Wijk voor
visie
initiatieven Almere Hout Noord
Almere Hout Noord, de ondernemende, talentvolle en ecologische wijk De ontwikkeling van Almere Hout Noord gaat eerst en vooral over mensen. Leo, Jasmin en Leroy leven, werken en spelen in Hout Noord, de Wijk voor Initiatieven. Zij krijgen een uitgebreider portret verderop in onze visie, net als andere mensen die hun plek kunnen vinden in Hout Noord. Het geeft uitdrukking aan de diepste wens en intentie van Ymere: een wijk te maken die werkt voor de mensen die er leven.
Pionieren, banjeren in het groen, tuinieren, ecologisch bewustzijn, ruigte, de robuuste verbinding met bossen en de Oostvaardersplassen.
Leroy: Sport in de wijk, gezondheid en talentontwikkeling. Zelf erop uittrekken. De brede school, het Talentenhuis, de Buurtschuur en het wijksportloket.
De Buurtschuur, maar ook: ontplooiing, ontmoeting, flexibiliteit, organische groei en (Particulier) Opdrachtgeverschap. Samen de wijk maken.
Leo: Ondernemen dichtbij huis, een gezonde omgeving, snelle en veilige fietsverbindingen, de Kanspanden met hun gemengde en flexibele functies.
Spelevaren, een tuin aan het water, water als dage足 lijks onderdeel van het leven, naar school gaan en boodschappen doen met de punter.
Jasmin: Netwerken en Ondernemershuis, het dichten van gat tussen zolderkamer en bedrijventerrein, ruime woningen met uitbreidings足 mogelijkheden op de kavel.
wijk voor initiatieven ymere 3
wijk voor initiatieven ymere 4
inhoud
Wijk voor Initiatieven Almere Hout Noord
Voorwoord
07
Wijk voor Initiatieven – initiatieven voor een Wijk
08
De Participatie Onderneming: organisatievorm
16
De ruimtelijke strategie: orde en chaos
19
De ondernemende wijk: participeren, produceren, netwerken
26
De talentvolle wijk: empowerment, engagement, entertainment
31
De ecologische wijk: beleven, bijdragen, betekenis geven
37
De sociale ruggengraat: lichaam in beweging
43
Voorliggende Visie is de bundeling c.q. samenvatting van diverse gethematiseerde visies en de uit werking van gevraagde producten door de gemeente Almere.
wijk voor initiatieven ymere 5
wijk voor initiatieven ymere 6
Voorwoord
Op het moment dat wij dit schrijven gonst de
bewoners en ondernemers in de wijk. Want
concepten en voorstellen, maar realiseren ons
wereld van het woord change. Iedereen is in de
iedereen is welkom. We zullen met elkaar de
dat in deze korte tijdspanne de visie nog niet
ban van de man die verandering belooft en
handen uit de mouwen moeten steken om het
volledig ‘op hout gerijpt’ is. Dat rijpen komt,
vooral hoop brengt. Gebaseerd op de wortels
plan te laten slagen. Almere Hout Noord wordt
organische processen vragen tijd. Wij zijn in
van dat land, van die samenleving. Het zijn nog
spannend, krijgt iets experimenteels en
ieder geval geïnspireerd door de opgave en
woorden, maar men verwacht veel. Net zoals
dynamisch. Zeker in de verhoudingen tussen
hebben hem ambitieus uitgewerkt. Nu voelen
de nieuwe bewoners en ondernemers in Hout
stad, corporatie, maatschappelijke instellingen
we vooral de motivatie om die Wijk voor
Noord veel van hún wijk zullen verwachten.
en het individu. Dat kunnen we. We moeten
Initiatieven ook te laten ontstaan.
van elkaar willen leren, elkaar iets gunnen. Net Zo kijken wij naar de nieuwe uitdaging voor
zoals we dat nu al doen. Zo worden idealen
Laat helder zijn dat wij ons prettig uitgedaagd
Almere Hout Noord. Verandering, hoop,
werkelijkheid. Zo kunnen we de sprong van
hebben gevoeld. Het is nu aan Almere om de
woorden en daden. En wortels. Diepe wortels.
woorden naar daden maken.
handschoen op te pakken. Met de kennis, ervaring en ambitie die wij hebben, geloven wij
Als Ymere zijn we diep geworteld in Almere, ruim dertig jaar partner van de stad. We weten
Het is geen toeval dat wij zo hoog inzetten op
in een samenwerking die de nieuwe identiteit
wat er speelt, wat er goed gaat, waar behoefte
ondernemerschap, naast talentontwikkeling en
voor Almere Hout Noord kan maken. Roots are
aan is en wat mensen anders willen. Kansrijken
ecologie. Ondernemerschap gaat uit van
the boots to walk into the future.
en kansarmen. We denken, vanuit onze lokale
vertrouwen, kansen zien en initiatieven nemen.
verankering en betrokkenheid, te weten wat
En van risico nemen. Wij durven het wel aan.
Almere als grote stad nog meer nodig heeft.
Wij vinden dat we een fraai aanbod voor de
Namens het gehele team,
stad hebben, met leuke, slimme, mooie,
Roel Steenbeek
Almere Hout Noord zet de toon voor die
noodzakelijke en soms onverwachte nieuwe
Voorzitter Raad van Bestuur
verandering. ‘People first!’, zegt men aan de
oplossingen. Met veel dynamiek. En een
Ymere
andere kant van de oceaan. En dat zegt Almere
intrigerende spanning tussen marktwerking en
ook. En wij met de stad. Niet uit volgzaamheid,
sociale maakbaarheid.
2 februari 2009
maar vanuit de idealen en de slagkracht van een corporatie die staat voor ‘wonen. leven,
Ook de totstandkoming van onze visie
groeien’. Hier kunnen we dat op grotere schaal
kenmerkt zich door veel beweging.
doen: een sociaal duurzame wijk maken. Met
Een uitgebreid team heeft zich de afgelopen
organische groei als nieuwe norm.
maanden op de opgave van Hout Noord
Wij willen dat natuurlijk met de gemeente en
gestort. Met passie, interdisciplinair en met
andere partners gaan doen. En vooral met de
veel synergie. Heel inspirerend. We leveren nu wijk voor initiatieven ymere 7
Wijk voor Initiatieven initiatieven voor een Wijk Wij ambiëren voor Almere Hout Noord een wijk die dit
• een overkoepelende aanjager van ambities,
gevoel oproept. Een wijk die zich onderscheidt als een
initiatieven en waardedeling: de Participatie
sociaal duurzame wijk met drie kernwaarden:
’Roots are the boots to walk into the future’ Een tegeltjeswijsheid, die aanspreekt als het om de ontwikkeling van Almere Hout Noord gaat. Natuurlijk omdat ook de polder een culturele biografie heeft, een landschap met een verleden is. De boots, de laarzen, staan voor het gevoel van erop uit trekken. Ontspannen in het groen. Iets ondernemen. In beweging zijn. Initiatief nemen. Op weg naar de toekomst.
Deze ambities moeten natuurlijk aansluiten op wat
kernwaarden hebben wij voor deze nieuwe wijk naar
bewoners en ondernemers in ieder geval verwachten
verdieping gezocht. Het zou voor ons als corporatie,
van een nieuwe wijk, zoals een aantrekkelijke
geworteld in het gebied en gepokt en gemazeld in
omgeving en architectuur, goede bereikbaarheid,
maatschappelijke opgaven, een geweldige eer en
diversiteit, betaalbaarheid en zeggenschap.
uitdaging zijn dit samen met anderen te realiseren.
Wij besteden daaraan veel aandacht in ons voorstel.
Succes f ac t or en
Deze visie is een vervolg op ons korte essay ‘Wijk
In onze visie heeft Almere Hout Noord een aantal
voor Initiatieven’ van juni 2008. De uitwerking van alle
absolute succesfactoren nodig om onderscheidend te
thema’s in voorliggende visie staat in de separate
zijn. Wij gaan daarom voor:
bouwstenen. In deze visie gaat het om de grote lijn,
• een wijk waarin de mens centraal staat;
de essentie en de intenties. Hoe krijgt een onderne
• een wijk met identiteit, toekomstwaarde en
mend, talentvol en ecologisch Almere Hout Noord nu
groeimogelijkheden; • een ondernemende wijk met sterke focus op sociale en economische participatie en innovatie; • een ecologische wijk met natuur als partner,
echt body en ook nog soul? Wij hebben om die vraag te beantwoorden dankbaar gebruik gemaakt van wat de gemeente, de beoordelingscommissie en anderen aan kennis, inzichten en terechte vragen hebben
duurzaamheid als norm, kwaliteit van de openbare
ingebracht. Daarnaast hebben we in panelbijeen
ruimte en een gezonde leefstijl als uitgangspunt;
komsten in Almere, met onder andere bewoners en
• een talentvolle wijk met werkbare initiatieven voor
ondernemers, bevestigd gekregen dat onze ideeën
empowerment van individuen en groepen;
aansluiten bij hun wensen voor een nieuwe leefomge
• een goed en integraal georganiseerd sociaal en
ving. Waardevolle suggesties van al deze mensen zijn
technisch beheer van gebouwen en openbare ruimte; wijk voor initiatieven ymere 8
Onderneming.
ondernemend, talentvol en ecologisch. In deze
in de plannen en strategie verwerkt.
Mensen maken de wijk almere & regio
Wij zien een wijk waarin iedereen welkom is. Zo’n wijk
zich vertalen in initiatieven om het beter te doen. Een
brengt mensen in beweging. Letterlijk, maar ook
wijk waarin initiatieven worden beloond. Inderdaad,
figuurlijk. Een wijk waarin het gaat om nieuwe vormen
een wijk waarin de mens centraal staat en sociale
van met elkaar omgaan, van betrokkenheid en elkaar
duurzaamheid opnieuw wordt uitgevonden. Dat is
(verder) helpen. Een wijk waarin kansen en problemen
geen gemakkelijke opgave. Het vraagt zelfs enige bescheidenheid. En het vermogen om van elkaar te leren. Daartoe zijn wij graag bereid. De Wijk voor Initiatieven lukt alleen als de wijk een
IJsselmeer
ziel heeft en een groot hart, als de wijk past bij
Almere Pampus
A’dam AHN Olympia kwartier / Homeruskwartier / kust
Spiegelhout
Almere Hout
mensen die willen ontmoeten, verbinden en mee beslissen over hun omgeving. Hun vraaglogica bepaalt de richting en prioriteiten. Dat moeten wij kunnen
Gooimeer
faciliteren. De aloude maakbaarheid is nu een Huizen
Schiphol
co-productie met bewoners en ondernemers of, in
Apeldoorn / Amersfoort
Naarden
brede zin, ‘wijkvestigers’ geworden. Dat is een
Het Gooi
schitterend experiment. Niettemin kennen mensen – net als maakbaarheid – zo hun grenzen. Ebenezer Howard’s tuinstadmodel is goeddeels een droom gebleken, maar wel een bron van inspiratie voor de Utrecht
praktijk. Het heeft een mechanisme van collectieve
Logo Ymere.jpg
Wat zien wij in Almere? Wij zien Almeerders die trots zijn op hun huis,
inzet en waardedeling geïntroduceerd, dat zeer
hun buurt en hun straat. Wij zien ook Almeerders die kritisch zijn en
p. 12 actueel is. Wat ons betreft ook voor Almere Hout
graag dingen willen verbeteren. Wij zien nieuwkomers die zich snel
Noord.
thuis voelen in de stad. Wij zien dat Almere een uitstekend alternatief
(Wijk)vest igers - al le partijen m/v/meervo ud, die zi ch vestigen in de wijk , zoals be wo ne rs, onder nemers en instelling en . He t zijn niet alleen de pioniers van het eerste uur, maar ook al le volgende generaties en nieuwkom ers
Ontwerpatelier Almere Hout Noord Mecanoo & West 8
is voor wonen in steden als Amsterdam en Utrecht. Wij zien Almere groeien naar een grote stad met een eigen identiteit, duidelijk als één van de grootste steden op de kaart van Nederland. Wij zien kansen om samen met nieuwe vestigers waardevolle elementen verder te exploreren en vorm te geven in Almere Hout Noord.
wijk voor initiatieven ymere 9
Zo willen wij wonen Wij hebben veel aandacht besteed aan de
vraaggestuurde buurten. Het programma biedt
wij er alles aan om de wijk het sociaal
bundeling van ervaring en onderzoek naar de
overmaat en flexibiliteit in de woningen,
inclusieve karakter te geven: met treden op de
onderbouwing van een vrij, flexibel woon
werkpanden en ook in de openbare ruimte.
ladder als werkplaatsen, sport, onderwijs,
programma dat past bij een wijk waar de
De kern is een flexibel programma, dat aan te
(door)groeimogelijkheden in woning- en
vestigers zelf de stad willen maken, willen
passen is aan de feitelijke vraag. Wij hebben
bedrijfspanden en mogelijkheden voor actieve
kiezen en veranderen. Een wijk die ook een
dit verder uitgewerkt met een ambitieus
participatie. Vooral op het punt van sociaal
‘thuis’ biedt voor mensen die als kansarm te
programma voor de verschillende vestigers.
beheer wil Ymere de eigen expertise en het
boek staan: een groep waar Ymere zich op
Zo is particulier opdrachtgeverschap in zowel
regisserend vermogen inzetten. Daarbij putten
allerlei manieren op richt. Het uitgangspunt is
wonen als ondernemen binnen die kaders niet
wij uit het rijke repertoire dat Ymere in allerlei
dat de wijk onderscheidend is voor de
alleen mogelijk, maar zelfs verleidelijk.
wijken in haar werkgebied heeft opgebouwd.
verschillende doelgroepen uit Almere, de regio
We zijn ook reëel over bijvoorbeeld het
Ook met bestaande initiatieven als ‘Achter de
en daarbuiten. Vooral de vraag naar meer
samenleven van sterke en meer kwetsbare
voordeur’, dat zich richt op het vroegtijdig
kwaliteit en een dynamische identiteit is met
huishoudens. Ook in Hout Noord zal sprake
signaleren van persoonlijke en sociale
de instroom van ondernemende en op carrière
zijn van huurders of kopers met problemen, of
problemen. Wij verwachten dat met de inzet
gerichte vestigers van belang. Daarbij past een
mensen met gedragsproblemen. Wij gaan er
van praktische en vernieuwende methoden
hoge basiskwaliteit als het gaat om leef
vanuit dat kwetsbare mensen altijd extra
problemen kunnen worden voorkomen of
omgeving, verscheidenheid in aanbod van
aandacht krijgen, ongeacht hun woonvorm.
sneller kunnen worden opgelost.
woningen en werkpanden en een arrangement van huur- en eigendomsvormen. Het
Bij de menging van het stevige programma in
bijzondere leefmilieu van Almere Hout Noord
het bereikbare segment (40%), kiezen wij voor
moet zelfbewuste mensen aanspreken, die
een mix die in balans is. Almere Hout Noord
enerzijds iets hebben met levendigheid en
wordt een heterogene wijk, met een rijk palet
sociale verbanden en anderzijds met het
aan meer homogene buurtjes, voor
gevoel van een ruige, groene, waterrijke
verschillende doelgroepen en leefstijlen. Met
setting. Deze diversiteit en levendigheid zijn de
op straat- en blokniveau een goede mix die
niches van de Wijk voor Initiatieven.
niet teveel uitwaaiert in financierings categorieën en in leefstijlen. Alle flexibiliteit en
wijk voor initiatieven ymere 10
De wijk krijgt ruim 4.200 woningen en diverse
dynamiek is er op gericht de wijk werkelijk als
voorzieningen. In een stevig ruimtelijk
springplank voor stijgers, ondernemer of niet,
raamwerk is ruimte voor onderscheidende,
te kunnen laten werken. In onze aanpak doen
Ver s cheidenheid aan lee f s t i jlen en w oon / w er k v or men
1
stads wonen
2 menuwonen
Photo-index plate 1 - January 2007
Mecanoo people
Photo-index plate 1 - January 2007
3 buurtwonen
Photo-index plate 1 - January 2007
Mecanoo people
nuary 2007
4 landelijk wonen
Mecanoo people
Mecanoo people
Mecanoo people
Photo-index plate 1 - January 2007
Photo-index plate 1 - January 2007
Mecanoo people
Mecanoo people
Mecanoo people
5 iconen
Mecanoo people
6 werken / retail / sport
Photo-index plate 1 - January 2007
Mecanoo people
wijk voor initiatieven ymere 11
Beheren is activeren In de hele levenscyclus van een wijk, vanaf de planontwikkeling tot en met
de kosten én de opbrengsten van goed beheer. Wij bieden mogelijkheden van
de exploitatie van de gerealiseerde wijk, speelt het sociaal en technisch
zelfbeheer tot volledige outsourcing, afhankelijk van hun wensen en mogelijkheden.
beheer van vastgoed, voorzieningen en openbare ruimte een belangrijke rol.
Actieve betrokkenheid komt op gang door minimalisering van anonimiteit en de
Leefmilieus die vanaf het opleveringsmoment een hoogwaardig en
schaal. En door het beheer binnen de belevingswereld van de vestiger te brengen.
uitgebreid aanbod aan voorzieningen en materialen bieden, leggen de juiste
Initiatieven bottom-up worden fysiek en digitaal gestimuleerd.
basis. Vervolgens is de kwaliteit van het beheer van grote invloed op de
Het belangrijkste instrument daarvoor is onze Participatie Onderneming.
waardering door wijkvestigers en op de waardeontwikkeling en het
Beheervraagstukken en initiatieven van de wijk worden omgezet in uitgebreide
waardebehoud van de wijk als geheel.
beheerarrangementen, met keuze en zeggenschap voor de wijkvestigers. Dat betekent stimulans op een klein schaalniveau, vanuit het idee dat mensen in
Wij signaleren een verschuiving van traditioneel gebiedsbeheer naar integrale en
beweging komen als er sprake is van verbondenheid met de wijk en het
actieve gebiedsexploitatie en willen dit als innovatie oppakken. Het gaat dan om de
‘welbegrepen eigenbelang’.
openbare ruimte in samenhang met de kwaliteit en het aanbod van opstallen en
De resultaten van de SEV-studie naar beheervormen en de goede (internationale)
sociaal maatschappelijke ingrepen in een gebied. Deze gebiedsexploitatie gaat niet
ervaringen met de bedrijfsinvesteringszones (BIZ) staan aan de basis van de
alleen uit van sturing van de kosten, maar juist ook de waarde-impulsen, van zowel
innovatieve aanpak die wij nastreven. Gecombineerd met beproefde concepten kan
de financiële als de maatschappelijke waarden. En met een grotere mate van
zo een slagvaardige en vernieuwende gebiedsexploitatie worden opgezet voor
betrokkenheid door zeggenschap, een kleine schaal en beheerarrangementen op
Almere Hout Noord.
maat. In Almere Hout Noord krijgen wijkvestigers zeggenschap en delen ze mee in
wijk voor initiatieven ymere 12
Opdrachtgeverschap
De in ons plan op buurtniveau aangeboden
opdrachtgeverschap – voor alle woningtypen,
Het meedenken in de vorm van mede-
buurtschuren bieden ruimte voor ontmoeting,
ook voor bedrijfsgebouwen - gekoppeld aan
opdrachtgeverschap is de basis van de wijk die
ideeënuitwisseling en initiatieven van
het sociaal duurzame karakter van de wijk.
we voor ogen hebben. Maar ook hier geldt dat
ontwikkeling tot beheer.
Particulier Opdrachtgeverschap (PO ) is binnen
wij de ambities willen zien als realistisch en
Als onderdeel van de sociaal economische
de diverse buurten mogelijk, kavels worden
haalbaar. Vooral het CPO kent nog hobbels die
ruggengraat worden deze buurtschuren
vanuit de Participatie Onderneming uitge
genomen moeten worden, zoals voor
ingezet als waarde-impulsen in de wijk.
geven, de kwaliteit en voortgang van de
financiering en onderlinge samenwerking in
Zij bieden als ‘opdrachtgeversatelier of
individuele plannen wordt bewaakt. Binnen het
een langdurig planproces. Daarbij wil Ymere
bouwbureau’ ook de fysieke mogelijkheid aan
programma zijn er vanzelfsprekend mogelijk
faciliteren en in het huursegment ook als
pioniers om met elkaar invulling te geven aan
heden voor collectief particulier opdracht
financier en afnemer optreden. Onze website
opdrachtgeverschap in de wijk. Wij bieden een
geverschap (CPO) en mede-opdrachtgever
Y-lab faciliteert reeds ontmoeting tussen
uitgebreid programma voor vormen van
schap (MO) in de huur.
initiatiefnemers van opdrachtgeverschap. wijk voor initiatieven ymere 13
“We d oen h et all emaal sam en” Mieke (36), schoon heidsspecialiste en opdrachtgever van hun nieuwe woning Jasper (41) en Mieke zijn één van de collectief particuliere opdrachtgevers in Almere Hout Noord. Ze wonen nog in de Muziekwijk maar bouwen in Hout Noord een woning met praktijk ruimte. Jasper werkt bij de gemeente, Jip (11) en Femke (12) gaan allebei naar de basisschool in Hout Noord. “Het lijkt wel alsof we er al wonen. Ik kijk zelf iedere dag op de bouwplek om bij te houden hoe de bouw gaat. Jasper regelt de meeste dingen achter de schermen. Jip en Femke zijn er vanmiddag met de fluistersloep op uit om Jasper op te halen uit de Buurtschuur. Hij heeft er een vergadering met de andere opdrachtgevers van de nieuwe woon-werkwoningen aan de Noorderhoutlaan. Het is een bijzonder moment voor ons allemaal. Het gaat nu echt gebeuren. Alles waar we al zo lang over hebben gedacht, gepraat en gedroomd. We bouwen hier echt onze eigen plek.”
wijk voor initiatieven ymere 14
bedenken buurtschuur bouwen
Kansgedreven ontwikkelen
Iedereen kent “In de beperking toont zich de meester”. Maar wie kent de daaropvolgende zin: “En alleen de wet kan ons vrijheid geven”? (Goethe)
Dynamische erfpacht Dynamische erfpacht is een innovatieve methode die wij ons in Hout Noord voorstellen . De Participatie Onderneming zal de gronduitgifte verzorgen. Wij zijn ons ervan bewust dat erfpacht in Almere een nieuw fenomeen is en niet bij iedereen direct geliefd zal zijn. Toch zijn wij van mening dat dit systeem voordelen biedt. In deze roerige tijden van economische achteruitgang biedt het kansen aan mensen voor wie een koopwoning niet of nauwelijks bereikbaar is. Door de grond niet uit te geven aan particulieren, wordt het te financieren bedrag verminderd en daarmee de bereikbaarheid van woningen groter. Aanvullend kan de Participatie Onderneming via de erfpachtcanon sturen op de bereik
In ons essay ’Wijk voor Initiatieven, 2008’ verkenden wij de verdiensten en manco’s van de
baarheid. Dit systeem kan worden gekoppeld aan andere vormen van gedeeld eigendom
moderne, ‘georganiseerde’ stedenbouw, met zijn grijsheid en vlakheid. Hoe voorkom je die
of financieringsconstructies zoals maatschappelijk gebonden eigendom (MGE)
nadelen? Wat moet anders? Ons antwoord was en is: door een wijk (zich) organisch te (laten)
of Koopgarant. Daarnaast zal naar onze mening erfpacht vergezeld moeten gaan van een
ontwikkelen, een structuur te maken van orde en chaos die mensen zelf, sociaal en fysiek,
grote ‘tegenprestatie’: het bieden van een hogere aanvangskwaliteit van de openbare
kunnen invullen. Deze ambitie moet wel geschraagd worden door realisme. Het spanningsveld
ruimte, tijdige investeringen in kwaliteit en aanbod van basisvoorzieningen van een wijk.
tussen organische groei en het realisatietempo van acht jaar is groot. Er is balans nodig.
Een investering waar zowel de pachter (Participatie Onderneming) als de erfpachters
De uitvoering vraagt niet alleen co-productie met de vestigers, maar ook tempo en een
(bewoners, ondernemers, instellingen) bij gebaat zijn, omdat de (belevings)waarde
geoliede organisatie. Zie het als een maatschappelijke onderneming, waarin individualisatie,
van de wijk als geheel toeneemt, en daarmee de waardeontwikkeling van de wijk wordt
emancipatie en participatie dagelijkse kost zijn. Zo wordt een wijk kansgedreven. Zo ziet men
gestimuleerd.
de zin van het nemen van initiatief. Een wijk waarin dus niet problematiseren, pamperen en paternaliseren voorop staan. In Almere Hout Noord gaat het om groei, empowerment en ’waarde(n)maximalisatie’. Zo kunnen vestigers zelf de regie voeren over hun toekomst, zo wordt hun vraaglogica bepalend voor wat er wel, of niet gebeurt. Niet wat anderen, ook al is dat met de beste bedoelingen, voor hen hebben bedacht.
wijk voor initiatieven ymere 15
De Par ticipatie Onderneming organisatievorm De Participatie Onderneming voor Almere
fysieke ruimten, soms in menskracht. Of via de
die als afzonderlijke bedrijven functioneren:
en sociaal dividend. Ontvanger van (een deel
Hout Noord richt zich op de ontwikkeling, het
combinatie van deze mogelijkheden.
Energie, Vastgoed & voorzieningen en
van) dit dividend is Stichting Vliegwiel. De
Openbare Ruimte. Deze business units hebben
stichting jaagt initiatieven aan van bewoners,
beheer en de exploitatie van deze sociaal duurzame en milieu(technisch) duurzame wijk.
De aandeelhouders in de onderneming zijn in
dwarsverbanden en synergiemogelijkheden.
ondernemers en gebruikers in de wijk.
Een wijk waar initiatieven, ontmoeting en
aanvang de gemeente Almere en Ymere; elk
Hun activiteiten zijn onder meer energie
Deze initiatieven moeten bijdragen aan een
ontplooiing van mensen via kleinschalige
voor 50%. Daarnaast ontstaat tijdens de
besparing en –opwekking, gronduitgifte,
veilige, comfortabele en innovatieve wijk, met
netwerken worden gestimuleerd. Verbindingen
ontwikkeling, realisatie en vooral tijdens de
ontwikkeling en beheer van vastgoed en
een duidelijke identiteit en sociale cohesie.
tussen mensen leiden tot wederzijdse
ingebruikname en het gebruik van Almere Hout
voorzieningen die bijdragen aan de sociale
De initiatieven kunnen gekoppeld zijn aan de
beïnvloeding. Dit vergroot de emancipatie op
Noord, de mogelijkheid tot participatie van
cohesie, het faciliteren van opdrachtgever
business units of als solitaire actie worden
sociaal en economisch vlak.
bewoners, bedrijven en maatschappelijke
schap en het inrichten en beheren van de
uitgevoerd.
instellingen. Strategische allianties worden
openbare ruimte. Wanneer de Participatie Onderneming op deze
De Participatie Onderneming is een
bevorderd, lidmaatschap en vormen van
professionele en slagvaardige netwerk
zeggenschap worden gefaciliteerd en
De bijdragen aan de Enervator zijn afkomstig
wijze initiatieven stimuleert, draagvlak geeft en
organisatie, die zoveel mogelijk is gebaseerd
gestimuleerd.
van verschillende bronnen met verschillende
deze ook uitvoerbaar maakt, zullen de
incasseringsmomenten. Zoals dynamische
bewoners en ondernemers van de wijk zich op
op het zelforganiserend vermogen van bewoners en ondernemers. Het is een
De Participatie Onderneming is het over
erfpacht(canon), het startkapitaal van de
diverse punten sterker of gemakkelijker kunnen
initiatievenonderneming met als uitgangspunt
koepelende en sturende orgaan, dat bestaat uit
aandeelhouders en waardeontwikkeling.
ontwikkelen en zich letterlijk en figuurlijk
dat initiatieven (ook) bottom-up ontstaan en
twee onderdelen, Enervator BV en Stichting
Het dividend is bedoeld voor (her)investering
wortelen in de wijk. De identiteit die de wijk
fysiek of digitaal gestimuleerd en gefaciliteerd
Vliegwiel. Enervator heeft een winstoogmerk
in initiatieven op het gebied van duurzaamheid
hiermee krijgt zal de basis zijn voor nieuwe
worden. Soms in financiële zin, soms in
en bestaat uit drie verschillende business units
en vertaalt zich in particulier, maatschappelijk
generaties.
wijk voor initiatieven ymere 16
0ARTICIPATIE /NDERNEMING
Enervator
6ASTGOED 6OORZIENINGEN
%NERGIE
/PENBARE RUIMTE
3TICHTING 6LIEGWIEL
3OCIAAL EN 4ECHNISCH BEHEER
Veiligheid versus vrijheid Comfort versus wrijving
Innovatie versus rust
Identiteit versus onbestendigheid
Cohesie versus anonimiteit
wijk voor initiatieven ymere 17
A6 Almere
A1 Amsterdam - Amersfoort
Almere Hout Noord
wijk voor initiatieven ymere 18
A27 Utrecht
De ruimtelijke strategie orde en chaos Essay Ymere, juni 2008: de ruimtelijke strategie is die van een casco van landschappelijke elementen, met ruimte voor accidenten en spontane mutaties die de ruimtelijke structuur niet mogen aantasten en de identiteit van de wijk overeind houden. Het raamwerk kent een organische benadering en bestaat uit ‘orde en chaos’. Een vorm van organis(ch)erende stedenbouw, waarbij een duidelijke structuur en organisatie de basis vormen en waarbinnen door zelfregulatie invulling kan worden gegeven aan (toekomstige) idealen en initiatieven. De basis is ook een goede infrastructuur, zowel fysiek als sociaal.
Ruimtelijk inbedden Almere Hout Noord zien wij als een ont wikkeling die begrepen moet worden vanuit de dubbele logica van de as Haar lemmermeer-Amsterdam-Almere en de opkomst van een zwaartepunt Utrecht-Al mere-Amsterdam. Binnen dat krachtenveld groeit Almere naar een eigen stedelijke identiteit en kwaliteit. Nieuwe wijken moe ten dus repertoire toevoegen; zowel fysiek als sociaal.
De essentie is dat de wijk echt bij Almere hoort en geen aparte
mogelijk de wijk te oriënteren op zowel Almere en Amsterdam,
of losse kern vormt. Die verbondenheid uit zich zowel in het
als op het Gooi, Utrecht of Amersfoort. Als onderdeel van de
karakter, als in de fysieke verbindingen. Wij kiezen voor een
uitleg van de stad richting kust zorgt de door ons voorgestelde
unieke stadswijk, die relevant is op het niveau van de
uitwerking voor een balans, zeker ook in het licht van de
metropoolregio. De kern zit in de drieslag ondernemend-
Schaalsprong in oostelijke richting.
talentvol-ecologisch, maar zeker ook in de bijzondere kwaliteit van leven. Almere Hout Noord moet in onze visie dus een werkelijke toevoeging aan het stedelijk repertoire van de Metropool en Almere worden. Daarmee sluit het aan op de rode draad in het stedenbouwkundig denken over dit deel van Almere, vanaf
Maar hoe zien wij die verbinding tussen de nieuwe wijk en de
1977 (Plan Almere 1977) tot aan 2008 (Drie Ontwikkelings
stad, tussen regio en metropool?
strategieën Almere Oost, 2008). In de ruimtelijke structuur zien
Wij denken aan een wijk die een beeld oproept dat het best
wij een perfecte aansluiting van de wijk op de lange lijnen van
gekarakteriseerd kan worden met het woord ‘stadsdorp’.
Almere, met radialen aangesloten op de stad. Dit maakt het wijk voor initiatieven ymere 19
Stadslandschap maken Lagenbenadering: van archeologie naar wijk in beweging Wij kiezen voor een milieu dat stedelijke
ruggengraat en vormen het mentale referentie
kenmerken verenigt met landschappelijke
kader voor de bewoners. De ontwikkeling van
kwaliteiten. Dit sluit met name aan op het
de aanpalende buurten wordt ingekaderd door
zogenaamde alternatief Polderlandschap uit de
de landschappelijke dragers en de aansluiting
Drie Ontwikkelingsstrategieën voor Almere
op de lanen en watergangen. Daarbinnen is er
Oost (2008). Ons stadslandschap kent een
maximale ruimte om in te kunnen spelen op de
gelaagde opbouw. Vanuit de culturele biografie
vraag, in de vorm van particulier opdracht
van Almere bouwt de wijk zich via water en
geverschap, veranderbaarheid van woningen,
groen, wegen en bebouwing, uit tot een wijk in
keuze van verkaveling en woningtypologie.
beweging. Tot een wijk met identiteit.
Het bestemmingsplan van de wijk speelt in op
De geschiedenis van de toekomst.
Ontwikkelingsstrategieën Almere Oost 2008:
deze flexibiliteit, maar geeft ook zekerheid.
alternatief polderlandschap
Een fijnmazig netwerk van fietspaden, buurtschuren, sportveldjes en recreatieve
De belangrijkste ruimtelijke drager van de wijk is het landschap, een systeem van waterlopen,
pleinen, hier is de bebouwing afwisselend,
voorzieningen vormt de laatste laag. Met de
bossen en groene lanen dat Hout Noord
met bedrijven, wonen en winkelen die met
Ontmoetingsroute als drager. Dit is de laag van
verbindt met Almere en Flevoland.
elkaar zijn vervlochten. De lanen verbinden
het (toevallige) ontmoeten, sporten en
De monumentale lanen zijn de nieuwe
Hout Noord met de A6-zone en met stad en
bewegen, het netwerk dat steeds meer de
dorpsstraten van Hout Noord.
ommeland. De lanen en watergangen zijn de
duurzame basis zal zijn voor nieuwe
Hier concentreert zich het leven, hier zijn
uitdrukking van de sociaal economische
gemeenschappen.
wijk voor initiatieven ymere 20
MARKERMEER
Oostvaardersplassen
ALMERE
ge
Va
ar
t
O
La
os tv aa rd er sw ol d
centrum
Ho
ge
Va
ar
t
HARDERWIJK ZEEWOLDE
Horsterwold
HUIZEN
BUSSUM
Veluwe
H I LV E R S U M
Extra rechtstreekse ecologische verbinding met Oostvaarderswold
Veluwe
Track
Dwarslaan
Noorderhoutlaan
Populierenlaan
Dwarslaan/Kievitstocht
AMERSFOORT
Oostvaarderswold het Kasteel
station de Hout
Sluishuis
De laan als verbinding met de omgeving
De Kemphaan Zuiderhoutlaan
Lange Hout
Brink
wijk voor initiatieven ymere 21
Orde en chaos Plannen van nu moeten vrijheid organiseren en inspelen op verandering en duurzaamheid voor de toekomst. Ze moeten een kader bieden waarbinnen bewoners en ondernemers maximale vrijheid hebben om zich, zowel mentaal als fysiek, te kunnen ontplooien. Zo’n wijk moet ruimte bieden aan onvoorspelbare ontwikkelingen en tegelijkertijd een thuis zijn en houvast bieden.
Ruimtelijk raamwerk
Almere Hout Noord krijgt een heldere structuur met knooppunten van stedelijkheid, is verbonden
A6-park
met het omringende landschap door lange lijnen en een dooradering van water en groen. De Oostvaardersplassen, de Kemphaan en het Weerwater zijn via het groene netwerk verbonden. Natuur als partner is ons uitgangspunt en dat vertaalt zich in een fysiek raamwerk. Daarbinnen
4 windmolens
ontwikkelt de wijk zich kleinschalig met veel aandacht voor natuur en ecologie, een wijk die inspeelt op de zintuigen van de bewoners en in alle seizoenen van het jaar intensief wordt beleefd.
stationsbuurt noord
De natuur is overal aanwezig door een fijnaderig systeem van waterlopen, groene assen en
reinwaterbuurt
ruige natuur, zodanig dat een uniek woonmilieu ontstaat, waarin mensen worden uitgedaagd te
stationsbuurt zuid vaartuinenbuurt
bewegen, te varen, erop uit te gaan of zich te ontspannen. Het stevige ruimtelijk raamwerk geeft ruimte voor enige chaos: onderscheidende woonmilieus voor vraaggestuurde buurten, flexibel en modulair te verkavelen naar behoefte van de nieuwe vestigers.
Sluishuis
bosrand west bosrand west
beverbuurt
Voorbeeldverkaveling met verschillende buurten wijk voor initiatieven ymere 22
bosrand station
Netwerken
track
Ontmoetingsroute track
Track: 6m fietspad 2 richtingen: 3m
Het moderne leven van bewoners en ondernemers speelt zich af in netwerken op verschillende niveaus en zowel virtueel als fysiek. Ontmoeting en connectiviteit zijn daarbij het doel. De iconen Talentenhuis, Experiencepoint, Ondernemershuis, Kanspanden en Buurtschuren, allemaal gericht op ontmoeting en ontplooiing, zijn gevestigd langs levendige assen en op centrale plekken. Ze zijn in vorm en uiterlijk herkenbaar, in programmering beleefbaar en in aanwezigheid tastbaar en goed bereikbaar. De iconen zijn, net als de meeste sociaal maatschappelijke voorzieningen, met elkaar verbonden door een netwerk van fietspaden. De Ontmoetingsroute door de wijk nodigt uit tot beweging en verplaatsing te voet of per fiets. De route verbindt voorzieningen en vormt de informele slagader van de wijk. Het is de basis voor nieuwe gemeenschappen en vormt in meerdere opzichten de verbinding van onze drie kernwaarden ondernemend, talentvol en ecologisch. Heel belangrijk daarbij is de aan足sluiting van de wijk op het openbaar vervoer. In de wijk haken we aan bij het lokale busvervoer. Wij zetten verder in op hoogwaardig openbaar vervoer, aansluitend op de stad en regio: waarbij station Hout een must is. Er zijn ook nog ruimtelijke mogelijkheden om de wijk en Almere met light rail aan te sluiten richting Utrecht.
wijk voor initiatieven ymere 23
“R ag gen d oor h et beverbos” Markus (34), buurt werker en mountain biker Ze zijn hun werk gevolgd. Joke (33) kon aan de slag als hypotheek adviseur en Markus begon als buurtwerker in Hout. Allebei zijn het inmiddels echte Almere Hout Noorders. Ze hebben zelfs een eigen punter om op zaterdag de boodschappen mee te doen. “Ik geloof dat Joke nu zo’n beetje van de fitnessclub onderweg is naar haar werk. Ze begint op woensdag wat eerder en dan neemt ze een lange pauze voor haar Pilates. Als hypotheekadviseur werkt ze vaak ’s avonds. Gelukkig hebben we kantoor aan huis. Ik kom zelf net van een afspraak in de Buurtschuur voor een workshop over buurtbeheer. Vanmiddag heb ik mijn agenda geblokkeerd voor een belangrijke afspraak. Met mezelf. Het ATB-track ligt geweldig richting Oostvaardersplassen en ik zie er al helemaal naar uit om stoom af te blazen. Het zal straks weer een hele toer worden om de modder uit alle hoeken en gaten te krijgen.”
wijk voor initiatieven ymere 24
pilates
plannen
punter
“Bijn a all es gaat hi er op d e fi ets” Jasmin (28) en Toon (32), eigenaars van een reclamestudio Jasmin en Toon kochten een jaar geleden hun eerste huis in Almere Hout Noord. Vlak daarvoor was de kleine Esra (4) geboren. Dat werd dus flink schakelen, maar ze hebben nu weer helemaal hun routine te pakken. Ze hebben zelfs een klantenkring in de buurt opgebouwd. “Toon was de eerste die de fietskoorts kreeg. Hij zet nu zelfs zijn bakfiets pontificaal voor onze studio aan de Noorderhoutlaan als hij Esra naar de crèche heeft gebracht. Heerlijk vindt hij het om via de autoloze ontmoetingsroute naar de crèche te rijden. Onze klanten fietsen zelf ook, dus kijkt niemand raar op wanneer met je fiets langs komt. We doen veel
lopers
fietsers
kleuters
zaken met bedrijven die net als wij beginnen op een nieuwe plek. We hebben dus veel met elkaar gemeen. Mijn laatste klant heb ik leren kennen tijdens de looptraining. Dat is dus een van de weinige dingen die je hier niet op de fiets doet.”
wijk voor initiatieven ymere 25
De Ondernemende wijk par ticiperen, produceren, net werken Ymere gaat uit van de wijk als incubatie- en groeimilieu voor bedrijvigheid en als stimuleringsmilieu voor werkgeverschap en sociale en economische emancipatie. Ondernemerschap wordt gestimuleerd door een wijk te maken waar combinaties van wonen en werken mogelijk zijn, van groot- en kleinschalig werken en van lokale en mondiale oriëntatie. Het gaat om zowel de hoogwaardige ondersteunende en productieve sectoren, als de woning- en buurtgerichte verzorgende dienstverlening en ambachtelijke bedrijven. De wijk moet ruimte, flexibiliteit, netwerken en een aantrekkelijke omgeving bieden, zodat continu nieuwe aanwas in mensen en nieuwe initiatieven blijft bestaan. wijk voor initiatieven ymere 26
Gat tussen zolder en bedrijventerrein Ondernemen en ondernemend zijn heeft een positieve en optimistische lading: handen uit de mouwen, aan de slag! Zo zien wij ook het ondernemerschap in de Wijk voor Initiatieven: kleinschalig, divers, gedreven en met sterke connectiviteit. In Hout Noord komen ondernemers, ondernemende mensen en (verbindingen met nationale) werkgelegenheid samen. Maar daarmee alleen is de wijk nog geen ondernemende wijk. Een ondernemende wijk vraagt om een goede
ondernemende mensen vaak de zolder of
leef- en werkomgeving met flexibele huis
Ondernemerschap geeft dynamiek en
inbedding van economische activiteiten op
slaapkamer als werkruimte gebruiken. Deze
vestingsmogelijkheden. Het ruimtelijke
levendigheid op verschillende momenten van
verschillende niveaus: individueel (werk en
wijk vult het ‘gat tussen zolder en bedrijven
raamwerk en de uitgebreide programmering
de dag en tussen mensen van verschillend
leven), groep (sterke en zwakke banden) en
terrein’ op. In Almere is een krachtige groei te
biedt diverse typologieën aan woonwerk
pluimage. Zo wordt Hout Noord een sense of
maatschappelijk (voorzieningen en vangnetten).
zien van bouw- en onderhoudsgerelateerde
woningen, kleinschalige bedrijventerreinen en
place, een dynamisch ‘stadsdorp’ met mensen
bedrijven, semi-ambachtelijke industrie,
andere vrije vormen om wonen en werken te
die initiatief nemen, zich betrokken voelen en
Een ondernemende wijk heeft ook echte
zakelijke en facilitaire dienstverlening en
combineren. Met doorgroeimogelijkheden en
verantwoordelijk willen zijn.
ondernemers nodig. Wij constateren dat
wellness diensten voor onder andere sport en
maximale keuzevrijheid. Met faciliteiten en
Almere, met uitzonderlijk veel ZZP-ers en een
gezondheid. Deze ondernemers vinden nu vaak
verbindingen voor de ondernemende bewoner.
sterke ondernemersgeest, goud in handen
monofunctionele en grotere gebouwen op
Van glasvezel, openbaar vervoernet en
heeft. De ondernemende wijk gaat hierbij
eveneens monofunctionele bedrijventerreinen.
(fiets)snelweg tot netwerklocaties in de vorm
verder dan het individuele niveau, waar
In Hout Noord bieden we hen een inspirerende
van horeca of het Ondernemershuis.
wijk voor initiatieven ymere 27
Goed voorbeeld doet volgen gestuurde beïnvloeding, met als doel kennis of
kansen kunnen helpen. Wij verwachten dat
van democratisering. We stimuleren het
ervaring over te brengen. Het Ondernemers
deze mix garant staat voor een positieve
ondernemerschap op verschillende manieren,
huis speelt hierin een centrale rol. Dit is het
dynamiek. Zeker als de organisatie via de
vanuit Ymere en vanuit de Participatie
fysieke ontmoetingspunt voor iedereen met
Participatie Onderneming en andere maat
Onderneming. Bijvoorbeeld door verschillende
een initiatief of belangstelling voor onderne
schappelijke coalities in de wijk wordt georga
levendige locaties met flexibele huisvesting te
men. De ondernemende bewoners van Almere
niseerd, met herkenbare gezichten en herken
bieden, die inspelen op vormen van onder
Hout Noord hoeven niet allemaal toppers en
bare plekken van ontmoeting. Goede
nemerschap, doorgroeimogelijkheden of de
uitvinders te zijn, maar goede ideeën, enthou
voorbeelden, positieve dynamiek, dat helpt.
combinatie wonen/werken. Het gat tussen zolder en bedrijventerrein lossen we op door
siasme en overtuigingskracht zullen worden beloond. Ons uitgangspunt is per slot dat
Er is nagedacht over nieuwe vormen van
een rijke mix: wonen/werken langs de
mensen die gemotiveerd zijn, moeten worden
wijkparticipatie en democratische besluit
Noorderhoutlaan, kop-hals gebouwen aan de
ondersteund in het ontwikkelen van talenten
vorming. Op internet zet de revolutie inmiddels
Zuiderhoutlaan, verzamelde bedrijfspanden in
en het opbouwen van persoonlijke en zakelijke
door: consumenten en burgers beslissen met
het groen, Kanspanden langs de hoofd
netwerken. Met deskundige begeleiding,
tienduizenden tegelijk over producten en
structuur en het Ondernemershuis bij station
workshops en ondernemersbijeenkomsten in
diensten, of bouwen mee. ‘The world is flat’,
Almere Hout. En wie nog grotere ambities
het Ondernemershuis, wordt dit gesteund.
schreef Thomas Friedmann. Er zijn nieuwe
heeft vestigt zich in de A6 zone.
Ook het koppelen van onderwijs aan onderne
instituties, nieuwe tradities nodig in deze tijden
merschap is een pré. Ervaringsgericht leren door zogeheten snuffelstages of omgekeerd een interactieve workshop van een onder Juist de ambitie van een sociaal duurzame wijk
nemer, dragen bij aan de ontmoeting tussen
sluit aan bij het (kleinschalige) moderne
verschillende belevingswerelden.
ondernemerschap. Mensen met initiatief en betrokkenheid kunnen anderen inspireren en
In een wijk waar wonen en werken zo intensief
helpen. Zij kunnen waar nodig ook kansarmen
worden gemixt, is het misschien juist ook de
op sleeptouw nemen. Of het nu jongeren zijn
onbewuste beïnvloeding die bijdraagt aan de
of andere groepen, hier kan het goede
ontplooiing van jong en oud. Almere Hout
voorbeeld veel zorg en problemen voorkomen.
Noord wordt een wijk met meer kansen en
De samenwerking tussen ondernemers en de
meer aandacht voor mensen dan een
wijk moet dan ook uitmonden in zinvolle één-
gemiddelde nieuwe wijk. Juist de netwerk
op-éen verbanden. Een vorm van bewuste,
structuren die gericht zijn op initiatief en
wijk voor initiatieven ymere 28
Station Hout met het Ondernemershuis
Aanjager van dynamiek
W inkelaanbod Een ondernemende wijk biedt ook detail handel. De beleving van stedelijke ruimte wordt mede door de kwaliteit en onder scheidendheid van het winkelaanbod bepaald. In Hout Noord kent dit twee schaalniveaus.
Retail/Waterplaza A6-park
Er zijn kleinere winkels verspreid over strategi sche locaties in de wijk, als onderdeel van het dagelijks leven. Met in de openbare ruimte plek
concept, thematische branchering en even
ruilsysteem van werkpanden en winkels.
diensten gebruik te maken of samen een
voor (thema)markten. En diverse soorten
wichtige verdeling van krachten en sferen.
Hiermee geven we ondernemers de kans om
cursus of opleiding te volgen. Hiervoor
horeca op eveneens strategische locaties. Dit
Uniek aan deze binding met de wijk is de
binnen de wijk van plek te veranderen en te
verwijzen we onder andere naar het door ons
bevordert de levendigheid en connectiviteit in
werkgelegenheid die hiermee in de wijk
ruilen met een andere ondernemer. Inspiratie
geïntroduceerde tipping point systeem, waarbij
de wijk. De tegenhanger van dit kleinschalig
ontstaat. Dit levert niet alleen een bijdrage aan
vormt uiteraard de bewezen kwaliteit van de
bottom up initiatieven aan elkaar worden
ondernemen en winkelen is de detailhandels-
sociale duurzaamheid, maar door reductie van
Woonswitch van Ymere. Daarnaast bieden
gekoppeld en medestanders worden gezocht.
en bedrijvenzone langs de A6. Deze zone is
forensenverkeer ook aan het streven naar een
wij ondernemers diverse arrangementen met
ook integraal onderdeel van de wijk. Hoewel
grote mate van ecologische duurzaamheid.
als doel het ondernemerschap aan te jagen:
Met Almere Hout Noord als ondernemende
centrale diensten, flexibele en kortlopende
wijk zetten we zwaar in op het goud van
huurcontracten en omzetafhankelijke huren.
Almere. De Participatie Onderneming
verschillend in schaal en invulling zijn ze allemaal essentieel onderdeel van het leven in
S w i t chen
Almere Hout Noord. Wil de A6-zone ook een
Om doorstroom en vooral doorgroei te
Virtuele ontmoeting wordt gefaciliteerd via het
faciliteert, de ondernemende wijkbewoner
bijdrage kunnen leveren aan de wijk, dan moet
faciliteren zetten we de BOG-switch op voor
Wijkweb, opgezet door bewoners en onder
presteert en neemt initiatief.
deze worden opgezet met een onderscheidend
bedrijfsonroerend goed: een toewijzings- en
nemers met de mogelijkheid om van elkaars wijk voor initiatieven ymere 29
“On z e sch u urbeats z ijn h et vetst” Michael (19), leerling rapper en leerling sport leraar Door de week doet Michael de ROC sportopleiding in Almere Stad. Hij woont voor het eerst op zichzelf in Almere Hout Noord. Praktisch, want als er wat is zijn zijn ouders in Almere Buiten op fietsa fstand. Michael is een fanatiek sporter en tegelijk stamgast in het Talenten huis. “Ik ben voor het eerst op mezelf, maar mijn was breng ik nog thuis hoor. Ik train veel met mijn honkbalteam en doe krachttraining in het welnesscentrum in de buurt. Ieder moment dat ik verder vrij heb zit ik geheid in onze buurtschuur met Zami. Hij regelt altijd de meest vette beats en we werken nu al een tijdje aan een rap-duet over het Beverbos. Over een maand hebben we namelijk de eerste rap-off van de wijk. Op de grote weide voor de schuur bouwen we een poppodium. Dan gaan de handschoenen uit en wordt het buurt tegen buurt. Ali B. zit in de jury want onze buurtschuur is al wereldberoemd in Almere.”
wijk voor initiatieven ymere 30
bike
starstrike
mike
De talent volle wijk empowerment , engagement , enter tainment Essay Ymere, juni 2008 ‘Almere Hout Noord zal bestaan uit mensen met verschillen in achtergrond, ambitie, opleiding en maatschappelijk perspectief. Naast mensen die kunnen kiezen (de economische of culturele elite, de middengroepen en de arbeidersklasse) en zelfstandig beslissen of zij in deze wijk willen wonen, zijn er ook niet-kiezers. Zij zijn vaak aangewezen op de goedkoopste woningen en moeten worstelen om hun bestaan in balans te houden. Aandacht voor deze niet-kiezer zal een belangrijke plaats krijgen. Daarvoor moet een buurtgericht stelsel van voorzieningen en verzorging tot stand worden gebracht, dat uiteenloopt van zorg voor ouderen tot de ontwikkeling van jongeren.’
Empowerment Empowerment is the name of the game, zou je
tegelijkertijd leidt talentontwikkeling tot waardering
kunnen zeggen. Deze uitspraak spreekt ons aan
en daarmee tot stijging van de (belevings)waarde
omdat we empowerment van meet af aan in Hout
van de wijk.
Noord nodig vinden. Talent ontwikkelen zien wij als voorwaarde
Onze centrale filosofie is dat de wijk aan alle
om een sociaal duurzame wijk te ontwikkelen. Voor
individuen en groepen ruimte moet bieden om zich
verschillende groepen kiezen wij voor een verschil
te kunnen ontwikkelen binnen de eigen buurt of
lende benadering. De kernwaarde ‘talentvolle wijk’
gemeenschap. Voorzieningen als onderwijs, sport,
verbindt de maatschappelijke en economische
cultuur en ondernemersbroedplaatsen zijn cruciaal
doelstellingen voor Hout Noord. Het bevordert
voor talentontwikkeling, voor iedereen. Daar moeten
participatie, contact en persoonlijke groei. En
onze inspanningen zich op richten. wijk voor initiatieven ymere 31
“72 m oeilijk e eters aan tafel ” Sven (23), wijk restaurant-kok in het Kanspand Sven draait diensten met Marvin en Kemal in het wijkrestaurant van Almere Hout Noord. Het is een van de initiatieven van het kanspand waar jongeren een vak leren door samen te werken met ervaren vakmensen. Met zijn vrienden verzorgt Sven ook de catering voor het Sluishuis. “In het Sluishuis is vanavond de eindbijeenkomst van de Vereniging van Allergiepatiënten. We zijn al tijden bezig om een hypoallergeen menu samen te stellen, zodat iedereen met elkaar kan eten. Geen kervel dus, geen gluten, geen melkproducten en ga zo maar door. Normaal zijn we helemaal in de mediterrane keuken. Kemal maakt een hummus waar je je vingers bij opeet en Marvin is de tapasking. Hij tovert met kruiden man. Ik specialiseer me in vis. En in bedrijfsvoering, want als we een eigen tent beginnen moet de boel zakelijk ook kloppen.”
wijk voor initiatieven ymere 32
vis
tapas
hummus
Ervaringsgericht leren Maar niet iedereen heeft hetzelfde vertrek
Zoals onze ervaring ook leert: het benaderen
Er moet naast mentale ruimte ook fysieke
punt. Er zijn straks in Hout Noord verschillende
van individuen en groepen vraagt subtiel
ruimte zijn voor interactie. Vandaar ook de
aandachtsgroepen. Allereerst de kinderen, van
maatwerk en gevoel voor de praktijk. Ook het
rol die bijvoorbeeld het Talentenhuis en de
wie de ontplooiing van groot belang is voor
WRR-rapport ‘Vertrouwen in de Buurt’ doet
Buurtschuren kunnen spelen.
een sociaal duurzame wijk. Deze nieuwe
hiervoor praktisch hanteerbare suggesties.
Dat zijn de ‘verlengde huiskamers’ en
generatie moet zelfbewust en trots terug
Onderzoek toont aan dat noch volledige
‘verlengde klaslokalen’, waar winst kan worden
kunnen kijken op een stevige jeugd in Hout
zelfsturing, noch paternalisme de weg naar
geboekt in participatie en leren. En dat geldt
Noord.
succes plaveit. Daarom kiezen wij in Almere
ook voor de koppeling van ondernemers en
Er zijn de kiezers, die bewust kiezen voor een
Hout Noord voor een herkenbare structuur van
het bedrijfsleven aan onderwijs, (bijvoorbeeld
leven in Hout Noord, maar ook de zogeheten
ondersteunen en activeren, via de Participatie
door leer- en stageplaatsen en coaching).
niet-kiezers, die zich bijvoorbeeld vanwege hun
Onderneming.
Of door middel van onbewuste beïnvloeding:
nood hier gevestigd hebben. Onze speer
Een leven lang leren en ervaringsgericht leren,
elkaar letterlijk en figuurlijk zicht biedt op
punten op het gebied van empowerment zijn
binnen en vooral ook buiten de school.
nieuwe mogelijkheden. Dat inspireert.
dan ook gericht op iedereen. Met extra
Het past bij de wijk als emancipatiemachine.
aandacht voor de jeugd, ouderen en niet-kie
In de wijk streven we naar wederzijds voordeel
De basisscholen zelf worden ook een ‘gebeur
zers. Dit uit zich in onder andere een buurtge
van de sterken en zwakken, de haves en de
tenis’. Ze zijn kleinschalig en transformeerbaar
omdat wonen en ondernemerschap door
economische situatie, gezondheid of woning
‘In Het Meesterwerk komt de wereld samen’
Ymere ziet het ‘Het is nieuw, verfrissend en tegelijkertijd voor de hand liggend, zoals zo veel goede ideeën. In het gebouw Het Meesterwerk in Almere is de eerste Leerplaats van Nederland gevestigd. Hier komen jong en oud samen om te leren. Logisch, want leren doe je vooral van elkaar.’ Aan het woord is Elke Spoor, leerkracht op Het Meesterwerk. ‘Een Leerplaats is meer dan een Brede School. Kinderen krijgen er onderwijs en opvang en ouders en buurtbewoners kunnen er terecht voor allerlei activiteiten. Van een cursus opvoeden tot Iraans koken. Bovendien zijn boven op de school 30 koopwoningen gevestigd. We leren en leven echt samen.’ De Leerplaats is een initiatief van stichting Etutoria, Ymere en een aantal maatschappelijke partners. Samen hebben we de plannen ontwikkeld en uitgevoerd.
Vanuit onze visie dat het integreren van verschillende functies in één gebouw de betrokkenheid en daarmee de leefbaarheid van een buurt bevordert. Almere had de primeur. Nu willen we de Leerplaats in andere wijken en steden gaan opzetten. Ymere is actief in het noordelijke deel van de Randstad. We beheren er ruim 82.500 woningen, winkels en bedrijfsruimten en ontwikkelen op grote schaal nieuwe koop- en huur woningen en maatschappelijk vastgoed. De positieve resultaten die we met verhuur en verkoop realiseren, investeren we in volkshuisvesting en samenleving. Want goed wonen is meer dan een goede woning. En dus bieden we niet alleen ruimte om te wonen, maar ook om te leven en te groeien.
www.ymere.nl
richt stelsel van voorzieningen, van ouderen
have nots. Dat komt ook tot uitdrukking in de
en kennen een goede interactie met de wijk
zorg tot de ontwikkeling van jongeren, via:
gemengde opzet van de buurten. Het leren
(‘brede plein’, sport, tuinen, bedrijfjes).
• de inzet van scholen als brandpunten van
van vaardigheden en kennis gaat verder dan
Scholen gebruiken de wijkvoorzieningen, de
of werken. In de virtuele omgeving verwachten
de school.
wijk gebruikt de schoolvoorzieningen, dat is
wij veel aansluiting van met name de jeugd
Wij zien allerlei overgangssituaties tussen
het uitgangspunt. Het bovenwijkse voortgezet
op het Wijkweb, dat door de aanleg van een
school en thuis, ook in de naschoolse opvang
onderwijs ligt, als onderdeel van de buurt,
glasvezelnet state of the art wordt.
en het leren van de buurt. Het gaat bijvoor
op een levendige en centrale plek aan de
En daarmee wordt de wereld nog verder
beeld ook om ouderen die graag hun tijd willen
Noorderhoutlaan. Beide schooltypen worden
naar binnen gehaald.
besteden aan het overbrengen van hun kennis
gehuisvest in gebouwen die meegroeien
en ervaring. Aan jongeren en vice versa, of aan
met de wijk, die voor alle onderwijsvormen
elkaar. Een positieve mentaliteitskwestie in
plezierig zijn en die kunnen mixen met, of
deze nieuwe wijk.
transformeren naar, andere functies als wonen
de wijk; • de organisatie van breder en ervarings gericht leren; • de koppeling van scholen aan sport, ondernemen, zorg & welzijn en cultuur; • buurtschuren voor jeugd en ouderen; hangplek, muziekstudio of kaartclub; • sociaal beheer op maat.
wijk voor initiatieven ymere 33
Een wijk in beweging
Een gezonde wijk is ook: een bewegende wijk. In onze visie op Hout Noord zijn sport, bewegen en ontmoeten onderdeel van de wijk als emancipatie- en par ticipatiemachine. Wij signaleren in Almere zowel bij jong en oud gezondheids
problemen die de landelijke tendens volgen of overstijgen. Zo is het percentage jongeren met overgewicht hoger dan de landelijke norm en zien we ouderen die kampen met eenzaamheid. Onze ambitie is dat Hout Noord de omgekeerde beweging laat zien. Een wijk waar bewegen en ontmoeten – met veel plezier onderdeel worden van het dagelijks leven.
Wij vertalen een aantal nationale ontwikkelingen in de sport naar
Op de fiets, te voet of zelfs per punterboot naar school of het werk,
speerpunten van Hout Noord:
spelevaren in de vele watergangen, een balletje trappen op de brink,
• ontwikkeling van goed bereikbare laagdrempelige sport
wandelen in het Beverbos of te paard of per fiets het buitengebied
accommodaties en aantrekkelijke routes in de wijk;
in, richting Oostvaardersplassen. Voor georganiseerde sport zijn er
• aandacht voor talentontwikkeling van sporters en begeleiders;
binnen en buiten laagdrempelige accommodaties. Het ‘Wijksport
• faciliteren van zowel georganiseerde als ongeorganiseerde sport
loket’, ondergebracht bij de Participatie Onderneming, is er voor het
via een Wijk Sportloket; • extra aandacht voor de jeugd (playgrounds, studio’s, talent programma).
aanjagen van initiatieven door vrijwilligers. Dit loket focust ook op niet-fysieke middelen, waarbij ook trainers- en organisatietalent in de hele wijk op het thema ‘sport’ kan worden aangesproken. Wij zijn ervan overtuigd dat de kracht van sport in de wijk het resultaat is
Wij maken van Almere Hout Noord een wijk met een uitgebreid
van goede faciliteiten en programmering van georganiseerde en
netwerk van sport- en bewegingsmogelijkheden en fysieke
ongeorganiseerde beweging. Sport en beweging worden zo vanzelf
condensatiepunten. De programmering hiervan is vraaggestuurd.
sprekend onderdeel van het dagelijks leven in Hout Noord.
Wij maken een autoluwe Ontmoetingsroute door de wijk, die buurten verbindt, maar ook de sociaal economische voorzieningen. Bewegen kan dus zowel georganiseerd als ongeorganiseerd plaatsvinden en wordt altijd gestimuleerd.
wijk voor initiatieven ymere 34
Manegewoningen in het Beverbos
wijk voor initiatieven ymere 35
“Tijd voor een eco-bi ertje” Leo (42) zelfstandig ondernemer en ecologisch tuinier Met zijn dochter Neva woont Leo in Almere Hout Noord. Trees, zijn ex, woont nog in Almere Poort met zoon Alexander. Er wordt veel en regelmatig op en neer gefietst tussen de huizen. Leo is lid van de buurtc ommissie en de biologische volkstuinvereniging. Hij heeft een goed lopend administratiekantoor aan huis. “Aan het eind van de avond hebben we er al een flinke discussie op zitten. Zo’n beetje alles wat belangrijk is wordt besproken. Onderhoud aan de helofytenfilters, de beste mest voor je moestuin, of je nu wel of niet moet spitten en wie welke vergeten groenten verbouwt. Daarna ga ik met mijn vriend Stef linea recta naar het Ondernemershuis, voor een biologisch (jawel!) biertje van de tap. Dan kunnen we nog eens rustig de toestand in de wereld door nemen en geef ik hem advies voor zijn nieuwe fietsenwinkel.”
zaaien
wijk voor initiatieven ymere 36
compost
oogst
De ecologische wijk beleven, bijdragen, betekenis geven Het meeste effect wordt bereikt wanneer duurzaamheid en eco足logie integraal onderdeel vormen van de opzet, de inrichting en het beheer van de wijk.
wijk voor initiatieven ymere 37
Mede-eigendom van de natuur
Wie in Almere Hout Noord woont moet bijna wel een
De vertaling van deze ambitie zit voor een deel in de
Cruciaal is dat de wijkbewoners van Hout Noord zich
ecological mind hebben. De belofte van een duur
rol die de Participatie Onderneming gaat vervullen.
mede-eigenaar voelen van de natuur. Dit zou concreet
zame, ecologische wijk is dan ook essentieel voor
De initiatieven en de rol die duurzame energie speelt
gemaakt kunnen worden door aan vestigers een
onze visie op de Wijk voor Initiatieven. In ons eerste
moeten ecologie als way of life concreet maken.
certificaat uit te reiken, waaruit dit mede-eigendom
essay, van juni 2008, hebben we aangegeven dit te
In het Experiencepoint kunnen bewoners beleven wat
blijkt. Dit geeft een gevoel van betrokkenheid.
gaan onderzoeken: een ecosysteem, technische
de wijk concreet bijdraagt aan duurzaamheid. Maar
innovaties, flexibiliteit en aandacht voor gedrag en
ook de groene poorten en de voorgestelde land art
houding. De groei van de wijk, ook in ecologische zin,
versterken de ecologische identiteit van Almere Hout
ligt in de handen van alle partijen. Maar een Wijk voor
Noord. Natuur, tuinen en groene hoven, bos, sloten
Initiatieven vraagt van een maatschappelijke onder
en vaarten met rietrijke oevers; ze moeten als een
neming als Ymere extra inzet om het vliegwiel van
magneet werken op alle bewoners van de wijk.
initiatieven en betrokkenheid aan de gang te krijgen.
Mensen moeten zich uitgenodigd voelen dit landschap
Alleen zó vormen duurzaamheid en ecologie integraal
mee te beheren, daar ideeën voor aan te dragen en
onderdeel van de opzet, de inrichting en het beheer
het groene leven onderdeel laten worden van hun
van de wijk.
leefstijl.
wijk voor initiatieven ymere 38
Beleven Om mede-eigenaarschap te bereiken staat de
De uitdaging zoeken we in de ruigte van de natuur en
beleving centraal. ‘Ons’ Almere Hout Noord biedt een
in de afwisseling van water en groen. Het bestaande
robuust raamwerk van water en groen, dat verbonden
(‘bever’)bos wordt versterkt door gerichte klein
is met de Hoge Vaart, de Oostvaardersplassen en
schalige ingrepen zoals ophogingen en een
stadslandgoed De Kemphaan. De beleving is ecolo
geleidelijke transformatie van een beperkt duurzaam
gisch, ruimtelijk en de wijk ademt duurzaamheid.
groensysteem, het populierenbos, naar een meer
Natuur is onze partner. Natuur weerspiegelt de
langdurig duurzaam systeem, zoals een beukenbos.
mentaliteit. De opzet van ons plan suggereert een
Dit leidt tot verschillende belevingswaarden en
organische groei waarbij maximaal gebruik is gemaakt
diverse ecologie.
van de mogelijkheden tot afwisseling (landschap,
Deze robuuste en afwisselende natuur stimuleert
Reinwaterkelder et cetera). De natuur is overal in
georganiseerde en ongeorganiseerde beweging en
de wijk te beleven, in alle jaargetijden worden de
ontmoeting in de wijk. En daarmee de opmars naar
zintuigen geprikkeld.
een gezonde wijk. Het past in de ‘lagenbenadering’ om ook de onderste laag, de ondergrond, te benutten.
Water en groen zijn onderdeel van het leven in Almere
Wij hebben in de ruimtelijke strategie de culturele
Hout Noord en toegankelijk en beschikbaar voor
biografie van het landschap laten meewegen: de
gevarieerd gebruik (boten, wandelpaden, speel
bijzondere archeologische waarden verrijken het
plaatsen etc). Met een ‘ruig’ karakter en vooral niet
ecologische concept. Het verrijkt de identiteit van
betuttelend.
de wijk.
We laten ruimte voor eigen invulling en creatief gebruik door bewoners. Zelfs het bewustzijn dat de wijk op -6m NAP ligt is bruikbaar: er is veel ruimte voor waterberging nodig. Waarom zouden we dit niet positief benutten? Veel riante ‘tochten’ die de
Bomensoorten in het nieuwe bos
populier esdoorn eik es iep beuk opgehoogde percelen droge bosrand populierenlaan lindenlaan eikenlaan essenlaan nat bos
waterverbindingen in de wijk vormen: met de punter naar de supermarkt, lekker Kameleon spelen en zelfs wonen (en werken) op het water.
wijk voor initiatieven ymere 39
“De piraten pun ten z ijn bin n en” Leroy (9), linksbuiten bij Almere Houtse Boys Leroy woont met zus Lisa, moeder Marjorie en zijn oom Lionel in de buurt van het Sluishuis. Marjorie werkt part time bij de Rabobank in Hout Noord. Lionel werkt als sportfunctionaris bij de gemeente. Leroy en Lisa hebben snel nieuwe vrienden gemaakt. “Roel en Stef uit Almere Poort komen langs van mijn vorige school. Ik neem ze vandaag mee door de buurt. Ze moeten alles zien. Eerst gaan we flessen weg brengen voor Lida van hiernaast. Daar krijgen we piratenpunten voor. Daarmee lenen we straks Mario Kart II voor op de WII in de speel-o-theek. Daarna doen we de puzzeltocht uit het experiencepoint en gaan we de windmolens zien. We komen langs het werk van mama. Hartstikke leuk. Dan kijken we even bij de muziekles van Lisa. Na het voetballen gaan we met de WII spelen. Misschien willen mijn vriendjes straks ook verhuizen naar Hout!”
wijk voor initiatieven ymere 40
heitje
djembe-les
wii-en
Duurzaamheid betekenis geven De beleving van energie als cruciale factor
Om de wijk een ‘ziel’ te geven is het nodig
in de stedenbouw van de 21e eeuw komt
betekenis te geven aan duurzaamheid. De
op een positieve manier tot leven in het
gelaagdheid van het landschap, de natuur,
Experiencepoint. Maar wijkvestigers zullen
archeologie en ook kunst en cultuur, biedt hier in
zich hoe dan ook bewust zijn van hun
belangrijke mate aanknopingspunten. Het is de
persoonlijke relatie met duurzaamheid.
moeite waard om met de bewoners betekenis
Duurzaamheid in het teken van wind, water,
en identiteit te geven aan deze lagen en ze met
aarde en zon is uitvoerig bestudeerd,
het dagelijkse leven te verbinden. Eenvoudige
berekend en op Almere Hout Noord
hulpmiddelen – cursussen, actief natuurbeheer,
toegepast. De bewoners zullen zich er van
educatie – kunnen hierbij helpen. Het is aan de
bewust zijn dat de opzet van hun wijk
bewoners zelf om hier ook echt iets mee te
klimaatneutraal is en duurzaam ontworpen
doen. De combinatie met scholing, onderwijs
volgens de laatste toepasbare inzichten.
en natuureducatie ligt voor de hand, zeker als
En dat mede-eigenaarschap ook betekent
we aan school-, heem- en volkstuinen denken.
dat je als bewoner zelf bijdraagt aan het
En ook onze introductie van boerderij- of moes
geheel: een duurzamer toekomst.
tuinwoningen in het Beverbos speelt hierop in. Door de combinatie van beleven, bijdragen en betekenis geven menen wij dat de ecologische wijk zowel in praktische als meer ideologische zin van de grond komt. En wel in een fantastische omgeving, waar je ook gewoon lekker in je laarzen kunt rondbanjeren.
Boerderijwoningen in het Beverbos wijk voor initiatieven ymere 41
“De famili ekal en d er staat vol ” Debby (43), dubbel hoofd van de huishouding Debby woont met Ruud alweer twee jaar in een prachtige watervilla in Almere Hout Noord. Ze is hoofd van de huishouding; thuis en in het Seniorenhuis. Samen met de kinderen Fransje (12) en Frenk (9) zijn ze zoals ze zegt verknocht aan Almere Hout Noord. Ze zijn helemaal in het buurtleven gedoken én opgenomen. En opa Willem woont ook in de buurt, aan de brink. Hij gaat vaak met de kinderen varen. “Vorige week had Ruud de familiekalender niet teruggehangen. Ik was even geschrokken want datding is echt belangrijk voor ons gezin. Wanneer Fransje naar haar verzorgpony is, wanneer Frenk naar musicalschool is, maar ook alle activiteiten die we in de buurt doen staan er in. Ik zit in een schrijfgroep en Ruud doet dit jaar het decor voor het grote wijkspektakel. Vorig jaar was de voorstelling drie avonden uitverkocht. Er kwamen zelfs vrienden uit Amsterdam en Utrecht kijken.”
wijk voor initiatieven ymere 42
oefenen
spelen
verzorgen
De sociale ruggengraat lichaam in beweging In ons essay ‘Wijk voor Initiatieven’ uit juni 2008, noemden wij naast de Participatie Onderneming vijf praktische aanknopingspunten en de vertaling in concrete iconen: Ondernemershuis, Talentenhuis, Buurtschuren, Experiencepoint, Kanspanden en een virtueel Wijkweb. Deze iconen zijn inmiddels concreet uitgewerkt. Ze doen hun werk als onderdeel van wat ‘de sociale ruggengraat’ is genoemd. In essentie zien wij het concept van de sociaal duurzame wijk ontstaan rond de begrippen talentvol, ondernemend en ecologisch. Bewoners van Hout Noord kunnen zich ontplooien, voelen zich betrokken bij hun wijk en zijn er trots op. In de visie van Ymere is het belangrijk mensen te stimuleren deel te nemen aan het werkende en sociale leven in een wijk. Hoe dat sociale leven eruit gaat zien zal vooral bepaald worden door de bewoners zelf. Immers, mensen lopen het hardst voor hun eigen ambities. We hebben de bewoners van deze wijk nog niet. Toch kunnen we al wel een raamwerk opstellen, waarbinnen deze bewoners straks keuzes en kansen hebben. Dat raamwerk is ook financieel doorgerekend. Dan blijkt dat de hoge ambities ten aanzien van een sociaal duurzame wijk spanning oproepen met de ambitie van een neutrale grondexploitatie.
wijk voor initiatieven ymere 43
Body Het begrip sociale ruggengraat lijkt te verwijzen
De sociale ruggengraat is in de visie van Ymere
Een sociaal duurzame wijk vereist dus een
met onze visie op de wijk. Daarin is sprake van
naar een stabiel of stabiliserend element, de
meer dan sociale woningbouw en niet-com
effectieve samenwerking van stabiele en
activerende en stabiliserende elementen. Deze
ruggengraat. In het menselijk lichaam is een
merciële voorzieningen. Juist in de systeembe
dynamische elementen op meerdere schaal
vormen het structurerend kader dat ruimte
ruggengraat echter niet als vanzelf stabiel.
nadering, met bijbehorende infra-structuur en
niveaus en is met andere woorden vooral een
biedt voor initiatieven.
En zo is het ook met de sociale ruggengraat.
software, ligt volgens Ymere de kans een
systeem dat met de wijk mee groeit. Vergelijk
We moeten een wijk durven maken die nog
sociaal duurzame wijk te maken.
het met de groei van het menselijk lichaam.
niet ‘af’ is, want juist in een omgeving die nog
Een sociaal duurzame wijk is een min of meer
Dat is ook organische groei, zo krijg je body.
‘ontworpen’ moet worden is het aantrekkelijk
zelfvoorzienende en zelfsturende gemeen
Waarbij uiteraard instabiliteit dreigt zonder een
voor toekomstige bewoners om zich in te
schap. Met bewoners die verantwoordelijkheid
goede aanhechting van de ruggengraat op het
zetten.
nemen voor hun omgeving.
fijnere weefsel en zenuwstelsel. Zo is het ook
wijk voor initiatieven ymere 44
Stabiliserend en activerend Wij verbreden heel bewust het begrip ruggengraat naar zaken die horen bij een integrale gebiedsontwikkeling. Wij zien een sterke ruggengraat, een samenhangend en duurzaam kader: mentaal, landschappelijk, fysiek, programmatisch, organisatorisch en financieel.
De stabiliserende elementen van de
In onze visie kan deze ruggengraat niet zonder
De activerende elementen voor de ruggengraat
ruggengraat zijn:
een activerend netwerk. Bewoners pakken
zijn dan natuurlijk de bewoners als
• een sterk imago, Almere Hout Noord als
kansen niet altijd vanzelf. Recent weten
ondernemers en co-producenten. Zij worden
schappelijk onderzoek laat zien hoe bewoners
in onze visie betrokken door:
de stap maken van ‘afwachtend’ of ‘afzijdig’
• de opzet van de wijk als keten van
way of life, als virtuele ruggengraat • landschap, water, groen als fysieke ruggengraat; • de economische ruggengraat die bestaat uit de lanen en ondernemersplekken; • de sociale ruggengraat met buurtschuren,
naar ‘actief’. Een goede start is daarom van
ondernemingen en voorzieningen binnen
belang. In een kant en klare voorziening is het
handbereik;
moeilijk om nieuwe vrijwilligers te werven. Het is beter om die al te betrekken in de
scholen, Ondernemershuis en Talenten
planvorming. (Collectief) particulier en
huis;
medeopdrachtgeverschap zijn ook voor
• de Participatie Onderneming als organisatorische ruggengraat.
welzijnsvoorzieningen en voorzieningen voor ondernemers een manier om betrokkenheid te kweken.
• het fijnmazige netwerk van formele en informele routes (de track) waar ontmoeten voorop staat; • woonbuurten die zeggenschap en groei ondersteunen; • iconen, die initiatieven aantrekken, zoals de kanspanden en buurtschuren; • de Participatie Onderneming als zenuwcentrum voor initiatieven.
wijk voor initiatieven ymere 45
Essentie Elementen uit de sociale ruggengraat zoals hiervoor benoemd zijn onderdeel van een systeem waarmee zij onlosmakelijk verbonden zijn. Ymere kan en wil verantwoordelijkheid nemen voor de sociale ruggengraat. Maar zij kan die ambitie alleen waarmaken met partners als de gemeente Almere. En in samenhang met de regierol over de realisatie, beheer en exploitatie van alle onderdelen die Hout Noord tot een sociaal duurzame wijk zullen maken. Dat zijn dus niet alleen de sociale woningbouw en voorzieningen, maar ook de economische, organisatorische en fysieke dragers ervan; met als exponenten de ruggengraat van bedrijvig heid, de woningen voor de meer draagkrachti gen, het erfpachtsysteem, de Participatie Onderneming.
wijk voor initiatieven ymere 46
De essentie van de sociale ruggengraat is dat er een partij is die de bereidheid, mentaliteit en het organiserend vermogen heeft regie te voeren, samen te werken, onroerend goed te ontwikkelen en te exploiteren en blijvend initiatieven te ondersteunen. En dit vanuit een maatschappelijke verantwoordelijk heid en bevlogenheid. Een sociaal duurzame wijk is veel meer dan vastgoed ontwikkelen. Ymere neemt dit initiatief en wil graag deze partij zijn.
COLOFON Masterplan-plus Almere Hout Noord
Aan dit Masterplan-plus voor Almere Hout Noord hebben meegewerkt:
Redactie Ymere Tendermanagement Winters & ©
Eindredactie en productiebegeleiding Beaumont Communicatie & Management Ontwerp en opmaak www.co3.org
Fotografie & kaartmateriaal Ymere, Mecanoo, West 8, Winters & ©, Hendriks CPO, Beaumont Communicatie & Management, stichting Etutoria, Etuconsult, Anton van Daal, Mariëtte Carstens, Martijn Cieremans, Maarten Feenstra, Katrien Mulder, Janine Schrijver Drukwerk EPS
Ymere heeft getracht de rechthebbenden van al het referentiemateriaal te achterhalen. Mocht u hier niet genoemd worden dan kunt u contact opnemen met Ymere. Contactadres Ymere De Ruyterkade 7 1013 AA Amsterdam T (020) 555 91 81 F (020) 555 91 95 E j.baars@ymere.nl www.ymere.nl Amsterdam/Almere, 2 februari 2009
NAAM
BEDRIJF
NAAM
BEDRIJF
Roel Steenbeek
Ymere
Hans de Boer
Governance support
Stefan Schuwer
Ymere
Jeltje Schraverus
Flevoziekenhuis
Pieter de Jong
Ymere
Hella Hendriks
Hendriks CPO
Ber Bosveld
Ymere
Kees Bos
Humanitas
Joop Baars
Ymere
Kamer van Koophandel
Kamer van Koophandel Gooi, Eem- en Flevoland
Fred Schoorl
Ymere
Klaas Mulder
Laagland' Advies
Pieter Jan Datema
Ymere
Eelco Derks
Living Vision
Roel Slagter
Ymere
Francine Houben
Mecanoo Architecten
Marcel Buis
Ymere
Sylvie Beugels
Mecanoo Architecten
Dory Louwerens
Ymere
Jesse van Keeken
Mecanoo Architecten
Mohamed Ben Hammouch
Ymere
Friedemann Römhild
Mecanoo Architecten
Isolde Apel
Ymere
Angela van der Zee
Mecanoo Architecten
Lydia Haan
Ymere
Bert Gijsberts
MKB Flevoland / adviesraad Ymere
Leny Biervliet
Ymere
Sicco van Gelder
Placebrands
Annemarieke Stoop
Ymere
Erik Kraak
PQR research
Elly de Boer
Ymere
Arthur Bouvy
Rabobank Almere
Marina de Groot
Ymere
Ferry Kaal
Read Advies
Peter Ebbelinghaus
Ymere
Hans van der Linden
Read Advies
Ton Samwel
Ymere
Ronald Wilcke
ROC Flevoland
Cosmo Schuurmans
Ymere
Pieter Tordoir
Ruimtelijk Economisch Atelier Tordoir
Robert Lefrink
Ymere
Michiel Baars
Search Ingenieursbureau
Gerard Thaens
Ymere
Teun Vercauteren
Search Ingenieursbureau
Liza Meijer
Ymere
Leo Versteijlen
Site Urban Envelopement
Hein Middelhoven
Ymere
Rudy Stroink
TCN
Jeroen Frissen
Ymere
Bert Krikke
Triodos Real Estate Development
Berthilde Lammertink
Ymere
Adriaan Geuze
West 8 urban design & landscape architecture
Ineke Brunt
Ymere
Riëtte Bosch
West 8 urban design & landscape architecture
Woonconsulenten
Ymere
Yichun He
West 8 urban design & landscape architecten
John van der Vegt
ASG
Felix Lauffer
West 8 urban design & landscape architecten
Herman Linzel
Adviesraad Ymere / voorm. Huisarts Almere
Jeremy Shaw
West 8 urban design & landscape architecten
Jacqueline van de Sande
Beaumont Communicatie & Management
Eva Silberschneider
West 8 urban design & landscape architecten
Yasmina Parodi
Beaumont Communicatie & Management
Jasna Stefanovska
West 8 urban design & landscape architecten
Sicko van Dijk
Beaumont Communicatie & Management
Peter Vredeveld
West 8 urban design & landscape architecten
Jos Konickx
Boer & Croon Ruimtelijke Investeringen
Martin Biewenga
West 8 Urban design & landscape architecture
Hans Erdmann
Claessens Erdmann
Anja Winters
Winters & ©
Carol Hol
Concire
Jos Stienen
Zorggroep Almere
Pieter Kuster
Concire
Irma Bannenberg
CO3
Hidde van der Veer
Concire
Woltera Niemeijer
CO3
Harm Jan Korthals Altes
DHV
Toon van Lieshout
CO3
Job van Velsen
Etuconsult
Marc van Langen
Enerquest
PANELS
Alex Hekman
Grontmij
Inspiratiedag
Young Ymere
Alfred van Helvoort
Grontmij
Panelbijeenkomst
Bewoners Almere
Rob Krom
Grontmij
Panelbijeenkomst
Ondernemers Almere
Nico van Hartingsveldt
Grontmij
www.wijkvoorinitiatieven-ymere.nl www.ymere.nl