Stoppen met TNF-blokkers

Reumatoloog Marjan Ghiti Moghadam kreeg de gelegenheid de POEET-studie uit te voeren als promotieonderzoek.

TNF-blokkers zijn vreselijk duur. Alle reden om te kijken of gebruikers de middelen na enige tijd nog steeds nodig hebben, of dat ze ermee kunnen stoppen. De uitkomsten van dit onderzoek waren gunstig.

De komst van TNF-blokkers rond het jaar 2000 betekende een serieuze vooruitgang in de reumazorg. Opeens konden mensen met reumatoïde artritis (RA) geholpen worden bij wie eerst niets hielp. De TNF-blokkers - een soort biologicals, door een levend organisme geproduceerde eiwitten - bleken goed te werken tegen reumatische ontstekingen. Nadelen waren er ook. Om te beginnen de prijs: de nieuwe medicatie was schrikbarend duur: zo’n 500 euro per injectie, oftewel 13 tot 15.000 euro op jaarbasis per patiënt. De middelen kwamen op rekening van de ziekenhuizen, die er een grote uitgavepost bij kregen en op andere zaken moesten bezuinigen. Sinds een paar jaar zijn er nu zogeheten biosimilars, vergelijk-

47 PROCENT VAN DE GEBRUIKERS KAN STOPPEN ZONDER NADELIGE GEVOLGEN

BIOMARKERS ZIJN TE DUUR OM IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK TE GEBRUIKEN

bare medicijnen, die nog steeds 200 euro per injectie kosten. Inhoudelijke bezwaren waren er eveneens: een TNF-blokker (of TNF-inhibitor, TNFi) verlaagt de afweer, waardoor je makkelijker infecties oploopt, wat weer tot ziekenhuisopnames kan leiden. Ook rond reizen en vakanties waren er nadelen. Vanwege de TNFi waren levende vaccinaties niet langer mogelijk, wat de gebruikers beperkte in hun actieradius. Voor een aantal organisaties was dit reden de koppen bij elkaar te steken, en te laten uitzoeken of sommige TNFi-gebruikers weer met de middelen konden stoppen zonder dat reumaklachten zouden terugkeren, of dat ze op oude middelen moesten terugvallen. Voor verzekeraars op hun beurt speelde het financiële motief, voor mensen met RA en reumatologen ging het er vooral om dat er geen infecties zouden optreden. Vanuit deze achtergrond kwam in 2011 de POEET-studie tot stand met als centrale vraag: welke gebruikers van TNF-blokkers kunnen met de middelen stoppen? (Het acroniem staat voor Potential Optimalisation of Expediency & Effectiveness). De NVR (Nederlandse Vereniging voor Reumatologie) en het ministerie van VWS schaarden zich achter het onderzoek. ZonMw zorgde voor subsidie.

Hele eer

Op dat moment komt reumatoloog Marjan Ghiti Moghadam in beeld, werkzaam bij MST Twente. “Ik kreeg de gelegenheid de POEET-studie uit te voeren als promotieonderzoek, en dat vind ik een hele eer.” Om te beginnen regelde Ghiti Moghadam dat in Nederland voldoende patiënten zouden meedoen, zodat de uitkomsten voldoende zeggingskracht zouden krijgen. 46 Ziekenhuizen verleenden hun medewerking. “Uiteindelijk hebben we 900 patiënten kunnen includeren.” Voor de duidelijkheid: gebruikers van TNF-blokkers gebruiken vaak ook andere medicatie, zoals methotrexaat (MTX). Met dit andere middel gingen zij in het onderzoek gewoon door, daar kwam geen verandering in. De onderzoekers vroegen aan deelnemers die een jaar lang lage ziekteactiviteit hadden, om te stoppen met de TNFi. Vanaf de stopdatum werden zij weer een jaar lang gevolgd, met de onderzoeksvraag of de reuma terugkwam of niet. Zeshonderd stoppers werden daarbij vergeleken met een controlegroep van driehonderd personen. Het onderzoek was niet ‘blind’, dus deelnemers wisten in welke groep ze zaten. Het bleek dat na stoppen bij 53 procent van de proefpersonen de reumaklachten terugkwamen. In de controlegroep was dit 18 procent. Eerste conclusie: ook als je TNFi blijft gebruiken, kunnen reumatische klachten weer opspelen. Tweede conclusie: van de mensen met lage ziekteactiviteit, kan 47 procent zonder nadelige gevolgen stoppen met TNFi. Het andere goede nieuws is dat bij de overige 53 procent de nieuwe klachten verdwenen, zodra ze teruggingen naar de TNFi. “Patiënten waren erg blij als ze met de TNFi konden stoppen”, zegt Marjan Ghiti Moghadam. “In het begin was het zoeken en uitproberen: wie kan stoppen, wie niet? De conclusie lijkt te zijn: hoe langer je klachten hebt van reumatische aard, des te moeilijker het is om de middelen aan de kant te schuiven. We hebben gezocht naar een harde voorspeller, een biomarker bijvoorbeeld. Heeft deze een hogere waarde bij patiënten die niet kunnen stoppen? Biomarkers blijken echter in de praktijk te duur om te gebruiken. Verder speelt het type TNF-blokker een rol - er zijn meerdere typen blokkers- en de POEET-studie was niet ingericht om deze systematisch van elkaar te onderscheiden.

Afbouwen

Er is een alternatief voor stoppen met TNFi, namelijk stapsgewijs verminderen of afbouwen. “In Nederland en daarbuiten is ook hier onderzoek naar gedaan, en in eerste instantie lijkt dosisverkleining minder risico te geven voor opvlamming van reuma. Maar uiteindelijk, als je alle afbouwstappen bij elkaar optelt, is het effect ongeveer hetzelfde als met stoppen.” Marjan Ghiti Moghadam erkent wel dat stapsgewijs afbouwen psychologische voordelen kan hebben. “Het voelt aan als minder riskant, als minder ingrijpend.”

JOS OVERBEEKE

TERRASJEGEKAPK IUD NEMORDRENCI TYTRI P VARENWENI TS IREOTZ OEVRRMI TLRNAPSJ I Z VTPAHCSLEZEGS I ERK VRAPRNDMDEK IRUSAR NOZNEAONNKKOSRAKA JPOGDZCBAGAGECPFP I SGRAEULWRBMASV IW LUNRTHMETVBMPRUUO MOTOREEEEZPE I EUHL RRSTRANDREOJNERRA OUDSGKTTRAFTENKEG TS I ERGE I LVENOZOIN STGNTRNLKAPDABRZU REDI ELS I ERADENFEB WNRLEOTSDNARTSANS

© ruiterpuzzel.nl Let op: In elk woord zitten minstens twee letters die maar op één manier weg te strepen zijn. Tip: bewaar de korte woorden voor het laatst. Veel puzzelplezier.

badpak bagage bakken bungalowpark camper caravan citytrip cruise dromen duikpak gids huifkar motor muggenstick pareo pas raften reis reisdocumenten reisgezelschap reisleider reizen rit rotsen rusten sieraden snorkelen sport stormlijn strand strandstoel tandem terrasje toerist varen ver voortent vrij wandeling vliegreis vuurkorf wildkamperen zee zijspan zomers zon zonnebrandcrème

Winnaars van de puzzel ReumaMagazine 4/5

Linda Scheltema, Den Haag E.C.Heijstek-de Die, Vlissingen Elske Joor, Lelystad

Stuur uw oplossing voor 20 september naar de redactie van ReumaMagazine t.a.v. Noortje Krikhaar, Achtergracht 71, 1381 BL Weesp. Mailen kan ook: reumamagazine@bdu.nl. De oplossing was: meidoornbloesem

Drie inzenders met de goede oplossing krijgen een VVVcadeaubon van € 20.

ReumaMagazine.nl Blad voor mensen met reuma en anderen, betrokken bij reuma ISSN: 2352-2461

ReumaMagazine.nl verschijnt acht keer per jaar en is een uitgave van BDUvakmedia, Barneveld

Management BDUvakmedia Peter Vorstenbosch

Redactiecoördinator Noortje Krikhaar Achtergracht 71, 1381 BL Weesp T 0294 481712 T 06 53720061 reumamagazine@bdu.nl

Eindredactie Job van der Mark (contentregisseur)

Adviescommissie dr. I.E. van der Horst-Bruinsma, hoogleraar reumatologie Amsterdam UMC prof. dr. M.A.F.J. van de Laar, bijzonder hoogleraar reumatologie en samenleving Enschede prof. dr. Frank van den Hoogen, hoogleraar Reumatologie aan de Radboud Universiteit / Faculteit der Medische Wetenschappen

Farmaceutisch adviseur dr. B.J.F. van den Bemt, apotheker

Ervaringsdeskundige redactiecommissie Nora Schenk en Evelien van Zeeland

Vormgeving GiesbersRetail, Duiven

Abonnementen Advertentieverkoop BDUvakmedia BDUvakmedia Postbus 67 Roel Abraham 3770 AB Barneveld Postbus 67 T 0342 494882 3770 AB Barneveld F 0342 494299 T 06 54274244 service@bdu.nl r.abraham@bdu.nl

Abonnementen Mensen met reuma € 22,85 per jaar Anderen € 31,25 per jaar Buitenland € 44,20 per jaar Vraag een gratis proefnummer aan! Op werkdagen bereikbaar tussen 08.00 uur en 16.30 uur

Opzeggen abonnement Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan, lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor de vervaldatum is opgezegd bij de abonnementenservice. Zakelijke abonnementen worden niet tussentijds beëindigd.

ReumaMagazine is voor abonnees met een visuele beperking of met een leesbeperking ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Heeft u hier belangstelling voor, neemt u dan contact op met de abonnementenservice van BDUVakmedia, 0342-494882

AUTEURSRECHTEN VOORBEHOUDEN © ReumaMagazine.nl Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij ReumaMagazine.nl c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. ReumaMagazine.nl wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen een en ander overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

Samen beslissen met

je arts, hoe doe je dat?

Word je voor reumatoïde artritis behandeld, maar heb je nog steeds klachten? Krijg meer grip op je ziekte door samen met je reumatoloog beslissingen te nemen. Tips voor je gesprek: 1. Bereid je gesprek voor en noteer je behandeldoelen (bijvoorbeeld meer energie krijgen, minder pijnlijke gewrichten of kunnen blijven werken). 2. Stel open vragen bij de bespreking van je behandeldoelen. Bijvoorbeeld: - Wat zijn de actuele behandelopties? - Hoe kunnen deze bijdragen aan mijn behandeldoelen? - Wat zijn de voor- en nadelen hiervan? 3. Neem iemand mee naar je afspraak. Pfi zer doet meer dan het ontwikkelen van medicijnen. Wij delen onze kennis en inzichten, wat kan helpen om de kwaliteit van leven van mensen met reumatoïde artritis te verbeteren. Kijk voor meer informatie, tips en ervaringen van anderen op: