Jak założyć akwarium biotopowe?

dr inż. Paweł Zarzyński

Akwarystyka biotopowa należy obecnie do najpopularniejszych gałęzi tego hobby. W wielkim skrócie polega ona na umiejętnym odtwarzaniu w akwarium wycinka naturalnego środowiska panującego w wybranym zbiorniku wodnym. Do biotopów najczęściej wybieranych przez polskich akwarystów należą jeziora Malawi i Tanganiki, a także tzw. czarne wody. W jaki sposób prawidłowo założyć akwarium biotopowe? I jakich rad udzielić klientowi, który przychodzi do naszego sklepu z zamiarem nabycia akcesoriów do założenia takiego zbiornika?

Dlaczego akwarium biotopowe?

Początkujący akwarysta, który zaczyna swoją przygodę z tym fascynującym hobby, z reguły zakłada jako pierwszy zbiornik typowe akwarium dekoracyjne, zwane też akwarium ogólnym. Trafiają do niego po kolei ryby i rośliny często pochodzące z różnych kontynentów, dobierane głównie pod kątem ich walorów dekoracyjnych. Wspólnym mianownikiem są jedynie podobne wymagania co do parametrów wody, wystroju i wielkości akwarium. Taki prawidłowo założony zbiornik działa bardzo dobrze i spełnia swoje zadanie, ciesząc jego opiekuna. Najczęściej jednak po kilku, kilkunastu miesiącach, gdy początkujący akwarysta przeistoczy się już w średniozaawansowanego hobbystę, takie rozwiązanie przestaje mu wystarczać. Zaczyna on poszukiwać czegoś bardziej ambitnego. Jednym z wyzwań, których może się podjąć, jest właśnie założenie akwarium biotopowego. Akwarystyka biotopowa zalicza się do kręgu tak zwanej akwarystyki środowiskowej, czyli odtwarzającej naturalne środowisko życia ryb i innych zwierząt wodnych. Specjaliści dzielą akwarystykę środowiskową na trzy główne nurty. Są to: • akwarystyka obszarowa – polega na zakładaniu zbiorników, które odzwierciedlają nie pojedynczy biotop, ale połączenie różnych biotopów zlokalizowanych na dużych obszarach tego samego kontynentu. Innymi słowy, w takim akwarium umieszczamy rośliny i ryby pochodzące na przykład z północnej części Ameryki Południowej. Wielu akwarystów błędnie na-

Zbiornik biotopowy odzwierciedla konkretny wycinek środowiska w danym zbiorniku wodnym, a nawet na danym odcinku rzeki. Umieszczamy w nim rośliny i zwierzęta dokładnie takie, jakie występują w danym miejscu na Ziemi. Poza tym należy zadbać, aby dekoracje, podłoże i parametry wody były zbieżne z tymi, które występują w naturze.

zywa ten rodzaj zbiornika „akwarium biotopowym”, jednak w rzeczywistości z prawdziwym akwarium biotopowym ma on niewiele wspólnego. W gruncie rzeczy stanowi bowiem szczególny rodzaj akwarium dekoracyjnego, ogólnego, ograniczonego do szerokiego obszaru geograficznego. Tego typu akwarium z powodzeniem mogą założyć i pielęgnować nawet początkujący akwaryści. Wystarczy tylko nakierować ich przy doborze ryb i roślin do obsady zbiornika; • akwarystyka siedliskowa – polega na zakładaniu akwarium odzwierciedlającego jeden rodzaj siedliska, zwanego również akwarium habitatowym. Umieszczamy w nim mieszkańców pochodzących z takiego samego siedliska, ale niekoniecznie ograniczonego do danego obszaru geograficznego. Innymi słowy, dobieramy ryby i rośliny występujące w różnych zbiornikach wodnych, pochodzące nawet z różnych kontynentów, ale zamieszkujące analogiczne siedliska. Na przykład mogą to być ryby z rzek górskich czy ryby czarnych wód z Ameryki Południowej i z Azji. Prawidłowe założenie takiego akwarium wymaga gruntownej znajomości danego siedliska i jego specyfiki, wiąże się więc z koniecznością poszerzania swojej wiedzy i szukania nowych źródeł informacji; • akwarystyka biotopowa – zbiornik biotopowy odzwierciedla konkretny wycinek środowiska w danym zbiorniku wodnym, a nawet na danym odcinku rzeki. Umieszczamy w nim rośliny i zwierzęta dokładnie takie, jakie występują w danym miejscu na Ziemi. Poza tym należy zadbać, aby dekoracje, podłoże i parametry wody były zbieżne z tymi, które występują w naturze. Założenie takiego akwarium wymaga od akwarysty sporej wiedzy i umiejętności oraz nakłada na niego obowiązek zdobywania informacji na temat organizmów zamieszkujących dany akwen wodny. Na akwarium biotopowe najczęściej decydują się pasjonaci zakochani w konkretnych gatunkach ryb, którzy chcą stworzyć dla nich w zbiorniku optymalne, a więc w założeniu dokładnie takie jak w naturze warunki, dobierając odpowiednie parametry wody, wystrój zbiornika oraz towarzystwo innych zwierząt i roślin. Należy zaznaczyć, że możliwości zakładania zbiorników biotopowych jest praktycznie nieskończenie wiele, tyle, ile biotopów wodnych na kuli ziemskiej. Każdy pasjonat akwarystyki znajdzie więc z łatwością coś, co odpowiada jego potrzebom i oczekiwaniom.

Wybieramy zbiornik

Akwaria biotopowe z powodzeniem można zakładać zarówno w bardzo małych, jak i w bardzo dużych zbiornikach. Już w 20–30-litrowej „kostce” można wyczarować wspaniałe akwarium biotopowe dedykowane na przykład dla najmniejszych ryb karpiokształtnych, piękniczkowatych czy labiryntowych. Należy jednak zaznaczyć, że większy zbiornik daje szersze możliwości i pozwala łączyć ze sobą większą liczbę gatunków zwierząt i roślin. Jeśli więc kupujący waha się między nabyciem mniejszego i większego akwarium, zdecydowanie lepiej polecić mu to ostatnie. Generalnie należy przyjąć, że poza nielicznymi wyjątkami, w akwarystyce biotopowej obowiązuje taka sama zasada jak w każdej innej – im większy zbiornik, tym lepiej dla jego mieszkańców. Akwaria biotopowe zasadniczo można zakładać zarówno w zbiornikach wyposażonych w pokrywę, a więc w klasycznych zestawach akwariowych, jak i zbiornikach otwartych. Te ostatnie dają jednak nieco więcej możliwości. W przypadku bardzo wielu biotopów obowiązkowym

Sebastian Dudek

Kierownik marki AQUAEL AQUAEL Sp. z o.o.

ULTRAMAX to zaawansowane technicznie filtry kanistrowe z opatentowanymi rozwiązaniami. Gwarantują ergonomię użytkowania, zadbają o idealną czystość wody oraz jej parametry w każdym, nawet najbardziej wymagającym akwarium. Filtry ULTRAMAX są dostępne w trzech modelach dedykowanych do różnej wielkości akwariów: od 100 do 700 litrów.

elementem obsady akwarium są bowiem odpowiednio dobrane rośliny pływające. A większość ich gatunków nie lubi kropel wody spadających na ich delikatne liście. W przypadku akwarium z pokrywą na dolnej powierzchni skrapla się parująca woda, więc ich uprawa może być problematyczna. Poza tym wiele roślin pływających w zbiornikach otwartych osiąga dużo większe rozmiary i stają się bardziej dekoracyjne. Dodatkowo akwarium otwarte umożliwia swobodne stosowanie dekoracji wystających ponad powierzchnię wody, a więc tak, jak ma to miejsce w naturze. Dotyczy to kawałków drewna, korzeni, a nawet dużych kamieni czy fragmentów skał. Co więcej, w akwarium otwartym można również dodać rośliny częściowo wynurzone, a nawet rośliny nadwodne. Wykorzystuje do tego celu oferowane przez niektóre firmy specjalne ścianki do uprawy hydroponicznej roślin. Taką ściankę umieszczamy nad akwarium na wysokości górnej krawędzi jego tylnej szyby. Obsadzamy ją odpowiednio dobranymi do danego biotopu roślinami doniczkowymi, zaś nawozem dla nich jest woda pobierana z akwarium. Takie rozwiązanie nie tylko zapewnia wyjątkowe walory dekoracyjne i zwiększa naturalny wygląd zbiornika, lecz także pozwala na dodatkową naturalną filtrację i utrzymanie optymalnej jakości wody. Doradzając wybór zbiornika do założenia akwarium biotopowego, pamiętajmy również, że wielu doświadczonych akwarystów, którzy decydują się na jego założenie, to esteci wymagający produktów odpowiedniej jakości. Dlatego warto polecać im akwaria wykonane ze szkła odżelazionego, zwanego potocznie „szkłem optiwhite” (o podwyższonej transparentności). Brak zielonych przebarwień w szkle zapewnia optymalne odwzorowanie kolorów i kształtów mieszkańców akwarium. A ponieważ taki zbiornik jest odpowiednio droższy, gwarantuje nie tylko satysfakcję kupującego, lecz także dobry zarobek dla sklepu.

Wyposażenie techniczne

Równie ważne jak wybór samego zbiornika jest skompletowanie odpowiedniego wyposażenia technicznego. Pamiętajmy, że w przypadku akwarium biotopowego chodzi nie tylko o zapewnienie optymalnych warunków dla jego mieszkańców, lecz także stworzenie wrażenia maksymalnej naturalności. Akwarium ma wyglądać niczym wycinek z natury. Aby to uzyskać, należy unikać jakichkolwiek sztucznych elementów w jego wnętrzu. Dlatego wszystkim pasjonatom akwarystyki biotopowej należy zdecydowanie polecać stosowanie urządzeń zewnętrznych. W przypadku filtrów najlepiej sprawdzają się modele kanistrowe, a w małych akwariach biotopowych również wydajne filtry przelewowe. W tym miejscu należy zaznaczyć, że dobór odpowiedniego modelu do akwarium biotopowego w wielu przypadkach rządzi się własnymi prawami, innymi niż w przypadku tradycyjnych zbiorników. Na przykład jeżeli urzą-

Sebastian Dudek

Kierownik marki AQUAEL AQUAEL Sp. z o.o.

Opti Set to zestaw wykonany ze szkła typu opti z bezbarwną spoiną, które zapewniają wysoką przejrzystość i elegancki wygląd akwarium. Przy jego tworzeniu szczególnie pieczołowicie zadbano o detale, takie jak polerowane krawędzie oraz satynowe wykończenie pokrywy i ramki dolnej. W zestawie znajdują się dwa moduły oświetleniowe Leddy Tube Sunny Day & Night pomagające zachować w akwarium naturalny rytm dnia i nocy. Zestawy Opti Set są dostępne w trzech dużych rozmiarach: 125, 200 i 240 litrów, które świetnie sprawdzą się do założenia zbiornika biotopowego.

Sebastian Dudek

Kierownik marki AQUAEL AQUAEL Sp. z o.o.

Flow Heater to grzałka przepływowa posiadająca Smart Heating System (SHS), czyli technologię inteligentnego doboru mocy. Oznacza to, że urządzenie zapewnia odpowiednią temperaturę wody w akwarium poprzez stały dobór odpowiedniej mocy grzania. Rozwiązanie pozwala na płynną pracę grzałki bez skoków temperatury w akwarium i narażania na stres jego mieszkańców. Flow Heater umieszcza się na wężu wylotowym filtra zewnętrznego, co pozwala na równomierne rozprowadzenie ciepłej wody. Montaż grzałki poza zbiornikiem zwiększa także swobodę aranżacji, którą szczególnie doceniają twórcy akwariów biotopowych.

dzamy akwarium biotopowe dla ryb żyjących w rzekach lub strumieniach górskich, należy zapewnić bardzo silny przepływ wody. W tym celu powinniśmy polecić filtry dedykowane normalnie do 2, 3, a nawet 5 razy większego zbiornika. Również w przypadku grzałki warto postawić na coraz popularniejsze modele zewnętrzne instalowane w termofiltrach lub tak zwane grzałki przelewowe służące do montowania na wężach filtrów kanistrowych. Ich zastosowanie zapewni efekt naturalności zbiornika i pozwoli uniknąć instalowania w jego wnętrzu niepotrzebnych dodatkowych urządzeń. Osobną kwestią pozostaje oświetlenie zbiornika biotopowego. Ponieważ poszczególne biotopy mają pod tym względem bardzo różne wymagania, dobrze jest posiadać w ofercie zestawy akwariowe uniwersalne, a więc takie, w których można w razie potrzeby zainstalować dodatkowe źródła światła. W ten sposób ten sam zestaw możemy polecić do mrocznego akwarium czarnych wód, jak i bardzo jasno oświetlonego akwarium imitującego na przykład biotop azjatyckiego jeziora.

Nie tylko technika

Chcąc zachęcić pasjonatów akwarystyki biotopowej do jak najczęstszych wizyt w naszym sklepie, warto zatroszczyć się, aby znaleźli w jego ofercie nie tylko wyspecjalizowany sprzęt i zbiorniki, lecz także dekoracje, które stanowią o wyjątkowości poszczególnych zbiorników biotopowych. Pasjonaci tego nurtu akwarystycznego poszukują szczególnie naturalnie wyglądających kawałków drewna i korzeni, kamieni, skał oraz naturalnych podłoży, takich jak piasek i żwir. Niektóre firmy posiadają w swojej ofercie specjalistyczne podłoża sprowadzane z poszczególnych stron świata, idealnie odwzorowujące wygląd dna akwenów występujących w tamtych regionach. Wśród nietypowych, a często stosowanych w akwariach biotopów dekoracji warto również wymienić suche liście, gałązki i korę. W celu uzupełnienia oferty sklepu o takie artykuły warto nawiązać współpracę z lokalnymi dostawcami oraz firmami specjalizującymi się w ich sprzedaży. W wielu przypadkach akwarium biotopowe to również rośliny. Dlatego jeśli chcemy zaspokoić wymagania pasjonatów tego nurtu, dobrze jest zatroszczyć się o ich możliwie szeroki wybór. Warto również, aby personel sklepu posiadał stosowną wiedzę na temat roślin oraz miejsca ich pochodzenia i potrafił bezbłędnie doradzić klientowi wybór poszczególnych gatunków do danego rodzaju zbiornika. Wielu klientów przychodzi również do sklepu zoologicznego, aby poprosić doradcę o inspirację. Wszystkim pasjonatom akwarystyki biotopowej warto wtedy polecić książkę autorstwa słynnego podróżnika, znawcy i propagatora tego nurtu Heiko Blehera pod tytułem „Bleher’s Biotopes”. Zawiera ona opisy biotopów rzek i jezior z całego świata. Poza tym dzięki jej lekturze można się dowiedzieć wiele nie tylko na temat ryb, roślin wodnych i ich siedlisk, lecz także na temat krajów ich pochodzenia oraz zamieszkujących je ludzi. Cennych informacji na temat akwariów biotopowych można również zaczerpnąć, oglądając filmy zamieszczone w Internecie. Często przedstawiają one konkretne projekty i sposoby ich aranżacji. Szczególnie warto zachęcić do zapoznania się z filmami opublikowanymi na platformie TROPICAL EDU przygotowanej przez znaną polską firmę Tropical. Znajduje się tam wiele ciekawostek na temat tego typu zbiorników wraz z praktycznymi poradami na temat ich zakładania.