Mw4setg5rcomputer! totaal november 2015 by beerolercasre

AND K! A M DEZE XTRA DI E

EDITIE 11 JAARGANG 24 NOVEMBER 2015 € 6,20

TEST

42 USB3.0-STICKS

Deze sticks zijn je geld wél waard! TEST

DE 4 SMART-TVSYSTEMEN

HÉ T ANT WO ORD OP AL JE TECH-VRAGEN

Slimmer wordt je tv voorlopig niet!

PAGINA'S COMPLETE STREAMINGGIDS

WAT HEB JE NODIG SLUIT MOEITELOOS ALLES AAN

DIT MÓET JE WETEN OVER

POPCORN TIME

ONDERTITELING ALTIJD OP ORDE ZO VOORKOM JE HAPERINGEN MAXIMALE BEELD- EN GELUIDSKWALITEIT

BASISCURSUS

VERBETER JE WINDOWS 10

WINDOWS 10 COMPLEET ONDER CONTROLE

Draai nu al de volgende update

AAN DE SLAG

Personaliseer het startmenu

• 12 TWEAKS VOOR GOOGLE MAPS • 20x GRATIS ONLINE VIDEOBEWERKING • ZO MAAK JE FACEBOOK LEUKER

VAN EEN BIJ AANSCHAF OF TABLET PC/NOTEBOOK

G! €20,- KORTIN

85,-

Home

Office 365 Home Premium

529,-

429,*prijs excl. monitor

Ideaal voor gezinnen die alle Ofﬁce-programma’s op maximaal 5 pc’s of Macs incl. cloud services willen gebruiken. • NL, 1 jaar • www.informatique.nl/532213

NU MET GRATIS GIFT CARD t.w.v. €25!

Gratis online upgrade naar 2016!

49,95

Informatique inHome Start PC Biedt een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding en is altijd uitgerust met de meest moderne hardware. Functionele luxe is waar het om gaat bij deze PC’s, waarbij een plezierige gebruikservaring voor jong en oud centraal staat. Daarnaast kunt u met een gerust hart genieten van uw aankoop, want de inHome-serie heeft standaard 2 jaar garantie. • Intel Pentium G3220 3.0 GHz • Intel HD Graphics • 4GB DDR3 geheugen • 500GB harddisk • USB 3.0 • Cardreader • HDMI • Gigabit LAN • DVD±RW DL • Windows 10 • 1 jaar GRATIS Kaspersky Internet Security • www.informatique.nl/201429

Kaspersky Internet Security 2015 De beveiligingsoplossing voor de bescherming van vrijwel elke combinatie van pc’s, Macs, Android-smartphones/ tablets met één licentie. • www.informatique.nl/542977

Home

” 0 ,6 108

20 19

PC OP ZAKFORMAAT!

159,95

Home

NEXXT PC Stick met Windows 10 • Intel Atom Z3735F 1.33 GHz • Intel HD Graphics • 2GB DDR3 geheugen • 32GB opslag • HDMI • Windows 10 • www.informatique.nl/552957

499,99,

COOD-E TV XBMC speler Deze compacte mediaspeler is een krachtige link tussen uw televisie, uw media en het internet. Stream in Full HD via DLNA of UPnP uw media naar uw TV. • www.informatique.nl/552131

Acer Aspire E5-573-346Y De nieuwe Acer Aspire E5-573-346Y biedt een uitgebreid scala aan mogelijkheden voor dagelijks gebruik en een aantrekkelijk ontwerp. Dankzij de verbeterde componenten zoals bijvoorbeeld de 5e generatie Intel Core i3 processor en het Full HD anti-glare scherm is deze laptop een goede keus voor al uw dagelijkse taken thuis, onderweg, op school of op het werk. • Intel Core i3-5005U 2.0 GHz • Intel HD Graphics 5500 • 4GB DDR3 geheugen • 1TB harddisk • USB 3.0 • Cardreader • HDMI • Windows 10 • www.informatique.nl/553349

De producten op deze pagina’s zijn slechts een greep uit ons assortiment. Kijk voor meer informatie op onze website. Berkel en Rodenrijs

Steenbergen

Archimedesstraat 1 2652 XR BERKEL EN RODENRIJS Tel: 010 51 91 666

Drukkerij 3 4651 SL STEENBERGEN Tel: 0167 820 220

COMPUTERWINKEL VAN HET JAAR!

2011 - 2012 - 2013 - 2014 - 2015 informatiqueNL

Naast diverse standaard Informatique PC’s, leveren wij ook maatwerk PC’s. Deze PC’s worden volledig naar uw wensen samengesteld. Snel, stil, ultieme game power... alles is mogelijk. Bel ons op 010-5191666 of mail ons naar verkoop@informatique.nl met uw wensen en wij maken voor u vrijblijvend een offerte. Kijk voor meer informatie op: www.informatique.nl/pc

20 19

” 0 ,3 108

Home

Ook verkrijgbaar in het wit! Artnr.: 553351

699,-

599,-

*prijs excl. monitor

Informatique inHome Het spelen van games op de PC gaat vaak gepaard met speciﬁeke hardware eisen. Vol enthousiasme, en met onze liefde voor het gamen, hebben wij een selectie gemaakt uit uitsluitende top-componenten om onze inGamer serie mee uit te rusten. • Intel Core i5-4460 3.2 GHz • Intel HD Graphics 4600 • 8GB DDR3 geheugen • 1TB harddisk • USB 3.0 • HDMI • Gigabit LAN • DVD±RW DL • Windows 10 • 1 jaar GRATIS Kaspersky Internet Security • www.informatique.nl/201431

R BIJ IDEAAL VOO TV! EEN SMART-

Acer Aspire V3-371-35U2 Uitgerust met een 120GB SSD, die 3 tot 7 keer sneller is dan een traditionele harde schijf. De snelle SSD-opslag, Intel Core i3 processor, lage gewicht en compacte design maken de Acer Aspire ideaal voor de mobiele gebruiker die een snelle notebook wenst. • Intel Core i3-4005U 1.7 GHz • Intel HD Graphics 4400 • 4GB DDR3 geheugen • 120GB SSD • USB 3.0 • HDMI • Bluetooth • Windows 10 • www.informatique.nl/553350

ACTIE

29,99

79,95

49,95

69,95

39,95

Rapoo Draadloos Keyboard E2700

Epson WorkForce WF-2630WF

Edifier G2 Gaming Over-ear Headset

Het E2700 Multimedia toetsenbord met Touchpad van Rapoo is 5,6mm dun en dankzij de Smart Touch Zone heeft u geen extra muis nodig. • www.informatique.nl/961112

Compacte 4-in-1 kleuren printer, ideaal voor thuis en kleine kantoren. Druk 18 ppm af in kleur en tot wel 34ppm in zwart/wit. • www.informatique.nl/54582

Deze gaming headset beschikt over een comfortabel binnenwerk, een zeer goede akoestiek en een ultra gevoelige microfoon. • www.informatique.nl/552717

1200 Mbps

99,95

129,-

89,95

95,-

64GB OPSLAG

34,95

ZyXEL NBG6616 Wireless-AC Router

TP-Link TL-PA8010PKIT Powerline Kit

Transcend 64GB Ultimate SDXC UHS-I C3

Deze Wireless-AC Dual-Band Router haalt draadloze snelheden tot wel 1200Mbps! Met Gigabit LAN aansluitingen. • www.informatique.nl/543993

Maakt met behulp van het bestaande stroomnet van elk stopcontact een internet-aansluiting. Geschikt voor HD streaming en gaming. • www.informatique.nl/549378

Ideaal voor het opslaan van Full HD, 3D en 4K2K videoopnames. Beschikt over 64GB opslagcapaciteit. • www.informatique.nl/540639

Microsoft® en Windows® zijn geregistreerde handelsmerken van Microsoft Corporation. Intel®, Intel® logo, Intel® Core™ zijn geregistreerde handelsmerken van Intel® corporatie of van dochterondernemingen in de Verenigde Staten en andere landen. Alle genoemde prijzen zijn in euro’s, inclusief BTW, onder voorbehoud en kunnen wijzigen als gevolg van marktontwikkeling of dollarkoers. Afbeeldingen dienen ter illustratie en kunnen afwijken van het geleverde product. Druk- en zetfouten voorbehouden. Aanbiedingen gelden zolang de actievoorraad strekt.

Informatique raadt Microsoft® software aan. Voor 22:00 uur besteld, morgen in huis!

ABONNEES

Cadeautje voor abonnees Omdat wij ontzettend blij zijn dat jij abonnee bent, proberen wij zo vaak mogelijk leuke (korting)acties voor je te regelen. Bij deze editie én de komende twee nummers, hebben we een leuk cadeautje voor je. Houd hiervoor de actiepagina www.computertotaal.nl/abonnee in de gaten! Ontvang een gratis tijdschrift naar keuze: Tux Paint: hét tekenprogramma voor kinderen (en u) Slechts

€

3,30 www.computeridee.nl

Nr 21 k 22 sep - 6 okt 2015

IDEALE PC?

BOUW ’M LEKKER ZELF! Upgraden en tóch schoon installeren

ZO BEWAAKT u uw privacy

Windows 10 IFA TECHBEURS IN ÉÉN OOGOPSLAG

VEILIG GEVOEL

Stick of schijf écht gewist!

OVERAL WEGWIJS met Google Maps

KLEIN MAAR FIJN

als NAS

BRENG

IDEEËN

Raspberry Pi

IN KAART

CMAP TOOLS

Todoist: efficiënt werken met taakbeheerder

1: COMPUTER IDEE

2: TIPS & TRUCS

3: PCM

4: MEDIA TOTAAL

t.w.v. € 3,30

t.w.v. € 4,95

t.w.v. € 6,25

Omstreeks 1 december bij je in de bus.

Omstreeks 18 december bij je in de bus.

Omstreeks 15 december bij je in de bus.

Omstreeks 22 december bij je in de bus.

5: POWER UNLIMITED

6: ZOOM.NL

7: LINUX MAGAZINE

t.w.v. € 4,75

t.w.v. € 6,20

t.w.v. € 5,95

Omstreeks 15 december bij je in de bus.

Deze editie ligt 18 december bij je in de bus.

Omstreeks 22 december bij je in de bus.

Ga naar www.computertotaal.nl/abonnee en haal het tijdschrift van jouw keuze op! ➜ BIJ EDITIE 12 VANAF 13 NOVEMBER 2015

Dit blijft nog even een verrassing! 4

(geldig tot 13 november 2015)

VOORWOORD

Voorwoord

Popcorn Time Wat heeft de filmindustrie het toch laten liggen de afgelopen jaren. In plaats van energie steken in samenwerken en komen tot werkbare en realistische verdienmodellen die interessant zijn voor consument én producent, is er vrijwel niets van de grond gekomen. Natuurlijk hebben we Spotify en Netflix als voorbeelden van hoe je wel consumenten kunt verleiden om te betalen voor content. De kern is een goed aanbod, een mooie en overzichtelijke interface en goede beelden geluidskwaliteit zonder haperingen op vrijwel elk apparaat. Maar lang niet iedere ‘gebruiker’ van streaming beeld en geluid is klant bij een van beide bedrijven, terwijl streamen in potentie interessant is voor iedereen met internettoegang. Dat komt voornamelijk doordat de bibliotheek verre van compleet is. Dat is precies de achilleshiel van dit soort diensten. Het is dan ook niet zo gek dat het gebruik van Popcorn Time exponentieel groeit. Het is een gratis dienst waarbij vrijwel alle films en series in hoge kwaliteit op een gebruiksvriendelijke manier worden aangeboden. Legaal is het gebruik niet, sinds april 2014 is er ook in Nederland een downloadverbod op content uit bronnen waarbij de auteursrechten niet zijn geregeld. Moeten aanbieders en gebruikers van illegale diensten dan harder gestraft worden? Dat is tot nu toe zinloos gebleken. De oplossing lijkt mij het goed regelen van de auteursrechten zonder dat betaalde diensten zoals Netflix en Spotify veel duurder en daardoor oninteressant voor de consument worden. Dat zou in al die jaren veel meer hebben opgeleverd. Veel leesplezier!

Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl www.twitter.com/JeroendeJ PS Mis vooral het cadeautje op de linkerpagina niet!

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

NUMMER 11 2015

COMPLETE STREAMINGGIDS ENTER

BASISCURSUS Jouw eigen startmenu

116

Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat

We zijn zo blij dat het startmenu terug is in

langs is gekomen, viel ons dit het meeste op.

Windows 10! Helemaal perfect is het ech-

Is dát even lekker binnenkomen!

ter nog niet. Maak van het startmenu van Windows 10 supersnel weer jouw eigen startpunt.

BASISCURSUS Maak Windows 10 nóg beter

122

Gebruik je Windows 10 elke dag, dan kom je

EINDELIJK ÉÉN USB-POORT Wat brengt usb 3.1?

Apparaten met usb-c: maak nu al gebruik van de nieuwe stekker.

al snel toch wat vervelende zaken tegen. Gelukkig staat niets je in de weg om Windows

INFOGRAPHIC Dataverkeer streaming

10 zelf nog beter te maken.

TIPS & TRUCS 12 lifehacks voor Google Maps

134

Streaming is in recordtijd de voornaamste manier geworden waarop we media consu-

Wist je dat je met Google Maps meer kunt

meren. Maar hoeveel dataverkeer genereert

dan navigeren van A naar B? We zetten

dat eigenlijk?

twaalf gave voorbeelden op een rij.

INHOUD

We hebben steeds minder tijd en steeds meer mogelijkheden tot entertainment. Als we iets willen zien, moet dat ook direct op televisie verschijnen. Gelukkig maken snelle internetverbindingen het direct streamen van je favoriete film of serie prima mogelijk.

DIT MÓET JE WETEN OVER POPCORN TIME

PAGINA 22

ALLE STREAMMOGELIJKHEDEN OP EEN RIJ PAGINA 28 10 VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER VPN PAGINA 30 STREAMEN ZONDER HAPERINGEN

Alle grote fabrikanten gebruiken nu compleet nieuwe smart-tv-systemen. Waarom gaat het roer om en wat betekent dit voor jou? Wordt je smart-tv eindelijk écht slim?

PAGINA 32

WORKSHOP: JE ONDER TITELING ALTIJD OP ORDE PAGINA 38 SHORTLIST: PIMP JE WOONKAMER

TEST Smart-tv eindelijk bruikbaar?

PAGINA 42

Plus nog veel meer , kijk op pagina 21.

TEST Usb3.0-sticks

Een usb-stickje komt altijd van pas, maar je wilt natuurlijk niet onnodig lang wachten op een kopieeractie. Staat usb 3.0 garant voor hoge snelheden?

TIPS & TRUCS 20 makkelijke videobewerkers

QUICK FIX CLONEAPP

121

NETFLIX TWEAKEN

127

pjes bewerken. En dat kan met veel gratis

STREAM MUZIEK VIA ONEDRIVE

128

software, voor pc, tablet en smartphone en

QUICK USER MANAGER

138

WOORDEN TELLEN

145

140

Om leuke filmpjes te maken, moet je je film-

online diensten.

BASISCURSUS Maak je Facebook weer leuk

130

Je doet natuurlijk erg voorzichtig met

146

VRAAG & ANTWOORD

je smartphone, tablet of laptop. Ben je

157

irritant zijn door allerlei zaken waar je helemaal niet op zit te wachten. Maar wist je dat je daar iets aan kunt doen?

erg onvoorzichtig? Dan zijn deze stoere werkpaardjes zeker iets voor jou.

Facebook is erg leuk, maar het kan ook heel

MASTERCLASS Forensisch expert op je eigen pc

SHORTLIST Onverwoestbare tech

DOE HET ZELF: Lego-accessoires op je bureau

162

REVIEWS HARDWARE

102

SOFTWARE

107

In dit artikel bekijken we verschillende me-

APPS

112

thodes om gegevens af te schermen, maar

GAMES

114

150

vooral ook forensische technieken die allerlei ‘verborgen’ informatie weten op te vissen.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

ENTER

Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!

APPS

Chatroullete voor op de wc

Assistent bij het kleien Veel mensen grijpen naar de smartphone als ze tijd doorbrengen in het kleinste kamertje. De ludieke app Pooductive (momenteel alleen voor iOS) speelt daarop in. De chat-app

SMARTPHONES

MATROESJKASMARTPHONELIJN Sony Xperia Z5 in drie varianten

T 8

ijdens de techbeurs IFA in Berlijn

maar in de nieuwe modellen valt ook de

heeft Sony het moment gegrepen om

vingerafdrukscanner aan de zijkant van het

(onder andere) een drietal smartpho-

toestel positief op. Opvallendst is echter de

nes aan te kondigen. De Xperia Z5-lijn bestaat

4K-schermresolutie van de Premium-variant

uit drie toestellen: de Xperia Z5 Compact,

(2840 x 2160). Vooral voor virtual reality is

Xperia Z5 en Xperia Z5 Premium, oplopend in

zo’n extreme resolutie geschikt. We hebben

formaat. Net zo kenmerkend als bij zijn voor-

de toestellen ter plaatse kort kunnen uitpro-

gangers zijn de waterdichtheid en ontwerp,

beren: www.tiny.cc/sxpl.

brengt je in contact met willekeurige andere toiletgebruikers, op een chatroulette-achtige manier. En maak je geen zorgen, ook na de boodschap kun je de chat voortzetten als het toch erg gezellig blijkt.

ENTER

RECTIFICATIE COMPUTER!TOTAAL 10/2015

FOUTIEVE TRIM-STATUS

n het vorige nummer hadden we op pagina 114 een artikel over de moeilijkheden bij dataherstel op een SSD. Hierin legden we uit wat TRIM is en hoe je kunt

controleren of TRIM aanstaat. Helaas is er een foutje in onze uitleg geslopen en is aan en uit omgedraaid. Heb je de uitleg in nummer 10 gevolgd om TRIM aan te zetten, dan heb je het juist uitgezet! De juiste manier om te achterhalen of TRIM in Win-

P R I VAC Y

NEOSTASI Nieuwe afluisterwet in de maak

dows 7 en hoger aanstaat is door de opdrachtprompt met administrator-rechten te openen en het commando fsutil behavior query disabledeletenotify uit te voeren. Krijg je DisableDeleteNotify = 0 terug, dan is TRIM inderdaad geactiveerd. Is die waarde 1, dan is TRIM niet actief. Je kunt die status wijzigen via het commando fsutil behavior set disabledeletenotify 0. Wij raden je aan om TRIM aan te

rivacy-activisten, telecombedrijven en mensenrechtenorganisaties

laten staan, het is onzinnig om de prestaties van je SSD te

schreeuwen moord en brand om de nieuwe, uiterst omstreden af-

verminderen omdat dan dataherstel eventueel eenvoudi-

tapwet die minister Plasterk in wil voeren. In deze wet krijgen de

ger is. Een back-up is een veel betere oplossing om geen

geheime diensten AIVD en MIVD een vrijbrief om al het internet- en tele-

data te verliezen.

comverkeer te verzamelen, analyseren én gericht af te luisteren en te bekijken. Zonder tussenkomst van een rechter, terwijl er nooit echt bewezen is dat een sleepnet over al het internetverkeer de veiligheid verhoogt of terroristische aanslagen voorkomt. Providers KPN en Tele2 hebben inmiddels al hun afkeer uitgesproken tegen deze wet. Plasterk zet daarentegen door en schuwt daarbij niet de angstgevoelens-kaart te spelen: “We moeten door, want het kan niet zo zijn dat de diensten met de handen op hun rug gebonden het werk doen. Je ziet het ook bij de recente dreiging bij de Thalys.”

ECHT GEZEGD Hoi Spotify. Als consument heb ik altijd van jullie dienst gehouden. Jullie zijn de reden waarom ik ben gestopt met het illegaal downloaden van muziek. Overweeg alstublieft niet kwaadaardig te zijn.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Aldus Markus Persson via zijn Twitter account @Notch, in reactie op de bijgewerkte algemene voorwaarden van Spotify. De streamingmuziekdienst wilde op grote schaal gebruikersgegevens verzamelen, maar komt er na massale verontwaardiging schoorvoetend op terug.

ENTER

GADGET

SMARTWATCH

KAN TÓCH VERLEIDELIJK ZIJN Samsung Gear S2

oewel Samsung een van de

praktisch nut hebben, maar vooral

hebben. De smartwatch is

eerste fabrikanten was die

omdat het in de meeste gevallen lompe

niet te groot, heeft een mooie

smartwatches op de markt

polsblokken zijn. Terwijl horloges juist

ronde afwerking (met func-

bracht, konden de Zuid-Koreanen ze

zichtbaar zijn om je pols – je moet er

tieknop en metalen draaischijf)

aan de straatstenen niet kwijt. Niet

dus gezien mee willen worden! Met de

en weegt haast niks.

alleen omdat in het algemeen smart-

Gear S2 lijkt Samsung het qua vorm-

watches tot dusver nog weinig écht

geving eindelijk bij het rechte eind te

SECURITY

KWAADAARDIGE (F) APP

RANSOMWARE VERSTOPT IN PORNO-APP

HARDWARE

GAMEN MET WANSMAAK

ACER BREIDT PREDATOR-SERIE UIT

ecurity bedrijf ESET heeft ransomware voor Android ontdekt. De kwaadaardige app Porn Droid doet zich voor als een applicatie voor het bekijken van ‘inhoud voor volwassenen’. De app vraagt echter

om administratorrechten, wat al bijzonder dubieus is. Wanneer deze toegang wordt verleend, verandert de app de pincode en krijg je een betaalverzoek dat zogenaamd van de FBI is. Porn Droid is echter niet de enige pornomalware die opgedoken is, een andere nare porno-app maakt foto’s van de gebruikers en dreigt deze publiekelijk te openbaren als er niet betaald wordt. Grootschalige verspreiding hebben beide

e Predator-lijn van gaming-hardware van Acer is

apps echter niet opgele-

uitgebreid met een systeemkast en twee laptops: een

verd. Google weert zowel

van 17 inch en een van 15. Ook wordt de lijn uitge-

porno als malware uit de

breid met een Android-tablet en -smartphone die speciaal

Play Store, de kwaadaar-

geschikt zijn voor gamers. De specificaties zijn om de vingers

dige apps kunnen daarom

bij af te likken en ook de bouwkwaliteit mag er wezen. Maar

alleen Androids infecte-

wat het meest opvalt, is het roodzwarte hoekige uiterlijk van

ren als de gebruiker deze

de apparaten. Over smaak valt niet te twisten, maar dit maakt

handmatig downloadt en

het bijzonder moeilijk om niet te twisten.

installeert.

ENTER

E E R ST E R E A C T I E VA N D E R E D A C T I E

EERSTE INDRUK Jeroen Boer Heeft thuis nog steeds een fikse toren-pc

De kracht van Intels NUC en consorten zit hem in de combinatie van compact en kracht. Het is dan een beetje paradoxaal dat Acer er weer een torentje van maakt. Het stapelen is wel cool, maar dan moet het verder gaat dan een externe (usb-?)schijf. Mocht het trouwens niets worden met die blokjes, dan heb je in ieder geval nog een usb-schijf en powerbank. Die modules zijn ook los en in combinatie met andere apparaten te gebruiken.

Elmar Rekers Wil zich liever niet aan één fabrikant binden

Het concept van een modulaire pc vind ik geweldig en Acer is ook zeker niet de eerste fabrikant die hiermee aan de haal gaat. Maar dat je met de Revo Build jezelf vastketent aan de uitbreidmogelijkheden (en prijzen) van Acer, weerhoudt mij er toch echt van dit systeem in huis te halen. Het wachten is tot partijen als Microsoft en Intel

DEZE SCHIJF OP DEZE SCHIJF

Acer Revo Build

met een ‘open’ modulair pc-systeem komen, waarbij je als gebruiker meer vrijheid hebt en à la carte je pc kunt gaan stapelen.

Jeroen de Jager Is bang dat zijn meterkast te klein wordt

Dit systeem lijkt me ideaal voor een meterkast-servertje. Extra opslag klik je er zo bij en als het tijd is om de hardware te upgraden, dan vervang je het basisstation. Ik ben

Acer heeft een nieuwe versie van zijn Revomini-pc op de markt gebracht. De Revo Build draait op Windows 10 en bestaat uit een basisstation dat uit te breiden is naar een krachtiger apparaat door middel van modulaire blokken die magnetisch vastklikken. Het basisstation bevat 32 GB aan interne flashopslag en 4 GB aan RAM. Heb je daar niet genoeg aan, dan is het mogelijk een extra module te kopen met bijvoorbeeld meer opslag.

alleen benieuwd naar de onderliggende technologie van

Hetzelfde geldt voor modules met werkgeheugen of met een betere grafische kaart. Het is ook mogelijk om extraatjes toe te voegen zoals een hoofdtelefoonaansluiting of meer usb-poorten. Het basisstation kost 229 euro. Zie www.tiny.cc/arb voor een filmpje.

Interessant concept, doet me een beetje denken aan Pro-

de magnetische connector. Usb 3.0 lijkt me het meest voor de hand liggend. De module met een grafische kaart heeft een afwijkende connector, hopelijk voor meer snelheid. Laat maar komen die Revo Build!

Joris Peterse Zoekt eigenlijk een betaalbare pc zónder Windows

ject Ara, waarbij een smartphone is opgedeeld in verschillende blokken die makkelijk te vervangen (of upgraden) zijn. Het zou ook leuk zijn als andere fabrikanten modules zouden (kunnen) ontwikkelen. Het enige dat ik nu nog mis is een compact scherm, muis en toetsenbord, zodat je er ook onderweg mee zou kunnen werken.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

ENTER

spotlight

WASMACHINE MET SOKKENKLEP Elmar Rekers, houdt van schone sokken Vraag me niet waarom, maar ik word razend enthousiast van slim witgoed. En nee, dat is geen grap (al denken veel collega’s daar anders over). Samsung introduceerde

Techproblemen vragen een techoplossing! En in ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Dat maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.

op de IFA zijn hypermoderne WW8500: een wasmachine met wifi, een app, mobiele alerts en een extra deurtje om je vergeten sok alsnog in een draaiende was te gooien! De beste uitvinding sinds het wiel.

BB-8 Jeroen Boer, heeft graag een rollend vriendje in huis Waar R2-D2 stiekem de held was van de eerste zes Star Wars-films, lijkt deze rol in de nieuwe Star Wars weggelegd te zijn voor rolrobot BB-8. Tof is dat BB-8 een echt rollend robotje is (geen CGI) en extra leuk is dat Sphero een kleine, maar echt werkende, BB-8 naar de huiskamer brengt. Je hebt hem voor 170 euro, uiteraard met bijbehorende app. www.sphero.com/starwars

COLORNOTE

VOEDERBAK 2.0

Theske Slijkerman, heeft een monitor vol onleesbare briefjes

Jeroen de Jager, moet vaker thuis zijn

Waarom ontdek ik deze app nu pas? Met

en app-besturing. Briljant! Kun je altijd con-

ColorNote kun je virtueel geeltjes op je smart-

tact hebben met je huisdier en hem wat lek-

phone-scherm plakken! Nieuw? Nee, dat niet,

kers geven. Alleen jammer dat je niets hoort

maar voor mij wél ideaal. Je kunt post-itjes

en niet kunt terugpraten …

Een automatische voederbak met webcam

ook beveiligen of een herinnering instellen.

http://tiny.cc/petfeeder

http://tiny.cc/colornote

DRAAIBARE MICRO-USB Joris Peterse, slijt kabels en poorten bij de vleet Binnenkort worden micro-usb-aansluitingen vervangen met (omdraaibare) usb-caansluitingen op smartphones. Maar op de valreep komt Scosche met een draaibare micro-usb-aansluiting. Misschien kan ik m’n oude smartphone iets langer houden.

ENTER

GADGETS

Berlijnse innovatie

gadgets van de IFA

De IFA-beurs is jaarlijks het toneel van veel grote productaankondigingen. Maar het zijn vaak de slimme, kleine uitvindingen die de beurs echt interessant maken.

INKCASE+

APPS

VERSE

GROENE

Er is een smartphone met een tweede E Inkscherm. Maar dit kun je natuurlijk ook in een hoesje inbouwen. De InkCase+ kun je gebruiken voor praktische info, maar ook voor foto’s.

RESOUND

APPELTJES

Wanneer je je gehoorapparaat of -bescher-

Eerste app voor Android van Apple

volumeprofielen.

ming kunt bedienen met je smartphone, zijn er een hoop handige toepassingen voor te bedenken. Bijvoorbeeld locatie-gebaseerde

SMARTER.AM Je koffieapparaat en waterkoker bedienen met je smartphone. Handig. Wekker gaat, je start je app en als je een kwartiertje later schoon uit de

oogle maakt apps voor Android en

douche stapt en de keuken in loopt, heb je een

iOS, Microsoft heeft zijn apps be-

versie kop koffie of thee.

schikbaar voor Windows, Android

en iOS … en Apple: die probeert krampachtig

OLLOCLIP

iedere gebruiker vast te houden in het eigen ecosysteem. Zelfs Apples eerste Android-app

Het concept van lensjes voor je smartphone-

zet hierop in. Move to iOS is de eerste app van

camera is niet echt nieuw. Toch waren we onder

Apple in de Play Store, waarmee gebruikers

de indruk van de demo. Er zijn vier verschillende

geholpen worden over te stappen van An-

soorten opzetlenzen, van groothoek tot macro.

droid naar iOS. Niet geheel onverwacht wordt de app overspoeld met beoordelingen van één

MARSHALL LONDON

ster en zijn alle Android app ontwerp-richtlijnen volkomen genegeerd door de ontwikke-

Muzikanten zijn bekend met de naam Marshall,

laars. Enige hypocrisie is Apple niet vreemd,

vooral vanwege de speakers, maar later ook

aangezien alle verwijzingen naar Android

door de koptelefoons. De Marshall London is

niet toegestaan zijn in de App Store en een

de eerste smartphone van dit bedrijf, waarbij

overstap-naar-Android-app al helemaal

natuurlijk de nadruk wordt gelegd op audiokwa-

uit den boze is.

liteit. Het speaker-achtige uiterlijk is blits.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

ENTER

DE BINNENKANT Apple iPad mini 4 Apples iPad mini 3 was vorig jaar een teleurstelling: de enige verandering ten opzichte van de voorganger was de toevoeging van een vingerafdrukscanner. Die is op opvolger iPad mini 4 gebleven, maar de rest is nu gelukkig ook flink onder handen genomen. En daarbij is alles ook nog eens in een dunnere behuizing (6,1 in plaats van 7,5 mm) geplaatst. Jeroen Boer Foto: iFixit (www.ifixit.com)

GELAMINEERD SCHERM

KRACHTIGER

CAMERAâ&#x20AC;&#x2122;S

KLEINERE BATTERIJ

Ten opzichte van zijn

Voor iets dat je nooit

Apple heeft de iPad

Het schermpaneel is

voorganger is de iPad

ziet, zien de camera-

mini 4 nog 1,4 mm

hetzelfde als op de

mini 4 flink krachtiger.

modules er een stuk

dunner gemaakt. Na

iPad mini 3, maar is bij

De dualcore Apple

fraaier uit dan de mo-

het openen blijkt dat

de iPad mini 4 gelami-

A8-processor is niet zo

dules in de vorige iPad

dit deels mogelijk is

neerd. Hierdoor zit er

krachtig als de tricore

Mini. De frontcamera

door een dunnere accu

geen lucht meer tus-

A8X die in de iPad Air

(met kabeltje) levert

met minder batterijca-

sen het scherm en de

2 gebruikt wordt, maar

net als bij zijn voorgan-

paciteit. De accu in de

digitizer (de aanraak-

de geheugenhoeveel-

ger 1,2 megapixel en is

iPad mini 4 heeft een

laag). Dit zorgt voor

heid van 2 GB is wel

geschikt voor 720p-vi-

capaciteit van 19,32

een dunner scherm

hetzelfde. Wifi is ook

deo. De camera op de

Wh, waar dat in het

met minder spiege-

bij de tijd met een wifi-

achterkant is dezelfde

vorige model 24,3 Wh

ling. De keerzijde is dat

module van Universal

als in de iPad Air 2 en

was. De accuduur zou

reparatie van alleen

Scientific Industrial die

biedt 8 megapixel met

volgens Apple deson-

een gebroken digitizer

802.11a/b/g/n/ac en

de mogelijkheid om op

danks hetzelfde zijn.

vrijwel onmogelijk is.

bluetooth 4.2 biedt.

te nemen in 1080p.

ENTER

C I J F E R TJ E

250 MEGAPIXEL Canon heeft een prototype DSLR-camera getoond met een sensor van maar liefst 250 megapixel. Het zou in theorie mogelijk moeten zijn om letters van de zijkant van een vliegtuig dat 18 km ver weg is, af te lezen.

WINDOWS P R I VAC Y

AVG verkoopt je browsegeschiedenis Ook gratis antivirus bestaat niet

UPGRADE, OF JE NU WILT OF NIET!

WINDOWS 10-UPGRADE DOWNLOADT AUTOMATISCH

anneer iets gratis is, ben je zelf

10-upgrade. Aan dit rijtje kunnen we nu ook

Mensen die Windows 7 en 8.1 gebruiken en

het product. Deze harde les is

AVG toevoegen. De antivirusmaker biedt al

bedanken voor de upgrade naar Windows

vooral in de digitale wereld van

jaren een uitstekende gratis variant aan, maar

10, krijgen een digitale voet tussen de deur.

toepassing, we zien het onder andere terug bij

heeft onlangs de algemene voorwaarden

Via Windows Update haalt het besturings-

Google, Facebook en recentelijk de Windows

aangepast. Hieruit blijkt dat AVG zichzelf het

systeem de update alvast binnen, zodat je

recht toe-eigent om je internetgeschiedenis te

(aldus Microsoft) Windows 10 straks sneller

verzamelen en door te verkopen. Geanonimi-

installeert. Echter, Microsoft doet dit onge-

seerd volgens de softwaremaker, maar of dat

vraagd en het achter je rug om klaarzetten

端berhaupt mogelijk is, valt te betwijfelen. De

kost je gigabytes aan schijfruimte. Niet echt

reactie van AVG op de ontstane ophef is curi-

netjes, en als je de cookiewet op de letter

eus: het bedrijf mocht al langer je browsege-

naleeft, nog illegaal ook. Deze cookiewet

schiedenis doorverkopen, alleen de algemene

verbiedt het ongevraagd opslaan van gege-

voorwaarden zijn duidelijker opgesteld.

vens namelijk.

WINDOWS

HORRORUPDATE WINDOWS 7 EN 8

HET ERGSTE VAN WINDOWS 10 IN EERDERE VERSIES Microsoft ligt wereldwijd flink onder vuur

en 8.1 die ook daar de overdadige spionage

vanwege de enorme privacyschending in

naartoe brengt:

Windows 10: het besturingssysteem logt

KB3068708

werkelijk alles dat je doet op Microsoft-

KB3075249

servers. Niet upgraden vanwege privacy-

KB3080149

bezwaren klinkt als een valide bezwaar voor

De eerste update is aanbevolen en wordt dus

Windows 7 en 8.1-gebruikers, maar is het

vanzelf ge誰nstalleerd wanneer je de Windows

toch niet helemaal. Microsoft heeft intussen

updates automatisch laat binnenkomen. De

ook drie updates uitgebracht op Windows 7

andere twee staan bij de optionele updates.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

ENTER

APPLE

IOS 9 BIEDT ADBLOCKONDERSTEUNING

MOBIELE ADVERTENTIEBLOKKADE WORDT MAINSTREAM GADGET

NIEUWE

In september werd de update naar

advertenties kan blokkeren. De apps

iOS 9 uitgerold voor iPhones en

Purify en Peace, die advertentie-

iPads. Een van de vernieuwingen

blokkering in Safari inschakelen,

in het mobiele besturingssysteem

bestormen inmiddels de hitlijsten

is dat de browser Safari nu ook

van de App Store.

MARKETINGTERMEN VOOR

KLASSIEKE

STOUT

WALKMAN

Sony lanceert nieuwe iPod-concurrent

p3-spelers lijken iets uit een recent verleden, maar blijkbaar wordt er door grote tech-bedrijven nog steeds winst uit gehaald. Onlangs

kwam Apple met een nieuwe versie van de iPod en ook Sony heeft een nieuwe Walkman gepresenteerd. De walkman richt zich op het afspelen van ‘high-res audio’, muziek met hoge bitrate. Deze audiobestanden nemen wel fors meer opslagruimte in, de geboden 16 GB van deze NWA20 Series is daarvoor wel behoorlijk karig. Gelukkig kun je de opslagruimte uitbreiden met een geheugenkaart. Ook is er een nieuwe koptelefoon (h.ear on) gepresenteerd, om de verhoogde audiokwaliteit zo goed mogelijk te ervaren.

KRUISTOCHT TEGEN MARIO OP YOUTUBE

NINTENDO TREITERT EIGEN FANS

C I J F E R TJ E

€ 120.000,De prijs, omgerekend in euro’s, van de eerste 8Ktelevisie die op de markt verschijnt. De 85inch-tv van Sharp heeft een resolutie van 7640 x 4320. Om zo’n hoge resolutie op zo’n groot scherm te krijgen zijn 4 HDMI-kabels nodig.

De oude Mario-games uit het vorige

met auteursrechtbezwaren regel-

millennium zijn nog steeds mateloos

matig de bezem door YouTube, met

populair onder fans. Op YouTube

het bezwaar dat er hacks worden

plaatsen liefhebbers nog steeds

gebruikt om de stokoude console-

regelmatig videootjes van hun

games op pc’s te draaien. Ook eist

prestaties, waarbij vooral ‘speed-

Nintendo het leeuwendeel van de

runs’ erg populair zijn. Hierbij wordt

inkomsten van de YouTube-clips op.

een level van de klassieke Mario zo

Bij een recente plundertocht van het

snel mogelijk uitgespeeld. Mooie

Japanse bedrijf werd onder andere

gratis reclame voor Nintendo zou

het kanaal van PangaeaPanga te

je denken. De klassieke games en

grazen genomen, zo’n 80% van de

consoles worden toch niet meer

video’s werd verwijderd. Zonder dat

verkocht. Maar nee. Nintendo haalt

de eigenaar ook maar iets kon doen.

ENTER

NETWERKKITS Uit: Computer!Totaal 3 van 2002 TOEN We graven in ons archief en blikken terug. Wat schreven we een x-aantal jaar geleden over technologie? En wat is er nu van terecht gekomen? In Computer!Totaal nummer 3 van 2002 doken we in het aan elkaar knopen van computers via een netwerk. Toen was een netwerkpoort in elke pc zeker geen standaard en had je speciale starterkits om je alvast op weg te helpen.

Begin deze eeuw zat nog lang niet op elke pc en laptop een netwerkaansluiting. Daarvoor moest je een apart kaartje in je pc bouwen. Om kosten te besparen kon je met één crosskabel een verbinding maken tussen twee pc’s om bestanden, de printer en zelfs internettoegang te delen. Wilde je meer pc’s met elkaar verbinden, dan moest je nog een hub of switch erbij kopen.

ONTWIKKELING Later werd vrijwel elke nieuwe pc of laptop met een netwerkpoort uitgerust en maakte draadloos netwerk (wifi) een grote opmars. Geen gedoe met draden en

Jeroen de Jager

vanaf de 802.11g-standaard (54 Mbit/s) best een bruikbare snelheid. Helemaal toen breedbandinternet via draadloze modem/ routers beschikbaar kwam. Iedereen in huis online zonder gedoe. Toch blijft het devies: de snelste en meest stabiele verbinding gaat via een draadje.

NU EN STRAKS Computerapparatuur zonder (draadloze) netwerkverbinding is nu ondenkbaar en die ontwikkeling zet zich voort. Alles wat gebruikmaakt van elektriciteit in en om het huis zal op de een of andere manier ‘genetwerkt’ worden, van wasmachine tot verwarmingsketel. Dat kan via ‘traditioneel’ wifi of energiezuinige domotica-netwerkstandaarden zoals Z-Wave of ZigBee.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

ENTER

APPLE

BROEKZAK-U UPDATE VOOR DE IPHONE

IPHONE 6S EN 6S PLUS

Vanaf oktober wordt de iPhone 6s verkocht. Het toestel heeft kleine verbeteringen ten opzichte van zijn voorganger. Allereerst de bouw: iets meer aluminium om te voorkomen dat het toestel buigt in de broekzak zoals zijn voorganger. De iPhone heeft een snellere processor en vingerafdrukscanner en het aantal megapixel van de camera is naar 13 opgeschroefd. En … de iPhone is nu ook in het roze verkrijgbaar. Verder zijn er vernieuwingen gepresenteerd in de vorm van 3D Touch, waarbij de drukkracht van je vinger wordt betrokken bij de aansturing van het toestel. Er zijn drie aanraakniveaus. Ook werd Live Photos gepresenteerd, waarbij foto’s bewegen en geluid bevatten als een soort heel kleine videootjes. Minpunten waren er ook. Apple vindt 16 GB voor het basismodel nog steeds gangbaar, terwijl het door de groeiende omvang van iOS en de mogelijkheid om met de 13megapixel-camera video’s in 4K-resolutie op te nemen, echt niet meer kan. Ook ontbreekt nog steeds een Full HD-scherm in de iPhone 6s.

APPLE

iSurface 4

APPLE LANCEERT

IPAD PRO

et veel bombarie heeft Apple de

Microsofts Surface-tabletlijn. Deze Surface-

iPad Pro aangekondigd, een ta-

tablets hebben echter nog geen echt ver-

blet met een schermdoorsnede

koopsucces opgeleverd, het is dus ook maar

van 12,9 inch (bijna 33 cm) en extra veel

de vraag hoeveel iPad Pros Apple weet te

rekenkracht. De iPad Pro is bedoeld om

slijten. Ook is het de vraag hoe geschikt

een zakelijke, productieve doelgroep aan te

iOS is voor productie in plaats van media-

spreken. Apple biedt dan ook een stylus en

consumptie. Apple neemt in ieder geval niet

een toetsenbord aan (met een meerprijs van

al te veel risico brengt in november een be-

respectievelijk 99 en 169 dollar). Hiermee

perkte hoeveelheid iPad Pros uit, die vanaf

komt Apple in het directe vaarwater van

799 dollar verkrijgbaar zijn.

ECHT GEZEGD Wie wil er nou een stylus? Je moet hem oppakken, opbergen en je verliest hem. Niemand wil een stylus. Bah.

Een uitspraak van Steve Jobs uit 2007. Jobs was van mening dat een stylus hoorde bij een slecht ontworpen apparaat. Nu, acht jaar later, presenteert zijn opvolger met marketing-superlatieven die Jobs zelf gebruikte, een stylus voor bij de nieuwe iPad Pro.

ENTER

SPECIFICATIES Prijs $ 2495,Processor Motorola 68000

APPLE MACINTOSH

Foto iFixit (www.ifixit.com)

(7,83 MHz)

Muispijltje voor iedereen

RAM 128 KB Opslag 64 KB ROM, 3,5inch-diskettestation (400 KB per diskette) Scherm 9 inch zwart/wit CRT (512 x 342 pixels) Besturingssysteem System 1.0

Je kunt veel vinden van de introductie van Windows 10, maar je bent vast niet meer onder de indruk van de vensters, knoppen en het muispijltje. Hoe anders was dat in 1984. Computers draaiden op tekst gebaseerde besturingssystemen en bediende je met het toetsenbord. Apple wilde dit doorbreken met de Macintosh, een computer die een grafisch besturingssysteem en de muis naar de huiskamer moest brengen.

Afmetingen 34,5 x 24,4 x 27,7 cm Gewicht 7,5 kg Aansluitingen Toetsenbord, muis, diskettestation, printer, modem, 3,5mm-geluidsuitgang

KUNSTWERK Steve Jobs zag zichzelf en de teamleden van de Macintoshgroep als artiesten. Wat zet je als artiest op een kunstwerk? Juist:

Jeroen Boer

je handtekening. De binnenkant

van de Macintosh bevat dan ook oor

de handtekeningen van vrijwel

het

het hele team dat de computer

falen

ontwikkelde. Je ziet alle handtekeningen op de binnenkant via

van de zakelijke Apple III over.

PC in 1981. Sinds 1978 was Apple

zichzelf als doel een betere compu-

wel met een andere opvolger van

ter dan de Lisa te maken (een project

Daar was misschien zakelijk nog

de succesvolle Apple II bezig. Toen

waarvan hij was buitengesloten en

overheen te komen, maar de Macin-

Steve Jobs in 1979 een demonstra-

wrok tegen koesterde). Jobs streefde

tosh was zeker niet vlekkeloos. Het

tie kreeg van een grafische inter-

naar perfectie, zowel qua behuizing

interne geheugen was te krap en zat

face met muis bij Xeroxs Palo Alto

als software. In 1984 introduceerde

vrijwel vol als het besturingssys-

Research Center was de richting

Steve Jobs zijn kindje aan de we-

teem was geladen. Daarnaast was

duidelijk. De Lisa die hieruit volgde

reld

on-

er sowieso weinig software voor

was revolutionair, maar geen com-

dersteund door een grootscheepse

de trage Mac beschikbaar. De eer-

mercieel succes tegenover de pc:

marketingcampagne en reclame-

ste Macintosh werd niet het succes

10.000 dollar was zelfs voor bedrij-

spot gericht tegen IBM door de be-

dat Apple hoopte, maar zette wel

ven te duur. Gelukkig werkte Ap-

kende regisseur Ridley Scott (www.

de basis voor besturingssystemen

ple-medewerker Jef Raskin aan een

tiny.cc/mac84). Was het oorspron-

die we nu gebruiken. In betere uit-

eigen projectje: een simpel te bedie-

kelijke doel gehaald? De Macintosh

voeringen werd de Macintosh uit-

nen goedkope thuiscomputer die

was zeker eenvoudig te gebruiken,

eindelijk succesvol in het onderwijs

hij naar zijn favoriete appeltje Mac-

maar goedkoop was hij niet. Mede

en de grafische sector. En die eerste

intosh noemde. Gedurende de ont-

door de dure marketingcampagne

Macintosh zelf? Altijd als ik er een

wikkeling werd gekozen voor de-

kostte de Macintosh een pittige

zie staan wil ik hem hebben, ook nu

zelfde processor als de Lisa en nam

2495 dollar (in hedendaags geld

voel je dat die sympathieke Macin-

Steve Jobs de leiding van het project

ongeveer 5723 dollar of 5082 euro).

tosh echt iets bijzonders was.

NOVEMBER 2015

Hij

www.tiny.cc/macsig.

had Apple geen antwoord op IBMâ&#x20AC;&#x2122;s

stelde

(www.tiny.cc/stevemac)

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Bespaar tot 70%* op de afdrukkosten dankzij Epson-printers met navulbare inkttanks. EcoTank-printers worden standaard geleverd met genoeg inkt voor 2 jaar*... en als u dan eindelijk inkt moet bijvullen, gebruikt u onze inktďŹ&#x201A;essen van 70 ml, te koop voor slechts â&#x201A;Ź 9,99** per stuk.

STREAMING

STREAMING:

ULTIEM GEMAK

p22: Dit móet je weten over Popcorn Time

p28: Alternatieven:

Alle streammogelijkheden op een rij

p30: VPN: 10 vragen

& antwoorden

p32: Streamen zonder

haperingen

p38: Workshop: Je onder-

titeling altijd op orde

p42: Shortlist:

We raken steeds verwender wat betreft kijken van films en series. Was vijftien jaar geleden televisie in combinatie met dvd’s nog prima, tien jaar geleden wilden we via downloaden zelf bepalen wat we wilden zien. Inmiddels is dat ook niet goed genoeg meer. Als we iets willen zien, kunnen we zelfs op de download niet meer wachten. De oplossing? Streaming!

e hebben steeds min-

denken. Ook in het minder legale

der tijd en steeds meer

circuit is het gemak van streaming

mogelijkheden voor en-

dankzij Popcorn Time definitief

tertainment. Als we iets willen zien,

doorgebroken. Maar wat is dat

moet dat ook echt direct op televisie

Popcorn Time nu eigenlijk en hoe

verschijnen. Gelukkig maken snelle

werkt streaming? Hoe krijg je de

internetverbindingen

direct

beste beelden geluidskwaliteit?

streamen van je favoriete film of serie

Wij zijn in de wereld van strea-

prima mogelijk. Een dienst als Netflix

ming video gedoken en geven je

is nog maar twee jaar op de markt,

antwoorden op al je vragen rond-

maar inmiddels al niet meer weg te

om dit onderwerp.

NOVEMBER 2015

het

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Pimp je woonkamer

p48: Sluit alles

optimaal aan

p50: Woordenlijst:

Streaming ABC

p56: 15 tips voor

je Chromecast

p60: Workshop: Je eigen AirPlay-speakers met de Raspberry Pi 2

p64: Basiscursus: Spotify kan méér

p70: Masterclass:

VLC als ultieme mediaspeler

POPCORN TIME

POPCORN TIME Bij de dienst Popcorn Time komt bij menigeen dezelfde gedachte naar boven: het is weliswaar illegaal, maar tegelijkertijd tĂŠ goed om zomaar links te laten liggen. Waar anders vind je de recentste films en series in uitstekende kwaliteit? Nergens dus en daarom is het begrijpelijk dat miljoenen mensen over de hele wereld de verleiding niet kunnen weerstaan. Maikel Dijkhuizen

POPCORN TIME

E en veelgehoorde kreet is: “Popcorn Time is Netflix, maar dan beter”. Daar schuilt zeker een kern van waarheid in. Het aanbod is namelijk heel wat uitgebreider dan dat van de Amerikaanse streaming-filmdienst. In tegenstelling tot Netflix, bevat Popcorn Time namelijk wel de nieuwste films en afleveringen van series. Zo hoef je bijvoorbeeld geen jaren te wachten voordat het laatste seizoen van de populaire serie Homeland eindelijk een keer beschikbaar is. Bovendien verschijnen de nieuwste Hollywood-krakers vliegensvlug in de catalogus. Aangezien Popcorn Time net als Netflix een zeer gebruiksvriendelijke interface heeft en het streamen van Full HD-beelden ondersteunt, voelt lang niet iedereen de behoefte om een abonnement van een tientje per maand bij Netflix af te sluiten. Waarom zou je ergens voor betalen als er een beter alternatief gratis voor het grijpen ligt?

Illegaliteit Hoewel Popcorn Time zich heeft ontpopt tot dé publiekslieveling onder liefhebbers van films en series, mag je het programma volgens de wet om twee redenen niet gebruiken. Zowel het downloaden als het verspreiden van auteursrechtelijk

beschermde

bestanden

BIJ POPCORN TIME IS ER DUS FEITELIJK SPRAKE VAN TWEE OVERTREDINGEN, NAMELIJK DOWNLOADEN EN UPLOADEN VAN BESCHERMDE BESTANDEN. verboden wanneer je daarvoor geen toestemming hebt van de rechthebbenden. Bij Popcorn Time is er dus feitelijk sprake

Netflix (boven) versus Popcorn Time (onder): zoek de verschillen!

van twee overtredingen, namelijk downloaden en uploaden van beschermde bestanden. Om dat beter te begrijpen, is het goed om de achterliggende techniek van het programma eens onder de loep te nemen. Popcorn Time maakt handig gebruik van het bittorrentnetwerk om videobestanden te streamen. Zodra je een film gaat kijken, downloadt het programma op de achtergrond telkens een stukje van de film vanaf andere bittorrentclients. Dat zijn computers die het betreffende videobestand al hebben opgeslagen. Tijdens het kijken, deel je de beelden automatisch weer met andere gebruikers. Op die manier draag je zelf ook een steentje bij aan het bittorrentnetwerk. P2P-technologie is een prachtig hulpmiddel om onderling films te delen, maar helaas is het in deze vorm dus verboden om te gebruiken.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

POPCORN TIME

Juridische gevolgen Wie Popcorn Time evengoed installeert en films streamt, loopt in theorie kans op een juridische aanklacht. Auteursrechtorganisaties en filmmaatschappijen kunnen overtreders aansprakelijk stellen voor gemiste inkomsten. In Nederland zijn daar nog geen voorbeelden van bekend. Stichting BREIN liet ons onlangs weten dat het voorlopig geen

INTERNETPROVIDERS STAAN IN NEDERLAND UIT PRIVACYOVERWEGINGEN IN PRINCIPE GEEN KLANTGEGEVENS AF AAN DERDEN. OM DIE REDEN ZIJN DE GEBRUIKERS NOG BETREKKELIJK ANONIEM.

maatregelen tegen individuele gebruikers

Over de grens De Nederlandse Stichting BREIN stelt zich eigenlijk best sympathiek op ten opzichte van Popcorn Time-gebruikers. Vergelijkbare organisaties over de grens kiezen voor een hardere aanpak. Zo stuurde de Noorse instantie Rettighets-Alliansen de afgelopen maanden naar zoâ&#x20AC;&#x2122;n 50 Ă 75 duizend vermeende Popcorn Time-gebruikers een waarschuwingsbrief. De organisatie heeft

van Popcorn Time neemt. Deze auteursrechtorganisatie pakt

de database opgebouwd aan de hand van IP-adressen die het

liever de aanbodzijde van illegale streamingdiensten aan, al

opgevraagd heeft bij internetproviders. In Duitsland maken

zou dat naar eigen zeggen door toekomstige ontwikkelingen

advocatenkantoren er een sport van om verspreiders van au-

kunnen veranderen. Verder kunnen filmmaatschappijen

teursrechtelijk beschermde content boetebrieven te sturen.

natuurlijk ook op eigen initiatief individuele gebruikers van

Onder de slachtoffers zitten veel Popcorn Time-gebruikers,

Popcorn Time voor de rechter dagen. Overigens is dat een

omdat ze de bestanden automatisch delen met andere com-

nogal lastig karwei, want internetproviders staan in Ne-

puters binnen het bittorrentnetwerk. De hoogte van der-

derland uit privacyoverwegingen in principe geen klantge-

gelijke boetes is overigens niet misselijk, vaak betaalt men

gevens af aan derden. Om die reden zijn de gebruikers nog

een bedrag van boven de duizend euro. Verder nemen veel

betrekkelijk anoniem. De pakkans is dus in Nederland welis-

landen maatregelen om het gebruik van Popcorn Time aan

waar klein, maar er blijft natuurlijk altijd een risico.

banden te leggen. Zo mogen Britse internetproviders diverse

KSAREDFX

Zodra je een film of serie in Popcorn Time opent, maakt het programma verbinding met het bittorrentnetwerk.

De makers van Popcorn

Popcorn Time is

Popcorn Time?

Time begeven zich op

inderdaad in de meeste

Persoonlijk wil ik graag

glad ijs. Diverse instan-

landen illegaal, maar

met Popcorn Time

ties uit de filmindustrie,

dus niet overal. Op

laten zien hoe goed we

auteursrechtwaakhon-

onze website staat

een streamingdienst

den en overheden van

duidelijk vermeld

kunnen bouwen als

veel westerse landen

dat het downloaden

we geen rekening

hekelen het illegale

van auteursrechtelijk

hoeven te houden

aanbod. Zij halen alles

beschermd materiaal

met allerlei bureau-

uit de kast om de dienst

mogelijk illegaal is

cratische instanties.

offline te krijgen. Daar-

in jouw land en dat

Het is namelijk niet

om blijven de mensen

het gebruik ervan op

bijster ingewikkeld

die de ontwikkeling van

eigen risico is. Om onze

om een fantastische

Popcorn Time bewaken

gebruikers te bescher-

streamingdienst met

liever anoniem. Wij

men, adviseren we ze

nieuwe films en series

spoorden een belang-

om een VPN-server te

wereldwijd aan te

rijke ontwikkelaar (Ks-

gebruiken zodat hun

bieden. Verder wil ik

aRedFx) van de illegale

IP-adres is gecamou-

met Popcorn Time

streamingdienst op en

fleerd. Als ze willen,

filmmaatschappijen

stelden hem of haar

kunnen ze hiervoor ook

uitdagen om met ons

enkele vragen.

de ingebouwde VPN-

te concurreren. Uitein-

server van Popcorn

delijk hoop ik dat ze

Time gebruiken.

met een streaming-

Het gebruik van

dienst komen die een

Popcorn Time is

wereldwijd illegaal.

Wat is de reden dat je

soortgelijke of betere

Wat is jouw mening

actief bijdraagt aan

ervaring biedt tegen

hierover?

de ontwikkeling van

een redelijke prijs.

POPCORN TIME

websites waarop het installatiebestand van de streamingdienst staat niet meer doorgeven. In Denemarken zijn er tot slot twee mannen gearresteerd die instructiewebsites van De iOS-versie van Popcorn Time hevel je via een speciaal programma over naar je iPhone of iPad.

Popcorn Time beheerden.

POPCORN TIME Meerdere versies De oorspronkelijke versie van Popcorn Time bestaat niet meer. De makers kregen te maken met dreigende claims van diverse auteursrechtorganisaties en kozen in maart 2014 het hazenpad. Sindsdien is de broncode van het oorspronkelijke programma voor iedereen openbaar en zijn er meerdere forks opgedoken. De bekendste versies van Popcorn Time vind je op www.popcorntime.io en www.popcorn-time.se. Beide programma’s hebben applicaties ontwikkeld voor meerdere besturingssystemen, namelijk Windows, OS X en Linux. Bovendien is er ook een mobiele app van Android beschikbaar, al is die om juridische redenen niet in via de Play Store van Google verkrijgbaar. Maar net als andere apps die niet in de officiële Play Store staan, kun je hem met een los apk-bestand op een Android-toestel zetten. Via de website www.popcorn-time.se is er zelfs een iOS-versie beschikbaar zonder dat je een iPhone of iPad hoeft te jailbreaken. De verschillen tussen beide versies zijn klein. De versie op www.popcorn-time.se werd enige tijd geleden beschuldigd van het installeren van adware, al

Veel auteursrechtor-

hebben we daarvoor momenteel geen concrete aanwijzingen.

ganisaties willen

Naast de twee bekende forks van Popcorn Time, circuleren er

Popcorn Time graag

op internet ook diverse webvarianten. Een voorbeeld hiervan

neerhalen. Hoe voor-

is Popcorn In Your Browser. Dergelijke online diensten wer-

kom je dat?

ken in de meeste gevallen minder goed en worden snel offline

Zodra een gebrui-

gehaald door auteursrechtorganisaties.

ker Popcorn Time eenmaal heeft

Popcorn Time op tv?

gedownload, bezoekt

Naast het actuele aanbod met films en series, is er nog een be-

diegene onze web-

langrijke reden waarom deze gratis streamingdienst mateloos

site alleen nog maar

populair is. Het programma is namelijk platformonafhanke-

voor updates van

lijk, waardoor je de beelden op verschillende apparaten be-

het programma. Het actuele aanbod is rechtstreeks afkomstig van bittorrent. Omdat

kijkt. Uiteraard zijn er de reguliere versies voor de pc en Mac. De anonieme ontwikkelaar KsaRedFx adviseert gebruikers om Popcorn Time via de ingebouwde VPN-server te gebruiken.

de bestanden op

Dankzij Android- en iOS-ondersteuning kijk je ook onderweg op je tablet of smartphone naar een goede film. Wie films en series op de televisie wil afspelen, gaat noodgedwongen iets creatiever te werk. Fabrikanten van smart-tv’s, mediaspelers

miljoenen computers

aansprakelijk stel-

anders dan The Pirate

en blu-ray-spelers voegen vanwege rechtenperikelen logi-

staan opgeslagen, is

len, zoals dat eerder

Bay en bieden een heel

scherwijs geen ondersteuning toe. Het alternatief is om een

het onmogelijk om het

bij de makers van

andere dienst aan. Op

hometheater-pc of laptop via een HDMI-kabel met de tele-

gebruik van Popcorn

The Pirate Bay is

juridisch vlak begeven

visie te verbinden. Verder gebruik je eventueel een Google

Time tegen te houden.

gebeurd?

we ons met Popcorn

Chromecast. Vanuit de desktopapplicatie of mobiele app geef

Ik ben me ervan

Time in een grijs

je in dat geval aan dat je de beelden draadloos naar de HDMI-

Ben je bang dat

bewust dat de kans op

gebied en dat maakt

stick wilt casten. Houd er wel rekening mee dat een draadlo-

auteursrechtorgani-

een rechtszaak tegen

het beginnen van

ze overdracht van beeld en geluid via een wifi-verbinding in

saties medewerkers

ons reëel is. We doen

rechtszaken voor veel

de praktijk vaak problemen met zich meebrengt. Bovendien

van Popcorn Time

veel dingen echter

instanties moeilijk.

is de resolutie van de Chromecast in de meeste gevallen

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

POPCORN TIME

beperkt tot 720p. Een derde mogelijkheid om Popcorn Timefilms op je televisie af te spelen, is via een mediaspeler die op Android is gebaseerd. Je installeert dan een apk-bestand van Popcorn Time op de speler om de streamingdienst aan de praat te krijgen.

Aanbod sorteren Beide programma’s van Popcorn Time zijn zeer aan elkaar gewaagd en bieden dezelfde sorteeropties. Zo maken ze allebei onderscheid tussen tv-series en films, waarbij je aan de hand van afbeeldingen door het aanbod snuffelt. Daarnaast is er een zoekfunctie voor het geval je een specifieke titel probeert te vinden. Bij de fork van www.popcorntime.io is er als eerste een extra categorie met Japanse animatiefilms toegevoegd. In

De Popcorn Time-fork van www. popcorn-time.se heeft Chromecast-ondersteuning ingebouwd.

beide programma’s kunnen verschillende filters ingesteld worden door de opties aan de boven- of zijkant te gebruiken.

Favorieten toevoegen

Hierdoor komen alleen titels van jouw favoriete genre boven

Tijdens het rondsnuffelen door de catalogus

water, zoals comedyfilms of documentaires. Tot slot sorteer je

kom je waarschijnlijk meerdere titels tegen die

het aanbod desgewenst op populariteit, datum, beoordeling,

je op een later moment wilt zien. Om te voorko-

jaar en titel.

men dat je deze films en series ‘kwijtraakt’, voeg je hem toe aan je favorieten. Je regelt dat door bij

Nederlandstalige ondertiteling

een titel op het hartje of op Toevoegen aan favo-

Ook wat betreft de aanwezigheid van functies doet Pop-

rieten te klikken. Via het hartje rechtsboven in het

corn Time niet onder voor Netflix, Pathé Thuis, Videoland

venster vraag je het favorietenlijstje op. De fork van

Unlimited en andere legale alternatieven (zie voor de alter-

www.popcorntime.io heeft als voordeel dat je titels kunt

natieven pagina 28). Net zoals je bij de genoemde diensten

markeren die je al eerder hebt gezien. Op die manier kijk je

gewend bent, activeer je eenvoudig Nederlandstalige onder-

een film nooit per ongeluk voor de tweede keer. Je drukt

titeling. Dat kan zowel vooraf als tijdens het kijken van een

hiervoor op het oogje of op Als gezien markeren.

film. Is er geen Nederlandstalige ondertiteling aanwezig? Het programma biedt de mogelijkheid om handmatig een

Stream selecteren

ondertitelbestand toe te voegen. Dergelijke bestanden zijn

Naast de gewenste resolutie

namelijk overal op internet te vinden. Meer informatie over

toont de versie van www.

op orde krijgen ondertiteling lees je op pagina 38. Verder pas

popcorn-time.se ook welke

je zo nodig eenvoudig de tekstgrootte van de ondertiteling

streams beschikbaar zijn (in

aan. In de versie van www.popcorntime.io regel je dat tij-

het bittorrentnetwerk zijn

dens de weergave. Daarnaast kun je bij beide programma’s

er doorgaans meerdere van

de lettergrootte in de instellingen wijzigen.

één film of serie). Kies bij voorkeur voor een stream met het hoogste aantal deelnemers. Hoe meer gebruikers de beelden delen, hoe korter de wachttijden zijn. Bovendien loop je dan minder risico op hinderlijke onderbrekingen. Zodra je de details van een titel hebt geopend, bepaal je onderaan in het venster welke stream je wilt openen.

Toekomst Het is indrukwekkend hoe goed en soepel Popcorn Time werkt. Voorlopig heeft de filmindustrie er een behoorlijke dobber aan om iets vergelijkbaars te bieden tegen een redelijk tarief. Technisch kan het op dit moment prima. Het zijn de rechthebbenden die over hun eigen schaduw heen moeten stappen Je klikt op het Nederlandse vlaggetje om de ondertiteling in te schakelen.

om Netflix en andere partijen (en daarmee zichzelf) de kans te geven om echt te concurreren met Popcorn Time.

Kies waar mogelijk altijd voor een stream met een hoog aantal deelnemers.

OVERZICHT

A LT E R N AT I E V E N V O O R P O P C O R N T I M E

ALLE STREAMMOGELIJKHEDEN OP EEN RIJ

Alternatieven voor Popcorn Time Natuurlijk kleven er nadelen aan Popcorn Time: het is illegaal, maar je bent ook afhankelijk van het aantal mensen dat de film of serie op dat moment ook deelt via het bittorrentprotocol. Gelukkig zijn er zat alternatieven! Joris Peterse

STREAMING ONLY

NETFLIX

PATHÉ THUIS

HBO GO

VIDEOLAND UNLIMITED

ZIGGO MYPRIME

FILM1 GO

Prijs

€ 8,99 p/m

Betaling per film

€ 15,- p/m

€ 10,- p/m

€ 6,95 p/m

€ 15,- p/m

Films

✔

Series

✔

Tv-programma’s

nvt

onbeperkt

huur

onbeperkt, huur

onbeperkt

onbeperkt, huur

onbeperkt

Full HD

✔

✔*

iOS-app

✔

Android-app

✔

Windows-app

✔

Chromecast

✔

Live kijken Onbeperkt kijken / per stuk huren

* bij abonnement van € 11,99 p/m ** programma’s ouder dan een week tegen betaling *** Vooruit kijken tegen betaling

A LT E R N AT I E V E N V O O R P O P C O R N T I M E

OVERZICHT

EIGEN VIDEO’S STREAMEN Liever eigen video’s streamen? Met Plex (www.plex.tv) op je pc of NAS maak je van het apparaat een mediaserver, waarvandaan je al je media streamt naar pc, smartphone, tablet of Chromecast. Ook leveren veel NAS-fabrikanten apps mee om de media van de NAS te kunnen streamen. Maak je gebruik van de mediacenter-software Kodi (www.kodi.tv) dan kun je de Pulsar-plug-in installeren. Met Pulsar maak je van Kodi ook een soort Popcorn Time, door direct video te streamen via bittorrent.

TV-ZENDERS

WEBDIENST

NPO

RTL XL

KIJK

NLZIET

FOX SPORTS

SPORT1 GO

YOUTUBE

Gratis

Deels gratis**

Deels gratis***

€ 7,95 p/m

Vanaf € 15,95 p/m

€ 9,99 p/m

Gratis

✔

onbeperkt

onbeperkt, huur

onbeperkt

onbeperkt, huur

onbeperkt

✔

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

VPN

10 VRAGEN & ANTWOORDEN

VPN

10 VRAGEN &

ANTWOORDEN VPN, waarschijnlijk heb je er weleens over gehoord en zo niet, dan moet je sowieso verder lezen. Want VPN is ook voor jou belangrijk, zelfs als je nooit download of streamt. Jeroen de Jager

DE LAATSTE MAANDEN/ JAREN IS VPN OOK INTERESSANT GEWORDEN VOOR PARTICULIEREN

WAT IS VPN PRECIES?

VPN staat voor Virtual Private

openbare netwerken (= internet)

Network. Je kunt het zien als een

loopt. Denk aan je thuisnetwerk en

privénetwerk binnen een groter

het bedrijfsnetwerk van je werkge-

netwerk. Meestal gaat het om een

ver. VPN helpt je om een soort pri-

versleutelde

vétunnel of -pijplijn tussen die twee

verbinding

tussen

twee andere netwerken, die via

netwerken te maken.

WAAROM MOET IK VPN GEBRUIKEN?

Een groot voordeel van VPN: geen

trein, restaurant of een andere plek

pottenkijkers. Doordat de verbin-

met openbare wifi. Dankzij VPN zien

ding is versleuteld, kan iemand die

sniffers (afluisteraars) geen zinnige

ook toegang heeft tot datzelfde net-

informatie voorbijkomen. Wel zo

werk jouw VPN-verbinding toch

prettig als je je bankzaken of andere

niet afluisteren. Denk aan een hotel,

privédingen regelt.

WANNEER IS GEBRUIKMAKEN VAN VPN HANDIG?

Van oudsher wordt VPN gebruikt in

met wat je op internet aan het doen

zakelijke omgevingen om werkne-

bent. Daarnaast kunnen bepaalde

mers overal ter wereld toch toegang

diensten je niet zo makkelijk blok-

tot het bedrijfsnetwerk te geven. De

keren als je uit een bepaald (voor

laatste maanden/jaren wordt VPN

hen ongewenst) land komt, omdat je

ook interessant voor particulieren.

het met een VPN-dienst kunt laten

Zeker waar de overheid en andere

lijken alsof je uit een ander (wel ge-

diensten steeds meer meegluren

wenst) land komt.

BEN IK ECHT ANONIEM MET VPN?

Nee, echt anoniem op internet ben je

Toch hoeft er maar iemand een tap te

nooit. Je internetprovider weet met

plaatsen en je bent gezien. Gelukkig

wie je contact maakt, bijvoorbeeld

kan dat niet zomaar, dat is zelfs voor

je VPN-dienst. Je VPN-dienst weet

een overheid, geheime dienst of een

wel wat je doet, maar houdt daar

(andere) kwaadwillige geen koud

normaal gesproken geen logs van bij.

kunstje.

10 VRAGEN & ANTWOORDEN

VPN

WELK VPN-PROTOCOL KAN IK HET BESTE GEBRUIKEN?

De meest gebruikte protocollen

eenvoudig te kraken. Niet gebrui-

zijn PPTP, L2TP/IPsec en Open-

ken dus! Het beste en snelste is

VPN. Deze drie protocollen wor-

OpenVPN, maar niet elk apparaat

den door meeste VPN-diensten en

ondersteunt dat. Mocht je Open-

VPN-software ondersteund. PPTP

VPN niet aan de praat krijgen, kies

is de minst veilige en is relatief

dan voor L2TP/IPsec.

KAN IK THUIS EEN VPN-SERVER MAKEN OF GEBRUIK IK BETER EEN EXTERNE DIENST? Sommige VPN-diensten bieden ook een gratis abonnement aan wat net genoeg voor je kan zijn.

Wil je vooral voorkomen dat nie-

internetverbinding thuis en kun je

mand je internetgebruik kan zien

veilig op openbare wifi-netwerken

als je onderweg bent? Dan kun je

je gang gaan. Zorg wel dat je een

prima een VPN-verbinding met

snelle

je thuisnetwerk opzetten. Dit kan

hebt, liefst via de kabel of glasve-

via je router of NAS, of via een

zel. Wil je ook thuis voorkomen

computer thuis die je altijd aan laat

dat men weet wat je online doet,

staan. Hiermee loopt al het inter-

maak dan gebruik van een externe

Gebruik je VPN, dan gaat dat

Daarnaast heb je de extra

netverkeer op je smartphone via je

VPN-dienst.

altijd ten koste van je snel-

rekenkracht die de versleute-

heid. Je aanvraag voor een

ling vraagt. Voor een dikke

bepaalde webpagina of an-

pc geen probleem, maar op

dere internetinfo gaat niet

sommige mobiele apparaten

meer direct naar die web-

merk je er wel wat van. Ben

server, maar eerst naar de

je gamer, dan is een lage ping

internetverbinding

thuis

IK ZIE GRATIS EN BETAALDE DIENSTEN, WAT IS HET VERSCHIL?

HOE ZIT HET MET MIJN SNELHEID?

Gratis VPN-diensten hebben be-

thuis bent, dan biedt bijvoorbeeld

server van je VPN-dienst,

heel belangrijk en daar zijn

perkingen op snelheid, hoeveel-

VyprVPN een gratis abonnement

dan naar die webserver, weer

de extra tussenstappen van

heid data, aantal verbindingen of

aan waarmee je 500 MB per maand

terug naar je VPN-dienst en

een VPN-dienst niet bevor-

een combinatie hiervan. Wil je

kunt verbruiken. Wil je meer, dan

dan weer naar jou. En dat

derlijk voor. In alle gevallen:

alleen veilig je mail op je smart-

moet je gaan betalen.

gaat continu zo door. Heb je

test eerst of de VPN-dienst

een snelle kabel- of glasve-

snel genoeg voor je is. Veel

zelverbinding, dan hoef je er

diensten

amper wat van te merken.

proefpakketten.

phone of tablet checken als je niet

WAT ZIJN GOEDE DIENSTEN?

bieden

hiervoor

We hebben geen vergelijkende test

de VPN-diensten geen privégege-

gedaan. Dat is lastig omdat de pres-

vens doorspelen. Zelf hebben we

taties van VPN-diensten erg afhan-

goede ervaringen met PIA (https://

Veelgenoemde

alternatie-

alleen niets voor jouw pri-

kelijk zijn van de locatie, de snel-

nld.privateinternetaccess.com) en

ven voor VPN zijn Tor en

vacy, sterker nog, ze delen

heid van de internetverbinding die

VyprVPN (www.goldenfrog.com/

een anonieme proxy. Die

deze gegevens met anderen.

wordt gebruikt en de rekenkracht

vyprvpn). Voor meer info over di-

laatste wordt gebruikt om

Bij Tor, een netwerk waarop

van de gebruikte apparatuur. Daar-

verse VPN-diensten kun je kijken

regiogebonden content van

je anoniem kunt surfen, is je

naast is het lastig te achterhalen of

op www.bestvpn.com.

bijvoorbeeld Netflix, Hulu,

privacy in principe wel goed

BBC iPlayer en Uitzending

geregeld, maar ook hier zijn

Meer lezen

Gemist toch op een andere

er weleens ‘infiltranten’ en

Veilig surfen via een eigen VPN-server, www.tiny.cc/surfvpn1

plek te kunnen bekijken.

is de snelheid vaak een zwak

Veilig surfen via een VPN-dienst, www.tiny.cc/surfvpn2

Veel anonieme proxy’s doen

punt.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

WAT ZIJN ALTERNATIEVEN VOOR VPN?

M E D I A B E S TA N D E N S T R E A M E N

Streamen zonder haperingen Maximale beelden geluidskwaliteit Via je netwerk stream je mediabestanden van het ene naar het andere apparaat. Klinkt eenvoudig, maar in de praktijk is het nog een pittig karwei om alle data zonder strubbelingen en in de beste beelden geluidskwaliteit van a naar b te krijgen. Genoeg reden om je streams te optimaliseren. Maikel Dijkhuizen

p het gebied van streaming zijn er talloze variaties mogelijk. Je kunt bijvoorbeeld een abonnement bij Netflix

of Spotify afsluiten en bestanden vanaf een online server ophalen met een computer, mobiel apparaat, receiver of smart-tv. Voor de beelden geluidskwaliteit ben je dan grotendeels afhankelijk van de online streamingdienst. Wanneer je zelf bestanden binnen het netwerk gaat streamen, komen er meer mogelijkheden om de hoek kijken. Je kunt mediabestanden bijvoorbeeld via een gedeelde map op een pc aanbieden, maar het is ook mogelijk om hiervoor een speciale mediaserver op een NAS in te richten. Welk protocol ga je gebruiken om bestanden over het netwerk te transporteren? En hoe zit het met de bestandscompatibiliteit van al die afspeelapparatuur? Het is bijvoorbeeld frustrerend wanneer een film wel afspeelbaar is via een mediaspeler op zolder, maar dat de smart-tv in de woonkamer het betreffende bestandsformaat niet ondersteunt. Gebruik de tips in dit artikel om een soepel medianetwerk in te richten voor het streamen van bestanden in de beste kwaliteit.

M E D I A B E S TA N D E N S T R E A M E N

Apparatuur Mediabestanden opslaan Als je begint met streamen, is het belangrijk om te bepalen welk apparaat je als centrale opslaglocatie voor alle mediabestanden gebruikt. Eigenlijk komen er hiervoor maar twee apparaten in aanmerking, namelijk een pc en NAS. In principe maakt het niet zozeer uit welk systeem je hiervoor gebruikt, al biedt een NAS wel duidelijke voordelen. Dit apparaat verbruikt veel minder energie en biedt doorgaans een grotere opslagcapaciteit dan een computer. Ideale eigenschappen dus om je mediacollectie een flink

Wil je serieus werk maken van het streamen van mediabestanden in je thuisnetwerk? Neem dan een NAS!

aantal uren per dag aan diverse apparaten aan te bieden. Synology en QNAP zijn bekende fabrikanten van NAS’en die uitstekend met mediabestanden overweg kunnen.

Videoapparatuur kiezen

videocodecs ondersteunt. Je krijgt dus niet zo

ingebouwde mediaspeler aan boord. Het ligt

Zodra je een mediacollectie op je NAS of pc hebt

snel te maken met een film of serie die niet afge-

voor de hand om die te gebruiken voor het

aangelegd, wil je de catalogus in de beste kwa-

speeld kan worden. Een ander pluspunt van me-

streamen van mediabestanden. Wie echter van

liteit streamen naar allerlei afspeelapparatuur.

diaspelers is dat deze apparaten overweg kunnen

plan is om images van blu-rays en dvd’s via het

Voor het kijken van videobestanden is een me-

met verschillende netwerkprotocollen. Of je be-

netwerk te streamen, komt bij de meeste smart-

diaspeler de beste optie. Dit is een los kastje met

standen nu op een Linux-machine, Windows-pc

tv’s van een koude kermis thuis. De meeste ge-

een netwerkaansluiting dat je rechtstreeks op de

of NAS staan opgeslagen, een goede mediaspeler

integreerde mediaspelers van smart-tv’s en blu-

televisie of receiver aansluit. Een groot voordeel

weet altijd een stabiele verbinding op te zetten.

ray-spelers kunnen namelijk niet overweg met

van een losse mediaspeler is dat hij alle gangbare

Tot slot ondersteunen nieuwe modellen via de

iso-bestanden. Ook het afspelen van mappen-

HDMI-uitgang ook populaire audiocodecs voor

structuren van een originele blu-ray- of dvd-rip

films, zoals Dolby TrueHD en DTS-HD Master

is vragen om problemen. Bovendien beperkt de

Audio. Bekende merken die uitstekende media-

audio-uitvoer zich bij de meeste modellen tot

spelers uitbrengen zijn Popcorn Hour, Mede8er,

stereogeluid, waardoor het niet lukt om films

Western Digital, ASUS, Eminent en Dune HD.

goed op je surroundset af te spelen. Bezitters

EEN GROOT VOORDEEL VAN EEN LOSSE MEDIASPELER IS DAT HIJ ALLE GANGBARE VIDEOCODECS ONDERSTEUNT.

van een smart-tv ondervinden in de praktijk

Afraders

nog meer problemen. Zo geven bepaalde mo-

Veruit de meeste smart-tv’s hebben zowel

dellen van Samsung ondertiteling in koeienlet-

een (draadloze) netwerkaansluiting als een

ters weer en lukt het niet om gestreamde films

Een externe mediaspeler is nog altijd de beste keuze als het gaat om het streamen van volwaardige blu-ray-rips.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

M E D I A B E S TA N D E N S T R E A M E N

OOK HET GEBRUIK VAN MOBIELE APPARATUUR VOOR HET AFSPELEN VAN ZWARE VIDEOSTREAMS IS MEESTAL GEEN SUCCES. Sony heeft onlangs de app Media Player voor zijn PS4 vrijgegeven. De bestandsondersteuning is hiervan echter té beperkt voor filmliefhebbers.

te pauzeren. De gebruikersinterface van ingebouwde mediaspelers op smart-tv’s is daarnaast ook niet om over naar huis te schrijven. Er zijn nog meer apparaten die een beperkte mediaspeler hebben, zoals de PlayStation 4. Helaas accepteert deze applicatie slechts enkele videoformaten en is er geen DTS-uitvoer. Ook het gebruik van mobiele apparatuur voor het afspe-

dezelfde apparatuur als bij videobestanden.

streamers van het Canadese merk Bluesound

len van zware videostreams is meestal geen suc-

De nadruk bij de ontwikkeling van smart-tv’s,

zijn een uitzondering. In plaats van het streamen

ces. De draadloze overdracht gebeurt vaak niet

gameconsoles en mediaspelers ligt echter op

van eigen audiobestanden kun je ook liedjes via

snel genoeg en veel toestellen hebben te weinig

de weergave van films en daarom beschikken

online muziekdiensten afspelen. Wie kwaliteit

rekenkracht om de beelden tijdig te decoderen.

ze doorgaans over minder muzikaliteit. Beter

hoog in het vaandel heeft staan, laat de bekende

is om voor een gespecialiseerde muziekstrea-

dienst Spotify links liggen. TIDAL en Qobuz bie-

Audioapparatuur kiezen

mer te kiezen met een goede digitaal/analoog-

den nummers in cd-kwaliteit aan. Let op dat de

Vergeleken met video zijn er voor het streamen

converter. Op een doorsnee hifi-set is dat ver-

beoogde muziekstreamer één van deze muziek-

van audiobestanden meer geschikte apparaten

schil namelijk duidelijk hoorbaar. Wanneer

diensten ondersteunt.

in de handel verkrijgbaar. Wie weinig eisen

je van plan bent om high-res audiobestanden

stelt aan de muziekkwaliteit, gebruikt hiervoor

af te spelen, let dan goed op dat de apparatuur audiobestanden in een resolutie van 24bit/192KHz kan afspelen. Veel moder-

AIRPLAY

ne netwerkreceivers van bekende merken als Marantz en Denon bieden hiervoor on-

Apple heeft als tegenhanger van DLNA

dersteuning. Let bij multiroom-systemen op

ook een eigen netwerkprotocol ontwik-

dat ze lang niet allemaal geschikt zijn voor het

keld. Naast iPhones, iPads en Macs is

afspelen van 24bit/192KHz-audiobestanden. De

er een groeiend aantal apparaten van andere fabrikanten die AirPlay ondersteunen. In verhouding met DLNA zijn dat er wel een stuk minder. Een groot nadeel is dat je niet alle audio- en videocodecs via AirPlay kunt streamen. Het streamen van een dvd- of blu-raymappenstructuur kun je bijvoorbeeld

Streams optimaliseren

De Node 2 van Bluesound heeft een geïntegreerde digitaal/analoog-converter voor het afspelen van 24bits/192KHz-audiobestanden.

wel vergeten. Ook voor iso-images en

Streamingmethode

het populaire mkv-formaat is er geen

Het streamen van mediabestanden kan grof-

mediaserver. Je verzamelt alle mediabestanden

ondersteuning. AirPlay is daarom niet

weg op twee manieren. De eenvoudigste me-

dan in een programma op een pc of NAS. Via

geschikt voor wie graag een eigen

thode is om een gedeelde map op je pc of NAS

het netwerkprotocol DLNA (UPnP) lukt het om

mediaserver optuigt met gedownloade

aan te maken. Afspeelapparaten die compati-

audio- en videobestanden in de oorspronkelijke

mediabestanden in de beste kwaliteit.

bel zijn met Samba en/of NFS, zijn in staat om

kwaliteit naar een DLNA-client te streamen. Dat

Wie regelmatig aankopen doet in de

de inhoud van de map te benaderen. Fijn is dat

kan bijvoorbeeld een blu-ray-speler, receiver,

iTunes Store kan via Apples netwerk-

deze netwerkprotocollen geen beperkingen aan

mediaspeler, smart-tv of gameconsole zijn. Aan-

protocol daarentegen wel kinderlijk

de streams opleggen. Het doel is om het origi-

gezien bijna alle netwerkapparaten DLNA of het

eenvoudig muziek en video streamen

nele bestand in de oorspronkelijke kwaliteit van

verwante netwerkprotocol UPnP ondersteu-

naar andere geschikte apparaten.

punt a naar b te krijgen.

nen, heeft het opzetten van een mediaserver de

De tweede methode is het opzetten van een

M E D I A B E S TA N D E N S T R E A M E N

Door een mediamap op je Windows-machine te delen, stel je de inhoud hiervan aan Samba-compatibele apparaten beschikbaar.

Afhankelijk van welke SynologyNAS je gebruikt, kun je bepaalde bestandsformaten laten transcoderen.

Spotnet 2.0 bevat een eigen categorie met volwaardige blurays, maar deze bestanden mag je niet zomaar downloaden. Het populaire mediaprogramma Kodi gebruik je probleemloos als UPnP-mediaserver.

meeste kans van slagen wanneer je bestanden

van welk type je gebruikt, bedraagt de maximale

ieder bestandsformaat afspelen. Kies daarom

op zo veel mogelijk apparaten wilt afspelen. Nog

resolutie 1080p of 480p. Ook de programma’s PS3

voor de beste audio- en beeldkwaliteit! Op

een voordeel is dat DLNA in de praktijk beter

Media Server en Plex kunnen mediabestanden

downloadnetwerken als usenet en bittorrent

zware videobestanden met een hoge bitrate

naar een ander formaat omzetten wanneer de

zijn er genoeg volwaardige blu-ray-rips te vin-

over het netwerk doorvoert. Programma’s die je

DLNA-client geen ondersteuning biedt aan het

den. Na het downloaden van 25 of misschien

als een DLNA-mediaserver kunt gebruiken, zijn

oorspronkelijke bestandstype. Kodi ondersteunt

wel 50 GB, staat er een mappenstructuur met

onder andere Windows Media Player, Plex, Kodi

deze functie niet. Houd er rekening mee dat het

m2ts-bestanden of een iso-image op je systeem.

en PS3 Media Server. Afhankelijk van het merk

transcoderen extra rekenkracht vergt voor het

Iedere DLNA-mediaserver kan de data naar een

NAS, installeer je op dit apparaat een speciale

apparaat waarop de mediaserver is geïnstal-

geschikte mediaspeler streamen. Populair zijn

app als mediaserver.

leerd. De processor moet dus snel genoeg zijn om

tegenwoordig mkv-bestanden. Dit zijn gecom-

het mediabestand naar een afspeelbaar formaat

primeerde blu-rays die evengoed een resolutie

Transcoderen

te converteren. De makers van Plex raden aan

van 1080p en meervoudig audiospoor bevatten.

Heb je een mediabestand opgeslagen waarvoor

om voor het transcoderen van een Full HD-film

Ideaal als je schijfruimte wilt besparen en het

jouw mediaspeler, smart-tv of gameconsole geen

minimaal een dualcore-processor met een klok-

netwerk wilt ontlasten. Belangrijk is om te be-

ondersteuning biedt? Geen nood, er is nog geen

snelheid van 2,4 GHz te gebruiken.

seffen dat veruit de meeste mediabestanden op usenet en bittorrent illegaal zijn. Die mag je of-

man overboord. Veel DLNA-servers bieden de mogelijkheid om het mediabestand tijdelijk om te

Mediabestanden downloaden

ficieel niet downloaden. Het aantal legale down-

zetten naar een ander formaat waarvoor wel on-

Je weet nu welke apparatuur je nodig hebt om

loadplaatsen is helaas beperkt. Wie high-res

dersteuning is. De mediaserver van een recente

zonder kwaliteitsverlies audio- en videobestan-

muziek wil opslaan, kan hiervoor ook terecht

Synology-NAS is bijvoorbeeld in staat om video’s

den te streamen. Wanneer je als afspeelappa-

bij gespecialiseerde webwinkels als HDtracks,

naar het ts-formaat te transcoderen. Afhankelijk

raat een mediaspeler gebruikt, kun je praktisch

Qobuz en HIGHRESAUDIO.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

M E D I A B E S TA N D E N S T R E A M E N

Netwerk

Het duurste internetabonnement bij Ziggo biedt een snelheid van maar liefst 200 Mbit/s.

Internetverbinding Een snelle internetverbinding is geen overbodige luxe wanneer je online streaming-filmdiensten gebruikt of regelmatig mediabestanden downloadt. Wie aangesloten is bij een aanbieder van kabelinternet, beschikt over voldoende bandbreedte om films in de beste kwaliteit vanaf Netflix of PathĂŠ Thuis te streamen. Het goedkoopste abonnement bij Ziggo biedt bijvoorbeeld een snelheid van 40 Mbit/s, terwijl er voor Netflix maximaal 25 Mbit/s vereist is voor Ultra HD-kwaliteit. Houd wel rekening met het internetgebruik van andere gebruikers. Wie een ADSL-abonnement heeft, doet er goed aan om de werkelijke snelheid te controleren bij een website als www.speedtest.net. ADSL-aanbieders bieden namelijk lang niet altijd de bandbreedte die ze beloven. De afstand tot de wijkcentrale is bepalend voor welke snelheid er maximaal mogelijk is.

Een Mede8er MED600X3D mediaspeler heeft weliswaar een optionele wifi-antenne, maar voor het streamen van Full HDfilms laat je die het beste links liggen.

EEN BEKABELDE NETWERKVERBINDING IS NOG ALTIJD DE BESTE OPLOSSING. ZEKER WANNEER JE VOLWAARDIGE BLU-RAYS WILT STREAMEN.

Bekabeld netwerk Veel mediaspelers, smart-tvâ&#x20AC;&#x2122;s, netwerkreceivers en anders streamers hebben tegenwoordig een draadloze netwerkadapter. Laat je niet verleiden om die te gebruiken. Een bekabelde netwerkverbinding is nog altijd de beste oplossing. Zeker wanneer je volwaardige blu-rays wilt streamen, ontkom je er niet aan om kabels te trekken. Wifi heeft namelijk te weinig bandbreedte om de films zonder haperingen te streamen. Om die reden is een Google Chromecast niet zo geschikt voor het streamen van mediabestanden in een hoge beeldkwaliteit. Bovendien is een draadloze verbinding gevoelig voor naburige netwerken en voor apparatuur die op dezelfde radiofrequentie uitzendt. Normaliter is een 100Mbit-netwerk snel genoeg om bluray-rips van een computer of NAS naar een DLNA-client te streamen. Een dergelijk bestand eist namelijk ongeveer 50 Mbit/s bandbreedte op. Zijn er meerdere gebruikers in het netwerk actief die regelmatig films streamen, dan kun je de aanleg van een gigabit-netwerk overwegen. Alle netwerkapparaten dienen dan gigabit te ondersteunen, zoals een router, switch, streamer en NAS. Verder heb je ethernetkabels met de cat5e-standaard of hoger nodig.

Cursussen AutoCAD, Inventor, Revit, 3ds Max TEC, het CAD college, is de opleider tot CAD specialist. Welke instapniveau u ook heeft, bij TEC leert u op een plezierige manier om te gaan met CAD. Naast het geven van kwalitatief hoogstaande cursussen, is het veelzijdige instituut uitgever van het standaard studieboek over CAD-tekenen en biedt haar website goede online support.

to ok

v no

ce de

2015 5, 6, 12, 13

AutoCAD Basis

2, 3 , 9, 10

16, 17

AutoCAD Update AutoCAD Gevorderd AutoCAD AutoCAD

1, 2, 8, 9

14, 15, 28, 29

17, 18, 24, 25

Optimalisatie & VB.NET Basis

5, 6, 12, 13

AutoCAD 3D

19, 20, 26, 27

Inventor Basis

4, 5, 11, 12

AutoCAD

Revit

Inventor

3ds Max in Suite

Basis

Gevorderd

Gevorderd MEP

Gevorderd

Expert

Update

Optimalisatie

VB.NET

Update

Basis

iLogic

Fusion 360

3, 4, 10, 11

26, 27

Inventor Update Inventor Gevorderd

2, 3, 9, 10

Inventor Expert

17,18, 24, 25

Revit Architecture Basis Revit Gevorderd

1, 2, 8, 9

19, 20 26, 27

14, 15, 28, 29

Revit Expert

1, 2 8, 9 3, 4, 10, 11

1, 2, 8, 9

3ds Max Basis 3ds Max Gevorderd

Leerboeken

4, 5, 6, 11, 12

14, 15, 16, 17

De complete studieboeken inclusief naslagwerk uit de serie Computer Ondersteund Ontwerpen van ir. R. Boeklagen is al jaren het meest gebruikte boek bij bedrijven en opleidingsinstituten. U haalt als beginner- en als gevorderde gebruiker met dit Nederlandstalige boek het maximale resultaat uit uw CADsysteem.

HBO-deeltijdopleiding

TEC biedt een unieke opleiding die snel en gericht uw ambitie realiseert en u voorziet van software en boeken, de titel ACE, Autodesk Certified Engineer en een HBO-certificaat, 8 cursusdagen, afstudeerproject van minimaal 5 weken en mondeling examen. ACE ACE ACE ACE

Vraag de gratis informatieset aan: tel 024 356 56 77 â&#x20AC;˘ fax 024 354 19 31 info@cadcollege.nl â&#x20AC;˘ www.cadcollege.nl Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen

Mechanical Designer (Inventor) System Manager (AutoCAD/VB.NET) 3D Designer (AutoCAD/3ds Max) Architectural Designer (Revit Achitecture)

Met o.a. uitgebreide bibliotheek Veiligheidssymbolen!

WORKSHOP

ONDERTITELING

Je ondertiteling altijd op orde Film kijken met ondertiteling die klopt Er is niets frustrerender dan een film of serie kijken om vervolgens tot de ontdekking te komen dat de ondertiteling niet gelijk loopt met het geluid of misschien wel helemaal ontbreekt. Soms kun je nog langer bezig zijn met het fiksen van de ondertiteling dan met het kijken van de film zelf. Gelukkig zijn er heel veel manieren om de ondertiteling naar je hand te zetten en alsnog te laten functioneren. We helpen je op weg. Martin Gijzemijter

Ondertiteling downloaden met software Je kunt handmatig gaan zoeken naar ondertitels (of beter nog,

films en series downloaden waar de ondertitels al bij zitten), maar als dat niet lukt kun je ook software aan het werk zetten. Een superhandig (en gratis) programma daarvoor is Sublight. Je geeft in dit programma aan voor welk videobestand je een ondertitel zoekt, waarna de bijpassende ondertitel wordt gezocht. Het ondertitelbestand wordt ook gescand op inhoud in verband met de synchronisatie en direct in dezelfde map geplaatst met dezelfde naam. Als er Ăźberhaupt ondertitels bestaan voor je film of serie, zal dit programma ze vinden.

Ondertiteling downloaden Het voorkomen van frustraties op het gebied van ondertite-

ling, begint uiteraard met het downloaden van de juiste ondertitels. En dat begint op zâ&#x20AC;&#x2122;n beurt weer met het downloaden van de goede bestanden voor films en series. Het loont namelijk de moeite om alvast te kijken naar de ondertiteling wanneer je de betreffende film of serie downloadt. Kijk naar de bestandsnaam van de ondertiteling en zoek daar het bijpassende videobestand bij, dat is namelijk eenvoudiger dan andersom. Zo voorkom je ook dat audio en ondertitels niet gelijk lopen.

ONDERTITELING

WORKSHOP

Hernoemen Wanneer de ondertiteling niet wordt weergegeven bij het

afspelen van de video, kan dit natuurlijk liggen aan de instellingen van je mediaspeler, maar voor je dát allemaal gaat nalopen, is het verstandig om eerst even te kijken of het bestand met je ondertitel wel de juiste naam heeft. Wil een ondertitel namelijk kunnen werken, dan dient het bestand precies dezelfde naam te hebben als het videobestand en daarnaast ook nog eens in dezelfde map te staan. De reden hiervoor is dat apparatuur doorgaans niet zo heel intelligent is en alleen maar kijkt: is er een ondertitelbestand of niet?

Controleren Wanneer je klaar bent om aan je televisieavondje te begin-

nen, heb je natuurlijk geen zin om nog van alles te moeten aanpassen. Een belangrijke tip is daarom: controleer de ondertitels direct wanneer je ze gedownload hebt. De makkelijkste manier is door even de Windows Media Player of het programma VLC te openen (meer over VLC op pagina 70), om te zien of de ondertiteling überhaupt wordt afgespeeld. Spoel wel even een stukje door, want zelfs als de ondertiteling in het begin gelijk loopt, kan het zijn dat het verderop in de video ineens uit ‘sync’ raakt. Dit kun je beter direct ontdekken dan halverwege de film of serie.

Inbakken (02) Ben je tevreden met je instellingen, sluit het venster Voor-

keuren dan af en klik bovenin op Media / Converteren/opslaan. Klik op de knop Toevoegen aan de rechterkant om het videobestand toe te voegen waarin je de ondertitels wilt opnemen. Vink de optie Ondertitelbestand gebruiken aan en klik op de knop Bladeren om het ondertitelbestand erbij te zoeken. Zorg uiteraard wel dat je de ondertitels goed gecontroleerd hebt, want als ze eenmaal ingebakken zijn, kun je ze niet uitzetten wanneer ze niet gelijk lopen. Vervolgens klik je op Converteren/opslaan. Het resulterende bestand bevat nu zowel de video áls de ondertitel (die zijn niet meer te scheiden).

Inbakken (01) Wanneer je ondertiteling wel werkt op je computer, maar

niet zodra je deze streamt naar je televisie, dan kan het zijn dat je televisie dit niet ondersteunt. Gelukkig hoef je het zelfs dan niet zonder ondertiteling te doen. Het is namelijk mogelijk om de ondertiteling letterlijk samen te voegen met de video, waardoor het dus onderdeel wordt van de video zelf. Er zijn talloze programma’s waarmee dit kan, maar het eerdergenoemde VLC is een heel handige. Klik in VLC op Extra / Voorkeuren en vervolgens op het tabblad Ondertitels / OSD. Hier kun je allerlei instellingen aanpassen, zoals de kleur en het lettertype.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

WORKSHOP

ONDERTITELING

Mkv-ondertitels bewerken (01) Het is niet áltijd zo dat ondertitels als los tekstbestand in een

map staan. In het geval van mkv-bestanden zijn de ondertitels opgenomen in het bestand. Mkv kun je zien als een soort zip-bestand, ofwel een containerbestand. Helaas wil dat niet altijd zeggen dat deze ondertitels goed zijn. Gelukkig kun je ook deze ondertitels fiksen. Eerst dien je het bestand te uit te pakken, wat we ‘demuxen’ noemen, met een programma genaamd MKVExtract (http://sourceforge.net/ projects/gmkvextractgui). In de map die je opgeeft in dit programma, komen onder meer het videobestand en het ondertitelbestand te staan. Je kunt deze dan bewerken zoals beschreven in stap 9.

Mkv-ondertitels bewerken (02) Wanneer je de ondertitel hebt gefikst of veranderd, dien

je het geheel weer te comprimeren tot een mkv-bestand, wat we ‘muxen’ noemen. Dit doe je met een programma genaamd MKVToolNix (www.fosshub.com/MKVToolNix.html). In dit programma klik je op Add source files onderin, waarbij je de inhoud van de gedemuxte (uitgepakte) mkv selecteert. Vervolgens vul je een naam in voor het uiteindelijke bestand in het veld Uitvoer bestand onderin en klik je op Start samenvoegen. Het resultaat is wederom een mkvbestand, maar ditmaal met de ondertitels die je hebt gecorrigeerd. Overigens zeggen we er direct bij dat mkv het bestandstype is dat door lang niet alle apparaten wordt ondersteund.

ASYNCHROON Het schuiven met ondertiteling is een eenvoudige klus wanneer het geheel niet synchroon loopt bij bijvoorbeeld een film, simpelweg omdat alles evenredig uit sync loopt. Gaat het echter om series waar reclameblokken uit zijn geknipt, dan kan het aanzienlijk meer werk zijn, omdat de ondertiteling geleidelijk meer uit sync gaat lopen (omdat de ene ‘ripper’ meer materiaal wegknipt dan de ander). Je kunt dat oplossen door alles handmatig aan te passen, maar een beter ondertitelingsbestand zoeken is waarschijnlijk makkelijker.

Synchroniseren Wat te doen als geluid en ondertiteling niet gelijk lopen? Dit

kun je verhelpen met een programma genaamd Subtitle Workshop (http://subworkshop.sourceforge.net). Klik op File / Load subtitle om een ondertitelbestand te openen en op Movie / Open om het bijbehorende videobestand te openen. Schat in hoe ver de ondertiteling voor of achterloopt. Druk nu op Ctrl+D en klik op + om de ondertiteling later weer te geven en op – om de ondertiteling eerder weer te geven. In het veld daarnaast geef je aan hoeveel (mili) seconden je wilt schuiven. Klik op File / Save om de ondertitels op te slaan.

ONDERTITELING

WORKSHOP

Converteren naar 3D Maar hoe zit het dan als je een 3D-film hebt gedownload en

je wilt de subtitels daar optimaal voor weergeven (wellicht zelfs met diepte)? In dat geval is http://subtitle3d.com de site waar je moet zijn. Je uploadt je ondertitelbestand (dit moet wel een .srt zijn), kiest een taal en geeft aan wat voor 3D-video-indeling je gebruikt: SBS (Side by Side) of TAB (Top and Bottom). Vervolgens kies je een uitvoerextensie, bepaal je hoe je ondertitel eruit moet komen te zien en klik je op Convert Subtitle. Zo voorkom je dat tweedimensionale ondertitels je driedimensionale ervaring verpesten.

Converteren Je zou denken dat er één standaard bestandstype is voor

het opslaan van ondertitels. Dat zou heel fijn zijn, maar helaas is niets minder waar. Ondertitels kunnen zijn opgeslagen in bestanden met extensies als .srt, .stl, .scc, .sub enzovoort. Daar heb je meestal niet zo veel mee te maken, tenzij een bepaald apparaat waarnaar je wilt streamen bijvoorbeeld alleen .srt-bestanden kan lezen, terwijl jij een ondertitel hebt met de extensie .sub. Dan is het goed om te weten dat Subtitle Workshop dit eenvoudig voor je kan omzetten. Open je ondertitelbestand zoals omschreven in stap 9, klik op File / Save as en kies het bestandstype van je keuze.

Ondertitels op niet-compatibele tv’s Bij de meeste smart-tv’s is het mogelijk om de content

rechtstreeks naar de televisie te streamen, inclusief ondertitels. Echter, daarbij ben je soms wel beperkt als het gaat om bestandsformaten. Zo worden niet alle ondertitelbestanden altijd herkend en hebben sommige tv’s nog altijd moeite met het streamen van mkv (de video toont wel, de ondertitels niet). In dit soort gevallen raden we je aan om voor 35 euro een Google Chromecast te kopen, dan ben je veel flexibeler als het om ondertitels gaat. Op pagina 56 lees je hoe je video vanaf je pc naar je Chromecast streamt.

Ondertitels op Netflix Tot slot nog even een andere frustratie op ondertitelge-

Rippen

bied. De ondertitels op Netflix lopen natuurlijk altijd synchroon,

Als je je video’s niet downloadt, maar wilt rippen van je

maar helaas zijn ze niet altijd heel duidelijk. Wat lang niet iedereen

eigen dvd-collectie, dan is het héél makkelijk om goede ondertitels

weet, is dat je dit eenvoudig kunt aanpassen, maar dit kan alleen op

te krijgen. Immers, die staan al op de dvd. Download het gratis pro-

je desktop. Log in op www.netflix.com, klik op je profielfoto en ver-

gramma HandBrake (https://handbrake.fr). Plaats de te rippen dvd

volgens op Mijn account en vervolgens onderin op Weergave van

in de dvd-lade en klik op het tabblad Subtitles. Selecteer de gewens-

ondertitels. Je kunt een lettertype kiezen, tekstkleur, achtergrond-

te taal en klik op Burned in om de ondertitels ‘in te bakken’ of klik op

kleur, maar ook lettergrootte. Dat kan je kijkervaring op Netflix aan-

Closed Captions om ze als losse ondertitelbestanden op te slaan. Het

zienlijk verbeteren.

enige dat je nu nog hoeft te doen, is klikken op Start en te wachten.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

SHORTLIST

PIMP JE WOONKAMER

4XBESTE BEELD SAMSUNG U55JS8000 PRIJS: â&#x201A;Ź 2499,-

www.samsung.nl

Samsung noemt zijn beste 4K UHD-televisies zelf S-UHD-televisies (Super Ultra High Definition). Wat is er dan zo super? Er wordt gebruikgemaakt van quantum dot-technologie waarbij kristallen zorgen voor betere kleuren. Deze technologie was tot voor kort helaas alleen beschikbaar bij een gebogen

Pimp je woonkamer Genieten van films en muziek Onlangs werd in Berlijn elektronicabeurs IFA gehouden, dĂŠ plek om ook voor je huiskamer de nieuwste gadgets te bekijken. Wij hebben voor je op een rij gezet wat je de komende tijd in de gaten moet houden. Zijn alle getoonde producten realistisch om echt aan te schaffen? Dat niet, maar er zitten ook genoeg wel bereikbare spulletjes tussen! Jeroen Boer

scherm. Op de elektronicabeurs IFA lanceerde Samsung in de vorm van de U55JS8000 een 55 inch grote S-UHD-televisie met een plat scherm. Laat die spetterende kleuren maar komen!

PIMP JE WOONKAMER

SHORTLIST

PANASONIC VIERA TX-65CZ950 PRIJS: NOG NIET BEKEND

www.panasonic.nl

Panasonics Viera TX-65CZ950 zou nog beter zijn dan LG’s OLED-televisies en is daarom 4K Pro gedoopt. Het gebogen OLED-paneel van 65 inch wordt hiervoor aangestuurd door een eigen ontwerp in samenwerking met experts uit Hollywood. Wil je een film kijken zoals die bedoeld is met THX-certificering? Kies dan de beeldinstelling True Cinema die getuned is door kleurspecialist Mike Sowa van Technicolor. Geschatte prijs voor dit filmgenot: 10.000 euro.

LG 55EF950V PRIJS: € 3999,- (55 INCH), € 5999,- (65 INCH)

www.lg.com/nl

Een wauw konden we niet onderdrukken toen we LG’s nieuwe (platte) OLED 4K UHD-televisies met HDR zagen. OLED heeft al een indrukwek-

PHILIPS AMBILUX

kend contrast en met HDR (high dyna-

PRIJS: NOG NIET BEKEND

mic range) wordt daar nog een schepje

www.philips.nl

bovenop gegooid. De kleuren spatten

Philips heeft al jarenlang televisies met AmbiLight waarbij ledjes op

van het scherm, terwijl tegelijker-

de achterkant van de televisie gekleurd licht op de muur schijnen op

tijd diepzwart mogelijk is. De OLED-

basis van het televisiebeeld. Op de AmbiLux 65PUS8901 gaat Philips

televisies met HDR verschijnen in de

een flinke stap verder. Negen pico-projectors kunnen niet alleen licht

formaten 55 en 65 inch (55EF950V

op de muur projecteren, ook de vormen van het beeld zijn herkenbaar

en 65EF950V). OLED is zeker de toe-

in de lichtprojectie. Eigenlijk wordt het beeld wat je op tv ziet, achter

komst, maar je moet voorlopig flink in

de televisie enigszins onscherp op de muur geprojecteerd. Philips wil

de buidel tasten.

waarschijnlijk zo’n 5000 euro voor de televisie hebben.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

SHORTLIST

PIMP JE WOONKAMER

3XGOED GELUID UIT JE TV JBL BOOST TV PRIJS: € 199,-

www.jbl.nl

Vind je zelfs een doorsnee soundbar al te veel in je woonkamer? JBL belooft een indrukwekkend geluid uit de 38 centimeter brede JBL Boost TV, die volgens de fabrikant zelfs geschikt is voor je thuisbioscoop. De Boost TV ondersteunt Dolby Digital en geeft dit weer in virtueel surround. Je

RAUMFELD SOUNDDECK

sluit hem eenvoudig aan op de optische geluids-

PRIJS: € 999,-

uitgang van je televisie. Ook aan streaming-

www.teufelaudio.nl

audio heeft JBL gedacht: de Boost TV is uitge-

Zet je televisie op de Raumfeld Sounddeck en

rust met bluetooth zodat je gemakkelijk kunt

je bent na het verbinden van één kabel klaar.

streamen vanaf je smartphone.

Dankzij zes luidsprekers en twee subwoofers bevat de Sounddeck veel kracht. En middels Wellenfeld-technologie belooft Teufel dat de ‘sweetspot’ voor surroundgeluid bijna heel je woonkamer bedraagt. Zo kan iedereen genieten van surroundgeluid. Teufel heeft de Sounddeck niet voor niets onder het multriroommerk Raumfeld geschaard: de Sounddeck is een volwaardige multiroom-luidspreker die onder andere Spotify ondersteunt.

YAMAHA YSP-5600 PRIJS: VANAF € 1599,-

http://nl.yamaha.com

Wil je het nieuwste van het nieuwste, maar heb je geen zin om je huis vol te zetten met luidsprekers? Yamaha’s YSP-5600 ondersteunt Dolby Atmos, Dolby’s nieuwste surroundcodec die normaal minimaal twee plafondluidsprekers vereist. Zo hoor je in een film een helikopter echt boven je. Met de YSP-5600 heb je al die luidsprekers niet nodig, de soundbar stuurt geluid namelijk gericht de ruimte in. Voor dit kunstje heeft Yamaha maar liefst 44 luidsprekers ingebouwd. Tot slot wordt ook Yamaha’s nieuwe MusicCast-multiroomoplossing ondersteund.

PIMP JE WOONKAMER

SHORTLIST

3XMUZIEK IN HEEL JE HUIS SAMSUNG WIRELESS AUDIO 360 R5 PRIJS: € 399,-

www.samsung.nl

Samsung heeft een eigen kijk op multiroomluidsprekers: de Wireless Audio 360-luidsprekers produceren een 360gradenomnidirectioneel geluid. Die luidsprekers zagen er met een eivormig ontwerp een beetje vreemd uit. De nieuwe R5 breekt met dat ontwerp en is vormgegeven als een koker. Zet de nieuwe R5 in het midden van je kamer en je hebt muziek ongeacht waar je staat. Je kunt het systeem uiteraard bedienen met een app, maar op de bovenkant vind je ook nog bedieningsknoppen.

PHILIPS IZZY BM5 PRIJS: € 129,-

www.philips.nl

Philips’ nieuwe Izzy BM5 houdt een beet-

YAMAHA MUSICCAST WIRELESS SPEAKER

je het midden tussen een multiroomsysteem en een bluetooth-luidspreker. In de

PRIJS: € 299,-

basis is een Izzy een bluetooth-luidspre-

http://nl.yamaha.com

ker en speel je via bluetooth muziek af op

Ook Yamaha zet vol in op multiroom en stofte op de IFA

de luidspreker. Wat de Izzy onderscheidt

hiervoor zijn oude merk MusicCast uit 2003 af. Yamaha

ten opzichte van andere bluetooth-luid-

gaat de multiroomoplossing integreren in een heel scala

sprekers is de Group-knop. Druk hierop

aan producten, van losse luidsprekers tot receivers en

en al je Izzy’s zijn gegroepeerd en laten

soundbars. De teller staat momenteel op 23 producten.

dezelfde muziek horen. Hiermee is de

De MusicCast Wireless Speaker WX-030 is een traditio-

Izzy een simpele multiroomoplossing

nele multriroomluidspreker waar je via wifi of bluetooth

voor wie niet al te veel eisen stelt. De Izzy

naar kunt streamen. Uiteraard is er app-bediening en

BM5 en zijn grote broer BM50 zijn dit na-

worden streamingdiensten als Spotify ondersteund.

jaar al te koop.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

SHORTLIST

PIMP JE WOONKAMER

3XEEN SLIM HUIS PHILLIPS HUE LIGHTSTRIP PLUS

LOGITECH HARMONY

PRIJS: € 80,-

PRIJS: € 349,-

www.philips.nl

www.logitech.com

Philips Hue is waarschijnlijk de bekendste slim-

Eigenlijk is je smartphone ook al een afstandsbe-

me verlichting en deze productreeks is onlangs

diening, maar soms zijn ‘echte’ knopjes fijner. Lo-

uitgebreid met een lichtstrip. Philips had al een

gitechs nieuwe Harmony Elite is een universele

Hue Lightstrip, maar die was qua lichtopbrengst

afstandsbediening die behalve je televisie en der-

met 120 lumen niet echt indrukwekkend. De Hue

gelijke ook je slimme apparatuur bedient. Har-

Lightstrip Plus lost dat op met een lichtopbrengst

mony is onder meer compatibel met Philips Hue,

van maximaal 1600 lumen gekoppeld aan betere

Sonos, Nest en Honeywell-thermostaten. De ver-

kleuren. De Lightstrip Plus heeft een lengte van 2

binding tussen de afstandsbediening wordt gere-

meter, maar is af te knippen op de gewenste leng-

geld door de Harmony Hub. Dit kastje kun je ook

te. Verlengen kan ook, hiervoor verkoopt Philips

los kopen voor 129 euro, waarna je alles kun be-

voor 25 euro verlengstrips van 1 meter.

dienen via een Harmony-app op je smartphone.

IROBOT ROOMBA 980 PRIJS: $ 900,- (ONGEVEER € 805,50)

www.irobot.com

Met een huiskamer vol gadgets heb je natuurlijk geen zin en tijd om schoon te maken. Een normale robotstofzuiger is alweer achterhaald. Wat er dan ontbrak? Een app natuurlijk! iRobots nieuwe Roomba 980 is via wifi verbonden met je netwerk en is hierdoor in te stellen met de bijbehorende app voor Android of iOS. Zo kun je eenvoudig bepalen wanneer er gestofzuigd moet worden. Ook kun je vanaf overal je stofzuiger aanzetten. De prijs in euro’s is nog niet bekend, maar in de VS kost deze Roomba 900 dollar.

PIMP JE WOONKAMER

SHORTLIST

3XKRACHT IN JE NETWERK ASUS RT-AC5300 PRIJS: NOG NIET BEKEND

www.asus.nl

Mooi of lelijk? Volgens ASUS is dit de snelste router ter wereld. De RT-AC5300 heeft hier drie radio’s voor nodig (2,4 GHz plus tweemaal 5 GHz). Alle radio’s ondersteunen vier datastromen. Op 2,4 GHz is hiermee maximaal 1000 Mbit/s mogelijk, terwijl op 5 GHz tweemaal 2165 Mbit/s wordt aangeboden voor een totale snelheid van 5334 Mbit/s. Al die beschikbare datastromen worden behalve voor snelheid ook ingezet voor MU-

TP-LINK TOUCH P5 PRIJS: € 159,-

MIMO, waarmee ieder apparaat een zo optimaal mogelijke verbinding moet krijgen. De prijs is nog onbekend, maar zou rond de 400 dollar liggen.

http://nl.tp-link.com

Een router (of eigenlijk accesspoint) hoort tegenwoordig in de huiskamer. Alleen zo kun je een goed draadloos signaal garanderen en gebruikmaken van het snelle ac dat op de 5GHz-band werkt. Het is daarom niet zo’n gek idee dat de TP-Link Touch P5 een aanraakschermpje heeft: hiermee kun je de router helemaal instellen (ook nog steeds via de webinterface). De router ondersteunt maximaal 1300 Mbit/s via 802.11ac en 600 Mbit/s via 802.11n.

SYNOLOGY DS216PLAY PRIJS: € 215,-

www.synology.nl

Streaming is ook binnen je thuisnetwerk superhandig. Synology’s nieuwe DS216play is een NAS die speciaal is ontworpen voor het opslaan van een filmen muziekcollectie. Ten opzichte van zijn voorganger gebruikt Synology nu een processor die geschikt is om in realtime 4K-films met een H.265-codec te transcoderen, zodat je 4K-films ook op minder krachtige apparaten kunt bekijken. De DS216play heeft twee schijfposities en kan maximaal 16 TB aan data herbergen.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

MOEITELOOS AANSLUITEN

OPTIMAAL AANSLUITEN H

Altijd het beste beeld én geluid

et aansluiten van je afspeelapparaten

precies welke luidsprekeruitgang voor welke

Geluid via HDMI

als een mediaspeler, Chromecast of

luidspreker is bedoeld. Een 7.1-surroundrecei-

HDMI staat bijna synoniem voor gemak en kan

mediacenter op je televisie is dankzij

ver is ook geschikt voor een 5.1-opstelling, je

dankzij ARC tegenwoordig ook gebruikt worden

kunt dat aangeven in de configuratieopties.

om het geluid van je televisie over je surround-

HDMI doorgaans geen moeilijk klusje. Gebruik je de ingebouwde luidsprekers van je televisie,

receiver of soundbar te laten lopen. ARC staat

dan sluit je simpelweg alles aan via HDMI en ben

voor Audio Return Channel en houdt in dat ge-

je klaar. Gebruik je een surroundreceiver om

luid vanuit de televisie naar een surroundrecei-

films te kijken met surroundgeluid, dan wordt

ver over dezelfde HDMI-kabel gaat als de kabel

het een stukje lastiger. Zonder dat je het direct

die gebruikt wordt voor het beeld. Je hoeft zo

door hebt, kun je de boel verkeerd aansluiten

maar één HDMI-kabel tussen je HD-televisie en

waardoor niet alle potentieel ondersteunde surroundcodecs worden weergegeven. Dat is zonde

surroundreceiver aan te sluiten. Deze geeft het A

als je een moderne surroundreceiver hebt!

beeld van de op de surroundreceiver aangesloten HDMI-bronnen door aan de televisie en het ge-

We geven je in dit artikel tips om alle appara-

luid van de televisie zelf door aan de surroundre-

ten en kabels op de juiste manier op elkaar aan

ceiver. ARC ondersteunt doorgaans alleen Dolby

te sluiten. We gaan ervan uit dat je de luidspre-

Digital waarbij surround alleen wordt doorge-

kers al op de correcte manier hebt aangesloten,

geven vanuit interne bronnen (live-televisie of

op de achterkant van je surroundreceiver staat

apps in het smart-tv-gedeelte). Geluid van HDMIingangen wordt via ARC bij de meeste tv's alleen doorgegeven in stereo. Sluit je externe bronnen

Een moderne televisie kan digitaal geluid uitvoeren via HDMI ARC (A) of S/PDIF (Digital Audio Out). Op een oudere televisie kun je geluid alleen via S/PDIF (B)uitvoeren.

als een blu-ray-speler, mediacenter, mediaspeler of Chromecast dus rechtstreeks op een HDMIingang van je surroundreceiver aan. Alleen zo heb je ook ondersteuning voor DTS, DTS-HD MA

INGEBOUWDE MEDIASPELER VAN DE TELEVISIE?

AANSLUITEN VAN EEN SOUNDBAR?

Een goede mediaspeler die via HDMI is aan-

namelijk geen televisies die andere geluidsco-

Voor het aansluiten van een soundbar geldt

gesloten op je surroundreceiver, ondersteunt

decs kunnen doorgeven aan een surroundre-

hetzelfde als bij een surroundreceiver. Toch

alle moderne codecs als Dolby Digital, DTS,

ceiver via HDMI of S/PDIF. In plaats daarvan

is het aansluiten minder spannend omdat de

DTS-HD MA en Dolby TrueHD. Als je je media-

wordt DTS omgezet naar stereogeluid. Je kunt

surroundweergave van een soundbar virtueel

speler aansluit via S/PDIF, worden nog altijd

stereo overigens in surround weer laten geven

is. Je kunt bij het aansluiten van een soundbar

Dolby Digital en DTS ondersteund, waardoor

via Dolby Pro Logic II, maar dat is minder strak

dus gerust kiezen voor het aansluiten van alle

je altijd surroundgeluid hebt. Het maakt dan

dan een echte digitale surroundmix. Heb je

HDMI-bronnen op je televisie en vervolgens je

ook niet zoveel uit welke geluidscodec door

een moderne surroundreceiver, dan is het

soundbar via HDMI ARC of S/

je film gebruikt wordt. Gebruik je echter een

zinvol om te investeren in een goede media-

PDIF aansluiten op de televisie.

ingebouwde mediaspeler in een smart-tv,

speler of een mediacenter, de ingebouwde

Soms heb je hierbij geen keuze,

dan heeft Dolby Digital de voorkeur. Er zijn

mediaspeler in je televisie is minder geschikt.

een soundbar heeft doorgaans

MOEITELOOS AANSLUITEN

Het aansluiten van alle apparaten voor jouw eigen thuisbioscoop wordt steeds eenvoudiger. HDMI wordt niet alleen voor video gebruikt, ook geluid loopt steeds vaker over HDMI. Toch moet je ook hierbij nog steeds goed nadenken over hoe je je systeem aansluit! We helpen je op weg. Jeroen Boer

en Dolby TrueHD. ARC moet zowel door je televi-

optische en coaxiale S/PDIF-ingangen. Kom je op-

sie als je surroundreceiver worden ondersteund.

tische ingangen tekort, dan kun je voor weinig geld

Heb je een televisie of surroundreceiver zonder

een convertor van optisch naar coaxiaal kopen. In

ondersteuning voor ARC, maak dan gebruik van

de praktijk werkt een dergelijke oplossing prima

S/PDIF om het geluid van je televisie naar de sur-

en worden surroundcodecs netjes doorgegeven.

Dankzij een S/PDIF-convertor sluit je een afspeelbron met een optische S/PDIF-uitgang aan op een coaxiale S/PDIF-ingang en kun je al je S/PDIF-ingangen benutten.

roundreceiver te voeren. Je sluit dan dus zowel

Sluit je mediaspeler, mediacenter en televisie

een HDMI- als een S/PDIF-kabel tussen je sur-

indien mogelijk ieder via een eigen S/PDIF-aan-

vrijwel altijd surroundgeluid. Wanneer je bij-

roundreceiver en televisie aan.

sluiting aan op je surroundreceiver. Alleen op

voorbeeld je mediaspeler middels HDMI alleen

deze manier heb je voor alle bronnen ondersteu-

op je televisie aansluit, dan zal er zeker geluid

ning voor zowel Dolby Digital als DTS en heb je

worden weergegeven. Er is echter één maar: de

Geluid via S/PDIF

S/PDIF-uitgang van een televisie ondersteunt

Heb je een oudere surroundversterker zonder HDMI-poorten, dan maak je gebruik van S/PDIF. Op televisies en mediaspelers wordt doorgaans de optische variant (ook wel TOSLINK) gebruikt. Surroundreceivers bieden doorgaans een mix van

Heb je een moderne surroundreceiver, dan heb je genoeg HDMI-ingangen en één HDMI-uitgang die ARC ondersteunt.

Heb je een oudere receiver zonder HDMI, dan sluit je ieder afspeelapparaat via S/PDIF aan op je versterker.

meestal alleen surround vanuit interne bronnen (live-televisie of apps). Geluid van HDMIingangen wordt via de S/PDIF-uitgang van de televisie dan alleen doorgegeven in stereo.

STREAMEN VIA LAN veel minder HDMI- en geluidsingangen dan een

Of je nu via een streamingdienst of vanaf je NAS streamt,

surroundversterker. Heeft je soundbar wel HDMI-

je eigen thuisnetwerk blijft de belangrijkste schakel. Wij

ingangen of S/PDIF-ingangen, dan heeft het

raden je in beginsel één ding aan: een bedraad netwerk.

overigens wel de voorkeur om die te gebruiken.

Voor alle streamingtoepassingen is een netwerk met

Een soundbar heeft soms maar één geluidsingang zodat je afspeelbronnen wel op de HDMI-ingangen van je televisie moet aansluiten.

een snelheid van 100 Mbit/s goed genoeg, maar een gigabitnetwerk heeft wel de voorkeur. Soms kun je niet anders dan streamen via wifi, Googles Chromecast werkt bijvoorbeeld alleen via wifi (al bestaat er sinds kort een lan-adapter voor). Zorg in dat geval voor een uitstekende wifi-dekking door bijvoorbeeld een accesspoint in dezelfde ruime als je Chromecast of smart-tv te zetten.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

WOORDENLIJST

STREAMING ABC

BEELD 720p (HD) HD-filmmateriaal wordt doorgaans aangeduid als 720p, wat staat voor een resolutie van 1280 x 720 pixels met progressive scanning (zie Progressive). De term 720p of HD zegt niet direct iets over de beeldkwaliteit, want die wordt naast de resolutie ook sterk bepaald door de bitrate. Films zijn doorgaans 720p/24, wat betekent dat

STREAMING

ABC Veelvoorkomende termen uitgelegd

Zeker als je naast online-streaming ook aan de slag gaat met streamen binnen je thuisnetwerk, kun je een hoop termen tegenkomen. Wil je daarnaast ook nog aan de slag met een thuisbioscoop, dan wordt de lijst alleen nog maar langer. Wij hebben alle termen die je kunt tegenkomen op een rij gezet. Jeroen Boer

het beeld progressive is met 24 beelden per seconde.

1080p (Full HD) Full HD-filmmateriaal wordt doorgaans aangeduid als 1080p, wat staat voor een resolutie van 1920 x 1080 pixels met progressive scanning. De term 1080p of Full HD zegt niet direct iets over de beeldkwaliteit, want die wordt naast de resolutie ook sterk bepaald door de bitrate. Films zijn doorgaans 1080p/24, wat betekent dat het beeld progressive is met 24 beelden per seconde. Naast 1080p kom je op downloadnetwerken ook 1080i-materiaal tegen. Dit zijn doorgaans opgenomen televisie-uitzendingen die gebruikmaken van interlaced scanning (zie Interlaced). BEELDVERHOUDINGEN 16:9

21:9

4:3

STREAMING ABC

Beeldverhouding

WOORDENLIJST

de even en de oneven beeldlijnen.

INTERLACED

Bij films die je kunt downloaden of

Bij de weergave van beelden wor-

streamen, vind je vaak informatie

den eerst de even beeldlijnen in

over de beeldverhouding. De beeld-

één keer ververst, gevolgd door de

verhouding geeft aan hoe breed het

oneven beeldlijnen. Er wordt dus

beeld is. Een beeldverhouding van

nooit een volledig beeld ververst.

16:9 (1.77:1) wordt ook wel breed-

In de begintijd van de beeldbuis-tv

beeld genoemd en is de standaard

was dit nodig omdat het niet moge-

voor moderne HD-televisies. De bijna vierkante televisies die vroe-

FIELD 1

FIELD 2

Oudere films en series worden doorgaans aangeboden in 4:3, waardoor je op je HD-televisie links en rechts van het beeld een zwarte balk ziet. Naast deze twee beeldverhoudingen zijn er ook bredere beeldver-

den, omdat 1080p veel meer band-

Bij interlaced scanning worden eerst de even beeldlijnen opgebouwd gevolgd door de oneven beeldlijnen.

breedte vereist. Het nadeel van interlaced scanning is dat het beeld in theorie minder scherp is. Moderne HD-televisies (lcd, plasma of oled) gebruiken

progressive

scanning

(zie Progressive) en moeten het

houdingen (zoals 1,85:1, 2,35:1 en

interlaced-signaal omzetten naar

FRAME

2,39:1) die in de bioscoop gebruikt

een progressive-signaal. Dit moet zorgvuldig gebeuren, omdat je an-

worden. Bij weergave op een breedbeeldtelevisie zul je dan een zwarte

beeld te verversen. HD-televisie wordt maximaal in 1080i uitgezon-

ger gebruikelijk waren, hadden een beeldverhouding van 4:3 (1.33:1).

lijk was om in één keer een volledig

ders kunt zien dat er informatie van

PROGRESSIVE

strook boven en onder het beeld

twee verschillende frames wordt

zien. Zie je zwarte balken in beeld,

samengevoegd. Bij de eerste gene-

ga deze dan niet weg proberen te

ratie lcd- en plasma-televisies was

halen met de beeldformaattoets op

dit soms het geval. Bij moderne tele-

je afstandsbediening. Controleer

visies gaat het eigenlijk uitstekend,

eerst of je film in een ander formaat

waardoor het in de praktijk qua

dan 16:9 is opgenomen.

scherpte niet veel uitmaakt. Dat FRAME 2

FRAME 1

doorgaans

toch zichtbaar minder scherp ogen

Bij progressive scanning wordt het beeld in één keer ververst.

H.264

televisie-uitzendingen

dan blu-ray, komt eerder door een lagere bitrate en hogere compressie

H.264 of AVC (Advanced Video

dan door het verschil tussen inter-

Coding) is een codec voor het com-

laced of progressive scanning.

primeren van videomateriaal. Het

1080p. H.264 kan ook gebruikt wor-

gebruikt de codec voor het strea-

is één van de codecs die gebruikt

den voor UHD 4K, maar dat wordt

men van 4K-materiaal. Op zich is

wordt op blu-ray en tegenwoordig

doorgaans niet ondersteund door

H.265 ook efficiënter voor het code-

vrijwel de standaard. Doorgaans

minder krachtige afspeelapparaten

ren van Full HD en je komt dit soms

Progressive

maken HD- of Full HD-films die

als mediaspelers of smart-tv’s.

ook tegen op downloadnetwerken.

HD-formaten worden aangeduid

je kunt downloaden, gebruik van

Veel mediaspelers ondersteunen

met een getal gevolgd door een let-

H.264.

de codec niet, waardoor H.264 voor

ter, bijvoorbeeld 1080p. De p staat

Full HD voorlopig de juiste keuze is.

voor progressive scanning (pro-

downloadnetwerken

wordt H.264 ook vaak aangeduid

H.265

als x264, de naam van een populaire

H.265 of HEVC (High Efficiency

encoder voor deze codec. H.264 was

Video Coding) is de opvolger van

ooit een zware codec om af te spelen,

H.264. Het grote voordeel ten op-

Interlaced

pleet wordt ververst. Hierdoor is

maar tegenwoordig hebben proces-

zichte van H.264 is dat de compressie

HD-formaten worden aangeduid

de scherpte van het beeld optimaal

sors, gpu’s en SoC’s ingebouwde

verdubbeld kan worden bij dezelfde

met een getal gevolgd door een let-

omdat er daadwerkelijk 24, 25 of

decoders voor H.264, waardoor

beeldkwaliteit. De codec wordt

ter, bijvoorbeeld 1080i. De i staat

30 hele beelden per seconde wor-

zelfs een Raspberry Pi dit formaat

daarom gebruikt voor 4K UHD en

voor interlaced scanning (of in-

den weergegeven. De tegenhanger

afspeelt. Deze decoders werken

moderne 4K UHD-televisies hebben

terliniëring) en betekent dat het

van progressive scanning is inter-

probleemloos met video’s tot en met

ondersteuning voor H.265. Netflix

beeld is opgedeeld in twee velden:

laced scanning (zie Interlaced).

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

gressief scannen), wat betekent dat het beeld frame voor frame com-

WOORDENLIJST

STREAMING ABC

Dolby TrueHD Dolby TrueHD is de opvolger is van Dolby Digital en Dolby Digital Plus. Het grote voordeel ten opzichte van zijn voorgangers is dat Dolby TrueHD

GELUID

‘lossless’ (verliesloze) compressie gebruikt. Hierdoor is de geluidskwaliteit veel hoger. Daarnaast worden er acht geluidskanalen ondersteund waarmee je 7.1-geluid kunt weergeven. Het is één van de geluidsformaten die gebruikt

AAC

Dolby Digital (AC-3)

AAC staat voor Advanced Audio Coding en is een

Dolby Digital (ook wel AC-3) is één van de

op downloadnetwerken dan ook tegen bij ge-

formaat voor gecomprimeerd geluid, vergelijk-

bekendste

5.1-surroundgeluid

ripte blu-ray-films. TrueHD vereist meer band-

baar met mp3. Bij dezelfde bitrate biedt AAC een

mogelijk maakt. Dolby Digital is één van de

breedte dan Dolby Digital en kan daarom alleen

hogere geluidskwaliteit dan mp3. Het formaat

standaardcodecs voor dvd-video en ook voor

via HDMI gebruikt

wordt gebruikt door veel diensten en fabrikan-

blu-ray-video wordt het nog gebruikt. Dolby

worden.

ten. Voorbeelden zijn de digitale radiostandaard

Digital ondersteunt maximaal zes kanalen (5

wordt

DAB+, digitale televisie, YouTube en Apple. AAC-

surroundkanalen plus een subwooferkanaal).

TrueHD-audiotrack

geluid kom je vaak tegen bij films die je koopt als

Een Dolby Digital-geluidstrack wordt vaak af-

altijd vergezeld van

digitale download. AAC ondersteunt surround-

gekort tot DD met het aantal kanalen erachter.

een normale Dolby

geluid, maar in de praktijk is het bijna onmogelijk

DD 5.1 staat voor surroundgeluid, terwijl DD

Digital-audiotrack.

om via AAC surround uit een surroundreceiver

2.0 stereogeluid is. Gebruik je de mediaspeler

te krijgen. Een op Plex

van een smart-tv die je hebt aangesloten op

gebaseerde

een surroundreceiver, zorg er dan voor dat je

DTS

mediaspeler kan AAC

films (indien je een keuze hebt) voorzien zijn

DTS is een tegenhanger van Dolby Digital. In

realtime

Kodi

die

Doorgaans een

Dolby

van een Dolby Digital-geluidstrack. Je hebt

de praktijk is er weinig verschil. DTS zou in po-

Digital,

dan de grootste kans

tentie een iets hogere geluidskwaliteit bieden,

zodat je toch surround-

dat er via HDMI of

maar het is maar de vraag in hoeverre dat echt

geluid uit je surround-

S/PDIF

daadwerke-

zo is. Net als Dolby Digital wordt DTS doorge-

receiver krijgt.

lijk

surroundgeluid

geven via S/PDIF of HDMI. Vrijwel iedere sur-

doorgegeven

roundreceiver heeft ondersteuning voor zowel

van je televisie naar je

Dolby Digital als DTS en in de praktijk maakt

surroundreceiver.

het dan ook niet zoveel uit welk geluidsformaat

naar

omzetten

codecs

wordt op blu-ray en je komt het geluidsformaat

Dolby

wordt

Audio offset (lip-sync)

je gebruikt. Gebruik je echter een ingebouwde

In sommige filmbestanden loopt het geluid niet

mediaspeler in een smart-tv, dan heeft Dolby

helemaal synchroon met het beeld. Als de video en de audio perfect gesynchroniseerd zijn, dan

Dolby Digital Plus (E-AC3)

Digital de voorkeur. Er zijn namelijk geen te-

noemen we dat lip-sync. Heb je problemen met

Dolby Digital Plus (ook wel Enhanced AC-3) is

levisies die DTS in

asynchrone films, dan loopt het beeld meestal

een verbeterde versie van Dolby Digital met

surround

iets achter op de audio. Soms zit het synchroni-

ondersteuning voor 7.1-geluid en een hogere bi-

doorgeven aan een

satieprobleem in de film zelf. Gebruik je een losse

trate. Dolby Digital is daarnaast efficiënter, het

surroundreceiver. In

surroundreceiver, dan kan het probleem ook ver-

maakt dezelfde kwaliteit als Dolby Digital mo-

plaats daarvan wordt

oorzaakt worden door je complete beeldketen en

gelijk met een lagere bitrate. In de praktijk wordt

DTS

hoeft het niet per se door de film zelf te komen.

Dolby Digital Plus bij streaming daarom juist voor

stereogeluid.

De audio wordt dan sneller door je receiver ver-

5.1-geluid gebruikt. Netflix gebruikt bijvoorbeeld

werkt dan door je televisie. Surroundreceivers

Dolby Digital Plus als

bieden doorgaans de optie om het geluid iets

geluidscodec. Hoewel

te vertragen, dit heet audio offset of lip-sync-

niet helemaal correct,

correctie. Ook softwarematige mediaspelers als

is Dolby Digital Plus

Kodi hebben doorgaans een mogelijkheid om het

in de praktijk compa-

geluid te vertragen en op de betere hardwarema-

tibel met het normale

tige mediaspelers bestaat deze mogelijkheid ook.

Dolby Digital.

kunnen

omgezet

naar

STREAMING ABC

WOORDENLIJST

DTS-HD Master Audio DTS-HD Master Audio (DTS-HD of DTS-HD MA) is de opvolger van DTS en heeft als groot voordeel

AANSLUITINGEN

dat het een ‘lossless’ (verliesloos) geluidsformaat is. Het is dan ook de tegenhanger van Dolby TrueHD. Het geluidsformaat wordt gebruikt op bluray-films en in de praktijk wordt hierbij 7.1-geluid ondersteund. Je hebt een surroundreceiver en mediaspeler met HDMI nodig om het geluidsformaat weer te geven. Heb

ARC

je geen geschikte appara-

ARC staat voor Audio Return Channel en houdt in dat geluid

tuur voor DTS-HD Mas-

vanuit de televisie naar een surroundreceiver over dezelfde

ter Audio, dan wordt het

HDMI-kabel kan als de kabel die gebruikt wordt om het beeld

geluid omgezet naar het

in de televisie in te voeren. Je kunt zo dus het geluid van je te-

kwalitatief mindere DTS

levisie (live-televisie of de apps in de slimme omgeving) naar

via S/PDIF of HDMI.

je surroundreceiver sturen. Je hoeft zo maar één HDMI-kabel tussen je HD-televisie en surroundreceiver aan te sluiten. Deze geeft het beeld van de op de surroundreceiver aange-

Surroundgeluid (5.1 en 7.1)

sloten bronnen door aan de televisie en het geluid van de te-

Surroundgeluid is ruimtelijk geluid waarbij meer-

levisie zelf aan de surroundreceiver.

dere luidsprekers worden gebruikt voor de ruimtelijke effecten. Bij 5.1-surroundgeluid worden er zes

HDMI

geluidskanalen gebruikt. Hiervan zijn vijf kanalen

HDMI (High-Definition Multimedia Interface) is een digitale

voor normale luidsprekers (twee voorkanalen links

aansluiting voor audio- en videosignalen. Het is de standaard-

en rechts, een middenkanaal voor en twee achter-

aansluiting om apparatuur aan te sluiten op een HD-televisie.

kanalen links en rechts) en wordt er één kanaal

HDMI is er in verschillende versies, vanaf versie 1.3 worden

gebruikt voor een subwoofer. Bij 7.1-geluid worden

de hoge-resolutie-geluidscodecs Dolby TrueHD en DTS-HD

er twee extra achterkanalen toegevoegd voor een

Master Audio ondersteund. HDMI 1.4 is nodig voor ARC (zie

ruimtelijker geluidsveld.

ARC) en 3D-weergave. De huidige 4K UHD-televisies zijn uitgerust met HDMI 2.0, dat nodig is voor 4K UHD-weergave met 60 beelden per seconde. Officieel mogen de versienummers niet meer gebruikt worden om een kabel aan te duiden, in de praktijk gebeurt dit nog wel.

S/PDIF S/PDIF staat voor Sony/Philips Digital Interface Format. Het is een digitale geluidsaansluiting om bijvoorbeeld je televisie of mediaspeler op een surroundreceiver aan te sluiten. De aansluiting is beschikbaar in een coaxiale variant die aangesloten wordt met een koperen kabel of een optische variant (ook wel TOSLINK genoemd) die aangesloten wordt met een glasvezelkabel. Qua mogelijkheden maakt het niet uit of je de coaxiale of optische variant kiest, al hebben televisies doorgaans de optische variant. S/PDIF is geschikt voor surroundgeluid in het normale Dolby Digital of DTS. Wil je beter geluid, dan zul je gebruik moeten maken van HDMI.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

WOORDENLIJST

STREAMING ABC

ziet of hoort, terwijl het wel veel opslagcapaciteit scheelt. Zeker bij streaming via internet is dit belangrijk.

STREAMING

DLNA DLNA (Digital Living Network Alliance) is een standaard om mediabestanden te delen over verschillende apparaten. DLNA werkt met servers, spelers en controllers. Een DLNA-server draait op bijvoorbeeld je NAS of pc en indexeert je films

AirPlay

naar het beeld, dan is het verschil tussen een

en muziek. Een DLNA-speler is bijvoorbeeld in-

AirPlay is een streamingprotocol van Apple

blu-ray (of een blu-ray-rip) en een streaming-

gebouwd in je mediaspeler of smart-tv en kan

waarmee onder andere audio en video ge-

dienst als Netflix zeker zichtbaar.

verbinding maken met de DLNA-server waarbij je een menu te zien krijgt met alle aangeboden

streamd kunnen worden tussen apparaten. Air-

films en muziek. Een controller is afspeelsoftware

Play-servers zitten ingebouwd in iTunes (OS X en Windows) en iOS. Voor audio via AirPlay is er

Casten

waarmee je de inhoud van een DLNA-server

veel keuze. Er zijn luidsprekers met AirPlay-on-

Casten is het geven van een afspeelopdracht

kunt zien en deze inhoud vervolgens afspeelt op

dersteuning, losse ontvangers met een geluids-

aan je mediaspeler, waarna de mediaspeler zelf-

een speler. Dit is in de praktijk een DLNA-app op

uitgang, Apples AirPort Express en mediaspeler

standig de stream van een streamingdienst start.

je smartphone, waarmee je bijvoorbeeld films op

Apple TV. Wil je AirPlay gebruiken voor beeld,

In de praktijk geef je de opdracht met je smart-

je smart-tv of mediaspeler afspeelt. De smart-tv

dan is er maar één

phone of tablet, die vervolgens niet heel de tijd

of mediaspeler maakt vervolgens zelf contact met

keuze: de mediaspeler

aan hoeft te staan. Casten is nauw verbonden

de DLNA-server. Functies kunnen ook gecom-

Apple TV, waarmee

met Googles Chromecast, een HDMI-mediaspe-

bineerd worden, een DLNA-app kan vaak ook

je films vanaf je Mac,

ler zonder eigen interface. In een geschikte app

dienstdoen als DLNA-server. DLNA is in potentie

pc met iTunes, iPhone

zoals Netflix of Plex zoek je op je smartphone of

superhandig voor streamen binnen je netwerk. Je

of iPad op je televisie

tablet uit wat je wilt kijken, waarna de opdracht

zet je films op je NAS of pc en je kunt ze op je media-

kunt afspelen.

naar de Chromecast wordt gestuurd die de weer-

speler of smart-tv eenvoudig uit een bibliotheek

gave zelfstandig start. Gebruik je Netflix, dan

kiezen. In de praktijk is het zeker in combinatie

gaat het casten vaak ook in combinatie met de

met een smart-tv lastiger, omdat het per media-

Bitrate

Netflix-afspeel-app op je smart-tv of spelcompu-

speler of smart-tv verschilt welke bestandsfor-

Bitrate drukt uit hoeveel data een stream of

ter. Deze afspeel-app

maten worden afgespeeld. Zo is het prima moge-

mediabestand gebruikt in megabit/s. In de basis

wordt herkend door

lijk dat mkv qua beeld en geluid werkt, maar dat

geldt dat hoe hoger deze bitrate is, des te hoger

de Netflix-app op je

ondertiteling niet wordt weergegeven. Een op-

de kwaliteit van het beeld is. Uiteraard is een di-

smartphone of tablet,

lossing hiervoor is een

recte vergelijking tussen twee bestanden alleen

zodat je films of series

DLNA-server die kan

mogelijk als dezelfde codec gebruikt wordt. De

kunt casten naar je

transcoderen.

bitrate van een stream hangt uiteraard af van de

afspeelapparaat.

is nauwverwant aan

DLNA

UPnP en is op media-

resolutie, maar er is geen directe relatie. Ook de

gebied

kwaliteit of de mate van compressie speelt mee.

tegenwoordig

Vergelijk het met een jpeg-afbeelding met een

Codec

resolutie van 1920 x 1080 pixels. Afhankelijk

Een codec is soft- of hardware waarmee data

van de jpeg-compressie die je instelt kan diezelf-

gecodeerd en gedecodeerd kan worden. Codecs

de afbeelding 1,3 megabyte of slechts 111 kilo-

voor video zijn bijvoorbeeld DivX, XviD, mpeg,

MKV

byte innemen. De resolutie van de afbeelding

wmv en H.264. Audiocodecs zijn bijvoorbeeld

MKV (Matroska Multimedia Container) is een

is hetzelfde, de kwaliteit verschilt sterk. Bij Full

mp3, wma, ogg, aac en flac. Een codec kan loss-

multimediacontainer waarin één of meerdere

HD-video is dit niet anders. Een Full HD-film op

less of lossy zijn. Lossless wil zeggen dat het

audio-, video- en ondertitelingstracks gecombi-

een blu-ray heeft een bitrate tussen de 25 en 40

origineel zonder verlies hersteld kan worden,

neerd kunnen worden. Een mkv-container on-

Mbit/s, terwijl een Full HD-stream op Netflix

terwijl er bij lossy altijd informatie verdwenen

dersteunt eigenlijk alle beelden geluidscodecs.

zo’n 7 Mbit/s vereist. In beide gevallen wordt

is. Codecs voor audio en video zijn overwegend

Er is dus niet zoiets als één mkv-filmformaat en je

een H.264-codering gebruikt. Kijk je kritisch

lossy omdat je een klein verlies in kwaliteit niet

kunt dus niet zeggen dat je mediaspeler geschikt is

hetzelfde.

STREAMING ABC

WOORDENLIJST

voor mkv. In de praktijk is er wel een ‘standaard’

Dat verklaart waarom de ene mkv met onderti-

een film realtime omgezet naar een formaat dat

voor Full HD-mkv-bestanden die je terugvindt op

tels wel werkt en de andere niet. Je ondervangt

het afspeelapparaat ondersteunt. Het voordeel

de downloadnetwerken. Hierbij wordt H.264 ge-

DLNA-ondertitelingsproblemen via transcode-

van realtime transcoderen is dat je films maar

bruikt als videocodec

ren, hierbij brandt de DLNA-server de onderti-

in één formaat hoeft te bewaren, terwijl je ze

teling in de video waardoor het wel werkt. Ook

af kunt spelen op al je apparatuur waaronder je

kun je ondertitels omzetten naar een ander for-

smartphone en tablet. Transcoderen vereist veel

maat en weer integreren in je mkv-bestand, maar

kracht en je hebt er dan ook een pc of speciale

dat is een hoop werk. Je leest meer over onderti-

NAS (zoals Synology’s DS214play) voor nodig. Op

tels en oplossingen voor problemen op pagina 38.

de pc is PS3 Media Server een bekende mediaser-

en Dolby Digital of DTS als audiocodec. Dergelijke

mkv-bestanden

kunnen door veel mediaspelers

afgespeeld

{}

worden.

ver met transcodeerfunctionaliteit. Een andere bekende mediaserver is Plex (zie Plex).

Plex Ondertitels

Plex is een DLNA-mediaserver met ondersteu-

Bij betaalde streamingdiensten als Netflix wer-

ning voor transcoderen, die je kunt gebruiken

UPnP

ken ondertitels probleemloos en ook bij de af-

in combinatie met alle DLNA-mediaspelers. De

UPnP staat voor Universal Plug and Play en maakt

speeloplossingen als Popcorn Time, Plex of Kodi

Plex-mediaserver draait op een pc, NAS en zelfs

het mogelijk voor netwerkapparatuur om elkaar

is het weergeven van ondertitels meestal geen

een Raspberry Pi. Omdat de kracht van Plex in

te zien en verbinding te maken. In relatie met het

probleem. Lastiger wordt het als je vanaf je NAS

het transcoderen zit, raden we een pc aan. Plex

afspelen en streamen van films en muziek is UPnP

direct wilt streamen naar een mediaspeler of

komt pas echt tot z’n recht in combinatie met

eigenlijk hetzelfde als DLNA. DLNA is een extra

smart-tv. Er zijn verschillende factoren die voor

Plex’ eigen afspeel-apps die beschikbaar zijn

laag bovenop UPnP voor een betere samenwer-

problemen zorgen. Ondertitels kunnen intern

voor smartphone, tablets, pc, smart-tv’s, Googles

king, zie ook DLNA.

zijn, bijvoorbeeld in de mkv-container, of extern,

Chromecast en spelcomputers. Je kunt dan via

DLNA vereist certifice-

waarbij een los ondertitelingsbestand wordt

je smartphone in een fijne interface films ‘casten’

ring, iets wat niet alle

meegeleverd met je gedownloade film. Meestal

naar je televisie. Plex is grotendeels gratis, maar

apparatuur of software

krijg je een srt-bestand, maar er zijn ook andere

sommige mogelijkheden kosten geld. Wil je bij-

heeft. Deze apparaten

formaten zoals .sup of .sub. Mediaspelers op de pc

voorbeeld video lokaal afspelen op een smart-

en software spreken

pakken deze externe ondertitels automatisch op

phone of tablet, dan moet je eenmalig 4,99 euro

dan over UPnP.

als ze voor de extensie dezelfde bestandsnaam

betalen om de afspeel-app te kopen of een abon-

als de film hebben en ook op hardwarematige

nement op Plex hebben (Plex Pass, 4,99 euro per

mediaspelers werkt dit meestal.

maand, 39,99 euro per jaar of 149,99 euro levens-

Video on demand (VOD)

Helaas werken externe ondertitels via DLNA

lang). De smartphone of tablet gebruiken als

Video on demand betekent dat je een door jou

meestal niet. Heb je een losse mediaspeler en

afstandsbediening om te casten naar een ander

gewenste video kunt bekijken op het moment

NAS met films, dan kun je als alternatief strea-

afspeelapparaat is dan weer gratis. Helaas zijn

dat jij dat wilt. Zo kun je gemiste televisie-uitzen-

men vanaf een gedeelde map op je NAS, waarbij

niet alle apps op afspeelapparaten gratis. De app

dingen terugkijken, maar ook films en complete

je op de mediaspeler door de mappenstructuur

op de Chromecast is sinds enige tijd gratis, maar

series. Bekende video-on-demand-diensten zijn

bladert en de juiste film kiest. Op een smart-tv is

voor de afspeel-apps op smart-tv’s, PlayStation

Netflix, Videoland Unlimited en de diverse

dat doorgaans niet mogelijk en heb je via het net-

3 en 4 en Xbox One heb je Plex Pass nodig. Plex

uitzending-gemist-diensten van de publieke en

werk enkel de keuze voor DLNA. Mkv-films met

is een mooi platform,

commerciële omroepen. Ook YouTube is een

geïntegreerde ondertitels werken vaak wel via

maar zoek dus wel

voorbeeld van video on demand en eigenlijk is

DLNA, maar niet altijd. Dat komt doordat er grof-

eerst even uit wat

Popcorn Time dat ook. Op pagina 28 vind je een

weg twee soorten ondertitels zijn: pure tekst en

gratis kan en waar-

overzicht van video-on-demand-diensten die in

ondertitels die eigenlijk afbeeldingen zijn. De op

voor je moet betalen,

Nederland actief zijn.

afbeeldingen gebaseerde ondertitels hebben de

om teleurstellingen te

extensie .sup en zijn afkomstig van een blu-ray.

voorkomen.

VPN

Deze ondertitels kunnen in een mkv-container gestopt worden en worden in VLC op de pc prima

VPN staat voor virtual private network en is

weergegeven. Een hardware-mediaspeler of in-

Transcoderen

een manier om netwerkverkeer tussen twee

gebouwde mediaspeler van een smart-tv geeft

Transcoderen is het converteren van een me-

locaties te versleutelen. VPN kun je hierdoor

deze ondertitels vaak niet weer. Er zijn ook mkv’s

diabestand naar een ander formaat. In relatie tot

onder andere gebruiken voor meer privacy en

waarin het ondertitelingsspoor een srt-bestand

streaming wordt met transcoderen tegenwoor-

om landrestricties te omzeilen. Zie voor meer

is. Deze wordt via DLNA vaak wel weergegeven.

dig realtime transcoderen bedoeld. Hierbij wordt

uitleg het artikel over VPN op pagina 30.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TIPS & TRUCS

C H RO M ECAST

1 15

TIPS VOOR JE CHROMECAST APPS, GAMES EN EXTENSIES … EN EEN AQUARIUM De Chromecast heeft de manier waarop wij video naar onze televisie streamen een stuk eenvoudiger en gebruiksvriendelijker gemaakt. Even een filmpje kijken via Netflix of YouTube en met één druk op de knop verschijnt het op je televisie. Makkelijker kan niet. Maar er nog zo veel meer mogelijk met de Chromecast dan je wellicht denkt. Martin Gijzemijter

C H RO M ECAST

TIPS & TRUCS

APPS Allcast

kun je muziek van Google Play of

Dat je video’s van Netflix

Spotify feilloos naar de Chrome-

naar je televisie kunt slingeren

cast sturen. Maar het leukste van

met de Chromecast is natuur-

deze app is wellicht dat je dat niet

lijk fantastisch, maar hoe zit dat

alleen hoeft te doen. Iedereen die

met video’s die je al op je iOS- en/

zich binnen hetzelfde netwerk be-

of Android-toestel hebt staan?

vindt, kan muziek naar de playlist

Op iOS zal Chromecast sowieso

sturen, waardoor je een ultieme

nooit geïntegreerd worden, omdat

mix krijgt van de muziek die de

Apple natuurlijk liever z’n eigen

mensen om je heen leuk vinden.

Apple TV plugt. Gelukkig is er de

Ideaal voor feestjes natuurlijk.

app Allcast. Met deze app kun je

Prijs: Gratis

1 1

Allcast biedt je de mogelijkheid om de video’s op je telefoon of tablet naar de Chromecast te streamen.

de foto’s en video’s op je iPhone of je Android met één druk op de knop naar je Chromecast strea-

2 Muziek afspelen via je Chromecast, dat kan via Google Play Music.

Het is een beetje beperkt ‘quizzen’ via Chromecast, maar het wérkt wel!

Big Web Quiz Wat je doet op je televisie

men. Klein nadeel: de gratis app

met Chromecast, hoeft natuurlijk

heeft een limiet van vijf minuten,

niet alleen passief consumeren te

wil je langer kijken, dan moet je de

zijn. Met de juiste apps verander je

Premium-versie kopen voor 4,99

de Google Chromecast namelijk in

euro (iOS) of 3,65 euro (Android).

een interactief entertainmentsys-

Daar krijg je echter wel een hoop

teem. Big Web Quiz, gemaakt door

voor terug.

Google zelf, is zoals de naam al doet

Prijs: Gratis (+ in-app-aankoop)

vermoeden een quiz gevoed met vragen (en antwoorden) van inter-

Google Play Music

net. Je kunt het met vijf anderen

Met de populariteit van

spelen en wie het snelste (goed)

Spotify zou je bijna vergeten dat

antwoordt, wint uiteindelijk de

Google óók z’n eigen muziekdienst

quiz. De gameplay is uiteraard wel

heeft, namelijk Google Play Music

wat beperkt, maar heel inventief

(eveneens een tientje per maand)

en vermakelijk is het zeker.

en daar hoef je het dus niet zon-

Prijs: Gratis

2 Met Qcast kan iedereen binnen hetzelfde netwerk z’n muziek naar de Chromecast sturen.

der Taylor Swift te doen. Het fijne van de Google Play Music-app, is dat deze beschikbaar is voor zowel

InstantCast Zoals je uren op YouTube

iOS als Android én ingebouwde

kunt doorbrengen, kun je min-

Chromecast-functionaliteit heeft.

stens zo veel tijd verslijten op

Mocht je overigens nog nooit van

Instagram.

Google Play Music gehoord heb-

van Instagram een voorstelling

ben en nieuwsgierig zijn, je hoeft

door de foto’s van de mensen die

je niet meteen te abonneren, je

je volgt te veranderen in een sli-

mag het eerst een maand gratis

deshow. Hier kun je de muziek die

uitproberen (niet vergeten op te

je op je telefoon hebt staan, ach-

zeggen dan).

ter hangen. Het is natuurlijk niet

Prijs: Gratis

hetzelfde als zelf door alle foto’s

InstantCast

maakt

neuzen, maar als je dat wilt, dan

Qcast Music

kan dat ook . Maar stiekem is dat

De vorige app is niet de enige

gewoon op je telefoon toch wel

waarmee je muziek naar de Chro-

handiger. Deze app is er helaas al-

mecast kunt streamen vanaf je

leen voor iOS.

telefoon of tablet. Ook met Qcast

Prijs: € 1,99

3 5

NOVEMBER 2015

Instagram-foto’s bekijken op je televisie. Het is weer eens wat anders.

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TIPS & TRUCS

C H RO M ECAST

CameraCast In eerste instantie lijkt Ca-

ArcadeCast Free

Lang, lang geleden, toen

meraCast een ontzettend nutteloze

mobiele telefoontjes nog niet eens

app. Want met één druk op de knop

bestonden, werden games voorna-

verschijnt een foto die jij (of andere

melijk gespeeld op de televisie. En

mensen binnen hetzelfde netwerk)

natuurlijk niet met de graphics die

neemt op je televisie via Chrome-

je tegenwoordig op je PlayStation

cast. Toch is het nuttiger dan het

of Xbox ziet, maar hevig versla-

lijkt. Bijvoorbeeld in een klas, wan-

vende kleine spelletjes waarbij je

neer een afbeelding even klassi-

een pixel over het scherm moest

kaal gedeeld moet worden. Of met

bewegen. Ben je van die generatie

behulp van de zelfontspanner in

en mis je die tijd, of wil je weten hoe

de babykamer, dan maak je van je

je ouders zich vroeger vermaakten,

telefoon een soort babymonitor. En

dan is ArcadeCast een fantastische

tijdens feestjes is het natuurlijk hi-

Chromecast-app. Je kunt kiezen

larisch als iedereen z’n foto’s op een

voor vier klassiekers (waaronder

groot scherm kan delen. Via een in-

Tetris), al is alleen het eerste spel

app-aankoop van twee euro haal je

(AsteroidShooter) gratis, voor de

de advertenties weg en krijg je nog

rest moet je de app unlocken (dat

wat extra sluiterfuncties.

kost 99 cent). Prima vermaak, en

Prijs: Gratis (+ in-app-aankoop)

verbazend weinig lag.

Wat dacht je van je televisie als babymonitor? Met CameraCast heb je dat zó voor elkaar.

7 Voor de nodige rust verander je je televisie gewoon in een aquarium. Mal, maar leuk!

Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Fish Tank on TV Deze app behoeft uiteraard

weinig uitleg. Vroeger kon je een

Up Down Fish Herinner je je Flappy Bird

videoband of dvd kopen met beel-

nog? Het was ook zo’n bizar versla-

den van een open haard of aquari-

vend spelletje waarbij je een vogel

um, nu stream je dat beeld gewoon

door een parcours moest manoeu-

naar je Chromecast. Wat is het toch

vreren door snel op het display van

dat we het kijken naar vissen als

je telefoon te tikken. Up Down Fish

rustgevend ervaren?

is een variant van dat spelletje van

Het ziet er allemaal redelijk realis-

de hand van een andere ontwikke-

tisch uit, zonder de herhaling die je

laar en ditmaal met een vis. Maar

bij andere apps vaak ziet.

dat is niet alles dat er veranderd

Prijs: € 0,99 (iOS), € 1,08 (Android)

is, want je speelt het spel namelijk

niet meer in je eentje, maar met

RockIt Karaoke for Chromecast

andere iOS-gebruikers … op je tele-

Een feestje stelt natuurlijk niets

wel te merken dat de Chromecast

voor zonder karaoke. Je Chrome-

hier eigenlijk niet voor bedoeld is

cast helpt je daarbij in combinatie

(er zijn soms wat haperingen), maar

met de app RockIt. Selecteer het

hilarisch is het wel.

liedje dat je wilt zingen en stream

Prijs: Gratis

visie. Via de Chromecast dus. Het is

9 Herleef tijden van weleer met ArcadeCast.

het naar je televisie. Vervolgens kun je met je telefoon audio- en video-opnames maken, zodat je het gênante geheel ook nog eens kunt delen op Facebook. Helaas alleen voor iOS. De in-app-aankoop van drie euro biedt toegang tot meer muziek. Prijs: Gratis (+ in-app-aankoop)

10 Flappy Bird met vissen, maar dan multiplayer. Een beetje buggy, maar wel hilarisch.

Met RockIt breng je ouderwets gezellig karaoke naar je televisie (oordoppen niet meegeleverd)

C H RO M ECAST

TIPS & TRUCS

EXTENSIES 11 11

Combineer de kracht van online opslag, met het gemak van de Chromecast, door direct vanuit de cloud te streamen.

Je kunt de volledige inhoud van je browser naar je televisie streamen met Google Cast.

Google Cast Tot nu toe hebben we vrij-

PlayTo for Chromecast Er is nu al een flink aantal

wel alleen maar mobiele apps be-

video-oplossingen besproken voor

sproken als het gaat om het strea-

Chromecast, maar er ontbreekt

men van content naar je televisie.

nog een belangrijke mogelijkheid:

Maar wist je dat het ook gewoon

het met een omweg streamen van

kan vanuit je browser? Althans,

streaming video. Dat klinkt heel

als je de Google Chrome-browser

complex en dat is het ook, daarom

gebruikt. Google Cast is een ex-

heeft het best lang geduurd voor

tensie van het eerste uur, die je

deze app er was. Het principe is als

in staat stelt om de inhoud van je

volgt: wanneer je een online video

browser rechtstreeks op je televi-

kijkt, zoals op Vimeo.com, dan

sie te mikken. Qua functionaliteit

detecteert deze extensie dat er een

is er niet zo veel aan de app ver-

video wordt afgespeeld en biedt hij

anderd, maar qua stabiliteit des

je de mogelijkheid om deze door te

te meer. Een verbinding maken

streamen naar je Chromecast. En

gaat nu probleemloos en zonder

afhankelijk van de grootte van je

haperingen.

beeldscherm is kijken op je tv toch

http://tiny.cc/gocast

nét even iets relaxter. http://tiny.cc/playto

Cloud Drive Het is heel mooi dat je vi-

deo’s, foto’s en muziek vanaf een

De video’s op je harde schijf gooi je nu ook met gemak op je tv, zelfs zonder de computer aan te raken.

Deze extensie detecteert wanneer je video streamt en biedt je aan het door te streamen naar je televisie.

Videostream En dan zijn er natuurlijk

smartphone naar je Chromecast

nog de video’s die je op de harde

kunt streamen, maar we gaan na-

schijf van je computer hebt staan.

tuurlijk steeds meer naar een we-

Hoe stream je die dan? Met behulp

reld toe waarin al je media centraal

van een extensie genaamd Video-

zijn opgeslagen, bij voorkeur in de

stream. Met deze extensie stuur

cloud. Als die cloud Google Drive is,

je heel eenvoudig video’s die je op

word je van deze extensie heel ge-

je harde schijf (of op je NAS) hebt

lukkig, want hij stelt je in staat om

staan naar je Chromecast, met vol-

de inhoud van Google Drive naar

ledige ondersteuning voor onderti-

je televisie te streamen. Simpelweg

teling. En wat nóg interessanter is:

door de url van het filmpje, de foto

met behulp van de Videostream-

of het muziekbestand in de exten-

app voor iOS en Android, kun je de

sie te plakken. Het enige nadeel?

extensie bedienen vanaf je smart-

Ondertiteling wordt niet door de

phone, zodat je niet eens meer van

app ondersteund.

de bank af hoeft.

http://tiny.cc/cldrive

http://tiny.cc/vistream

AAN DE KABEL 15 15

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Heb je geen of slechte wifi? Schaf dan een Chromecast Ethernet Adapter aan.

Chromecast Ethernet Adapter

de Chromecast Ethernet Adapter is onlangs gelanceerd, en is binnen-

De Chromecast werkt uiteraard al-

kort ook verkrijgbaar in Nederland

leen wanneer je een goed draadloos

in de Google Store. Dit apparaat

netwerk hebt. Nu is dat in veel huis-

doet precies wat de naam belooft:

houdens wel het geval, maar wat als

het verandert je Chromecast in een

dat niet zo is? Kun je dan je Chrome-

apparaat waarop je gewoon een

cast niet gebruiken? Gelukkig toch:

ethernetkabel kunt aansluiten.

WORKSHOP

A I R P L AY O P D E R A S P B E R R Y P I 2

! SCRIPT UITLEG script zonder afbreking / met return  script met spatie na afbreking  script zonder spatie na afbreking

Vind je het overtikken van de codes evengoed lastig, hier vind je de codes bij elkaar in een kladblok-bestand: www.tiny.cc/piairplay

Muziek vanuit iedere hoek van de kamer Maak je eigen AirPlay-speakers met de Raspberry Pi 2 Voor speakers waarop je muziek streamt via Apples AirPlay-muziekprotocol moet je diep in de buidel tasten. Voor een fractie van die prijs configureren we een Raspberry Pi 2 zodat hij AirPlay ontvangt en hangen we er losse speakers aan. In deze workshop leggen we je uit hoe je dit voor elkaar krijgt. Koen Vervloesem

Benodigdheden installeren Vervolgens updaten we de pakketinformatie van Raspbian

met het commando sudo apt-get update , zodat we de nieuwste versies van alle software kunnen downloaden. Daarna upgraden we alle software op de Pi met het commando sudo apt-get upgrade naar de nieuwste beschikbare versies. En we installeren een boel pakketten die we nodig hebben om hierna de AirPlay-software te kunnen installeren: sudo apt-get install autoconf libtool libdaemon-dev  libasound2-dev libpopt-dev avahi-daemon libavahi-client-dev libssl-dev .

Raspbian installeren We gaan ervan uit dat je het besturingssysteem Raspbian op

de Raspberry Pi 2 hebt geïnstalleerd (zie ook www.tiny.cc/rasp). Heb je NOOBS gebruikt om een ander besturingssysteem op je Pi te zetten, zoals OpenELEC, dan is dat eenvoudig terug te draaien. Steek de voeding van je Raspberry Pi 2 in een stopcontact en houd onmiddellijk de Shift-toets ingedrukt om het installatieprogramma opnieuw te openen.

A I R P L AY O P D E R A S P B E R R Y P I 2

WORKSHOP

Shairport Sync starten Start nu Shairport Sync met de opdracht shairport-sync -a 

RaspberryPlay -- -d hw:0 -t hardware -c PCM . Vervang RaspberryPlay

door een naam naar keuze en zet die tussen aanhalingstekens als er een spatie in voorkomt. Dat is de naam waaronder je Pi zichtbaar is bij AirPlay-compatibele apparaten. Als je op je iPad of iPhone het AirPlay-menu opent, zie je de Raspberry Pi tussen de beschikbare apparaten staan om audio naar te streamen. In iTunes kun je de Pi kiezen als je op het icoontje naast de volumeregelaar klikt. En OS X laat zelfs toe om je Pi als standaard audio-uitvoerapparaat te gebruiken via de menu’s Systeemvoorkeuren / Geluid / Uitvoer.

Shairport Sync installeren Om audio naar onze Pi te streamen via het AirPlay-proto-

col, gebruiken we de software Shairport Sync (www.tiny.cc/shair). Download de broncode met de opdracht git clone https://github.com/ mikebrady/shairport-sync.git , navigeer naar de gedownloade directory

met cd shairport-sync , voer de opdracht autoreconf -i -f uit en compileer de broncode met ./configure --with-alsa --with-avahi --with-ssl=openssl  && make . Tot slot installeren we de software met sudo make install .

Automatisch opstarten Nu moeten we er nog voor zorgen dat Shairport Sync au-

tomatisch opstart wanneer de Pi opstart. Daarvoor passen we het opstartscript aan. Open het met het commando sudo nano /etc/init.d/ sharepoint-sync en ga naar regel 66, die begint met start-stop-daemon

--start en eindigt met -d || return 2. Voeg achter de -d de volgende opties toe: -a RaspberryPlay -- -d hw:0 -t hardware -c PCM . Sla het bestand op met Ctrl+O en sluit het af met Ctrl+X. Herstart nu je Pi en probeer nog eens muziek te streamen naar je Pi.

Testen en tweaken Sluit speakers aan op je Pi en test het streamen eens. Als je

daarvoor de jackaansluiting van de Pi gebruikt, zul je wel merken dat er vrij veel ruis op zit. Daarom gaan we verder in deze workshop een externe usb-geluidskaart gebruiken. Maar voor de test volstaat de jackaansluiting. Het audiovolume staat overigens standaard vrij laag in Raspbian. Sluit Shairport Sync af met Ctrl+C. Met de opdracht alsamixer open je een volumeregelaar. Met de pijltjestoetsen omhoog en omlaag pas je het volume aan. Ga niet boven de 80%, want dan wordt het geluid sterk vervormd. Met een druk op Esc sla je de instelling op.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

WORKSHOP

A I R P L AY O P D E R A S P B E R R Y P I 2

BETERE AUDIO De ingebouwde geluidsuitvoer van de Raspberry Pi is niet van al

te goede kwaliteit. Gelukkig bestaan er heel wat oplossingen om

derende geluidskwaliteit geeft, steken we een usb-geluidskaart in

daar iets aan te doen. De eenvoudigste is een usb-geluidskaart.

onze Pi. We kozen voor de LogiLink TODO, die standaard door Rasp-

Het voordeel daarvan is ook dat je deze in andere projecten kunt

bian is ondersteund. Kijk op de wiki van elinux.org (zie www.tiny.

hergebruiken. Zelfs een goedkope usb-geluidskaart geeft al een

cc/rbpa) voor een uitgebreide lijst van ondersteunde geluidskaar-

merkbaar betere geluidskwaliteit. Daarnaast bestaat er audio-

ten. Controleer met de opdracht aplay -l of je geluidskaart wordt

hardware die speciaal voor de Raspberry Pi is ontworpen, zoals

herkend. Naast je card 0 (de interne audiohardware van de Pi) krijg

de HiFiBerry (www.hifiberry.com): de DAC+-versie heeft een

je een card 1 te zien waarbij USB Audio staat.

Usb-geluidskaart Aangezien de jackaansluiting van de Raspberry Pi geen den-

analoge uitvoer en de Digi+-versie een elektrische en optische SPDIF-uitvoer.

Usb-geluidskaart eerst De Pi geeft voorrang aan zijn eigen audiohardware. We gaan

nu instellen dat Raspbian de voorkeur geeft aan de usb-geluidskaart, niet alleen voor Shairport Sync, maar voor alle programma’s die audio gebruiken. Open het configuratiebestand van ALSA (TODO) met de opdracht sudo nano /etc/modprobe.d/alsa-base.conf . door options snd-usb-audio nrpacks=1 . Sla het bestand op met Ctrl+O

en sluit nano af met Ctrl+X.

luidskaart te weten komen. Voer de opdracht aplay -L uit. Bij ons

Vind de regel met options snd-usb-audio index=-2 en vervang die

Alias Voor de volgende stap moeten we de alias van de usb-ge-

zien we in de uitvoer onder andere front:CARD=Set,DEV=0. De alias is dan front:Set. Maak dan een configuratiebestand voor asound aan met het commando sudo nano /etc/asound.conf en plaats daarin achtereenvolgens de regels (waarbij je in de laatste regel in plaats van front:Set uiteraard de juiste alias in jouw situatie gebruikt): pcm.mmap0 { type mmap_emul; slave { pcm “hw:0,0”; } } pcm.!default front:Set

A I R P L AY O P D E R A S P B E R R Y P I 2

WORKSHOP

Volumeinstellingen opslaan Tot nu toe moesten we na elke herstart opnieuw het volume

veranderen in alsamixer omdat de standaardinstelling van het volume heel laag staat. Gelukkig kunnen we dat zelf ook definitief instellen. Start alsamixer en stel het volume in. Met de pijltjestoetsen naar links en rechts kun je van audio-uitvoer veranderen en met F6 kies je andere audioapparaten. Als je alles hebt ingesteld, druk je op Esc om je instellingen op te slaan en voer je daarna de opdracht sudo alsactl store 0 uit om je instellingen definitief op te slaan. Na een

reboot blijft je volume nu zo hoog staan als je hebt ingesteld.

Volumemixer Nu moeten we nog nakijken hoe de volumemixer van

de usb-geluidskaart heet. Bij de interne audio van de Pi is dat PCM. Open nog eens alsamixer om het geluidsvolume aan te passen en kijk welke naam er onder het volumebalkje en achter Item: staat. Bij onze LogiLink TODO is dat Headphone. Open terug het opstartscript van Shairport Sync met het volgende commando: sudo nano ď&#x20AC;° /etc/init.d/shairport-sync en ga naar regel 66. Vervang daar -c PCM

door -c Headpone of de overeenkomstige naam in jouw situatie. Herstart daarna je Pi en sluit je speakers op de audio-uitvoer van de geluidskaart aan. Stream opnieuw de audio van je Apple-apparaat naar je Pi en geniet van de betere geluidskwaliteit.

Meer opties Shairport Sync ondersteunt nog heel wat opties. Bekijk

de webpagina op GitHub (http://tiny.cc/shair) voor meer informatie. Een interessante eigenschap van Shairport Sync is dat het altijd gesynchroniseerd blijft met de bron van de audio en dus ook met

SPEAKERS

andere apparaten waarnaar dezelfde audio gestreamd wordt. Dat

Aan je speakers kun je zo veel of zo weinig geld uitgeven

betekent dat multiroom-audio eenvoudig mogelijk is: plaats gewoon

als je wilt. Voor een kleine ruimte of incidenteel gebruik

in elke kamer een Pi die Shairport Sync draait.

volstaan zeker draagbare speakers die je al voor een tientje vindt. Ook een bluetooth-speaker is mogelijk, maar dat vereist wat extra configuratie en biedt doorgaans geen hoge audiokwaliteit. Voor enkele tientjes heb je al goede pc-speakers. Voor grotere ruimtes heb je uiteraard wat meer vermogen nodig en kijk je beter naar hifi-speakers.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

BASISCURSUS

S POT I F Y

Spotify kan méér GEZAMENLIJKE AFSPEELLIJSTEN, OFFLINE MUZIEK EN MEER Dat Spotify een handige en gemakkelijke manier is om muziek te luisteren, dat hoef ik je ongetwijfeld niet te vertellen. Of de muziekindustrie er uiteindelijk een dienst mee bewezen wordt is nog altijd de vraag. Maar het feit dat je voor tien euro per maand onbeperkt (of gratis iets minder onbeperkt) muziek kunt luisteren, daar hadden we een paar jaar geleden niet van kunnen dromen. Maar gebruik jij eigenlijk wel alle functies van Spotify? Martin Gijzemijter

ls je Spotify gebruikt zoals ik, dan start je het programma, kies je je favoriete playlist en kijk je verder niet meer naar het programma om. Zonde, want Spotify heeft véél meer func-

ties dan dat. Sterker nog, het is tot op zekere hoogte zelfs een compleet sociaal netwerk. We duiken in de wereld van Spotify om je te laten zien wat het programma nog meer te bieden heeft.

Radiozender Wanneer je naar de traditionele radio luistert, kies je natuurlijk het station dat

de muziek draait waar jij van houdt. Nu is het natuurlijk nooit mogelijk voor een radiostation om alléén maar muziek te draaien waar jij blij van wordt

op Nieuwe radiozender en een artiest of liedje te

– althans, niet als het gaat om de ‘oude’ manier van

zoeken. Het enige dat je nu nog hoeft te doen, is lek-

radio maken. Spotify biedt ook radiostations, maar

ker luisteren naar de muziek en per nummer aan-

dan zonder dj’s en op een manier die zich steeds

geven of je het mooi vindt of niet. In het begin zal

meer aanpast aan jouw smaak naarmate je er langer

Spotify het vaker mis hebben dan goed, maar hoe

gebruik van maakt.

vaker je aangeeft wat je mooi vindt, des te beter het

Start Spotify, log in met je account en druk in het

systeem voor je zal werken.

linkerdeelvenster op Radio. Er wordt direct een radiostation voor je geselecteerd dat je kunt afspelen. Onder het kopje Jouw radiostations kun je een

Afspeellijsten Wil je zelf iets meer controle hebben

ander radiostation selecteren en rechtsboven kun je

over de muziek die je luistert, dan kun je

een nieuw radiostation aanmaken door te klikken

natuurlijk gebruikmaken van de afspeellijsten. Daar

01 Radiozenders zijn een ideale manier om Spotify jouw smaak te leren.

S POT I F Y

BASISCURSUS

ADVERTENTIES Het feit dat Spotify je de mogelijkheid biedt om ook gratis naar muziek te luisteren, heeft natuurlijk alles te maken met de irritante reclames die tussendoor komen. Is een betaald account nemen de enige manier om daar vanaf te komen? Nee, er zijn programma’s die de reclames onderdrukken, zoals Blockify, die je de mogelijkheid geeft om een mp3 te laten afspelen wanneer er een advertentie wordt geactiveerd. Je downloadt Blockify via de site http://tribe.nu/Blockify.html, echter wel op eigen risico. Hoewel er nog geen voorbeelden bekend zijn van mensen die om die reden geblokkeerd zijn, is het niet duidelijk of het onderdrukken van de advertenties strafbaar is of niet.

02 Afspeellijsten zijn eenvoudig te kopiëren en je kunt ze indelen in mappen zodat het geen rommeltje wordt.

is op zich natuurlijk niets innovatiefs aan, ieder muziekprogramma werkt met afspeellijsten, maar in Spotify kun je er meer mee dan je wellicht zou denken. Zo is het bijvoorbeeld heel eenvoudig om een afspeellijst van iemand anders te kopiëren. Om dit te doen, start je een nieuwe afspeellijst door in het linkerdeelvenster te klikken op Nieuwe afspeellijst. Vervolgens zoek je in Spotify naar de afspeellijst waarvan de inhoud je bevalt, selecteer je alle nummers (Shift ingedrukt houden) en sleep je ze naar de afspeellijst die je zojuist hebt aangemaakt. Het voordeel hiervan is dat je de afspeellijst daarna ui-

Je kunt de advertenties in de gratis versie van Spotify onderdrukken, maar we weten niet of het strafbaar is.

teraard zelf kunt aanpassen. Dit is veel sneller dan wanneer je hem zelf vanaf de grond af moet opbouwen! Ook handig: in Spotify kun je je afspeellijsten

Gezamenlijke afspeellijst. Je

ordenen. Wanneer je met de rechtermuisknop klikt

zou nu verwachten dat je

op een leeg gebied onder het kopje Afspeellijsten en

kunt kiezen wie je toegang

daarna klikt op Map aanmaken, dan kun je je lijsten

wilt geven tot de afspeellijst,

eenvoudig in mappen indelen zodat het niet zo’n

maar dat zul je handmatig

onoverzichtelijk rommeltje wordt.

moeten doen. Klik nogmaals met de rechtermuisknop op

Gezamenlijke afspeellijsten

de afspeellijst en vervolgens

Een andere leuke optie is de mogelijk-

op Link naar afspeellijst ko-

heid om gezamenlijke afspeellijsten te

piëren. De link naar de lijst

maken. Dit betekent precies wat de naam al doet

zit nu in je klembord, zodat je

vermoeden. Je deelt een afspeellijst samen met

hem kunt delen met iedereen

één of meer anderen. Iedereen die je daartoe rech-

die je toegang wilt geven.

ten hebt gegeven, kan de afspeellijst aanpassen. Dat betekent uiteraard dat je zelf minder controle hebt, maar het is natuurlijk ook ontzettend leuk om

NOVEMBER 2015

Je eigen muziek toevoegen

te zien wat er met je afspeellijst gebeurt als je hem

Hoewel het aanbod aan muziek op Spo-

laat beheren door mensen met dezelfde smaak als

tify gigantisch is, zul je af en toe ook tegen artiesten

jij. Het is een perfecte manier om nieuwe muziek

aanlopen die volledig ontbreken op de muziekdienst

te leren kennen. Om een gezamenlijke afspeel-

(Taylor Swift is daar een goed voorbeeld van). Na-

lijst te maken, maak je eerst een afspeellijst zoals

tuurlijk kun je dan uitwijken naar een ander pro-

uitgelegd in de vorige stap. Vervolgens klik je met

gramma om de muziek te beluisteren van de arties-

de rechtermuisknop op de afspeellijst en klik je op

ten die je op Spotify mist, maar gelukkig

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

03 Door je afspeellijsten met anderen te delen, kun je samen de perfecte lijst samenstellen.

BASISCURSUS

S POT I F Y

biedt zodat je efficiĂŤnter kunt zoeken? Zo kun je bijvoorbeeld heel gericht zoeken naar popmuziek in de periode tussen 2001 en 2006, om maar eens wat te noemen. De zoektermen die daarbij horen zijn year:2001-2006 genre:pop. Dat is heerlijk zoeken, omdat je soms niet op zoek bent naar een specifiek liedje, maar een specifiek gevoel uit een bepaalde tijd. Ben je op zoek naar een bepaalde gebruiker, dan zoek je op user:gebruikersnaam. Zo wordt de zoekmachine van Spotify ineens een stuk krachtiger!

Muziek ontdekken Een van de leukste mogelijkheden van Spotify is natuurlijk de mogelijkheid

om nieuwe muziek te ontdekken. Dat hebben we al 04 Je hoeft je niet te houden aan het aanbod van Spotify, je kunt ook je eigen muziek toevoegen.

is dat niet nodig. Het is namelijk sinds enige tijd ook

even aangestipt in de stap over radiozenders, maar

mogelijk om je eigen muziekcollectie te beluisteren

er zijn nog veel meer manieren om nieuwe muziek

in Spotify. In het linkerdeelvenster zie je het kopje

te vinden. Wanneer je in het linkerdeelvenster klikt

Jouw muziek, met helemaal onderaan Lokale bestanden. Wanneer je daarop klikt, zul je in eerste instantie niets zien, je moet Spotify namelijk vertellen waar die bestanden staan. Je doet dit door bovenin te klikken op Bewerken / Voorkeuren en vervolgens onder het kopje Lokale bestanden te klikken op Bron toevoegen. Overigens kun je hier ook aangeven dat de muziek die je gekocht hebt in iTunes moet worden getoond. Wanneer je nu in het linkerdeelvenster klikt op Lokale bestanden, vind je de muziek uit de mappen die jij als bron hebt toegevoegd.

op Bladeren, kun je muziek zoeken op basis van hitlijsten, maar ook aan de hand van genres en stemmingen. Het tabblad Nieuwe releases is natuurlijk goud, want dat is precies wat je vroeger deed toen je door de bak met nieuwe singles aan het bladeren was. Wanneer je vrienden hebt toegevoegd (waarover in stap 8 meer), kun je heel eenvoudig nieuwe muziek ontdekken door op hun profiel te klikken en te kijken wat zij voor muziek luisteren en wat er in hun playlists staat. Zo kom je soms op fantastische muziek die je zonder je vrienden nooit zou hebben ontdekt. 05 De zoekmachine is slimmer dan je denkt.

Muziek zoeken Dat je in Spotify het zoekveld kunt gebruiken om het liedje te vinden waar-

Muziek delen Net als in de ĂŠchte wereld is het natuur-

naar je op zoek bent, is vast geen nieuws voor je.

lijk niet netjes om alleen maar te consu-

Maar wist je dat het zoekveld allerlei handige opties

meren, het is wel zo sociaal om leuke muziek ook

06 Er zijn veel verschillende manieren om nieuwe muziek te ontdekken.

S POT I F Y

BASISCURSUS

07 Breng anderen ook eens op de hoogte van leuke nieuwe muziek die je vindt.

met anderen te delen. Er zijn verschillende manieren om dat te doen. Wanneer je een nummer aan

SONGTEKSTEN

het luisteren bent dat je mooi vindt en onder de

Een paar jaar geleden kondigde Spotify met veel bombarie de mo-

aandacht van een vriend of vriendin wilt brengen,

gelijkheid tot het installeren van apps aan. Door middel van apps

dan kun je met de rechtermuisknop op dat num-

kon je, net als op bijvoorbeeld Facebook, de functionaliteit van het

mer klikken en kiezen voor Delen. Vervolgens kun

programma flink uitbreiden. Zo was er een populaire app genaamd

je ervoor kiezen om je muziektip te posten naar ie-

MusixMatch waarmee je de songteksten van het liedje kon bekijken

dereen die je volgt, maar je kunt het ook versturen

dat je aan het luisteren was. Helaas heeft Spotify de apps inmiddels

naar specifieke vrienden door bovenin te klikken

alweer de nek omgedraaid, met uitzondering van MusixMatch. Wan-

op Versturen naar. Dit werkt overigens niet alleen

neer je rechtsonder klikt op Songteksten (naast de afspeelbalk), zul

voor nummers, je kunt ook complete afspeellijsten

je de oude vertrouwde app als enige overlevende zien.

op deze manier delen.

Sociaal Spotify is eigenlijk zĂŠlf geen sociaal netwerk, maar omdat Facebook er behoor-

lijk diep in is geĂŻntegreerd, voelt en functioneert het vaak wel zo. Wanneer je je Facebook koppelt aan Spotify (dit kun je doen via Bewerken / Voorkeuren / Facebook), krijg je automatisch een overzicht van welke Facebook-vrienden ook gebruikmaken van Spotify. Om dat overzicht op een later tijdstip nog eens te zien, klik je links op Activiteiten (onder Hoofdvenster) en vervolgens op Alles bekijken. Je kunt vrienden niet toevoegen zoals op Facebook, maar je kunt er wel voor kiezen om ze te volgen

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Nieuwsgierig naar de songtekst van het nummer dat je luistert? Spotify heeft het voor je.

BASISCURSUS

S POT I F Y

08 Het sociale aspect van Spotify is leuk, omdat je zo eenvoudig kunt zien wat je vrienden luisteren.

(dus eigenlijk meer zoals bij Twitter). Rechtsboven

functie is niet zonder beperkingen. Je kunt muziek

zie je nu ook wat voor activiteiten de mensen die je

maximaal 30 dagen achtereen offline beschikbaar

volgt op Spotify ontplooien. En dat is wederom een

maken en met een maximum van 3333 nummers.

handige manier om nieuwe muziek te ontdekken (of erachter te komen dat je vrienden wel een héél

10 Standaard staat de geluidskwaliteit niet op de beste stand. Dat kun je eenvoudig aanpassen.

slechte muzieksmaak hebben).

09 09 Als je een tijdje zonder internet zit, is het ideaal dat je de muziek tijdelijk offline beschikbaar kunt maken.

Muziek offline bewaren Het klinkt natuurlijk onwerkelijk dat Spotify je de mogelijkheid biedt om de

beschikbare muziek te downloaden, maar toch is dat écht zo. Althans, een beetje … want je downloadt de nummers alleen voor tijdelijk gebruik in het programma zelf. Dit is een fantastische optie wanneer

Geluidskwaliteit verbeteren Tot slot is het fijn om te weten dat de

je bijvoorbeeld een paar uur in een vliegtuig zit of

geluidskwaliteit van Spotify nog een

op een andere locatie waar je

stukje kan worden verbeterd. Dit staat standaard

geen internet hebt. Om offline

uit omdat het natuurlijk ook meer dataverkeer ver-

van je favoriete muziek te ge-

bruikt, maar als je een échte muziekliefhebber bent

nieten, rechtsklik je op de af-

dan heb je dat er waarschijnlijk wel voor over. Het

speellijst van je keuze en klik

is overigens wél alleen mogelijk voor mensen met

je vervolgens op Offline be-

een betaald account. Om de audiokwaliteit te ver-

schikbaar. Op je smartphone

beteren, klik je op Bewerken bovenin en vervolgens

maak je de muziek offline be-

op Voorkeuren. Vrijwel bovenin staat het kopje Ge-

schikbaar door een afspeellijst

luidskwaliteit met daaronder de (uitgeschakelde)

te openen en bovenin de scha-

optie Streaming in hoge kwaliteit. Schakel deze

kelaar bij Offline beschikbaar

optie in, en je kunt genieten van extra hoge geluids-

in te schakelen. Let op, deze

kwaliteit.

Mijn projecten

Mijn documenten

Mijn muziek

Mijn videoâ&#x20AC;&#x2122;s

Mijn mobiele portfolio Mijn fotoâ&#x20AC;&#x2122;s

Je hele digitale leven in de palm van je hand. Ongekende prestaties vanbinnen, stijlvol vanbuiten. Ga voor de nieuwe, snelle en veilige draagbare SSD van Samsung. Verkrijgbaar in verschillende capaciteiten: 1TB, 500GB en 250GB. Meer weten? Ga dan naar samsung.com

MASTERCLASS

V LC M E D I A P L AY E R

VLC: de ultieme mediaspeler AFSPEELPROGRAMMAÉN ZWITSER ZAKMES VOOR JE FILMS De meeste mensen kennen VLC media player omdat het een ‘alleseter’ is. Het programma speelt alle filmbestanden af die in de praktijk voorkomen. Hierbij word je niet lastiggevallen met technische vragen, de video wordt correct weergegeven inclusief bijbehorend geluid. Minder bekend zijn de geavanceerde functies van VLC en juist daar richten we ons op in dit artikel, want je kunt er nog veel meer mee! Robbin Ooijevaar

n de basis is VLC uiteraard een afspeelprogramma en daar moet je het ook voor blijven gebruiken. De opties die we bespreken in dit artikel zijn een aangename bijkomstigheid. Niet alle trucjes zijn

handig voor iedereen. Gebruik ervan wat je leuk lijkt. Probeer de trucjes vooral uit, dan merk je meteen hoe krachtig VLC eigenlijk is en hoe weinig je ervan gebruikt. We gaan VLC niet uitvoerig tweaken, dus de basisfunctionaliteit zoals je VLC nu al gebruikt blijft behouden. Om aan de slag te gaan met deze masterclass heb je VLC nodig en dat programma vind je op de site www.videolan.org. We gebruiken in dit artikel de Nederlandse taaloptie van VLC. Is jouw VLC misschien Engelstalig? Schakel dan (al dan niet tijdelijk) over naar de Nederlandse taal om de stappen beter te kunnen volgen. Ga naar Tools / Preferences en pas de taal aan bij Menus language.

en ga naar Programma’s / Standaardprogramma’s /

Standaardspeler

Standaardprogramma’s instellen. Zoek in de lijst

VLC speelt alles probleemloos af wat met

naar VLC media player en klik erop. Bevestig met

videobestanden te maken heeft. Toch

Dit programma als standaardprogramma instellen.

kan het gebeuren dat voor bepaalde bestanden een

Wil je VLC niet als je standaard afspeelprogram-

ander programma opstart zodra je dubbelklikt op

ma? Dan kun je je videobestanden nog steeds afspe-

een videobestand. Bekende programma’s die zich-

len met VLC. Start VLC en sleep het videobestand

zelf dit recht toe-eigenen zijn Windows Media Play-

dat je wilt afspelen naar het VLC-venster. Uiter-

er en iTunes. Gelukkig kun je zelf instellen dat VLC

aard kun je ook het menu Media / Bestand openen

wordt gebruikt als je op een videobestand dubbel-

gebruiken.

klikt. Ga naar het configuratiescherm van Windows

01 Stel VLC in als standaardprogramma voor al je videobestanden.

V LC M E D I A P L AY E R

SYNCHRONISATIE ONDERTITELING

MASTERCLASS

Externe ondertiteling

Meestal is de ondertiteling van een film

Als je merkt dat je ondertiteling niet synchroon loopt, kun je het

een apart bestand. Een srt-bestand is een

beste op zoek naar nieuwe ondertiteling. Dit is de kortste weg en

populair formaat. Het is de bedoeling dat het srt-be-

scheelt ergernis. In de meeste gevallen zijn nieuwe bestanden wel te

stand met de ondertiteling in dezelfde map staat als

vinden via populaire ondertitelwebsites, de ingebouwde zoekfunc-

je filmbestand. Van de film sharks2015.avi moet het

tie voor ondertiteling in VLC of met een speciaal programma als

bestand met ondertiteling dus de naam sharks2015.

Sublight (www.sublight.me). Als dit geen uitkomst biedt, heeft VLC

srt hebben. Alleen dan zal VLC het automatisch

de mogelijkheid om de ondertiteling opnieuw te synchroniseren.

herkennen en tonen tijdens het afspelen van je film.

Gebruik hiervoor de toetsen H en G en speel hiermee totdat de tekst weer gelijk loopt met het beeld. 03 Voeg externe ondertiteling handmatig toe als de bestandsnaam niet overeenkomt met het filmbestand.

Heet het bestand met ondertiteling sharks2015NL. srt? Dan kun je dit bestand eerst hernoemen voordat je de film afspeelt. Dit werkt overigens niet alleen voor VLC, maar voor alle mediaspelers. Meer algemene tips voor ondertitels vind je in de workGebruik de toetsen H en G om de ondertitels weer gelijk te laten lopen met het beeld.

shop op pagina 38. In VLC kun je het bestand ook nog handmatig toevoegen tijdens het afspelen van de film. Dit laatste gaat via Ondertitels / Ondertitelbestand toevoegen.

Ondertiteling Ondertiteling en films zijn onlosmakelijk

Ondertiteling zoeken

met elkaar verbonden, maar technisch

Er zijn veel websites waar je ondertite-

gezien zijn de componenten meestal gescheiden.

ling kunt downloaden. Na het geven van

Als je een mkv-videobestand afspeelt, is de onder-

een zoekopdracht,

titeling mogelijk wel ‘ingebakken’. Dit geldt ook

krijg

voor dvd’s die je afspeelt met VLC. Kijk tijdens het

een

zip-bestand

afspelen bij Ondertiteling / Ondertitelspoor. Soms

dat je kunt down-

zie je hier een aanduiding van de taal, maar er kan

loaden en uitpak-

ook Track 1, Track 2 enzovoort staan. In dat geval is

ken. Hierin vind

het een kwestie van uitproberen om de juiste taal

te vinden.

met ling

het

meestal

bestand ondertite-

terug.

Met

een beetje geluk werkt het. Klinkt deze

02 Bij sommige films is de ondertiteling in meerdere talen ‘ingebakken’ in het filmbestand.

werkwijze

omslachtig? Dat is het ook! Dankzij de uitbreiding vlsub (https://github.com/exebetche/vlsub) kun je via Weergeven / Download subtitles ondertiteling direct zoeken op internet en ook laten downloaden. VLSub is inmiddels standaard aanwezig in VLC. Je kunt de taal

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

04 VLC heeft een handige functie aan boord om direct de juiste ondertiteling te vinden.

MASTERCLASS

V LC M E D I A P L AY E R

instellen (Nederlands) en automatisch laten zoeken of een handmatige zoekopdracht geven. De onderti-

NIET INSTALLEREN

teling wordt direct bewaard met de juiste bestands-

Als je een andere favoriete mediaspeler hebt, maar sommige

naam en automatisch geselecteerd als actieve on-

functies van VLC toch wilt gebruiken, hoef je VLC niet volledig te

dertiteling van de film die op dat moment afspeelt.

installeren. Op de website van de makers (www.videolan.org) zie je bij Andere systemen diverse downloadlinks voor Windows, OS X, Linux en andere besturingssystemen. Bij Windows vind je VLC ook als zip-bestand. Het enige dat je hoeft te doen, is dit bestand

05 VLC kan films in zip- en rar-bestanden afspelen zonder dat je het archief eerst hoeft uit te pakken.

downloaden en uitpakken. VLC wordt niet geïnstalleerd. Je start het programma wanneer je wilt door het bestand vlc.exe openen met Windows Verkenner.

Opslaan van YouTube De meeste mensen die iets van YouTube willen bewaren op de computer, grijpen

naar Freemake of andere gratis programma’s. We nemen geïntegreerde reclamenetwerken en soms

Rar en zip bestanden afspelen

zelfs spyware voor lief bij dit soort software, maar

Veel films op internet zijn ingepakt in

waarom zou je? Het kan ook gratis en veilig via

een zip- of rar-archief. Een film kan vele

een tussenstapje in VLC. Speel de video af zoals be-

tientallen van dit soort archiefbestanden beslaan.

sproken bij de vorige tip. Ga in VLC naar het menu

Normaal gesproken moet je de bestanden na het

Extra / Codecinformatie. Onder in beeld zie je een

downloaden eerst uitpakken voordat je het filmbe-

lange cryptische link bij Locatie. Klik met de rech-

stand kunt bekijken, maar voor VLC hoeft dat niet.

termuisknop op deze link en kies Select all (alles

Sleep een zip- of rar-bestand waarin een filmbe-

selecteren). Kopieer het linkadres nu via Ctrl+C. Ga

stand staat naar het VLC-venster om je film direct te kijken. Je kunt het archiefbestand ook openen via Media / Bestand openen. Dit scheelt niet alleen een extra handeling en veel tijd, maar ook schijfruimte 07 Gebruik VLC om YouTubefilmpjes op te slaan op je computer.

omdat je te maken hebt met het filmbestand en het 06 VLC kan ook filmpjes van YouTube afspelen als je de juiste weblink plakt in het afspeelprogramma.

archiefbestand. De keerzijde van deze functie is dat het om onverklaarbare redenen soms niet werkt, maar het altijd het proberen waard!

YouTube-filmpjes VLC interesseert het niet zo veel of een videobestand op je computer, usb-stick of ergens op internet staat. Je kunt er zelfs YouTube-filmpjes mee af-

naar je browser en plak de link in het adresveld via

spelen. Open het YouTube-filmpje

Ctrl+V. Bevestig met Enter. Het filmpje begint af te

eerst in je browser en kopieer de

spelen, maar dan zonder alle YouTube-kaders en

link van het web-

andere opsmuk. Je mag het filmpje pauzeren. Klik in

adres. Start nu VLC

je browser met de rechtermuisknop op het filmpje

en klik op Media

en kies Opslaan als. Bewaar het videobestand op je

computer als mp4-bestand.

Netwerkstream

openen.

Plak

de weblink naar het filmpje op YouTube en klik op Afspelen.

YouTube naar mp3 YouTube staat vol met liedjes. Deze kun je via een paar tussenstapjes bewaren als

mp3-bestand op je computer. Doorloop eerst tip 6 en

V LC M E D I A P L AY E R

MASTERCLASS

Schijfje rippen Met een kleine variatie op de vorige tip kun je je dvd’s en blu-rays ook opslaan op

je computer. Doe dit uiteraard alleen als je hiermee geen wetten overtreedt. In plaats van op de knop

08 Gebruik VLC om van een filmbestand (bijvoorbeeld van YouTube) een mp3bestand te maken.

Afspelen te klikken, klik je naast deze knop op het icoontje met het pijltje. Klik in het extra menu op Converteren, kies het gewenste videoformaat en geef aan waar je het videobestand wilt bewaren. Experimenteren is vereist voor een goed eindresultaat.

10 Bewaar een dvd als mp4bestand (of ander videobestand) op je computer.

tip 7. Het resultaat hiervan is een mp4-bestand op je computer. Start VLC en ga naar Media / Converteren opslaan. Voeg het mp4-filmbestand toe met de knop Toevoegen in het tabblad Bestand. Klik op Converteren opslaan en kies bij Profiel voor Audio mp3. Geef met de knop Bladeren bij Doelbestand een bestandsnaam op, bijvoorbeeld liedje.mp3. Klik op Start en wacht geduldig tot je liedje is omgezet. Je kunt het originele mp4-videobestand wissen (als je het inderdaad niet meer wilt hebben).

Dvd en blu-ray Voor sommige mensen is het niet eenvoudig om een dvd-schijfje af te spelen

KWALITEIT

op de pc. Ook dit kan met VLC. Plaats dvd in de

Bij tip 8 maak je

speler van je systeem, start VLC en ga naar Media

van een videobe-

/ Schijf openen. Geef aan wat je wilt afspelen. Je

stand een mp3-

hebt onder andere de keuze voor Dvd of Blu-ray.

bestand via het

Als je de menu’s wilt overslaan, kun je de optie Geen

standaardprofiel

schijfmenu’s aanvinken. Wijs de schijfletter aan

Audio mp3. De

met Bladeren en klik op Afspelen. Het afspelen van

standaard kwali-

blu-ray-schijfjes werkt in de praktijk niet altijd met

teitsinstellingen

VLC. Je kunt hierover een programma als Leawo

laten te wensen

Blu-ray Player (www.leawo.com) gebruiken.

over, maar zijn eenvoudig aan te passen. Klik

09 Heb jij ze nog: fysieke dvd’tjes? VLC kan ze afspelen en dat geldt ook voor sommige (maar helaas niet alle) blu-rayschijven.

achter het profiel

Verander de audio-instellingen als je van een videobestand een mp3-bestand wilt maken.

Audio mp3 op de gereedschapssleutel. In het tabblad Audiocodec kun je de kwaliteit opkrikken. Zet de ‘samplerate’ bijvoorbeeld op 44100 Hz en kies bij Bitrate voor 192 kbps. Een hogere kwaliteitsinstelling geeft ook een groter mp3-bestand. Als het audiospoor in een videobestand van lage kwaliteit is, heeft het geen zin om een hogere bitrate in te stellen. Je krijgt dan alleen een groter bestand, maar de geluidskwaliteit wordt niet verbeterd.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

MASTERCLASS

V LC M E D I A P L AY E R

Video-apparaatnaam voor Desktop. Stel bij de optie Gewenste beeldsnelheid voor opname het aantal fps (frames per seconde) op 15 of 25 in. Meer frames levert een vloeiender beeld op, maar zorgt ook voor een groter videobestand. Bij de meest recente versie van VLC blijkt dat het maken van een bureaubladfilmpje niet helemaal stabiel werkt, met alle ergernis van dien. Probeer het uit, misschien werkt het op jouw systeem wel goed. Bij problemen kun je voor dit doel ook de programmaatjes Screenr (www.screenr.com) of TinyTake (www.tinytake.com) gebruiken. 11 Gebruik je webcam als opnameapparaat in VLC.

Webcam-filmpje VLC kan filmpjes opnemen van je web-

Dynamische bureaubladachtergrond

cam in hoge kwaliteit. Dit mag een usb-

In Windows kun je foto’s als bureau-

webcam zijn of een webcam die is ingebouwd in je

bladachtergrond instellen, maar wist je dat dit ook

laptop. Ga naar Media / Converteren opslaan en ga naar het tabblad Opnameapparaat. Kies in het menu achter Opnamemodus voor Direct show. Vervolgens kun je bij Video-apparaatnaam je webcam selecteren. Kies bij Audio-apparaatnaam je

13 Breng je bureaublad tot leven met een fraaie (YouTube-)video.

microfoon of schakel deze uit (None). Pas eventueel extra instellingen aan via de knop Geavanceerde opties en klik op de knop Converteren opslaan. VLC toont geen voorbeeldweergave. Klik op de stopknop om de opname te beëindigen.

Bureaubladvideo Een leuk extraatje van VLC is de mo-

een videobestand of YouTube-filmpje mag zijn?

gelijkheid om een bureaubladfilmpje

Speel het filmpje dat je op je bureaublad wilt zien

te maken, ook wel ‘screencast’ of ‘video tutorial’

af met VLC en kies in het menu Video voor Als bu-

genoemd. Hierbij maak je opnames van de han-

reaubladachtergrond instellen. Een film kijken op

delingen die jij op je computer verricht, bijvoor-

deze manier is niet zo fijn vanwege de icoontjes en

beeld als instructie voor iemand anders. Als je

vensters die het zicht belemmeren. De optie is wel

deze optie wilt gebruiken, volg je eerst een deel

leuk om een (live) video van je favoriete uitzicht

van de instructies van de vorige tip, maar kies je bij

weer te geven.

Uitgebreide functies De meeste mensen kennen alleen het strakke minimalistische afspeelvenster

van VLC, maar er is ook een uitgebreidere mediaspeler met meer functies. Deze vind je via Weerga12 VLC neemt je bureaublad op inclusief je muis en persoonlijke toelichting via de microfoon.

ve / Afspeellijst (of sneltoets Ctrl+L). In de linkerkolom zie je een overzicht van de extra’s, zoals Playlist, Mijn video’s (met een verwijzing naar de inhoud van gelijknamige map) en diverse streamingopties. Er is zelfs een podcast-functie aanwezig voor wie dit handig vindt. Deze werkt goed, maar is wel Spartaans omdat je zelf het adres van de podcast-feed moet kopiëren/plakken.

V LC M E D I A P L AY E R

MASTERCLASS

SMARTPHONE-APP VLC is niet alleen handig op je pc, maar ook voor je smartphone of

14 De afspeellijst-weergave van VLC is minder sober en geeft direct toegang tot extra functies.

tablet. De functies van de iOS- en Android-app wijken behoorlijk af, maar ze hebben één ding gemeen: het is handige afspeelsoftware voor alle videobestanden. Bij Android-apparatuur kun je videobestanden (bijvoorbeeld mkv’s) op je toestel krijgen via een SD-kaartje, bij iOS-toestellen is dat lastig. Voor dit laatste heeft de iOS-app van VLC een handige functie genaamd Delen via WiFi. Hiermee gebruik je de browser op je computer om (grote) videobestanden op je smartphone te krijgen en af te spelen: handig! De iOS- en

Combineer je trucs

Android-app vind je in de app-store van je platform.

De mogelijkheden en kracht van VLC ontdek je nooit in één keer. De mediaspe-

ler wordt pas een ‘ultieme mediaspeler’ als je VLC gebruikt met de functies die jij handig vindt. Misschien volstaat de basis die alle videoformaten probleemloos afspeelt, maar de kans is groot dat meer moge-

Stuur videobestanden met de VLC-app draadloos naar je iPhone of iPad.

15 Maak een afspeellijst van YouTubemuziekvideo’s en speel ze af zonder reclame.

16 Er zijn uitbreidingen voor VLC verkrijgbaar, maar de handigste zijn al standaard geïntegreerd.

lijkheden in de smaak zullen vallen. Combineren is een must. Je kunt bijvoorbeeld afspeellijsten aanleggen van lokale bestanden/video’s, maar ook YouTube-filmpjes of YouTube-afspeellijsten toevoegen. Dit laatste lijkt misschien omslachtig, maar is bijzonder handig als je graag de ‘YouTube DJ’ uithangt. Dankzij VLC heb je tussendoor geen last van reclames.

Extra uitbreidingen

experimenteren met uitbreidingen, kun je rondkij-

Er is een aantal plug-ins te krijgen voor

ken bij http://addons.videolan.org. Bij de plug-ins

VLC, maar deze hebben we bewust niet

vind je ook een installatieprocedure om de uitbrei-

gebruikt in dit artikel. Veel plug-in-functies zijn al

ding aan de praat te krijgen. Meestal moet je een

geïntegreerd in VLC. Zo onthoudt de afspeelsoft-

paar bestandjes kopiëren via je verkenner.

ware bijvoorbeeld waar je gebleven was en kun je de volgende keer wanneer je een filmbestand opent, je weergave hervatten. Voorheen was hier een extra

NOVEMBER 2015

+ Meer lezen

uitbreiding voor nodig. Dit geldt ook voor de uitbrei-

Slimme sneltoetsen: http://tiny.cc/vlcshort

ding om ondertiteling te vinden. Als je toch wilt

Stream VLC naar Chromecast: http://tiny.cc/vlccast

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

INFOGRAPHIC

STREAMING

Dataverkeer streaming Hoeveel dataverkeer verbruiken streamingdiensten? Streaming is in recordtijd de voornaamste manier geworden waarop we media consumeren. Of het nu gaat om muziek, video, of zelfs games, in principe hoeven we tegenwoordig niets meer lokaal op te slaan. Maar hoeveel dataverkeer genereert dat eigenlijk? Martin Gijzemijter

WIE GENEREERT WAT? MALWARE

MENSEN

29%

44%

HOEVEEL IS HET?

1 ZETTABYTE 100

dataverkeer

EXABYTE

100

EXABYTE

100

EXABYTE ZOEKMACHINES

27%

100

EXABYTE

100

EXABYTE

100

EXABYTE

HOEVEEL?!

DOWNSTREAM INTERNETVERKEER De absolute kampioen

100

op het gebied van

EXABYTE

dataverkeer is Netflix.

100

EXABYTE NETFLIX

100

EXABYTE

100

X 1 BILJOEN

FACEBOOK

34,9%

EXABYTE

15% data verkeer

(1 miljard terabyte) TORRENTS

Dat is zo’n beetje gelijk

Streamingdiensten mogen

Jaarlijks genereert het hele

weliswaar veel dataverkeer

internet volgens de jaarlijkse

aan 1 biljoen x een

genereren, maar wist je dat

Cisco Visual Networking

digitale versie van

slechts 44 procent van al

Index bijna een zettabyte

Harry Potter opslaan

het wereldwijde dataver-

aan dataverkeer.

op je harde schijf.

OVERIGE

42,12%

YOUTUBE

2,98% Tijdens piekuren (19:00 tot 23:00) was

keer wordt gegenereerd door mensen? 27 procent

Een zettabyte is 1000

wordt gegenereerd door

exabyte, oftewel

zoekmachines en de overige

1 miljard terabyte.

29 procent door malware-

Netflix eind 2014 wereldwijd

100 TERABYTE

verantwoordelijk voor 34,9 procent van al het downstream internetverkeer.

achtige praktijken. Dat is twee keer zoveel als Facebook, dat tijdens Indien je het gehele menselijk brein kon opslaan, dan zou

woordelijk was voor

dat slechts 100 terabyte in

‘slechts’ 15 procent.

beslag nemen.

dezelfde periode verant-

STREAMING

KRIMP EN GROEI

DOWNLOADS

STREAMEN

54%

YouTube is, ondanks z’n videoambities, een opvallend kleine speler op dit gebied, met slechts 2,98 procent.

In 2014 (cijfers voor 2015 Torrents moeten het,

komen pas eind 2015) nam

ondanks het explosieve

de verkoop van digitale

succes van Popcorn Time,

muziekdownloads met

doen met een schamele

9 procent af. Muziek

5 procent.

streaming groeide daar entegen met 54 procent.

Spotify wordt in geen enkel

INFOGRAPHIC

IN 2014 WAS NETFLIX IN NEDERLAND VERANTWOORDELIJK VOOR

10 PROCENT VAN ÁL HET DATAVERKEER Bronnen: Nielsen SoundScan Sandvine Global Internet Phenomena Report 2H2014

SLECHTS EEN UUR

TWEE UUR

7 MILJARD UUR

OP DESKTOP

7 MILJARD X

Ter vergelijking: een uurtje

De gemiddelde Netflix

Spotifygebruikers

Netflix kijken in standaard

gebruiker streamt twee uur

luisterden in heel 2014

kwaliteit kost je 1 GB per uur,

per dag videocontent.

ongeveer 7 miljard uur

rapport omtrent data verkeer genoemd. Gek is dat niet, want om 1 GB aan dataverkeer te genereren, moet je op Spotify maar liefst 18 uur lang

naar muziek op je desktop

OP DESKTOP

luisteren, op je mobiel zelfs nog langer.

naar de muziekdienst.

op HDkwaliteit zelfs 3 GB per uur.

gebruikers gezamenlijk meer

Wil je dit in je eentje

Een uurtje YouTubevideo’s

dan 10 miljard uur per

beluisteren, dan ben je

kijken met een resolutie van

maand.

daarmee 798 duizend

OP DESKTOP

18 X

In totaal kijken Netflix

jaar zoet.

1080p kost je ongeveer 1,4 gigabyte.

Als je deze hoeveelheid in je eentje zou willen kijken, ben

OP MOBIEL

25 X

je 1,1 miljoen jaar bezig. (Een miljoen jaar geleden begon de mens net rechtop te lopen.)

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Een abonnement dat precies bij jouw wensen past!

Bij Computer!Totaal kun je nu zélf bepalen hoe je jouw abonnement wilt hebben. Betaal je liever in één keer voor het hele jaar, per halfjaar of doe je dit liever maandelijks? We hebben drie abonnementsvormen. Kies zelf jouw ideale variant.

EEN JAAR LANG 12 edities Computer!Totaal (€ 5,37 per editie) voor maar

€ 64,50

EEN HALFJAAR LANG 6 edities Computer!Totaal (€ 5,83 per editie) voor maar

€ 35,-

IEDERE MAAND Een editie Computer!Totaal per maand voor maar

€ 5,95

uze Meest flexibelzeegbke aar) (maandelijks op

Regel het direct op

www.computertotaal.nl/abonneren

Lees gratis op je tablet, smartphone en pc!

T O E G E PA S T

EINDELIJK ÉÉN USB-POORT!

WAT BRENGT 3.1? Eindelijk één usb-poort! De nieuwe usb3.1-standaard biedt hogere snelheden dan we tot nu toe gewend waren van usb 3.0. Tegelijkertijd hebben de bedrijven achter de populaire standaard een nieuwe stekker bedacht: usb Type-C is niet alleen handig in gebruik, maar biedt ook verschillende nieuwe mogelijkheden. Bijvoorbeeld het via de usb-poort opladen van je laptop of het via dezelfde connector aansluiten van een monitor. Koen Crijns

EINDELIJK ÉÉN USB-POORT!

T O E G E PA S T

De usb-poort is op een moderne pc niet meer weg te denken: of het nu gaat om muis en toetsenbord, een externe harde schijf, een printer of een webcam, tegenwoordig wordt zo’n beetje alle randappa-

Tegelijkertijd is de 8b/10b codering veranderd

ratuur aangesloten met één en dezelfde stek-

naar 128b/132b, ofwel voor iedere 128 bit data,

ker. Wie ruim vijftien jaar geleden al met pc’s

gaan er 132 over de kabel. Dat zorgt voor minder

Wat ons betreft een faliekante misser

in de weer was, zal zich de tijd van vele ver-

verlies en maakt dat usb 3.1 tot 1241 megabyte/s

van het consortium achter de stan-

schillende aansluitingen nog wel herinneren

kan transporteren. In de praktijk verwacht men

daard, is dat men bij de introductie

en zal het gebruiksgemak van usb extra kun-

dat snelheden tot circa 1000 megabyte/s moge-

van usb 3.1 de nieuwe standaard met

nen waarderen. Usb werd geïntroduceerd in

lijk gaan zijn, ruim een verdubbeling ten opzich-

hogere snelheid officieel ‘USB 3.1 Gen

1996 en de initiële versies (usb 1.0 en 1.1) ken-

te van usb 3.0 dus!

2’ noemt en dat men usb 3.0 met

ONDUIDELIJK

terugwerkende kracht als ‘USB 3.1 Gen

den een maximale doorvoersnelheid van 12

Usb 3.1 kan gebruikmaken van dezelfde kabels

megabit per seconde, wat men destijds Full

als usb 3.0, hardwarematig is er in feite niets

1’ betitelt. Veel hardwarefabrikanten

Speed USB noemde. In 2000 volgde usb 2.0 - Hi-

veranderd. Wel is het zo dat tegelijkertijd een

doen aan die onduidelijke naamgeving

Speed USB in officieel jargon - dat 40x hogere

nieuwe stekker is bedacht, waarover hierna

gelukkig niet mee en kiezen voor het

prestaties bood: 480 megabit/s. Usb 3.0 ofwel

meer. Waar usb3.0-poorten bij de meeste pc’s

duidelijke en simpele usb 3.0 en usb 3.1.

SuperSpeed USB stamt uit 2008 en biedt door-

en laptops te herkennen zijn aan een blauwe

Maar er zijn ook bijvoorbeeld moeder-

voersnelheden tot 5 gigabit/s. Bij al deze be-

kleur (wat overigens nooit een verplichting

borden waarbij de fabrikant aangeeft

staande varianten gaan dankzij zogenaamde

is geweest), schrijft het consortium achter de

“2x usb 3.1 Gen 2 en 6x usb 3.1 Gen 1”.

8b/10b-codering voor iedere 8 bit die verstuurd

standaard voor usb 3.1 een blauwgroenige kleur

Om het nóg vervelender te maken, zijn

worden, er 10 bit daadwerkelijk over de kabel.

voor. In de praktijk wordt die echter door maar

er ook fabrikanten en webshops die de

Hierdoor zijn de datasnelheden van de drie

weinig fabrikanten van moederborden, pc’s en

generatie-toevoeging achterwege laten.

standaard respectievelijk 1,2 megabyte/s, 48

laptops gebruikt.

Zo heeft de nieuwe Apple MacBook één

megabyte/s en 500 megabyte/s. Dankzij over-

usb3.1-aansluiting. Bij de meeste shops

head van de gebruikte protocollen kun je in de

staat bij de specificaties echter niet

praktijk met usb 1.1, 2.0 en 3.0 snelheden tot circa 0,8 megabyte/s, 35 megabyte/s en 400 megabyte/s behalen.

Usb 3.1 Die 400 mbyte/s die usb 3.0 in de praktijk kan bieden, is voor veel toepassingen meer dan voldoende, maar begint voor andere toepassingen een bottleneck te worden. Denk bijvoorbeeld aan externe schijven: dankzij SSD-technologie is het eenvoudig om een externe disk te maken die snelheden richting de gigabyte per seconde biedt, maar dan moet er wel een interface zijn

WIE RUIM VIJFTIEN JAAR GELEDEN AL MET PC’S IN DE WEER WAS, ZAL ZICH DE TIJD VAN VELE VERSCHILLENDE AANSLUITINGEN NOG WEL HERINNEREN EN ZAL HET GEBRUIKSGEMAK VAN USB EXTRA KUNNEN WAARDEREN

duidelijk dat het over usb 3.1 Gen 1 gaat, in feite dus het bekende usb 3.0.

De usb Type-Cpoort op de nieuwe MacBook ondersteunt usb 3.1 Gen 1 en is dus eigenlijk een usb3.0poort.

die dat ondersteunt. Maar ook voor bijvoorbeeld camera’s die (vrijwel) ongecodeerde HD- of Ultra HD-video doorsturen kan usb 3.0 te weinig snelStandaard

Usb 1.x

Usb 2.0

Usb 3.0

Usb 3.1

Benaming

Full Speed

Hi-Speed

SuperSpeed

SuperSpeed+

voltooid. De eerste producten zijn inmiddels

Signaalsnelheid

12 megabit/s

480 megabit/s

5.0 gigabit/s

10.0 gigabit/s

op de markt. De nieuwe versie luistert naar

Codering

8b/10b

128b/132b

de naam SuperSpeed+ en de signaalsnelheid

Datasnelheid

1,2 megabyte/s

48 megabyte/s

500 megabyte/s

1241 megabyte/s

is verdubbeld van 5 gigabit/s naar 10 gigabit/s.

Max. snelheid in de praktijk

ca. 0,8 megabyte/s

ca. 35 megabyte/s

ca. 400 megabyte/s

ca. 1000 megabyte/s

heid bieden. Vandaar dat in 2013 de usb3.1-standaard werd

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

T O E G E PA S T

EINDELIJK ÉÉN USB-POORT!

De usb Type-C-stekker is net zo klein als een micro-usb-stekker en is omkeerbaar.

De nieuwe connector staat zoals geschreven los van de usb3.1-standaard. Dat houdt in dat er ook prima usb3.0-poorten met Type-C uitgevoerd kunnen worden. Dit is op de nieuwe MacBook bijvoorbeeld het geval. Tegelijkertijd kan usb 3.1 ook prima met de bestaande Type-A-connector

500 mA stroom) en usb3.x-poorten tot 4,5 watt

worden uitgevoerd. Totdat de hele industrie

(5 V met 900 mA) vermogen leveren voor het

over is op Type-C-connectors, wat vermoedelijk

laten werken of opladen van externe apparaten.

zal gaan gebeuren, zullen we nog een tijdje moe-

Usb-laders bieden al hogere stromen (tot vlak

ten prutsen met allerhande verloopkabels.

boven de 2 A) om sneller op te laden, maar zonder gelijktijdige datacommunicatie.

Meer dan alleen usb

De nieuwe ‘USB Power Delivery’-standaard

Nieuwe connector

Het mooie van de Type-C-stekker is dat deze

biedt de mogelijk om Type-C-kabels veel hogere

Vrijwel tegelijkertijd met de nieuwe usb3.1-

officieel gebruikt kan en mag worden voor

vermogens te laten transporteren dan de stan-

standaard heeft het consortium van fabrikan-

meer dan alleen usb. Dankzij de zogenaamde

daard 900 mA. De standaard voorziet in 10 watt

ten dat de standaard ontwikkelt, ook een nieu-

Alternative Mode staat het fabrikanten vrij

(5 V met 2 A), 18 watt (12 V met 1,5 A), 36 watt

we connector afgeleverd: usb Type-C (usb-c in

om andere soorten interface over usb Type-

(12 V met 3 A), 60 watt (12 V met 5 A of 20 V met

de volksmond). Deze nieuwe stekker moet voor-

C-kabels te laten gaan, in plaats van of aan-

3 A) en zelfs 100watt-profielen (20 V met 5 A). En

al een beter gebruiksgemak bieden. De Type-

vullend op usb. En dat gaat gebeuren ook! De

60 of 100 watt is al meer dan voldoende om een

C-connector is ongeveer net zo klein als de be-

VESA-organisatie die verantwoordelijk is voor

laptop op te laden!

staande micro-usb-stekker, maar is omkeerbaar,

de DisplayPort-standaard heeft al aangegeven

Voor usb Power Delivery zijn wel speciale ka-

wat betekent dat het niet uitmaakt hoe je de

dat men usb-c gaat gebruiken en Intel gebruikt

bels nodig, waarin chips zitten die de aangeslo-

stekker in een apparaat stopt. Bezitters van een

hem ook voor de nieuwe Thunderbolt3-inter-

ten apparaten vertellen welke profielen onder-

iPhone of iPad met Lightning-connector weten

face. En aangezien de stekker ook nog eens ge-

steund worden. De standaard maakt het in ieder

hoe handig zo’n omkeerbare stekker is.

bruikt kan worden voor het met meer power

geval mogelijk dat je in de toekomst een laptop

De Type-C-stekker is er verder zowel voor de

opladen van apparaten, is het prima denkbaar

via een Type-C-kabel aansluit op een docking-

zogenaamde host- als de client-kant. Ofwel:

dat op niet al te lange termijn laptops alleen nog

station en dat via die kabel dus én de laptop

aan beide kanten van de kabel dezelfde stek-

maar een rijtje Type-C-connectoren hebben. De

wordt opgeladen, én de laptop communiceert

ker! Daarmee komt een eind aan het verschil

genoemde Apple MacBook is daar al een voor-

met randapparatuur. En het gaat zelfs nog een

tussen de zogenaamde Type-A-stekkers die je

bode van.

stapje verder: de standaard voorziet in bi-directioneel opladen, waarmee apparaten dus kun-

in de regel op pc en laptop vindt en Type-Bstekkers die je vindt op randapparatuur en mo-

Opladen

nen overleggen wie wie van stroom voorziet.

biele apparaten. Vooral voor makers van lap-

Usb-kabels worden al sinds jaar en dag gebruikt

Op die manier kun je dus niet alleen je tablet

tops is dat goed nieuws, aangezien de normale

voor het opladen van smartphones, tablets

opladen vanaf je laptop, maar dus ook je tablet

usb-connector inmiddels een beperking wordt

en andere apparaten. Op dit moment kunnen

gebruiken als ‘powerbank’ voor je laptop als dat

bij het alsmaar dunner maken van notebooks.

usb2.0-poorten tot 2,5 watt vermogen (5 V met

op dat moment handig is.

DE TYPE-C-CONNECTOR IS ONGEVEER NET ZO KLEIN ALS DE BESTAANDE MICROUSB-STEKKER, MAAR IS OMKEERBAAR, WAT BETEKENT DAT HET NIET UITMAAKT HOE JE DE STEKKER IN EEN APPARAAT STOPT. 82

Usb Type-C vervangt niet alleen micro-usb aan de apparaatkant, je gebruikt dezelfde stekker ook aan de pc-kant.

EINDELIJK ÉÉN USB-POORT!

T O E G E PA S T

Middels een PCIExpress-insteekkaart breid je je pc uit met usb 3.1. ASMedia heeft al usb3.1-controllers beschikbaar die door diverse moederbordfabrikanten gebruikt worden.

In de praktijk

en ook in de BIOS van de pc diverse energie-

Het is nog even wachten op de eerste laptops

besparende technieken uitschakelt, zijn zelfs

of andere apparaten die de nieuwe usb Power

snelheden ruim boven de 800 megabyte/s

Delivery-standaard ondersteunen, maar met

mogelijk. Dezelfde externe SSD aangesloten

usb 3.1 (of beter gezegd dus usb 3.1 Gen 2) kún je

op een usb3.0-poort blijft net boven de 400

nu al aan de slag. De Taiwanese chipontwerper

megabyte/s steken. Wanneer je bijvoorbeeld

ASMedia heeft sinds enige maanden de eerste

tientallen of honderden gigabytes aan data wilt

usb3.1-controllers beschikbaar die nu al ge-

kopiëren van of naar je externe schijf, kan dat

bruikt worden door onder meer verschillende

vele minuten tijd schelen.

moederbordfabrikanten op hun nieuwste mo-

Sharkoon heeft een lege usb3.1behuizing waar je een SSD in kunt zetten.

We hebben twee SSD’s in RAID0 gecombineerd om een razendsnelle usb3.1SSD te maken met snelheden boven de 700 mbyte/s.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

dellen. Ook de eerste laptops met usb 3.1 zijn er

Conclusie

al, al zal het in de mobiele markt voornamelijk

In de tijd van externe SSD’s zijn de hogere snel-

wachten zijn op de volgende generatie modellen

heden van usb 3.1 zeer welkom. De nieuwe

(die eind van het jaar uitkomen) eer de nieuwe

Type-C-stekker is echter veel groter nieuws: het

standaard gemeengoed wordt.

kleine formaat en de ‘omkeerbaarheid’ zorgen

Voor wie een bestaande desktop-pc wil uit-

voor een groter gebruiksgemak. Het feit dat de

breiden met usb 3.1, heeft onder meer het merk

stekker ook voor andere doeleinden gebruikt

Sharkoon een PCI Express-insteekkaart met

zal gaan worden, waaronder DisplayPort, maakt

daarop de nieuwe controller. De eerste usb3.1-

dat de standaard nog universeler wordt dan ie al

randapparatuur begint ook langzaamaan op de

is. Zeker gecombineerd met de Power Delivery-

markt te komen. Zo heeft bijvoorbeeld SanDisk

standaard wordt het in de toekomst mogelijk om

al een snelle externe SSD met usb 3.1 aangekon-

een laptop met één kabel op een dockingstation

digd en heeft het genoemde Sharkoon inmiddels

aan te sluiten en dan is alles geregeld. Toch zorgt

een lege usb3.1-schijfbehuizing waar je zélf een

de nieuwe standaard ook voor onduidelijkheid.

2,5inch-SSD in kunt plaatsen.

De usb 3.1 Gen 1 en Gen 2 benaming is wat ons

Wij hebben inmiddels al de nodige ervaring

betreft echt een grote misser van het consor-

opgedaan met de nieuwe standaard bij tests van

tium. We zien nu al dat producten worden aan-

verschillende moederborden uit de nieuwste

geprezen als usb 3.1, terwijl het in feite om usb

generatie met daarop de genoemde controller.

3.0 gaat. En veel van dezelfde connectors op de

Daarop sluiten we een externe SSD aan die in-

pc kan ook verwarrend zijn, zeker als je in de

tern is opgebouwd uit een RAID0-configuratie

toekomst Type-C-aansluitingen krijgt die puur

van twee snelle Samsung 850 Evo-SSD’s. In ver-

DisplayPort bieden en geen usb. Het ‘als het past

schillende benchmarks, waaronder Crystal

werkt het’-adagium van usb gaat daarmee op de

DiskMark, hebben we snelheden boven de 700

schop. Het is aan de fabrikanten van desktops,

megabyte/s gemeten. Wanneer je Windows

laptops en andere apparaten om op beide vlak-

instelt op hoge prestaties bij het energiebeheer

ken voldoende duidelijkheid te scheppen.

SHORTLIST

USB-C

6XPLUGGEN APPLE USB-C OPLAADKABEL PRIJS: â&#x201A;Ź 35,-

www.apple.com/nl/shop

Simpel kabeltje waarmee je een usb-c-apparaat aansluit op een ander apparaat met een usb-cpoort. Let wel: andere fabrikanten hebben vaak scherpe(re) tarieven voor snellere usb-c-kabels.

Apparaten met usb-c Maak nu al gebruik van de nieuwe stekker Los van alle technische details (zie daarvoor het artikel op pagina 80) zijn kabels met de nieuwe stekker usb-c (voluit: usb type-c) in de praktijk superhandig voor wie veel verschillende apparaten heeft. En hebben we dat inmiddels niet allemaal? Nooit meer zoeken naar die specifieke lader of dat kabeltje. Er komen nog veel meer producten aan, maar dit is de eerste lading lekkers! Jeroen de Jager

BELKIN USB 2.0 USB-C/USB-A KABEL PRIJS: â&#x201A;Ź 20,-

www.belkin.nl

Heeft je pc of laptop geen usb-c-aansluiting? Dan kun je met deze kabel wel een apparaat met usb-c gebruiken. De maximale snelheid blijft usb 2.0, maar liever een langzame verbinding dan geen verbinding.

USB-C

SHORTLIST

NONDA USB-C MINI PRIJS: € 35,- (RICHTPRIJS)

APPLE USB-C NAAR USBADAPTER

www.nonda.co

Veel sjieker dan een converterkabeltje is deze usb-c naar usb 3.0-converter van Nonda. Hij is

PRIJS: € 25,-

speciaal gemaakt om te passen

www.apple.com/nl/shop

bij de nieuwe MacBook, maar je

Als kersverse MacBook-be-

kunt hem vast ook met andere

zitter kun je niet zonder een

apparatuur gebruiken.

dergelijke kabel. Niets spectaculairs: aan de ene kant zit een usb-c-plug, in de andere kant kun je een ‘normale’

NONDA HUB+

usb-kabel stoppen.

PRIJS: € 115,- (RICHTPRIJS)

www.nonda.co

Ook de Hub+ is gemaakt voor de nieuwe MacBook. Hij biedt drie usb 3.0-poorten, een SDXC-kaartlezer, twee usb-c-poorten en een mini-displayport-aansluiting.

USB-C-NAAR-DIGITALE-AVMULTIPOORT-ADAPTER OF USB-C-NAAR-VGAMULTIPOORT-ADAPTER

MSI Z97A GAMING 6 PRIJS: € 169,-

PRIJS: € 89,-

www.msi.com

www.apple.com/nl/shop

Ben je op toch op zoek naar een

Deze kosten wat, maar

nieuw moederbord, neem er

dan heb je ook wat. De

dan eentje met usb-c-aanslui-

ene adapter biedt zowel

ting. Ze zijn nog niet dik gezaaid,

een HDMI-poort als

maar er begint keuze te komen.

een

reguliere

usb-

aansluiting, terwijl je op de extra usb-c-ingang alles van stroom kunt

voorzien.

andere heeft in plaats van HDMI een VGA-

ASROCK USB3.1/A+C

poort. Een soort mini-

PRIJS: € 40,-

dockingstation dus.

www.asrock.com

Dikke kans dat je moederbord nog

geen

usb-c-aansluiting

heeft. Met deze insteekkaart los je dat zo op. Moet je wel een vrij PCIe x4-slot hebben.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

SHORTLIST

USB-C

4XMOBIEL NOKIA N1 PRIJS: € 200,- (RICHTPRIJS)

http://n1.nokia.com

De Nokia N1 is een prachtige tablet met een scherpe prijs. En mét usb-c-connector. Het is nog niet bekend wanneer hij naar Europa en specifiek naar Nederland komt, maar we houden goede hoop.

CHROMEBOOK PIXEL (2015) PRIJS: € 1150,-

www.google.com/chromebook/pixel

De 2015-versie van de Chromebook Pixel heeft een goede processor en een touchscreen met 2560 x 1700 pixel en twee usb-c-poorten. Volgens Google kan hij 12 uur werken op een acculading. Met een omweg ook in Nederland te krijgen.

ONEPLUS 2

HP PAVILION X2 (2015) PRIJS: € 299,-

PRIJS: 339,-

www.hp.nl

www.oneplus.net/nl

De usb-c-connector van deze ta-

De OnePlus 2 is misschien

blet met toetsenbord ondersteunt

niet de eerste, maar wel één

usb 2.0. Geen probleem, want de

van de eerste smartphones

gebruikte

met usb-c. De specs en prijs

is toch geen snelheidsmonster en

zijn prettig. Veel meer heb

usb-c wordt hier vooral gebruikt

je vaak niet nodig.

om te laden. Handig!

Intel

Atom-processor

USB-C

SHORTLIST

4XOPSLAG EMTEC DUO USB-C PRIJS: € 30,-

www.conrad.nl

SANDISK EXTREME 900

EMTEC zet dit stickje speciaal in de markt voor smartphones en tablets met usb-c. Hij

PRIJS: TUSSEN $ 400,- EN $ 1000,-

heeft een vriendelijke prijs, maar verwacht

www.sandisk.com

geen wereldschokkende schrijfsnelheid.

Deze wil je hebben: een snelle SSD met een snelle interface én usb-c. SanDisk belooft snelheden tot 850 MB/s. Je kunt kiezen uit een opslagcapaciteit van 480 GB, 960 GB of 1,92 TB. Wanneer hij verkrijgbaar is in Nederland en wat de euro-prijs wordt, is nog niet bekend.

SANDISK DUAL USB DRIVE TYPE-C

LACIE PORSCHE DESIGN MOBILE DRIVE

PRIJS: € 50,-

PRIJS: NOG ONBEKEND

www.sandisk.com

www.lacie.com/nl

Met dit 32GB-stickje ben

Deze usb-c-schijf is al in

je alvast klaar voor de

maart aangekondigd, maar

toekomst. Aan de ene

nog niet verkrijgbaar. Ook

kant zit een ‘normale’

de prijs is nog niet bekend.

usb-aansluiting, aan de

Wat wel bekend is, is dat

andere kant usb-c. Een

de schijf in capaciteiten

allemansvriendje dus.

van 500 GB, 1 en 2 TB gaat komen en dat er een adapterkabel naar gewone usb bij zit.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TEST

S M A R T-T V- SY ST E M E N

Dit jaar stapten Sony, Philips, Samsung én Panasonic over op compleet nieuwe smart-tvsystemen, in navolging van LG (die dat vorig jaar al deed). Wij zochten uit waarom het roer overal om gaat en wat dit voor jou betekent. Wordt je smart-tv eindelijk slim? Eric van Ballegoie

e smart-tv is niet nieuw. Aan het eind van het vorige decennium verschenen al de eerste televisies op de markt die via een netwerkaansluiting of wifi ook

mediabestanden konden afspelen en toegang boden tot online apps. In eerste instantie was dat geen succes. De beschikbare processorkracht en geheugen waren beperkt, waardoor

Smart-tv eindelijk bruikbaar in 2015? WebOS 2.0, Tizen, Firefox OS en Android TV vergeleken

het laden van smart-tv-functies te lang duurde en de apps tergend langzaam werkten. Leuk om één keer te proberen, maar in de praktijk feitelijk onbruikbaar.

De kunst van het weglaten Met elke nieuwe generatie televisies zagen we de afgelopen jaren de introductie van snellere processors en als gevolg daarvan interfaces die doorgaans steeds vlotter reageerden. De initiële ergernis over apps en menu’s die tergend langzaam opstartten, ligt daardoor alweer enige jaren achter ons. Feit bleef echter dat elke fabrikant een eigen systeem had en dat van enige standaardisering geen sprake was. Apps die voor Samsung-televisies wél beschikbaar waren, kon je op een televisie van Panasonic niet gebruiken. Ook de interfaces die fabrikanten gebruikten, waren allemaal verschillend en hadden eigenlijk als enige gemene deler dat ze opgebouwd waren uit meerdere menuschermen waarbij je voor sommige apps of functies meerdere schermen door moest scrollen om ze te bereiken. Niet echt handig dus. Uit verschillende gebruikersonderzoeken bleek bovendien dat de meeste gebruikers slechts een handjevol apps écht gebruikten en dat de rest dus onnodige schermvulling was. Dit jaar lijken alle fabrikanten de conclusie getrokken te hebben dat de werking simpeler moet, met compleet nieuwe systemen als gevolg. Systemen, in meervoud, want ook in 2015 is er helaas nog geen sprake van standaardisatie. Samsung en LG gebruiken met respectievelijk Tizen en webOS hun eigen exclusieve platform. Sony, Philips en Panasonic kiezen met Android TV en Firefox OS voor een meer open platform van derde partijen.

S M A R T-T V- SY ST E M E N

TEST

LG WEBOS 2.0 LG zette in 2014 als eerste fabrikant de stap naar een sterk vereenvoudigde interface met de introductie van webOS, dit jaar opgevolgd door het licht verbeterde webOS 2.0. webOS gebruikt één menubalk die met een druk op de knop onder in beeld wordt weergegeven. Op die balk bevinden zich directe snelkoppelingen naar de meest gebruikte apps, aansluitingen en zenders. Kijk je vaak naar Netflix? Dan krijgt Netflix automatisch een prominente positie in deze balk. Gebruik je vaak een spelcomputer of blu-ray-speler via HDMI? Dan komt ook deze vanzelf in die balk te staan. Scrol je naar rechts, dan kom je in een tweede scherm terecht waar je alle apps en functies vind die je minder vaak gebruikt. Scrol je juist naar links, dan kom je op een pagina met de vier laatst gebruikte apps en functies. LG heeft de in-

LG’S WEBOS IS ERG OVERZICHTELIJK MET VAKJES MET APPS EN FUNCTIES.

terface dus echt plat gemaakt en dan doelen we niet alleen op het visuele ontwerp met zijn duidelijke kleurvlakken. Er zijn namelijk geen losse pagina’s meer voor bepaalde functies zoals de mediaspeler, externe ingangen, apps en live-tv: alles is in één balk ondergebracht. Wat ons betreft heeft deze opzet voor- en nadelen. Het voordeel is uiteraard dat je niet door allerlei menu’s hoeft te navigeren, iets wat met een afstandsbediening over het algemeen geen pretje is. Nadelen zijn er echter ook. Als je veel apps installeert, wordt de overzichtsbalk met apps al snel erg lang en zul je geregeld door meerdere pagina’s moeten scrollen. Het is overigens wel mogelijk om de volgorde van apps, ingangen en functies zelf te rangschikken op de rechterpagina’s met het complete overzicht. Zo heb je veelgebruikte functies altijd snel ter beschikking. Een ander nadeel is dat de apps die op het hoofdscherm staan, veranderen afhankelijk van het gebruik van de tv. Dat is op zich handig omdat het hoofdscherm (na verloop van tijd) perfect aansluit bij jouw kijkgedrag. Toch is het zeker in het begin verwarrend dat iconen hier verschijnen, van plaats veranderen of zelfs weer verdwijnen. Het app-aanbod van webOS is goed. Vrijwel alle apps die op LG’s vorige NetCast-platform beschikbaar waren, lijken geporteerd te zijn naar webOS. In de LG-store vinden we onder andere: RTL XL, KIJK (SBS Gemist), NPO Uitzending Gemist, NOS Sport, NOS Journaal, Netflix, Pathé Thuis en Videoland. LG’s webOS blijkt bovendien Chromecast-compatibel en je kunt zonder een fysieke Chromecast content via de Chromecast-optie op je smartphone of tablet naar de tv casten. Op LGtelevisies is deze optie, in tegenstelling tot de later besproken Android TV’s van Sony en Philips, niet helemaal officieel.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TEST

S M A R T-T V- SY ST E M E N

Panasonic FIREFOX OS

//panasonic-interface-1.jpg// //panasonic-interface-2.jpg//

Panasonic stapt dit jaar over op Firefox OS als besturingssys-

//panasonic-interface-3.jpg//

teem voor zijn duurdere smart-tv’s. Firefox OS kennen we

//panasonic-interface-4.jpg//

onder andere van smartphones, maar ook de televisiemarkt

//panasonic-interface-5.jpg//

wordt nu ontgonnen door moederbedrijf Mozilla, dat vooral bekend is van zijn internetbrowser. Firefox OS is geheel

Het thuisscherm van Firefox OS bevat in eerste instantie drie opties, maar je kunt dat zelf uitbreiden.

opensource en behalve voor Panasonic ook beschikbaar voor andere fabrikanten. Tot op heden maken die er in ieder geval geen gebruik van. Net als bij LG’s webOS en Samsungs Tizen (dat we hierna bespreken), kiest ook Panasonic voor een simpel hoofdscherm, dat in eerste instantie slechts drie opties heeft: Live tv, Apps en Apparaten. Via die opties kun je doorklikken naar het zenderoverzicht, een overzichtspagina met alle geïnstalleerde apps en een pagina met alle ingangsbron-

HET THUISSCHERM VAN FIREFOX OS BEVAT IN EERSTE INSTANTIE DRIE OPTIES, MAAR JE KUNT DAT ZELF UITBREIDEN.

nen. Anders dan webOS werkt Firefox OS dus nog wel met losse submenu’s. Als gebruiker heb je wel de mogelijkheid om apps en favoriete ingangsbronnen aan het hoofdscherm toe te voegen, waardoor deze gemakkelijker te bereiken zijn. Op het hoofdscherm worden deze koppelingen in lintvorm naast elkaar getoond, met maximaal vijf shortcuts gelijktijdig zichtbaar. Pin je meer apps, dan wordt het dus alsnog scrollen. Met Firefox OS kun je gemakkelijk wisselen tussen live-tv en jouw favoriete apps. Door het gebruik van de grote bollen op het hoofdscherm is de informatiedichtheid echter wel érg laag. Wij hadden graag iets meer snelkoppelingen op één scherm gezien. Qua app-aanbod heeft Panasonic het inmiddels redelijk op orde. Netflix is uiteraard aanwezig, evenals Pathé, Videoland, KIJK (SBS Gemist) en NPO Uitzending Gemist. De laatste beperkt zich echter tot het journaal. Het aanbod van RTL moeten we vooralsnog geheel missen.

STROOM VIA USB?

Mediaspelers in de vorm van een HDMI-stick zoals de Chromecast of Intel Compute Stick prik je eenvoudig in je HDMI-poort. Dat is echter een deel van het verhaal, want voor de voeding moet er ook een usb-kabel worden aangesloten. Hiervoor wordt een usb-voeding meegeleverd die je natuurlijk ook in een stopcontact moet stoppen. In plaats daarvan kun je ook proberen om de usb-kabel direct aan te sluiten op een usb-poort van je televisie. Of dit echt werkt, hangt van je televisie af. Sommige televisies leveren zoals de usb2.0specificatie voorschrijft maximaal 2,5 watt en dat is voor de Chromecast genoeg. Krachtigere sticks zoals Android-sticks of Intels Compute Stick hebben meer energie nodig. Bij sommige (nieuwere) televisies komt er echter meer vermogen uit de usb- aansluiting dan de usb-specificaties officieel toestaan. Soms staat het erbij: 500 mA of 0,5 A staat gelijk aan 2,5 watt, terwijl 1000 mA of 1 A genoeg is voor de doorsnee Android-stick. Werkt het niet, dan heb je dat snel genoeg door. Je stick schakelt dan niet in, start niet volledig op of loopt vast. Gebruik in zo’n geval dan alsnog de meegeleverde usb-stroomadapter.

S M A R T-T V- SY ST E M E N

TEST

Samsung TIZEN Samsung had een prima werkend smart-tv-systeem met een groot aanbod aan apps en functies, maar desondanks koos het begin dit jaar voor een compleet nieuwe aanpak, zowel qua technologie als qua interface. De basis van het nieuwe systeem is het Tizen-besturingssysteem dat Samsung ook op zijn smartwatches en op enkele telefoons gebruikt. Het grootste voordeel van Tizen is volgens Samsung dat het lichter is dan het vorige smart-tv-systeem, wat de snelheid van de interface en apps ten goede komt. Bovendien kan Tizen écht multitasken, waardoor het wisselen tussen apps beter mogelijk wordt. Een derde voordeel dat Tizen volgens Samsung biedt, is dat het gemakkelijker te updaten is, waardoor de 2015-modellen eenvoudiger en sneller van nieuwe software voorzien kunnen worden. De komst van Tizen betekent niet alleen een verandering onder de motorkap, ook het uiterlijk van Samsungs smart-tv-interface is geheel op de schop gegaan. De onderverdeling in losse, beeldvullende pagina’s met live-tv, films en series, en multimedia verdwijnt. In plaats daarvan is er nu een menu met shortcuts dat onder in het beeld wordt weergegeven. Qua uiterlijk lijkt Samsungs nieuwe Smart Hub sterk op webOS van LG. Ook de werking is vergelijkbaar, het toont standaard alleen de meest gebruikte mogelijkheden direct in één overzichtsbalk. Al deze snelkoppelingen vind je onder het kopje Recent dat standaard getoond wordt. Daarnaast biedt het kopje Featured toegang tot onder andere de app-store, games, de zoekfunctie, alsmede de submenu’s voor live-tv, video-on-demand en de mediaspeler-functies. Samsung heeft behalve de smart-tv-interface ook de rest van de interface op de schop gegooid. De hierboven beschreven Smart HUB wordt getoond wanneer je op de Smart-knop drukt of wanneer je met de gyroscopische afstandsbediening naar beneden beweegt. Ga je echter naar links dan krijg je het geluidsmenu, naar rechts de kanaallijst en omhoog het algemene instellingenmenu. De nieuwe interface vraagt even wat gewenning, maar werkt prettig en vooral ook lekker snel. Het app-aanbod is bovendien uitstekend, met onder andere tv-gemist-apps van alle Nederlandse televisie-aanbieders.

SAMSUNG GEBRUIKT, NET ALS LG, EEN LINT MET APPS EN FUNCTIES.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TEST

S M A R T-T V- SY ST E M E N

Sony en Philips ANDROID TV Sony en Philips kozen dit jaar voor Android TV van Google, waardoor de interface en mogelijkheden bij deze twee fabrikanten nu ineens grotendeels gelijkgetrokken zijn. Het uiterlijk van Android TV wordt namelijk bepaald door Google, met een hoofdscherm dat bestaat uit verschillende ‘shelves’ (planken) met aanbevolen content, apps, games, aansluitingen en instellingen. Boven in beeld vinden we altijd prominent de zoekknop, waarmee het mogelijk is om zowel gesproken als getypte zoekopdrachten in te voeren. Met de zoekfunctie kun je algemene zoekopdrachten uitvoeren, waarbij gebruikgemaakt wordt van Googles zoekdienst. Het is ook mogelijk om (bij apps die dat ondersteunen) naar content binnen apps te zoeken. Vooralsnog werkt dit alleen met Googles eigen apps zoals YouTube, maar in theorie is het dus ook mogelijk om met de globale zoekfunctie te zoeken naar films en series in apps van bijvoorbeeld Netflix. De eerste rij met content onder het zoekvak bevat persoonlijke suggesties die je krijgt voor films, series, apps en games die mogelijk bij jouw interesses aansluiten. Deze suggesties worden door Android TV gedaan op basis van jouw gebruik van de tv. Ook gepauzeerde films en series vind je hier bijvoorbeeld terug, zodat je eenvoudig verder kunt kijken waar je gebleven was. Navigeren door de content gaat door van links naar rechts te scrollen, waarbij de meest relevante content altijd links staat. Onder de algemene aanbevelingen vind je bij Android TV-toestellen een rij met aanbevolen apps die door de televisiefabrikant ingevuld kan worden. Sony vulde deze balk op het moment van onze test met links naar Sony Select (een Sony mini-app-store met aangeraden apps), maar ook met links naar Netflix, Videoland, NOS, NOS Sport en enkele andere populaire apps. Philips vult de balk ook met eigen aanbevelingen, waaronder Spo-

ANDROID TV IS OPGEBOUWD UIT RIJEN MET IEDER HUN EIGEN FUNCTIE.

tify, Skype en – opvallend – een Firefox-webbrowser. Vervolgens toont Sony eerst een rij met alle inputs waar de televisie over beschikt, gevolgd door een rij met iconen van alle apps die daadwerkelijk op de tv geïnstalleerd zijn. Philips toont meteen het overzicht met de apps en heeft de inputs in een submenu ondergebracht. In twee rijen worden apps gerangschikt op basis van gebruik, waarbij de laatst gebruikte apps links staan. De kracht van Google TV zit hem (in potentie) in het grote aanbod van apps. Hoewel lang niet alle normale Android-apps ook op Android TV beschikbaar zijn, is het aanbod wel groot en bovendien groeiend. Voor wie er waarde aan hecht, zijn er bovendien veel games beschikbaar. Met de kracht van Google en het Android-ecosysteem moet Android TV dus haast wel een goed systeem zijn. Toch hebben wij een gemengd gevoel bij Android TV. De ruime ondersteuning voor apps en de ingebouwde Google-cast en Chromecast-functies zijn pluspunten, maar de vaste indeling van de rijen met daarbij altijd prominent in beeld de aanbevelingen van zowel Google als de televisiefabrikant is gewoon minder handig dan wat Samsung, LG en Panasonic dit jaar doen met hun nieuwe systemen.

S M A R T-T V- SY ST E M E N

De Chromecast hoef je alleen maar in een HDMI-poort te steken.

TEST

Conclusie De nieuwe smart-tv-platformen van LG, Panasonic, Samsung en Sony en Philips maken dat er dit jaar echt wat nieuws te kiezen is. LG was vorig jaar de eerste met een radicaal nieuw systeem en borduurt

met webOS 2.0 voort op dit platform. De opzet van

ELKE TELEVISIE SLIM: GOOGLE CHROMECAST

het systeem is gelijk gebleven en blinkt nog altijd uit in eenvoud en gebruiksgemak. Panasonics Firefox OS zet in op diezelfde eenvoud met een hoofd-

Wat als je nog niet toe bent aan een nieuwe televisie, en nu een televisie zonder,

menu dat maximaal vijf items bevat. Vooralsnog is

of met haperende slimme functionaliteiten hebt? Dan biedt Googles Chrome-

het app-aanbod redelijk, maar nog niet zo compleet

cast een goedkope oplossing die in de praktijk ook een uitstekend alternatief

als dat van LG en Samsung. Samsung introduceert

blijkt voor een smart-tv-platform. Je sluit de HDMI-stick (die minder dan 35 euro

dit jaar Tizen, een nieuw besturingssysteem dat

kost) aan op een vrije HDMI-poort, waarna je hem verbindt met je wifi-netwerk.

qua uiterlijk en werking nogal lijkt op webOS van

Vervolgens kun je vanaf geschikte apps op je smartphone of tablet casten.

LG. Qua gebruiksgemak zit er wat ons betreft heel

Hierbij omzeil je apps die op de televisie draaien en gebruik je de eigen apps

weinig verschil tussen Tizen en webOS. Sony en

van diensten als Netflix op je smartphone of tablet om content uit te zoeken.

Philips kiezen voor Android TV. Van Sony konden

De afspeelopdracht wordt vervolgens naar de Chromecast gestuurd. Het enige

we al daadwerkelijk een model testen. Van alle

‘nadeel’ van de Chromecast is dat je een smartphone of tablet moet hebben om

nieuwe smart-tv-systemen hebben wij onze groot-

het geheel te kunnen gebruiken, maar een echt nadeel kunnen we dat vandaag

ste bedenkingen bij Android TV. De opzet met rijen

de dag niet noemen. Je hebt niet bij alle platformen een Chromecast nodig als je

die een vaste indeling hebben oogt in vergelijking

de ingebouwde apps wilt omzeilen. Googles Android TV is volledig compatibel

met de concurrentie ineens ouderwets en inflexi-

met het protocol van de Google Chromecast en je kunt dus vanuit alle voor Chro-

bel. Vooral het feit dat het hoofdscherm direct

mecast geschikte apps op je smartphone of tablet direct casten naar de televisie

gevuld is met aanbevelingen van Google en de te-

(zónder fysieke Chromecast in je tv). Ook Panasonics Firefox OS heeft een hoge

levisiefabrikant, is minder handig dan de direct be-

compatibiliteit met het Google Cast-protocol.

schikbare shortcuts naar veelgebruikte functies bij webOS, Tizen en in iets mindere mate Firefox OS.

MOGELIJKHEDEN SMART-TV-PLATFORMEN Merk

Panasonic

Samsung

Sony, Philips

Platform

webOS 2.0

Firexfox OS

Tizen

Android TV

✔

Mediaspelerfuncties DNLA-compatible Media afspelen via usb

✔

Audio: mp3, flac, m4a

✔

Video: mpg, xvid, mp4

✔

Video: mkv met Dolby Digital

✔

Video: mkv met DTS

✔

Internetmogelijkheden YouTube

✔

Facebook

✔

Twitter

✔

NPO Uitzending Gemist

✔

NOS Journaal

✔

RTL Gemist

✔

KIJK (Net5/SBS/Veronica Gemist)

✔

Films en tv-series

✔

Netflix

✔

Chromecast

✔

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TEST

USB3.0-STICKS

oor wie kleine of grote

400 MB/s haalbaar. De snelste usb-

hoeveelheden data wil

sticks die we hebben getest gaan de

overzetten van de ene

200 MB/s voorbij.

computer naar de andere, blijft een

Wat maakt dat nou uit zul je den-

usb-stick een ideale uitvinding.

ken? Nou, aardig wat. Stel, je bent op

Anno 2015 heeft iedereen er wel een

vakantie geweest en hebt 10 GB aan

paar in huis. De nieuwste generatie

foto’s geschoten. Als je die op een

usb-geheugensticks maken gebruik

usb-stick wilt zetten, doe je daar met

van de usb3.0-standaard, die veel

de langzaamste stick in onze test –

hogere snelheden biedt dan usb 2.0

die zo’n 10 MB/s haalt – zo’n 1000

waarop de meeste geheugensticks

seconden, ofwel bijna 17 minuten

zijn gebaseerd. Toch blijkt het feit

over. De snelste stick werkt bij be-

dat een stick de 3.0-standaard on-

standen ter grootte van de digitale

dersteunt, geen garantie voor hoge

foto’s met bijna 142 MB/s. Dan staan

snelheden. Bij Computer!Totaal doen

die foto’s ineens in iets meer dan een

we geregeld grote vergelijkingstests,

minuut op de stick! Dat is het ver-

maar zelden zien we dusdanig grote

schil tussen ‘zo gepiept’ en ‘ik kom

verschillen als bij deze productgroep.

later wel terug’. Bij het lezen van grote bestanden vanaf een stick zijn

Usb3.0geheugensticks Snelle opslag in je binnenzak

Lekker snel

de verschillen nóg groter: de snelste

Usb 2.0 biedt in theorie een maxi-

haalt 345 MB/s, de langzaamste 38

male doorvoersnelheid van 48 MB/s

MB/s. Als je een 25 GB grote HD-film

en in de praktijk is de interface be-

van een stick wilt afhalen, is dat een

perkt tot 35 MB/s. (Waar MB in

verschil tussen één en elf minuten

hoofdletters geschreven is, staat dit

wachten.

voor megabyte.) Overigens behalen

Om de snelle usb3.0-geheugen-

veel goedkope 13-in-een-dozijn usb-

sticks ook daadwerkelijk op top-

sticks (bijvoorbeeld exemplaren die

snelheid te laten werken, moet

je gratis als relatiegeschenk krijgt)

je pc natuurlijk een usb3.0-poort

zelfs die snelheid bij lange na niet.

hebben. Alle computers en laptops

Usb 3.0 heeft een theoretische maxi-

die ruwweg sinds 2011-2012 zijn

mumsnelheid van 500 MB/s, tien

verkocht hebben dat. Een usb3.0-

keer hoger dan usb 2.0. Met snelle,

poort op een computer herken je

externe op usb 3.0 gebaseerde SSD’s

meestal aan de blauwe kleur van

zijn in de praktijk snelheden tot zo’n

de connector. Helaas houdt niet

MIJN 32GB-STICK HEEFT GEEN 32 GB!

Heb je een fonkelnieuwe usb-stick van 32 GB gekocht, kom je thuis

Een usb-stickje komt altijd van pas, maar je wilt natuurlijk niet onnodig lang wachten op een kopieeractie. De markt is overspoeld met geheugensticks die geschikt zijn voor usb 3.0, maar uit onze test blijkt dat de blauwe connector zeker niet garant staat voor hoge snelheden. Computer!Totaal scheidt het kaf van het koren. Koen Crijns

en dan blijkt er maar 29 GB op te passen. Hoe kan dat?! Dat heeft twee redenen. Allereerst doen fabrikanten van usb-sticks hetzelfde trucje als hardeschijf-fabrikanten. In plaats van 1 gigabyte = 1024 x 1024 x 1024 bytes, rekenen zij met 1000 x 1000 x 1000 bytes. Dat scheelt dus al 7 procent! Daarnaast is het zo dat de flashgeheugencellen die na productie kapot blijken te zijn, gemaskeerd worden en niet meer gebruikt kunnen worden. De flashchips binnen usb-sticks zijn overigens daadwerkelijk 32, 64 GB (en zo verder) échte gigabytes. Het verschil van 7 procent of meer wordt gebruikt voor het opvangen van kapotte cellen en voor ‘wear-leveling’, een technologie die ervoor zorgt dat alle cellen vrijwel even vaak gebruikt worden.

USB3.0-STICKS

iedere laptopfabrikant zich aan

1 MINI-STICKS

die conventie, meestal om estheti-

Wellicht ben je niet zozeer op zoek naar

sche redenen. Om usb3.0-geheugensticks op maximale snelheid te laten werken, moet er in Windows verder een zogenaamde UASP-driver (USB Attached SCSI Protocol)

TEST

Piepkleine usb-sticks zijn doorgaans niet heel snel.

een snelle, maar naar een kleine stick. In de test vinden we een aantal piepkleine usb-sticks, die zo klein zijn dat ze maar een paar millimeter uit een usb-connector

voor de usb-controller geïnstal-

steken. De Corsair Voyager Vega 64GB,

leerd zijn. Onder Windows 8(.1) en

SanDisk Ultra Fit 64GB/32GB en Trans-

10 is dat standaard het geval, onder

cend JetFlash 710S 64GB/32GB hebben

Windows 7 heeft de fabrikant van

één ding gemeen: snel zijn ze niet. Van het

je moederbord, laptop of complete

stel zijn de SanDisk Ultra Fit’s het snelste,

pc vaak wel zo’n driver beschik-

met prestatiescores rond de 35 punten.

baar. Zo niet is er geen man over-

De lagere snelheid bij de kleinere sticks is

boord, maar het scheelt wel zo’n

te verklaren door het feit dat er simpel-

25 procent van de prestaties. Steek

weg geen ruimte is om veel flashchips te

je een usb3.0-stick in een pc met

plaatsen die parallel aangestuurd kunnen

usb2.0-aansluiting, dan werkt die

worden.

uiteraard wel, maar is de snelheid beperkt tot zo’n 35 MB/s.

2 ONVERWOESTBAAR

Snelheidsverschillen Hoe komt het toch dat er zulke

Een aantal fabrikanten biedt usb-sticks

grote verschillen bestaan tussen de

aan die naar eigen zeggen onverwoest-

usb-sticks? Wie in de tabel naar de

baar zijn. Zo ontvingen we van Corsair de

prestaties en naar de prijs kijkt, ziet

Flash Survivor Stealth, die hierin het verst

een duidelijke correlatie tussen de

gaat. Deze usb-sticks worden geleverd

prijs en de prestaties. Dat is op zich

in een metalen cilinder die water- en

zo gek niet: in goedkope sticks wor-

stofdicht is en zo stevig is dat je er met

den goedkopere flashgeheugenchips

een auto overheen kunt rijden en er nog

van een lagere kwaliteit gebruikt

steeds niks aan de hand is. Dat laatste

die simpelweg op lagere snelheid

hebben we met een eerdere versie van de

beschreven kunnen worden. Daar-

stick ooit getest en kunnen we bevestigen.

naast zitten in duurdere sticks in de

Het prestatieniveau van de Flash Survivor

regel ook complexere en dus duur-

Stealth 128GB is prima en ook op de prijs

dere controllerchips, die meerdere geheugenchips parallel kunnen aansturen om zo tot hogere snelheden te komen. Een wet van meden en per-

Wil je een echt onverwoestbare stick? Corsairs Flash Survivor Stealth kun je zelfs met een auto overheen rijden.

hebben we weinig aan te merken. Heb je een onverwoestbare stick nodig, bijvoorbeeld omdat je in de bouw werkt of aan bergbeklimmen doet, dan is het een prima keuze!

zen is het echter niet. In de test zien we goedkopere sticks die toch prima presteren en andersom. Van volksverlakkerij mogen we niet spreken, want stuk voor stuk hebben de sticks daadwerkelijk een usb3.0interface. Het is puur dat je als

een inBij usb-sticksnnmecettor kun je schuifbare coet kwijtraken. het dopje ni

3 DOPJES Nog een tip voor wanneer je een usb-stick gaat kopen. Veel modellen werken met losse

consument, niet geheel onterecht,

dopjes en de ervaring leert dat je die makke-

een link legt tussen usb 3.0 en hoge

lijk kwijt kunt raken. Andere usb-sticks wer-

doorvoersnelheden. Die relatie is er

ken met een uitschuifmechanisme, waarbij je

niet altijd. Bij snelle usb-sticks zetten

de connector dus uit de stick kunt schuiven.

fabrikanten meestal te verwachten

Wat ons betreft veel gebruiksvriendelijker en

prestaties in MB/s (megabyte per

handiger!

seconde) op de verpakking. Bij

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

TEST

USB3.0-STICKS

langzamere sticks juist niet. Als je in de

snelste 32GB-stick eindigt net onder

winkel staat en een usb3.0-geheugen-

de 220 MB/s. Bij het schrijven van een

stick in handen hebt, waarbij er geen

10GB-bestand meten we snelheden tot

concrete beloftes qua snelheid worden

180 MB/s, waarbij de SanDisk Extreme

gedaan, is een gezonde dosis argwaan

Pro 128GB het snelst is en de eerder ge-

op z’n plek. Bij de sticks die we hebben

noemde Corsair juist een beetje tegen-

getest waar de fabrikanten een opgave

valt. Andere snelle sticks zitten tussen

van de snelheid hebben gedaan, is die

de 140 en 160 MB/s. De langzaamste

redelijk accuraat, maar desalniettemin

sticks, de Kingston DataTraveler G4

meestal iets te rooskleurig.

en SanDisk Ultra 64GB, komen niet

BEST GETEST NOVEMBER 2015

verder dan 10 MB/s, een wereld van

Test

verschil. Bij het lezen en schrijven van

Wij hebben de usb-sticks getest op

1000 bestanden van 5 MB zijn de pres-

een modern systeem met Intel Core

taties in de regel iets lager.

i5-processor en Windows 8.1. In plaats

Kijken we uiteindelijk naar het

van synthetische tests hebben we

meetkundig gemiddelde van de sco-

sticks getest op een manier zoals ze

res, dat we normaliseren naar 100

in de praktijk daadwerkelijk gebruikt

punten voor de beste stick, dan komen

worden: bestanden heen en weer ko-

we tot ons eindresultaat. De Sharkoon

piëren. Allereerst hebben we getest

Flex-Drive Ultimate 64GB en de San-

hoelang het duurt om 1000 bestan-

Disk Cruzer Extreme 64GB blijken

den van 5 MB te lezen of te schrijven.

gemiddeld de snelste usb-sticks. Onze

Dit geeft een maat voor de prestaties

voorkeur gaat overigens duidelijk uit

van een usb-stick wanneer je deze ge-

naar de SanDisk, omdat de lees- en

bruikt voor bijvoorbeeld digitale foto’s

schrijfsnelheden meer in balans zijn

of mp3-bestanden. Daarnaast hebben

en de stick duidelijk goedkoper is: ge-

we getest hoelang het duurt om één

middeld kost die stick zo’n 49,50 euro,

bestand van 10 GB te schrijven en te

ofwel 77 cent per GB. SanDisk heeft

lezen. Dit geeft aan hoe snel je grote

ook de overall snelste 32GB- en 128GB-

bestanden, zoals video’s, kunt verwer-

usb-sticks, in de vorm van de Cruzer

ken. De prestaties hebben we omge-

Extreme 32GB en Extreme Pro 128GB.

rekend naar megabytes per seconde.

Het trio mag naar huis met het keur-

Door het meetkundig gemiddelde van

merk Best Getest. Voordeel van deze

de vier scores te nemen en dat te nor-

sticks is ook nog eens dat ze relatief

maliseren, hebben we een uiteinde-

klein zijn én geen los dopje hebben dat

lijke prestatiescore berekend. Om te

je kunt kwijtraken. Het 32GB-exem-

voorkomen dat de in ons testsysteem

plaar is met een prijs van omgerekend

aanwezige dataschijf de bottleneck is

98 cent per GB wel relatief duur.

bij de snelste usb3.0-geheugensticks,

Wie wat minder wil uitgeven aan

gebruiken we in ons nieuwste testsys-

een usb-stick, kan ook nog altijd een

teem een OCZ RevoDrive 350: deze op

lekker vlot product kopen. Stellen we

PCI-Express gebaseerde SSD behaalt

de grens op zo’n 60 cent per GB, dan

schrijfsnelheden tot boven de 800

komen de Kingston HyperX Fury-

MB/s; ruim meer dan wat usb-sticks

modellen als beste uit de bus. Het

kunnen halen.

64GB-model heeft een prestatiescore van 69 punten en kost omgerekend

Resultaten

gemiddeld 50 cent per GB. Het 32GB-

Kijken we naar de resultaten bij 10 GB

model is iets langzamer en duurder

lezen, dan lopen de resultaten zoals

(55 punten en 61 cent per GB), maar is

gezegd uiteen van 345 MB/s tot 38

ook met ruime afstand de best preste-

MB/s. Die koppositie is voor de Corsair

rende betaalbare usb-stick. Deze twee

Flash Voyager GTX 128GB. De snelste

krijgen het Computer!Totaal Redactie

64GB-sticks halen zo’n 260 MB/s en de

TIP-keurmerk.

BEST GETEST NOVEMBER 2015

REDACTIE TIP NOVEMBER 2015

Bigger is isn’t better

Pocket PCs Mini PCs Mediaplayers

Ontvang 20% early bird korting op de Fusion H Mini PC via ockelproducts.com/computertotaal

Fusion H MINI PC

Klaar voor de toekomst

Eenvoudig mee te nemen

Uitgerust met het nieuwste besturingssysteem van Microsoft

Fusion H is kleiner dan een boek (117 x 116 x 28 mm)

Stil en zuinig

Subliem beeld

Geavanceerd ontwerp zonder ventilator voor stil en zuinig werken

HD kwaliteit video’s en foto’s. Ook geschikt voor 4K decodering

Onbeperkte connectie-opties

Aan ruimte geen gebrek

3 USB poorten, een Micro-SD poort, HDMI 1.4, VGA, AUX in/uit en een LAN Ethernet poort

32GB flash opslag, uit te breiden met een 2.5’’ harde schijf of SSD

Krachtige motoren

Blijf verbonden

Voorzien van een Intel Atom quad-core processor, Intel HD grafische kaart en 2GB Ram

Bluetooth 4.0, Wifi 802.11 a/b/g/n, dual band, 2.4GHz/5.0GHz 150Mbps – 3dB antenne

TEST

USB3.0-STICKS

USB3.0-STICKS A-P Corsair

Corsair

Kingston

Flash Survivor Stealth 128GB

Flash Voyager GT Speed V2 64GB

Flash Voyager GTX 128GB

Flash Voyager Vega 64GB

DataTraveler 100 G3 32GB

DataTraveler 100 G3 64GB

DataTraveler 101 G3 32GB Red

DataTraveler 101 G3 64GB Black

DataTraveler G4 32GB

DataTraveler G4 64GB

Gemiddelde prijs

€ 96,-

€ 50,-

€ 116,-

€ 38,-

€ 14,-

€ 24,-

€ 13,-

€ 22,-

€ 14,-

€ 24,-

Gemiddelde prijs per gigabyte

€ 0,75/GB

0,78/GB

0,91/GB

0,60/GB

0,45/GB

0,37/GB

0,40/GB

0,35/GB

0,45/GB

0,38/GB

Capaciteit

128 GB

64 GB

128 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

Daadwerkelijke capaciteit

119 GB

58,8 GB

119 GB

57,6 GB

29,2 GB

58,5 GB

29,3 GB

58,5 GB

29,0 GB

58,5 GB

Afmeting - Lengte

85,6 mm

27 mm

78,5 mm

24 mm

21,2 mm

55 mm

55,2 mm

21 mm

Afmeting - Breedte

23,2 mm

27 mm

26,9 mm

12,2 mm

60 mm

23,3 mm

22,4 mm

55 mm

Afmeting - Dikte

23,2 mm

86 mm

9,3 mm

4,6 mm

10 mm

9,5 mm

9,4 mm

10,1 mm

TESTRESULTATEN Prestatiescore

1000x 5MB-bestand lezen

135,7 MB/s

167,6 MB/s

259,1 MB/s

83 MB/s

44,3 MB/s

82,3 MB/s

34,7 MB/s

81,8 MB/s

83,1 MB/s

34,4 MB/s

1000x 5MB-bestand schrijven

71,9 MB/s

78,4 MB/s

73,5 MB/s

14,7 MB/s

33,3 MB/s

14,5 MB/s

28,1 MB/s

14,9 MB/s

15 MB/s

9,4 MB/s

10GB-bestand lezen

167,4 MB/s

222,5 MB/s

345,7 MB/s

104,3 MB/s

50,6 MB/s

104,8 MB/s

38,1 MB/s

105,2 MB/s

38,1 MB/s

10GB-bestand schrijven

115,9 MB/s

116,7 MB/s

79,8 MB/s

15,7 MB/s

40,6 MB/s

15,5 MB/s

35,8 MB/s

16 MB/s

16,3 MB/s

10,9 MB/s

USB3.0-STICKS S-Z

BEST GETEST

Sandisk

Sharkoon

Cruzer Extreme 32GB

Cruzer Extreme 64GB

Extreme Pro 128GB

Ultra 32GB (USB 3.0)

Ultra 64GB (USB 3.0)

Ultra Dual Type C 32GB

Ultra Fit 32GB Black

Ultra Fit 64GB Black

Flexi-Drive Go 32GB

Flexi-Drive Go 64GB

BEST GETEST

Gemiddelde prijs

€ 31,-

€ 49,-

€ 108,-

€ 18,-

€ 35,-

€ 62,-

€ 18,-

€ 34,-

€ 18,-

€ 33,-

Gemiddelde prijs per gigabyte

0,98/GB

0,77/GB

0,84/GB

0,57/GB

0,55/GB

1,93/GB

0,57/GB

0,52/GB

0,56/GB

0,51/GB

Capaciteit

32 GB

64 GB

128 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

Daadwerkelijke capaciteit

29,8 GB

58,4 GB

119 GB

29,8 GB

57,6 GB

29,7 GB

29,8 GB

59,6 GB

28,8 GB

57,6 GB

Afmeting - Lengte

11,4 mm

70,4 mm

72 mm

21,3 mm

42,8 mm

19 mm

18 mm

Afmeting - Breedte

70,9 mm

21,35 mm

21,5 mm

56,8 mm

18,9 mm

16 mm

55 mm

Afmeting - Dikte

11,4 mm

12,7 mm

13 mm

10,8 mm

12,8 mm

8 mm

Prestatiescore

100

1000x 5 MB bestand lezen

176,7 MB/s

160,9 MB/s

124,3 MB/s

95,8 MB/s

62,9 MB/s

55,8 MB/s

97,4 MB/s

95,2 MB/s

60,9 MB/s

105,3 MB/s

1000x 5 MB bestand schrijven

87,4 MB/s

141,8 MB/s

127,5 MB/s

27,4 MB/s

9,5 MB/s

33,6 MB/s

26,9 MB/s

26,8 MB/s

16,5 MB/s

30,9 MB/s

10 GB bestand lezen

216,8 MB/s

205,3 MB/s

194,5 MB/s

125,7 MB/s

75,5 MB/s

68,5 MB/s

121 MB/s

120,7 MB/s

73 MB/s

135,2 MB/s

10 GB bestand schrijven

105,9 MB/s

159,4 MB/s

180,3 MB/s

34,5 MB/s

10,1 MB/s

52,1 MB/s

34,6 MB/s

40,1 MB/s

17,4 MB/s

33,3 MB/s

TESTRESULTATEN

USB3.0-STICKS

REDACTIE TIP

TEST

REDACTIE TIP

Kingston

Patriot

Philips

PNY

DataTraveler HyperX 3.0 64GB

DataTraveler Mini 32GB

DataTraveler Mini 64GB

DataTraveler Ultimate G3 32GB

DataTraveler Ultimate G3 64GB

HyperX Fury 32GB Blue

HyperX Fury 64GB Black

Supersonic Magnum 64GB

Snow High Performance Edition 32GB White

Snow High Performance Edition 64GB

Wave Attaché 32GB

€ 55,-

€ 17,-

€ 29,-

€ 25,-

€ 40,-

€ 20,-

€ 32,-

€ 79,-

€ 30,-

€ 49,-

€ 21,-

0,86/GB

0,53/GB

0,45/GB

0,79/GB

0,62/GB

0,61/GB

0,50/GB

1,23/GB

0,94/GB

0,77/GB

0,64/GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

58,8 GB

29,2 GB

58,5 GB

29,2 GB

58,5 GB

29,2 GB

58,5 GB

58,9 GB

29,4 GB

58,8 GB

29,7 GB

75 mm

12,66 mm

22,76 mm

21,4 mm

78,2 mm

5,86 mm

58,7 mm

21 mm

23,2 mm

42,33 mm

85,4 mm

60,2 mm

26,7 mm

19,8 mm

19,7 mm

54 mm

15,9 mm

5,98 mm

11,6 mm

9,8 mm

9,2 mm

8,7 mm

8,8 mm

10 mm

197,6 MB/s

82,2 MB/s

82 MB/s

142 MB/s

139,6 MB/s

106,3 MB/s

137,2 MB/s

197,7 MB/s

144 MB/s

161,5 MB/s

98,6 MB/s

81,6 MB/s

15 MB/s

14,7 MB/s

57,7 MB/s

64,3 MB/s

61,5 MB/s

69,7 MB/s

88,4 MB/s

38,1 MB/s

38,6 MB/s

16,2 MB/s

248,4 MB/s

104,5 MB/s

105,3 MB/s

180,7 MB/s

167,6 MB/s

135,1 MB/s

170 MB/s

252,8 MB/s

174,7 MB/s

167,1 MB/s

127,7 MB/s

139,3 MB/s

16,2 MB/s

16,3 MB/s

79,3 MB/s

111,3 MB/s

77 MB/s

108,9 MB/s

144,6 MB/s

47,7 MB/s

47,1 MB/s

17,6 MB/s

Sharkoon

Toshiba

Transcend

Flexi-Drive Sprint Plus 64GB

Flexi-Drive Ultimate 64GB

TransMemory EX II 128GB Silver

JetFlash 700 32GB Black

JetFlash 700 64GB Black

JetFlash 710S 32GB

JetFlash 710S 64GB

JetFlash 780 32GB

JetFlash 780 64GB

JetFlash 810 32GB Blue

JetFlash 810 64GB Green

€ 42,-

€ 79,-

€ 99,-

€ 16,-

€ 27,-

€ 20,-

€ 35,-

€ 32,-

€ 56,-

€ 19,-

€ 31,-

0,66/GB

1,23/GB

0,78/GB

0,48/GB

0,41/GB

0,61/GB

0,55/GB

1,00/GB

0,88/GB

0,58/GB

0,48/GB

64 GB

128 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

32 GB

64 GB

58,8 GB

58,9 GB

119 GB

29,4 GB

58,8 GB

29,4 GB

58,8 GB

29,4 GB

58,8 GB

29,4 GB

58,8 GB

19 mm

79 mm

68,8 mm

69,5 mm

19,8 mm

6 mm

70,1 mm

20,4 mm

56 mm

27 mm

21 mm

19,8 mm

69,5 mm

12,2 mm

21 mm

63,3 mm

9 mm

9,3 mm

10,5 mm

8,8 mm

22,4 mm

8,1 mm

8,9 mm

100

136,3 MB/s

216,8 MB/s

158,3 MB/s

65,2 MB/s

79,1 MB/s

74,1 MB/s

66,8 MB/s

142,1 MB/s

144,2 MB/s

79,2 MB/s

65,3 MB/s

38,3 MB/s

95,6 MB/s

74,6 MB/s

20,3 MB/s

34 MB/s

19,8 MB/s

26,6 MB/s

65,7 MB/s

79,4 MB/s

23,7 MB/s

22,6 MB/s

166,4 MB/s

262,4 MB/s

191,3 MB/s

79,1 MB/s

103,9 MB/s

95,1 MB/s

84,2 MB/s

179,1 MB/s

183 MB/s

102,8 MB/s

79,2 MB/s

47,3 MB/s

140,4 MB/s

161,2 MB/s

23,5 MB/s

35 MB/s

20,4 MB/s

26,8 MB/s

80,1 MB/s

107,8 MB/s

25,1 MB/s

29,9 MB/s

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Lezers testen

Partnerbijdrage

TOUCH

Test en win een

Ockel Sirius B De Ockel Sirius B

Testen?

De Ockel Sirius B is een lichte en portable computer die zó klein is dat hij in je broekzak past (echt: 123x79x11 mm en slechts 120 gram!). Hij is makkelijk mee te nemen en kan op elke plek via HDMI (Full HD 1920 x 1080) worden aangesloten. De Sirius B beschikt over een snelle Intel quad-core Atom Bay-trail-processor, Intel HD Graphics, 2 GB geheugen en het geïnstalleerde besturingssysteem is Windows 10. Er is 32 GB eMMC-opslagruimte ingebouwd en deze Sirius B heeft een microSD-slot en twee usb-poorten. Netwerken gebeurt via 802.11 a/b/g/n, dualband 2,4 GHz/5 GHz 150 Mbit/s. Daarnaast kun je ook via bluetooth 4.0 eenvoudig contact maken met andere apparaten. Er zit een 3,5mm-jack-ingang op voor een microfoon en een stereo-uitgang om de Sirius B met luidsprekers of een versterker te verbinden. Meer weten? Kijk dan op www.ockelproducts.com.

Ga snel naar www. computertotaal.nl/ Ockel en meld je voor dinsdag 27 oktober aan als tester.

Windows 10 is zó ontwikkeld dat ook kleine computers er goed mee overweg kunnen. En dan hebben we het over écht klein. Computer!Totaal is op zoek naar vijf lezers die de gloednieuwe Ockel Sirius B – een pc op zakformaat – nader willen bekij-

ijdens de IFA in Berlijn afgelopen september introduceerde Avanca een nieuw merk: Ockel. Naast twee mini-pc’s – de Fusion C en Fusion H – en de nieuwe Nebula Android-mediaspeler, toonde Ockel ook de Sirius B: een Windows 10-computer die nauwelijks groter is dan een smartphone.

Waarom een pocketcomputer? Een groot deel van ons heeft een desktop-pc staan die flink wat

ruimte inneemt, veel energie vreet en vaak ook niet stil is. De Sirius B zit in de voorhoede van een nieuwe generatie computers die juist klein, geluidloos, energiezuinig zijn, maar die tegelijkertijd door het gebruik van nieuwe technologieën toch over genoeg spierballen beschikken voor de meeste dagelijkse werkzaamheden. Daarnaast is een pocketcomputer als de Sirius B gemakkelijk in te zetten voor andere taken. Hij maakt van iedere televisie een smart-tv en is ook prima als

mediaspeler te gebruiken. En vanwege zijn kleine formaat past hij ook gemakkelijk in de meterkast, waar hij bijvoorbeeld kan worden ingezet als thuisserver. Het is dan ook heel logisch dat voor een steeds groter wordende groep mensen – mensen die het liefst alleen nog compacte en energiezuinige apparaten willen – de pocketcomputer een aantrekkelijk alternatief is.

Ook testen? Computer!Totaal zoekt vijf testers om de Sirius B aan de tand te

voelen. De voorwaarde is dat jij ons een uitgebreid verslag stuurt van jouw ervaringen en bevindingen, zodat we deze met andere lezers in een later artikel kunnen delen. Degene die de meest interessante, diepgravende of prikkelende review schrijft, mag zijn of haar Sirius B (winkelwaarde circa 180 euro) houden. Ga naar www.computertotaal. nl/Ockel en meld je voor dinsdag 27 oktober aan als tester. Word jij uitgekozen als tester, dan nemen we contact met je op.

INHOUD

REVIEWS

reviews HARDWARE

Iedere maand schotelen wij je weer interessante hardware, freeware, apps en games voor. Of je nu met praktische zaken aan de slag wilt, je pc op de pijnbank wilt leggen of juist wilt ontspannen met een recente game: in deze rubrieken ben je aan het juiste adres. We testen de nieuwste hardware – van tablets tot videokaarten – grondig, zodat we je van een advies kunnen voorzien. Ook de gratis en betaalde programma's en games testen we uitgebreid, waardoor we je een advies kunnen geven. Moet je het wel downloaden of aanschaffen of juist niet?

MyFox Home Alarm OnePlus 2 Teufel Real Z Nest Protect tweede generatie AOC Q2778VQE

102 103 104 105 106

SOFTWARE DoNotSpy10 Easy Context Menu LibreOffice 5 PhotoMove Start10

107 108 109 110 111

APPS Adblock Browser Microsoft Hyperlapse Mobile Drivemode - Driving Interface Splyce

112

Ninja Snap DO Button ADV Screen Recorder Street View

113

GAMES Preview: Call of Duty: Black Ops 3 Review: Satellite Reign

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

114 115

101

REVIEWS

H A R D WA R E

Het gehele MyFox alarmsysteem.

De sleutelhanger is eenvoudig mee te nemen en bedient het volledige systeem.

ONS OORDEEL

PLUS- EN MINPUNTEN Eenvoudig te installeren

MYFOX HOME ALARM

Uit te breiden voor volledige bescherming

Beveiligen is kinderspel

In de basis niet duur Uitbreiden wordt al snel prijzig Gevoelig voor fouten

SPECIFICATIES Prijs € 299,Website www.getmyfox.com/nl

Een alarmsysteem dat inbrekers wegjaagt nog voordat ze binnen zijn, dat claimt MyFox met zijn Home Alarm in handen te hebben. Hoe zit dat?

Bediening Via smartphone of bijgeleverde sleutelhanger

Thijs Kaagman

Verbindingstype Draadloos

Draadloos Reikwijdte van Link 200 meter

n het Home Alarm-pakket

na dertig seconden uit, dan slaat de

de bewegingssensor van de camera

Alarm Sirene van 110 dB

vinden we een sirene van

sirene alarm. En dan is 110 dB be-

aanzetten. Het installeren van dit

Toebehoren 1x MyFox IntelliTAG, 1x

110 dB, een Key Fob-badge,

hoorlijk hard.

alles is kinderspel.

sirene, 1x Link en 1x Key Fob

een Link die alle elementen via wifi

Badges

Niet foutloos

50 IntelliTAGs en 2 Link Wireless Commu-

met elkaar verbindt. De IntelliTAG

Uitschakelen gaat via de Key Fob-

Een paar kanttekeningen bij dit

nication Extenders

is een kleine sensor die je aan de

badge: een piepkleine afstands-

systeem: het was mij na de instal-

bovenkant van je voordeur beves-

bediening die je aan je sleutelbos

latie nog steeds niet helemaal dui-

tigt. Extra IntelliTAGs voor bijvoor-

kunt hangen. De Link, die je ergens

delijk wat ik nu precies in huis had

beeld de achterdeur of grote ramen

in een stopcontact nabij de deur

gehaald en hoe het systeem werk-

kosten vijftig euro. De sensor regis-

plaatst, detecteert tevens de sleu-

te. Vanuit de bijgevoegde handlei-

treert bewegingen van de deur en

telhanger. Heb je meerdere sleu-

ding wordt verwezen naar de app,

maakt daarbij het onderscheid tus-

telhangers gekocht (dertig euro per

maar daar zijn de mogelijkheden

sen normaal openen of forceren.

stuk) en koppel je deze vervolgens

zeer beperkt en ook op de website

Zodra de IntelliTAG een gefor-

in de app aan profielen, dan kun je

is de uitleg schaars.

ceerde beweging detecteert, slaat

zelfs zien wie in huis is. Dit pakket

Ook is het systeem gevoelig voor

de sirene direct alarm. Heb je het

is uit te breiden met de MyFox Se-

fouten. Zowel de IntelliTAG als de

alarmsysteem ingeschakeld en doe

curity Camera (199 euro), die naad-

sirene werken bijvoorbeeld op bat-

je gewoon met een sleutel de deur

loos wordt geïntegreerd in je Home

terijen en deze kunnen natuurlijk

open, dan laat de sirene eerst een

Alarm-systeem. Schakel je het

nét leeg zijn tijdens een daadwer-

deuntje horen. Schakel je dit niet

alarmsysteem in, dan kun je ook

kelijke inbraakpoging. Ook gaf mijn

een

IntelliTAG-sensor

Uitbreiding Tot 4 camera’s, 50 Key Fobs,

Link na een week een communica-

Meer lezen

tiefout en dan ligt het volledige sys-

Wil je nog meer weten over de MyFox Home Alarm? Lees dan

teem op z’n gat.

online de uitgebreide review via http://tiny.cc/myfox

102

CONCLUSIE Het Myfox Home Alarm systeem is een prima pakket, al zijn er wat haken en ogen. De installatie is eenvoudig, maar is het niet helemaal duidelijk hoe de verschillende apparaten samenwerken en op elkaar inspelen.

H A R D WA R E

REVIEWS

ONEPLUS 2

Minder indrukwekkend dan voorganger Wie een goede smartphone zoekt met een acceptabel prijskaartje, is goed uit bij het Chinese merk OnePlus. De OnePlus One, die vorig jaar verscheen, klopte de concurrentie op specificaties, besturingssysteem én prijs. Lukt het OnePlus ook met z'n tweede smartphone?

PLUS- EN MINPUNTEN Goede prijs-kwaliteitverhouding Vingerafdrukscanner

Joris Peterse

ONS OORDEEL

Verkrijgbaarheid

opspecificaties voor een

de nieuwe standaard wordt voor

Geen NFC

lage prijs is wat OnePlus

smartphones en tablets. Helaas

Geen geheugenkaartslot

onderscheidt. De One-

heeft deze aansluiting geen toe-

Plus 2 is iets duurder

gevoegde waarde, de snelheid

SPECIFICATIES

is hetzelfde gebleven.

Prijs € 339,- of € 399,-

dan zijn voorganger. De goedkoopste uitvoering (3 GB RAM, 16 GB

Het toestel beschikt over

Website http://oneplus.net/nl

opslag) kost 339 euro, de versie met

een Snapdragon 810-pro-

OS Oxygen OS (Android 5.1)

de meer gangbare opslagcapaciteit

cessor,

Scherm 5,5 inch lcd (1920 x 1080)

van 64 GB (en 4 GB RAM) kost 399

chipset en een behoorlijk

Processor Qualcomm Snapdragon 810

euro. Helaas onderscheidt het be-

groot

(1,8 GHz, octacore)

drijf zich ook negatief: je hebt een

van 5,5 inch. Gelukkig is

Geheugen 3 of 4 GB RAM, 16 of 64 GB

uitnodiging nodig om het toestel te

het scherm qua helder-

opslag

kopen.

heid en kleurweergave

Batterij 3300 mAh

flink verbeterd ten

Camera 13MP (achter), 5MP (voor)

een Full

razendsnelle HD-scherm

OnePlus One Plus

opzichte

De OnePlus-toestellen lijken op el-

voorganger. Helaas

802.11ac, gps

kaar. Het formaat is nagenoeg het-

beschikt de One-

Formaat 15,2 x 7,5 x 1 cm

zelfde en de ruwe afwerking aan

Plus 2 over een

Gewicht 175 gram

de achterkant zorgt ervoor dat het

lagere accucapa-

toestel niet snel uit je hand glijdt.

citeit en een wat

De verschillen zijn subtiel: onder

tegenvallende

het 5,5inch-scherm (14 cm) vind

accuduur.

je een snelle vingerafdrukscan-

van

zijn

Connectiviteit 4G (LTE), bluetooth 4.1,

Een uitstekend toestel voor een goede prijs.

Op een ietwat

ner, de rand rondom het toestel is

eigenaardige plek op de achterkant

Oxygen OS

van metaal en aan de linkerkant

van het toestel tref je een 13 me-

Helaas boterde het niet zo goed

is een schuifknopje waarmee je

gapixelcamera, vergezeld met een

tussen OnePlus en de ontwikke-

meldingen aan- of uitzet. Er is geen

dubbele led-flits en een laserfocus.

laars van CyanogenMod (dat op de

NFC-chip aanwezig en het toestel

De camera is prima, maar niet heel

OnePlus One staat), waardoor One-

kan ook niet draadloos opgeladen

gedetailleerd en de foto’s zijn soms

Plus een eigen Android 5.1-variant

worden. De OnePlus 2 wordt opge-

bewogen. In het donker zijn de fo-

ontwikkelde die er veel op lijkt. Er

laden via een usb-c-aansluiting, dat

to’s wel acceptabel.

zitten alleen iets meer foutjes in en

CONCLUSIE Qua prijs-kwaliteitverhouding is de OnePlus 2 de beste keuze voor een smartphone. Toch zijn we minder onder de indruk dan we waren toen de OnePlus One verscheen. Er ontbreken te veel zaken om een ‘flagship killer’ te zijn.

je hebt al gebruiker wat minder te

Meer lezen

sleutelen. Gelukkig is er steeds de

Benieuwd naar de illustere voorganger OnePlus One? Je kunt die

mogelijkheid om per app de per-

nog steeds kopen en we hebben hem uiteraard getest.

missies te wijzigen, maar we kwa-

http://tiny.cc/oneplus1

men wel wat bugs tegen.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

103

REVIEWS

H A R D WA R E

ONS OORDEEL

PLUS- EN MINPUNTEN

TEUFEL REAL Z

Voor de audiofiel met smartphone

Design Aluminium, leer ... de Real Z is gemaakt van hoogwaardige materialen.

Vrienden vragen me vaak hoe ik zo razend enthousiast kan worden van koptelefoons. Zet de nieuwe Real Z van Teufel op je hoofd en je hebt het antwoord. Deze opvolger van de geprezen Aureol Real uit 2012 is op een paar cruciale punten verbeterd, waardoor het met afstand de beste overear-koptelefoon onder de 200 euro is.

ls je bekend bent met

ook in het bruin beschikbaar.

Prijs-kwaliteitverhouding Geen bedieningspaneel

SPECIFICATIES Prijs € 179,99 Website www.teufelaudio.nl Impedantie 50 Ohm Frequentiebereik 18 – 22.000 Hz Gewicht 180 gram

Gedetailleerd geluid

de eerste Aureol Real

In de doos vind je ook een ste-

Bovengenoemde nadelen vallen

valt het op dat de

vige beschermhoes en twee met

vrijwel volledig weg als je de ge-

prijs een stuk hoger

stof omhulde 3,5mm-kabeltjes (van

luidskwaliteit van de koptelefoon

1,3 en 3 meter). De headset onder-

ervaart. Tuurlijk, het is een kopte-

stof heeft plaatsgemaakt voor alu-

steunt geen bluetooth, maar dat

lefoon die met 50 Ohm geoptimali-

minium en de oorkussentjes zijn

doet de audiokwaliteit ook tekort.

seerd is voor gebruik op mobiele ap-

voorzien van hoogwaardig kunst-

Wat ik wel jammer vind, is dat er

paraten, maar met een rendement

leer. De koptelefoon oogt misschien

geen bedieningspaneel voor smart-

van 102 dB doet hij het meer dan

groot, hij is met 180 gram wel licht.

phones in de kabel is verwerkt.

prima qua power. Het geluid wordt

Bovendien voelt hij robuust. De

Daarnaast mis ik ook het gemak

geteste zwarte versie is voorzien

van een ingebouwde microfoon.

van donkergrijze oorschelpen, wat

Dat weerhoudt hem er een beetje

Het basgeluid is indrukwekkend

samen met het glimmende gaas

van de ideale smartphone-koptele-

en niet over-de-top aangezet als bij

voor een stoer uiterlijk zorgt. Een

foon te zijn. Jammer, want de Real

veel Amerikaanse tegenhangers.

koptelefoon waar je best mee ge-

Z leent zich prima om altijd gedra-

Daarbij blijft het hoog altijd helder

zien mag worden en dat kunnen

gen te worden. Hij is licht, klemt

en is het volledige middensegment

we niet vaak van over-ear-model-

niet op de oren en de oorkussentjes

gedetailleerd en dynamisch. Met

len zeggen. Overigens is de Real Z

zijn zacht.

name door dit laatste zijn instru-

aangedreven door twee 44mm-drivers en is perfect afgestemd.

menten goed van elkaar te onder-

Meer lezen

scheiden en klinken alle klanken zo

Op een goede hoofdtelefoon wil je natuurlijk muziek luisteren

dat ze je het gevoel geven zelf bij de

in de allerhoogste kwaliteit. Wij vertellen hoe je daar aan komt.

opname aanwezig te zijn.

http://tiny.cc/hiresstr

104

Geluid

meter), 6,3mm-adapter

ligt. Dat is niet zonder reden. Kunst-

Comfort

Meegeleverd 3,5mm-kabels (1,3 en 3

Elmar Rekers

Bouw

CONCLUSIE Teufel heeft zijn Real-vlaggenschip op een aantal belangrijke punten verbeterd, waardoor we niet anders kunnen dan ‘de Z’ aanduiden als een van de meest dynamische en krachtige koptelefoons onder de 200 euro. Het frequentiebereik en het eerlijke geluid maakt het een aanbeveling voor de audiofiel die het stiekem best wel handig vindt om muziek op zijn smartphone te luisteren.

H A R D WA R E

REVIEWS

ONS OORDEEL

PLUS- EN MINPUNTEN Testen vanuit de app Uitgebreide zelftest De Nest Protect is fraai vormgegeven.

NEST PROTECT TWEEDE GENERATIE

Nachtlampje Erg prijzig

SPECIFICATIES

Eindelijk echt slim

Prijs € 119,Website http://nest.com/nl Energie Batterijen of netspanning Draadloos 802.11b/g, 802.15.4, bluetooth LE

Nests slimme rook- en koolmonoxidemelder Protect was nog geen jaar in Nederland te koop of de opvolger lag al in de winkel. De tweede generatie Nest Protect heeft een fraaiere vormgeving, maar bevat ook andere slimme verbeteringen. Wij hebben hem getest en vergeleken met de eerste variant.

Sensoren Split-spectrumsensor voor rookdetectie, koolmonoxidesensor, warmtesensor, luchtvochtigheidsensor, aanwezigheidssensor, omgevingslichtsensor, microfoon

Jeroen Boer

Waarschuwingen via app

App iOS 8 of hoger, Android 4 of hoger

ua vormgeving lijkt

variant was de Nest Protect lastig

Via de app testen

Afmetingen 13,5 x 13,5 x 3,9 cm

de nieuwe Protect

uit te lijnen met de muren. Dat is

Op de eerste generatie Nest Protect

Levensduur 10 jaar

veel op de eerste uit-

geen probleem meer omdat je de

kon je de alarmmelding alleen tes-

voering, maar is hij

nieuwe Protect kunt draaien op de

ten door op de ronde knop te druk-

net wat strakker vormgegeven.

montageplaat. De Nest bevat een

ken. Je zou dat regelmatig moeten

Belangrijker is dat de rooksensor

ingebouwd lampje voor statusmel-

doen, maar in de praktijk heb ik

is verbeterd, nu worden zowel

dingen dat optioneel ook als nacht-

dat vrijwel nooit gedaan omdat ik

langzame als snelle branden ge-

lampje te gebruiken is. Handig als

er lastig bij kan. De nieuwe Nest

detecteerd. Daarnaast is de sensor

je de Protect op de overloop hebt

Protect kun je eindelijk wel via de

beter afgeschermd om een vals

hangen, zo hoef je het licht niet aan

app checken. Een onverwachte

alarm te voorkomen (ik heb met

te doen. Via de app kun je de status

bonus is dat ook Nest Protect-rook-

de eerste Nest Protect één keer

van de rookmelder opvragen en

melders van de eerste generatie

een vals alarm gehad). De instal-

krijg je een waarschuwing als er

automatisch

latie is erg eenvoudig, je scant de

alarm is. In huis hoor je dan geen

worden. Bij de nieuwe Nest Pro-

QR-code en de Protect wordt aan je

vervelende piepjes, maar een pret-

tect is zelf testen zelfs niet nodig,

account toegevoegd. Fijn is dat Nest

tige doch luide stem die ook vertelt

dankzij een ingebouwde microfoon

de montageplaat voor plafond of

waar er alarm is.

kan de rookmelder zichzelf op een

wand heeft verbeterd. Bij de vorige

mee-gecontroleerd

CONCLUSIE Door de mogelijkheid om nieuwe Nest Protect zowel via de app als automatische te testen heb ik eindelijk het idee dat de Protect echt slim en veilig is. Het grootste nadeel blijft de prijs: 119 euro is een hoop geld voor een rookmelder.

door jou in te stellen tijdslot testen. Net als bij de eerste generatie wor-

Meer lezen

den de sensoren, stroomtoevoer en

Enthousiast geworden? We hebben ook de overige Nest-produc-

wifi-verbinding ook automatisch

ten voor je getest. http://tiny.cc/netest

getest.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

105

REVIEWS

H A R D WA R E

ONS OORDEEL

PLUS- EN MINPUNTEN Lage responsetijd Goede prijs-kwaliteitverhouding

AOC Q2778VQE

Voldoende aansluitingen

Groot met een goede prijs

De afwerking van de behuizing is wat plastic en de schermrand is breder dan we gewend zijn.

Afwerking behuizing

SPECIFICATIES Prijs â&#x201A;Ź 369,Website www.aoc-europe.com/nl Scherm 27 inch (2560 x 1440 pixels) Aansluitingen VGA, HDMI, DVI, Dis-

Ben je op zoek naar een niet al te duur beeldscherm dat groter is dan 24 inch? Let er dan zeker op dat de resolutie hoger is dan 1920 x 1080 pixels. AOC heeft met de Q2778VQE een scherm op de markt gebracht dat precies die eigenschappen combineert.

playPort, hoofdtelefoon-aansluiting, geluidsingang

Kleurreproductie ongekalibreerd Gemiddeld 3,9 Delta E

Michiel de Roode

Brede omlijsting

Kleurreproductie gekalibreerd Gemiddeld

eel 27inch-schermen

wel eenvoudig, maar dat maakt

goedkoopste beeldtechnologie en

1,76 Delta E

met

resolutie

het niet minder interessant. Aan

zijn de inkijkhoeken doorgaans

Gemeten helderheid 331,5 cd/mÂ˛

van 2560 x 1440

de achterkant treffen we voldoen-

niet al te best. Prettig is dat hier

Contrastratio 1000:1

pixels zijn behoorlijk

de aansluitingen aan: VGA, DVI,

de inkijkhoek voor een TN-paneel

Energieverbruik 40,5 watt standaard, 26,7

prijzig. Dit komt meestal omdat het

HDMI en DisplayPort zijn allemaal

erg meevalt. Uiteraard halen de in-

watt gekalibreerd op 180 cd/m2

speciale schermen voor gamers zijn

aanwezig. Prettig is dat AOC zowel

kijkhoeken het niet bij een bij een

Afmetingen 64 x 29,9 x 47 cm

of dat ze beschikken over een rela-

een DVI- als DisplayPort-kabel bij

beter IPS-paneel, maar het is zeker

tief duur IPS-paneel. Jammer, want

het scherm meelevert. Perfect is

voldoende om prettig op te werken.

een 27inch-scherm vereist eigen-

het scherm zeker niet, zo is de af-

Over de kleurweergave zijn we ook

lijk wel meer dan de 1920 x 1080

werking van de behuizing matig:

best tevreden. Direct uit de doos

pixels die je op goedkopere scher-

het komt een beetje plastic over.

meten we een gemiddelde kleur-

men vindt. De AOC Q2778VQE is

Daarnaast is de omlijsting breder

reproductie van 3,9 Delta E en dat

wel een betaalbaar 27inch-scherm

dan wat we anno 2015 gewend zijn.

is redelijk goed. Voor een goede

een

kleurreproductie zou de Delta E 3

met de passende resolutie van 2560 x 1440 pixels. Het is hierdoor wel

Goed beeld

echt een scherm zonder flauwekul

De AOC Q2778VQE maakt dus

waarde is kalibratie niet per se

dat gebruikt maakt van een TN-

gebruik

TN-paneel.

nodig. Zeker omdat je een TN-pa-

paneel. Het scherm is misschien

Zoals je wellicht weet, is TN de

neel vermoedelijk niet koopt voor

van

of lager moeten zijn, maar met deze een

echt kleurkritisch-werk als foto-

Meer lezen

bewerking (daar is een IPS-scherm

Is dit niet helemaal de monitor die je zoekt? Wij vertellen je waar

echt beter voor). Het voordeel van

je op moet letten bij de aanschaf van een scherm.

TN is dan weer dat het een snelle

http://tiny.cc/monaan

technologie is en het scherm is dan ook geschikt voor games en het kijken van films.

106

CONCLUSIE De AOC Q2778VQE is een goed scherm, helemaal voor de prijs die je er voor betaalt. Op de echt belangrijke punten scoort het scherm gewoon goed: de beeldkwaliteit, aansluitingen, responsetijd en kleurreproductie zijn allemaal in orde. Een 27inch-beeldscherm met een 2560 x 1440 pixels voor minder dan 370 euro? Wij vinden dit een goede deal.

S O F T WA R E

REVIEWS

DONOTSPY10

Maak Windows 10 privacyvriendelijk ONS OORDEEL

Windows 10 is een prettig besturingssysteem dat mensen weer naar de computer doet grijpen. Kritiek is er echter ook, zoals op de grote hoeveelheid gegevens die Microsoft over de gebruiker verzamelt en ook deelt met anderen. En hoewel je al die opties kunt uitschakelen, standaard staan ze allemaal aan. Opt-out in plaats van opt-in dus. Het tooltje DoNotSpy10 helpt daarbij.

PLUS- EN MINPUNTEN Helpt privacyopties Windows 10 te beheren Nu ook reclamevrij

Edmond Varwijk

Adware (gratis versie)

Interface

e nieuwe privacy- en

DoNotSpy10 zet alle privacyopties (plus wat meer) in één groot overzicht.

servicesovereenkomsten van Microsoft verdienen

het

nu weleens gelezen te worden (zie www.tiny.cc/privnl en www.

Ook andere opties in overzicht

SPECIFICATIES Prijs Gratis (met adware) of € 5,tot € 15,- voor reclamevrij

Taal Engels

tiny.cc/servnl). Ze geven een over-

OS Windows 10

zicht hoe Microsoft ongemerkt

Website http://tiny.cc/dns10

gegevens over jou verzamelt op De gratis versie komt met zo veel eigen adware dat we deze afraden.

het moment dat je zijn producten en diensten gebruikt. Je leest er bijvoorbeeld dat Microsoft jouw browsergeschiedenis en de sites en applicaties die je gebruikt registreert. Dat Windows bijhoudt waar jij bent. En dat Cortana (de

of meer uitschakelen gaat zo veel

spraakgestuurde

gemakkelijker.

zoekmachine

Helaas

beperkt

die nu nog ontbreekt in de Neder-

DoNotSPy10 zich niet tot alleen

landse Windows 10, maar later dit

privacyfuncties,

jaar wordt verwacht) jouw agenda,

denkt snel veilig te zijn door álles

e-mail en sms’jes leest “om jou zo

te selecteren en uit te schakelen,

beter van dienst te kunnen zijn”.

bijvoorbeeld ook Windows Update

Zelfs je stemgeluid wordt geüpload

uitschakelt en de beveiliging van

voor analyse!

Windows Defender. Nog verve-

Geen fijne gedachte, maar geluk-

lender is het dat DoNotSpy10 als

heeft

kig biedt Windows wel de mo-

tegenprestatie voor gratis gebruik

Jonas Zimmermann ertoe gebracht

gelijkheid al deze functies uit te

het reclamenetwerk OpenCandy

inmiddels ook een reclamevrije

zetten. Het zijn er 37 in totaal en

installeert, wat je bijvoorbeeld de

versie aan te bieden. De jonge Duit-

je vindt ze verspreid over het con-

Yahoo-zoekmachine

Wajam

ser vraagt daarvoor een kleine

figuratiescherm en de instellin-

voor koopadviezen oplevert. Wie

vergoeding die, zo zegt hij in een

gen. DoNotSpy10 is dan ook een

dat niet wil, kan dit tijdens te in-

reactie tegen ons, nodig heeft om

voor de hand liggend programma

stallatie uitschakelen. De kritiek

naast zijn werk en studie dit soort

dat alle privacyopties netjes bij el-

die een privacyprogramma mét

handige software te kunnen blij-

kaar zet in één overzicht. Er één

reclamesoftware hem opleverde,

ven maken.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

waardoor

wie

DoNotSpy10-ontwikkelaar

CONCLUSIE In een programma dat de privacy zegt te beschermen hoort domweg geen adware te zitten. De gratis versie raden we om die reden af. Voor een klein bedrag krijg je met de betaalde versie een product dat alle privacyopties van Windows 10 in één overzicht bij elkaar brengt. Het maakt het makkelijker deze te beheren. Voorkom wel dat je te veel uitschakelt, beter was het als het programma echt alleen de privacyopties zou beheren.

107

REVIEWS

S O F T WA R E

EASY CONTEXT MENU

Breid je contextmenu’s slim uit ONS OORDEEL

Windows zelf voorziet al een aantal handige opties in het contextmenu van Windows Verkenner en je bureaublad. Nu zijn we er niet zo’n voorstander van om dat menu met een hele lijst opties uit te breiden, maar voor de vele nuttige functies van Easy Context Menu maken we graag een uitzondering.

PLUS- EN MINPUNTEN Gebruiksvriendelijk Zinvolle uitbreidingen Ingebouwde editor en opruimer

Ignace de Groot

Onoverzichtelijke lijst voor

opruiming Menu-items toevoegen? Een kwestie van selecteren en even bevestigen.

asy Context Menu is portable software en komt

SPECIFICATIES

gewoon in een zipje met

Prijs Gratis

zowel een 32- als 64bit-

Taal Nederlands

versie. Met een dubbelklik start je

wordt opgestart, dan heb je dat snel

OS Windows Vista en hoger

de juiste versie waarna een ven-

geregeld. Ook eigen items (snelkop-

Website http://tiny.cc/ecm2

ster met zes rubrieken verschijnt.

pelingen en dergelijke) toevoegen is

Elk van deze rubrieken verwijst

mogelijk.

naar de diverse contextmenu’s

Verder bevat de tool nog een modu-

van Windows waaraan je vanuit

le waarmee je andere, al bestaande

Easy Context Menu aangepaste

items in je contextmenu’s kunt op-

menu-opties kunt toevoegen. Wil

ruimen. Alle gedetecteerde menu-

je bijvoorbeeld een paar opties toe-

items worden hierbij opgesomd en

voegen aan het contextmenu van

het volstaat het vinkje naast zo’n

je bureaublad, dan volstaat het de

item te verwijderen om dat niet

rubriek Contextmenu Bureaublad

langer zichtbaar te maken.

te openen en een vinkje te plaatsen bij de gewenste opties. Twee voor-

Menu kunt toevoegen: Bureaublad

beelden uit de subrubriek Tools: als

(36), Mijn Computer (34), Schijven

je de opties Herstel wachtrij van

(4), Mappen (7), Bestanden (6) en

drukker (lees: printer) en Blokkeer

Exe-bestand (3).

Muis en toetsenbord aanvinkt en ter bevestiging op de groene plus-

Optimaliseren

knop drukt, dan vind je die opties

Wil je ooit alle toegevoegde items

terug onder Tools in het context-

verwijderen, dan hoef je die con-

menu van je bureaublad. Alle op-

textmenu’s maar in Easy Context

ties in één keer toevoegen is ove-

Menu te selecteren en het rode

rigens ook mogelijk: je hoeft maar

minknopje in te drukken. Er is bo-

een vinkje te plaatsen bij Context-

vendien een knop waarmee je elk

menu Bureaublad, waarna alle

van de negentig items kunt aan-

onderliggende submenu’s en items

passen. Wil je bijvoorbeeld dat een

worden aangevinkt. Wij telden in

item een andere naam krijgt in het

totaal negentig (deels overlappen-

contextmenu of dat het automa-

de) opties die je via Easy Context

tisch

108

met

administratorrechten

Je kunt bestaande items wijzigen en ook eigen items toevoegen.

CONCLUSIE Easy Context Menu is een absoluut handige tool voor wie de diverse contextmenu’s van Windows met nuttige items wil uitbreiden of bestaande items wil opruimen. Jammer is dat de lijst van items die je kunt verwijderen verre van overzichtelijk is.

S O F T WA R E

REVIEWS

LIBREOFFICE 5

Gratis Office-killer LibreOffice hoeven we je niet meer voor te stellen: het opensource kantoorpakket staat al jaren zijn mannetje in de concurrentie met Microsoft Office. Versie 5.0 bouwt voort op dat succesverhaal.

ONS OORDEEL

Koen Vervloesem

PLUS- EN MINPUNTEN

inds LibreOffice in 2010

Prettige gebruikersinterface

als afsplitsing (‘fork’) van

Werkt vlotter

OpenOffice.org

Niet veel spannende vernieuwingen

startte,

heeft het al drie grote

versienummers doorgemaakt. In

SPECIFICATIES

de 3.x-versies werd er vooral een

Prijs Gratis

einde gemaakt aan de erfenis van

Taal Nederlands

de OpenOffice.org-code, terwijl in

OS Windows (XP SP2 of hoger); OS X (10.8 of

de 4.x-reeks de nadruk lag op het

hoger); Linux

sneller maken van het kantoor-

Website www.libreoffice.org

pakket, dat berucht was om zijn logge gedrag. Door die basis kon

CONCLUSIE

in LibreOffice 5 nu eindelijk werk gemaakt worden van slimmere functionaliteit en een handigere gebruikersinterface. En dat laatste is ook het eerste dat opvalt is. De schermruimte wordt efficiënter gebruikt, zodat je meer van je te bewerken document ziet. Dat geldt zowel voor tekstverwerker Writer

emoji’s invoegen met bepaalde

als voor presentatieprogramma Im-

codes, zoals :beta: voor het bètate-

press en tekenprogramma Draw.

ken of :vinkje: voor een vinkje. In

Het uiterlijk is wat minder oubollig

het menu Extra / Opties voor Au-

omdat de icoontjes en menubalken

toCorrectie vind je de lijst van on-

spreadsheetprogramma Calc heeft

zijn vernieuwd. En het gebruik van

dersteunde codes.

heel wat onderhuidse verbeterin-

opmaakprofielen verloopt nu heel

Emoji’s en andere speciale tekens zijn eenvoudig met codes in te voeren.

gen gekregen, zoals nieuwe spread-

wat vlotter omdat je een voorbeeld

Onder de motorkap

sheetformules en een betere for-

in de zijbalk te zien krijgt.

Ook onder de motorkap zijn er al-

mattering van getallen.

LibreOffice is een volwassen

lerlei vernieuwingen doorgevoerd.

product, verwacht dus geen we-

Zo lijkt de kantoorsoftware nu

reldschokkende verbeteringen. De

vlotter te werken. Voor Windows

vernieuwingen zitten eerder in

Vista en later is er nu eindelijk

een boel kleine handigheidjes. Zo

een 64bit-versie van het pakket

kun je nu afbeeldingen eenvoudi-

beschikbaar. De import- en ex-

ger bijsnijden: rechtsklik erop en

portfilters zijn weer verbeterd

kies Afbeelding bijsnijden in het

voor

contextmenu. En in Writer kun je

onder andere voor Microsoft Of-

eenvoudig Unicode-tekens zoals

fice en Apple iWork. Vooral het

NOVEMBER 2015

LibreOffice 5 komt niet met spannende vernieuwingen, maar is wel de eerste versie die het keurslijf van de oude codebase van zich afgooit. Er bestaat ondertussen zelfs een Android-app van het opensource kantoorpakket. Dit alles maakt ons vooral nieuwsgierig naar de volgende versie.

allerlei

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

LibreOffice 5 introduceert niets revolutionairs, maar wel heel wat kleine handigheidjes.

bestandsformaten,

109

REVIEWS

S O F T WA R E

PHOTOMOVE

Automatisch je foto’s ordenen ONS OORDEEL

Je talrijke digitale foto’s zomaar ergens op je schijf droppen is niet raadzaam (tenzij je ze heel uitgebreid hebt getagd). Zelf alle plaatjes in logische submappen onderbrengen, is dan weer een monnikenwerk, behalve wanneer je dat aan PhotoMove overlaat.

PLUS- EN MINPUNTEN Overzichtelijk Controlemodule

Ignace de Groot

Registratie vereist

Veel beperkingen in gratis versie

a een registratie met (geldig) en

Uitsluitend EXIF-metadata

e-mailadres wachtwoord

SPECIFICATIES

kun je met Photo-

Prijs Gratis of € 8,- voor betaalde versie

Move aan de slag. Het programma

Taal Engels

bestaat uit slechts één venster

OS Niet vermeld

waar je alle opties naar wens in-

Website www.mjbpix.com/

vult. Handig als je het programma

photomove-2-0-free

eenmaal in de vingers hebt. Logischerwijs geef je eerst aan welke

CONCLUSIE

(foto)map je wilt verwerken (al dan niet inclusief submappen) en in welke map je de bestanden op een geordende manier wilt laten terechtkomen. Jammer is dat PhotoMove geen UNC-paden (zoals \\ mijnnas\fotos) ondersteunt. Ver-

de uitvoermap staan. In de gratis

der geef je aan hoe de uiteindelijke

versie kun je aangeven dat het pro-

structuur van de uitvoermap eruit

gramma die foto’s ongemoeid moet

moet zien. Je keuze is in de gratis

laten, in de Pro-versie zijn er meer

versie wel beperkt tot twee mo-

mogelijkheden zoals overschrijven,

gelijke structuren: ofwel Yr, Mo,

automatisch hernoemen of naar

Day (jaar, maand en dag waarop de

een andere map verplaatsen. De

foto werd genomen) ofwel Yr, Mo,

Pro-versie laat je tevens toe aan te

Day, Cameramodel. De betaalde

geven wat er moet gebeuren met

Pro-versie van de tool (weliswaar

bestanden zonder EXIF-data.

Alle instellingsmogelijkheden in één groot venster.

De betaalde Pro-versie heeft duidelijk een paar streepjes voor.

slechts circa 8 euro) laat wel andere combinaties toe. Deze informatie

Controle

het overbrengen van de foto’s naar

haalt PhotoMove uit de EXIF-data,

Heb je alles naar wens ingesteld,

de uitvoermap. Met de knop Find

die in de meeste digitale foto’s ligt

dan hoef je maar aan te duiden

Photos kom je namelijk te weten

opgeslagen.

wat er met de foto’s in de bronmap

om hoeveel foto’s het gaat, hoeveel

Verder geef je aan wat het pro-

moet gebeuren: kopiëren of ver-

er (geldige) EXIF-metadata bevat-

gramma met eventuele duplica-

plaatsen naar de uitvoermap. Han-

ten en bij hoeveel er een geldige

ten moet doen, foto’s dus die met

dig is dat PhotoMove een soort van

datum in die EXIF-metadata is op-

dezelfde naam en/of inhoud al in

controle toelaat voor je begint met

genomen.

110

PhotoMove is handig voor wie zijn fotocollecties op basis van EXIF-data automatisch wil ordenen. Alleen jammer van de vele beperkingen in de gratis versie.

S O F T WA R E

REVIEWS

START10

Windows 10 in oude stijl ONS OORDEEL

Het Windows-startmenu houdt de gemoederen nu al jaren bezig. Het startscherm in Windows 8 schoot bij velen in het verkeerde keelgat. Gelukkig heeft Microsoft geluisterd en is in Windows 10 het startmenu terug, maar wel met een modern tintje. Vind je dat nieuwe startmenu met Windows Live-tegels nog steeds niets, dan breng je met Start10 gewoon je oude startmenu terug.

PLUS- EN MINPUNTEN Gemakkelijke installatie met direct resultaat Prettig geprijsd Extra opties om te personaliseren

Robbert Brus

Nederlands en Engels

door elkaar heen

tart10 is de opvolger van

transparant maken, de achtergrond

het geprezen programma

van het startmenu aanpassen en

Start8. Het programma

het pictogram van de startknop

Met Start10 herstel je het oude startmenu met zijn vertrouwde indeling.

SPECIFICATIES Prijs $ 4,99 (ongeveer € 4,65)

vervangt in een oogwenk

veranderen. Het configuratieven-

het moderne startmenu en herstelt

ster voor Start10 vind je door met

OS Windows 10

de oude Windows 7-indeling. Aan

de rechtermuisknop op de start-

Website www.stardock.com

de linkerkant vind je de snelkoppe-

knop te klikken. Hoewel het con-

lingen terug en aan de rechterkant

figuratiescherm van Start10 op het

zaken als het configuratiescherm,

eerste gezicht Nederlandstalig lijkt,

documenten en afbeeldingen. Zelfs

zijn sommige teksten in het Engels.

de zoekresultaten worden hersteld.

Gelukkig beïnvloed dat de functio-

In het moderne startmenu kun

naliteit verder niet.

je bijvoorbeeld de rekenmachine niet meer starten met de zoekterm

De oude indeling van het startmenu met een persoonlijk tintje.

‘calc.exe’, met Start10 werkt het wel Start10 werkt prima en biedt een aantal extra personalisatiemogelijkheden.

weer.

Moderne apps Moderne programma’s en apps kunnen nog steeds worden geopend. De Windows 10-apps vind je rechts op het startmenu onder Moderne UI Applicatie terug. Wil je toch even het moderne startmenu bekijken, dan klik je op de vastgepinde snelkoppeling Windows 10 Menu.

Taal Mengsel Engels en Nederlands

CONCLUSIE Met een prijs van nog geen vijf euro is Start10 een prima oplossing voor wie vast wil houden aan de oude vertrouwde Windows 7-indeling van het startmenu. Direct na de installatie van Start10 is het startmenu aangepast en er hoeft in principe niets geconfigureerd te worden. Alles werkt vlekkeloos samen met de moderne apps en we konden tijdens de test dan ook geen noemenswaardige minpunten benoemen, buiten het gemengde taalgebruik.

Persoonlijk tintje Naast het startmenu herstellen, kan Start10 ook een aantal persoonlijke

instellingen

wijzigen.

Zo kun je de taakbalk volledig

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

111

REVIEWS

APPS

ADBLOCK BROWSER

DRIVEMODE DRIVING INTERFACE

Prijs: Gratis Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Advertenties blokkeren is op de pc inmiddels be-

Stop je smartphone in

hoorlijk gewoon gewor-

de carkit en zet de app

den. Op je smartphone

Drivermode aan! Dri-

of tablet is dat wel anders. Veel web-

vermode geeft je een

sites vallen je lastig met banners, pop-

speciale interface met grote knoppen

ups en vervelend gedram om een app

en stembediening zodat belangrijke

van de site te installeren. Met Adblock

functies van je smartphone op een zo

Browser installeer je een browser met

veilig mogelijke manier bij de hand

geïntegreerde ad-blocker. De browser

zijn. Je kunt Drivermode bijvoorbeeld

geeft je de mogelijkheid om ongestoord

gebruiken om muziek af te spelen,

te surfen en heeft basale functiona-

contacten te bellen en sms’jes voor te

liteit aan boord, zoals geïntegreerde

lezen. Ook werkt het samen met je fa-

(aanpasbare) zoekmachines, tabbla-

voriete navigatie-app (je kunt zelf in-

den, incognitomodus, opslaan van in-

stellen welke je het liefst gebruikt). In

loggegevens en het opvragen van de

Drivermode geef je aan waar je naar-

desktop-site. De Adblock Browser is

toe wilt en de navigatie-app wordt

echter meer een browser om naast je

opgestart. Drivermode blijft echter ac-

standaardbrowser te gebruiken, want

tief, zodat je tijdens het navigeren als-

heel snel, uitgebreid of modern ogend

nog de functionaliteit paraat hebt.

is de Adblock Browser niet.

MICROSOFT HYPERLAPSE MOBILE

SPLYCE Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Om een muziekafspeel-

Prijs: Gratis

lijst te maken, bijvoorEen hyperlapse-filmpje

beeld voor tijdens het

is eigenlijk een filmpje

sporten of voor op feest-

dat op verhoogde snel-

jes, kun je Splyce goed gebruiken.

heid afgespeeld wordt.

In je muzieklijst selecteer je enkele

Het is een ideale bewerking voor je

gangmakers en Splyce zet ze voor je in

filmpje als je anderen van het begin

een volgorde: tragere nummers eerst,

tot eind wilt blijven boeien. Met Mi-

opbouwend qua snelheid. Vervolgens

crosoft Hyperlapse Mobile maak je

geef je aan hoe de nummers in elkaar

eenvoudig hyperlapse-filmpjes van vi-

moeten overlopen en na hoeveel tijd

deo’s die al op je Android-toestel staan

(of gewoon na het einde van het num-

of van video’s die je direct vanuit de

mer). Ook kun je het scherm van je

app zelf maakt. Wanneer je de video

toestel tijdens het spelen aanhouden

maakt vanuit de app, kan dat met de

om de beats visueel (en in je eigen

camera aan de voor- of achterkant en

kleurstelling) weer te geven. Dit kan

je kunt de flits als hulplichtje gebrui-

zelfs gekoppeld worden aan Philips

ken. Vervolgens kies je bij het bewer-

Hue-verlichting.

ken de gewenste afspeelsnelheid (x2, x4, x8, x16 of x32).

112

APPS

NINJA SNAP

REVIEWS

ADV SCREEN RECORDER

Prijs: Gratis)

Prijs: Gratis

Je kent het wel. Je geeft

Soms is een screenshot

je telefoon even af om

niet voldoende om bij-

een foto te laten zien aan

voorbeeld anderen uit

een vriend en hij of zij

te leggen hoe je iets

begint na het zien van de foto meteen

instelt op je Android of om grappige

door de afbeeldingsgalerij te bladeren.

en interessante dingen te tonen. Met

Dat kan best vervelend zijn, vooral als

ADV Screen Recorder maak je een

ze door foto’s bladeren die je eigenlijk

schermopname in de vorm van een

liever niet deelt met anderen. Met

filmpje, zodat je precies laat zien wat

Ninja Snap los je dit probleem op grap-

je op je toestel aan het doen bent. Tij-

pige wijze op. Je gebruikt de app niet

dens de opname heb je in de rechter-

alleen om een foto te tonen aan een

bovenhoek controleknopjes. Na het

ander, maar wanneer er gebladerd

maken van de opname kun je knip-

wordt verschijnen alleen maar foto’s

pen en aantekeningen plaatsen, voor-

in beeld die ter plekke met de camera

dat je de video deelt via bijvoorbeeld

aan de voorkant gemaakt worden.

WhatsApp of YouTube.

DO BUTTON

STREET VIEW

Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Prijs: Gratis

Wellicht heb je wel eens

Sinds kort is Google

van IFTTT (If This Then

Street View losgetrok-

That) gehoord, met deze

ken uit de Google Maps-

webdienst knoop je aan

app. Je kunt Street View

de hand van recepten al je webdien-

natuurlijk gebruiken om virtueel de

sten en verbonden apparaten met

straten van veel verschillende plek-

elkaar. Bijvoorbeeld een recept dat

ken op aarde te verkennen, hier kun

wanneer iemand je tagt in een foto

je al uren zoet mee zijn. Maar de app

op Facebook, deze foto automatisch

biedt ook ruim baan voor gebruikers-

wordt opgeslagen in Google Drive.

foto’s zelf. Je kunt foto’s, panorama’s

Met DO (van dezelfde ontwikkelaars)

en zelfs 360graden-afbeeldingen die

doe je in feite hetzelfde. Alleen niet

anderen op locatie hebben gemaakt

volautomatisch, maar met een druk

bekijken, of je voegt ze zelf toe aan de

op de DO-knop. Om een mailtje naar

Google Street View-kaarten. De app

je partner te sturen dat je opgepikt kan

toont onderin gebruikersfoto’s van de

worden, de lichten in huis uit te doen,

omgeving en bovenin een landkaart,

de weg naar huis weer te geven. Hoe

waarin je het mannetje op de straat

meer je met DO verbindt, hoe meer er

kunt zetten om fullscreen de straat te

mogelijk is!

bekijken.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

113

REVIEWS

GAMES

PREVIEW

Call of Duty: Black Ops 3 OORLOGSVOERING MET ÉN TEGEN ELKAAR Call of Duty is een

futuristische wapens zijn speciale

franchise die geen in-

krachten net zo vanzelfsprekend als

troductie meer nodig

een tweede wapen. Coöperatieve

heeft. Gamers weten

gameplay voor vier spelers keert in

dat de spellen bestaan uit snelle

Black Ops 3 terug, waarbij het

actie en explosieve vuurgevechten,

hoofdverhaal met één of meerdere

ondersteund door een pakkende

spelers kan worden doorlopen. De

verhaallijn en een verslavende mul-

multiplayermodus zit weer vol

tiplayermodus. Het derde deel in de

nieuwe wapens en perks, zodat je

Black Ops-reeks heeft hier dan ook

jezelf kunt uitbouwen tot de meest

geen gebrek aan. Het verhaal speelt

gevreesde speler op het slagveld.

zich dit keer af in een duistere toe-

Wie daarna nog kogels overheeft,

komst, waarin technologie ver is

kan losgaan in twee verschillende

ontwikkeld en robots in het straat-

verhaallijnen met de altijd populai-

beeld

re zombies.

zijn

verweven.

Naast

Call of Duty: Black Ops 3 verschijnt op 6 november voor pc, PlayStation 4, PlayStation 3, Xbox One en Xbox 360.

114

GAMES

REVIEWS

WWW.GAMER.NL

TOP 3: NEDERLANDSE MAKELIJ

Renowned Explorers: International Society Het Nederlandse Abbey Games laat je op ontdekkingsreis gaan met Renowned Explorers: niet alleen op verschillende eilanden maar ook door verschillende genres. Wil je roem, kennis of goud? Een spannend avontuur

REVIEW VAN DE MAAND

SATELLITE REIGN

volgt gegarandeerd. PLATFORM PC, MAC, LINUX RELEASEDATUM NU VERKRIJGBAAR

Twee jaar geleden begon de ontwikkeling aan een spirituele opvolger die bij veel pc-gamers nostalgische gevoelens zal opwekken. Satellite Reign is eigenlijk gewoon Syndicate in een modern jasje.

met grof geweld. En dat is waar het spel begint.

Cross of the Dutchman Meeslepende gameplay

In deze adventure besturen gamers

Satellite Reign is een verbluffend gedetailleerde

‘Grutte’ Pier Gerlofs Donia, een

game in een megalomaan uitgewerkte cyber-

Friese volkslegende uit de 16e eeuw.

punk-setting. Je bent de commandoleider over

Hij groeide uit tot de leider van een

De realtime-strategiegame met RPG-aspecten

vier ‘agents’ die strijden voor de goede zaak of

leger verzetsstrijders en bracht

weerspiegelt een toekomst zoals deze in de jaren

voor hun eigen belangen – de keuze is aan jou.

daarmee de levens van vrienden

80 (het geboortedecennium van cyberpunk als

Je team infiltreert compounds om belangrijke

en familie in gevaar. Een spel met

genre) werd voorgesteld. Zoals bij zoveel cyber-

ondernemers een hak te zetten of om het kloot-

een Fries

punk-fictie uit die tijd, lijkt ook hier de onderlig-

jesvolk meer vrijheid te brengen. Je plundert een

tintje.

gende boodschap te zijn dat de wereld er zo gaat

magazijn, legt een netwerk plat of steelt proto-

uitzien als we onszelf niet gauw beteren. Het

types. Hoewel de game soms wat te chaotisch is

PLATFORM: PC, MAC, LINUX

is dan ook geen fijne wereld: een corrupte rege-

en het verhaal makkelijk over het hoofd gezien

RELEASEDATUM NU VERKRIJGBAAR

ring gecontroleerd door gigantische bedrijven,

wordt, zit het met de sfeer en de meeslepende

een verloedering van levensstandaarden en om-

gameplay bijzonder goed. Iedereen die met wee-

gangsvormen en, natuurlijk, de losgeslagen vrij-

moed terugdenkt aan de strategiegames van wel-

Jumpy Wall – Endless Wall Jumper

heidsbeweging die hier tegenin gaat – al dan niet

eer, kan met Satellite Reign zijn lol op.

De éénmansstudio van Pixelrock komt met zijn allereerste game. Jumpy Wall is gratis te downloa-

Platform: pc, Mac, Linux

den voor iOS en daagt je uit lang genoeg naar de flikkerende kleuren QUOTE VAN DE MAAND

te kijken om de platformheld in

“HET VERBAAST MIJ DAT MENSEN NOG STEEDS MONKEY ISLAND SPELEN EN ERVAN GENIETEN. DAT HAD IK BIJ DE ONTWIKKELING NOOIT VERWACHT.”

deze game zo hoog mogelijk van muur tot muur te laten springen. Even simpel als verslavend. PLATFORM: IPHONE, IPAD RELEASEDATUM NU VERKRIJGBAAR

Ron Gilbert over ‘zijn’ klassieke adventure Monkey Island. Hij zou graag een nieuwe game in de serie maken.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

115

BASISCURSUS

W I N D O W S 1 0 S TA R T M E N U

Jouw eigen Start PERSONALISEER HET STARTMENU VAN WINDOWS 10 We zijn zo blij dat het startmenu terug is in Windows 10! Helemaal perfect is het echter nog niet. Nu kun je wachten tot het zich, zoals Microsoft belooft, aan jou aanpast, maar je kunt ook zelf aan de slag gaan. Dat levert vaak sneller een beter resultaat op. Met dit artikel maak je van het startmenu van Windows 10 supersnel weer jouw eigen Start. Edmond Varwijk

et weglaten van het startmenu in Windows 8 was een grote fout. Niemand begreep waarom Microsoft deze stap zette, en het was voor Windows-gebruikers aanleiding om dan Win-

dows 8 maar over te slaan, in de hoop op betere tijden. En die tijd is er nu, met zelfs een gratis upgrade naar Windows 10. Zoals we al verwacht hadden, beschikt dit besturingssysteem weer over een startme-

01 Wij zijn gecharmeerd van het nieuwe startmenu. Een mooie combinatie van oud en nieuw.

nu. Het is een combinatie tussen bekende functies uit het oude menu met nieuwe dingen uit het startscherm. En je kunt het gelukkig helemaal aanpassen aan jouw eigen wensen.

Een nieuwe Start Was Windows 8 jouw eerste Windows, dan heeft Microsoft met Win-

dows 10 iets nieuws voor je. Een menu waarin je alle programmaâ&#x20AC;&#x2122;s kunt vinden, plus alle opties om

7 en de vernieuwing in Windows 8. Van de laatste

Windows aan jouw voorkeuren aan te passen. Dat

waren met de komst van Windows 8.1 de echt ruwe

menu heet Start en je opent het door met de muis

kantjes al verdwenen en nu zijn ook de laatste hob-

op het Windows-logo linksonder in beeld te klik-

bels gladgestreken.

ken. Gebruik je liever een toetsenbord? Druk dan de Windows-toets in die je linksonder vindt. Was Windows 8 niet jouw eerste Windows, dan is dat

116

De onderdelen van Start Het startmenu van Windows 10 bestaat

startmenu zeker geen onbekende voor je. Onthoud

uit meerdere delen. Links is er een lijst

dan vooral dat het startmenu van Windows 10 een

met de meest gebruikte programmaâ&#x20AC;&#x2122;s. Deze lijst

combinatie is van het populaire menu uit Windows

is eerst gevuld met de voorkeur van Microsoft,

W I N D O W S 1 0 S TA R T M E N U

maar vult zich gaandeweg

Uit. En heb je geen noodzaak om de laatst geïnstal-

met de programma’s die jij

leerde programma’s apart opgesomd te zien, zet dan

daadwerkelijk

meest

de schakelaar voor Recentelijk toegevoegde apps

gebruikt. Daaronder, onder

weergeven op Uit. Verder bevestigen is niet nodig,

het kopje Recentelijk toege-

de onderdelen zijn meteen uitgeschakeld.

het

BASISCURSUS

voegd, zet Windows de programma’s die net zijn geïnstalleerd. Daar weer onder,

Meer mappen Wanneer je de meest gebruikte of de

staan vier koppelingen naar

recentelijk toegevoegde apps niet laat

belangrijke mappen en on-

tonen in het startmenu, komt er veel ruimte vrij.

derdelen

Windows:

Helaas zijn de opties om die ruimte anders te gebrui-

Instellingen,

ken nog zeer beperkt. Wat wel mogelijk is, is het uit-

Aan/Uit en een link naar

breiden van de lijst met koppelingen naar mappen.

Alle apps. Het rechterdeel

Deze lijst, die linksonder in het menu staat, is nu nog

van het startmenu lijkt nog

beperkt tot Verkenner en Instellingen. Open weer

het meest op het menu van Windows 8. Hier vind

Start / Instellingen / Persoonlijke instellingen /

je een selectie van apps en programma’s. Veel van

Start. Klik onder in het menu op Kiezen welke map-

deze koppelingen zijn live-tegels: grote vlakken die

pen in Start worden weergegeven. Zet de schuif bij

live-informatie geven uit de app en die regelmatig

de mappen die je wilt zien op Aan, en laat de andere

worden ververst. Zet je de muis boven het rechter-

Uit. Bevestiging is wederom niet nodig, je wijzigin-

deel van het menu, dan wordt aan de rechterkant

gen worden meteen doorgevoerd.

van

Verkenner,

02 Klik op je profielfoto om snel bij je accountinstellingen te kunnen.

een verticale scrolbalk zichtbaar. Hiermee kun je omhoog en omlaag bewegen om andere groepen programma’s te zien. Tot slot, helemaal linksboven

zie je een afbeelding en jouw loginnaam. Klik erop

Live-tegels activeren Ben je net over naar Windows 10, dan zijn de live-tegels in het rechterdeel van

voor Afmelden, Vergrendelen en het aanpassen

het startmenu waar-

van Accountinstellingen.

schijnlijk

nog

hele-

maal niet zo levend als

Onderdelen uitschakelen

de naam doet vermoe-

De onderdelen voor de meest gebruikte

den. Ze draaien wel

en laatst toegevoegde programma’s kun

om, maar geven nog

je niet aanpassen, Windows bepaalt wat daar staat.

geen nieuwe informa-

Wel kun je de delen helemaal weghalen. Hiervoor

tie.

moet je in de instellingen van Windows 10 zijn.

veelal eerst het bijbe-

Open het startmenu en klik op Instellingen / Per-

horende programma’s

soonlijke instellingen / Start. Er staan hier vier

worden gestart. Klik

keuze-opties, de bovenste twee zijn standaard inge-

bijvoorbeeld op Weer

schakeld. Maak je geen gebruik van de automatische

om de bijbehorende

opsomming van de meest gebruikte apps, zet dan

Weer-app te starten.

het schuifje bij Meest gebruikte apps weergeven op

Zoek en selecteer de

03 De onderdelen in de linkerkolom van het startmenu laten zich via de instellingen uitschakelen.

Hiervoor

moet

plaats waarvoor je de weersgegevens

wilt

ophalen en wacht tot de weersverwachting is geladen. Wanneer je nu de Weer-app sluit en het startmenu opent, zie je dat al snel de koppeling naar de Weer-app zichzelf vernieuwt met live weersverwachtingsinformatie voor de door jou gekozen locatie. Hetzelfde gebeurt

05 Een van de dingen die wel uit Windows 8 is overgenomen, zijn de live-tegels.

wanneer je andere apps in dit deel van het menu activeert. Opstarten, configureren en de live-tegel wordt pas echt levend.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

117

BASISCURSUS

W I N D O W S 1 0 S TA R T M E N U

06 Via Alle apps open je een overzicht van alle op de computer geïnstalleerde programma’s.

Alle programma’s

dan los van elkaar op de be-

Met uitzondering van het

ginletter in de lijst. Een Office-

laatst

pro-

groep met alle programma’s

gramma en programma’s die je heel veel

is dan handiger. Open eerst

gebruikt, staan programma’s niet stan-

de lijst Alle apps en klik met

daard in het startmenu. Al die program-

de rechtermuisknop op één

ma’s plaatst Windows 10 in een lijst die

van de programma’s die daar

eigenlijk achter de linkerkolom van het

staat. Kies geen standaard

menu schuilgaat. Deze lijst maak je zicht-

Windows-programma, maar

baar door op Alle apps te klikken. Het

een programma dat je zelf

rechterdeel van het startmenu blijft dan

hebt toegevoegd. Kies dan in

ongewijzigd, maar links wordt een lange

het snelmenu Bestandsloca-

lijst getoond met standaardonderdelen

tie openen. Windows Ver-

van Windows én programma’s die je zelf

kenner wordt gestart met de

hebt geïnstalleerd. De programma’s zijn

map

alfabetisch gerangschikt, je kunt er met

Menu\Programs geopend. Wat je daar ziet is eigen-

de muis doorheen scrollen (het gemak-

lijk hetzelfde als in de lijst Alle apps, alleen anders

kelijkste door het scrolwiel op de muis te

vormgegeven. Klik met de rechtermuisknop in het

gebruiken). Je kunt ook een programma

Verkenner-venster en kies Nieuw / Map. Je hebt

zoeken door simpelweg op de startknop

hiervoor wel administratorrechten nodig. Geef

te klikken en dan de naam van het pro-

de map een naam. Sleep nu stuk voor stuk de pro-

gramma te typen. Dat gaat vaak sneller.

gramma’s die je wilt groeperen naar de map. Start

Sommige programma’s laat Windows 10

nu de computer opnieuw op om deze wijzigingen

helemaal niet zien of zijn alleen te vin-

zichtbaar te maken. Klik vervolgens op Start / Alle

den via meerdere keren doorklikken. Wil je bijvoor-

apps en zie in de lijst de nieuwe map met alle pro-

beeld Internet Explorer starten, bijvoorbeeld omdat

gramma’s. Een submap wordt overigens genegeerd

een website niet goed werkt met Edge, dan moet je

in Alle apps, alle items binnen geneste mappen

eerst op Start klikken, dan op Alle apps, bladeren

worden in de hoofdmap weergegeven.

geïnstalleerde

C:\ProgramData\Microsoft\Windows\Start

07 Je kunt de programma’s in de lijst met Alle apps naar eigen wens groeperen en bijvoorbeeld een map maken voor Office.

naar Accessoires / Internet Explorer. Je moet maar net weten dat Internet Explorer zich onder Acces-

soires bevindt! Hier vind je overigens ook Paint, het bekende tekenprogramma.

De rechterkolom aanpassen Het rechterdeel van het startmenu met de live-tegels, kun je naar hartenlust

aanpassen. Je kunt programma’s verwijderen, toe-

Programma’s groeperen

voegen, ze op een andere plek zetten, groeperen en

Erg onhandig in dit deel van het start-

nog veel meer. Om een programma uit het startme-

menu is dat alle programma’s als losse

nu te verwijderen, klik je met de rechtermuisknop

programma’s worden behandeld. Op sommige sys-

op de snelkoppeling en kies Van Start losmaken.

temen staat Office bijvoorbeeld los in het startme-

Wil je een programma toevoegen, selecteer het dan

nu, dus Word, Excel, PowerPoint en OneNote staan

in de lijst Alle apps en kies Aan Start vastmaken.

08 Je kunt programma’s uit het rechterdeel verwijderen,

118

programma’s toevoegen,

tegels verplaatsen,

de live-tegels uitschakelen,

of de tegel groter of kleiner maken.

W I N D O W S 1 0 S TA R T M E N U

BASISCURSUS

DE GESCHIEDENIS VAN START De populariteit van het startmenu in Windows hangt samen met zijn lange geschiedenis. De eerste versie van het menu werd met Windows 95 geïntroduceerd onder muzikale begeleiding van de Rolling Stones met de song ‘Start me up’. Het startmenu was al heel snel heel populair omdat het een enorme verbetering van de gebruiksvriendelijkheid betekende. In de vorige versie van Windows

09 Elke groep live-tegels kun je een herkenbare naam geven.

(Windows 3.11) stonden alle onderdelen en programma’s verspreid over een heel groot aantal programmagroepen, en nu stond alles ineens bij elkaar in één strak vormgegeven menu. In volgende versies van Windows werd het startmenu steeds intuïtiever en kon je er ook steeds meer zelf in aanpassen. Windows XP bracht voor het eerst de dubbele kolommen, links voor programma’s en onderdelen, rechts voor documenten. In Windows Vista werd het zoekvak toegevoegd waarmee programma’s en documenten konden worden gezocht, en waarmee je ook direct commando’s kunt uitvoeren. deze manier kun je je tegels per thema groeperen, bijvoorbeeld de spelletjes los van de office-apps. Om een groep een naam te geven, ga je met de muiscursor net boven de groep staan. Klik op Naam aan groep geven om de groep een eigen naam te geven. Ga je met de muis boven de naam van een groep staan, dan verschijnen er rechts twee kleine witte streepjes. Klik hierop om de hele groep te verplaatsen.

Een groter startmenu Door het formaat van de live-tegels klein te houden, kun je er meer kwijt in het

rechterdeel van het menu. Heb je toch niet genoeg ruimte om alle tegels lekker kwijt te kunnen, dan Het startmenu met twee kolommen was een belangrijke innovatie in Windows XP.

biedt Windows 10 gelukkig de mogelijkheid het startmenu zelf groter te maken. Je kunt gewoon de rand ervan verslepen met de muisknop ingedrukt,

10 De grootte van het startmenu kun je in Windows 10 ook zelf aanpassen.

Een programma verplaatsen doe je door er met de muis op te klikken en het dan naar de nieuwe plek te slepen. Al tijdens het slepen zie je hoe de andere programma’s zich hergroeperen.

Live-tegels groeperen Handig is de mogelijkheid tegels te groeperen. Ze staan dan dichter op elkaar, je

kunt ze als één blok verplaatsen én je kunt ze als groep een naam geven. Om tegels in een eigen groep te zetten, sleep je eerst een tegel een eindje van de andere tegels af. Tijdens het slepen zie je dat er een brede blauwe balk verschijnt. Laat de tegel los en hij vormt nu een eigen groep. Sleep andere tegels dicht tegen deze tegel aan om ze in de groep te zetten. Op

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

119

BASISCURSUS

W I N D O W S 1 0 S TA R T M E N U

precies zoals je ook een venster groter of kleiner maakt.

TABLETMODUS

Is je menu nu groter en wil je bepaalde tegels meer

Gebruik van Windows 10 op een tablet is behoorlijk verschillend van

ruimte/nadruk geven, dan kun je deze tegels zelf

gebruik van Windows 10 op een computer, vooral wat het startmenu

ook groter maken. Klik met de rechtermuisknop op

betreft. Op een tablet met aanraakbediening schakelt Windows 10

de tegel die je een ander formaat wilt geven, en kies

over op de tabletmodus. Er veranderen dan meer zaken, maar het

voor Klein, Normaal, Breed of Groot.

meest in het oog springende is dat het startmenu weer beeldvullend wordt. Je kunt de tabletmodus in- en uitschakelen door vanaf rechts het beeld in te vegen met een vinger en dan in het menu te kiezen voor Tabletmodus. Wil je ook zonder tablet een groot startscherm, dan kun je dit inschakelen via Start / Instellingen / Persoonlijke instellingen / Start / Start op volledig scherm weergeven.

11 Ook een heel klein startmenu is mogelijk.

Op een tablet is het startmenu beeldvullend net als in Windows 8, tenzij je de tabletmodus uitschakelt.

De kleur Vind je blauw niet mooi, geef het menu dan een andere kleur. Klik op Start /

Instellingen / Persoonlijke instellingen en klik op Kleuren. Je kunt hier zelf een kleur kiezen uit het kleurenpalet of je kunt Windows een slimme kleur laten kiezen bij de achtergrond van jouw Bureaublad door de optie Automatisch een accentkleur uit mijn achtergrond selecteren in te schakelen. De wijzigingen worden direct doorgevoerd.

Een kleiner startmenu Wil je juist een heel klein startmenu? Je kunt er dan voor kiezen om alle tegels

klein te maken, maar je kunt ook het hele rechterdeel weghalen. Verwijder één voor één alle apps en live-tegels. Als alle koppelingen zijn verdwenen, sleep je met de muis de buitenkant van het startmenu naar links kleiner te maken. Je houdt nu alleen het lijstje uit het linkerdeel over.

120

12 Je kunt het menu en de live-tegels elke kleur geven die je maar wilt.

C LO N E A P P

CLONEAPP

Met CloneApp maak je een reservekopie van de instellingen van je programma’s.

Maak een reservekopie van je programma-instellingen Windows eens in de zoveel tijd opnieuw installeren is geen slecht idee, het levert je een volledig schoon en snel systeem op. Het nadeel van deze methode is echter dat je alle instellingen kwijt bent van de programma’s die je door de schone installatie opnieuw moet installeren. En het kan behoorlijk lang duren voordat al die programma’s weer precies zo staan ingesteld als jij prettig vindt. Gelukkig is daar een handige oplossing voor.

p Geef aan in welke ma e opi ek erv res je de wilt opslaan.

Martin Gijzemijter

QUICK FIX

CloneApp installeren Met het programma

CloneApp kun je een reservekopie maken van de

Selecteer de gewenste programma’s en klik op Start CloneApp.

programma’s die je hebt geïnstalleerd. Het is geen kopie van de programma’s zelf, die zul je zelf opnieuw moeten installeren nadat je Windows opnieuw hebt geïnstalleerd.

Maar

heb

je eenmaal de gewenste

vervolgens op CloneApp

zetten. Wanneer je in het

een locatie op een externe

software

geïnstal-

v1.07.444 (of welke versie

linkerdeelvenster klikt op

schijf of NAS op te geven,

leerd, dan kun je met dit

dan courant is). Wanneer

Custom, dan kun je aan-

zodat je niet per ongeluk je

programma de instellingen

je het bestand hebt uitge-

geven welke bestanden je

reservekopie wist wanneer

je programma-instellingen

in een handomdraai weer

pakt, kun je het programma

extra wilt meenemen in je

je Windows herinstalleert.

klik je op Clone en kies je

terugzetten. Op die manier

direct openen, je hoeft het

reservekopie. Dat kan bij-

Overigens kun je Clone-

welke programma’s je wilt

kun je verdergaan waar je

niet eerst te installeren.

voorbeeld wanneer je de

App natuurlijk ook prima

meenemen. Klik op Start

sjablonen uit een bepaald

gebruiken wanneer je een

CloneApp.

Configureren

programma wilt bewaren.

reservekopie terugzet van

werkt het net zo eenvoudig.

In principe kun je

Klik je op Options, dan zie

Windows waarin wel al je

In een schone Windows-

weer

gebleven was, maar dan

Gebruiken Om een reservekopie te maken van

Andersom

het gratis programma Clo-

direct met Clone-

je bovenin het pad waar je

programma’s zijn geïnstal-

installatie start je CloneApp,

neApp te downloaden, surf

App aan de slag, maar het

reservekopie zal worden

leerd, maar waarin je de

selecteer je de gewenste

je naar www.mirinsoft.com

is verstandig om eerst wat

opgeslagen. Indien mogelijk

instellingen nog niet had

programma’s en klik je op

en klik je op Download en

instellingen naar je hand te

is het verstandig om hier

aangepast.

Restore.

wél met het voordeel van een schoon systeem. Om

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

121

BASISCURSUS

WINDOWS 10 VERBETEREN

Maak Windows 10 n贸g beter DOE ZELF WAT MICROSOFT AL HAD MOETEN DOEN Hoewel we zeker enthousiast zijn over Windows 10, is het niet perfect. Gebruik je het elke dag, dan kom je al snel toch wat vervelende zaken tegen. Zaken die niet werken zoals beloofd of zoals je zou verwachten. Of onderdelen die wel zijn verbeterd, maar nog steeds niet goed genoeg. Gelukkig staat niets je in de weg om Windows 10 nog beter te maken. Edmond Varwijk

et zijn vaak kleine dingen die het dagelijkse computerleven net even makkelijker maken. Veel van die kleine dingen zitten standaard in Windows 10, maar er zijn een paar punten

die wij liever anders zouden oplossen. Lastig? Welnee, net als bij de vorige versies kun je Windows vrij eenvoudig aanpassen. Zo doe je zelf wat Microsoft eigenlijk al had moeten doen.

Een startmenu voor de pc Het nieuwe startmenu in Windows 10 is mooi, maar uiteindelijk toch vooral een

compromis tussen een startmenu voor een pc en dat van een tablet. Classic Shell biedt ook op Windows 10 een volledig configureerbaar startmenu dat optimaal is voor bediening met de muis. Download Classic Shell via www.classicshell.net. Classic Shell bestaat uit vier onderdelen, tijdens de installatie be-

122

paal je van welke onderdelen jij gebruik wilt maken.

two columns en Windows 7 Style. Ook zijn er aan-

Om alleen het startmenu te vervangen, klik je op

vullende opties voor de startknop en nog veel meer

Classic Explorer en op Classic IE en kies daar En-

op de tabbladen Basic Settings, Skins en Customize

tire feature will be unavailable zodat er een rood

Start Menu. Klik opnieuw op Start en je ziet hoe

kruisje verschijnt. Als de installatie is voltooid, klik

het Windows 10-compromis is vervangen. Rechts-

je op Start en kies je het startmenu zoals jij het wilt

klik op elk item 9 dat je niet wilt en kies Uit deze lijst

hebben. Je hebt keuze uit Classic style, Classic with

verwijderen. Om ouderwets een programma vast te

01 ClassicShell geeft je drie mogelijkheden om het Windows 10-startmenu te vervangen door een meer pc-vriendelijke versie.

WINDOWS 10 VERBETEREN

BASISCURSUS

Chrome te installeren en één van beide ook tot je standaardbrowser te maken. Je kunt dan Edge en vooral Bing gebruiken wanneer jij dat wilt, je zit er in elk geval niet meer aan vast. Firefox download je via www.mozilla.org/firefox en Chrome via www. google.com/chrome. Start dan alle nieuwe browsers één voor één op, jouw favoriete browser als laatste. Doorloop met elke browser de configuratiewizard en maak van de laatste browser dan gelijk de standaardbrowser. Niet vergeten: de volgende keer dat je Edge start, zal deze vragen of het de standaardbrowser mag zijn, beantwoord die vraag met Nee.

Toch Google in Edge Vind je Edge best een fijne browser, dan kun je Edge een stukje bruikbaarder

maken door Google als startpagina te configureren. Start Edge en klik op de drie puntjes rechtsboven in 01 Een volledig zelf ingericht Windows 7-startmenu op Windows 10 met Classic Shell.

zetten in de linkerkolom, klik je erop met de rech-

de werkbalk. Ga naar Instellingen en blader naar

termuisknop en kies je Vastmaken aan menu Start (Classic Shell).

Edge Edge is de nieuwe browser waarmee Microsoft de concurrentie aangaat met

Firefox en Chrome. Hoe succesvol het daarmee zal zijn, is afwachten want Edge kent nog wel wat beperkingen. Zo ondersteunt Edge bijvoorbeeld nog geen plug-ins en is het ook niet even handig dat 02 Installeer één of meer alternatieven voor Edge en maak één daarvan je standaardbrowser.

je vastzit aan Bing als zoekmachine. Gelukkig is Windows 10 erg tolerant als het gaat om alternatieve browsers én hebben alle browsers inmiddels wel geleerd vooral niet de hele pc over te nemen, maar gewoon een goede webbrowser te zijn. Niets hindert je daarom om naast Edge ook Firefox en

Openen met. Kies Specifieke pagina of pagina’s en selecteer in de lijst met opties Aangepast. Klik dan in het vak Een webadres invoeren en typ daar www.google.nl en druk op Enter. Mogelijk staan er nu meer opstartpagina’s genoemd, door achter de

03 Maak Edge beter door Google en de startpaginaknop eraan toe te voegen.

ongewenste op het X-teken te klikken, verwijder je ze uit de lijst. Wat je nu nog moet doen, is de startpagina-knop toevoegen aan Edge, standaard staat die er namelijk niet. Blader omlaag in de instellingen van Edge en ga naar Geavanceerde instellingen. Zet De knop Startpagina weergeven op Aan en typ in het vak eronder www.google.nl. Bevestig met Opslaan. Klik nu buiten de instellingen van Edge om dit onderdeel te sluiten. Links naast de adresbalk van de browser zie je nu de knop voor de startpagina. Kik erop en je zult zien dat Edge een stuk bruikbaarder is geworden.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

123

BASISCURSUS

WINDOWS 10 VERBETEREN

die jij het meest gebruikt, direct boven in de verkenner te krijgen. Klik met de rechtermuisknop op een station of map in de lange lijst in de linkerkolom en kies dan Aan snelle toegang

toevoe-

gen. Deze mappen komen nu bovenaan in de linkerko04 Kies FreeCommander als je een overzichtelijke verkenner wilt zonder alle overbodige franje van Microsoft.

05 Wil je wel Windows Verkenner blijven gebruiken, schakel dan zo veel mogelijk overdadige franje van Windows 10 uit.

Andere Verkenner Het grootste drama in Windows 10 is misschien wel Windows Verkenner.

Een onderdeel dat je elke dag veel gebruikt, maar dat met elke nieuwe Windows-versie onoverzichtelijker wordt. Neem alleen de linkerkolom: ooit een fraai overzicht van alle harde schijven en enkele belangrijke mappen, nu een veel te lange en onlogisch gesorteerde opsomming van mappen, schij-

lom te staan. Binnen deze selectie kun je de locaties

ven, documenten, online, offline: alles door elkaar.

verslepen om ze in een volgorde te zetten die voor

Raak jij ook de weg kwijt? Bovendien, de verreweg

jou handig is. Staat er een map bij de Snelle toegang

meest gewenste vernieuwing van de Windows In-

die jij juist niet belangrijk vindt, klik dan op die map

siders (de mensen die vooraf Windows 10 al getest

met de rechtermuisknop en kies Van snelle toegang

hebben) zit er nog altijd niet in: de mogelijkheid om

losmaken. Zo kun je de lijst helemaal naar eigen

binnen Verkenner meerdere tabbladen geopend te

voorkeur samenstellen. Ook nog handig: klik op op

hebben. Kortom, hier is herstelwerk nodig. Het aan-

Bestand / Algemeen en kies bij Verkenner openen

tal alternatieven voor Windows Verkenner dat wel

in voor Deze pc.

helpt snel bestanden en mappen te vinden en te kopiëren, is enorm. Zelf gebruiken we graag FreeCommander. Deze verkenner biedt tabs, een twee-pane-

Wil je een dvd’tje kijken met Windows

len interface en een hele reeks krachtige functies

10? Dan moet je volgens Microsoft de

voor beheer van bestanden en mappen. Download

Windows dvd-speler-app gebruiken die je in de

het programma via www.freecommander.com.

Tem Windows Verkenner Wil je geen nieuwe bestandsbeheerder gebruiken, tem dan Windows Verken-

ner. Klik met de rechtermuisknop in de linkerkolom van Windows Verkenner, haal het vinkje weg bij Alle mappen weergeven en bij Bibliotheken weergeven. Klik dan bovenin op de werkbalk Beeld en kies Opties / Map en Zoekopties wijzigen. Op het tabblad Algemeen haal je de vinkjes weg bij Recentelijk gebruikte bestanden weergeven in Snelle toegang en ook bij Recentelijk gebruikte mappen weergeven in Snelle toegang. Gebruik vervolgens de Snelle toegang-functie om die stations en mappen

124

Dvd’tje spelen

05 Door wat opties aan te passen, kun je Windows Verkenner uit Windows 10 aardig bruikbaar maken.

06 Windows 10 speelt geen dvd’s, daarvoor biedt Microsoft een dvd-app van 15 euro.

WINDOWS 10 VERBETEREN

BASISCURSUS

kijk dan naar Kodi. Kodi is een opensource multimediaplatform dat beschikbaar is voor Windows, Linux, OS X, Android, iOS, Raspberry Pi en nog enkele exoten als BSD, IMX6 en Kodibuntu. Maar dus ook voor Windows, en dat werkt prima en lekker snel. Kodi speelt ook films af vanaf je harde schijf, usb-stick of NAS. Alle benodigde software en uitleg vind je op www.kodi.tv. Via diverse plug-ins kun je de lokale media koppelen aan online informatie zoals van IMDb, en ook ondertitels worden dan automatisch gevonden.

Meerdere desktops Een nieuwe functie in Windows 10 is de mogelijkheid virtuele desktops te star-

06 VLC is het betere alternatief voor Windows Media Player en voegt alles wat je wenst voor dvd’s toe aan Windows 10.

Windows Store kunt downloaden … na betaling

ten. Elk bureaublad heeft dezelfde Start en Taakbalk,

van 15 euro! Gelukkig hebben we VLC media player:

maar verder kun je op elk bureaublad bij elkaar ho-

gratis, opensource en sowieso een betere mediaspe-

rende programma’s groeperen voor meer overzicht.

ler dan die van Microsoft. Download en installeer

Om een nieuwe virtuele desktop te starten, klik je

de laatste VLC-versie van www.videolan.org. VLC heeft veel functies: het speelt muziek, dvd’s, bluray’s, geripte media, streaming media en nog veel meer. Om een dvd af te spelen hoef je alleen maar de schijf in de pc te stoppen en VLC te starten. Zie ook pagina 70 voor een masterclass over VLC.

07 Kodi is een prima alternatief voor Windows Media Center en werkt prima in Windows 10.

Wel Media Center De reden dat Windows 10 geen dvd kan afspelen is dat Microsoft is gestopt met

Windows Media Center. Dit onderdeel was nog standaard in Windows 7 en 8, maar is in 10 helemaal verdwenen. Bij een upgrade wordt het verwijderd.

op de Taakweergave (de derde knop vanaf links in de Taakbalk) of gebruik je de toetscombinatie Windows-toets+Tab. Klik dan rechtsonder op Nieuw Bureaublad of druk op Windows-toets+Ctrl+D. Je kunt een programma op een ander bureaublad

08 Dexpot is gratis en heeft zo veel opties voor virtuele desktops dat het even moeite kost.

plaatsen door het er in de Taakweergave naartoe te slepen. Wisselen tussen virtuele bureaubladen doe je met Windows-toets+Ctrl+PijltjeLinks of PijltjeRechts. Best mooi, maar opnieuw heeft Microsoft

NOVEMBER 2015

Volgens Microsoft werd het te weinig gebruikt. Wil

alleen de basisfuncties voorzien, veel extra’s ontbre-

je toch een volwaardig systeem om films en muziek

ken. Zo kun je een virtueel bureaublad niet extra

af te spelen en foto’s te bekijken op Windows 10,

herkenbaar maken door het een eigen

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

125

BASISCURSUS

WINDOWS 10 VERBETEREN

DE WINDOWS STORE Er is één misser in Windows 10 waarvoor ook wij geen oplossing hebben en waarvoor we nederig moeten wachten tot Microsoft zijn zaakjes ooit wel voor elkaar heeft, en dat is de Windows Store. De werking van de Store is op zijn best gezegd rommelig en op zijn slechtst gezegd onbetrouwbaar. Apps willen soms niet installeren, verdwijnen zomaar tijdens het gebruik of crashen en missen dan de slimheid van gewone Windows-programma’s om dan automatisch opnieuw te starten en het document dat je gebruikte of bewerkte te herstellen. Gelukkig nemen de meeste Windows-gebruikers de Store niet al te serieus en maken ze er nog nauwelijks gebruik van. Hopelijk werkt Microsoft ondertussen hard en maakt het deze winkel elke dag iets beter, maar zelfs dan zal het nog lange tijd duren. 08 Actual Tools Virtual Desktops is een mooi allround programma voor het gebruik van meerdere bureaubladen in Windows.

achtergrond te geven, en staan op de Taakbalk alle geopende programma’s in plaats van alleen de programma’s die op dat virtuele bureaublad geopend zijn. Dexpot (www.dexpot.de) biedt bijna alle opties die je maar wenst. Het programma is gratis voor privégebruik, tijdens de installatie krijg je eenmalig een advertentie te zien om ook andere software te installeren, maar daartegen kun je gewoon nee zeggen. Alternatieven zijn Virtual Desk-

De Windows Store heeft nog een lange weg te gaan.

tops van Actual Tools dat je kunt downloaden via www.actualtools.com. Dit is iets beperkter, maar ook iets gebruiksvriendelijker. En gebruik je graag opensource software, kijk dan naar VirtuaWin van http://virtuawin.sourceforge.net, dat echter al wel 09 Alle configuratieopties handig bij elkaar in één map dankzij de GodMode.

een paar jaar niet vernieuwd is.

Eén configuratiescherm

nog altijd verspreid zitten over twee plekken: het

Een van de grootste missers in Win-

Configuratiescherm én de Instellingen. Maar er

dows 10 is dat alle systeeminstellingen

is een oplossing. Klik met de rechtermuisknop op het bureaublad en kies Nieuw / Map. Geef de map als naam: GodMode. {ED7BA470-8E54-465E-825C99712043E01C} en druk op Enter. (Misschien minder goed te zien, maar achter GodMode. staat een spatie, waarna tussen de haken de reeks van cijfers en letters volgt). Je ziet dat je map nu niet meer het standaardpictogram heeft, maar veranderd is in het icoontje van het bekende Configuratiescherm. De GodMode-map is een map net als alle andere, je kunt hem overal naartoe verplaatsen, de map hoeft ook niet op het bureaublad te blijven. Wat wij hebben gedaan: de map ergens buiten het directe zicht neerzetten en vervolgens vastmaken aan de Snelle toegang in Windows Verkenner. Zo kunnen we altijd gemakkelijk bij de instellingen van Windows.

126

NETFLIX TWEAKEN

QUICK FIX

Flix Plus geeft je een lange lijst met instellingen die je kunt aanpassen.

Met Flix Plus voor Chome werkt Netflix zoals jij wilt Een heerlijke dienst hoor dat Netflix, maar de interface in je browser is nog altijd allesbehalve optimaal. Vol met zaken die je niet wilt zien, terwijl de dingen die je wel wilt zien vaak zijn weggedrukt. Gelukkig kun je dat heel eenvoudig verhelpen met de Flix Plus-extensie voor Chrome. Martin Gijzemijter

nt, Duplicaten zijn irritade r min m aro da maak ze zichtbaar.

Installeren Installeer de extensie Flix Plus voor

Chrome om meer controle uit te oefenen op het uiter-

Waarom categorieën tonen die je niet boeien? Ook dit schakel je eenvoudig uit.

lijk van Netflix. Zoek daarvoor

via

http://chrome.

google.com naar Flix Plus of ga direct naar www. tiny.cc/flixp. Klik op de knop Toev. aan Chrome. Je hoeft de browser niet op-

maar door in de instellin-

gen van Flix Plus de optie

Chrome door de content

of horrorfilms. Zo zie je dus

Fade out/tint duplicates

van Netflix surft, zie je in

écht alleen het aanbod dat je

en Fade out/tint watched

de interface een nieuw pic-

boeit. Door nogmaals op het

nieuw op te starten. Wan-

ook prima met de Neder-

prominent in beeld. Hele-

neer je nu surft naar www.

landse Netflix.

maal verwijderen kan niet,

netflix.com en inlogt, zie je

Categorieën verbergen

niet de hele tijd wilt wor-

Wanneer je nu in

bijvoorbeeld

den

geconfronteerd

met

kinderseries

reedschapje. Klik hierop en

je ziet een uitgebreide lijst

Als je door de content van

aan te vinken, worden

togram: een oogje met een

oogje te klikken, maak je de

met instellingen. Officieel

Netflix bladert, zie je voort-

duplicaten en reeds beke-

streepje erdoor. Superhan-

content weer zichtbaar.

is de extensie bedoeld voor

durend duplicaten. Super-

ken titels donker gemaakt.

dig, want als je hierop klikt,

de Amerikaanse Netflix en

irritant! Ook toffe films en

Je kunt ze nog wel zien,

kun je bepaalde categorieën

de makers garanderen niet

series hoef je niet vier keer

maar ze vallen minder op,

verbergen

dat het ook voor andere

in je overzicht te zien. En

waardoor je je kunt rich-

oogje blijft staan, maar dan

talen werkt, maar nage-

titels die je al gezien hebt,

ten op wat je nog niet hebt

in gesloten toestand). Deze

noeg alle opties werken

hoeven al helemaal niet

bekeken.

instelling gebruik je als je

rechts in je adresbalk een pictogram met een rood ge-

NOVEMBER 2015

Duplicaten en reeds bekeken verbergen

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

(waarbij

het

127

QUICK FIX

STREAM MUZIEK VIA ONEDRIVE

gen Allereerst moet je zor kbe zie mu ele enk er dat e riv eD On je op standen staan.

STREAM MUZIEK UIT ONEDRIVE Afspelen op Xbox of Windows Phone Xbox Music en OneDrive werken heel fijn samen. Heb je een Xbox 360 of Xbox One in huis? Met een OneDrive-account kun je muziek streamen naar je spelconsole. Wij leggen je uit hoe je te werk gaat. Evi Maquoi

Muziek toevoegen Allereerst

moet

muziek toevoegen aan OneDrive. Open je browser en surf naar https://onedrive. live.com. Log in met je account en wachtwoord en klik vervolgens verder naar de standaardmap Muziek.

Elk nummer dat in je OneDrive staat, kun je. via de Xbox afspelen

Sleep muziekbestanden met je Verkenner of Finder naar deze map. Zodra ze daar staan, kun je ze in de browser afspelen via Xbox Music.

OneDrive. Navigeer met de

Wil je meerdere nummers

simpelweg de standaard-

Eén keer klikken volstaat om

controller naar rechts naar

in de wachtrij zetten? Kies

app Muziek, kies Instellin-

een nummer te starten. De

het tabblad Muziek. Kies

dan een extra nummer in

gen / Xbox Music-account-

Xbox Music Pass is geen ver-

hier Xbox Music en beves-

het overzicht en kies daarna

instellingen en log in met je

eiste. Je krijgt echter wel 100

tig met de groene A-knop.

Toevoegen aan Nu afspelen.

account. Keer daarna terug

GB extra opslagruimte als je

Navigeer daarna naar links

zo’n abonnement hebt.

naar Mijn muziek en kies

Verzameling. Maak je keuze

en kies een nummer uit

Via Windows Phone 8.1

Verzameling. Eén keer tikken volstaat om het num-

Streamen via Xbox

tussen

Heb je een smart-

mer te streamen. Gebruik

mers of Albums en start een

phone die op Windows

de knop met het pijltje naar

Schakel vervolgens

nummer. Kies Nu afspelen

Phone 8.1 draait? Dan kun

beneden naast een num-

je Xbox 360 of Xbox One

of Toevoegen aan Playlist.

je de muziek die in je On-

mer om het naar je toestel

in en meld je aan met het-

Gebruik desgewenst de rode

eDrive staat ook op dat

te downloaden.

zelfde account als dat van je

B-knop om terug te keren.

toestel beluisteren. Open

128

Artiesten,

Num-

Je kunt muziek van OneDrive naar je Windows Phone 8.1-toestel streamen of downloaden.

SHORTLIST

ONVERWOESTBARE TECH

4XTABLETS PANASONIC TOUGHPADFZ-G1 PRIJS: € 2576,-

http://business.panasonic.nl

Panasonic maakt lekker degelijke notebooks en tablets. De Toughpad draait op een volledige Windowsversie en heeft een multitouchscherm met digitizer van 10 inch. Hij is water- en stofbestendig (IP65) en voorzien van een verwisselbare accu die tot dertien uur mee kan gaan.

Onverwoestbare tech

4XSMARTPHONE

Niet bang voor kras of plas Je doet natuurlijk erg voorzichtig met je smartphone, tablet of laptop. En dan nog gaat het soms mis. Zonde van die kras, barst, waterschade of (erger nog) dataverlies. Ben je erg onvoorzichtig? Dan zijn deze stoere werkpaardjes zeker iets voor jou. Lekker degelijk en je kunt er best mee voor de dag komen! Jeroen de Jager

NOKIA 3310 PRIJS: € 25,- (TWEEDEHANDS)

De Nokia 3310 wordt al jaren gezien als de meest robuuste telefoon ooit. Eind 2000 kwam hij op de markt en er werden maar liefst 126 miljoen exemplaren van verkocht. Door zijn duurzaamheid en populariteit kun je hem nog steeds (zo goed als nieuw) kopen. Zolang het gsm-netwerk nog werkt, zal de 3310 je trouwe belmaatje blijven. Ruim een week op één acculading en praktisch onverwoestbaar.

130

ONVERWOESTBARE TECH

SHORTLIST

LIFEPROOF FRE PRIJS: € 100,-

www.lifeproof.ie

Waarom

een

nieuwe

tablet

kopen als je je iPad ook met een hoesje robuust kan maken? De Lifeproof FRE is er alleen voor iPads. Het maakt je apparaat wa-

FIELDBOOK E1 PRIJS: € 1400,-

SAMSUNG GALAXY TAB ACTIVE

terdicht (IP68) en zorgt ervoor dat

PRIJS: € 400,-

je er bij wijze van spreken mee

www.samsung.nl

kunt gooien.

Dankzij het 8inch-scherm

www.logic-instrument.com

en de niet al te lompe be-

Wil je een 10inch-tablet met Android (4.2) in

huizing blijft de Galaxy Tab

plaats van Windows, dan heeft Fieldbook de

Active lekker handzaam.

E1. Je kunt hem prima in de winter gebrui-

Hij draait op Android 4.4.4

ken, want hij doet het ook als het -20 graden

en is voorzien van IP67-cer-

Celsius is. Gelukkig kun je dan dankzij het

tificering. De prijs is vrien-

geavanceerde touchscreen je handschoenen

delijk, zeker in vergelijking

aanhouden! Behalve de prijs is de lastige ver-

met de andere robuuste

krijgbaarheid voor particulieren een nadeel.

tablets.

SAMSUNG S6 ACTIVE

CAT S50A

PRIJS: NOG NIET BEKEND

PRIJS: € 425,-

www.samsung.nl

www.catphones.com

Net als van de S4 en de S5 heeft Samsung ook van

Caterpillar, bekend van grote gele constuctie-

de S6 een robuuste versie gemaakt: de S6 Active. Hij

voertuigen, heeft ook een eigen telefoonlijn.

heeft een IP68-certificering en kan tegen een stootje.

De CAT S50 draait op Android 4.4, is 4G-com-

Helaas op het moment van schrijven nog niet in Ne-

patibel, IP67-gecertificeerd en het touchscreen

derland verkrijgbaar,

werkt ook met natte handen.

maar volgens geruchten kan dat niet lang meer duren.

SONIM XP7 PRIJS: € 729,-

www.vodafone.nl

Sonim heeft veel vertrouwen in zijn XP7, want het bedrijf geeft er drie jaar ‘No questions asked’-garantie op, mocht hij stukgaan. Hij ziet er in ieder geval erg robuust uit en kan tegen zout water, olie en chemicaliën. Hij draait op Android 4.4 en de accucapaciteit is met 4800 mAh ook robuust te noemen. Volgens Sonim kan hij tot veertig dagen stand-by staan.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

131

SHORTLIST

ONVERWOESTBARE TECH

4XLAPTOPS

PANASONIC TOUGHBOOK CF-19 PRIJS: € 2850,-

http://business.panasonic.nl

De ruige Toughbook CF-19 heeft een 10,4inch-touchscreen, een IP65-certificering en is ook in versies verkrijgbaar met gps en 4G. Tien uur werken, verwisselbare accu en toch maar 2,3 kilogram!

DELL LATITUDE 12 RUGGED EXTREME PRIJS: € 3315,-

www.dell.nl

Ook Dell maakt stevige laptops. Hij heeft dezelfde certificering als beide Panasonics (IP65), maar zijn kantelbare scherm maakt deze Dell uniek.

LENOVO THINKPAD X1 CARBON PRIJS: € 1500,-

www.lenovo.nl

Ze zien er niet heel robuust uit, maar Thinkpads zijn altijd erg duurzaam gebleken. De Lenovo Thinkpad X1 heeft geen IP-rating, maar voldoet wel aan diverse militaire MILSpec-tests. Door afvoergaatjes en -gootjes in het toetsenbord overleeft hij ook een koffie- of coladouche.

PANASONIC TOUGHBOOK CF-31 PRIJS: € 3600,-

http://business.panasonic.nl

De CF-31 is het grotere broertje van de CF-19 en heeft een 13,3inch-scherm. De werktijd op de accu is maar liefst achttien uur en als je nog langer wilt kunnen werken, kun je die accu ook verwisselen.

132

ONVERWOESTBARE TECH

SHORTLIST

4XOPSLAG LACIE XTREMKEY PRIJS: € 64,- (32 GB)

www.lacie.com/nl

De XtremKey is lekker stevig. Je kunt er met een vrachtwagen overheen rijden (maximaal 10 ton druk) en 200

IOSAFE 214 NAS RAID

meter diep water over-

PRIJS: VANAF $ 600,- (CA. € 533,-)

leeft hij ook. Terugkrij-

www.iosafe.com

gen is dan een grotere

ioSafe heeft de componenten van een Synology DS-214+ voorzien

uitdaging!

van fors pantser. Daarmee is hij een halfuur bestand tegen 843 graden Celcius en 72 uur onder water staan. Zo heb je én een knappe NAS en zijn je data beschermd tegen branden waterschade!

LACIE RUGGED MINI PRIJS: € 108,- (1 TB)

www.lacie.com/nl

Wil je wat meer opslag, dan is de Rugged Mini van LaCie interessant. Verkrijgbaar in capaciteiten tot 2 TB in opvallend oranje.

ADATA HD710 PRIJS: € 65,- (500 GB)

www.adata.com

Adata heeft een stevige harde schijf met IP68-certificering zodat hij een ongeplande duik kan overleven. De in de behuizing geïntegreerde usb3.0-kabel is erg handig. Dat zouden meer merken moeten doen.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

133

TIPS & TRUCS

GOOGLE MAPS

12 1 LIFEHACKS VOOR GOOGLE MAPS VAN LANDKAART TOT SCHAT AAN INFORMATIE Wanneer je wilt weten waar Jipsingboermussel ligt of je op zoek bent naar de optimale route tussen Amsterdam en Groningen, dan is Google Maps uiteraard een prima tool om daarvoor te gebruiken. Maar wist je dat er nog véél meer mogelijk is met de kaartendienst? Wanneer je de geografische informatie die Maps biedt namelijk combineert met de schat aan informatie die op internet beschikbaar is, verandert de ‘landkaart’ ineens in een bron van nuttige locatiegebaseerde informatie. We zetten twaalf gave voorbeelden op een rij. Martin Gijzemijter

134

GOOGLE MAPS

Waar plaats je zonnepanelen?

TIPS & TRUCS

Inbraken Je ziet soms zo’n paniekbe-

Een heel interessant project op

richt op Facebook voorbijkomen:

Google Maps werd onlangs gelan-

let op, inbrekers actief! Onrust is

ceerd door Google zelf. Het bedrijf

snel gezaaid, maar hoe waarheids-

vond dat er veel meer transparan-

getrouw zijn deze berichten? Ge-

tie moest komen in de markt voor

lukkig kun je dat vrij eenvoudig

zonnepanelen. Oftewel, waar kun

checken met behulp van Google

Waar vind je de beste bassischool voor jouw kind? Google Maps kan het je vertellen.

je zonnepanelen het beste plaatsen

Maps in combinatie met de site

en wat voor besparing realiseer je

van de politie. Wanneer je surft

daar dan mee? Om dit te berekenen

naar www.politie.nl en klikt op

combineert het bedrijf werkelijk

Mijn buurt, dan verschijnt er een

alle informatie die het heeft, foto’s,

invoerveld waarin je je postcode

kaarten, gegevens over de stand

kunt invoeren. Vervolgens wor-

van de zon gedurende het jaar,

den alle misdaden in de door jouw

waar er precies schaduwen vallen

ingevoerde

(aan de hand van onder andere de

Klik je vervolgens op Misdaad in

foto’s) enzovoort. Een fantastisch

kaart, dan krijg je een Google-kaart

voorbeeld van hoe informatie ge-

voorgeschoteld waarop je precies

combineerd met Google Maps de

kunt zien waar is ingebroken en

wereld beter kan maken. Klein na-

waar een poging tot inbraak is ge-

deel: Project Sunroof is dit moment

daan. Betrouwbare informatie uit

alleen nog beschikbaar in Amerika,

de eerste hand, dus daarna kun je

maar komt naar verluidt op zéér

rustig slapen (of juist niet). Keer-

korte termijn naar Nederland.

zijde: inbrekers kunnen de kaart

In Nederland moeten we er nog even op wachten, maar Google geeft onschatbare informatie over de plaatsing van zonnepanelen.

omgeving

getoond.

natuurlijk ook gebruiken.

Basisscholen vergelijken

Wanneer het tijd wordt om een

Met Google Maps kun je uitstekend bepalen of het slim is om je huis te verkopen.

De politie brengt gedetailleerd voor je in kaart waar de meeste inbraken plaatsvinden.

Huizenprijzen Het mooie van Google Maps

school uit te zoeken voor je kin-

is dat iedereen met een goed idee

deren, dan is de vraag natuurlijk

allerlei gegevens met de kaarten-

al snel: hoe weet ik welke scholen

dienst kan combineren om een nut-

goed zijn? Ervaringen van vrien-

tige kaart te produceren. Zoals een

den en familie zijn niet altijd ob-

makelaar die eind vorig jaar een

jectief, en alleen de afstand tussen

kaart online zette op zijn website

huis en school is natuurlijk ook niet

die weergeeft hoe het nu precies zit

voldoende om een keuze te maken.

met de huizenprijzen in Nederland

Op www.scholenopdekaart.nl vul

(www.wbosmakelaars.nl/nieuws/

je je postcode in, waarna je een

huizenprijzen). Waar stijgen de

overzicht krijgt van alle scholen in

prijzen en waar dalen ze? Nuttige

je omgeving, klik op Kaart voor de

informatie, want als je woont in

Maps-weergave. Kies vijf scholen

een gebied dat flink stijgt, kun je

om te vergelijken en je ziet direct

overwegen om de verkoop van je

wat de afstand is tot de school, hoe-

huis nog even in de koelkast te zet-

veel kinderen er nu op zitten (in

ten. Aan de andere kant kun je ook

vergelijking met vorig jaar). Ook

beslissen dat dít het moment is om

krijg je informatie over het school-

een huis te kopen in een gebied

beleid en over welke adviezen

waar de prijzen in de lift zitten,

gemiddeld worden gegeven voor

voordat het te duur wordt. Helaas

het vervolgonderwijs. Cito-scores

zijn de gegevens op deze kaart wel

worden nog niet opgenomen, maar

van 2014.

staan in de planning.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

135

TIPS & TRUCS

GOOGLE MAPS

Drukte in winkels

is? De camera-auto’s van Google

Wederom een toevoeging

rijden namelijk niet eenmalig door

van Google zelf en eentje met een

de straten van de wereld, dat is een

potentieel gigantische impact. Het

continu proces. En wanneer er

bedrijf heeft namelijk voor een

nieuwe beelden worden geplaatst,

groot aantal bedrijven in kaart

blijven de oude online staan. Dit

gebracht wanneer het druk is en

betekent dat wanneer je een locatie

wanneer juist rustig. Wanneer

bezoekt in Streetview die al eens

je in je mobiele browser (waarom

eerder in kaart is gebracht, je met

het op de desktop nog niet werkt

behulp van een scrolbalk terug in

is niet duidelijk) naar maps.google.

de tijd kunt gaan. Nu is dat vooral

com surft (dus niet de Google Maps-

nog grappig, maar over een jaar of

app gebruiken) en daar zoekt naar

50 is dat van onschatbare waarde.

Briljante toevoeging van Google zelf: wanneer is het druk in winkels?

Google Maps waarschuwt je wanneer een winkel gesloten is op jouw geplande aankomsttijd, dat kan je heel wat ergernis schelen.

een groot bedrijf (want uiteraard is nog niet alles in kaart gebracht) zoals de Bijenkorf, dat laat Google je

Jouw historisch archief Niet alleen de historie van

direct zien wanneer er doorgaans

de wereld wordt in kaart gebracht

de meeste mensen komen. Heel

door Google, maar ook die van jou.

interessant, want het veroorzaakt

Toegegeven, dat is een beetje eng,

mogelijk een gedragsverandering:

want het maakt pijnlijk duidelijk

wanneer de functie populair wordt

dat privacy tegenwoordig écht ver

en mensen stemmen hun winkel-

te zoeken is (ook al kun je dat zelf

gedrag erop af, ontstaat er een veel

afkaderen). Door te surfen naar

gelijkmatigere klantenstroom.

www.google.com/maps/timeline kun je een gedetailleerd overzicht

Waarschuwing openingstijden

zien van wanneer je precies waar

Nog een mobiel pareltje van Google

Je smartphone houdt dat al jaren

zelf: openingstijden. Dat je de ope-

keurig bij. Leuk voor een persoon-

ningstijden van winkels kunt vin-

lijk overzicht, maar ook prima om

den in Google Maps is natuurlijk

te bewijzen dat je écht niet op een

geen nieuws. Maar wat als je die in-

bepaalde dag op een bepaalde plek

formatie combineert met de infor-

was, mocht dat nodig zijn.

bent geweest. Hoe Google dit weet?

matie die je krijgt wanneer je een route inplant? Juist, dan ontstaat er een situatie waarin Google je kan vertellen dat een bedrijf dicht is tegen de tijd dat je er arriveert.

En dat is dus precies wat de Maps-

Weten hoe jouw wijk er drie jaar geleden uitzag? Wellicht vind je het visuele bewijs in het Streetviewarchief.

app voor Android inmiddels doet. Voorlopig alleen Android, wanneer andere platformen volgen is niet duidelijk.

Historisch archief De functie Streetview in

Google Maps ken je ongetwijfeld. Het is natuurlijk hartstikke leuk om op deze manier door allerlei straten en wegen (en zelfs grachten) te navigeren. Maar wist je dat het tegelijkertijd óók een historisch archief

136

Handig, maar ook een beetje eng: Google weet precies waar jij bent geweest.

GOOGLE MAPS

Goedkoop tanken? Geld besparen willen we na-

TIPS & TRUCS

Luchtkwaliteit Stel, je hebt met Google Maps

tuurlijk allemaal en het liefst op

uitgedokterd dat het verstandig

kostenposten die regelmatig terug-

is om een huis in Amsterdam te

keren. Een prima voorbeeld daar-

kopen (qua huizenprijs) en dat de

van zijn de kosten voor onze auto.

geluidsoverlast

Benzine slurpt je budget leeg en het

is. Maar hoe zit het dan met de

is daarom handig te weten waar

luchtkwaliteit? Als je een beetje

je het goedkoopst kunt tanken. Op

een natuurmens bent, dan zit je

www.brandstof-zoeker.nl vind je

natuurlijk niet te wachten op een

die informatie feilloos in kaart ge-

flinke dosis smog in je longen wan-

bracht. Let wel op de datum waarop

neer je een stukje gaat wandelen.

de prijs voor het laatst is aangepast,

Om te controleren of dat het geval

want dat kan enkele dagen schelen.

is, kun je de kaart van Milieude-

daar

minimaal

fensie raadplegen (https://milieu-

Geluidsoverlast

defensie.nl/luchtkwaliteit/meet-

Niets is vervelender dan ver-

campagne2015). Op deze kaart is

huizen en vervolgens in je nieuwe

(steekproefsgewijs) precies in kaart

huis ontdekken dat er voortdurend

gebracht waar de luchtkwaliteit

geluidsoverlast

bijvoorbeeld

uitstekend is en waar onacceptabel.

door de luchtvaart. Hoewel het lan-

Dat kan je een hoop ergernis (en ge-

10 9 Geld besparen met Google Maps kan ook, want waar kun je goedkoop tanken?

is,

delijk nog niet in

zondheidsproblemen) schelen.

kaart is gebracht, laat de Gemeente

Als je van plan bent te verhuizen, raadpleeg dan eens een overzicht van geluidsoverlast.

Amsterdam hier-

Luchtkwaliteit moet ook niet worden onderschat. Hoe ademt het in het gebied waar je wilt wonen (of op vakantie gaat)?

Eindeloos veel mogelijkheden

mee een prachtig

Je hebt elf voorbeelden gezien van

voorbeeld

zien

hoe nuttig het kan zijn om infor-

van hoe je Google

matie te koppelen aan geografische

Maps

ge-

gegevens. Dit is nog maar een topje

bruiken om on-

van de ijsberg. Op dit moment zijn

derzoek te doen

veel Maps-initiatieven lokaal en

naar de geluids-

daardoor voor dit artikel minder

overlast in een

interessant. Hopelijk komen er snel

bepaald

gebied.

meer landelijke kaarten, omdat dit

Via de url http://maps.amsterdam.

soort informatie echt van onschat-

nl/geluid zie je aan de hand van

bare waarde is. Niet alleen omdat

kleuren in welk gebied je heerlijk

je dan weet waar je de meeste

rustig kunt wonen en waar je juist

bijen vindt in augustus, waar je de

moet vrezen voor herrie van trams,

meeste beschermde flora en fauna

treinen, wegverkeer, vliegtuigen

vindt, waar de bijzonderste ar-

kunt

enzovoort.

Zoâ&#x20AC;&#x2122;n

cheologische vindplaatsen zijn, hoe

kaart zou er zeker

Amsterdam eruitzag in de Tweede

ook landelijk moe-

Wereldoorlog, waar er camera-

ten komen.

toezicht is en waar de gevaarlijke Eikenprocessierups zich ophoudt. Al deze voorbeelden vind je al op http://maps.amsterdam.nl,

Prachtig voorbeeld van de kracht van Google Maps: zo zag Amsterdam er uit tijdens de Tweede Wereldoorlog.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

waar-

mee Amsterdam zich een echte pionier toont op dit gebied. Heb je zelf een fantastisch idee? Op www.google.com/mymaps kun je de wereld verrijken!

137

QUICK FIX

QUICK USER MANAGER

Accountbeheer van Windows kent niet bepaald een efficiënte interface.

Volledig Windowsaccountbeheer op één plek Of je nu Windows 7, 8.1 of 10 gebruikt, één ding is ongewijzigd gebleven: accountbeheer (of gebruikersaccounts zoals het in het Configuratiescherm heet). En dat venster heeft niet bepaald een toegankelijke interface. Gelukkig kun je de functionaliteit van Windows altijd aanpassen met software van derden en Quick User Manager is daar een uitstekend voorbeeld van. Martin Gijzemijter

Installeren

Een account aanmaken met Quick User Manager is zo gepiept.

Quick User Manager is een klein en een-

voudig programma dat je toegang geeft tot vrijwel alle functies van accountbe-

Accounts aanpassen, verbergen en verwijderen gebeurt allemaal in hetzelfde venster.

heer in Windows, waarbij alle opties verzameld zijn in één overzichtelijk venster. Qua uiterlijk hoef je niet veel van dit programma te verwachten, maar het gaat dan ook om de func-

in één scherm, zodat je dus

de profielfoto. Klik vervol-

van een account kunt aan-

tot het account kunt ont-

tionaliteit. Ga naar de link

niet telkens door een inge-

gens op Create account om

passen. Zo kun je met de

zeggen door een vinkje te

www.tiny.cc/qum en klik

wikkelde hiërarchie hoeft

het account daadwerkelijk

optie Password is expired

plaatsen bij This account

op Download Quick User

te klikken. Zo is een account

aan te maken. Uiteraard zal

aangeven dat de gebrui-

is disabled of This account

Manager. Het programma is

aanmaken in dit venster

het account ook worden ge-

ker de volgende keer een

is locked out. En wanneer

portable en je hoeft niks te

kinderlijk eenvoudig. Klik

toond wanneer je wél via de

nieuw wachtwoord moet

je een vinkje plaatst bij Re-

installeren. Zodra je het exe-

onder in het programma op

reguliere manier account-

kiezen bij het inloggen. Of

move user from welcome

bestand geopend hebt, kun

Create user account, waar-

beheer in Windows bekijkt.

je bepaalt met het vinkje

screen, dan blijft het ac-

je ermee aan de slag.

na er een pop-up verschijnt.

bij Auto-logon this user dat

count wel bestaan en toe-

Accounts uitschakelen of verbergen

dit het standaardaccount

gankelijk, maar wordt het

is waarmee automatisch

niet getoond op het inlog-

wordt ingelogd. Maar het

scherm.

Account maken

je direct álles invullen dat

Je ziet, de interface

nodig is: de naam van het

is niet fraai, maar

account, het soort account,

Handig is dat je via dit pro-

handigst is misschien wel

alle opties zijn verzameld

het wachtwoord en zelfs

gramma alle eigenschappen

dat je iemand de toegang

2 138

In dit kleine venstertje kun

TOPWERKGEVERS WORKSHOPS GRATIS CV CHECK

De grootste carrièrebeurs in het najaar.

VRIJDAG 27 EN ZATERDAG 28 NOVEMBER 2015 JAARBEURS UTRECHT

Deelnemen met uw organisatie? sales@memory.nl 020 - 638 21 46 Onder andere de volgende events vinden plaats tijdens De Nederlandse Carrièredagen:

VOOR MEER INFORMATIE EN GRATIS E-TICKET GA JE NAAR

CARRIEREDAGEN.NL

De IT Carrièredagen zijn onderdeel van

en een activiteit van

onderdeel van de

TIPS & TRUCS

20 VIDEOBEWERKERS

20 1 MAKKELIJKE VIDEOBEWERKERS GRATIS FILMS MONTEREN EN BEWERKEN We filmen steeds vaker en doen dat met verschillende apparaten. We gebruiken nog steeds een videocamera of fototoestel, maar ook vaak een smartphone, tablet of een compacte actioncam. Om uit al dat ruwe beeldmateriaal leuke films te maken, heb je een degelijke videobewerker nodig. Er bestaat veel gratis software, voor pc, tablet en smartphone en daarnaast kun je bij een aantal online diensten terecht. Kees Krick

140

20 VIDEOBEWERKERS

Windows Movie Maker

gereedschappen in waarmee je de

Deze

van

beeldkwaliteit op smaak brengt en

Microsoft is heerlijk eenvoudig

je kunt allerlei grafische elemen-

te gebruiken, terwijl het toch alle

ten toevoegen zoals rechthoeken,

functionaliteit aan boord heeft die

lijnen en ook tekst. Ook zitten er

je nodig hebt om mooie filmmonta-

mooie effecten en overgangen in

ges te maken. Je laadt enkele film-

en is een picture-in-picture mo-

bestanden in, geeft per filmpje het

gelijk. Dit is een soort Windows

begin- en eindpunt aan, laat beel-

Movie Maker, maar dan uitgebrei-

den mooi in elkaar overvloeien,

der en een tikkeltje ingewikkelder.

voegt hier en daar animaties en ef-

Let tijdens installeren goed op dat je

MoviePlus: een prima videobewerker die picturein-picture ondersteunt.

TIPS & TRUCS

videobewerker

fecten toe, zet dit alles in de gewens-

geen extra software installeert.

te volgorde en laat het eindresultaat

http://tiny.cc/20vbvs

door het programma genereren. Je

kunt ook muziek of geluiden toevoegen en foto’s in je montage ver-

Windows Movie Maker is makkelijk in gebruik en heeft toch veel mogelijkheden om films te bewerken en te monteren.

LightWorks Dat deze videobewerker ge-

werken. Een film direct uploaden

bruikt is voor echte Hollywood-

naar online diensten als YouTube

producties, schept meteen vertrou-

en Vimeo? Ja, dat kan ook.

wen. Het programma is dan ook

http://tiny.cc/20vbwm

enorm uitgebreid en maakt een professionele indruk. Je kunt zelfs

MoviePlus Starter Edition

met meerdere mensen tegelijk aan

MoviePlus Starter Edition is een

siegereedschap waar je even rus-

behoorlijk krachtige videobewer-

tig voor moet gaan zitten en dit is

ker. Leuk is dat je een zogenaamde

zeker geen programma voor begin-

picture-in-picture

DSDC Free Video Editor kan veel, maar is niet echt laagdrempelig.

je film werken. Het is wel preci-

maken,

ners. Neem dus rustig de tijd om je

waarmee je feitelijk twee filmpjes

goed in de materie te verdiepen. De

tegelijk bekijkt. Bijvoorbeeld om

gratis versie kan wel minder dan de

een scéne gelijktijdig vanuit twee

commerciële versie. Zo is het aan-

standpunten

kunt

Handig

tal formaten waarin je films kunt

voor wie met meerdere actioncams

bewaren beperkt. Je moet een ac-

werkt, of als je ook filmpjes van

count aanmaken om het program-

vrienden meeneemt in de montage.

ma aan de praat te krijgen.

Om te kunnen downloaden, moet je

http://tiny.cc/20vblw

tonen.

een e-mailadres achterlaten waarna Films kun je met Avidemux inkorten zonder kwaliteitsverlies.

je een licentiecode ontvangt. Let even op dat je geen ongewenste

4 LightWorks is een videobewerker waarin je misschien wel je eigen Hollywoodproducties maakt.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Avidemux Een kleine, maar prettige

programma’s mee-installeert. Het

opensource-videobewerker waar-

programma herkent niet heel veel

mee je filmpjes bijsnijdt of opdeelt in

bestandsformaten, tenzij je er een

kleinere fragmenten. Het mooie is

codecpakket bij koopt. Gelukkig

dat ze bij het opslaan niet opnieuw

kun je filmpjes gratis omzetten met

gecodeerd worden. Daardoor heb

de programma’s uit tips 10 en 11.

je totaal geen kwaliteitsverlies. Je

http://tiny.cc/20vbmp

kunt ook een aantal bewerkingen uitvoeren, zoals een uitsnede

VSDC Free Video Editor

maken, roteren, verscherpen, ruis

Niet

vi-

reduceren en zaken als belichting

deobewerker, maar wel eentje

en kleuren bijstellen. In dat geval

met enorm veel mogelijkheden,

pas je het beeldmateriaal aan en is

makkelijkste

waardoor je er niet snel mee uit-

coderen uiteraard wel nodig.

gespeeld raakt. Zo zitten er diverse

http://tiny.cc/20vbav

141

TIPS & TRUCS

20 VIDEOBEWERKERS

Free Video Editor

programma ondersteunt nagenoeg

Met dit programma kun je

alle filmformaten die je maar tegen-

ongewenste delen uit een filmpje

komt. Ook bij het opslaan van de

knippen, waarna je de nieuwe film

eindfilm zijn er veel knopjes waar

opslaat zonder dat het opnieuw

je aan kunt draaien, zodat je voor

gecodeerd wordt. Je behoudt hier-

elk apparaat of medium films kunt

mee niet alleen de originele beeld-

genereren.

kwaliteit, het opslaan gaat ook nog

http://tiny.cc/20vbsc

eens razendsnel. Je mag gerust stukjes uit het midden van de film wegknippen en bent dus niet be-

GoPro Studio Steeds meer filmpjes worden

perkt tot alleen het begin of einde.

tegenwoordig met een actioncam

Omzetten naar een ander formaat

gedraaid. Met GoPro Studio kun je

kan met dit programma ook. Voor-

deze filmpjes op maat snij-

heen heette dit programma Free

den, roteren of spiegelen

Video Dub. Let ook nu weer op on-

en vervolgens bewerken.

nodige extra software tijdens de

Maar ook als jij je films met

installatie.

een gewone camera of een

http://tiny.cc/20vbfv

smartphone

schiet,

VideoPad Video Editor is een uitgebreide videobewerker die het proberen waard is.

7 6 Knip alle delen die je kwijt wilt uit de film met Free Video Editor.

kun

je ze gewoon met dit pro-

VideoPad Video Editor

gramma bewerken. Je laadt

VideoPad is een krachtige

enkele filmpjes in en daar-

videobewerker die met veel film-

na maak je een keuze uit de

formaten kan omgaan, zowel wat

meegeleverde sjablonen of

betreft het inladen van bronma-

begin je vanaf scratch. Ver-

teriaal als het opslaan van het

volgens plaats je de filmpjes in de

eindresultaat. Je hebt wel even de

gewenste volgorde op de tijdlijn en

tijd nodig om je weg te vinden in

heb je de beschikking over uitge-

dit programma, want er is enorm

breide bewerkingsmogelijkheden.

veel mogelijk. Je verdwaalt mak-

http://tiny.cc/20vbgp

ShortCut heeft zeer uitgebreide mogelijkheden en een professioneel uiterlijk.

kelijk tussen alle menuopties, tabbladen en pictogrammen. Toch went het best snel en maak je er

Freemake Video Converter

binnen de kortste keren de mooi-

Niet ieder programma kan overweg

ste films mee. Je kunt talloze filters

met elk videoformaat. Heb jij al een

en overgangen aanbrengen en wat

paar mooie films gemonteerd, dan

betreft bewerkingen kun je zaken

kun je bovendien met allerlei ap-

als belichting en kleuren haarfijn

paraten en videowebsites te maken

verbeteren.

krijgen die een bepaald filmfor-

http://tiny.cc/20vbvp

maat of een specifieke resolutie verwachten. In plaats van steeds

ShotCut

een nieuwe film te genereren, wat

Dit opensource-programma

nogal tijdrovend is, kun je een be-

meerdere

staand exemplaar dan snel even

platformen, waaronder uiteraard

omzetten. Dit programma herkent

Windows. ShotCut is eenvoudig te

bijzonder veel filmformaten en je

gebruiken, terwijl het toch enorm

kunt direct uitkiezen voor welk ap-

veel

boord

paraat of welke website je de film

heeft. Je kunt er het beeldmateri-

geschikt wilt maken. Let wel op dat

aal mee verbeteren, digitale beeld-

er tijdens installeren geen onge-

stabilisatie toepassen om trillerige

wenste software meekomt.

filmpjes rustiger te maken en het

www.freemake.com/free_video_converter

142

beschikbaar

voor

functionaliteit

aan

Snel een filmpje omzetten naar het gewenste formaat? Makkelijk met Freemake.

9 Een uitgebreide videobewerker ongeacht of je een actioncam van GoPro hebt.

20 VIDEOBEWERKERS

Handbrake

opslaan in de Filmrol. Jouw werk

Waar Freemake Video Con-

wordt automatisch gesynchroni-

verter weinig handmatige instel-

seerd tussen iPhone en iPad, zodat

lingen kent en het vooral van de

je zelf kunt bepalen wanneer je

kant-en-klare omzettingen moet

welk apparaat gebruikt om aan je

hebben, kun je met Handbrake

films te werken. Je hebt hier wel

lekker zelf alle knoppen en rege-

een Adobe ID voor nodig, maar dit

iMovie is een zeer uitgebreide videobewerker voor op je iPhone of iPad.

12 11 Handbrake zet één film of een selectie films om naar nagenoeg elk formaat.

laars bedienen. Dat maakt het pro-

account kost je verder niets.

gramma wel wat lastiger te door-

http://tiny.cc/20vbad

gronden. Gelukkig is er nog steeds een aantal profielen aanwezig om snel een film om te zetten voor je

Movie Edit Touch Met deze app van Magix be-

tablet of smartphone. Zo’n profiel

werk en monteer je films op een

kun je ook als startpunt gebruiken,

Android- of Windows-apparaat. Je

waarna je naar hartenlust allerlei

laadt de filmpjes in, sleept ze in de

instellingen aanpast. Ook erg han-

juiste volgorde, kort ze eventueel

dig: Handbrake kan grote aantallen

in en kiest per filmpje een leuke

films als batch converteren.

overgang. Voeg nog even titels toe

http://handbrake.fr

waar nodig en pas de belichting of het contrast aan. Staan je filmpjes

iMovie

rechtop? Geen probleem, je kunt

Sinds enkele jaren krijg je de

ze roteren zodat alles in de liggende

videobewerker iMovie gratis als

stand afspeelt. De gratis versie van

je een iPhone of iPad koopt. Dat is

de app is wat beperkt in mogelijk-

goed nieuws, wat deze app is zeer

heden. Veel functionaliteit komt

uitgebreid, zodat je de fraaiste films

pas vrij na overstap naar de betaal-

kunt monteren en bewerken. Je

de premium-versie (1,99 euro).

Monteer filmpjes en verbeter de beeldkwaliteit met Adobe Premiere Clip.

kiest wat filmpjes uit, zet ze op

http://tiny.cc/20vbma

volgorde op de tijdlijn, bepaalt per

http://tiny.cc/20vbmw

exemplaar het begin- en eindpunt en voegt eventueel een hip

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

PowerDirector Mobile Deze app heet PowerDirec-

tor op Android-apparaten en Po-

mag een film

werDirector Mobile op Windows-

ook in kortere

apparaten. Ingeladen filmpjes krijg

fragmenten

je meteen op de tijdlijn te zien. De

knippen, du-

volgorde bepaal je door de frag-

pliceren en de

menten te verslepen. Wil je een

afspeelsnel-

overgangseffect, dan tik je op het

heid

aanpas-

kleine filmstrip-pictogram tussen

sen. Zeer veel

twee films in. Om een film te split-

mogelijkhe-

sen, zoek je eerst de juiste locatie op

den dus en dat gewoon op je mo-

en tik je op het mes-pictogram. Het

biele apparaat van Apple.

begin- en eindpunt van filmpjes is

http://tiny.cc/20vbim

ook in te stellen en je kunt titels en

14 Movie Edit Touch is een gratis bewerker voor je Android- of Windowsapparaat.

filter toe. Je

Elk filmpje in de tijdlijn kun je een bepaald afspeeleffect geven in PowerDirector.

NOVEMBER 2015

TIPS & TRUCS

leuke afspeeleffecten toevoegen.

Adobe Premiere Clip

Pas zodra je overschakelt naar de

Deze app is geschikt voor

volledige versie (5,30 euro) ver-

iPad en iPhone. Je kunt er filmpjes

dwijnt het watermerk op de gege-

mee monteren en het beeld bewer-

nereerde films.

ken, waarna je het resultaat onder

http://tiny.cc/20vbpa

andere kunt delen op YouTube of

http://tiny.cc/20vbpw

143

TIPS & TRUCS

20 VIDEOBEWERKERS

Video Toolbox

effecten mogelijk en kun je muziek

De website van Video Tool-

toevoegen. Je plaatst je films even-

box kun je onder andere gebruiken

tueel rechtstreeks op onder andere

om video’s naar een ander formaat

Vimeo, YouTube, Twitter, Face-

om te zetten, ze van een watermerk

book en Dropbox. Vind je de dienst

te voorzien, of om audio, video en

erg fijn? Er zijn verschillende abon-

ondertiteling uit elkaar te halen.

nementen waarmee je meer tijd

Verder kun je een uitsnede van

kunt kopen.

het beeld maken, films inkorten,

www.wevideo.com

of juist filmpjes aan elkaar plakken. De website ziet er wel nogal spartaans uit. Je upload eerst één of

Loopster Bij

online

bewerker

meerdere films of wijst online films

Loopster krijg je drie gigabyte aan

aan, waarna je de actie selecteert

ruimte om je films in op

die je wilt uitvoeren. Je krijgt 600

te slaan. Upload je films

MB opslagruimte voor bronmate-

en je kunt starten met

riaal en 1400 MB voor bewerkte

de montage. Je kunt

films.

titels,

www.videotoolbox.com

audio toevoegen en per

overgangen

Magisto kun je gebruiken via de website, een app op je telefoon of tablet, of een lokaal programma op je pc.

17 16 De site van Video Toolbox is wat ouderwets, maar werkt prima.

filmpje bepalen waar

Magisto

het materiaal start en

Magisto is een online video-

stopt. Het eindresultaat

dienst waarmee je op simpele wijze

kun je delen op YouTube

korte films maakt. Verwacht alleen

of Facebook, maar ook

geen uitgebreide videobewerker,

lokaal opslaan. De gratis

dit gaat puur om het gemak en de

versie heeft wel een aantal beper-

eenvoud. Je kiest je video’s, selec-

kingen. Zo wordt er een watermerk

teert een thema dat je leuk vindt

toegevoegd en kun je geen films in

en voegt een passend muziekje toe.

HD-kwaliteit genereren.

Magisto zoekt vervolgens zelf naar

www.loopster.com

Bewerk je films en publiceer ze meteen bij de gewenste videodienst met WeVideo.

een aantal fraaie scenes en monteert dit tot een flitsend filmpje. In plaats van via de website te wer-

YouTube Doorgaans bewerk je een

ken, kun je hier ook een app voor

video voordat je hem online deelt.

gebruiken op je iOS- of Android-ap-

Dat neemt niet weg dat het ook

paraat, of Magisto als programma

mogelijk is om dit pas achteraf te

op je pc installeren.

doen. Zo kun je op YouTube altijd

www.magisto.com

nog muziek of een ondertiteling toevoegen. Daarnaast kun je de

WeVideo

beeldkwaliteit optimaliseren, denk

Bij een online videobewer-

aan belichting, contrast, verzadi-

ker moet je eerst je films uploaden.

ging en kleurtemperatuur. Handig

Dus hoe korter de films, des te snel-

is dat je het origineel en de bewer-

ler je aan de slag kunt. Nu mag je

king gelijktijdig ziet tijdens het af-

met de gratis versie van WeVideo

spelen. Andere slimme opties zijn

sowieso maar vijf minuten per

het stabiliseren van onrustig beeld,

maand aan materiaal publiceren,

afspelen in slow motion, het ver-

dus is dat meteen opgelost. Na het

snellen van een te trage timelapse

aanmelden krijg je een eenvoudige

en bijsnijden. Meerdere films com-

videobewerker met een tijdlijn te

bineren en overgangen en titels

zien. Je kunt de filmpjes roteren,

toevoegen kan ook.

spiegel en schalen. Ook zijn diverse

www.youtube.com

144

Films die al op YouTube staan kun je bewerken.

20 19 Loopster lijkt net een eenvoudige lokale videobewerker, maar je werkt echt online.

WOORDEN TELLEN

AUTOMATISCH WOORDEN TELLEN

QUICK FIX

Plaats alle te tellen documenten in één map.

Woordenaantal van meerdere documenten tegelijk Woorden tellen in een Word-document is heel eenvoudig. Betreft het echter meerdere documenten, dan moet je die ieder afzonderlijk openen. Onbegrijpelijk dat Microsoft daar nog altijd geen functie voor heeft. Gelukkig kun je het eenvoudig zelf doen. Martin Gijzemijter

cro Plak de code in de ma pad t he l ee ntu eve en pas naar de map aan.

Betaalde oplossing Eén manier om woor-

den te tellen in meerdere documenten is het handige programmaatje AnyCount

Wanneer je nu de macro uitvoert, zie je binnen een paar tellen het woordtotaal.

(www.anycount.com), maar daarvoor betaal je wel gelijk 49 euro. Gratis software raden we af, omdat er op dit gebied opvallend veel programma’s zijn die allerlei rotzooi op je pc installeren. Een veilige gratis manier,

er eentje opnemen, wat

tekst en kopieer deze naar

de geplakte code zie je een

je deze heel eenvoudig toe-

is door zelf een macro te

betekent dat je een reeks

je klembord (Ctrl+C). Klik

regel staan genaamd Path-

passen. Klik wederom op

maken in Word. Voordat we

handelingen uitvoert die

nu in Word op Beeld / Ma-

Name = "c:\tellen\". Indien

Beeld / Macro’s / Macro’s

hiermee aan de slag gaan,

later door de Word-macro

cro’s / Macro’s weergeven.

je je bestanden in een an-

weergeven en selecteer je

dien je eerst de documenten

letterlijk herhaald worden.

In het veld Macronaam vul

dere map hebt geplaatst,

macro. Klik nu op Uitvoe-

waarvan je de woorden wilt

Je kunt ook zelf een macro

je de naam in van je macro

verander deze waarde dan

ren. Word gaat direct aan

tellen in één map te zetten.

programmeren en dat is wat

(zoals woordentellen, let op:

in de map(naam) van je

de slag en afhankelijk van

Ter illustratie gebruiken wij

we hier gaan doen. Je kunt

spaties mogen niet). Klik nu

keuze. Klik nu op Bestand /

de hoeveelheid documen-

de map C:\tellen.

de code overtikken van de

op Maken. In het venster

Sluiten en terugkeren naar

ten, zie je binnen een paar

middelste afbeelding hier-

dat verschijnt, druk je op

Microsoft Word.

seconden hoeveel woorden

Macro maken

boven, maar je kunt ook

Ctrl+A om alle tekst te se-

Macro’s

de code downloaden via de

lecteren en vervolgens op

link

www.tiny.cc/telma-

Ctrl+V om je gekopieerde

cro. Selecteer de volledige

macro-code te plakken. In

maken

kan op verschil-

lende manieren. Je kunt

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

alle documenten samen be-

Gebruiken

vatten.

Nu je de macro hebt gemaakt, kun

145

BASISCURSUS

FA C E B O O K

Maak je Facebook weer leuk WEG MET AL DIE EXTRA AFLEIDING Ik ben niet Facebook-verslaafd. Dat stadium ligt ver achter me, ik ben veel verder heen dan dat. Al mijn sociale contacten verlopen via Facebook, mijn gesprekken lopen via Facebook en zelfs mijn werk loopt grotendeels via Facebook. Daarom weet ik als geen ander dat Facebook naast leuk ook heel irritant kan zijn, door allerlei zaken waar je helemaal niet op zit te wachten. Maar wist je dat je daar iets aan kunt doen? Martin Gijzemijter

acebook staat erom bekend dat het om de haverklap nieuwe functies introduceert. De ene keer is de hele chatfunctie op de schop gegooid, dan word je weer geconfronteerd met flash-

backs van zaken die je twee jaar geleden hebt gepost enzovoort. Dat kan allemaal heel leuk zijn, maar alles bij elkaar begint het toch wel een behoorlijke afleiding te vormen. Zo erg zelfs, dat je door de stortvloed aan notificaties, berichten, uitnodigingen enzovoort, Facebook eerder irritant begint te vinden dan leuk. Dan kun je natuurlijk besluiten om het sociale netwerk de deur te wijzen (wat op zich een zeer verhelderende ervaring kan blijken te zijn), maar als je graag gebruik wilt maken van Facebook, zijn er ook gewoon handige opties om het geheel wat meer naar je hand te zetten.

146

Nieuwsoverzicht aanpassen Ik begin direct met de grootste irritatie.

Voorkeuren voor nieuwsoverzicht in het menu

Je hebt iets belangrijks gemist omdat je

dat uitklapt. Vervolgens zie je een lijst met mensen

die post van dat ene familielid of die ene vriend(in)

waarvan je de afgelopen week de meeste berichten

niet voorbij hebt zien komen. Je kunt mensen dan

hebt gezien. De kans is groot dat de persoon die je

vervolgens markeren als Goede vrienden en dit

juist wilde zien, daar niet tussen staat (anders was je

heeft wel wĂĄt effect, maar het liefst bepaal je na-

niet gefrustreerd). Zoek de persoon op (bijvoorbeeld

tuurlijk zelf welke posts op Facebook je het eerst

in het tabblad Personen), klik op het pijltje naast

ziet. Gelukkig kan dat sinds kort. Log in op Face-

Volgend en selecteer Als eerste weergeven. Nu

book en klik rechtsboven op het blauwe pijltje naar

loop je nooit meer berichten van deze persoon mis. 9

beneden (naast het pictogram met het slotje) en op

Hetzelfde kun je overigens doen bij paginaâ&#x20AC;&#x2122;s.

01 Sinds kort bepaal je zelf van wie je de berichten als eerste in je nieuwsoverzicht wilt zien.

FA C E B O O K

BASISCURSUS

Vrienden ‘ontvolgen’ Je hebt ze ongetwijfeld: van die vrienden/familieleden die je geweldig vindt,

zolang ze maar niet achter een toetsenbord kruipen. Bij elke post die ze plaatsen, lopen de rillingen over je rug en je ergert je groen en geel. Maarja, om nou een vriend of familielid daarom te ontvolgen … dat heeft natuurlijk weer gevolgen in het échte leven. Gelukkig is er een tussenweg. Open de profielpagina van de vriend of het familielid waaraan je je ergert en klik op het pijltje naast Volgend. Door nu te kiezen voor [Naam] niet meer volgen, blijf je nog 02 Als je iemand irritant vindt, maar niet wilt ontvrienden, dan kun je hem/haar altijd ontvolgen.

steeds vrienden met de persoon in kwestie, maar zie je zijn/haar posts niet meer voorbij komen. Overigens zie je ook hier de optie Als eerste weergeven uit tip 1, maar in een lijst met vrienden is dat natuurlijk sneller.

van Facebook op te roepen, scrol helemaal naar onderen en klik op Instellingen en Privacy en op Apps op de pagina die verschijnt. Klik nu op Platform en vervolgens op nee onder de optie Wil je meldingen ontvangen over uitnodigingen voor games en

03 Je kunt nu eindelijk ontsnappen aan dat eeuwige gestalk door Facebookgamers.

apps? Hierna zul je nooit meer melding krijgen van een uitnodiging. Deze optie is gek genoeg alleen te vinden in de mobiele versie van Facebook.

Autoplay-video’s uitschakelen Video’s kijken op Facebook kan een superleuke, maar zeer afleidende bezig-

heid zijn. Juist daarom is het erg irritant dat video’s tegenwoordig allemaal automatisch afspelen. Hierdoor is je nieuwsoverzicht waarschijnlijk veranderd in één groot circus dat er voortdurend voor zorgt dat je alles doet behalve datgene waarvoor je eigenlijk Facebook opende. Voor Facebook is dat niet ver-

Spelletjes uitschakelen

velend, maar ik ben blij dat je de functie ook ge-

Serieus? Is er eindelijk een optie waar-

woon kunt uitschakelen. Klik op het pijltje naar

mee je al die irritante spelletjes op Face-

04 Snel afgeleid door automatisch spelende video’s? Je kunt dat uitschakelen.

book de nek om kunt draaien? Helaas, zo ver zal Facebook natuurlijk niet gaan, maar er is wel degelijk een optie om ervoor te zorgen dat je vrienden je nooit meer lastigvallen met verzoekjes om een spel te spelen (omdat ze wanhopig levens nodig hebben in Candy Crush). Voorheen moest dat per spelletje apart (of eigenlijk per app), maar inmiddels kun je met één klik alle uitnodigingen uitschakelen. Hier is wel een klein trucje voor nodig. Ga in je browser naar http://m.facebook.com om de mobiele pagina

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

147

BASISCURSUS

FA C E B O O K

beneden naast het pictogram met het slotje rechts-

kun je ook aangeven dat de post juist wél alleen aan

boven en vervolgens op Instellingen. Scrol helemaal

die groep getoond mag worden.

naar onderen en klik op het tabblad Video’s. Door te klikken op het pijltje naar beneden naast Standaard bij Video’s automatisch afspelen, kun je het automatisch afspelen uitschakelen. Daar wordt Face-

Chat-instellingen Facebook Chat, ook al zo’n handige

book ook nog eens een stuk minder traag van! Dit

functie … maar als je Facebook de hele

is overigens ook het menu waarin je kunt aangeven

dag open hebt staan, kun je horendol worden van

dat je alle video’s in HD wilt weergeven of juist niet.

al die mensen die spontaan tegen je beginnen te ouwehoeren. Geen probleem, dat is zó verholpen. Helemaal rechtsonder (onder de rechterbalk met

Posts afstemmen met Lijsten

contactpersonen) vind je een pictogram met een

Deze functie bestaat al wat langer, maar

tandwiel. Klik daarop en kies vervolgens Geavan-

wordt nog steeds door veel te veel men-

ceerde instellingen. Nu kun je aangeven of je de

sen gebruikt. Als je niet wilt dat je baas ziet dat je

chat volledig wilt uitschakelen (lekker rustig) of al-

dit weekend nogal dronken bent geworden op een

leen wilt uitschakelen voor bepaalde personen (of

festival, dan moet je hem niet accepteren als Face-

voor iedereen, behalve bepaalde personen). Zo kun

book-vriend, toch? Tja, het is wel zo efficiënt, maar

je de functionaliteit behouden, zonder dat je het idee

je kunt het ook vrij makkelijk omzeilen. In het lin-

hebt dat je continu lastiggevallen wordt. Overigens

kerdeelvenster van Facebook zie je bijna helemaal

loop je berichten niet mis, ze worden in ‘Berichten’

onderaan de optie Vrienden. Wanneer je je muis-

geplaatst, je krijgt er alleen geen chatnotificatie van.

aanwijzer daar overheen beweegt, verschijnt er een optie Meer. Klik daarop. Je ziet nu een aantal lijsten die je al hebt (dit zijn simpelweg groepen met Facebook-vrienden). Je kunt een lijst maken door te klikken op Lijst maken, deze een naam te geven, en leden daaraan toe te voegen. Voeg bijvoorbeeld je werkgever en al je collega’s aan een lijst toe die je Werk noemt. Wanneer je nu een nieuwe post plaatst op Facebook, kun je klikken op het uitklap05 Met behulp van lijsten bepaal je precies wie wat mag zien op Facebook.

menu bij de knop Plaatsen en vervolgens kiezen voor Aangepast. Je kunt dan aangeven dat iedereen de post mag zien, behalve de persoon (of in dit geval de lijst) die je selecteert. Op dezelfde manier

Opslaan voor later De kans is vrij groot dat je meer vrienden (of kennissen) op Facebook hebt dan er in

je nieuwsoverzicht passen. Zelfs als je de eerste stap hebt uitgevoerd, blijft het onmogelijk om alles bij te houden, vooral wanneer het gaat om links in berichten. Zou het dan niet fijn zijn als je die berichten kon opslaan, zodat je die linkjes later kunt bezoeken? Inderdaad, en dat is dan ook waarom die functie gewoon bestaat op Facebook. Wanneer je een bericht tegenkomt met een link die je wilt opslaan, klik dan op het grijze pijltje naar beneden in het bericht en vervolgens op Link opslaan. Wanneer je nu in het

148

06 Chats kunnen je behoorlijk afleiden. Gelukkig kun je ook deze functie uitschakelen.

FA C E B O O K

BASISCURSUS

namelijk uitschakelen via Instellingen / Meldingen),

07 Te druk om een link te bezoeken of een video te bekijken? Sla het op voor later.

maar de stortvloed aan meldingen die je krijgt wanneer je bijvoorbeeld iemand gefeliciteerd hebt met de geboorte van een kind. Iedereen die daarna op dat bericht reageert, genereert een melding en dat kan zó irritant zijn dat je maar liever niet meer op dat soort berichten reageert. Maar je kunt de irritatie ook omzeilen. Open het bericht waarop je hebt gereageerd, en klik op het grijze pijltje naar beneden dat je rechtsboven in het bericht vindt. In het menu dat uitklapt klik je op Meldingen uitschakelen en je zult geen enkele melding meer over dit bericht krijgen.

Nog meer controle Deze tips helpen je Facebook zo naar je hand te zetten dat het allemaal weer een

stuk leuker wordt. Daarbij ben je natuurlijk beperkt tot de mogelijkheden die Facebook je biedt. Wil je nóg verder gaan, overweeg dan eens een browserextensie als F.B. Purity. Deze extensie (gemaakt door linkerdeelvenster klikt op Opgeslagen onder het

derden, dus niet door Facebook zelf) zorgt ervoor

kopje Favorieten, vind je al deze links (en berichten)

dat bepaalde ‘vervelende’ content in Facebook, zoals

weer terug. Dit werkt overigens ook prima voor be-

advertenties, gesponsorde berichten, app-uitnodi-

richten met video’s die je later wilt bekijken.

gingen enzovoort, volledig worden uitgefilterd. Ook kun je bijvoorbeeld voorkomen dat mensen automatisch worden getagd wanneer je typt. Het is een heel

Meldingen uitschakelen

krachtige extensie waarmee je de functionaliteit van

Dan zijn er natuurlijk nog de talloze mel-

Facebook écht helemaal naar je hand kunt zetten.

dingen die je krijgt op Facebook. Ik heb

En geen zorgen, je verandert niets aan Facebook, je

het niet over de standaardmeldingen (die kun je

verandert alleen hoe je browser het aan je toont.

09 Is het je allemaal nog niet genoeg, gebruik dan een browserextensie als F.B. Purity.

08 Dat je reageert op een bericht, wil niet zeggen dat je daarna duizend meldingen wilt ontvangen.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

149

MASTERCLASS

FORENSISCHE TECHNIEKEN

Forensisch expert op je eigen pc DATA VERBERGEN OF JUIST TEVOORSCHIJN HALEN Iedereen heeft recht op privacy. Sommigen denken die te kunnen verzekeren door allerlei privacygevoelige data op een of andere manier op hun computer te verbergen. In dit artikel bekijken we verschillende methodes om gegevens af te schermen, maar vooral ook forensische technieken die allerlei ‘verborgen’ informatie weten op te vissen. Ook data waarvan je wellicht niet eens wist dat die (nog) op je pc stonden. Ignace de Groot

Toestemming! In dit artikel stellen we je een hele reeks

Profielmappen Een van de meest voor de hand liggende

bekende en minder bekende technieken

en dus veelgebruikte methodes om eigen

voor waarmee je je eigen data naar anderen toe

data af te schermen, zit stevig ingebakken in Win-

kunt afschermen of verbergen. De focus ligt echter

dows: de profielmappen van een Windows-account

net zozeer op technieken waarmee jij – of erger nog:

met wachtwoord. De inhoud van deze mappen

iemand anders op jouw pc – dergelijke informatie

is in principe alleen zichtbaar voor wie zich met

alsnog kunt bovenhalen. Zulke operaties horen tot

dat account aanmeldt, aangezien het ingebouwde

het domein van forensisch onderzoek. In principe houden alleen politie-instanties zich met dergelijke analyses bezig, denk aan de Groep Digitale Recherche van de KLPD in Nederland of de Federal Computer Crime Unit (FCCU) in België, maar niemand weerhoudt je ervan om dergelijke technieken zelf uit te proberen. Uiteraard doe je dat uitsluitend op je eigen pc of op het systeem van iemand die je daartoe expliciet de toestemming heeft gegeven. In andere gevallen zijn zulke operaties wettelijk verboden en dus strafbaar. Dit soort onderzoek kan namelijk vanuit technisch oogpunt best wel leerzaam zijn en het laat je bovendien toe vergeten of verloren gewaande gegevens te herstellen. Enkele technieken uit het forensische domein zijn immers nauw verwant aan dat van dataherstel, zie daarom ook de Masterclass Dataherstel uit Computer!Totaal 10/2015.

150

02 Met een live Linux-medium, bijvoorbeeld gecreëerd met YUMI, prik je zo door de ACLbeveiligingen heen.

FORENSISCHE TECHNIEKEN

MASTERCLASS

‘SECURITY THROUGH OBSCURITY’ We zijn zelf geen voorstander van zogenaamd geheime technieken

ACL-beleid (Access Control Lists) uitsluitend toe-

waarmee je tracht je gegevens ontoegankelijk voor anderen te

gang verleent aan de geautoriseerde gebruiker.

maken. In vakjargon heet deze aanpak ‘security through obscurity’,

Deze methode is echter lang niet waterdicht. Ie-

waarbij men dus beveiligingsrisico’s tracht te beperken door (de

mand hoeft zich alleen maar met een administrator-

werking van) de genomen beveiligingsmaatregelen geheim te hou-

account aan te melden om deze beveiliging te omzei-

den. In de praktijk blijkt zo’n aanpak namelijk zelden een betrouw-

len. Hij hoeft slechts naar jouw map te navigeren (C:\

baar resultaat op te leveren. We kennen zelf bijvoorbeeld verschil-

Users\<jouw-accountnaam>), het contextmenu te

lende (gratis) tools die elk op hun manier beloven je data stevig af

openen door met rechts te klikken en te kiezen voor

te schermen, maar die zonder veel problemen toch te omzeilen zijn.

Eigenschappen \ Beveiliging \ Geavanceerd \ Eige-

Schijnveiligheid dus. Voorbeelden van zulke tools, die overigens nog

naar \ Bewerken (of Wijzigen) om de controle van je

altijd verkrijgbaar zijn, zijn Granite Portable (www.graniteportable.

map aan zijn account toe te wijzen. Denk overigens

com), Secret Disk (www.privacyroot.com) en Wise Folder Hider Free

niet dat je safe zit wanneer jij de enige administra-

(www.tiny.cc/wcle).

tor van dat systeem bent! In dat geval is het namelijk

Zowat de enige degelijke manier om je data ontoegankelijk te

alsnog voldoende om het systeem op te starten van

maken voor anderen, is het gebruik van stevige encryptie (mini-

een live bootmedium (bijvoorbeeld Ubuntu, samen-

maal AES 256 bit). Let wel: een aantal aanbieders van opslag in de

gesteld met behulp van de gratis tool YUMI (http://

cloud beschermt ook je data met zo’n encryptie-algoritme, maar ze

tiny.cc/yumim), en via de bestandsbrowser naar die

vertellen je er niet bij dat zij ook over de gebruikte encryptiesleutel

map te navigeren. Aangezien Windows niet is opge-

beschikken. De NSA en andere instanties hoeven in zo’n geval nog

start, zijn de ACL-machtigingen langs deze weg niet

weinig moeite te doen om bij je gegevens te komen.

langer geldig en liggen je data voor het grijpen.

Verborgen stations Er zijn verschillende technieken waarmee je schijfstations aan het oog van

de nietsvermoedende gebruiker onttrekt. Sommige tools, zoals Secret Disk (zie ook kader ‘Security through obscurity’), maken daarbij gebruik van een virtuele schijf waarvan de bijhorende bestandsnaam niet-toegelaten tekens bevat, zodat Windows dat bestand niet zichtbaar maakt. Je kunt echter ook zelf stations verbergen, bijvoorbeeld vanuit het Windows Schijfbeheer. Druk op Windows-toets+R en voer het commando diskmgmt.msc uit. Klik met de rechtermuisknop op het datavolume in het visuele overzicht, kies Stationsletter en paden wijzigen en druk vervolgens Tools als Secret Disk bieden weinig meer dan schijnveiligheid.

NOVEMBER 2015

03 NoDrives met waarde 16: station E: is niet langer zichtbaar in Windows Verkenner.

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

151

MASTERCLASS

FORENSISCHE TECHNIEKEN

op Verwijderen. Of je regelt zo’n verdwijntruc via een registeringreep. Start regedit op, navigeer naar

HKEY_CURRENT_USER\Software\Micro-

soft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer en creëer de DWORD-waarde NoDrives. Om het A:-station te verbergen, geef je die waarde het (decimale) getal 1 mee, voor B: vul je 2 in, voor C: 4, voor D: 8, enz. Met het getal 67108863 maak je alle stations in één keer onzichtbaar. Echter, deze verdwijntechnieken zijn snel genoeg ongedaan gemaakt. Het volstaat om je met een beheerdersaccount aan te melden en de procedure om te draaien. Of iemand start je systeem op met een live-medium als Gparted (http://gparted.sourceforge.net/livecd.php) om alsnog de aanwezigheid van zo’n verborgen volume te detecteren. En voor wie nog dieper wil graven: met een fysieke schijfeditor als het gratis Active@ Disk Editor (www.disk-editor. org, beschikbaar voor Windows en Linux) ontmas-

FAT32. Een van de minder bekende extra’s is de on-

ker je zo alle schijftrucjes en krijg je de data op zowat

dersteuning van de zogenoemde bestandsvorken,

elke schijf netjes blootgelegd.

ook wel alternate data streams (ADS) genoemd. Het komt erop neer dat een bestand uit meerdere delen is opgebouwd: de eigenlijke gegevensvork en een of

Alternate data streams

meer vorken met extra data. Heb je bijvoorbeeld al

Elk besturingssysteem bedient zich van

gemerkt dat Windows je een uitvoerbaar bestand

een of andere bestandsindeling om je

dat je van het internet hebt gedownload, niet laat

data op een gestructureerde manier te bewaren,

installeren zonder een beveiligingswaarschuwing

zodat ze naderhand altijd snel terug te vinden zijn.

te geven? Ook deze informatie bevindt zich in een

Bij Windows is dat op harde schijven standaard

bestandsvork. Echter, ook andere software kan

NTFS. Dit systeem heeft verschillende extra’s die je

data verbergen in zo’n bestandsvork, zelfs mal-

niet terugvindt in een eenvoudiger systeem zoals

ware, zoals de Trojaan Rustock. En wat software kan, kunnen gebruikers ook. Een klein experiment

04 Een risicovol bestand wegens afkomstig van een externe bron? ADS legt het vast!

maakt dat duidelijk. Creëer eerst een willekeurig Word-document (privaat.docx) en een onschuldig tekstbestand (saai.txt). Ga daarna naar de opdrachtprompt en voer het volgende commando uit: type privaat.docx > saai.txt:privaat.docx. Het resultaat? Het Word-bestand wordt in een bestandsvork van het tekstbestand geplaatst, ook al is daar in Windows Verkenner (qua bestandsgrootte) niets van te merken. Het originele Word-document mag je nu zelfs verwijderen. Het lijkt er wel op dat data die je op deze manier verbergt, grondig aan het oog is onttrokken. Dat is echter maar schijn, want sinds Windows Vista volstaat het opdrachtregelcommando dir /R om alle ADS-data zichtbaar te maken, inclusief de grootte en de naam. Of beter nog, je installeert een gratis tool als AlternateStreamView (www.tiny.cc/nirads). Wanneer je hier de gedetecteerde ADS met de rechtermuisknop aanklikt en de optie Geselecteerde

152

04 Met een eenvoudig commando hang je stiekem een document aan ander onschuldig ogend bestand.

FORENSISCHE TECHNIEKEN

MASTERCLASS

NOG MEER FORENSISCHE TOOLS OSForensics is slechts één voorbeeld van een forensische tool die ook beginners vlot weten te hanteren. Er zijn er echter meer, zoals het eveneens gratis Win-UFO (www.win-ufo. org). Wanneer je bij het opstarten van deze portable tool de opdracht geeft meteen een rapport samen te stellen, krijg je na enige tijd een uitgebreid HTML-rapport te zien, met onder meer de namen van alle gebruikersaccounts, een overzicht van de actieve processen, alle geïnstalleerde programma’s en hotfixes enzovoort. Je kunt vanuit het hoofdvenster echter ook achter specifieke informatie aan gaan, met rubrieken als Browser History, Log Viewers en Password Recovery. Elk van deze rubrieken bevat dan specifieke tools die (meestal) netjes in Win-UFO zijn geïntegreerd. Een andere gratis forensische tool is het opensource Autopsy (www.sleuthkit.org/ autopsy): een grafische schil rond de forensische softwarecollectie The Sleuth Kit. Deze tool installeert zich als een soort webserver die je vanuit je browser kunt benaderen via poort 9999.

streams exporteren naar selecteert, kun je de ver-

Op zich is zo’n steganografische techniek wel vei-

borgen data netjes weer opslaan in een afzonderlijk

lig, althans zolang derde partijen niet weten dat het

bestand.

om een drager gaat en niet zomaar om een onschul-

Win-UFO: talrijke rubrieken met telkens een reeks bijhorende tools.

dig mediabestand. Ervaren forensisch onderzoekers kunnen echter na grondige analyse van de bytepa-

Steganografie

tronen van zo’n carrier wel vaststellen dat er extra

De ADS-methode kun je tot op zekere

gegevens verborgen zijn. Om die reden doe je er

hoogte rekenen tot de steganografische

05 Steganografie: technologie met een zeker James Bondgehalte.

technieken. Immers, steganografie is het verbergen van informatie in onschuldig ogende objecten. Heel vaak betekent dat het opnemen van een (geheim) bestand in een totaal ander bestand (de zogenoemde ‘carrier’ of drager), waarbij toevallige ontvangers geen flauw benul hebben van de verstopte inhoud. Gratis steganografische tools zijn bijvoorbeeld StegoStick (www.tiny.cc/stego) en SilentEye (www. silenteye.org). We bekijken SilentEye nader: deze tool draait onder Windows, OS X en Linux en ondersteunt onder meer bmp, jpg en wav als dragers. Je selecteert eerst de drager, waarna je op de knop Encode drukt. Vervolgens tik je de boodschap in of voeg je het bestand toe dat je wilt verbergen. Zolang het getal in de regel … octets available groen kleurt, kan de carrier de grootte van de boodschap of het bestand op een ‘veilige’ manier verwerken.

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

153

MASTERCLASS

FORENSISCHE TECHNIEKEN

te halen zijn, dan moet je de data digitaal versnipperen: dusdanig overschrijven met een patroon van pseudo-willekeurige data dat de oorspronkelijke data onherstelbaar zijn. Een populair product waarmee je specifieke bestanden en mappen echt veilig kunt wissen, is Eraser (www.tiny.cc/ersr). Gebruik overigens tijdens de installatie van Eraser de Custom-optie om te bepalen of je Eraser wilt integreren in je Windows Verkenner-menu’s of om de Nederlandse vertaling aan te zetten. Een handige tool (geïnstalleerd op een live-medium) om complete partities en schijven te versnipperen is DBAN (www.dban.org).

Snippersporen Je moet niet uit het oog verliezen dat forensisch onderzoekers met behulp

van een fysieke schijfeditor gemakkelijk kunnen aantonen dat bepaalde datagebieden ‘versnipperd’ 06 Het wizardaangestuurde programma Recuva maakt het makkelijk om gewiste bestanden weer boven water te halen.

zijn, omdat daar pseudo-willekeurige datapatronen goed aan de data in de carrier niet zomaar te ver-

terug te vinden zijn. Wil iemand plausibel kunnen

stoppen, maar die eerst ook te versleutelen. Geluk-

ontkennen dat er versnippersoftware is gebruikt,

kig biedt SilentEye zo’n mogelijkheid: zet een vinkje

voorziet Eraser in de mogelijkheid om die versnip-

bij de optie Enable encryption, kies het gewenste

perde schijfclusters naderhand met specifieke

algoritme (zoals AES256) en tik een goede encryp-

(dummy) bestanden te overschrijven.

tiesleutel (wachtwoord) in. De bedoelde ontvanger

Het is overigens een misvatting dat je datagebie-

moet hiervan natuurlijk ook wel op de hoogte zijn.

den absoluut meerdere keren moet overschrijven

Hij hoeft dan maar de knop Decode in te drukken en

om te vermijden dat er met gespecialiseerde appa-

het bijhorende wachtwoord in te vullen.

raten (zoals de NSA en dergelijke die ongetwijfeld bezitten) nog restmagnetisme van je oude data op te vissen zou zijn. Volgens specialisten is dat echter

Verwijderde bestanden

zo goed als onmogelijk gezien de extreem hoge data-

Met een onderwerp als ‘verwijderde

densiteit op moderne schijven: er is gewoonweg te

bestanden’, komen we vanzelfsprekend heel dicht in de buurt van dataherstel. Veel gebruikers zijn er nog altijd van overtuigd dat gegevens effectief verdwenen zijn zodra ze die bijvoorbeeld in de prullenbak hebben gegooid en de prullenbak vervolgens hebben leeggemaakt. Niets is minder waar: zolang het vrijgegeven datagebied niet met andere gegevens is overschreven, zijn die met de juiste tools of de nodige kennis nog terug te halen. Dat geldt overigens ook wanneer je een partitie formatteert: ook hierbij zijn gegevens in principe nog te herstellen. Een degelijk en gratis programma waarmee je verloren gewaande bestanden kunt terughalen is Recuva (www.piriform.com/recuva). Bestanden verwijderen geeft dus geen garantie dat die daadwerkelijk ook verdwenen zijn. Wil je (meer) zekerheid dat die gegevens niet meer terug

154

07 Het wizardaangestuurde programma Recuva maakt het makkelijk om gewiste bestanden weer boven water te halen.

FORENSISCHE TECHNIEKEN

MASTERCLASS

08 Het pcgebruik dag aan dag blootgelegd door OSForensics.

weinig ruimte tussen de sporen op zo’n schijf om dat

daar meteen een aardig idee van. Dit forensisch pro-

te kunnen doen.

gramma heeft bijna dertig categorieën. Een van deze

Anderzijds moet je ervoor opletten dat je bij het

categorieën is Install to USB, waarmee je de tool ook

grondig wissen juist geen datagebieden overslaat,

onderweg in kunt zetten. De meeste rubrieken zijn

zoals de zogeheten ‘slack’ (letterlijk: overtollige

erop gericht telkens andersoortige gegevens bloot

ruimte). Dat is de ruimte tussen het einde van een

te leggen, die anders vaak lastig terug te vinden zijn.

datacluster (bijvoorbeeld een gebied van 8 sectoren

Er is bijvoorbeeld een reeks ‘viewers’ waarmee je

van elk 512 MB) en het einde van een bestand dat

het actuele geheugen van de pc kunt onderzoeken,

in dat cluster is opgeslagen. Het valt namelijk niet

of specifieke delen van het Windows-register, of de

uit te sluiten dat er in die ruimte nog gegevens van

ruwe data op een harde schijf inclusief bootsectoren.

eerder gewiste bestanden staan die je wellicht ook

Verder vist deze tool ook heel wat wachtwoorden

graag verwijderd had gezien. Eraser kan ook deze

van programma’s en sites op en is het mogelijk zoek-

slack-ruimte wissen: selecteer bij Target Type de

opdrachten uit te voeren op eerder verwijderde data.

optie Unused disk space en plaats een vinkje bij

Of wat dacht je van de rubriek Recent activity die je

Erase cluster tips. Tijdens deze procedure worden

in detail vertelt wat er zoal op de computer is gebeurd

alleen maar oude, reeds ‘verwijderde’ data gewist.

binnen een bepaald tijdsframe? Denk aan geopende

Dat neemt niet weg dat vooraf een back-up maken

documenten, gedownloade bestanden, gebruikte

een verstandige zet is.

wachtwoorden en cookies. Het is overigens ook mogelijk een image van schijf te maken en die vervolgens ook weer in het programma in te laden voor na-

OSForensics

dere analyse. Zo’n image zorgt er namelijk voor dat je

We hebben al heel wat technieken en

door je forensisch onderzoek niet ongewild wijzigin-

locaties aan bod laten komen waarmee je

gen aanbrengt op de onderzochte schijf, wat vooral

data kunt verbergen (en vaak ook detecteren). Maar

voor officiële forensische analyses van belang is.

er zijn vast nog wel gegevens waarvan je niet meteen had vermoed dat die op je computer te vinden waren, of waarvan je in elk geval niet wilt dat iemand met

NOVEMBER 2015

+ Meer lezen

toegang tot je pc die kan inkijken. Met een gratis

Van partities tot bestandssystemen – zo

tool als OSForensics (www.osforensics.com) krijg je

werkt een harde schijf: http://tiny.cc/zwh

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

155

Kopen bij Computer!Totaal

oordat Computer!Totaal een andere eigenaar heeft, hebben we nu de mogelijkheid om je interessante aanbiedingen te doen. Hieronder hebben we er drie uitgelicht, maar dit is natuurlijk niet alles. Neem een kijkje in de Hubbit op www.hubbit.nl voor meer producten en om te bestellen.

Marmitek IPTV PLC 620 €99,95

SNEL INTERNET OVERAL IN HUIS

€29,95*

Wil je in die ene kamer in je huis lekker snel internetten maar zijn het bereik en de snelheid van je wifi-netwerk niet goed genoeg? De beste oplossing: leg een vaste netwerkkabel aan! Maar soms is dat lastig of heb je geen zin in geklus. Dan zijn Powerline-adapters een goed alternatief. Je prikt de ene in een wantcontactdoos bij je router en de andere in de kamer waar je internet wilt hebben. Een kabeltje tussen de adapter en je router,

De Marmitek IPTV PLC 620 maakt gebruik van

krijgen videostreams automatisch voorrang op

computer, tv of spelconsole is dan genoeg om

de HomePlug AV2-techniek die speciaal ontwik-

andere datapakketjes, waardoor je tijdens het kij-

snel internet te krijgen.

keld is voor het streamen van video. Hiermee

ken geen last hebt van vervelende vertragingen.

€139,95

€79,95

€39,95*

€99,95*

Patriot Blast SSD 240 GB

Xtorm XDP06 Smart Hub

GEEF JE PC OF LAPTOP EEN SNELHEIDSBOOST

ONMISBAAR OP VAKANTIE

De voordelen van een SSD ten opzichte van een traditionele harde

Deze Smart Hub biedt een alles-in-één-oplossing voor vakantie-

schijf ken je inmiddels wel: een SSD is stiller, verbruikt minder

gangers: foto’s back-uppen via een SD-kaartslot, internet delen en

stroom, is minder gevoelig voor schokken én is heel veel sneller dan

mobiele apparaten opladen via de interne 5200mAh-accu. Bestands-

een gewone harde schijf. De Patriot Blast heeft hetzelfde formaat als

beheer kun je doen via de webinterface of de gratis app. Ook kun

een dunne 2,5inch-notebookschijf en past zonder problemen in elke

je de Smart Hub gebruiken om je vaste of draadloze internetver-

pc of laptop.

binding te delen met maximaal zes mobiele apparaten!

* Voor deze aanbieding geldt: inclusief btw, exclusief verzendkosten, op = op. De hier genoemde aanbieding geldt zolang deze editie van Computer!Totaal in de winkel ligt.

VRAAG & ANTWOORD

VRAAG & ANTWOORD Heb je een probleem of vraag? Mail je vraag in detail naar helpdesk@computertotaal.nl. Helaas kunnen we onmogelijk alle vragen beantwoorden en moeten we een keuze maken. Wil je snel antwoord? Op www. computertotaal.nl kun je via Vraag & Antwoord je vraag ook aan andere bezoekers stellen.

In mijn Medion-pc met Windows 7 64 bit heb ik een nieuwe harde schijf geplaatst. Alle software heb ik overgezet en het loopt als een zonnetje. Nu wil ik de oude harde schijf als

back-upschijf gebruiken. Echter, als ik deze inbouw, wil de pc niet opstarten. Ik kom er achter dat 1 GB niet geformatteerd kan worden, omdat dit een OEM- of EISA-partitie is. Monteren in een behuizing en dan als externe schijf gebruiken is geen probleem, maar dan zit ik met de snelheidsbeperking van usb 2.0. Hoe verwijder ik deze OEM-partitie? Ik heb de recovery-bestanden toch niet meer nodig. Het lijkt mij gezien de populariteit van SDD-schijven dat meer mensen tegen dit probleem aanlopen. Ubo Froentjes

Voor je vraag zijn twee op-

weten wat je doet. Verkeerde be-

lossingen. Het lijkt er op dat

slissingen worden helaas afgestraft

je computer probeert op te starten

met gegevensverlies. (RO)

van de oude harde schijf. Je kunt in

EaseUS Partition Master Free

Ik heb een opstartbare usb-stick gemaakt met daarop (via

het BIOS van je computer de op-

www.easeus.com

YUMI) de Kaspersky Rescue Disk. Alles verloopt naar

startvolgorde bepalen. Je opent je

Waarom werkt Kaspersky Rescue Disk niet?

Hoe verwijder ik de OEM-partitie?

wens. Ik verander de bootvolgorde zodat mijn computer

BIOS door vlak na het indrukken

vanaf de usb-stick opstart, waarop de Kaspersky-interface opent.

van de aan/uit-knop op Del, F1, F12

Vervolgens gebeurt er iets raars. Op het tabblad Objects scan zou je

of andere speciale toets te drukken.

enkele opties moeten kunnen aanvinken: Disk boot sectors, Hidden

De speciale toets verschijnt kort in

startup objects en dan nog de lokale stations (harde schijf, SSD). Bij

beeld en varieert per merk pc of

mij is het nu zo dat daar enkel Disk Boot sectors en Hidden Startup

laptop. Als je de extra partitie wilt

objects staan. Er is dus nergens een verwijzing naar mijn SSD (waar

verwijderen en het lukt niet via

Windows op staat) of harde schijf. Een ingeplugde usb-stick wordt

Windows Schijfbeheer, kun je

wel herkend. Hierdoor kan ik dus ook mijn computer niet scannen als

het proberen met gespeciali-

ik deze schijf ooit broodnodig zou hebben. Precies alsof mijn lokale

seerde software als EaseUS

stations zijn afgekoppeld. Ter info, verder werkt mijn computer

Partition Master Free. Hoewel

prima, dus er is alvast niets mis met mijn hardware. Ik heb ook

dit programma veilig is om te ge-

geprobeerd met een opstartbare cd-rom met daarop Kaspersky

bruiken en wijzigingen pas wor-

Rescue, maar met hetzelfde resultaat. Ik werk met Windows 7 64

den doorgevoerd na je nadrukke-

bit, een harde schijf van 1 TB en een SSD van 120 GB waarop

lijke bevestiging, moet je toch

Start je computer op van de verkeerde schijf (of SSD)? Controleer dan de opstartinstellingen in je BIOS!

Windows staat. Kunnen jullie mij helpen? Vincent De Soete

Als je een computer wilt

disks’ meestal een aangepaste Li-

laten controleren op pro-

nux-versie gebruiken, kan het

blemen voordat het besturings-

voorkomen dat hierin het stuur-

systeem opstart, kun je aan de

programma ontbreekt. In dit

slag met een ‘bootable rescue

geval kun je kijken of je het met

disk’. Na het aanmaken van een

een rescue disk op basis van Win-

opstartbare usb-stick of cd/dvd

dows PE wel aan de praat krijgt.

kun je je computer hiermee op-

Een goed voorbeeld hiervan is

starten en laten controleren. Als

Norton Bootable Recovery Tool.

je harde schijf of SSD niet wordt

Als deze oplossing niet in één keer

gevonden, is er mogelijk een extra

werkt, kun je de extra benodigde

stuurprogramma nodig voor de

stuurprogramma’s (alleen 32 bit)

aansturing van bepaalde hard-

zelfs toevoegen tijdens het aan-

ware. Omdat dergelijke ‘rescue

maken van de usb-stick. (RO)

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Norton Bootable Recovery Tool werkt met Windows PE en kan je computer controleren op virussen en andere ellende. Norton Bootable Recovery Tool, https://security.symantec.com/nbrt

157

VRAAG & ANTWOORD

Wat is een alternatief voor Windows Media Center

Ik wilde toch even reageren op de artikelen over Windows 10. Ik vind ze teleurstellend, er staat bijvoorbeeld niets in over wat er niet meer in zit na de installatie van Windows 10, zoals

het Windows Media Center dat ineens weg is. Ik kijk tv via WMC en speel er mijn dvd’s mee af. Vorige versies van Windows werden uitgebreid beschreven, de installatie hiervan was altijd zeer uitgebreid, met tips en zo erbij. De negatieve en positieve dingen werden er in besproken. Maar nu met Windows 10 hoor je alleen dat het gratis is en Tot één maand na de upgrade kan Windows 10 nog worden teruggezet naar het oude systeem.

zo positief, bobo’s geven hun mening zoals in het septembernummer. Leuk, maar er staat niets in over het updaten van Windows 7 naar Windows 10, waardoor je ineens geen WMC meer hebt op je computer. Ik las ergens anders dat je ook met Windows 10 geen dvd’s meer kunt afspelen. Ik heb nu ineens geen tv meer, wat kan ik hier aan doen? Wat is het alternatief nu, welk programma kan ik gebruiken om weer tv te

Wat zijn deze meldingen in Windows 10?

kijken met mijn computer? Zijn die er wel? WMC had alles aan boord! Rob van Schaik

hebben

Com-

puter!Totaal 10/2015 uitge-

in Windows 10. Via het Microsoft Compatibiliteitscentrum

kun

Ik ben onlangs op Windows 10 overgestapt en zie nieuwe en ook goede dingen. Waar ik me zorgen om maak is die aanbeveling ‘Nee’ in het venster waarin gevraagd wordt of

dit programma wijzigingen mag aanbrengen op deze computer. Ik

breid aandacht besteed aan Win-

controleren welke software com-

heb geprobeerd dit venster op te slaan als screenshot via de

dows 10, hopelijk hebben de

patibel is. Als alternatief zou je het

toetscombinatie Alt+PrtScn, maar dat lukte niet meer zoals ik

beschreven tips en tweaks je op

programma Kodi Entertainment

gewend ben. Is dit ook veranderd in Windows 10? Heeft dit ‘Nee’ te

weg geholpen om Windows 10

Center (voorheen XBMC) kunnen

maken met het feit dat het programma uit 2014 (nog) niet geschikt

naar je eigen hand te zetten. Micro-

proberen. Dit is een gratis, open-

is voor Windows 10? Of hoe moet ik dit beoordelen en behandelen?

soft heeft ervoor gekozen om Win-

source mediaspeler, ontworpen om

En hoe kan ik weten of een programma wel geschikt is? Onlangs had

dows Media Center niet mee te

de pc als home-entertainmentsys-

u een artikel over het maken van een image met EaseUS Todo

nemen naar Windows 10. Dat de

teem te gebruiken. Via diverse add-

Backup. Is de door u aanbevolen en gebruikte versie geschikt voor

stekker uit Windows Media Center

ons en skins kun je Kodi volledig

Windows 10? Om eventueel Windows 7 terug te zetten, want dan zit

getrokken zou worden, was al

naar je hand zetten. Een ander al-

ik in Windows 10.

enige tijd bekend. Microsoft is al in

ternatief is via een truc de Engels-

Leo Leerssen

2009 gestopt het met ontwikkelen

talige versie van Windows Media

voor het mediaprogramma. Voor

Center uit een previewversie van

Mogelijk waren in Win-

Gebruikersaccountbeheer wijzi-

Windows 8 konden Windows

Windows 10 te installeren. Er zijn

dows 7 de meldingen uitge-

gen. Klik op Ja als gevraagd wordt

Media Center-gebruikers tijdelijk

op internet een aantal handleidin-

schakeld van het gebruikersac-

of het programma wijzigen mag

een gratis downloadcode krijgen,

gen met de benodigde bestanden te

countbeheer

dat

aanbrengen en schuif de knop

zodat Windows Media Center ach-

vinden. (RB)

bevestiging vraagt voor acties die

naar het niveau dat je prettig

systeemveranderingen doorvoe-

vindt.

teraf geïnstalleerd kon worden. Tij-

(UAC),

dens de installatie wordt een mel-

Windows Media Center installeren

ren. Na de upgrade naar Win-

EaseUS Todo Backup Free 8.6

ding gegeven over het vervallen

https://goo.gl/5fKWHr

dows 10 zijn deze meldingen op-

werkt ook met Windows 10. Het

van de software. Naast Windows

Microsoft Compatibiliteitscentrum

nieuw ingeschakeld. Je kunt die

zou wel kunnen dat het program-

Media Center zijn er ook geen bu-

http://tiny.cc/mscom

meldingen opnieuw uitschake-

ma na de upgrade naar Windows

reaubladgadgets meer beschikbaar

Kodi, www.kodi.tv

len, maar dat raden we wel af. Via

10 opnieuw geïnstalleerd moet

het

gebruikersaccountbeheer

worden. Tot één maand na de up-

voorkom je dat kwaadwillende

grade naar Windows 10 is het ook

software zich zonder toestem-

mogelijk om via Windows 10 zelf

ming kan installeren. Overigens

de upgrade terug te draaien. Ga

kun je gewoon op Ja drukken als

daarvoor naar Start / Instellin-

je het programma vertrouwt. Wil

gen / Bijwerken en beveiliging

je de meldingen uitschakelen, klik

/ Systeemherstel en klik onder

op Start, typ UAC en kies voor de

Terug naar Windows 7 op Aan

Via een truc is de Engelstalige versie Windows Media Center te installeren op Windows 10.

158

optie

Instellingen

voor

de slag. (RB)

VRAAG & ANTWOORD

Hoe installeer ik iCloud opnieuw?

In het verleden heb ik iCloud geïnstalleerd en weer verwijderd van mijn pc met Windows 8.1. Bij het herinstalleren van iCloud krijg ik de melding “account bestaat al” en wordt de instal-

latie teruggedraaid. Ik heb al diverse malen gezocht naar restanten van iCloud, maar krijg het met geen mogelijkheid opnieuw aan de gang. Hoe kom ik uit deze deadlock? Via de website kan ik gewoon bij mijn iCloud-account. Henry van Gestel

Het gebeurt vaker dat pro-

Bij problemen met iCloud is het aan

grammaresten een nieuwe

te raden om voor de zekerheid alle

installatie in de weg zitten. In het

Apple-onderdelen te verwijderen

gunstigste geval kun je met pro-

die mogelijk samenhangen met

gramma’s als Revo Uninstaller Free

iCloud. Het gaat om de program-

of IObit Uninstaller deze probleem-

ma’s iTunes, Apple Software Up-

lus doorbreken. Beiden program-

date, Apple Mobile Device Support,

ma’s

programma’s

Bonjour en Apple Application Sup-

standaard programmamap: C:\Pro-

handmatig

vervolgens

port. Verwijder naderhand ook de

gram Files voor 32bit-Windows-

(RO)

achtergebleven resten zoeken en

mappen Bonjour, Common Files\

versies of C:\Program Files (x86) als

Revo Uninstaller Free,

verwijderen. Daarna heb je een

Apple (dus niet de volledige map

je een 64bit-versie van Windows

www.revouninstaller.com

grote kans dat het wel lukt om het

Common Files!), iTunes en iPod.

draait. Zorg uiteraard eerst voor

IObit Uninstaller

programma opnieuw te installeren.

Deze

een goede back-up voordat je

www.iobit.com

kunnen

de-installeren

mappen

vind

Gebruik Revo Uninstaller of IObit Uninstaller als je een programma zeer grondig wilt laten verwijderen.

mappen

verwijdert!

Hoe kom ik in Windows?

Bij het opstarten van mijn computer met Windows 7 Home Premium 64 bit wordt er gevraagd om een wachtwoord in te voeren. Na jarenlang hetzelfde wachtwoord te hebben

gebruikt zonder probleem, kwam er vandaag de melding: “De Server User Profile Service verhindert aanmelden. Gebruikersprofiel kan niet worden geladen.” Na de tweede poging komt de melding om het wachtwoord opnieuw in te stellen, maar dan wordt er gevraagd om de wachtwoordherstelschijf. Die heb ik niet, maar wel een systeemherstelschijf op cd-rom. Na de BIOS aangepast te hebben, zodat deze vanaf de cd-rom start, lukt dat niet en vraagt hij gewoon weer om het wachtwoord met hetzelfde bovenstaande resultaat. Ik kom dus gewoon niet meer in Windows. Wat te doen om dit probleem op te lossen? Graag hulp. Gerard Hooijmaijers

Als je Windows niet meer

uit. Je hebt nu een iso-bestand voor

inkomt omdat je je wacht-

je. Brand het iso-bestand op een cd,

woord niet meer weet, kun je het

bijvoorbeeld via de rechtermuis-

wachtwoord inderdaad resetten

knop of met een brandprogramma.

via een speciale opstart cd (of usb-

Start je computer op met de cd

stick). Je hebt alleen een lege cd

waarvan je het wachtwoord wilt

nodig en een andere computer om

herstellen. Volg de instructies op,

Windows Password & Registry

je het wachtwoordherstel uitvoert

deze cd te prepareren. Download

meestal volstaat het om een aantal

Editor vind je meer informatie over

vanaf een usb-stick. (RO)

Offline Windows Password & Re-

keer op Enter te drukken. Op de

het gebruik van het wachtwoord-

Offline Windows Password & Registry Editor,

gistry Editor en pak het zip-bestand

website van de makers van Offline

herstelprogramma. Ook lees je hoe

http://pogostick.net/~pnh/ntpasswd

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Windows wachtwoord kwijt? Met Offline Windows Password & Registry Editor krijg je weer toegang tot je computer!

159

VRAAG & ANTWOORD

Waarom werkt mijn opstartbare dvd niet?

In Computer!Totaal 1-2/2015 las ik het interessante artikel over Ubuntu. Aangezien ik nog een oude desktop heb staan die alleen maar stof staat te vangen, leek het mij een goed

idee om Ubuntu uit te proberen. Deze desktop draait op Windows 2000. Het moederbord is een ASUS CUSL2 met een Pentium III 800 MHz. Ik heb Lubuntu gedownload op mijn Windows 7-laptop en het programma op een dvd gebrand. Als ik nu de dvd in de Creative DVD 1240E IDE-drive leg, gebeurt er niets. Dat terwijl de drive wel degelijk werkt met andere schijven. Sluit ik een externe dvd-speler via usb aan, dan zie ik het welkomstscherm van Lubuntu. Ik wil echter eerst Lubuntu uitproberen zonder te installeren. Helaas heeft de BIOS niet de mogelijkheid om van usb op te starten. Hebben jullie enig idee hoe dit probleem kan worden opgelost? Een nieuw IDE dvd-station aanschaffen misschien? Frans van Egmond

Je vermoeden is correct: je

Technisch verschilt de werking

probleem wordt veroorzaakt

echter wel en is het later ontwik-

door een hardware-limitatie van

kelde dvd+r beter en betrouwbaar-

de Creative PC-DVD 1240E: de spe-

der. Dvd+r heeft de ‘strijd’ tussen

ler kan je beschrijfbare dvd niet

beide formaten dan ook gewon-

lezen. Er is wel een oplossing waar-

nen. In de meeste winkels kun je

mee je geen nieuwe dvd-speler

daarom

hoeft te kopen. Ik zal je eerst de

kopen. Dvd-r heeft echter nog wel

oorzaak uitleggen. Er zijn twee

één voordeel ten opzichte van zijn

Tegenwoordig maakt dat niet zo-

geldt overigens ook voor andere

standaarden voor beschrijfbare

betere broer: het formaat is eerder

veel meer uit, maar uw Creative

dvd-rom-spelers uit de begintijd

dvd’s: dvd-r en dvd+r. Moderne

ontwikkeld en lijkt qua werking

PC-DVD 1240E is uit het jaar 2000

van de dvd-rom. De oplossing is

dvd-lezers en dvd-recorders kun-

meer op een normale dvd, waar-

en toen bestond het in 2002 geïn-

daarom simpel: koop ergens een

nen met beide formaten overweg.

door de compatibiliteit hoger is.

troduceerde dvd+r nog niet. Dat

paar dvd-r-schijfjes. (JSB)

alleen

dvd+r-schijfjes

Het lijkt een klein verschil, maar bij oudere apparaten zit er een groot verschil tussen dvd-r en dvd+r.

Windows 10 zonder wachtwoord

Al vanaf Windows XP log ik altijd automatisch in. Ook mijn Windows 8-computer logde via een truc uit jullie blad automatisch in. Ik zou heel graag automatisch willen

inloggen met Windows 10. Ik hoop dat het nog mag van Microsoft en dat jullie de oplossing al hebben! Cees Dekker

Met Windows 10 is het ook

deze webcams nog alleen in een

mogelijk de inlogprocedure

kleine selectie all-in-one pc’s en

over te slaan. In de toekomst zal het

laptops verwerkt. Inloggen met een

makkelijker worden om in te log-

pincode is misschien ook een ge-

gen. Zo moeten er webcams op de

makkelijker alternatief: om dit in te

markt komen die je gezicht herken-

schakelen ga je naar Start / Instel-

nen en je zo automatisch inloggen.

lingen / Accounts / Aanmeldings-

Deze veilige en makkelijk manier

opties en klik je onder Pincode op

OK. Haal het vinkje weg bij Gebrui-

gebruikersnaam (e-mailadres) en

om in te loggen met Windows 10

Toevoegen.

kers moeten een gebruikersnaam

wachtwoord op en druk OK. Start

In Windows 10 kun je nog steeds automatisch inloggen.

heet Hello. Hiervoor heb je wel een

Wil je toch het inloggen helemaal

en wachtwoord opgeven om de

de pc opnieuw op om te zien of de

webcam met Intel Real-Sense-

uitschakelen, druk dan op Win-

computer te kunnen gebruiken

truc heeft gewerkt. (RB)

techiek nodig. Op het moment zijn

dows-toets+R en typ netplwiz en

en druk op Toepassen. Geef je

160

VRAAG & ANTWOORD

COLOFON EDITIE 11 2015

Hoofdredacteur

Jeroen de Jager (jeroen@computertotaal.nl) Eindredactie

José Pauty (jose@computertotaal.nl) Theske Slijkerman (theske@computertotaal.nl) Emke Slijkerman Redactie

Jeroen Boer (jeroenb@computertotaal.nl) Joris Peterse (joris@computertotaal.nl) Elmar Rekers (elmar@computertotaal.nl) Vormgeving

Aico Turba (art director), Bert Sluyter, Wonderworks Medewerkers

Eric van Ballegoie, Robbert Brus, Koen Crijns, Maikel Dijkhuizen, Martin Gijzemijter, Ignace de Groot, Kees Krick, Evi Maquoi, Robbin Ooijevaar, Edmond Varwijk, Richard Veenstra, Koen Vervloesem Advertentie-exploitatie

Eva Groot, Ivo Meijer, Raymond Ullers Telefoon: +31 (0)23-5430000 Installeer de app van een bekende clouddienst en maak automatisch back-ups van alle foto’s en filmpjes op je smartphones en tablets.

Hoe maak ik een automatische back-up voor mijn hele gezin?

Ons gezin (vier personen) maakt, met ieder een eigen Android-smartphone aan de lopende band foto’s en filmpjes. Wat is de meest eenvoudige manier om automatisch van

ieders foto’s en filmpjes regelmatig een back-up te maken naar een eigen NAS?

Marketing

Gwenny Bonimbie, Joep Preijde, Koen Scholte, Marjolein Sturk Productie

Marco Verhoog Technische realisatie & distributie

Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); AMP (distributie België) Uitgever

Raimon Gort Contact redactie

redactie@computertotaal.nl, +31 (0)23-5430000 E-mail persberichten

persinfo@computertotaal.nl

Rob Lambrichs de Bruin

Internet

www.computertotaal.nl

De meest eenvoudige oplos-

je bij OneDrive 1 TB opslagruimte.

sing werkt uiteraard met een

Door de app op de mobiele toestel-

app. Heb je een Synology-NAS, dan

len goed in te stellen, wordt er au-

kun je Synology’s lokale cloud ge-

tomatisch een back-up gemaakt

naamd CloudStation gebruiken.

van alle media naar de cloud. Zorg

Via de app DS Cloud kun je foto’s

ervoor dat dit alleen plaatsvindt

back-uppen naar je NAS. Een app

via wifi, anders ben je snel door je

die geschikt is voor iedere NAS is

mobiele databundel heen (als je die

Sweet Home WiFi Picture Backup

hebt). Je kunt één centraal account

(dat ook in een betaalde variant

aanmaken voor iedereen of voor

onder de naam Sweet Home Image

alle gezinsleden een apart account

Backup Donate beschikbaar is).

inrichten. Dit laatste is overzich-

Deze app kan je foto’s automatisch

telijker. De media die je back-upt

via wifi naar een map op je NAS

naar de clouddienst wordt stan-

back-uppen.

daard niet gedeeld en is alleen voor

Een andere handige oplossing

het account beschikbaar. Uiteraard

om foto’s te back-uppen via een

kun je met je browser inloggen bij

app werkt niet via je eigen NAS,

de clouddienst en de foto’s en film-

maar met een online opslagdienst.

pjes delen of downloaden. (RO)

Bij verschillende diensten krijg

Synology DS Cloud

je extreem veel opslagruimte om

http://tiny.cc/dscloud

je foto’s en filmpjes te stallen. We

Sweet Home WiFi Picture Backup

noemen Google Foto’s (onbeperkte

http://tiny.cc/shpb

opslag), Flickr (1 TB) en OneDrive

Google Foto’s, https://photos.google.com

(30 GB, uit te breiden tegen beta-

Flickr.com, www.flickr.com

ling). Als je Office 365 gebruikt, krijg

OneDrive, www.onedrive.com

NOVEMBER 2015

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

Adres

Computer!Totaal Richard Holkade 8 2033 PZ Haarlem Abonnement Computer!Totaal De prijs voor een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) op Computer!Totaal bedraagt per 1 oktober 2014 € 64,50. Een digitaal jaarabonnement (12 edities digitaal) op Computer!Totaal bedraagt per 1 oktober 2014 € 54,50. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Uw opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. U kunt de Klantenservice op werkdagen tussen 10 en 14 uur bereiken via +31 (0)23–5364401. Verhuizing, bezorgklachten en vragen Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Computer!Totaal. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord. Persoonsgegevens Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag onder nummer 1276551 door Reshift Digital, de verantwoordelijke voor uw gegevens. U kunt uw eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Klantenservice Reshift Digital, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem. Disclaimer Hoewel uiterste zorg is besteed aan Computer!Totaal, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Computer!Totaal. Alle in Computer!Totaal genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2015 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

161

DOE HET ZELF

Heb jij zelf iets gemaakt? Laa het ons weten via www.facebook.com/comt pu tertotaal twitter.com/computertot of mail naar redactie@compu aal tertotaal.nl

DOE HET ZELF Lego-accessoires op je bureau Je kunt uiteraard een kabelhouder voor je bureau aanschaffen, maar wie nog wat Lego in de kast heeft liggen, knutselt zelf gemakkelijk iets in elkaar. En het ziet er ook nog eens een stuk vrolijker uit.

BOREN IN PLAATS VAN LIJMEN Wil je liever in de Lego-grondplaten boren, zorg dan eerst dat je een klein

Richard Veenstra

gaatje in het plastic maakt. Dit kan door een speld in een vlammetje te houden en

WAT HEB JE ALLEMAAL NODIG?

een paar keer in het plastic te prikken. Zodra er

GRONDPLAAT SNIJDEN

een gaatje in het plastic zit, kun je voorzichtig gaan boren.

Voor een goede grip plaats je de Lego-poppetjes op een grondplaat (bijvoorbeeld BrickLink-code 3865) en lijm je deze op je bureau vast. Een grondplaat snijd je het beste met een stanleymesje. Handig is om een Lego-plaatje (bijvoorbeeld 2 x 4 noppen, BrickLink-code 3020) op de grondplaat te klikken zodat je in een rechte lijn kunt snijden.

LEGO-MINIFIGUREN

LEGO-BODEMPLAAT

LEGO-PLAATJES (LEGO-ONDERDELEN ZIJN ONDER MEER VERKRIJGBAAR VIA WWW.LEGO.NL)

162

De meeste kabels passen precies in de handjes van een Lego-poppetje. Heb je een dikkere kabel, dan kun je een boog-element (bijvoorbeeld BrickLink-code 3659) op de grondplaat klikken en een kabel hier onderdoor voeren.

TIP

Snijd niet direct op je bureau, maar leg er een plank of tijdschrift onder om de ondergrond niet te beschadigen.

PLASTICLIJM (GESCHIKT VOOR ABS)

STANLEYMES

PLAATSEN 03 POPPETJES

LIJMEN 02 GRONDPLAAT Het is niet per se noodzakelijk om de grondplaat aan je bureau vast te lijmen, maar het zorgt er wel voor dat je kabelhouders steviger staan. Het beste gebruik je speciale plasticlijm voor bijvoorbeeld modelbouw. Lego is gemaakt van ABS-plastic, doorzichtige elementen worden van een ander soort plastic gemaakt.

TIP

Wil je geen lijm gebruiken, koop dan dubbelzijdig tape bij de bouwmarkt. Als je goede tape gebruikt, zal dit voor de meeste toepassingen net zo goed werken als lijm.

TIP

Ge誰nspireerd geraakt? BrickLink is een soort eBay voor Lego-steentjes. Op www.bricklink.com kun je alle mogelijke steentjes in tientallen kleuren bestellen. Alle steentjes hebben een unieke code, deze codes lees je in de stappen.

04 VARIATIES Een Lego-poppetje kan niet alleen als kabelhouder dienen. Buig een poppetje voorover en laat het over de rand van je laptop hangen om je camera af te dekken. Of gebruik een Lego Technic-steentje (bijvoorbeeld BrickLink-code 3701) als sleutelhanger en klik deze op je bureau.

TIP

De mogelijkheden met Lego zijn eindeloos, klus zelf een pennenbakje in elkaar of maak bijvoorbeeld een houder voor je smartphone.

WAPEN JEZELF TEGEN CYBERCRIME. Kaspersky Internet Security - Multi-Device beschermt je financiĂŤle transacties. kaspersky.nl

THE POWER OF PROTECTION

True Wireless High Fidelity

winner

True Wireless High Fidelity Het hiﬁ streaming systeem van Raumfeld combineert hightech netwerktechnologie met hoogwaardige hardware, gebruiksvriendelĳke bediening en een duurzaam design. Het Raumfeld systeem is makkelĳk, met slechts een paar stappen door de App, aan te sluiten op het wiﬁ netwerk. Nadat het systeem is verbonden, kun je jouw eigen Network-Attached Storage (NAS) met Raum-

8 weken thuis proberen

Niet goed? Geld terug!

feld verbinden, muziek van Spotify, TIDAL, TuneIn of Napster afspelen of je muziek die je op je tablet of smartphone hebt opgeslagen, direct op de Raumfeld speakers afspelen. Te bedienen is het gehele systeem met een door Raumfeld zelf ontwikkelde Controller App voor iOS en Android. www.raumfeld.com

2 jaar garantie

Direct bĳ de fabrikant