LONDON CALLING SINGAPORE

t/m 29-8 Standing Stones t/m 3-10 Belgisch design adamuseum.be

Designmuseum, Gent

27-3 t/m 22-8 Het Bureau – de evolutie van het schrijfmeubel. Home Stories – 100 Years, 20 Visionary Interiors www.designmuseumgent.be

Design Museum Den Bosch

t/m 21-3 Victor Papanek: The Politics of Design t/m 3-10 Radical Austria – Everything is Architecture www.designmuseum.nl

Textielmuseum, Tilburg

t/m 12-9 Gedachtespinsels | Dutch Design door Kiki van Eijk t/m 13-6 Rode draden | Oude en nieuwe verhalen in kunst en design www.textielmuseum.nl

Museum De Lakenhal, Leiden

t/m 27-6 Claudy Jongstra www.lakenhal.nl

Yksi Expo, Eindhoven

t/m 14-3 Rethinking Plastic www.yksiexpo.nl

CIAP Genk

t/m 14-3 Sasha Litvintseva & Beny Wagner / A Demonstration www.ciap.be

CID, Grand-Hornu

t/m 7-3 Plant Fever. Naar een plant-gericht design www.cid-grand-hornu.be

DeSingel, Antwerpen

t/m 28-3 Unfolding the Archives #2 Juliaan Lampens Schenk Hattori. Translations / SUGIBERRY. Meanings / Back from Japan desingel.be

Stedelijk Museum, Amsterdam

t/m 21-3 Van Thonet tot Dutch Design – 125 Jaar wonen in het Stedelijk www.stedelijk.nl

Het Nieuwe Instituut, Rotterdam

t/m 11-4 Lithium t/m 12-7 Atelier Nelly en Theo van Doesburg hetnieuweinstituut.nl

De Domeinen, Sittard

t/m 30 mei Kunst & Kunststof. Ontwerpen voor een betere wereld www.dedomijnen.nl, www.yksiexpo.nl Bart Eijking heeft een Design & Build bedrijf in Londen en Patrick de Louwere werkt als architect/design director in Singapore. Samen zijn zij eigenaar en creative director van het Nederlandse meubelmerk Studio Lawrence. De column is een briefwisseling tussen hen en bekijkt ontwikkelingen in Azië en Groot-Brittannië door Nederlandse brillen.

Kantoor post-covid

Nu we allemaal vanuit huis werken, ben ik op de uitkijk naar goede ideeën voor het toekomstige kantoor. Helaas staat Londen in het teken van Brexit & Covid puinruimen, geen tijd voor reflectie. Daarbovenop is men hier buitengewoon gehecht aan status, en de status die een eigen kantoor met zich meebrengt in hartje Londen is niet mis. Gelukkig staat de Nederlandse kantoorgebruiker open voor experimenten. In 1996 zagen we de baanbrekende introductie van AGW (Activiteit Gerelateerd Werken) door Erik Veldhoen in het nieuwe hoofdkantoor van Interpolis te Tilburg. Niet lang daarna had iedereen zijn mond vol van ‘Flexplekken’ en ‘Het Nieuwe Werken’, vernieuwing op kantoor was niet meer weg te denken. Volgens Veldhoen + Company: “…herkent en erkent AGW dat verschillende mensen, verschillende activiteiten verrichten tijdens hun dagelijkse werkzaamheden. En dus ook verschillende behoeftes hebben op het gebied van werkomgeving. Door een omgeving te ontwikkelen die op dit principe gebaseerd is, creëer je niet alleen een ruimte die past bij de werkzaamheden, maar ook een cultuur van connectie, inspiratie, vertrouwen en autonomie.”

Kort door de bocht gingen we na Interpolis met zijn allen van een gesloten kantoor, alleen of gedeeld met een collega, wat vergaderruimtes en een kantine naar een dynamisch evenwicht van concentratieplekken, werken in teamverband, een tweegesprek, vergaderen, ontspannen en een restaurant. Bijna te mooi om waar te zijn: minder vierkante meters met productievere werknemers. De invloed van Erik Veldhoen strekte zich ook uit naar het ontwerp van het kantoor. Hij overtuigde bestuurders een deel van de besparing terug te geven aan design, bij voorkeur Dutch Design. Hij is zonder twijfel de grondlegger van het moderne Nederlandse kantoor en misschien reikt zijn roem nog wel verder. Met het internationale succes van de flexplek, de verdere opmars van de service-economie en een leger ZZP-ers kon de introductie van grootschalige commerciële flexwerkruimtes niet lang op zich laten wachten – zie het succes van bedrijven als WeWork, Spaces en Seats2Meet.

Als we anno nu het AGW verder verrijken met onze nieuwe activiteiten: thuiswerken, avondklok Zoom- & Microsoft Team Meetings, thuis onderwijs en lockdown, waar komen we dan uit? Is het resultaat nog wel een kantoor? Waarom zouden we überhaupt teruggaan naar kantoor? Is er nog wel toekomst voor WeWork nu thuiswerken de nieuwe norm is? Als ik het goed zie en lees willen mensen Post-Covid meer waardevolle persoonlijke interactie, dichter bij huis en familie, dichter bij de natuur en duurzamer leven en werken. Met andere woorden, het einde van het kantoor als statussymbool. De ingebruikname in 2017 van Apple Park, One Apple Park Way in Cupertino, California, ontworpen door Foster + Partners, een megalomane ‘grondkrabber’ voor 12.000 medewerkers, was bij nader inzien geen spannend nieuw begin maar het begin van het einde.

Ik voorzie een zonnige toekomst voor kleinere en duurzame kantoren met 20 tot 50 al dan niet flexibele werkplekken. Waar vaste medewerkers en ZZP-ers naast hun werk vanuit huis samen komen om een gemeenschap te bouwen, te werken in teams, om kennis te delen en te ontvangen. Sommige van die kantoren staan op de hei, andere aan zee, weer andere in de stad en sommige in een dorp. Misschien staat er wel één in de Bourgogne of op Ibiza. Dit kunnen kleinere WeWork oplossingen zijn, maar een parelsnoer van deze kantoren kan ook de ruggengraad van een netwerk of bedrijf vormen. Kleinschaliger, duurzamer, beter verankerd in het lokale netwerk en menselijker.