คํานิยม ผมเพิ่งไดรับตนฉบับ ติวพอขึ้นสวรรค เมื่อวาน กอนที่จะเขียน คํานิยมนี้ เพียงอานหนาแรกก็รูสึกไดถึงความสวางไสวจากตัวอักษร กับ ทั้งเมื่อสงตอใหคนรอบขาง ก็พูดเปนเสียงเดียวกันวานาอาน นาติดตาม ทั้งยังเปนแรงบันดาลใจใหเชื่อมั่นวา วาระแหงการจากลา ไมมีสิ่งใดตอง เสียใจ ในเมื่อรูวา “ใจทาน” แสนสุข เปนมหากุศลอยู หากอาน “เรื่องจริง” นี้แลวสนุก ซาบซึ้ง หรือกระทั่งเราใจเกิน เรื่องเลาธรรมดา ก็อยาไดฉงน ในเมื่อคุณวีริศ อุโฆษผล เปนนักเรียบเรียง หนังสือที่มีผลงานทางศาสนามายาวนาน เชน แผนที่ชีวิต (รวมคําสอน ของพระพรหมคุณ าภรณ), ธรรมะจากหลวงปูบุดดา ถาวโร, ตามรอย คุณแมสิริ กรินชัย และอีกมาก นาดีใจที่คุณวีริศเกิดแรงบันดาลใจในการแบงปนประสบการณ อัน ล้ํา คาใหกั บ ทุก คน โดยเฉพาะทานที่กํ า ลัง ปรารถนาจะมี ค วามรู ความเขาใจ ในเรื่ องการรั บ มือ กับ การจากไปของบุค คลอัน เปนที่รั ก อยางถูกตอง ไมใชทํากันผิดๆ ดวยอารมณเศราโศก หรือดวยความเชื่อ ผิดๆ ที่สืบๆ กันมา
สงศพขึ้นเมรุตองทํากันที่วัด สงคนขึ้นสวรรคตองทํากันที่บาน ดังตฤณ กุมภาพันธ ๒๕๕๗
คํานําผูเขียน หนัง สือเลมนี้เ กิ ด ขึ้น ไดเพราะแรงยุจ ากคุณ แมของเพื่อ นผม หลั ง จากที่ ผ มเลาเรื่ อ งคื น สุ ด ทายของพอใหฟง เธอบอกวาเรื่ อ งนี้ มีประโยชนมาก ควรเขียนเปนหนัง สือใหคนอื่นไดอานดวย อยาเก็บไว คนเดียว ที่จ ริ ง ผมลมเลิ ก โครงการเขี ย นหนัง สือ ไปหลายรอบแลว แต เพราะกําลังใจจากคุณ แมทานนี้ ชวยผลักดันใหผมสามารถทําสําเร็จ เปนรู ป เลมได แถมยัง ไดรับ เกีย รติจ ากคุณ ดัง ตฤณ ชวยออกแบบปก หนัง สือ และแนะนําหนัง สือเลมนี้ใหเปนที่รูจัก แกบุค คลทั่วไป นับ เปน โอกาสครั้ง สําคัญ ในชีวิต ตองขอขอบคุณผูมีพ ระคุณ ทั้งสองทานไว ณ ที่นี้ นอกจากหนัง สื อเลมนี้จ ะเขีย นขึ้น เพื่อ แบงปนประสบการณ ที่ อาจเปนประโยชนตอใครๆ ไดแลว เปาหมายหลัก อีก ประการ คื อ หนัง สือเลมนี้เ ขีย นขึ้น เพื่อบูช าครู บ าอาจารยทุก ทานทั้ง ทางโลกและ ทางธรรม ที่ ช วยประสิ ท ธิ์ ป ระสาทวิช าให จนผมสามารถนํ าความรู ทุ ก แขนงมาผสานและปรั บ ใชใหเกิ ด ประโยชนไดจริ ง ไมจนมุ ม ตอ ปญหาชีวิตที่ประดังเขามาพรอมกันภายในเวลาไมกี่เดือน
อยางไรก็ต าม แมงานเขีย นชิ้น นี้จ ะพยายามคงเนื้อหาไวให ตรงกับความจริงมากที่สุด แตก็จําเปนตองมีก ารดัดแปลงรายละเอีย ด ตางๆ การจัด วางบางเหตุ ก ารณเสีย ใหม รวมถึง การขับ เนนอารมณ เพื่อใหเกิด ความลงตัว ชัด เจน และเขาใจงายยิ่ง ขึ้น ทั้ง ยัง มี เรื่องของ ไวยากรณทางภาษาที่อาจผิดพลาดได ผมจึงขอนอมรับทุกความผิดไว แตโดยดี สุด ทายนี้ หากมี อานิส งสใดเกิด จากการจัด ทําหนัง สือ เลมนี้ ผมขอยกคุ ณ ความดี ทั้ง หมดใหกั บ พอแมผูใหกํ าเนิด ครูบ าอาจารย ญาติพี่นอง ผูมีสวนเกี่ยวของ ตลอดจนสรรพสัตวทั้งหลายในสังสารวัฏ ขอใหทุกทานจงมีสวนรวมและไดรับอานิสงสผลบุญนี้ดวยเทอญ วีริศ อุโฆษผล กุมภาพันธ ๒๕๕๗
สารบัญ วันสุดทาย วันแรก ๗ วิธีตายอยางสบายใจ ชีวิตปกติของคนเปนมะเร็ง เลือกใหดี แลวชีวิตจะดี เครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ แผนหลัก - แผนรอง บทเรียนสําคัญ พอกับแม บทสงทาย
๑ ๕ ๙ ๑๔ ๒๒ ๓๐ ๓๔ ๔๒ ๔๙ ๕๖
๑
วันสุดทาย “ลูก!!!!!!!!!!!!” ๒๑.๑๒ น. แมตะโกนเรียกผมสุดเสียง ผมรีบวิ่งมาตามเสียงแม ที่ฟงดูแปรงๆ กอนจะไดรูวาพอหายใจชาลงอยางไมเคยเปนมากอน ผมเดินไปนั่งขางๆ เตียงพอแลวจับมือทานไวเหมือนเคย แมเอง ก็ กํ า ลั ง ยื น จั บ มื อ พออยู ที่ อีก ฝงของเตีย งเชนกั น พอพยายามลื ม ตา หลายครั้ ง แตไมสํ า เร็จ จะมี ก็ แตเสีย งลมหายใจดั ง มาจากลํ าคอวา “อะ อะ อะ...” พรอมกับปากที่เปดอยูตลอดเวลา สวนภาษาพูดที่ใชบอก วาตัวเองตองการอะไรนั้น พอพูดออกมาเปนคําไมคอยไดตั้งแตบายแลว (เมื่อตอนบายที่พอเริ่มพูดไมสะดวก ตอนนั้นผมบอกกับพอวา “พอ ตอนนี้ไมมีอะไรสําคัญอีกแลวนะพอ ไมวาพอจะหิวน้ํา รอนไปทั้งตัว หรื อ เจ็ บ ตรงไหน มั น ก็ เ ปนแคปรากฏการณทางธรรมชาติ ที่ กํ า ลั ง เปลี่ย นแปลงใหเราดู ถึง รางกายจะบอกกับเราวามันสําคัญ มากๆ เรา ตองกินน้ําใหได เราตองหายรอนใหได แตเพราะพอพูดไมไดแลว มันจึง ไมสําคัญอะไรอีกแลว พอชางมันไปไดเลย” ผมพูดกับพอดวยน้ําเสีย ง ที่ชา เย็น และเรียบที่สุด เพื่อคลายความรอนใจใหกับทาน “เราควบคุมอะไรไมไดแลว รางกายไมใชของเราแลว ไมมีอะไร เปนของเราอีกแลว”) ติวพอขึ้นสวรรค
๒
ไมกี่ชั่วโมงกอนมีญาติมาเยี่ยมพอ และพอยังคงบอกไดวาเขา เปนใคร ฉะนั้นผมมั่นใจวาสติของพอยังอยูครบแนนอน แมในขณะที่ทาน กําลังพยายามลืมตาอยูนี้ ผมจึงพูดกับพอตามธรรมดา แตนานๆ จะพูด สัก ครั้ง โดยจงใจทิ้ ง ระยะหางของคํา เพื่อ ใหความเงีย บชวยใหเกิ ด ความสงบอยางเต็มที่ “ใจเย็นๆ... “ทําตัวตามสบาย... “ทุกอยางเปนเรื่องปกติ...” พอหลับ ตานิ่ง ไมพยายามลืม ตาอีก ตอไป ลมหายใจของพอ ยิ่งชาลง นานๆ จะสูดหายใจเขาสักครั้ง ผิดกับแมที่ ยืนกระวนกระวาย และเริ่มถามโนนถามนี่ เพราะไมรูจะทําอยางไรดี ผมจึงยกนิ้วขึ้นจุปาก เพื่อสงสัญ ญาณเตือนใหแมเงีย บ และบอกแมเบาๆ วาใหนั่ง ลงกอน ไมตองทําอะไรแลว นั่งดูเฉยๆ นี่แหละ ความเงี ย บเขาปกคลุ ม มากขึ้ น ตามที่ ผ มตองการ สลั บ กั บ เสียงหายใจเขาของพอที่นานๆ จะมาสักครั้ง ตอนนี้ผมเริ่มมั่นใจแลววา นาทีสุ ด ทายของพอกํ าลัง จะมาถึง จริง ๆ หัวใจผมเตนแรงมาก ไมได เตนแรงเพราะรูสึกกลัวเลยสักนิด แตเพราะตื่นเตนที่เหตุการณหาดูยาก กําลังจะเกิดขึ้นตอหนาผม วีริศ อุโฆษผล
๓
“ปลอยวาง... “ไมตองคิดมาก... “ไมตองกังวลอะไรแลว...” ผมพูดประโยคเย็นๆ สั้นๆ อีกครั้ง แลวปลอยใหความเงียบสงัด ทํางานของมัน ตอไป คอนขางโลงใจที่รางกายพอไมมีอาการกระตุ ก หรือสั่นสะเทือนเพราะฤทธิ์ของความเจ็บปวดเลย ตอนนี้ผมรอแค “ลมหายใจเฮือกสุดทาย” ตามที่ใครหลายคน เคยบอกไววา กอนคนตายจะจากไป เขาจะหายใจเฮือกใหญหนึ่งครั้ง “โฮกกกกก...” มาแลว ลมหายใจเฮือกสุดทายมาจริงๆ ดวย “...นิพพานัง สุขขัง” ผมบอกกับพอเปนการสั่งลาเมื่อเวลา ๒๑.๓๕ น. ติวพอขึ้นสวรรค
๔
หลังจากนั้น ทุกอยางก็เหมือนกับดวงไฟที่คอยๆ ดับทีละดวง แขน ขา และลําตัวหยุดนิ่ง อกที่ยกกระเพื่อมขึ้น-ลงหายไป จมูก ที่เคยมีลมหายใจเขา-ออกก็ไมมีอีกแลว ใบหนาของพอเรียบเฉย ไรวี่แวว ความทรมานใดๆ ความตายเปนเชนนี้เอง ผมแทบสังเกต ณ ขณะที่มันเกิดขึ้นจริง ไมไดดวยซ้ํ า ไมรูวาความตายมารับ พอไปตั้ง แตตอนไหน ไมรู วาพอ จะไดยิน คําบอกลาของผมครบทุกคําหรือไม แตที่สบายใจไดคือ ไมมี ความผิดปกติอะไรเกิดขึ้นกับพอเลย ความตายเปนแคดวงไฟที่ คอยๆ ดับทีละดวง เปนแคนาฬิกาทรายที่ทรายคอยๆ ไหลลงจนไมเหลือหลอ เปนแครถที่คอยๆ จอดสนิท เพราะน้ํามันหมด ก็เทานั้น ขอบคุณครับพอ ขอบคุณที่พอแสดงใหดูวาคนที่ตื่นอยูแลวตาย อยางสงบนั้นมีอยูจริง ขอบคุณ ที่พอทําใหรูวาตลอด ๘ เดือนที่ผมเฝาติวพอใหผาน ชวงเวลานี้ไปไดอยางสบายนั้น มันไมสูญเปลาแลว และขอบคุณจริงๆ ที่พอชวยย้ําใหเห็นกับตาวา...ความตาย ไมไดนากลัวเลย.
วีริศ อุโฆษผล
๕
วันแรก พอผมเขาโรงพยาบาลวันแรกดวยอาการปวดขอกระดูก เจ็บใน สะโพกจนเดินไมได หมอตกใจที่อาการของพอทรุดลงกวาเดือนกอนมาก หมอพูด วาเดือนกอนยัง เดิน มาหาหมอไดอยูเลย ทําไมวันนี้ตองนอน รถเข็น มาหากันเสียแลว ดวยเหตุนี้พอก็เ ลยไดนอนโรงพยาบาลสมใจ หลังจากที่ตองทรมานกับอาการปวดขาอยูหลายวัน กวาจะถึงวันหมอนัด พวกเราคิดวาพอคงเปนโรคหมอนรองกระดูกทับเสนประสาท แตพอแอบสงสั ย วาทํ าไมจู ๆ เรี่ ย วแรงของตัว เองถึ ง ไดหดหายลงไป กะทันหัน ทั้งที่แตไหนแตไรมาสุขภาพพอเขาขั้นดีเยี่ยมเสมอ พอเปนครู กินบํานาญวัย ๗๐ ที่ยังตัดแตงตนไมรอบบานไดทั้งวัน ใชเครื่องตัดหญา ไดเปนชั่วโมง แถมยัง ยกของหนักไดทุกอยาง แตหนึ่งเดือนที่ผานมานี้ ทุกอยางกลับตาลปตรหมด ระหวางที่พอนอนโรงพยาบาล แมหมอประจําตัวจะเขามาตรวจ โรคกระดู ก ตามปกติ แตก็ มีห มอฝกหั ด หลายคนเริ่ม ถามวา “คุณ ลุ ง สูบบุหรี่หรือเปลา” จนนาฉงนวาบุหรี่ไปเกี่ยวของกับกระดูกไดอยางไร (พอผมสูบ บุห รี่ห นัก มากตอนเปนวัยรุน แตเลิก มาไดสี่สิบกวาปแลว) กระทั่ง ๔ - ๕ วันตอมา หมอก็บอกวาเขาพบจุดเล็กๆ ที่บริเวณอื่นของ รางกายดวย คงตองสงชิ้นเนื้อไปใหหมอเฉพาะทางตรวจเพิ่ม - เอาละสิ - ติวพอขึ้นสวรรค
๖
ความสงสัยเริ่มกอตัวขึ้นในใจพวกเรา… เพราะคําวา “จุดเล็กๆ” นี่เอง ทําใหพอกับแมและญาติๆ เริ่มพูด ถึงมะเร็งกันบาง แตสวนใหญก็มักจะพูดดวยน้ําเสียงขบขันเสียมากกวา เชน “สงสัยจะเปนมะเร็งแลวละมาง ฮาๆๆ” หรือไมก็ “อยานะ ฉันกลัว จะใชเงินชดเชยไมถูก” (ประโยคหลังนี่ของแมผมเอง) ถึงจะฟงแลวขํา แตผมรูวาจริงๆ แลวทุกคนแอบกังวลอยูทั้งนั้น ที่จริงหมอเรียกตัวผมออกไปคุยตรงๆ แลวละวา “สงสัยคุณลุง จะเปนมะเร็ง” แตเพราะตองรอผลตรวจยื น ยั น อี ก ครั้ ง ผมจึ ง ยั ง ไมเฉลย ความจริงใหใครรู และไมหามดวยวา “อยาพูดแบบนั้นครับ เปนลางไมดี” เพราะอยางนอยเรื่องตลกรายที่ แมกับ ญาติๆ พูด กั น นี่แหละ จะชวย เตรีย มเนื้อเตรีย มใจของพวกเขาใหพรอม ดี ก วาปลอยใหอาการช็อก จากการรูความจริงอยางกะทันหัน ทําใหเกิดแผลใจที่ยากจะรักษา เย็น วัน นั้น ระหวางทางกลับ บาน แมพูดขึ้นลอยๆ วา “ไมรูพอ เปนอะไรกันแน...” ผมเห็นชองทางประจวบเหมาะพอดี ก็เลยฉีดวัคซีนเขาไปตรงๆ “แลวถาพอเปนมะเร็งละ” แมตอบ “เปนก็เปนสิ ทํายังไงได” วีริศ อุโฆษผล
๗
อืมม... ดูเหมือนวาวัคซีนจะใชไดผลนะ แมเริ่ม เตรีย มใจยอมรับ ความจริง ขึ้น มาบางแลว ที่เ หลือก็แค ปลอยใหแมสรางภูมิคุมกัน ตออีก นิด เพราะไมเกิน วัน สองวัน นี้แหละ ความจริ ง จะปรากฏออกมา ไมชาจนถึ ง ขั้ น ที่ ทํ า ใหแมตองซึ ม เศรา ไปเสียกอน แตถึงอยางไรผมก็ไมลืมที่จะพูดสําทับลงไปวา “ไมเปนไรเนอะ จะเปนมะเร็ง ก็เ ปนไปเนอะ แตเดี๋ยวรอใหหมอยืน ยัน เองดีกวา วาพอ เปนอะไร” ผลตรวจรายกายของพอพบวา พอเปนมะเร็ ง ปอดระยะ สุดทาย ที่ลามไปถึงกระดูกหลายจุดแลว วิน าทีที่หมอบอกความจริง กับพวกเรา ผมไมไดอยูในหองนั้น แตพอกับ แมก็รายลอมไปดวยญาติๆ หลายคน ที่ค งจะชวยผอนหนัก ใหเปนเบาได ในตอนนี้แ ผนการรัก ษาเบื้ องตนก็คือ พอยั ง ตองนอน โรงพยาบาลตอไปอีก ๑๐ วัน เพื่อรอฉายแสงที่กระดูก บั้นเอว ๑๐ แสง ใหสามารถเดินเหินขึ้นมาไดบาง เสร็จแลวคอยวากันตามอาการตอไป เปนอัน วา... สงครามระหวางผมกับ โรคมะเร็ง ไดประกาศขึ้น อยางเปนทางการแลว โดยมีชีวิตพอเปนเดิมพัน! ติวพอขึ้นสวรรค
๘
ผมบอกกับ ตัวเองวาตั้งแตนี้ตอไป ผมจะตองประคับประคอง ความรูสึกของพอกับแมและคนรอบขางไวดีๆ อยาใหเรือลมกลางทาง เสียกอน แมปลายทางจะออกหัวหรือกอยก็ยังไมรู แตในฐานะที่เปนลูก คนเดียว เรียนจบดานการสื่อสาร เคยผลิตหนังสือธรรมะและเขาคอรส ปฏิบัติธรรมมาบาง แถมยังผานมีดหมอในหองผาตัดมาแลวตั้งหลายครั้ง ผมตองงั ด ทุก กลเม็ด ในตัว ออกมากอบกู สถานการณนี้ ไวใหได!!
วีริศ อุโฆษผล
๙
๗ วิธีตายอยางสบายใจ ๗ วิธีต ายอยางสบายใจ คือ หนัง สือเลมเล็กขนาดเทาฝามือ ของดังตฤณ ที่เ พิ่งวางแผงกอนพอเขาโรงพยาบาลไดไมนาน ผมเปน แฟนพันธุแทของดังตฤณอยูแลว แถมรอบตัวก็มีแตผูสูงวัย ทั้งนั้น ผมจึง สั่งซื้อหนังสือเลมนี้ทางอินเตอรเน็ตมาเก็ บไวเสียเลย ดวยเหตุผลงายๆ วา คนเราควรตายอยางสบายใจมากกวาจะตายไปอยางเปนทุกข ไมคิดไมฝนวาจะไดใชงานจริงเร็วขนาดนี ้ เมื่อรู วาพอเปนมะเร็ง แนแลว ผมก็รีบหอบหนังสือเลมนี้มาให พออานที่ โรงพยาบาล ขางในหนัง สือแบงออกเปน ๘ บท โดยบทแรก ที่ชื่อวา “๗ วิธีตายอยางสบายใจ” นั้น มีเนื้อหายาวสุด ซึ่งสามารถสรุป ใจความไดวา ๗ วิธีที่จะชวยใหคนเราตายอยางสบายใจ ก็คือ ๑. เขาใจใหชัดวาความสบายใจเกิดขึ้นไดอยางไร ความสบายใจที่แทจริงเกิดขึ้นไดเมื่อไมมีเรื่องใหหวงแลว หรือ ถึง จะมี “เรื่องนาหวง” แตก็ไมจําเปนตองมี “อาการเปนหวง” ถาเรา ไดเห็นวาความหวงกังวลเปนของแปลกปลอมที่คอยรบกวนจิตใจ ใจก็จะ ถอนออกจากความกังวลนั้น แลวความสบายใจก็จะเกิดขึ้นแทนที่ เพราะ มีอยูแลวตามธรรมชาติเดิม
ติวพอขึ้นสวรรค
๑๐
๒. ระลึกถึงความดีที่ทํามา การหมั่ น ระลึ ก ถึ ง กรรมดี ใ นอดี ต โดยเฉพาะเรื่ อ งที่ เ ราเคย ตัด สิ น ใจปฏิเ สธสิ่ ง ยั่ว ยุใ หทํา ผิด ศี ลธรรม ตัด สิน ใจใหอภัย แทนที่จ ะ แกแคน และตัด สิน ใจชวยเหลือผูคนแทนที่จะทอดทิ้งเขา ยิ่งระลึก ถึง ความดีไดบอยเทาไหร ความสบายใจก็จะยิ่งทวีขึ้นเทานั้น ๓. ยอมรับความจริง การยอมรับ ความจริงยอมทําใหใจสบายกวาตอนที่ไมยอมรับ โดยเฉพาะความจริงที่วามนุษยทุกคนตองตายและตองทิ้งทุกอยางไวบน โลกนี้ การพูด ความจริงดีๆ กอนตาย หรือการยอมเปดเผยความลับ ที่ เบียดบังผลประโยชนของผูอื่นไว จะชวยใหเกิด “พลังสัจจะ” ยอนกลับมา เปนแสงสวางใหแกเรา ๔. เผื่อใจใหกับการมีอยูของปรโลก แมจะยัง ไมรูวาตายแลวไปไหน แตการเผื่อ ใจเชื่ อ เรื่อ งหลั ง ความตายไวบาง ไมใชคิด วาตายแลวสูญอยูถายเดีย ว จะชวยลดแรง ตานทาน ทําใหไมตองสูกับความสงสัยและความไมรูทั้งหลาย พอเลิก เถียงตัวเองเสียไดวาชาติหนามีจริงหรือไม เพราะอะไรจะเกิดก็ตองเกิด ใหเห็นอยูแลวในไมชา ใจก็จะผอนคลายสบายขึ้นไดจริง วีริศ อุโฆษผล
๑๑
๕. อภัยโลก ปกติคนใกลตายมัก จะไมอยากเอาเรื่องเอาราวกับใครอีก แต ความอาฆาตพยาบาท การผูกใจเจ็บอยากเอาคืนใหหนําใจ อาจทําให เรื่องปกตินี้กลายเปนสิ่งผิดปกติได ฉะนั้น ยิ่งเราคิดอโหสิคนที่ไมอยาก ใหอภัยไดมากคนเทาไหร ใจของเราก็จะยิ่งปลอดโปรงขึ้นเทานั้น (โทร. ไปขออโหสิตอกันไดยิ่งดี) ๖. ฝกสติกอนหลับ ณ วินาทีที่เขาดายเขาเข็มจวนเจีย นจะสิ้น ใจ ไมมีอะไรในโลก เปนที่ พึ่ ง ไดดี ก วา “สติ ” เพราะสติ จ ะชวยไมใหเรากลั ว จนลนลาน พระพุท ธเจาจึ ง ทรงใหระลึ ก ถึง ลมหายใจเขาไว เพราะกอนหมดสติ ไมมีอะไรระลึกไดชัดไปกวาลมหายใจอีกแลว ดังนั้นเราควรฝกระลึกถึง ลมหายใจไวใหคุน โดยเริ่มจากการ “ดับเปน” หรือการหลับ เขานอน ทุกคืนนั่นเอง ๗. ปลอยวางทุกสิ่ง ในทางพุทธสอนไววา ที่เ ราตองเกิด ตองตายกันก็ เ พราะความ “ไมรู ” (อวิช ชา) หลงนึก วามีเ ราเกิด มา และหลงนึก วามีเ รากํ าลัง จะ ตายไป หากเปลี่ยนความไมรูเปนความรู (วิชชา) ไดวา ที่ผานมาไมเคย มีใครเกิด แก เจ็บ ตาย มีแต “กาย-ใจ” ชุด หนึ่งประชุม กัน เกิด ติวพอขึ้นสวรรค
๑๒
ชั่วระยะ และกําลังแยกตัวจากกัน เมื่อนั้นจิตยอมเปนอิสระที่จะดับลง ดวยความสบายใจอัน เกิด จากการปลอยวางไดทุ ก สิ่ ง ซึ่ ง นั บ วาเปน ความสบายใจขั้นสูงสุด ทราบเนื้อหาโดยคราวๆ แลวก็อยาลืมซื้อหาเลมจริงมาอานกัน นะครับ จะดาวนโหลดอีบุกมาอานหรือจะฟงเปนไฟลเสียงเอ็มพี ๓ ก็ได ที่ www.howfarbooks.com ผมเองยังดาวนโหลดเอ็มพี ๓ มาเปดใหพอ ฟงอยูหลายครั้ง โดยเฉพาะชวงหลังๆ ที่พออานหนังสือลําบากแลว จากวิธีตายอยางสบายใจทั้งหมดนี้ ดูเหมือนวา การปลอยวาง ใหความจริงทุก อยางเปนไปตามครรลองของมั น จะครอบคลุ ม เนื้อหาหลายขอมากที่สุด (ขอ ๑, ๓, ๔, ๗) ผมจึงเลือกวิธนี ี้เปนแผนหลัก สําหรับการอยูรวมกับโรคมะเร็งของพอ เสริมดวยการฝกสติดูลมหายใจ และการระลึกถึงความดี สวนการใหอภัยโลกผมจะไมเนนมาก เพราะพอ เปนคนที่ไมผูกใจเจ็บกับใครงายๆ อยูแลว แตชากอน ถึงผมจะยัดหนังสือเขามือหรือเปดซีดีกรอกหูทุกวัน ผมก็ไ มมีท างรู หรอกวาพอจะทํ าไดเองหรือเปลา ฉะนั้น เราตองสอน ในขณะที่เหตุการณจริงกําลังเกิดขึ้นดวย และที่สําคัญคือ เราตองกลา พูด เรื่องธรรมะธัม โมกับ พอแม เพราะความหวังดีที่มีอยูเต็มหัวใจ จะไมชวยใหอะไรดีขึ้นได หากเราไมกลาสื่อสารกับคนที่เรารัก วีริศ อุโฆษผล
๑๓
ตั ว ผมเองลองพู ด เรื่ อ งนี้ ตั้ ง แตตอนที่ พ อยั ง ไมออกจากโรงพยาบาล พอแมรายงานวาเมื่อคืนพอปวดจนนอนไมหลับ ผมก็เ ปรย นํารองไปกอนวา “แลวตอนนี้พอยัง ปวดอยู รึเ ปลา” ใชคํ าถามงายๆ ที่ไ มวาลู ก คนไหนก็น าจะพูด กับ พอไดอยางไมประหมา พอพอตอบ กลับมาวายังปวดอยู ผมก็บรรเลงตอเลยวา “พอก็มองดูความปวดใหเหมือนกับตอนมองดูกอนหิน ดูตนไม หรือดูอะไรก็ไดที่ไมใชของของเรา คิดเสียวามันเปนธรรมชาติรอบตัว อีกอยางก็แลวกัน หรือจะลองทําตามที่พระเขาสอนๆ กันวาใหดูลมหายใจไปเรื่อยๆ ก็ได ที่เขาวาทําสมาธิแลวจะหายเครียดนะพอ” ถึง คํ าพู ด ที่อ อกมาจะยั ง ติด ขั ด ไมฉะฉาน แตผมก็ พ ยายาม ประคองใจความทั้งหมดใหเปนปกติที่สุด ไมใชอะไรที่สูงสง ปฏิบัติจริง ไมได หรือเปนวิธที ี่พอฟงแลวกลุมแทนวา โถ...ลูกฉันหลุดโลกไปแลว โชคดีที่พอลองทําตามคําแนะนําของผม เวลาผานไปสักพัก พยาบาลเขามาถามวาวันนีเ้ ปนอยางไรบาง พอตอบวา “ดีขึ้นแลว เพราะลูกเพิ่งสอนธรรมะใหฟง” แหม...หัวใจพองโตเลยครับพอไดยินคํานี้ นี่ แหละคื อความภู มิใ จแรกที่ห ลอเลี้ย งผมไปตลอด ๘ เดือ น หลังจากนั้น ทําใหผมกลาพูดประเด็นหนักๆ และเรื่องจี๊ด ๆ ตอหนาพอ ไดอยางไมเขินอายอีกตอไป. ติวพอขึ้นสวรรค
๑๔
ชีวิตปกติของคนเปนมะเร็ง การฉายแสงเปนเวลา ๑๐ วัน ผานพนไป พอนั่ง และเดิน เหิน ไป-มาไดสะดวกขึ้น แตก็ทําไดเพียงไมนาน โดยหลังจากนี้พอตัดสินใจ รักษามะเร็งดวยการใชยากิน อยางไรก็ต าม มรสุ ม ยัง คงพัด กระหน่ํา ชี วิต พออยางตอเนื่อ ง อีก ๒ ลูกซอน ลูกแรกคือการที่ห มอบอกกับ พวกเราวา “ผูปวยมีเวลา เหลือไมเกิน ๖ เดือน”
หมอพูดคํานี้ตอหนาพอกับแมตรงๆ เลย ไมมีเวลาใหไดเตรียมใจกันเลย ผมรู วาวิ น าที นั้ น ทุ ก คน “ช็ อ ก” แตนี่ ค งเปนวิ ธี ที่ ดี ที่ สุ ด แลว ในสายตาหมอ เรื่องนี้พอจะเขาใจได เพราะตั้งแตนี้ ไป ทั้ง ผู ปวยและ ครอบครัวคงตองเผชิญกับ อุป สรรคอีกมากมาย การยอมรับความจริง ไดเสีย แตเนิ่น ๆ จะชวยใหทุก คนเผื่อ ใจไวสํ าหรับ ความผิ ด หวั ง และ ไมเอาแตฝนลมๆ แลงๆ วาปาฏิหาริยจะตองมีจริง สุดทายพวกเราจึงไดแตทําใจเทานั้น... วีริศ อุโฆษผล
๑๕
มรสุมลูกที่ ๒ เกิดขึ้นหลังจากพอกลับมาพักฟนที่บานไดไมกี่วัน ปรากฏวาพอทองเสี ย อยางรุ น แรงจนตองระเห็ จ ไปนอนใหน้ํ า เกลื อ ที่โรงพยาบาลใกลบาน พอถายหนัก ตลอดเวลา ยาหยุดถายชนิด ไหน ปริมาณเยอะเทาไหรก็เ อาไมอยู เพราะอวัย วะขับ ถายภายในของพอ ไดรั บ การกระทบกระเทื อ นอยางหนั ก จากการฉายแสง จนทํ า งาน ตามปกติไมได เหมือนตนไมใหญที่โดนตัดกิ่งออกไปจนโลงเตียน บังแดด ไมมิด กัน ฝนไมอยู ตองรอเวลาใหใบใหมงอกขึ้น มาดกหนา และทํ า หนาที่ไดอยางเดิมเสียกอน ขะ...ขอบอกวางานนี้ “แพมเพิรส” หมดเกลี้ยงทั้งอําเภอ ครับ (ฮา) ยอมรับเลยวาชวงนั้นผมมีแสตมปสะสมแตมของรานสะดวกซื้อ อยูเต็มกระเปา เพราะตองเวียนเขาเวียนออกเพื่อหาแพมเพิรสมาอุดรูรั่ว ใหกับ อาการเขื่อนแตกของพออยูนานเปนอาทิต ย กวาลําไสของทาน จะทํางานเปนปกติได รู ซึ้ ง แลววา พอแมตองอดทนกั บ การเช็ ด ขี้ -เช็ ด เยี่ ย วใหเรา ตอนเปนเด็กขนาดไหน สําหรับปญหานี้ เทคนิคงายๆ ก็คือ...ดมไปเลยครับ ดมใหชิ น ชินแลวก็จะเลิกสะอิดสะเอียนเอง แรกๆ ผมก็ไมกลานะ แตถาเราไมทํา แลวใครจะทํา และถาคุณรวยพอจะจางพยาบาลทําให คุณก็ชวดโอกาส ที่จะไดตอบแทนบุญคุณทาน แถมยังไดสนิทสนมกันมากขึ้นไปอีก ติวพอขึ้นสวรรค
๑๖
ผมไมยอมพลาดโอกาสทองแบบนี้แน! ความเหนื่อยหอบที่เกิดจากการตองพลิกตัวบนเตียงเพื่อเปลี่ยน แพมเพิร สวัน ละหลายหน ความกดดัน ที่ เ กิด จากการตองรีบ อาบน้ํ า ใหเสร็จ กอนจะประคองตัวไวไมอยู แลวไหนจะสายน้ําเกลือที่ ทําให การเปลี่ยนเสื้อผายากขึ้นอีกหลายเทา เขาหองน้ําทีไรก็ตองยกมือไวสูงๆ เพื่อไมใหเลือดไหลยอนกลับ บางครั้ง สายน้ําเกลือ หลุด จนเลือดไหล เลอะชุดคนปวยไปทั่ว สรางความสะพรึงกลัวใหกับเจาตัวยิ่งนัก ทั้ ง หมดนี้ ทํา ใหพอเข็ ด ขยาดกั บ การฉายแสงเหลือ เกิ น กวา ความสยองจะผานไปไดก็กินเวลาตั้ง ๑ สัปดาห ชีวิตแบบปกติของคนเปนมะเร็งอยางพอ เริ่มตนขึ้นหลังจากที่ หายทองเสียและหมอใหกลับบานไดแลว ทุกวันพอจะตื่นมาอาบน้ําเอง โดยมีผมคอยแตงตัวให แลวเราทุกคนก็จะนั่งกินอาหารที่แมทํารวมกัน (เรื่องนี้สําคัญมากครับ อยาปลอยใหผูปวยนั่งกินขาวคนเดียว ถาเขายัง มีแรงมานั่งรวมโตะได เพราะจะทําใหผูปวยรูสึกแปลกแยกและอาจถึงขั้น หดหู) จากนั้นพอก็ออกไปเดินยืดเสนยืดสายเทาที่พอสูไหว กอนกลับมา นอนพักผอนสลับกับ การกินมื้อเที่ย งและมื้อเย็น ตกเย็นมีการอาบน้ํา และเดินยอยอาหารอีกครั้ง แลวคอยกลับมานอนพักยาวไปจนถึงเชาเลย ทั้ง หมดนี้ เ ปนกิจ วัต รประจําวัน ของพอ ผูซึ่ง มี เ วลาดู โทรทัศ นเพิ่มขึ้ น กวาเมื่อกอนอีกหลายเทาตัว วีริศ อุโฆษผล
๑๗
สําหรับผมกับแม เราแบงงานกันอยางชัดเจน คือ ผมเปนบุรุษ พยาบาลที่ตองคอยตามประกบพอและจัด ยาใหทุก มื้อ ในขณะที่แ ม จะรับ หนาที่ทํ าครัว ควบคุมอาหาร และดู แลตนไมใบหญารอบบาน สวนงานบานอยางการกวาดบาน ถูบ าน ซัก ผา รีด ผา ลางจาน ฯลฯ เราจะชวยกันทํา แนนอนวา มาถึงตอนนี้ผมไดหยุดทํางานนอกบานเรียบรอยแลว สวนแมเปนขาราชการบํานาญเหมือนพอ พวกเราจึงมีเวลาลุยกับเรื่องนี้ ไดอยางเต็มที่ มีสิ่งเล็กๆ นอยๆ บางอยางที่ผมเพิ่มเขามาเพื่อใหชีวิตพอมีสีสัน มากขึ้น เชน จากที่พอเคยชอบจิบชารอนตลอดทั้งวัน ก็เปลี่ยนใบชาเปน มะตูมแหงแทน น้ําชาจะไดหอมเย็นและไมเปนอันตรายตอสุขภาพ เวลา เช็ดหนาก็มีผาเย็นที่เหยาะน้ํายาอุทัย ไวให พอจะไดสดชื่น และตื่น ตัว ยิ่ง กวาเกา ขางเตีย งก็ มี สเปรยกั น ยุ ง กลิ่น ตะไครหอมตั้ ง ไว อัน นี้พ อ ชอบมาก จะมียุงหรือไมมีพอก็หยิบมาฉีดเลนเพราะหอมดี ออ! พอชอบ หยิบมาฉีดตอนที่ตดดวยครับ (ฮา) มีห ลายคนเตื อ นวาอยาใหผู ปวยมะเร็ ง กิ น เนื้ อ สั ต ว ยกเวน เนื้อปลา แตถากลัววาโปรตีนไมพอก็ใหกินไขขาววันละ ๖ ฟองแทน ผม ไมรูวาการกิน แตเนื้ อปลาจะชวยชี วิต พอไดจริง ไหม แตเราก็ทํ าตาม
ติวพอขึ้นสวรรค
๑๘
คําแนะนํานี้เ พื่อความสบายใจของทุก คน ความยากจึงมาตกอยูตรงที่ ตอง “ตมไข” นี่แหละ พอไมชอบกินไขขาวแข็งๆ แตไขขาวที่เหลวเกินไปพอก็ไมชอบ อีกเหมือนกัน แมยกเรื่องไขใหเปนหนาที่ของผม งานเขาเลยสิ จะตม อยางไรใหไขขาวเปนวุนพอดี แตไขแดงก็แข็งพอที่จะแยกออกไดงายดวย ผมหาขอมูลในอินเตอรเน็ตดูแลว หนทางที่พอทําไดยังมีอยู แตเพราะ ไขอยู ในเปลื อ ก มองไมเห็ น ขางใน และไขแตละฟองก็ ม าจากราน สะดวกซื้ อบาง จากฟารมเลี้ย งไกบาง การจะตมไขในหมอเดีย วกั น แลวควบคุมคุณภาพใหคงที่ ใหไขขาวเปนวุนพอดีในทุกฟองและทุ กวัน มันยากเย็นเข็ญใจจริงๆ สุดทาย หลังอดทนกับความไมเที่ยงของไขขาวมานานแรมเดือน เมื่อทนตอไมไหวผมก็ตองเปลี่ยนกลยุทธใหม คิดหาวิธีอยูหลายวันเชียว กวาจะนึ ก ไดวาเคยเห็ น วิ ธี ล ะลายช็ อ กโกแลตในโทรทั ศ น เขาเอา ช็อกโกแลตมาใสภาชนะหนึ่งกอน แลวคอยเอาไปคนในหมอน้ําเดือดๆ ที่ ตั้ ง ไฟอยู อีก ที ผมลองทํ าอยางนี้ กับ ไขขาวดูบ าง ไดผลดี เ กิ น คาด! เพราะเรามองเห็นไขขาวตลอดเวลา จึงกะไดเลยวาจะใหไขสุกแคไหน จะเพิ่ ม หรือลดปริมาณไขขาวก็ทําไดงาย ยิ่ง ถาไดไขสดใหมแลวโรย พริกไทยหอมๆ กอนเสิรฟรอนอีกนิด รับรอง..อรอยเหาะไปเลย!! ใครจะเอาเมนูนี้ไปทํากินเลนก็ไดนะครับ ผมไมหวง วีริศ อุโฆษผล
๑๙
นอกจากการบํารุงรางกายพออยางดีแลว แนนอน...ผมไมลืม ที่จะประคบประหงมจิตใจของทานใหดีดวยเชนกัน อยางตอนเดิน ยืด เสนยืด สายหลัง อาหารเชา ปกติพอจะเดิน ไป-มาอยูหนาบาน ซึ่งก็มีคนรูจักเขามาทักทายและใหกําลังใจอยูเสมอ แตถาวัน ไหนพอเลือกที่จ ะเดิน เลนขางบาน บนผืน หญา ผมก็ จะสอน ใหทานตามดูตามรูความรูสึกที่ขาและฝาเทาไปพรอมกัน “แทนที่จะคิดถึงเรื่องอื่น พอก็มาคิดถึงความรูสึกของ ‘การเดิน’ ที่กําลังเกิดขึ้นอยูตลอดเวลาแทน เราตองอยูกับปจจุบัน ใหความรูสึก ที่เ ทาเปนใหญจนกลบความคิด อื่ นทั้งหมด ใจเราจะไดไมไปจม อยูกับความเครียดและความเจ็บปวดจากโรคมะเร็ง ยิ่งถารูตามจริงวา กําลังหายใจเขาหรือออกอยูดวย ก็ยิ่งดีเลย” พอยืด เสนยืดสายเสร็จ ผมก็ เ ปดซีดีธรรมะใหพอฟง นอกจาก เสียงอานหนังสือ ๗ วิธีตายอยางสบายใจ แลว ยังมีเสียงสวดมนตของ เขมานันโทภิก ขุ แหงวัดแพรธรรมารามอีก ดวย (หาฟงไดในยูทู บ ) เสี ย งสวดมนตนี้ ผ มไดยิ น ครั้ ง แรกเมื่ อ ตอนเขาคอรสปฏิ บั ติ ธ รรมที่ ยุว พุ ท ธิ ก สมาคม เปนเสี ย งสวดมนตที่ “เย็ น จั บ ใจ” ฟงแลวจะได บรรยากาศยามเชามืดตามตางจังหวัด ที่หมอกจางๆ มาพรอมกับเสียง ไกขัน แถมเนื้อเสียงของภิกษุทานนี้ก็ยังหนุมแนน ทัน สมัย จึงเปนเสียง ที่วัยรุนและวัยทํางานสามารถฟงไดรื่นหู บางครั้งแมก็มานั่งฟงและเปด ติวพอขึ้นสวรรค
๒๐
หนัง สือสวดมนตอานตามไปดวย นับ วาเปนการยิ งปนนัดเดีย วไดนก สองตัวเลย ผมพยายามเตรียมพวกทานใหพรอมสําหรับความตายที่รออยู ขางหนา เพราะของแบบนี้ใชวาจะเตรียมตัวแควันสองวันก็พอแลว ยิ่งใน เวลาหนาสิ่วหนาขวาน หากเราขาดสติหรือเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ เราจะ ไปไมเปนเลยทีเดียว นี่ อาจเปนประโยคซ้ําๆ ที่ ห าอานไดตามหนัง สือธรรมะทั่วไป แตผมพิสูจนจากการใชชีวิตที่ผานมาของตัวเองแลววา...สติเปนเหมือน “เกราะปองกันชีวิต” จริงๆ สติจะเปนเครื่องกั้นไมใหเราตกลงไปในกระแส ของกิเลสและอารมณ กระทั่งนํามาซึ่งสถานการณที่เลวรายยิ่งกวาเกา พูดแบบนี้ใชวาผมเองจะเอาตัวรอดไดทุกครั้ง แตก็ยังดีกวาเอาตัวไมรอดเลยสักครั้ง...จริงไหมครับ โชคดี ที่ พ อผมเปนคนธรรมะธั ม โม ชอบอานหนั ง สื อ ธรรมะ เปนประจํ า อยูแลว หลัง เกษีย ณก็ ใ ชชีวิ ต วนเวีย นอยู กั บ วั ด ใกลบาน มีง านบุญ ที ไรก็ไปรวมดวยชวยเหลือ ตลอด ทําบุ ญ ทําทานไมไดขาด ใจของทานจึงเปดรับสิ่งเหลานี้ไดงาย ฉะนั้น ถาพอได “ไปดี ” ในวันสุด ทายของชีวิต จริง ๆ นั่น ไมใช เพราะการประคบประหงมของผมหรอก
วีริศ อุโฆษผล
๒๑
แตเปนเพราะจิตใจของพอมีรองเดิมอยูแลวตางหาก ทาน จึงเหมาะสมกันทุกประการกับการ...ไปดี.
ติวพอขึ้นสวรรค
๒๒
เลือกใหดี แลวชีวิตจะดี หลัง จากที่ รัก ษามะเร็ง ปอดดวยการกิน ยามาได ๒ เดือนกวา เราก็พบวามีเม็ดกลมๆ เม็ดหนึ่งผุดขึ้นที่คอพอ หมอบอกวา อาการแบบนี้แสดงวายาที่กินอยูใชไมไดผล เพราะ มะเร็งลามมาถึงตอมน้ําเหลืองแลว ทางเลื อกจึงเหลืออยูทางเดีย วคือ การรักษาดวยเคมีบําบัด หรือที่คนไทยชอบเรียกกันติดปากวา “ทําคีโม” นั่นเอง แตเขาวากัน วาคีโมมาพรอมกับผลขางเคีย งหลายอยาง เชน คลื่นไสอาเจียน ผมรวง โลหิตจาง ฯลฯ ยิ่งพอเคยรักษาดวยวิธีฉายแสง จนทองเสียอยางรุนแรงถึง ๑ สัปดาหเต็ม ก็ยิ่งทําใหพอกลัววาถาฉีดคีโม แลวตัวเองจะรับไมได เดี๋ยวรางกายทรุดโทรมไปกันใหญ ดีไมดีอาจทําให ตายไวกวาเวลา ๖ เดือนที่หมอบอกดวยซ้ํา (นี่ เปนความเห็น สวนตัว ของพอเขานะครับ) อัน ที่จ ริง ผมวาผูปวยมะเร็งทุกคนและครอบครัวคงตองเผชิญ กับปญหานี้กันทั้งนั้น นั่นคือ การตอง “เลือก” วาจะรักษามะเร็งดวย วิธีไหน เชน จะใชยากิน ฉายแสง ทําคีโม ผาตัด ฯลฯ หรือใชหลายวิธี ควบคูกัน ไป ทวาผูปวยบางคนก็ป ฏิเ สธการแพทยแผนปจจุบัน และ ตัดสินใจที่จะรักษาตัวเองดวยการแพทยทางเลือกแทน เชน การกดจุดฝงเข็ม การเปลี่ยนวิถีชีวิต การใชยาสมุนไพร สมาธิบําบัด ฯลฯ แถมมี วีริศ อุโฆษผล
๒๓
ไมนอยที่หันไปพึ่งพาสิ่งเหนือคําอธิบายอยาง การฝงตะกรุด การทําพิธี ปดรัง ควาน การเสาะหาเกจิอาจารยที่จ ะชวยรัก ษาตนได ทั้ง นี้ก็เ พื่อ ความสบายใจของทั้งผูปวยและคนใกลชิด บานผมเองก็ประสบปญหานี้เหมือนกัน ตั้งแตรูวาพอเปนมะเร็ง ญาติพี่น องและคนรูจัก ตางก็ชวยแนะนําหนทางแกไขใหหลายวิธี ทั้ง กิน ทุเรีย นน้ํา ใบเหงือกปลาหมอ น้ํามะนาวโซดา ฯลฯ บางคนก็ห อบ สมุนไพรกองโตมาฝาก บางคนก็แนะนําวาใหไปหาหมอชาวบานคนนั้น คนนี้ ที่นั่นที่นี่ ซึ่ง สุด ทายพวกเราก็ ไมไดไปสัก ที่ เพราะพอเดิน ลําบาก และไมสนุกกับการนั่งรถขามจังหวัดเสียแลว หวยจึงมาออกที่ ย าสมุนไพรของลุง คนหนึ่ง ซึ่งอยู ในจัง หวัด เดี ย วกั บ พวกเรา แถมแกยั ง มี สู ต รยาที่ ส ามารถนํ า ไปสั่ ง ซื้ อ ไดตาม รานขายยาแผนโบราณ โดยไมจําเปนตองพาผูปวยมาพบอีกดวย ผมจึง เล็งไววา ถาวันไหนที่เราไมไดรักษากับทางโรงพยาบาลแลว ผมจะตมยา ของลุงคนนี้แหละใหพอกิน แมเปนกังวลอยูไมนอย เมื่อรูวายากินใชไมไดผล ใจจริงแมคง อยากใหพอทํ าคี โมอยูเหมือ นกัน แตพอไมอยากทํา เพราะยัง ขยาด กับอาการทองเสียหลังการฉายแสง ผมจึงตองประนีประนอมใหทั้งสอง ยังลงเรือลําเดียวกันตอไปได โดยยึดความตองการของพอเปนหลักกอน ในฐานะที่เจาตัวเปนผูปวย ติวพอขึ้นสวรรค
๒๔
“จริง ๆ แลวเรายัง มี เ วลา ไมใชวาพอมะเร็ ง ลามมาถึ ง ตอมน้ําเหลืองแลวพอจะตายทัน ที หมอเองก็บ อกแตแรกวาพออาจอยูได นานถึง ๖ เดือน ฉะนั้นเราลองกินยาสมุนไพรดูกอนไหมครับ ถากินแลว ไมดีขึ้น เราคอยกลับมาทําคีโมก็ได ทางเลือกยังมีอีกเยอะแยะ” “ไมตองหวงหรอก” แมสวนขึ้นมา “ถาเปนอะไรไปก็ไวศพแค ๓ วัน ตามที่พอสั่งอยูแลว ฮาๆๆ” อาา คําพูดแบบนี้... แสดงวาแมเริ่ม เขาสูกระบวนการปองกัน ตัวเอง ดวยการใช อารมณขันมากลบเกลื่อนความเครียด หลังจากที่มองไปยังอนาคตแลว พบแตความทุกขกังวล ผมจึง ตองงัด เรื่องของเพื่ อ นคนหนึ่ง ขึ้ น มาเลา เพื่ อดึง ทุก คน ใหกลับมาอยูกับปจจุบันเสียกอน กอนจะฟุงซานไปไกลจนกูไมกลับ “นี่ เ รายั ง โชคดี ที่ พ อเปนแคมะเร็ ง ยั ง มี เ วลาทํ า อะไรไดอี ก ตั้ง หลายอยาง ไมเหมื อนบานของเพื่ อ นผมที่ เ พิ่ ง ถู ก ไฟไหมทั้ ง หลั ง พอกับแมเขาก็นอนหลับอยูในนั้นดวย คืนเดียวตายหมดเลย “พอทุกอยางเกิดขึ้นกะทันหัน เพื่อนผมก็ตองทําทุกเรื่องเองหมด ทั้งแจงตาย เตรียมงานศพ จัดการธุรกิจของที่บาน ดูแลพี่ที่เอาแตรองไห ทําอะไรไมถูก ฯลฯ ทั้งหมดนี้ภายในคืนเดียวเทานั้น “เห็นไหม หนักกวาพวกเราตั้งเยอะ พวกเรายังมีเวลา”
วีริศ อุโฆษผล
๒๕
- เงียบ - เงียบกันไปเลย เปนไงละ เวลาที่คนเราขาดสติ สัง เกตไดครับวาจิตใจของเขาจะไหลไป จมอยู กับ อดี ต หรือไมก็เ ลื่อ นลอยไปสู อนาคต แตเพราะเขาทํา อะไร กับ อดีตและอนาคตเหลานั้นไมได จึง เกิดอาการวิต กจนตองพูด อะไร ออกมา ผมเลยยกเรื่องที่หนักหนาสากรรจกวามาเลาเพื่อเรียกสติคนฟง กลับคืน และพรากความคิดของพวกเขาใหออกจากเรื่องตัวเองเสียบาง การเลาเรื่องราวอื่น ๆ ที่เ กิดขึ้น บนโลกนี้ใ หฟง จะชวยบรรเทา ความรอนจากอาการ “ตัวกู ของกู” ในจิตใจใหเย็นลงได นี่เปนอีกหนึ่งวิธี ที่ขอแนะนําครับ และแลว สองสามวันตอมาผมก็ดั้นดนไปยังบานของลุงคนนั้น เพื่อเอายาสมุนไพรมาใหพอกินจนได ที่บ านของแกรมรื่ น เชี ย ว มี ม ะเฟองตนใหญแผกิ่ ง กานสาขา เปนวงกวาง มองแลวสบายตา แตนั่ น ก็ยั ง ไมชุ มชื่ น ใจเทากับ การได พบปะผูปวยโรคมะเร็งอีกหลายคนที่อาการดีขึ้น หนาตาสดใส ผิวพรรณ เปลงปลั่ง เห็นแลวก็อยากใหพอเราเปนแบบนั้นบาง ผมจึงเกิดความหวัง และกําลังใจเพิ่มขึ้นอีกกองโต
ติวพอขึ้นสวรรค
๒๖
สิ่งที่ ประทับใจสุด ๆ ในวั นนั้น ก็คือ การที่ลุงบอกกับพวกเราวา “ผมก็อยากใหทุก คนหายครับ ผม แตของอยางนี้มัน ไมไดขึ้น อยูกับ ยา แตขึ้นอยูกับ ‘บุญทํากรรมแตง’ ถายังมีบุญมากพอ อยางไรเสียก็ตอง เจอยาที่ถูกโรคกับเขา แตถาหมดบุญ แลว จะใชยากี่ขนานมันก็ไมหาย ครับผม” โอวว ดี! ชอบ! แมนมากๆ! ผมตกหลุมรักลุงทันทีที่แกพูดแบบนี้ วันนั้นผมก็เลยกลับบานพรอมกับยา ๔ ถุง ที่ตมกินไดนานเปน เดือนเชียว ในเชาของวั น ที่ย าสมุน ไพรพรอมเสิร ฟ กอนกิ น ยา ผมนั่ง ลง จับเขาคุยกับพอ ตามสคริปตและคําแนะนําของลุงที่ซักซอมมาอยางดี “วันนี้เดี๋ยวเราจะลองเปลี่ยนมากินยาสมุนไพรดูบาง ที่จริงพอก็ ทําใจไดแลววาเรามีเวลาแค ๖ เดือน ถึงจะตองตายก็ไมเปนไร พอพรอม ตายเสมอ แตเผอิญวามีค นแนะนํายาสมุนไพรของลุงคนนี้มาให เราก็ ลองดูเสียหนอย ไมเสีย หายอะไร ดีกวานอนรอความตายเฉยๆ ไมทํา อะไรเลย “ถายาตัวนี้ใชไมไดผล เราก็แคเปนเหมือนที่หมอวาไว แตถา บัง เอิญ วายาตัวนี้ไดผล ก็เ ทากับ วาพอไดรับ โอกาสที่จะมี ชีวิต อยู ตอไป มีสิทธิจ์ ะใชรางกายที่ฟนฟูขึ้นใหมนี้ไปสรางประโยชนใหกับตัวเอง
วีริศ อุโฆษผล
๒๗
และคนอื่นอีกมากมาย ก็นับวาเปนโอกาสที่เราจะไดสะสมบุญเพิ่ม ขึ้น เพื่อชีวิตในโลกหนาที่ดียิ่งขึ้น และอาจไมตองทุกขทนกับโรคนี้แลวก็ได “ฉะนั้นเราลองมากินยาตัวนี้ดูนะครับ ไมมีขอเสียอะไร มีแต เสมอตัว หรือไมก็ดีไปเลย” พูดจบผมก็สงยาใหพอกิน พอก็ยอมกินโดยดี แมยาจะขมขนาดไหน แตพอกลับบอกวาไมขมสักนิด พอกินได แหม...รูนะวาที่ยอมกินยาขมขนาดนี้ เพราะเห็นลูกตัวเองตอง เหนื่อยอยูหลายวันกวาจะตมยามาใหกินได ใชไหมละ ตอนนั้น ผมไมรูหรอกวายาตัวนี้จะชวยชีวิตพอไดจริงไหม หรือ ควรเปลี่ย นไปทําคีโมดีก วา จริงๆ แลวมีผูหวังดีอยากฝงตะกรุ ด รัก ษา มะเร็งใหพอดวยซ้ํา ทางเลือกมีมากมายเหลือเกิน ทั้งเลือกยา เลือกหมอ เลือกโรงพยาบาล ฯลฯ สารพัด อยางที่เ ราตองเลือกภายในเวลาจํากัด และเรา ก็คิดวาเราเลือกถูกทุกครั้งเสียดวย (ซึ่งจะเปนไปไดอยางไร) ความจริ ง อาจเปนอยางที่ลุง เจาของยาวาไวก็ได ถายัง มีบุญ มีกรรมอยู อยางไรเสียก็ตองเจอยาที่ถูกโฉลก แตถาหมดบุญหมดกรรม แลว จะใชยากี่ขนานก็ไมมีทางรักษาหาย คิดแบบนี้แลวสบายใจดีนะครับ
ติวพอขึ้นสวรรค
๒๘
เมื่อกอนผมเคยมีคติประจําใจวา Choose wisely, Live well. (เลือกใหดี แลวชีวิตจะดี) คุนๆ ไหมวาสโลแกนนี้มาจากไหน... ถูก ตองคราบ! มาจากรายการ “Quantum Television” ของ ซารากับจอรจ “โอพระเจา มันยอดมาก” นั่นเอง (ฮา) ผมเคยคิด อยางนี้จ ริงๆ “เลือกใหดี แลวชีวิต จะดี” แตหลังจาก ผานประสบการณการดูแลพอที่เ ปนมะเร็ง แลว ทุก วัน นี้ค วามคิด ผม เปลี่ย นไป ผมกลับ คิด วาสิ่ง ที่สําคัญกวาการเลือก ก็ คือ การยอมรับ ความจริงและรับผิดชอบในสิ่งทีเ่ ลือกไปแลว สองอยางนี้สํา คัญ กวาเสีย จน...หลายครั้ง “การเลื อก” ก็ไ ม สําคัญอะไรเลย ทําไมนะหรือ ก็เ พราะวาเราไมสามารถจะเลือกไดถูก ทุก ครั้ง และทางเลื อ กที่ ถู ก ตองรอยเปอรเซ็ น ตอาจไมมี อ ยู จริ ง ก็ ไ ด สาเหตุ ก็เพราะวาไมมีอะไรสมบูรณแบบไงละครับ ของทุกอยางในโลกนี้มีทั้ง บวกและลบ มี ทั้ ง หยิ น และหยางอยู ในตั ว เอง ไมวาสิ่ ง นั้ น จะดี เ ลิ ศ ขนาดไหน แตสักวันหนึ่ง หากไมหมดอายุ คุณสมบัติบางอยางในตัวมัน ก็จะสรางปญหาใหเราอยูดี ลองคิ ด ดู สิ ค รับ ไมวาจะเปน รถ บาน สายการเรี ย น อาชี พ การงาน ฯลฯ หรือแมกระทั่งคูชีวิต ไมมีอะไรสมบูรณแบบสักอยาง แตเรา
วีริศ อุโฆษผล
๒๙
กลับสูญเสียพลังงานใหกับความเครีย ด ความกดดัน ที่จ ะตอง “เลือก ใหถูก” ไปตั้งเยอะแยะ “เลือกๆ” ไปเถอะครับ เอาเทาที่ ส ติ ป ญญาและการคิ ด สรตะของเราในขณะนั้ น จะเอื้ออํานวย ไดเทาไหร เอาเทานั้น อยาคิ ด วกวนไปมาอยู นานจนหาทางออกไมได เพราะไมวา จะเลือกอะไร และไมวามันจะสรางปญหาขึ้นตอนไหน มากนอยเพียงใด สุดทายก็ตองมาสรุปจบที่ การยอมรับความจริงและรับผิดชอบในสิ่ง ทีเ่ ลือกไปแลว มีเพียงสองสิ่งนี้เทานั้น ที่จ ะชวยใหชีวิตดําเนินตอไปได อยางราบรื่น การเลือกเปนเพียงมายาชั่วคราว แคผานมาบีบหัวใจประเดี๋ยวประดาว แลวก็ไป อยาปลอยใหมันทํารายเราอยูนานเลย.
ติวพอขึ้นสวรรค
๓๐
เครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ พอเริ่มกินยาสมุนไพรในชวงเดือนที่ ๔ ของการเปนมะเร็ง จากนั้ น ไมนาน ก็ มี สั ญ ญาณดี ๆ เกิ ด ขึ้ น ใหทั้ ง คนปวยและ คนเฝาไขไดดีใจกันบาง เชน ผิวพรรณเปลงปลั่งขึ้นกวาเดิม ฝามือและ ฝาเทามีเ ลือดฝาดไมขาวซีด เหมือนกอน หูที่ ใ กลบอดก็ก ลับ มาไดยิน ชัดแจวยิ่งกวาคนทั่วไป ฯลฯ แตที่ทําใหคนทั้งบานปลาบปลื้ มมาก ก็คือ ยาตัวนี้ชวยใหการ ขับถายของพอกลับมาเปนปกติอีกครั้ง จากที่เคยถายลําบาก ๒ – ๓ วัน กวาจะถายสัก ครั้ง แตละครั้ ง ตองนั่ง เบงกั น นานจนหมดแรงขาวตม แทบจะเปนลมลมพั บ คาหองน้ํ า ไป ก็ ก ลั บ กลายเปนวาเดี๋ ย วนี้ พ อ ถายสะดวก ถายคลอง และไมตองนั่งนานอีกแลว สัญ ญาณดีๆ เหลานี้ท ยอยกัน เกิดขึ้น เมื่อเวลาลวงเขาสูเดือน ที่ ๕ – ๖ จนกระทั่ง ผม แม และตัวพอเองตางก็ มีกําลัง ใจเพิ่มขึ้นมาก มากเสียจนผมยอมทําไดทุก อยาง จะใหเดินทางไปเอายาบอยแคไหน จะตองตมยาอยูหนาเตาถานรอนๆ ทั้งวัน หรือจะตองตมอีกกี่สิบหมอ ผมก็สูไหวทั้งนั้น เพราะเปนที่ชัดเจนแลววา...พอกําลังจะหาย วีริศ อุโฆษผล
๓๑
แตก็นั่นแหละ ระหวางที่รอใหรางกายฟนกลับดังเดิม บอยครั้ง พอก็เห็นวาผมตองทําหลายๆ อยางที่ไมเคยทํามากอน เชน ตองหยุดงาน เพื่อมาดูแลพอ ตองพาพอเทียวไปเทียวมาระหวางบานกับโรงพยาบาล ทั้ง ที่สุขภาพตัวเองก็ไมไดดีเ หมือนใครๆ ตองผานขั้ น ตอนนานัป การ กวาจะตมยาสมุน ไพรสัก แกวมาใหพอกิน ได ฯลฯ ทั้ง หมดนี้ค งทําให พอรูสึก ผิด อยู ไมนอย เพราะเมื่อกอนทานเปนคนดูแลทุก เรื่องในบาน ดวยตัวเอง อะไรที่ทําใหลูกเมียลําบาก พอเปนตองลงมือทําเองหมด วัน หนึ่ง พอความเกรงใจเริ่ ม จุ ก อก พอก็ ถ ามผมวา ผมเบื่ อ รําคาญ หรือเซ็งบางไหมที่ตองดูแลทาน จัง หวะนั้น ผมจําไดเลยวาสมองของผมตองเรงเครื่องทํางาน อยางหนัก ภายในเวลาสั้นจู กอนจะตอบไปอยางทันทวงที ใหดูเหมือน “พูดไมคิด” สักนิดวา “จริง ๆ แลวชีวิ ต ผมไมเคยสนุ ก ขนาดนี้ม ากอนเลย เมื่ อกอน ผมเปนแคเด็กขี้โรคที่นั่งทํางานอยูหนาคอมพิวเตอรทั้งวัน งานบานแมก็ ไมใหทํา ขับรถพอก็ไมใหขับ แตพอพอปวยผมก็เลยตองทําเองทุกอยาง ไดจับจอบจับขวาน ตัดแตงตนไม ขับรถไปไหนมาไหนเองทุกวัน สนุก กวาตอนทํางานอยูหนาคอมพิวเตอรตั้งเยอะ” - พอยิ้มออกทันที -
ติวพอขึ้นสวรรค
๓๒
คําตอบนี้เ ปลี่ ย นความหดหู ใหเปนความสดใสไดในพริ บ ตา ตรงตามเจตนารมณของผมที่อยากจะใหพอหยุดโทษตัวเองไดแลว ที่ จ ริ ง คํ า ตอบนี้ ไ มใชการโกหกแตอยางใดนะครั บ แตเปน การเลือกความจริงที่ดีที่สุดมาตอบ เพราะผมเห็นแลววาการตอบ คําถามนี้สําคัญกับความรูสึกของพอมาก หามตอบมั่วๆ สุมสี่สุมหา หรือ ตอบผิดโดยเด็ดขาด แถมยังตองตอบให “เหนือความคาดหมาย” อีกดวย โชคดีที่ครูผมเคยสอนเรื่องนี้มากอน สมัยที่เรียนเรื่องการสื่อสาร ในสถานการณคับขัน นี่จึงนับวาเปนคําตอบที่พลิกวิกฤตใหเปนโอกาส เลยทีเ ดีย ว เพราะพอถึง กับ อวดคําตอบนี้ใ หใครตอใครฟง เวลามีค น มาเยี่ยมที่บ าน ทานจะบอกกับ ทุกคนวาลูก ชายมีค วามสุขขนาดไหน ที่ไดดูแลพอ คําตอบนี้กลายเปนเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจชนิดใหมของพอ ไปเสียแลว! ขอบคุณครับครู อยางไรก็ตาม แมคําตอบที่ผมมีใหพอจะชวยทานคลายกังวล ไดจริง แตในยามที่ตองเผชิญกับคําถามในทํานองวา “ถาทุกสิ่งทุกอยาง ที่ทําไปสูญเปลา ถาพอเปนมะเร็งไมหาย อยางนี้เราก็เหนื่อยฟรีนะสิ” คําตอบที่ผมมีใหกับตัวเองตองแทงทะลุทุกความกังวลใจไดดี ยิ่งกวา วีริศ อุโฆษผล
๓๓
และคําตอบนั้นก็คือ... ผมไมกลัวความเหนื่อยยากที่เกิดจากการทําทุกอยางเพื่อใหพอ หายดีหรอก แตผมกลัว ความเสียใจในภายหลังหากไมไดทําสิ่งเหลานี้ มากกวา ถาพอเปนอะไรไปแลวนึกยอนกลับมา ผมไมอยากโทษตัวเอง วา “ทําไมตอนนั้นเราไมทําอยางนั้น” แตนี่... ผมทําทุกอยางและทุกทางเทาที่จะทําไดแลว ดวยทุกๆ เงื่อนไขที่มีอยู ผมมั่นใจวาไมมีทางไหนจะดีไปกวา การกระทําทั้งหมดนี้เลย ฉะนั้น หากพอไมหายก็ไมเปนไร เพราะเมื่อวัน นั้น มาถึง จริง ๆ ผมคงไมนึกกลัวหรือนึกเสียใจอะไรอีกแลว.
ติวพอขึ้นสวรรค
๓๔
แผนหลัก - แผนรอง เมื่อยางเขาสูเดือนที่ ๖ - ๗ รางกายของพออยูในสภาพก้ํากึ่ง บางอยางดีขึ้น บางอยางแยลง ยังดูไมชัดวาออกหัวหรือกอย แตพอขึ้น เดือนที่ ๘ ผมก็ตองพาพอเขาโรงพยาบาลดวนอีกครั้ง ที่จริงกอนหนานั้น ๓ - ๔ วัน พอมีอาการแปลกๆ อยูแลว คือมี อาการหายใจเสีย งดัง เปนเสีย งที่ดัง มาจากลําคอวา “อะ อะ อะ...” พรอมกับ ปากที่เ ปดอยูตลอดเวลา ยิ่ง เวลานอนหลับ เสีย งจะดัง สนั่ น ไปทั้งบาน ตัวก็โยกตามแรงหายใจดวย ผมกับแมเคยลุกขึ้นมายืนดูพอ ดวยกัน ตอนดึก อาการของพอนากลัวเสีย จน...ถาเปนสมัย กอนตอง ถูก หาวาผี เ ขาแนๆ แตนี่ ต อนตื่ น มาก็ ยั ง ปกติ ดี พอไมรู ตัว ดวยซ้ํ า วา สงเสียงอะไร พอถามวาอยากไปโรงพยาบาลไหม เจาตัวก็ปฏิเสธ และแลวระเบิดเวลาก็ปะทุขึ้นในมื้อเที่ยงของวันถัดมา ตอนนั้น พอบอกใหผมกับแมกินขาวไปกอนเลย เพราะรูสึกวารางกายยังไมพรอม จะรับ อะไร แตพอพวกเรากินขาวเสร็จ พอกลับ บอกวาหายใจไมออก ชวยพาไปโรงพยาบาลหนอย ความโกลาหลเกิดขึ้นทันที! ผมรีบบึ่งรถพาพอไปหาหมอ ดูจากอาการแลว เปาหมายที่ควร ไปคือโรงพยาบาลประจําอําเภอ ซึ่ง เปนโรงพยาบาลใกลบานที่สุด แค
วีริศ อุโฆษผล
๓๕
๓ กิ โลเมตร ไมใชโรงพยาบาลในเมื องใหญที่ อยู ไกลออกไปอีก กวา ๖๐ กิโลเมตร ซึ่งอาจทําใหพอเปนอะไรขึ้นมากลางทางก็ได ระหวางทางพอยังมีแกใจบอกผมวาอยาตื่นเตน ผมถามกลับไป “แลวพอละตื่นเตนมั้ย” พอตอบวา “ไมตื่นเตน” โอเค เยี่ยมมากพอ ที่โรงพยาบาล หมอฉีดยาชวยใหปอดทํางานดีขึ้น แตเพราะตอง สวมหนากากออกซิเจนตลอดเวลา วันนั้นพอก็เลยตองนอนโรงพยาบาล เพื่อเฝาดูอาการไปกอน แมกลายเปนคนเฝาไขอีก ครั้ง สวนตัวผมเปนคนเฝาบานกับ แมสเซนเจอร ทําหนาที่คอยสงของตามออรเดอรที่แมสั่ง ทั้งชอน-สอม ถุงพลาสติก กระดาษทิชชู แพมเพิรส ฯลฯ ไลไปจนถึง ขาวของจําพวก ที่นอนหมอนมุงโนนเลย วัน ตอมาหลัง จากเอกซเรยแลว หมอบอกวาพอมี วี่ แ ววของ อาการน้ํา ทวมปอด ถาอยากตรวจใหชัด ก็ตองสงตัวไปโรงพยาบาล ประจําจังหวัด พยาบาลเรียกผมออกไปคุยแลวอธิบายวา ผมจําเปนตอง ตัดสินใจวาจะสงตัวพอไปหรือไม ซึ่งอาจทําใหพอเจ็บตัวมากขึ้น เพราะ ตองเดิน ทางไปกับ รถพยาบาลเปนชั่วโมง ตองผานเครื่องมือหมออีก หลายขั้นตอน และตองเจาะปอดดวย หรือวาจะหยุดอยู แคนี้ ประคอง อาการอยูที่โรงพยาบาลประจําอําเภอนี่แหละ ติวพอขึ้นสวรรค
๓๖
“เดี๋ยวไปถามพอใหนะครับ” ผมตอบพยาบาลไปซื่อๆ พยาบาลรองหามเสียงหลง! เธอบอกวาอยาคะ ถาคนไขรู คนไข อาจกังวลและเครียดหนักกวาเกา ผมยืน ยัน กลับ ไปวาบอกไดครับ บอกไดจริง ๆ พอผมคุย เรื่อง แบบนี้ได บานเราคุยเรื่องความตายกันเปนปกติ สีหนาของพยาบาลยังไมวางใจ แตผมเดินกลับไปถามพอเลย “พอ พออยากยายไปอยูโรงพยาบาลในเมืองหรือเปลา หรื อ ขี้เกียจแลว อยูมันเสียที่นี่แหละ” “พยาบาลวาอยางไร” แมซักดวยความรอนใจ “คือเขาแคอยากรูวาเราจะยายไหม เขาจะไดจัดการถูก แตถา ยายก็อาจฉุกละหุกนิดหนอย เพราะตองนอนไปในรถพยาบาล แลวหมอ ที่โนนก็อาจจะใหพอเขาเครื่องตางๆ เพื่อตรวจดูอีกรอบ” ผมพยายามเลา ใหเบาที่สุด “แลวเรือ่ งน้ําทวมปอดละ” แมจีต้ รงใจดําเลย “ออ หมอก็อ าจตองเจาะปอด แบบที่ ผมเคยทํ ามาแลวตอน ผาตัดหัวใจไง พอจําไดไหม ที่มีสายโยงออกมาจากอกแลวมีขวดรองรับ อยูขางลาง พอเสร็จเรื่องแลวเขาก็เอาออก” ผมขุดประสบการณในอดีตมาปลอบพอใหหายกัง วล ซึ่งก็ไมรู วาจะชวยไดหรือเปลา แตหองทั้ง หองเขาสูบรรยากาศมาคุ พอเงีย บ วีริศ อุโฆษผล
๓๗
แมเงียบ ผมก็เงียบ เอาเขาจริง แลวผมก็ลังเลเหมือนกัน ภาวนาใหพอ ตัดสินใจไดเอง อยาโยนกลับมาใหลูกเมียตัดสินใจเลย...เพี้ยง! “ไมไปไหนแลว อยูเกิน ๖ เดือนมาไดถือเปนกําไรแลว” พอยกภูเขาออกจากอกพวกเราในที่สุด “อะไรจะเกิดก็ตองเกิดเนอะ เราพรอมอยู แลวเนอะ” ผมตั้งใจ พูดดวยน้ําเสียงสดใส “อืม...พรอมแลว ลูกกับแมพรอมหรือยังละ” “พรอมแลว” ผมยิ้มตอบแลวหันไปทางแม แมหัวเราะแหงๆ ปลอบใจตัวเอง กอนพยักหนารับชาๆ เปนเชิง ตัดพอวา...แลวเราจะทําอะไรไดอีกละ “พรอมกันหมดก็ดีแลว” พอยิ้มใหกับทุกคน เย็นวันนั้นหมอเรียกผมไปคุยอีกครั้ง เพื่อใหเขาใจสถานการณ ของน้ําทวมปอดตรงกัน วาตองใชวิธีเ จาะปอด แถมยัง ตองใสเครื่อง ชวยหายใจ ทํ าใหคุย กั บ ใครไมได ผมถามหมอวาถาเจาะปอดแลว จะหายใชไหม หมอตอบวาถาเปนมะเร็งปอดไมนาจะหาย เจาะออกไป แลวก็คงทวมใหม เพราะเปนอาการที่เกิดจากเซลลมะเร็งโดยตรง
ติวพอขึ้นสวรรค
๓๘
เปนอันวาพอเลือกถูกแลวทีไ่ มยายโรงพยาบาลไปใหเจ็บตัวฟรีๆ หมอบอกวาที่โรงพยาบาลนี้ทําไดแคประคองตัวไปเรื่อยๆ ตาม อาการที่เปน แตถาปวดจนถึงขั้นทนไมไหวจริงๆ หมอจะชวยฉีดมอรฟน จํานวนมากเขาขวดน้ําเกลือให “แตคนไขอาจไมรูสึกตัว แขกไปใครมาก็คุยดวยไมไดนะคะ” หมอเลือกใชคําเพราะๆ ที่ มาเขาใจตรงกัน ทีห ลัง วาหมายถึง การหลับไปเลย ไมฟนอีกแลว... “นี่ เ ปนไมตายสุ ด ทายคะ จะเก็ บ ไวใชตอนปวดจนทน ไมไหวเทานั้น” หมออธิบ ายวา แทนที่จะเจ็บจนทนไมไหว แลวตาย อยางทรมาน หมอจะฉีด มอรฟนใหหลับ เสีย จะไดไมตองเผชิญ หนา กับชวงเวลาทีน่ ้ําทวมปอดปลิดชีวิต สรุปก็คือ พอใกลจะตายแลว และผมตองตัดสินใจอีก ครั้ง วา จะเลือกใชวิธีฉีดมอรฟนนี้ใหกับวาระสุดทายของพอหรือไม แนนอน...ผมกลับเขาไปถามเพื่อใหพอเลือกเองเลย “เห็นพยาบาลบอกวาคุณลุงคุยเรื่องนี้ได” “คุยไดครับ หมอตามผมมาเลย” โจทยตอนนี้ก็คือ ผมตองบอกทุกคนใหรูวาพอใกลจะตายแลว เพื่อชวยกันตัดสินใจวาจะเลือกใชมอรฟนหรือไม แตจะพู ดอยางไรจึง ไมหั ก ดิ บ ความรูสึก ของทุ ก คน เพราะพอก็ คิ ด วาตั วเองยั ง พอมีเ วลา วีริศ อุโฆษผล
๓๙
นอนเลนอยูในโรงพยาบาล สวนแมนาจะแอบหวังดวยซ้ําวาน้ําทวมปอด จะหายไดราวกับมีปาฏิหาริย “คุยกับหมอมาแลว หมอบอกวาดีเหมือนกันที่พอเลือกอยูที่นี่” ผมอุนใจทุกคนกอน “คนไขหลายคนที่ เ ลื อ กแบบนี้ จ ะมี กํ า ลั ง ใจดี ค ะ เพราะยั ง สามารถพูดคุยกับญาติที่มาเยี่ยมไดดวย” หมอชวยอีกแรง “แตคราวนี้พ อจําไดใชไหม ที่ เ ราคุย กัน วาเราพรอมแลว พอ พรอมแลว แมพรอมแลว ผมก็ พ รอมแลว อะไรจะเกิ ด ก็ เ กิด ไป พอ ไมเสียดายแลว เกิน ๖ เดือนมาไดถือวาเปนกําไรแลว” ผมหยิ บ สิ่ง ที่ เคยหยอดไวกลับมาใชงาน คิดแลววาตองไดใชงานแนๆ “อืม” พอตอบดวยน้ําเสียงปกติ “นั่นแหละพอ หมอก็เลยเสนอวิธีชวย คือถาพอปวดจริงๆ หมอ จะฉีด มอรฟนเขาขวดน้ําเกลือใหหายปวด แตพอก็ อาจจะหลับ ไมได คุยกับใครอีก พอโอเคไหม” ผมชกหมัดตรงเลย เพราะมั่น ใจวาสภาพ จิต ใจของพอตอนนี้ บวกกั บ สภาพรางกายที่เ จ็บ เกิ น ทน พอตองรั บ หมัดผมไดแนๆ “โอเค” พอตอบ ผมรีบกลบเกลื่อนดวยอารมณขัน “แตไมเปนไร ถาตองไปจริงๆ เดี๋ยวจะสงใหไปแบบสวยๆ เอง ฮาๆๆ” ติวพอขึ้นสวรรค
๔๐
“วายย! ยังไมเร็วขนาดนั้นคะ! ยังมีเวลาอยู เรื่องมอรฟนนี่เก็บไว เปนไมตายสุดทาย” หมอเบรกทุกคนไมใหอารมณกระเจิง ไปมากกวานี้ ขอบคุณครับหมอ “คุณลุงเทมากเลยนะคะ ใครที่เลือกแบบนี้ก็มักจะมีความสุข มากกวา” หมอชมพอจากใจ แมคําพูดนี้เปนเพียงหยดน้ําในทะเลทรายอันแหงผาก แตผมวา พอตองภูมิใจมากแนๆ เพราะผมเองก็ภูมิใจในตัวพอมากเหมือนกัน หลังจากที่หมอกลับไป บรรยากาศเริ่มตึงเครียดอีกครั้ง ในหอง มีผม แม อา(นองสาวพอ) แลวก็แขกอีกหนึ่งคนที่มาเยี่ยม ผมวาตอนนี้ ทุกคนตางก็หวั่น ใจวาพอใกลจะจากพวกเราไปแลวจริงๆ ดีไมดีก็คืน นี้ เลยนี่แหละ แตไมมีใครกลาพูดออกมา มีจังหวะหนึ่งที่แมตองไปสงแขกและอาก็ตามออกไปดวย ผมจึง ไดโอกาสอยูกับพอสองตอสอง เพราะไมแนใจวาพอยั ง จดจํา สิ่ง ที่ ผมเคยติ วไวไดหรื อ เปลา ผมเลยเขาไปนวดเทาพอ รวบรวมความกลาของตัวเอง แลวถือโอกาสพูด สรุปสั้นๆ จะไดเปนการทบทวนบทเรียนอีกครั้งกอนลงสนามสอบจริงวา “พอ สิ่งที่กําลังจะเกิดกับพอนี้ เปนเรื่องปกติที่ตองเกิดกับทุกคน เพราะฉะนั้นพอทําตัวตามสบายไดเลย เหมือนนอนเลนอยูบานเฉยๆ ไมตองคิดอะไรมาก อยูกับปจจุบัน อะไรเกิดขึ้นก็เกิดไป เราเพียงแคนอน วีริศ อุโฆษผล
๔๑
ดูธรรมชาติที่กําลังเปลี่ยนแปลงใหเห็น นี่คือแผนหนึ่งนะพอ ถาพออยูกับ ปจจุบันไดใหอยูกับปจจุบัน นอนดูสิ่งที่กําลัง เกิดขึ้นกับเราแคครั้งเดียว ทุกคนมีโอกาสไดดูครั้งเดียวเทานั้น ฉะนั้นพอเผชิญหนากับมันไปเลย “แตถาเผชิญหนาแลวพอตกใจ เหมือนนั่งดูพลุที่จุดขึ้นฟาใกล เกินไป เสียงดังเกินไป สะเก็ดระเบิดกระเด็นใสจนเรากลัว ถาอยางนั้น พอก็ใชแผนสอง นึกถึงเรื่องดีๆ นึก ถึงความดีที่ทํามา นึกถึงพระถึงเจา นึกถึงวัดวาอาราม พอนึกออกอยูแลวเพราะบานเราอยูใกลวัด แลวพอก็ ไปชวยงานวัดบอยมาก จริงไหม “อยาลืม นะพอ แผนแรก ถาอยูกับ ปจจุบัน ไดใหอยู แลว ดูไปเลย แตถาอยู ไมได ตกใจกลัว ใหนึก ถึงความดี นึก ถึงพระ นึกถึงวัดแทนนะครับ” ผมใชเสียงเย็นๆ บอกพอพลางลูบเทาพอไปดวย พยายามลูบ ชาๆ ใชมือไลไปตามสวนตางๆ ของเทาทีละนิด เพื่อใหพอตามความรูสึก ไดทัน จะไดเปนการสรางสติและสมาธิไปในตัว ตอนนั้น หองเงียบกริบ มีแตเสีย งลม พอหลับ ตานอนฟงผมพูด อยางสงบ พยัก หนาตามเปน ระยะ สี ห นาของพอแนวแน มั่ น คง ดู พ รอมแลวที่ จ ะเผชิ ญ หนากั บ ความตายอยางไมสะทกสะทาน ผมอดคิดไมไดวาถาพอจากไปเดี๋ยวนี้ พอตองไปดีแนๆ.
ติวพอขึ้นสวรรค
๔๒
บทเรียนสําคัญ แตชีวิตจริงไมงายเหมือนในละคร... ใครหลายคนอยากอยู ยังไมอยากตาย ขณะที่พอ “พรอมตาย” แลว ทรมานมากแลว มีอาการแทรกซอนหนัก หนาเหลือเกิน แลว ทั้ง หอบหืด แผลกดทับที่สันหลัง อุจจาระไมออก ปสสาวะเปนเลือด แตพอ ก็ยัง ไมตายสมใจ ยัง ไมถึง เวลาที่ ห มอจะฉีด มอรฟนเขาขวดน้ําเกลื อ ใหเสียที ไดแตใชมอรฟนเม็ดกับมอรฟนน้ําประทังชีวิตไปเรื่อยๆ อยางนี้พอก็เซ็งสิครับ “อยาเพิ่งเซ็งพอ เดี๋ยวจะหอเหี่ยวไปเปลาๆ เราตองคิดวา ‘ถายัง อยูก็ยินดีที่จะอยู ถาตองไปก็ยินดี ที่จะไป’ อะไรก็ไดทั้ง นั้น” ผมยก คํา พูด ของนั ก คิ ด คนหนึ่ง มาใชปลอบพอ แตก็ ไมรูวาจะชวยบรรเทา ความรอนรุมในใจพอไดขนาดไหน เพราะคุณ ภาพรางกายของคนไข ใหทําอยางไรก็คงดีเทาคนปกติไมได ผมจึง เปดไฟลเสีย งเอ็มพี ๓ ใหพอฟงที่ โรงพยาบาลอีก ครั้ง คราวนี้ ไ มใชแคเสีย งอานหนั ง สื อ ๗ วิธี ต ายอยางสบายใจ กับ เสี ย ง สวดมนตเย็นๆ ของเขมานันโทภิก ขุเทานั้น แตดนตรีบําบัดประเภทอื่น เชน เพลงบรรเลงที่ใชเปดในสปา เสียงดนตรีไทย เสียงธรรมชาติ-น้ําตกนกรอง ฯลฯ ผมก็เปดใหฟงตามคําแนะนําของหมอดวย ซึ่งก็ดูเหมือนวา จะไดผล วีริศ อุโฆษผล
๔๓
อยางนอยพอก็สงบลง ไมทุรนทุรายเหมือนเกา สวนผม แม และบรรดาอาๆ นาๆ ที่มาเฝาไขนี่สิ หลับ กั นเปน ทิวแถวเลย (ฮา) ผานไป ๓ สัปดาห หลังจากที่อาการปสสาวะเปนเลือดหายแลว เหลือแตอาการหอบหืด เหนื่อยงาย หายใจเสียงดัง และไมมีแรง ซึ่งเปน อาการปกติของโรคน้ําทวมปอด หมอก็เริ่มชวนพอใหกลับบาน “คุ ณ ลุ ง อยากกลับ บานดู ไ หมคะ อาจจะสบายใจกวาอยู ใน โรงพยาบาล กลับ ไปนอนเลนที่บ านกอน เกิด อะไรขึ้น คอยมานอนที่ โรงพยาบาลอีกครั้งก็ได” พวกเราตัด สิ น ใจกลั บ บานตามคํา ชวนของหมอ แตก็ ไมวาย แอบคิดอยูลึกๆ วาหมอคงมองอนาคตของพอออกแลว ถึงไดพูดแบบนี้ กลับมาบานคราวนี้พอกลายเปนมนุษยไฟฟา เพราะตองนอน บนเบาะลมเพื่อปองกัน แผลกดทับ และตองใหออกซิเ จนตลอดเวลา ซึ่งสองสิ่งนี้เปนอุปกรณเสียบปลั๊กทั้งคู ยัง ดีที่โรงพยาบาลใหยืมเครื่อง ผลิตออกซิเจนมาดวย เราจึงไมตองแบกถังออกซิเจนไปเติมทุกวัน แตผม ละเสียววานองหมอน (แมวที่บาน) จะมาเขี่ยสายไฟใตเตียงพอเลนจริงๆ นอกจากจะมีอุ ป กรณไฟฟาใหดูแลเพิ่ม ขึ้น แลว ดวยความที่ พอชวยเหลื อตัวเองไมไดเหมือนเกา คื อ กอนเขาโรงพยาบาลพอยั ง ติวพอขึ้นสวรรค
๔๔
อาบน้ํ า เอง ยั ง เดิ น มากิ น ขาวที่ โ ตะอาหารเองได แตหลั ง ออกจาก โรงพยาบาล พอกลายเปนคนปวยนอนเตียงตลอด ๒๔ ชั่วโมงไปแลว ผมกับแมจึงตองเหนื่อยมากกวาเดิมอีกหลายเทา ไหนจะงานบาน ที่ตองทําเปนประจําทุก วัน ไหนจะกิจวัตรตางๆ ของพอ ทั้งเช็ดตัว ใสเสื้อผา ปอนขาว ปอนยา ทําแผล เปลี่ยนแพมเพิรส เทกระบอกปสสาวะ ฯลฯ แถมยังตองตอนรับแขกที่มาเยี่ยมกันบอยๆ อีกตางหาก มีค นมาเยี่ ย มพอเยอะมาก ตั้ง แตยัง ไมออกจากโรงพยาบาล ดวยซ้ํา ถาเปนสาวรุนก็ตองยกนิ้วใหเลยวา “หัวกระไดไมแหง” จริง ๆ แตนี่เ ปนผูปวยมะเร็ง ระยะสุ ด ทายที่ตองการความสงบขั้ น สูง พอจึ ง ไมสบอารมณกับ คนมาเยี่ ย มเทาไหร หลายครั้ง พานจะหายใจติด ขัด หัวใจเตนผิดจังหวะเลยทีเดียว “เราหนีไมไดแลวละ” ผมบอกกับพอ “เขาตั้งใจมากันทั้งนั้น ถือเสียวาเขามาใหพอไดทําบุญถึงที่เลย ก็แลวกัน ใครพาลูกเล็กเด็กแดงมา หรือใครพูดจาเสียงดังจนเปนนิสัย ก็ถือวานี่คือโอกาสที่เ ราจะไดอโหสิ ไมถือสาหาความเขาอีกแลว ดีไหมพอ พอจะไดไมตองถอไปทําบุญที่ไหนไกลไง” ผมพยายามเปลี่ยน ความคิดทาน สําหรับตัวผมเอง ยอมรับครับวาตอนนั้นเหนื่อยกายมากๆ สวน ใจก็เ หนื่ อยลาบางเวลาที่สติสัมปชัญ ญะแผวลง ไมสามารถควบคุ ม วีริศ อุโฆษผล
๔๕
อารมณตั ว เองใหสงบเย็ น ได ปกติ ถ ามี ค วามวุ นวายเกิ ด ขึ้ น ผมจะ พยายามนิ่ง เขาไว ทํา อะไรอยูก็ทําตอไป แตจะไมพู ด หรือแสดงทาที อกุศ ลอะไรออกมา เพราะกลัว สถานการณจะเลวรายยิ่งกวาเกา จนมี เรื่องใหตองตามสะสางกันภายหลังมากกวานี้ โชคดีที่ผ มกั บ แมยังมี ญ าติๆ คอยชวยเหลือ โดยเฉพาะ บรรดาอาๆ นองสาวพอที่มาปกหลักนอนเฝาพอครั้งละหลายวัน แถมยัง ขนเสบี ย งอาหารมาบรรณาการพี่ช ายตั วเองกัน เต็ม ที่ พอชอบอะไร เมนูไหน เมนูนั้น สรรหามาไดหมด ขนาดเมนู หายากที่มีขายเฉพาะใน จังหวัดอื่น อาผมยังซื้อมากํานัลพอไดเลย ลําพัง คนปวยนะไมเทาไหรหรอก กินไดอยางละนิดละหนอย หรื อ เรี ย กวา “ชิ ม ” พอใหครึ้ ม อกครึ้ ม ใจนาจะถู ก กวา แตคนเฝาไข อยางผมนี่สิ กิน กัน พุง กางแลวกางอีก จนตูเย็ น ไมเหลือที่ วางจะเก็ บ อาหารแลว ตองขอบคุณอาทุกคนไว ณ ที่นี้ดวยครับ แมดูเหมือนวางานปรนนิบัติพอครั้งนี้ผมจะ “เอาอยู” แตในชวง ทายๆ กอนพอจากไป กลับมีเหตุการณเอาไมอยู ที่ฝงใจผมจนกลายเปน บทเรียนสําคัญใหตองจดจําไปอีกแสนนาน... เหตุการณนี้เกิดขึ้นในบายวันหนึ่งที่พอหมดแรงทําสิ่งตางๆ แลว จะยกมือขึ้นมาจับของก็ลําบาก แมแตแรงดูดน้ําก็แทบไมมี พอจึงตอง ติวพอขึ้นสวรรค
๔๖
รองขอโนนขอนี่เกือบตลอดเวลา ใครที่เดินเฉียดเขาใกลเตียงพอเปนอัน ไดโดนเรียกตัวทั้งนั้น ผมจําไดไมชัดวากําลังทําอะไรอยูกอนหนา แตคงสาละวนอยูกับ งานบานสักอยาง ทามกลางอากาศที่รอนจนเหงื่อแตกซิก กลายเปน อารมณคุกรุนอยูภายใน พอโดนพอเรียกตัว ผมจึงตองเดินไปใหบริการ อยางเสียไมได ตอนนั้นพอตองการแคน้ําเปลาเอง แตพอผมยกขวดน้ําพรอมหลอดดูดมาจอที่ปากพอ...พอกลับ อาปากงับหลอดดูดไวไมได! ลองนึ ก ภาพตามนะครั บ ปกติ ห ลอดดู ด ที่ ใ สไวในขวดน้ํ า ขนาดเล็ก ถาเราจั บ หลอดดูด ใหมั่น แลวจอเขาไปที่ป ากของคนปวย อยางไรเสียเขาก็ตองงับหลอดไวเพื่อจะไดดูดน้ําสมใจอยาก แตคงเปน เพราะผมกําลังขุนมัว ผมจึงยื่นขวดน้ําไปตรงปากพอเฉยๆ เพราะเห็นวา หลอดดูดตะแคงไปทางพออยูแลว คงไมตองจับใหมากความอีก นั่นแหละครับที่ทําใหพองับหลอดไวไมได เพราะแรงที่มีอยูนอย ไมเพียงพอจะกมหนากัดหลอดดูดใหอยู นิ่ง ๆ ได พอพออาปากเขาใกลเพื่ อจะงับ หลอดดูด ก็วิ่ง หนีไ ปอีก ทาง พอพยายามไลตามหลอดดู ด ไป หลอดดู ด ก็ก ลั บ มาทางเดิ ม อี ก หน
วีริศ อุโฆษผล
๔๗
หรือไมก็ดีด ตัวขามไปอีก ฝง มัน สลับ ที่ไ ป-มาอยางนารํา คาญ อยูใน ปากขวดกลมๆ เล็กๆ นั้นเอง … … … … … นาสมเพชที่ผมไดแตยืนดูอยูอยางนั้น เหมือนพี่เลี้ย งเด็ก ที่ปลอยใหเด็กกินขาวหกเลอะเทอะไปเรื่อย แลวคอยเก็บกวาดหนเดีย วเสร็จ เพราะไมมีแกใจจะชวยเหลือ ผมเอง ก็เลวอยางนั้นเหมือนกัน ในความเงียบ ผมปลอยใหพอไลงับหลอดดูด อยูนานแสนนาน สุด ทายเมื่อ ผมออนใจเอง ผมจึง ยอมจั บ หลอดดู ด ใหพอดูดน้ําไดสะดวกเสียที ชวงเวลาดูดน้ําสั้นกวาตอนไลงับหลอดดูดหลายเทานัก หลังเสร็จกิจ ผมมองหนาพอตรงๆ สีห นาของผมคงฟองอยางรุน แรงวาไมพอใจที่เ ด็ก คนนี้ทําให พี่เ ลี้ย งตองเสีย เวลา ตรงขามกั บ พอซึ่ ง มองกลับ มาดวยสายตาที่ผ ม ตองจําไปชั่วชีวิต เปลา... มันไมใชสายตาโกรธ แข็งขอ หรืออยากจะตอกกลับให สาแกใจ แตมันคือสายตาของคนแพ เหมือนสุนัขที่ยอมใหเจาของทุบ ตี แตโดยดี เพราะรูตั ววาจนตรอกแลว พอมองผมดวยสายตาแบบนั้ น ติวพอขึ้นสวรรค
๔๘
สายตาที่หมดหนทาง จนปญญา อยาคาดคั้นอะไรพออีกเลย พอทําได เทานี้เ อง สูสุด ตั วแลวแตก็ไดแคนี้แหละ ไดแคใชปากไลงับ หลอดดูด แตกัดไวไมอยู แลวสถานการณก็ดํ าดิ่ ง มาถึ ง จุด เลวรายสุด เมื่ อผมเอ็ด พอ กลับไปดวยน้ําเสียงแบบครูตวาดนักเรียนวา “ปลอยวางสิพอ ตอนนี้ ทําอะไรไมไดแลวก็ปลอยวางไปเลย!” ... ... ... ... ... ผมไมรูวาเกิด อะไรขึ้น กับ พอหลัง จากนั้น ไมรูวาสภาพจิต ใจ ของพอเปนอยางไรบาง แตเพราะสายตาพอ ผมจึงรีบผละออกมาจาก เตียงทันที ดวยความรูสึกอดสูอยางเหลือทน ใชครับ ผมอดสูที่ตัวเองยังเลวอยูไดจนถึงวินาทีสุดทาย แทนที่ จะยิ้มใหพอ แลวพูดคําสั้นๆ งายๆ (ที่ไมใชประโยคสั่งสอนผิดกาลเทศะ) วา “ขอโทษครับ” แตผมก็ไมเลือกที่จะทํา ขอโทษครับพอ แมชีวิตที่เหลือตอจากนี้ ผมจะหาพอมาขอโทษไมไดแลว แตผมจะเก็บบทเรียนนี้ไว และจะไมทํานิสัยนี้กับใครอีก.
วีริศ อุโฆษผล
๔๙
พอกับแม เรื่องราวของพอหลังออกจากโรงพยาบาลมีแค ๑ สัปดาห แตเปน ๑ สัปดาหที่ลําเค็ญที่สุดในชีวิตพอ แม และผม เพราะ ขณะที่ค วามทุก ขของคนปวยยัง ดําเนิน ตอไป ความเหน็ดเหนื่อยของ คนเฝาไขก็เดินเปนเงาตามตัวคนปวยไปดวยเชนกัน ชวงนั้ น อากาศรอนจั ด ตัว พอก็ เ ริ่ม รอนตาม ที่จ ริง ตั้ง แตเปน มะเร็งมาเกือบ ๘ เดือนเต็ม พอไมเคยเปนไขสักครั้ง แตในชวง ๒ - ๓ วัน สุด ทาย ลําตัวครึ่ง บนของพอรอนผิด ปกติ จ นตองใชผาเย็น เช็ด บอยๆ จากที่เคยจิบ น้ําอุนมาทั้ง ชีวิต พอก็รองขอน้ําหวานๆ เย็น ๆ มากิน เปน ครั้งแรก ขนาดผาเย็นกับเจลประคบแชแข็งก็แทบเอาไมอยู หรือนี่คืออาการ “ธาตุไฟแตก” ของคนใกลจะไป ไฟจะแตกหรือไมยังไมรู แตที่รูคืออยูดีๆ ไฟก็ดับขึ้นมาใหเราใจ เลนซะอยางนั้น จํ า ไดไหม ที่ ผ มบอกวาตอนนี้ พ อกลายเปนมนุ ษ ยไฟฟา เสียบปลั๊กไปแลว ตองใหออกซิเจนกันตลอดเวลา กอนกลับบานหมอสั่ง ไววา ถาไฟดับเมื่อไหรก็ใหพาพอไปโรงพยาบาลไดเลย แหม...ไมคิดวา จะเจอสถานการณจริงเร็วขนาดนี้ ติวพอขึ้นสวรรค
๕๐
จูๆ ไฟก็ดับขึ้นมาในบายวันหนึ่ง พอไฟดับปุบ เครื่องผลิตออกซิเจนก็ดับปบ! เอาละสิ... ทําอยางไรดี... ไปโรงพยาบาลเลยดีไหม... แตไฟอาจดับแคไมกี่นาทีก็ได ใครจะรู อยาทําตัวเปนกระตาย ตื่นตูมสิ ถาอยางนั้นชวยกันพัดลมใหพอกอนดีกวา ดีนะที่นองขางบาน มาเยี่ยม ผมเลยแจกพัดใหแมกับ นอง แลวเราก็ก ระจายตัวรอบเตีย ง ตั้งหนาตั้งตาพัดลมใหพอดวยใจลุนระทึกวาไฟจะติดขึ้นมาในวินาทีไหน หรือเมื่อไหรที่ควรไปโรงพยาบาลไดแลว “ไมตองไปโรงพยาบาลหรอก อยูที่บานนี่แหละ” พอปราม ทุกคนไว ที่จ ริง พอเคยพูด แลววา กลับ มาบานคราวนี้ถ าเกิด อะไรขึ้น ก็ ไมตองไปโรงพยาบาลแลวนะ ขอตายอยูที่บานนี่แหละ ขนาดบรรดาอาๆ ถามวาอยากกิน อะไรอีกไหม จะไดหามาให พอก็ปฏิเสธวาไมเอาแลว ขอแค “ดอกไมจันทน” อยางเดียว พูดจบยังหัวเราะอีกตางหาก ผมวาพอคงทําใจไดแลวจริงๆ แตตามประสาคนเฝาไข เปนใคร ก็อยากมอบสิ่งที่ดีที่สุดใหกับผูปวย วีริศ อุโฆษผล
๕๑
“ไมไปจริงเหรอ” “อืม ไมไปแลว” เอา! ไมไปก็ไมไป ในเมื่อทําอะไรไมไดแลวก็ นั่ง พัดลมกัน ตอ อะไรจะเกิดก็เกิดละทีนี้ ลุนกันนาทีต อนาทีเลย ลุนอยู ๒๐ นาทีกวาไฟ จะติด ขึ้ น มาใหโลงใจ แหม...ชางเปน ๒๐ นาที ที่ตื่น เตนยิ่ง กวาหนั ง แอคชั่น มีแตการกรอกตามองกัน ไป-มาระหวางคนเฝาไข สวนคนไข หลับตานิ่ง ไมสะทกสะทานตอบรรยากาศรอบขางแมแตนอย ถึ ง จะระทึ ก ไปหนอย แตงานนี้ ผ มถื อ วาพอสอบผาน ในเรื่องของ “สิ่งเรา” จากโลกภายนอกแลวนะครับ แมวาพอจะทําใจไดแลว พรอมไปแลว ไมยี่หระกับโลกภายนอก แลว ทวากับโลกภายในใจ เวลาที่คุมสติไมอยู พอก็ตองการมีใครสักคน อยูใกลๆ ตลอดเวลา คอยบีบมือ ลูบแขน ลูบขา หรือทําอะไรก็ไดใหรูวา ตัวเองไมอยูคนเดียว หลายคนมองออกวานี่คืออาการของเด็ก เรีย กรองความสนใจ ตองการความรั ก ตองการที่ พึ่ ง ไมอยากเผชิ ญ หนากั บ ความตาย ตามลําพัง ใจพอจึงไขวควาทุกอยางที่พอจะเหนี่ยวรั้งไวได ผมกับ แม เลยตองผลัดเวรกันจับมือพออยางไมขาดสาย ถาใครจะไปกินขาวหรือ เขาหองน้ํ า อีก คนตองเขาประกบทัน ที เปนอยางนี้ เ กื อบตลอด ๒๔ ติวพอขึ้นสวรรค
๕๒
ชั่วโมง มิฉะนั้นพอจะรองเรียกพวกเราอยางไมลดละ ราวกับคนไรญาติ ขาดมิตร ราวกับผูปวยอนาถาที่สรางความรําคาญใหกับทุกคนที่เฉีย ด เขาใกล เมื่อไมรูจะทําอยางไรตอไป อาก็กลับบานกันหมดแลว และแม ก็อยากใหผมนอนหลับสนิทในตอนกลางคืนบาง สุดทายแมจึงแกปญหา ดวยการลากแครอีกตัวมาตั้งชิดกับเตียงพอ แลวก็นอนติดกับพอเสียเลย แมบอกหนาตาเฉยวา จะนอนจับ มือดวยทั้งคืน พอจะได ไมตองเรียกแมใหเสียเวลา เออ... แมครับ... แมจะสวีตไปไหม ครั้ง แรกที่ ผมไดยินแมพูดแบบนี้ ผมอึ้ง อยูนาน ไมคิดวาแมจะ โรแมนติกเปนกับ เขาดวย ไมรูสิ คนวัย แมอาจไมรูสึก อะไร อาจคิด วา นี่เ ปนแคการแกปญหาเฉพาะหนา แตคนวัย ผมหลายคนชอบฝนถึ ง บั้น ปลายชีวิต คูวา “อยากนอนจับ มือกับ แฟนแลวตายไปดวยกัน” ถา คนแบบนั้นผานมาไดยินที่แมพูดเขา เปนตองรองกรี๊ดแนนอนวา...นี่มัน ความตายในอุดมคตินี่นา! เอาเถอะ เดี๋ ย วคื น นี้ จ ะคอยดู น ะแม วาภาพจะออกมาเปน อยางไร วีริศ อุโฆษผล
๕๓
สองทุมตรง หลัง จากที่ ป อนยากอนนอนใหพอเรีย บรอยแลว ผมก็หลบเขาหองตัวเองมานั่งเลนอินเตอรเน็ตอยูพักใหญ เกือบลืมเรื่อง ที่แมพูดไปแลวเชียว ถาไมบังเอิญอยากเขาหองน้ําขึ้น มา ผมคงพลาด “ภาพประวัติศาสตร” นี้ไปอยางนาเสียดาย เปลาครับ มันไมใชภาพสวยงามอะไรหรอก แตเปนภาพที่ผ มตองรีบ วิ่ ง หากลองมาถายรู ป เก็บ ไว ทัน ที ที่ ออกจากหองน้ําแลวเหลือบไปเห็น ... ภาพของหญิงอวบคนหนึ่งในชุดนอนยาวตัวเกา เธอนอนตะแคงขางอยูบนแคร หันหนาและยื่นแขนมา จับมือผูชายเตียงติดกัน ซึ่งผอมจนเหลือแตโครงกระดูก มีสายออกซิเจน เสียบคาจมูก และเขาก็หมแคผาขาวมาผืนเดียวเพราะรอนเกินกวาจะใส เสื้อผาใดๆ ไดอีก เธอคงผล็อยหลับไปหลังจากเฝามองเขาอยูนาน ในขณะที่เขา หลับ ตานิ่ ง เหมือ นทํา สมาธิไ มใหฟุงซานไปกั บ ความเจ็บ ปวด ตอมา เธอพลิก ตั วกลับ เปนนอนหงายดวยทาที ผอนคลายกวาเกา สวนเขา เริ่มอาปากหวอเพราะเขาสูนิทราเรียบรอยแลว สุดทายเมื่อทั้งคูหลับสนิท ขาของเธอเริ่มปนปายไปพาดอยูบน เตียงเขาบาง ในขณะที่ขาของฝายชายเริ่มเอนพิงหมอนขางตามความ เคยชิน ...แนนอน ทั้งคูยังจับมือกันเหมือนเดิม นี่มันภาพของเด็กสองคนที่ชวนกันมานอนเลนที่บานชัดๆ! ติวพอขึ้นสวรรค
๕๔
ผมเดินวนถายรูปนี้รอบเตียงแบบ ๓๖๐ องศาเลยครับ รู...วาในไมชาทั้ ง คูก็ ตองปลอยมือกั น เพราะสัง ขารไมเที่ย ง อยางไรเสียคนเราก็ตองนอนพลิก ตัวไป-มาตลอดคืน แต ณ ขณะหนึ่ง ที่ทั้งคูไดจับมือกันเขานอน ก็คงคลายกับชวงเวลาหนึ่งที่ทั้งคูไดใชชีวิต อยู ดวยกัน แมในไมชาจะตองตายจากกันไป และไมมีวัน ยอนอดีต ให ทุกอยางกลับเปนดังเดิมได ไมวากรณีใดก็ตาม แต ณ ขณะนี้ ขณะที่ ทั้ ง คู ตางก็ รั บ รู แลววา “เธอจั บ มื อ ฉั น เขานอน” กอนหลับไป ในชวงเวลานี้ ความกิ น แหนงแคลงใจทุ ก อยางตามประสา ลิ้น กับ ฟน ของคูผัวตัวเมีย ที่ใ ชชีวิต อยู รวมกัน มานาน มัน คงจะไดรับ การปลดปลอยใหเปนอิสระบางแลว ความขุนของหมองใจที่เ ก็บกันไว หลายสิบป ดวยความอดทนและเปนหวงความรูสึกของอีกฝาย มันคงจะ คลี่คลายเงื่อนปมลงไปบาง ไมมากก็นอย จนอาจเรีย กไมไดแลววา เปนการ “ผูกใจเจ็บ” ขามภพขามชาติอีกตอไป แคเพราะเราจับมือกันเขานอน ที่รอนก็ก ลายเปนเย็น ที่ บ าดหมางก็ทุเลาลงได นี่แหละคือ อิท ธิ ฤ ทธิ์ ของการ “ใหอภัย ” ซึ่ ง เปนสิ่ง ที่มีอ ยู แลว ในใจมนุษยทุกคน วีริศ อุโฆษผล
๕๕
ดัง นั้น หากพวกเขาจะไดพบกัน อีกในกาลขางหนา ในสภาพ ตางกรรม ตางวาระ และเปนที่ซึ่ง “ความทรงจํา” ไมไดรับอนุญาตใหนํา ติดตัวมาดวย ผมวาเขาและเธอคงจะดีต อกัน อี ก ครั้ ง เหมือ นเด็ ก สองคนที่ ชวนกันมานอนเลนที่บาน เปนเพีย งเด็กสองคนที่ยัง ไมรูวาการ “ผูก ใจเจ็บ” หนาตาเปน อยางไร แตนั่นก็เพียงพอแลวละ ถาความตายจะพรากพอไปจาก เราในคืนถัดมา.
ติวพอขึ้นสวรรค
๕๖
บทสงทาย งานศพของพอจัด ขึ้น ในปาชาใกลบานและตั้ง ศพที่นั่น เพีย ง ๓ คืน นี่คือความตองการโดยตรงของพอที่ไมอยากใหพวกเราลําบาก กับงานศพทาน ในงานมี ผูคนมารวมสงพอและใหกํ าลั ง ใจพวกเรามากมาย แตหนึ่ง คําพูดจากเพื่อนรวมงานพอที่ผมยัง จําไดไมลืม เกิดขึ้น เมื่อผม เลาเรื่องคืนสุดทายของพอใหลุงแกฟง แลวแกก็บอกกับผมวา “ลุงภูมิใ จในตัวพอของหลานมาก นี่เ ปนการตายที่ดีที่สุดแลว คนแกหลายคนอยากนอนหลั บ แลวตายไปเลย แตเขาไมรูหรอกวา ตอนหลับอยูเขาฝนถึงอะไร ถาตายลงพอดีก็จะไมรูเลยวาดวงจิตไปอยู ที่ไหน ไปสูภพภูมิอะไร “แตถาเขาตื่นอยูแลวตายอยางมีสติ รูตัวตลอดเวลาจนกระทั่ง วิน าทีสุด ทาย เขาจะจากไปอยางสงบ ไมโหวกเหวกโวยวาย และไป เกิดใหมในที่ที่ดี นี่เปนการตายที่ใครก็ตองการทั้งนั้น “ลุ ง ภู มิใ จในตัว พอของหลานจริ ง ๆ คิด ไมผิด เลยที่เ ลือ กเขา เปนหัวหนา” ครับลุง ผมก็ภูมิใจในตัวพอผมครับ
วีริศ อุโฆษผล
๕๗
แมเองก็นาภูมิใจเหมือนกัน หลังจากที่พอตายแลว แมไมมีทีทา วาจะซึม เศรา เหงาหงอย เทาไหรเลย แมสามารถดําเนินชีวิตใหเปนปกติ ตอไปไดอยางนาชื่นชม เธอเดินในบานมืดๆ ตอนกลางคืนไดคลองปรอ ตีสามตีสี่ถานอนไมหลับเธอก็ตื่นมานอนเลนที่เตียงสามี “จะใหนึกกลัวสักนิดก็ไมมี” แมบอกใครๆ วาอยางนั้น บางทีนี่ อาจเปนเพราะแมชอบพูด ถึง อนาคตดวยอารมณขั น แบบรายๆ จึงทําใหแมสามารถเตรียมใจไวลวงหนาไดแลว แตสาเหตุ ที่สําคัญ กวาคือ พวกเรามีญ าติพี่น องที่ห มั่น ไปมาหาสูกัน ตลอดเวลา และพอก็ไมไดจากไปอยางกะทันหัน ๘ เดือนที่ผานมามันมากพอที่จะ ชวยใหเราทุกคนทําใจกับ อนาคตของตัวเองได และผมกับ แมก็มีเ วลา เพียงพอ สําหรับการปรับตัวใหเขากับชีวิตที่ตองทําทุก อยางกัน ลําพัง แคสองคน ความตายเปนของทุกคน แตผมวาพวกเราโชคดีที่พอเปนมะเร็ง โรคที่มอบ “เวลากอนตาย” ใหกับผูปวยและคนใกลชิดไดจัดการกับสิ่งที่ คางคาใจอยูใหลุลวงได หากคุณหรือคนที่คุณรัก เปนมะเร็ง...อยาเสียใจไป คุณ โชคดี แลวครับ. ติวพอขึ้นสวรรค