Język jako system znaków
RODZAJE ZNAKÓW ZNAKI
NATURALNE
UMOWNE (KONWENCJONALNE)
Inaczej symptomy, oznaki
Inaczej sygnały
ikoniczne
symbole
Czy język jest najdoskonalszym systemem znaków, kodem uniwersalnym?
T
K O
Zbuduj różne wyrazy z tych liter.
Z podanych wyrazów zbuduj różne zdania. MAŁGOSIA JAŚ
KOCHAĆ
Wniosek? Dźwiękowa istota znaku umożliwia różnicowanie formy znaków i bogactwo połączeń, tworzenie znaków złożonych ze znaków prostych.
Przypomnij sobie wiadomości o funkcji metajęzykowej tekstów (podręcznik, s. 28). Utwórz wypowiedzi o funkcji metajęzykowej, które opiszą zdanie „Piotruś podlewa ogródek.”. (np. Zdanie składa się z trzech wyrazów.) • Jest to zdanie pojedyncze. • W zdaniu występują dwa rzeczowniki. • Oba rzeczowniki są w formie zdrobniałej. • Zdrobnienia utworzone są formantami -uś i -ek. • Wyraz „Piotruś” występuje w mianowniku. • Wyraz ten ma końcówkę zerową. • W wyrazie „Piotruś” występują dwie spółgłoski miękkie.
PODSYSTEM GRAMATYCZNY
PO LE DSY KS ST YK EM AL NY
M Y E T ZN S Y IC S G D O PO OL N O F
PODSYSTEM FONOLOGICZNY
FONEMY – ZBIÓR ELEMENTARNYCH JEDNOSTEK BRZMIENIOWYCH SYSTEMU REALIZOWANYCH W MOWIE W POSTACI GŁOSEK
PODSYSTEM LEKSYKALNY
SŁOWNIK DANEGO JĘZYKA SKŁADAJĄZY SIĘ Z LEKSEMÓW, CZYLI POSIADAJĄCYCH OKREŚLONE ZNACZENIE ELEMENTÓW JĘZYKOWYCH, WYSTĘPUJĄCYCH W MOWIE LUB PIŚMIE W POSTACI FORM GRAMATYCZNYCH.
PODSYSTEM GRAMATYCZNY
REGUŁY WIĄZANIA ZE SOBĄ ZNAKÓW JĘZYKOWYCH OBEJMUJĄCE: SŁOWOTWÓRSTWO
MORFOLOGIĘ WYRAZÓW FLEKSJA
SKŁADNIĘ
Morfem – najmniejsza grupa fonemów, która niesie ze sobą określone znaczenie i której nie można podzielić na mniejsze jednostki znaczeniowe.
PODZIAŁ MOFREMÓW 1. Leksykalne (wskazujące na znaczenie wyrazu). 2. Fleksyjne (końcówki). 3. Słowotwórcze (formanty). Przeanalizuj przykłady ilustrujące rodzaje formantów („ogród”, „ogródek”, „ogródeczek”, „ogródeczków”). ogród – O 1 2 ogród – ek – O 1 3 2 ogród – ecz – ek – O 1 3 3 2 ogród – ecz – k – ów 1 3 3 2
pisz – ę 1 2 za – pisz – ą 3 1 2
1. Leksykalne (wskazujące na znaczenie wyrazu). 2. Fleksyjne (końcówki). 3. Słowotwórcze (formanty).
Kategorie gramatyczne służące do opisu form czasownikowych (osoba, liczba, czas, rodzaj, tryb, strona, aspekt); „zapisałabym” - najmniejsze cząstki znaczące wskazujące na poszczególne kategorie morfemów. zapisałabym – …. os. L…., r….., tryb ………, aspekt ……….., strona ………
za – Aspekt dokonany
3
pisa – temat
1
ł– liczba
a– rodzaj
2
2
by – m tryb osoba
2
2
Praca domowa:
s. 291