قاري ٩ٛؿ الِء (ٍٟ١ب س )٫پ٩رائ.٫٧„ ٫ ڌرح ٫اهلل س ٩٧ .٫٧„ ٫س ٣٨٥ک ٫چا٧٭٥ػق „ ٫٧اـ ک ٫اـ س٩ قارث ةڻائ٭٥ػق „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ا ٔ َّٕ ا َِّل َِر َض ِہّٰلِلۙ ٔ ع َٔباد ٔ ٖہؕ (االْؽاؼ)128: ۙ ۟ ِٛ ُٜرٔث ُ َہا ََ ِٔ َّیظَ ٓا ُء َٔ ِ ة٭لڪ ز١٭ ٣اهلل س٫٧„ ٫ۿ پ٥٨٥ش ٣ٻا١ ٣٨٤اـ س ٣٨٥ک ٫گ٨ؽيۿ ح ٣٨٥ک ٫اـ س ٩قارث ڪؽي ٿ.٩ www.sindhsalamat.com
41
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
رُتر اٌصاٌيج: س٨ڏي ٌؽح اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞرب آٞا٢ٞ٭٫٧„ ٣ۿ ـ٥ػس ٩١ڪٟ٭٥١ ٝل٩ر ۽ دـخ٩ر ذڪؽ ٟٓٞا٢ٞ٭٫٧„ ٣ۿ ا٧ڏي ٌؽح ـ٥ػس ٩١ڪٟ٭„ ٝعؽي رـ٩ؾ رض٢ج ٟٓٞا٢ٞ٭.٫٧„ ٣ ٛؽ„ـ س٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ ن ﴿( ﴾۱۳۷اال٤ت٭ا܂)107: َۤ ََ ٚا اَ ِر َسًِٓ َ ک ا ٔ ََّّل َر ِح َُ ّ ١يًِع ًَُٔی ِ َ ۽ (اي پ٭ٖ٢تؽ) اـاـ ح٩ک ٫رڳ ٩س٨اـ قارـ الِء رض٢ج ڪؽي ٩١ڪٟ٭.٩ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ ا ٩٧اْالـ ٣ِٙٞ ٣٥٧۾ ٘ؽ١ائ٭ ٣ٿا: ٍ ا٘ٔ أي َِٝهُ ِِ َجُ ٔ َِ ٝعاۨ (االْؽاؼ)158: اض انٔ ِی َر ُس ُِ ٛ ُق ٌِ َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا اي َّٓ ُ
چئ ٩ح ٦اي ا٤فا !٩٤ة٭لڪ „ٌء اق٧اـ ـڀ ٫٥ڎي اهلل س٩١ ٩ڪٟ٭٧„ ٝ٭اـ. اـ٭١ ٣ٿْ ٫ؽض ڪؽي „٬اـ٩ـ ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا ٣٤۾ كؽ ۽ ع٭ؽ ٻئ١ ٫ادا رک٭ا „ .٣٧س ٣٨٥کٙ٤ ٫ؿ ا١ارف ۽ ٙ٤ؿ ٢ٍ١ئ ٦٥ة٦ چئ ٫ـگ٨ش ٫ٿ.٩ ٙ٤ؿ ا١ارف س٥ھ ٣ک ٫ـ ٣ِٙٞ ٣ٞ٩۾ چئ٩ـ ح” ٦ا٤ػر س ٩ةگڏٝ٬ ا٤فاـ “.اٙ٤ ٩٧ؿ ا١ارف ا٤فاـ ک ٫ةؽائ٭ ٣۽ عػائ ٫ةٖاقح ٣ڎا١„ ٣٨٤ادف ڪؽڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػق „ ٫٧۽ ا٤فاـ ک١ ٫غخٛ ٟٗف ٠س٩ـ حؽٕ٭ت٩ـ ڎئ٫ۿ اـ ک ٫نط٭ص راف حاـ ٿ٭ڏڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػق „٫٧ۿ سڎ ٣٧ح ٦اـ س ٫اةخڏ ٙ٤ؿ ٢ٍ١ئ ٦٥س٥ھ ٣ک ٫ـ ٣ِٙٞ ٣ٞ٩۾ چئ٩ـ ح٦ ”ا٤ػر س ٩ـڌر ٝ٬ا٤فاـ “.اٙ٤ ٩٧ؿ ٢ٍ١ئ ٦٥ا٤فاـ ک٤ ٫٭ڪ٭ ٣۽ عػائ٫ ٛؽةخ ٣ڎا„ ٣٨٤ڻڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػق „ ٫٧۽ اـ ک١ ٫غخٛ ٟٗف٠ س٩ـ حؽٕ٭ت٩ـ ڎئ ٫نط٭ص قاٽ ح ٫ناٞص ْ ٝ٢ڪؽڻ س ٫رٕتج ڎ٥٬ػق „ .٫٧اـ کا٤ف٩اِء ا٤فاـ ۾ ٧ڪ ٽ٭٩ـ ١ادق پڻ رک٭ .٫٧„ ٝس ٣٨٥ک٫ ٙ٤ؿ ٩ٞا ٦١چ٭ ٩قڃ ٫ٿ٩ۿ ا ٩٧ا٤فاـ ک ًٟٕ ٫ڪ ٣٢ح١ ٫ال١ج ڪ٥ػق „ ٫٧۽ اـ ک ًٟٕ ٫ڪار ٣٬ح ٫ح٥ت٭ ٦٨ڪ٥ػق ر٥٧ػق „.٫٧ 42
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
د٤٭ا ۾ ڪ ٫ا٤فاـ ٙ٤ؿ ٢ٍ١ئ ٦٥سا پ٩ئٟڳ ةڻش ٫ع٭ؽ ۽ ڀالئ ٫سا ١شف٢ا ةڻش ٫ق٥٬ػا „ ٣٧ح ٦ڪ ٫ا٤فاـ ٙ٤ؿ ا١ارف س ٫قڪڏ ۾ اچ٫ كؽ ۽ ةؽائَ٫ء سا ١شف٢ا ةڻش ٫ق٥٬ػا „ .٣٧ح ٣٨٥ڪؽيۿ اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ س ٫ن٩رت ۾ ٧ڪ ا٧ڏق ِ٤اؿ ۽ دـخ٩ر ۽ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س ٫ن٩رت ۾ ا٧ڏق رـ٩ؾ ۽ ٩١ ٠ٟٓ١ڪٟ٭٩ۿ س٭ڪ ٩ڀالئ ٫س ٫قاٽ ح٥ٟ٧ ٫ػڏـ ک ٫ا ٫٧ةلارح٩ـ ٍْا ڪؽي ح ٦اق٧اـ ک ٫ناٞص ْ ٣ٟ٢س٫ ن ٫ٟ۾ عػائ ٫عال٘ج ٍْا ڪئ ٫ق٥٬ػي ح ٦س٭ئ ٣ا ٫٧د٤٭ا ۾ ا ٣١۽ ـال١خَ٫ء ـاـ عػائ٘ ٫ؽى ٣ک ٫ادا ڪؽي ـگ ٣٨۽ د ٣٬س١ ٫ٿاـ ذاةج ٛػؿ ر ٫٧ـگ .٣٨س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧د٤٭ا ۾ د ٣٬ح ٫ذاةج ٛػؿ ر٧٭ا ح„ ٦عؽت ۾ ا ٣٨٤ک ٫اةػي „راؿ ۽ „عؽت س٩ـ اةػي ٢ٓ٤خ٩ـ ٥ٟ١ػ٩٬ـ. ا٧ڏي ٌؽح اٙ٤ ٠ٟٓ١ ٩٧ؿ ا١ارف س ٫پ٭ؽقڪارـ ک ٫عػائْ ٫ؼاب کاـ ڊ٬ڄاري ۽ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٤ ٫ا٘ؽ١ا ٫٤۽ ز١٭ ٣۾ ـؽڪلَ٫ء س٫ ٤خ٭ش ٣کاـ ةاعتؽ ڪؽيۿ ا٤ھ ٣ک ٫قاىص ڪؽي ح ٦اق٧٭ ٣د٤٭ا ۾ ـؽداري ۽ چڱ ١ڏـَ٫ء سا ا ٦٤ ٝ٧ر٧٭ا „٧٭ٜ٥ْ .٩ؽ٬ب اق٧اـ ک ٫االْ ٫٧ؼاب چکائ ٫اق٧اـ کاـ چڱ ١ڏـ ٫کف ٫ق٥٬ػي ۽ ناٞص ْ ٝ٢ڪ٥ػڏ ١فخيٓٙ٭( ٣ڪ٢ؾقرۿ ٕؽ٬ب ۽ اڪرؽ٬ج) اق٧اـ کاـ پ٥٨٥ش ٩پ٩رق ا٤خٜاؿ ۽ ةػ ٩ٞقٺ٥ػا ۽ اق٧اـ ک ٫عػائٛ ٫ا٩٤ـ حطج سؾا ۽ ـؾا ڎ٥٬ػاۿ „عؽت قارق اةػي ْؼاب اٞڳ „.٫٧ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ک ٫ا٧ڏي ٛف ٠س٩ـ ةلارح٩ـ ڎ٬ئ ٫د٤٭ا ڎا٩١ ٣٨٤ڪٟ٭٩ۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ ذّ ِٜزا (ـتا)28: ض َب ٔظی ِ ّرا َّٔ َ ْ ٚ َۤ ََ ٚا اَ ِر َس ًِٓ َ ک ا ٔ ََّّل ک َ ٓا َّف ّ ١يً َّٓا ٔ ۽ اـاـ ح٩ک ٫ح ٦ـڀ١ ٫٥اڻ ٣٨الِء ع٩كغتؽي ٻڌائ٭٥ػڏ ۽ ڊ٬ڄار٥٬ػڏ ڪؽي ٩١ڪٟ٭.٫٧„ ٩ عػائ ٫دك٣٢ۿ عػا س ٩پ٭ٖاؿ ١ڃڻ ح ٦پؽي س ٫ڳا ٦٨ٞپؽ عػائ٫ پ٭ٖاؿ „ڻ٭٥ػڏ ا٤فا ٣٤ک١ ٫غخٛ ٟٗف ٠س٩ـ اذ٬خ٩ـ ۽ حڪٟ٭٩ٙـ ڎ٥٬ػا „ ٣٧۽ اـ عػائ ٫پ٭ٖاؿ ک٤ ٫اڪاؿ ةڻائڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػا „.٣٧ ڇ ٩ح٤ ٦ت ٫د٤٭ا ۾ اـ س ٫الِء ا٥٬ػا „ ٣٧ح ٦س٭ئ ٣عػا س ٫ع ٟٚک ٫د٤٭ا www.sindhsalamat.com
43
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س ٫ـؽڪل ٣س ٫چ٥ت١ ٫اـ „زادي ڎئ ٫ا ٣٨٤ک٧ ٫ڪ عػا س ٩ٻا٩٨٤ ةڻائش .٫ا٧ا ڳا ٦٨ٞـؽڪل ٣ک ٫قڻ٥ػي ٫٧„ ٦٤ۿ ح ٣٨٥ڪؽي س٭ڪ٫ ١اڻ ٩٨اـ ِ٤اؿ کٛ ٫تٞ٩٭٥ػا „٬ ٣٧ا اـ ِ٤اؿ سا پؽچارڪ ٤٩٧ػا „٣٧ ا ٣٨٤ک٧ ٫ؽ ٛف ٠س٩ـ حڪٟ٭٩ٙـ ۽ اذ٬خ٩ـ ڎ٥٬ػا „٣٧ۿ ح ٣٨٥ڪؽيۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ک ٫ا٧ا حٜٟ٭ ٣ڪؽي ٿ ٩ح ٦سڎ ٣٧ا٩٧ ِ٤اؿ ٦٤چا٧٭٥ػڏۿ ٛؽ„ـ دك١ ٣٢اڻ٩٨ۿ اق٧اـ ک ٫حڪٟ٭٩ٙـ ۽ اذ٬خ٩ـ ڎ٣٬ ح ٦اـ س ٫پؽقا ٦٤ ٦٧ڪش .٩ةٟڪ ٦رب ح ٫ڀؽقـ ٩رک ٫ذاةج ٛػَ٫١ء ـاـ پ٥٨٥ش ٩پ٭ٖاؿ ساري رکش.٩ اـ ـٟف ٫ٟ۾ اـ پ٭ٖاؿ س١ ٫ڃ٭٥ػڏـ ک ٫پڻ حٜٟ٭ ٣ڪئ ٫قڃ٫ ٿ ٫ح١ ٦خاـ ـؽڪق ۽ ـؽ١ائ٭ػار اق٧اـ ک ٫قرٕالئڻ س ٫ڪ٩كق ڪ ٣ح ٦اـاـ ک ٫د٤٭ا ۽ دقٞج س٨ش .٫٧„ ٫ح ٣٨٥ڪؽي اـاـ ئ ٫اهلل سا ٜ١ؽب „٧٭٩ـۿ س٭ڪڎ ٣٧اِ٤ ٩٧اؿ چڱ٧ ٩ش٧ ٫ا ح ٦ـڀ کاـ پ٨ؽ٬اـ اـ٭ ٣اـ ک١ ٫ڃ٩ـ ٧اٛ .ؽ„ـ ٣٥١٩١ک ٫ـ٢ش٨ائ ٫ٿ ٩ح١ ٦خاـ ا ٣٨٤س٫ ا٧ڏ ٣٬ڳا٨ٞ٭ ٣س ٫قڪڏ ۾ اچ٫ۿ اـ ِ٤اؿ حاـ ٧ٿ کڻ ٫قڃ٩ۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٘ ٫ي ٝسا ضٜػار اق٧اـ ئ٧„ ٫٭ .٩اق٧اـ س ٫رب اق٧اـ ک٫ پ٥٨٥شِ٤ ٫اؿ س„ ٫ة٭اريَء س ٫الِء چ٤٩ڊ٢٧ .٫٧„ ٩٬ج ٧ ٦٤ار٩٬ۿ پ٥٨٥ش٫ رب ح ٫ڀؽقـ ٩ڪ٭٩ۿ اق٧اـ الِء اهلل ڪا٘٫٧„ ٫ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ِّشا َّٔ َ ْ ٚذّ ِٜزا ﴿َ َّٚ ﴾۵۴داع ٔ ّٝا الٔ َی ا٘ٔ بٔأذِْ ٖٔہ َٚ َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا اي َّٓ ٔي ُّی أْ َّ ۤا اَ ِر َسًِٓ َ ک َطاۂ ّدا ََّ َُ ٚب ّ ِّش اي ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َن ب ٔ َا َّٕ َي ُہ ِِ َ َٔ ا٘ٔ ف َِض َّل َنبٔی ِ ّرا ﴿ََّ َٚ ﴾۴۷ل تُ ٔظ ٔع ْسا ّجا َُّٓٔی ِ ّرا ﴿َ َٚ ﴾۴۶ب ٔ َٔ ٌ َعل َی ا٘ٔؕ ََ ٚنفی بٔا٘ٔ َٚن ٔ َِّ ٝل ﴿﴾۴۸ الِه ٔ ٔ َف َٚ َٔ ِٜاي ُُِٓ ٔفكٔی ِ َن ََ ٚد ِع اَذى ُہ ِِ ََ ٚت َٛک َّ ِ (االضؾاب)48-45
”اي ٤ت !٫اـاـ ح٩ک ٫ضاٞخ ٣کاـ قا ٗٛڪؽڻ قارق ۽ ع٩كغتؽي ٻڌائڻ قارق ۽ (ةڇڏـ ٤خ٭ش ٣کاـ)ڊ٬ڄارڻ قارق ۽ اهلل ڎي ـڎ٥٬ػڏ ۽ رقك ٣ڎ٬ئ ٩ڪؽي ٩١ڪٟ٭ .٫٧„ ٩۽ ا٢٬اـ قارـ ک٫ ع٩كغتؽي ٻڌاِء ح ٦ا ٣٨٤الِء اهلل سٌ ٫ؽ٘اـ قڎق ٘ي ٫٧„ ٝ۽ ڪا٘ؽـ ۽ ٥١ا٘ ٣ٜس ٩چ٭١ ٦٤ ٩ڃ ۽ ـ٥ػـ ا٬ؼائ ٣س ٩ع٭اؾ ٦٤ ڪؽ ۽ اهلل ح ٫ڀؽقـ ٩ڪؽ! ۽ اهلل ڪارـاز ڪا٘“.٫٧„ ٫ 44
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٬„ ٣٧ج ـڳ٩ريَء ۾ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س٧ ٫ڪ قنٗ كا٧ػي ڎ٥٬ػڏ ة٭اـ ڪئ ٫قئ .٫٧„ ٫۽ كا٧ػي ڪٙ١ ٣ؽقى ٣۽ ُ ٣۽ گ٢اـ ح ٦٤ ٫ڎة .٫٧„ ٫ةٟڪ ٦كا٧ػي ضٜ٭ٜج ح١ ٫ت ٫٥اک٭ ٣ڎٺ٬ ٝا ڪ ٣٥ٻڌؾ كِ٫ء س ٫ڎة .٫٧„ ٫پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س٭ڪ ٩اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ د٤„ ٣٬ػق „ .٫٧اـ ح ٫كا٧ػ „٣٧ۿ ح ٦ا٩٧ د ٣٬اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسٌ ٫ؽ٘اـ „ ٫٧۽ اـ س٧ ٫ؽ ڳا ٦٨ٞـچ.٫٧„ ٫ َاَ“ „ڻ٫ َاَ ٥١٭ؽ ۽ ٤شات س١ ٩ػار اـ ح ٫ئ .٫٧„ ٫اـ س ٫پ٬٩اـ ”ـؽاس اكارق ڪ٭ ٩ق ٩٬ح ٦س٭ئ ٣ـز س ٫اڀؽڻ کاـ پِ٩ء ڪ ٣٨٥ٻ ٫رقكَ٫٥ء س٫ ىؽقرت ٤٩٧ ٦٤ػي „ .٫٧ائ٭٤ ٣ت ٫اڪؽؿ ﷺ س ٣س ٫اچڻ کاـ پِ٩ء ڪ ٣٨٥ٻ٤ ٫تَ٫ء س ٫ىؽقرت .٫٧„ ٦٤پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ سٛ ٣٭ا١ج َاَ“ ۽ اال ٫٧پ٭ٖاؿ سا پؽچارڪ „٣٧ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ.٩ حائ٭” .٣ـؽاسا ٥١٭ؽ َّ َّ ََّک ِ( ﴾۴۴﴿ َٕ ٚا٥ٞط)24:ٝ َٚاَِْزَ ِي َٓ ۤا أي ََِ ٝ ِکئت ُ َبی َن ئً َّٓا ٔ کايذ ِ َ ض ََا ْ ُز ٍَأي َِٝۂ ِِ َٚي ََعً ُہ ِِ َ َٜتف ُ ۽ اـاـ ح٩ڎي ٛؽ„ـ ٤ازؾ ڪ٭ ٣٧ ٩الِء ح ٦س ٩ا ٣٨٤ڎي ٤ازؾ ڪ٭٩ ق ٫٧„ ٩٬ـ ٩ک٭ ٣ک ٫ٞ٩ٻڌائ٭ ٣۽ ٣١ا٘ ٫٧ڪؽ ڪ.٣ كرآن ىجيد جا دغّحي اشهّب: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ـ٩٢ري ا٤فا٤ؼات س٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س ٫الِء „٩٬ ٩٧۽ اـ س ٩پ٭ٖاؿ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ پ٩ري ا٤فا٤٭ج س ٫الِء ٩٧ۿ ١اڻ٩٨ كؽڪۿ ڪٙؽۿ گ٢ؽا ٫٧۽ ةػْٜ٭ػي ۾ گؽ٘خار ٧ئاۿ ٧ ٩٧ٿ ـاـ ٺا٧٭ٝ ةخ ٣ک ٫پ٥٨٥ش ٩اٰٞھ (ٓ١ت٩د) ـ٢ش٥٨ػا ٧ئا ۽ ا ٣٨٤س ٫پ٩ڄا پاٽ ڪ٥ػا ٧ئاۿ ۽ پ٥٨٥شٜ٤ ٫ٓٙ٤ ٫هاـ س١ ٩اٞڪ ا ٣٨٤ک ٫ئ ٫ـ٢ش٥٨ػا ٧ئاۿ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ک٧ ٫ڪ اهلل ۽ ح٩ض٭ػ س ٩پ٭ٖاؿ ـ٢ش٨ائڻ ڪ„ ٩ـاـ ڪ٠ ٧ ٦٤٭٩ۿ ُا٧ؽ „ ٫٧ح ٦ا٤فا ٣٤۾ ا٬ڎي قڎي حتػ ٫ٟ٬ڪ ٣٨٥ضڪ٢ج َْ٫ٟ٢ء کا٤ف٩اِء ٢١ڪ٧ ٦٤ ٣ئ٫ۿ ح ٣٨٥ڪؽي پاڻ ڪؽ * ٠٬س ٣ک٫ ضڪ ٠ڎ ٩٤ق.٩٬ ک بٔا ِي ٔحهِ َُ ٔ َٚ ١اي َُِ ِٛع ٔظَ ٔ ١ا ِي َح َش َٓ َٔ َٚ ١جاد ٔ ِي ُہ ِِ ب ٔ َّائً ِی ه ٔ َی اَ ِح َش ُٔؕ ا ٔ َّٕ اُ ِد ُع الٔی َسب ٔ َِ ٌٔ ٝرب َ َرب ََّک ص َُ ٛاَ ِع ًَ ُِ ب ٔ َُ ِٔ َض ٌَّ َع ِٔ َسب ٔ ِٖ ٔ ًٝہ َ ٚص َُ ٛاَ ِع ًَ ُِ بٔاي ُُِ ِہ َت ٔد َٚ ﴾۱۲۵﴿ َٔ ِٜا ٔ ِٕ َعا َقبِت ُِِ www.sindhsalamat.com
45
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ًصبٔرِٔ َٚ ﴾۱۲۶﴿ َٔ ِٜاصبٔرِ َََ ٚا ف ََعاقٔبُ ِٛا بُٔٔ ِث ٌٔ ََا عُ ِٛقٔبِت ُِِ ب ٔ ٖہؕ ََ ٚيئ ٔ ِٔ َصبَرِتُ ِِ َي ُہ ََ ٛخی ِ ْر ي ّٰ َصبِرُ َک ا ٔ ََّّل بٔا٘ٔ َََّ ٚل َت ِحزَ ِٕ َعً َِٝۂ ِِ َََّ ٚل َت ُ ٘ ََ َع َّک ِ ﴾۱۲۷﴿ َٕ ٚا ٔ َّٕ ا َ و ف ٔ ِی َض ِٕ ٝل َ َُّا َُ ُ ُِ ٜ شُٓ ِ( ٪﴾۱۲۸﴿ َٕ ٛا٥ٞط)128-125:ٝ َّاي ٔذَّ َٔ ِٜات َك ِٛا ََّّ ٚاي ٔذ َٔ ِٜص ُِِ َُّ ِح ٔ ”ح٩ـ پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ س ٫رـخ ٫ڎي ضڪ٢ج ۽ چڱ٤ ٫ه٭طج ـاـ ـڎ .۽ ا ٣٨٤ـاـ ا٧ڏي ٫٤٩٢٤ـاـ ةطد ١تاضر ٩ڪؽ س٩ ـڀ کاـ چڱ٧ ٩ش٫ۿ س٭ڪ ٩ـ٥ػس رـخ ٫کاـ گ٢ؽا ٦٧ٿ٭٩ۿ اـ ک ٫ح٥٨٥ش ٩پاٞ٭٥ػڏ ئ ٫چڱَ٫ء ٌؽح ڄاڻ٥ػڏ „ ٫٧۽ ا ٩٧ئ ٫رـخ٫ ح٥ٟ٧ ٫ػڏـ ک ٫چڱٌ ٫ؽح ڄاڻ٥ػڏ „ ٫٧۽ س٭ڪڎ ٣٧ةػ ٩ٞقٺ٩ ح ٦ا٬خؽق ةػ ٩ٞقٺ ٩س٭خؽق اق٧اـ ک ٫حڪٟ٭ٗ پ٨چائ ٫قئ ٫٧„ ٫۽ س٭ڪڎ ٣٧نتؽ ڪ٥ػئ ٩ح ٦ا ٩٧نتؽ ڪؽڻ قارـ الِء گ٨ڻ ٩چڱ٩ „ .٫٧۽ (اي پ٭ٖ٢تؽ!) نتؽ ڪؽ ح٥٨٥ش ٩نتؽ رڳ ٩اهلل (س١ ٫ػد) ـاـ ئ ٫٧„ ٫۽ ١ٿ ٦٤ ٠ٕ ٣ڪؽ ۽ س٭ڪ٘ ٩ؽ٬ب ڪ ٣ٿا ح٣٨٥ کاـ ح٥گ دؾ (ة ٦٤ )٦ٿُ٫ء ة٭لڪ اهلل ا ٣٨٤ـاـ „ ٫٧س٭ڪ٫ پؽ٧٭ؾگار ٿ٭ا ۽ س٭ڪ ٫چڱا ڪ ٠ڪ٥ػڏ „“.٣٧ ٬„ ٣٥٧خ ٣۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫پ٨ؽ ٣٬داْ ٫ضي٩ر ﷺس ٣ک٫ دْ٩ت ۽ حتٟ٭ٔ ۽ ٛؽ„ ٫٤پ٭ٖاؿ ا٤فا ٣٤حائ٭ ٣پ٨چائڻ س ٫ـٟف ٫ٟ۾ ٽ٣ ك٭ ٣س ٩ضڪ ٠ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ٩ۿ ( )1ضڪ٢ج ( )2ـ٨ڻٌ ٫ؽ ٫ٜ٬ـاـ ـ٢ش٨ائڻ ۽ قَْ ۽ ٤ه٭طج ( )3ـ٨ڻٌ ٫ؽ ٫ٜ٬ـاـ ٜ١اة ٩ٟڪؽڻۿ ا٤فاـ ة ٦ٽٛ ٣ف ٣٢سا ٿ٭ ٣ٿاۿ ح ٣٨٥ڪؽي د ٣٬س ٫حتٟ٭ٔ س ٫الِء پڻ ٽٌ ٫ؽٜ٬ا ٥١خغب ڪ٭ا ق٬ا. ا١ ٫٧اڻ ٩٨س٭ڪ ٫ضٜ٭ٜج پف٥ػ ٧ش٣ۿ ض ٚس ٫سفخش ٩۽ حالش ۾ ٧ش ٣۽ ا٧ ٫٧ؽ كئ ٫ک ٫دٞ٭ ٣ٟـاـ ـ٢ش٨ڻ سا ٛائ٧ ٝش٣ۿ ـ٭اڻاۿ ڎا٧اۿ ـٟش٨٭ٝۿ اقح٭ ٝپ٩ح٭ ٝ۽ ٘ڪؽ٥١ػ ١اڻ٧ ٩٨ش .٣ض ٚ۽ ضٜ٭ٜج ک٫ ـ٢ش٨ڻ کاـ پِ٩ء اـ سٛ ٫ت٩ؾ ڪؽڻ ح ٫چ ٫٢گ٩٬٩ـ ٦٤ڪ .٣ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ـاـ ١غاٌب ٿ٭ڻ س ٫الِء پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ک ٫ضڪ٢ج ۽ ڎا٧پ س ٫حٜٟ٭ ٣ڪئ ٫قئ ٫٧„ ٫ح ٦ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨س„ ٫ڎق پ٥٨٥شٗٛ٩١ ٩ ة٭اـ ڪٙ١ ٣ؽقى ٣۽ رـ ٫٢ڳا٨ٞ٭ ٣س„ ٫ڌار ح ٦٤ ٫پؽ ضٜ٭ٜخ ٣س٫ حهِ َُ ٔ( “١ا٥ٞط)125 -ٝ ک بٔا ِي ٔ „ڌار ح ٫دالئ ٝـاـ پ٭ق ڪؽ ” اُ ِد ُع الٔی َسب ٔ َِ ٌٔ ٝرب َ 46
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪ١ ٫اڻ ٩٨ـٟ٭ ٠اٍٙٞؽت ٤٩٧ػا „٣٧ۿ ٣٥٧س ٫دؾ ۾ ڪ ٣٨٥ة٦ ٛف ٠س ٩ىػ ۽ ْ٥اد ٤٩٧ ٦٤ػق „ ٩٧ .٫٧چڱ ٫ڳا ٦٨ٞک ٫چڱ ٩ـ٢ش٫٨ۿ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػا „٣٧ۿ ا ٣٨٤حائ٭ ٣ض ٚس ٫دْ٩ت پ٨خ٤٩٧ ٦٤ ٝػي „ .٫٧س٭ڪڎ ٣٧ا ٣٨٤ک ٫پ٭ار ۽ پاٻ ٦٧٩ـاـ ۽ ـ٨ڻ٫ ٌؽ ٫ٜ٬ـاـ قَْ ۽ ٤ه٭طج ڪش ٫۽ ا ٣٨٤ک ٫عػائ ٫پ٭ٖاؿ ـ٢ش٨ائش ٫ح ٩٧ ٦ـ٢ش ٫٨قٺ٥ػاۿ ۽ ڪٛ ٣٨٥ف ٠س ٩ا٤ڪار ٦٤ڪ٥ػاۿ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨حائ٭ ٣عػا ئ ٫پ٭ٖاؿ پ٨چائڻ س ٫الِء ضڪ ٠ٿئ ٫ٿ٩ۿ ” َٚ اي َُِ ِٛع ٔظَ ٔ ١ا ِي َح َش َٓ ٔ(“ ١ا٥ٞط)125 -ٝ ڪ١ ٫اڻ ٩٨ىػيۿ ْ٥ادي ۽ ـؽڪق ٤٩٧ػا „٣٧ۿ ٩٧ض ٚ۽ ضٜ٭ٜج ک ٫ـ٢ش٨ڻ س ٫ةاقس٩د پ٥٨٥شٙ٤ ٣فإ ٫٤ؽى ٣س ٫الِء ضٚ س١ ٫غاٙٞج ڪ٥ػا „ ٣٧۽ ض ٚس„ ٫ڎق رڪاقٽ٩ـ کڏ٩٬ـ ڪ٥ػا „٣٧ۿ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ـاـ س٭ڪڎ٣٧ۿ ةطد ١تاضر٬ ٫ا س٨ڳڏي س٩٤ ٫ةج اچ٫ ح ٦ا ٣٨٤ـاـ ـ٨ڻٌ ٫ؽ ٫ٜ٬ـاـ ٤تؽي پئ٩ۿ ۽ ا ٣٨٤ک١ ٫ڃ٭١ ٝڃاٝ٬ ٔؕ “(ا٥ٞط)125 -ٝ دٞ٭ ٣ٟـاـ عا٩١ش ڪؽا٩٬ۿ ” ََ ٚجاد ٔ ِي ُہ ِِ ب ٔ َّائً ِی ه ٔ َی اَ ِح َش ُ اـ س ٫پ٬٩اـ ” ا ٔ َّٕ َرب ََّک ہُ َ ٛاَ ِع ًَ ُِ ب ٔ َُ ِٔ َض ٌَّ َع ِٔ َسب ٔ ِٖ ٔ ًٝہ َ ٚہُ َ ٛاَ ِع ًَ ُِ بٔاي ُُِ ِہ َت ٔدَٔ ِٜ ﴿( “ ۱۲۵ا٥ٞط )٥٢١-ٝـاـ اكارق ڪ٭ ٩ق ٩٬۽ پ٭ٖ٢تؽ ک ٫حف ٫ٟڎ ٫٤قئ ٫ح٦ ح٥٨٥ش ٩ڪ٫٧„ ٠ۿ ا ٣٨٤ٽٌ ٣ؽ ٣ٜ٬ـاـ حتٟ٭ٔ ڪؽڻۿ ١اڻ١ ٩٨ڃ٭ ٣ٿا ٬ا ٦٤ٿا ١ڃ٭ ٣ا٧ا ح٥٨٥ش ٫ذ١٭٩اري .٫٧„ ٦٤ح٥٨٥ش ٩رب چڱٌ ٫ؽح ڄاڻ٫ ٿ ٩ح ٦گ٢ؽاَ٫٧ء س ٩ضٜػار ڪ٭ؽ „ ٫٧۽ ٧ػا٬ج س ٩ضٜػار ڪ٭ؽ „.٫٧ ٍ ا ٔ ََّّل اي َِبًؼُؕ “(ا٢ٞائػف- ح٥٨٥ش ٩ڪ ٠نؽؼ پ٨چائڻ „ََ َٚ ” .٫٧ا َعل َی اي َّز ُس ِٔ ٛ )99
ُا٧ؽ „ ٫٧ح ٦ا ٫٧ىػيۿ ْ٥ادي ۽ ـؽڪق ١اڻ٩٨ۿ سڎ ٣٧ض ٚس٩ ا٤ڪار ڪ٥ػا ح ٦ا ٫٧ض ٚک ٫دٻائڻ س ٫پ٩ري ڪ٩كق ڪ٥ػاۿ ٩٧ضٚ ک ٫رقڪڻ س ٫الِء ض ٚس ٫ض٢ا٬خ٭ ٣ک ٫حڪٟ٭٩ٙـ ۽ اذ٬خ٩ـ ڎ٬ڻ ۽ ٛخ ٝڪؽڻ ح١„ ٫ادف ٿ ٫ق٥٬ػاۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٧ػا٬ج ڪئ ٫قڃ ٫ٿ ٫ح٦ س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧اق٧اـ ک ٫حڪٟ٭٩ٙـ ڎ ٣٬۽ اق٧اـ ةػ ٩ٞقٺڻ چا٧٭ ٩ٿا ح ٦اقحؽق ئ ٫ةػ ٩ٞقٺ٩ۿ س٭خؽي اق٧اـ ک ٫حڪٟ٭ٗ ڎ ٫٤اٿائ٩ـۿ پؽ س٭ڪڎ ٣٧در٬اُء د ٫ٞسِ١ ٩ا٧ؽق ڪ٥ػيۿ نتؽ ڪ٥ػئ ٩ح ٦ا ٩٧اق٧اـ www.sindhsalamat.com
47
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س ٫الِء ة٨خؽ „٫٧ۿ ا٧ڏـ ٣ٓٛ٩١ح ٫سڎ ٣٧سا ٫٤دك ٣٢اک٭„ ٣ڎق ٧ش ٫۽ ا٤فاـ ةػ ٩ٞ۽ ا٤خٜاؿ قٺڻ ح ٫پ٩ري ٌؽح ٛادر ٧ش٫ۿ نتؽ ڪؽڻ ۽ ا٤خٜاؿ ٦٤قٺڻ ڎاڍق ڎک٭ ٩ڪ٫٧„ ٠ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ٩ۿ ا٧ڏي قٛج سؼة ٣ح ٫ڪ٥ٽؽقؾ ڪؽڻ ۽ نتؽ س ٫ح٘٩٭ ٚڎ٬ڻ اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٩ڪ٠ ک ا ٔ ََّّل بٔا٘ٔ “(ا٥ٞط)127 -ٝ „ِ َٚ ” ٫٧اصبٔرِ َََ ٚا َصبِرُ َ اق٧٭ ٣ا ٣٨٤س ٫ڎ ٝ٤حڪٟ٭ ٣ٙح٢ٕ ٫گ٭ ٦٤ ٣ٿ٭٩ۿ ةٟڪ ٦اهلل ح٫ رک ٫نتؽ ڪ٭ ٩۽ ا ٣٨٤س ٫دقک ٣۽ ٘ؽ٬ت ٣کاـ پؽ٬لاـ ۽ ح٥گ ٦٤ٿ٭٩ۿ پڪ ڄاڻ ٩ح ٦اهلل پؽ٧٭ؾگارـ ۽ ٤٭ڪ٩ڪارـ ـاـ گڎ „ََّٚ ” .٫٧لَ َت ِحزَ ِٕ َعً َِٝۂ ِِ ََّٚلَ َت ُ ٘ ََ َع َّاي ٔذَّ َٔ ِٜات َك ِٛا ََّّ ٚاي ٔذِ َُّ ِِ ُٖ َٔ ِٜح ٔشُٓ ِ“َٕ ٛ َّک َِٕ ٚ۔ ا ٔ َّٕ ا َ و ف ٔ ِی َض ِٕ ٝل َ َُّا ُ ُ ُِ َٜ (ا٥ٞط)127 -ٝ
داغيَء جّن وصفّن: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫دْ٩ت ڎ٥٬ػڏ ۽ ا٤فا ٫٤ـ٩ـائٽَ٫ء ک ٫ةؽائَ٫ء ١اـ ع٭ؽ ۾ حتػ ٝ٬ڪؽڻ س ٫ع٩ا٧ق رک٥ػڏ س ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح٩٧ ٦ ا٤فا ٫٤ـ٩ـائٽَ٫ء س ٫الِء ٧ڪ ١راؾ ۽ ٧ ٩٤٩٢٤ش ٫اـ سا ”اعالؽ ضف٥ھ“ ١اڻ ٣٨ک ٫٧٩١ ٫قس٥٨ػڏ ٧ش٣ۿ پ٥٨٥ش ٫پؽقگؽاؿ ۽ ٤هب آٞ٭ ٣ـاـ ا٬خؽق ـچ ٩۽ ١غٟم ٧ش ٫س ٩ا ٩٧ـڄ ٩پؽقگؽاؿ ْ٩ٌ ٫ٟ٢ر اـ س ٫ذات ۾ ِ٤ؽ اچ ٫اـ س ٫ذاح ٫ز٤ػگ ٫اـ پؽقگؽاؿ س٫ٟ٢ْ ٩ حٙف٭ؽ ٧ش٫ۿ س٭ئ ٣پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ةاةج ا١اـ ْائل ٦ـائڻ رى٫ اهلل حٓا٨٥ْ ٰ٫ٞا س٘ ٩ؽ١اـ „” .٫٧کاـ عٜٟھ اٜٞؽ„ـ“ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س ٫ز٤ػگٛ ٫ؽ„ـ س ٫ٟ٢ْ ٩حٙف٭ؽ ٧ئ٫ۿ ۽ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س٩ ٘ؽ١اـ „.٫٧ ”اْهِ ئ تشعٛصِ باَٛالهِ ٚلهٔ تشعٛصِ باخَلقهِ“ ح٧٩اـ د٤٭ا س ٣١٩ٛ ٫ح١ ٫اؾ ۽ دقٞج ـاـ ٦٤ةٟڪ ٦اعالؽ ـاـ ٕاٞب اچ ٫ـگ ٩٨ٿا. ١اڻ ٩٨ا٬خؽا ة ٫كٓ٩ر ۽ ة ٫ـ٢ش ٣٧„ ٦٤ ٦٨س ٩ائ٭٧ ٣ؽقڀؽق ة٥ا ڪٜ١ ٣٨٥هػ ۽ پؽقگؽاؿ س ٫ڪ ٣٨٥س ٫ڪڍ ٫ٟ٧پ٩ـۿ ح ٣٨٥ڪؽي 48
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
داَْ٫ء س ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح١ ٩٧ ٦اڻ ٣٨س١ ٫فئ ٣ٟ۽ ٙ٤ف٭ات کاـ قا ٗٛ۽ „گا٧ ٦٧ش٫ۿ پ٩ري ٓ١اكؽي ح ٫اـ سْٜ ٫اةِ٤ ٫ؽ ٧ش٫ۿ ـ٢اس ٫ةؽائ٭ ٣۽ ـ٢اج دك٥ْ ٣٢انؽـ ح ٫اـ س ٫ڪؽڏي ِ٤ؽ ٧ش٫ۿ ١اڻ ٣٨س ٩اـ س ٫ذات ح ٫پ٩رق اْخ٢اد ۽ ٜ٬٭٧ ٣ش٫ۿ ڇ ٩ح ٦س٭ڪ١ ٩اڻ٩٨ پاڻ کٓ١ ٫اكؽي سْ ٩اؿ ٘ؽد ٤ٿ ٩ـ٢ش ٫٨ةٟڪ ٦پاڻ کٓ١ ٫اكؽي کاـ ةؽحؽ ٬ا اٞڳ ـ٢ش ٫٨ٿ ٩ا١ ٩٧اڻ ٣٨حائ٭ ٣عػائ ٫پ٭ٖاؿ پ٨چائڻ س ٩اٝ٧ ٿ٤ ٫ٿ ٩ـگ٫٨ۿ اهلل ا٤فا ٣٤ڎا٧ ٣٨٤ػا٬ج س ٫الِء ١الئڪ ة٩١ ٦ڪ٫ٟ ـگ ٫٨پ٭٩ۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا ٣٤ڎا ٣٨٤ا٤فاـ رـ٩ؾ ةڻائ٫ ٩١ڪٟ٭اۿ ح ٦س٭ئ ٣ا ٫٧ا٤فا ٣٤سٙ٤ ٫ف٭ات ۽ ١فئ ٣ٟک ٫ـ٢ش٣٨ۿ ۽ اـ ٍ١اة ٚا ٣٨٤س ٫ر٢٥٧ائ ٫ڪ٣ۿ ڪا٘ؽـ س ٫قڎـ اْخؽاى١ ٣اـ ٧ڪ اْخؽاض ٫٧ة ٩٧ ٦ح ٦رـ٩ؾ ا٤فا١ ٣٤اـ اٞڳ ٿٟڳ ٧ئڻ گ٨ؽس ٫۽ اـ س ٫ر٧ڻ ٫ڪ٨ڻْ ٫اؿ ا٤فا ٣٤کاـ اٞڳ ٧ش ٫۽ اـ ۾ ْاؿ ا٤فا٣٤ کاـ ا١خ٭از ٧ش٫ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ا ٫٧چ٤٩ػا ٧ئا. َٚقَايُ ِٛا ََا ٍٔ ص َذا اي َّز ُس َِٜ ٍٔ ٛاِک ُ ٌُ َّ ايظ َع َاّ َُِ َٜ ٚش ِٔی فٔی ِاَّل َِس َٛا ٔم ۚ ۽ چ٭ائ٩ـ ح ٣٧ ٦رـ٩ؾ ک ٫ڇا ٿ٭ ٫٧„ ٩س ٩کاڌق کائ ٫ٿ ٩۽ ةازار ٣٬۾ ٫ٟ٧ٿ.٩ (اٙٞؽٛاـ)7:
ٛؽ„ـ ا ٣٨٤ک ٫س٩اب ڎ٩٤ۿ
َک َٔ َٔ اي ُُِزِ َسًٔی ِ َن ا ٔ ََّّل أْ َّ ُہ ِِ ي ََٝاِکًُُ َِّ َٕ ٛ ايظ َع َاّ َُ ُِ َٜ ٚظ ِ َٕ ٛفٔی ِاَّل َِس َٛا ٔم َۤ ََ ٚا اَ ِر َس ًِ َٓا قَبًِ َ ۚ (اٙٞؽٛاـ)20: ۽ (اي رـ٩ؾ) ح٩کاـ اڳ س٭خؽا ة ٦رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭اـ٩ـ ـ( ٫ح٩ قا٤گؽ) کاڌق کائ٭٥ػا ٧ئا ۽ ةازار ٣٬۾ ٥ٟ٧ػا ٧ئا. ڪا٘ؽـ س٧ ٩ػا٬ج کاـ ٩١ ٣٨٥١ڏڻ س ٫الِء ٧ڪ اْخؽاض ٫٧ة٦ ٩٧ح ٦اـاـ س٨ڏق ا٤فاـ اـاـ حائ٭ ٣عػا س ٩پ٭ٖاؿ ڪ٭ئ ٣ٿ ٩پ٨چائ٫ ـگ !٫٨ح ٣٨٥ڪؽي رـ٩ؾ ١الئڪ١ ٣اـ ٧ئڻ گ٨ؽس٫ۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا ٣٨٤س ٫اـ اْخؽاض ک ٫رد ڪؽي ڇڎ٩٬ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ٩ۿ
www.sindhsalamat.com
49
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ِّشا َّر ُس َِّّ ٛل َََ ٚا ََ َٓ َع اي َّٓ َ اض اَ ِٕ ُِّ ٜؤ َُٔٓ ۤۡٛا أذِ َج ٓا َءصُ ُِ ا ِي ُہ ٰٓد ٟا ٔ َّ َّۤل اَ ِٕ قَايُ ۤۡٛا اَ َب َع َث اُ٘ َب َ ّ ض ًََٰٓئٔهَ ُْ ُِ َّٜ ١ظ ِِ َُ َٕ ٛظ َُئٔٓی ِ َن َي َٓزَّ ِي َٓا َعً َِٝۂ ِِ َ َٔ َّ ايش َُ ٓا ٔء إ فٔی ِاَّل َِر ٔ ﴿ُ ﴾۹۴ق ٌِ َّي ِ ٛک َ َ ََ ًَكّا َّر ُس َِّّ ٛل ﴿( ﴾۹۵ة ٫٥اـؽائ٭)95-94 :ٝ ۽ سڎ١ ٣٧اڻ ٣٨قٽ ٧ػا٬ج „ئ٫ۿ حڎ ٣٧ا ٣٨٤ک ٫ا٢٬اـ „ڻ ٣کاـ رڳ ٣٧ ٩ڳا ٦٨ٞرقڪ٭ ٩س ٩چ٭ائ٩ـ ح ٦ڇا اهلل پ٭ٖاؿ پ٨چائ٭٥ػڏ ٧ڪ ا٤فاـ ٩١ڪٟ٭٫٧„ ٩܁ چئ ٩ح ٦س٭ڪڎ ٣٧ز١٭ ٣۾ ١الئڪ ٧ش٧ ٣ا .س( ٫اـ ح )٫ر٥٧ػڏ ٿ ٫گ ٣٢٨ڦؽـ ٧ا ح ٦اـ٭١ ٣ٿ٣ „ـ٢اـ ١اـ پ٭ٖاؿ پ٨چائ٭٥ػڏ ٧ڪ ١الئڪ٩١ ٦ڪٟ٭٩ـ ٧ا.
٧ڪ ا٤فاـ ئْ ٫اؿ ا٤فا ٣٤س١ ٫فئ ٣ٟک ٫ـ٢ش ٫٨ـگ ٫٨ٿ٩ۿ ح ٣٨٥ڪؽي اهلل حتارڪ ق حٓاْ ٰ٫ٞاؿ ا٤فا١ ٣٤اـ ئ ٫پ٥٨٥شا رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٥ػق „ .٫٧ح ٦س٭ئ ٣ا ٫٧ا٤فا ٫٤ـ٩ـائٽ ٫ک ٫ـ٢ش٫٨ اـ ٍ١اة ٚا٤فا٤٭ج س ٫ر٢٥٧ائ ٫ڪ .٣ح ٣٨٥ڪؽي داْ ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح ٩٧ ٦ا٤فا ٣٤س١ ٫فئ ٣ٟکاـ „گا٧ ٦٧ش ٫۽ ٩٧ا ٣٨٤س ٫الِء „ئ٭ڊ ٝ٬كغه٭ج ٧ش.٫ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س ٫ـ٭ؽت حِ٤ ٫ؽ قس٩٨ۿ ڄ٢ڻ کاـ پ٨ؽ٬اـ ئ ٫اة ٩ق٘ات ڪؽي قڃ ٫ٿ٩ۿ قالدت س ٫ڪش ٦٨ـا ٣ٞکاـ پِ٩ء ـ٥ػـ ا١ڏ ة ٦قڇڏي قڃ ٫ٿ٫ۿ پ٥٨٥ش ٣کاـ پؽي ٻ٨ؽاڏيَء س” ٫ة ٫٥ـٓػ“ ٛت٭ ٫ٟ۾ پؽقرش ٿئ ٫ٿ٫ۿ ٥٤ڍپڻ ۾ ئ ٫ٻڪؽ٩٬ـ چارڻ٭٩ـ پ٩ـ ٿ٭٩ـۿ س٩اَ٫٤ء ۾ ة٫ ة ٫عػ٬ش ٦رى ٫اهلل حٓا ٦٥ْ ٰ٫ٞس١ ٫اؾ ح ٫قاپار ڪؽڻ ٩پ٩ي ٿ٩ۿ ٩٧ س٭خ٩ڻ٭ڪ ڄ٥٢ػي ڄاؿ ٧ئاۿ پؽ پاڻ ١اڻ ٣٨۽ ٓ١اكؽي کاـ اٞڳ ٿٟڳ ٤ٿا ر٣٧ۿ ْ ٩٧ؽب س ٫ذٜا٘خ١ ٫٭ ٣ٟ۾ ة ٦كؽ٬ڪ ٿ٭ ٣ٿا حْ ٦ؽب کاـ ٻا٧ؽ قاپار ـا٤گ ٫ـٙؽ ة ٦ڪ ٣ٿاۿ ٧ ٩٧ؽ سڳ ٦٨ح ٫پ٥٨٥ش ٫ـچائ ٫نٙائ ٫۽ ا٢٬ا٤ػاري ذاةج ڪ ٣ٿا ۽ ا١٭ ٣سٜٞ ٫ب ـاـ ٩٤از٬ا قڃ ٣ٿا .اـ کاـ پِ٩ء سڎ ٣٧چاٞ٭ ٣٨ـا ٣ٞس٢ْ ٫ؽ ۾ ا٤فا٤٭ج ڎا ٣٨٤عػائ ٫پ٭ٖاؿ کڻ٫ اچ ٣ٿا ح ٦ـڀ کاـ پ٨ؽ٬اـ ١اڻ ٣٨س„ ٫ڎق پ٥٨٥ش ٩پاڻ پ٭ق ڪ ٣ٿاۿ ۽ ٤ت٩ت س ٫نػاٛج س ٫الِء پ٥٨٥ش ٩پاڻ ک ٫قڎق دٞ٭ٛ ٝؽار ڎ ٣٬ٿاۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ 50
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ۙؕ اَف َََل ۙ۫ َف َك ِد يَب ٔ ِث ُت ف ِٔٝهُ ِِ عُ ُُ ّزا َ ِٔ قَبًِ ٔ ٖہ ُق ٌِ َّي َِ ٛط ٓا َء اُ٘ ََا َتً َِٛتُ ٗہ َعً َِٝهُ ِِ ََّۤ َ ٚل اَ ِدرۡمُكى ب ٔ ٖہ َت ِعكًُٔ ِ٤٩٬( ﴾۶۱﴿ َٕ ٛؿ)16: (اي پ٭ٖ٢تؽ ﷺ) چئ ٩ح ٦س٭ڪڎ ٣٧اهلل گ٨ؽي ٧ا حٌ„ ٦٤ ٦ء اق٧اـ ک ٫ا ٩٧پڏ ٫٧ٻڌا٬اـ ٧ا ۽ ٦٤اهلل اق٧اـ ک ٫اـ س ٫عتؽ ڎئ٧ ٫اۿ پِ٩ء ة٭لڪ „ٌء اق٧اـ قٽ اـ کاـ اڳ ْ٢ؽ (س ٩قڎق ضه )٩ر٧٭٩ „٧٭اـ .ڇا پِ٩ء (اڃا ة ْٜٝ )٦کاـ ڪ٤ ٠ٿا قٺ٩܁
١اڻ ٩٨ـ٩چ ٣ٿا ح ٦سڎ ٣٧پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ڪ ٣٨٥ا٤فاـ ح٫ ڪ٩ڏ ٤ٿا ٧ڻ ٫ـگ٣٨ۿ ڪ ٣٨٥ا٤فاـ ـاـ دقک ٩۽ ٘ؽاڊ ٤ٿا ڪؽي ـگ٣٨ۿ ح ٦پِ٩ء ٩٧اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞح ٫ا٬ڎق ڪ٩ڏ ۽ ة٨خاـ ڪ٭ئ٧ ٣ڻ٥ػق܁ ا٩٧ ـ٩چ ٫ـٟ٭ ٠اٍٙٞؽت ا٤فاـ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٩پ٭ٖاؿ ١ڃ ٫قٺ ٣ٿا ۽ ١ط٢ػ ﷺ سا پؽـخار ةڻش ٫قڃ ٣ٿا. ٧ڪ داَْ٫ء س ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح ٩٧ ٦پ٥٨٥ش ٫پ٭ٖاؿ ـاـ ا٬خؽق ـچ ٩۽ ١غٟم ٧ش ٫س ٩دْ٩ت ئ ٫اـ س ٫الِء ـڀ ڪش٧ ٦٨ش٩٧ .٫ ا٤فا٤٭ج س٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س ٫الِء ١يٍؽب ۽ پؽ٬لاـ ٧ش٣٧ .٫ س ٫ا٤ػر ۾ ٩٧راک٩ري ۽ دْ٩ت س ٫اڻ حڻ ٧ش ٩٧ .٫ـ٢اج س ٫ـڌاري س ٫الِء ـؽگؽداـ ٧شٛ .٫ؽ„ـ پاڻ ـڳ٩رـ ةاةج ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ََ َٚ ٚج َد َک َض ٓاَّلًّ اـ٭ ٣ح٩ک٧( ٫ػا٬ج سٌٟ ٫ب ۽ سفخش ٩۾) ـؽگؽداـ ڎٺ٩ـ٩ـ پِ٩ء ٧ػا٬ج ڪئ ٫ـ٩ـ. َف َہد( ﴾۷﴿ۚ ٟاٞيط)7 :٪
پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ا٤فا٤٭ج س٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س ٫الِء ٧ؽ قٛج پؽ٬لاـ ۽ ـؽگؽداـ ر٥٧ػا ٧ئا .اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ڪؽ٠٬ س ٫ن٩رت ۾ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ک ٫ا٧ڏق دـخ٩ر ٍْا ڪ٭٩ۿ س٭ڪ٩ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٤فا٤٭ج ک٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س٩ـ قاٽ٩ـ ڎ٬کار٥٬ػق ر٥٧ػق ۽ ا٤فا٤٭ج ک ٫اسار٥٬ػق ر٥٧ػقۿ ۽ ا ٣٨٤۾ ا٢٬اـ ۽ ٧ػا٬ج س٩ـ ك٩ٓ٢ـ رقك ٣ڪ٥ػق ر٥٧ػقۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩
www.sindhsalamat.com
51
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ََا ُن ِٓ َت َت ِدر ََِٔ ٟا ا ِلهٔت ُب َََّ ٚل ِ ٔ اَّلَُ ِٜا ُٕ َ ٚله ِٔٔ َج َعًِٓ ُہ ْ ُِّ ٛرا ْ َّ ِہد ِٔ ٟب ٔ ٖہ ََ ِٔ َّنظَ ٓا ُء (ك٩ري)52:
(اي پ٭ٖ٢تؽ!) ح٩ک ٫عتؽ ٧ ٦٤ئ ٫حٛ ٦ؽ„ـ ڇا „ ٫٧۽ ا٢٬اـ (ڇا „)٫٧܁ پؽ اـاـ اـ (ٛؽ„ـ) ک٩٤ ٫ر ةڻا ٩٬س ٣٨٥ـاـ س ٣٨٥ک٫ گ٨ؽقـ ٧ػا٬ج ڎ٩٬ـ ٿا. پاڻ ڪؽ * ٠٬س ٣ک ٫ا٤فاـ ذات س٧ ٫ػا٬ج س ٫الِء س٭ڪا ح٥٢ا ۽ حڏپ ٧ئٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ اـ س ٩اُ٨ار ٣٧ر٬ج ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ دِٜثٔ اَ َسفّا ﴿( ﴾۶اٞڪ)6:ٗ٨ کبَاخٔ ْع َّنف َِش َک َعل ٰٓیٰاثَار ۙٔص ِِ ا ٔ ِٕ َّي ِِِ ُٜؤ َُٔٓ ِٛابٔہ َذاا ِي َح ٔ َفً ََع ًَّ َ پِ٩ء ١خاـ پ٥٨٥ش ٫ساـ ک ٠ٕ ٫س ٫ڪؽي ـ٥ػـ پٺ٭اـ ٧الڪ ڪؽ٣٬ۿ س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧اـ ڳا ٦٨ٞک١ ٦٤ ٫ڃ٭.٣ اـ ـاڳ ٫ضٜ٭ٜج س ٩اُ٨ار ٧ڪ ٻ٬„ ٫ج ۾ ٣٧ر٬ج ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ ن ﴿( ﴾۳اٞلٓؽا܂)3: ک بَاخٔ ْع َّنف َِش َ ي ََع ًَّ َ ک اَ ََّّل َٜهُ ُِِٛ ْٛا َُ ِؤ َٔٓٔی ِ َ (اي پ٭ٖ٢تؽ *) ١خاـ ح٩ـ پاڻ ک ٣٧ ٫ڪؽي ٧الڪج ۾ قس٨٭ ٣س ٩ا٫٧ ا٢٬اـ ٤ٿا „ڻ٭.٣ داْ ٫س ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح ٦اـ س ٫دؾ ۾ ١اڻ ٣٨س ٫الِء ة ٫پ٥ا٦٧ پ٥٨٥شائپۿ د١ ٫ٞطتج ۽ كٜٙج ٧ش٫ۿ ا ٣٨٤ـاـ ٧ؽ ٩١ڏ ح ٫پ٥٨٥شائپ ۽ ع٭ؽ ع٩اَ٫٧ء قاري ٟ٧ج ٧ش٫ۿ ح ٦س٭ئ١ ٣اڻ ٩٨اـ ک ٫پ٥٨٥ش ٩د٫ٞ دقـج ۽ ع٭ؽ ع٩ا ٦٧ـ٢ش .٣٨پ٥٨٥شا ٌ٩ر ٌؽٜ٬ا ڇڎڻ ۽ ٙ٤ؿ س٫ چ٥ت١ ٫اـ ٤ڪؽڻ ڪ„ ٩ـاـ ڪ.٫٧„ ٦٤ ٠ح ٣٨٥ڪؽي س٭فخائ٭٣ ١غاٌب س ٫دؾ ١اـ ـ٩٢را كڪ كت٨ا عخ ٦٤ ٠ڪتا .۽ اـ ک ٫ا ٩٧ةاقر ٦٤ڪؽائت ٩حٛ ٦ؽ„ـ ئ ٫ح٥٨٥ش ٫الِء د٤٭ا ۽ „عؽت س ٫ڪا١٭اةَ٫ء س٩ ىا٫٧„ ٣١ۿ ح٭فخائ٭ٛ ٩٧ ٣ؽ„ـ س ٩پ٭ٖاؿ ڪٛ ٦٤ ٩تٞ٩٭٥ػق .ح٥٨٥ڪؽي ىؽقري „ ٫٧ح١ ٦اڻ ٣٨ـاـ ٤ؽ ٫١ڪش ٫ح ٦س٭ئ ٩٧ ٣عػائ ٫پ٭ٖاؿ سا پؽقا٤ا ةڻش ٫عػائ ٫پ٭ٖاؿ ک ٫ئ ٫ـڀ ڪش ٦٨ـ٢ش ٣٨۽ ا٤ ٩٧ؽ ٫١۽ كٜٙج ـاـ ئ٢١ ٫ڪٛ .٫٧„ ٣ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ 52
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ک۪ فَب ٔ َُا َر ِح َُ ٕ َٔ َ ١ا٘ٔ ي ٔ ِٓ َت َي ُہ ِِۚ َٚي َُِ ٛن ِٓ َت ف ًَّظا غًَ ٔ َِ ٝظ ا ِي َكً ِٔب َّلَ ِنف َُّض ِٛا َٔ ِٔ َح ِٛي ٔ َ َف َي ُہ ِِ ََ ٚطاِ ٔ ٚرُٖ ِِ فٔی ِاَّلَ َِز ٔۚ َفأذَا َعزَ َِ َت َف َت َٛک َّ ٌِ َعل َی ا٘ٔؕ ا ٔ َّٕ فَا ِع ُ ف َع ِٓ ُہ ِِ َِ ٚ اس َت ِػ ٔ ِ ن ﴿„( ﴾۱۵۹ؾ ْ٢ؽاـ)150: ٘ ُٜح ُّٔب اي ُُِ َت َٛکًٔی ِ َ ا َ ـ ٩اهلل س٨١ ٫ؽةاَ٫٤ء ـاـ ئ ٫ح٩ـ ا ٣٨٤س ٫الِء ٤ؽؿ ٿئ٭ .٣۽ س٭ڪڎ ٣٧ح٩ـ ـغج ١ؾاج ـغج دؾ ٧ش٭٧ ٣ا ح ٦ح٥٨٥ش„ ٫س پاس کاـ ٽڏي پکڏي قڃ٧ ٣ا .پِ٩ء ح٩ـ ا ٣٨٤کٓ١ ٫اؼ ڪؽ ۽ ا ٣٨٤الِء ٓ١ا٘ ٫گ٨ؽ ۽ ا ٣٨٤کاـ ڪ ٠۾ نالح قٺ پِ٩ء سڎ٣٧ ح٩ـ پڪ ٩ارادق ڪؽ ٣٬ح ٦اهلل ح ٫ح٩ڪ ٝڪؽ ة٭لڪ اهلل ح٩ڪ ٝڪ٥ػڏـ ک ٫دقـج رک ٫ٿ.٩
اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسڎ ٣٧ضيؽت ٩١ـ ٰ٫۽ ٧ارقـ ک٫ ٘ؽْ٩ـ س٨ڏي ـؽڪق ا٤فاـ ڎا ٣٨٤پ٥٨٥ش ٩پ٭ٖاؿ کڻائ٩١ ٫ڪٟ٭ ٩ح٦ ا ٣٨٤ک ٫ة٤ ٦ؽَ٫١ء ـاـ ڳا٨ٞائڻ س ٩ضڪ ٠ڎ.٩٤ َّ َّ َّ ِک اَ َِٜ ٚدِشی أذِ َٖ َب ۤا الٔی ٔ ِِف َع ِ َٕ ٛأْ َّ ٗہ طَغی ﴿َؕ ﴾۴۳ف ُك ََِّ ٛل َي ٗہ ق ََِّّ ٛل يی ّٓا ي َع ًَّ ٗہ َ َٜت َذ ُ ﴿ٌٰ( ﴾۴۴ھ)24-23:
اق٧٭ ٣ٻئ٘ ٫ؽْ٩ـ ڎي قڃ ٩ڇ ٩ح ٩٧ ٦ضػ کاـ ٥ٞگ ٫٨ق .٫٧„ ٩٬پِ٩ء اـ ـاـ ٤ؽَ٫١ء ـاـ ڳا٨ٞا ٩٬ح ٩٧ ٣١ ٦ڌ٬اـ ڪؽي ٬ا ڊڄ.٫ دْ٩ح ٫ڪ ٠سا رـخا ا٤خ٨ائ١ ٫لڪ ٝ۽ ٤خ٭شا ڎقر رس ۽ د٬ؽپا ٤٩٧ػا „٣٧ۿ ح ٣٨٥ڪؽي داَْ٫ء ک ٫نتؽ ۽ اـخٜا١ج س ٫دا٤ ٣١ا٫٧ ڇڎڻ٫ۿ ةٟڪ ٦رب ح ٫رک ٫نتؽ ڪؽڻ .٫٧„ ٩۽ سٟػ ةازي ڪؽڻ٦٤ ٫ „ھٛ .٫ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٌ َََّ ٚل َت ِش َت ِعجٌٔ َّي ُہ ِِ ۚ (االضٜاؼ)35: ايز ُس ٔ ف ِ َاصبٔرِ َن َُا َصبَرَا ُٚيُٛااي َِعزِّ ٔ َٔ َٔ ُّ ـ( ٩اي پ٭ٖ٢تؽ) ح٩ـ نتؽ ڪؽۿ س٭ئ ٣قڎي ٢٧ج قارـ رـ٣ٞ٩ نتؽ ڪ٭ ٩۽ ا ٣٨٤الِء حڪڏ ٦٤ڪؽ. س٭ڪڎ ٣٧اٜ٤الب دك١ ٣٢اڻ٩٨ۿ اٜ٤الب س„ ٫ڎق رڪاقٽ٩ـ قس٨ڻ گ٨ؽـ ح ٦ا ٣٨٤ـاـ اٞش٨ڻ ٦٤گ٨ؽس .٫ةٟڪ ٦پ٥٨٥ش٥١ ٫ؾؾ حِ٤ ٫ؽ رک٫ ا ٣٨٤ک ٫درگؼر ڪؽي ڇڎس٫ۿ س٭ڪڎ ٣٧ٿ٩ري گ٨ڻ ٫ڳا ٦٨ٞح ٫اٞش٫٨ www.sindhsalamat.com
53
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پ٤٩ػئ ٩ح ٦دْ٩ح ٫ڪ ٠رڪش ٫ق٥٬ػق ۽ كؽارح ٫پ٥٨٥ش ٫كؽارت ۾ ڪا١٭اب ٿ ٫ق٥٬ػاۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨کاـ درگؼر ڪؽڻ س ٩ضڪ ٠ڎئ ٫ٿ:٩ َاصفَحٔ ايصَّ فِحَ ا ِي َجُٔ ِ﴾۸۵﴿ ٌَ ٝ ف ِ پِ٩ء (ا ٣٨٤س ٫ة ٫ادةَ٫ء کاـ) چڱ ٫٤٩٢٤ ٫درگؼر ڪؽ.
(اٞطشؽ)86:
دْ٩ح ٫ڪ ٠ڪٙ١ ٣ؽقى ٣۽ ع٭ا ٣ٞپالقـ ح١ ٫لخ٧ ٦٤ ٝ٢ش٫ ةٟڪ” ٦ڪ ٩٢ٟا٥ٞاس ْٛ ٫ٟػر ْ١( “٠٨ٞ٩ٜاڻ ٣٨ـاـ ا ٣٨٤س ٣ْٟٜ ٫س٫ ٍ١اة ٚڪالؿ ڪ٭ )٩س٤ ٫ت٩ي ٘ؽ١اـ ٍ١اة٧ ٚؽ ٧ڪ ا٤فاـ س ٫ـ٩ڃ ٍ١اةٚۿ عػائ ٫پ٭ٖاؿ س ٫ا٘اد٬ج ـ٢ش٨ائت .٫اـ ک٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ س٫ دْ٩ت ڎة٫ۿ ۽ عػائ ٫پ٭ٖاؿ س٩ـ ضڪ٢خ٩ـ ـ٢ش٨ائت٭٩ـٛ .ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ُ َّ ُ ََّک ِٚا۟ (ـتا)46: ُق ٌِ أْ َّ َُ ۤا اَع ٔ ُظه ِِب ٔ َٛاح َٔدٕۚ ٠اَ ِٕ َت ُك ِِٛ َُ ٛاِہّٰلِل ََ ِثىی َِٚفُ َادٟث َِّ َت َتف ُ (اي پ٭ٖ٢تؽ ک٭ )٣چئ ٩حٌ„ ٦ء اق٧اـ ک ٫رڳ٧ ٩ڪ ڳا ٦٨ٞس٤ ٫ه٭طج ڪؽ٬اـ ٿ ٩ح ٦ٻ ٦ٻ ٦۽ ٧ڪ ٧ڪ ٿ ٫اهلل الِء کڏا ٿ٭ ٩پِ٩ء ٘ڪؽ ڪؽ.٩٬ ىػهو اٌصاٌيج: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسڎ ٣٧ا٤فا٤٭ج س٘ ٫الح ۽ ڇ٩ٽڪاري س٫ الِء پ٥٨٥ش„ ٩عؽي ۽ اةػي پ٭ٖاؿ ٩١ڪٟ٭ ٩ح ٦اـ ـاـ گڎ ٧ڪ ا٧ڏق كارحۿ ٠ٟٓ١ۿ ضڪ٭ ٠۽ ١ؾڪ٩١ ٫ڪٟ٭٩ۿ س٭ڪ ٩عػائ ٫گ٨ؽ ٍ١اةٚ ا٤فا٤٭ج ک ٫عػائ ٫ڪالؿ س ٫حٟٓ٭ ٠ڎي ۽ ا ٣٨٤ک ٫عػائ ٫ڪالؿ س٩ـ ضڪ٢خ٩ـ ـ٢ش٨ائ .٫ا ٣٨٤س ٩حؾڪ٭ ٩ڪؽيۿ ا ٣٨٤ک ٫عػا س٩ ٜ١ؽب ٻا ٩٨٤ةڻائ٫ۿ پاڻ ڪؽ * ٠٬س ٣س ٫سػا١شػ ضيؽت اةؽا٧٭ۚ ٠ سڎ” ٣٧ڪٓتج اهلل“ س ٩ة٥٭اد قڌق ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫درٻار ۾ َ٫٧ء دْا گ٨ؽ٬ائ٭:٣ َربَّ َٓا َٚابِ َع ِث ف ِٔٝۂ ِِ َر ُس َِّّ ٛل َ ِٓ ُہ ِِ ِ َٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت َٔک َٚیُ َعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َٚا ِي ٔحهِ َُ َ١ ت ا ِي َعزِٜٔز ُا ِي َحه ِٔ( ٪﴾۱۲۹﴿ ُِ ٝاٞتٜؽف)129: ؕ َُٜٚزَن ِٝۂ ِِ ک اَْ ِ َ ۙ أْ َّ َ اي اـاـ سا پاٞ٭٥ػڏ! ۽ ا ٣٨٤۾ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪ ٝس٩
54
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ک٭ ٣ح٥٨٥ش٭٩ـ „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫۽ ا ٣٨٤ک ٫ڪخاب ۽ دا٤ائ٫ ـ٭کاري ۽ ک٭ ٣پاڪ ڪؽي .ة٭لڪ ح٩ـ ئ ٫زةؽدـج (۽) ضڪ٢ج قارق „٧٭.٣ ضيؽت اةؽا٧٭ ٠س ٩اْ ٩٧ؽض اگ٨ا ٫١ق٩٬ۿ اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ ـ٥ػس اقالد ١اـ ا٧ڏق رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٩ۿ س ٣٨٥س ٫حٟٓ٭٠ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ا٤فا ٣٤س ٫ر٢٥٧ائ ٫ڪ٥ػي ر٥٧ػي .پاڻ ڪؽ٠٬ ﷺس ٣س٘ ٩ؽ١اـ „ ٫٧حٌ„” ٦ء پ٥٨٥ش ٫اة ٫اةؽا٧٭ ٠س ٫دْاۿ ضيؽت ْ٭ف ٰ٫س ٫ع٩كغتؽي ۽ پ٥٨٥ش ٫ا١ڏ س ٫ع٩اب س ٫حٓت٭ؽ „٧٭اـ .پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س ٫ةٓرجۿ ١ؤ ٣٥١الِٰء اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ س ٩ـڀ کاـ قڎق اضفاـ ۽ آ٤اؿ „.٫٧ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٘ َعل َی اي ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َن أذِ َب َع َث ف ِٔٝۂ ِِ َر ُس َِّّ ٛل َ ِٔ اَ ِن ُف ٔشۂ ِِ َِ ٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٖٔہ َي َك ِد َََّٔ ا ُ ٌ َيف ِٔی َضً ٌٕ َُّبٔی ِ ٕ ن ﴿﴾۱۶۴ َُٜٚزَن ِٝۂ ِِ َٚی َُعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َٚا ِي ٔحهِ َُ َ َٚ ۚ١ا ٔ ِٕ کَاْ ُِٛا َٔ ِٔ ق َِب ُ
(„ؾ ْ٢ؽاـ)164:
”ة٭لڪ اهلل ا٢٬اـ قارـ ح ٫اضفاـ ڪ٭٫٧„ ٩ۿ سڎ ٣٧ح ٦ا٣٨٤ ١اـ (٧ڪ) رـ٩ؾ ا ٣٨٤۾ ٩١ڪٟ٭ائ٭ ٣س ٩ا ٣٨٤ک ٫ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ٩ۿ ۽ ا ٣٨٤ک ٫پاڪ ڪؽي ٿ ٩۽ ا ٣٨٤ک٫ ڪخاب ۽ دا٤ائ ٫ـ٭کاري ٿ ٩۽ ة٭لڪ ا ٣٧ ٫٧کاـ اڳ پڌري گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ ٧ئا. ڪ ٣۾ ڪؽي چڪ٧ ٫ئ٫ۿ اـ ا٤فا٤٭ج سڎ ٣٧گ٢ؽاَ٫٧ء سُ ٫ قٛج ىؽقري ٩٧ح ٦ا٤فا٤٭ج ڎا ٣٨٤ا٧ڏق رـ٩ؾ ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟش٫ۿ س٭ڪ ٩ا٤فا٤٭ج ک ٫گ٢ؽاَ٫٧ء س ٫ڪ١ ٣اـ ڪڍيۿ ٧ػا٬جۿ ٘الح ۽ ڇ٩ٽڪاري قاري رـخ ٫ڎا ٣٨٤گا١ؾـ ڪؽيۿ ۽ ا٤فا٤٭ج ک ٫پ٥٨٥ش٩ ڀٟ٭ ٝـت٬ ٚاد ڎ٬اريۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ُٖ ََّ ٛاي ٔذ َِ ٟب َع َث فٔی ِاَّل َُیٖ ٓ َن َر ُس َِّّ ٛل َِٓ ُہ ِِ ِ َٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٖٔہ َُٜ ٚزَن ِٝۂ ِِ َ ٚی َُعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َ ٚا ِي ٔح ِه َُ َ١٭ َ ٚا ٔ ِٕ کَاْ ُِٛا َٔ ِٔ ق َِب ٌُ َيف ِٔی َضً ٌٕ َُّبٔی ِ ٕ ن (اٞش)2:٦ٓ٢ www.sindhsalamat.com
55
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
”( ٩٧اهلل) ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥اڻ پڏ٧٭ ٣ٟ۾ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭ ٩س ٩ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ ک٭ ٣پاڪ ڪؽي ٿ .٩۽ ک٭ ٣ڪخاب ۽ ْ٥٢ٟٜػي ـ٭کاري ٿ ٩۽ ة٭لڪ ا٫٧ ح ٣٧ ٦کاـ اڳ پڌري گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ ٧ئا“. اـ ـاڳ٩٨ٙ١ ٫ؿ ک٧ ٫ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬
َن َُ ۤا اَ ِر َس ًِ َٓا ف ِٔٝهُ ِِ َر ُس َِّّ ٛل َ ِٓهُ ِِ َِ ٜتًُ ِٛا َعً َِٝهُ ِِ ٰاٜت ٔ َٓا َُٜٚزَن ِٝهُ ِِ َٚی َُعً ُُهُ ُِ ا ِلهٔت َب حهِ َُ ََٚ ١ی َُعً ُُهُ ِِ ََّا ي َِِ َتهُ ُِِٛ ْٛا َت ِعً َُُ ِ( ۚؕ﴾۱۵۱﴿ َٕ ٛاٞتٜؽف)151: َٚا ِي ٔ ”س٭ئ ٣اـاـ اق٧اـ ۾ اق٧اـ ١اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭ ٩س ٩اق٧اـ ک ٫اـاـ س٩ـ „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ اق٧اـ ک ٫پاڪ ڪؽي ٿ٩ ۽ اق٧اـ ک ٫ڪخاب ۽ ضڪ٢ج ـ٭کاري ٿ ٩۽ اق٧اـ ک ٫ا٩٧ ڪش ٦٨ـ٭کاري ٿ ٩س ٩اق٧٭ ٦٤ ٣ڄاڻ٥ػا ٧ئا“.
پاڻ شڳّرن جي ةػثج جّ ىلصد: ٧ڪ ئ٩١ ٫ى٩ع حٛ ٝ٬„ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ا١ ٣٨٤غخ ٟٗچئ٬„ ٣خ٣ ۾ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س ٫ةٓرج سا چار ٜ١هػ ة٭اـ ٘ؽ١ا٬ا „٣٧ۿ * „٬خ ٣س ٫حالقتۿ * حٟٓ٭ ٠اٞکخابۿ (ٛؽ„ـ سا ٜ١هػ قاىص ڪؽڻ ۽ ا ٣٨٤س٫ حلؽ٬ص ڪؽڻ) * حٟٓ٭ ٠اٞطک٢جۿ كؽْ ٫اضڪا ٣١سْٟ ٫خ ٣۽ ـتت ٣کاـ قا ٗٛڪؽڻ ۽ ح٢ػ ٫٤ز٤ػگَ٫ء س٩ـ ٻ٭٩ـ ة٥٭ادي ضٜ٭ٜخ٩ـ ـ٢ش٨ائڻ) * حؾڪ٭٩ۿ (عػائ٧ ٫ػا٬خ ٣حطج ا٤فا ٣٤ک ٫پ٥٨٥شٌ ٫ؽ٫ٜ٬ ـاـۿ كؽڪۿ ڪٙؽ ۽ ٙ٤فا ٫٤ع٩ا٧ل ٣۽ ٕالُخ ٣کاـ پاڪ ۽ ناؼ ڪؽڻ)
56
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٧خ ٫٧ ٫ڳا ٦٨ٞة ٦قاىص ٧ش ٫ح١ ٦ٿ٭٬„ ٣خ ٣۾ ا ٣٨٤چئ ٣ڪ٣٢ س ٫حؽح٭ب ١غخ .٫٧„ ٟٗاـ٭٧ ٣خ ٫دْاِء اةؽا٧٭ ٠قاري حؽح٭ب رک٫ „٫٧ۿ ۽ اـ ٍ١اة٧ ٚ٭ٺ حلؽ٬ص ڪ٥ػاـ٩ـ. آيخً جي حالوت: حالقتۿ سٛ ٫٧„ ٰ٫٥ٓ١ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ پڏ٧ڻ ۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ .ڇ٩ حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت س ٫الِء ٻ َٙٞ ٦اـخٓ٢اؾ ڪ٭ا ق٥٬ػا „:٣٧ ٧ڪ ٛؽائج ۽ ٻ٭ ٩حالقتۿ ا ٫٧ٻئ َٙٞ ٫حٜؽ٬ت ٰ٫٥ٓ١ ٠٧ ٣اـخٓ٢اؾ ٿ٭٥ػا „ .٣٧پؽ ْاؿ ٌ٩ر حٛ ٫ؽا܂ت ١اـ ١ؽاد نؽؼ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ حالقت ٤٩٧ػي „٫٧ۿ سڎ ٣٧ح٬” ٦خ١ “٩ٟاـ ١ؽاد ٤٩٧ػي „٫٧ۿ ـ٩ڃۿ ق٬چار ۽ ٕ٩ر ۽ ٘ڪؽ ـاـ پڏ٧ڻ ۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻۿ ڇ ٩ح٬” ٦خ “٩ٟس١ ٩اعؼ ”ح٫٧„ “٩ٟۿ س ٣٨٥س ٫٧„ ٰ٫٥ٓ١ ٫حاةٓػاري ڪؽڻ ۽ ١فٟف ٝڪ٣٨٥ س ٫ڪڍ ٟ٧ڻۿ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ حالقت ۽ ناٞص ْ٣ٟ٢ ک٧ ٫ڪ ئ ٫سڳ ٦٨ح ٫ذڪؽ ڪؽي ٿ:٩ َّ ْسا ََّ ٚع ََلْ َٔ١ّ ٝ ا ٔ َّٕ اي ٔذِ َٜ َٔ ِٜتًُ ِ َٕ ٛنٔت َب ا٘ٔ َ ٚاَقَا َُٛا ايصَّ ً َٚ ٠َ ٛاَ ِن َف ُك ِٛا َٔ َُّا َرزَ قِٓ ُہ ِِ ٔ ًّ ٔ َتبُ َِ ٛر ﴿٘( ﴾۲۹اٌؽ)29: َِّ ٜز ُج ِ َٕ ٛت ٔ َج َار َّّ ٠ي ِ ”ة٭لڪ س٭ڪ ٫اهلل س ٩ڪخاب پڏ ٣٧ٿاۿ ۽ ٢٤از ٛائ ٠ڪ ٣ٿاۿ ۽ س٭ڪا رقزي ک٭ ٣ڎ ٫٤ـ٩ـ ح١ ٣٨٥اـ ڳش ٩٨۽ ُا٧ؽ عؽڃ ڪ٣ ٿاۿ ـ ٫ا٧ڏي قاپار س ٫ا١٭ػ رک ٣ٿا س ٩ڪڎ ٣٧ة ٦ةؽةاد ٦٤ٿ٭٥ػق“. پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٦٤ ٣نؽؼ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ڪ٥ػا ٧ئاۿ پؽ ٛؽ„ـ س٧ ٫ؽ ضڪ ٠س ٫حاةٓػاري ڪ٥ػا ٧ئاۿ ح ٣٨٥ڪؽي ضيؽت ا١اـ ْائل ٦ـائڻ رى ٫اهلل حٓا٨٥ْ ٰ٫ٞا ک ٫چ٩ڻ ٩پ٭٩ۿ ”کاـ عٜٟھ اٜٞؽ„ـ“ ”پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س ٫ز٤ػگٛ ٫ؽ„ـ س ٫ٟ٢ْ ٩حٙف٭ؽ ٧ئ“٫ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت سٜ١ ٩هػ „٫٧ۿ عػائ٬„ ٫خ٩ـ پڏ٫٧ۿ اـ ٍ١اة ٝ٢ْ ٚڪؽڻ ۽ ٛؽ„ـ س٧ ٫ؽ ضڪ ٠س ٫حاةٓػاري ڪؽڻۿ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ َّ ََ ٖٚذا نٔت ْب اَِْزَيِٓ ُہ َُب َر ْى ف َّ َاتب ٔ ُع ِٛہُ َٚات ُك ِٛا ي ََع ًَّهُ ِِ تُ ِز َح ُُ ِ( ﴾۱۵۵﴿ َٕ ٛاالٓ٤اؿ)155: www.sindhsalamat.com
57
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
”۽ ٛ( ٫٧ؽ„ـ) ا ٩٧ڪخاب „ ٫٧س ٣٨٥ک ٫اـاـ ٤ازؾ ڪ٭ ٩س٩ ع٭ؽ ۽ ةؽڪج قارق „٫٧ۿ پِ٩ء اـ ح ٩ٟ٧ ٫۽ پؽ٧٭ؾگار ٿ٭٣١َ ٩ اق٧اـ ح ٫رض ٠ڪ٭ ٩قڃ“.٫ „ـ٢ا ٫٤ڪخاب د٤٭ا ح ٫ا٤فا ٣٤س ٫الِء ٧ػا٬جۿ ر٢٥٧ائ٫ۿ دـخ٩ر ۽ ٥١ل٩ر ٤٩٧ػا „٣٧ۿ ا ٫٧نؽؼ اـ س ٫الِء ٤٩٧ ٦٤ػا „٣٧ۿ س ٩ا ٣٨٤ک٫ ع٭ؽ ۽ ةؽڪج س ٫الِء نؽؼ قردـ ۽ قُ٭ ٣ٙس٩ٌ ٫ر ح ٫اـخٓ٢اؾ ڪ٭ ٩قڃ٫ۿ ةٟڪ ٦ا ٣٨٤سٜ١ ٩هػ ٤٩٧ػق „ ٫٧ح ٦ا٤فاـ ا ٣٨٤عػائ٫ اضڪا ٣١ک ٫عػا س ٫ڌرحَ٫ء ح٤ ٫ا٘ؼ ڪؽيۿ عػائ ٫عال٘ج س٩ ٘ؽ٬ي ٩ـؽا٤شاؿ ڎ .٣٬س٭ئ ٣پاڻ ڪؽ * ٠٬س ٣کاـ پ٨ؽ٬اـ ٩٨٬د ٣٬ک٫ عػائ ٫ڪخاب ح٩ر٬ج ٟ١٭٩٧ ٝۿ ٩٨٬دي پ٥٨٥ش ٫ڪخاب ح٩ر٬ج ـاـ ة ٫پ٥ا١ ٦٧طتج رک٥ػا ٧ئاۿ ۽ اڂ ة ٦رک ٣ٿاۿ ٩٧اـ س ٫حالقت ة ٦ڪ٥ػا ٧ئاۿ ۽ اـ ک ٫ع٭ؽ ۽ ةؽڪج س ٩ـتب ة ٦ـ٢ش٥٨ػا ٧ئاۿ پؽ اـ ٍ١اةٚ ْ ٦٤ ٝ٢ڪ٥ػا ٧ئاۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ا ٣٨٤ک ٫گڎ ٣٧ـاـ حلت٭ ٦٨ڎئ٫ ٿ .٩س ٣٨٥س ٫پٺ ٣ح ٫ڪخاة ٣س ٩ةار ـٿ٭٧ ٝش٫ۿ پؽ ٩٧كٓ٩ر ۽ ـ٢ش ٦٨کاـ عا٧ ٫ٞش٫ۿ ائ٭١ ٣ف٢ٟاـ س٭ڪڎٛ ٣٧ؽ„ـ پڏ ٣٧ٿاۿ پؽ ـ٢ش ٦٨۽ ْ ٝ٢کاـ ْاري „ ٣٧ح ٦پِ٩ء ا ٣٨٤الِء ةٛ ٦ؽ„ـ س٘ ٩٭ه٩ٟ ـاڳ٭٫٧„٩ۿ ٛؽ„ـ ٧ڪ حارازي „ ٫٧س ٣٨٥ؿ ـڀ ٧ڪ ئٌ ٫ؽ ٫ٜ٬ـاـ حؽ٤ػا „ٛ .٣٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ََ َث ٌُ َّاي ٔذ َٔ ِٜحًُُُٛا اي َّت ِٛرى َ ١ث ُ َِّ ي َِِ ِ َٜحًُُٔ َِ ٛہا َن َُ َث ٌٔ ا ِيح َُٔارٔ ِ َٜحُٔ ٌُ اَ ِسف َّاراؕ بٔئ َِص ن ﴿﴾۵ ٘ ََّل َِ ٜہدٔ ٟا ِي َك ِّٰ َّ ٛ ايظًُٔٔی ِ َ ََ َث ٌُ ا ِي َك َِّ ٔ ّٛاي ٔذَ َٔ ِٜن َّذب ُ ِٛا بٔاٜتٔ ا٘ٔؕ َ ٚا ُ (اٞشٓ٢ھ)5:
”س ٣ح ٫ح٩ر٬ج رک٭ ٩ق ٩٬پِ٩ء ٦٤ک٥٭ائ٩ـ ( ٦٤ ٝ٢ْ ٫٥ٓ٬ڪ٭ائ٩ـ) ا ٣٨٤س١ ٩راؾ گڎ ٦٧قا٤گؽ „٫٧ۿ س ٩پٺَ٫ء ح ٫ڪخاب کڻ ٫ٿ.٩ عؽاب ١راؾ „ ٫٧ا١ ٣٨٤اڻ ٣٨س ٩س ٣اهلل س٬„ ٫خ ٣ک ٫ڪ٩ڏق ڀا٤٭ !٩۽ اهلل ُا ٣٢ٞک ٫ـڌي را٤ ٦٧ٿ ٩ڎئ“.٫ ا١اؿ اة ٣ح٭٢٭ ٦س٘ ٩ؽ١اـ „ ٫٧ح٦ۿ س٭خ٩ڻ٭ڪ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ١ ٫٧راؾ ٩٨٬د ٣٬س ٫الِء ة٭اـ ڪ٭ ٩ق .٫٧„ ٩٬پؽ ٩٨ٙ١ؿ ۽ ٍٟ١ب سٞ ٫طاظ ـاـ 58
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ْ ٫٧اؿ „ ٫٧۽ ٧ؽاـ ١اڻَ٩٨ء ح ٫ـچ ٩اچ ٫ٿ٩ۿ س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ حالقت ڪؽي ٿ٩ۿ ۽ اـ ک ٫ـ٢ش ٫٨ٿ٩ۿ پؽ اـ ٍ١اة٤ ٝ٢ْ ٚٿ ٩ڪؽي. (اال١راؾ ٘ ٫اٜٞؽ„ـ اٞڪؽ ٠٬ص)27:
پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣پ٥٨٥ش ٫پ٩ري ز٤ػگ ٫نطاة ٦ڪؽاؿ ک٫ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقتۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ـ٢ش٨ڻۿ۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ س ٫دْ٩ت ڎ ٫٤۽ پاڻ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٧ ٫ؽ ضڪ ٠ح ٝ٢ْ ٫ڪؽيۿ ا٤فا٤٭ج س ٫الِء ٧ڪ ٩٤٩٢٤ڇڎي ق٬اۿ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٦٤ ٣پ٭ا چا٧٭ ٣ح١ ٦ف٢ٟاـ ة٩٨٬ ٦د ٣٬س٭اـ نؽؼ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ح٫ اڪخٙا ڪ٣ۿ ۽ اـ ح ٦٤ ٝ٢ْ ٫ڪ٣ۿ س٭ئ٩٨٬ ٣دي نؽؼ ح٩ر٬ج س٫ حالقت ڪ٥ػا ٧ئا .۽ اـ ک ٫ئ ٫ـڀڪش ٦٨ـ٢ش٥٨ػا ٧ئا ۽ اـ سٝ٢ْ ٫ کاـ ْاري ٤٩٧ػا ٧ئاٛ .ؽ„ـ ا٧ڏـ ٩٨٬د ٣٬س١ ٫ؼ١ج ڪ٥ػي ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ب ا ٔ َّ َّۤل اَ ََان ٔ َّی َ ٚا ٔ ِٕ ُٖ ِِ ا ٔ ََّّل ُ َٜظ ُّٓ ِ( ﴾۷۸﴿ َٕ ٛاٞتٜؽف)78: َُ ِٓ َٔ ٚہ ِِ اَُ ََُّّ َٕ ِٛ ٝل َی ِعً َُُ ِ َٕ ٛا ِلهٔت َ ۽ ا١ ٣٨٤اـ ڪ ٫اڻ پڏ٧٭٣٧„ ٝۿ س ٫ـ٩اِء ع٩ا٧ل ٣س٫ۿ ڪخاب ٤ٿا ڄاڻ ٣۽ ا ٫٧رڳ ٩گ٢اـ ڪ ٣ٿا. ٬„ ٣٧ج حطج ا١اؿ ٛؽٌت ٫س٘ ٩ؽ١اـ „ ٫٧ح( ٦اَ ََان ٔ َّی) ١اـ ١ؽاد ٫٧„ ٫٧ح ٩٧ ٦نؽؼ حالقت ڄاڻ ٣ٿاۿ ۽ اـ س ٫اضڪا ٣١کاـ ة٫ عتؽ „( .٣٧اٞشا ّ١الضڪاؿ اٜٞؽ„ـۿ )6/2 پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣پڻ پ٥٨٥ش ٫ا١ج ک ٫ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨س٫ پؽڪارـ کاـ „گا ٦٧ڪ٭ ٫٧„ ٩س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ح٦ ڪ٥ػا پؽ اـ ح ٦٤ ٝ٢ْ ٫ڪ٥ػاۿ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ ّٜخج فی ہذه اَّلَت ق ّٛتحُق ٕٚصَلتهِ َع صَلتہِ یُقءوٕ ايُقإٓ َّلٜجاٚز حً ٛقہِ اٚحٓا جزہِ ُٜزق َٔ ٕٛايدَ ٜٔزٚم ايشہِ َٔ ايزَ( .١ٝرقاف ةغاري) ٣٧ا١ج ۾ ١اڻ ٣٨س٧ ٩ڪ ا٧ڏق گؽق ٦٧پ٭ػا ٿ٭٥ػقۿ س ٣س٫ ٢٤ازـ س ٫ـا٩٨١ـ اق٧٭ ٣پ٥٨٥ش٭٢٤ ٣ازـ ک ٫ضٜ٭ؽ ۽ گ٨ٽ ـ٢ش٥٨ػئ٩ۿ اٛ ٫٧ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ڪ٥ػاۿ پؽ ٛؽ„ـ ا٣٨٤ س٤ ٫ڏ ٣٬کاـ ٧٭ٺ ٥٨ٞ ٦٤ػقۿ ا ٫٧د١ ٣٬اـ ائ٭٤ ٣ڪؽي ق٥٬ػاۿ س٭ئ ٣ح٭ؽۿ ڪ٢اـ ١اـ ٤ڪؽي ق٥٬ػق „.٫٧ www.sindhsalamat.com
59
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ڪ١ ٩اڻ ٩٨اهلل حٓا ٪ٞس ٫ڪالؿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫نط٭ص ـ٢ش ٦٨ـاـ حالقت ڪ٥ػقۿ اـ س ٫الِء ا٢٬اـ ۽ ٧ػا٬ج سا درقازا ک٫ٟ ق٥٬ػاۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ َف ب ٔ ٖہ ک ِ ُٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛب ٔ ٖہؕ اَ َّي ٔذٰ َٔ ِٜا َت ِیٓ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب ِ َٜتًُ ِٗ َ ْٛہ َح َّل ت ََٔل َٚت ٖٔہؕ ۙ اُٚي ٰٓئ ٔ َ ۙ ََّٜ ِٔ ََ ٚهِ ُ ِ ِّس ِ( ٪﴾۱۲۱﴿ َٕ ٚاٞتٜؽف)121: َفاُٚي ٰٓئ ٔ َ ک صُ ُِ ايِد ٔ ُ ” س ٣ک ٫اـاـ ڪخاب ڎ( ٫٧„ ٩٤۽) ٫٧اـ ک ٫ا٧ڏق پڏ ٣٧ٿا س٨ڏق اـ س ٫پڏ٧ڻ س ٩ض٫٧„ ٚۿ ـ ٫اهلل س٧ ٫ػا٬ج ح ٫ا٢٬اـ „ڻ٭ ٣ٿا ۽ س٭ڪ ٫اـ س ٩ا٤ڪار ڪ٥ػا ـ ٫ئٜ٤ ٫هاـ پائڻ قارا „.٣٧
60
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قرآن مجيد جي هدايت جو طريقو حرحيم: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اال ٣٢ْٟ ٫٧س ٩ـؽچل ٩٢۽ ضڪ٢ج س ٩ڀ٥ڊار „٫٧ۿ ٩٧ا٤فاـ ک ٫حڎ ٣٧ـ٢شھ ٦۾ ا٥٬ػقۿ سڎ ٣٧اـ ک٧„ ٫فخ٧„ ٫فخ ٫۽ ٺا ٫٧ٺا ٫٧پڏ٥٧ػقۿ ح٥٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ا٤فا ٣٤ک ٫دْ٩ت ٿ ٩ڎئ ٫ح٦ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ک٧„ ٫فخ٧„ ٫فخ ٫۽ ٺا ٫٧ٺا ٫٧پڏ ٩٧ح ٦س٭ئ ٣اق٧اـ ح٫ ٛؽ„ ٫٤ضڪ٢ج س٩ـ ڎ٬اٽ٭٩ـ ک ٫ٟـگ٣٨ۿ ۽ اق٧٭ ٣عػائ ٫ڪالؿ ١اـ ة٨ؽاقر ۽ ٘٭ي٭اب ٿ ٫ـگ٩٨ۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ ٰإ َتزِت َِّٔ ٝل ؕ﴿( ﴾۴ا٢ٞؾ)4:ٝ١ ُِق َ ََ ٚرت ٌٔ اي ُ ِ
”۽ ٛؽ„ـ ک ٫ٺا ٫٧ٺا ٫٧ناؼ پڏ“٦٧ ٺا ٫٧ٺا ٫٧پڏ٧ڻ سٍٟ١ ٩ب „ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ک ٫ا٧ڏي ٌؽح پڏ٧ڻۿ س ٩ا٤فاـ اـ سٍٟ١ ٩ب ـ٢ش ٫٨ـگ ٫٨۽ اـ ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ۽ حػةؽ ڪؽي ـگ٫٨ۿ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣پڻ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ائ٭ ٣ڪ٥ػا ٧ئاۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ س ٫الِء ڪڎ ٣٧ڪڎ٣٧ ٧ڪ ئ٬„ ٫ج ک ٫ڪ٭خؽائ ٫د٘ٓا د٧ؽائ٭٥ػا ٧ئاۿ رقا٬خ ٣۾ اچ ٫ٿ ٩ح٦ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س٧ ٣ڪ ٫ٓٛ٩١ح ٫پ٩ري رات ح٨شػ س٢٤ ٫از ۾ َ٫٧ء ٧ڪ ئ٬„ ٫ج د٧ؽائ٭٥ػا ر٧٭ا. ت اي َِعزِٜٔز ُا ِي َحه ِٔ( ﴾۱۱۸﴿ ُِ ٝا٢ٞائػف)118 : ک اَْ ِ َ َف َي ُہ ِِ َفأْ َّ َ ا ٔ ِٕ ُت َعذبِ ُہ ِِ َفأْ َّ ُہ ِِ ع َٔبادُ َکۚ َ ٚا ٔ ِٕ َت ِػ ٔ ِ
”س٭ڪڎ ٣٧ح٩ـ ک٭ْ ٣ؼاب ڪ٥ػ ٣٬ح ٦ا ٫٧ح٥٨٥شا ٻا٨٤ا „٣٧ ۽ س٭ڪڎ ٣٧ح٩ـ ا ٣٨٤کٓ١ ٫اؼ ڪ٥ػ ٣٬ح ٦ح٩ـ ئ ٫زةؽدـج ضڪ٢ج قارق „٧٭“.٣ www.sindhsalamat.com
61
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ضيؽت ا١اـ ْائل٘ ٦ؽ١ائ ٫ٿ ٫ح ٦پاڻ ڪؽ٠٬ﷺ سٛ ٣ؽ„ـ ١ش٭ػ ائ٭ ٣ٺا ٫٧ٺا ٫٧پڏ٥٧ػا ٧ئا س ٩ک٭٧ ٣ڪ ٥٤ڍي ـ٩رة س ٫پڏ٧ڻ ۾ ڊگ ٫٨کاـ ڊگ ٫٨ـ٩رة پڏ٧ڻ کاـ ة ٦قڌ٬ڪ د٬ؽ ٞڳ ٫ق٥٬ػي ٧ئ.٫ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣س١ ٫ٿاـ ١ڪ ٫۽ ١ػ ٫٥٬۾ ٽ٭٣٨٬٩ ـا ٣ٞسْ ٫ؽن ٫۾ ٤ازؾ ٿ٭ٛ .٫٧„ ٩ادر ۽ ْٟ٭ ٠عػا ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٧ڪ ئ٫ قٛج ٤ازؾ ڪؽي پ٭ ٩ـگ٫٨ۿ پؽ „٧فخ٧„ ٫فخ ٫اـ س ٫ڪؽي ٤ازؾ ڪ٭٩ ق ٩٬ح ٦س٭ئ ٣ا٤فاـ „٧فخ٧„ ٫فخ ٫پ٥٨٥ش٭ ٣ر٬خ٣ۿ رـ٣٢ۿ رقاس ٣۽ ڪڌـ ڪؽح٩ح ٣ک ٫ڇڎي ا ٫٨٤اضڪا ٣١ڎا ٣٨٤قڌ٤ػق اچ٫ۿ ح ٦س٭ئ٧„ ٣فخ٫ „٧فخ١ ٫ڪ٩ٌ ٝ٢ر ح ٫عػائ ٫اضڪا ٣١س ٩پاة٥ػ ٿ ٫قڃ٫ۿ ۽ عػائ٫ اضڪا ٣١س٩ـ ضڪ٢خ٩ـ ـ٢شھ ٫قٺ٫ۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „:٫٧ ض َعلی َُهِ ٕث ََّْ ٚزَّيِٓ ُہ َتِٓزَّٔ ِٜل ُقاَ ٗہ َعل َی اي َّٓا ٔ َُِ ُ ٚقٰاْ ّا ِفَ َ قِٓ ُہ ي ٔ َت ِ َ
﴿( ﴾۱۳۶ة٫٥
اـؽائ٭)106:ٝ
”۽ اـاـ (ٛ )٣٧ؽ„ـ ک ٫سػا سػا ٽڪؽـ(ـ٩رح )٣۾ قر٧ا٫٧„ ٩٬ ح ٦س٭ئ ٣ا١ ٩٧اڻ ٣٨ک ٫ح٩ـ „٧فخ٧„ ٫فخ ٫پڏ ٫٧ٻڌائ٭ ٣۽ اـاـ اـ ک ٫ٿ٩رق ٿ٩رق ڪؽي ٤ازؾ ڪ٭.٫٧„ ٩ ڪا٘ؽۿ پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ س ٣ح ٫اْخؽاض ڪ٥ػا ٧ئا ح ٦سڎ٣٧ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ „ـ٢ا ٫٤ڪخاب „ ٫٧ح ٦پِ٩ء ا٧ ٩٧ڪ ئ ٫ڀ٭ؽي ڇٞ ٦٤ ٩ٿ٩ۿ س٭ئ ٣ٻ٭ا „ـ٢ا ٫٤ڪخاب ٧ڪ ٞ ٩٥١ٿا ٧ئاۿ اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ ڪا٘ؽـ س ٫اـ اْخؽاض ک ٫رد ڪ٥ػيۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ک٧„ ٫فخ٫ „٧فخ ٫ال٧ڻ س ٫ضڪ٢ج ٣٧ر٬ج ٻڌائ.٫ َّ ک ئُٓ َثب َت ب ٔ ٖہ ۙ ُِقٰا ُٕ ُج ُِ ًَ َّّٚ ١اح َٔد ّ٠ ۚ َنذي ٔ َ َ ٚقَا ٍَ اي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ َف ِٚا ي ََِّٛلَ ْ ُز ٍَ َعً َِٔ ٝہ اي ُ ِ ک بٔا ِي َحل َ ٚاَ ِح َش َٔ َت ِف ٔشی ِ ّرا ک ب ٔ َُ َث ٌٕ ا ٔ ََّّل ٔجئِٓ َ ُف َؤا َد َک ََ ٚر َّتًِٓہُ َتزِت َِّٔ ٝل ﴿ََّ َٚ ﴾۳۲ل َٜاِتُ َِ َ ْٛ ﴿ؕ( ﴾۳۳اٙٞؽٛاـ)33-32:
”۽ ڪا٘ؽـ چ٭ ٩ح ٦ـڄٛ ٩ؽ„ـ ٧ڪ ڀ٭ؽي اـ ح ٫ڇ٤ ٦٤ ٩ازؾ ڪ٭ ٩ق٩٬ (اي پ٭ٖ٢تؽ *) ا٧ڏي ٌؽح (ٿ٩رق ٿ٩رق الٿ ٩ـ٩ـ) ح ٦اـ ـاـ ح٥٨٥ش ٫دؾ ک١ ٫يت٩ط ڪ٭٩ـ ۽ اـاـ اـ ک ٫س ٫ٟ٨س ٫ٟ٨ٻڌا .٫٧„ ٩٬۽ ڪا٘ؽ ڪ٨ڏق ة١ ٦راؾ ( ٫٥ٓ٬اْخؽاض) ح٥٨٥ش ٫ـا٩٨١ـ پ٭ق ڪ ٣پؽ اـ٭٣ 62
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پ٩رق ۽ حٙه٭ ٝ۾ قڌ٬ڪ ـٺ( ٩س٩اب) ح٩ک٥ْ ٫ا٬ج ڪؽ٩٬ـ ٿا. غّر ۽ فڪر شان پڙُڻ: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ د٤٭ا س ٩ا ٩٧قاضػ ڪخاب „٫٧ۿ س٭ڪ ٩پ٥٨٥ش٣ پڏ٥٧ػڏـ ک ٫ک ٫ٟدؾ ـاـ دْ٩ت ٿ ٩ڎئ ٫ح٩١ ٦ـ ک ٫ة٥ا ـ٩چڻ ۽ ـ٢ش٨ڻ س ٦٤ ٫پڏ ٩٧۽ ة٥ا ڪ٩ٕ ٣٨٥ر ۽ ٘ڪؽ س٥٨٥١ ٫ش ٫نػاٛخ٣ سا ٛائ ٦٤ ٝٿ٭٩ۿ ةٟڪ ٦پ٨ؽ٬اـ اق٧٭٥٨٥١ ٣ش٬„ ٫خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٭٩ۿ اـ کاـ پِ٩ء ئ ٫ضٜ٭ٜخ٩ـ ١ڃ٩ۿ ۽ ضٜ٭ٜج ٫٧„ ٫٧ح ٦ا٤فاـ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ ح٭فخائ٭٘ ٣٭ي٭اب ۽ ة٨ؽاقر ٿ٤ ٫ٿ ٩ـگ٫٨ۿ س٭فخائ٭٣ عػائ٬„ ٫خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ٤ٿ ٩ڪؽيۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٩ـ ةؽڪخ٩ـ ا٤فاـ ک ٫حڎ ٣٧ضان ٝٿ٭٥ػ٩٬ـۿ سڎ ٩٧ ٣٧اـ ک ٫ـ٢ش ٫٨پڏ٥٧ػق ۽ اـ ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٥ػقۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ک ٫ـ٢ش ٫٨پڏ٧ڻ ـاـ اـ س٫ „ڎق ڪائ٥ات س٩ـ ضٜ٭ٜخ٩ـ ٤کؽي ٤ؽقار ٿ٭٥ػ٩٬ـۿ س٭ڪ ٫اـ س٫ ٤ه٭طج ۽ ـڌاري س ٩ـتب ةڻش٥ػ٩٬ـۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ اب ﴿( ﴾۲۹ص)29: ِک اُٚيُٛا ِاَّلَي َِب ٔ نٔت ْب اَِْزَيِٓ ُہ أي ََِ ٝ ک َُب َر ْى ي ََّ ٝدبَّزُ ۤۡٚا ٰاٜت ٖٔہ َ ٚي ٔ َی َت َذ َ ” ٧ڪ ةؽڪج قارق ڪخاب „ .٫٧س ٣٨٥ک ٫اـاـ ح٩ڎي ٤ازؾ ڪ٭ ٩ح ٦اـ س٬„ ٫خ ٣۾ ڌ٬اـ ڪ ٣۽ ْ ٜٝقارا ٤ه٭طج قٺ“.٣ س٭ڪ١ ٫اڻ٩ٕ ٩٨ر ۽ ٘ڪؽ ۽ دؾ س ٫ـ٢ش ٦٨۽ ةه٭ؽت ـاـ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ڪ٥ػاۿ ا ٣٨٤س١ ٫ٿاـ ڪائ٥ات ۾ رک٭ ٝاال ٫٧اـؽار ُا٧ؽ ٿ٭٥ػاۿ ۽ ٩٧ا٢٬اـ „ڻڻ ح١ ٫شت٩ر ٿ٭٥ػاۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ح ِٓ ۚ﴿َ ﴾۱ت ِٓزٔ ٌُ ِٜا ِلهٔت ٔب َٔ َٔ ا٘ٔ اي َِعزِٜٔز ٔا ِي َحه ِٔ ﴾۲﴿ ِٔ ٝا ٔ َّٕ فٔی َّ ايشُٔ ٛ ض ت َِ ٚاَّل َِر ٔ ت ي َك ِِٛ ُّٜ ٕ ّٛقُٔٓ ِ﴾۴﴿ۚ َٕ ٛ ََّلٕ ٜت يً ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َن ؕ﴿َٚ ﴾۳ف ٔ ِی َخ ًِكٔهُ ِِ َََ ٚا َٜبُثُّ َٔ ِٔ َد ٓابَّ ٰٕ ١اْ ٜ ٘ َٔ َٔ َّ ايش َُ ٓا ٔء َٔ ِٔ رزِ ٕم َف َا ِح َٝا ب ٔ ٔہ ِاَّل َِر َض َٚا ِخت ََٔلفٔ َّاي ِ َٚ ٌٔ ٝاي َّٓ َہارٔ َۤ ََ ٚا اَِْزَ ٍَ ا ُ ک َب ِع َد ََ ِٛت ٔ َہا ََ ٚت ِ ٔ ِک ٰاُ ٜت ا٘ٔ ْ َ ِتًُ َِ ٛہا َعً ََِ ٝ ُصٔ ِٜف ايزٜحٔ ٰاْ ٜت ي َك َِّ ٕ ّٛی ِعكًُٔ ِ ﴾۵﴿ َٕ ٛتًٔ َ دِٜثٍۭ َب ِع َد ا٘ٔ َٰ ٚاٜت ٖٔہ ِ ُ ٜؤ َُٔٓ ِ( ﴾۶﴿ َٕ ٛاٞشاذ٭ھ)6-1: بٔا ِي َحلۚ فَب ٔ َاَ ٟح ٔ ”ضٰ٠ۿ ڪخاب س٤ ٩ازؾ ڪؽڻ اهلل زةؽدـج (۽) ضڪ٢ج قاري سٌ ٫ؽ٘اـ „ .٫٧ة٭لڪ „ـ٢ا ٣٤۽ ز١٭ ٣۾ ا٢٬اـ قارـ الِء ٤لا٤٭٩ـ „ .٣٧۽ اق٧اـ س ٫۽ س٭ڪ ٫سا٩٤ر پک٭ڏي ٿ ٩ح ٣س٫ www.sindhsalamat.com
63
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پ٭ػا ڪؽڻ ۾ ا١ ٣٨٤اڻ ٣٨الِء ٤لا٤٭٩ـ „٣٧ۿ س٭ڪٜ٬ ٫٭ ٣ڪ٣ ٿا .۽ رات ۽ ڎ ٣٨٥٬س ٫ةػٞشڻ ۾ ۽ س ٩رزؽ اهلل „ـ٢اـ ١اـ الٿ٩ۿ پِ٩ء اـ ـاـ ز١٭ ٣ک ٫اـ س١ ٫ؽڻ کاـ پِ٩ء س٭ار٬ائ٭٣ۿ ح ٣٨٥۾ ۽ ٩٧ائ ٣س ٫ڦ٭ؽ ڦار ۾ ا١ ٣٨٤اڻ ٣٨الِء ٤لا٤٭٩ـ „٣٧ۿ س٭ڪْٜٝ ٫ کاـ ڪ ٠قٺ ٣ٿا( .اي پ٭ٖ٢تؽ!) ا ٫٧اهلل س٩ـ „٬خ٩ـ „٣٧ۿ س٭ڪ ٫ح٩ک ٫نط٭ص ٫٤٩٢٤پڏ ٫٧ٻڌا٩٬ـ ٿاۿ پِ٩ء اهلل ۽ ـ٥ػس „٬خ ٣ک ٫ڇڎي ڪ٨ڏي ڳا ٦٨ٞح ٫ا٢٬اـ „ڻ٭٥ػا܁“ ٛؽ„ـ ستؽي ا٢٬اـ سٛ٩ائ٫٧„ ٦٤ ٝۿ ةٟڪ ٩٧ ٦ا٧ڏي ا٢٬اـ سٛ ٩ائٝ „ ٫٧س٭ڪ ٩دؾ س ٫ةه٭ؽت ۽ پ٥٨٥ش ٫ـ٩ڃ ق٬چار ۽ پ٥٨٥ش ٫اعخ٭ار ـاـ „٤ػؾ ٧ش .٫ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١ئ ٣٥١٩س٧ ٫ڪ نٙج ا٧ا ٻڌائ ٫٧„ ٫ح ٦ا ٫٧اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٬„ ٫خ ٣ح ٫ة٥ا ـ٩چڻ ۽ ـ٢ش٨ڻ س ٫ٻ٩ڏا ۽ ا٤ڌا ٿ٤ ٫ٿا ڪؽـۿ ةٟڪ ٩٧ ٦ا٬„ ٫٨٤خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ ٣ٿا ۽ پ٥٨٥ش ٫ةه٭ؽت ۽ ـ٢شھ ٦ـاـ ا ٣٨٤ک ٫نط٭ص ٫٤٩٢٤ـ٢ش ٣٨ٿاۿ ۽ ـ٢ش٨ڻ کاـ پِ٩ء اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ ٣ٿا. ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ ّخ ِٚا َعً ََِ ٝہا ُص ًُّا َّ ٚعُ ُِ َٝاْ ّا ﴿( ﴾۷۳اٙٞؽٛاـ)73 : ُِک ِٚا بٔاٜتٔ َربۂ ِِ ي َِِ َُّ ٔ ٜ َٚاي ٔذ َٔ ِٜأذَا ذ ُ ”۽ ا ٫٧س ٣ک ٫سڎ ٣٧ـ٥ػـ پاٞ٭٥ػڏ س٬„ ٫خ ٣ـاـ ٤ه٭طج ڪئ ٫قڃ ٫ٿ ٫ح ٦ا ٣٨٤ح ٫ٻ٩ڏا ۽ ا٤ڌا ٿ٤ ٫ٿا ڪؽـ“. ڇ ٩ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فاـ ک ٫ـ٩چڻ ۽ ـ٢ش٨ڻ س٫ نالض٭ج ـاـ ٩٤ازي اـ ک ٫ڀالئَ٫ء ۽ ةؽائَ٫ء ١اـ ڪ٧ ٣٨٥ڪ قاٽ س ٫چ٤٩ڊ س ٩اعخ٭ار ڎ .٫٧„ ٩٤س٭ڪ١ ٫اڻ٩٨ۿ ـ٩چڻ ۽ ـ٢ش٨ڻ س ٫ا٧ا نالض٭ج اـخٓ٢اؾ ٤ٿا ڪٛ .٣ؽ„ـ ١ش٭ػ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ک ٫سا٩٤رـ ـاـ حلت٭ ٦٨ڎئ ٫ٿ:٩ ََ ٚي َك ِد ذ ََراَِْا ي ٔ َج َہ َّٓ َِ َنثٔی ِ ّرا َ َٔ ا ِيجٔٔ َٔ ِ ٚ ۫ َي ُہ ِِ ُقًُ ِْ ٛب ََّّل َی ِف َك ُہ ِ َٕ ٛب ٔ َہا۫ ََ ٚي ُہ ِِ ۙ اَّلْ ِ ٔص َّ ک ک َ ِاَّلَ ِن َعاّ ٔ بَ ٌِ ُٖ ِِ َإ ََّّل َی ِش َُ ُع ِ َٕ ٛب ٔ َہاؕ اُٚيٰٓئ ٔ َ ُص ِ َٕ ٚب ٔ َہا۫ ََ ٚي ُہ ِِ ٰاذ ْ اَ ِعی ُْن َّل ِ ُٜب ٔ ُ ک ُٖ ُِ ايِػ ٔفًُ ِ( ﴾۱۷۹﴿ َٕ ٛاالْؽاؼ)179: اَ َض ٌُّؕ اُٚيٰٓئ ٔ َ 64
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
”۽ ة٭لڪ اـاـ س ٠٥٨الِء گ٨ڻائ ٫س ٣۽ ا٤فاـ پ٭ػا ڪ٭ا „٣٧ۿ ا ٣٨٤ک ٫ا٧ڏ٩٬ـ دٞ٭٩ـ „ ٣٧س ٣ـاـ (ض ٚک ٦٤ )٫ٿا ـ٢ش ٣٨۽ ا ٣٨٤ک ٫ا٧ڏ٩٬ـ اک٭٩ـ „ ٣٧س ٣ـاـ (ض ٚک٤ )٫ٿا ڎـ .٣۽ ا٣٨٤ ک ٫ا٧ڏا ڪ ٣٧„ ٣س ٣ـاـ (ض ٚک ٦٤ )٫ٿا ٻڌـۿ ا ٫٧ڍقرـ قا٤گؽ „ ٣٧ةٟڪ ٦ا( ٫٧ا ٣٨٤کاـ ة )٦قڌ٬ڪ (ڪؽ ٝ٬۽) گ٢ؽا٣٧„ ٦٧ۿ ا ٫٧ئ ٫ة ٫عتؽ „“.٣٧ ٛؽ„ـ ةار ةار عػائ٬„ ٫خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ س ٫دْ٩ت ڎئ ٫ٿ٩ۿ ۽ ا١ ٫٧اڻ ٩٨س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ پڏ٧ڻ ۽ اـالؿ س ٫دْ٩يٰ رکڻ س ٫ةاقس٩د پ٥٨٥ش ٫اڳ٭ ٣رقش ٤ٿا ڇڎـ ةٟڪٛ ٦ؽ„ـ س ٫ڳا٬ ٦٨ٞا ضڪ ٠ٻڌق اڻ ٻڌق ڪؽي ڇڎ ٣٬ٿاۿ ۽ اـ ح٤ ٝ٢ْ ٫ٿا ڪ٣ۿ ٛؽ„ـ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ک٫ ٥ٓٞخٛ ٫ؽار ڎئ ٫ٿ٩ۿ ٰإ اُٚيٰٓئ ٔ َ ُِق َ ک َّاي ٔذ َٔ ِٜي ََع َٓ ُہ ُِ ا ُ ٘ َف َا َص َُّ ُہ ِِ َ ٚاَ ِعِمٰٓ اَبِ َص َارُٖ ِِ ﴿ ﴾۲۳اَف َََل ََ ٜت َدبَّزُ ِ َٕ ٚاي ُ ِ ب اَ ِقفَايُ َہا ﴿١( ﴾۲۴ط٢ػ)24-23: اَ ِّ َعلی ُقًُ ِٕ ٛ ”ا ٫٧ئ ٣٧„ ٫س ٣ح ٫اهلل ٥ٓٞج ڪئ ٫٧„ ٫پِ٩ء اـ ک٭ ٣ٻ٩ڏق ڪ٭ ٩۽ ـ٥ػـ اک٭ ٣ک ٫ا٤ڌق ڪ٭٩ۿ ڇا پِ٩ء اٛ ٫٧ؽ„ـ ۾ ڌ٬اـ ٤ٿا ڪ٬ ٣ا ح( ٦ـ٥ػـ) دٞ٭ ٣ح( ٫ع٩دٕؽى٭ )٣سا حاال ٞڳ“.٣٧„ ٝ ڇا غام اٌصان كرآن ٌٿّ شيجِي شگِي؟ اڂ ڪاْ ٦٨ٞاؿ ا٤فا ٣٤کٛ ٫ؽ„ـ کاـ پؽي رکڻ س ٫الِء ةاٛاْػگَ٫ء ـاـ ٧ڪ ٧ ٠٨١ ٠ِ٥١الئ ٫پئ ٫قڃ ٫ح٦ۿ س٭فخائ٭ ٣اق٧٭ ٣درزـ ک ٣ٻ٭ا ١ػدي ْ ٦٤ ٠ٟپڏ٥٧ػئ٩ۿ ح٭فخائ٭ ٣اق٧اـ کٛ ٫ؽ„ـ ـ٢ش ٦٨۾ ٦٤ا٥٬ػقۿ اق٧اـ س ٩ڪ ٠ا ٫٧„ ٩٧ح ٦نؽؼ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت ڪؽ٩٬ۿ ٬ا ٛؽ„ـ ١ش٭ػ پڏ ٫٧پ٥٨٥ش١ ٣ؽدـ ک ٫ذ٩اب ةغل٭٩ۿ ةاٛ ٫ٛؽ„ـ ح٩ٕ ٫ر ٦٤ ڪش٩ۿ ١خاـ گ٢ؽا ٦٤ ٦٧ٿ ٫قڃ٩ۿ ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ اق٧اـ س ٫ـ٢ش ٦٨کاـ ١ٿ٫ „ .٫٧ا٧ا ٧ڪ ا٤فاـ دك٫٧„ ٠٨١ ٣٢ۿ ۽ ا٤فا٤٭ج ک ٫پ٥٨٥شٕ ٩الؿ ةڻائڻ س ٫ـازش „ .٫٧ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ا ٩٧قاضػ ڪخاب „ ٫٧س٭ڪ٩ ا٤فا٤٭ج ک ٫ا٤فا ٣٤سٕ ٫الَ٫١ء ١اـ ڪڍي عػائ ٫ح٩ض٭ػ ڎا ٣٨٤ـڎي www.sindhsalamat.com
65
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٿ .٩ا٤فا٤٭ج ک ٫پ٥٨٥شٕ ٩الؿ ةڻائڻ س ٫ذ٥٧٭ج رک٥ػڏ ١ؼ٧تٌ ٫ت٫ٜ قارا ٬ا ـؽ١ائ٭ػار ٬ا عػائ ٫ع ٟٚح ٫ڎاڍ ۽ ُ ٠ٟـاـ ضڪ٢ؽا ٫٤ڪ٥ػڏۿ ا ٫٧ڪ٭ئ ٣چا٧٭٥ػا ح ٦عػا س ٫اٻ٩س١ ٦٨غ٩ٟؽ عػا س ٩پ٭ٖاؿ ـ٢ش !٫٨س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧عػا س ٩پ٭ٖاؿ ـ٢ش ٫٨ق٬ا ح ٦اـاـ س ٫چڱ ١ڏـ ٫چٽ ٿ ٫ق٥٬ػيۿ رـ٩ؾ اهلل ﷺس ٣س ٫ز٤ػگَ٫ء حِ٤ ٫ؽ قس٩٨ۿ ا ٣٨٤ٽٛ ٣ف ٣٢سا ١اڻ ٩٨ئ٧ ٫ئا س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ سا ـڀ کاـ قڎا دك٣٢ ٿ ٫ة٭ٺا١ .ڪ ٫۾ ـؽ١ائ٭ػارا ٦٤ذ٥٧٭ج رک٥ػڏ قڎ٬ؽا ٧ئاۿ س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ ۽ ح٩ض٭ػ سا نؽؼ اـ س ٫ڪؽي ١غا ٗٞٿ ٫ة٭ٺا ح١ ٦خاـ ْاؿ ١اڻ ٩٨ا٩٧ پ٭ٖاؿ ١ڃ ٫قٺ٣ۿ ۽ اـاـ س ٫چ٥ت١ ٫اـ ٤ڪؽي قڃ٤ .٣ت ٫اڪؽؿ ﷺ س١ ٣ػ ٫٥٬۾ „٬ا ح١ ٦ػ ٫٥٬۾ ٻ٭ ٩ڪ ٩دك ٣٢ڪ٩٧ ٦٤ ٩ۿ ا ٫٧ئ١ ٫اڻ٩٨ ـڀ کاـ قڎا دك ٣٢ٿ ٫ة٭ٺا س٭ڪ١ ٫ؼ٧ت ٫رقپ ڌاري ا٤فا٤٭ج ک٫ پ٥٨٥شٕ ٩الؿ رکڻ چا٧٭ ٣پ٭ا .ا ٣٨٤ڎٺ ٩ح ٦س٭ڪڎ ٣٧رـ٩ؾ ﷺ س٣ س ٩پ٭ٖاؿ ١اڻ١ ٩٨ڃ ٫قٺ ٣ٿا ح ٦ا ٫٧اـاـ سٕ ٫الَ٫١ء ١اـ ٤ڪؽي ق٥٬ػاۿ ح ٣٨٥ڪؽي ا ٣٨٥٤ ٣٨٤چ٩ٽَ٫ء س ٩زقر ٞڳائ ٫اـالؿ س١ ٫غاٙٞج ڪئ .٫ا ٫٧ح٩ر٬ج سا ڄاڻ٧ ٩ئاۿ عػائ ٣٢ْٟ ٫سا قڎا ْا٧ ٠ٞئا .ا٣٨٤ ک ٫ـئ٘ ٩٭هػ ٜ٬٭ ٩٧ ٣ح١ ٦ط٢ػ ﷺ اهلل س ٩ـچ ٩رـ٩ؾ „٫٧ۿ ةٟڪ٦ ٛؽ„ـ ح ٦ا٬خؽق ة ٦چ٩ي ٿ ٩ح ٦ا٤ ٫٧ت ٫اڪؽؿ ﷺ س ٣ک ٫ائ٭ ٣ـڃاڻ ٣۽ نط٭ص ـ٢ش ٣٨پ٭اۿ س٭ئ ٣ا ٫٧پ٥٨٥ش ٣پٽ ٣ک ٫ـڃاڻ٭٥ػا „ .٣٧ةٟڪ٦ پٽ ٣کاـ ة ٦قڌ٬ڪ ٤ت ٫اڪؽؿ ﷺ س ٣س ٫نػاٛج ک ٫ـڃاڻ ٣پ٭ا. ضٜ٭ٜج ـ٢ش٨ڻ س ٫ةاقس٩د ٩٧پ٥٨٥ش ٣ذاحٕ ٫ؽى ٣س ٫الِء ض ٚسا ١غا ٗٞٿ ٫ة٭ٺا ۽ ض ٚـاـ ٽڪؽاُء ۾ اچ ٫ق٬ا. ٛؽ„ـ س ٩پ٭ٖاؿ ١ڪ ٫۽ ١ػ ٫٥٬کاـ ٻا٧ؽ سڎ ٣٧ة٭ ٣اال٩ٛا٩ٌ ٫١ر ح ٫ڦٟ٨شڻ ٞڳ ٩حٛ ٦٭هؽ ۽ ڪفؽيٰ س٭ڪ ٫ا٤فا٤٭ج ک ٫پ٥٨٥ش٩ ـ٭اـٕ ٫الؿ ةڻا٩٬ـ ق٬ٺا ٧ئا .اٛ ٫٧ؽ„ـ سا ـڀ کاـ قڎا دك ٣٢ٿ ٫ة٭ٺا. اڂ ڪ ٦٨ٟة ٦ن٩رحطاؾ ـاڳ ٫ئ٫٧„ ٫ۿ پؽ اـ س ٩ا٘ف٩ـ٥اڪ پ٩ٟ٨ ٫٧„ ٫٧ح ٦اڂ اـاـ س١ ٩ؼ٧تٌ ٫ت ٩ٜڪٿ ٫كٓ٩ري ۽ ڪٿ ٫الكٓ٩ري ٌ٩ر ح ٫ـؽ١ائ٭ػارـ ۽ ْا٩ٛ ٫٢ٞح ٣س ٫ق٤گار ق ٫٧ر٧٭ ٫٧„ ٩۽ ـڄ٩ زقر ا٧ڏي ِ٤اؿ حٟٓ٭ ٠ح ٫ڎئ ٫ر٧٭ .٫٧„ ٩س ٣٨٥حطج نؽؼ ا١ ٫٧اڻ٩٨ 66
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پ٭ػا ٿ٭ ٣ٿا س٭ڪٓ١ ٫اك٩ٌ ٫ر ح ٫ـؽ١ائ٭ػارـ سا ڳ٭شھ ٩۽ ٕالؿ ٧ش ٣ٿاۿ ۽ ا ٣٨٤س ٫ئ٩٤ ٫ڪؽي ڎ٥٬ػا قح ٣ٿاۿ سڎ ٣٧ا٤فا٤٭ج سا ر٧تؽ ئ ٫ـؽ١ائ٭ػارـ سا ٕالؿ ةڻش ٫قڃ ٣ح ٦پِ٩ء عػا س ٫ع ٟٚس ٩ڇا ٿ٭٥ػق܁ ۽ اـ س ٩س٩اةػار ڪ٭ؽ ٤٩٧ػق܁ فَٝا ًٜٚتا ٜا حِّستا!! ا٤ ٩٧خ٭شٛ ٫٧„ ٩ؽ„ـ کاـ دقريَء س٩ۿ س ٩اڂ ا١ج ١ف ٦٢ٟذٞج س٫ پفخ٭ ٣۾ ڪا ٫٧پئٛ .٫٧„ ٫ؽ„ـ س١ ٩طاَ٘ ۽ كارح ١ؼ٧تٌ ٫ت٩ٜۿ ا٤فإ ٫٤الَ٫١ء س١ ٫غخٌ ٟٗؽ ٣ٜ٬ح١ ٫ؾاض٢ج ڪؽڻ ةشاِء چ٥ػ رـ ٣٢ک١ ٫ڪ ٝ٢د ٣٬ـ٢شھ٭٩ـ ق٬ٺ .٫٧„ ٩ا٤فا٤٭ج ک ٫ـؽ١ائ٭ػارـ س ٠ُٟ ٫۽ اـخطهاؾ کاـ ةچائڻ س ٫ةشاِء ٧ ٩٧ؽ ٫ٓٛ٩١ح ٫پ٥٨٥ش٣ ١اٙ١ ٫ٞادـ عاٌؽ ـؽ١ائ٭ػار س ٩ـاٿ ٫ةڻش ٫قڃ ٫ٿ٩ۿ ڇ ٩ح٦ ٩٧ـؽ١ائ٭ػار س ٫ـاٿ کا٤ف٩اِء پ٥ھ٥ش ٩س٨اـ س٩ڏي ٤ٿ ٩ـگ.٫٨ ٛؽ„ـ ـچ پچ ٧ػا٬جۿ ٤شات ۽ ٧ؽ ٛف ٠س٣٢ُٟ ٫۽ اـخطهاؾ کاـ ڇ٩ٽڪاري س ٩ذر٫٧„ ٩ٓ٬ۿ سڎٛ ٣٧ؽ„ـ „ ٩٬ئ ٫ا٤فا ٣٤س٧ ٫ػا٬ج ۽ ڇ٩ٽڪاري س ٫الِء „ ٫٧ح ٦پِ٩ء ا ٩٧ڪ٭ئ ٣چئ ٫ـگ٨ش ٫ٿ ٩ح٦ س٭فخائ٭ ٣اق٧٭ ٣درزـ ک١ ٣ػدي ْ ٦٤ ٠ٟـ٢ش٥٨ػ‟ ح٭فخائ٭ ٣اق٧اـ ک٫ اهلل سٛ ٩ؽ„ـ ـ٢ش ٦٨۾ ٦٤ا٥٬ػق܁ ڇا اـ کاـ قڌ٬ڪ ة ٦ٻ٭ ٩ڪ ٩عػا س٫ ڪالؿ ـاـ ُ ٠ٟٿ ٫ـگ ٫٨ٿ٩܁ سڎ ٣٧حٛ ٦ؽ„ـ ناؼ ٌ٩ر ح ٫چئ ٫ٿ ٩ح٦ اهلل س ٩ڪخاب ناؼۿ ـٿؽقۿ ـ٥٨ش ٩۽ ٘ه٭ص „ .٫٧اـ ۾ ڪ ٣٨٥ة٦ ٛف ٠س ٫ڎک٭ائ٧ ٩٧ .٫٧„ ٦٤ ٫ؽ دقر س ٫ضاٞخ ٣ـاـ ٺ٨ڪ٥ػڏ ۽ ٧ؽ ضاؾ ۾ ا٤فا٤٭ج س ٫ر٢٥٧ائ ٫ڪ٥ػڏ „ .٫٧رب ذقاٞشالؾ س٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ ٌ َّي ٗہ ع َّٔ ٛجا ؕ﴿( ﴾۱ٜاٞڪ)1:ٗ٨ اَ ِي َح ُِ ُد ِہّٰلِل َّاي ٔذ ۤۡ ٟاَْ ِزَ ٍَ َعلی َع ِب ٔدہ ٔا ِلهٔت َب َٚي َِِ َِ ٜج َع ِ ”ـڀ حٓؽ٩ٙ٬ـ اهلل الِء „ ٣٧س ٣٨٥پ٥٨٥ش ٫ٻا ٫٨٤ح ٫ڪخاب الٿ٩ ۽ اـ ۾ ڪا ڎ٤گائ ٦٤ ٫رک٭ائ٭“.٣ اـ ـاڳ٩٨ٙ١ ٫ؿ ک ٫ـ٩رة اٞؾ١ؽ ۾ ٣٧ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ َعب ٔ ًّٝا غَی ِ َر ذ ٔ ِ ٟع َٕٔ ٛج َّي َع ًَّ ُہ ِِ ََّ ٜت ُك ِ( ﴾۲۸﴿ َٕ ٛاٞؾ١ؽ)28: ُ ُِقٰاْ ّا َ َ ”(اْ )٩٧ؽة( ٫زةاـ ۾) ٛؽ„ـ „ ٫٧س ٣٨٥۾ ڪا ڎ٤گائ ٫٧„ ٦٤ ٫ح٦ ٣١ا ٫٧پؽ٧٭ؾگار ٿ٭“ .٣ www.sindhsalamat.com
67
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اـ سا اضڪاؿ ناؼ ـٿؽا „٣٧ۿ ا ٣٨٤۾ ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س٩ ٤٩١ش٨ارق ٫٧„ ٦٤ۿ ٕ٩ر ۽ ٘ڪؽ رک٥ػڏ ١اڻ ٩٨ا١ ٣٨٤اـ الڀ ضان ٝڪؽي ـگ ٣٨ٿا ۽ عػائ٬„ ٫خ١ ٣اـ ٘٭ي٭اب ٿ ٫ـگ ٣٨ٿاۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ َّ ُ ُ ََّک ِ( ﴾۲۱۹﴿ َٕ ٚاٞتٜؽف)219: َنذي ٔ َ ک َ ُٜبی ُن اُ٘ َله ُِ ِاَّلٜتٔ ي ََعًه ِِ َت َتف ُ ”ا٧ڏي ٌؽح اهلل اق٧اـ الِء „٬خ٩ـ ة٭اـ ڪؽي ٿ ٣١َ ٩اق٧٭ ٣ـ٩چ“.٩ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا٤ؼات س ٫ـڌاري ۽ انالح س ٫الِء ١غخٌ ٟٗؽ ٣ٜ٬ـاـ پ٥٨٥ش٭٩ـ „٬خ٩ـ ۽ اضڪاؿ ک ٫ٞ٩ک ٫ٞ٩ة٭اـ ٘ؽ١ا٬ا „ ٣٧ح ٦س٭ئ ٣ا٤فاـ ا٬„ ٣٨٤خ ٣ک ٫ـ٢ش ٫٨پ٥٨٥ش٭٩ـ ٣١ ١فخ٭٩ـ ۽ ٙ٤فا ٫٤ع٩ا٧ل٩ـ ڇڎي عػائ ٫قاٽ قٺ٫ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ص ُ ت نَ َعهَّہُ ْى يَ ْفقَہُ ۡوٌَ ﴿( ﴾۶۵االٓ٤اؿ)65: اُ َۡظُزْ َک ۡيفَ َُ َ زِّف ۡاۡلي ِ ”ڎس! ح ٦ڪ٭ئ ٣اـ٭ ٫٤٩٢٤ ٫٤٩٢٤ ٣ـاـ ڳا٨ٞ٭٩ـ ة٭اـ ڪؽ٩٬ـ ٿا ٣١ا ٫٧ـ٢ش.“٣٨ اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ٧ڪ ٧ڪ ڳا ٦٨ٞڪ٭خؽـ ئ٫ ٌؽ ٣ٜ٬ـاـ ة٭اـ ڪئ ٫٧„ ٫ح ٦س٭ئ ٣ا٤فاـ ک ٫ـ٢ش٨ڻ ۾„ـا ٫٤ٿ٫ۿ پِ٩ء س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫ڪخاب ک ٫ـ٢ش ٣٨ٿاۿ ۽ عػائ ٫ضڪ٢خ ٣ح„ ٫گا ٦٧ٿ٭ ٣ٿاۿ ا ٫٧اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫ع٩ؼ کاـ ڎڪ ٫قڃ ٣ٿاۿ ۽ پ٥٨٥ش ٫ضاؾ س ٩انالح ڪؽي قٺ ٣ٿاٛ .ؽ„ـ ا٤فاـ ک ٫قاىص ٻڌائ ٫ح ٦ا ٫٧ئ٧ ٫ػا٬ج ٬ا٘خ٣٧„ ٦ۿ ةا ٫ٛس ٣حٛ ٫ؽ„ـ اذؽ ٤ٿ ٩ڪؽيۿ ا ٫٧گ٢ؽا٣٧„ ٦٧ۿ ا ٣٨٤ک ٫ڪٿاـ ة٧ ٦ػا٬ج ڪا ٦٤ ٥ٟ١ػيۿ رب ذقاٞشالؾ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ ۙ ۚ ٘ َْزَّ ٍَ َا ِح َش َٔ ا ِي َح ٔدِٜثٔ نٔت ّبا َُّ َتظَ اب ٔ ّہا ََّ َثان ٔ َی٭ َت ِكظَ ع ُّٔز َٔ ِٓ ُہ ُج ًُ ُِ ٛد َّاي ٔذِ َٜ َٔ ِٜدظَ َِ َٕ ٛربَّ ُہ ِِ اَ ُ ۙ َُّ ِٔ ََ ٚی ِضً ٔ ٌٔ ک ُٖ َدٟا٘ٔ َِ ٜہد ِٟٔب ٔ ٖہ ََ ِٔ َّیظَ ٓا ُؕء ِکا٘ ث ُ َِّ َتًٔی ِ ُن ُج ًُ ِٛدُصُ ِِ َُ ٚق ًُ ِٛب ُ ُہ ِِ ال ٔی ذ ٔ ِ ٔ ۙؕٔذي ٔ َ ٔ َٖاد ٕ ﴿( ﴾۲۳اٞؾ١ؽ)23: ا ُ ٘ ف ََُا َي ٗہ َٔ ِ ” اهلل ٨٤ا٬ج ـٺ ٩ڪالؿ ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٩س ٣٨٥س٩ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ ٧ڪ ٻئ ٫س٨ڏ٩٬ـ (۽ ٧ڪ ڳا ٦٨ٞس ٫ـ٢ش٨ائڻ الِء ةار ةار) د٧ؽا٣٧„ ٝ٬ۿ اـ س ٫ٻڌڻ ـاـ ا١(٣٨٤اڻ )٣٨س ٫ک( ٣ٟسا قار) 68
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪا٤ڊارس ٣ٿا س٭ڪ ٫پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ کاـ ڊڄ ٣ٿا قري ـ٥ػـ ک٩ٟـ ۽ ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ اهلل س٬ ٫اد ح٤ ٫ؽؿ ٿ٭ ٣ٿ٭٩ـٛ( ٫٧ .ؽ„ـ) اهلل س٧ ٫ػا٬ج „ ٫٧س ٣٨٥ک ٫قڻ٭ؿ ح ٣٨٥ک ٫اـ ـاـ ٧ػا٬ج ڪؽي ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک ٫اهلل گ٢ؽا ٦٧ڪؽي ٿ ٩ح ٣٨٥ک ٫ڪ ٩ة٦ ٧ػا٬ج ڪ٥ػڏ “.٫٧„ ٦٤ ٛؽ„ـ ک ٫قاىص ۽ ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪؽڻ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٫ ذ١٭٩اري „٫٧ۿ ا ٩٧ذ ٩ ١اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپاڻ ک٥٭٫٧„ ٩ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ک ي ٔ َت ِع َج ٌَ ب ٔ ٖہ ﴿ؕ ﴾۱۶ا ٔ َّٕ َع ًَ ِی َٓا َج ُِ َع ٗہ َُِ ُ ٚقٰاْ َ ٗہ ََّل تُ ََح ِى ب ٔ ٖہ ي ٔ َشاْ َ َ َّ ُقٰاْ َ ٗہ ﴿ ﴾۱۸ث ُ َِّ ا ٔ َّٕ َع ًَ ِی َٓا بَ َٝاْ َ ٗہ ﴿ؕ( ﴾۱۹اٜٞ٭ا١ھ)19-16: َ َُقاِْ ُہ فَاتب ٔ ِع ُ ِ ”(اي رـ٩ؾ) پ٥٨٥ش ٫زةاـ ک ٫اـ ـاـ ٣٧الِء ٦٤چ٩ر ح ٦ا ٩٧سٟػ ٬اد ڪؽي قٺ٭ ٣ڇ ٩ح ٦اـ س ٩گڎ ڪؽڻ ۽ اـ س ٩پڏ٧ڻ اـاـ س٫ ذ .٫٧„ ٫١پِ٩ء سڎ ٣٧اـ٭ٛ ٣ؽ„ـ پڏ٩٧ـ حڎ ٣٧ح٩ـ ٛؽ„ـ س٫ پڏ٧ڻ ک ٫ٻڌ٤ػق ر .٦٧قري اـ سٍٟ١ ٩ب ـ٢ش٨ائڻ(ة )٦اـاـ س٫ ئ ٫ذ“.٫٧„ ٫١ ﴿ؕ﴾۱۷
َفأذَا
ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٤ه٭طج قٺ٥ػڏـ س ٫الِء ۽ اـ ک ٫ـ٢ش٨ڻ س٫ سفخش ٩۽ ٌٟب رک٥ػڏـ س ٫الِء ةٟڪْ ٝاؿ ٘ ٠٨۽ „ـاـ „٩٧ .٫٧ ٘هاضج ۽ ةالٕج ۾ اق٤چ ٫۽ اْ ٰ٫ٟدرس ٫ح٧ ٫ئڻ س ٫ةاقس٩د ٤ه٭طج ۽ ٧ػا٬ج ضان ٝڪؽڻ س ٫الِء ا٬خؽق „ـاـ ۽ ـ٫٧„ ٩ٞ٩ۿ س٩ س٭ڪڎ ٣٧ڪٛ ٩ؽ„ـ سٌ ٩اٞب ض ٚ۽ ضٜ٭ٜج س ٫حالش ۾ ْؽة ٫ادب ۽ گؽا١ؽ س ٫ڪخاة ٣س ٫پڏ٧ڻ کا٤ف٩اِء ةٛ ٦ؽ„ـ ک ٫ـ٢ش٨ڻ س٫ ڪ٩كق ڪ٥ػق حٜ٬ ٩٧ ٦٭ ٣ـاـ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ـ٢ش ٫٨ق٥٬ػقٛ .ؽ„ـ س٩ اْالـ „:٫٧ ِک ﴿﴾۱۷ ِک َف َہ ٌِ َٔ ِٔ َُّ َّد ٔ ٕ ٰإ ئًذ ِ ٔ ُِق َ ََ ٚي َك ِد َی َّ ِ ِّسَْا اي ُ ِ ”۽ اـاـ ٛؽ„ـ ـ٢ش٨ڻ الِء ـ ٩ٞ٩ڪ٭ ٩پِ٩ء „ ٫٧ڪ٤ ٩ه٭طج قٺڻ قارق“. (ا٢ٜٞؽ)17:
www.sindhsalamat.com
69
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا٤فاـ سٌ ٫ت٭ٓج „ ٫٧ح ٩٧ ٦قا ٣ٓٛ۽ ٛه١ ٣اـ سٟػي ْتؽت ضان ٝڪؽي قٺ٥ػق „ ٫٧۽ پ٥٨٥ش ٫ضاؾ س ٩ـڌارق ڪ٥ػق „٫٧ۿ ٛؽ„ـ ا٤فا ٣٤س ٫الِء ْتؽت „٩١ز ۽ ٤ه٭طج „٩١ز ٛها ة٭اـ ڪؽي ٿ ٩ح٦ س٭ئ ٩٧ ٣ا١ ٣٨٤اـ ْتؽت ضان ٝڪؽيۿ پ٥٨٥ش ٫ضاؾ س ٩انالح ۽ ـڌارق ڪ٣ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩
َّ َّ ََّک ِ( ﴾۱۷۶﴿ َٕ ٚاالْؽاؼ)176: فَاق ُِص ٔص ا ِي َك َص َص ي ََعً ُہ ِِ َ َٜتف ُ
”پِ٩ء (ا ٣٨٤ک ٫ا )٩٧اض٩اؾ ٻڌاِء ٣١ا٘ ٫٧ڪؽ ڪ“.٣ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ا٤فا ٣٤س ٫الِء اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ سٌ ٫ؽ٘اـ ضشج ۽ دٞ٭ .٫٧„ ٝس٭ڪ ٩ا٢٬اـ قارـ ک ٫عػائ ٫قاٽ قٺائ٭٥ػق ر٥٧ػقۿ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „.٫٧ إ َ ِٔ َّربهُ ِِ َٚاَِْزَ ِي َٓ ۤا أي َِٝهُ ِِ ْ ُِّ ٛرا َُّب ٔ ِی ّٓا ﴿َ ﴾۱۷۴ف َا ََّا اض ق َِد َج ٓا َء ُن ِِ بُزِ َہ ْ َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا اي َّٓ ُ َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا بٔا٘ٔ َٚا ِع َت َص ُُ ِٛا ب ٔ ٖہ ف ََش ُِ ٝدخًُٔ ُہ ِِ ف ٔ ِی َر ِح َُ ُٕ ِٓ َ ١ہ َٚف َِض ٌٕۙ َِّ َٜ ٚہ ٔدِٜۂ ِِ أي َِٔ ٝہ َصاطّا َُّ ِش َتك ِ ّٔۡی ﴿( ؕ﴾۱۷۵ا٥ٞفاِء)175-172: َٔ ”اي ا٤فا !٩٤اق٧اـ قٽ اق٧اـ س ٫پاٞ٭٥ػڏ سٌ ٫ؽ٘اـ ٧ڪ ـ٥ػ „ئ ٫٧„ ٫۽ اـاـ اق٧اـ ڎي ُا٧ؽ ٩٤ر (ٛؽ„ـ) الٿ ٫٧„ ٩پِ٩ء س٣ اهلل ح ٫ا٢٬اـ „٤ػق ۽ اـ ک١ ٫يت٩ط سٟ٨٭ ٩ح ٣ک ٫پ٥٨٥ش٫ ٌؽ٘اـ رض٢ج ۽ ٘ي ٝ۾ داع ٝڪ٥ػق ۽ ا ٣٨٤ک ٫پاڻ ڎي ـڌق رـخ ٩ڎ٬کار٥٬ػق.
حػهيو انڪخاب: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٩ا ٩٧دـخ٩ر ۽ ٛا٩٤ـ ر٧٭ ٫٧„ ٩ح٩٧ ٦ ح٭فخائ٭ ٣ڪ ٣٨٥ة٩ٛ ٦ؿ کْ ٫ؼاب ۾ حتا ٦٤ ٦٧ڪ٥ػق „٫٧ۿ س٭فخائ٭٣ ا ٣٨٤ڎا ٣٨٤اح٢اؿ ضشج س ٫الِء پ٥٨٥ش ٩ڪ ٠ٟٓ١ ٩۽ رـ٩ؾ ٩١ ٦٤ڪ.٫ٟ سڎ٩١٩ٛ ٣٧ـ ح٨ؼ٬ب ۽ كؽا٘ج سا ٞ٭ڪا ٞخاڏي حتاَ٫٧ء س ٫ڪ٥اري ح ٫پ٨چ٥ػ٩٬ـ „ ٣٧ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا ٣٨٤ڎا ٣٨٤ا ٣٨٤س ٫انالح ۽ ـڌاري س ٫الِء پ٥٨٥ش ٩ڪ ٩ضاذؽ ضڪ٭ ٠۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٥ػق „٫٧ۿ س٭ڪ ٩ا ٣٨٤ک ٫اال ٫٧ضڪ٢خ٩ـ ۽ عػائ ٫حٟٓ٭ ٠ـ٭کار٥٬ػق 70
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
„ ٫٧۽ ا ٣٨٤س ٩انالح ڪ٥ػق „.٫٧ ٛؽ„ـ س ٩اْالـ „:٫٧
ک اي ُُِقَ ٟحً ّٰی َِ ٜب َع َث ۤۡیِف اَُ َہا َر ُس َِّّ ٛل ِ َّٜتًُ َِ ٛعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٔ َٓا ک َُ ِہً ٔ َ إ َربُّ َ َََ ٚا ک َ َ
ۚ
(اٜٞهم)59:
” ۽ ح٥٨٥ش ٩پاٞ٭٥ػڏ ڳ٩ٺ ٣ک( ٫ح٭ف٭ )٣ةؽةاد ڪؽڻ قارق ٫٧„ ٦٤ س٭ف٭ ٣ا١ ٣٨٤اـ قڎي ڳ٩ٺ ۾ ڪ ٩رـ٩ؾ ٩١ ٦٤ڪ ٫ٟس ٩ا ٣٨٤ک٫ اـاـ س٩ـ „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ.٫ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧س ٩پاڻ ـڳ٩رـ کاـ پ٨ؽ٬اـ سڎ ٣٧د٤٭ا حتاَ٫٧ء س ٫ڪ٥اري ح ٫پ٨خ٧ ٫ئ ٫ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا٤٭ج ک ٫ةچائڻ س ٫الِء پ٥٨٥ش„ ٫عؽي پ٭ٖ٢تؽ ۽ ٠ٟٓ١ڪائ٥ات ضيؽت ١ط٢ػ * س٣ ک٩١ ٫ڪٟ٭ ٩ح ٦س٭ئ١ ٩٧ ٣اڻ ٣٨ک ٫عػائ ٫پ٭ٖاؿ کاـ „گا ٦٧ڪؽي. ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٍ أي َِٝۂ ِِ (ا٥ٞط)44 :ٝ َ ٚاَِْزَ ِي َٓ ۤا أي ََِ ٝ ِک ئت ُ َبی َن ئً َّٓا ٔ ض ََا ْ ُز َ ک ايذ ِ َ
”۽ اـاـ ح٩ڎي ٛؽ„ـ ٤ازؾ ڪ٭ ٣٧ ٩الِء ح ٦س ٩ا ٣٨٤ڎي ٤ازؾ ڪ٭٩ ق ٫٧„ ٩٬ـ ٩ک٭ ٣ک ٫ٞ٩ٻڌائ٭“.٣ پاڻ ـڳ٩رـ عػا س ٫اـ پ٭ٖاؿ ک ٫عػا س ٫ع ٟٚحائ٭ ٣پ٨چائڻ س ٫الِء دْ٩ت ۽ حتٟ٭ٔ ـاـ گڎ حٟٓ٭ ٠۽ حٓ ٠ٟس ٩ڪ ٠پڻ كؽقع ڪ٭٩ ح ٦س٭ئ١ ٣اڻٛ ٩٨٭ا١ج حائ٭ ٣ا ٩٧د ٣٬۽ ٛؽ„ـ ـک٥ػا ر٣٧ۿ ڇ ٩ح ٦پاڻ ـڳ٩را عػا س ٫ڪخاب ۽ ڪالؿ سا ٠ٟٓ١۽ كارح „.٣٧ ڪخاب اهللۿ س ٫حٟٓ٭ ٠پاڻ ـڳ٩رـ س٥١ ٫هت ٫ذ١٭٩ار ٣٬۾ كاٝ١ ٧ئ٫ۿ ۽ ٧ؽ رـ٩ؾ عػائ ٫اضڪا ٣١س ٠ٟٓ١ ٩۽ كارح ٤٩٧ػق „٫٧ۿ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ َلَ ََٚحَا (رقاف ١ف)٠ٟ ۙ َابعث ْيی ا٘ اَّلَح اهلل حٓا٧ ٰ٫ٞؽ ٤تَ٫ء ک ٫ضالؾ ۽ ضؽاؿ ڪ٥ػڏ ڪؽي ٩١ڪٟ٭.٫٧„ ٩ پاڻ ـڳ٩را ة ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس„ ٫عؽي ڪخاب ٛؽ„ـ ١ش٭ػ سا ٠ٟٓ١۽ كارح „٣٧ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ www.sindhsalamat.com
71
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اَ َّي ٔذ َِٜ َٔ ٜتَّب ٔ ُع ِ َٕ ٛاي َّز ُس ِ ٍَ ٛاي َّٓ ٔي َّی ِاَّل ُم َّی َّاي ٔذ َِٜ ٟجٔ ُد ِٗ َ ْٚہ ََهِت ُِٛبّا ع ٔ ِٓ َدہُ ِِ فٔی اي َّت ِٛرىٔ١ َّک َُٜٚح ٌُّٔ َي ُہ ُِ َّ َٔ ِ ٚ ايظیبتٔ َََ ُٜٚح ُّ َعً َِٝۂ ُِ ۫ اَّلِْجٔ ٌِٔ ٝ ۙ َٜاِ َُزُُٖ ِِ بٔاي َُِ ِعزُ ِٚفٔ َُ ِٗٓ َٜ ٚہ ِِ َع ٔٔ اي ُُِ ِٓ َ ٔ ؕ َصُٖ ِِ َِ ٚاَّلَغًِ ٌَ َّائً ِی کَاْ َ ِت َعً َِٝۂ ِِ ۙ ف ََّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا ب ٔ ٖہ ََ ٚعزَّ ُر ِٚہُ ا ِي َد ٰٓبئ ٔ َث ََ ٚی َض ُع َع ِٓ ُہ ِِ ا ٔ ِ َ ک ُٖ ُِ اي ُُِ ِفً ٔ ُح ِ٪﴾۱۵۷﴿ َٕ ٛ ُص ِٚہُ ََّ ٚات َب ُعٛا اي ُّٓ َِ ٛر َّاي ٔذ ۤۡ ٟاُِْز ٔ ٍَ ََ َع ۤٗہۙۙ اُٚيٰٓئ ٔ َ ََ ٚن َ ُ (االْؽاؼ)157:
”س٭ڪ ٫اـ ٤ت ٫ا ٫١رـ٩ؾ س ٫پ٭ؽقي ڪ ٣ٿا س( ٣٨٥س٫ قن )٣ٙک ٫پاڻ قٽ ح٩رات ۽ ا٤ش٭ ٝ۾ ٞک٭ ٝڎـ ٣ٿا س ٩ا ٣٨٤ک٫ چڱ ٫ڪ ٠س ٩ضڪ ٠ڪؽي ٿ٩ۿ ۽ ةڇڏي ڪ ٠کاـ رقڪ ٫ٿ ٩۽ ا ٣٨٤الِء پاڪ ك٭٩ـ ضالؾ ڪؽي ٿ ٩۽ ٤اپاڪ ك٭٩ـ ١ٿ ٣ضؽاؿ ڪؽي ٿ ٩۽ ـ٥ػـ ةار ۽ س٭ڪ٩ٌ ٫ؽ ١ٿ٧ ٣ئا ـ ٫ا ٣٨٤حاـ ال ٫٧ٿ٩ۿ پِ٩ء س ٣اـ ح ٫ا٢٬اـ „٤ػق ۽ اـ سْ ٫ؾت ڪئ ٫۽ اـ س١ ٫ػد ڪئ ٫۽ اـ ٩٤ر (ٛؽ„ـ) سا حاةّ ٿ٭ا س ٩اـ ـاـ الٿ ٩ق٩٬ „ .٫٧ـ ٫ئ ٫ڪا١٭اب „“.٣٧ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ پاڻ ـڳ٩رـ س٧ ٫ؽ ضڪ ٠س٫ اٌاْج س ٩ضڪ ٠ڎئ ٫ٿ.٩ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ع ُْہُ فَ ۡاَتَہ ُ ۡواۚ (اٞطلؽ)7: َو َي ۤا اتى ُك ُى ان َّزص ُۡو ُل فَ ُخ ُذ ۡوُِ ٭ َو َيا ََہى ُك ْى َ ”۽ (اي ١ف٢ٟا )!٩٤س ٩ڪش ٦٨اق٧اـ ک ٫رـ٩ؾ ڎئ ٫ح ٦اـ ک ٫قٺ٩ ۽ س ٣٨٥کاـ اق٧اـ ک ٫رقڪ ٫ح ٦اـ کاـ رڪش ٫قڃ.“٩ ٫٧ضٜ٭ٜج „ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ نؽؼ ان٩ؾ ۽ ٛاْػا ۽ ٛا٩٤ـ ٻڌائ ٫ٿ٩ۿ ا ٣٨٤س ٫حلؽ٬ص ۽ قىاضج ٤ٿ ٩ٻڌائ٫ۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ اڪرؽ اضڪاؿ اس٢ا٩ٌ ٫ٞر ح ٫ة٭اـ ڪ٭ا ق٬ا „١ .٣٧راؾ ٌ٩ر ح٢٤ ٫از س ٫الِء نؽؼ ا٬خؽق چ٭ ٩ق ٫٧„ ٩٬ح” . ٦اقيًوا انصهواۃ“ (٢٤از ٛائ ٠ڪؽ )٩٬ا٩٧ ٦٤ٻڌا ٩٬ق ٫٧„ ٩٬ح٢٤ ٦از سٌ ٫ٟ٢ْ ٩ؽ ٩ٜ٬ڪ٨ڏق „٫٧ۿ اـ سا قٛج ڪ٨ڏا „٣٧܁ اـ س٩ـ رڪٓخ٩ـ ۽ حٓػاد گ٨ڻ٫٧„ ٩ۿ ا ٩٧ـڀ ڪش٦٨ اـاـ ک ٫پاڻ ـڳ٩رـ س ٫ـ٥ج ١اـ ٫ٟ١ٿ٩ۿ ۽ پاڻ ـڳ٩رـ س ٫ـ٥ج ٛؽ„ـ س ٩كؽح ۽ حٙف٭ؽ „.٫٧ 72
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
حػهيو انڪخاب جي فضيهج: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ قضَ٫ء س„ ٩عؽي ڀ٥ڊار „٫٧ۿ س٭ڪ ٩پاڻ ـڳ٩رـ پ٥٨٥ش ٫پ٩ري ز٤ػگ ٫نطاة ٦ڪؽاؿ ک ٫ـ٭کار ٩٬۽ ا ٣٨٤ک ٫عػائ٫ ٓ١ؽ٘ج کاـ „گا ٦٧ڪ٭ ٩۽ ا ٣٨٤س ٫دٞ٭ ٣س ٩حؾڪ٭ ٩ڪؽيۿ ا ٣٨٤ک٫ د ٣٬اـالؿ س ٫رقك ٣ڎ٬ئ ٫ـاـ ٩٥١ر ڪؽي ڇڎ٩٬ۿ ٛؽ„ـ ١ف٢ٟا ٣٤ک٫ ضڪ ٠ڎئ ٫ڇڎ ٩٬ح٧ ٦ؽ ٩ٛؿ ١اـ ڪ١ ٣اڻ ٣٨ک ٫پاڻ ـڳ٩رـ س٫ نطتج ۾ ر٫٧ۿ ْ ٠ٟضان ٝڪؽڻ گ٨ؽس ٫۽ ا ٩٧پ٥٨٥ش٩ٛ ٫ؿ حائ٭٣ پ٨چائڻ گ٨ؽسٛ .٫ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َف َٔ ِٔ کٌُ ٔ ِِف َق ُٕ ِٓ َ ١ہ ِِ طَ ٓائ ٔ َف ْ ١ي َی َتف ََّك ُہ ِٛا فٔی ايدَٚ ٔٔ ِٜئیُ ِٓ ٔذ ُر ِٚا ق َُِ ََ ٛہ ِِ أذَا َفً َََِّ ٛل َن َ َ َر َج ُع ۤۡٛا أي َِٝۂ ِِ ي ََع ًَّ ُہ ِِ ِ َٜح َذ ُر ِ( ٪﴾۱۲۲﴿ َٕ ٚاٞخ٩ة)122:٦ ”پِ٩ء ا ٣٨٤س ٫ـڀ ڪ ٣٨٥س٢اْج ١اـ ٧ڪ ٧ڪ ٽ ٫ٞ٩ڇ٦٤ ٩ ٤ڪخ ٫ح ٦پاڻ ۾ د ٣٬س ٫ـ٢ش ٦٨پ٭ػا ڪ ٣۽ پ٥٨٥ش٩ٛ ٫ؿ ک٫ ڊ٬ڄار ٣٬سڎ ٣٧ا ٣٨٤ڎي ٩١ٽ ٫اچ٣ۿ ٣١ا ٫٧ڊڄ“٣ احاـ ٩ٟٓ١ؿ ٿ٭ ٩ح ٦عػائ ٣٢ْٟ ٫س ٫ـؽچل١ ٫٢اـ ة٨ؽف قر ٿ٭ڻ کاـ پِ٩ء اـ ک ٫پاڻ حائ٭١ ٣طػقد ٤ا ٫٧رکڻ ٩ةٟڪ ٦اـ ک ٫پ٥٨٥ش٩ٛ ٫ؿ ۽ پ٩ري ا٤فا٤٭ج حائ٭ ٣پ٨چائڻ.٫٧„ ٩ ۽ اـ ۾ ڪ ٩ة ٦كڪ ٫٧„ ٦٤ح ٦ـڀ کاـ قڌ٬ڪ رحت ٫۽ ١اـ قارق ْ ٠ٟاهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫ڪخاب ٛؽ„ـ س٫٧„ ٠ْٟ ٩ۿ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧س٩ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٠ْٟ ٩ـک٥ػڏ ۽ ـ٭کار٥٬ػڏ ک ٫ـڀ کاـ ڀ ٩ٟا٤فاـ ٛؽار ڎ ٩٤ق .٫٧„ ٩٬پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ علمھ” ( ةغاري)52/2
“خیرکم من تعلم القرآن و ”اق٧اـ ۾ ڀ ٫ٟ۾ ڀ ٩ٟا٤فاـ ا ٫٧„ ٩٧س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ پاڻ ـک ٫۽ ٻ٭ ٣ک ٫ـ٭کاري“.
www.sindhsalamat.com
73
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٛؽ„ـ كؽ ٗ٬ـکڻ ٬ا ـ٭کارڻ سٍٟ١ ٩ب „ ٫٧ح ٦ا ٩٧پڏ٫٧ۿ ـ٢ش ٫٨اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩قڃ٫ۿ ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ١اـ الڀ حڎ ٣٧ئ ٫ضانٝ ٿ٭٥ػق .سڎ ٣٧اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩قڃ ٫پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ “تعًُٛا ايُقإٓ ٚعًُٛه ٚاُقءوا ٚقَٛٛا ب٘ فإ َثٌ ايُقإٓ ئُ تعًُ٘ فُق َء ٚقاّ ب٘ نُثٌ جزاب َحظَ ٛشكا یفٛح رٜح٘ فی کٌ َكإ َ ٚثٌ َٔ تعًُ٘ ٜٚز قد ٚہ ٛفی جٛف٘ نُثٌ جزاب اٚکی علی َشک” (رقاف حؽ١ؼي) ” ٛؽ„ـ ـک ٩۽ ٻ٭ ٣ک ٫ـ٭کار ٩٬۽ ا ٩٧پڏ ٩٧۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭٩ ڇ ٩س ٩سٛ ٣٨٥ؽ„ـ ـک٭ ٩۽ پڏ٧٭ ٩۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩اـ س٩ ١راؾ ١لڪ ـاـ ڀؽ ٝ٬ٿ٭ ٫٨ٟقا٤گؽ „ .٫٧س١ ٣٨٥اـ ٧ٻڪار پئ٤ ٫ڪؽي ۽ سٛ ٣٨٥ؽ„ـ ـک٭ ٩۽ اـ ح ٦٤ ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩اـ س٩ ١راؾ اـ ٿ٭ ٫٨ٟقا٤گؽ „ ٫٧س ٣٨٥۾ ١لڪ پ٭٧ ٝش ٫پؽ اـ س٩ ٣٨٥١ة٥ػ ڪؽي ڇڎس“.٫ ٧ڪ ٻ ٫ضػ٬د كؽ ٗ٬۾ اـ ٩٨ٙ١ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭٩ ق:٫٧„ ٩٬ “َٔ ُق َء ايُقإٓ فاستظہز ٙفاحٌ حَلي٘ ٚرحّ رحاَ٘ ادخً٘ ا٘ ب٘ ايجٓ١ ٚطفع٘ فی عِّش َٔ ٠اہٌ بیت٘ کًہِ قد ٚجبت يہِ ايٓار” (سا ّ١اٞخؽ١ؼي )114/2 ”سٛ ٣٨٥ؽ„ـ پڏ٧٭ ٩پِ٩ء اـ س ٫ضالؾ ڪ٭ ٝك٭ ٣ک ٫ضالؾ ـ٢ش٨٭ائ٭ ٣۽ ضؽاؿ ڪ٭ ٝك٭ ٣ک ٫ضؽاؿ ـ٢ش٨٭ائ٭ ٣ح ٦اهلل ک٭ؿ ٛؽ„ـ س ٫نػ ٫ٛس٥ج ۾ داع ٝڪ٥ػق ۽ ـ٥ػس گ٨ؽ س٫ ڎ ٣٧ا٧ڏـ ڀاح٭ ٣س ٫ةاري ۾ ـ٥ػس كٙاْج ٛت٩ؾ ڪ٥ػق .س٣ ح ٫س ٠٥٨قاسب ٿ٭٤٩٧ ٝػق“. ا٤فاـ سا ڪ ٝ٢ْ ٫ا٧ڏا ٤٩٧ػا „٣٧ۿ س ٩اـ س١ ٫ؽي قڃڻ کاـ پِ٩ء اـ ک ٫ا ٣ٟ٢ْ ٣٨٤س ٩ذ٩اب ٥ٟ١ػق ر٥٧ػق „٫٧ۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٟٓ٭٠ ۽ ـک٭ا ڎ٬ڻ پڻ ا٧ڏي ٛف ٠س .٫٧„ ٝ٢ْ ٩س ٣٨٥س ٩ذ٩اب ١ؽڻ کاـ پِ٩ء ة٥ٟ١ ٦ػق ر٥٧ػقۿ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ َٔ عًِ آٜت َٔ نتاب ا٘ عزٚجٌ کإ ي٘ ثٛابہا َا تًٝت 74
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
”س ٣٨٥اهلل س ٫ڪخاب ١اـ ٧ڪ „٬ج ة ٦ـ٭کاري س٭فخائ٭ ٣اـ س ٫حالقت ڪئ ٫ق٥٬ػي اـ ک ٫اـ س ٩ذ٩اب ٥ٟ١ػق ر٥٧ػق“. ٧ڪ ٻ ٫ضػ٬د كؽ ٗ٬۾ اـ ٩٨ٙ١ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق:٫٧„ ٩٬ إ َُا ًٜحل ايُؤَٔ َٔ عًُ٘ ٚحشٓات٘ بعد َٛت٘ عًُا عًُ٘ ٚنِّشه (اة١ ٣اس)٦ ”١ؤ ٣١سا ا ٝ٢ْ ٫٧۽ ٤٭ڪ٭٩ـ س٭ڪ ٫اـ س١ ٫ؽڻ کاـ پِ٩ء ة٦ اـ ک٥ٟ١ ٫ػ٩٬ـ ر٥٧ػ٩٬ـ „ ٣٧ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪۿ ْ ٫٧„ ٠ٟس٭ڪ٩ اـ ١اڻ ٣٨ک ٫ـ٭کار ٩٬۽ ڦ٨ال“.٩٬ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٟٓ٭ ٠۽ ـک٭ا ڎ٥٬ػڏ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞسا ٜ١ؽب „ .٣٧اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٧ڏـ ٻا ٣٨٤ح٘ ٫غؽ ٘ؽ١ائ ٫ٿ٩ۿ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ َا اجتُع ق ّٛفی بٝت َٔ بٛٝت ا٘ تبارک ٚتعالی ٜتً ٕٛنتاب ا٘ عزٚجٌ ٜٚتدا رس ْ٘ٛبیٓہُا اَّلْزيت عًٝہِ ايشهیٓت ٚغظیتہِ ايزحُت ٚحفتہِ ايَُلئهت ٚذِکہِ ا٘ ف ُٔٝعٓده( .ـ ٣٥اة ٫دائ٩دۿ )215/1 ” اهلل س ٫گ٨ؽـ (١فشػـ ) ۾ س٭ڪ ٫ة١ ٦اڻ ٩٨گڎ ٿ٭ ٣اهلل س٫ ڪخاب س ٫حالقت ڪ ٣۽ ٧ڪ ٻئ ٫کٛ ٫ؽ„ـ پڏ٧ائ ٣ح ٦ا٣٨٤ ح ٫ـڪ٩ـ ٤ازؾ ٿ٭٥ػق „ ٫٧۽ اهلل س ٫رض٢ج ک٭ ٣ڍڪ ٫قٺ٥ػي „ ٫٧۽ ١الئڪ ا ٣٨٤ک ٫ڍڪ ٫قٺ٥ػا „ ٣٧۽ اهلل حٓا٘( ٰ٫ٞغؽ ١اـ) پاڻ قٽ ٩١س٩د (١الئڪ )٣ـاـ ا ٣٨٤س ٩حؼڪؽق ڪ٥ػق „“.٫٧ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٟٓ٭ ٠سا ا ٫٧ـڀ ٘ائػا حڎ ٣٧ضان ٝٿ٭٥ػاۿ سڎ ٣٧اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩قڃ٫ۿ ْ ٝ٢ـاـ ئ ٫ا٤فاـ ک ٫د٤٭اقي ۽ اعؽقي ـٓادح٩ـ ٥ٟ١ػ٩٬ـۿ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ َٔ ُقء ايُقإٓ ٚعٌُ بُا ف ٘ٝايبص ٚايدا ٙتاج َۙا ّٜٛايكُٝت ضؤ ٙاحشٔ َٔ ضؤٔ ايظُص فی بٛٝت ايدْٝا يٛکاْت فٝهِ فُا ظٓهِ بايذ ٟعٌُ بہذا (ـ ٣٥اة ٫دائ٩د )214/1 ”سٛ ٣٨٥ؽ„ـ پڏ٧٭ ٩۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩حٛ ٦٭ا١ج س ٫ڎ٥٬ھ٣ ـ٥ػس پُ٫ء ١اُء ک ٫ا٧ڏق حاج پارا ٩٬ق٥٬ػق س ٣٨٥س ٫رقك٫٥ د٤٭ا س ٫گ٨ؽـ ۾ (پ٤٩ػڏ) ـز س ٫رقكَ٫٥ء کاـ قڌ٬ڪ ٤٩٧ػيۿ www.sindhsalamat.com
75
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ڪڎ ٣٧ـز اق٧اـ ۾ ٫٨ٞاچ ٫اق٧اـ س ٩اـ ةاةج ڇا گ٢اـ „٫٧ۿ س ٣٨٥اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٫٥ٓ٬( :٩اـ س ٩درس ٩ـ٥ػس قاٞػ ٣٬کاـ ة ٦قڌ٬ڪ اقچ٤٩٧ ٩ػق). كرآن پڙُي ان حي غيم ٌَ ڪٍدڙ جّ خشر: ضيؽت ْ٢ؽق ة ٣كٓ٭ب رى ٫اهلل حٓا٥ْ ٰ٫ٞھ پ٥٨٥ش ٫پُ٫ء کاـ ا ٩٧پ٥٨٥ش ٫ڎاڎي کاـ رقا٬ج ڪؽي ٿ ٩ح٩١ ٦ـ رـ٩ؾ اهلل * س ٣کاـ ٻڌق ٘ؽ١ائ ٣پ٭اٛ :٭ا١ج س ٫ڎٛ ٣٨٥٬ؽ„ـ ١ش٭ػ ک٧ ٫ڪ ١ؽد س ٫كڪٝ قٺؽائ ٫ق٥٬ػيۿ ۽ ٧ڪ ١اڻَ٩٨ء ک٤„ ٫ػق ق٥٬ػقۿ س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ س ٩پڏ٥٧ػڏ ة٤٩٧ ٝ٢ْ ٫ػقۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اـ س ٫عالؼ ٘ؽ٬اد ڪ٥ػق :اي ٥٨٥١شا اهلل! ٩١ ٣٧ـ ک ٫ک٥٭( ٩پڏ٧٭ ٩٧ )٩پؽ ڎاڍق عؽاب کڻ٥ػڏ (پڏ٥٧ػڏ) ٩٧ۿ ٥٨٥١ش ٫ضػـ سٞ ٫خاڏ ڪ٭ائ٭٥٨٥١ .٣ش٘ ٫ؽ١ا٤تؽداري ٦٤ڪ٭ائ٭٣ۿ ٛؽ„ـ اـ ح٘ ٫ؽ٬ادقـ ڪ٥ػق ر٥٧ػق حاـ س ٩اهلل حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ک ٫چ٤٩ػق: ا١ ٩٧اڻ ٩٨ح٥٨٥ش ٫ض٩ا ٫ٞڪش ٫ٿ( :٩س٭ئ ٣قڻئ ٫ائ٭ ٣ڪؽ٥٬ؿ ح٣٨٥ حٛ )٫ؽ„ـ ١ش٭ػ اـ ک٧ ٫ٿ ١اـ قٺ٥ػقۿ ح٭فخائ٭ ٣اـ ک ٦٤ ٫ڇڎ٥٬ػق س٭فخائ٭ ٣اـ ک٤ ٫اـ ٣ڀؽ س ٠٥٨۾ ٦٤اڇٟ٭ ٩قڃ٧ !٫ڪ ٻ ٫ڀالري كغم ک٤„ ٫ػق ق٥٬ػق سٛ ٣٨٥ؽ„ـ س ٫ضڪ ٣٢ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭٤٩٧ ٩ػقۿ ٛؽ„ـ ْؽض ڪ٥ػق٥٨٥١ :شا اهلل! ٩١ ٣٧ـ ک ٫ک٥٭( ٩پڏ٧٭ )٩۽ ڎاڍق ڀ٩ٟ کڻ٥ػڏ (پڏ٥٧ػڏ) ٩٧ۿ ٥٨٥١ش ٫ضػـ س ٫ضٙاُج ڪ٭ائ٭٣ۿ ٥٨٥١ش٣ ضڪ ٣٢ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ائ٭٣ۿ ٥٨٥١ش٤ ٫ا٘ؽ١ا ٦٤ ٫٤ڪ٭ائ٭ ٣۽ ٥٨٥١ش٫ حاةٓػاري ڪ٭ائ٭٣ۿ اـ س ٫حٓؽ ٗ٬ڪ٥ػق ر٥٧ػق حاـ س ٩اهلل حٓاٰ٫ٞ ک٭ؿ چ٤٩ػق :ا١ ٩٧اڻ ٩٨ح٥٨٥ش ٫ض٩ا ٫ٞڪش ٫ٿٛ :٩ؽ„ـ ١ش٭ػ اـ ک٫ ح٭فخائ٭ ٦٤ ٣ڇڎ٥٬ػق س٭فخائ٭ ٣ک٭ؿ (س٥ج ۾) پٽ س( ٩ر٬ل )٫٢قڳ٩ۿ َاَ ٦٤پ٭اري( .ا٢ٞه ٗ٥الة ٣اة ٫ك٭ت)18.149/7 ٦ ََ ٌ٩٨ر ةادكا ٫٧حاج ۽ كؽاةا ٛؽ„ـ پڏ ٫٧اـ ح ٦٤ ٝ٢ْ ٫ڪ٥ػڏ ک٥١ ٫ا٘ٛ ٚؽار ڎ ٩٤ق.٫٧„ ٩٬ ضيؽت اة ٩ـٓ٭ػ رى ٫اهلل حٓا ٦٥ْ ٰ٫ٞکاـ رقا٬ج „٫٧ۿ ٘ؽ١ائ ٫ٿ ٩حٌ„ :٦ء رـ٩ؾ اهلل * س ٣کاـ ٻڌؿۿ ٘ؽ١ائ ٣پ٭ا٩١ :ـ کاـ پِ٩ء ٤اا١ ٝ٧اڻ ٩٨پ٭ػا ٿ٭٥ػاۿ س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ پڏ٥٧ػا پؽ ٛؽ„ـ ـ٥ػـ ٤ڏ ٣٬کاـ ٧٭ٺ ٥٨ٞ ٦٤ػق “.۽ 76
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٽٛ( ٣ف ٣٢سا) ١اڻ ٩٨پڏ٥٧ػا „١ )1( ٣٧ؤ٥١ )2( ٣١ا٘)3( ٚ ٘اسؽ ۿ قٞ٭ػ ةٛ ٣٭ؿ حاةٓ ٫س ٩چ٩ڻ „ ٫٧ح٥١ ٦ا٘ٛ ٚؽ„ـ پڏ٥٧ػق ح ٦ـ٫٨ پؽ اـ س ٩ا٤ڪار ڪ٥ػق (اـ ح ٦٤ ٝ٢ْ ٫ڪ٥ػق) ٘اـ٘ ٚاسؽ ٛؽ„ـ پڏ٫٧ اـ س ٫ڪ٢ائ٩ْ( ٫ض) کائ٭٥ػق ۽ ١ؤٛ ٣١ؽ„ـ ح ٫ا٢٬اـ „ڻ٭٥ػق ( ۽ ْ ٝ٢ڪ٥ػق) (نط٭ص اة ٣ضتاـ )67/2 ٧ڪ ٻ ٫رقا٬ج ۾ اـ س١ ٩راؾ ٣٧ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق٫٧„ ٩٬ۿ ضيؽت اة٩١ ٩ـ ٰ٫اكٓؽي کاـ رقا٬ج „ ٫٧ح ٦رـ٩ؾ اهلل ﷺ س٣ ٘ؽ١ا :٩٬ا١ ٩٧ئ ٣١٩س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ پڏ ٫٧ٿ ٩اـ س١ ٩راؾ حؽ٤ز قا٤گؽ „٫٧ۿ س ٣٨٥س ٫ع٩كت ٩ة ٦ـٺ ٫٧„ ٫ح ٦ذائ ٩ٜة ٦ـٺ ٩اٿؿۿ ا١ ٩٧ئ ٣١٩س٭ڪ٩ ٛؽ„ـ ٤ٿ ٩پڏ٫٧ۿ اـ س١ ٩راؾ کارڪ س٭اـ „٫٧ۿ س ٣٨٥۾ ع٩كتِ٩ء ٫٧„ ٦٤ پؽ اـ س ٩ذائ ٩ٜـٺ .٫٧„ ٩ا٥١ ٩٧ا٘ ٚس٭ڪٛ ٩ؽ„ـ پڏ ٫٧ٿ ٩اـ س١ ٩راؾ ٍْؽ قا٤گ٭اـ „٫٧ۿ س ٣٨٥س ٫ع٩كتِ٩ء ـٺ ٫٧„ ٫پؽ ذائ ٩ٜڪڏق „٫٧ۿ ۽ ا٥١ ٩٧ا٘ ٚس٭ڪٛ ٩ؽ„ـ ٤ٿ ٩پڏ ٫٧اـ س١ ٩راؾ ٽ ٦٧٩قا٤گؽ „٫٧ۿ س ٩اـ ۾ ع٩كتِ٩ء ة ٫٧„ ٦٤ ٦۽ ذائ ٩ٜة ٦ڪڏق اٿؿ( .رقاف ةغاري)751/2 : كرآن کي ڪيائيَء جّ ذريػّ ٌَ ةڻائجي: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس„ ٩عؽي ۽ اةػي ڪخاب „٫٧ۿ ۽ اـ سا اضڪاؿ ٛ٭ا١ج حائ٭ ٣ا٥٬ػڏ ا٤فا ٣٤س ٫الِء ٧ڪ س٨ڏا „٣٧ۿ ح٣٨٥ ڪؽي ٧ؽ ا١ ٩٧اڻ ٩٨س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ ـ٢ش ٫٨ٿ٩ۿ اـ الِء ىؽقري „ ٫٧ح٩٧ ٦ ٻ٭ ٣حائ٭ ٣عػا س ٩ا ٩٧پ٭ٖاؿ پ٨چائ ٫۽ اـ ۾ ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س٫ ٧٭ؽاڦ٭ؽي ٦٤ڪؽي ۽ ٦٤ئ ٫اـ س ٦٨ٟ١ ٩۽ ْ٩ض قٺ ٫ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ۽ د٣٬ ا٬خؽق ٛ٭٢خ ٫٧„ ٫س ٩د٤٭ا سا ـ٩٢را عؾا٤ا اـ سٜ١ ٫اة ٫ٟ۾ ١ڇؽس ٫پؽ ةؽاةؽ ة ٦ا٢٧٭ج ٤ٿا رک٣ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٩ْ ٫ض ٥ٟ١ػڏ پئف ٣ک ٫ٿ٩رق ٛ ٦٨ٟ١ؽار ڎ ٩٤قٛ .٫٧„ ٩٬ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ا ٟف َّ َات ُك ِ( ﴾۴۱﴿ ٕٔ ٛاٞتٜؽف)41 : ۫ َََّ ٚل َتظِ تَرُ ِٚا بٔاِ ًٜٔی ث َ َُ ّٓا َقً ٔ َِّ ٝل ۙ َّ ٚأَ َّٜ ” ۽ ٥٨٥١ش٬„ ٫خ ٣ح ٫ٿ٩رڏق ٦٤ ٦٨ٟ١قٺ ٩۽ ٩١ـ کاـ ئ ٫ڊڄ٥ػا ر“.٩٧
www.sindhsalamat.com
77
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پاڻ ـڳ٩رـ پڻ پ٥٨٥ش ٫ا١ج ک ٫ا٧ڏي ٛف ٠س ٫حٜٟ٭٘ ٣ؽ١ائ٫ „٫٧ۿ ضيؽت ا١٭ؽ ٓ١اق ٦٬کاـ رقا٬ج „٘ ٫٧ؽ١ائ ٫ٿ ٩حٌ„ :٦ء رـ٩ؾ اهلل ﷺ س ٣کاـ ٻڌق ٘ؽ١ائ ٣پ٭ا :اق٧اـ ٛؽ„ـ ـک ٩۽ ـکڻ کاـ پِ٩ء (٣٥٧ ڳا٨ٞ٭ ٣س ٩ع٭اؾ رکش)٩ ( )1اـ ۾ ڪا ة٧ ٦٭ؽا ڦ٭ؽي ٦٤ڪش )2( ٩اـ کاـ پؽي ٦٤ڀڄش)3( ٩ ٛؽ„ـ ک ٫ڪ٢ائَ٫ء س ٩ذر ٦٤ ٩ٓ٬ةڻائشٛ )4( ٩ؽ„ـ س ٫ذر ٫ٓ٬ڌـ دقٞج گڎ ٦٤ڪش( .٩اٞف ٣٥اٞکتؽيٰ ٟٞت٭ھ)17/2 ٫ٜ ٛؽ„ـ پڏ ٫٧پ٭فا گ٨ؽ٤ػڏ س١ ٫ؼ١ج ڪئ ٫قئ .٫٧„ ٫ضيؽت ْ٢ؽاـ ة ٣ضه٭ ٣ڪٿاـ ٥ٞگ ٫٨ر٧٭ ٩٧ ٩ح٧ ٦ڪ كغم ک ٫ڎٺائ٭٣ س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ پڏ١ ٫٧اڻ ٣٨کاـ (پ٭فا) گ٨ؽي پ٭ ٩ح ٦ضيؽت ْ٢ؽاـ ( ڎک ۾) ”اْا ٘ ٚاْا اي ٘ٝراجع “ٕٛپڏ ٫٧۽ چ٭ائ٭ ٣ح٩١ ٦ـ رـ٩ؾ اهلل س٣ کاـ ٻڌق ٩٧ح٘ ٦ؽ١ائ ٣پ٭ا :س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ پڏ٫٧ۿ ح ٦پِ٩ء اهلل کاـ گ٨ؽي ڇ٩ س ٩ـگ ٩٨ا٧ڏا ١اڻ ٩٨ا٥٬ػا س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ پڏ ٫٧اـ س٩ْ ٩ض ١اڻ ٣٨کاـ گ٨ؽ٤ػا( .سا ّ١اٞخؽ١ؼي )115/2 كرآن پڙُي وشارڻ جّ ڏوَُ: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٩ڪالؿ ۽ ـ٥ػس ٛؽب س٩ ذر٫٧„ ٩ٓ٬ۿ س ٣٨٥ک ٫اٍْ ٩٧ا ٿ٭ ٩اـ ک ٫اـ ح ٫پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار س٩ كڪؽ ادا ڪؽڻ گ٨ؽس٫ۿ ۽ اـ ک ٫چ٥تڏ ٩٬ر٧ڻ گ٨ؽسٛ .٫ؽ„ـ پڏ٫٧ قـاري ڇڎڻ اـ ک ٫ا٢٧٭ج ٦٤ڎ٬ڻ س ٫ةؽاةؽ „٫٧ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ا٩٧ ـغج ڎق .٫٧„ ٦٧ضػ٬د كؽ ٗ٬۾ „ ٫٧ضيؽت ـٓػ ةْ ٣تادف رى٫ اهلل حٓا ٦٥ْ ٰ٫ٞکاـ رقا٬ج „ ٫٧ح ٦رـ٩ؾ اهلل ﷺ س٘ ٣ؽ١ا :٩٬س٣٨٥ ١اڻَ٩٨ء ٛؽ„ـ پڏ٧٭ ٩۽ اـ ک ٫قـاري ڇڎ ٩٬حٛ ٦٭ا١ج س ٫ڎ ٣٨٥٬اهلل حٓاٰ٫ٞ ـاـ ٣٧ضاؾ ۾ ٥ٟ١ػق س٧ ٩ٿ ك ٝٿ٭٤٩٧ ٝػس .ٻ ٫رقا٬ج ۾ „ ٫٧ح٦ پاڻ ـڳ٩رـ اـ س ٫دٞ٭ ٝ۾ ٬„ ٫٧ج ـڳ٩ري حالقت ٘ؽ١ائ:٫ ِّش َتىٔ ۤۡی اَ ِعِم ََ ٚق ِد ُن ِٓ ُت َبصٔ ی ِ ّرا قَا ٍَ َرب ي ٔ َِ َح َ ِ ک اي َِ َّ ِٛ ٝتُ ِٓسی ﴿ٌٰ( ﴾۱۲۶ھٰ125:ۿ )126 َف َٓ ٔش ِی َت َہ ۙۚا ََ ٚنذي ٔ َ ﴿﴾۱۲۵
78
کٰاٜت ُ َٓا کاَ َت ِت َ قَا ٍَ َنذي ٔ َ
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
” ...چ٤٩ػق اي ٥٨٥١شا پاٞڻ٨ار! ٩١ـ ک ٫ا٤ڌق ڪؽي ڇ٩اٿار٬ئ ٫۽ ة٭لڪ (اڳ )٫ـڄ٩٧ ٩س( ).اهلل) چ٤٩ػق ح ٦ائ٭ ٫٧„ ٣ح ٩قٽ اـاـ س٩ـ „٬خ٩ـ „٩٬ـ پِ٩ء ک٭ ٣قـار٬ئ ٫۽ ا٧ڏي ٌؽح اڂ قـارة٭( .٣ـ ٣٥اة ٫دائ٩د ۽ ١ف٥ػ اض٢ػ ة ٣ض٥ت)ٝ ٧ڪ ٻ ٫رقا٬ج ۾ „ ٫٧ضيؽت ا٤ؿ ة١ ٣اٞڪ رى ٫اهلل حٓاٰ٫ٞ ْ ٦٥کاـ رقا٬ج „ ٫٧ح ٦رـ٩ؾ اهلل * س٘ ٣ؽ١ا٩١ :٩٬ـ ک ٫پ٥٨٥ش ٫ا١ج سا ذ٩اب ڎ٬کار٬ا ق٬ا .حاـ س ٩ا ٩٧ڪک (ة ٦ڎ٬کار ٩٬ق)٩٬ۿ س٭ڪ ٩ڪ٩ ١اڻ١ ٩٨فشػ ١اـ ٻا٧ؽ ڪڍ٤ػق „ .٫٧۽ ٩١ـ ک ٫پ٥٨٥ش ٫ا١ج سا گ٥ا٦٧ ڎ٬کار٬ا ق٬ا .ا ٣٨٤۾ ٩١ـ اـ کاـ قڌ٬ڪ ٻ٭ ٩ڪ ٩ة ٦قڎق گ٥ا ٦٤ ٦٧ڎٺ ٩س٩ ڪ ٣٨٥كغم کٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ڪا ـ٩رت ٬ا „٬ج ٍْا ڪئ ٫قئ٫ ۽ اـ ۿ اـ ک ٫قـاري ڇڎ( !٩٬ـ ٣٥اة ٫دائ٩د )78/1 كرآن پڙُڻ جّ ىلصد: ٛؽ„ـ پڏ٧ڻ سٜ١ ٩هػ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ „ ٫٧ۿ اـ س٧ ٫ؽ ضڪ٠ ک٧ ٫ا ٩َ ٤ـاـ ٥٧ڊائڻ ۽ اـ ٍ١اة ٚپ٥٨٥ش ٫ز٤ػگ ٫گؼارڻ .ح ٣٨٥ڪؽي نطاة ٦ڪؽاؿ س ٫دقر ۾ ْا ٠ٞاـ ١اڻَ٩٨ء ک ٫چ٭ ٩ق٥٬ػق ٩٧ۿ س٭ڪ٩ ٛؽ„ـ پڏ ٫٧اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽيۿ ةا ٫ٛس٭ڪٛ ٩ؽ„ـ پڏ ٫٧ٿ ٩۽ اـ ح٫ ْ٤ ٝ٢ٿ ٩ڪؽي ا٥١ ٩٧ا٘ .٫٧„ ٚس٥١ ٩ا٘ ٚةٛ ٦ؽ„ـ پڏ٥٧ػا ٧ئا پؽ اـ ح٫ ْ ٦٤ ٝ٢ڪ٥ػا ٧ئاۿ س٭ڪٛ ٩ؽ„ـ ک ٝ٢ْ ٫س٤ ٫٭ج ـاـ پڏ٥٧ػق ح ٦اـ ١اڻَ٩٨ء الِء ناٞص ْ ٝ٢۽ ا٤فاـ دقـخَ٫ء س ٫سؼة ٣سْ ٩ؽة ٫ـ٥٢ڊ اٿ٫ٟ پ٤٩ػق ۽ ٩٧رب سٓ١ ٫ؽ٘ج پف ٫قٺ٥ػق .س ٣٨٥ـاـ اـ س ٫ز٤ػگَ٫ء ۾ ٤ئ٩ـ اٜ٤الب اچ ٫ق٥٬ػق ۽ ٩٧ڌرحَ٫ء ح ٫رب س„ ٩ئ٭ڊ ٝ٬ا٤فاـ ةڻش٫ ق٥٬ػقۿ نطاة ٦ڪؽاؿ س٭ڪ ٫پاڻ ـڳ٩رـ سا ـ٩٥اـ ـڌا كاگؽد ٧ئا ا ٣٨٤سٛ ٩ؽ„ـ پڏ٧ڻ سٌ ٩ؽ ٩ٜ٬ڪ٨ڏق ٩٧܁ اـ٭ ٣اـ ةاةج ٙ١فؽ ٛؽ„ـ ضيؽت ْتػاهلل ة١ ٣فٓ٩د سا ڪش٩ٛ ٦٨ؾ ٜٝ٤ڪ٭٩ـ ٿا: ضيؽت ْتػ اهلل ة١ ٣فٓ٩د س٘ ٩ؽ١اـ „ ٫٧ح٦ۿ ”ٛؽ„ـ ٺا ٫٧ٺا٫٧ پڏ٧ڻۿ س ٣٨٥۾ ح٩ڻ٭ش ٩سٛ ٩ؽ„ـ ٿ٩رقئ ٫پڏ٧ش ٫حڪڏي گ٨ڻ ٫پڏ٧ڻ کاـ ة٨خؽ „ .٫٧ڇاڪاڻ ح ٦پڏ٧ڻ ١اـ ٜ١هػ ـ٢ش٨ڻ ۽ ـ٩چڻ „ ٫٧ح٦ www.sindhsalamat.com
79
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ئ ٣اـ ح ٝ٢ْ ٫ٿ ٫ـگ٫٨ۿ ٛؽ„ـ پڏ٧ڻ ۽ ٬اد ڪؽڻ ٥ٓ١ائ ٣حائ٭٣ رـائَ٫ء س ٩ذر .٫٧„ ٩ٓ٬اـ ڪؽي ح ٦ڪ ٣ةؾرگ ٣س ٩چ٩ڻ „ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ٤ازؾ ئ ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ س ٫الِء ٿ٭ .٫٧„ ٩پؽ ڪ١ ٣اڻ ٣٨ڇڏق حالقت ک٫ ١فخ ٝ٢ْ ٜٝةڻائ ٫ڇڎ .٫٧„ ٩٬اڳ٭ ٣ز١ا ٫٤۾ اٛ ٝ٧ؽ„ـ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ک٫ ـ٢ش٨٭ ٩ق٥٬ػق ٩٧س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ سا ڄاڻ ٩۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٥ػڏ ٧ئاۿ ح٩ڏي س ٩ا ٣٨٤ک ٫زةا٩ٌ ٫٤ر حٛ ٫ؽ„ـ ٬اد ٤٩٧ ٦٤ػق ٩٧ۿ پؽ س ٣٨٥كغم ٛؽ„ـ ٬اد ڪ٭ ٩۽ ٦٤اـ سٍٟ١ ٩ب ـ٢ش٨٭ ٩۽ ٦٤اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭ ٩ح ٦اـ ک ٫اٛ ٝ٧ؽ„ـ چئ٤ ٫ٿ ٩ـگ٨ش٫ۿ ٛؽ„ـ س ٫ا٧ڏي حالقت س٭ڪا ـ٩ڃ ق٬چار کاـ عا٧ ٫ٞش٧ ٫ؽ ٧ڪ ڪؽي ـگ ٫٨ٿ .٩پِ٩ء ا١ ٩٧ئ٧ ٣١٩ش٫ ٬ا ٥١ا٘٧ ٚش٬ ٫ا ٘اـ٘ ٚاسؽ ٧ش٫ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ح ٦پاڻ ـڳ٩رـ ٘ؽ١ا٩٬ „٫٧ۿ ”٥١ا٘ ٚسٛ ٩ؽ„ـ پڏ٧ڻ اـ ٍْؽ قا٤گؽ „ ٫٧س ٣٨٥س ٫ع٩كتِ٩ء ح٦ ـٺ ٫٧„ ٫پؽ ذائ ٩ٜڪڏق اٿؿ“. ٧ڪ ڀ٭ؽي ڪ ٣٨٥كغم ضيؽت ْتػاهلل ة١ ٣فٓ٩د ک ٫چ٭:٩ حٌ„ ٦ء ٧ڪ ئ ٫رڪٓج ۾ (ٻ ٦ٽ )٫ـ٩رح٩ـ پڏ ٫٧ق٥٬ػق „٧٭اـۿ ح ٣٨٥ح٫ ک٭ؿ دڏڪ ٩ڎ٥٬ػي ٘ؽ١ا٬ائ٩ـ :ح٩ـ ٛؽ„ـ ک ٫كٓؽ قا٤گؽ ڎڎر ٣٬ٿ٩ۿ ڪ١ ٫اڻٛ ٩٨ؽ„ـ ح ٦پڏ٥٧ػا „٣٧ۿپؽ ٛؽ„ـ ـ٥ػـ ٤ڏ ٣٬کاـ ٧٭ٺ ٥٨ٞ ٦٤ػق „٫٧ۿ ٛؽ„ـ ٘ائػق حڎ ٣٧ڎ٥٬ػق سڎ ٣٧دؾ ۾گ٨ؽي قڃ ٫۽ رڳ رڳ ؿ داع ٝٿ ٫قڃ( “.٫اال حٜاـ ٘٩ْٟ ٫ؿ اٜٞؽ„ـۿ )23/1 ضيؽت ْتػاهلل ة١ ٣فٓ٩د س٘ ٩ؽ١اـ „” .٫٧سڎ ٣٧اـاـ ١اـ ڪ٩ ١اڻ ٩٨ڎ٬„ ٦٧خ٩ـ ـک٥ػق ٩٧ح ٦ح٭فخائ٭ ٣اڳخ ٦٤ ٫قڌ٤ػق ٩٧ۿ س٭فخائ٭٣ ا ٣٨٤س ٰ٫٥ٓ١ ٫۽ ا ٣٨٤ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ ٦٤ـک٫ۿ“ ضيؽت اةْ ٩تػاٞؽض٣ٰ٢ ـ ٫٢ٟس ٩چ٩ڻ „ ٫٧ح :٦اـاـ ک ٫پ٥٨٥ش ٣اـخادـ (نطاة ٦ڪؽاؿ) ٻڌا٩٬ۿ ح ٦پاڻ ـڳ٩را ک٭ ٣ڎ٬„ ٦٧خ٩ـ پڏ٧ائ٭٥ػا ٧ئاۿ ح٭فخائ٭ ٣اڳخ ٦٤ ٫قڌ٤ػا ٧ئا س٭فخائ٭ ٣ا ٣٨٤ح ٝ٢ْ ٫ڪ٣ۿ ح ٣٨٥ڪؽي اـاـ ٛؽ„ـ ۽ ْ ٝ٢ٻئ ٫گڎ ـک٭ا ٧ئاـ٭ٛ( .٣ؽ„ـ ڪ٭ئ ٣پڏ٧ش ٫ص )6-5 حػهيو انلرآن جّ اصم طريلّ: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس„ ٩عؽي ا٨ٞا ٫١ڪخاب „.٫٧ 80
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ڪ ٩ـ٥٨٥ش ٩ناؼ ـٿؽقۿ ْاؿ ٘ ٠٨۽ „ـاـ „٫٧ۿ اـ ک٧ ٫ؽ ٧ڪ „ـاَ٫٤ء ـاـ ـ٢ش ٫٨ـگ ٫٨ٿ٩ۿ پؽ ا٘ف٩س „ ٫٧س ٩ا٤فاـ ذات ک٫ ٛؽ„ـ کاـ پؽي رکڻ س ٫الِء ا٬ڎق ١لڪ ٝ۽ ا٥٧ش ٩ةڻا ٩٬ق ٫٧„ ٩٬س٩ ْاؿ ١اڻ ٩٨حٛ ٦ؽ„ـ ک٧ ٫ٿ الئڻ س ٩ـ٩چ ٫ة٤ ٦ٿ ٩ـگ .٫٨چ٭ ٩قڃ ٫ٿ ٩ح٦ ٛؽ„ـ ک ٫ـ٢ش٨ڻ س ٫الِء س٭فخائ٭ ٣اق٧٭ ٣ٻ ٦درزـ ١ػدي ٘ ٣سا ڪخاب ٦٤ـک٥ػق س٭فخائ٭ ٣پ٥٨٥ش ٫پ٩ري ز٤ػگٛ ٫ؽ„ـ ـکڻ س ٫الِء ق ٦٤ ٗٛڪ٥ػئ ٩ح٭فخائ٭ ٣اق٧اـ کٛ ٫ؽ„ـ ـ٢ش ٦٨۾ ٦٤ا٥٬ػقۿ اُـ ڪؽي گ٨ڻ ٩زقر ٘ ٣٥س ٫ـکڻ ح ٫ئ ٫ڎ ٩٤ق٥٬ػق „ .٫٧اـ ةاةج ا١اؿ اٜ٤الب ٩١ال٤ا ْت٭ػاهلل ـ٥ڌي ٞک ٣ٿا: ”٩ٛؿ س٧ ٩ڪ ضه ٩حٛ ٦ؽ„ـ پڏ ٫٧ڪ ٦٤ ٩ٿ٩ۿ ا ٩٧اـ حٟٓ٭ ٠کاـ پؽي „ ٫٧ح ٣٨٥ڪؽي ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ةاةج ةطد ئ ٫ة٭ڪار „٫٧ۿ پؽ ا٘ف٩س ـاـ چ٩ڻ ٩پ٩ي ٿ ٩ح ٦ٻ٭ٌ ٩ت٩ٜۿ س٭ڪ ٩پاڻ ک ٫اـ ڎا١ ٣٨٤خ٩س٦٨ ـ٢ش ٫٨ٿ ٩ا ٩٧ةٛ ٦ؽ„ـ ١اـ نط٭ص ٌؽ ٫ٜ٬ـاـ ٘ائػق ٦٤قٺڻ س ٫ڪؽي اـ س ٫نط٭ص ٍٟ١ت ٣س ٫ـ٢ش٨ڻ کاـ پؽي ٿ ٫چڪ ٫٧„ ٩۽ ق٬خؽ پؽي ٿ٭٥ػق پ٭ ٩قڃ٫ۿ اـ ٌت١ ٫ٜاـ ة٧ ٦ڪڏا حٛ ٦ؽ„ـ ک ٫ـ٢ش٨ڻ س٫ ڪ٩كق ئ٤ ٫ٿا ڪ٣ۿ ةٟڪ ٣ِٙٞ ٦س ٫د٧ؽائڻ ک ٫ئ ٫ـڀ ڪش٦٨ ـ٢ش ٣٨ٿا .اـ ٌت ٫ٜس ٩ٻ٭ ٩ضه ٩ح٩ڏ ٣٬سٛ ٩ؽ„ـ ـ٢ش٨ڻ ڎا ٣٨٤ڌ٬اـ ڎئ ٫ٿ٩ۿ پؽ ا٘ف٩س „ ٫٧س ٩ا ٩٧ة ٦اـ سٜ١ ٫ػ ٣١۾ ئ ٫اٞش ٫٨ر٧ش ٫ق٩٬ „ .٫٧۽ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ح٩ٕ ٫ر ٘ڪؽ ڪؽڻ ڎا ٦٤ ٣٨٤ڌ٬اـ ڎئ ٫ٿ ٩۽ ٦٤اـ ک ٫اـ س ٩قٛج ٫ٟ١ٿ٩ۿ ا١اؿ كا ٦٧ق ٫ٞاهلل س٭ڪ٥٧ ٩ػـخاـ سْ ٫ا٣٢ٞ س ٩ا١اؿ „ ٫٧پ٥٨٥ش ٫ڪخاب ”حٙھ٭٢ات اال٧٭ “٦۾ اـ ٌت ٫ٜڎا٣٨٤ اكارق ڪ٥ػي ٞک ٫ٿ:٩ ”„ٌء ٌاٞب ا ٣٢ٟٓٞک ٫چ٩اـ ٿ ٩پ٥٨٥ش ٩پاڻ کْ ٫ا ٠ٞٿا ـڎا٩٬ۿ اق٧اـ ٤٩٬ا٤٭ ٣س )ٍٚ٥١( ٠ْٟ ٫۾ ١لٖ٩ؾ ٿ ٫ق٬ا „٧٭٩ۿ ۽ نؽؼ ۽ ٤ط ٩۾ ڦاـ ٫ق٬ا „٧٭ ٩۽ اق٧اـ س ٩ع٭اؾ „ ٫٧ح ٦ان ٠ْٟ ٝا ٩٧ئ“.٫٧„ ٫
www.sindhsalamat.com
81
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ ٧ڪ ٻ٥٧ ٫ڌ ٞک ٣ٿا حٛ” :٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ـ٢ش٨ڻ س ٫الِء س٣ ٜ١ػ ٣١س ٫ىؽقرت „ ٫٧ـ ٫ا ٫٧ةٜػر ىؽقرت ـک٭ا قڃ .٣ا ٣٨٤ک٫ ١فخ ٜٝدرس ٦٤ ٩ڎ ٩٤قڃ٫ۿ ْ٩ٟؿ „ٞ٭ ٦ک ٫نؽؼ „٧ ٦ٞئڻ س ٫ض٭ر٭ج ڎ٫٤ قڃ٫ۿ اـ کٜ١ ٫ه٩د ةاٞؼات ٦٤ةڻائش .٫اٌ ٩٧ت ٩ٜنؽؼۿ ٤ط٩ۿ ٍٚ٥١ ڪالؿۿ ٓ١ا ٫٤۽ ةػ ّ٬قٕ٭ؽف ۾ حٜؽ٬تا ـڄ ٩قٛج نؽؼ ڪؽي ڇڎي ٿ٩ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ا ٣٨٤ک ٫انٛ ٝؽ„ـ ڎا ٣٨٤ح٩س ٦٨ڪؽڻ س ٩قٛج ئ٤ ٫ٿ٩ ٫ٟ١۽ س٭ڪ ٩ٿ٩رڏق قٛج ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ک ٫ڎ ٩٤قڃ ٫ٿ٩ۿ ا ٩٧ةٙ١ ٦فؽـ سا ١غخ ٟٗع٭اؾ ٩ٟٓ١ؿ ڪؽڻ ۾ عؽڃ ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ .٩اٌ ٩٧ؽْ ٩ٜ٬ؽة٫ ١ػرـ ٣۾ ْاؿ ساؿ اعخ٭ار ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ .٩ا٤خ٨ائ ٫ا٘ف٩س ـاـ چ٩ڻ٩ پ٩ي ٿ ٩ح ٦عاٞم ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٟٓ٭ ٠ڪٿ ٫ة٤ ٦ٿ ٫ڎ ٫٤قڃ٫ۿ س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨چ٩ـ ٿا حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٟٓ٭ ٠ٿئ ٫ٿ٫ۿ ضٜ٭ٜج ۾ ا٧ا ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٟٓ٭٤٩٧ ٦٤ ٠ػي „٫٧ۿ ةٟڪ ٦حٙف٭ؽ ٛؽ„ـ س ٫حٟٓ٭٠ ٤٩٧ػي „٫٧ۿ درانٛ ٝؽ„ـ س ٫حٟٓ٭ ٠۽ ٛؽ„ـ س ٩حٙف٭ؽ ٻئ ٫سػا سػا ْ٣٧„ ٠ٟۿ ٧ڪ كِ٫ء ٣٧„ ٦٤ۿ“ ٛؽ„ـ ٧ڪ ١فخ ٜٝڪخاب „ ٫٧۽ ناؼ ـٟ٭ؿ ْؽةَ٫ء ۾ „ .٫٧اـ ةاةج ع٩د اهلل حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ َّ ِک ِ( ﴾۵۸﴿ َٕ ٚاٞػعاـ)58: ِّسْ ُہ بًٔ ٔ َشاْ َٔک ي ََع ًَّ ُہ ِِ َ َٜت َذ ُ َفأْ َّ َُا َی َّ ِ ”ـ( ٩اي پ٭ٖ٢تؽ!) اـ (ٛؽ„ـ) ک ٫اـاـ ح٥٨٥ش ٫ٻَ٫ٞ٩ء ۾ ئ„ ٫ـاـ ڪ٭ ٫٧„ ٩ح ٣١ ٦ا ٫٧ڌ٬اـ ڪٛ( “٣ؽ„ـ ڪ٭ئ ٣پڏ٧ش ٫حاـ قرح)ٝ ـاڳ ٫ئ ٫ڪخاب ۾ ٩١ال٤ا ـ٥ڌي ٞک ٣ٿا” :س٭ڪ١ ٫اڻْ ٩٨ؽة٫ ڄاڻ ٣ٿا ا ٫٧ڪش ٦٨ـ٢ش ٫٨ـگ ٣٨ٿاۿ اـ ـاـ گڎ س٭ڪڎ ٣٧پاڻ ـڳ٩رـ س„ ٩٤٩٢٤ ٩ڎق رک٭ ٩قڃ ٫س ٣٨٥س ٩ضڪ ٠ع٩د ٛؽ„ـ ۾ ة ٫٧„ ٦۽ ا ٩٧ضػ٬ر ٣۾ ١ط٩ٙظ ة ٫٧„ ٦ح ٦اـ ک ٫ڪ ٣٨٥ٻ ٫كئ ٫س ٫ىؽقرت ٦٤ „ ٫٧ةٟڪ ٦نط٭ص ٌ٩ر حٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ ـ٢ش ٫٨ـگ ٣٨ٿا .۽ اـ س٫ ٍ١اة ٝ٢ْ ٚڪؽي ـگ ٣٨ٿا :۽ س٭ڪ١ ٫اڻْ ٩٨ؽة٤ ٫ٿا ڄاڻ ٣ا ٣٨٤س٫ الِء ٓ١٭اري حؽس٢ا ٩١س٩د „ .٣٧ا ٫٧ا ٣٨٤س ٫ذر ٫ٓ٬ـ٢ش ٫٨ـگ ٣٨ٿا: پؽ ڪ٭ڎي ٦٤ا٘ف٩س س ٫ڳا ٫٧„ ٦٨ٞس١ ٩اڻ ٣٨س ٩ع٭اؾ „ ٫٧ح ٦اـاـ ٛؽ„ـ ـ٢ش٤ ٫٨ٿا ـگ٩٨ـ .اـ س ٫ـ٢ش٨ڻ س ٫الِء ڪ٭خؽـ ئ ٣٢ْٟ ٫۽ 82
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٘ ٣٥س ٫ـکڻ س ٫ىؽقرت „٫٧ۿ ۽ قڎق ْا٧ ٠ٞئڻ ىؽقري „٫٧ۿ چ٥ا٤چ ٦كا ٦٧اـ٢اْ٭ ٝك٨٭ػ ”ح٬٩ٜج اال٢٬اـ“ ص 30:ح ٫اـ ڎا٣٨٤ اكارق ڪ٭.٫٧„ ٩ ٣٧دقر ۾ ١اڻ ٣٨د ٣٬س ٫ض٩ا ٫ٞـاـ ڪ٭خؽائ ٫رـخا اعخ٭ار ڪ٭ا „٣٧ۿ ڪ ٫اڳ٭ ٣س ٫رـ ٣٢ح ٣ٟ٧ ٫ٿاۿ ڪ ٫ةؾرگ ٣سٛ ٫ه ٣ح٣ٟ٧ ٫ ٿا ۽ ڪ ٣٬٩ٞ٩١ ٫س ٫ڳا٨ٞ٭ ٣ح ٣ٟ٧ ٫ٿاۿ س٭ڪ ٫ا ٣٨٤پ٥٨٥ش ٫ذ٣٧ ـاـ ٺا٧٭٩ـ „٣٧ۿا ٫٧اـ ک ٫ئ ٫ـ٥ػ ةڻائ٭ ٣ٿا ۽ ْاؿ ١اڻ ٣٨۾ ١ل٩٨ر „ ٫٧ح ٦اهلل ۽ رـ٩ؾ س ٩پ٭ٖاؿ ـ٢ش٨ڻ ڎاڍق ١لڪ٫٧„ ٝۿ اـ الِء قڎق ْ٠ٟ ۽ ڄاڻ گ٨ؽس٫ۿ اـاـ ۾ ا٧ا ـ٢ش ٦٨ڪٿ ٫٧„ ٫س ٩اهلل س ٩ڪالؿ ـ٢ش٩٨ـۿ ۽ اـ قاٽ حٟ٧ ٫ڻ قڎـ قڎـ ةؾرگ ٣س ٩ڪ٫٧„ ٠ۿ اـاـ ک٫ ڪ٨ڏي ٌاٛج „ ٫٧س ٩اـ ٍ١اة٩ٟ٧ ٚـ .ا ٩٧ع٭اؾ ا٤خ٨ائ٫٧„ ًٟٕ ٫ۿ ڇ٩ ح ٦اهلل حٓا ٰ٫ٞپاڻ ٘ؽ١ا ٫٧„ ٩٬حٛ ٦ؽ„ـ ا٤خ٨ائ ٫ـٟ٭ؿۿ ناؼ ۽ نؽ٬ص „٫٧ۿ اـ س ٩ـ٢ش٨ڻ ڎک٭ ٫٧„ ٦٤ ٩۽ اهلل ۽ ـ٥ػس رـ٩ؾ س ٩پ٭ٖاؿ ـ٢ش٨ڻ س ٫الِء ڪ ٣٨٥قڎي ْ ٠ٟس ٫ىؽقرت .٫٧„ ٦٤ڇ ٩ح ٦پ٭ٖ٢تؽ „ ٩٬ئ ٫سا ٣ٟ٧۽ گ٨ٽ ـ٢ش ٦٨رک٥ػڏـ ک ٫ـ٢ش٨ائڻ ٩٧ۿ ۽ ة٣٢ْٟ ٫ ک ٠ْٟ ٫ـ٭کارڻ „٩٧ ٩٬ۿ س٭ئ ٣اهلل حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ صُ ََّ ٛاي ٔذ َِ ٟب َع َث فٔی ِاَّل َُیٖ ٓ َن َر ُس َِّّ ٛل َِٓ ُہ ِِ َِ ٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٖٔہ َُٜ ٚزَن ِٝۂ ِِ َ ٚی َُعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َ ٚا ِي ٔحهِ َُ َ١٭ َ ٚا ٔ ِٕ کَاْ ُِٛا َٔ ِٔ ق َِب ٌُ َيف ِٔی َضً ٌٕ َُّبٔی ِ ٕ ن ۚ﴿( ﴾۲اٞشٓ٢ھ)2: ” ٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥اڻ پڏ٧٭ ٣ٟ۾ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭٩ س ٩ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ ک٭ ٣پاڪ ڪؽي ٿ٩ ک٭ ٣ڪخاب ۽ ْ٥٢ٟٜػي ـ٭کاري ٿ ٩۽ ة٭لڪ ا ٫٧ح ٣٧ ٦کاـ اڳ پڌري گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ ٧ئا“. س٭ڪ٬„ ٣٧ ٩ج س ٫ٻڌڻ کاـ پِ٩ء ة ٦چئ ٫ح ٦پ٭ٖ٢تؽ س ٫ڳا٦٨ٞ ْا ٣٢ٞکاـ ـ٩اِء ڪ ٩ة ٦ـ٢ش٤ ٫٨ٿ ٩ـگ ٫٨۽ اـ س ٫قاٽ ح٫ ةؾرگ ٣کاـ ـ٩اِء ڪ ٩ئ٤ ٫ٟ٧ ٫ٿ ٩ـگ ٫٨ح ٦اـ ١اڻَ٩٨ء ڄڻ اـ „٬ج س ٩ا٤ڪار ڪ٭.٩ اـ س١ ٩راؾ ٣٧ر٬ج „ ٫٧س ٩ڪ١ ٩اڻ ٩٨ة٭٢ار ک ٫چ٩ي ح٘ ٦الڻ٫ www.sindhsalamat.com
83
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ضڪ٭ ٠ڎا ٣٨٤قځ ۽ اـ کاـ ْالج ڪؽاِءۿ ة٭٢ار چ٩ي ح ٦ا ٩٧ح ٦ح٥ػرـخ٣ س ٩ڪ٫٧„ ٠ۿ ٩١ـ کاـ ا ٩٧ڪ٭ئ ٣ٿ ٫ـگ ٫٨ٿ٩ۿ „ٌء ح ٦ـغج ة٭٢ار „٧٭اـ .ا ٩٧ة٭٢ار ة٭٩ٛ٩ؼ „ ٫٧۽ اـ ضڪ٭ ٠س ٫ضڪ٢ج س ٩ا٤ڪار ڪؽي ر٧٭٫٧„ ٩ۿ ڇ ٩ح ٦ضڪ٭ ٠ح ٦ة٭٢ارـ سْ ٫الج الِء ئ٤٩٧ ٫ػق „٫٧ ۽ س٭ڪ ٩ح٥ػرـخ ٣سْ ٩الج ڪؽي ۽ ة٭٢ارـ سْ ٩الج ٦٤ڪؽي ح ٦ا٩٧ ڪ٨ڏق ضڪ٭ ٠چئت٩܁ ا٘ف٩س ـاـ چ٩ڻ ٩پ٩ي ٿ ٩ح ٦اـاـ س ٩ع٭اؾ „ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ح ٦اـاـ ـ٢ش٤ ٫٨ٿا ـگ٩٨ـۿ ةا١ ٫ٛغخ ٟٗةؾرگ ٣س٭ڪ ٫پ٥٨٥ش ٣ع٭ا ٣ٞح٫ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ سا كؽح (حٙف٭ؽ) ٞک٭ا „٣٧ۿ اـ٭ ٣ا ٫٧ـ٢ش ٫٨ـگ٩٨ـ ٿا ۽ ا ٣٨٤كؽض ٣س ٫ـ٢ش٨ڻ س ٫ڪ٩كق ک١ ٫اڻٛ ٣٨ؽ„ـ س ٫حٟٓ٭٠ ـ٢ش ٫٨رک٭ .٫٧„ ٩س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧كؽح ۽ حٙف٭ؽ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ـ٢ش٨ڻ س ٩ض ٚادا ڪ٧ ٣ا ح ٦پِ٩ء ة ٦اـ ۾ ڪٜ٤ ٩هاـ ٩٧ ٦٤ۿ پؽ قڎق ا٘ف٩س ح ٫٧„ ٫٧ ٦س١ ٩غخ١ ٟٗاڻ١ ٣٨غخ ٟٗز١ا ٣٤۾ ١اض٩ؾ س٫ ١غخ ٟٗاذؽـ کاـ ١خاذؽ ٿٌ ٫ؽض٭ٌ ٣ؽض٭ ٣س٩ـ ا٧ڏ٩٬ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ پ٥٨٥ش ٣كؽض ٣۾ ٞک ٫ڇڎ٩٬ـ „ ٣٧س ٣سٛ ٩ؽ„ـ ـاـ ڪ ٩ة ٦قاـٍ٦٤ ٩ „٫٧ۿ ١اڻ ٩٨ا٧ڏ ٣٬ڳا٨ٞ٭ ٣کٛ ٫ؽ„ـ س ٫حٟٓ٭ ٠ـ٢ش٨ڻ ٞڳا „٣٧ۿ ضٜ٭ٜج ۾ ا ٣٨٤سٛ ٩ؽ„ـ س ٫حٟٓ٭ ٠ـاـ ڪ ٩ة ٦قاـٍ. ٫٧„ ٦٤ ٩ (ٛؽ„ـ ڪ٭ئ ٣پڏ٧ش)٫
كرآن ىجيد کان ىًٍِ ىّڙڻ جّ ٌخيجّ: پاڻ ـڳ٩رـ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫اٜ٤الة ٫حٟٓ٭ ٠س ٫ذر ٫ٓ٬ٽ٭٣٨٬٩ ـا ٣ٞس١ ٫غخهؽ ْؽن ٫۾ پ٩ري ْؽب ۾ ٧ڪ ناٞص اٜ٤الب „ڻ٫ ڇڎ٩٬ۿ ۽ ْؽب س ٫سا ٝ٧۽ اٻ٩س ٦٨ا٤فا ٣٤۾ ا٧ڏق اٜ٤الب ةؽپا ڪؽي ڇڎ ٩٬س ٩٧ ٩د٤٭ا سا ر٧تؽ ۽ ر٢٥٧ا ةڻش ٫ق٬ا. اس کے قزباٌ ،جش َے ،اٌ پڑِ کزديا کو وحشيوں
84
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
رشک بقزاط و فالطوٌ ،غيزت صذ جبزئيم! ٛؽ„ـ ـچ پچ ا٤فاـ س ٫ز٤ػگَ٫ء ۾ ٤ئ٩ـ اٜ٤الب ةؽپا ڪؽي ڇڎي ٿ٩ۿ ا٤فاـ س٨اٞجۿ گ٢ؽا٫٧ۿ ةػ ْٜ٭ػي ۽ ا٤ڌ٬ؽائپ ١اـ ٤ڪؽي ٧ػا٬ج ۽ رقكَ٫٥ء ڎا ٣٨٤گا١ؾـ ٿئ ٫ٿ٩ۿ س ٣٨٥ـاـ ٩٧رب س٩ـ رض٢خ٩ـ پف ٫ٿ ٩۽ ٩٧ا٧ڏق ڀالرق ٿ ٫قڃ ٫ٿ ٩سٛ ٩ؽ„ـ اـ ح٘ ٫غؽ ڪؽڻ ٞڳ ٫ٿ:٩ ض َن َُ ِٔ ََّ َثًُ ٗہ فٔی اَ َ ِٔ ََ ٚک َ َ إ ََ ِیتّا َف َا ِح َی ِیٓ ُہ ََ ٚج َع ًِ َٓا َي ٗہ ْ ُِّ ٛرا ُِ َّٜش ِٔی ب ٔ ٖہ فٔی اي َّٓا ٔ ۙ (اال ٓ٤اؿ)122 : ؕ ايظًُُتٔ ي ََِ ٝص ب ٔ َدارٔ ٕج َ ِٓ َہا ُّ ”ڀال س٭ڪ١ ٩ئ ٩٧ ٝپِ٩ء اـاـ اـ ک ٫س٭ئؽق ڪ٭ ٩۽ اـ الِء رقك ٫٥پ٭ػا ڪئ ٫ـ٩ـ س ٣٨٥ـاـ ١ ٩٧اڻ ٣٨۾ ٫ٟ٧ٿ ٩ـ ٩اـ س٨ڏق „ ٫٧ڇا܁ س ٣٨٥س ٩ضاؾ ٫٧„ ٫٧س ٩٧ ٩اق٤ػا٧٭ ٣۾ (پ٭)٩ „ .٫٧ا١ ٣٨٤اـ ٤ڪؽڻ قارق “٫٧„ ٦٤ ٛؽ„ـ ح ٝ٢ْ ٫س ٫ڪؽي پ٨ؽ ٣٬دقر سا ١ف٢ٟاـ پ٩ري د٤٭ا س٫ ٛ٭ادت ڪؽڻ ٞڳاۿ ٩٧پاڻ ـڳ٩رـ سا ـ٩٥اـ ـڌا كاگؽد ٧ئاۿ ٛؽ„ـ سا ٜ١هػ ۽ ضٜ٭ٜخ٩ـ ـ٢ش ٣٨پ٭ا ۽ ا ٣٨٤ح ٝ٢ْ ٫پ٭ؽا ٿ٭ ٣پ٭اۿ ٤خ٭ش ٫۾ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا ٣٨٤ک ٫د٤٭ا ۾ ـؽعؽق ڪ٭ ٩۽ ڪا١٭اة٭٩ـ ٍْا ڪ٭٩ـ .پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ إ ا٘ ٜزفع بہذا الهتاب اقٛاَ َ ۙا ٚیضع ب٘ آْخ( ٜٔرقاؿ ١ف)٠ٟ
”ة٭لڪ اهلل حٓا ٣٧ ٰ٫ٞڪخاب (ٛؽ„ـ ١ش٭ػ) س ٫ذر٧ ٫ٓ٬ڪڏـ (ْٝ٢ ڪ٥ػڏـ) سا درسا ة٥ٟػ ڪ٥ػق „ ٫٧۽ ٧ڪڏـ (ْ ٦٤ ٝ٢ڪ٥ػڏـ) ک٫ ٛؽ„ـ س١( ٫غاٙٞج س ٫ڪؽي) ذٞ٭ ٝ۽ ع٩ار ڪ٥ػق „.٫٧ اڂ ڪا١ ٦٨ٞف٢ٟاٛ ٣٤ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ان ٝحٟٓ٭ ٠ک ٫ڇڎي ڎ٩٤ „٫٧ۿ ٤خ٭ش ٫۾ پ٩ري د٤٭ا ۾ ١ف٢ٟاـ ذٞج قاري ز٤ػگ ٫گؼاري ر٧٭ا „٣٧ۿ ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ئ ٫ا ٩٧قاضػ ڪخاب „ ٫٧س٭ڪ ٩ا٤فاـ ک ٫ذٞخ١ ٣اـ ڪڍي ة٥ٟػ ٣٬حائ٭ ٣پ٨چائ ٫ٿ١ .٩ف٢ٟا ٣٤س ٫ا٧ڏي اةخؽ ضاٞج ح٫ ا١اؿ اٜ٤الب ٩١ال٤ا ْت٭ػاهلل ـ٥ڌي رت سا ڳ٩ڏ٧ا ڳاڏ٥٬ػي ٞک ٫ٿ:٩ www.sindhsalamat.com
85
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
”ٛؽ„ـ ک ٫ڇڎڻ ۽ اـ ک ٫نط٭ص ٌؽ ٫ٜ٬ـاـ ٦٤پڏ٧ڻ س٫ ڪؽيۿ اـ٭ٛ ٣ؽ„ـ س ٫نط٭ص حٟٓ٭ ٠کاـ ١طؽقؿ ٿ ٫ق٬ا „٧٭٩ـ ۽ س٭ڪ ٩ڪش ٦٨اـاـ س ٫ـا٩٨١ـ „ ٫٧ا ٩٧اـ س ٩ئ٫ ٤خ٭ش٫٧„ ٩ۿ ٛؽ„ـ ـکڻ سا س٭ڪٌ ٫ؽٜ٬ا ع٩د ٛؽ„ـ ۾ ٞک٭ٝ „٣٧ۿ ا ٣٨٤ک ٫ڇڎي ڎ٬ڻ س ٫ڪؽي اـاـ اْ ٰ٫ٟدرس ٫س٫ حٟٓ٭ ٠کاـ ١طؽقؿ ٿ ٫ق٬ا „٧٭٩ـۿ سڎ ٣٧کاـ اـ٭ٛ ٣ؽ„ـ کاـ پؽي ٿ٭ا „٧٭٩ـۿ حڎ ٣٧کاـ زقاؾ ۽ پفخَ٫ء ڎا ٣٨٤ڪا٧٭٥ػا پ٭ا قڃ٩ـۿ ٛا٩٤ـ „ ٫٧ح ٦س٨ڏي ٩ٛؿ ٤٩٧ػي „ ٫٧اـ سا اعالؽ ة٦ ا٧ڏائ٤٩٧ ٫ػا „٣٧ۿ س٭ڪڎ ٣٧ڪا ٩ٛؿ ز٤ػف ٤٩٧ػي „ ٫٧ح ٦اـ س٘ ٫ؽدـ ۾ سؽئجۿ ٢٧ٿۿ ذاةج ٛػ٫١ۿ اـخٜا١ج حؽَ٫ٛء س٫ „رزقۿ ٛؽةا ٫٤۽ ٻ٭ا ا٧ڏي ٛف ٠سا ْ٢ػا اعالؽ ٤٩٧ػا „٣٧ۿ ۽ س٭ڪڎ٩ٛ ٣٧ؿ ١ؽدف ٤٩٧ػي „ ٫٧ح ٦اـ سا ٘ؽد ة٢٧ ٫ٿۿ ـفجۿ ڊڄڻاۿ ٧ٿ ح٧ ٫ٿ رک ٫ق ٫٨٬ر٧ڻ قارا ٤٩٧ػا „٣٧ۿ پ٩ئخ ٫پ٭ٝ ٣١٩ٛح ٫١٩ٛ ٫زقاؾ س ٩ا٧ڏق ةؽق اذؽ پ٤٩ػق „ ٫٧س ٩ا ٣٨٤قٽ اْ ٰ٫ٟ۽ اح ٣ِٙٞ ٠س٩٨ٙ١ ٩ؿ ة ٦ةگڏس ٫عؽاب ٿ ٫ق٥٬ػق „.٫٧ (ٛؽ„ـ ڪ٭ئ ٣پڏ٧ش)٫
ٛؽ„ـ ک ٫پٺ ٫ڎ٬ڻ س ٫ڪؽي د٤٭ا س١ ٫ارۿ ٩١چڏا ۽ ذٞج ح٫٧„ ٦ ئ .٫٧„ ٫پؽ ٛ٭ا١ج س ٫ڎ ٣٨٥٬پڻ ا٧ڏا ١اڻ ٩٨عػا س ٫پڪڏ کاـ ةچ٦٤ ٫ ـگ٥٨ػاۿ سڎ١ ٣٧طت٩ب عػاۿ عػائ ٫درٻار ۾ دا٨٤٭٥ػق: َّ ج ِّ ٛرا ﴿( ﴾۳۳اٙٞؽٛاـ)30 : ُِق َ ٰإ ََ ِہ ُ َ ٚقَا ٍَ اي َّز ُس َِ ٜ ٍُ ٛزب ا ٔ َّٕ ق َِٛم ٔی ات َد ُذ ِٚا ٖ َذا اي ُ ِ ۽ رـ٩ؾ چ٤٩ػق اي ٥٨٥١شا رب! ٥٨٥١ش٩ٛ ٫ؿ ٛ ٣٧ؽ„ـ ک ٫ڇڎي ڎ.٩٤ ٛؽ„ـ ک ٫ڇڎي ڎ٬ڻ سٍٟ١ ٩ب „ ٫٧اـ ح ٫نط٭ص ۽ پڪ ٩ا٢٬اـ ٦٤ „ڻڻۿ اـ س ٫ضڪ ٣٢ک ٫ـچ ٦٤ ٩ـ٢ش٨ڻۿ اـ ح٩ٕ ٫ر ٘ڪؽ ٦٤ڪؽڻ ۽ اـ س ٫ضڪ ٣٢ح ٦٤ ٝ٢ْ ٫ڪؽڻۿ ۽ اـ س ٫رقڪ٭ ٝڪ ٣٢کاـ ٦٤ رڪشڻۿ ا٧ڏي ٌؽح اـ ک ٫ڇڎي ڪ ٣٨٥ٻئ ٫ڪخاب ک ٫حؽس٭ص ۽ ا٢٧٭ج ڎ٬ڻ ة ٦اـ ک ٫ڇڎي ڎ٬ڻ „.٫٧ اڂ اـ٭١ ٣ف٢ٟاـ ـ٩چ٭٩ـ ح ٦اـ٭ٛ ٣ؽ„ـ ک ٫ڪ٭خؽي ا٢٧٭ج ڎئ٫ 86
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ر٧٭ا „٧٭٩ـۿ ٛؽ„ـ س ٫ضڪ ٣٢ح ٫ڪ٭خؽق ْ ٝ٢ڪ٭٩ـ ٿا ۽ ڪ٭خؽق ا ٣٨٤ک ٫قزـ ڎ٩٬ـ ٿا .نطاة ٦ڪؽاؿ ح ٦س ٣٨٥قٛج ة ٦س٨ڏق ة ٦ضڪ٠ ا٥٬ػق ٩٧ح ٦پ٥٨٥ش ٩ـڀ ڪش ٦٨ڇڎي اـ ح ٝ٢ْ ٫پ٭ؽا ٿ ٫ق٥٬ػا ٧ئا ۽ اـ ح ٫ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س ٫چ٩ـ چؽا ٦٤ڪ٥ػا ٧ئاۿ د٤٭ا ۽ „عؽت س٫ ـٓادت ١اڻڻ س ٫الِء اـاـ ک ٫پڻ ا ٩٧ئ ٫رـخ ٩اعخ٭ار ڪؽڻ ٩پ٤٩ػق.
www.sindhsalamat.com
87
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قرآن حڪمت جو ڪتاب آهي حػهيو اندڪيج: پاڻ ـڳ٩را ﷺ ٦٤نؽؼ پ٥٨٥ش ٫ا١ج ک ٫اال ٫٧اضڪا ٣١س٫ حٟٓ٭ ٠ڎ ٣٬ٿاۿ پؽ ا ٣٨٤اال ٫٧اضڪا ٣١س٩ـ ضڪ٢خ٩ـ ۽ راز پڻ ٻڌائ٭ ٣ٿا٧ ٩٧ .ؽ ضڪ ٠س١ ٫هٟطج ۽ ضڪ٢ج ک ٫ٞ٩ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪ ٣ٿا ح ٦س٭ئٛ ٣ؽ„ـ ح ٝ٢ْ ٫ڪ٥ػڏ سٜ٬ ٩٭ ٣۽ ق٬فا ٦٧قڌي ۽ ٩٧ عػائ ٫د ٣٬ک٧ ٫ڪ ٿاڦ٭ ٝ۽ ١ڏ٧٭ ٝد ٦٤ ٣٬ـ٢ش٫٨ۿ ةٟڪ ٦ا٩٧ پ٥٨٥ش ْٜٝ ٫۽ ةه٭ؽت ۽ ٛؽ„ ٫٤حٟٓ٭ ٠ـاـ اـ ک ٫د ٣٬ةؽض ٚ۽ ا٤فا ٫٤حٜاىائ ٣سْ ٫٭٩١ ٣ا٘ ٚـ٢ش٫٨ۿ دؾ ۽ ساـ ـاـ اـ حٝ٢ْ ٫ پ٭ؽا ٿ ٫پ٥٨٥شا ٻئ ٫س٨اـ ٩١چارا ةڻائ٫ۿ ضڪ٢ج ڇا „٫٧܁ ٤ت٩ي ْ ٣٢ٟس ٩اٜ٤الة ٫پؽچارڪ ٩١ال٤ا ـ٥ڌي ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ”ا٤فاٍ٘ ٫٤ؽت س٩ـ س٭ڪٌ ٫تٓ ٫حٜاىائ٩ـ „٣٧ۿ ا٣٨٤ س ٫پ٩ري ـ٢ش ٦٨ضان ٝڪؽڻ ضڪ٢ج „٫٧ۿ ٫٥ٓ٬ا٤فا٫٤ ٘ؽدـ سٌ ٫تٓ ٫حٜاىائ ٣ک ٫ـ٢ش٨ڻ ۽ ا ٣٨٤ک٫ْ٩٤ ٫ حٜاىائ ٣س١ ٫احطج „ڻڻ ضڪ٢ج „( “.٫٧اٞھاؿ اٞؽض٢اـ) ٩١ال٤ا ـ٥ڌيَء قٽ ضڪ٢ج ١اـ ١ؽاد ا٧ا „٫٧ۿ ةا ٫ٛڪْ ٣ا٣٢ٞ اـ س ٰ٫٥ٓ١ ٫۽ ٍٟ١ب ح ٫قڎا ةطد ڪ٭ا „ ٣٧۽ اـ ح١ ٫فخ ٜٝڪخاب پڻ س٩ڏ٬ا „٣٧ۿ پؽ ڳا ٦٨ٞقري ة ٦ڦؽي گ٨ؽي اح ٫ئ ٫اچ ٫ة٭٥٨ػيۿ اـ٭٣ ٫٤٩٢٤عاٌؽ ڪ٥ٓ١ ٣ائ ٣س ٩ذڪؽ ڪ٭٩ـ ٿا: خڪيج جي ىػٍيٰ: ضڪ٢ج س١ ٩ادقۿ حۿکۿ ؿ „٫٧ۿ ٞفاـ آٞؽب قاري اـ سٰ٫٥ٓ١ ٫ ڪئٓ١” ٫٧„ ٫ؽ٘ج ا٘ي ٝاالك٭ا܂ ةا٘ي ٝا٩ٟٓٞؿ“ ٫٥ٓ٬اْ ٰ٫ٟك٭٣ 88
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
سٓ١ ٫ؽ٘ج اْ ٣٢ْٟ ٰ٫ٟس ٫ذر” .٫ٓ٬حاج آٞؽقس“ قاري اـ سٰ٫٥ٓ١ ٫ ڪئ” ٫٧„ ٫ايعًِ بحكائل اَّلطٝاء علی َاصٝت عًٝہ ٚايعٌُ بُكتضاصا“ ”٫٥ٓ٬ ك٭ ٣س ٫ضٜ٭ٜج ک ٫ا ٣٨٤س ٫انٟ٭ج سٍ١ ٫اة ٚڄاڻڻ ۽ اـ ْ ٠ٟس٫ حٜاىائٍ١ ٣اة ٝ٢ْ ٚڪؽڻْ “.ال ٦١سؽساَ٫٤ء قٽ ٧ؽ ا٧ا ڳا ٦٨ٞس٭ڪا ض ٚس٩١ ٫ا٘٧ ٚش ٫ضڪ٢ج „ .٫٧ا٧ڏق ْ ٠ٟس ٣٨٥ح ٝ٢ْ ٫ڪ٭٩ قڃ ٫اـ ک ٫پڻ ضڪ٢ج چ٭ ٩ق٥٬ػق „٫٧ۿ رإب ان٨ٙاَ٫٤ءۿ قٽ ض ٚس٫ ا٧ڏي ٍ١اةٜج س٭ڪا ْ ٠ٟ۽ ْ ٜٝس٩١ ٫ا٘٧ ٚش٫ۿ ضڪ٢ج „.٫٧ خڪيج ىان ىراد: ةا ٫ٛضڪ٢ج ١اـ ١ؽاد ڇا „٫٧܁ اـ ةاةج پڻ ْا ٣٢ٞسا ڪ٭خؽائ٫ ٩ٛؾ „٣٧ۿ ا١ ٣٨٤اـ اـ٭٧ ٣خ ٫ڪش ٦٨ذڪؽ ڪ٭٩ـ ٿا: عػائٓ١ ٫ؽ٘ج ۽ اضڪا ٣١س ٩ا٧ڏق ْ ٠ٟس ٣٨٥ـاـ ا٤فا٫٤ كغه٭ج ڪ٢اؾ ح ٫پ٨چ.٫ ك٭ ٣س ٫عان٭خ٣ۿ ١طؽڪ ٣۽ ٤خ٭ش ٣س.٠ْٟ ٩ ا٧ڏا ١يت٩ط ۽ ١طڪ ٠ْٟ ٠س٭ڪ٧ ٫ڪ ضڪ٭(٠دا٤اَء) ٻئ٫ ضڪ٭ ٠کاـ ة٥ا ڪ ٣٨٥ڪخاب ۽ ة٭اـ س ٫قاـٍ ٫ـاـ ضانٝ ڪؽي. ا٧ڏي ١طڪ ٠كؽٓ٬ج س٭ڪا اڳ٭„ ٣ـ٢ا ٫٤ڪخاة ٣س٩١ ٫ا٘ٚ ٧ش.٫ ضڪ٢ج ١اـ ١ؽاد پاڻ ـڳ٩رـ س ٫ـ٥جۿ ْ ٫ٟ٢ز٤ػگ ٫۽ ـ٥ػـ ـ٭ؽت „.٫٧ اـ ١اـ ١ؽاد د ٣٬س ٫ـ٢ش ٦٨۽ ةه٭ؽت „.٫٧ ضڪ٢ج ١اـ ١ؽاد ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ـ٢ش ٦٨۽ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ ان ٣ٞ٩س ٫ڄاڻ „.٫٧ ڪ ٣قٽ ٧ؽ ا٧ڏق ڪالؿ س٭ڪ ٩ا٤فا ٣٤ک ٫پ٥٨٥ش٭ٍٟٕ ٣٭ ٣ح٫ ١خ٥ت ٦٨ڪؽي ۽ ا ٣٨٤۾ ا٤فا٤٭ج سا س٧٩ؽ اساگؽ ڪؽي ۽ ا٣٨٤ ک٤ ٫٭ڪ٭ ٣سٌ ٫ؽؼ قٺ ٫قڃ ٫ا٧ا ضڪ٢ج „.٫٧ www.sindhsalamat.com
89
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ضڪ٢ج ا٧ڏي ٩ٛت „ ٫٧س ٣٨٥حطج ا٤فاـ ض ٚ۽ ا٤هاؼ پؽک٫ قٺ٥ػق „ ٫٧۽ اـ ٍ١اة٘ ٚ٭ه ٩ٟڪ٥ػق „٫٧ۿ ٓ١ا١الت س ٫نط٭ص ـ٢ش ٦٨پڻ ضڪ٢ج ۾ كا١ .٫٧„ ٝ١راؾ ٌ٩ر حٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ضيؽت دائ٩د ۚ س ٫الِء ٘ؽ١ا ٩٬ق:٫٧„ ٩٬ اب ﴿( ﴾۲۳ص)20: َٰ ٚا َت ِیٓہُ ا ِي ٔحهِ َُ َ َٚ ١ف َِص ٌَ ا ِيد ٔ َظ ٔ ۽ اـ ک ٫ضڪ٢ج ۽ ٘٭ه ٫ٟڪ٥ػڏ ڳا ٦٨ٞڎ ٫٤ـ٩ـ.
خڪيج جا ٻيا ٌاال: ضٜ٭ٜج ٫٧„ ٫٧ح ٦ضڪ٢ج سٛ َٙٞ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ڪ٭خؽ ٣٬ئ٫ سڳ ٣٨ح ٫٧„ ٝ٬„ ٫۽ اـ ک١ ٫غخ٤ ٟٗا١ ٣ٞراؾ ٌ٩ر ح ٫ا٢٬اـۿ ْ٠ٟۿ ضٚۿ ـڪ٭٥جۿ رقحۿ ةه٭ؽتۿ ٩٤ر ٧ػا٬جۿ ا١ا٤ج ۽ ع٭ؽ ڪر٭ؽ ـاـ حٓت٭ؽ ڪ٭ ٩ق٫٧„ ٩٬ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ضڪ٢ج س ٫ڪا عاص ١ ٰ٫٥ٓ١خٓ٭٤ ٣ٿ٫ ڪؽي ـگ٨ش٫ۿ ٧ؽ سڳ ٦٨ح ٫ضڪ٢ج س ٰ٫٥ٓ١ ٫۽ ١ؽاد پ٥٨٥ش٫ ٤٩٧ػيۿ اٞتخ ٦اـ س ٩ة٥٭اد ٛؽ„ـ ٤٩٧ػقۿ ڇ ٩ح ٦ع٩د ٛؽ„ـ ۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ک٫ ضڪ٢ج ڀؽ ٩٬ڪخاب ٛؽار ڎ ٩٤ق.٫٧„ ٩٬ خڪيج ڀريّ ڪخاب: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٧ ٫ؾار ٣٬نٙخ١ ٣اـ ٧ڪ نٙج ضڪ٭ ٠ة٦ „٫٧ۿ اـ نٙج حطج ٦٤ ٩٧پ٭ ٩چا ٫٧ح١ ٦اڻ ٣٨ڎا ٣٨٤ا٧ڏق ڪخاب ٩١ڪٟش ٫س ٣٨٥ک ٫ا١ ٫٧شت٩راً ًٌ ْ٩ا قکؽً ٧ا ١ڃ٭ ٣۽ اـ س٩ـ ١هٟطخ٩ـ ۽ ضڪ٢خ٩ـ ـ٢ش٨ڻ کاـ ـ٩اِء اـ ح ٝ٢ْ ٫پ٭ؽا ٿ٭ .٣ا ٩٧اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫ضڪ٢ج س ٫عالؼ .٩٧ح ٣٨٥ڪؽي اهلل حتارڪ ق حٓاٰ٫ٞ ا٧ڏق ڪخاب ٩١ڪٟ٭٩ۿ س٭ڪ ٩ضڪ٢ج ۽ دا٤ائَ٫ء س ٩ـؽچل.٫٧„ ٩٢ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ب ي ََدَٓ ِٜا ي ََعل ٌّٔی َحه ِٔ( ﴾۴﴿ؕ ِْ ٝاٞؾضؾؼ)4: َ ٚأْ َّ ٗہ ۤۡیِف اُّ ا ِلهٔت ٔ
”۽ ة٭لڪ ا( ٩٧ڪخاب) ٩ٞح ١ط٩ٙظ ۾ اـاـ قٽ (ٞک٭٫٧„ )ٝ (۽) قڎي ١ؽحت ٫قارق(۽) ضڪ٢ج قارق „.٫٧ 90
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ ا ٩٧ضڪ٭ ٠۽ ْٟ٭ ٠پاٞڻ٨ار سٌ ٫ؽ٘اـ ٤ازؾ ٿ٭.٫٧„ ٝ ٚأْ َّ َ َّ ُٕ َحه َِٔ ِٕٝعً ٔ ِ( ﴾۶﴿ ِٕٝا٥ٞط)6 :ٝ ٰإ َٔ ِٔ َّيد ِ ُِق َ َ ک َي ُتًَقی اي ُ ِ ۽ ة٭لڪ ح٩ک ٫ضڪ٢ج قاري ڄاڻ٥ػڏ قٽاـ ٛؽ„ـ ڎ ٩٤قڃ ٫ٿ.٩ ٧ڪ ٻئ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ ـاڳ٩٨ ٙ١ ٫ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭٩ ق:٫٧„ ٩٬ ٔ ا٘ٔ اي َِعزِٜٔز ٔا ِي َحه ِٔ( ﴾۱﴿ِٔ ٝاٞؾ١ؽ)1: َت ِٓزٔ ٌُ ِٜا ِلهٔت ٔب َٔ َ ”( )٣٧ڪخاب س٤ ٩ازؾ ڪؽڻ زةؽدـج ۽ ضڪ٢ج قاري اهلل س٫ ٌؽ٘اـ „“.٫٧ پ٥٨٥ش٭ ٣ضشخ٣ۿ دٞ٭ ٣ٟ۽ ةؽ٧ا ٣٤۾ ا٬ڎق قاىص ۽ چٽ ٩۽ ٕاٞب „ ٫٧س ٩ةاٌ ٝسا ٙ١ؽقىا اـ س ٫ضٜ٭ٜخ ٣س„ ٫ڎق ة٭ ٦٤ ٫٨ـگ٥٨ػاۿ سڎ ٣٧رب آٞا٢ٞ٭ ٣سِ٤ ٫اؿ ۾ ڪٛ ٣٨٥ف ٠سٜ٤ ٩م ٿ٤ ٫ٿ ٩ـگ ٫٨ح٦ اـ س ٫ڪالؿ ۾ ڪ٭ئٜ٤ ٣م ٤٩٧ػقۿ ٛؽ„ـ س ٫ضٜا٤٭ج ةاةج رب آٞا٢ٞ٭٘ ٣ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ۙ َت ِٓزِٔٔ َ ٌْ ِٜ َ ٚأْ َّ ٗہ َلهٔت ْب َعزِٜٔزْ ﴿ََّّ ﴾۴۱ل َٜاِت ِٔٔ ٝہ اي َِباطٔ ٌُ َٔٔۢۡ بَی ِ ٔن ََ ٜدٔ ِٜہ ََّ ٚلَ َٔ ِٔ َخ ًِف ٖؕٔہ َحه َِٔ ِٕٝحُٔ ِٕ ٝ د ﴿( ﴾۴۲ضٰ ٠ـشػف)42-41 : ” ۽ ُ٫٧ء ٧ڪ ِْ٭ ٠اٞلاـ ڪخاب „٫٧ۿ ٦٤اـ س ٫اڳ٭اـ ۽ ٦٤اـ س ٫پ٬٩اـ ڪ٩ڏ س ٫رـائ٫٧„ ٫ۿ ضڪ٢خ ٣قاري ـڀ ٫٥ع٩ة٭٣ ـاـ ـارا٧٭(ٝاهلل) س ٩الٿ.٫٧„ ٝ خڪيج ڇا آُي: اـ٭١ ٣ٿْ ٫ؽض ڪؽي „٬اـ٩ـ ح ٦ضڪ٢ج سا ٻ٭ا ة ٦ڪ٭خؽائ٫ ٤اال „٣٧ۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ پڻ ١غخ ٟٗك٭ ٣ک ٫ضڪ٢ج ٛؽار ڎ ٩٤ق٩٬ „٫٧ۿ ١راؾ ٌ٩ر ح ٫ـ٩رف ة ٫٥اـؽائ٭ ٝ۾ ا٤فا ٣٤ک١ ٫غخ ٟٗاعال٫ٛ حؽة٭خ٩ـ ڎ٤٭٩ـ ق٩٬ـ „ ٣٧۽ ا ٣٨٤ک ٫ضڪ٢ج ٛؽار ڎ ٩٤ق:٫٧„ ٩٬ ک َٔ َٔ ا ِي ٔحهِ َُ ٔؕ١ ک َربُّ َ ک َٔ َُّ ۤا اَ ِٚوٰٓی أي ََِ ٝ ذي ٔ َ ”ا ٫٧ڳا٨ٞ٭٩ـ اـ ضڪ٢ج ١اـ „٣٧ۿ س٭ڪا ح٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ (ة ٫٥اـؽائ٭)39 :ٝ
www.sindhsalamat.com
91
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قض ٫ڪئ“.٫٧„ ٫ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ١غخ ٟٗسڳ ٣٨ح ٫ڪخاب ۽ ضڪ٢ج س ٩گڎ ذڪؽ ٿ٭ .٫٧„ ٝاڪرؽ ْا ٣٢ٞقٽ اح ٫ضڪ٢ج ١اـ ١ؽاد ڪخاب اهلل س٫ ـ٢ش ٦٨۽ ةه٭ؽت „٫٧ۿ ْال ٦١ض٢٭ػ اٞػ٘ ٣٬ؽاَ٫٧ء پڻ اـ ٩ٛؾ ک ٫ئ٫ حؽس٭ص ڎ١ .٫٧„ ٫٤راؾ ٌ٩ر ح ٫ـ٩رت ا٥ٞفا܂ ۾ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٩ ٘ؽ١اـ „.٫٧ إ ف َِض ٌُ ا٘ٔ ک ا ِلهٔت َب َٚا ِي ٔحهِ َُ ََ َٚ ١ع ًَّ َُ َ َٚاَِْزَ ٍَ اُ٘ َعً ََِ ٝ ک ََا ي َِِ َتهُ ِٔ َت ِع ًَ ُِؕ َٚک َ َ ک َعظ ِ ّٔۡی ﴿( ﴾۱۱۳ا٥ٞفا܂)113 : َعً ََِ ٝ ۽ اهلل ح٩ح ٫ڪخاب ۽ ضڪ٢ج الٿ ٫٧„ ٫۽ ح٩ک ٫ا ٩٧ڪش٦٨ ـ٭کار ٩٬اٿؿ س ٣٨٥ک ٫ح٩ـ ٦٤ڄاڻ٥ػق ٧ئ٭ ٣۽ ح٩ح ٫اهلل س ٩قڎق ٘ي٧ .٫٧„ ٝڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اهلل حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ ِِک ِٚا ن ِٔع َُ َت ا٘ٔ َعً َِٝهُ ِِ َۤ ََ ٚا اَِْز َ ٍَ َعً َِٝهُ ِِ َ َٔ ا ِلهٔت ٔب َٚا ِي ٔحهِ َُ َٔ ١ی ٔع ُظهُ ِِ ب ٔ ٖہؕ َّ ٚاذ ُ ُ
(اٞتٜؽف)231 :
۽ پاڻ ح ٫اهلل س٢ٓ٤ ٫ج ٬اد ڪؽ ٩٬۽ س٭ڪ ٩ڪخاب ۽ ْ٠ٟ ضڪ٢ج ٬ا دا٤ائ ٫اق٧اـ ح٤ ٫ازؾ ڪ٭ ٩اٿؿ س ٣٨٥ـاـ اق٧اـ ک٤ ٫ه٭طج ڪؽي ٿ( .٩ح ٣٨٥ک ٫ة٬ ٦اد ڪؽ)٩٬ ۽ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧
إ َي ٔظ ِٝفّا َخبٔی ِ ّرا ٘ کَ َ ِِک َٕ ََا ِ ُٜتلی ف ٔ ِی بُِٛ ُٝتٔهَُّٔ َٔ ِٔ ٰاٜتٔ ا٘ٔ َ ٚا ِي ٔحهِ َُ ٔ ؕ١ا ٔ َّٕ ا َ َ ٚاذ ُ ِ ﴿( ﴾۳۴٪االضؾاب)34:
۽ اق٧اـ س ٫گ٨ؽـ ۾ س٭ڪ ٫اهلل س٩ـ „٬خ٩ـ ۽ ضڪ٢ج پڏ٫٧ قڃ ٫ٿ٫ۿ ح ٣٨٥ک٬ ٫اد ڪؽ٩٬ۿ ة٭لڪ اهلل ٍٗٞڪ٥ػڏ عتؽ رک٥ػڏ „.٫٧ ۽ ضيؽت ْ٭ف ٰ٫ةاةج ٘ؽ١ا ٩٬ق.٫٧„ ٩٬
َٚی َُعً ُُ ُہ ا ِلهٔت َب َٚا ِي ٔحهِ َُ ََٚ ١اي َّت ِٛرى َٔ ِ َٚ ١ ٌ ﴿„( ﴾۴۸ؾ ْ٢ؽاـ)48 : اَّلِْجٔ َِ ٝ ۽ (اهلل)اـ ک ٫ڪخاب ۽ دا٤ائَ٫ء س٩ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ ۽ ح٩ر٬ج ۽ ا٤ش٭ٝ 92
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ـ٭کار٥٬ػق. ا٧ڏي ٌؽح سڎ ٣٧ضيؽت ْ٭فْٟ ٰ٫٭ھ اٞفالؿ ک ٫ا٤ش٭ٍْ ٝا ٿ٭٩ ح ٦ضيؽت ْ٭فْٟ ٰ٫٭ھ اٞفالؿ اـ ١خٓ٘ ٟٚؽ١ا:٩٬ ََ ٚي َُّا َج ٓا َء ع ِٔٝسی ب ٔا ِيبَیٓتٔ قَا ٍَ ق َِد ٔجئِ ُتهُ ِِ بٔا ِي ٔحهِ َُ ٔ١ ۽ سڎْ ٣٧٭فُ ٰ٫ا٧ؽ ٤لا٤٭٩ـ کڻ٩٬„ ٫ۿ حڎ١( ٣٧اڻ ٣٨ک)٫ چ٭ائ٭ ٣حٌ„ ٦ء اق٧اـ قٽ ضڪ٢ج کڻ٧„ ٩٬„ ٫٭اـ. (اٞؾعؽؼ)63 :
ضيؽت ٢ٜٞاـۿ ٧ڪ دا٤اُء ٿ ٫گؼر٫٧„ ٩٬ۿ اـ س ٫دا٤ائَ٫ء قار٣٬ ڳا٨ٞ٭ ٣ک ٫ضڪ٢ج ٛؽار ڎ ٩٤ق.٫٧„ ٩٬ َي َك ِد ٰا َتیِ َٓا يُ ِكُ َٔ ا ِي ٔحهِ َُ َ ١اَ ٕٔ ِ َّک ي ٔ َٓ ِف ٔش ٖہۚ َِٔ ََ ٚ َّک َفأْ َّ َُا َیظِ ُ ُ َّک ِہّٰلِلؕ ََّ ِٔ ََ ٚیظِ ُ ِ اط ُ ِ ٘ غَىٔ ٌّی َحُ ٔ ِْ ٝد ﴿٢ٜٞ( ﴾۱۲اـ܀)12 َف َفا ٔ َّٕ ا َ َن َ َ ۽ ة٭لڪ اـاـ ٢ٜٞاـ ک ٫ضڪ٢ج ڎ ( ٫٤۽ ک٭ؿ چ٭ ٩ـ٩ـ ح)٦ اهلل س ٩كڪؽ ڪؽ ۽ س٭ڪ ٩كڪؽ ڪؽي ٿ ٩ـ ٩رڳ ٩پاڻ الِء كڪؽي ڪؽي ٿ ٩۽ س٭ڪ٤ ٩اكڪؽي ڪؽي ٿ ٩ح ٦ة٭لڪ اهلل ة ٫پؽقا( ٦٧۽) ـارا٧٭.٫٧„ ٝ
سڎ ٣٧ضيؽت دائ٩د ۚ ک ٫ةادكاٍْ ٫٧ا ٿ ٫ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞاـ ک ٫ا٧ڏي دا٤ائ ٫ـاـ پڻ ٩٤از٩٬ۿ س ٣٨٥س ٫ذر٩٧ ٫ٓ٬ ضڪ١٩ج سا ٓ١ا١ال ٧الئ ٫ـگ ٫٨۽ اـ ک ٫ضڪ٢ج ـاـ حٓت٭ؽ ڪ٭٩ ق.٫٧„ ٩٬ حهِ َُ ََ َٚ ١ع ًَّ َُ ٗہ َٔ َُّا َیظَ ٓا ُءؕ (اٞتٜؽف)251 : ِک َٚا ِي ٔ َٰٚاتى ُہ اُ٘ اي ًُُِ َ ۽ اهلل اـ ک ٫ةادكا ٫٧۽ ضڪ٢ج ڎ ٫٤۽ س ٩ڪش ٦٨گ٨ؽ٬ائ٭٣ ـ ٩اـ ک ٫ـ٭کار٬ائ٭ .٣۽ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫ضڪ٢ج ک٠ْٟ ٫ ـاـ حٓت٭ؽ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ ٘ َٔ َِ ٝث َاماي َّٓب ٔ ٖی ٓ َني ََُ ۤاٰا َت ِی ُتهُ ِِ َ ِٔنٔتبٕ َّٚحٔهِ َُ ٕ١ث ُ َِّ َج ٓا َء ُن ِِ َر ُس َِ َُّ ٍْ ٛصد ْمي َُا َٚأذِاَ َخ َذا ُ ُصْ َّ ٗہؕ („ؾ ْ٢ؽاـ)81: ََ َعهُ ِِ َي ُت ِؤ َٔن ُ َّن ب ٔ ٖہ ََ ٚيت َ ِٓ ُ ُ ۽ سڎ ٣٧اهلل ٤ت٭ ٣کاـ اٛؽار (قْػق) قرح ٩ح٩١ ٦ـ اق٧اـ ک٫ www.sindhsalamat.com
93
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ڪ ٫ڪخاب۽ ْ ٠ٟڎ٩٤ۿ پِ٩ء اق٧اـ قٽ ڪ ٩رـ٩ؾ اچ ٫س٩ اق٧اـ ـاـ گڎ قاري (ڪخاب) ک ٫ـچ ٻڌائ ٫ح ٦اـ ح ٫ىؽقر ا٢٬اـ „ڻش ٩۽ اـ س ٫ىؽقر ١ػد ڪش.٩ ۽ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ ک ٫اهلل س٘ ٩يٛ ٝؽار ڎ٥٬ػي ٘ؽ١ا ٩٬ق:٫٧„ ٩٬
اض َعلی ََ ۤا ٰات ُہ ُِ اُ٘ َٔ ِٔ ف َِضً ٔ ٖہۚ َف َك ِد ٰا َت ِی َٓ ۤا ٰا ٍَ أبِزٖٔ ِ َِ ٝا ِلهٔت َب اَ ِّ ِ َٜح ُش ُد ِ َٕ ٚاي َّٓ َ حهِ َُ ََٰٚ ١ا َتیِٓ ُہ ِِ َُّ ًِكّا َعظ ِ ّٔۡی ﴿( ﴾۵۴ا٥ٞفا܂)54 : َٚا ِي ٔ ٬ا ـاڏ ڪ ٣ٿا ١اڻ ٣٨ـاـۿ اـ ح ٫س٭ڪ ٫اهلل ا ٣٨٤ک ٫پ٥٨٥ش٫ ٘ي ٝـاـ ڎ٩٤ۿ ـ ٩اـاـ ح ٦ڎ٫٧„ ٩٤ۿ اةؽا٧٭ ٠س ٫اقالد ک٫ ڪخاب ۽ دا٤ائ ٫۽ ا ٣٨٤ک ٫اـاـ قڎي ةادكا ٫٧ڎ.٫٤
خڪيج اهلل جي غطا آُي: ضڪ٢ج اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫ا٧ا ٍْا ۽ ةغلق „٫٧ۿ س٭ڪا ٧ؽ ١اڻَ٩٨ء ک٤ ٫ا٧٭٥ٟ١ ٣ػي ةٟڪ ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس ٫عاص ٻا٣٨٤ ک ٫ئ٥ٟ١ ٫ػي „٫٧ۿ س٭ئ ٣اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ َّ َّ ِک ا ٔ َّ َّۤل ُِّ ٜؤت ٔی ا ِي ٔحهِ َُ ََّ ِٔ ََ ١یظَ ٓا ُءۚ َِ ُّٜ ِٔ ََ ٚؤ َت ا ِي ٔحهِ َُ ََ ١ف َك ِد اُ ِٚت َٔی َخی ِ ّرا َنثٔی ِ ّراؕ ۙ َََ ٚا َٜذ ُ اب ﴿( ﴾۲۶۹اٞتٜؽف)269: اُ ِٚيُٛا ِاَّلَي َِب ٔ س ٣٨٥ک ٫گ٨ؽي ح ٣٨٥ک ٫ضڪ٢ج ڎئ ٫ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک٫ ضڪ٢ج ڎ ٫٤ق٬ئ ٫ح ٣٨٥ک ٫ة٭لڪ گ٨ڻ ٫ڀالئ ٫ڎ ٫٤ق٬ئ٫ۿ ۽ ْ ٜٝقارـ کا٤ف٩اِء (ٻ٭ا) ڌ٬اـ ٤ٿا ڪ.٣ س٭ئ٧ ٣ؽ كِ٫ء ان ٝ۾ اهلل سٍْ ٫ا ٤٩٧ػي „٫٧ۿ ائ٭ ٣ضڪ٢ج ة٦ ان ٝ۾ اهلل حٓا ٰ٫ٞسٍْ ٫ا ٤٩٧ػي „٫٧ۿ پؽ س٭ئ ٣ٻ٭ ٣ك٭ ٣س ٫ضه٩ؾ س ٫الِء اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞڪٛ ٫اْػا ۽ ٛا٩٤ـ ٜ١ؽر ڪؽي ڇڎ٬ا „.٣٧ ائ٭ ٣اهلل حٓا ٰ٫ٞضڪ٢ج سٍْ ٫ا س ٫الِء پڻ ڪٛ ٫اْػا ۽ ٛا٩٤ـ ٜ١ؽر ٘ؽ١ا٬ا „٣٧ۿ اٛ ٣٨٤اْػـ ۽ ٛا ٣٤٩٤س ٫پاـػاري ڪ٥ػي س٭ڪ١ ٩اڻ٩٨ ـچ ٫دؾ ـاـ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞکاـ ضڪ٢ج گ٨ؽ٤ػق .۽ اـ الِء ڪ٩كاـ ر٥٧ػق ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٧ڏي ١اڻَ٩٨ء ک ٫ضڪ٢ج ـاـ ٩٤ازي ڇڎ٥٬ػق. 94
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ئ١ ٣ٿْ ٫ؽض ڪ٭ ٩ق ٩٬ح ٦ـ٩رف ة ٫٥اـؽائ٭ ٝ۾ ١ف٢ٟا ٣٤ک٫ ڪ ٫اعال٤ ٫ٛه٭طخ٩ـ ڪ٭٩ـ ق٩٬ـ „٣٧ۿ ۽ ا ٣٨٤کاـ پِ٩ء ا ٣٨٤ک٫ ضڪ٢ج ٛؽار ڎ ٩٤ق .٫٧„ ٩٬ا٧ڏي ٌؽح ـ٩رف ”اٞتٜؽف“ ۾ اٙ٤اؽ ٘ ٫ـت٭ٝ اهلل س ٫حؽٕ٭ب ڎ٬ڻ کاـ پِ٩ء اـ ١ٿ٭٬„ ٣ج ۾ ضڪ٢ج س ٩ذڪؽ ڪ٭٩ ق .٫٧„ ٩٬احاـ ٩ٟٓ١ؿ ٿئ ٫ٿ ٩ح ٦ا٤ ٣٨٤ه٭طخ ٣ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ ۽ اهلل حٓا ٪ٞس ٫رـخ ٫۾ عؽچڻ ضڪ٢ج ۾ كا .٫٧„ ٝ١ا٬„ ٣٨٤خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ۽ حػةؽ ڪؽڻ کاـ پِ٩ء ٧ؽ ١اڻ ٩٨ـ٢ش ٫٨ـگ ٫٨ٿ ٩ح ٦ضڪ٢ج سا ١فخط ٚڪ٨ڏا ١اڻ .٣٧„ ٩٨ـ٩رف اٞتٜؽف س١ ٫ٿ٭٬„ ٣ج ۾ ”ق١ا ٬ؼکؽ اال اق ٩ٞاالٞتاب“ چئ ٫اكارق ڪ٭ ٩ق ٩٬ح ٦ضڪ٢ج ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ک ٫ئ٫ ٥ٟ١ػي س٭ڪ ٫اال ٫٧اضڪا ٣١۽ اـ س٬„ ٫خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٣ ٿا ۽ ْ١ ٜٝاـ ڪ ٠قٺ ٣ٿاۿ ڇ ٩ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ س٧ ٫ؽ „٬ج ۽ ٧ؽ ضڪ ٠۾ ڪا ٦٤ڪا ١هٟطج ۽ ضڪ٢ج رک .٫٧„ ٫ا ٩٧ئ٫ ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ا٤فاـ کاـ ةار ةار اٍ١ ٩٧اٞت ٩ڪؽي ٿ ٩ح” ٦عػائ٫ „٬خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٭ ٩ح ٦س٭ئ ٣اق٧اـ ح ٫عػائ ٫ضڪ٢خ ٣سا راز ک ٣ٟ۽ اق٧٭ ٣ض ٚک ٫پؽک ٫قٺٛ “٩ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َسنُرِٜٔۂ ِِ ٰاٜت ٔ َٓا فٔی ِاَّلفَا ٔم َۡۤ ٚیِف اَ ِن ُف ٔشۂ ِِ َحً ّٰی َٜت ََبی َّ َن َي ُہ ِِ اَْ َّ ُہ ا ِي َح ُّل ۚ
(ضٰ٠
ـشػف)53:
اـ٭ ٣پ٥٨٥شٛ( ٫ػرت س٩ـ) ٤لا٤٭٩ـ (د٤٭ا س )٫پاـ ٣۾ ۽ ـ٥ػـ قس٩دـ ۾ ڎ٬کار٥٬ػاـ٩ـ حاـ س١ ٩ٿُ ٣ا٧ؽ ٿئ ٫ح ٦ة٭لڪ اٛ( ٩٧ؽ„ـ) ض.٫٧„ ٚ ٧ڪ ضڪ٭ ٠۽ دا٤اَء سڎ ٣٧ڪائ٥ات سِ٥١ ٫ؽـ ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٥ػق „ ٫٧ح ٦اـ ک ٫ڪائ٥ات سا ـڀ ِ٥١ؽ ٧ڪ ٞ ٠ِ٥١ڏيَء ۾ پِ٤ ٝ٬٩ؽ ا٥٬ػا „ .٣٧۽ ٩٧ا ٩٧ـ٢ش٨ڻ ٞڳ٥ػق „ ٫٧حَ٫٧ ٦ء ڪائ٥ات ة٥ا ڪ٣٨٥ ٜ١هػ س ٫اسائ ٫پ٭ػا ٦٤ڪئ ٫قئ ٫٧„ ٫۽ عػائ ٫اضڪاؿ ائ٭٧ ٣ؽقڀؽق ة٥ا ڪ١ ٣٨٥هٟطج ۽ ضڪ٢ج س ٫ا٤فا ٣٤س١ ٫ٿاـ الڳ ٦٤ ٩ڪ٭ا ق٬ا „ .٣٧سڎ ٩٧ ٣٧ا ٩٧ـ٩چ٭٥ػق „ ٫٧ح ٦اـ س ٫دؾ ْ ٝ٢س ٫الِء „ح ٫ٿ٫ ق٥٬ػي „ ٫٧۽ ٩٧پ٥٨٥ش ٫رب س٧ ٫ؽ رىا ح ٫راى ٫ٿ ٫ق٥٬ػق „٫٧ۿ س٩ www.sindhsalamat.com
95
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٧ ٩٧ؽ ڪ ٠۾ پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار س ٫ضڪ٢ج پف ٫قٺ٥ػق „.٫٧ ۽ ٧ڪ ضڪ٭ ٠۽ دا٤اَء س ٠ْٟ ٩۽ ا٢٬اـ ائ٭ ٣ٻڌ ـڌ ۽ حٟٜ٭ػ قارق ٤٩٧ ٦٤ػق „ .٫٧ةٟڪ ٦اـ س ٩ا٢٬اـ ذاح ٫حشؽة٣ۿ ١لا٧ػـ ۽ ٕ٩ر ۽ ٘ڪؽ ح١ ٫ت٤٩٧ ٫٥ػق „٫٧ۿ ٩٧اـ ک ٫پ٥٨٥ش ْٜٝ ٫۽ ةه٭ؽت ـاـ نط٭ص ۽ ض ٚـ٢ش٥٨ػق „٣ُ ٩٧ .٫٧ۿ گ٢اـۿ حٟٜ٭ػ ۽ اٽڪ ٝةازيَء ح٦٤ ٫ ٥ٟ٧ػق„٫٧ۿ ةٟڪ ٩٧ ٦اق ٫٨٤ـ٥٢ڊ ۾ ٌٕ٩ا ٧ڻ ٫ضڪ٢ج ۽ دا٤ائَ٫ء سا ٩١ح١ ٫٭ڏي قٺ٥ػق „ .٫٧۽ ڳا ٦٨ٞس ٫حھ ٦حائ٭ ٣پ٨چڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػق „ ٩٧ .٫٧ڄڻ ح ٦پ٥٨٥ش٭ ٣اک٭ ٣ـاـ ٕ٭ب س١ ٩لا٧ػق ڪ٥ػق „ ٩٧ .٫٧سڎ ٣٧پ٥٨٥ش ٫ـ٩ڃۿ ـ٢ش٦٨ۿ ةه٭ؽت ۽ قڎي ٕ٩ر ۽ ٘ڪؽ کاـ پِ٩ء ڪا كِ٫ء ضان ٝڪ٥ػق „ ٫٧ح ٦اـ ک ٫پ٥٨٥ش ٫ساـ کاـ ة٦ قڌ٬ڪ ْؾ٬ؾ ۽ پ٭ارق رک٥ػق „ .٫٧ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧س ٩سڎ٧ ٣٧ڪ ٣١٩١پ٥٨٥ش ٫دؾ س ٫ةه٭ؽت ـاـ ا٢٬اـ „ڻ٭٥ػق „ ٫٧ح٧ ٩٧ ٦ؽ كئ٫ اهلل حٓا ٰ٫ٞس١ ٫طتج ۾ ٛؽةاـ ڪؽي ڇڎ٥٬ػق „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ض ََ ِٔ َّ َّٜتد ٔ ُذ َٔ ِٔ دُ ِ ٕٔ ٚا٘ٔ اَْ ِ َدا ّدا ُّٜح ُّٔب ُِ َ ْٛہ ِِ َن ُحب ا٘ٔؕ ََّ ٚاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ۤۡٛا َ َٔ َٔ ٚاي َّٓا ٔ ۙ (اٞتٜؽف)165: ؕ اَ َط ُّد حُ ًّبا يً ٔہ ۽ ١اڻ١ ٣٨اـ ا ٫٧ة ٣٧„ ٦س ٫اهلل کا٤ف٩اِء (ٻ٭ ٣ک )٫ـ٥ػس ةؽاةؽ ڪؽي قٺ ٣ٿا .ا ٣٨٤ـاـ اهلل س١ ٫طتج س٨ڏي ١طتج رک ٣ٿا ۽ س ٣ا٢٬اـ „٤ػق ـ ٫اهلل س١ ٫طتج ۾ ز٬ادف ـغج „.٣٧ ٧ڪ ١ئ ٣١٩س٭ئ ٣س٭ئ ٣عػائ٬„ ٫خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٥ػق ق٥٬ػق „٫٧ۿ ح٭ئ ٣اـ س ٩ا٢٬اـ ۽ عػا ـاـ ١طتج قڌ٤ػي ق٥٬ػي „٫٧ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ ُِک اُ٘ َٔ ٚجً َِت ُقًُ ِٛب ُ ُہ ِِ َ ٚأذَا تًُ ٔ َِ ٝت َعً َِٝۂ ِِ ٰاُ ٜت ٗہ َزا َد ِت ُہ ِِ أْ َّ َُا اي ُُِ ِؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛاي ٔذ َٔ ِٜأذَا ذ ٔ َ أَُ ِٜاْ ّا ََّ ٚعلی َربۂ ِِ ََ ٜت َٛک َّ ًُ ِ( ﴾۲ؕ﴿ۚ َٕ ٛاالٙ٤اؾ)2: ا٢٬اـ قارا ٘ ًٜا ٣٧„ ٫٧س ٩سڎ ٣٧اهلل ک٬ ٫اد ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ ٩ح٦ ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ ڊڄ ٣ٿ٭٩ـ ۽ سڎ ٣٧ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ٫٧ ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ا٬„( ٫٧خ٩ـ) ا ٣٨٤س ٫ا٢٬اـ ک ٫ز٬ادف ڪ٣ ٿ٭٩ـ ۽ ا ٫٧پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ ح ٫ڀؽقـ ٩ڪ ٣ٿا. 96
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
احاـ ٩ٟٓ١ؿ ٿ٭ ٩ح ٦س٭ئ ٣ا٤فاـ ةخػر٬ز „٧فخ٧„ ٫فخ ٫حٟٓ٭٠ ضان ٝڪ٥ػق „٫٧ۿ ضڪ٢ج ة ٦ائ٭ ٣ئ ٫ةخػر٬ز ضان ٝٿ٭٥ػي „.٫٧س٭ئ ٣س٭ئ ٣ا٤فاـ اال٬„ ٫٧خ ٣ح٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ڪ٥ػق ق٥٬ػق ۽ ا ٣٨٤ک ٫پ٥٨٥ش ٝ٢ْ ٫۾ „ڻ٭٥ػق ق٥٬ػقۿ ح٭ئ ٣اـ س ٫ضڪ٢ج ۾ اىا٘٩ ٿ٭٥ػق ق٥٬ػقۿ ٣٧س ٫دؾ ۾ ةؽائ٭ ٣کاـ ٙ٤ؽت ا٥٬ػي ق٥٬ػي ۽ اعال٫ٛ س٧٩ؽ اساگؽ ٿ٭٥ػا ق٥٬ػا .سڎ ٣٧ا٧ا ا٢٬ا ٫٤ةلاكج اـ س ٫دؾ ۾ گ٨ؽ ڪؽي ق٥٬ػي ح ٩٧ ٦پ٥٨٥ش ٫رب س ٩پؽـخارۿ د٩٬ا ٩٤۽ پؽقا ٩٤ةڻش ٫ق٥٬ػق. ٧ڪ ضڪ٭ ٠سڎ ٣٧عػائ ٫ضڪ٢خ ٣ک ٫پؽک ٫قٺ٥ػق „ ٫٧ح٩٧ ٦ ائ٭ ٣رقاسْ ٫تادت ٤ا٧٭ ٣ڪ٥ػق س٭ئ٧ ٣ڪ ُا٧ؽي ْاةػ ْتادت ڪ٥ػق „ .٫٧اق٧اـ ڪڎ ٣٧ـ٩چ٭ ٫٧„ ٩ح„ ٦عؽ ْا ٠ٞسْ ٫تادت ک٫ ْاةػ سْ ٫تادت ح٘ ٫ي٭ٟج ڇ ٩ڎ ٫٤قئ٫٧„ ٫܁ اـ س ٩ـتب ا ٩٧ئ٫ „ ٫٧حْ ٦اْ ٠ٞتادت سا راز ۽ ضڪ٢خ٩ـ ڄاڻ ٫رب سْ ٫تادت ڪ٥ػق „٫٧ۿ سڎ ٣٧حْ ٦اةػ نؽؼ رب س ٫ة٥ػگَ٫ء س ٫الِء ْتادت ڪ٥ػق „ ٩٧ .٫٧اـ س٩ـ ضڪ٢خ٩ـ ٤ا٧٭ ٣ڄاڻ٭٥ػقۿ ائ٭٧ ٣ڪ ضڪ٭ ٠سڎ ٣٧ا٢٬اـ ۽ ْتادت سا راز ڄاڻ ٫قٺ ٫ٿ ٩ح٦ ٩٧پاڻ ک ٫رب س ٫ر٤گ ۾ رڱ ٫ڇڎي ٿ٩ۿ ۽ ٩٧پ٥٨٥ش ٫ساـۿ پ٥٨٥ش٩ ١اؾ ۽ پ٥٨٥ش٧ ٫ؽ كِ٫ء رب س ٫را ٦٧۾ ٛؽةاـ ڪؽي ڇڎي ٿ٩ۿ پ٥٨٥ش٩ پاڻ پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار س ٫ض٩ا ٫ٞڪؽي ڇڎي ٿ ٩۽ ”رى ٫اهلل ْ ٦٥قرى٩ ْ٥ھ“ س ٫درس ٫ح ٫پ٨چ ٫قڃ ٫ٿ ٩۽ سڎ ٩٧ ٣٧پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار ڎا٣٨٤ ٩١ٽ ٫ٿ ٩ح ٦رب س ٫رض٢ج اـ ک ٫پ٥٨٥ش٩ٕ„ ٫ش ۾ „ڻ٫ۿ ٣٥٧ضف٭ ٣۽ س٢٭ ٣ِٙٞ ٝ۾ اـ س„ ٩ڌر ڀاُء ڪؽي ٿ.٫ ِص اي ُُِ ِظ َُئ ٔ َّٓ ُ﴿ ١٭﴾۲۷ َ ٰٓ ٜاُ َّٜت َہا اي َّٓف ُ
ِار ٔجع ٔ ۤۡی الٔی َرب ٔک َراض َََّٔ ١ّ ٝزِ ٔض َّ ﴾۲۸﴿ ١ّ ٝفَا ِدخُل ِٔی
ٔ َٚ ﴾۲۹﴿ ٟا ِدخُل ِٔی َج ًَّٓٔ ِی ﴿( ﴾۳۳٪اٙٞشؽ)30-27: ف ٔ ِی ع ٔبد ِ
(۽ ا٢٬اـ قاري ١اڻَ٩٨ء ک ٫چ٭ ٩ق٥٬ػق ح )٦اي اٌ٢٭٥اـ قارا ٙ٤ؿ! پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ ڎا٩١ ٣٨٤ٽ ٝ٧ ٫س ٩ح٩ـ اـ کاـ راى٧ ٫ش٭ ٣۽ ٩٧ح٩کاـ راى٧ ٫ش ٫پِ٩ء ٥٨٥١ش ٣ٻا ٣٨٤۾ داع ٝٿ ٫قځ ۽ ٥٨٥١ش ٫س٥ج ۾ داع ٝٿ ٫قځ. www.sindhsalamat.com
97
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قرآن اهساهي شخصيت کي تعمير ڪري ٿو حزڪيّ ۽ ٌفس جي پاڪيزگي: سڎ ٣٧ا٤فاـ ضؽصۿ الٞچۿ ٤٩ٞش٦٨ۿ ةغ ٝ۽ ع٩د ٕؽى٭ ٣س ٫ڪؽي ا٤فا٤٭ج ۽ كؽا٘ج ١اـ ٤ڪؽي ض٭٩ا٤٭ج ۽ در٤ػگَ٫ء س ٩رقپ ڌار٥٬ػا „ ٣٧ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا ٣٨٤ڎا ٣٨٤پ٥٨٥ش ٩ڪ ٦٤ ٩ڪ٧ ٩ادي ۽ پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٥ػق „٫٧ۿ س٭ڪ ٩ا ٣٨٤ک ٫ا ٣٨٤گ٥ػگ٭١ ٣اـ ڪڍي ا٤فا٤٭ج س ٫اْٜ١ ٰ٫ٟاؿ ۽ ١ؽحت ٫ح ٫پ٨چائ٭٥ػق „٫٧ۿ ٤ت٭ ٣س ٫ةٓرج س ٩ة٥٭ادي ٜ١هػ ا٤فا ٣٤س ٩حؾڪ٭٤٩٧ ٩ػق „ .٫٧سڎ ٣٧ا٤فاـ ـؽڪق ۽ ٤ا٘ؽ١اـ ةڻش ٫ق٥٬ػا „ ٣٧ح ٦اهلل حٓا ٰ٫ٞا ٣٨٤س٧ ٫ػا٬ج س٫ الِء پ٭ٖ٢تؽ ٩١ڪٟ٭٥ػق „ .٫٧س٭ئ ٣سڎ٘ ٣٧ؽْ٩ـ د٤٭ا ۾ ـؽڪق ةڻش ٫ق٬ٺ ٩ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞاـ س٧ ٫ػا٬ج س ٫الِء ضيؽت ٩١ـٰ٫ ْٟ٭ھ اٞفالؿ ک٩١ ٫ڪٟ٭٩ۿ ٛؽ„ـ اـ س ٫ةٓرج س ٩ة٥٭ادي ٜ١هػ ٻڌائ٭٥ػي ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ک الٰٔٓی َا ِٕ َتزَک ّٰی ۚ﴿﴾۱۸ أذِ َٖ ِب الٔی ٔ ِِف َع ِ َٕ ٛأْ َّ ٗہ طَغی ﴿َ۫ؕ ﴾۱۷ف ُك ٌِ َٖ ٌِ َّي َ (ا٥ٞازْات)18-17:
ح ٦ح٩ـ ٘ؽْ٩ـ ڎي قځ ڇ ٩ح ٩٧ ٦ضػ کاـ ٥ٞگ ٫٨ق٫٧„ ٩٬ۿ پِ٩ء اـ ک ٫چئ ٩ح ٦ڇا ح٩ک ٫پاڪ ٿ٭ڻ س ٫ڪا رٕتج „٫٧܁ ا٧ڏي ٌؽح پاڻ ـڳ٩رـ س ٫ةٓرج سٜ١ ٩هػ ٻڌائ٭٥ػي ٛؽ„ـ ناؼ ٌ٩ر ح ٫چئ ٫ٿ:٩ ُٖ ََّ ٛاي ٔذ َِ ٟب َع َث فٔی ِاَّل َُیٖ ٓ َن َر ُس َِّّ ٛل َ ِٓ ُہ ِِ َِ ٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٖٔہ َُٜ ٚزَن ِٝۂ ِِ َ ٚی َُعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َ ٚا ِي ٔحهِ َُ َ١٭ َ ٚا ٔ ِٕ کَاْ ُِٛا َٔ ِٔ ق َِب ٌُ َيف ِٔی َضً ٌٕ َُّبٔی ِ ٕ ن ۚ﴿( ﴾۲سٓ٢ھ)2: 98
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥اڻ پڏ٧٭ ٣ٟ۾ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭٩ س ٩ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ ک٭ ٣پاڪ ڪؽي ٿ ٩۽ ک٭ ٣ڪخاب ۽ ْ٥٢ٟٜػي ـ٭کاري ٿ ٩۽ ة٭لڪ ا ٫٧ح ٣٧ ٦کاـ اڳ پڌري گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ ٧ئا. ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ا٧ڏي ٛف ٠س٩ـ چار „٬خ٩ـ „٣٧„ ٝ٬ۿ س٭ڪ ٫اـ٭٣ ١ٿ ٫ذڪؽ ڪؽي „٬ا „٧٭٩ـ .ا ٣٨٤چئ٬„ ٫٥خ ٣۾ پاڻ ـڳ٩رـ س ٫ةٓرج سا چار ٜ١هػ ة٭اـ ڪ٭ا ق٬ا „٣٧ۿ ا ٣٨٤چئ ٫٥ئٜ١ ٫هػـ س ٩حج ۽ عالن ٩حؾڪ٭( ٩حؽة٭ج) ئ٫٧„ ٫ۿ ڇ ٩ح٬„ ٦خ ٣س ٫حالقتۿ ڪخاب اهلل س ٫حٟٓ٭ ٠۽ ضڪ٢ج حؾڪ٭ ٫س ٫الِء قـ٭ ٩ٟ۽ ذر٣٧„ ٩ٓ٬ۿ „٬خ ٣س٫ حٟٓ٭ ٠۽ حالقت س ٩ٻڌائ ٫ا ٩٧ٻڌا ٩٬ق ٫٧„ ٩٬ح ٦پ٭ٖ٢تؽ س٭ڪ ٩حؾڪ٭٩ ۽ انالح ڪؽي ٿ٩ۿ ا ٩٧عػائ ٫حٟٓ٭٢ات سٍ١ ٫اة ٚئ ٫ڪؽي ٿ .٩۽ اـ ٍ١اة ٚئ ٫ا٤فا ٣٤ک ٫ـ٩ڌي ـ٩٥اري عػا سٜ١ ٩ؽب ٻا ٩٨٤ةڻائ ٫ٿ.٩ ٧ڪ رـ٩ؾ ـ٥ئ٩ـ ـڌق ڊائؽ٬ڪٽ قض ٫س ٫ذر ٫ٓ٬پ٥٨٥ش٫ پاٞڻ٨ار کاـ اعالؽ ۽ ح٨ؼ٬ب سا س٧٩ؽ ـک ٫ٿ ٩۽ ا ٫٧ا٤فا٤٭ج حائ٭٣ پ٨چائ ٫ٿ٩ۿ پاڻ ـڳ٩رـﷺ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ “اد بىی ربی فا حشٔ تادٜبيی” ٥٨٥١ش ٫رب ٥٨٥١ش ٫حؽة٭ج ٘ؽ١ائ٫ۿ پِ٩ء ڎاڍي ـ٨ڻ٫ حؽة٭ج ٘ؽ١ا٬ائ٭.٣ پاڻ ـڳ٩را پ٥٨٥ش ٫پاٞڻ٨ار کاـ حؽة٭ج ۽ ٧ػا٬خ٩ـ ضان ٝڪؽيۿ ا ٫٧ٻ٭ ٣ا٤فا ٣٤حائ٭ ٣پ٨چائ٭٥ػا ٧ئا ۽ ا ٣٨٤۾ ا٤فا٤٭ج سا س٧٩ؽ اساگؽ ڪ٥ػا ٧ئا .پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ اُْا بعثت َّلتُِ َكارّ اَّل خَلم (ٌ٩١ا ا١اؿ ١اٞڪ) ٥٨٥١ش ٫ةٓرج ئ ٫اـ س ٫الِء ٿ ٫٧„ ٫ح ٦س٭ئ ٣ـ٨ڻ ٣اعال٣ٛ ک ٫حڪ٢٭ ٝح ٫پ٨چا٬اـ. ا ٩٧پاڻ ـڳ٩رـ س ٫حٟٓ٭ ٠۽ نطتج س ٩ئ٤ ٫خ٭ش ٩٧ ٩سْ ٩ؽب سا ٕ٭ؽ ٨١ؼب ۽ اٻ٩س ٦٨ا٤فاـ ٿ٩رڏي ئْ ٫ؽن ٫۾ د٤٭ا سا ٨١ؼب ا٤فاـ ةڻش ٫ق٬ا ۽ ڪش ٦٨ـا ٣ٞ۾ ئ ٫د٤٭ا سٛ ٫٭ادت سا ا ٝ٧ٿ ٫ق٬ا ۽ د٤٭ا س٫ ر٢٥٧ائ ٫ڪؽڻ ٞڳاۿ پاڻ ـڳ٩رـ ا ٩٧ـڄ ٩ڪ ٠اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫ڎـ٭ٝ www.sindhsalamat.com
99
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
حٟٓ٭٢ات ٍ١اة ٚئ ٫ڪ٭٩ۿ ڇ ٩ح ٦اهلل ئ ٫ا٤فا٤٭ج سا ١فئال ة٨خؽ ڄاڻ٫ ٿ ٩۽ ا ٣٨٤الِء ة٨خؽ ك٭ ٣س ٫چ٤٩ڊ ڪؽي ٿ٩ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٘ َحب ََّب َ ٚا ِعً َُُ ۤۡٛا اَ َّٕ ف ِٔٝهُ ِِ َر ُس ِ ٍَ ٛا٘ٔؕ ي َِٔ ُٜ ٛظ ُِ ٝعهُ ِِ ف ٔ ِی َنثٔیِر َٕ َٔ ِاَّلَ َِز ٔي ََعٓ ٔ ُّت ِِ َ ٚلهَّٔٔ ا َ أي َِٝهُ ُِ ِ ٔ ک إ ََ ٚزٗ َٓ َّٜہ ف ٔ ِی ُقًُ ِٛبٔهُ ِِ ََّ َ ٚ إؕ اُٚيٰٓئ ٔ َ َف َ ٚا ِيف ُُش َِ ٛم َ ٚا ِيع ِٔص ََ ٝ اَّلَ َُ ِٜ ِک َہ أي َِٝهُ ُِ ا ِلهُ ِ َ ٔ ا٘ ٔ َ ٚن ِٔع َُ ّ َٚ ؕ١اُ٘ َعً ٔ َِ ِْ ٝحه ِٔ( ٖ۸ٗ ِْ ٝاٞطشؽات-7: ُٖ ُِ ايزّٰ ٔط ُد ِ ٖ۷َٕٗۙ ٚف َِض َّل َ َ )8
۽ ڄاڻ ٩ح ٦اق٧اـ ۾ اهلل س ٩رـ٩ؾ „٫٧ۿ س٭ڪڎ ٣٧گ٨ڻ ٣ڪ ٣٢۾ اق٧اـ س ٫ڳا١ ٦٨ٞڃ ٫ح ٦اق٧اـ ڎک٭ا ٿ٭ ٩پؽ اهلل اق٧اـ قٽ ا٢٬اـ ک ٫پ٭ارق ڪ٭ ٫٧„ ٩۽ اـ ک ٫اق٧اـ س ٫دٞ٭ ٣۾ ـ٭٥گار ٩٬اٿؿ ۽ اق٧اـ قٽ ڪٙؽ ۽ گ٥ا ٦٧۽ ٤ا٘ؽ١ا ٫٤ةڇڏي ڪئ ٫اٿؿ .ا٫٧ ئ ٫ـڌي رـخ ٫قارا „ .٣٧اهلل س٘ ٫ي ٝ۽ اضفاـ ـاـ ۽ اهلل (ـڀ ڪش )٦٨ڄاڻ٥ػڏ ضڪ٢ج قارق „.٫٧ ٛؽ„ـ ناؼ ٌ٩ر ح ٫ٻڌائ ٫ٿ ٩ح١ ٦اڻ ٣٨ک ٫حؾڪ٭ ٫س ٫الِء پاڻ ـڳ٩رـ ڎا ٣٨٤رس٩ع ڪؽڻ گ٨ؽس ٫۽ ٤تَ٫ء س ٫ا٧ا ذ١٭٩اري „ ٫٧ح٦ سڎ ٣٧اـ قٽ ڪٙ٤ ٩ؿ س ٫حؾڪ٭ ٫س ٫الِء اچ ٫ح ٩٧ ٦اـ ک١ ٫ا٩٬س ٦٤ ڪؽيۿ ٧ڪ ٫ٓٛ٩١ح ٫سڎ ٣٧پاڻ ـڳ٩را دْ٩ح ٫ڪ ٠۾ ١هؽقؼ ٧ئا ح٦ ٧ڪ كغم حؾڪ٭ ٫س ٫الِء „٩٬ۿ دْ٩ت س ٫پ٭ق ِ٤ؽ پاڻ ـڳ٩رـ اـ ڎا ٣٨٤اٞخٙات ٦٤ڪ٭ ٩ح ٦پاڻ ـڳ٩رـ ک ٣ِٙٞ ٣٥٧ ٫۾ ح٥ت٭ ٦٨ڪئ ٫قئ.٫ ۤ ک نَ َعهَّ ٗہ ش َو ت ََونّی ۚ﴿ ﴾۱اَ ٌۡ َجآ َءُِ ْاۡلَ ْعًی ؕ﴿َ ﴾۲و َيا يُ ْذ ِر ۡي َ َعبَ َ ۡ َّ يَ َّز ّکی ۚ﴿ ﴾۳اَوْ يَذ َّک ُز فَتَُفَ َعہُ ان ِّذ ْكزی ؕ﴿ ﴾۴اَ َّيا َي ٍِ ا ْصتَ ْغُی ک اَ َّۡل يَ َّز ّکی ؕ﴿﴾۷ َص ّذی ؕ﴿َ ﴾۶و َيا َعهَ ۡي َ ۚ﴿ ﴾۵فَا َ َۡتَ نَ ٗہ ت َ (ْتؿ)7-1:
١ط٢ػ ﷺ ٣٨٥١۾ گ٥٨ڊ قڌق ۽٩١ ٣٨٥١ڏ٬ائ٭٣ۿ اـ ڪؽي س٩ قٽؿ ا٤ڌق „ ٩٬۽ ح٩ک( ٫اي ١ط٢ػ ﷺ) ڪ٨ڏي عتؽ ح ٦كا٬ػ ٩٧ پاڪ ٿئ٬ ٫ا ڌ٬اـ ڪؽي ح ٦اـ ک ٫ا٧ا ٤ه٭طج ٘ائػق ڎي .پؽ س٩ ة ٫پؽقا ٫٧ڪؽي ٿ ٩ح٩ـ اـ س ٩ع٭اؾ ڪؽ ٣٬ٿ٩٧ .٩ڎا ٣٨٤اـ س ٫پاڪ ٿ٭ڻ س ٩ح٩ح ٫ڪ ٩اٞؾاؿ .٫٧„ ٦٤
100
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫پاڻ ـڳ٩رـ ک ٫ضڪ ٠ٿئ ٫ٿ ٩ح ٦ا ٣٨٤ـاـ ئ٫ ر ٦٧س٭ڪ ٫اهلل س ٫رىا عاٌؽ نتص كاؿ اهلل ک ٫ـڎ ٣٬ٿا: ک ََ َع َّاي ٔذِ َٜ َٔ ِٜدعُ َِ َٕ ٛربَّ ُہ ِِ بٔا ِي َػدَٚ ٔ ٠اي َِعشٔی ُٜزُٔ ِٜد ِِ َٚ َٕ ٚج َہ ٗہ َََّ ٚل َت ِع ُد َِ ٚاصبٔرِ َنف َِش َ ِکَْا ََّ ٚات َب َع ۚ ايدْ ِ َٝا ۚ ک َع ِٓ ُہ ِِ ۙ َََّ ٚل تُ ٔظ ِع ََ ِٔ اَغِ َف ًِ َٓا َقً َِب ٗہ َع ِٔ ذ ٔ ِ ٔ َع ِیٓ َ ۙ تُزُٔ ِٜد زٔ ١َ َٓ ِٜا ِي َحُّ ٔ ٠ٛٝ إ اَ َِزُ ٗہ ِفُ ُ طّا ﴿( ﴾۲۸اٞڪ)28:ٗ٨ َصٛى ُہ َٚک َ َ ۽ پاڻ ک ٫ا ٣٨٤ـاـ گڎ رقڪ ٫رک س٭ڪ ٫پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ ک ٫نتص ۽ كاؿ س ٩ـڎ ٣٬ٿاۿ ـ٥ػس رىا٥١ػي گ٨ؽـ ٿا ۽ د٤٭ا س ٫ض٭احَ٫ء س ٫ـ٭٥گار س ٩ارادق ڪؽي ح٥٨٥ش٭٩ـ اک٭٩ـ ا٣٨٤ کاـ ٦٤ڦؽـ .۽ اـ س ٩چ٭١ ٦٤ ٩ڃ س ٣٨٥س ٫دؾ ک ٫اـاـ پ٥٨٥ش٫ ٬اد کاـ ٕا٘ ٝڪ٭ ٩۽ ا ٩٧پ٥٨٥ش ٫ع٩ا٧ق س ٫ڪڍ ٞڳ ٩۽ ـ٥ػس ڪ ٠ضػ کاـ ٥ٞگ٨٭٫٧„ ٝۿ حزڪيّ ڇّ ضروري آُي: س٭فخائ٭ ٣ڪ ٣٨٥ة٘ ٦ؽدۿ س٢اْج ٬ا ٓ١اكؽي س ٩حؾڪ٭ ٦٤ ٩ٿ٩ ٿئ٫ۿ ح٭فخائ٭ ٣ا٘ ٩٧ؽد ٬ا ٓ١اكؽق اڳخ ٫قڌي ٤ٿ ٩ـگ٫٨ۿ س٭ڪ١ ٫اڻ٩٨ ذاح ٫انالح کاـ قا٤ش٨ا „ ٣٧ا ٫٧ڪ ٣٨٥ة٩ٛ ٦ؿ ٬ا ٓ١اكؽي سٛ ٫٭ادت ڪؽي ٦٤ٿا ـگ٣٨ۿ ڪ ٣٨٥ة ٦پؽقگؽاؿ ٬ا ٓ١اكؽي ک ٫اڳخ ٫قڌائڻ س ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح ٦اـ س٢اْج س ٫ڪارڪ ٣٥س ٫ذ ٫٥٧۽ رقضا ٫٤حؽة٭ج ڪش٫ۿ ا ٣٨٤س ٩ذاح ٫انالح ۽ حؾڪ٭ ٩ڪش ٫ح ٦س٭ئ ٣ا٘ ٫٧ؽد ذاح٫ ٕؽى ٣کاـ ١ٿا٨٤اـ ٿٓ١ ٫اكؽي ۽ ـ٢اج س ٫الِء ڪؽدار ادا ڪ.٣ ىػاشرحي حزڪيّ: ا٤فاـ س ٩ا ٩٧انالح ٓ١اكؽي ۾ ر ٫٧ئ ٫ٿ ٫ـگ ٫٨ٿ٩ۿ ڇ ٩ح٦ اـالؿ ر٧تا٤٭ج ۽ ا٤فا٤٭ج کاـ ڪٽ٭ ٝز٤ػگَ٫ء کاـ ّ٥١ڪؽي ٿ٩ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٧ؽ ا٤فاـ س ٫الِء ىؽقري „ ٫٧حٓ١ ٩٧ ٦اكؽي ۾ ر٫٧ ڪؽي پ٥٨٥شٙ٤ ٫ؿ س ٩انالح ڪؽي ۽ اـ کاـ پِ٩ء ٻ٭ ٣س ٩انالح ڪؽي .ـ٢اس ٫۽ ٓ١اكؽح ٫ز٤ػگَ٫ء س ٩پ٨ؽ٩٬ـ ڎاڪ٤ ٩ڪاح „ .٫٧اـ www.sindhsalamat.com
101
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٤ڪاح س ٫ذر ٫ٓ٬ا٤فاـ ڪ٭خؽـ ئ ٫گ٥ا ٣٧کاـ ةچ ٫ـگ ٫٨ٿ ٩ائ٭٣ ا٤ ٩٧ڪاح حؾڪ٭ ٫س ٩ـتب ةڻش ٫ٿ.٩ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ک اَزِ کی َي ُہ ِِ ؕ ُق ٌِ يً ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َن َی ُػ ُّض ِٛا َٔ ِٔ اَبِ َصارٖٔٔ ِِ َِ َٜ ٚح َفظ ُِٛا ِفُ ُ َِ ٚج ُہ ِِؕ ذي ٔ َ (ا٩٥ٞر)30:
(اي پ٭ٖ٢تؽ!) ا٢٬اـ قارـ ک ٫چئ ٩ح ٦پ٥٨٥ش٭٩ـ اک٭٩ـ ٧٭ٺ ڪ٣ ۽ پ٥٨٥ش ٣اقگ٨ڏـ ک ٫ةچائ٭٣ۿ ا ٩٧ا ٣٨٤الِء ح٢اؿ چڱ.٫٧„ ٩ پاڻ ـڳ٩رـ ٤ڪاح ک ٫حؾڪ٭ ٫س ٩ـتب ٛؽار ڎ٥٬ػي ٘ؽ١ا:٩٬ “ٜا َعِّش ايظباب َٔ استظاع َٓهِ ايباء ٠فًیتزٚج فاْ٘ اغض يًبُص ٚاحصٔ يًَفج َٔٚيِ یشتظع فعً ٘ٝبايص ّٛفاْ٘ ي٘ ٚجاء” (رقاف ةغاري) ٩٤س٩ا !٩٤اق٧اـ ١اـ س٭ڪ ٩گ٨ؽ س ٩عؽڃ ةؽداكج ڪؽي ـگ٫٨ ٿ ٩ح ٦ا٤ ٩٧ڪاح ڪؽي ڇ ٩ح ٦اِ٤ ٩٧ؽ ک٧ ٫٭ٺ ڪ٥ػڏ ۽ اقگ٨ڏ س ٫ضٙاُج ڪ٥ػڏ „ ٫٧۽ س٭ڪ ٩گ٨ؽ سا عؽڃ ةؽداكج ٤ٿ٩ ڪؽي ـگ ٫٨ح ٦ا ٩٧رقزا رک ٫ڇ ٩ح ٦ا ٫٧اـ س ٫الِء ڪٽ „.٣٧ ٛؽ„ـ پ٥٨٥ش١ ٫ڃ٭٥ػڏـ کٓ١ ٫اكؽح ٫اضڪاؿ ـ٭کار٥٬ػي چ٩ي ٿ ٩ح ٦سڎ ٣٧اق٧٭ ٣ڪ ٣٨٥ـاـ اـ س ٫گ٨ؽ ٟ١ڻ قڃ ٩ح ٦پ٨ؽ٬اـ اـ ک٫ ـالؿ ڪ٭ ٩۽ اـ کاـ ا٤ػر اچڻ س ٫اسازت قٺ٩ۿ س٭ڪڎ ٣٧اسازت ٫ٟ١ ح ٦اـ ـاـ ١الٛات ڪ٭ ٩پؽ س٭ڪڎ ٣٧ا ٩٧اح٧ ٦٤ ٫ش٬ ٫ا اسازت ٫ٟ١ ٦٤ ح ٦قاپؿ ٩١ٽ ٫قڃ٩ۿ ٛؽ„ـ اـ ک ٫حؾڪ٭ ٫۽ پاڪائَ٫ء س ٩ـتب ٛؽار ڎئ ٫ٿٛ :٩ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ٘ ب ٔ َُا َت ِع ًَُُ َِ َٕ ٛعً ٔ ِ﴾۲۸﴿ ِْ ٝ َ ٚا ٔ ِٕ ق ٔ َِ ٌَ ٝلهُ ُِ ِار ٔج ُع ِٛا ف ِ َار ٔج ُع ِٛا ُٖ َ ٛاَزِکی َلهُ ِِؕ َٚا ُ
(ا٩٥ٞر:
)28
۽ س٭ڪڎ ٣٧اق٧اـ ک ٫چئش ٫ح٩١ ٦ٽ ٫قڃ ٩ح٩١ ٦ٽ ٫قڃ ٩اـ ۾ اق٧اـ الِء ڎاڍي پاڪائ ٫٧„ ٫۽ س٭ڪ ٫ڪؽ ٩٬ٿا ـ ٩اهلل ڄاڻ ٫ٿ.٩ ٘ؽد سٓ١ ٫اكؽح ٫حؾڪ٭ ٫۽ حؽة٭ج ۾ ١اُء س ٫گ٩دۿ اـخاد س٫ ر٢٥٧ائ ٫۽ پُ٫ء س٧ ٫ػا٬ج قڎي ا٢٧٭ج رک ٣ٿا .ا ٫٧ٽئ ٫ادارا پ٥٨٥ش٩ 102
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪ ٠ع٩ةَ٫ء ـاـ ـؽا٤شاؿ ڎ ٣٬ح ٦ة٨خؽ ٤خ٭شا ٫ٟ١ـگ ٣٨ٿا. ىػاشي حزڪيّ: ا٤ػر س ٫انالح ۽ حؾڪ٭ ٫الِء ىؽقري „ ٫٧ح ٦ا٤فاـ ضالؾ کاڌق قاپؽائ٫ۿ ا٢٬ا٤ػاري ۽ د٬ا٤خػاريَء ـاـ ڪ٢ائ ٫پ٥٨٥ش ٩پ٭ٽ گؼر ڪؽيۿ ضؽاؿ ع٩ر پ٥٨٥ش ٫انالح س ٫الِء ڪ٭ڎ٩٬ـ ة ٦ڪ٩كل٩ـ ڇ٦٤ ٩ ڪؽي نؽؼ قردـ ۽ قُ٭ ٣ٙـاـ حؾڪ٭ ٩ڪ ٦٤ ٩ٿ٭٥ػقۿ ڇ ٩ح ٦رب قٽ ضؽاؿ ع٩ر س ٫ڪا ةْ ٦تادت ا٬خؽي حائ٭ ٣س ٩ڪا ة ٦دْا ٛت٩ؾ .٫٧„ ٦٤ پاڻ ـڳ٩رـ ﷺ س٘ ٩ؽ١اـ „٫٧ۿ ٧ڪ ١اڻ ٩٨ڊگ ٩٨ـٙؽ ڪؽي ٿ٩ پؽاگ٥ػف ۽ پؽ٬لاـ ضاؾ „ ٫٧پ٥٨٥شا ٧ٿ „ـ٢اـ سٌ ٫ؽؼ ڦ٨الئ ٫دْا گ٨ؽي ٿ٬ :٩ا رب! ٬ا رب! س٩ـ پڪارقـ ڪؽي ٿ .٩ضاٞج ا٧ا „ ٫٧س ٩اـ س ٩کاڌق ضؽاؿۿ پ٭خ ٩ضؽاؿۿ ٞتاس ضؽاؿ ۽ ضؽاؿ ٕؼا ١اـ اـ س٤ ٫ل ٩ق ٢٤ا ٿ٫ۿ ا٧ڏي ١اڻَ٩٨ء س ٫دْا ڪ٭ئٛ ٣ت٩ؾ پ٤٩ػي! (رقاف حؽ١ؼي) َ٫٧ء ضٜ٭ٜج „ ٫٧ح ٦اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپاڻ پاڪ „ ٫٧۽ پاڪ ۽ ناؼ ـٿؽ ٣٬ك٭ ٣ک ٫ئ ٫پف٥ػ ڪؽي ٿ٩ۿ اهلل حٓا ٰ٫ٞپ٥٨٥ش ٣رـ٣ٞ٩ ک ٫ضڪ ٠ڎ٥٬ػي ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ايز ُس ٌُ کًُُ ِٛا َٔ َٔ َّ ايظیبتٔ َ ٚا ِع ًَُُ ِٛا َصاي ٔ ّحاؕ انٔ ِی ب ٔ َُا َت ِع ًَُُ َِ َٕ ٛعً ٔ ِ﴾۵۱ؕ﴿ ِْ ٝ َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا ُّ
(ا٢ٞؤ٩٥١ـ)51:
(ـڀ ٫٥رـ ٣ٞ٩ک ٫اـاـ س ٫٧ ٩چ٩ڻ ٩٧ح )٦اي رـٞ٩ؤ! ـٺ٭٣ ك٭١ ٣اـ کائ ٩۽ چڱ ٩ڪ ٠ڪؽ .٩٬س٭ڪ ٫اق٧٭ ٣ڪؽ ٩٬ٿا ح ٣٨٥ک ٫ة٭لڪ „ٌء ڄاڻ٥ػڏ „٧٭اـ. ١ئ ٣٥١٩ک ٫ا ٩٧ـاڳ ٩ضڪ ٣٧ ٠ر٬ج ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ.٩ َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا کًُُ ِٛا َٔ ِٔ طَیبتٔ ََا َرزَ قِٓهُ ِِ َِ ٚ َّک ِٚا ِہّٰلِل اط ُ ُ ا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ ا ٔ َّٜاہُ َت ِعبُ ُد ِ( ﴾۱۷۲﴿ َٕ ٚاٞتٜؽف)172: اي ا٢٬اـ قار‟! س٭ڪ ٫پاڪ ك٭٩ـ اـاـ اق٧اـ ک ٫رقزي ڎ٤٭٩ـ „ ٣٧ـ ٫کائ٩ۿ ۽ اهلل س ٩كڪؽ ڪؽ٩٬ۿ س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭٣ ـ٥ػس ئْ ٫تادت ڪؽ ٩٬ٿا. www.sindhsalamat.com
103
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٧ج كڪؽ ١اـ ١ؽاد قر٧ائ ٫کائڻ „ .٫٧س٭ڪ ٩ة ٦س٭خؽي ٤٩٧ػ قارق ا٤فاـ „ ٫٧ا ٩٧اڻ٤٩٨ػ قارـ ٕؽ٬ت ٣ا٤فا ٣٤ـاـ قر٧ائ ٫کائڻ س١ ٩ڪٓ١ .٫٧„ ٟٗاكؽي ۾ س٭خؽي ىؽقرت „ ٫٧اـ پٽا٤ػر پ٥٨٥ش٫ ٘ؽاع ٫ـاـ رزؽ قر٧ائ ٫کائڻ س ٩ضڪٛ .٫٧„ ٠ؽ„ـ ضڪ٭ ٠ناؼ ٣ِٙٞ۾ ـائ ٝ۽ ١طؽقؿ س ٩ض ٚڳڻا.٫٧„ ٩٬ ضالؾ ۽ پاڪ ك٭٩ـ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞا٤فا ٣٤ک٢ٓ٤ ٫ج ڪؽي ڎ٤٭٩ـ „٣٧ۿ ا ٣٨٤س ٫قاپؽائڻ ح ٫اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٩كڪؽ ادا ڪؽڻ گ٨ؽس٫ ۽ ا ٣٨٤ک ٫ة٥ا ڪ ٣٨٥ـتب س ٫پ٥٨٥ش١ ٫ٿاـ ضؽاؿ ٛؽار ٦٤ڎس.٫ ضػ٬د كؽ ٗ٬۾ اچ ٫ٿ ٩ح ٦پاڻ ـڳ٩رـ س ٫عػ١ج ۾ ٧ڪ ١اڻ٩٬„ ٩٨ۿ سْ ٣٨٥ؽض ڪ٭ ٩ح ٦سڎٌ„ ٣٧ء گ٩كج کائ٭٥ػق „٧٭اـ ح٩١ ٦ـ ک٫ ْ٩رح ٣ڎا ٣٨٤رٕتج ٿ٭٥ػي „ ٫٧۽ ٩١ـ ح ٫ك٩٨ت سٟٕ ٩ت ٩ٿ ٫ق٥٬ػق „ .٫٧ح ٣٨٥ڪؽي ٩١ـ پاڻ ح ٫گ٩كج ضؽاؿ ڪ٭٫٧„ ٩ۿ ح ٣٨٥ح٫ ٧٭ٺ٭٬„ ٣ج ٤ازؾ ٿ.٫ ٘ َّلَ ُٜح ُّٔب َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا َّلَ تُ ََح َُ ِٛا طَیبتٔ ََ ۤا اَ َح ٌَّ اُ٘ َلهُ ِِ ََّٚلَ َت ِع َت ُد ِٚاؕ ا ٔ َّٕ ا َ ٘ َح َّل طَیبا۪ َّ ٚ ٘ َّاي ٔذ ۤۡ ٟاَْمُتۡن ب ٔ ٖہ اي ُُِ ِع َت ٔدَٚ ﴾۸۷﴿ َٔ ِٜک ُ ًُ ِٛا َٔ َُّا َرزَ َقهُ ُِ ا ُ َّات ُكٛا ا َ ّ َُ ِؤ َُٔٓ ِ( ﴾۸۸﴿ َٕ ٛا٢ٞائػف)88-87 : اي ا٢٬اـ قار‟! ا ٫٧ـٺ٭٩ـ ك٭٩ـ س٭ڪ ٫اهلل اق٧اـ الِء ضالؾ ڪ٭٩ـ „ ٣٧ـ ٫ضؽاؿ ٦٤ڪؽ ٩٬۽ ٤ڪ ٫ضػ کاـ ٥ٞگ٩٨ۿ ة٭لڪ اهلل ضػ کاـ ٥ٞگ٥٨ػڏـ ک ٫پف٥ػ ٤ٿ ٩ڪؽي .۽ اهلل اق٧اـ ک٫ س٭ڪ ٩ـٺ ٩ضالؾ رزؽ ڎ٫٧„ ٩٤ۿ ح١ ٣٨٥اـ کائ ٩۽ اـ اهلل کاـ ڊڄ٩ س ٣٨٥ح ٫اق٧اـ ا٢٬اـ „٤ػق „.٫٧ اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞپاڪۿ ـٺ٭٩ـ ۽ ْ٢ػ٩٬ـ ك٭٩ـ ا٤فا ٣٤س ٫الِء ضالؾ ۽ پاڪ٭ؾف ةڻا٩٬ـ „٣٧ۿ س٭ڪ ٫د٤٭ا ۾ ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤س ٫الِء ۽ „عؽت ۾ ١ئ ٣٥١٩الِء عاص ٤٩٧ػ٩٬ـۿ ا ٣٨٤ک ٫س٭ڪڎ ٣٧ضالؾ ٌؽ٫ٜ٬ ـاـ ضان ٝڪؽي قاپؽائش ٫ح ٦اـ ۾ ڪ ٩ة ٦ضؽج .٫٧„ ٦٤ڪ ٣٨٥ة٦ را٧ب ٬ا ْاةػ ک ٫اسازت ٫٧„ ٦٤ح ٩٧ ٦ا ٣٨٤پاڪ ك٭ ٣ک ٫ضؽاؿ ٛؽار ڎيۿ ٛؽ„ـ ناؼ ٌ٩ر ح ٫چئ ٫ٿ:٩ 104
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ايظیبتٔ َٔ َٔ ايززِ ٔمؕ ُق ٌِ ه ٔ َی ي ٔ ًَّ ٔذَٔ ِٜ ْخ َج ئع َٔباد ٔ ٖہ ََّ ٚ ُق ٌِ ََ ِٔ َرح ََّّ زٔ ١َ َٓ ِٜا٘ٔ َّائً ۤۡی اَ ِ َ ايدْ ِ َٝا َخاي ٔ َص ّ َّ ِٛ َّٜ ١ا ِيك ٔ( ؕ١ٔ َُ ٝاالْؽاؼ)32: ٰا ََُٓ ِٛا فٔی ا ِي َحُّ ٔ ٠ٛٝ ” چئ ٩ح ٦اهلل س( ٫پ٭ػا ڪ٭ )ٝز٥٬ج ( ٫٥ٓ٬ڪپڏـ) ک٫ س٭ڪا پ٥٨٥ش ٣ٻا ٣٨٤الِء ڪڍي اٿؿ ۽ کاڌي پ٭خ ٫س٫ ـٺ٭ ٣ك٭ ٣ک ٫ڪ ٣٨٥ضؽاؿ ڪ٭٫٧„ ٩܁ چئ ٩ح ٦ا( ٫٧انٝ ۾) د٤٭ا س ٫ض٭احَ٫ء ۾ ا٢٬اـ قارـ الِء „(٣٧۽) ٛ٭ا١ج س٫ ڎ( ٣٨٥٬ا ٣٨٤الِء) عاٞم „“.٣٧
حزڪيَِء غيم: ٙ٤ؿ س ٫حؾڪ٭ ٫۽ انالح الِء ىؽقري „ ٫٧ح٧ ٦ؽ ْ ٝ٢اعالص ۽ دؾ س ٫ـچائَ٫ء ـاـ ڪ٭ ٩قڃ .٫ا٤فاـ س ٝ٢ْ ٫۾ ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س٩ ڎ٬کاُء ۽ ر٬اُء ٧ ٦٤ش ٫ڇ ٩ح ٦ر٬اُء قارق ْ ٝ٢اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫درةار ۾ ٛت٩ؾ ٦٤ „ .٫٧ا٧ڏق ْ٘ ٝ٢ائػي ۽ انالح س ٫ةشاِء اٽ٥ٟػق ٜ٤هاـ ۽ عفاري قارق ةڻش٥ػق „ .٫٧ڇ ٩ح ٝ٢ْ ٦س ٩ن٩ٟۿ ٤٭ج ح ٫ئ٥ٟ١ ٫ػق „ .٫٧س٭ڪڎ٣٧ ٤٭ج نط٭ص ٤٩٧ ٦٤ػي ح ٦اـ ْ ٝ٢سا ٘ائػا ١ؽحب ٦٤ٿ٭٥ػاۿ ۽ ا٤فاـ ا٧ڏي س ٩ا٧ڏق ئ ٫ر٧ش ٫ق٥٬ػق .ةٟڪ ٦ڎ٬کاُء س ٫ڪؽي ـؾا س ٩ضٜػار ةڻش٥ػقۿ ح٥٨٥ڪؽي ىؽقري „ ٫٧ح٧ ٦ؽ ْ ٝ٢عاٞم اهلل س ٫رىا س ٫الِء ڪ٭٩ قڃ .٫اـ ـاـ ئ ٣ٟ٢ْ ٫سا ٘ائػا ١ؽحب ٿ٭٥ػاۿ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ اُْا اَّلعُاٍ بايٓٝات ٚاْ ُٓا َّلَزٕ ٟء َاْ( ٟٛةغاريۿ ١ف)٠ٟ ْ( ٣ٟ٢سٛ ٫تٞ٩٭ج ۽ ْػؿ ٛتٞ٩٭ج س١ ٩ػار) ٤٭ج ح ٫٧„ ٫۽ ١اڻَ٩٨ء ک ٫ا ٩٧ئ ٫ڦٻ٥ػق س ٣٨٥س٤ ٫٭ج ڪ٭ائ٭.٣ ا٤فا ٣ٟ٢ْ ٫٤سٛ ٫تٞ٩٭ج ۽ ْػؿ ٛتٞ٩٭ج ۽ کؽي ۽ ک٩ٽ ٫س١ ٩ػار ٤٭ج ح .٫٧„ ٫س٭ڪڎ٤ ٣٧٭ج ناؼ „ ٫٧ح ٦ٿ٩رڏق ْ ٝ٢ة ٦حڳ ٫ـگ ٫٨ٿ٩ۿ ۽ اٙ٤ ٩٧ؿ س ٫انالح س ٩ذر ٩ٓ٬ةڻش ٫ـگ ٫٨ٿ٩ۿ پؽ س٭ڪڎ٤ ٣٧٭ج ۾ ک٩ٽ „ ٫٧ح ٦پِ٩ء کڻ ٫ڪ٭ڎق ة ٝ٢ْ ٦ڇ٧ ٦٤ ٩شٛ ٫ت٩ؾ ٫٧„ ٦٤۽ ا ٩٧انالح ۽ ٫ٓٙ٤س ٫ةشاِء ةگاڏ ۽ ٜ٤هاـ س ٩ذر٧ .٫٧„ ٩ٓ٬ڪ ضػ٬د كؽ ٗ٬۾ ْ ٣ٟ٢سٛ ٫تٞ٩٭ج ۽ ْػؿ ٛتٞ٩٭ج سٓ١ ٩٭ار ٣٧ر٬ج ٻڌا ٩٬ق.٫٧„ ٩٬ www.sindhsalamat.com
105
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
إ ا٘ َّلٜٓظز الی صٛرنِ ٚاَٛالهِ َّٚلنٔ ٜٓظز الی قًٛبهِ ٚاعُالهِ (رقاف ١ف)٠ٟ
اهلل اق٧اـ س ٫ن٩رح ٣۽ ١ا ٣ٞڎا٤ ٣٨٤ٿ٨٤ ٩اريۿ (ح ٦گ٨ڻ٬ ٫٧„ ٩ا ٿ٩رق) پؽ اق٧اـ س ٫دٞ٭ ٣۽ ْ ٣ٟ٢ک ٫پؽک ٫ٿ( .٩ح ٦ناؼ ٤٭ج ـاـ ڪ٭٬ ٣٧„ ٝا ر٬اِء ۽ ڎ٬کاَء ـاـ) كرآن روخاٌي ةيياريً کان شفا آُي: س٭ئ ٣ا٤فاـ سُ ٫ا٧ؽي سف ٠ک ٫ة٭٢ار٩٬ـ ٞڳ٥ػ٩٬ـ „٣٧ۿ ائ٭٣ ا٤فاـ س ٫دؾ ک ٫ة ٦ة٭٢ار٩٬ـ ۽ ١ؽض ٞڳ٥ػا „٣٧ۿ ُا٧ؽي ة٭٢ار ٣٬س٩ ْالج دقا در ٝ١س ٫ذر ٫ٓ٬ڪ٭ ٩ق٥٬ػق „٫٧ۿ سڎ ٣٧ح ٦رقضا ٫٤ة٭٢ار٣٬ سْ ٩الج ٛؽ„ـ س ٫ذر ٫ٓ٬ڪ٭ ٩ق٥٬ػق „.٫٧ ا١اؿ ٕؾاَ٫ٞء س ٩چ٩ڻ „ ٫٧ح ٦اعالؽ ۾ اْخػاؾ نطج ٙ٤ؿ س٫ ْال١ج „ ٫٧۽ ْػؿ اْخػاؾ ١ؽض سْ ٫ال١ج „٫٧ۿ س٭ئ١ ٣ؾاج ۾ اْخػاؾ سف ٠س ٫نطج س٤ ٫لا ٫٤۽ ْػؿ اْخػاؾ ة٭٢اريَء س٫ ْال١ج „٫٧ۿ ح ٣٨٥ڪؽي اـ اض٭ا܂ ا٩ٟٓٞؿ س ٩ٽ٭٩ـ سٟػ ٟٛت ٫ة٭٢ار٣٬ ۽ ا ٣٨٤سْ ٫الج ةاةج ٞک٭ .٫٧„ ٩اـ اعال ٫ٛة٭٢ار ٣٬۾ ٧٭ٺ٭ ٣ك٭٣ ک ٫ك٢ار ڪ٭٫٧„ ٩ۿ ك٩٨تۿ پ٭ٽۿ اقگ٨ڏۿ زةاـ س٩ـ „٘خ٩ـ ۽ ١ه٭تخ٩ـۿ ـاڏۿ ضفػۿ د٤٭ا ۽ دقٞج س١ ٫طتج ۽ ض٩سۿ ةغٝۿ ر٬ا܂ حڪتؽۿ ع٩دپف٥ػي ۽ ٕؽقر ۽ „ڪڏۿ ٣٧ا ٣٨٤ح ٫حٙه٭ ٫ٟةطد ڪ٭٩ „ ٫٧۽ ا ٣٨٤سا ـتب ۽ ْالج ٻڌا٬ا „٣٧ۿ ڪ ٣ض ٚک ٫ض ٦٤ ٚـ٢ش٨ڻ ۽ اـ ٍ١اة ٦٤ ٝ٢ْ ٚڪؽڻ ک ٫پڻ دؾ س ٫ة٭٢ار ٣٬۾ ك٢ار ڪ٭.٫٧„ ٩ ٧ڪ ضػ٬د كؽ ٗ٬۾ رقضا ٫٤ة٭٢ار ٣٬ڎا ٣٧ ٣٨٤ر٬ج اكارق ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ اَّل ادلهِ علی دائهِ ٚدٚائهِ اَّل إ داء نِ ايذْٛب ٚدٚا َء نِ اَّلستػفار ڇا „ٌء اق٧اـ ک ٫ة٭٢ار ٣٬۽ ا ٣٨٤سْ ٫الج ةاةج ٦٤ٻڌا٬اـ܁ ح٧٩اـ سا گ٥ا ٦٧اق٧اـ س ٫ة٭٢اري „ ٣٧۽ ا ٣٨٤سْ ٩الج اـخٖٙار „.٫٧
106
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اـ ة٥٭اد ح ٫چئ ٫ـگ٨ش ٫ٿ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ک ٫س٭ڪ ٩كٙا چ٭٩ ق ٫٧„ ٩٬اـ ١اـ ١ؽاد رقضا ٫٤ة٭٢ار ٣٬کاـ كٙا „ .٫٧اهلل حٓا ٰ٫ٞس٩ ٘ؽ١اـ „.٫٧ اض ق َِد َج ٓا َء ِتهُ ِِ ََّٛع ٔظَ َّْ ِٔ َ ١ربهُ ِِ َٔ ٚط َف ٓا ْء يُا فٔی ايص ُد ِٚرٔۙ ۬ َّ ُٖٚدََّ ٚ ٟر ِح َُ ْ١ ۙ َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا اي َّٓ ُ ِ ُّ َ ن ﴿٤٩٬( ﴾۵۷ؿ)57: يً ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َ اي ا٤فا !٩٤اق٧اـ س ٫پاٞ٭٥ػڏ سٌ ٫ؽ٘اـ اق٧اـ قٽ ٤ه٭طج ۽ دٞ٭٣ س ٫ة٭٢اري س ٫كٙا ۽ ا٢٬اـ قارـ الِء ٧ػا٬ج ۽ رض٢ج „ئ٫٧„ ٫ۿ ٧ڪ ٻ٥٧ ٫ڌ اـ ـاڳ٩٨ٙ١ ٫ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ ۙ (االـؽا܂)82 : ۙ ُِقٰا ٕٔ ََا ُٖ َٔ ٛط َف ٓا ْء ََّ ٚر ِح َُ ُ ١يً ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َن ََٓ ُ ْٚز ٍُ َٔ َٔ اي ُ ِ
۽ اـ٭ ٣اٛ ٩٧ؽ„ـ ٤ازؾ ڪؽ٩٬ـ ٿا س ٩ا٢٬اـ قارـ الِء كٙا ۽ رض٢ج „.٫٧ اهلل س ٩ذڪؽ ۽ اـ س٬ ٫اد ١ئ ٣٥١٩س ٫دٞ٭ ٣ک ٫گؽ١ائ ٫قس٥٨ػي „ ٫٧۽ اهلل س٩ـ „٬خ٩ـ ا٢٬اـ قارـ س ٫ا٢٬اـ ۾ اىا٘ ٩ڪ٥ػ٩٬ـ „٣٧ۿٛؽ„ـ قاىص ٌ٩ر ح ٫چئ ٫ٿ:٩ َّ ُِک اُ٘ َٔ ٚجً َِت ُقًُ ِٛب ُ ُہ ِِ َ ٚأذَا تًُ ٔ َِ ٝت َعً َِٝۂ ِِ ٰاُ ٜت ٗہ َزا َدتِ ُہ ِِ أْ َّ َُا اي ُُِ ِؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛاي ٔذ َٔ ِٜأذَا ذ ٔ َ أَُ ِٜاْ ّا ََّ ٚعلی َربۂ ِِ ََ ٜت َٛک َّ ًُ ِ( ﴾۲ؕ﴿ۚ َٕ ٛاالٙ٤اؾ)2: ا٢٬اـ قارا ٘ ًٜا ٣٧„ ٫٧س ٩سڎ ٣٧اهلل ک٬ ٫اد ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ ٩ح٦ ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ ڊڄ ٣ٿ٭٩ـ ۽ سڎ ٣٧ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ٫٧ ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ا٬„( ٫٧خ٩ـ) ا ٣٨٤س ٫ا٢٬اـ ک ٫ز٬ادف ڪ٣ ٿ٭٩ـ ۽ ا ٫٧پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ ح ٫ڀؽقـ ٩ڪ ٣ٿا. ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ ـاڳ٩٨ٙ١ ٫ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ ٘ َْز َّ ٍَ اَ ِح َش َٔ ا ِي َح ٔدِٜثٔ نٔت ّبا َُّ َتظَ اب ٔ ّہا ََّ َثان ٔ َی٭ َت ِكظَ ع ُّٔز َٔ ِٓ ُہ ُجًُ ُِ ٛد َّاي ٔذَٔ ِٜ اَ ُ ک ُٖ َد ٟا٘ٔ ِ َٜہد ِٟٔ ِ َٜدظَ َِ َٕ ٛربَّ ُہ ِِۚ ث ُ َِّ َتًٔی ِ ُن ُجًُ ِٛدُُٖ ِِ َُ ٚقًُ ِٛب ُ ُہ ِِ الٔی ذ ٔ ِ ٔ ِک ا٘ٔؕ ذي ٔ َ ٔ َٖاد ٕ ﴿( ﴾۲۳اٞؾ١ؽ)23: ب ٔ ٖہ ََ ِٔ َّیظَ ٓا ُءؕ َُّ ِٔ ََ ٚی ِضً ٔ ٌٔ اُ٘ ف ََُا َي ٗہ َٔ ِ اهلل ٨٤ا٬ج ـٺ ٩ڪالؿ ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٩س ٣٨٥س٩ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ ٧ڪ ٻئ ٫س٨ڏ٩٬ـ (۽ ٧ڪ ڳا ٦٨ٞس ٫ـ٢ش٨ائڻ الِء ةار ةار) د٧ؽا .٣٧„ ٝ٬اـ س ٫ٻڌڻ ـاـ ا١( ٣٨٤اڻ )٣٨س ٫ک( ٣ٟسا قار) www.sindhsalamat.com
107
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪا٤ڊارس ٣ٿاۿ س٭ڪ ٫پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ کاـ ڊڄ ٣ٿا قري ـ٥ػـ ک٩ٟـ ۽ ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ اهلل س٬ ٫اد ح٤ ٫ؽؿ ٿ٭ ٣ٿ٭٩ـٛ( ٫٧ .ؽ„ـ) اهلل س٧ ٫ػا٬ج „٫٧ۿ س ٣٨٥ک ٫قڻ٭ؿ ح ٣٨٥ک ٫اـ ـاـ ٧ػا٬ج ڪؽي ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک ٫اهلل گ٢ؽا ٦٧ڪؽي ٿ ٩ح ٣٨٥ک ٫ڪ ٩ة٦ ٧ػا٬ج ڪ٥ػڏ .٫٧„ ٦٤ اهلل حػانيٰ جا پصٍديده ىاڻِّ: اهلل حتارڪ ق حٓا ٰ٫ٞقٽ ْؾتۿ ١ؽحت ٫۽ ١ٿا٧٭٧ ٣ئڻ س ٩اْختار حؾڪ٭٫ۿ پؽ٧٭ؾگاري ۽ ح٩ٜيٰ ح٫٧„ ٫ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ِک ََهُ ِِ ع ٔ ِٓ َد ا٘ٔ اَ ِتكهُ ِِؕ(اٞطشؽات)13: ا ٔ َّٕ اَ ِ َ
ة٭لڪ اهلل قٽ اـ س ٫قڎي ْؾت „٫٧ۿ س ٣٨٥ک ٫ح٩ٜيٰ (پؽ٧٭ؾگاري) گ٨ڻ.)٫٧„( ٫ ا ٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ ٤٭ڪ ٫۽ ح٩ٜيٰ سٓ١ ٫ا ٫ٟ١۾ ٧ڪ ٻئ ٫س ٩ـاٿ ڎ٬ڻ س ٩ضڪ ٠ڎئ ٫ٿ:٩ َََّ ٚل َت َعا َُِٛ ْٚا َعل َی ِ ٔ اب ﴿﴾۲ ۪ اَّلث ِ ِٔ َٚا ِي ُع ِد َٚا ٕٔ ٘ َط ٔدِٜدُا ِي ٔع َك ٔ ٘ؕ ا ٔ َّٕ ا َ ۙ ََّ ٚات ُكٛا ا َ (ا٢ٞائػف)2:
۽ ڀالئَ٫ء ۽ پؽ٧٭ؾگاريَء ۾ ٧ڪ ٻئ ٫س١ ٫ػد ڪؽ ٩٬۽ گ٥ا ٦٧۽ ُ ٠ٟ۾ ٧ڪ ٻئ ٫س١ ٫ػد ٦٤ڪؽ .٩٬۽ اهلل کاـ ڊڄ٩ۿ ة٭لڪ اهلل سْ ٩ؼاب ـغج „.٫٧ „عؽت س٩ـ اةػي ٢ٓ٤خ٩ـ ة ٦ا ٣٨٤الِء ئ٣٧„ ٫ۿ س٭ڪ ٫اهلل کاـ ڊڄ ٣ٿا ۽ د٤٭ا ۾ ٘فاد ٦٤ٿا ڦ٭الئ٭٣ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ِک َّ ض َََّ ٚل ف ََشا ّداؕ ْخِ َ ْ ُ٠ج َعًُ َہا ي ٔ ًَّ ٔذََّ َٔ ِٜل ُٜزُٔ ِٜد ِ َٕ ٚعًُُ ًّٛا فٔی ِاَّل َِر ٔ تًٔ َ ايد ُار ِاَّل ٔ َ ن ﴿( ﴾۸۳اٜٞهم)83: َٚاي َِعاق ٔ َب ُ ١ئً ُُِ َّتكٔی ِ َ ا„ ٩٧عؽت س ٩گ٨ؽ „٫٧ۿ اـاـ ا ٩٧ا ٣٨٤ک ٫ڎ٥٬ػاـ٭٣ۿ س٭ڪ٫ ٟ١ڪ ۾ ٦٤قڎائ ٫ڪؽڻ ۽ ٘ ٦٤فاد ڪؽڻ گھؽ٤ػا „ ٣٧۽ (اهلل کاـ) ڊڄڻ قارـ س ٫پڇاڏي ڀ.٫٧„ ٫ٟ
108
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
پاڻ ـڳ٩رـ پڻ پ٥٨٥ش ٫ا١ج ک ٫حؾڪ٭٫ۿ انالحۿ ح٩ٜيٰ ۽ پؽ٧٭ؾگاريَء ةاةج ڪ٭خؽ٩٬ـ ئ٧ ٫ػا٬خ٩ـ ڪ٭٩ـ „٣٧ۿ اـ٭ ٣ا١ ٣٨٤اـ ٧خ ٫ڪش ٦٨ضػ٬ر٩ـ ذڪؽ ڪ٭٩ـ ٿا: پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „:٫٧ َّلتحاسدٚا َّٚلتٓاجظٛا َّٚل تباغضٛا َّٚلتدابزٚا َّٚلٜبٝع بعضهِ علی بٝع بعض ٚنْٛٛا عبادا٘ اخٛاْا ،ايُشًِ اخٛايُشًِ َّلٜظًَُّ٘ٚ ،لٜدذ ي٘ َّٚلٜحُقه .ايتكٟٛ ہہٓا ٚیظیر الی صدر ٙثَلت َزات .بحشب اَز َٔ ٟايِّش إ ٜحُقاخاہ ايُشًِ. کٌ ايُشًِ علی ايُشًِ رحاّ ،دََ٘ٚ ،اي٘ َٚعض٘ (رقاف ١ف)٠ٟ پاڻ ۾ ٧ڪ ٻئ ٫ـاـ ـاڏ ٦٤ڪ٭٩ۿ قاپار قڏي ۾ ٧ڪٻئ ٫ک ٫ڌقک٩ ٦٤ڎ٩٬ۿ ٧ڪ ٻئ ٫ـاـ ةٖو ٦٤ڪ٭٩ۿ ٧ڪ ٻئ ٫س ٫گال ٦٤ڪؽ٩٬ۿ ٧ڪ ٻئ ٫س ٫عؽ٬ػ ۽ ٘ؽقعج ح ٫چڏ٧ج ڪؽي عؽ٬ػ ۽ ٘ؽقعج ٦٤ڪؽ٩٬ۿ اهلل سا ٻا٨٤ا پاڻ ۾ ٧ڪ ٻئ ٫سا ڀائؽ ٿ ٫قڃ.٩ ١ف٢ٟاـۿ ١ف٢ٟاـ س ٩ڀاُء „ ٦٤ .٫٧اـ ح ٠ُٟ ٫ڪ٥ػق „ .٫٧۽ ٦٤ اـ ک ٫ة٬ ٫ارق ١ػدگار ڇڎ٥٬ػق „ ٫٧۽ ٦٤اـ ک ٫گ٨ٽ ِ٤ؽ ـاـ ڎـ٥ػق „ .٫٧ح٩ٜيٰ ٧خ( ٫٧„ ٫ـ٭ ٫٥ڎا ٣٨٤اكارق ڪ٥ػي ٽ٫ ڀ٭ؽا ائ٭٘ ٣ؽ١ا٬ائ٩ـ) ١اڻَ٩٨ء س ٫ةؽي ٧ئڻ الِء ا٬خؽق ئ ٫ڪا٘٫ „ ٫٧س١ ٩٧ ٩ف٢ٟاـ ڀاُء ک ٫ضٜ٭ؽ ـ٢ش٧ .٫٨ؽ ١ف٢ٟاـ ک ٫ٻ٫ ١ف٢ٟاـ س ٩ع٩ـ ساـ ۽ „ةؽق ضؽاؿ „.٫٧ ٧ڪ ضػ٬د ۾ پاڻ ـڳ٩رـ س٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧ اَزنی ربی بتشع :خظ ١ٝا٘ فی ايِّس ٚايعَلْٚ ،١ٝکًُ ١ايعدٍ فی ايزضا ٚايػضب ٚايكصد فی ايفُق ٚايػىی ٚإ اصٌ َٔ قظعىی ٚاعظ َٔ ٞرحَىی ٚاعفٛا عُٔ ظًُىی، ذِکا ْٚظز ٟعبر ّٰٚ ،٠اَزبايُعزٚف (رقاف رز)٣٬ فَّکاْٚظقی ّ ٚإٜهٕٛصًُی ّ ٥٨٥١ش ٫رب ٩١ـ ک٩٤ ٫ـ ڳا٨ٞ٭ ٣س ٩ضڪ ٠ڎ٫٧„ ٩٤ۿ ٞڪ ۽ ُا٧ؽ ۾ اهلل کاـ ڊڄاـۿ ع٩ك ٫۽ ڪاقڏ ۾ ا٤هاؼ س ٫ڳا٦٨ٞ ڪؽ٬اـۿ „ـ٩دگ ٫۽ ـڃائپ ۾ قچٿؽائپ اعخ٭ار ڪ٭اـۿ س٣٨٥ ٩١ـ ـاـ ٽ٩ڏٌ„ ٫٧„ ٩٬ء اـ ـاـ ڳ٥ڍ٬اـۿ س٩١ ٣٨٥ـ ک١ ٫طؽقؿ رک٭ٌ„ ٫٧„ ٩ء اـ ح ٫ةغلق ڪ٭اـۿ س ٠ُٟ ٣٨٥ڪ٭ ٫٧„ ٩اـ www.sindhsalamat.com
109
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ک ٫درگؼر ڪ٭اـ ۽ ٥٨٥١ش ٫عا٩١ك٩ٕ ٫ر ۽ ٘ڪؽ ٧ش٫ۿ ٥٨٥١ش ٩ڳا٨ٞائڻ ذڪؽ ٧ش٫ۿ ٥٨٥١شِ٤ ٫ؽ ٤گاْ ٦٧تؽت ٧ش ٫۽ „ٌء ٤٭ڪَ٫ء س ٩ضڪ ٠ڪ٭اـ. ٘خص ١ڪ ٫س ٫ٓٛ٩١ ٫ح ٫پاڻ ـڳ٩رـ عٍت ٩ڎ٥٬ػي ٘ؽ١ا :٩٬اي ا٤فا !٩٤اهلل حٓا ٰ٫ٞساٟ٧٭ج قاري قڎائ ٫۽ حڪتؽ ۽ اة ٣ڎاڎـ ح٘ ٫غؽ ڪؽڻ عخ ٠ڪؽي ڇڎ .٫٧„ ٩٬اهلل حٓا٘ ٰ٫ٞؽ١ا :٫٧„ ٩٬اي ا٤فا!٩٤ ة٭لڪ اـاـ اق٧اـ ک٧ ٫ڪ ١ڏس ۽ ٧ڪ زاؾ ١اـ پ٭ػا ڪ٭ ٫٧„ ٩۽ اق٧اـ ۾ ذاح٭٩ـ ۽ پاڏا ڪ٭ا ـ٩ـ ح٧ ٦ڪ ٻئ ٫ک ٫ـڃاڻ٩ۿ ة٭لڪ اق٧اـ ١اـ ْؾت قارق اهلل قٽ ا ٫٧„ ٩٧س٭ڪ ٩اق٧اـ ١اـ پؽ٧٭ؾگار „.٫٧ (رقاف حؽ١ؼي )159/2
ڪاىياةي ۽ ٌجات جّ ىدار: اـالؿ ۾ حؾڪ٭ ٫۽ انالح س ٫ا٬ڎي قڎي ا٢٧٭ج „ ٫٧س„ ٩عؽت س ٫ڪا١٭اة ٫۽ ٤شات س ٩ـڄ١ ٩ػار اـ ح ٫ئ ٫رک٭٫٧„ ٝۿ ٛؽ„ـ قاىص ٌ٩ر ح ٫چ٩ي ٿ:٩ ٔ َد ّٰسى َہا ﴿ؕ( ﴾۱۳اٞل٢ؿ)10-9: اب ََ ِ ََ ِٔ َز ّٰنى َہا ۚۚ﴿ َٚ ﴾۹ق َِد َخ َ
ق َِد اَ ِفًَحَ ة٭لڪ ا١ ٩٧ؽاد ک ٫پ٨چ ٫ق ٩٬سٙ٤ ٣٨٥ؿ ک ٫پاڪ ڪ٭ ٩۽ ة ٫كڪ ا ٩٧ة١ ٫ؽاد ٿ٭ ٩س ٣٨٥اـ ک١ ٫ٽَ٫ء ۾ ١الئ ٫ڇڎ.٩٬ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ ـاڳ٩٨ٙ١ ٫ؿ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ اس َِ َرب ٖہ َف َصلّٰی ﴿ؕ( ﴾۱۵االْ)15-14 :ٰ٫ٟ َِک ِ ق َِد اَ ِفًَحَ ََ ِٔ َتزَک ّٰی ﴿ َٚ ﴾۱۴ذ َ َ
ة٭لڪ ا١ ٩٧ؽاد ک ٫پ٨خ ٩س٭ڪ ٩پاڪ ٿ٭ ٩۽ پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ س٤ ٩ا٬ ٩ٞاد ڪ٭ائ٭ ٣پِ٩ء ٢٤از پڏ٧٭ائ٭.٣ ا٧ڏق ١اڻ ٩٨س٭ڪ ٩پ٥٨٥شٙ٤ ٫ؿ س ٩حؾڪ٭ ٩ڪؽي ٿ٩ۿ اـ الِء اةػي س٥ج „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ک َي ُہ ُِ َّ ايد َرج ُت ا ِي ُعلی ﴿َ ﴾۷۵جّٰٓ ُت ايصًٔحتٔ َفاُٚيٰٓئ ٔ َ ََّٜ ِٔ ََ ٚاِت ٖٔہ َُ ِؤ َٔ ّٓا َق ِد َعُٔ ٌَ ّٰ ٔ َتزَک ّٰی ﴿ٌٰ( ﴾۷۶٪ھ: َع ِد ٕٕ َت ِجز ٔ َِ ِٔ َٔ ٟت ِحتٔ َہا ِاَّلَِْہزُ خً ٔ ٔد َٔ ِٜف َِٔ ٝہاؕ َ ٚذي ٔ َ ک َجزٰٓءوُا ََ ِ
)76-75 110
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ س٭ڪ ٫اـ قٽ ا٢٬اـ قارا ٿ ٫ا٥٬ػا ۽ چڱا ڪ ٠ڪ٭ا ٤٩٧ػائ٩ـۿ ح ٣الِء ة٥ٟػ درسا „ ٫٥ٓ٬ .٣٧ر٧ڻ سا ةاغ „٣٧ۿ س٣ س٧ ٫٭ٺاـ قا ٦٧ق ٣٧ٿاۿ ا ٣٨٤۾ پ٭ا ر٥٧ػا ۽ ا ٩٧اـ س ٩ةػ٫٧„ ٩ٞۿ س٭ڪ ٩پاڪ ٿ٭.٩
www.sindhsalamat.com
111
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اعجاز القرآن ٛؽ„ـ ١ش٭ػ پاڻ پ٥٨٥ش١ ٫خٓٓ١ ٟٚشؾي ٧ئڻ س ٫دْ٩يٰ ڪئ ٫٧„ ٫۽ س١ ٣اڻ ٣٨ک ٫اـ س ٫ڪخاب اهلل ٧ئڻ ۾ كڪ „٫٧ۿ ا ٣٨٤کٜ١ ٫اة٫ٟ س ٫دْ٩ت ڎ٧ .٫٧„ ٫٤خ ٫ا٧ڏي ٛف ٠س٩ـ „٬خ٩ـ ذڪؽ ڪش ٣ٿ٭٩ـ.
َ ٚا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ ف ٔ ِی َرِٜبٕ َ َُّا َْز َّ ِي َٓا َعلی َع ِب ٔدَْا َفاِتُ ِٛا بٔ ُش َِ ٛرِ َ ِٔ َٕ ٠ثً ٔ ٖہ۪ َٚا ِدعُ ِٛا ُط َہ َد ٓا َء ُن ِِ َ ِٔ ن ﴿( ﴾۲۳اٞتٜؽف „٬ج )23 دُ ِ ٕٔ ٚا٘ٔ ا ٔ ِٕ ُنِٓت ُِِ ص ٔدقٔی ِ َ ۽ س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣كڪ ۾ „٧٭ ٩اـ (ڪالؿ) س ٫ڪؽي س٭ڪ٩ اـاـ پ٥٨٥ش ٫ٻا١ ٫٨٤ط٢ػ ﷺ ح ٫الٿ ٫٧„ ٩ح ٦اـ س٨ڏي ڪا ـ٩رة „ڻ٭ ٩۽ اهلل کاـ ـ٩اِء پ٥٨٥شا ١ػدگار ـڎ ٩٬س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣ـچا „٧٭.٩
اس َت َظ ِعت ُِِ َ ِٔ دُ ِ ٕٔ ٚا٘ٔا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ ؕ اَ ِّ َی ُك ِٛيُ ِ َٕ ٛا ِفتَرى ُہ ۙ ُق ٌِ َفاِتُ ِٛا بٔ ُش َِ ٛرِ َٕ ٠ثً ٔ ٖہ َ ٚا ِدعُ ِٛا ََ ٔٔ ِ ن ﴿٤٩٬( ﴾۳۸ؿ „٬ج )38 ص ٔدقٔی ِ َ (اي پ٭ٖ٢تؽ!) ڀال ا ٩٧چ٩ـ ٿا ڇا ح ٦ا ٩٧پاڻ ٺا٧٭ ٩اٿؿ܁ ح٩ـ چؤ ح٦ پِ٩ء اـ س٨ڏي ٧ڪ ـ٩رت ئ„ ٫ڻ٭ ٩۽ (اـ س ٫ٺا٧ڻ الِء) اهلل کاـ ـ٩اِء س ٣٨٥ک ٫ـڎي ـگ ٩٨ح ٣٨٥ک ٫ـڎ٩٬ۿ س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣ـچا „٧٭.٩
ِّش ُس َٕ ٛر َ ِثً ٔ ٖہ َُ ِفت َ َرٕ ٜت َّ ٚا ِدعُ ِٛا ََ ٔٔ ا ِس َت َظ ِعت ُِِ َ ِٔ اَ ِّ َی ُك ِٛيُ ِ َٕ ٛا ِفتَرى ُہؕ ُق ٌِ َفاِتُ ِٛا بٔ َع ِ ٔ دقٔی ِ َن ﴿٩٧( ﴾۱۳د „٬ج )13 دُ ِ ٕٔ ٚا٘ٔ ا ٔ ِٕ ُنِٓت ُِِ ص ٔ ڀال ا ٫٧چ٩ـ ٿا ڇا ح ٦ا ٩٧پاڻ ٺا٧٭ ٩اٿؿ (ک٭ )٣چؤ ح ٦پِ٩ء اـ س٨ڏ٩٬ـ ڎ ٦٧ـ٩رح٩ـ ةڻا„ ٝ٬ڻ٭ ٩۽ اهلل کاـ ـ٩اِء س ٣٨٥ک ٫ـڎي ـگ٩٨ ح ٣٨٥ک ٫ـڎ ٩٬س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣ـچا „٧٭.٩ ُق ٌِ َّيئ ٔ ٔٔ ا ِج َت َُ َعتٔ ِ ٔ ُِقٰا ٕٔ ََّل َٜاِتُ ِ َٕ ٛبُٔٔ ِثً ٔ ٖہ اَّلْ ِ ُص َٚا ِيجٔ ُّٔ َعلٰٓی اَ ِٕ َّٜاِتُ ِٛا بُٔٔ ِث ٌٔ ہ َذا اي ُ ِ 112
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
إ َب ِع ُض ُہ ِِ ي ٔ َب ِع ٕض ظَ ۂی ِ ّرا ﴿( ﴾۸۸ة ٫٥اـؽائ٭٬„ ٝج )88 َٚي َِ ٛک َ َ
چؤ ح ٦س٭ڪڎ ٣٧ا٤فاـ ۽ س ٣٧ ٣س٨ڏي ٛؽ„ـ „ڻڻ (ٺا٧ڻ) الِء گڎ ٿ٭ ٣ح ٦اـ س٨ڏق „ ٦٤ڻ ٫ـگ٥٨ػا س٭خ٩ڻ٭ڪ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪڏا ٻ٭ ٣سا پڌرا ١ػدگار ٿ٭.٣ ُق ٌِ َفاِتُ ِٛا بٔهٔتبٕ َ ِٔ ع ٔ ِٓ ٔد ا٘ٔ ہُ َ ٛاَ ِہدُ ِٓ َٔ ٟہ َُ ۤا اَ َّتب ٔ ِع ُہ ا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ ص ٔدقٔی ِ َن ﴿﴾۴۹ َک فَا ِعً َِِ اَْ َّ َُا َٜتَّب ٔ ُع ِ َٕ ٛاَ ِہ َٓ ٛا َءہُ ِِؕ َ ِٔ ََ ٚاَ َض ٌُّ َٔ َُّ ٔٔ َّات َب َع َہٛى ُہ بٔ َػی ِر ٔ َفا ٔ ِٕ َّي ِِ َی ِش َتجٔ ِیبُ ِٛا ي َ ن ﴿ٛ( ﴾۵۳٪هم „٬ج )50-49 ٘ َّلَ َِ ٜہدٔ ٟا ِي َك ِّٰ َّ ٛ ايظًُٔٔی ِ َ ہُ ّد َٔ َ ٟا٘ٔؕ ا ٔ َّٕ ا َ چؤ ح ٦س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣ـچا „٧٭ ٩ح ٦اهلل قٽاـ ڪ ٩ڪخاب „ڻ٭٩ س ٩ا ٣٨٤ٻ٨٥٭ ٣کاـ قڌ٬ڪ ـڌق رـخ ٩ڎ٬کار٥٬ػڏ ٧ش ٫ح ٦اـ ح٧ ٫الـۿ پِ٩ء س٭ڪڎ ٣٧ح٥٨٥ش ٫ڳاٛ ٦٨ٞت٩ؾ ٦٤ڪ ٣ح ٦ڄاڻ ح ٦ا ٫٧رڳ ٩پ٥٨٥ش٫ ع٩ا٧ل ٣ح ٣ٟ٧ ٫ٿا ۽ س٭ڪ ٩اهلل س ٫رـخ ٫ڎ٬کارڻ کاـ ـ٩اِء پ٥٨٥ش٫ ع٩ا٧ق ح ٫ٟ٧ ٫ٿ ٩ح ٣٨٥کاـ قڌ٬ڪ گ٢ؽاف ڪ٭ؽ „ ٫٧ة٭لڪ اهلل ُا٩ٛ ٠ٞؿ ک ٫رـخ٤ ٩ٿ ٩ڎ٬کاري. اغجاز كرآن جّ دائرو ١ٿ٭٬„ ٣خ ٣۾ كڪ ڪ٥ػڏ ۽ ٥١ڪؽـ کٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س١ ٩رٝ پ٭ق ڪؽڻ س ٫چئ٥ٟز ڎ ٫٤قئ ٫٧„ ٫۽ ڪ٩ة ٦ڪالؿ ۽ ڪخاب ح٭فخائ٭ٛ ٣ؽ„ـ ١ش٭ػ س١ ٫ر ٝٿ٤ ٫ٿ ٩ـگ ٫٨س٭فخائ٭ ٣اـ س ٫اْشاز س ٫ـ٩٢رـ كٓت ٣۾ۿ ۽ اـ ـ٩٢ر ٣٬عه٩ن٭خ ٣۾ اـ س٨ڏق ٧ ٦٤ش ٫۽ ٛؽ„ـ نؽؼ پ٥٨٥ش ٣ِٙٞ ٣۽ حؽڪت٫ۿ ٘هاضج ۽ ةالٕج س ٫اْختار ـاـ ٓ١شؾق ٫٧„ ٦٤ةٟڪ ا ٩٧پ٥٨٥ش ٣ِٙٞ ٣۽ حؽڪ٭ب ۾ ةٓ١ ٦شؾق „ ٫٧ح ٦پ٥٨٥ش٥ٓ١ ٣ائ ٣۽ ١ي ٣٤٩٢۾ ةٓ١ ٦شؾق „ .٫٧پ٥٨٥ش ٣اْٰ٫ٟ ْ ٣٢ٟ۽ ٓ١ارؼ ۾ ةٓ١ ٦شؾق „ ٫٧حٕ ٦٭ت١٩ٟٓ١ ٫ات ۽ اةػي ضٜ٭ٜخ ٣س٫ ة٭اـ ۾ ةٓ١ ٦شؾق „٫٧ۿ پ٥٨٥ش ٫پ٭ق ڪ٭١ ٝؼ٧ت٫ۿ اعال٫ٛۿ ٓ١اكؽح٫ ۽ ١ػ ٫٤حٟٓ٭٢ات ۾ ةٓ١ ٦شؾق „ ٫٧ح ٦پ٥٨٥ش ٫اذؽ ۽ اٜ٤الب ۾ ةٓ١ ٦شؾق „ .٫٧پؽ سڎ ٣٧نؽؼ َٙٞس٭ڪ ٫اـ س ٫ڪا ٝ١اْشاز س٧ ٩ڪ پ٩ٟ٨
www.sindhsalamat.com
113
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
„ ٣٧س ٩ڪٜ١ ٩اة ٦٤ ٩ٟڪؽي ـگ٨٭ ٩ح ٦اـ س ٫ڪا ٝ١اْشاز ۾ ڪ٭ؽ ٜ١اة ٩ٟڪؽي ـگ٥٨ػق܁ ـ٩رة ٩٧د س٬„ ٫ج ١اـ ٩ٟٓ١ؿ ٿئ ٫ٿ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٩عه٩ن٫ ا١خ٭از ۽ اـ سٓ١ ٫شؾق ٧ئڻ س ٩راز ٫٧„ ٫٧ح٦ۿ ا ٩٧اهلل حٓا ٰ٫ٞس٠ْٟ ٫ ١اـ الٿ ٩ق ٫٧„ ٩٬۽ ضٜ٭ٜج ۾ ا ٩٧اـ س ٫عاص ْ ٠ٟس٧ ٩ڪ ٨ِ١ؽ „ ٫٧اـ ڪؽي اـ ۾ ا٤فاـ پ٥٨٥ش٫٥ُ ٫ۿ ١لخت٦ۿ ٤اٛم ۽ ١طػقد ۽ ع٩د عػا س ٫ڎ ٠ْٟ ٝ٤ـاـ ڪ٨ڏق ٜ١اة ٩ٟڪؽي ـگ ٫٨ٿ .٩س٭ئ ٣اهلل حٓاٰ٫ٞ س ٫ٻ٭ ٣نٙخ ٣۾ ا٤فاـ ٢١اذٟج ڪؽي ٤ٿ ٩ـگ ٫٨ائ٭ ٣عػا س ٠ْٟ ٫۾ ة ٦ڪٜ١ ٩اة٤ ٩ٟٿ ٩ڪؽي ـگ.٫٨ َفا ٔ َّي ِِ َی ِش َتجٔ ِیبُ ِٛا َلهُ ِِ فَا ِعً َُُ ۤۡٛا اَْ َّ َُ ۤا اُِْز ٔ ٍَ بٔ ٔعً ِِٔ ا٘ٔ َ ٚاَ ِٕ َّ َّۤل أي َہ ا ٔ ََّّل ہُ ََ ۚٛف َہ ٌِ اَْمُتۡن َُّ ِشً ٔ ُُ َِٕ ٛ ﴿﴾۱۴
(٩٧د „٬ج )14
پِ٩ء س٭ڪڎ ٣٧اق٧اـ س ٫ڳاٛ ٦٨ٞت٩ؾ ٦٤ڪ ٣ح ٦ڄاڻ ٩ح ٦اـ ک ٫رڳ٩ اهلل س ٠ْٟ ٫ـاـ الٿ ٩ق ٫٧„ ٩٬۽ ( ٣٧ڳا ٦٨ٞک ٫ة )٦ح ٦اـ کاـ ـ٩اِء ڪ٩ ضاڪ .٫٧„ ٦٤ ٠ڇا پِ٩ء اق٧٭ ٣ضڪ ٠حٟ٧ ٫ڻ قارا „٧٭٩܁ ”اَْ َّ َُ ۤا اُِْز ٔ ٍَ بٔ ٔعً ِِٔ ا٘ٔ“ س٤ ٩ڪخ ٩ٻڌائ ٫ٿ ٩ح ٦س٭ئ ٣اهلل حٓا ٰ٫ٞا٧٩ٞ٭ج س ٫ـ٩٢ر ٣٬نٙخ ٣۾ اڪ٭ ٫٧„ ٩ٟائ٭ ٣پ٥٨٥ش ٠ْٟ ٫۾ ة ٦اڪ٭ ٩ٟ۽ ٬ڪخا „ ٫٧۽ سڎ ٣٧اـ کاـ ـ٩اِء ڪٓ١ ٩ت٩د ۽ پاٞڻ٨ار ٫٧„ ٦٤ح ٦پِ٩ء ا ٫٨ٞڪالؿ س٨ڏق ٻ٭ ٩ڪ ٣٨٥س ٩ڪالؿ ٿ ٫ـگ ٫٨ٿ.٩ ََ ٚي َك ِد ٔجئِٓ ُہ ِِ بٔهٔتبٕ فَصَّ ًِٓ ُہ َعلی ع ٔ ًِِٕ ہُ ّدَ َّٚ ٟر ِح َُ ّ ١ي َك ِِ ُّٜ ٕ ّٛؤ َُٔٓ ِ( ﴾۵۲﴿ َٕ ٛاالْؽاؼ „٬ج )52
۽ ة٭لڪ اـاـ ا ٣٨٤قٽ ٧ڪ ڪخاب پ٨چا ٫٧„ ٩٬س ٣٨٥ک٫ ْٛ ٫٢ْٟ ٫٥ٓ٬( ٠ٟاْػي) ـاـ ک ٫ٞ٩ة٭اـ ڪ٭ ٩اٿئ٩ـ (۽) س ٩ا٢٬اـ قاريَء ٩ٛؿ الِء ٧ػا٬ج ۽ رض٢ج „.٫٧ اهلل حتارڪ قحٓا ٰ٫ٞس ٠ْٟ ٫س ٩حٓ ٟٚنؽؼ ٣ِٙٞ۽ س ٣ٟ٢ـاـ ٦٤ „ .٫٧ةٟڪ ٥ٓ١ائ ٣۽ ضٜ٭ٜخ ٣ـاـ ة٘ ٫ِٙٞ .٫٧„ ٦هاضج س ٫الِء ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ڪ٭خؽـ ئ ٫سڳ ٣٨ح ٫پ٥٨٥ش١ ٫خٓٛ” ٟٚؽَ ٤ا ْؽة٭ َا“ ”کخاب 114
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
١ت٭ “٣۽ ”ٞفاـ ْؽة١ ٫ت٭ )“٣چ٭ ٫٧„ ٩س ٣٨٥۾ اـ س ٫ِٙٞ ٫ع٩ة٭ ٣۽ ٞفا ٫٤ةؽحؽي ڎا ٣٨٤اكارق „.٫٧ َعب ٔ َّٝا َّي َع ًَّهُ ِِ َت ِعكًُٔ ِ﴾۲﴿ َٕ ٛ ايٓ ز ۙ۟ تًٔ َ ِک ٰاُ ٜت ا ِلهٔت ٔب اي ُُِبٔی ِ ٔن ۟ۚ﴿ ﴾۱ا ْٔ َّ ۤا اَْ ِزَيِٓ ُہ ُ ُِقءْ ّا َ َ (٩٬ـٗ )2-1
اٞؽ -اُ ٫٧ا٧ؽ ڪخاب س٩ـ „٬خ٩ـ „٣٧ۿ ة٭لڪ اـاـ ْؽة٫ (زةاـ) ۾ ٛؽ„ـ الٿ ٣١َ ٫٧„ ٩اق٧٭ ٣ـ٢ش.٩٨ َعب ٔ ٌّی َُّبٔی ِْن ﴿( ﴾۱۳۳ا٥ٞط)103 ٝ ي ٔ َشا ُٕ َّاي ٔذ ِٔ ًِ ُ ٜ ٟح ُد ِ َٕ ٚأي َِٔ ٝہ اَ ِع َج ٔ ٌِّم َّٚہ َذا ي ٔ َش ْ إ َ َ ح٥٨٥ش ٫زةاـ ْش ٫٧„ ٫٢۽ ٛ( ٫٧ؽ„ـ) ناؼ ْؽة ٫زةاـ ۾ „.٫٧ ـ٩رة ٛهم س٧ ٫ڪ „٬ج ۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ سٜ١ ٫اة ٫ٟ۾ ا٧ڏق ڪالؿ پ٭ق ڪؽڻ س ٫چئٟ٭٥ز ڎ ٫٤قئ٫٧„ ٫ۿ س٭ڪ٧ ٩ػا٬ج ۽ انالح ۾ اـ کاـ قڌ٬ڪ ٧ش.٫ ن ﴿ٛ( ﴾۴۹هم )49 ُق ٌِ َفاِتُ ِٛا بٔهٔتبٕ َ ِٔ ع ٔ ِٓ ٔد ا٘ٔ ہُ َ ٛاَ ِہدُ ِٓ َٔ ٟہ َُ ۤا اَ َّتب ٔ ِع ُہ ا ٔ ِٕ ُن ِٓت ُِِ ص ٔدقٔی ِ َ چؤ ح ٦س٭ڪڎ ٣٧اق٧٭ ٣ـچا „٧٭٩ـ ح ٦اهلل قٽاـ ڪ ٩ڪخاب „ڻ٭٩ س ٩ا ٣٨٤ٻ٨٥٭ ٣کاـ قڌ٬ڪ ـڌق رـخ ٩ڎ٬کار٥٬ػڏ ٧ش ٫ح ٦اـ ح٧ ٫الـ. ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٘ ٫هاضج ۽ ةالٕج ۽ اـ س ٫ِٙٞ ٩اْشاز درضٜ٭ٜج ٛؽ„ـ س ٫اْشاز س٧ ٩ڪ ٥٤ڍڏق پ٫٧„ ٩ٟ٨ۿ ٛؽ„ـ س ٩اْشاز اـ ۾ ة٥ػ .٫٧„ ٦٤اڳ٭ْ ٣ا ٣٢ٞسڎٛ ٣٧ؽ„ـ س ٫اْشاز ح٩ٕ ٫ر ڪ٭٬ ٩ا اـ ٩١ى ٩ع ح ٠ٟٛ ٫ک٥٭ ٩ح ٦ز١ا ٫٤سْ ٫اؿ رسطاـ ۽ ْؽة ٣س ٫ادة٫ ذقؽ س ٫ڪؽي ا ٣٨٤س ٫ـا٩٨١ـ گ٨ڻ ٩ڪؽي ٛؽ„ـ س ٫اْشاز س٩ ا٩٧ئ ٫پ ٩ٟ٨ر٧٭ ٩۽ ا ٣٨٤اـ ح ٫ڪا٘ ٫ة٨خؽ ٩١اد ٘ؽا ٠٧ڪ٭ ٩۽ قڎي ساک٩ڏ ڪئ٧ .٫٭٥ئؽ اـ ح ٫قڌ٬ڪ حطٜ٭ ٚس ٫گ٥شائق ٫٧„ ٦٤ۿ ح٣٨٥ ڪؽي اـ ةاةج اْ ٣٨٤ا ٣٢ٞس ٫حه٥٭ ٣ٙڎا ٣٨٤رس٩ع ڪؽڻ گ٨ؽس.٫ كرآن ىجيد جّ شڀ کان وڏو ىػجزو اشالم آُي ٛؽ„ـ ١ش٭ػ د٤٭ا ۾ ١ؼ٧ب ۽ ْٜ٭ػـ س„ ٩عؽي ٧ػا٬ج ٤ا ٩١پ٭ق ڪ٭ ٫٧„ ٩س ٣٨٥کاـ قڌ٬ڪ ١طڪ ٠۽ ٙ١ه١ ٝؼ٧ت٧ ٫ػا٬ج ٤ا٩١ ٧٭٥ئؽ حائ٭ ٣اچ٤ ٫ا٧٭ ٣ـگ٨٭ .٩اـ کاـ پ٨ؽ٬اـ ١ؼ٧ب ة ٦چ٤٩ڪ ١غه٩ص قٛج ۽ ضاٞخ ٣س ٫الِء ٧ئا ح ٣٨٥ڪؽي ا ٫٧ة ٦اـ سٜ١ ٫اة٫ٟ www.sindhsalamat.com
115
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۾ ٤اٛم ۽ گ٨ٽ „٧ .٣٧٭٥ئؽ „عؽي „ـ٢ا ٫٤نط٭ ٩ٙد٤٭ا ح ٫اچ٫ چڪ ٫٧„ ٩ح ٣٨٥ڪؽي ا„ ٩٧عؽي ٧ػا٬ج ٤ا .٫٧„ ٩١اـ کاـ قڌ٬ڪ ا٤فاـ ک ٫پ٥٨٥ش ٫عا ٚٞـاـ ١الئ٭٥ػڏ ۽ اـ س ٫ز٤ػگ ٫۾ ٨ٟٞ٭ج ۽ رقضا٤٭ج پ٭ػا ڪ٥ػڏ ۽ ـ٩٢ر ٣٬گ٢ؽا٧٭ ٣کاـ پؽي رک٥ػڏ ڪ٩ة٦ ٧ػا٬ج ٤ا ٩١ا٤فا ٫٤حه٩ر ۾ اچ٤ ٫ٿ ٩ـگ.٫٨ اهلل حتارڪ قحٓا ٰ٫ٞا٤فا ٣٤ک ٫ڪا١٭اب ز٤ػگ ٫گؼارڻ س ٫الِء „ـ٢ا ٫٤اعال ٫ٛ۽ ١ػ ٫٤دـخ٩ر ٍْا ڪ٭٩ۿ س٭ڪ ٩د٤٭ا ۾ ة٨خؽ ٣٬اعال٫ٛ ۽ اسخ٢اْ٘ ٫الح ۽ ة٨ت٩د سا ٤خشا پ٭ػا ڪؽڻ س ٩ذ١٭٩ار „ ٫٧۽ اـ ـ٨ڻا ٤خ٭شا پ٭ػا ڪؽي ڎ٬کار٬ا „٣٧ۿ س٭ڪ ٫اڂ ڎ ٣٨٥٬حائ٭ ٣ڪ ٣٨٥ٻ٫ ٌؽ ٫ٜ٬ـاـ پ٭ػا ٿ ٦٤ ٫ـگ٨٭ا „ٛ .٣٧ؽ„ـ ١ش٭ػ ا٤فا ٣٤سا اسخ٢اْ٫ ١فئال ۽ ١لڪالح٩ـ پ٥٨٥شٓ١ ٫شؾا ٦٤اـ٩ٟب ة٭اـ ۾ ٿ٩رڏي اكاري ـاـ ئ ٫ض ٝڪؽي ڇڎي ٿ .٩ا ٩٧ا٧ڏا ان٩ؾ ۽ ڪٟ٭ا ٛا٩٤ـ ٍْا ڪؽي ٿ ٩س٣ س ٫ة٥٭اد ح٧ ٫ؽ د‟ر ۾ د٤٭ا س ٩ة٨خؽٓ١ ٣٬اكؽق ٛائ ٠ڪؽي ـگ٨ش ٫ٿ ٩۽ ٧ؽ سڳ ٦٨ح ٦ا٤فا ٫٤ـ٩ـائٽَ٫ء ک ٠ِ٥١ ٫۽ ١خطؽڪ ڪؽي ـگ ٫٨ٿ٩ۿ ا ٩٧چ٤٩ڪ عػائ ٫ڪالؿ „ ٫٧ح ٣٨٥ڪؽي ـ٩٢ر ٣٬ا٤فاٍٟٕ ٫٤٭٣ۿ ٛا٩٤ـ ـازيَء سٜ٤ ٫ه ٣۽ ٛ٭اـ ٣کاـ پاڪ „ .٫٧ا ٩٧چ٤٩ڪ „عؽي „ ٫٧ح ٣٨٥ڪؽي ٧ؽ ٛف ٠س ٫حڪ٢٭ ٝ۽ اىا٘ ٫کاـ ة ٫پؽقا٫٧„ ٦٧ۿ ا ٩٧چ٤٩ڪ ْا٢ٞگ٭ؽ „ ٫٧اـ ڪؽي ٫١٩ٛ۽ ٜ١ا ٫١عه٩ن٭خ ٣کاـ ناؼ „ ٫٧ا ٩٧چ٤٩ڪ دائ ٫٧„ ٫٢ح ٣٨٥ڪؽي ٧ؽ ٛف ٠س ٫حٖ٭ؽ ۽ ٤فظ کاـ „زاد „ .٫٧ا ٩٧چ٤٩ڪ ڪا ٫٧„ ٝ١ح ٣٨٥ڪؽي اـ ک ٫ڪ٣٨٥ ى٢٭ ٫٢س ٫اٞطاؽ س ٫ىؽقرت .٫٧„ ٦٤ ت َلهُ ُِ ِاَّل ِٔس ََل َّ دّٔٓ ِٜاؕ(ا٢ٞائػف)3 : اَي َِ َّ ِٛ ٝا َ ِن ًَُ ُِت َلهُ ِِ دَٔٓ ِٜهُ ِِ َٚاَ ِت َُ ُِ ُت َعً َِٝهُ ِِ ن ِٔع ًَُٔ ِی ََ ٚرض ُِٔ ٝ اڂ اق٧اـ س ٩د ٣٬اق٧اـ الِء ڪا ٝ١ڪ٭ ٩اٿ ٠۽ اق٧اـ ح ٫پ٥٨٥ش٫ ٢ٓ٤ج پ٩ري ڪئ ٫اٿ ٠۽ اق٧اـ الِء د ٣٬اـالؿ ک ٫پف٥ػ ڪ٭ ٩اٿ.٠ اـ سٙ٤ ٫اذ س ٫ن٩رت ۾ ا١ ٫٧فئال ۽ ةطد پ٭ق ئ٤ ٫ٿا اچ٫ ـگ .٣٨س٧ ٣ؾار ٣٬ـا ٣ٞکاـ ٙ١ڪؽـ ۽ ْ ٠ٟاالسخ٢اع س١ ٫ا٧ؽـ ک٫ ١لٖ٩ؾ رک٭ ٫٧„ ٩۽ س ٣س„ ٩عؽي ض٧ ٝ٭٥ئؽ حائ٭ ٣پ٭ق ٿ ٦٤ ٫ـگ٨٭٩ „ ٫٧۽ ڪ٭خؽائٓ١ ٫اك ٫۽ ـ٭اـ١ ٫فئال „ ٣٧س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ حٝ٢ْ ٫ 116
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س ٫ن٩رت ۾ پ٭ػا ئ ٫ٿ٤ ٫ٿا ـگ٧ .٣٨ؾار ٣٬ـا ٣ٞسٍٟٕ ٫٭ ٣۽ حشؽة ٣کاـ پِ٩ء د٤٭ا سا ٙ١ڪؽ س٤ ٣٨٥خ٭ش ٫ح ٫پ٨خا ٛؽ„ـ ١ش٭ػ چ٩ڎ ٣٧ـؤ ـا ٣ٞپ٨ؽ٬اـ ا١ ٫٧فئال ٧ڪ ا ٫١س ٫زةاـ ١اـ پ٨ؽ٬اـ ئ٫ ة٭اـ ڪؽي ڇڎ٬ا .ا٧ ٩٧ػا٬ج ٤ا ٩١۽ ا ٩٧دـخ٩ر س ٣٨٥س٤ ٩ا ٩ٞاـالؿ „ .٫٧اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫ڪار٬گؽي ۽ ضڪ٢ج س ٩اْ.٫٧„ ٩٤٩٢٤ ٰ٫ٟ ۙ (ا)88 :ٝ٢٥ٞ ؕ ُص ِٓ َع ا٘ٔ َّاي ٔذ ۤۡ ٟاَ ِت َك َٔ ک ُ ٌَّ َش ِی ٕء (ا٧ا) اـ اهلل س ٫س٩ڏ „ ٫٧س ٣٨٥ـڀ ڪ ٣٨٥كِ٫ء ک ٫درـج ة٥ا.٫٧„ ٩٬ ۽ اـ اـالؿ سا ان٩ؾ ۽ ڪٟ٭ا ٛا٩٤ـ اـ ٛؽ„ـ ١اـ قرح ٣٧„ ٝ۽ ٛؽ„ـ ئ ٫ا ٣٨٤ک ٫د٤٭ا س ٫ـا٩٨١ـ پ٭ق ڪ٭٫٧„ ٩ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ا٩٧ اـ س ٩پ٭ق ڪ٭٧ ٝڪ ٓ١شؾق „.٫٧ ہُ ََّ ٛاي ٔذ َِ ٟب َع َث فٔی ِاَّل َُیٖ ٓ َن َر ُس َِّّ ٛل َ ِٓ ُہ ِِ َِ ٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٖٔہ َُٜ ٚزَن ِٝۂ ِِ َ ٚی َُعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َٚ ٌ َيف ِٔی َضً ٌٕ َُّبٔی ِ ٕ ن ۚ﴿( ﴾۲اٞشٓ٢ث )2: ا ِي ٔح ِه َُ َ١٭ َ ٚا ٔ ِٕ کَاْ ُِٛا َٔ ِٔ ق َِب ُ ٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥اڻ پڏ٧٭ ٣ٟ۾ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭ ٩س٩ ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ ک٭ ٣پاڪ ڪؽي ٿ ٩۽ ک٭٣ ڪخاب ۽ ْ٥٢ٟٜػي ـ٭کاري ٿ ٩۽ ة٭لڪ ا ٫٧ح ٣٧ ٦کاـ اڳ پڌري گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ ٧ئا. ٛؽ„ـ س ٫اـ ٓ١شؾي س ٫حلؽ٬ص ۽ اـ س ٫اْشاز ک ٫ة٭اـ ڪؽڻ درضٜ٭ٜج اـالؿ س ٫حلؽ٬ص „ ٫٧۽ اـ سا ١غخ ٟٗپ٣٧„ ٩ٟ٨ۿ ٧ؽ پَ٩ٟ٨ء ح ٫رقك ٫٥قس٨ڻ س ٫الِء د٘خؽ درڪار „.٣٧ ْٜ٭ػـ س ٫ةاب ۾ ْٜ٭ػـ سٓ١ ٩شؾا ٦٤اـ٩ٟب ة٭اـ ۽ اعالؽ ۽ ٓ١اكؽت ۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ سٓ١ ٫شؾا ٦٤سآ١٭ج ۽ ضڪ٢ج ح ٫عاص ٌ٩ر ح٩ٕ ٫ر ڪؽڻ س ٫ىؽقرت „ .٫٧ا٤ ٣٨٤ڪخ ٣۽ رازـ س ٩اضاٌ٩ ڪؽڻ ڪ ٣٨٥ا٤فاـ س ٫قس ۾ .٫٧„ ٦٤ َح َُّ ُُ ٜد ٗہ َٔٔۢۡ بَ ِع ٔد ٖہ َس ِب َع ُ ١اَبِ َُحٕ ََّا َنف َٔد ِت َٚي َِ ٛاَ َّٕ ََا فٔی ِاَّل َِر ٔ ض َٔ ِٔ َط َج َز ٕ ٠اَق ََِل ّْ َّ ٚاي َِب ِ ُ ٘ َعزِٜٔزْ َحه ِٔ٢ٜٞ( ﴾۲۷﴿ ِْ ٝاـ )27: کًَُٔ ُت ا٘ٔؕ ا ٔ َّٕ ا َ ۽ س٭ڪڎ ٣٧ز١٭ ٣۾ س٭ڪ ٫ة ٦قڻ „ ٣٧ـ ٠ٟٛ ٫ٿ٭ ٣۽ ـ٥٢ڊ (١ؿ ٿ )٫اـ (ـ٥٢ڊ) کاـ پِ٩ء (ٻ٭ا) ـج ـ٥٢ڊ اـ ۾ ق ٫٧اچ ٫پ٩ـ ح ٦اهلل www.sindhsalamat.com
117
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٩ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ (ٞکڻ ۾) ٦٤کٽ٥ػ٩٬ـۿ ة٭لڪ اهلل زةؽدـج (۽) ضڪ٢ج قارق „.٫٧ َح ق َِب ٌَ اَ ِٕ َت ِٓف ََد کًَُٔ ُت َرب ِی ُق ٌِ َّي ِ ٛک َ َ َح َٔ َدا ّدا يكًَُٔتٔ َرب ِی َي َٓف َٔد اي َِب ِ ُ إ اي َِب ِ ُ َٚي َِٔ ٛجئِ َٓا بُٔ ٔ ِثً ٔ ٖہ ََ َد ّدا ﴿( ﴾۱۳۹اٞڪ)109 : ٗ٨ (ک٭ )٣چؤ ح ٦س٭ڪڎ٥٨٥١ ٣٧ش ٫پاٞ٭٥ػڏ س ٫ڳا٨ٞ٭ٞ( ٣کڻ) الِء در٬ا ١ؿ ٿئ ٫ح٥٨٥١ ٦ش ٫پاٞ٭٥ػڏ س ٫ڳا٨ٞ٭ ٣پ٩ري ٿ٭ڻ کاـ اڳ در٬اَء کپ ٫ق٥٬ػق س٭خ٩ڻ٭ڪ (ٻ٭ ٩در٬ا) اـ س٨ڏق اـ ۾ ق٧ائ„ ٫ڻ٭٩ـ. كرآن جّ ٻيّ ىػجزو ان جا غهو ۽ ىػارف آًُ ٛؽ„ـ س ٩ٻ٭ٓ١ ٩شؾق اـ سا ا ٫٧ة ٫ك٢ار ْ ٠ٟ۽ ٓ١ارؼ ۽ ضٜ٭ٜخ٩ـ ۽ اـؽار „ ٣٧س٭ڪ ٫اـ ڪخاب ۾ ڦٟ٨٭ ٣٧„ ٝ۽ س١ ٣اـ ٧ؽ ٧ڪ سػا سػا ١فخٓ١ ٜٝشؾق „ .٫٧ا٤فاـ س ٠ْٟ ٩س٭خؽق قڌ٬ڪ حؽ٫ٛ ڪ٥ػق ۽ اـ س ٫اک٭١ ٣اـ س٭خؽق قڌ٬ڪ پؽدق کڄ٥ػقۿ ٛؽ„ـ س ٩س٢اؾ اـ ک ٫اقحؽق قڌ٬ڪ ِ٤ؽ ا٥٬ػق. ا٤فا ٠٨٘ ٫٤۽ ٘ؽانج س٩ـ ضػقـ ا٤خ٨ائ ٫ح٥گ ۽ ١طػقد „٣٧ۿ اٛ ٫٧ؽ„ـ س ٫قـٓخ ٣س ٩اضاٌ ٩ڪؽي ٤ٿ٭٩ـ ـگ٣٨ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ٛؽ„َ٫٢٨٘ ٫٤ء س ٩س٭ڪ ٩ضه ٫ٟ١ ٩ا٥ٕ ٩٧٭٢ج „.٫٧ اَِْزَ ٍَ َٔ َٔ َّ َت اَ ِٚدِٔ ١َٜب بٔ َك َدرٔ َہا (اٞؽْػ )17 : ايش َُ ٓا ٔء ََ ٓا ّء ف ََشاي ِ اـ „ـ٢اـ ١اـ پاڻ ٫قـا ٩٬پِ٩ء پ٥٨٥شٛ ٫ػر „٧ؽ قا ٦٧ق٧٭ا. آ١ ٣٨٤شؾـ ۾ اْشاز سا ڪ٭خؽائ ٫پ٣٧„ ٩ٟ٨ۿ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ پ٩ٟ٨ ٛؽ„ ٫٤ضٜ٭ٜخ ٣س ٫اةػ٬ج ۽ ٍٓٛ٭ج „٫٧ۿ ضٜ٭ٜج ۾ ا٧ا اةػ٬ج ۽ ٍٓٛ٭ج اال ٠ْٟ ٫٧۽ ا ٫٨ٞڪالؿ س ٩عان ٫٧„ ٩حٖ٭ؽ ۽ اكختا٦٧ ا٤فا ٠ْٟ ٫٤۽ ا٤فا١٩ٟٓ١ ٫٤ات س٩ٞ ٫از١ات ١اـ „ .٣٧چ٤٩ڪ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ پ٩ري ٌؽح ١ط٩ٙظ „ ٫٧ح ٣٨٥ڪؽي اـ س ٫ضٜ٭ٜخ ٣س ٫اةػ٬ج ۽ ٍٓٛ٭ج ۾ ڪ٘ ٩ؽؽ ٤ا٧٭ ٣پ٭.٩ كديو ىذُتي صديفً ۾ اٌصاٌي غهو جي ىالوٽ: سڎ١ ٣٧ؼ٧ب ۽ ١ؼ٧ت ٫ڪخاة ٣۾ ا٤فا١ ٫٤ػاعٟج ۽ دع ٝا٤ػازي 118
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
كؽقع ٿ ٫ق٥٬ػق „ ٫٧ح ٦اـ ۾ ڪ٭خؽ٩٬ـ ئ ٫ا٧ڏ٩٬ـ ك٭٩ـ كا ٝ١ٿ٫ ق٥٬ػ٩٬ـ „ ٣٧س ٣س ٫نط٭ص ٧ئڻ س ٫ى٢ا٤ج عػا سٌ ٫ؽ٘اـ ٿ٭٦٤ ٝ ٤٩٧ػي „ .٫٧اـ قٛج اـ ۾ ا٤فا ٠ْٟ ٫٤۽ ِ٤ؽ٬ا داع ٝٿ ٫ق٥٬ػا „.٣٧ چ٤٩ڪ ا٤فإ ٠ْٟ ٫٤٭ؽٓ١ه٩ؿ ۽ ٕ٭ؽ ٫ٍٓٛ۽ ١طػقد „ ٫٧ح ٣٨٥ڪؽي ا ٣٨٤نط٭ ٣ٙسٍٓٛ ٫٭ج ۽ ا ٣٨٤ضٜ٭ٜخ ٣س ٫اةػ٬ج ٛائ٤ ٠ا٧٭ ٣ر٥٧ػي. ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٥١ڍ کاـ قٺ„ ٫عؽ حائ٭ ٣اةػي ۽ ٫٧„ ٫ٍٓٛۿ اـ ۾ ا٤فا ٣٤سا ١ٽش٥ػڏ ِ٤ؽ٬ا ۽ ا ٣٨٤س ٫حطٜ٭ ٚ۽ حشؽةا كا ٣٧„ ٦٤ ٝ١د٤٭ا سا ْ ٠ٟ۽ ٘ ٣س٭خؽي ة ٦حؽ ٫ٛڪ٣ۿ ٌتٓ٭ات ۽ ٟ٘ڪ٭ات ۾ ا٤فا ٣٤سا ِ٤ؽ٬ا س٭ڪا ة ٦كڪ ٝاعخ٭ار ڪ٣ۿ ڪائ٥ات س١ ٩ؽڪؾ ز١٭ ٣ذاةج ٿ٬ ٫ا چ٥ڊۿ ز١٭ ٣ـٍط ٫ذاةج ٿ٬ ٫ا گ٩ؾۿ ـ٭ارـ ح„ ٫ةادي ۽ ْ٩ا ٠ٞس٩ حٓػاد ذاةج ٿ٬ ٫ا ٛ ٦٤ؽ„ـ س ٫ضٜ٭ٜخ ٣ح ٫ڪ٩ة ٦اذؽ ٤ٿ ٩پ٩ي. اـ س ٫اةخڏ ةائت ٝا٤فا ٫٤حطؽ ٗ٬۽ اسخ٨اد کاـ ةچ ٦٤ ٫ـگ٨٭ ٩۽ اـ ۾ ا٤فا ٣٤سا ١ل٩٨ر ۽ ٜ١ت٩ؾ ْٜ٭ػا ۽ ِ٤ؽ٬ا كا ٝ١ٿ ٫ق٬ا اـ ٍ١اةٚ د٤٭ا س ٫ڪ٢ْ ٝؽ ڇ٧ ٦٨ؾار ـاؾ „٫٧ۿ ز١٭ ٣ـٍط ٫٧„ ٫ـزۿ چ٥ڊ ۽ ـخارا ١خطؽڪ „ .٣٧ز١٭ ٣ڪائ٥ات س١ ٩ؽڪؾ „ .٫٧ةا ٫ٛـ٩٢را سفٟ٘ ٠ڪ ٫۽ ٕ٭ؽٟ٘ڪ ٫اـ س ٫حاةّ „ .٣٧ز١٭ ٣س ٫ٻٌ ٫ؽؼ „ةاديَء س٧ ٩ئڻ ١طاؾ „.٫٧ ا ٫٧ڳا٨ٞ٭٩ـ ٿ ٫ـگ ٫٨ٿ ٩ح ٦اـ د‟ر س١ ٫اڻ ٣٨قٽ ١ڃ٭٧ ٝش٣ پؽ ا ٣٨٤س ٩ضٜ٭ٜج سٍ١ ٫اة٧ ٚئڻ ىؽقر .٫٧„ ٦٤ا٧ا ا٤فا ٠ْٟ ٫٤س٫ ٧ڪ عاص ٥١ؾؾ „ ٫٧پؽ ا٤فا ٣٤س١ ٠ْٟ ٩فا٘ؽ „٫٧ۿ ٜ١٭ ٫٧„ ٦٤ ٠ا٩٧ س٭خؽق اڳخ ٫قڌ٤ػق ر٧٭ ٩اڳ٭٥١ ٣ؾؾ ک ٫پ٩ئخ ٫ڇڎ٥٬ػق ق٩٬ۿ ا٬خؽي حائ٭ ٣س٧ ٩ڪ ا٧ڏق قٛج „ ٩٬س١ ٩ؼ٧ب ۽ ْ ٜٝس ٩گڎ ٟ٧ڻ ١طاؾ ٿ٫ ق .٩٬ا١ ٩٧ؼ٧ب ۽ ـائ٥ؿ س ٩حهادؿ ۽ ٩٬رپ ۾ ١ؼ٧ب س ٫زقاؾ س٩ پ٨ؽ٩٬ـ ڎ٧ ٣٨٥٬٭٩ۿ پؽ اـالؿ ۾ ڪڎ ٣٧ة ٦ا٧ڏق ڎ ٣٨٥٬پ٭ق اچ٤ ٫ٿ٩ ـگ .٫٨ا٤فا ٠ْٟ ٫٤پاڻ ۾ ٽڪؽائ٭٥ػا ۽ ٽڪؽائ ٫ـگ ٣٨ٿاۿ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ ٕ٤٩٧ ًٟػق ۽ ٧ڪ نط٭ص ۽ ا ٩٧ة ٦ٿ ٫ـگ ٫٨ٿ ٩ح ٦ٻئًٟٕ ٫ ٧ش٣ۿ پؽ اهلل حٓا ٰ٫ٞس١ ٫ط٩ٙظ ڪخاب س٩ـ ضٜ٭ٜخ٩ـ ۽ ة٭اـ نط٭ص www.sindhsalamat.com
119
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ْ ٠ٟ۾ ڪ٩ة ٦حهادؿ ٢١ڪ ٫٧„ ٦٤ ٣س٭ڪ ٠ْٟ ٩اـ ـاـ ٽڪؽائ٭٥ػق ا ٩٧نط٭ص ْ٤٩٧ ٦٤ ٠ٟػق. غهو ۽ جديد حدليق جي حصديق ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ سػ٬ػ ْ( ٫٢ٟـائ٥ٽ٭ٙڪ) ضٜ٭ٜخ ٣ک ٫حالش ڪؽڻ ۽ ٧ڪ ٌؽؼ اـ سا ڪش ٦٨اكارا ۽ اس٢ا ٫ٞة٭اـ ۽ ٻٌ ٫ؽؼ سػ٬ػ حطٜ٭ ٚ۽ ا٤ڪلا٘ات ۾ حٍت٭( ٚس ٣٨٥س ٫قڎي پئ٢ا ٫٤ح ٫ڪ٩كق ٣٧نػيَء ۾ ْالٍ٥ٌ ٦١اقي س٧٩ؽي ١هؽيَء پ٥٨٥ش١ ٫ل٩٨ر حه٥٭ٗ ”س٩ا٧ؽ اٜٞؽ„ـ“ ۾ ڪئ )٫٧„ ٫قڎق ٤ازڪ ۽ ڪ ٣٨٥ضػحائ٭ ٣عٍؽي قارق ڪ .٫٧„ ٠ڇ ٩ح ٦اـ س٩ٛ ٩ي ا١ڪاـ „ ٠ْٟ( ٫٧۽ حطٜ٭ ٚس٫ حار٬ظ ۾ اـ س ٩ڪ٭خؽائ ٫ڀ٭ؽا حشؽة ٩ٿ ٫چڪ ).٫٧„ ٩ح ٠ْٟ ٦۽ حطٜ٭ٚ سا ا٤ ٫٧خ٭شا س٭ڪ ٫اـ قٛج ةٟڪ ٝةػ ٫٨٬۽ ذاةج ٿ٭ ٝضٜ٭ٜخ٩ـ ـ٢ش٨٭ا ق٥٬ػا „٣٧ۿ ڪ ٣٨٥قٛج ا ٫٧ةٟڪ ٝةػٞش ٫قڃ ٣ٿا ا ٣٨٤س٩ ذت٩ت ۽ ٍٓٛ٭ج ١لڪ٩ڪ ۽ ١شؽقح ةڻش ٫قڃ .٫اـ ْ ٫٢ٟڪاقش ۾ (س ٣٨٥س ٫ا٘اد٬ج ۾ ڪ ٩كڪ ٛ ).٫٧„ ٦٤ؽ„ـ ١شػ س ٫ان٩١ ٝى٩ع ۽ ٜ١هػ کاـ دقري ۽ سػ٬ػ ْ ٠ٟ۽ حطٜ٭ ٚڎا ٣٨٤رٕتج ۽ ١٭الـ س٩ كائت ٩ة ٦ٿ ٫ـگ ٫٨ٿٟ٘ .٩ف٦ٙ܂ ٛػ ٠٬۽ ١ل٩٨ر ۽ ١خٓارؼ حار٬غ ٫رقا٬خ٣ س ٫ـٟف ٫ٟ۾ ڪشٛ ٦٨ػٙ١ ٠٬فؽـ کاـ ةٞ ٦ؽزك٩ـ ٿ٭٩ـ „٣٧ۿ پؽ چ٤٩ڪ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حٙف٭ؽـ سِْ ٫٭ ٠ذع٭ؽـ ۾ ا ٣٨٤س ٩ضه٩ گ٨ٽ ر٧٭ ٫٧„ ٩۽ ا١ ٫٧ف٢ٟا ٣٤س ٫٢ْٟ ٫ض ٣ٜٟ۾ گ٨ڻ ٫ك٨ؽت ضان ٝڪؽي ٦٤ـگ٨٭ا „ ٣٧ح ٣٨٥ڪؽي ا ٣٨٤کاـ ا٬ڎق عٍؽق ٦٤ر٧٭٩ „ .٫٧س٭ڎق اڳ٭ ٣نط٭ ٣ٙةائ٭ت ٝقٕ٭ؽف ک ٫اـ قٛج س ٫رائز ٌتٓ٭اح٫ۿ ٟ٘ڪ ٫۽ سٖؽا٘ ٫حلؽ٬ط ٣۽ اىا٘ ٣س ٫كٞ٩٢٭ج ـاـ پ٭ق „ ٫٧„ ٩٬۽ س ٣٨٥س٤ ٩ا ٩ٞئٛ ٫ؽقـ قـٍ ٫س١ ٫ف٭ط ٫د٤٭ا ۾ )١” (Christian to pographyف٭ط ٫سٖؽا٘٭ٜ١ ٦ػس“ پئش ٫ق٩٬ .٩٧ پؽ ٧ڪ ـٟ٭ ٠اٍٞتّ ۽ ٥١هٗ ١ؾاج ٌاٞب ْ( ٠ٟس٭ڪ ٩س٩٢د ۽ سػ٬ػ ْ ٠ٟس١ ٫ؽْ٩ة٭ج کاـ پاڪ „ٍ١ ).٫٧اٛ ٦ٓٞؽ„ـ س ٫قٛج ا٧ا 120
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ضٜ٭ٜج ٩ٟٓ١ؿ ڪؽي كلػر ۽ ض٭ؽاـ ر٧ش ٫قڃ ٫ٿ ٩ح ٦س٭خ٩ڻ٭ڪ س٩ ٫٧ڪخاب ٧ڪ اَ٫١ء ح ٫اڂ کاـ چ٩ڎ ٣٧ـؤ ـاؾ پ٨ؽ٬اـ ْؽب س٫ ١طػقد ۽ ْ ٫٢ٟد٤٭ا کاـ ڪٽ٭١ ٝاض٩ؾ ۾ ٤ازؾ ٿ٭ ٩٧ ٩۽ اـ ۾ قڎي حٓػاد ۾ ا ٣٨٤ضٜ٭ٜخ ٣۽ ك٭ ٣س ٩ذڪؽ „ .٫٧س ٣س ٩حٓ ٟٚحار٬ظۿ سٖؽا٘٭٦ ٌتٓ٭اتۿ ٟ٘ڪ٭اتۿ اسؽاؿ ـ٢اقيۿ ْ ٠ٟاٞط٭اةۿ ٌبۿ ا٤فا ٫٤عٜٟج ۽ ٻ٭ ٣ا٧ڏـ ـ ٣٢ْٟ ٣٬٩س٩ـ ضٜ٭ٜخ٩ـ قاىص ڪ٭٩ـ „٣٧ۿ س ٣٨٥ـاـ ضٜ٭ٜخ ٣۽ ْ ٣٢ٟس٧ ٩ڪ ٤ئ٩ـ س٨اـ ٥١ڪلٗ ٿ ٫ق ٫٧„ ٩٬۽ ْ٠ٟ س ٩ڀ٥ڊار ک ٫ٟق .٫٧„ ٩٬اـ ۾ ا٧ڏي ڪاة ٦ڳا ٦٤ ٦٨ٞڪئ ٫قئ ٫٧„ ٫س٣٨٥ ک ٫سػ٬ػ حطٜ٭ ٚڪ٩ڏق ٬ا عالؼ قاٛ ٦ٓٛؽار ڎ٧ ٩٤ش٫ۿ ةٟڪ اـ ۾ ڪ٭خؽ٩٬ـ ئ ٫ا٧ڏ٩٬ـ ضٜ٭ٜخ٩ـ „ ٣٧„ ٝ٬س ٣س ٫سػ٬ػ ْ ٠ٟحهػٚ٬ ڪؽي ر٧٭ ٫٧„ ٩۽ ا٧ ٫٧٭٥ئؽ ٥١ڪلٗ ٿ ٫ر٧٭٩ـ „ ٣٧۽ ١ط ٣ٜٜک٫ ٧٭٥ئؽ اـ ح ٫رـائ ٫ضان ٝٿ ٫ر .٫٧„ ٫٧اـ٭ ٣اـ حٙه٭ ٝ۾ قڃڻ ٤ٿا چا٧٭٩ـ ڇ ٩ح ٦اـ س ٫الِء ڪ٭ئ ٫د٘خؽ کپ ٣اـ٭٧ ٣خ ٫نؽؼ ٘ؽا٤ف٭ف٘ ٫اى ٝ۽ ١ط ٜٚس ٫نؽؼ ٧ڪ كا٧ػي پ٭ق ڪؽڻ ح٫ اڪخٙا ڪؽ٩٬ـ ٿاۿ ١ل٩٨ر ٘ؽ٤ز ٘اى٩١ ٝرس ٩٬ڪائ ٫س ٩ڪخاب ”ةائ٭تٝۿ ٛؽ„ـ ۽ ـائ٥ؿ“ (The Quran and Science the ) Bible۽ اـ سْ ٩ؽة ٫حؽس” ٩٢دراـث اٞکخب اٜ٢ٞػـث ٘ ٫نٗ٥ آ٢ٞارؼ اٞطػ٬رث“ س٤ ٫ا ٫ٞـاـ كا ّ٬ٿ٭٫٧„ ٩ۿ ٩١ن٩ؼ اـ ڪخاب ۾ ٞک ٫ٿ:٩ ”ا ٫٢ْٟ ٣٨٤پ٩ٟ٨ئ ٣س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ ـاـ ١غه٩ص „٣٧ۿ ٩١ـ ک٫ كؽقْات ۾ ئ ٫كلػر ۽ ض٭ؽاـ ةڻائ ٫ڇڎ٩٬ۿ ٥٨٥١ش ٫ذ ٣٧۾ ة ٦ا٧ا ڳا٦٨ٞ ٧ ٦٤ئ ٫ح٧ ٦ڪ ا٧ڏق ڪخاب س ٣٨٥ک ٫ح٭ؽ ٣٨٤ـؤ ـا ٣ٞکاـ قڌ٬ڪ ْؽن ٩گؼري چڪ .٫٧„ ٩اـ ۾ ا٬ڎي قڎي حٓػاد ۾ ١غخ٩١ ٟٗى٣ْ٩ ـاـ حٓ ٟٚرک٥ػڏ دْ٩ائ٩ـ ۽ اْالـ ٤٩٧ػا ۽ ا ٫٧سػ٬ػ ْ ٫٢ٟحطٜ٭ٚ ـاـ پ٩ري ٌؽح ٍ١اة٤٩٧ ٚػا“. ٩١ن٩ؼ اـ ـٟف ٫ٟ۾ „ـ٢ا٣٤ۿ ز١٭ ٣س ٫پ٭ػائق ڪائ٥ات س٫ قس٩د اسؽاؿ ٟ٘ڪ٫ۿ „ـ٢ا١ ٫٤ا٧٭جۿ ٟ٘ڪ ٫د٤٭ا س ٫ارحٜاۿ „ـ٢ا٫٤ ٘يا پاڻ ٫۽ ـ٥٢ڊ س ٩ا٤فا ٫٤ض٭احَ٫ء ۾ ة٥٭ادي ڪؽدار ادا ڪؽڻۿ www.sindhsalamat.com
121
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ز١٭ ٫٥ـٍص ۽ ست٤ ٝتاحات ۽ ض٭٩ا٤ات س ٫د٤٭اۿ ز٤ػگَ٫ء س ٫كؽقْات ۽ „ٕاز ا٤فا ٫٤قاڌق٬ش ٦٨۽ اـ س ٩ح٩اٞػ ۽ ح٥اـٝۿ ڪچ ٫ٻار س٫ ٤ل٩ق٢٤ا ۽ حار٬غ ٫قآٛا (ٌ٘٩اـ ٩٤ح ۽ ١هؽ ۾ ة ٫٥اـؽائ٭ ٝسٛ ٩٭اؿ قٕ٭ؽف) ح ٫سػا سػا ةطد ڪ٭ ٫٧„ ٩۽ ٌتٓ٭اتۿ ٟ٘ڪ٭اتۿ ْ٠ٟ اٞط٭ات ٌب ۽ حار٬ظ س ٫سػ٬ػ حطٜ٭ ٚس ٫رقك ٫٥۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۽ ةائ٭ت ٝس ٩حٜاةٍ١ ٫ٟا ٩ٓٞڪؽڻ کاـ پِ٩ء ٘ ٫٧ه٭ ٩ٟڪ٭ ٫٧„ ٩ح:٦ ”ح٩رات ۽ ا٤ش٭ ٝس ٫حهؽ٬ص سٜ١ ٫اة ٫ٟ۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ حهؽ٬ص ْ ٠ٟ۽ حطٜ٭ ٚس ٫سػ٬ػ ٤خ٭ش ٣سٍ١ ٫اةٜج ۾ ةٟڪٙ٥١ ٝؽد ۽ ٢١خاز „( “.٫٧دراـث اٞکخب اٜ٢ٞػـث ٘ ٫ى٩܂ آ٢ٞارؼ اٞطػ٬رث ص )286ا٩٧ پ٥٨٥ش٘ ٫اىال ٦٤ڪخاب ک ٣٥٧ ٫ـٽ ٣ح ٫عخ ٠ڪؽي ٿ.٩ ”ا٤فاـ اـ س ٩حه٩ر ة٤ ٦ٿ ٩ڪؽي ـگ ٫٨ح ٦ا ٫٧ة٭اـ ۽ دْ٩ائ٩ـ س٭ڪ ٫عاٞم ْ ٫٢ٟا٤ػاز س٩ـ „ ٣٧ڪ ٣٨٥ا٤فاـ س ٫حه٥٭ٗ ٿ٫ ـگ ٣٨ٿ٭٩ـ ٠ْٟ .۽ ٓ١ار٘ج س ٫اـ ـٍص ک ٫ـا٩٨١ـ رک٥ػي س٭ڪا ١ط٢ػ ﷺ س ٫ز١ا ٫٤۾ ٤٩٧ػي ٧ئ ٫ا٤ ٩٧خ٭ش ٩ڪڍڻ ٧ؽ ٌؽح ْ ٜٝ۽ ا٤هاؼ سٍ١ ٫اة٤٩٧ ٚػق حٛ ٫٧ ٦ؽ„ـ عػائ ٫قض ٫ح١ ٫ت ٫٧„ ٫٥۽ اـ ک ٫اـ ٞطاظ ـاـ عه٩نٜ١ ٫اؿ ڎ٬ڻ گ٨ؽس ٫ح ٦اـ س ٫نطج ٧ؽ كڪ ۽ كت ٫٨کاـ ١ٿا٧٭ ٫٧„ ٣۽ اـ ض٭ر٭ج ـاـ ة ٦ح ٦ا ٩٧ا٧ڏـ ْ٫٢ٟ ٤خ٭ش ٣۽ ١ي ٣٤٩٢ح١ ٫لخ ٫٧„ ٝ٢س ٣س ٣٧ ٫دقر ۾ پ٩ري ٌؽح حطٜ٭ ٚڪئ ٫قئ ٫٧„ ٫پِ٩ء ة ٦ا ٫٧نط٭ص ذاةج ٿ٭ا „“.٣٧ ح ٣٨٥ڪؽي چئ ٫ـگ٨ش ٫ٿ ٩حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ح ٫ا٤فا ٣٤س ٫قٛخ٫ ٓ١اك٫ۿ اسخ٢اْ ٫۽ ـ٭اـ ٫رسطا ٣٤س ٩ڪ٩ة ٦اذؽ ٫٧„ ٦٤ۿ اـ س٩ـ ا٧ڏـ ١فئ ٣ٟ۾ ة٧ ٦ػا٬خ٩ـ اةػي ۽ دائ.٣٧„ ٠ كرآن جّ ُڪ ىػجزو ُدايج ۽ اٌلالب آُي: پاڻ ڪؽ ٠٬ﷺ سٛ ٣ؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ پ٥٨٥ش ٫پ٭ٖ٢تؽي اعالؽ ۽ ـ٭ؽت (س٭ڪ ٫درضٜ٭ٜج ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫٢ْٟ ٩حٙف٭ؽ ٧ئاۿ ”کاـ ع ٦ٜٟاٜٞؽ„ـ“) س ٫ذر ٫ٓ٬اْخٜاديۿ ذ٫٥٧ۿ رقضا٫٤ۿ اعال٫ٛۿ ٙ٤ف٭اح٫ۿ ٓ١اكؽح ٫۽ اسخ٢اْ ٫اٜ٤الب ةؽپا ڪؽي ڇڎ٩٬ۿ س ٣٨٥س١ ٩راؾ پ٩ري 122
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا٤فا ٫٤حار٬ظ ۾ ٤ٿٛ .٫ٟ١ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٩ا ٩٧اْشاز ع٩د ـٓ١ ٣٬٩شؾـ ح١ ٫لخ .٫٧„ ٝ٢اـ اٜ٤الب س ٫اذؽ ۾ س٭ڪ٘ ٫ؽد ۽ س٢اْخ٩ـ „٩٬ـۿ ا١ ٣٨٤اـ ٧ؽ ٧ڪ كغه ٫۽ اٙ٤ؽادي ٌ٩ر ح٧ ٫ڪ ١فخ ٜٝ۽ ٙ٥١ؽد ٓ١شؾق „٫٧ۿ ا٤فا ٫٤حار٬ظ ڪڎ ٣٧ة ٦ا٧ڏي قـ٭ّ اٜ٤الب س١ ٩لا٧ػق ٦٤ڪ٭ .٫٧„ ٩اـ الِء ىؽقري „ ٫٧ح ٦اـالؿ ۽ ساٟ٧٭ج س ٫د‟ر س٩ ٩١از ٩٤ڪ٭ ٩قڃ .٫اـ ٦٢٧گ٭ؽ ۽ سا ّ١اٜ٤الب س١ ٫غخ ٟٗپ٩ٟ٨ئ ٣ک٫ اساگؽ ۽ رقك ٣ڪ٭ ٩قڃ ٫اـ الِء اـاـ ک ٫ا ٣٨٤ٻ١ ٫٨٥غخ ٟٗد‟رـ س٫ ْ٫ٟٜۿ ١ؼ٧ت٫ۿ ٙ٤ف٭اح٫ۿ اعال ٫ٛ۽ اسخ٢اْ ٫حار٬ظ حٙه٭ ٝـاـ پ٭ق ڪؽڻ ٫پ٤٩ػيۿ ا ٣٨٤الِء نؽؼ ٧ڪ ڪخاب ٦٤ةٟڪ ڪ٭خؽـ ئ ٫د٘خؽـ س ٫ىؽقرت پ٤٩ػيۿ ع٩د ٛؽ„ـ ۾ ۽ ـ٭ؽت ۽ حار٬ظ س١ ٫فخ٥ػ ڪخاة٣ ۾ ساٟ٧٭ج ۽ اـالؿ سا س٭ڪ١ ٫خٜاة ٝقآٛا ڦٟ٨٭٣٧„ ٝۿ ا ٣٨٤ک٫ گڎائڻ ـاـ اـ اٜ٤الب س ٩ڪش ٦٨ا٤ػازق ٞڳائ ٫ـگ٨ش ٫ٿ٩ۿ س٭ڪ٩ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ةؽپا ڪ٭.٩ اـ ٓ١شؾي ۾ اْشاز س ٩پ ٫٧„ ٫٧ ٩ٟ٨ح ٦ا ٦٢٧ ٩٧گ٭ؽ ۽ ساّ١ اٜ٤البۿ ا ٣٨٤ـ٩٢رـ ذر ٣ٓ٬۽ قـ٭ ٣ٟکاـ ـ٩اِء رق٢٤ا ٿ٭٩ۿ س ٣کاـ د٤٭ا ١خٓارؼ „ ٫٧۽ س ٣س ٫ذر ٫ٓ٬ا٤فا ٠ٟٓ١ ٫٤۽ ١هٟص اٜ٤الب س٫ ڪ٩كق ڪ٥ػا ر٧٭ا „١ .٣٧راؾ ٌ٩ر ح ٫درس ۽ حػر٬ؿۿ حه٥٭ٗ ۽ حاٞ٭ٗ ١ػرـا ۽ عاٜ٤ا٩٧ـ ۽ اكاْج ۽ حتٟ٭ٔ سا ْاؿ ذرٓ٬اۿ ع٩د ٛؽ„ـ ١ش٭ػ اْشاز س ٫اـ پ ٩ٟ٨۽ قـائ ٝس ٫اڻ٤٩٨ػ ڎا ٣٨٤ڪش ٦٨اكارا ڪ٭ا „٣٧ۿ ا ٫٧دك ٣٢س٭ڪ٧ ٫ڪ ٻئ ٫س ٫ع٩ـ سا پ٭اـ٧ ٫ئا .ا ٣٨٤۾ س٭ڪا ة ٫پ٥ا١ ٦٧طتج ۽ پ٭ار پ٭ػا ٿ٭ .٩٧ ٩اـ ةاةج ٛؽ„ـ چ٩ي ٿ ٩ح٦ قڎي کاـ قڎي ر ٠ٛعؽڃ ڪؽڻ ـاـ ة ٦ا٧ڏي ١طتج پ٭ػا ٿ٤ ٫ٿ ٫ـگ.٫٨ ف ؕ ف بَی ِ َن ُقًُ ِٛبٔۂ ِِ ۙ ي َِ ٛاَ ِن َف ِك َت ََا فٔی ِاَّلَ ِر ٔ ض َجُٔ ِّ ٝعا ََّ ۤا اَ َّيف َِت بَی ِ َن ُقًُ ِٛبٔۂ ِِ َٚلهَّٔٔ ا َ ٘ اَ َّي َ َٚاَ َّي َ ۙ ا ْٔ َّ ٗہ َعزِٜٔزْ َحه ِٔ( ﴾۶۳﴿ ِْ ٝـ٩رة االٙ٤اؾ )63 : ؕ بَ ِی َٓ ُہ ِِ ٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥ح٩ک ٫پ٥٨٥ش١ ٫ػد ـاـ ۽ ا٢٬اـ قارـ ـاـ ٌاٛج ڎ ٫٤۽ ا٢٬اـ قارـ س ٫دٞ٭ ٣۾ ١٭الپ قڌائ٭ .٣س٭ڪ ٫ز١٭ ٣۾ „ ٫٧ـ٩ www.sindhsalamat.com
123
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ـڀئ ٫ح٩ـ عؽڃ ڪؽ٧ ٣٬ا ح ٦ا ٣٨٤س ٫دٞ٭ ٣۾ ١٭الپ قس ٦٤ ٫٨ـگ٨٭ ٣پؽ اهلل ـ٥ػـ قڃ ۾ ١٭الپ قڌق .ة٭لڪ ا ٩٧زةؽدـج (۽) ضڪ٢ج قارق „.٫٧ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ سڳ ٦٨سڳ ٦٨ح ٫اـ اٜ٤الب س٤ ٫فتج پاڻ ڎا٣٨٤ ڪئ ٫٧„ ٫۽ ٻڌا ٫٧„ ٩٬ح ٦ا ٩٧اٜ٤الب ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ذر ٫ٓ٬ئ ٫ةؽپا ٿ٭ٛ . ٩ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ہُ ََّ ٛاي ٔذ َِ ٟب َع َث فٔی ِاَّل َُیٖ ٓ َن َر ُس َِّّ ٛل َ ِٓ ُہ ِِ ِ َٜتًُ ِٛا َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٖٔہ َُٜ ٚزَن ِٝۂ ِِ َ ٚی َُعً ُُ ُہ ُِ ا ِلهٔت َب َٚ ٌ َُّبٔی ِ ٕن ۚ﴿( ﴾۲اٞشٓ٢ث )2 : ٌ َيف ِٔی َضً ٕ ا ِي ٔح ِه َُ َ١٭ َ ٚا ٔ ِٕ کَاْ ُِٛا َٔ ِٔ ق َِب ُ ٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥اڻ پڏ٧٭ ٣ٟ۾ ا١ ٣٨٤اـ ٧ڪ رـ٩ؾ ٩١ڪٟ٭ ٩س٩ ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌائ ٫ٿ ٩۽ ک٭ ٣پاڪ ڪؽي ٿ ٩۽ ک٭٣ ڪخاب ۽ ْ٥٢ٟٜػي ـ٭کاري ٿ ٩۽ ة٭لڪ ا ٫٧ح ٣٧ ٦کاـ اڳ پڌري گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ ٧ئا. ٻ ٫سڳ ٦٨ح٘ ٫ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ايظًُُتٔ الٔ َی اي ُّٓ ِٛرٔؕ (اٞطػ٬ػ )9 : ہُ ََّ ٛاي ٔذ َِٓ ُٜ ٟز ٍُ َعلی َع ِب ٔد ۤ ٖہ ٰاٜتٍۭ بَیٓ ٕت ئ ِ ُٝ ّخ َجهُ ِِ َ َٔ ُّ ٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٩پ٥٨٥ش ٫ٻا ٫٨٤ح ٫پڌر٩٬ـ „٬خ٩ـ ٤ازؾ ڪؽي ٿ٩ ح ٦اق٧اـ ک ٫اق٤ػا٧٭١ ٣اـ ـ٩س٨ؽي ڎي „ڻ.٫ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اركاد „:٫٧
ايظًُُتٔ الٔ َی اي ُّٓٛرٔۙ ۬(اةؽا٧٭)1 : ٠ ۙ ک ئت ِ ٔ اض َٔ َٔ ُّ ايٓ ز۟ نٔت ْب اَِْزَيِٓ ُہ أي ََِ ٝ ُّخ َج اي َّٓ َ ِ
اٞؽا ٧ ٫٧ڪ ڪخاب „ ٫٧س ٣٨٥ک ٫اـاـ ح٩ڎي ٣٧الِء ٤ازؾ ڪ٭٩ ا ٫٧ح ٦ح٩ـ ١اڻ ٣٨ک ٫اق٤ػا٧٭١ ٣اـ (ڪڍي) رقكَ٫٥ء ڎا„ ٣٨٤ڻ٭.٣ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ساٟ٧٭ج ۽ اـالؿ س ٩ذڪؽ قڎي ٌٍ٢ؽاؽ ـاـ پ٥٨٥ش٘ ٫ه٭ص ۽ ةٟ٭ٔ ا٤ػاز ۾ ڪ٭ ٫٧„ ٩۽ ا ٣٨٤ٻ ٫٨٥د‟رـ ۾ ز١٭ ٣۽ „ـ٢اـ س٘ ٩ؽؽ ٻڌاٛ .٫٧„ ٩٬ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ۙ ۚ ف بَی ِ َن ُقًُ ِٛبٔهُ ِِ َف َا ِص َب ِحت ُِِ بٔٓ ِٔع َُت ۤ ٖٔہ ا ٔ ِخ َٛاْ ّا ِِک ِٚا ن ِٔع َُ َت ا٘ٔ َعً َِٝهُ ِِ أذِ ُنِٓت ُِِ اَ ِع َد ٓا ّء َف َا َّي َ َٚاذ ُ ُ ٘ َلهُ ِِ ٰاٜت ٖٔہ ؕ َف َٔ َٕ ٠اي َّٓارٔ َف َا ِن َك َذ ُن ِِ َ ِٓ َہا ۙ َنذي ٔ َ ک َ ُٜبی ُن ا ُ َُ ٚن ِٓت ُِِ َعلی َطفَا حُ ِ َ ي ََع ًَّهُ ِِ َت ِہ َت ُد ِ( ﴾۱۳۳﴿ َٕ ٚـ٩رة „ؾ ْ٢ؽاـ ) 103 : ۽ پاڻ ح ٫اهلل س٢ٓ٤ ٫ج ک٬ ٫اد ڪؽ ٩٬سڎ ٣٧اق٧٭٧( ٣ڪ ٻئ٫ 124
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
سا) دك٧ ٣٢ئا پِ٩ء اق٧اـ س ٫دٞ٭ ٣۾ ١طتج قڌائ٭ ٣پِ٩ء اق٧٭ ٣ـ٥ػس ٢ٓ٤ج س ٫ڪؽي ڀائؽ ٿ ٫پ٭ا ۽ اق٧٭ ٣ةا ٦٧س٧ ٫ڪ کڎ س ٫ڪ٥اري ح٧ ٫ئا پِ٩ء اق٧اـ ک ٫اـ کاـ ةچا٬ائ٭ ٣ا٧ڏيَء ٌؽح اهلل اق٧اـ الِء پ٥٨٥ش٭٩ـ „٬خ٩ـ ة٭اـ ڪؽي ٿ( ٩ح٧ ٣١ )٦ػا٬ج قارا ٿ٭.٩ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ ٘ؽؽ ک ٣٧ ٫ر٬ج ة٭اـ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ ض ﴿( ﴾۱۲۲االٓ٤اؿ )122: اَ َ ِٔ ََ ٚک َ َ إ ََ ِیتّا َف َا ِح َی ِیٓ ُہ ََ ٚج َع ًِ َٓا َي ٗہ ْ ُِّ ٛرا ُِ َّٜش ِٔی ب ٔ ٖہ فٔی اي َّٓا ٔ
ڀال س٭ڪ١ ٩ئ ٩٧ ٝپِ٩ء اـاـ اـ ک ٫س٭ئؽق ڪ٭ ٩۽ اـ الِء رقك٫٥ پ٭ػا ڪئ ٫ـ٩ـ س ٣٨٥ـاـ ١ ٩٧اڻ ٣٨۾ ٫ٟ٧ٿ.٩ ضٜ٭ٜج ۾ ساٟ٧٭ج ۽ اـالؿ س ٫اـ کاـ قڌ٬ڪ حه٬٩ؽ پ٭ق ڪؽي ٦٤ٿ ٫ـگ٨ش ٫۽ ا ٣٨٤ٻ ٫٨٥س٘ ٫ؽؽ ۽ عه٩ن٭خ ٣ک ٫اـ کاـ قڌ٬ڪ قىاضج ۽ ةالٕج ـاـ ة٭اـ ٤ٿ ٩ڪؽي ـگ٨ش٫ۿ ساٟ٧٭ج ۽ اـالؿ س ٫پ٩ري حار٬ظ ا ٣٨٤ٻ٬„ ٫٨٥خ ٣س ٩حٙف٭ؽ ۽ اـ اـ س٢اؾ س٩ حٙه٭٫٧„ ٝۿ ساٟ٧٭ج ڇا „٫٧܁ ” ُن ِٓت ُِِ اَ ِع َد ٓا ّء “ („ؾ ْ٢ؽاـ )103-۽ ” ف بَی ِ َن ُقًُ ِٛبٔهُ ِِ َف َٔ َٕ ٠اي َّٓارٔ “ س٨ِ١ ٩ؽ ۽ اـالؿ ڇا „٫٧܁ ” َف َا َّي َ َُ ٚن ِٓت ُِِ َعلی َطفَا حُ ِ َ “ س ٩حٙف٭ؽ ۽ ” َف َا ِن َك َذ ُن ِِ َ ِٓ َہا “ س ٫حه٬٩ؽ. ساٟ٧٭ج قاري د‟ر س٨١ ٫ؼب کاـ ٨١ؼب ا٤فاـ س ٫نط٭ص حٓؽ ٗ٬اـ کاـ قڌ٬ڪ ة٨خؽ ۽ ةٟ٭ٔ ٤ٿ ٫ڪؽي ـگ٨ش٫ۿ س٭ڪا ٛؽاـ ”اق ٣١کاـ ١٭خا“ ـاـ ڪئ .٫٧„ ٫اـال ٫١اٜ٤الب ۽ اٜ٤الة ٫ـٟف٫ٟ ض“ س ٫حه٬٩ؽ ڪڍڻ٧ ٫ش ٫ح ٦اـ الِء ” َف َا ِح َی ِیٓ ُہ ََ ٚج َع ًِ َٓا َي ٗہ ْ ُِّ ٛرا ُِ َّٜش ِٔی ب ٔ ٖہ فٔی اي َّٓا ٔ کاـ قڌ٬ڪ ةٟ٭ٔ ٤ َٙٞٿا ٫ٟ١ـگ.٣٨ كرآن ىجيد ىان اشخفادي خاصم ڪرڻ جا شرط ۽ ىؤيد ۽ ىّاٌع: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ سا ١غاٌب ح ٦ـ٩٢را ا٤فاـ „٣٧ۿ پؽ س٭ئ ٣ز١٭ ٣سا ١غخ ٟٗٽڪؽا پ٥٨٥ش ٫نالض٭ج ۽ ١ؽحت ٫سٞ ٫طاظ ـاـ اهلل حٓاٰ٫ٞ س ٫رض٢ج ةؽـات ١اـ ٘ائػق قٺ٥ػا „٣٧ۿ ٧ؽ سڳ ٦٨ح ٫ةؽـات ٧ڪ س٨ڏي پ٩ڻ س ٫ةاقس٩د ز١٭ ٣سا ڪ ٫ٽڪؽا اـ ةؽـات ١اـ گ٨ڻ٘ ٩ائػق ضان ٝڪ٥ػا „ ٣٧۽ ڪ ٫گ٨ٽ ٘ائػق ضان ٝڪ٥ػا „ ٣٧۽ سئ٭٣ www.sindhsalamat.com
125
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ـٺ ٫کاـ ـٺٕ ٫ؼا ١غخ ٟٗا٤فآ١ ٫٤ػـ ۾ قڃ١ ٫غخ ٟٗاذؽ ڎ٬کار٥٬ػي „ .٫٧ائ٭ٛ ٣ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٩عٍاب ة ٦ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤س ٫الِء ٧ڪ س٨ڏق „ .٫٧پؽ اـ ١اـ اـخٙادق ضان ٝڪؽڻ ۽ اـ کٛ ٫تٞ٩ڻ س ٫نالض٭ج ـ٩٢رـ ا٤فا ٣٤س٧ ٫ڪ س٨ڏي .٫٧„ ٦٤كِ٫ء ٧ڪ ئ ٫٧„ ٫پؽ اـ ١اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽڻ س ٫الِء ا٤فا ٫٤ـ٢ش ٦٨۽ ةه٭ؽت ۾ ٘ؽؽ „.٫٧ اهلل حتارڪ قحٓاٛ ٰ٫ٞؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ پڻ ٛؽ„ـ ١اـ اـخٙادي ضانٝ ڪؽڻ س٘ ٩ؽؽ ۽ اـ ١اـ اذؽ ۽ ٤خ٭ش ٫ضان ٝڪؽڻ س ٩اعخالؼ ة٭اـ ڪ٭ ٫٧„ ٩۽ اـ س ٫ٻ١ ٣خياد اذؽـ ک ٫گڎ ة٭اـ ڪ٭.٫٧„ ٩ ارا ﴿﴾۸۲ ُِقٰا ٕٔ ََا ہُ َٔ ٛط َف ٓا ْء ََّ ٚر ِح َُ ُ ١يً ُُِ ِؤ َٔٓٔی ِ َنۙ َََّ ٚل ُٜزُٔ ِٜد ّٰ ايظًُٔٔی ِ َن ا ٔ ََّّل َخ َش ّ ََٓ ُ ْٚز ٍُ َٔ َٔ اي ُ ِ (ة ٫٥اـؽائ٭)82 : ٝ
۽ اـ٭ ٣اٛ ٩٧ؽ„ـ ٤ازؾ ڪؽ٩٬ـ ٿا س ٩ا٢٬اـ قارـ الِء كٙا ۽ رض٢ج „ ٫٧۽ ُا ٣٢ٞالِء رڳٜ٤ ٩هاـ قڌائ ٫ٿ.٩ ُق ٌِ ہُ َ ٛي ٔ ًَّ ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا ہُ ّدٔ َّٚ ٟط َف ٓا ْءؕ ََّ ٚاي ٔذََّ َٔ ِٜل ِ ُٜؤ َُٔٓ ِۡۤ َٕ ٛیِف ٰاذَأْۂ ِِ َُْ ِ ٚق َّ ٚہُ ََ ٛعً َِٝۂ ِِ َع ِّمؕ ک َٓ ُٜا َد ََِّ ِٔ َٔ َٕ ٚكَا ٍۭٕ بَع ِٕٔ ٝ د ﴿( ﴾٪۴۴ض ٠ـشػف )44 : اُٚيٰٓئ ٔ َ چئ ٩ح ٦اٛ( ٩٧ؽ„ـ) ا٢٬اـ قارـ الِء ٧ػا٬ج ۽ (رقضا ٫٤ة٭٢ار ٣٬الِء) كٙا „ ٫٧۽ س٭ڪ ٫ا٢٬اـ ٤ٿا „ڻ٭ ٣ح ٣س ٫ڪ ٣٥۾ ٻ٩ڏائ .٫٧„ ٫۽ ا٩٧ (ٛؽ„ـ) ـ٥ػـ ض ٚ۾ اق٤ڌا( ٫٧„ ٫٧ڄڻ ح )٦ک٭ ٣ڎقرا٧٭٥٧ ٣ڌ کاـ ـڎ٩٬ قڃ ٫ٿ.٩ َ ٚأذَا ََ ۤا اُِْزٔي َِت ُس َِ ٛر َْ ٠فُٔ ِٓ ُہ ِِ ََّ ِٔ َّی ُك َِ ٍُ ٛا ُّٜهُ ِِ َزا َد ِت ُہ ہ ٔذ ۤ ٖہ أَُ ِٜاْ ّاۚ َف َا ََّا َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا َفزَا َد ِت ُہ ِِ ِّش ِ َٚ ﴾۱۲۴﴿ َٕ ٚاَ ََّا َّاي ٔذ َٔ ِٜف ٔ ِی ُقًُ ِٛبٔۂ ِِ ََّ َز ْض َفزَا َد ِت ُہ ِِ رٔ ِج ّشا الٔی رٔ ِج ٔشۂ ِِ أَُ ِٜاْ ّا َّٚہُ ِِ َی ِشت َبِ ٔ ُ َف ِ( ﴾۱۲۵﴿ َٕ ٚاٞخ٩ة)125-124 : ٦ َََ ٚاتُ ِٛا َٚہُ ِِ ن ٔ ُ ۽ سڎ ٣٧ڪا ـ٩رة ٤ازؾ ڪئ ٫قڃ ٫ٿ ٩ح ٦ا٥١( ٣٨٤ا٘١ )٣ٜاـ ڪ٫ ا٧ڏا ة ٣٧„ ٦س ٩چ٩ـ ٿا ح( ٣٧ ٦ـ٩رت) اق٧اـ ١اـ ڪ ٣٨٥س ٩پِ٩ء س٣ ا٢٬اـ „٤ػق ح ٣س ٩اـ (ـ٩رت) ا٢٬اـ ز٬ادف ڪ٭ ٩۽ ا ٫٧ع٩ش ٿ٭ ٣ٿا ۽ س ٣س ٫دٞ٭ ٣۾ (٥١اَ٘٫ٜء س )٫ة٭٢اري „ ٫٧ح ٣الِء ـ٥ػـ پٟ٭خ٫ قڌا٬ائ٭ ٣۽ ا ٫٧ڪا٘ؽ ٿ١ ٫ئا. 126
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ْض َب ََ َث َّل ََّا َب ُع َِ ٛض ّ ١ف ََُا ف ََِ ٛق َہاؕ َف َا ََّا َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا ف ََِ ٝعً َُُ َِ َٕ ٛاْ َّ ُہ ٘ ََّل َی ِش َت ِهیٖۤ َا ِٕ َّی ِ ٔ ا ٔ َّٕ ا َ َّ ٌٔ ب ٔ ٖہ َنثٔی ِ ّراۙ َف ِٚا ف ََُ ٝك ِٛيُ ََِ َٕ ٛا َذ ۤا اَ َرا َد اُ٘ بٔہ َذا ََ َث َّلۘ یُض ُّ ا ِي َح ُّل َٔ ِٔ َّربۂ ِِۚ َٚاَ ََّا اي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ ن ﴿( ﴾۲۶اٞتٜؽف )26 : ٌٔ ب ٔ ۤ ٖہ ا ٔ ََّّل ايِف ٔشكٔی ِ َ َِّ َٜٚہد ِٔ ٟب ٔ ٖہ َنثٔی ِ ّراؕ َََ ٚا یُض ُّ ة٭لڪ اهلل ڪ ٣٨٥ة١ ٦راؾ ة٭اـ ڪؽڻ کاـ كؽؿ ٤ٿ ٩ڪؽي ١ڇؽ س٧ ٩ش٬ ٫ا اـ کاـ ة١ ٦ٿ ٫پِ٩ء س ٣ا٢٬اـ „٤ػق ـ ٫ڄاڻ ٣ٿا ح ٦ة٭لڪ ا١( ٩٧راؾ) ـچ „ ٫٧س ٩ـ٥ػـ پاٞ٭٥ػڏ قٽاـ „ ٫٧„ ٝ٬۽ س ٣ڪٙؽ ڪ٭ ٩ـ ٫چ٩ـ ٿا ح ٦اهلل ١ ٣٧راؾ ـاـ ڇا ارادق ڪ٭٫٧„ ٩܁ اـ ـاـ گ٨ڻ ٣ک ٫گ٢ؽا ٦٧ڪؽي ٿ ٩۽ اـ ـاـ گ٨ڻ ٣ک ٫ـڌق رـخ ٩ڎ٬کاري ٿ ٩۽ اـ ـاـ ةػڪارـ کاـ ـ٩اِء ٻ ٫ڪ ٣٨٥ک ٫گ٢ؽا٤ ٦٧ٿ ٩ڪؽي. ڪ٬„ ٣خ ٣۾ ١ؤ ٣٥١۽ ڪ٬„ ٣خ ٣۾ ڪا٘ؽـ کٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ سػا سػا اذؽ ک ٫ة٭اـ ٘ؽ١ا٬ائ٭.٣ ١ؤ ٣٥١ةاةج ٘ؽ١ا٬ائ٭:٣
ن ۚ﴿﴾۲ َرَ ِٜب ۚؕۚ ف ِٔٔ ٝہ ۚۚ ہُ ّد ٟيً ُُِ َّتكٔی ِ َ
َّاي ٔذِ ُٜ َٔ ِٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛبٔا ِي َػ ِٔ ٝب
ک ا ِلهٔت ُب َّلَ ذي ٔ َ َٚیُك ِٔ َٕ ِٛ ُُ ٝايصَّ ًَُّ َٔ َٚ ٠َ ٛا َرزَ قِٓ ُہ ِِ ٔ ِٓ ُ ٜف ُك ِ( ﴾۳﴿ۚ َٕ ٛاٞتٜؽف )3-2 (َ٫٧ء) ر٢٥٧ائ ٫٧„ ٫پؽ٧٭ؾگارـ الِء س٭ڪ ٫اڻ ڎٺ ٫ح ٦ا٢٬اـ „ڻ٭ ٣ٿا ۽ ٢٤از ٛائ ٠ڪ ٣ٿا ۽ اـاـ ک٭ ٣س٭ڪ ٩رزؽ ڎ ٫٧„ ٩٤ح١ ٣٨٥اـ عؽڃ ڪ ٣ٿا. َّ ُِک اُ٘ َٔ ٚجً َِت ُقًُ ِٛب ُ ُہ ِِ َ ٚأذَا تًُ ٔ َِ ٝت َعً َِٝۂ ِِ ٰاُ ٜت ٗہ َزا َدتِ ُہ ِِ أَُ ِٜاْ ّا أْ َّ َُا اي ُُِ ِؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛاي ٔذ َٔ ِٜأذَا ذ ٔ َ ََّ ٚعلی َربۂ ِِ ََ ٜت َٛک َّ ًُ ِ( ﴾۲ؕ﴿ۚ َٕ ٛاالٙ٤اؾ )2 : ا٢٬اـ قارا ٘ ًٜا ٣٧„ ٫٧س ٩سڎ ٣٧اهلل ک٬ ٫اد ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ ٩ح ٦ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ ڊڄ ٣ٿ٭٩ـ ۽ سڎ ٣٧ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ا٬„( ٫٧خ٩ـ) ا ٣٨٤س ٫ا٢٬اـ ک ٫ز٬ادف ڪ ٣ٿ٭٩ـ ۽ ا ٫٧پ٥٨٥ش٫ پاٞ٭٥ػڏ ح ٫ڀؽقـ ٩ڪ ٣ٿا. ٘ َْز َّ ٍَ َا ِح َش َٔ ا ِي َح ٔدِٜثٔ نٔت ّبا َُّ َتظَ اب ٔ ّہا ََّ َثان ٔ َی٭ َت ِكظَ ع ُّٔز َٔ ِٓ ُہ ُجًُ ُِ ٛد َّاي ٔذِ َٜ َٔ ِٜدظَ َِ َٕ ٛربَّ ُہ ِِۚ َا ُ ک ہُ َد ٟا٘ٔ ِ َٜہد ِٔ ٟب ٔ ٖہ ََ ِٔ َّیظَ ٓا ُءؕ َِٔ ََ ٚ ث ُ َِّ َتًٔی ِ ُن ُج ًُ ِٛدُہُ ِِ َُ ٚق ًُ ِٛب ُ ُہ ِِ الٔی ذ ٔ ِ ٔ ِک ا٘ٔؕ ذي ٔ َ ٔ َہاد ٕ ﴿( ﴾۲۳اٞؾ١ؽ )23 : ُّی ِضً ٔ ٌٔ ا ُ ٘ ف ََُا َي ٗہ َٔ ِ www.sindhsalamat.com
127
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اهلل ٨٤ا٬ج ـٺ ٩ڪالؿ ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٩س ٣٨٥س٩ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ ٧ڪ ٻئ ٫س٨ڏ٩٬ـ (۽ ٧ڪ ڳا ٦٨ٞس ٫ـ٢ش٨ائڻ الِء ةار ةار) د٧ؽا.٣٧„ ٝ٬ اـ س ٫ٻڌڻ ـاـ ا١( ٣٨٤اڻ )٣٨س ٫ک( ٣ٟسا قار) ڪا٤ڊارس ٣ٿا س٭ڪ٫ پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ کاـ ڊڄ ٣ٿا قري ـ٥ػـ ک٩ٟـ ۽ ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ اهلل س٫ ٬اد ح٤ ٫ؽؿ ٿ٭ ٣ٿ٭٩ـٛ( ٫٧ .ؽ„ـ) اهلل س٧ ٫ػا٬ج „ ٫٧س ٣٨٥ک ٫قڻ٭ؿ ح ٣٨٥ک ٫اـ ـاـ ٧ػا٬ج ڪؽي ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک ٫اهلل گ٢ؽاف ڪؽي ٿ٩ ح ٣٨٥ک ٫ڪ٩ة٧ ٦ػا٬ج ڪ٥ػڏ .٫٧„ ٦٤ ڪا٘ؽـ ةاةج ٘ؽ١ا٬ائ٭:٣
َّ َّٓکؕ َٜكَادُ َِ َٕ ٚی ِش ُظ َِٕ ٛ َ ٚأذَا تُ ِتلی َعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ُ َٓا بَیٓ ٕت َت ِعز ٔ ُف ف ٔ ِی ُُ ٚج ِٛہ ٔ اي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ َفٚا اي ُُِ َ َ ٘ ا َّي ٔذَٔ ِٜ ِّشٕ َ ِٔ ذلٔهُ ُِؕ اَي َّٓا ُرؕ ََ ٚع َد َہا ا ُ ب ٔ َّاي ٔذِ َٜ َٔ ِٜتًُ َِ َٕ ٛعً َِٝۂ ِِ ٰاٜت ٔ َٓاؕ ُق ٌِ اَ َفاَُْبئُهُ ِِ بٔ َ ٓ َف ِٚاؕ َ ٚبٔئ َِص اي َُِصٔ یِرُ ﴿( ﴾۷۲٪اٞطز )72 : َن َ ُ ۽ (اي پ٭ٖ٢تؽ) سڎ ٣٧ا ٣٨٤ک ٫اـاـ س٩ـ „٬خ٩ـ س٭ڪُ ٫ا٧ؽ „٣٧ پڏ ٫٧ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ڪا٘ؽـ س ٣٨٥١ ٫۾ ح٩ـ ٤اراىپ٩ٟٓ١ ٩ؿ ڪؽ ٣٬ٿ( ٩ا٬خؽي حائ٭ ٣س )٩س٭ڪ ٫ک٭ ٣اـاـ س٩ـ „٬خ٩ـ پڏ٫٧ ٻڌائ٭ ٣ٿا ح ٣ح ٫ض ٦٤ ٩ٟ٢ڪؽي ق.٣٨٬ ُِک اُ٘ َِ ٚح َدہُ ِ ْخ( ۚٔ ٠اٞؾ١ؽ „٬ج )45 اط َُ َا َّز ِت ُقًُ ُِ ٛب َّاي ٔذََّ َٔ ِٜل ِ ُٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛب ٔ ِاَّل ٔ َ َ ٚأذَا ذ ٔ َ ۽ سڎ ٣٧اڪ٭ ٫ٟاهلل س٤ ٩ا ٩ٞقرح ٩قڃ ٫ٿ ٩ح ٦س٭ڪ„ ٫عؽت ح ٫ا٢٬اـ ٤ٿا „ڻ٭ ٣ح ٣س ٫دٞ٭ ٣ک ٫ةڇڏق ٞڳ ٩ٿ.٩
ُ َص َف اُ٘ ُصف ُِٛاؕ َ َ َ ٚأذَا ََ ۤا اُِْزٔي َِت ُس َِ ٛر َّْْ ٠ظَ َز بَ ِع ُض ُہ ِِ الٔی بَ ِع ٕضؕ َہ ٌِ َٜزۡمُكى َ ِٔ اَ َح ٕد ث َِّ ا ِن َ َ ُقًُ ِٛبَ ُہ ِِ ب ٔ َاْ َّ ُہ ِِ ق َََِّّ ّْ ٛل َی ِف َك ُہ ِ( ﴾۱۲۷﴿ َٕ ٛاٞخ٩ة٬„ ٦ج )127 ۽ سڎ ٣٧ڪا ـ٩رت ٤ازؾ ڪئ ٫قڃ ٫ٿ ٫ح ٦ا٥١( ٣٨٤ا٘١ )٣ٜاـ ٧ڪڏا ٻ٭ ٣ڎي (كؽؿ کاـ) ڎـ ٣ٿا (۽چ٩ـ ٿا) ڇا اق٧اـ ک ٫ڪ١( ٩ف٢ٟاـ) ڎـ ٫ٿ ٩قري (گ٨ؽـ ڎي) ڦؽـ ٿا .اهلل ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ ڦ٭ؽ٩٬ـ „ ٣٧ ٣٧ڪؽي س ٩ا ٫٧ة ٦ـ٢ش٩ٛ ٦٨ؿ „.٣٧ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ نؽؼ اـ ح ٫اڪخٙا ٦٤ڪئ ٫ةٟڪ ١ؤ ٣٥١س ٫اـ اذؽ ٛتٞ٩ڻ ۽ ٩ٓٙ٤ضان ٝڪؽڻ ۽ ڪا٘ؽـ س٩١ ٣٨٥١ ٫ڏڻ ۽ گ٢ؽاَ٫٧ء ۾ 128
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
قڌڻ س ٫زڪؽ س ٫ٓٛ٩١ ٫ح١ ٫ؤ ٣٥١۽ ڪا٘ؽـ س ٫ا١ ٣٨٤غخٟٗ ١خيادۿ اعال٣ٛۿ نٙخ٣ۿ ْٜ٭ػـ ۽ ْ ٣ٟ٢س ٩ة ٦ذڪؽ ڪ٭ .٫٧„ ٩س٣ ١اـ ٩ٟٓ١ؿ ٿئ ٫ٿ ٩ح ٦ا١ ٣٨٤خٜا ٝ٬قن ٣ٙک١ ٫غخ٤ ٟٗخ٭ش ٣ڎ٬ڻ ۾ ڪ ٦٤٩ڪ ٩دع ٝىؽقر „ .٫٧ا ٣٨٤قن ٣ٙس ٫رقكَ٫٥ء ۾ اـ٭ٛ ٣ؽ„ـ ١اـ اـخٙادي سا كؽط ۽ ٛؽ„ـ ١اـ اـخٙادي سا ٩١ا١ ّ٤ؽحب ڪؽي ـگ٩٨ـ ٿا .۽ ا٩ٟٓ١ ٩٧ؿ ڪؽي ـگ٩٨ـ ٿا ح ٦ڪ٨ڏي ٛف ٠سا اعالؽ ۽ ڪ٨ڏي ٛف ٠س ٫ذ٥٧٭ج ۽ حؽة٭ج ٛؽ„ـ ـاـ ٥١اـتج رک ٫ٿ ٫۽ اـ س ٫ـ٢ش٨ڻ ۽ ٘ائػق قٺڻ س ٫الِء ٓ١اقـ „ ٫٧۽ ڪ٨ڏي ٛف ٠س٫ ذ٥٧٭ج ۽ ـ٭ؽت ٛؽ„ـ س٥١ ٫ا٘ ٫٧„ ٫۽ اـ الِء ضشاب ۽ پؽدق ةڻش ٫ٿ٫ ۽ اـ س١ ٫خ ّٛ٩انالض ٫۽ اٜ٤الة٤ ٫خ٭شا پ٭ػا ڪؽڻ ۾ ١ؾاض.٫٧„ ٠ ا ٣٨٤ک١ ٫غخ٩٥ْ ٟٗا ٣٤س١ ٫احطج ذڪؽ ڪ٭ ٩قڃ ٫ٿ.٩ كرآن ىان اشخفادي خاصم ڪرڻ جّن رڪاوٽّن ٛؽ„ـ ١اـ اـخٙادي ۽ ٧ػا٬ج س٩١ ٫ا ّ٤کٛ ٫ؽ„ـ ڪا٘ؽـ س٫ ١طؽق ٫١س ٫حؼڪؽي ـاـ گڎ ذڪؽ ڪ٭ٛ .٫٧„ ٩ؽاـ ١اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽڻ ۽ اـ س ٫رقضا٫٤ۿ اْخٜادي اٜ٤الب ۽ انالح س ٫رـخ ٫۾ ا ٫٧اعالؽ ۽ اْخٜاد ـغج ١ؾاض٣٧„ ٠ۿ ڪا٘ؽـ کاـ ـ٩اِء س٭ڪڎ٣٧ ١ف٢ٟا ٣٤۾ ة ٦ا٩١ ٫٧اٞ ّ٤ڌا ق٥٬ػا حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ ٘ائػق قٺڻ کاـ ١طؽقَ٫١ء س ٩ـتب ةڻش٥ػا. -0حڪتر: ا٤ت٭اَء ڪؽاؿ س ٫حٟٓ٭ ٠س ٫ةؽڪخ ٣۽ ٤خ٭ش ٣۽ ا ٣٨٤س ٫پ٭ؽقي س ٫ـٓادت کاـ ١طؽقَ٫١ء س ٩ـڀ کاـ قڎق ـتب اڪرؽ حڪتؽ ڪ٩ڏي ْؾت ٙ٤ؿ ۽ ع٩دداريَء س ٩سا ٫ٟ٧سؼة٤٩٧ ٩ػق „٫٧ۿ ڪڎ٣٧ ا ٩٧ا٤ڪار ۽ قڎائ ٫ضٛ ٚتٞ٩ڻ کاـ ٤٩٧ػي „ .٫٧ڇ ٩ح ٦ضٛ ٚتٞ٩ڻ س٫ ٤خ٭ش ٫۾ پ٥٨٥شا ذاح ٫إؽاض ۽ ٘ائػا ڇڎڻا پ٤٩ػا „ .٣٧ساْ ٫ٟ٧ادح٣ ۽ رـ ٣٢ک ٫ڇڎڻ ٩پ٤٩ػق „٫٧ۿ „زادي ۽ ڇڏقاڳَ٫ء س ٫ز٤ػگَ٫ء س ٫سڳ٦٨ ح ٫پاة٥ػي ۽ ٛا٩٤ـ س ٫ز٤ػگ ٫گؼارڻ ٫پ٤٩ػي „٫٧ۿ ڪ٭خؽـ ١اڻ ٣٨الِء www.sindhsalamat.com
129
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا٧ڏق ٛف ٠س ٩اٜ٤الب ۽ ز٤ػگَ٫ء س ٫حتػ ٫ٟ٬ڎکئ٤٩٧ ٫ػي „ .٫٧ح٣٨٥ ڪؽي ا ٣٨٤س ٩حڪتؽ ا ٣٨٤کٛ ٫ؽ„ـ س ٫ا٤ڪار ح ٫اڀار٥٬ػق „.٫٧ ٧٭ٺ٭٬„ ٣خ ٣۾ ا٧ڏـ ٛف ٣٢س١ ٫اڻ ٣٨س ٩ذڪؽ ڪ٭ ٩ق.٫٧„ ٩٬ ض بٔ َػی ِر ٔا ِي َحلؕ َ ٚا ٔ ِٕ َ َّٜز ِٚا ک ُ ٌَّ ٰاََّّ ١ٕ َٜل ِ ُٜؤ َُٔٓ ِٛا ب ٔ َہاۚ َص ُف َع ِٔ ٰاَ ًٜٔی َّاي ٔذَ َٜ َٔ ِٜت َهبَّرُ ِ َٕ ٚفٔی ِاَّل َِر ٔ َس َا ِ ٔ ک ايز ِط ٔد ََّل ََّ ٜتد ٔ ُذ ِٚہُ َسب ٔ َِّ ٝلۚ َ ٚا ٔ ِٕ ََّ ٜز ِٚا َسب ٔ ِ ٌَ ٝا ِيغَی ََّ ٜتد ٔ ُذ ِٚہُ َسب ٔ َِّ ٝلؕ ذي ٔ َ َ ٚا ٔ ِٕ ََّ ٜز ِٚا َسب ٔ ُِّ ٌَ ٝ ب ٔ َاْ َّ ُہ ِِ َن َّذب ُ ِٛا بٔاٜت ٔ َٓا َٚکَاْ ُِٛا َع ِٓ َہا غ ٔفًٔی ِ َن ﴿( ﴾۱۴۶االْؽاؼ )146 : ”س٭ڪ ٫ز١٭ ٣۾ ٤اض ٚقڎائ ٫ڪ ٣ٿا ح ٣ک ٫پ٥٨٥ش٭٬„ ٣خ( ٣۾ ـ٩چڻ) کاـ ڦ٭ؽي ڇڎ٥٬ػس ۽ س٭ڪڎ ٣٧ا ٫٧ـڀ ڪا ٤لا ٫٤ڎـ٥ػا ح ٦ة ٦ا٣٨٤ ح ٫ا٢٬اـ „ ٦٤ڻ٭٥ػا ۽ س٭ڪڎ٧ ٣٧ػا٬ج س ٩رـخ ٩ڎـ٥ػا ح ٦اـ ک ٫رـخ٩ ڪؽي ٦٤قٺ٥ػا ۽ س٭ڪڎ ٣٧گ٢ؽاَ٫٧ء س ٩رـخ ٩ڎـ٥ػا ح ٦اـ ک ٫رـخ٩ ڪؽي قٺ٥ػا .ا ٣٧ ٩٧ڪؽي س ٩ا ٣٨٤اـاـ س٬„ ٫خ ٣ک ٫ڪ٩ڏق ڪ٭ ٩۽ ا ٣٨٤کاـ ة ٫عتؽ ر٧٭ا „“.٣٧ َّ ُُص َُ ِش َتهِب ٔ ّرا ک َ َا ِٕ َّي ِِ َ ٌْ ِٜٚيكٌُ اَفا ٕى اَث َِّٔ ﴾۷﴿ۚ ِٕٝی ِش َُ ُع ٰاٜتٔ ا٘ٔ تُ ِتلی َعً َِٔ ٝہ ث ُ َِّ ی ٔ ُّ اب اَي ٔ ِ( ﴾۸﴿ ِٕٝاٞشاذ٭)8-7 : ٦ ِّشہُ بٔ َع َذ ٕ َی ِش َُ ِع َہاۚ ف ََب ِ ـڀ ڪ ٣٨٥ڪ٩ڏي گ٨٥گار الِء قڎي عؽاة ٫٧„ ٫س ٩اهلل س٬„ ٫خ ٣ک٫ س ٣٨٥قٛج اـ ک ٫پڏ ٫٧ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ٻڌي ٿ ٩قري قڎائ ٫ڪؽي (ڪٙؽ ح )٫ىػ ڪؽي ة٭ ٫٨ٿ ٩ڄڻ ح ٦ا٬„( ٣٨٤خ )٣ک ٦٤ ٫ٻڌائ٭ .٣پِ٩ء (اي پ٭ٖ٢تؽ) اـ ک ٫درد٤اڪ ْؼاب س ٫ع٩كغتؽي ٻڌاِء ث ُ َِّ اَ ِدبَ َز َ ٚا ِس َتهِب َ َر ﴿( ﴾۲۳ا٢ٞػذؽ )23 :
قري پٺ ڦ٭ؽ٬ائ٭ ٣۽ قڎائ ٫ڪ٭ائ٭.٣ ِّش ﴿ؕ(﴾۲۵ا٢ٞػذؽ )25-24 : َٔح ُِّ ٜؤثَزُ ﴿ ﴾۲۴ا ٔ ِٕ ہ َذ ۤا ا ٔ ََّّل ق َِ ٍُ ٛاي َِب َ ٔ َف َكا ٍَ ا ٔ ِٕ ہ َذ ۤا ا ٔ ََّّل س ِ ْ پِ٩ء چ٩ڻ ٞڳ ٩حٛ( ٫٧ ٦ؽ„ـ) رڳ ٩سادق „ ٫٧س( ٩سادقگؽ کاـ) ٟ٧٭ ٩اچ.٫ ٛ( ٫٧ؽ„ـ) رڳ١ ٩اڻَ٩٨ء س ٫ڪالؿ „.٫٧ ڪڎ ٣٧پ٭ٖ٢تؽ سُ ٫ا٧ؽي ضاٞج ۽ ٕؽةج ڎـ ٫ا ٫٧اـ پ٭ٖاؿ ۽ حٟٓ٭ ٠کاـ ا٤ڪار ۽ قڎائ ٫ڪ٥ػا „ ٣٧۽ ا ٫٧اـ س ٫پ٭ؽقي ۾ پ٥٨٥ش٫ 130
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا٧ا٤ج ۽ ة٭ٓؾح١ ٫طف٩س ڪ٥ػا „٣٧ۿ ٘ؽْ٩ـ چ٭.٩٧ ٩ اَ ِّ اََْا َخی ِ ْر َ ِٔ ہ َذا َّاي ٔذ ِ ٟہََُ ٛۂی ِْنۙ ۬ َََّّ ٚل َٜكَادُ ُٜبٔی ِ ُن ﴿َ ﴾۵۲فً ََِّۤ َ ٛل اُيِق َٔی َعً َِٔ ٝہ اَ ِسَ ٔ ٛر ِْٔ َ ٠ ۙ َ ن ﴿( ﴾۵۳اٞؾعؽؼ )53-52 : َذ ِہبٕ اَ َِ ٚج ٓا َء ََ َع ُہ اي ًَُِٰٓئ ٔ َه ُِ َُ ١كتَرْٔٔی ِ َ ڇا پِ٩ء اق٧٭٤ ٣ٿا ڎـ ٩حٌ„ ٦ء ٣٧کاـ چڱ٧„ ٩٭اـ س٭ڪ ٩ع٩ار „ ٫٧۽ چٽ٩ ة ٦ڳا٨ٞائ٤ ٫ٿ ٩ـگ( .٫٨س٭ڪڎ٩١ ٣٧ـ٩١ ٰ٫ـ کاـ چڱ ٫٧„ ٩ح )٦پِ٩ء ١ٿؿ ـ٩ـ سا ڪ٥گڻ ڇ ٦٤ ٩الٿا ق٬ا ٬ا ـاڻؿ ١الئڪ گڎ ٿ ٫ڇ٬„ ٦٤ ٩ا. ۽ ١ڪ ٫س ٫ڪا٘ؽـ چ٭٩٧ ٩ ُِق ََ ٜتی ِ ٔن َعظ ِِٕٔٝ ُِقٰا ُٕ َعلی َر ُج ٌٕ َ َٔ اي َ ِ َٚقَايُ ِٛا ي َََِّ ٛل ْ ُز ٍَ ہ َذا اي ُ ِ ۽ چ٭ائ٩ـ ح ٣٥٧ ٦ٻ ٣ڳ٩ٺ١( ٣ڪ ٫۽ ٌائٗ) ١اـ ڪ ٣٨٥قڎق ١اڻَ٩٨ء ح٫ ٛ ٫٧ؽ„ـ ڇ ٦٤ ٩الٿ ٩ق.٩٬܁ ﴿﴾۳۱
(اٞؾعؽؼ )31 :
ڪڎ ٣٧نؽؼ ا ٣٨٤س ٫ةلؽ٬ج ا ٣٨٤الِء ض ٚسٛ ٫تٞ٩ڻ کاـ ١اّ٤ ةڻش ٫ق٥٬ػي „.٫٧ َّ اس َت ِػى َی ذي ٔ َ َف ِٚا ََ ٚت ََّ ٛي ِٛا َِّ ٚ ک ب ٔ َاْ َّ ٗہ کَاْ َ ِت تاِت ِٔٝۂ ِِ ُر ُسًُ ُہ ِِ بٔا ِيبَیٓتٔ َف َكايُ ۤۡٛا اَبَ َ ْ ِّش ِ َّٜہ ُد َِٓ َ ْٚا۫ َف َه َ ُ ٘ غَىٔ ٌّی َحُ ٔ ِْ ٝد ﴿( ﴾۶اٞخٖاة)6 : ٣ ٘ؕ َ ٚا ُ ا ُ ا ٣٧ ٩٧ڪؽي ح ٦ا ٣٨٤قٽ ـ٥ػـ رـ٩ؾ ُا٧ؽ ٤لا٤٭٩ـ کڻ ٫ا٥٬ػا „٣٧ پِ٩ء ح ٣چ٭ ٩ح ٦اـاـ ک( ٫اـاـ س٨ڏا) ١اڻ ٩٨رـخ ٩ڎ٬کار٥٬ػا ڇا܁ پِ٩ء ا٤ڪار ڪ٭ائ٭٩ـ ۽ ٣٨٥١ڦ٭ؽ٬ائ٩ـ ۽ اهلل ة ٫پؽقا ٫٧ڪئ ٫۽ اهلل ة٫ پؽقا ٦٧۽ ـارا٧٭.٫٧„ ٝ َٚقَايُ ِٛا ََا ٍٔ ہ َذا اي َّز ُس َِٜ ٍٔ ٛاِک ُ ٌُ َّ ايظ َع َاّ َُِ َٜ ٚش ِٔی فٔی ِاَّل َِس َٛا ٔمؕ ي ََِّۤ َ ٛل اُِْز ٔ ٍَ أي َِٔ ٝہ ًََ َْو ف ََٝهُ َِ ََ َٕ ٛع ٗہ ذّ ِٜزا ۚ﴿( ﴾۷اٙٞؽٛاـ )7 : َْ ٔ ۽ چ٭ائ٩ـ ح ٣٧ ٦رـ٩ؾ ک ٫ڇا ٿ٭ ٫٧„ ٩س ٩کاڌق کائ ٫ٿ ٩۽ ةازار ٣٬۾ ٫ٟ٧ٿ ٩اـ ڎي ڪ١ ٩الئڪ ڇ ٦٤ ٩الٿ ٩ق ٩٬ح ٦اـ ـاـ گڎ ڊ٬ڄار٥٬ػڏ ٿئ.٫ ڪڎ ٣٧رـ٩ؾ س ٫پ٭ؽقڪارـ سٓ١ ٫اك ٫ةػضا ٫ٞا ٣٨٤سا ضٜ٭ؽ ڌ٤ڌا ۽ ا ٣٨٤س٤ ٫ف ٣ٟس ٩گ٨ٽ ٧ئڻ ا ٣٨٤الِء ض ٚقاري س٢اْج ۾ كاٝ١ ٿ٭ڻ الِء ْؼر ةڻش٥ػق ٩٧۽ ٩٧اـ کْ ٫ؼر ةڻائ ٫اـ س٢اْج ۾ كا٦٤ ٝ١ www.sindhsalamat.com
131
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ٿ٭٥ػا ٧ئاۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ ک ا ٔ ََّّل َّاي ٔذ َٔ ِٜہُ ِِ ک َّات َب َع َ ِّشا َ ِث ًَ َٓا َََ ٚا َْزى َ َف ِٚا َٔ ِٔ ق ٔ ِٖ َٔ ٛہ ََا َْز َ ىک ا ٔ ََّّل بَ َ ّ َف َكا ٍَ ا ِي َُ ََلُاي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ ن ﴿٩٧( ﴾۲۷د )27 : اَ َراذ ٔ ُي َٓا بَاد َٔ ٟاي َّزاِ ٔ ََ َٚ ٟۚا َْزَ ٟلهُ ِِ َع ًَ ِی َٓا َٔ ِٔ ف َِض ٌٍۭ بَ ٌِ ْ َ ُظ ُّٓهُ ِِ ن ٔذبٔی ِ َ پِ٩ء ـ٥ػس ٩ٛؿ س ٫ڪا٘ؽ ـؽدارـ چ٭ ٩ح ٦اـ٭ ٣ح٩ک ٫رڳ ٩پاڻ س٨ڏق ١اڻ ٩٨ڎـ٩ـ ٿا ۽ اـ٭ ٣ح٩ک ٦٤ ٫ٿا ڎـ٩ـ س ٩ڪ ٣٨٥ح٥٨٥ش ٫پ٭ؽقي ڪئ٧ ٫ش ٫ا ٣٨٤کاـ ـ٩اِء س٭ڪ ٫اـاـ ١اـ گ٨ٽ درس ٫قارا ُا٧ؽة٭ ٣٧„ ٣۽ اـ٭ ٣پاڻ کاـ ١ٿ ٫اق٧اـ س ٫ڪا ٘ي٭ٟج ٦٤ٿا ڎـ٩ـ ةٟڪ اق٧اـ ک ٫ڪ٩ڏق ع٭اؾ ڪؽ٩٬ـ ٿا. ڪڎ ٣٧ڪڎ ٣٧ا ٣٨٤الِء ا ٩٧ع٭اؾ رڪاقٽ ةڻش٥ػق ٩٧س ٩ا٣٨٤ د٤٭ا س ٫گ٨ڻائَ٫ء س ٫ڪؽي ا ٩٧ـ٢ش ٫٨ڇڎ ٩٧ ٩٬ح ٦د٤٭ا س٧ ٫ؽ ـٺ٫ كِ٫ء سا ١فخط ٚا ٫٧ئ ٣٧„ ٫۽ ا٧ا كِ٫ء ڪڎ ٣٧ة ٦ـٺ ٦٤ ٫ٿ ٫ـگ٫٨ س٭ڪا پ٨ؽ٬اـ ا ٣٨٤ک٫ٟ١ ٦٤ ٫ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ إ َخی ِ ّرا ََّا َس َب ُك ِۤ َ ْٛا أي َِٔ ٝہؕ َ ٚأذِ ي َِِ َِ ٜہ َت ُد ِٚا ب ٔ ٖہ َف ِٚا ي ٔ ًَّ ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا ي َِ ٛک َ َ َ ٚقَا ٍَ اي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ د( ﴾۱۱﴿ ِْ ِٜاالضٜاؼ )11 : ف ََش َُ ٝك ِٛيُ ِ َٕ ٛہ َذ ۤا أف ِْو َق ٔ ۽ ڪا٘ؽـ ١ؤ ٣٥١س ٫ةاري ۾ چ٭ ٩ح ٦س٭ڪڎ ٣٧ا( ٩٧د )٣٬چڱ٧ ٩ش٧ ٫ا ح ٦ا ٫٧اـ ڎي اـاـ کاـ اڳ ٦٤ ٫قڃ٧ ٣ا ۽ سڎ ٣٧اـ ـاـ ـڌي رـخ ٫ح٫ ٬„ ٦٤ا حڎ ٣٧چ٤٩ػا ح ٫٧ ٦پؽاڻ ٩ڪ٩ڏ „.٫٧ ا ٫٧ئ ٫ـتب „ ٣٧س ٣س ٫ة٥٭اد ح ٫قڎ٬ؽا ۽ ـؽ١ائ٭ػار ١اڻ٩٨ پ٭ٖ٢تؽـ س ٫دْ٩ت ک ٫ڪ٩ڏق ٛؽار ڎ٥٬ػا „ ٣٧۽ ا ٣٨٤س١ ٫غاٙٞج ڪ٥ػا „٣٧ۿ ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ َّ َف ِ( ﴾۳۴﴿ َٕ ٚـتا: َۤ ََ ٚا اَ ِر َس ًِ َٓا ف ٔ ِی َ ُِق َٔ َّ ْ ِٔ َ ١ٕ ٜذِٜز ٕأَّل َقا ٍَ َُت ِ َرف َُِ ٛہ ۤاۙ أَّْا ب ٔ َُ ۤا ا ُِر ٔس ًِت ُِِ ب ٔ ٖہ ن ٔ ُ )34
۽ اـاـ ڪ ٣٨٥ة ٦ڳ٩ٺ ۾ ڪ٩ة ٦ڊ٬ڄار٥٬ػڏ ٩١ ٦٤ڪٟ٭ ٩پؽ اـ س٫ „ـ٩دـ (١اڻ )٣٨چ٭ ٩ح ٦س ٣٨٥ـاـ اق٧٭٩١ ٣ڪٟ٭ا ق٬ا „٧٭ ٩ح ٣٨٥س٩ اـ٭ ٣ا٤ڪار ڪ٥ػڏ „٧٭٩ـ. ۙ (االٓ٤اؿ )123 : ؕ َّک ِٚا ف َِٔ ٝہا ََ ٚنذي ٔ َ ک َج َع ًِ َٓا ف ٔ ِی کٌُ َ ُِق َ ١ٕ ٜا َنب ٔ َر َُ َجز ٔ َٔ َِ ٝہا ي ٔ َُ ُ ُِ ٝ
132
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ ا٧ڏيَء ٌؽح اـاـ ـڀ ڪ ٣٨٥ڳ٩ٺ ۾ (اح ٫س )٫ـؽدارـ ک ٫اح ٫سا ڎق٧اري ڪ٭ ٣٧ ٩الِء ح ٦ا ٫٧ا( ٣٨٤ڳ٩ٺ )٣۾ ةڇڏ٩٬ـ حػة٭ؽقـ ڪ.٣ ح ٣٨٥ڪؽي حڪتؽ پِ٩ء اـ س ٩ـتب ڪ٨ڏق ة ٦ڇ٧ ٦٤ ٩ش٫ۿ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽڻ کاـ ١ا٤٩٧ ّ٤ػق „ٛ .٫٧ؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ حٟٓ٭ٛ ٠تٞ٩ڻ الِءۿ اـ ک ٫پ٥٨٥شٙ٤ ٫ؿ ح ٫ساري ڪؽڻ الِءۿ ۽ اـ ک٫ پ٥٨٥ش ٫ز٤ػگَ٫ء سٓ١ ٫ا١الت ۾ ضاڪ ٠ة٥ائڻ الِء ۽ ا٤ت٭اِء س٫ ر٢٥٧ائٛ ٫تٞ٩ڻ الِء ح٩اىّ پ٥٨٥ش ٩پاڻ ض٩ا ٫ٞڪؽڻ رىا ۽ ا٬رار كؽط „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ رح ّجا َ َُّا ق ََض َِ ٝت ف َََل ََ ٚرب َ ک ََّل ِ ُ ٜؤ َُٔٓ َِ َٕ ٛحً ّٰی َ ُٜحه ُُ َِ ٛک ف ِ َٔۡی َط َج َز بَ ِی َٓ ُہ ِِ ث ُ َِّ َّلَ َٜجٔ ُد ِٚا ۤۡیِف اَن ُف ٔشۂ ِِ َ َ َٚی َُشً ُُ ِٛا َت ِشً ٔ ِ ّۡی ﴿( ﴾۶۵ا٥ٞفا܂ )65 : پِ٩ء ح٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ سٛ ٩ف ٫٧„ ٠ح ٦ا ٫٧ا٬فخائ٭ ٣ا٢٬اـ قارا ٦٤ٿ٭٥ػا س٭فخائ٭ ٣اـ س٨ڳڏي ۾ س ٩ـ٥ػـ قڃ ۾ ٿ٭ ٫٧„ ٩ح٩کاـ ٘٭ه٦٤ ٩ٟ ڪؽائ٭ ٣قري س٭ڪ٘ ٩٭ه ٩ٟح٩ـ ڪؽ ٣٬ح ٣٨٥کاـ پ٥٨٥ش ٣دٞ٭ ٣۾ ڪاة ٦ح٥گ ٦٤ ٫ڎـ ٣۽ اـ ک ٫چڱَ٫ء ٌؽح ١ڃ٭.٣
-7ىجادنَ ةٖ٭ؽ ڪ ٣٨٥ضشج ۽ دٞ٭ ٝسٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ةاري ۾ ةطد ١تاضر٩ ڪؽڻۿ اـ ک ٫پ٥٨٥شٞ ٫فا ٫٤چاالڪَ٫ء ـاـ ٩ٟٖ١ب ڪؽڻ س٫ ڪ٩كق ڪؽڻۿ اـ س ٫ةاري ۾ ٛ٭اس „رائ٭٩ـ ڪؽڻۿ ا ٫٧ـڀ ـتب ٛؽ„ـ ١اـ ٧ػا٬ج ۽ الڀ ضان ٝڪؽڻ کاـ ١طؽقؿ رک٥ػا „ ٣٧۽ ا٤ػر ۾ ڇپ٭ ٝحڪتؽۿ قڎائ ٫۽ ڪ٭ ٫٥ح ٫ڎس ڎ٥٬ػا „ٛ .٣٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ا ٔ َّٕ َّاي ٔذَ ُٜ َٔ ِٜجادٔيُ ِۡۤ َٕ ٛیِف ٰاٜتٔ ا٘ٔ بٔ َػی ِر ٔ ُسًِظ ٕٔ اَت ُہ ِِۙ ا ٔ ِٕ ف ٔ ِی ُص ُد ِٚرٔۂ ِِ ا ٔ ََّّل نٔب ِ ْر ََّا ہُ ِِ ب ٔ َبائػ ِٔٔ ٝہۚ َاس َتع ِٔذ بٔا٘ٔؕ أْ َّ ٗہ ہُ ََّ ٛ ايشُ ٔ ُِ ٝع اي َِبصٔ یِرُ ﴿( ﴾۵۶ا٢ٞؤ)56 : ٣١ ف ِ ة٭لڪ س٭ڪ ٫اهلل س٬„ ٫خ ٣۾ ڪ ٣٨٥ة ٦ذاةخَ٫ء کاـ ـ٩اِء سا قٽ„ ٣ئ٫ ٧ش ٫س٨ڳڏق ڪ ٣ٿا ح ٣س ٫ـ٭ ٣٥۾ رڳ ٩قڎائ ٫٧„ ٫س ٣٨٥ک ٫ا٫٧ پ٨چڻ قارا ٣٧„ ٦٤پؽ ح٩ـ اهلل س ٫پ٥ا ٦٧گ٨ؽ! ة٭لڪ ا ٩٧ٻڌ٤ػڏ ڎـ٥ػڏ „.٫٧ www.sindhsalamat.com
133
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اب َ ِٔ ر ِجز ٕاَي ٔ ِْ ٝـِ ﴿( ﴾۵اٞفتا „٬ج )5 ََّ ٚاي ٔذَ َٔ ِٜس َع ِٛا ۤۡیِف ٰاٜت ٔ َٓا َُعجٔزٔ َٔ ِٜاُٚيٰٓئ ٔ َ ک َي ُہ ِِ َع َذ ْ
۽ س ٣اـاـ س٬„ ٫خ( ٣سٜ١ ٫اة )٫ٟ۾ (اـاـ کْ )٫اسؾ ڪؽڻ الِء ڪ٩كق ڪئ ٫ح ٣الِء ئ ٫درد٤اڪ ْؼاب س ٫ـؾا „.٫٧ َّاي ٔذَ ُٜ َٔ ِٜجادٔيُ ِۡۤ َٕ ٛیِف ٰاٜتٔ ا٘ٔ بٔ َػی ِر ٔ ُسًِظ ٕٔ اَت ُہ ِِؕ َنب ُ َر ََ ِكتّا ع ٔ ِٓ َد ا٘ٔ َ ٚع ٔ ِٓ َد َّاي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛاؕ ِب َُ َت َهبر ٕ َجبَّا ٕر ﴿( ﴾۳۵ا٢ٞؤ)35 : ٣١ ٘ َعلی کٌُ َقً ٔ َنذي ٔ َ ک َِ ٜظ َب ُع ا ُ س٭ڪ ٫اهلل س٬„ ٫خ ٣۾ س٨ڳڏق ڪ ٣ٿا (ڪ ٣٨٥ة )٦ذاةخَ٫ء کاـ ـ٩اِء سا قٽ„ ٣ئ٧ ٫ش( ٫ا ٩٧س٨ڳڏق ڪؽڻ) اهلل قٽ ۽ ا٢٬اـ قارـ قٽ قڎي ڪاقڏ س ٫ڳا .٫٧„ ٦٨ٞا٧ڏيَء ٌؽح اهلل (ـڀ ڪ )٣٨٥قڎائ ٫ڪ٥ػڏ ـؽڪق س ٫دؾ ک٨١ ٫ؽ ٧ڻ ٫ٿ.٩ ُْخ َف ا ِي َك ٍِٔ ٛ ََ ٚنذي ٔ َ ک َج َع ًِ َٓا ئكٌُ ْ ٔ ٔي ٕ ٓی َعد ًُّٚا َطٔ ٝظی ِ َن ا ِ َّٔلْ ِ ٔص َ ٚا ِيجٔٔ ِٛ ُٜو ِٔی بَ ِع ُض ُہ ِِ الٔی َب ِع ٕض ز ِ ُ ک ََا ف ََعًُ ِٛہُ ف ََذ ِرہُ ِِ َََ ٚا َی ِفتَرُ ِ( ﴾۱۱۲﴿ َٕ ٚاالٓ٤اؿ )112 : ؕ ُغ ِّ ٚرا ۙ َٚي ََِ ٛط ٓا َء َربُّ َ ُُ ۽ ا٧ڏيَء ٌؽح اـاـ ا٤فا ٣٤۽ س١ ٣٥اـ ك٭ٍا ٣٤ک ٫ـڀ ڪ٤ ٣٨٥تَ٫ء س ٩دك ٣٢ڪ٭ ٩س٧ ٫ڪ ٻئ ٫ک ٫ڌقڪ ٫ڎ٬ڻ الِء ـ٭٥گار ٝ٬ڳا٨ٞ٭٩ـ ـ٭کار ٣٬ٿا.
-7آخرت جّ اٌڪار ۽ دٌيا پرشخي ڪٙؽي ْٜ٭ػـ ١اـ „عؽت س ٩ا٤ڪار ٛؽ„ـ کاـ ١خاذؽ ٿ٭ڻ ۽ اـ ١اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽڻ کاـ ١ا٤٩٧ ّ٤ػق „ ٫٧ڇ ٩حٛ ٦ؽ„ـ س ٫حؽٕ٭ب ۽ حؽ٧٭ب ۽ قَْ ۽ ٤ه٭طج س٧ ٩ڪ ا ٠٧ة٥٭اد „عؽت „ .٫٧ا„ ٩٧عؽت کاـ ڊ٬ڄاري ٿ٩ۿ „عؽت س ٫ذ٩اب س ٫ا١٭ػ ڎ٬کاري ٿ ٩۽ اـ ـٙؽ س٫ ح٢اؿ ىؽقري ١٩ٟٓ١ات ۽ اـ ةاةج پ٭ق ا٥٬ػڏ ٥١ؾ ٣ٞس ٩نط٭ص اٌالع ۽ ىؽقري ٧ػا٬خ٩ـ ڎئ ٫ٿ٩ۿ ح ٣٨٥ڪؽي ا١ ٩٧اڻ ٩٨س٭ڪ„ ٫عؽت س٫ ا١٭ػ رک ٣ٿا اٛ ٫٧ؽ„ـ ١ش٭ػ کاـ ڪڎ ٣٧ة ٦ة ٦پؽقا ٦٧ٿ٤ ٫ٿا ـگ .٣٨اـ ڪؽي اهلل حٓا٘ ٰ٫ٞؽ١ائ ٫ٿ:٩ ْخِ ُ ٜ ٔ ٠ؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛب ٔ ٖہ َ ٚہُ ِِ َعلی َص ََلتٔۂ ِِ َ ُ ٜحافٔظ ُِ( ﴾۹۲﴿ َٕ ٛاالٓ٤اؿ „٬ج )92 َٚا َّي ٔذِ ُٜ َٔ ِٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛب ٔ ِاَّل ٔ َ ۽ س٭ڪ„ ٫عؽت ح ٫ا٢٬اـ „ڻ ٣ٿاۿ ـ ٫اـ (ٛؽ„ـ) ح ٫ا٢٬اـ „ڻ٭ ٣ٿا ۽ 134
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ا ٫٧پ٥٨٥شَ٫ء ٢٤از س٢٧( ٩٭ل )٦ع٭اؾ رک ٣ٿا. ۽ ا١ ٫٧اڻ ٩٨س٭ڪ„ ٫عؽت سا ٥١ڪؽ „٬ ٣٧ا ا٧ڏا ١اڻ ٩٨س٭ڪ٫ د٤٭ا پؽـخ ٫س ٫ڪؽي „عؽت ک ٫قـاري ق٬ٺا „ ٣٧۽ ز٤ػگَ٫ء س٫ ـ٩٢رـ ١فئ ٣ٟ۾ ا ٣٨٤سِ٤ ٦ٍٜ٤ ٫ؽ ةٟڪ١ ٝادي „ ٫٧ا ٣٨٤الِء ٛؽ„ـ ة٫ اذؽ ٬ا گ٨ٽ اذؽ قارق „ٛ .٫٧ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ جا ّبا ََّ ِشت ُِّ ٛرا ﴿﴾۴۵ ٰإ َج َع ًِ َٓا بَیِ َٓ َ ُِق َ ْخٔ ٠ح ٔ َ ک َ ٚبَی ِ َن َّاي ٔذََّ َٔ ِٜل ِ ُٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛب ٔ ِاَّل ٔ َ َ ٚأذَا َ َُقا َِت اي ُ ِ ُِقٰا ٕٔ َِ ٚح َد ٗہ ََّ ٚج َع ًِ َٓا َعلی ُقًُ ِٛبٔۂ ِِ اَن ٔ َّٓ ّ ١اَ ِٕ َّی ِف َك ُہ ِٛہُ َۡۤ ٚیِف ٰاذَأْۂ ِِ َُّ ِ ٚقاؕ َ ٚأذَا ذ َ ِ َِک َت َرب ََّک ف ٔی اي ُ ِ ََّ ٚي ِٛا َعلٰٓی اَ ِدبَارٔہ ٔ ِِ نُف ُِّ ٛرا ﴿( ﴾۴۶ة ٫٥اـؽائ٭)46-45 : ٝ ۽ سڎ ٣٧ح٩ـ ٛؽ„ـ پڏ٧٭ ٣ٿ ٩ح ٦اـ٭ ٣ح٥٨٥ش ٫قڃ ۾ ۽ س٭ڪ٫ „عؽت ک ٦٤ ٫ٿا ١ڃ٭ ٣ح ٣س ٫قڃ ۾ ٞڪ ٝپؽدق قس٩٨ـ ٿا ۽ اـ٭٣ ـ٥ػـ دٞ٭ ٣ح ٫پؽدا قس٩٨ـ ٿا ح١ ٦خاـ اـ ک ٫ـ٢ش٨ڻ ۽ ـ٥ػـ ڪ ٣٥۾ ٻ٩ڏائ( ٫قس٩٨ـ ٿا) ۽ سڎ ٣٧ح٩ـ ٛؽ„ـ ۾ پ٥٨٥ش ٫اڪ٭ ٫ٟپاٞ٭٥ػڏ س٩ ة٭اـ ڪؽ ٣٬ٿ ٩ح ٦ٽ ٫٨پ٥٨٥ش ٫پٺ٭ ٣ڀؽ ڀڄ ٣ٿا. اب اَي ٔ ِ( ﴾۱۳۴﴿ ِْ ٝا٥ٞط)104 : ٝ ا ٔ َّٕ َّاي ٔذََّ َٔ ِٜل ِ ُٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛبٔاٜتٔ ا٘ٔۙ ََّل ِ َٜہ ٔدِٜۂ ُِ اُ٘ ََ ٚي ُہ ِِ َع َذ ْ ة٭لڪ س٭ڪ ٫اهلل س٬„ ٫خ ٣ح ٫ا٢٬اـ ٤ٿا „ڻ٭ ٣ح ٣ک ٫اهلل رـخ ٦٤ ٩ٿ٩ ڎ٬کاري ۽ ا ٣٨٤الِء درد٤اڪ ْؼاب „.٫٧ َّک ْ َّٚ ٠ہُ ِِ َُّ ِش َتهِبٔرُ ِ﴾۲۲﴿ َٕ ٚ ا ٔيـ ُہهُ ِِ أي ْہ َّٚاح ْٔدۚ ف ََّاي ٔذ ََِّ َٔ ٜل ِ ُٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛب ٔ ِاَّل ٔ َ ْخُ ٔ ٠قًُ ِٛب ُ ُہ ِِ َُّ ِٓ ٔ َ (ا٥ٞط)22:ٝ
پِ٩ء س٭ڪ„ ٫عؽت ح ٫ا٢٬اـ ٤ٿا „ڻ٭ ٣ح ٣س٩ـ دٞ٭٩ـ ا٤ڪار ڪ٥ػڏ „ ٣٧۽ اٖ١ ٫٧ؽقر „.٣٧ َع ِض َع ِٔ ََّ ِٔ َتٛلّٰیۙ ک ََ ِب ًَ ُػ ُہ ِِ َ َٔ ۙ ۬ َع ِٔ ذ ٔ ِ ٔ ايدْ ِ َٝا ﴿ؕ ﴾۲۹ذي ٔ َ َف َا ِ ٔ ِکَْا َ ٚي َِِ ُٜز ٔ ِد ا ٔ ََّّل ا ِي َحُّ ٠َ ٛٝ َ ٔ ا ِہ َتد( ﴾۳۳﴿ ٟا٥ٞش-29 ٠ ا ِي ٔعً ِِٔؕ ا ٔ َّٕ َرب ََّک ہُ َ ٛاَ ِع ًَ ُِ ب ٔ َُ ِٔ َض ٌَّ َع ِٔ َسب ٔ ِٖ ٔ ًٝہۙ َ ٚہُ َ ٛاَ ِع ًَ ُِ ب ٔ َُ ٔ )30
پِ٩ء (اي پ٭ٖ٢تؽ ن )٦ح٩ـ اـ کاـ ٩١ ٣٨٥١ڏ س ٣٨٥اـاـ س٬ ٫اد ڪؽڻ کاـ ٩١ ٣٨٥١ڏ ٩٬۽ د٤٭ا س ٫ض٭احَ٫ء کاـ ـ٩اِء ٻ٭ ٩ڪش ٦٤ ٦٨گ٨ؽ .٩٬ا٧ا ـ٥ػـ ْ ٠ٟس ٫ا٤خ٨ا „ .٣٧ة٭لڪ ح٥٨٥ش ٩رب ئ ٫اـ ک ٫چڱَ٫ء ٌؽح www.sindhsalamat.com
135
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڄاڻ ٫ٿ ٩س ٩ـ٥ػس رـخ ٫کاـ پؽي قڃ ٫پ٩ي ۽ ا٩٧ئ ٫اـ ک ٫چڱَ٫ء ٌؽح ڄاڻ٥ػڏ „ ٫٧س ٩رـخ ٫حٟ٧ ٫٭.٩ ١اد٬ج سٟٕ ٩ت ٩ا ٣٨٤۾ ا٧ڏي كٜاقت ۽ ةػةغخ ٫پ٭ػا ڪؽي ڇڎ٥٬ػق „ ٫٧سٕ ٩٭ؽ١ادي ك٭ ٣س ٫ةاري ۾ ا ٣٨٤س ٩د١اغ ڪ ٠ئ٦٤ ٫ ڪؽي ـگ٥٨ػق „ ٫٧۽ ا ٩٧ا ٣٨٤ك٭ ٣س ٩ا٤ڪار ڪؽي ڇڎ٥٬ػق „.٫٧ ايدْ ِ َٝا َ ٚاط ِ َُ َاْ ُّ ِٛا ب ٔ َہا ََّ ٚاي ٔذ َٔ ِٜہُ ِِ ا ٔ َّٕ َّاي ٔذََّ َٔ ِٜل َٜزِ ُج ِ َٕ ٛي ٔ َك ٓا َءَْا ََ ٚر ُض ِٛا بٔا ِي َحُّ ٔ ٠ٛٝ َع ِٔ ٰاٜت ٔ َٓا غ ٔف ًُ ِ٤٩٬( ﴾۷﴿ۚ َٕ ٛؿ )7 : ة٭لڪ س٭ڪ ٫اـاـ ـاـ ٟ١ڻ س ٫ا١٭ػ ٤ٿا رک ٣۽ د٤٭ا س ٫ض٭احَ٫ء ـاـ ع٩ش ٿ٭ا „ ٣٧۽ اـ ـاـ دؾ ٞڳائ ٫اٿ ٣۽ س٭ڪ ٫اـاـ س٬„ ٫خ٣ کاـ ة ٫عتؽ „.٣٧ اد َر َک عًُِٔ ُہ ِِ فٔی ِاَّل ْٔخ ۟ٔ ٠بَ ٌِ ہُ ِِ فٔی َط ٕوٓ َ ِٓ َہا۟ ٌ ہُ ِِ َ ِٓ َہا َع ُُ ِ( ﴾۶۶٪﴿ َٕ ٛا)66 : ٝ٢٥ٞ ۙ ۫ بَ ِ بَ ٌٔ ّٰ ُ َ ِ پؽ ـ٥ػـ ْ„ ٠ٟعؽت س ٫ةاري ۾ ٦٤ر٧٭٫٧„ ٩ۿ ١گؽ ا ٣٨٤ک ٫اـ ۾ كڪ „ ٫٧ةٟڪ ا ٫٧اـ کاـ ا٤ڌا „.٣٧ ٧ڪ كِ٫ء س٭ڪا ڪا٘ؽـ الِء ١غه٩ص ٫٧„ ٦٤ا٧ا „١ ٫٧خلاة٦٨ „٬خ١ ٣اـ پ٥٨٥شٕ ٣ؽى ٣الِء اـخػالؾ ڪؽڻ ۽ حطؽ ٗ٬۽ ٕ ًٟحاقٝ٬ س ٫ذر١ ٫ٓ٬اڻ ٣٨ک ٫گ٢ؽا ٦٧ڪؽڻ ۽ پ٥٨٥ش ٫ةڇڏائ ٫۽ ةػ٤٭خُ ٫ا٧ؽ ڪؽڻۿ ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨ةاةج ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ُْخ َُ َتظبٔہ ْتؕ َف َا ََّا ا َّي ٔذَٔ ِٜ ہُ ََّ ٛاي ٔذ ۤۡ ٟاَِْز َ ٍَ َعً ََِ ٝ ک ا ِلهٔت َب َٔ ِٓ ُہ ٰاْ ٜت َُّ ِح َهُ ْت ۂَُّ ا ُُّّ ا ِلهٔت ٔب َٚا َ ُ ۚ (اؾ ْ٢ؽاـ )7 : ِفی ُقًُ ِٛبٔۂ ِِ َزْ ِٜؼ َف َیتَّب ٔ ُع ََِ َٕ ٛا َتظَ ابَ َہ َٔ ِٓ ُہابِتٔ َػ ٓا َءا ِي ٔفت ِ ََٓٚ ٔ١ابِتٔ َػ ٓا َء َتاِٖ ٔ ًِٜٔٚہ ٩٧ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥ح٩ح ٫ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ .٩ڪ ٫اـ ١اـ ١طڪ٠ (ُا٧ؽ ٰ٫٥ٓ١قار٩٬ـ) „٬خ٩ـ „ ٣٧ا ٫٧ڪخاب س ٩ان ٣٧„ ٝ۽ ٻ٭٩ـ ١خلاة٨ات „ ٫٥ٓ٬( ٣٧ا ٣٨٤س٧ ٫ڪ ٜ١ؽر ڪ٭ ).٫٧„ ٦٤ ٰ٫٥ٓ١ ٝپِ٩ء س ٣س ٫دٞ٭ ٣۾ ڎ٤گائ ٫٧„ ٫ـ ٫ڪخاب ١اـ ١خلاة٨ات س ٫پ٭ؽقي ڪ ٣ٿا٘ .خ ٫٥پک٭ڏڻ سٕ ٫ؽض ـاـ ۽ اـ س( ٫دؾ گ٨ؽئٍٟ١ )٫ب ضان ٝڪؽڻ الِء ا ٫٧نٙخ٩ـ س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ س ٫ـ٢ش٨ڻ ۽ اـخٙادي الِء ٓ١اقـ „.٣٧ 136
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
طهب: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽڻ س ٫الِء پ٨ؽ٩٬ـ كؽط ٫٧„ ٫٧ ح ٦اـ س ٫حڏپ پ٭ػا ٿ٫ۿ س ٣٨٥س ٫دؾ ۾ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ ٘ائػق ضانٝ ڪؽڻ س ٫حڏپ ٫٧„ ٦٤اـ الِء ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ڪڎ ٣٧ة١ ٦ؤذؽ ٿ٤ ٫ٿ٩ ـگ .٫٨اهلل حٓا ٰ٫ٞسٛ ٩ا٩٤ـ ٫٧„ ٫٧ح ٦ا ٩٧حڏپ ۽ ٌٟب ح ٫ڎ٥٬ػق „.٫٧ اـ قٽ حڏپ ۽ ٌٟب کاـ قڌ٬ڪ ٻ ٫ڪاة ٦كِ٫ء ٩١ .٫٧„ ٦٤س٩دف ضاٞج ح ٫ة ٫اٌ٢٭٥ا ٫٤۽ ْػؿ ٥ٛاْج ضاؾ س ٫انالح س ٫ڪ٩كق ۽ رـخ٫ س ٫حالش اهلل حٓا ٰ٫ٞقٽ ـٓادت س ٩پ٨ؽ٩٬ـ ٛػؿ „ .٫٧پ٨ؽ ٣٬كِ٫ء „٫٧ ا٤اةج ٻئ ٫كِ٫ء „ ٫٧پ٥٨٥ش ٫ضاٞج پاڻ حتػ ٝ٬ڪؽڻ س ٫ساک٩ڏ ۽ ١ط٥ج ڪؽڻٛ .ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ اب َِ َٜٚہد ۤۡٔ ٟأي َِٔ ٝہ ََ ِٔ اَْ َ َ ۽ س٭ڪ ٩رس٩ع ٿ٭ ٩ح ٣٨٥ک ٫پاڻ ڎي رـخ ٩ڎ٬کاري ٿ.٩
﴿ؕۚ( ﴾۲۷اٞؽْػ )27 :
َِ َٜ ٚہد ۤۡٔ ٟأي َِٔ ٝہ ََ ِٔ ُُّ ِٝٔ ٜٓب ﴿﴾۱۳ ۽ س٭ڪ ٩رس٩ع ٿئ ٫ٿ ٩ح ٣٨٥ک ٫پاڻ ڎي رـخ ٩ڎ٬کاري ٿ.٩ (اٞل٩ريٰ )13 :
شۂ ِِؕ ﴿( ﴾۱۱اٞؽْػ )11 : ٘ ََّل یُ َػیرُ ََا بٔ َك َِ ٕ ّٛحً ّٰی یُ َػیرُ ِٚا ََاب ٔ َا ِن ُف ٔ ا ٔ َّٕ ا َ
ة٭لڪ اهلل ڪ٩ٛ ٣٨٥ؿ س ٫ضاٞج ٤ٿ ٩ةػالئ ٫س٭فخائ٭ ٣س٭ڪ٫ ـ٥ػـ دٞ٭ ٣۾ „ ٫٧ح ٣٨٥ک ٫ا ٦٤ ٫٧ةػالئ٭.٣ د ٣٬۾ ة ٫پؽقا .٫٧اـخٖ٥ا܂ ۽ ة٤ ٫٭ازي ١طؽق ٫١۽ ةػةغخَ٫ء س٫ ٤لاٛ .٫٧„ ٫٤ؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ اس َت ِػى َی اُ٘ؕ َ ٚاُ٘ غَىٔ ٌّی َحُ ٔ ِْ ٝد ﴿( ﴾۶اٞخٖاة)6 : ٣ َف ِٚا ََ ٚت ََّ ٛي ِٛا َِّ ٚ َف َه َ ُ پِ٩ء ا٤ڪار ڪ٭ائ٩ـ ۽ ٣٨٥١ڦ٭ؽ٬ائ٩ـ ۽ اهلل ة ٫پؽقا ٫٧ڪئ ٫۽ اهلل ة٫ پؽقا ٦٧ـارا٧٭.٫٧„ ٝ ُُق ٓا ُء الٔ َی ا٘ٔۚ َٚاُ٘ ہُ َ ٛا ِي َػىٔ ُّی ا ِي َحُٔ ُِ ٝد َ ٰٓ ٜا َُّ ٜہا اي َّٓ ُ اض اَْ ِ ُت ُِ ا ِيف َ َ اي ا٤فا !٩٤اق٧٭ ٣اهلل سا ١طخاج „٧٭ ٩۽ اهلل ئ ٫ة ٫پؽقا ٦٧ـارا٧٭.٫٧„ ٝ ﴿٘( ﴾۱۵اٌؽ )15 :
www.sindhsalamat.com
137
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س١ ٣اڻ ٣٨۾ د ٣٬سٌٟ ٫ب ٫٧„ ٦٤۽ س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨د ٣٬س ٫ڳا٦٨ٞ ٻڌڻ الِء ح٭ار ٫٧„ ٦٤ا ٣٨٤الِء ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ايص َِّ َ ٚي َِ ٛکَاْ ُِٛا ََّل َی ِعكًُٔ ِ٤٩٬( ﴾۴۲﴿ َٕ ٛؿ )42 : اَ َف َاْ ِ َت ُت ِشُٔ ُع ُّ
ڇا پِ٩ء ة ٦ح٩ـ ٻ٩ڏـ ک ٫ٻڌائ٭٥ػ ٣٬س٭خ٩ڻ٭ڪ ا ْٜٝ ٫٧کاـ ڪ٦٤ ٠ قٺ٥ػا ٧ش.٣
َ ُص َِٕ ٚ ِم َ ٚي َِ ٛکَاْ ُِٛا ََّل ِ ُٜب ٔ ُ اَ َفاْ ِ َت َت ِہدٔ ٟا ِي ُع ِ َ ڇا پِ٩ء ح٩ـ ا٤ڌـ ک ٫رـخ ٩ڎ٬کار٥٬ػ ٣٬س٭خ٩ڻ٭ڪ ا ٦٤ ٫٧ڎـ٥ػا ٧ش.٣ ِم أْ َّ َ ايص َِّ ُّ ايد َع ٓا َء أذَا ََّ ٚي ِٛا َُ ِدبٔزٔۤ ََ َٚ ﴾۸۳﴿ َٔ ِٜا اَْ ِ َت بٔہدٔ ٟا ِي ُع ِ ٔ ک ََّل ُت ِشُٔ ُع اي َُِ ِٛتی َََّ ٚل ُت ِشُٔ ُع ُّ ٔ بٔاٜت ٔ َٓا َف ُہ ِِ َُّ ِشً ٔ ُُ ِ( ﴾۸۱﴿ َٕ ٛا)81-80 : ٝ٢٥ٞ َع ِٔ َضً ًَتٔۂ ِِؕ ا ٔ ِٕ ُت ِشُٔ ُع ا ٔ ََّّل ََ ِٔ ُِّ ٜؤ َٔ ُ ﴿٤٩٬( ﴾۴۳ؿ )43 :
ة٭لڪ ح٩ـ ٤ڪ١ ٫ئ ٣ٟک ٫ـڎ ٻڌائ ٫ـگ٨٭ ٣ٿ ٩۽ ٤ڪ ٫ٻ٩ڏـ ک٫ ٻڌائ ٫ـگ٨٭ ٣ٿ ٩سڎ ٣٧ا ٫٧پٺ ڎ٬ئ ٫ڦؽـ ٿا ۽ ٤ڪ ٫ح٩ـ ا٤ڌـ ک٫ ـ٥ػـ گ٢ؽاَ٫٧ء کاـ (٩١ٽڻ الِء) رـخ ٩ڎ٬کار٥٬ػڏ „٧٭ .٣ح٩ـ رڳ ٩اـ ک٫ ٻڌائ ٫ـگ٨٭ ٣ٿ ٩س٭ڪ ٩اـاـ س ٫ڳا٨ٞ٭ ٣ک١ ٫ڃ ٫ٿ ٩پِ٩ء ا٫٧ ٘ؽ١ا٤تؽدار „.٣٧ ٻڌڻ ۽ حاةػداري ڪرڻ: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٧ڪ نط٭ ٩ٙ۽ ٧ڪ حٟٓ٭٫٧„ ٠ۿ اـ ١اـ الڀ ضانٝ ڪؽڻ س ٩پ٨ؽ٩٬ـ ذر ٩ٓ٬ا٩٧ئ ٫٧„ ٫ح ٦اـ ک٩ٕ ٫ر ـاـ ٻڌق قڃ٫ س٭ڪ١ ٩اڻٛ ٩٨ؽ„ـ ١ش٭ػ ک٩ٕ ٫ر ـاـ ٻڌي ئ٤ ٫ٿ ٩اٛ ٩٧ؽ„ـ ١اـ ٘٭و ڪ٭ئ ٣ضان ٝڪ٥ػق܁ ٘ َٚ ِّش ع َٔباد ٔ ﴿َّ ﴾۱۷اي ٔذَ َٔ ِٜی ِش َتُ ٔ ُع ِ َٕ ٛا ِي َك َِ ٍَ ٛف َیتَّب ٔ ُع ِ َٕ ٛاَ ِح َش َٓ ٗہؕ اُٚيٰٓئ ٔ َ ک َّاي ٔذَ َٔ ِٜہدى ُہ ُِ ا ُ ف ََب ِ اب ﴿( ﴾۱۸اٞؾ١ؽ „٬ج )18-17 ک ہُ ِِ اُٚيُٛا ِاَّلَي َِب ٔ اُٚيٰٓئ ٔ َ پِ٩ء (اي پ٭ٖ٢تؽﷺ ) ٥٨٥١ش ٣ا ٣٨٤ٻا ٣٨٤ک ٫ع٩كغتؽي ٻڌاِء س٭ڪ٫ ڳا ٦٨ٞٻڌـ ٿا پِ٩ء اـ ١اـ ح٢اؿ چڱَ٫ء ح ٣ٟ٧ ٫ٿا ا ٣٧„ ٫٧س ٣ک ٫اهلل ٧ػا٬ج ڪئ ٫۽ ا ٫٧ئ ْٜٝ ٫قارا „.٣٧ 138
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
٧خ ٫٧ ٫ة٬ ٦اد رکڻ گ٨ؽس ٫ح ٦نؽؼ ٕ٩ر ـاـ ٻڌڻ ڪا٘.٫٧„ ٦٤ ٫ ةٟڪ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س٧ ٫ؽ ضڪ ٠ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ ة ٦ىؽقري „٫٧ۿ ة٥ا ْ ٝ٢قارق ْ ٠ٟد١إْ ٫٭اك .٫٧„ ٫ح ٣٨٥ڪؽي ١ٿ٭٬„ ٣ج ـڳ٩ريَء ۾ ٕ٩ر ـاـ ٻڌڻ کاـ پِ٩ء احتاع ۽ حاةٓػاريَء س ٩ذڪؽ ڪ٭ ٩ق.٩٬ خّف: ٛؽ„ـ س ٩ة٥٭اد عل٭ج ۽ ع٩ؼ عػا ح٫٧„ ٫ۿ س ٣٨٥س ٫دؾ اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٩ع٩ؼ ۽ عل٭ج کاـ عا ٫٧„ ٫ٞ۽ س ٣٨٥س ٫دؾ ۾ اهلل حٓاٰ٫ٞ س٤ ٫ا ٫ٞس ٩ڪ٩ئ ٫اذؽ ۽ ڪلق ٫٧„ ٦٤اـ س ٫دؾ ۾ د ٣٬س ٩ذرق ة٦ اچ٤ ٫ٿ ٩ـگ ٫٨۽ ا ٩٧د ٫٥٬حٟٓ٭٢ات ١اـ ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س٘ ٩ائػق ضان ٝڪؽي ٤ٿ ٩ـگ .٫٨اـ س ٫دؾ ١ؽدف ۽ ة٭ڪار ةڻش ٫قڃ ٫ٿ٩ۿ ٛؽ„ـ پ٥٨٥ش ٩پاڻ ک ٫ا٧ڏـ ١اڻ ٣٨س ٫الِء ٙ١٭ػ ةڻا ٫٧„ ٩٬س ٣س ٫دٞ٭٣ ح ٫اهلل حٓا ٰ٫ٞس٤ ٫ا ٫ٞس ٩اذؽ پ٤٩ػق „ .٫٧۽ س ٣س ٫دٞ٭ ٣۾ ض ٚ۽ ـچ س ٫چڻ٥گ چ٢ڪ٥ػي „ .٫٧ةا ٫ٛا٧ڏا ١اڻ ٩٨س ٣س ٫دؾ س ٫رقك ٫٥۽ ةه٭ؽت عخ ٠ٿ ٫چڪ .٫٧„ ٫اٛ ٫٧ؽ„ـ ٻڌ٤ػا ح ٣٧„ ٦پؽ ا ٣٨٤س٫ دٞ٭ ٣۾ ڪ ٣٨٥ةٛ ٦ف ٠س ٫ضؽارت پ٭ػا ٦٤ٿ٭٥ػي „.٫٧
اف َٚع ِٔٔ ٝد ُِقٰا ٕٔ ََ ِٔ َ َّٜد ُ ف ََذ ِ ِک بٔاي ُ ِ پِ٩ء س٥٨٥١ ٩ش ٫ڌ١ڪَ٫ء کاـ ڊڄ ٫اـ ک ٫ح٩ـ ٛؽ„ـ ـاـ ٤ه٭طج ڪؽ َّ بۚ (ٰ٬ؿ „٬ج )11 ِک ََ ٚخش َٔی اي َّز ِحُٔ بٔا ِي َػ ِٔ ٝ أْ َّ َُا تُ ِٓ ٔذ ُر ََ ٔٔ ات َب َع ايذ ِ َ ح٩ـ رڳ ٩اـ ک ٫ڊ٬ڄار٥٬ػ ٣٬س٭ڪ٤ ٩ه٭طج ح٥ٟ٧ ٫ػق ۽ قڎي ٨١ؽةاـ (اهلل) کاـ اڻ ڎٺ ٫ڊڄ٥ػق . َّ َّ ٔ َّٜدِشی ﴿( ﴾۱۳االْ٬„ ٰ٫ٟج )10 ِک ََ ِ َس َٝذ ُ س٭ڪ ٩اهلل کاـ ڊڄ ٫ٿ ٩ـ ٩ـگ٩٨ئ ٫ڌ٬اـ ڪ٥ػق. ﴿( ﴾۴۵٪ؽ „٬ج )45
ِک ا٘ٔؕ (اٞؾ١ؽ „٬ج )22 ف ََ ٌْ ِٜٛيًِك ٔش َُ ٔ١ٝقًُ ِٛب ُ ُہ ِِ َ ِٔ ذ ٔ ِ ٔ
پِ٩ء ا ٣٨٤الِء عؽاة ٫٧„ ٫س ٣س٩ـ دٞ٭٩ـ اهلل س٬ ٫اد کاـ ـغج „.٣٧
www.sindhsalamat.com
139
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
اييان ةانغيب: د ٣٬س٧ ٩ڪ قڎق ۽ ا ٠٧ضه ٩ا ٫٧„ ٩٧س٭ڪ ٩ا٤فا ٫٤ض٩اس ۽ ا٤فا ْٜٝ ٫٤س ٫ضػـ کاـ ٻا٧ؽ „ .٫٧د ٣٬س٩ـ ا ٫٧ڪ٭خؽ٩٬ـ ئ٫ ضٜ٭ٜخ٩ـ „ ٣٧س ٣س ٩ادراڪ ُا٧ؽي ض٩اـ ٣ـاـ ڪؽي ٤ٿ ٩ـگ٨ش٫ۿ ا ٫٧ك٭٩ـ ٦٤ڎـ ٫ـگ٨ش ٣ٿ٭٩ـ ٦٤ڇ ٫٧٩ـگ٨ش ٣ٿ٭٩ـۿ ٦٤ـ٥گ٫٨ ـگ٨ش ٣ٿ٭٩ـ ۽ ٦٤چک ٫ـگ٨ش ٣ٿ٭٩ـ ۽ ٦٤ا ٣٨٤۾ ْ ٫ٟ٧ ٜٝـگ ٫٨ٿ.٩ ڇ ٩ح ْٜٝ ٦س ٩ڪ ٠نؽؼ ا ٫٧„ ٩٧ح١ ٩٧ ٦طف٩ـاتۿ ١٩ٟٓ١ات ۽ حشؽةات س ٫ذرٕ ٫ٓ٬٭ؽ١طف٩س ۽ ٕ٭ؽ٩ٟٓ١ؿ ك٭ ٣س ٠ْٟ ٩ضانٝ ڪؽي س ٣ك٭ ٣س ٠ْٟ ٩ض٩اس ۽ حشؽةات س ٫ذر٢١ ٫ٓ٬ڪ٧ ٦٤ ٣ش٫ۿ ا ٣٨٤سا ١تادي ۽ ان٩ؾ ضان٧ ٦٤ ٝش ٣۽ سخٛ ٫٭اس س ٩ة٥٭اد ئ٦٤ ٫ ٧ش ٫اح ْٜٝ ٫ڪ٨ڏق ڪ ٠ڎئ ٫ـگ ٫٨ٿ.٩ اهلل حٓا ٰ٫ٞس٩ـ نٙخ٩ـ قض٫ۿ ٘ؽكخاۿ „عؽتۿ س٥ج ۽ دقزخ ا٫٧ ـڀ ا ٫٧ك٭٩ـ „ ٣٧س٭ڪ ْٜٝ ٫س ٫عالؼ ح ٣٧„ ٦٤ ٦پؽ ١اقراِء ْٜٝ ىؽقر „ ٣٧ا ٫٧ـڀ ٕ٭ب ۾ كا٣٧„ ٝ١ۿ س ٣٨٥الِء ٤ت٭ ٣ح ٫اْخ٢اد ڪؽڻ ۽ س٭ڪ ٫ڪش ٦٨ا ٫٧ٻڌائ٭ ٣اـ کٛ ٫ت٩ؾ ڪؽڻ ا٢٬اـ ةاٖٞ٭ب „ .٫٧س٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨پ٥٨٥شٜ٬ ٫٭ ٣۽ اْخٜاد س ٫الِء ١اد٬ات ۽ ١طف٩ـات سا پاة٥ػ „ ٣٧۽ س٭ڪا كِ٫ء ا ٣٨٤س ْٜٝ ٫۽ ٛ٭اس ۾ ٦٤ اچ ٫اـ س ٩ا٤ڪار ڪؽي ڇڎ٥٬ػا „ ٣٧ا ٫٧ضٜ٭ٜج ۾ د ٣٬سٜ١ ٫هػ کاـ ٤اقا.٣٧„ ٗٛ ا ٣٨٤الِء د ٣٬س ٫ـؽضػ ۾ داع ٝٿ٭ڻ ئ١ ٫لڪ ٫٧„ ٝاٛ ٫٧ؽ„ـ ١اـ ٘ائػق ضان ٝڪؽي ٤ٿا ـگ ٣٨۽ ا ٣٨٤الِء ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ۾ ٛػؿ ٛػؿ ح٫ ١لڪالح٩ـ „٣٧ۿ ةا ٫ٛس٭ڪ١ ٫اڻ ٩٨ض٩اس پؽـج ٣٧„ ٦٤۽ ٢١ڪ٥ات س ٫دائؽي ک ٫قـ٭ّ ـ٢ش٥٨ػڏ „٣٧ۿ ٢١ڪ٥ات ک٫ ٩١س٩ادت ۽ ١طف٩ـات ۾ ١طه٩ر ٤ٿا ـ٢ش ٣٨۽ د ٣٬س ٫ضٜ٭ٜج کاـ قا ٣٧„ ٗٛا ٣٨٤الِء نط٭ص ۽ ٠ْٟ ٫ٍٓٛس ٩ـؽچل ٩٢نؽؼ قض٫ اال ٫٧„ ٫٧۽ ا ٣٨٤ک ٫ا٤ت٭ا܂ س ٫حٟٓ٭ ٠۽ اٌالع ح ٫ڪ ٫ٟاْخ٢اد „٫٧ ح ٦ا ٣٨٤الِء ڪاة ٦ڎک٭ائ٫ۿ ڎک٫٧„ ٦٤ ٫ۿ د ٣٬ا ٣٨٤الِء ٧ڪ ـچ ٫ضٜ٭ٜج 140
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
۽ ٛؽ„ـ ا ٣٨٤الِء ـؽاپا ٧ػا٬ج „.٫٧ ک ا ِلهٔت ُب َّلَ ذي ٔ َ
ن ۚ﴿﴾۲ َرَ ِٜب ۚؕۚ ف ِٔٔ ٝہ ۚۚ ہُ ّد ٟيً ُُِ َّتكٔی ِ َ
َّاي ٔذِ ُٜ َٔ ِٜؤ َُٔٓ ِ َٕ ٛبٔا ِي َػ ِٔ ٝب
(اٞتٜؽف )3-2 :
(َ٫٧ء) ر٢٥٧ائ ٫٧„ ٫پؽ٧٭ؾگارـ الِء س٭ڪ ٫اڻ ڎٺ ٫ح ٫ا٢٬اـ „ڻ٭ ٣ٿا. َّ َّ َف ِٚا ف ََُ ٝك ِٛيُ ََِ َٕ ٛا َذ ۤا َا َرا َد َف َا ََّا اي ٔذٰ َٔ ِٜا ََُٓ ِٛا ف ََِ ٝعً َُُ َِ َٕ ٛاْ َّ ُہ ا ِي َح ُّل َٔ ِٔ َّربۂ ِِۚ ََ ٚا ََّا اي ٔذَ َٔ ِٜن َ ُ ن ﴿﴾۲۶ ٌٔ ب ٔ ۤ ٖہ ا ٔ ََّّل ايِف ٔشكٔی ِ َ ا ُ ٌٔ ب ٔ ٖہ َنثٔی ِ ّراۙ َِّ َٜ ٚہد ِٔ ٟب ٔ ٖہ َنثٔی ِ ّراؕ َََ ٚا یُض ُّ ٘ بٔہ َذا ََ َث َّلۘ یُض ُّ (اٞتٜؽف) 26 :
پِ٩ء س ٣ا٢٬اـ „٤ػق ـ ٫ڄاڻ ٣ٿا ح ٦ة٭لڪ ا١( ٩٧راؾ) ـچ „ ٫٧س٩ ـ٥ػـ پاٞ٭٥ػڏ قٽاـ („ ٫٧„ )ٝ٬۽ س ٣ڪٙؽ ڪ٭ ٩ـ ٫چ٩ـ ٿا ح ٦اهلل ٣٧ ١راؾ ـاـ ڇا ارادق ڪ٭٫٧„ ٩܁ اـ ـاـ گ٨ڻ ٣ک ٫گ٢ؽا ٦٧ڪؽي ٿ ٩۽ اـ ـاـ گ٨ڻ ٣ک ٫ـڌق رـخ ٩ڎ٬کاري ٿ ٩۽ اـ ـاـ ةػڪارـ کاـ ـ٩اِء ٻ٫ ڪ ٣٨٥ک ٫گ٢ؽا٤ ٦٧ٿ ٩ڪؽي. ا١ ٫٧اڻ ٩٨س ٣ح١ ٫اد٬ج ۽ ضف٭ج سٟٕ ٩ت٤٩٧ ٩ػق „ ٫٧۽ ا٫٧ ا٢٬اـ ةاٖٞ٭ب کاـ ةٖ٭ؽ د ٣٬س١ ٫اقراِء ْ ٜٝضٜ٭ٜخ ٣حاـ پؽدق کڻڻ س٫ ڪ٩كق ڪ٥ػا „٣٧ۿ ا ٣٨٤س ٫ڪ٩كق اـ ١اڻَ٩٨ء س٭اـ „ ٫٧س٭ڪ٩ ةٖ٭ؽ ڎاڪڻ س١ ٫ٿ ٫چڏ٧ڻ گ٨ؽي ٬ا ةٖ٭ؽ پؽـ ۽ ٻا ٣٨٤س ٫اڎڻ گ٨ؽيۿ ا ٩٧س٭خؽق ١ٿ ٫قڃڻ س ٫ڪ٩كق ڪ٥ػق „ ٫٧اـ س١ ٫اد٬ج ۽ اـ س٩ ذ ٜٝاـ ک ٫اقحؽق ٧٭ٺ ڪ٭ؽائ٭٥ػق „ .٫٧اـ س ٩ضاؾ ائ٭٤٩٧ ٣ػق „٫٧ س٭ئٛ ٣ؽ„ـ ١ش٭ػ پ٥٨٥ش٘ ٫هاضج ۽ ةالٕج ـاـ ة٭اـ ڪ٭.٫٧„ ٩ ۙ َُّٜ ِٔ ََ ٚز ٔ ِد اَ ِٕ ُّیض ًَّٔ ٗہ َِ ٜج َع ٌِ َص ِد َر ٗہ َضّ ٝكا ِّش ِح َص ِد َر ٗہ ي ٔ َِلٔ ِس ََلّ ٔۚ ف ََُ َٔ ُّٜزٔد ٔ ا ُ ٘ اَ ِٕ ِ َّٜہ ٔد َٗ ٜہ َی ِ َ ک ِ َٜج َع ٌُ اُ٘ ايز ِج َص َعل َی َّاي ٔذََّ َٔ ِٜل ِ ُٜؤ ٔ رح ّجا ک َ َاْ َّ َُا َیصَّ َّع ُد فٔی َّ َُٓ ِ﴾۱۲۵﴿ َٕ ٛ ؕ ايش َُ ٓا ٔء ۙ َنذي ٔ َ ََ (االٓ٤اؿ „٬ج )125
”پِ٩ء س ٣٨٥ک ٫رـخ ٩ڎ٬کارڻ گ٨ؽي ٿ ٩ح ٣٨٥س ٫ـ٭ ٫٥ک ٫اـالؿ الِء ڪلادق ڪؽي ٿ .٩۽ س ٣٨٥ک ٫گ٢ؽا ٦٧ڪؽڻ گ٨ؽي ٿ ٩ح ٣٨٥س ٫ـ٭٫٥ ک ٫ةٟڪ ٝح٥گ ڪؽي ٿ٩ۿ ڄڻ ح„ ٩٧ ٦ـ٢اـ ٿ ٫چڏ ٫٧س١( ٩لڪ)ٝ ڪ ٠پ٭ ٩ڪؽي .ا٧ڏيَء ٌؽح اهلل ا١( ٣٨٤اڻ )٣٨ح ٫پٟ٭خ ٫قس ٫٨ٿ٩ www.sindhsalamat.com
141
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س٭ڪ ٫ا٢٬اـ ٦٤ٿا „ڻ“.٫ حدةر: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ اـخٙادق ضان ٝڪؽڻ س ٫الِء حػةؽ ىؽقري „.٫٧ ا٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧سٛ ٩ؽ„ـ ١ش٭ػ ڪ٭خؽـ ئ ٫سڳ ٣٨ح ٫اـ س٫ حؽٕ٭ب ڎ ٫٧„ ٫٤۽ ا٧ڏـ ١ؤ ٣٥١س ٫حٓؽ ٗ٬ڪئ ٫٧„ ٫س٭ڪ٫ ـ٩چ ٫ـ٢شٛ ٫٨ؽ„ـ ١ش٭ػ پڏ ٣٧ٿا ۽ اـ ح ٫ا٤ڌا ٻ٩ڏا ٿ٤ ٫ٿا ڪؽـ. َّ ّخ ِٚا َعً ََِ ٝہا ُص ًُّا َّ ٚعُ ُِ َٝاْ ّا ﴿( ﴾۷۳اٙٞؽٛاـ „٬ج )73 ُِک ِٚا بٔاٜتٔ َربۂ ِِ ي َِِ ُّ ٔ َٜ َٚاي ٔذ َٔ ِٜأذَا ذ ُ ۽ ا ٫٧س ٣ک ٫سڎ ٣٧ـ٥ػـ پاٞ٭٥ػڏ س٬„ ٫خ ٣ـاـ ٤ه٭طج ڪئ٫ قڃ ٫ٿ ٫ح ٦ا ٣٨٤ک ٫ٻ٩ڏا ۽ ا٤ڌا ٿ٤ ٫ٿا ڪؽـ. ٰإ اَ ِّ َعلی ُقًُ ِٕ ٛب اَ ِقفَايُ َہا ُِق َ اَف َََل َ َٜت َدبَّزُ ِ َٕ ٚاي ُ ِ ڇا پِ٩ء ٛؽ„ـ ۾ ڌ٬اـ ٦٤ٿا ڪ٬ ٣ا ح( ٦ـ٥ػـ) دٞ٭ ٣ح ٫ةڇڏا ٣٬سا حاال (ٞڳ.٣٧„ )ٝ ﴿١( ﴾۲۴ط٢ػ „٬ج )24
إ َٔ ِٔ ع ٔ ِٓ ٔد غَی ِر ٔا٘ٔ ي َََ ٛج ُد ِٚا ف ِٔٔ ٝہ ا ِخت ََٔلفّا َنثٔی ِ ّرا ٰإؕ َٚي َِ ٛک َ َ ُِق َ اَ ف َََل َ َٜت َدبَّزُ ِ َٕ ٚاي ُ ِ
﴿( ﴾۸۲ا٥ٞفا܂
)82
ڇا پِ٩ء ٛؽ„ـ ۾ ٘ڪؽ ٤ٿا ڪ٣܁ ۽ س٭ڪڎٛ( ٣٧ؽ„ـ) اهلل کاـ ـ٩اِء ٻئ٫ ڪ ٣٨٥قٽاـ ٧ش٧ ٫ا ح ٦اـ ۾ گ٨ڻ ٩اعخالؼ ٧ ٣٨ٞا. ىجاُده: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ـ٢ش٨ڻ ۽ حػةؽ ۾ۿ ۽ اـ ح ٝ٢ْ ٫ڪؽڻ ۾ ١شا٧ػق ۽ ١لٜج ة ٦ىؽقري ۽ ٙ١٭ػ „ٛ .٫٧ؽ„ـ ١ش٭ػ ا ٣٨٤ا٤فا ٫٤ڪخاة١ ٣اـ ٫٧„ ٦٤س ٣س١ ٫ي ٣٤٩٢س ٩اضاٌ ٩۽ ا ٣٨٤س١ ٫ه ٣ٙ٥سٜ١ ٩هػ ا٤فاـ پ٥٨٥ش ٫ذ٧ا٤ج ۽ ْ ٠ٟـاـ ٩ٟٓ١ؿ ڪؽي قٺ٥ػق „ .٫٧اهلل حٓاٰ٫ٞ س٥١ ٫لا ۽ گ٨ؽ ٩ٟٓ١ؿ ڪؽڻ س ٫الِء اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٫رىا ۽ اـ س٫ اْا٤ج ۽ ١ػد ىؽقري „ .٫٧سڎ ٣٧ا٤فاـ اـ س ٫الِء حڪٟ٭ٗ ةؽداكج ڪ٥ػق „٫٧ۿ پاڪائ٫ۿ اعالؽ ۽ حؾڪ٭٦܂ ٙ٤ؿ ڪ٥ػق „ ٫٧ح ٦اهلل حٓاٰ٫ٞ 142
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س ٫رض٢ج ة ٦اـ ڎا١ ٣٨٤خ٩س ٦ٿ٭٥ػي „ ٫٧۽ اهلل حٓا ٰ٫ٞپ٥٨٥ش ٫ڪخاب س ٫الِء اـ س ٩ـ٭ ٩٥ک ٫ٞ٩ڇڎ٥٬ػق „ ٫٧۽ اـ کٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س٫ ـ٢شٍْ ٦٨ا ڪ٥ػق „٫٧ۿ ٛؽ„ـ چ٤٩ڪ٧ ٦ڪ ٍٞ٭ٗ كِ٫ء „٫٧ۿ ح٣٨٥ ڪؽي س ٣٨٥ا٤فاـ س١ ٫ادي کرا٘ج س٭خؽي گ٨ٽ ٤٩٧ػي اـ ک ٫اقحؽي ـ٢ش ٦٨قڌ٬ڪ ٍْا ٿ٭٥ػي ۽ اـ الِء ض ٚ۽ ٧ػا٬ج سا رـخا ک٥ٟػا ق٥٬ػا. ٛؽ„ـ ٘ؽ١ائ ٫ٿ:٩ ن ﴿( ﴾۶۹٪ا٥ٓٞکت٩ت: ٘ ي ََُ َع اي ُُِ ِح ٔشٓٔی ِ َ ََّ ٚاي ٔذَ َٔ ِٜجا َہ ُد ِٚا ف ٔ ِی َٓا َي َٓ ِہ ٔد َُ َّٓ ٜہ ِِ ُسبُ ًَ َٓاؕ َ ٚا ٔ َّٕ ا َ )69
۽ س ٣اـاـ س ٫رـخ ٫۾ ڪ٩كق ڪئ ٫ح ٣ک ٫ىؽقر اـ٭ ٣پ٥٨٥شا رـخا ڎ٬کار٥٬ػاـ٩ـ ۽ ة٭لڪ اهلل ٤٭ڪ ٫ڪ٥ػڏـ ـاـ گڎ „.٫٧ ٻ٭ ٩ـتب ٫٧„ ٫٧ح ٦سڎ ٣٧ڪ ٩ا٤فاـ ڪٜ١ ٣٨٥هػ س ٫الِء حڪٟ٭٩ٙـ ةؽداكج ڪ٥ػق „ ٫٧۽ ٛؽةا٤٭٩ـ ڎ٥٬ػق „ ٫٧ح ٦اـ ح ٫اـ س٩ـ پ٩ري ٌؽح ـ٩٢ر٩٬ـ ڪ٭ٙ٭خ٩ـ ٌاري ٿ٭٥ػ٩٬ـ „ ٣٧۽ اـ ک ٫اـ ١اـ پ٩ري ٌؽح ٞؼت ۽ ١٭ٺاج ٩ٟٓ١ؿ ٿ٭٥ػق „.٫٧ ٽ٭٩ـ ـتب ٫٧„ ٫٧حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ س ٩قڎق ضه ٫٧„ ٫ٟ٢ْ ٩ح٣٨٥ ڪؽي ا ٩٧نؽؼ ِ٤ؽي ٌ٩ر ح ٫ـ٢ش ٦٨۾ ٤ٿ ٩اچ ٫ـگ٫٨ۿ ٣ِٙٞ۽ ٥ٓ١ائ ٣س ٠ْٟ ٩ح ٦ضان ٝٿ ٫ـگ ٫٨ٿ ٩پؽ پ٩ري حطٜ٭ٚۿ ١لا٧ػيۿ ْٝ٢ ۽ حشؽة ٫کاـ ـ٩اِء ضان ٝٿ٤ ٫ٿ ٫ـگ .٫٨نطاة ٦ڪؽاؿ پڻ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٩قڎق ضه ٩پ٥٨٥ش ٝ٢ْ ٫۽ ١لا٧ػي ـاـ ئ ٫ـ٢ش٨٭.٩٧ ٩
ادب ۽ غظيج: ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ اـخٙادق ضان ٝڪؽڻ ۽ اـ ١اـ ٧ػا٬ج ۽ ٘٭و س٩ـ الٽ٩ـ ڳٞ٩ڻ ۽ پ٥٨٥ش ٫رقح ۽ سف ٠کٕ ٫ؼا ةغلڻ الِء اـ ضٜ٭ٜج ک ٫ذ ٣٧۾ رکڻ گ٨ؽس ٫حٛ ٦ؽ„ـ ١ش٭ػ نؽؼ ١٩ٟٓ١ات س ٩د٘خؽ ٬ا نؽؼ ٛاْػـ ۽ ُاةٍ ٣س١ ٩ش٫٧„ ٦٤ ٩ْ٩٢ۿ س ٣٨٥ک ٫س٭ئ ٣قڻ ٫ح٭ئ٣ پڏ٧٭ ٩قڃ ٫۽ اـ ١اـ ١٩ٟٓ١ات ضان ٝڪئ ٫قڃ .٫ةٟڪ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ٧ڪ ١ختؽڪ ڪخاب „ ٫٧ا ٩٧اضڪ ٠اٞطاڪ٢٭ ٣۽ ـٍٟاـ اٞفالٌ٭٣ www.sindhsalamat.com
143
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
س ٩ڪالؿ „ ٫٧س٭ڪ ٩س٢اؾ ۽ ڪ٢اؾ ٍْا ۽ ةغلق س ٫ـ٩٢ر٣٬ نٙخ ٣ـاـ ٩١ن٩ؼ „ ٫٧س ٣س ٫نٙخ ٣سٛ ٩ؽ„ـ گ٩ا.٫٧„ ٦٧ و ا ِي ُك ُّد ُِ ٚض َّ ٘ َّاي ٔذ َِّ ٟلَ ۤ أي َہ ا ٔ ََّّل ہُ َ ۚٛاَي ًَُِ ٔ ُ َّار ايشً ُِ اي ُُِ ِؤ َٔ ُٔ اي ُُِ َہ ِ ُٔ ُٔٝاي َِعزِٜٔز ُا ِي َجب ُ ہُ َ ٛا ُ ُِّش ُن ِ( ﴾۲۳﴿ َٕ ٛاٞطلؽ „٬ج )23 اي ُُِ َت َهبرُؕ ُس ِبح َٔ ا٘ٔ َع َُّا ی ِ ٔ اهلل ا ٫٧„ ٩٧س ٣٨٥کاـ ـ٩اِء ڪ٩ةْ ٦تادت س ٫الئ ٫٧„ ٦٤ ٚس ٩ةادكا٦٧ پاڪ ذات ـڀْ ٫٥٭ت ٣کاـ ـال١ج ا ٣١ڎ٬ڻ قارق ٤گ٨تا ٫٤ڪؽڻ قارق زةؽدـج ع٩د١غخ٭ار قڎائ ٫س ٩ـائ٭.٫٧„ ٣ ِک ِاَّلَ َِ َثا ٍُ ٰإ َعلی َج َب ٌٕ َّي َزاََ ِٜت ٗہ َخا ٔط ّعا َُّ َت َصد ّعا َ ِٔ َخظِ َ ١ٔ ٝا٘ٔؕ َ ٚتًٔ َ ُِق َ ي َِ ٛاَِْزَ ِي َٓا ہ َذا اي ُ ِ َّ ْضب ُ َہا ئً َّٓا ٔ َّ ََّک ِ( ﴾۲۱﴿ َٕ ٚاٞطلؽ „٬ج )21 َن ِ ٔ ض ي ََعً ُہ ِِ َ َٜتف ُ (اي پ٭ٖ٢تؽ) س٭ڪڎ ٣٧اـ٭ٛ ٣٧ ٣ؽ„ـ ک ٫ڪ ٣٨٥ک ٫ست ٝح٤ ٫ازؾ ڪؽ٩٬ـ ٧ا ح ٦ح٩ـ اـ ک ٫اهلل س ٫ڊپ کاـ ْاسؾي ڪ٥ػڏ ۽ ڦاٽ ٫پ٤٩ػڏ ڎـ٭٧ ٣ا١ ٫٧ .راؾ اـ٭١ ٣اڻ ٣٨الِء ة٭اـ ڪؽ٩٬ـ ٿا ح ٣١ ٦ا ٫٧ڌ٬اـ ڪ.٣ ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اـ س٢ِْ ٫ج ٣٧ر٬ج ة٭اـ ڪئ ٫قئ ٫ا.٫٧
َّک ََ ََّٕ ﴾۱۳﴿ ١زِف َُِ ٛع َٕ َُّ ١ظہَّزَٕۚ ٠ ف ٔ ِی ُص ُح ٕف َُّ َ َّ
ۙ َٔراّ ٍۭ بَزَ َرْ( ﴾۱۶ؕ﴿ ٕ ٠تؿ َف﴾۱۵﴿ ٕ ٠ ﴿ ﴾۱۴ب ٔ َاِٜد َِٔ ٟس َ َ
)15-13 :
ا ٩٧ا٧ڏـ قر ٣ٛ۾ „ ٫٧سْ ٫ؾت ڎ ٝ٤ة٥ٟػ كاـ قارا (ٍٕٟ٭ ٣کاـ) پاڪ „ .٣٧ا٧ڏـ ٞکڻ قارـ س٧ ٫ٿ ٣۾ „ ٣٧س ٫ع٩ة٭ ٣قارا (اهلل سا) حاةٓػار „.٣٧ ٧ڪ ٻئ ٫سڳ ٦٨ح ٫اركاد „.٫٧
ِک ﴾۷۷﴿ ِْ ِٜف ٔ ِی نٔتبٕ ََّهُِٓ ِٕ ٛ ٕ ﴿﴾۷۸ ٰإ َ ٔ َُق ْ أْ َّ ٗہ ي ُ ِ
ََّّل ُّ َُ َٜش ۤٗہ ا ٔ ََّّل اي ُُِ َظ َّہزُ َِٕ ٚ
﴿ؕ( ﴾۷۹ا٩ٞا-77 ٦ٓٛ
)79
ة٭لڪ ( ٫٧ڪخاب) ع٩ة٭ ٣قارق ٛؽ„ـ „ .٫٧ضٙاُج ـاـ رک٭ٝ ڪخاب ۾ (ٞک٭ ٫٧„ )ٝاـ ک ٫رڳ ٩پاڪ ئ٧ ٫ٿ الئ٭ ٣ٿا. ا٩٧ئ ٫ـتب „ ٫٧س ٩پاڪ٭ؾف نٙج ا٤فاـ س ٣س ٫دٞ٭ ٣۾ اهلل حٓا ٰ٫ٞس ٩ع٩ؼ ۽ عل٭ج ٤٩٧ػي „ ٫٧ا ٣٨٤س ٫دٞ٭ ٣حٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ ٦٤ 144
www.sindhsalamat.com
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
١ٽش٥ػڏ اذؽ ڇڎ٥٬ػق „ ٫٧۽ ا ٣٨٤س ٫ا٢٬اـ ۾ اىا٘ ٩ڪ٥ػق „.٫٧ ت َعً َِٝۂ ِِ ٰاُ ٜت ٗہ َزا َد ِت ُہ ِِ أَُ ِٜاْ ّا ََّ ٚعلی َربۂ ِِ َ َٜت َٛکًَُّ ِ( ﴾۲ؕ﴿ۚ َٕ ٛاالٙ٤اؾ „٬ج )2 َ ٚأذَا تًُ ٔ َِ ٝ ۽ سڎ ٣٧ک٭ ٣ـ٥ػس „٬خ٩ـ پڏ ٫٧ٻڌا٩٬ـ قڃ ٣ٿ٭٩ـ ح ٦ا٬„( ٫٧خ٩ـ) ا ٣٨٤س ٫ا٢٬اـ ک ٫ز٬ادف ڪ ٣ٿ٭٩ـ ۽ ا ٫٧پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ ح ٫ڀؽقـ٩ ڪ ٣ٿا. ٧ڪ ٻ ٫سڳ ٦٨ح ٫اهلل حتارڪ قحٓا ٰ٫ٞس٘ ٩ؽ١اـ „.٫٧
٘ َْزَّ ٍَ اَ ِح َش َٔ ا ِي َح ٔدِٜثٔ نٔت ّبا َُّ َتظَ اب ٔ ّہا ََّ َثان ٔ َی٭ َت ِكظَ ع ُّٔز َٔ ِٓ ُہ ُجًُ ُِ ٛد َّاي ٔذِ َٜ َٔ ِٜدظَ َِ َٕ ٛربَّ ُہ ِِۚ اَ ُ ک ہُ َد ٟا٘ٔ ِ َٜہد ِٔ ٟب ٔ ٖہ ََ ِٔ َّیظَ ٓا ُءؕ َِٔ ََ ٚ ث ُ َِّ َتًٔی ِ ُن ُجًُ ِٛدُہُ ِِ َُ ٚقًُ ِٛب ُ ُہ ِِ الٔی ذ ٔ ِ ٔ ِک ا٘ٔؕ ذي ٔ َ ٔ َہاد ٕ ﴿( ﴾۲۳اٞؾ١ؽ „٬ج )23 ُّی ِضً ٔ ٌٔ ا ُ ٘ ف ََُا َي ٗہ َٔ ِ اهلل ٨٤ا٬ج ـٺ ٩ڪالؿ ڪخاب ٤ازؾ ڪ٭ ٩س ٣٨٥س٩ـ ڳا٨ٞ٭٩ـ ٧ڪ ٻئ ٫س٨ڏ٩٬ـ (۽ ٧ڪ ڳا ٦٨ٞس ٫ـ٢ش٨ائڻ الِء ةار ةار) د٧ؽا ٣٧„ ٝ٬اـ س ٫ٻڌڻ ـاـ ا١( ٣٨٤اڻ )٣٨س ٫ک( ٣ٟسا قار) ڪا٤ڊراس ٣ٿا .س٭ڪ٫ پ٥٨٥ش ٫پاٞ٭٥ػڏ کاـ ڊڄ ٣ٿا قي ـ٥ػـ ک٩ٟـ ۽ ـ٥ػـ دٞ٭٩ـ اهلل س٬ ٫اد ح٤ ٫ؽؿ ٿ٭ ٣ٿ٭٩ـ ٛ( ٫٧ؽ„ـ) اهلل س٧ ٫ػا٬ج „ ٫٧س ٣٨٥ک ٫قڻ٭ؿ ح ٣٨٥ک ٫اـ ١اـ ٧ػا٬ج ڪؽي ٿ ٩۽ س ٣٨٥ک ٫اهلل گ٢ؽا ٦٧ڪؽي ٿ٩ ح ٣٨٥ک ٫ڪ٩ة٧ ٦ػا٬ج ڪ٥ػڏ .٫٧„ ٦٤ ٫٥ٓ٬سْ ٣٨٥ؾت ۽ اضخؽاؿ ـاـ ةادكا ٦٧س٘ ٩ؽ١اـ ۽ س ٣٨٥ك٩ؽ ۽ چا٧ج ـاـ ١طت٩ب س ٩پ٭ٖاؿ پڏ٧٭ ٩ق٥٬ػق „ .٫٧اـ چا٧ج ۽ ك٩ؽ ـاـ ا ٫٧اهلل س ٩پ٭ٖاؿ پڏ ٣٧ٿا. ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ک ٫ڪ٨ڏي ادب ۽ ك٩ؽ ـاـ پڏ٧٭ ٩قڃ٫ۿ اـ الِء ٻ٣ ك٭ ٣سٍ١ ٩ا ٩ٓٞىؽقري „٧ .٫٧ڪ ا ٣٨٤ضػ٬ر ٣سٍ١ ٩ا ٩ٓٞڪ٭٩ قڃ .٫س٭ڪٛ ٫ؽ„ـ ١ش٭ػ س٘ ٫ي٭ٟج ۾ „ .٣٧„ ٝ٬ٻ٭ ٩ـ٭ؽت ۽ حار٬ظ س ٫ا ٣٨٤ڪخاة ٣سٍ١ ٩ا ٩ٓٞڪ٭ ٩قڃ٫ۿ س ٣٨٥۾ نطاة ٦ڪؽاؿ ۽ اڳ٭ْ ٣ا ٣٢ٞسْ ٩لٛ ٚؽ„ـۿ ا ٣٨٤سٛ ٩ؽ„ـ ـاـ كٖٗ ۽ پ٭ارۿ ا ٣٨٤س٩ ادب ۽ حِٓ٭ ٠۽ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت س ٫قٛج ا ٣٨٤س ٫ڪ٭ٙ٭ج ۽ ا ٣٨٤س ٩اذؽ ٛتٞ٩ڻ ة٭اـ ٿ٭ .٫٧„ ٝاـ ٌؽح ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫حالقت www.sindhsalamat.com
145
كرآن اوُان کي ڇا ٿّ چّي؟
ڪؽڻ ـاـ اـاـ الِء ض ٚ۽ ٧ػا٬ج س٩ـ ك٩ٓ٢ـ رقك ٣ٿ٭٥ػ٩٬ـ ۽ اـ٭٣ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ ١اـ پ٩رق الڀ ضان ٝڪؽي ـگ٥٨ػاـ٩ـ ۽ ٛؽ„ـ ١ش٭ػ س ٫ةؽڪخ١ ٣اـ ة٨ؽاقر ٿ٭٥ػاـ٩ـ.
146
www.sindhsalamat.com