ÇİFTE MİNARELİ MEDRESE YIKILMAK İSTENMİŞTİ
Fotoğraf: Nihat Kılıçoğulları
Son restorasyon ’un uzaması ile bazılarımızın merakla içinde ne gibi değişiklikler oldu diye merakla beklediğimiz. Çifte minareli Medrese diğer adıyla Hatuniye Medresesi hakkında bu yazıda okuyacaklarınız tam bir ezber bozma nev’inden bilgiler olacaktır. Google hazretleri dâhil, yayınlanmış ve yayınlanmakta olan tanıtım kitapları, kataloglar, ansiklopediler, gezi rehberlerinde hala eserin Alâeddin Keykubat’ın kızına atfedilmesi hatası zor düzelecek gibi gözüküyor. Selçuklu mimari tarzında İlhanlı döneminde yapılan Hatuniye medresesinin banisi ve yapım tarihiyle ilgili en kapsamlı Prof. Dr. Haluk Karamağaralı hoca’ya aittir. Orada ve Erzurum tarihi hakkında yapılan en kapsamlı çalışmalardan biri olan İbrahim Hakkı Konyalı’nın kitabında eserin İlhanlılar dönemine ait olduğu ifade edilmiştir. Merak edenler bu iki kitaba baş vurabilirler. Biz yazımızda bu konuya girmeyecek Osmanlı döneminde tophane ve silah deposu haline getirilen Çifte Minareli Medresenin 1916’da nasıl havaya uçurularak imha edilmek istediğine ve 1928’lerde çöplük alanı haline getirilmesi nedeniyle belediye encümenince alınan yıkım kararını gündeminize taşıyacağız. Garip ama gerçektir ki bir ilim yuvası Osmanlı döneminde hangi sebeplerle bilinmez Top dökümhanesi ve silah deposu olarak kullanılmış, içerisine atlı arabalarla girilip çıkılmış, Birinci dünya Savaşı yıllarında da cephanelik olarak kullanılmıştır. Nusret Som, Kocagüney ve Zeki Başar’ın kitaplarında yer alan bilgilere göre Türk ordusu 1916’da Erzurum’dan çekilirken topçu subayı Binbaşı Nuri Bey cephaneliklerin yok edilmesi göreviyle Erzurum’da bırakılmıştır. Bu plan dahilinde Harput Kapısı’nda bulunan ve içerisinde çok miktarda kara barut bulunan bir cephaneliğin patlatılması sonucu şehirde büyük hasar meydana gelmiştir. Patlamanın etkisiyle civardaki birkaç ev yıkılmış ve hatta fırlayan taşlar Çırçır mahallesine kadar ulaşarak insanların yaralanmalarına sebep olmuştur.