woord@berg-en-dal kwartaalblad van die ng kerk berg-en-dal posbus 28048, danhof 9310 <woord@berg-en-dal.org> jaargang 5 no 4
Desember 2009
Vrystaat weifel: reformasie of akkommodasie? • NG Sinodesitting soek hoop én stel teleur - Jan Lubbe Die NG Kerk in die Oranje-Vrystaat het by haar 50ste sinodesitting in 2005 haar gereformeerde identiteit herbevestig. Vier jaar later, ná die 51ste sitting, hang daar vraagtekens hieroor, en die nagenoeg 350 afgevaardigdes wat vir vier dae teen R 275 000 per dag (!) hier in Bloemfontein byeen was, sal daardie vrae uiteenlopend beantwoord. Dit was 'n sinodesitting wat hoop wou gee - te midde van 'n swaarmoedigheid oor landsomstandighede; syfers wat wys dat in die afgelope sewe jaar 40 000 lidmate van die Vrystaatse NG Kerk weg is; gemeentes wat finansieël swaar trek; vrywilligers en predikante wat moed verloor. Daarom is besluit om tydens die eerste twee dae 'n inspirerende beeld te gee van die omvangryke werk wat deur die Vrystaatse Kerk gedoen word - van Japan tot Zambië, maar veral hier plaaslik in die Vrystaat onder bejaardes, wesies, ge-
stremdes, vigslyers, weggooimense. Aan hierdie onbaatsugtige getuienis- en barmhartigheidswerk wat mense se konkrete lewensomstandighede verlig, word R 7,1 milj. spandeer (= 71% van die sinodale begroting). Min oë het droog gebly toe 'n koor van doofstom kinders in die sinodesaal “gesing” het. Die Torings van Hoopprojek in die middestad waar 'n lang ry behoeftiges en haweloses hul aandete kom haal, gryp die verbeelding aan. Net so diep is afgevaardigdes geraak deur die verhale van
hoop uit klein gemeentetjies op die Vrystaatse platteland - óók deur hul pleidooie om hulp. “Dit het my laat wonder watter positiewe bydrae ons in Berg-en-Dal as 'n besonder geseënde gemeente, kan maak”, skryf leierouderling Victor Reitz as afgevaardige, in sy verslag terug aan die Kerkraad. Deur God geroep Die oorkoepelende tema van die sinodesitting was “Die kerk wat God ons roep om te wees”.
Groot skuiwe kom by Siësta - Jan Lubbe Dit is nie net by Prellerplein dat daar in die laaste maande groot boubedrywighede was nie. Op die groot stuk grond langs die motorhuise van Siësta Tehuis vir Bejaardes in Genl. Conroystraat, het 'n blok woonstelle van 40 eenhede opgeskiet wat in Junie volgende jaar onder die naam “Graceland” gaan open. Na uitgebreide onderhandelinge het die bestuur van Siësta besluit om hierdie grond af te sny en aan die Graceland Trust te verkoop. Siësta het self ook insae in die planne gehad en aan die einde van Mei is die grond oorgedra en het die bouwerk begin. Elkeen van die eenhede bestaan uit twee slaapkamers, 'n badkamer, eet/sitkamer en kombuisie. Parkering word onder afdakke voorsien. Volgens mnr. Ken Kahts wat met die verhuring gemoeid is, sal die huur in die omgewing van R 3 500,00 per eenheid beloop. Dit beteken dat daar baie sentraal in Dan Pienaar naby die skole en winkelsentrum relatief bekostigbare verblyf vir oud en jonk beskikbaar gestel gaan word. Dit het ook implikasies vir Berg-en-Dal: sou hier 'n beduidende aantal lidmate van die NG Kerk vestig, kan dit 'n nuwe bedieningspunt word - iets wat met die verdigting van die woonbuurt ál meer deur die kerkraad in gedagte gehou moet word. Die inkomste van R 2,6 miljoen wat hiermee deur Siësta bekom is, gaan gebruik word om skulde van die Tehuis te delg en om nuwe motorhuise aan te bou. Dit is deel van 'n opknappingsproses wat in die laaste jaar by Siësta gedoen is en positiewe reaksie onder inwoners te gevolg gehad het. Ook wat die bestuur betref, is daar 'n proses op gang waardeur inwoners groter inspraak in die ontwikkeling van die Tehuis gaan kry.
•
Intussen is bouwerk aan die nuwe winkelsentrum by Prellerplein onbepaald gestaak, weens probleme wat Ströhfeldt-kontrakteurs ondervind, en loop die voltooiing en opening daarvan oor na later in 2010.
En die engel het vir die herders gesê: “Moenie bang wees nie...” (Luk. 2:10). SJ Fourie ontferm hom oor twee van die herders, Lambrecht Scheepers en JanLouis Fourie, vóór die Kerssangdiens van 22 November. woord@bergendal wens al sy lesers 'n geseënde Kersfees toe en 'n nuwe jaar in die teenwoordigheid van Hom oor Wie die goeie tyding regtig gaan: Immanuel!
BINNE Jaareind: Vorentoe gekyk ..................................................................3 Kermis sê dankie ...............................................................................4 Lente en Advent.................................................................................7 Apostolicum .......................................................................................9 Lied 284 onskriftuurlik?....................................................................12 Wat is Gereformeerd (III) .................................................................13 Kerkmuis..........................................................................................16
2
woord@berg-en-dal
Brokkies uit die Kerkraad •
“Kerkbode” en “Lig” gratis te kry: Berg-enDallers moet ingelig bly! Die Kerkraad het besluit om weer op 30 Kerkbodes in te teken, asook op 10 eksemplare van die Lig-gesinstydskrif. Dit is twee-weekliks gratis in die kerkkantoor beskikbaar - kom haal gerus af en lees: dit is kwaliteit leesstof vir die hele gesin. Diegene wat wil, kan 'n finansiële bydrae maak om kostes te bestry.
•
Verteenwoordiger by Noorderbloem: Die Kerkraad het Hans Koorts vir 'n tweede termyn as Berg-en-Dal se verteenwoordiger in die bestuur van Noorderbloem aangewys. Alhoewel hierdie behuisingskema vir bejaardes selfstandig funksioneer, is daar weens hul historiese rol in die totstandkoming van die skema, inspraak vir Ringsgemeentes in die bestuur voorsien. Tans woon daar 9 Bergen-Dallers by Noorderbloem.
•
•
Werksopdrag van leraars bekyk: Die Komitee vir Diensverhoudinge onder leiding van oudl. Dave Samuel, het goed gevorder met hul evaluering van die posomskrywings en werksopdrag van die leraars (die sg. Prestasie-Ondersteuningsplan). Konstruktiewe gesprekke is met beide leraars gevoer en die matige werksverdeling wat vanjaar alreeds geïmplementeer is - dat ds. Terblanche groter verantwoordelikheid vir lidmate in die aftree-oorde in en rondom die gemeente neem en ds. Lubbe vir die jeugbediening, Huis Eie Haard en die redigering van Fokus en woord@bergendal - gaan in 2010 verder geprioretiseer word. Nuwe nisse in Gedenkmuur: Die tweede muursegment in die Gedenktuin is voltooi en die marmerplate vir die voorkant word tans gesny. Pieter Jacobs (Genl. Conroystr. 36) diaken, kontrakteur en boer - het die bouwerk onderneem en die koste daarvan aan die gemeente geskenk; die Kerkraad is hom hiervoor opreg dankbaar! Met die tweede muur is 'n verdere 110 nisse tot beskikking van lidmate, hul ouers en kinders. Die Kerkraad het ook 'n beleidsverandering goedgekeur om as 'n uitsondering, ook oud-lidmate wat dit sou versoek, hier te kan akkommodeer. Die koste vir 'n enkelnis beloop tans R 1 300,00 en vir 'n dubbelnis, R 2 100,00. Kontak die kerkkantoor vir meer besonderhede (051-4362750).
Van bl 1 Sinode
Gevoelsteologie
Vir baie afgevaardigdes lê die weg vorentoe hierin: daadwerklike gehoorsaamheid aan ons roeping in hierdie konteks, óns omgewing waarin die nood aan brood en Woord verdiep; 'n wêreld wat na hoop verlang. Dr. Coenie Burger van Stellenbosch het die sinode toegespreek oor gemeentes se roeping en daarop gewys dat ons die Opgestane Christus op sy weg in hierdie wêreld moet volg en bereid sal moet wees om opofferings te maak. Méér nog, het hy bygevoeg: ons het nie in die eerste instansie nuwe planne nodig nie, maar 'n geestelike verdieping in ons verhouding met die Lewende Here.
In die algemeen gesproke, het die afgelope sinodesitting van die Vrystaatse NG Kerk 'n onbehaaglike gevoel van gejaagdheid gelaat en is wesentlike sake nie uitgepraat nie. Die vervreemding en verstrooiing gaan vir nog vier jaar voort. Om nogeens Berg-en-Dal se ouderlinge aan te haal: deur die onbeperkte akkommodering van “alternatiewe bedieningsmetodes” is 'n “oppervlakkige en sentimentele gevoelsteologie waarin die emotiewe uitgebuit word en beredeneerde Woordverkondiging ontbreek”, besig om die NG Kerk op sleeptou te neem. Lidmate sal hieroor duidelikheid wil hê. Die verslag van die vier afgevaardigde ouderlinge, dien tans voor die Kerkraad en sal in die nuwejaar verdere aandag kry.
Die kommerwekkende is dat die sinode juis op hierdie punt gehuiwer het! 'n Besorgdheid het in die sinodesaal posgevat oor waar en hoe hierdie verdieping gesoek moet word. Wie is hierdie kerk wat deur God geroep word? Antwoorde verskil dramaties Verskillende antwoorde is gegee: daar is diegene wat meen die verdieping moet deur die musiek, sang en spiritualiteit in eredienste kom hoe groter die verskeidenheid, hoe beter. Uiteenlopende en selfs botsende style is in die oggend- en aandwydings tydens die sinode geakkommodeer, sodat 'n ouderling van Berg-enDal skepties opgemerk het dit voel vir hom of hy nou in die AGS beland het! Oor die hele vier dae is slegs drie Psalms gesing! Ander meen weer dat verdieping in 'n verlewendiging van die belydenisskrifte gesoek moet word. Volgens prof. Rian Venter, wat die sinode oor “Kerk, identiteit en belydenis” toegespreek het, moet ons belydenis met verantwoordelikheid geïnterpreteer word. Maar, terwyl daar aan die eenkant sonder huiwering 'n voorstel aanvaar is om die kenmerke van die ware kerk - suiwer bediening van die Woord, sakramente en onderlinge opsig (Nederlandse Geloofsbelydenis, art. 29) - te heroorweeg en aan te pas, is daar aan die anderkant watergetrap oor 'n aktuele saak soos die verbondsdoop en doopvieringe (“'n eufemisme vir 'herdoop'” - aldus Berg-en-Dal se ouderlinge). En, Belhar bly 'n dilemma en wééreens het die Vrystaatse Sinode gefaal om helder hieroor te praat. “Belhar kan ons help om vrede met die verlede te maak, en die toekoms tegemoet te gaan met verantwoordelikheid”, het prof. Venter gesê. Geen besluite is egter geneem nie. Nóg 'n ander groepering soek die weg vorentoe in nuwe strukture. Ook hierin het die sinode die gereformeerde spoor verloor: in die moderamen en ander sinodale kommissies is ouderlinge gemarginaliseer, speel dominees die dominerende rol én is die beginsel van verteenwoordiging nogeens laat vaar ten gunste van eendersdenkendheid.
Pa Francois, Liam en Oupa-ouderling Kalie Strydom tydens die Kermis op Vrydag, 9 Oktober. Vir nog kermisfoto's, sien p. 5.
Is ons fiks genoeg? GP Heppel, Oupa Cilliers Snyman en Ma Elda Heppel, kort voor hul wegspring met die padwedloop.
woord@bergendal is deel van die bediening in die NG Kerk Berg-en-Dal: 'n kerk waar die bediening van die Woord sentraal staan. Dit is immers 'n Woord van oorsprong en konteks, 'n Woord van verlossing en herskepping, en 'n Woord van bemoediging en vertroosting. Redaksie: Jan Lubbe Gert Terblanche Louise Cilliers Maria Wessels Heidi Steyn Fanie van Jaarsveld Elise Ferreira
woord@berg-en-dal
Links: Oudl. Barend Bezuidenhout, wat aan die einde van sy termyn as kerkraadslid gekom het - sedert die 1960's het hy die Here met toewyding in Berg-en-Dal gedien; hy was een van die staatmakers om kerkgangers Sondagoggende vroeg by die deure met 'n Gemeentebode en glimlag te verwelkom! Dankie Oom Barend!
3
Vrouediens kies vars en vol verwagting. Die pasverkose voorsitter van die Vrouediens is Carli van Staden, hier saam met Margaret Kruger en Heidi Steyn. Die nuwe bestuur het baie planne, waaronder 'n inisiatief om 'n Bybelstudie/omgeegroep vir jong ouers (ma's!) te begin.
Jaareinde: tyd om na Bo, na binne, rondom en vorentoe te kyk • Besin oor strategiese prioriteite “Dalk gaan dit te goed...” Só het van die kerkraadslede by 'n besinningsgesprek oor Berg-enDal se pad vorentoe, gemeen. Lidmate en leiers sal sterker verantwoordelikheid vir hul eie geestelike verdieping sowel as dié van die gemeente moet neem - veral in die moeiliker konteks en tydsgewrig waarin ons geroep is om kerk te wees. Sowel die Bestuursraad (voorsitters van bedieninge) as die nuwe Kerkraad het die afgelope twee Sondagmiddae tyd spandeer om oor 2009 terug te kyk, oor die stand van die gemeentelike lewe te besin en te vra hoe die pad vorentoe lyk. Nog onder die indruk van ds. Gert Terblanche se preek oor Johannes 3:29-30 - dat die Kerk die bruid van
Christus is en dat ons soos strooijonkers en strooimeisies saam oor haar bly moet wees! - was die gevoel redelik algemeen dat die Here wéér vanjaar sy gemeente hier by die sirkel geseën het, maar dat daar leemtes is wat nie misgekyk moet word nie! Wat haar lidmaattal betref, het Berg-en-Dal nagenoeg so groot soos verlede jaar gebly: 1225 siele. Die grafiek (regs) gee 'n aanduiding van die ouderdomsverspreiding in die gemeente - 'n tipiese familiekerk: dooplidmate, hul ouers, studente, jong werkendes en jong getroudes tel saam 54% van ons lidmate! Na bl 4
Andrew Murray sê “nee” (vireers) Die moontlikheid dat die Dutch Reformed Church Andrew Murray na Dan Pienaar sou verskuif en die kerkgebou en fasiliteite van Berg-en-Dal vir hul bediening sou gebruik, is vireers van die baan. 'n Meerderheid van die 90 belydende lidmate van dié Engelssprekende gemeente het besluit dat die twee opsies wat deur Berg-en-Dal vir hul Sondagoggenderedienste voorgestel is - 08:30 en 11:00 - nie werkbare moontlikhede is nie. Andrew Murray-gemeente het in 1975 tot stand gekom, nadat dr. Tienie Zeeman (eerste leraar van Berg-en-Dal) met 'n bediening onder Engelssprekendes, Portugese en Jode in Bloemfontein begin het. Deur die afgelope dekade het bande tussen moeder en dogter verdiep, met onder andere 'n jaarlikse gesamentlike Paassangdiens en -Nagmaal - 'n erediens wat deur beide gemeentes as geseënd beleef is. Dit het nie as 'n verrassing gekom dat juis Berg-en-Dal genader is, toe die situasie van Andrew Murray wat hul eredienste in 'n gebou in Alexandralaan hou, veral vir hul ouer lidmate weens misdaad en die stadsdrukte moeiliker geword het nie. Verskeie gesprekke tussen die twee kerkrade het gevolg en alhoewel dit positief beleef is, was daar praktiese sake wat problematies blyk te gewees het:
die feit dat beide oggenddienste van Berg-en-Dal goed bygewoon word; dat die parkeerterrein hier alreeds te klein geword het; dat junior- en senior kategese direk ná mekaar in dieselfde lokale aangebied moet word; en dat eredienste met sakramentsbediening dikwels langer duur. Dit het Berg-enDal se kerkraad - wat om bogenoemde redes nie aan die 09:30-eredienstyd hier wou verander - uiteindelik met 'n eerste keuse-aanbod gelaat: 'n laat-oggenddiens vir Andrew Murray, om 11:00.
Volgens prof. Johan van Rensburg hoef die besluit van Andrew Murray om nie hierheen te kom, nie die einde van die pad te wees nie. Hulle sou voorlopig in projekte met Berg-en-Dal wou saamwerk, soos alreeds met die uitreik na gesagsdraers gebeur. Strategies sou dit Berg-en-Dal ook baat om verder hieroor na te dink.
Die twee oudste kerkgangers by die Sotho-dienste se afsluiting: Oumas Marie Kabi en Elisa Phokobje. Ouma Marie bring elke Sondagmiddag haar kleingeld vir Bybelverspreiding.
Ds. Phahlane van die NGKA Bloemfontein-Noord en ander Sotho-lidmate luister aandagtig na wat oudl. Erna Gouws oor Bybelverspreiding vertel.
4
woord@berg-en-dal
Van bl 3
gestyg! In die maandelikse dankoffers en eredienskollektes wat van lidmate gekom het, was daar 'n styging van R 150 000; die Spesiale Dankoffer was R 12 000,00 meer as verlede jaar; die Kermis R 21 425,00 meer - genoeg rede om die Here te loof en te dank!
'n Betekenisvolle tendens is die toename van lidmate buite die tradisionele grense: tans is bykans 43% van Berg-en-Dal se besoekpunte in daardie buitewyke geleë! Verder sien die Kerkraad ook 'n effense groei in erediensbywoning: oggenddienste word gemiddeld deur 396 lidmate bygewoon en 97 kerkgangers in die aand - laasgenoemde het die afgelope jaar danksy meer spesifieke temas en die Taizé-dienste merkbaar verbeter. Maar dit is steeds slegs 33% van die totale lidmaattal (soggens) en 8% saans!
• •
Daar was nóg 'n seëning in dié moeilike resessiejaar: gemeentelike inkomste het met meer as 15%
•
Behalwe vir enkele verstellings aan doelwitte, het die Kerkraad dus besluit om met dieselfde vyf prioriteite vir volgende jaar te volstaan: Suiwer verkondiging van die Woord Vestiging, uitleef en getuienis van 'n gereformeerd-Christelike identiteit Fokus op die jeug en jonger/vroeg-middel
generasie • Verdieping in uitreik na mekaar en inskakeling by gemeentelike lewe • Uitreiking na breëre gemeenskap, spesifiek in noodverligting. Die twee ondersteunende prioriteite - finansiële volhoubaarheid en effektiewe bestuur - word ook gehandhaaf om ons gemeentelike lewe verder te laat gedy en bogenoemde prioriteite haalbaar te maak. Dit alles, het die Kerkraad weer bevestig, om uitdrukking te gee aan die roeping van Bergen-Dal as gemeente en van elke lidmaat: “OP BERGE EN IN DALE - ORAL VOOR GODS AANGESIG!”
'n Kermis om oor dankbaar te wees “Daar was beduidend minder voete, maar die opbrengs van net meer as R 130 000 was bó verwagting en is 'n nuwe rekord-insameling wat selfs 2007 se groot sukses oortref!”, aldus
Johannes Wessels en Dirk van Zyl in vrolike luim: Dankie vir ‘n wonderlike kermis!
Johannes Wessels, voorsitter van die Kermiskomitee. 'n Volledige verslag oor Kermis 2009 waarin suksesfaktore en probleemareas uitgewys is, het by 'n nabetragtingsvergadering van die komitee gedien. Die netto-opbrengs op Vrydag, 9 Oktober, self R 46 505, 74 - was minder as die vorige twee jare, maar 'n verbetering van meer as R 20 000 in kontantbydraes vooraf en 'n skenking van R 15 000 het die dag “gered'. 'n Oueraand en matriekafskeid by ons buurtskole het heelwat potensiële kermisgangers besig gehou, terwyl dit blyk dat 'n gebrek aan parkering ook 'n stremmende invloed op bywoning het. Die kostekomponent van die vleistafel, huurgeld vir 'n springkasteel en -toring, en die uitgawes van die padwedloop sal aangespreek moet word. Aan die positiewe kant het kerrie-en-rys (R 4 498,96),
pannekoek (R 5 296,36) en poeding (R 3 825,15) hul omset opgeskuif, en was die uitbreiding van die boeketafel 'n groot sukses - veral die teologiese afdeling het heelwat studente getrek (R 7 297,04). Die vleistafel en braaivleis-etes blyk steeds die treffer te wees: vanjaar het hul R 15 361,34 ingebring. Interessante voorstelle is vir volgende jaar gemaak: 'n storie-aand vroeër in die jaar; dat die Kermis reeds met middagete sal begin om ouers en kinders direk van die skole af te bedien; 'n kombinasie van die koffiehuis en boeketafel in die saal; 'n ooreenkoms met 'n plattelandse gemeente vir die verskaffing van vars vleis. Die datum vir 2010, is Vrydag, 22 Oktober - hopelik pas dit die Berg-en-Dallers beter! Ná die komiteevergadering, het almal dankbaar saam geëet en gekuier.
Jubilate... Vreugde! - Felicity Borcherds -
Drie ervare Pannekoekbaksters: Hankie Olivier, Betsie Hough en Marie de Wit.
Maryna Spies en Winnie Barnard (boeketafel), Willemien Smuts (padwedloop) en Zandra Neuhoff (Hotdogs & slaptjips) glimlag dankbaar ná die kermissukses.
Jubilate beteken “vreugde”, en dít is wat 'n groep lidmate uit Berg-en-Dal vir die inwoners van Siësta wou bring. Die behoefte aan ontspanning en afleiding is al in 1997 deur Mary Geldenhuys, 'n afgetrede maatskaplike werker, tydens 'n besoek aan Siësta raakgesien. Felicity Borcherds het by haar aangesluit en is nou al die afgelope tien jaar aktief betrokke by Jubilate. Onder haar entoesiastiese leiding word die lewens van eensame inwoners opgevrolik. Twee keer per maand kom die Jubilate-groep by Siësta byeen. Daar word altyd eers gesellig teegedrink, met versnaperings wat deur vroue uit die gemeente verskaf word. Dan volg 'n verskeidenheid aktiwiteite, wat wissel van 'n geestelike boodskap en samesang, tot speletjies en kompetisies soos vasvra of noot-vir-noot. Soms word 'n gasspreker genooi om die program verder interessant te maak. Hierin word Felicity bygestaan deur Annette Swart (met klavierbegeleiding) en Alida
Smith, een van ons diakens. Winnie von Burick, die ouderling by Siësta, tree as ons ywerige skakelpersoon op. 'n Jaarlikse bydrae van die kerkraad stel ons in staat om aan elke inwoner 'n verjaarsdag- en kersgeskenkie te gee, waarvoor ons baie dankbaar is.
Die Tranetrekkers, wat by Siësta opgetree het tydens een van Jubilate se genotvolle byeenkomste!
woord@berg-en-dal
5
6
woord@berg-en-dal
"Ons mense kry swaarder..." • Barmhartigheidsbediening groei, in aangesig van nood - Willem Bosman Die groeiende nood in ons samelewing, het in 2009 oor ons eie drumpel gekom. Dit het, genadiglik, ook 'n bewuswording onder lidmate van Bergen-Dal gebring en verskeie lidmate het vrywillig by ons Barmhartigheidsbediening betrokke geraak. Reeds by die eerste bedieningsvergadering vanjaar was dit duidelik dat Berg-en-Dallers graag wil help waar dit saak maak. Derhalwe is ons bediening beter gedefiniëer en 'n werksverdeling geïmplementeer. Dit strek van die teeskink vir kankerpasiënte by Nasionale Hospitaal, die Jeugsorgsentrum in Gladstoneweg, die Vigswesies in Atangskool en Vrydagaand se etes by Bloemshelter, tot die siekesorg ná hospitalisasie en bejaardes hier in ons midde. Ons het vanjaar besef dat daar rondom só 'n siekbed ook versorgers staan, aan wie net soveel aandag as aan die sieke of bejaarde geskenk behoort te word. Felicity Borcherds en 'n paar ander vrywilligers het met groot entoesiasme nadergestaan, inisiatief geneem en begin help - alreeds het dit groot waardering ontlok. Ons sê dankie aan hulle! Alimentasie Terselfdertyd het Barmhartigheidsbediening besef dat die behoefte aan materiële ondersteuning
Willem Bosman, voorsitter van Barmhartigheid, by die “Huisie van Genade” wat vir die berging van insamelings en voorrade in die binnehof opgerig is.
toeneem: al meer lidmate en ander beland weens die huidige ekonomiese omstandighede finansieël in die moeilikheid en begin ernstige nood in hul huishoudings ervaar. Hulpverlening vra egter 'n behoorlike beleid. Tans word alle verantwoordelikheid vir alimentasiehulp weens die vertroulikheid
daarvan, aan ons leraars opgedra: hulle moet versoeke oorweeg, 'n aanbeveling aan Barmhartigheidsbediening maak en die uitbetaling van kontant fasiliteer - soms beloop dit aansienlike bedrae. Ons het by ander gemeentes advies ingewin, en dink tans aan maniere om sulke betalings te verminder en eerder op tasbare hulp (kruiderniers en klerasie), ondersteuning met water- en kragrekenings, die verkryging van werk of huisvesting te fokus. Die bediening wil ook hulp van maatskaplike werkers in ons gemeente kry om met ondersteuning aan hulpbehoewendes te help. Ons wil hierdie uitdaging dinamies en omvattend aanspreek, en het daarvoor nog meer vrywilligers nodig - kontak gerus vir Willem Bosman by 0514475168 of 072 778 9066. Wenke of advies is welkom. Diegene wat reeds hul name opgegee het, sal spoedig betrek word. Ons vra ook voorbidding vir hierdie werk en almal wat in een of ander nood verkeer.
Heidi gesels met... Bonsaimeester Pieter Erasmus Stapafstand van Berg-en-Dal woon Pieter en Silma Erasmus - elk met hul eie belangstellings, in harmonie. Vir die afgelope veertien jaar is hul al lidmate hier, maar hul mooi herinneringe gaan terug na 7 Januarie 1967, hul troudag in hierdie einste kerkgebou wat toe nog maar agt jaar jonk was! “Kyk, Ek maak alles nuut”, herinner Pieter ons aan die teks in Openbaring 21:5; 'n teks wat hom daagliks inspireer om vroeg op te staan en sy geliefde Bonsai-boompies met groot toewyding te gaan versorg. Die woord “bonsai” beteken 'n boom in 'n bak (Pieter verkies die woord “bak” en nie “pot”). Sy belangstelling in hierdie kunsvorm het sy ontstaan gehad in 1983, met 'n besoek aan sy vriend ds. Daan Dekker in Dundee. Met ses Bonsai-boompies in swartsakke - 'n geskenk van ds. Dekker - keer hy
toe terug na Bloemfontein. Sy lewe het verander! Vir Pieter is hierdie boompies die bevestiging dat God alles nuut maak: ná die winter weet hy watter boompie die eerste nuwe blaartjies gaan wys. Pieter volg die Suid-Afrikaans ontwikkelde styl waarvolgens inheemse bome gegroei word om so na as moontlik aan die natuurlike “grootjie” te wees. Van sy bome sluit in pragtige Geelhoute, Akasias, Witstinkhout, Apiesdoring (sien foto regs), Wildevy, Pruim, Granaat en Koraal. Bonsai-bome kan gekweek word deur saad te plat of deur 'n baie jong boompie uit die grond te haal, te snoei en te verklein. Die sukses lê in kennis van die boom se natuurlike behoeftes: in watter grondsoort die boom tuishoort; of dit in volson of gefiltreerde lig groei; hou van 'n droë of nat habitat; en of dit 'n bladwisselende boom is al dan nie. Die uitheemse bome soos die Japanese Mapel en Moerbei is in die herfs 'n fees van kleur. Elke dag word die boompies twee keer water gegee en gesnoei, sodat daar 'n balans is wat betref die hoogte van die boom, die stam, blare en bak. Elke tweede jaar word die bome verplant na groter bakke. 'n Lewende stokperdjie, dus, wat hom daaglikse vreugde besorg. In die mistieke boompies het klein feëtjies, kabouters en paddatjies hulle al kom tuismaak - geskenkies van die kleinkinders, alreeds vasgegroei in die fyn, gedraaide wortelstelseltjies.
So is 'n miniatuur wonderwêreld geskep waarin oud en jonk hulself verloor. En steeds brei Pieter dit uit deur die plant van nuwe boompies... Sy gunsteling aanhaling? “Bonsai is a living art form that embodies human dedication, patience and respect for nature.” woord@bergendal wens hom en Silma nog vele gelukkige jare in hul tuin toe!
woord@berg-en-dal
7
Lente en Advent, en die jaar staan einde toe... Elke jaar beleef ons dit weer: die tyd vlieg onder ons uit en as ons ons weer kom kry, is dit Desember, Advent en Kersfees, en Nuwejaar! Maar ons kan bely: die Here was getrou, soos altyd, en sal ook daar wees in 2010. Sy trou blyk in die lewens van lidmate wat die 80merk verbygegaan het; Tannie Dolly Heiberg, 90 en Tannie Joey Vermeulen selfs 93! Baie geluk aan hulle twee. Ander gewaardeerde seniors wat verjaar het, was Elsie de Beer, Miemie Strydom, Anna Archer, Trudie du Plessis, Baby Geldenhuys, Hannie Nel, Corrie van der Merwe, Andries van Tonder, Kowie Wessels, Tobie Wiese, Koos van Zyl, Pierre en Susan le Roux, Swanie Human, Hans Koorts, Marie Bester, Gert Terblanche, Jannie Witthuhn, Koos van Rensburg, Miep van Ee, Sarel Peltzer, Frieda Barnard en Willem Naudé. Ons bid julle die Here se oorvloedige seën toe.
Olivier in die huwelik tree. Mag jul huwelikspaadjies mooi en gelukkig wees! Gelukwense aan die doopouers van die afgelope seisoen: Gerhard en Marthie Jansen met Amelie (Genl. Mockestr. 12); Tinus en Juanita Jonker met Ceira (Genl. Conroystr. 9B); Gerhard en Annelize Steenkamp van Fochville met klein Amé; en Jaco en Maudéne de Jager met CJ (Van der Stelstr. 20). Dit was nie net ons Graad 11's wat as leiers raakgesien is nie - 'n hele handvol Graad 6'e is tot die leerderrade van hul skole verkies! Ons wens graag vir Jan-Paul Berry (Paul Rouxstr. 75) geluk met sy aanwysing as hoofseun van Grey Kollege Primêr; ook vir Pierre Koekemoer en GP Heppel as nuwe prefekte daar. By Willem Postma is Frank Brand Scheepers, Daniël van Niekerk en Henriëtta Labuschagne verkies - sterkte aan julle almal; gelukwensing ook aan hul ouers.
Tannie Bep van der Leek
Tannie Dolly Heiberg
By die Donderdagoggend-Bybelstudiegroep word ná die tyd lekker teegedrink om 'n verjaarsdag te vier hier is drie lede wat 'n nuwe dekade binnegegaan het: Pieter Erasmus (70), ds. Gert Terblanche (60) en Hans Koorts (80).
Ons wens Bea Erasmus, een van ons jong belydende lidmate wat deesdae in Kroonstad skoolhou, geluk met haar en Riaan Claasen se huweliksbevestiging (7 November); so-ook vir Cecily Marx, dogter van Rika en Dawie (Genl. van Schoorstr. 12), wat op 11 Desember trou én vir Ilse Erasmus wat op 15 Desember met Neil
Hoffie Hoffman
As gemeente moes ons hartseer afskeid neem aan die eenkant van 'n jarelange lidmaat met 'n mooi, vol lewe van byna 87 jaar, Tannie Bep van der Leek; en aan die anderkant van 'n klein babaseuntjie, John Tweedale. Tannie Bep en haar man, Oom Herman, het ná die Tweede Wêreldoorlog uit Nederland na Suid-Afrika gekom en hul hier in Bloemfontein in die boubedryf kom vestig, bo in Kapt. Dawsonstraat. Dankie aan haar dogter, Yvonne, wat haar in die laaste jare getrou bygestaan het. Klein John was die baba van John en Izelle Tweedale (Langenhovenpark) en die kleinseun van Veronica en wyle Rudi van Niekerk (Kiepersol). Hy was van geboorte af in die neo-natale eenheid by Rosepark en het baie swaar gekry. By Siësta het Tannie Elize du Plessis heengegaan. Heel onverwags is Hoffie Hoffman verlede Saterdagoggend by sy huis in Genl. Cronjéstraat oorlede: hy was jarelank verbonde aan die Lugmag en het ná sy aftrede saam met Corrie hier in Dan Pienaar kom woon. Tydens ons Kerssangdiens het Bettie Malan se moeder in Universitashospitaal van haar kinders afskeidgeneem - 'n merkwaardige mens en voorbeeld vir almal van geloofsblymoedigheid! Hester Blignaut, 'n oudlidmaat van ons gemeente wat vroeër in Dickie
“Je kwam, je ging, een korte weg, een vluchtig spoor in 't aardse land. Vanwaar? Waarheen? Wij weten slechts: Vanuit Gods hand tot in Gods hand.” (Ludwig Uhland)
Clarkestraat gewoon het, is skielik oorlede. Soook Suzanne Boonzaaier se vader, ds. Malan Terblanche; hy is hier vanuit Berg-en-Dal begrawe. Ons gebed is dat die Here al hierdie families in hul smart deur sy Goddelike teenwoordigheid sal troos. Verder leef ons mee met lidmate wat baie siek was of geopereer is: Suzie Terblanche, Swanie Human, Mollie van Staden, Grace de Goede, Koos van Rensburg, Willem Naudé, Leon Buys, Hilde du Plessis, Rina Geldenhuys en Sakkie Noeth. Tannie Louise Minnaar is uiteindelik genees, het Oom Flippie verlede Sondag dankbaar getuig. Die nuus van ouderling Koos van Vuuren (Winterstr. 27) wat tuis van 'n leer geval en 'n ernstige kopbesering opgedoen het, het ons almal groot laat skrik! Hy is steeds in 'n koma en onder intensiewe sorg; ons deel die kommer van sy mense - ons dra Liz, Jannie, Johan en Thelma aan die Here op: mag julle sy liefde elke oomblik beleef. Dan wens ons u almal 'n baie geseënde Christusfees toe; en u wat weggaan met vakansie - reis veilig, kuier lekker en kom uitgerus terug. 'n Voorspoedige nuwejaar vir almal! Ds. Gert en Jan.
Twee stigterslidmate wat na Pretoria verhuis het: Oom Nic en Tannie Johanna van der Walt by hul laaste kermis in Berg-en-Dal.
8
woord@berg-en-dal
DIE OOP WOORD. . .
woord@berg-en-dal Vergifnis Die jaar 2009 stap sy laaste maand binne - die maand van klaarmaak, inpak, uitspan. Hoe sal ons dié veelbewoë jaar onthou? Wat sal ons wil vergeet? Wat sal ons wil saamneem? In elke lewe waarskynlik eie laagtepunte én eie hoogtepunte. Eén van die opspraakwekkende momente vanjaar, was die woorde en gebaar van die nuwe rektor, prof. Jonathan Jansen, met sy inhuldiging middel-Oktober. Die media het dit onmiddelik opgeraap en die enkele sinne oor die Reitz-4 (dat hulle hul studies aan die UV mag hervat) uitbasuin en hom vervolgens òf gekruisig òf vereer; politici het luidkeels en opportunisties op die kampus toegesak; selfs die sinode van die NG Kerk in die Vrystaat het dit op hul manier raakgesien en aangeprys. In 'n postmoderne, sekulêre samelewing het daar 'n openbare debat oor een van die mees basiese Christelike waarhede gekom: vergifnis. Ironies genoeg, is dít nie heeltemal wat prof. Jansen gesê het nie! Of ten minste: nie ál nie! Die gewig van sy woorde en gebaar, het elders in daardie paragrawe gelê: in die mate waarin hy homself - hoewel hy daardie gebeure ten sterkste afgekeur het - met die situasie en almal wat daardeur geraak is, vereenselwig het. Dié drie woorde loop (ook in die Bybel) saam: vereenselwig, vergewe, versoen. Anders as wat sommige sommer gou-gou by vergifnis wou uitkom, het hy hom met die slagoffers van rassisme vereenselwig - en daardie slagoffers bevind hulself aan die ontvangén aan die uitdeelkant van 'n euwel wat besig is om ons land 'n diep, diep wond toe te dien. Prof. Jansen het hom nie bokant daardie gebeure verhef en sy hande in 'n kommetjie onskuld gaan was (iets wat ongelukkig in die reeds genoemde sinodesaal gebeur het), maar - terwyl ons gedagtes nou na 'n ander vergifnistoneeltjie van lank gelede dwaal - gebuk, met sy vinger in die sand geskryf en gesê: wat gebeur het kan nooit reggepraat word nie, moet dit nie weer doen nie, toe omgedraai en gevra: wáárom het dit gebeur? Wat gebeur in ons huise, skole en kerke wat jongmense in súlke situasies laat beland en so-iets laat doen? Wat is in ons land aan die gang dat mense mekaar daagliks verskriklike dinge toesnou en aandoen, sodat mens byna nie meer moed het om jou koerant oop te maak nie? Kerke het 'n gulde oomblik van genade verspeel om te doen wat die rektor gedoen het en te sê: dáárdie kinders was enkele jare vantevore katkisante in ons kerke! Ons mag nie 'n hoogheilige vinger wys nie; die beeld in die spieël is te bekend. Sit maar die klippe neer waarmee ons mekaar so maklik gooi, draai om en gaan maak reg. Vergifnis en versoening vra regstelling; dit vra dat ons openhartig met mekaar hieroor sal praat - en dáárvan gebeur daar ontstellend min. Te vinnig wil ons die boeke toemaak. En toesmeer laat sweer; dit genees nie. Terwyl die salwende waarheid is dat
wie vergewe het omdat die hartseer uitgepraat is, dit alles ook anders onthou. Ons herinneringe word genees. Hierdie laaste maand is ook vier weke van Advent. Van onthou: Immanuel - Hy wat oor sewentig maal vergewe kom praat het. Wat gebid het: “Vader, vergewe...” Ons wens u 'n ontmoeting met Hóm, dié feestyd toe.
Ter wille van ons... almal! “Die Seun van die mens het gekom om te soek en te red dié wat verlore is” (Lukas 19:10). Adventstyd: Die Seun het gekom om te soek en te red - want só lief het God die wêreld gehad! Hy wil nie hê dat iemand verlore moet gaan nie; Hy wil hê dat almal hulle bekeer en lewe (2 Pet. 3:9). Nee, Hy het nie in die eerste instansie gekom ter wille van verdruktes en benadeeldes en veronregtes, soos die Bevrydingsteologie dit wil hê nie, maar ter wille van mense wat die spoor byster geraak het en hul eintlike en ewige bestemming gaan mis: om met God versoen te wees en in die huis van ons Vader te bly tot in lengte van dae (Ps. 23:6). Die spoor byster geraak? Ja, om die Here ons God lief te hê met ons hele hart, siel, verstand en krag, én om ons naaste nét so lief te hê! En hierdie verlorenes vir wie Jesus kom soek en red het, vind ons juis ook onder die bevoordeeldes, die gesagsdraers, die welvarendes en die magsmisbruikers. En onder die verdruktes en
BRIEWE
P
Was Ester of Vasti die heldin? Hans Koorts: Op Vrydagaand, 14 Augustus, het ons met prof. Lina Spies, digteres en bekend vir haar beryming van 'n aantal Psalms, kennisgemaak toe sy ons oor die boek Ester toegespreek het. Volgens haar is die tradisionele beskouing dat die Joodse meisie, Ester, die heldin in die verhaal is, 'n geromantiseerde siening. Is dit waar? Koning Ahasveros het 'n swierige fees aangebied waar geen moeite ontsien is om die prag en praal van sy paleis uit te stal nie. Die koning wou spog. Ons lees dat hy op die sewende dag toe hy baie vrolik was van die wyn, die koningin beveel het om na hom te kom sodat hy al die hoë amptenare kon wys hoe mooi sy was. Vasti weier egter. Prof. Lina verklaar dat sy haar nie soos 'n “poppie” voor die amptenare wou uitstal nie en daarom is Vasti eintlik die heldin in die verhaal. Dit was inderdaad 'n baie dapper daad: sy het die gesag van die koning uitgedaag! Haar optrede was ongehoord in die paternalistiese samelewing waar die vrou absoluut onderdanig aan haar man moes wees. Vasti kon verwag dat die koning woedend daaroor sou wees en dat dit verreikende konsekwensies sou hê. Die
benadeeldes vind ons juis van die mooiste, die vroomste en die mees toegewyde volgelinge en dissipels van Jesus. Ja, Jesus het ook vir die benadeeldes en veronregtes gekom, sodat reg aan hulle kan geskied. Ja, Hy kies hulle kant wanneer Hy gebied dat ons mekaar móét liefhê, ons daaglikse brood met mekaar móét deel en mekaar se laste móét dra en toesien dat geregtigheid geskied. Daarom is Kersfees eers Kersfees as die rykste én die armste, die begunstigde én die benadeelde, die magsmisbruiker én die veronregte saam voor Jesus kniel, dankbaar - met 'n lied in ons hart en mond - omdat Hy gekom het vir my; om óns te soek en te red. Hy het gekom om van ons almal kinders van God te maak (1 Joh. 3:1); kinders wat met 'n ware en opregte liefde na mekaar omsien en mekaar aanvaar soos ons Vader ons aanvaar en liefhet. Ds. Johan Lombaard.
koning kon hierdeur belaglik gemaak word en hy moes optree om sy eer te herstel. Dit het Vasti haar kroon gekos. Kyk ons na Ester, sien ons dat sy saam met al die ander mooi meisies van die koninkryk 'n skoonheidsbehandeling ontvang. Koning Ahasveros sou dan vir hom die mooiste meisie kon uitkies. Volgens prof. Lina het Ester hierdeur bewys dat sy 'n regte “poppie” is, die naam van 'n heldin nie werd nie! Ester het wel baie dapper opgetree en haar lewe op die spel geplaas. Maar prof. Lina beweer dat die mooi Joodse meisie, Hadassa, hierna die harde, wrede vrou Ester geword het. Is dit waar? As ons die Bybel lees sal ons vind dat sy die koning probeer oorhaal om te verhoed dat die Jode uitgeroei sal word (Ester 8:5). Is selfverdediging wreed? Prof. Lina noem dit 'n tragedie dat Haman en sy tien seuns later opgehang is. Maar dit was nie Ester wat hierdie tragedies in die eerste plek laat plaasvind het nie - dit is alles toe te skryf aan Haman se grootheidswaan! Gevolgtrekking? Vasti se weiering om haar skoonheid voor hoë amptenare uit te stal, is weliswaar bewonderenswaardig. Maar om haar bó Ester die heldin van die verhaal te maak, is nie goed deurdag nie. (Brief verkort)
woord@berg-en-dal
Apostoliese Geloofsbelydenis: “Ek glo...” of “Ons glo...”? • Aktuele reeks preke gee insig - Jan Lubbe en Gert Terblanche Insiggewend, aktueel, bemoedigend en prakties - só het Berg-en-Dallers die preekreeks oor die Apostoliese Geloofsbelydenis bestempel. 'n Meningspeiling waaraan meer as 130 lidmate deelgeneem het, het laat blyk dat eredienste positief beleef word en as “'n plek waar ek die Woord van die Here op 'n relevante manier kan hoor”; as 'n “lus vir die hart, verstand en gees”. Sedert Julie vanjaar is die Apostolicum in veertien preke behandel, teen die agtergrond van hedendaagse vrae oor sleutelwaarhede van ons Christelike geloof: Is “skepping” en “evolusie” te rym? Hoe moet ons in 'n wêreld vol lyding en onreg, God se almag en Vaderskap verstaan? Wat glo ons vandag oor die maagdelike geboorte en liggaamlike opstanding van Christus? Tekste uit die Nuwe Testamentiese briewe is gelees en volgens meer as 85% van kerkgangers, was die preke Skrifgetrou. Twee besoekende predikers ds. Martin Laubscher (Heuwelsig) en prof. Hermie van Zyl - het ook tydens die reeks die Woord bedien. Lidmate het genoem dat die reeks hul opnuut laat dink het oor wat mens eintlik sê in hierdie ou-ou woorde; dat dit ook 'n rigsnoer vir ons lewens vorentoe is. 'n Behoefte om meer oor die Heilige Gees en sy werking te wete te kom, is uitgespreek; asook oor die wederkoms en ewige lewe (die boek Openbaring), uitverkiesing en skuldbelydenis, “groot doop” en die gee van tiendes.
die belangrikste. In elk geval, daardie woorde God, Vader, Almagtige, Skepper - sê só ontsettend baie oor God, oor sy skepping, oor ons! V: Waarom kom die naam “Pontius Pilatus” in die Geloofsbelydenis voor? Wat was sy rol in die Skrif? A: Die naam van Pontius Pilatus is 'n soort datumaanduiding; 'n tipiese gebruik destyds (vgl. Mat. 2:2 en Luk. 1:5), waarmee vroeë Christene terselfdertyd ook die werklikheid van Jesus van Nasaret se aardse lewe wou bevestig deur die noem van 'n bekende historiese figuur. V: Wat presies word bedoel met “ter helle neergedaal”? Is “doderyk” nie 'n beter formulering/ vertaling?
Na bl 10 Apostoliese
9
Dié Geskenk Liewe Vader Dankie vir U geskenk aan my. Ek was so opgewonde en kon nie wag om die geskenkpapier oop te skeur vol ongeduld, het ek die breë rooi strik oopgetrek. Die papier was helder - rooi, goud en silwer. Binne-in was daar magic die grootste geskenk van alle tye. Op eerste aanblik is die geskenk broos, fyn, breekbaar en delikaat, skaars tasbaar, maar soos ek die wonder van die geskenk al meer beleef en leef word hy magtig, sterk en wonderbaar. Dankie Vader vir U geskenk aan my U Seun het vir my 'n wonderwêreld laat oopgaan. - Madelein Koekemoer (Madelein is in Graad 9 en sekretaresse van die Camisards, pryswenner by die Bloemfonteinse Skrywersvereniging en woon saam met haar gesin by Genl. Conroystr. 44).
“Al was ek nie daar nie, ek weet dit is waar...”
Nog vrae in gemoed Lidmate het kans gekry om vrae wat hul nog oor die Geloofsbelydenis mag hê, te opper. Ons antwoord graag kortliks daarop: Vraag (V): Kan ons sê “Ons glo...” of behoort ons slegs te sê “Ek glo...” - dis tog iets persoonlik? Antwoord (A): Die oorspronklike weergawe van die Geloofsbelydenis begin inderdaad met 'n enkelvoud: “Ek glo” - geloof ís 'n individuele, persoonlike antwoord op die openbaring van God. Maar geloof kan ook sáám bely word wanneer Christene opreg en uit hul harte eenstemmig met mekaar getuig: “Ons glo...” V: Waarom is daar slegs één sin oor “God as ons Vader”? A: Die Gelyoofsbelydenis wou kort en bondig die hart van wat ons glo, weergee en sê daarom net
Karla Scheepers, een van die besorgde engele wat oor die stal waak...
Hanlie van der Merwe, Mia Grové en LIezel Koekemoer - drie engele, aangetrek deur Tannie Retha Terblanche en Mari Nieuwoudt.
Jaco Jordaan - opgewonde oor die nuus uit Betlehem
Drie konings uit die Ooste: Henrico Theron, Henk Cilliers en Lochner van der Schyff.
10 Van bl 9 Apostoliese A: Dit gaan nie hier om die “doderyk” soos die Bybel dit verstaan nie, maar om die angs, smarte en verskrikking wat Jesus deur sy hele lewe, maar veral aan die kruis, gely het. V: Maar moet die “ter helle neergedaal” nie dan vroeër staan - by die lyding van Christus nie? A: Nee, ons kan dit sien as 'n samevatting van alles wat Jesus gely het én sy sterwe. Die Kategismus sien daarin ook 'n troos vir òns in ons swaarste aanvegtinge; dat Christus my van die hel se benoudheid en pyniging verlos het juis daarom pas dit goed hier aan die einde van die artikel. V: Waarom word so min gesê oor die “opstanding van Christus” - ook in Geloofsbelydenis van Nicea? A: Sowel die Apostoliese Geloofsbelydenis as dié van Nicea wou nie uitgebreide antwoorde op die teologiese vrae van destyds (of vir later, bv. vandag) gee nie, maar so bondig moontlik die “biografiese” waarhede van Jesus se aardse lewe opnoem - in kort, enkelvoudige, opeenvolgende frases. V: Wat gebeur direk ná ons sterf - wag ons tot die wederkoms wanneer Christus “kom om te oordeel, die lewendes en die dooies”? En waar sal ons dan wag? A: Die Bybel sê min oor die sg. “tussentoestand”; die belangrikste is dat ek met Christus sal wees (Fil. 1:23).
woord@berg-en-dal V: Die “opstanding van die vlees”: ons liggaam vergaan tog - gaan dit regtig weer tot konkrete lewe kom? A: Ja. Neem ons die opstanding van Jesus (die Geloofsbelydenis gebruik dieselfde woord vir beide: “ressurectio”) as riglyn, dan sal ons opgestane liggame herkenbaar, dog anders wees (verheerlik). Vroeë Christene wou deur die woord “vlees” letterlik ons aardse liggaam aandui, ongeag hoe ons aan ons einde gekom het - vir God is die onmoontlike, moontlik. V: Skiet die Geloofsbelydenis nie in bepaalde opsigte tekort - dit sê dan niks oor die liefdesgebod nie? A: Weereens: die Geloofsbelydenis wou kort gaan en is nie 'n stel reëls waaraan ons moet voldoen nie, maar is 'n antwoord oor hoop wat in ons leef aangaande God Drie-enig. En tóg was die vroeë Christene sterk daarop gesteld dat wie hierdie geloofswoorde bely, op 'n bepaalde manier sal leef - bv. in liefde teenoor God en jou medemens. Vir hulle was leer en lewe onlosmaaklik aan mekaar verbonde. V: Dit sê ook niks oor ons lewe in die koninkryk van God nie; slegs oor die kerk as instituut... Waarom? A: Die onderskeid tussen kerk en koninkryk was nie destyds bekend en wanneer daar dus sprake is van “een, heilige, algemene, Christelike Kerk” moet ons nie dink aan 'n spesifieke instelling in die samelewing, maar aan die Liggaam van Christus op aarde; die burgers van Sy koninkryk - en dan sê die Geloofsbelydenis inderdaad alles oor hul hele
lewe: oor God se Skepping, oor sy Vaderskap en versorging, oor herskepping en nuwe lewe in Christus, oor vergifnis en versoening...
Oor eredienste sê julle... In die meningspeiling is lidmate ook oor hul erediensbelewing in Berg-en-Dal uitgevra. Ongelukkig is daar nie veel terugvoer van die jonger generasie ouers en kinders in die Gesinsdiens ontvang nie: slegs 28% van die vraelyste wat voltooi is, het van mense jonger as vyftig gekom (terwyl 54% van ons gemeente in daardie kategorie is.). Gevolglik weerspieël die reaksie hoofsaaklik dié van ouer lidmate. Nietemin, lidmate beleef eredienste as bemoedigend, versterkend, sielsverrykend, aktueel en leersaam, altyd met 'n boodskap om verder oor te dink, inspirerend, sinvol en diepsinnig. Verskeie lidmate het geskryf dat hulle daarna uitsien en opgewonde is om kerk toe te kom en hier hul geestelike voedsel ontvang - “ons voel tuis”. Twee tieners het geskryf: “Dit laat my dink oor die Here en gee my moed vir die week by die skool.” Groot waardering is vir puik en funksionele orrelspel uitgespreek, maar ook dat die “kitaar goeie afwisseling is”. Aan die anderkant het 8% van die respondente genoem dat eredienste soms te lank en uitgerek is, veral by doopgeleenthede en met besoekende kore. Party onderwerpe word as “hoogdrawend”, stereotipies en vervelig beskryf; “dan raak ek weg”. Vier lidmate het bygevoeg: “Dalk bietjie dooierig - ons moet werk om die jeug te behou; meer woema; kort meer lewe!” Meer “praise & worship” is nodig, terwyl ander lidmate weer voel daar word te veel gesing en te veel versies! Praktiese sake soos die klankstelsel en waaiers is ook geopper en versoeke sal aan die Komitee vir Eiendomme deurgegee word. Erediens- en Jeugbedieninge sal die verslag by hul eerste vergaderings in volgende jaar bespreek. Lidmate wat die volledige verslag wil sien, kan dit in die kerkkantoor afhaal en is ook welkom om Erediens- of Jeugbediening se vergaderings te kom bywoon en 'n inset te lewer. Oor die algemeen egter, het baie lidmate hul waardering vir eredienste in Bergen-Dal betuig - wat weer vir ons as leraars 'n aanmoediging is: baie dankie!
• Die preekreeks oor die Apostoliese Die dirigent van die Universiteitskoor uit Slovenië, Ursa Lah, en ds. Jan Lubbe, ná die erediens van 11 Oktober waartydens die koor met hul aangrypende sang die Here geloof het. Die koor het 'n unieke aandenking aan hom oorhandig: 'n bottel in die vorm van die land Slovenië, gevul met... heuningbrandewyn!
Geloofsbelydenis is op CD by die kerkkantoor te bestel - kontak Marina Nel daarvoor (083-264-2793).
woord@berg-en-dal
11
Vir vakansietyd: paaie en pos uit Rome! • Ou Ryk voorbeeld van vernuf, ondernemingsgees en dienslewering - Louise Cilliers Desembermaand is vakansietyd en Kerstyd. Almal gaan op reis en stuur Kerskaartjies aan familie en vriende. Min van ons dink daaraan dit 'n goeie infrastruktuur vra: 'n behoorlike padnetwerk en 'n effektiewe posdiens. Kyk mens na die ellendige toestand van sommige paaie in Suid-Afrika, kom die vraag onwillekeurig by jou op hoe die Romeine dit dan reggekry het dat sommige van húlle paaie na 2000 jaar nog steeds gebruik word? Die oppervlak het bestaan uit veelhoekige blokke basalt lawa of ander klip uit die omgewing, en was gelyk en glad soos ons teerpaaie vandag. Die paaie was deur middel van 'n millarium (“mylsteen”) afgemerk in Romeinse milia passuum ( = 1000 treë = 1480 m). Die mylsteen was 'n ronde pilaar, ongeveer 1,5 m hoog en 50 cm in deursnee. Op die vierkantige basis is die aantal myle na die naaste dorp gegraveer, asook die afstand na die Forum in Rome en die name van amptenare wat die pad gebou het. Hierdie mylstene was belangrike merkers vir geskiedskrywers wat kon verwys na 'n mylsteen waar 'n belangrike gebeurtenis plaasgevind het.
Die uitbreiding van die Romeinse Ryk het die bou van 'n netwerk van paaie meegebring: tydens die hoogbloei van die Ryk (1ste/2de eeue n.C.) was daar sowat 400 000 km paaie, waarvan sowat 80 500 km geplavei was. Die eerste van die hoofweë was die bekende Via Appia (foto), wat in 312 v.C. deur die blinde staatsman Appius Claudius Caecus laat bou is. Dit was die “N1” na die suide; het eers van Rome tot Capua en uiteindelik tot by die hawestad Brundisium (585 km verder) gestrek. Talle ander paaie het bygekom, wat Rome oor duisende kilometers met die provinsies verbind het: die Via Domitia van Rome af oor die Alpe, die Pirenieë en die Rhone-rivier tot in Spanje; en die Via Egnatia waarop Paulus geloop het, het Rome via Philippi met die Bosporus verbind. Paaie is hoofsaaklik vir militêre doeleindes gebou troepebewegings en kommunikasie tussen die generaals. Handelaars het dit natuurlik ook gebruik, asook gewone burgers wat op reis was. Skeepsverkeer was wel vinniger en veiliger. Hoofweë was deur die staat gebou en gefinansier, maar die onderhoud was die verpligting van die provinsies, en kleiner dorpe was verantwoordelik vir die vertakkings van die pad vanaf die hoofweg. Daar was ook tolweë: die tolgeld is veral by brûe en stadspoorte ingevorder. Amptenare wat stemme wou werf vir verkiesings het dikwels skenkings gemaak vir die bou of onderhoud van 'n pad. Romeinse paaie is deur ingenieurs wat gewone soldate was, gebou. Die paaie was so reguit as moontlik: hulle sou eerder 'n heuwel deurgrawe of ravyn opvul as om daaromheen te gaan. 'n Sigsag pad teen 'n heuwel uit het hulle nie geken nie: die pad was reguit op en anderkant af, met die gevolg dat hellings van 150 tot 200 nie ongewoon was nie. Oor riviere is brûe van klip gebou wat so stewig was dat sommiges vandag nog gebruik word: oor
die Donaurivier is 'n brug van byna 1 km lank gebou, gestut op 20 pilare. Tegnologie Wanneer die ingenieur die terrein vir die voorgestelde pad bekyk het en rofweg bepaal het waarlangs dit moet gaan, is 'n groma gebruik om 'n reguit lyn te bepaal; daarna is pale op die denkbeeldige lyn ingeplant. Dan is ploeë en grawe gebruik vir die uitgrawing van die fossa (“sloot”), meer as 'n meter diep tot die rotsbodem bereik is. Dit is vasgestamp en met 'n laag ruwe klippe en gruis gevul. Ongeveer 'n meter van bo is sement (wat deur die Romeine uitgevind is!) gebruik wat met klippe gemeng is. Die dorsum (“rug”) van die pad was taamlik gerond om dreinering mee te bring, en daar was slote weerskante van die pad.
Die spreekwoord dat “alle paaie na Rome lei” was inderdaad waar: in die middel van Rome, in die Forum, het keiser Augustus 'n vergulde brons monument laat oprig bekend as die Militarium Aureum (“Goue Mylsteen”); keiser Konstantyn het dit later die Umbilicus Romae (“die naeltjie van Rome”) genoem. Hierop was die name van al die groot stede van die Ryk en die distansies daarheen gegraveer, en hiervandaan het 29 groot militêre hoofweë dwarsdeur die Ryk na die provinsies gestrek. Padkaarte was van vroeg af reeds op markpleine te koop: dit was kopieë van 'n meersterkaart - 'n itinerarium - wat in die Forum op 'n groot plat klip gegraveer was. Bed & breakfast Langs die hoofweë het die Romeinse regering amptelike mansiones (“verblyfplekke”) so 25 km uit mekaar in stand gehou vir amptelike reisigers; vir ander reisigers was daar cauponae (“herberge”) in die omgewing waarvan sommige geen goeie reputasie gehad het nie! Meer gegoede reisigers sou eerder van 'n “B&B”-fasiliteit by 'n gastehuis
Wie kan raai wie trap só vas - of is dit voete op die paaie na Rome? (antwoorde op bladsy 15).
Na bl 12
Rome
12
woord@bergendal
“Lied 284 hoort nie in ons Liedboek!” • Sien Franciscus van Assisi die skepping onskriftuurlik? - Jan Buter Dit is lankal reeds vir my 'n probleem om Lied 284 te sing. Nie vanweë die wysie nie, dis werklik 'n mooi melodie en sing selfs ook lekker. Maar die woorde in die voorlaaste reël - “ja, om lief te hê ander bo myself” - is die probleem! Dit steek elke keer in my keel vas. Aanvanklik het ek die reël nie gesing nie, maar deesdae sing ek maar “soos” in plaas van “bo”. Ek het nog nooit daarna gestreef of gebid om my naaste bó myself te kan liefhê nie. Ek sukkel inteendeel maar erg om enigsins naby die Bybelse opdrag om my naaste lief te hê soos myself, te kom. Ek kon ook nêrens 'n Skriftuurlike verwysing vir dié vereiste (“bo myself”) opspoor nie. Die voorafgaande sin “om ander hoër as myself te ag” is geensins problematies nie. Die Skrif gee duidelik so 'n opdrag in Filippense 2:3, “maar in nederigheid moet die een die ander hoër ag as homself.” Die Engelse weergawe van die lied (“Make me a channel of your peace”) bevat nie daardie bede nie. Het Jacques Louw die Afrikaanse vertaling dus verkeerd gemaak? Ek was nog altyd onder die indruk dat Franciscus van Assisi 'n besonder nederige persoon was. Het ek moontlik 'n verkeerde beeld van hom gehad? Het hy werklik gebid en probeer om sy naaste nog liewer te hê as homself? Was Franciscus dus eintlik baie arrogant deur selfs nog beter en heiliger te wil wees as wat God van ons vereis? Het hy geglo dat hy reeds die opdrag tot naasteliefde vervolmaak het en nou vir God wil wys wat werklik gedoen kan word? Dis toe ek so 'n bietjie begin navors het. Francisus van Assisi (1182-1226) Franciscus is gebore as Giovanni Bernardone in 1182 en die seun van 'n ryk handelaar in tekstielmateriale. Sy jong lewe word beskryf as
Van bl 11
Rome
gebruikmaak - volgens wet was alle huise langs 'n hoofweg verplig om gasvryheid te betoon. Baie van hierdie huise het eventueel tabernae (herberge) geword. Dan was daar ook nog die mutationes (“diensstasies”), so 20 km van mekaar waar daar wiel- en wamakers en veeartse was vir die waensen ruiterverkeer. Rome se paaie het ook 'n posdiens moontlik gemaak. Die curcus publicus, 'n amptelike posdiens wat deur keiser Augustus ingestel is, het amptelike pos by wyse van 'n aflos-stelsel van perdewaens by die diensstasies oor die Ryk heen geneem. As “spoedpos” nodig was, was 'n perd en ruiter vinniger - dan kon soveel as 800 km in 24 uur afgelê word! Dit was egter gevaarlike werk, omdat
sonder pretensie en sonder verstand?).
ligsinnig en oppervlakkig; ook siektes was deel daarvan. Hy het 'n ridder probeer word deur dapper te wees op die slagveld, maar nie daarin geslaag nie. Hy word 'n religieuse swerwer en kluisenaar. Nadat hy met sy vader gebreek het, het hy armoede sy “bruid” gemaak. Hy probeer homself ten volle identifiseer met Christus in eenvoud, armoede, besittingloosheid en gaan selfs so ver om die tekens van Christus se kruisiging in sy hande, voete en in sy sy te laat aanbring. Hy identifiseer homself egter ook met alle ander skepsels soos voëls, diere en visse op radikale wyse. Hy verwys na die son, vuur, wind en wurms as sy broers; na die maan, sterre, water en moederaarde as sy susters. Hy meen dat alle skepsels die Here beter dien as die mense, omdat hulle is wat hulle is (bedoel hy instinktief, natuurlik, die posafleweraars die teiken was van diewe en sluipmoordenaars. Privaatpos van welgesteldes is deur tabellarii afgelewer; 'n organisasie van slawe wat dit teen 'n tarief gedoen het. Daar moet onthou word dat daar destyds weinig strate in die stad was wat name gehad het, en geen huis 'n straatadres nie! Bakens naby die betrokke huis is dus gebruik, soos monumente, markpleine en standbeelde. In plaas van ons bondige adres - “Albrechtstraat 16” sou die Romeine byvoorbeeld geskryf het: “naby die ingang van die Tuine van Pompeius, waar die laksmanne se swepe hang”! Dat briewe wél effektief afgelewer was, word bewys deur die sendbriewe van Paulus en Johannes. Ons sou baie by die vernuf en toewyding van die ou Romeine kon leer!
Franciscus se strewe na armoede was ekstreem! Hy was in vuil vodde gekleë; het in asblikke gekrap vir kos en het koue en honger verduur en ook gebedel - hy wou die armste van almal wees. Eiendom vir hom en sy volgelinge was verbode. Die pous het in 1210 toestemming gegee vir die stigting van 'n kloosterorde vir Franciscus en sy volgelinge, bekend as die “Minderbroeders”. Sommige beskryf hul filosofie as 'n primitiewe vorm van kommunisme (ekonomies gesproke). Die essensie daarvan was: “Ek is jou broer in Christus, eintlik selfs jou jonger broer, en ek onderwerp my aan jou, en ek sal in alles voorkeur aan jou gee.” Martin Luther was baie uitgesproke hieroor: volgens hom was Franciscus naiëf, of beter gesê, dwaas. Volgens Luther het die dwaasheid daarin gelê dat hy veronderstel het dat geld op sig boos was. Om te strewe om so arm as moontlik te wees is natuurlik dwaas. Franciscus se teologie verbind middeleeuse vroomheid met mistisisme wat geheel fokus op die mens se emosies. Hy het 'n minagting gehad vir goedere, eiendom en geld. Nadat God egter alles geskape het, sê die Woord: “En God het gesien dit is goed.” Om dit wat God goed noem as drek te beskou, gaan te ver. Die sonde lê in die harte van die mens, nie in die goedere van die mens nie. As jy geen respek het vir die Godgegewe voorregte van lewe, familie, eiendom en reputasie vir jouself nie, sal jy dit vir ander hê? Is dit nie dan 'n kwessie van ek haat myself soos ek my naaste haat nie? Jacques Louw is dalk nie verkeerd om die woorde van Lied 284 aan Franciscus van Assisi toe te dig nie. My probleem is dat dit nie Skriftuurlik is nie dit weerspieël geestelike hoogmoed en verwaandheid. Lied 284 hoort nie in ons Liedboek nie! [Franciscus se sterk afwysing van aardse rykdom moet teen die agtergrond van die materialistiese vergrype en verwêreldliking van die Roomse Kerk in die tyd van die Kruistogte gesien word; hy was aangegryp deur Christus se woorde in Mat. 10:710 en het 'n diepgewortelde respek vir God se Skepping gehad - wat aan die anderkant nie beteken dat hy as 'n onfeilbare heilige vereer moet word nie! Lesers word verwys na die beskrywing van Franciscus se lewe en werk in die publikasies van gereformeerde kerkhistorici soos Otto de Jong (“Geschiedenis der Kerk”) of Louis Praamsma (“De Kerk van alle tijden” Deel I). Die twee frases in Lied 284 - “... om lief te hê, ander bo myself...” en “om ander hoër as myself te ag” - moet in samehang met mekaar verstaan en gesing word; beide is inderdaad na weerskante vatbaar vir verabsolutering - red.].
woord@bergendal
13
Wat is Gereformeerd (III) - in lewe? • Hoe lewe gereformeerde Christene daagliks? - Jan Lubbe Wat is die verskil tussen ons en die Doppers of die Baptiste of die Engelse Kerk of die CRC? Maak dit regtig saak - ons glo mos almal in Jesus? Opmerkings soos hierdie het mens ook vanjaar, vyf eeue ná die geboorte van Johannes Calvyn, gehoor. Sy teologie sou die naam “gereformeerd” kry en is vanuit Genéve deur Europa en tot hier aan die suidpunt van Afrika gedra waar die Nederlandse Geloofsbelydenis (1559) en die Heidelbergse Kategismus (1563) vrugbare grond gevind het - twee belydenisskrifte wat in vorm en inhoud sterk deur Calvyn beïnvloed is. Maar wát is “gereformeerd”? In twee vorige aflewerings is eers op die geloofsinhoud van gereformeerdes gelet, betreffende sake wat as hoekstene van die 16e eeuse Reformasie beskou kan word: die verlossingsweg, kerkbegrip en Skrifbeskouing; en tweedens op die implikasies daarvan vir gereformeerdes se aanbidding - dat dit Skrifgetrou wil wees, opreg en kontekstueel. Vir Calvyn en sy geestelike nageslag is vorm en inhoud onlosmaaklik één: uit jou belydenis oor Wie God is en oor hoe Hy werk, kom jou gebed en jou lied op.
doel van ons lewe verwys het. Dít is ook die afkorting - S.D.G. (soli Deo gloria) - wat die komponis JS Bach onderaan sy musiek geskryf het. Aanbidding eindig nie met die “amen” aan die einde van die erediens nie, maar word buite die deure van die kerkgebou voortgesit wanneer gelowiges deur hul daaglikse lewe God se eer nastreef. Só skryf Calvyn in sy Institusie dat Paulus se opdrag om sonder ophou te bid (1 Tess. 5:17), nie op die lengte van ons gebede dui nie, maar op 'n persoonlike gebedstemming dwarsdeur die dag. Dit beteken enersyds vaste momente vir gebed - soggens as jy opstaan, aan tafel voor ete, voor jy begin werk, saans 'n dankgebed (in sy Kategismus van 1545 is daar sulke voorbeelde, asook 'n gebed by die opening van die skool) maar andersyds, 'n ingesteldheid om God al werkende te eer. Al kan jou knieë nie buig of jou hande vou omdat jy op die pad is of besig met jou dagtaak, jou hart kan wél buig! Dieselfde geld die liedere uit die erediens: Calvyn het daarop gestaan dat ons ook in ons huise en skole tot eer van God moet sing!
Nou die derde deel van hierdie stelreël: lex credendi, lex orandi, lex vivendi - “soos ons glo, só bid ons, só leef ons”. Dus: wat kenmerk die lewe van gereformeerdes? Is daar óór die grense van taal, kultuur en woonplek, tog sekere beginsels wat hul leefstyl onderlê?
Hierdie klem op die eer van God, het twee verdere implikasies. Eerstens stel dit 'n nuwe norm, naamlik dat met die eer van God bó alles, my eie eer terugskuif. Ver terug. Saam daarmee ook dit wat destyds al deur die humanisme as norm voorgehou is: die inherente goedheid van die mensdom, óns insigte, óns vermoëns. Wie in alles God se eer voor oë hou, leef met Hóm as spilpunt van jou bestaan; jou lewensdoel word opgetel uit alle eiebelang en selfsug. Want “uit Hom en deur Hom en tot Hom is alle dinge, aan Hom behoort die heerlikheid tot in ewigheid!” (Rom 11:36). En tweedens roep dit 'n standaard, 'n kwaliteit na vore: omdat ek God in alles wil eer, doen ek my beste. Vandaar Paulus - en Calvyn - se arbeids-
Erediens van die lewe Vir gereformeerdes spreek Sondag se ontmoeting met God - ons erediens - nie net ons verstand en emosie, hoof en hart aan nie, maar ook ons hande, ons wil. Buite die kerk, wag die erediens van die lewe. Een van die vyf aksente van die Reformasie was die eer van God, waarna Calvyn as die hoogste
etiek: “Wat julle ook al doen, doen dit van harte soos vir die Here en nie vir mense nie...” (Kol. 3:23). Dit geld van die eenvoudigste takie tot die hoogste regeringsamp; van ons huishouding tot ons skoolwerk. Hierdie uitgangspunt - God se eer in my daaglikse lewe - is te sien in 'n sekere konsekwentheid, netheid, stiptelikheid, aanspreeklikheid. Ook 'n lewe in eenvoud: die skepping behoort aan God; Hy gee dit aan almal om van te leef - plante, diere, mense én die nageslag; dis nie daar vir my om onnadenkend te eksploiteer òf deur onreg en selfsug op te eis nie. As dit oor sy eie besittings gaan, skryf Calvyn aangrypend in sy Psalmkommentaar (1557): “I confess, indeed, that I am not poor; for I desire nothing more than what I have.” Gereformeerdes ontvang die lewe dankbaar en eer God daarvoor. Daagliks. Eenheid van die lewe Vir gereformeerdes gaan dit om die volheid van die lewe - soos wat Paulus dit ook in 1 Korintiërs 10:31 stel: “Of julle eet of drink of wat julle ook al doen, doen alles tot eer van God.” Calvyn en ander Hervormers het radikaal gebreek met die Middeleeuse twee terreine-leer: dat daar 'n hoëre, heilige deel van die werklikheid is (waar dit oor geloof en genade gaan en waar die kerk funksioneer), en 'n laere, natuurlike deel van die werklikheid (waar al die versoekinge skuilgaan, die sonde heers en die staat orde moet handhaaf). Hieragter lê nog 'n ouer dualisme uit die Griekse filosofie: dié van materie en gees; van liggaam en siel; die een aards en minderwaardig, die ander goddelik en bonatuurlik. Nee, het die Reformasie gesê: God het alles goed en mooi geskep; deur
Na bl 14
Gereformeerd
Op 15 November het die jaar se kategese amptelik afgesluit - mag die Here se seën rus op sy Woord wat aan hierdie verbondskinders gebring is.
Franck Scheepers en sy Graad 5's
Jaco Griessel en sy Graad 7's
Liezl Lubbe en haar Graad 8's
14
woord@bergendal
Van bl 13
Gereformeerd
die mens se ongehoorsaamheid is alles die verderf ingesleep; in Christus het God met 'n radikale en allesomvattende herskepping begin. Vandaar die bekende uitspraak van 'n gereformeerde leiersfiguur soos Abraham Kuyper (18371920), dat daar geen duimbreed van die lewe is, waarvan Christus nie sê: “Dit is Myne!” Daarom is die ekonomie nie vir Christene minder belangrik as die teologie nie. Daarom behoort Christene hulle nie uit die politiek te onttrek nie. Daarom kan Christene nie maar hul skouers ophaal oor wat met die omgewing gebeur of hoe ons kos geproduseer word of waarheen ons rommel gaan nie. Daarom staan Bybelstudie nie bo-aan my prioriteitslys en seks onderaan nie. Nee, vanuit my hart wat aan Christus oorgegee is, word my hele lewe nou geheilig. “Wees veral versigtig met wat in jou hart omgaan, want dit bepaal jou hele lewe” (Spreuke 4:23). Vir gereformeerdes is die lewe één geïntegreerde geheel. Terselfdertyd ook: 'n ryke verskeidenheid. Eie aard van die lewe Die Reformasie het gelowiges se oë oopgemaak vir 'n grondliggende konsep in die Bybel: die koninkryk van God wat skeppingswyd uitlê. In Christus en onder sy heerskappy word die volle verskeidenheid van lewensvorme en -funksies geheilig; nie opgehef of gelykgevee nie. Anders gesê: die koninkryk van God is die omvattende geheel waarbinne verskillende gestaltes van gehoorsaamheid bestaan. Die “kerk” byvoorbeeld, is vir gereformeerdes maar 'n klein deel(tjie) van die koninkryk. Dit is nie die kerk se taak om allerhande byeenkomste of programme te reël sodat Christene die Here ook
deur die week kan dien nie; Christene dien die Here as lede van hul gesin en as kollegas by die werk en as deelnemers aan 'n sportsoort - volgens die reëls van daardie spel! 'n Gebed voor die wedstryd of 'n kruis op die sweetband om my arm of Jesus se naam op my T-hemp, beteken nog nie dat ek Hom deur my spel vereer het nie; die aantal geelkaarte teen my sê dalk veel meer van hoe Christelik ek vandag gespeel het! Daarom hoef die kerk ook nie oor alles 'n sê te hê nie! Net so min het die staat die reg om orals in te meng en alles volgens 'n bepaalde ideologie “Apartheid” of “Transformasie” - in 'n eenvormigheid of eenstemmigheid te wil indwing! Vir Calvyn het die owerheid 'n unieke, besondere roeping van God gehad: om toe te sien dat elke onderdaan die nodige lewensruimte het om God in vryheid en vrede te kan dien; dit beteken allermins om ons ganse lewe oor te neem. 'n Gesin, byvoorbeeld, is nie 'n demokrasie nie en tóg herken Paulus die Godgegewe, onvervreembare voorregte van elke gesinslid (Ef. 6:1-4). Só geld dit van alle fasette van ons bestaan: telkens is daar 'n eie aard om te respekteer en spesifieke reëls om te gehoorsaam - maar die oogmerk bly dieselfde, naamlik die eer van God. Of, soos Calvyn en sy geesgenote ons geleer het: om uit dankbaarheid voluit in elke lewensverband te gaan leef; al tien woorde vir 'n gelukkige lewe te gehoorsaam; om die lig van Christus na elke uithoek van ons leefwêreld te dra. Om “gereformeerd te wees” beteken dus om in Christus “ja” te sê vir die lewe. Om “gereformeerd te wees” beteken om die lewe wat ons van God ontvang het, te vier: in woord, lied, gebed en diens. Om “gereformeerd te wees” beteken om uit God se genade te leef: op berge en in dale, oral voor Sy aangesig. (Slot)
Jaarafsluiting van Kategese
Nicolaas van Rensburg en Pieter Joubert was vanjaar in Graad 1 by Bet-el, onder die goeie leiding van Tannie Zelda Loots
Marlene Herbst, in Graad 2 - hulle was in die Sinaïwoestyn.
'n Eerste, geseënde erediens saam met Graad 7's 'n Inisiatief om saam met Graad 7-leerlinge en hul ouers, iets van die oorgang van laerskool na hoërskool te vier, het in alle opsigte geslaag. Op Sondagaand, 8 November, het 'n vyftigtal van hierdie tieners, teruggedink aan die sewe jaar wat agter hulle lê; bewusgeraak van die emosies van 'n afsluiting en nuwe begin; en vooruitgekyk na die nuwe era wat nou op hulle wag. As Skrifgedeelte is 1 Konings 19 gelees: die verhaal van Elia se reis tussen die berg Karmel - 'n hoogtepunt in sy lewe - en die berg Horeb; met name sy vrees en moedeloosheid wat hom in die woestyn tussen-in onder 'n besembos gaan laat lê het. Behalwe die heerlike samesang, kon elke kerkganger ook simbolies 'n kers aansteek en het mnr. Johan Pienaar, skoolhoof van Willem Postma, 'n dank- en seënbede vir hierdie groep
leerders gebid. Ons wens hulle en hul ouers sterkte toe vir die oorgang na volgende jaar!
Henrico Theron, Pieter Steyn, Danie Schutte en James Raubenheimer - gelukkige Graad 7's en gereed vir die oorgang na die hoërskool.
Marcel Theunissen - een van die Graad 4's wat by Betlehem aangekom het, waar “Juf.” Chantelle Potgieter voorgegaan het
Pieter Liebenberg, geliefde kategeet van die Graad 9's steek 'n kers namens hul groep aan. Ná baie jare “tree” Pieter nou “amptelik uit”. Dankie aan hom!
woord@bergendal
15
Met 'n “groot skare geloofsgetuies rondom ons”, sê ons ja! Op Saterdagaand, 24 Oktober, het drie-en-dertig jongmense belydenis van hul Christelike geloof in Berg-en-Dal afgelê. Saam met die Nagmaal die volgende oggend, op Hervormingsondag, was dit die hoogtepunt van 'n geloofsreis deur die afgelope twee jaar: hulle kon antwoord op die beloftes wat hulle in hul doop van God ontvang het. 'n Week vantevore het hulle 'n afrondingsnaweek by die kerk deurloop, waartydens onder andere die film oor Martin Luther se lewe vertoon is. Hier deel Jana Stofberg haar belewenis daarvan met ons: “Toe vra Jesus vir hulle: 'Maar julle, wie sê julle is Ek?'” (Mat. 16:15). Dié vraag is tydens die belydeniskamp aan ons gestel en het só eenvoudig weerklink, maar tog het elke katkisant gehuiwer oor wat die méés betekenisvolle antwoord daarop sou wees. Ons is toegerus met genoegsame kennis oor al die belangrikste persone in die Bybel - van Adam en Eva in die Ou Testament tot Pontius Pilatus in die Nuwe Testament - en kon uiteindelik verstaan hóé goed God se plan uitgewerk het om ons deur
"Doopvieringe" tydens Camisardkamp?
Jesus Christus te vergewe en te verlos. Selfs die voortbestaan van die Christendom, met soveel Christene wat vervolg is as gevolg van hulle geloof, het 'n diep indruk op elkeen van ons gemaak. Martin Luther was sonder twyfel 'n voorbeeld van ware geloof vir ons. Ons het besef op watter beginsels ons lewe vorentoe moet berus. Interessante feite oor die verskillende kerke met die beginsels waarvolgens elke kerk bedien, is ook bespreek en kon ons help ontdek waarom ons juis 'n lid van die NG Kerk is. Dit was verstommend om te leer hoe al die kerke tot stand gekom het en uiteindelik het dit vir ons 'n verstaanbare prentjie gevorm. Met al dié inligting tot ons beskikking, het Hebreërs 11:1 soveel meer sin gemaak: “Om te glo, is om seker te wees van die dinge wat ons hoop, om oortuig te wees van die dinge wat ons nie kan sien nie”. Elkeen van ons kon daarom met oortuiging en met opregtheid in ons harte Jesus se vraag antwoord: “U is die Christus, die Seun van lewende God...” (Mat. 16:16).
Besprenkeling: Christiaan Gouws en Maryke Botha
Dopelinge: Bankara-kids by waterpunt in wildpark
Doopdwang: Pieter Kotzé en Christiaan Opperman
Doopvreugde? Of baaiiiee koue water?
Voor: Carmen Rossouw, Lisa Holtzhausen, Nicole Cloete, Dawie Crause, Jaco Lazenby, Lisa Kruger, Thinus van Rensburg, Anika Bothma en Shané Vermeulen Tweede Ry: Bianca Prinsloo, Adriana de Vries, Johan de Bruto, Hanneke Wentzel, Maryke Botha, Yolande Bezuidenhout, Michalene Theron en Chrismari van den Berg Derde Ry: Lizanne van der Watt, Martin van Rooyen, Hendrik Vermooten, Christoff Helmuth, Louis Graham, Lu-san Fourie, Rhoda-Ann Nel, Herman Engelbrecht en Suzani Steyn. Agter: Jana Stofberg, JF Burger, Rina Pienaar, Christof van der Schyff, Danielle Gouws en Foster Lubbe Nee, Christine Horak kry regtig, regtig koud!
16
woord@berg-en-dal
Nóg nét één jaareindfunksie... ander hopelose staatsdepartement na oudisies vir die sing van nasionale liedere van al die volksvreemdes wat voor die winter hier op ons gaan toesak. Kyk, beduie hy nogals aan die uwe, hier staan dit duidelik op die uitnodiging: “Geen voorafkennis van vreemde tale nodig!” Dus, nee, vir Kerkmuis is die einde tuis nog nie in sig nie...
Toemaar, gedane herders en ander geliefde oorlewendes van hierdie resessiejaar se belastingaanslae, worsbroodjieprysverhogings, fatale spankeuses, kleuterskool-kersspelle, kantoorafsluitings en bybelstudiebraaie: die einde is in sig! Nee, nie van die brouwerk daar oorkant waar 'n murasie uit die sinkgat verrys het nie! Die uwe het jul lankal gewaarsku dat julle nie daardie “Opening soon” op die groot kennisgewing wat in 2004 in daardie voormalige groenarea ingeplant is, te ernstig moes neem nie: dis 'n eskatologiese “soon”. Vir Kerkmuis beteken dit nóg 'n rumoerige feesseisoen: Pleinmuis is sak en pak terug hierbo by ons! Blykbaar uit vrees vir die uile wat snags in daardie murasie skuile, én dat daar onverwags skuldeisers gaan opdaag wat na die warveterans soek... Dus speel die Pleinmuiskroos alweer in die Prestant 16 asof dit 'n klimraam is, en erger nog - die volgende mededeling is nie vir sensitiewe luisteraars nie - saam met Pleinmuis het hier 'n sekere mnr. Ras da Muisani opgedaag van geen vaste adres of noot nie. Klaarblyklik sit daar agter sy ellende, een of ander verdwaalde uitnodiging van een of
Wel, eerlikheidshalwe, óók nie vir Swaer Kombuismuis nie. Dié sit met 'n ellende van 'n ander soort te kampe. Kyk, so staan dit, verduidelik hy: sy oudste spruit het soos dit 'n ondernemende interpreneur betaam, 'n buiteverkope - “Offsales” hier digby geopen, met die aanloklike! oorspronklike! handelsnaam: “Gekoring in die Toring” (ja, goed, kort voor lank wél die Toring van Wanhoop). Aan aanloop, omset, omval en wegsleep is daar nie 'n tekort nie, sê Swaer se Oudste. Maar nou moes muis hierdie ontstellende nuus verneem: daar oorkant gaan óók 'n “offsales” open, wat beteken dat binne 500 meter rondom onse sirkel, daar VIER sodanige sondige fasiliteite gaan wees: asj daai komende volkjsvreemdejs onsj nie gaan help nie, versjuip Dan Pienaar vori winter, hik Sjwaer toe! Sjit daarby nog die kermisj... Orde! Orde! roep die redakteur. Ek haas my, beproefde bittereinders: daar is ook wat ander kwellende kwessies betref, geen einde in sig nie: nie aan die lááááng preke nie (in elk geval nie alvorens alle ouderlinge plegtig onderneem het om die vorige aand vroeg te gaan slaap en belowe om vir ten minste die eerste 55 minute wakker te bly nie!). Ook nog geen einde aan anoniemekorrespondensiestukke-en-ander-subversiewe-dokumente (ten spyte daarvan
dat Kerkmuis se eie! persoonlike! blitsige! bonkige! selfoonspeurder, ene mnr. Bolmuis, ons anonieme laatnag-inbeller na 086 MUIS opgespoor en stilgemaak het!). Maar hoe dit ook al sy, seergeliefde lesers: die uwe nooi julle dan hiermee hartlik uit, op die vooraand van julle vertrek na daai huisie-by-die-see/ tyddeel-van-jou-skoonfamilie/ kersaanbieding-in-die-mall/jantuisbly-sekarretjie (skrap wat nie bekostigbaar met rooi pen asb.), na nóg nét één jaareindfunksie (sug/gaap/jippie/needankie - merk eie gemoedstemming met duidelike swart X asb.): KERKMUIS & KERKRAAD SE KARAKTERBEKRONING. Datum: 23 Desember Ladysmithstraat 16.
2009.
Plek:
Enkele ander (on)eretoekennings sal aan die begin van ons funksie oorhandig word, waaronder die Julius M-prys vir beste prestasie in Houtwerk; die Santana Bafana-trofee vir die mees Vlugvoetige Verdwyning; die Chuene-ruiker vir Geslagsherkenning & waarheidsontkenning; en die PdV-snorprys vir beste vordering in Oratoriese Vermoëns. Maar daarna vrinne: die Man of the Matchaward vir 'n onverbeterlike kolfbeurt en rekordvennootskap (60 nie uit nie!), aan... Julle weet wie. Indien nie, daag dan daar op! En dan, liewe lesers, is die einde in sig! (o ja, behalwe om nog vir Veldmuis dankie te sê vir 'n meesterstuk oor ons bobaaskermis!) Groete! Kersmuis.