Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
GURASO DELEGATUAK .............................................................3 IKASLE DELEGATUAK ..........................................................…...5 IKASLE ENBAXADOREAK …………………………………………………………6 HAUR HEZKUNTZA : 2 URTE ..............................................................................7 EUSKERAREN ASTEA ........................................................... 8 ESKOLA 2.0 ...............................................................................9 TALDE INTERAKTIBOAK ...........................................................11 GU ERE BERTSOTAN …………………………………………………..……… 12 IRTEERAK : ZINEMA EUSKERAZ ............................................................14 ERLEEN BIZIMODUA ......................................................... 15 IL TROVATORE …………………………………………………………….…18 PRÁCTICA DE TECNOLOGÍA (HIRUBIDE) ..........................19 LITERATUR TXOKOA : HERENSUGEA .....................................................................20 TERTULIAK .........................................................................21 TAILERRAK .........................................................................22 BELASKOENEAKO LIBURUTEGIA ...............................................23 ZENBAIT GAI : : ORNODUN BEREZIA – ITSAS ZALDIA ………….…….......……….25 BILINTX .............................................................................27 EGIPTO .............................................................................29 BELASKOENEAKO ABESBATZA .................................................30 ESKOLA-KIROLA ......................................................................31 DENBORAPASAK ......................................................................32 ITSAS ZALDIA ..................................................................33 GURUTZEGRAMA (GOZOKIAK) ............................................34 GURUTZEGRAMA MATEMATIKOA ........................................35 GAIETAKO GURUTZEGARMAK .............................................36 ZENBAKIEN BIDEZ MARRAZKIA ..........................................37 ERREZETA : ERREGE-OPILA ………………………………………………...38 EGUBERRIETAKO HIRU ELEMENTU ……………………………………...39
2
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Kaixo denori! Urtero bezala, gure eskolako geletako guraso delegatuak izendatu dira, baina aurten,familien arteko eta eskolaren arteko komunikazioa erraztu nahian, eskola komunitatea osatzen dugun guztien artean , Intxixu aldizkarian argitaratzea erabaki dugu. Hona hemen ba, guraso delegatuen zerrenda: ¡Hola a tod@s! Como todos los años, ya se han nombrado a los padres y madres delegados de aula. Este curso, queremos facilitar y potenciar la comunicación entre las familias y la escuela, y para ello, hemos decidido publicar la lista de delegad@s de aula en la revista Intxixu entre todos los representantes de la comunidad escolar. He aquí la nueva lista: HAUR HEZKUNTZA EDUCACION INFANTIL 2 URTE A -2 AÑOS A TUTOREA - TUTORA: KRISTINA MATAMOROS GURASO DELEGATUA - MADRE DELEGADA: INES VIGARA (madre de Ander Martínez-en ama) 2 URTE B – 2 AÑOS B TUTOREA -TUTORA: LOURDES ERRAZKIN GURASO DELEGATUA - MADRE DELEGADA: GEMMA SERRANO (madre de Aimar Utrera-ren ama) 3 URTE A – 3 AÑOS A TUTOREA - TUTORA: ITXASO GARCIA GURASO DELEGATUA - MADRE DELEGADA: Mª CARMEN GARCIA (madre de Markel Garrancho-ren ama) 3 URTE B – 3 AÑOS B TUTOREA – TUTORA : YUNE TERRONES GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: ROCÍO GONZÁLEZ (madre de Eider Meneses-en ama) 4 URTE A - 4 AÑOS A TUTOREA - TUTORA: AINTZANE PAGOLA GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: Mª FATIMA MORÓN (madre de Juanma Infante-ren ama) 4 URTE B – 4 AÑOS B TUTOREA – TUTORA : MARTA LÓPEZ GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: SARA MENDES (madre de Endika Elicegui-ren ama) 5 URTE A – 5 AÑOS A TUTOREA - TUTORA: ROSI FERNÁNDEZ GURASO DELEGATUAK – MADRES DELEGADAS : Mª ANGELES PÉREZ (madre de Shaury Camello-ren ama) ROSI GARCÍA (madre de Salma Hernández-en ama) 5 URTE B – 5 AÑOS B TUTOREA - TUTORA: MERTXE RODRÍGUEZ GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA : ANA VANESSA RAMOS (madre de Nuria López-en ama)
3
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
LEHEN HEZKUNTZA – EDUCACIÓN PRIMARIA 1.B – 1ºB TUTOREA - TUTORA: MAITE PEDRERO GURASO DELEGATUAK - MADRES DELEGADAS: ESTHER TALLEDO (madre de Milagros Alburquerque-ren ama) MARINA (madre de Harelin-en ama)
1.D - 1ºD TUTOREA-TUT@R: TERESA SADABA (IÑIGO ALTUNA) GURASO DELEGATUAK – MADRES DELEGADAS: ISABEL HERNÁNDEZ (madre de David Sanz-en ama) ROSARIO MERINO (madre de Daniel López-en ama)
2.B – 2ºB TUTOREA - TUTORA: INMA PASCUAL GURASO DELEGATUA – PADRE DELEGADO: JOSÉ CHOUZA (padre de Alana Chouza-ren aita)
2.D - 2ºD TUTOREA – TUTORA: MARGARITA GENUA GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: GOYI ÁLVAREZ (madre de Alex y Paula Magalhaes-en ama)
3.B – 3ºB TUTOREA – TUTORA: MARIAN RODRIGUEZ De momento no hemos conseguido un padre o madre delegad@ para esta clase. Momentuz, gela honetan ez dugu guraso delegaturik lortu.
3.D -3.D TUTOREA – TUTORA: MARIJOSE RUIZ GURASO DELEGATUAK- MADRES DELEGADAS: ROSI GARCÍA (madre de Aaron Hernández-en ama) ISABEL ARGUIANO (madre de Asier Garmendia-ren ama)
4.B – 4ºB TUTORA – TUTOREA: MAYTE SANZ (ANE DE EGUIA) GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: LORENA VÁZQUEZ (madre de Xurxo Garcíaren ama)
4.D - 4ºD TUTOREA – TUTORA: Mª EUGENIA AGIRRE GURASO DELEGATUAK- MADRES DELEGADAS: BEGOÑA RODRÍGUEZ (madre de Ane Chueca-ren ama) Mª CARMEN ITURRIA (madre de Unai Arteaga-ren ama)
5.B – 5ºB TUTOREA – TUTORA: LOURDES CASTELLÓ GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: ANA ALONSO (madre de Ismael Rodríguez-en ama)
5.D – 5ºD TUTOREA – TUTORA: LETICIA GRANDES GURASO DELEGATUAK – MADRE DELEGADAS: BEGOÑA RODRÍGUEZ (madre de Ander Chueca-ren ama) ISABEL ARGUIANO (madre de Aintzane Garmendia-ren ama)
6.B – 6ºB TUTOREA – TUTORA: MONIKA ETXEBESTE GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: BRENDA (madre de Lautaro-ren ama)
6.D – 6ºD TUTOREA – TUTORA: SARA NAVARRO GURASO DELEGATUA – MADRE DELEGADA: AURORA MARTÍN (madre de Nerea Saleta-ren ama)
4
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
A CONTINUACIÓN, OS PRESENTAMOS A L@S ALUMN@S DELEGAD@S DE AULA DE ESTE CURSO. HONA HEMEN AURTENGO GELETAKO IKASLE DELEGATUAK.
1.B, TANIA eta HARELIN 1.D, DAVID SANZ eta PAULA PEREZ 2.B, RITAJ ZAROUAL (JOAO/DAVID) 2.D, LAURA CUADRADO 3.B, CHENOA PEREZ (MANUEL) 3.D, ELENA ROMERO (SOFIA) 4.B, ENDER ALBERDI 4.D, KEVIN CLEMENTE 5.B, NAFFI COMPAORE 5.D, ANDER CHUECA eta ANGY GORRIÑO. 6.B, DAVID IZQUIERDO 6.D, IUNE GUILLEN 5
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
1.B, TANIA, HARELIN eta MILAGROS 1.D, NEREA 2.B, ALANA eta NAYUKI 2.D, PAULA eta ALEX 3.B, MANUEL DUAL
3.D, JIAJUAN WU, SOFIA VALYVAYKO, SERAH OMOJOLA, eta MAIALEN 4.B, XURXO, ALIS, DIANA MARISOL, JOSEBA, PAOLO 4.D, ANE CHUECA eta UNAI ARTEAGA 5.B, NAFFI, JON ANDER, NOELIA, NATHALYN, KALETH 5.D, JEMINA, AINTZANE, NEREA eta LUCIA 6.B, ALEX, ABDERRAHMAN, ETEEVEN, BRYAN eta JOCkSAN 6.D, YASSINE eta KEVIN 6
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua 2 URTE
Ongi etorria eman nahi diegu aurtengo gure ikasle berriei.
Izan, Naiara, Oier, Olaia, Julen, Carla, Christian, Iria eta Lander. Javier, Bouba, June, Abdel, Ani, Eider, Aimar eta Ali.
Ander Martinez, Omar, Ander Jimenez, Inhar, Maria, Daphnee, Aroa eta Imanol. Erik, Lara, Naira, Daniela, Luna, June, Iman eta Oier.
7
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
EUSKERAREN ASTEA HAUR HEZKUNTZAKO ERAIKUNTZAN JOAN DEN AZAROAREN 23an GOIZEZ, 3, 4 ETA 5 URTEKO IKASLEEK GURE IRAKASLEEKIN EUSKAL JOLASAK EGITEN ARITU GINEN.
8
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
H
a llegado la Navidad, y con ella los villancicos, el frío, las vacaciones, el Olentzero, y una infinidad de acontecimientos que nos traerán el Año Nuevo y, como no, los Reyes Magos. He seleccionado unas webs referidas a los temas anteriormente citados con la intención de que paséis unas felices vacaciones en familia.
Abestiak-Canciones: Recordad que para abrir los enlaces a estas webs deberéis utilizar las teclas Ctrl + Clic (con el ratón) encima de la imagen y el cursor se convertirá en una mano.
Jolasa: Jolas honetan elur-oreinaren sudurrean klikatu behar duzu abesten ipintzeko. Gabonetako abestiak aukeratu ahal dituzu edo zuk nahi duzun kanta jo. En este juego debes pinchar sobre la nariz de los ciervos para componer tu canción. También puedes elegir una canción y tocarla siguiendo el orden de los números situados encima de los ciervos.
9
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Postales: Si necesitáis mandar alguna felicitación a amigos o familiares, podéis acceder a esta dirección pinchando como siempre en la imagen.
Recetas de Cocina: Un par de sitios web sobre ”Recetas de cocina” para sorprender a todos.
Juguetes: Si necesitáis hacer algún regalo, este sitio nos parece interesante: En estas fechas tan cercanas a la Navidad, desde Trukeme os queremos recordar la importancia de elegir bien los juegos que vais a regalar. Por eso, os animamos a que antes de comprar un juego o juguete, tengáis en cuenta que al hacerlo, no estáis fomentando valores sexistas o violentos. Opariak errealitate bilakatzen dira datozen egunotan, opariproposamena aurkezten dizkizuegu: Jolas kooperatibo berriak gabonetan oparitzeko. Gabon garaia gero eta hurbilago dagoenez, Trukemetik, zein inportantea den opariak ondo aukeratzea gogoratu nahi dizuegu. Horregatik, animatzen zaituztegu jolasa edo jostailua erosi baino lehen, kontuan har dezazuen borrokaren edo sexismoaren aldeko baloreak ez zaudetela bultzatzen.
10
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Azaroaren erdialdean talde interaktiboekin hasi gara eta horren berri emango dizuegu lehenego mailakook. Hamabostean behin hiru bolondres etortzen dira eta matematika lantzen dugu. Gela lau txokotan banatzen dugu eta hauetan: buruketak, kalkuloa, logika eta jokuak lantzen ditugu. Helburua, nagusiek emandako lanak gure artean aurrera eramatea da. Asko ikasteaz gain oso ondo pastasen dugu.
1.MAILA
11
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Gu ere bertsotan….. bertsotan…..
Alaia Martin.
Abenduaren 16an, 5.eta 6.mailako ikasleak Txingudi Ikastolara joan ginen bertsoak botatzera……ondoko orrialdean guk asmatutako bertsoak dituzue…..
Bertsolaria eta idazlea. Oiartzunen jaio eta bertan bizi da. Hilabete honetako 28an,bere urtebetetzea da Bere izenari ohore egiten dio. Bertso ikastaroa ematen digu aurten. Pazientzia asko dauka gurekin.
“Bertsolaritza egiten ni beti alaia. Gure irakaslea da gure ALAIA.” (María)
BERTSOETAN JARDUN, EUSKALDUN...... 12
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Gu ere bertsotan….. bertsotan….. TALDEAK 1, 2 - IUNE, URKO G, NOELIA, UNAI ,SERGIO.................................XENPELAR taldea 3, 4 - ISMAEL M., Mª MODESTA, AINTZANE, ANDER, ZAIRA....LAZKAO TXIKI taldea 5, 6 - ISMAEL L., DANIEL, MARINA,PAULA,RUBEN,KOLDO............UZTAPIDE
taldea
7, 8 - NEREA, KEVIN, YASSINE, ADRIAN, LUCIA.......................... XALBADOR taldea 9, 10 ANDREA, MYRIAM, URKO, ISMAEL R., JON ANDER........IPARRAGIRRE taldea 11,12
DOINUA : “Ama begira ezazu” 1. Olentzero ekarri milaka opari. Eskutitza idazten Olentzeroari.
2. Beraz opari asko dugu guk espero. Gaur ondo portatuko gara Olentzero.
3. Denak iritsi dira bazen ia garaia. Urte guztian ondo portatu gera ia.
4. Ondo portatu gara eta ez da txantxa. Beraz guri ez eman mesedez ikatza.
5. Amonaren etxean familiarekin. Jolasten ari gara portatilarekin.
6. Gure opari onak Olentzerokoak. Asko gustatzen zaigu bideo jokoak.
7. Gabonetan gaudela oso pozik nago. Gure etxe polita apainduta dago.
8. Etxean adornoak ta pinu handiak. Oso politak dira kaleko argiak.
9. Jatera joango gara gure jatetxera. Gure familiarekin ondo pasatzera.
10. Oso ondo pasatzen dugu gabonetan. Familia elkartuz Gabon guztietan.
11. Ez dira aberatsak ez dute dirurik. Afrikako umeek ez dute oparirik.
12. Afrikako umeak dira gosetiak. Emango dizkiegu opari guztiak.
13
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
ZINEMA EUSKERAZ Ikasturte honetan bigarren mailako ikasleok zinemara bi aldiz joango gara. Lehenengoa irailean izan zen eta bigarrena datorren hiruhilekoaren erdialdean, ziuraski. Orain, iraileko egun horretan zer ikusi genuen eta nola joan ginen azalduko dizuegu… Donostiako Zinemaldiaren 59. edizioan ‘Katu bat Parisen’ (“Une vie de chat”) animazioko filma disfrutatu genuen.
“Bizitza bikoitza duen Dinoren istorioa da: egunez Zoé neskarekin bizi da eta gauez Pariseko teilatuetan zehar Nico laguntzen du bere lapurreta ibilbideetan”.
Pelikula honen bidez Paris ezagutu genuen. Asko gustatu zitzaigun.
Topoan bidaitzeko aukera izan genuen. Gainera, pantaila erraldoian ikusi genuen, Anoeta Belodromoan ikusi genuelako. Merezi izan zuen!!!!
2. maila
14
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua ERLEEN BIZIMODUA
Urriaren 11ean, hirugarren eta laugarren mailako ikasleak Pagoetako Parkea bisitatzera joan ginen. Ekintza honetan erleen bizimodua ezagutzeko, lana bi zatitan banatu genituen: 1.- Erlearen jaiotza eta erlauntzeko bizitza ezagutu. 2.- Erleen produktuak dastatu eta argizariarekin kandelak egin. Gaiarekin hasi baino lehen, hitz batzuen esanahiak definituko ditugu:
-ERLAUNTZA: Erleak bizitzeko gizakiak egindako kaxa. -ABERASKA: Erleek argizariz egindako eraikuntza, gela hexagonalez osatua. Bertan eztia eta polena gordetzen dute eta arrautzak jarri eta umeak jaiotzen dira. -NEKTARRA: Loreetan sortzen den likido gozoa, erleek bildu eta eztia egiten dutena.
1.-ERLEAREN JAIOTZA eta erlauntzeko bizitza ERLEAREN JAIOTZA Erlearen erlauntzaren barruan jaiotzen da, erreginak erruten duen arrautza batetik. Arrautzetik larba txiki bat ateratzen da eta aberaskako gela batean egoten da irten gabe, hemen metamarfosia gertatzen da, hau da, larba eraldatu egiten da helduaren forma lortu arte, hots, erle bat bihurtu arte. Jaio aurreko denboraldia ez da berdina denentzat , adibidez: LANGILEA hogeita batgarren egunean jaiotzen da, ERREGINA hamaseigarrenean eta ERLAMANDOA hogeita laugarrenean. Larba garaian erabakitzen da erle bat langilea izango den ala ez. Hiru egunetan bakarrik ematen badiote erregina jalea eta
15
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
ondoren eztia LANGILEA izango da, baina hirugarren egunetik aurrera jalea ematen jarraitzen badute ERREGINA izango da. Beraz larba garaiko janariak egiten du LANGILE ala ERREGINA izateak. Erlauntzeko bizitza : Erlauntza baten barruan 20.000-80.000 erle bizi dira eta guztiak ez dira berdinak. Erle mota hauek daude: •
LANGILEAK: Hauek eme antzuak dira. Txikienak eta ugarienak. Erlauntzeko lan gehienak egiten dituzte, adibidez gela garbitzen dute, nektarra eta polena gelara eramaten eta biltzen dute, erlauntza zaindu eta abar.
•
ERREGINA: Eme emankorra da. Erlauntza bakoitzean bakarra. Bere lana arrautzak errutea da. Erregina bat 4 edo 5 urte bizi daiteke eta bere bizitza osoan milioi arrautza baino gehiago jartzen ditu, gutxi gora behera mila edo mila eta bostehun eguneko.
•
ERLAMANDOA: Erle har emankorrak dira. Erregina berriak ernaltzen dituzte. Hauek ez dute janaririk ekartzen erlauntzera eta langileek ekartzen dutena jaten dute, horregatik udazkenarekin batera janari eskasia heltzen denean langilek erasotzen dituzte erlautzetik kanporatuz.
2.- ERLEEN PRODUKTUAK
EZTIA: Erleak landareetatik biltzen duen nektarrarekin eztia egiten du eta aberaskan biltzen du larbei jana emateko. Guretzat eztia oso produktu gozoa da. ARGIZARIA: Erleak eztia janda argizaria sortzen du eta hau abaraskak egiteko balio du. Guk, adibidez, kandelak egiteko erabiltzen ditugu. PROPOLIA: Zuhaitz begietatik jasotzen duen gai edo sustantzia pegajosoa da eta erleak erlauntzeko zirrikituak ixteko eta guztia desinfektatzeko erabiltzen du. POLENA: Erleak landareetatik biltzen du larbei jana emateko.
16
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
JALEA: Erleak buruan duen guruin batek jariatzen duen sustantzia da. Larbei hiru egunetan ematen zaie jateko eta erreginari izango denari sei egunetan.
Produktu hauek: eztia, polena, propolia eta jalea dastatu genituen. Ikasle batzuei gustatu zitzaien , beste batzuei, aldiz ez , baina hori bai, primeran pasa genuen probatzen eta saltseatzen.
Eta bukatzeko tailer txiki bat antolatu zuten .Tailerrean ikasle bakoitzak argizariarekin kandela bat egin zuen eta denok poz-pozik etxera eraman genuen.
2.zikloa
17
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Urriaren 19an, gure eskolako 5. eta 6. mailako ikasleak Amaia Antzokira joan ginen opera baten entsegu bat ikustera. Batzuentzat, lehenengo aldia zen horrelako ikuskizun bat ikusten genuela, eta asko gustatu zitzaigun. Il trovatore opera Verdirena da, eta musikari horren bizitza irakurri genuen klasean Amaia Antzokira hurbildu baino lehen, baita operaren argumentua ikasi ere. Bai konplikatua!!! Izan ere, pertsonaia asko agertzen ziren, eta arreta handia jarri behar zen dena ondo ulertzeko, eskerrak entsegu egunean aurkezleak berriro gogoratu zigula! Argazkiko gizona Giuseppe Verdi da, Il Trovatore opera konposatu zuen musikari italiarra1813. urtean jaio eta 1901. urtean hil zen. Oso arraroa egin zitzaigun opera, antzerkiaren antzekoa zelako, baina kantatua. Baina, hala ere, oso polita iruditu zitzaigun. Amaia Antzokian esplikatu ziguten zenbat ahots mota zeuden, nola jartzen zuten pantaila bat itzulpenarekin euskeraz eta gazteleraz (operak italieraz, frantsesez,‌ izaten direlako), musikariak “fosoâ€? izeneko toki batean izkutatuta bezala zeudela,‌ Gauza asko ikasi genituen eta baita ondo pasatu ere!!!
Eta, gainera, hurrengo egunean egunkarian azaldu ginen!!! Ea laster beste opera entsegu bat ikustera joaten garen!!! 5.D gela
18
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
PRÁCTICA DE TECNOLOGÍA El 24 de noviembre de 2011 los alumnos de 6º realizamos una práctica de tecnología en el Instituto Hirubide, correspondiente a 1º de la ESO . Cada uno realizó una pequeña mesa de madera . Con esa práctica hemos aprendido: a) Utilizar una técnica gráfica trabajando el sistema de “tres vistas”. b) Utilizar correctamente las herramientas para la realización del trabajo. DESARROLLO DEL TRABAJO: 1.- Siguiendo el dibujo de la pizarra ,marcamos en la madera los dibujos lineales. 2.- Cortado de la madera , logrando las piezas que componen la mesa : las patas y el tablero de la mesa. 3.- Ensamblado de las diferentes piezas.
Praktika honekin ikasi dugu: a) Teknika grafika berri bat erabiltzea ,”hiru bistako” sistema trebatzen. b) Tailerrean egoten ikasi eta bertako erramintak erabiltzen ikasI. LAN PLANA: 1.- Egurren markaketa .Marrazki linealak egingo dira. 2.- Egurren mozketa eta mahaiaren osaketa. 3.- Egurren ensanblajea.
19
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Gipuzkoako Arrasate herri txikia zen aintzinean. Hango jendea zoriontsu zirudien, baina arrisku handi bat zeukaten.Urtean behin, lurrak dardaratzen zuten kobazulo batetik pizti izugarri bat ateratzen zelako.
Piztia herensugea deitzen zen eta ahotik sua botatzen zuen. Urte asko zeramaten herensugearen menpe. Akordio bat zuten herensugearekin: Lurrak dardara egiten zuen bakoitzean, herriko neska guztiak ateratzen ziren eta, zozketa bat egin eta gero, ateratzen zen neska herensugeari ematen zitzaion . Herrian errementari bat bizi zen. Bere indarrak ez zuen neurririk eta oso ausarta zen. Errementaria neska batez maitemindu zen, baita neska maitemindu ere, eta elkarrekin bizi ziren. Egun batean lurrak dardar egin zuen eta herriko neska guztiak atera ziren. Orduan zozketan, errementariaren neska atera zen eta herensugearengana eraman zuten. Errementariak hori ikusi eta gero, burdin zorrotz bat hartu zuen eta herensugearengana joan zen. Herensugea ikusi eta gero, burdina lepoan sartu zion eta hil egin zuen. Gero errementaria eta bere neska herrira bueltatu ziren eta zazpi seme-alaba izan zituzten.
David eta Bryan (6.B)
20
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
TERTULIAS LITERARIAS La tertulia literaria es una actividad cultural y educativa que se ha desarrollado en grupos de amigos y diferentes tipos de entidades. La tertulia literaria suele generar estímulos para la lectura, y la participación. Todo el grupo se enriquece de las diferentes impresiones y aportaciones ya que se basa en valores democráticos e igualitarios. Tanto el procedimiento como el contenido introduce prácticas en valores. La tertulia es un instrumento magnífico para la educación en valores. Desarrolla habilidades sociales como la lectura, la expresión, el respeto a las opiniones de los demás. Entre los adolescentes, además de lo anterior, se fomenta la lectura, se superan vergüenzas y miedos, etc. Los libros para leer y comentar en la tertulia se proponen por los propios contertulios. METODOLOGÍA: La metodología que utilizamos se basa en el diálogo. Este se convierte en generador del aprendizaje. Tiene como base las reflexiones, los debates y los argumentos y las experiencias en la vida cotidiana de las personas participantes. Estos planteamientos definen como objetivo principal de la educación la transformación de social a favor de una sociedad más justa, democrática y solidaria. Estos contenidos generales se concretan en un esquema metodológico básico: 1º. Elegimos un libro y un tiempo para leerlo. El tiempo lo marcamos los contertulios. 2º. Marcamos un párrafo o páginas que nos haya llamado especialmente la atención (Esclarecedor, relevante, ingenioso, nueva perspectiva, de acuerdo o no de acuerdo, etc.) 3º. En la sesión, la gente dialoga sobre lo leído, se comenta el párrafo que ha seleccionado ¿Qué nos dice o nos sugiere lo leído? Se practica el dialogo igualitario, desde la misma propuesta de la lectura hasta su comentario final.
ANIMAROS, OS ESPERAMOS. / ANIMA ZAITEZTE. Zorionak eta Urte Berrion : Belaskoeneako Komunitateak
21
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
LA PRÓXIMA TERTULIA LITERARÍA:
• •
Libro: Dulce Chacón: La voz dormida. Día y Lugar: 24 de enero 2012. Edificio de Primaria
Gurasoen formakuntza/ Formación de padres y madres Como en cursos anteriores, este año también, se van a realizar diferentes talleres dirigidos a las madres y padres de los alumnos del centro con el objetivo de proporcionar espacios de reflexión sobre situaciones cotidianas y sobre criterios básicos de funcionamiento del grupo familiar. Aurreko urtetan bézala, aurten ere, desberdinetako tailerrak egingo ditugu eskolako gurasoei zuzenduta,
ohiko
egoeraren
gogoetako
espazioa
emateko
eta
oinarrizko
irizpide
funtzionamendu familiarrak aztertzeko helburuekin. Estos son los cinco talleres para este año: 1.-Aspectos del desarrollo y estrategias para educar. Fecha:26-1- 2012.Edificio de Infantil. 2.-Como sentirnos bien y seguros como padres/madres.Fecha: 23-2-2012 Edificio de Primaria . 3.-Internet para padres y madres Fecha: 29-3-2012 Edificio de Primaria. 4.-Disciplina positiva Fecha: 26-4-2012 Edificio de Primaria. 5.-Los miedos en la infancia. Fecha: 31-5-2012 Edificio de Infantil.
Zorionak eta Urte Berrion : Belaskoeneako Komunitateak
22
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Ciclo Inicial 1.- “El niño Gol” de Ramón García Domínguez. Quique tiene un papá que es locutor de radio y al que le encanta el fútbol. Por eso quiere que su hijo meta siempre Gol en el colegio, cuando trae las notas. Y el pequeño Quique no comprende porqué tiene que esforzarse. 2.- “Josetxo eta bere hamsterra” de Teresa Soler. Amak hamsterra erosi dit. Kaiolara joan naizenean sekulako sustoa hartu dut: hutsik dago. Non sartu ote da? 3.- “ La abeja de más” de Andrés Pi Andreu. En un panal perfectamente organizado, de repente no salen las cuentas y es que... ¡hay una abeja de más! Todas las abejas exigen saber quién está de más, quién es la abeja diferente que las pone en semejante aprieto. Numerosos profesionales y arquitectos hacen cálculos y pruebas para descubrir a la infiltrada. Menos mal que la abeja reina toma cartas en el asunto: ¿y si no sobrara nadie?
Ciclo Medio 1.- “Ez zait irakurtzea gustatzen” de Pako Aristi. Izorratuta nago. Gaur ere hasi da andereñoa betikoarekin : liburu bat irakurri behar dugula gabonetarako ! Aspaldi aurkeztu zizkigun bi liburu, eta bat aukeratzeko esan. 2.- “Un tren cargado de misterios” de Agustín Fernández. Desde la ventana de su cuarto, Ana ve pasar el tren todos los días. Un tren que nunca para, porque donde la niña vive no hay estación. Un día el tren se detiene junto a la casa y Ana recibe la invitación de subir en él. Así, descubre que se trata de un tren muy especial: en él recorrerá países de todo el mundo, y además tendrá que resolver el misterio que encierran siete enigmáticas cajas azules. 3.- “Jogurt eragiketa” de Juan Carlos Eguillor.
23
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Mariak eta bere lagunek pozarren jaten dituzte goma beltzezko oinak, esku bigunak, eskeleto urdinak eta azukrezko bihotzak. Egun batean, jogurt berritsua aurkituko dute eta guztiz mundu harrigarria aurkituko dute jogurtak erakutsiko dien leku ezezagunean.
Tercer Ciclo 1.- Bai eroa ordenadorea de Karlos Santisteban. Lorea, liburu honetako protagonista nagusia, informatikazale amorratua da eta txikitatik oso programa bereziak egiten ditu bere ordenadorean . Ordenadorean Lorearen lagun mina da, baina ezbehar bat dela bide aldatuz eta gaiztotuz joango da, harik eta pentsaezineko asmoak izateraino. 2.- “Bi egun zoro” de Paz Hurlé Becher Victoriak eta bere amona Helenak, opera abeslari ezaguna baina aspaldi erretiratua bera, bi egun oso lanpetuak pasako dituzte. Ustekabean beraien etxe aurreko lorategian Stradivarius izeneko lagun txiki eta ezagutuko dute, eta eginahalak egingo dituzte gizontxoari laguntzeko. 3.- “El Pirata en el tejado” de Jo Pestum Es el primer día de vacaciones. Muy de mañana, Paul sale de casa en busca de aventuras. Pero ¡nunca podía haberse imaginado que se iba a encontrar con un verdadero pirata! Y Paul se convierte en el segundo de a bordo.
En la lectura debe cuidarse de dos cosas : escoger bien los libros y leerlos bien. 24
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
• EZAUGARRIAK: Itsas zaldia arrain berezia da. Mutur biribila du, gorputz estua eta eraztun oskoldunez osatutako eskeletoa. Hogei zentimetro neurtzen du gutxi-gora-behera. Zaldi txiki bat dirudi. Isatsa eta bi hegal txiki ditu. Igeri zutik egiten du. • BIZILEKUA: Kostatik hurbil bizi da, algak ugari dauden tokietan. Mediterraneo Itsasoan, Itsaso Beltzean eta Ozeano Atlantikoan aurki ditzakegu. • ELIKADURA: Harrapari ona da. Bere begiak oso mugikorrak direnez, errez hartzen ditu krustazeoak eta arrain txikiak. Ahoa ezin du zabaldu, horregatik muturrarekin xurgatu eta zuzenean irentsi egiten ditu
• BITXIKERIAK: ♣Ugaltzeko modu berezia du: arra eta emea elkar gorteiatu ondoren, emeak arraren sabel-poltsan uzten ditu arraultzak, hau da, “haurdun” egongo dena arra izango da. Han egoten dira arraultzak lau astez. Jaiotzeko unea iristen denean, itsas zaldia (aita) alga baten zurtoinean heltzen da. Ondoren kulunka egiten du kumeei poltsatik irteten laguntzeko.
25
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
♣Igeri egiteko modua beste berezitasun bat dugu: arrain gehienek burua aurretik dutela egiten dute igeri. Itsas zaldiak, ordea, burua altxatuta mugitzen da.
♣Itsas zaldia oso ugaria da, hala ere, desagertzeko arrisku handian dago . Asian hogei miloi itsas zaldi arrantzatzen dira urtean. Bere azala larruzko gaixotasunak sendatzeko erabiltzen ohi da txinatar medikuntzan. Brasil aldean amuleto edo apaingarri gisa eramaten dute itsas zaldia.
♣Animalia hau
bikote bakarrekoa da, hau da, berea galdu ondoren ez da berriro
ugaltzen.
3.maila 3.maila 26
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
BIOGRAFIA Izen osoa Guillermo Joakin Indalezio zuen . Gaztetan eskaileratik behera erotzea aurpegia desitxuratuta utzi zion . Hortik zetorkion nonbait Indalezio moko beste goitziena . Zorigaiztoa lagun izan zuen bere bizitza osoan Bilintzek . Soka - muturrean behin zezenak adarkatu eta hanketan zauri larriak eragin zizkion ; handik aitzina , errenka ibili zen beti . Nikolasa Erkizia aizkoitiarrarekin ezkondu zen Donostian . Liberala zen Bilintx eta Donostiako liberalen laugarren batailoan gudukatu zen Hirugarren Gerra karlistan. 1876ko San Sebastiรกn egunean , karlistek Arratzain menditik botatako granada bat sartu zitzaion lehiotik etxera . Granada lehertu eta zangoak moztu omen zizkion . Sei hilabete luzetan oinaze izugarriak jasanda hil zen , uztailaren 21ean euskal foruak deuseztatu zituzten egun berean . Amodiozko poesia landu zuen batez ere Bilintxek . Sentimendu handiko idazlea zen. Bilintx poeta bakartia izan zen bere garaian . Bilintx bertsolari ospetsua zenez , bertso pila bat asmatu zituen eta hona hemen ezaguetariko bat .
27
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Aldamenean dituzun hitzekin Bilintxen bertsoak osatu. BEHIN
BATIAN
LOIOLAN
Behin batian Loiolan …………… zan. Hantxen ikusi nuen neskatxa bat........... Txoria baino ere ariñago .................. Hura zen bai polita, Bai politik bazan ! Esan nion desio, Senti nuen gisan, Harekin hizketa ..... Nahi nuela izan. Erantzun zidan ezik Atsegin har ............ Adituko zidala Zer nahi nion……… Aurkitu ginanian Inor gabe jiran, Koloriak…………… Azazi zizkidan; Kontatuko dizuet, Guztia …………., Zer esan nion eta Nola erantzun .......... Dama polita zera Polita guztiz ,ai! Bainan alare zaude Oraindik ............... . Ezkon gaitezen biok! Esan zaidazu bai! -Ni zurekin ezkondu? Ni zurekin ? jai ! jai ! NEZAN ESAN
GORRITU
SEGIDAN
PLAZAN BAT
EZKONGAI
ZIDAN DANTZAN
ERROMERIA
(6B)
28
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
EGIPTOAR KULTURA Antzinako egiptoarrek arkitektura arloko eta arlo artistikoko lan handiak utzi zizkiguten, baita literatur testu garratzitsuak ere. Karnak eta Luxorgo tenplu handiez gain, piramideak eta monumetuzko hilobi-mota desberdinak eraiki zituzten. Hilobi hauen artean hipojekoak (harkaitzean zulatutako hilobiak)azpimarratu behar dira.
Egiptoar erligioa hil ondorengo bizitzan oinarritzen zen eta hori da hildakoen gorpuak usteltzetik babesteko momifikatu egiten zuten . Egiptoarrak politeistak ziren eta jainko bakoitzak bere tenplu eta apaizak zituen.
ABDE ETA ALEX. 6B 29
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Abenduak 16an Belaskoenea Eskolako Abesbatzak Pentecostés parrokian Gabon kontzertua eskeini zuen. Hauek izan dira aurtengo kantak: • • • • • • • • • • • • • • • • •
ARTZAINAK MENDIETAN OILARRAK KANTA KANTARI MARI DOMINGI MENDI ALDETIK DATOZ NIÑO TXIKITO HERMOSO (Hondarribia) HUAHUANACÁ (Hego Amerika) MIMIKATANSUA (Japon) PETIT PAPA NOËL (Frantzia) MI BURRITO SABANERO (Colombia) CHIQUIRRITIN (Nafarroa) HACIA BELÉN ARRE BORRIQUITO ASPALDIKO OLENTZERO DIN DAN DON (Euskara-Portugesa-Ingelera) NOCHE DE PAZ WE WHIS YUO A MERRY CHRISTMAS ADESTE FIDELES
EGUBERRI ETA URTE BERRI ON! 30
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
ESKOLA
KIROLA
2011/2012
Aurten ere eskolako ikasleak kirola egiteko gogoarekin etorri zaizkigu. Hori dela eta Eskola Kirolan izen eman dutenak ez dira gutxi izan baina gehiago izan zitezkeen ere: • • • •
3. mailan 7 ikasle. 4. mailan 16 ikasle. 5. mailan 4 ikasle. 6. mailan 9 ikasle.
Ikasturte honetan kirol desberdin asko ezagutzeko eta praktikan jartzeko aukera izango dute: eskubaloia, igeriketa, atletismoa, errugbia, saskibaloia eta futbola besteak beste. Oso gustora ibiltzen ari dira asteko bi entrenamenduetan eta partidetan ere etorri diren begirale jatorrekin. ONDO PASA ETA GORA KIROLA!
31
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Kaixo lagunak: Gure aldizkarian zenbait denborapasa agertzen dira. Andere単o bakoitzak egin nahi duzuenaren fotokopia emango dizue eta parte har dezakezue lehiaketan, beheko solairuko INTXIXUko kutxan sartu ondoren Lehiaketan parte hartzeko, beti bezala : - Denborapasa ondo egin. - Bertan, zuen izena-abizenak idatzi eta zein gelakoa zareten ere, ahaztu gabe. - Eta ...... ZORTE ON!!
ANIMO ETA ZORTE ON !!
ANIMA ZAITEZTE !!
32
Intxixu aldizkaria
*
2011 Abendua
Itsas-zaldiaren informazioa ondo irakurri baduzue, gai izango
zarete denborapasa hauek egiteko. AURRERA LAGUNAK!! ONGI IRAKURRI ONDOREN... ESALDIAK ELKARTU Brasilen...
kumeak jaiotzen laguntzeko.
Txinatar medikuntzan...
irentsi egiten ditu.
Jaiotzeko...
desagertzeko arriskuan daude.
Bikotea galtzean...
hogei zentimetrotakoa da.
Muturra...
amuleto eta apaingarri gisa erabiltzen da.
Bere neurria...
eraztun oskoldunez osatuta dago.
Bizitzeko...
ez dira gehiago ugaltzen.
Harrapariak...
azala sendatzeko erabiltzen da.
Arra da...
lau aste behar dira.
Arrak kulunka egiten du...
biribila dauka.
Oso ugariak izanda ere...
algak behar ditu.
Bere eskeletoa...
arraultzak gordetzen dituena.
Zenbakiak elkartu Sinboloetan dagokion bokala idatzi eta itsas zaldiari buruzko esaldi bat agertuko zaizu: ♦TS♦S
Z♦LD♦♦ K
♦TS♦♦♦NG♦ND♦K
♦H♦S
♦G♦T♦K♦ K♦L♦R♦Z ♦LD♦TZ♦N D♦R♦
3.maila 33
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua GURUTZEGRAMA
Ondorengo gurutzegraman gozoki mota desberdinak aurkituko dituzue. Horretarako definizioak ondo irakurri eta osatzen joan. EZKERRETIK ESQUINERA
GOITIK BEHERA
1.- Izoztuta jaten den kaki krematsua, esne, azukre eta beste osagai batzuekin egindakoa.
5.- Gainetik azukre gogortua eta erdian zuloa duen galleta biribila.
2.- Mastekatzekoa den gozoki biguna.
6.- Kakao eta azukrez egindako jakia; esnea, urrak eta almendrak ere izan ditzake.
3.- Almendrekin, azukrearekin eta beste osagai batzuekin egiten den Gabonetako jakia.
7.- Irin, arrautza, azukre eta gurinez egiten den orea et alabean erretzen dena.
4.- Irina, azukrea, txokolatea, gurina eta beste osagai batzuk erabiliz egiten den gozoki txikia.
8.- Irin, azukre eta arrautzekin egin eta molde batean jartzen den jakia. 7.
1.
I
A 8. 6.
3.
4. O
2. 5.
X
R
O
L
A
A
ASMAKIZUNAK : Ondo bilduta nago, Zapore asko izaten ditut, eta hain gogorra izanda, haginen bat ere apurtzen dut.
Kanaberatik ateratzen naute, ez arrantzarako kanaberatik; beti dut aurpegi zuria, gozatzea da nire zeregina.
NOR NAIZ??.........................
NOR NAIZ??........................
4.maila
34
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
35
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Gurutzegrama honetan gorputzaren atal hauek kokatu: HEZURRAK, BETAZALA, BELARRIA, SUDURRA, HANKA, BIHOTZA.
Gurutzegrama honetan lanbide hauek kokatu: SUHILTZAILEA, LIBURUZAINA, GIDARIA, IGELTSEROA, DENDARIA, UDALTZAINA.
5.D GELA
36
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
ZENBAKIAK ORDENEAN LOTU ETA GERO, DENA MARGOTU.
37
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua ERREZETA
ERREGE-OPILA OSAGAIAK : • • • • • • • • • • •
1 kg irin sendo. 180 g. azukre-ale. 20 g gatz. 150 g. gurin gogor. 100 g. arrautza irabiatu. 10 g. kontserbagarri. 300 g. ur. 30 g. laranjondo-lore. 50 g. altxagarri. Laranja birrindura. Limoi birrindura.
PRESTAKETA : Prestaketa eskuz egiten dugunean: 1. Lehenengo solidoak nahastuko ditugu; irina, azukrea, gatza, kontserbagarria, birrindurak, eta gurin zatiak. 2. Jarraian sumendia egingo dugu solidoekin, gero likidoak eransteko : arrautza irabiatua, ura eta laranjondo-lorea. 3. Masa egin eta altxagarria erantsi masa fina eta homogeneoa lortu arte. 4. Masa blokea egonean utzi, 15 minutuz, estalita. 5. 400gr-ko masa zatiekin bolak egin, zapiarekin estalita 10 minutuz egonean uzteko. 6. Opilari forma emango diogu, plaketan ezartzeko eta jarraian frutak zein apaingarriak eransteko. 7. Hartzitzen utzi, bolumena bikoitza izan arte. 8. Arrautza irabiatuarekin pintatu eta labean egosi 190ºC-tan, 12 minutuz. (tiro itxiarekin).
38
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
Orri honetan gure herrietan ohikoak diren Eguberrietako hiru elementu ohiko aurkezten dizkizugu. En esta última página te presentamos tres elementos típicos de la Navidad de nuestros pueblos. SUKILA EDO BAZTERREKOA Enbor sendo bat da, gabon gauean erretzen dena etxeko behe-suan. Sutan izaten da urtea hasi arte, eta horregatik tamaina handiko engorra izaten da.
Tronco grande que se quema en Nochebuena en el fuego de la vivienda. Permanece en el fuego hasta comienzo del año, por eso debe de ser de grandes dimensiones. GOROSTIA Eguberrietan dekoraziorako erabiltzen zen zuhaixka, forma eta kolore nabarmenak dituelako.
Arbusto utilizado como decoración en las fiestas de navidad por su forma y colorido. En castellano acebo. URTATSA Puska biltzea etxez etxe, tipikoa Baztanen, Ultzaman eta beste toki batzuetan.
Cuestación de alimentos por las casas de los pueblos, típica en zonas como Baztán y Ulzama.
39
Intxixu aldizkaria
2011 Abendua
40