What’s in a name?

Wat schuilt er achter de namen van onze huizen?

Met Johannes Baptista, Johannes de Doper, Sint Jan, die we terugvinden bij huisnummer 175, hebben we een heel bijzonder man beet.

Volgens de overlevering en volgens de evangelies, Was Elisabeth, zijn moeder, familie van Maria, de moeder van Jezus. Wellicht waren ze nichten in de brede zin van het woord. Zijn vader, Zacharias, was stamde uit een oud priestergeslacht en was zelf priester. Het huwelijk leek onvruchtbaar, maar net als enige maanden later Maria, kreeg ook Zacharias een visioen van de aartsengel Gabriël. Die beloofde hem en Elisabeth ondanks hun hoge leeftijd nog een zoon. Je zou voor minder gaan jubelen: de lofzang van Zacharias behoort vandaag nog altijd tot de vaste dagelijkse gebeden in iedere abdijgemeenschap.

Toen Johannes volwassen werd, ging hij prediken voor de joden. Hij zette hen aan tot een eenvoudiger en eerlijker leven en boete te doen voor hun zonden, levend in Gods Aanzien. Hij had zijn stek gevonden bij de Jordaan. Sprinkhanen en honing hielden hem te been. Hij liep gekleed in een mantel van kamelenhaar. En hij deed iets merkwaardigs: om de mensen tot inkeer te brengen dompelde hij hen onder in de Jordaan. Hij ‘doopte’ hen. ‘Baptist’ komt van het Grieks en verwijst naar onderdompelen. Toen Jezus eveneens aan zijn openbaar leven begon, ging hij langs bij zijn iets oudere familielid en liet zich ook dopen. De evangelies zijn duidelijk: eerst wil Johannes dat niet: hij is deze actie niet waardig, maar Jezus wijst hem terecht. Als hij Jezus doopt komt een duif voorbij en wordt een stem van boven gehoord die zegt: ‘Dit is mijn welbeminde zoon, in wie ik mijn welbehagen schep’. Liefst drie evangelies van de vier melden dit feit. De christelijke drievuldigheid is een feit: God de Vader spreekt uit de hemel de mensen toe (verstaanbaar is een andere zaak), de zoon Jezus wordt gedoopt, de heilige Geest wordt zichtbaar in de duif. Vader, Zoon en Geest manifesteren zich samen. De teneur is gezet: Jezus kan zijn taak aanvatten. Johannes noemde Jezus bij die gelegenheid het ‘Lam Gods’, verwijzend naar zijn latere zelfopoffering aan het kruis. De apostelen namen die doopceremonie over als teken van opname in de christengemeenschap en dat is het nog altijd tot op de dag van vandaag. Wie als kind niet werd gedoopt, kan dat later nog altijd laten gebeuren: dit gebeurt dan meestal in de viering van Paaszaterdag, bij het ontsteken van de nieuwe Paaskaars, symbool van nieuw leven. Het is en blijft een van de belangrijkste rituelen binnen de christenheid. Het doopsel hoort thuis bij de rij rituelen die rechtstreeks met het leven van mensen verbonden zijn en het kunnen aansturen: doopsel, vormsel (bevestiging van het doopsel), eucharistie, biecht, huwelijk, priesterwijding, ziekzalving. Deze zeven worden ook ‘sacramenten’ genoemd. Het is wel merkwaardig dat we geen weet hebben van ook maar één persoon die door Jezus zelf gedoopt werd.

Tijdens Jezus’ openbaar leven nadien is het niet zo duidelijk of Johannes zijn taak nog verder zet. Wel wekt hij wrevel op bij de koninklijke familie. Hij zorgde voor onrust en al zeker toen bleek dat koning Herodes Antipas het niet zo nauw nam met de echtelijke trouw. Nochtans kon hij het persoonlijk met Johannes vrij goed vinden. Zijn tweede vrouw Herodias zon op wraak en misbruikte tijdens een feest Herodes, die zo werd begeesterd door de dochter Salome van Herodias, dat hij haar niets wou weigeren. Op aanstoken van haar moeder vroeg Salome het hoofd van Johannes op een dienstblad binnen te brengen. Johannes was toen net weer opgepakt voor zijn oproerige taal. En zo gebeurde…

Het naamfeest van Johannes de Doper wordt gevierd op 24 juni voor