Voorlopig Ontwerp Westerkade

WESTERKADE VOORLOPIG ONTWERP O K R A L A N D S C H A P S A RC H I T EC T E N BV OU D EGRAC HT 2 3 | 351 1 AB U TREC HT T. + 31 (0 )30 273 4 2 49 | F. + 31 (0 )30 273 51 2 8 MAI L @OKRA.NL | W W W.OKRA.NL

2

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

FEBRUARI 2009 Gemeente Rotterdam Dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting Galvanistraat 15 3029 AD Rotterdam

OKRA LANDSCHAPSARCHITECTEN BV Oudegracht 23 | 3511 AB Utrecht t. +31 (0)30 273 42 49 f. +31 (0)30 273 51 28 mail@okra.nl | www.okra.nl

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

O K RA

6 februari 2009

O K R A L A N D S C H A P S A RC H I T EC T E N BV OUDEGRACHT 23 | 3 51 1 AB UTRECHT T. +31 (0)3 0 273 4 2 49 | F. +31 (0)3 0 273 51 28 MAIL@OKRA. NL | W W W.OKRA. NL

3

4

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

INHOUD VISIE

6

VOORLOPIG ONTWERP

8

BESCHRIJVING VO ADHV THEMA’S: 1.

2.

3.

4.

5.

GROENSTRUCTUUR MATERIALISATIE PROGRAMMA ROUTES: ALTERNATIEVE ROUTE VOOR LANGZAAM VERKEER VERLICHTING: AVONDPROGRAMMA

10 14 18 22 24

PROFIELEN EN DETAILS

32

KOP VEERHAVEN

44

HAVEN WATERTAXI

46

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

5

6

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

VOORLOPIG ONTWERP Rotterdam moet weer de stad aan de Maas worden, zo luidt de visie van gemeente Rotterdam. De kades vervullen daarbij een belangrijke rol als overgangsgebied en recreatieve drager. Recreatie versterkt de relatie tussen stad en water. Bovendien krijgen de noordelijke kades een groene sfeer die de lange lijn van aaneenschakeling van kades versterkt.

plekken in het centrum waar de sfeer van Rotterdam als wereldhaven nog voelbaar is.

Het naast liggende Park aan de Maas is nu nog afgesneden van de Maas. Onderzocht moet worden hoe de relatie met de lager gelegen kade versterkt kan worden. Gelegen aan een continue bebouwingsstrook leent de Westerkade zich meer voor kleiner programma.

De Westerkade en de Parkkade maken deel uit van de noordelijke oever en vormen een zo goed als ononderbroken lijn langs het Rotterdamse waterfront. Eenheid in vormgeving maakt beide kades tot één doorlopend geheel, zonder afbreuk te doen aan de verschillende karakters en gebruikskwaliteiten. De Parkkade fungeert nog steeds als aanmeerplaats voor vrachtschepen. Het is één van de weinige

De Westerkade moet weer een verblijfsplek worden, met een aantrekkelijk programma op de kade. Om dit te kunnen realiseren wordt de kade vrijgemaakt van parkeren. Hierdoor ontstaan nieuwe kansen om de Westerkade verblijfkwaliteit en een groene uitstraling te geven. Het nieuwe inrichtingsplan voorziet in een basisprofiel met duidelijk begin en eindpunt met een eigen bestemming. De bestaande bomen worden zoveel mogelijk

gehandhaafd een uitgebreid met een losse boomstructuur aan de zijde van de rijbaan.

Op de kop van de Veerhaven komt een nieuw paviljoen met terras met uitzicht over de Maas. De bestaande haven voor de watertaxi wordt omgevormd tot een aantrekkelijke plek de Maas, met een brede trappartij naar het water en een houten vlonder als nieuwe halte voor de watertaxi. Tussen de koppen is een reeks van kleinere plekken gecreëerd tussen groene bedden met siergras en vaste planten.

Op deze plekken zijn zowel publieke zitplekken als terrassen te vinden.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

7

8

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

9

10

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

GROENSTRUCTUUR - BOMEN Op kade bepalen Iepen het beeld vanaf het water en de vanaf de zuidzijde van de Maas.

In de bestaande dubbele bomenrij ontbreken enkele bomen. Deze zullen waar nodig worden aangevuld door nieuwe Iepen.

Ook de bomen langs de rijbaan worden opgenomen in het nieuwe plan. Deze bomenrij zal worden omgevormd tot een meer losse boombeplanting, bestaande uit boomgroepen.

Hierdoor ontstaat een afwisseling van meer open en meer besloten plekken. De nieuwe bomen langs de rijbaan worden in verschillende maten aangeplant, zodat bij uitval niet automatisch een gat ontstaat.

Voor de bomen langs de rijbaan kan eventueel een andere boomsoort dan iepen worden toegepast. Deze soort met echter wel bestand zijn tegen zeewind en passen bij het gewenste beeld van de kade.

Bij de nieuwe inrichting is geprobeerd de bestaande bomen zoveel mogelijk te handhaven. Toch moeten er voor het nieuwe inrichtingsplan enkele bomen worden gekapt. Deze zullen echter ruimschoots worden vervangen door nieuwe bomen. Op basis van het VO IP zal een kapvergunning worden aangevraagd.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

11

Bestaande bomen Nieuwe bomen Bomen te kappen

Themakaart - Bomen

12

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

GROENSTRUCTUUR - BEPLANTING Het groene beeld van de kade wordt niet alleen gecreëerd door bomen, maar ook door een groen maaiveld. De robuustheid van de kade in combinatie met de grootte van de ruimte vraagt om een groot gebaar en is vertaald naar groot formaat plantvakken die het beeld van de kade bepalen. De nabijheid van het water en daarmee gepaard gaande wind hebben geleidt tot de keuze voor de opvallende verschijningsvorm van siergrassen waarvan de bloeiaren mooi wuiven in de wind. De siergrassen worden aangevuld door vaste planten, die zorgen voor een meer afwisselend beeld door de seizoenen heen. De plantvakken worden doorkruist door noord-zuid paden en een zigzaggende oost-west route.

De vakken kennen een strakke opsluiting door middel van een cortenstalen rand, die warm afsteekt bij de natuurstenen vloer.

Bodembedekkend gras als basis: Luzula sylvatica ‘Waldler’ Carex morrowii ‘Variegata’ Deschampsia cespitosa ‘Goldtau’ goudkleurige wolkachtig

Deschampsia cespitosa ‘Goldtau’

Winterbeeld

50cm, bloeit rijk 4-6 45cm, bloei 4-5 70cm, bloei 6-8

Accenten: Miscanthus sinensis ‘Gracillimus’ Molinia caerulea ssp. Arundinacea Helictotrichon sempervirens

180cm, bloei 8-10 180cm, bloei 7 120cm, bloei 6-7

Vaste planten: Echinacea purpurea Knautia macedonica Verbena bonariensis Anemone ‘Honorine Jobert’ 70-90cm, bloei

90-120cm, bloei 7-9 50-70cm, bloei 7-9 80-140cm, bloei 7-9 80-100cm, bloei 8-10 5-7

Knautia macedonica

Allium

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

Siergras en vaste planten

Vaste planten

Beplanting in trappen n.t.b.

13

Gazon

Themakaart - Onderbeplantin ng

14

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

MATERIALISATIE - CONCEPT1 In de Centrumvisie is uitgesproken dat bij herinrichting van de kades nieuw materiaal in de vorm van de kadesteen (graniet) zal worden toegepast. In het MT Buitenruimte is echter gesteld dat op de kades de bestaande natuursteen moet worden hergebruikt. Daarom zijn er voor de Westerkade twee concepten ontwikkeld.

1. Nieuw materiaal: Kadesteen Dit concept voorziet in een vlakkere verharding in de vorm van de nieuwe kadesteen in de intensiever belopen zones. Dit zijn de route langs het water, onder de bomen, de uitstapstrook voor auto’s langs de rijbaan en de routes in het verlengde van de straten uit het Scheepvaartkwartier. De zone tussen de dubbele bomenrij en de uitstapstrook wordt gezien als groen verblijfgebied met vakbeplanting en losse boombeplanting in groepen. In deze zone zal voor de vloer bestaand materiaal hergebruikt worden.

Hergebruik van bestaand materiaal

OKRA adviseert deze optie, omdat daarmee het beste kan worden gegarandeerd dat in de toekomst eenheid zal ontstaan in de materialisatie van de Maaskades. Het is een keuze die niet alleen iets zegt over de inrichting van de Westerkade, maar gekaderd is binnen een groter geheel.

gebakken klinker

Nieuwe natuursteen

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

Betontegels

Gebakken klinkers ers rs

Kadesteen oud, Graniet

Kadesteen nieuw, Graniet

15

Houten dek

Tappartij beton

Themakaart - Materialen - 1

16

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

MATERIALISATION -CONCEPT2 2. Hergebruik van bestaand materiaal Dit concept voorziet alleen de flaneerzone langs het water en de beide koppen van nieuw materiaal. De rest van de verharding op de kade wordt bestaand natuursteen hergebruikt.

Hierbij is het van belang dat er geen grote verschillen in kleurstelling en afmeting ontstaat. Er zal daarom hoogstwaarschijnlijk ook in andere delen van Rotterdam gezocht moeten worden naar stenen die kunnen worden hergebruikt op de Westerkade, zodat een egale vloer ontstaat.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

Beton tegels

Gebakken klinkers rs

Kadesteein oud, Graniet

Kadesteein nieuw, Graniet

17

Houten dek

Beton trappen

Themakaart - Materialen -

2

18

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

PROGRAMMA - TERRASSEN Terrassen op de kade: Twee bestaande restaurants hebben een terras op de kade aangevraagd. Daarnaast zal bij het nieuwe paviljoen op de kop van Veerhaven een terras komen. De bedoeling is dat het plekken worden, die bij mooi weer de levendigheid op de kade ondersteunen. Een volledige afsluiting of privatisering van het terrasvlak is niet de bedoeling. Afhankelijk van de gebruiksdruk zullen er terrassen zijn: in de winter moet voorkomen worden dat er een lege, trieste indruk ontstaat van natgeregende niet opgeruimde stoelen. Om die reden wordt ingezet op demontabele schermen.

De terrassen zijn min. 80m2 groot en voorzien van een transparant windscherm aan zuid en westzijde (de overwegende windrichting), met daarop het logo van het restaurant ingegraveerd. In de verharding worden speciale nokken opgenomen, waar de schermen eenvoudig in en uit kunnen worden gehaald, zodat het ’s winters, wanneer de terrassen niet gebruikt worden, de ruimte van het terras weer als vanzelfsprekend onderdeel is van de openbare ruimte.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

Terrasruimte

Beams - banken

Trappen aan het water

19

Steiger

Themakaart - Zitplekken

20

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

PROGRAMMA - BEAMS Beams: Op de kade worden een aantal langgerekte inrichtingselementen voorgesteld, zogenaamde beams, die de ruimte geleden en zorgen voor verschil tussen aan of achter de kaderand, voor verschil tussen invulling van de plek en meer openheid. Ze fungeren als publieke zitgelegenheid, maar tevens kunnen fungeren als ‘catwalk’ of ‘mini-podium’. Door de verschillende vormen van gebruik spelen de elementen met de inrichting en de beleving van de kade. Zittend op de beam ervaar je ruimte heel anders dan wanneer je er op ligt, of de beam als verhoogde loper/catwalk gebruikt. De beams zijn gemaakt van hout en 1.50 breed met een decentraal geplaatste rugleuning, zodat ze zowel als bank, en als lounge kunnen worden gebruikt. Onder de elementen is verlichting geplaatst, waardoor de beams ook ’s avond een bijzonder element op de kade zijn.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

21

22

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

ROUTING Volgens het gemeentelijk beleid loopt de hoofdroute voor langzaam verkeer over de Westzeedijk. Langs de Westerkade loopt een alternatieve route. Het nieuwe profiel van de Westerkade zal (net als nu) geen aparte fietsstrook krijgen.

In het profiel is rekening gehouden met de verschillende gebruikers van de rijbaan. Daartoe is de rijbaan verbreedt van 5.50 (volgens Centrumstijl) naar 6.00m, zodat alle verkeer elkaar goed kan passeren, en wordt uitgevoerd in gebakken klinker. Op de kade is bovendien langs het water voorzien in goed begaanbare zone voor langzaam verkeer.

Gebiedsvisie Rotterdam Hoboken 2030: Krachtige verbindingen

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

23

Doorsteken passages Groene promenade Promenade aan het water Functioneel pad langs parkeerhavens Auto en fietsroute

Themakaart - Routes

24

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

VERLICHTING Gemeente Rotterdam werkt aan een lichtplan voor de hele stad. Bovendien wordt er in de Rotterdamse Stijl een serie nieuwe lichtmasten en armaturen ontworpen. Vooruitlopend hierop geeft het inrichtingsplan een voorstel voor de verlichting van de Westerkade. Dit voorstel gaat uit van een opbouw van hogere armaturen aan de zijde van de rijbaan en bebouwing aflopend naar lage verlichting langs het water.

De primaire verlichting langs de rijbaan aan de zijde van de bebouwing bestaat uit 6m hoge lichtmasten. Aan de zuidzijde van de rijbaan, op de kade, worden lagere masten van 4m toegepast. Door middel van uplighters in de boomroosters worden de bomenrijen langs het water van onderaf uitgelicht.

De beams worden aan de onderzijde voorzien van verlichting, waardoor de zitelementen ’s avonds als het waren lijken te zweven. Bij dit voorstel wordt ervan uitgegaan dat niet alleen de armaturen, maar ook de lichtopbrengst dichter bij het water lager kan zijn, tegen het donkere decor van de Maas.

Een lichtberekening moet plaatsvinden om te kijken of deze voorgestelde verlichting daadwerkelijk voldoende is.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

25

Licht accent onder beams Hoge masten Lage masten Grondspot

Themakaart - Verlichting

26

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

V ERSCHI LL ENDE T YPEN V ERLI CHTING IN REL ATI E M E T D E RANDEN VAN LINKS NAAR RECHTS: - UP LI G HTER VOO R DE K ROON VAN DE BOMEN A A N DE KANT VAN DE RIVIER - MEUBILAIR (BE AM) MET LICHT - ‘‘ALLUMETTES’’ AAN DE RAND VAN DE STRAAT - HOGERE L ICHTMAST AAN D E VO ET VAN DE GE VEL

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

Lichtbeam

Uplighter

Allumette

27

Lichtmast

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

29

Mogelijke Mo ke e loc ocaties fietsparkeren, aantallen naderr te e bepalen b

Themakaart - Fietsparkeren

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

31

32

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

PROFIELEN EN DETAILS

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

33

34

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

35

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

37

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

39

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

41

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

43

44

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

PAVILJOEN KOOREN Op de Westerkade is een nieuwe locatie voor Rederij Koren gepland. Het nieuwe paviljoen staat volgens de huidige plannen echter precies in de zichtlijn vanaf het wegprofiel van Veerhaven naar de Maas en belemmert daarmee het zicht op het water. Bovendien staat het pal naast het standbeeld van tsaar Peter de Grote, waardoor er geen ruimte is voor een terras op de kop van Veerhaven, waar je het mooiste uitzicht hebt over de lengte van de rivier en de haven. Dit is een gemiste kans. Door het nieuwe paviljoen een aantal meters op te schuiven en uit te lijnen met de bebouwingswand van Veerhaven blijft de zichtlijn vanaf de Veerhaven behouden en ontstaat de mogelijkheid voor het paviljoen om op de kop een ruim terras te maken met uitzicht over de Maas, Erasmusbrug en Veerhaven. Door de huidige locatie van het paviljoen en de flaneerzone langs het water is de ruimte voor een terras op deze plek is nu beperkt.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

VERPLAATSING PAVILJOEN KOOREN

45

46

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

HAVEN WATERTAXI Tussen de Westerkade en de Parkkade ligt een haventje dat in gebruik is als halte voor de watertaxi. Daarnaast stopt hier af en toe een partyboot. Hoewel het haventje nu geen prettige maar eerder achterstallig ogende plek is, is het haventje in potentie juist een interessante plek bij uitstek. Niet alleen als koppeling tussen Westerkade, Parkkade en entree naar Het Park, maar ook als plek waar de mogelijkheid bestaat om een plek aan het water te maken. Het inrichtingsplan voor de Westekade buit deze mogelijkheden uit door van het haventje een aantrekkelijke plek te maken met verschillende niveau’s aan het water. Een verlaagd gelegen steiger is zowel via een brede trappartij als via een hellingbaat te bereiken.

De steiger loopt alleen bij extreem hoog water (1x per 10 jaar) onder water. De steiger geeft toegang tot een vlonder waar de watertaxi aan de binnenzijde kan afmeren en een partyboot aan de buitenzijde. De brede trappartij loopt door tot in het water en krijgt een groene uitstraling door plantvakken die in de treden zijn opgenomen. De bestaande grote keien die de oeverbescherming vormen worden opnieuw gepositioneerd, waardoor een natuurlijker ogende rotspartij ontstaat die mooi contrasteert met de houten vlonder.

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

47

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

49

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

51

WESTERKADE VOORLOPIG ONT WERP

53