Van
: Thérèse van Gijn (DCMR beleid en RO Rotterdam), Perry Boomsluiter (dS+V BPM), Ellen Peeters (GGD Milieu&Hygiëne)
Bijeenkomst
: Duurzaamheid Gebiedsvisie Erasmus MC- Hoboken
Betreft
: Uitkomsten workshop 8 september 2008
Deelnemers: -
DCMR /Bureau Lucht DCMR /Bureau Geluid DCMR /Handhaving Vergunningen dS+V /Stedenbouw dS+V /Bouwfysica ErasmusMC /Nieuwbouw ErasmusMC /Nieuwbouw GGD /Milieu&Hygiëne GGD /Milieu&Hygiëne GW /Watermanagement GW /Watermanagement HHSK KuiperCompagnons OBR /RCI SoZaWe /Woonzorgzones Woonstad
- Johan Voerman - Jan Meijdam - Alex de Jong - Annemiek Bongers - Arthur Barendregt - Stephan Versteege - Janneke Nijmeijer - Josine van den Bogaard - Mieke Weterings - Elijan Bes - Pieter Otten - Erik Hovingh - Gijs van den Boomen - Wouter Verhoeven - Sikko Bakker - Andre Rouwers
Inleiding: In het kader van het VIP-gebied Erasmus MC-Hoboken wordt eind september -begin oktober een meerdaagse werkconferentie gehouden (“Charrette”) waarin de opgaven voor het gebied Erasmus MC-Hoboken worden uitgewerkt tot een samenhangende gebiedsvisie met een bijbehorend uitvoeringsprogramma. Ter voorbereiding hiervan is op initiatief van GGD Rotterdam-Rijmond en DCMR beleid en RO Rotterdam in samenwerking met dS+V een duurzaamheidsworkshop gehouden waarvan de uitkomsten de input vormen om duurzaamheid een plaats in de gebiedsvisie te geven. Duurzame ontwikkeling draagt bij aan een succesvolle samenleving waarin optimaal met alle middelen en wensen wordt omgegaan. Die ontwikkeling start bij eerste begin, en loopt de levensduur van het project door. De kansen op gebied van people, planet en profit zijn in verschillende werktafels aan bod gekomen. Dit compacte verslag geeft per werktafel de uitkomsten thematisch weer.
Werktafel: Milieukwaliteit Thema Water en Klimaat Het plangebied ligt zowel binnendijks als buitendijks. De Westzeedijk fungeert als waterkering, wat betekent dat er door het Hoogheemraadschap de nodige voorschriften aan verbonden zijn. Gezien de aanwezigheid van de Maeslandtkering, geeft het Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard aan, dat een toekomstige verhoging van de Westzeedijk waarschijnlijk niet/minder relevant zal zijn. Gezien de specifieke ligging van de Westzeedijk (met een redelijk omvangrijk buitendijks bebouwd gebied) sluit het Schap eveneens niet uit,
1
dat de Westzeedijk op termijn kan worden bebouwd/beplant. Dit zou nader moeten worden verkend tussen het Schap en dS+V. Inspelen op klimaatadaptatie o door kansen voor buitendijks bouwen / bouwen op water te benutten, o door te inventariseren waar mogelijkheden liggen om de opslag van oppervlakte te vergroten. Zeer goed voorstelbaar is, dat een eventuele verdere uitbreiding van Erasmus MC (tranche II), wordt gecombineerd met het realiseren van extra oppervlaktewater en/of ondergrondse waterberging. o maximaal inzetten op groendaken in het gebied . Een verbetering van de waterkwaliteit in het gebied is te bereiken door bestaande en nieuwe watersystemen te verbinden, waardoor meer doorstroming mogelijk is. Dit geldt bijvoorbeeld voor de vijver van het NAi, de watergangen in het Museumpark en de vijver in het Park Westzeedijk (‘Bananenpark’). Voor specifiek het Park aan de Maas zou een grote impuls aan de waterkwaliteit kunnen worden gegeven door het realiseren van natuurvriendelijke oevers en/of aanverwante oplossingen. Dit staat echter (mogelijk) op gespannen voet met het “Zochers-karakter” (harde beschoeiingen) van het park. Water kan ingezet worden voor koeling in openbare ruimte of gebouwen en als warmte/koude opslag gebruikt worden bij kantoren. Dit kan gelden voor toekomstige nieuwbouw aan de Coolhaven/Erasmus MC, maar zeker ook in de Parkhavenstrook.
Thema Lucht DCMR: als wordt aangenomen, dat de thans genomen/voorgenomen maatregelen/beleid ook daadwerkelijk worden gerealiseerd, dan voldoet de luchtkwaliteit in het gebied in 2015 aan de luchtkwaliteitsnormen. Met andere woorden: de verwachting is dat er dan geen normoverschrijding plaats vindt. De gebiedsvisie kan echter een ambitie formuleren waarbij zij kansen om luchtkwaliteit te verbeteren aangrijpt Aangrijpingspunten verbeteren luchtkwaliteit: o Inzetten van shuttledienst naar en van Erasmus MC van P&R o Modal shift bewerkstelligen door vervoer over water te realiseren (zorg voor goede halteplaatsen aan de Nieuwe Maas). o Het stellen van voorwaarden/eisen aan bedrijven ten aanzien van verkeersmanagement Deze maatregelen verminderen eveneens de geluidsoverlast Thema Geluid Geluidsoverlast is een groot knelpunt met name in Rochussenstraat en langs s’Gravendijkwal en, in mindere mate, de Westzeedijk. Ook in de toekomst zal dit naar verwachting een probleem blijven, gezien de belangrijke rol die deze wegen blijven spelen bij de aan/afvoer van verkeer door Rotterdam. Gemakkelijke oplossingen liggen niet in het verschiet. Geredeneerd vanuit geluid zouden oplossingen als overkappingen en overkluizingen zeer welkom zijn. Toepassing van (nog) stiller asfalt e.d. biedt naar verwachting weinig soelaas. Het uiterlijk van een straat draagt in sterke mate bij aan de beleving van geluid. Het omvormen van bijvoorbeeld de Westzeedijk tot een groene corridor zal tot een verhoogde acceptatie van geluid door omwonenden leiden. Het park aan de Maas ontleent zijn identiteit, naast zijn landschapsarchitectuur, ook door als rustplek, als “stilte-oase” in de stad te fungeren. Kansen om die identiteit als stilte-oase te vergroten liggen in maatregelen als: o Overkluizing Maastunneltraverse o Tunnelwanden van de Maastunnel bekleden (geluiddemping) o Fonteinen maken in Park aan de Maas (aangename achtergrondruis creëren) Thema Afval Bij thema afval moet gedacht worden aan afvalstromen nu en in de toekomst die kunnen ontstaan bij aanleg van wegen en gebouwen, gebouwen zelf, afvalstromen van gebruikers (bedrijfs-, huishoudelijk en zwerfafval). Door het opstellen van preventieplannen voor bedrijven, evenementen en nieuwbouw wordt in ontwerpproces en gebruikersfase gekeken hoe hiermee om te gaan. Ten aanzien van zwerfvuil kijken of ondergronds transport een optie is.
2
Werktafel: Leefomgevingskwaliteit Thema Groen & Water Groen en water bepalen in sterke mate de omgevingskwaliteit. Gijs van den Boomen, landschapsarchitect dS+V, heeft in start van de workshop historie, de plaats in het gebied van Het Park toegelicht. De (toekomstige) centrale ligging van het park maakt dat het zijn functie als stille oase, als recreatief park of als groene verbinding waar kan maken. Uit geschiedenis blijkt dat de bewoners van Rotterdam minder gebruik maken van Het Park dan voorheen. Het zoeken is om groen/blauw verbindingen te maken tussen zuidelijke en noordelijke deel van plangebied om parken te ontsluiten en te verbinden. Er kan een aantrekkelijke fietsroute komen van uitgang Maastunnel, door Park over/onder de Westzeedijk, tussen Erasmus MC en Natuurhistorisch Museum door, door museumpark, naar Westersingel. Dit maakt wonen op de zuidoever (Charlois nabij Maastunnel) ook aantrekkelijker. Het privépark achter Emmaplein wordt mogelijk ontsloten voor publiek. In planvorming meenemen hoe verbindingen kunnen ontstaan, welke functie hiermee versterkt wordt en of extra parkeergelegenheid nodig is, bijv. ondergronds. Een groene verbinding realiseren tussen Park en Erasmus MC terrein door aanleg van dakpark (zie voorbeeld Vierhavenstrip). Dit kan vereenvoudigd door een extra laag op de laagbouw Erasmus MC langs de Westzeedijk. Voorwaarden hiervoor is dat kansen en mogelijkheden met waterschap besproken worden i.v.m. functie van Westzeedijk als waterschapskering. Waar mogelijk groene daken realiseren. Waterstromen en -functies zichtbaarder maken. Thema Veiligheid Het thema veiligheid is opgepakt in de vorm van sociale veiligheid voor bewoners en gebruikers van het gebied. Door meer levendigheid te creëren in het gebied wordt sociale veiligheid versterkt. Dit kan door: Meer woonbestemming langs de Zuidkant, Nabij de Euromast woonbestemming en mogelijkheden voor kunst en cultuuruitingen bestemmen. kortom meer programma Verbinding maken naar Loydkwartier; denk aan snelle brug(gen) over het water voor het langzaam verkeer Uitbreiding bereikbaarheid door aanlegplaats watertaxi met daarbij kioskachtige horeca langs de kade Parkheuvel straalt naar het overig deel van de belvedere uit 'dit deel van het Park is niet voor het gewone volk'. Dit doorbreken door meer programma of doorgangsroute. Belvedere transparanter. Diversiteit van voorzieningen kunst en cultuur, maar ook zwemvijver in Park aan de Maas of in Museumpark. Bekijk de parken ook door de ogen van kinderen als gebruikers. Voldoende openbare toiletten en zijn ze schoon, heel, veilig? (over verlichting nu niet gesproken, wel relevant) Thema Bereikbaarheid Bereikbaarheid hangt samen met mogelijkheden om van de ene plaats naar andere plaats te gaan binnen een aanvaardbaar tijdsbestek. Om de bereikbaarheid te bevorderen is genoemd: Extra laag op Drooglever Fortuijnplein bevordert de doorstroming. Bovenste laag is voor bestemming 'Land van Hoboken', andere lagen voor resp. 'bestemming stad' en 'doorgaand'. Dl Fortuinplein betrekken in het tunneltracé. Hierdoor ontstaat extra ruimte voor medisch gerelateerde bedrijven, woningen of zorghotel ( meervoudig ruimtegebruik). Verbinding maken tussen Erasmus MC en Coolhaven door de ondertunneling van 'sGravendijkwal naar het zuiden door te trekken. Het geïsoleerde stuk Coolhaven wordt bij de stad getrokken. Dit levert veel ruimte en mogelijkheden op. Brede en ‘groene’ brug over Westzeedijk bouwen ter hoogte van Natuurhistorisch Museum. Fietsroute aanleggen door en langs het Park aan de Maas richting stad. Dit is de snelle en aantrekkelijke verbinding vanuit de Maastunnel. Ook vanuit Loydkwartier, als daarvandaan een fietsbrug wordt gelegd.
3
Skateroute aanleggen voor jongeren, vanuit het centrum (en skatepark op Westblaak) Langzaam verkeer verbindingen versterken, zowel als verbinding naar voorzieningen als recreatieve route Samenhangende en eenduidige bewegwijzering in het hele gebied
Thema voorzieningen en sociale cohesie Gezien de tijdsduur van de workshop is dit thema niet uitputtend behandeld. Genoemd zijn woonvoorzieningen voor ouderen én voor jongeren (studentenhuisvesting, zoals medische studenten en co-assistenten), wellness-voorzieningen, zorghotel, flexibele kinderopvang. Ook nachtopvang voor daklozen of verslaafden zijn een optie mits gepaard gaand met vergrote veiligheid van het gebied.
Werktafel: Gebouwkwaliteit Thema energie In het bouwbesluit Rotterdam is opgenomen dat er gebruik gemaakt moet worden van restwarmte. Dit geeft het gebied de kans om te schakelen naar duurzame warmtevoorziening in gebouwen. De voordelen van stadsverwarming zijn veiligheid, doordat er geen gasgestookte ketels meer nodig zijn, en een verbetering van de luchtkwaliteit. Naast restwarmte moeten ook andere initiatieven, zoals passiefhuizen, een kans krijgen. Het deelgebied Parkhaven is een uitermate geschikte plek voor opwekking van windenergie. Thema binnenmilieu Kwaliteit van het binnenmilieu draagt bij aan gezondheid van bewoners. In de bestaande woningen ten noorden van de Rochussenstraat is in veel woningen renovatie nodig (er is ook veel sociale problematiek ondanks de statige aanblik). Vraag is of dit de verantwoordelijkheid is van overheid of dat marktwerking zijn werk doet. Daarnaast is de vraag hoe je met particulier huizenbezit omgaat. Overheidsambitie zou moeten zijn: een goede plek voor iedereen. Bij renovatie van woningen moet er aandacht zijn voor isolatie en ventilatie. Indien je aan drukke straat woningen realiseert en hiertoe aan de wegkant isolatie toepast, dan dient de andere kant van de woning open (licht, mooi, stil en met frisse lucht) te zijn, anders werkt is de woonkwaliteit onvoldoende. Buitendijks hebben drijvende woningen de voorkeur, om vocht in woningen te voorkomen. Thema materialen Eventuele bebouwing langs Het Park bestaat bij voorkeur uit natuurlijke materialen. Groene gevels vormen de verbinding tussen park en gebouwen. GEBdriehoek: Uitzicht op haven benutten, kade aantrekkelijker maken Rekening houden met geluid van de weg en luchtverontreiniging uit eventuele tunnelmonden. Parkhaven: Eventuele bebouwing moet de kwaliteit van Het Park versterken. Het moet open zijn en geen barrière vormen, het water moet zichtbaar en bereikbaar blijven. Functies moeten gebundeld worden, met aparte plekken voor drukte en rust. Ook de verlichting moet op deze wijze. Bebouwing in Parkhaven kan zijn zorghotel, hospice of kinderopvang, zodat groepen mensen optimaal gebruik kunnen maken van nabijheid van park. De verbinding tussen Park en gebouwen kan versterkt worden door toepassen van groene gevels. Westzeedijk: Verbinding maken door hier overheen te bouwen, een brug of een gebouw. Dit moet frivool zijn, maar tegelijkertijd veilig en toegankelijk voor fietsers en invaliden. Algemeen: De omgeving moet goed zijn, dan pas volgt bouwtechniek. Van belang zijn: de weg vinden, openheid, routes, toegankelijkheid.
4