เอกสารประกอบการเรียน บทเรียนแบบสตรีมมิ่งมีเดียผาน เครือขายอินเทอรเน็ต HTTP://STREAM.AEROBESS.COM
Poobess Niratpai
PRASATBENGWITTAYASCHOOL | HTTP://WWW.PRASATBENGWITTAYASCHOOL.AC.TH
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย
ใบความรูที่ 1 หนวยการเรียนรูที่ 1 ขอมูลและระบบฐานขอมูล เรื่อง ขอมูลและระบบฐานขอมูล
วิชา ฐานขอมูลเบื้องตน ชั้น มัธยมศึกษาปที่ 5
1. ความรูเบื้องตนเกี่ยวกับระบบฐานขอมูล ปจจุบันระบบคอมพิวเตอรเปนสิง่ จําเปนและมีความสําคัญตอหนวยงานทั้งภาครัฐและเอกชน จะเห็นไดจาก การประมวลผลขอมูล (Data Processing) แบบ Manual เชนการใชเครือ่ งคิดเลข การทํางานบนกระดาษ การทํางาน ดวย Worksheet ตลอดจนการเก็บเอกสารในรูปของกระดาษหรือแฟม และรวบรวมเก็บไวในตูห รือชั้น มีแนวโนม ลดลงอยางรวดเร็ว ทัง้ นีเ้ กิดจากหลายสาเหตุ ไดแก ปริมาณของขอมูลมีมากขึ้นในลักษณะทวีคณ ู (Exponential Growth) ราคาของเครื่องมือที่ใชในการประมวลผลซึง่ ก็คือระบบคอมพิวเตอรถูกลงมาก รวมถึงการแขงขันในเชิงของ เวลาและคุณภาพในการนําขอมูลที่ถูกประมวลผลแลวไปใชงานสูงขึ้น เปนตน เนื่องจากขอมูลเปนสวนที่สําคัญยิ่งของการประมวลผลเพราะถาปราศจากขอมูล การประมวลผลก็ไมอาจทํา ได ดังนั้นจะขอกลาวถึงอยางสั้นๆ ถึงความเปนมาของการจัดการขอมูลกอนที่จะมาเปนยุคของระบบฐานขอมูล เริ่มตนที่ระบบแฟมขอมูล (File Systems) ซึ่งแนวคิดนี้พฒ ั นามาจากลักษณะการเก็บขอมูลเอกสารจริงๆของ หนวยงาน นั่นคือแฟมเอกสารของงานหนึ่งก็คอื แฟมกระดาษที่มีการเจาะรูตรงกลาง เชนแฟมขอมูลลูกคา จะ ประกอบดวยเอกสารที่มีรายละเอียดของลูกคาทัง้ หมดของบริษัท ไดแก ชื่อ ที่อยู เบอรโทรศัพท ที่อยูที่สามารถติดตอ ได ฯลฯ และบริษทั หนึง่ ๆ อาจแฟมขอมูลอื่นๆไดอีก เชน แฟมขอมูลเรือ่ งสินคา แฟมขอมูลเรือ่ งการขาย แฟมขอมูล เรื่องเช็คธนาคาร เปนตน ซึง่ แตละแฟมขอมูลก็จะประกอบดวยขอมูลในเรือ่ งเดียวกัน เมือ่ นําแนวคิดดังกลาวมาใชใน ระบบคอมพิวเตอร ขอมูลทีใ่ ชในการประมวลผลดวยเครื่องคอมพิวเตอรจะเปนขอมูลที่จัดเก็บในรูปของแฟมขอมูลใน ลักษณะคลายๆกัน แตมีการเรียกหรือตัง้ ชื่อ (Terms) เฉพาะ เชน ในแฟมขอมูลลูกคา รายละเอียดของลูกคาแตละคน เรียกวา ระเบียนหรือเรคอรด (Records) แฟมขอมูลหนึ่งๆ จะประกอบดวยระเบียนหลายๆ ระเบียน (มีลูกคาหลาย คน) และในแตละระเบียนประกอบดวยหลายๆ ฟลด (Fields) ซึ่งก็คือรายละเอียดของลูกคานั่นเอง เราสามารถแสดง โครงสรางของแฟมขอมูลในลักษณะรูปภาพ ไดรปู ที่ 1
ภาพที่ 1 โครงสรางของแฟมขอมูล เนื่องจากการประมวลผลกับแฟมขอมูล (File Processing) เปนเรือ่ งที่คอนขางยุงยากและเกิดความซ้ําซอนของ ขอมูลระหวางแฟมขอมูลไดงาย เพราะบริษัทหนึ่งๆ มักมีแฟมขอมูลมากกวาหนึ่งแฟมและรายละเอียดขอมูลบางแฟม อาจซ้ํากัน ทําใหเกิดแนวคิดในการพัฒนาระบบฐานขอมูลขึ้นเพื่อลดปญหาดังกลาว 1|Page
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย ระบบฐานขอมูล (Database Systems) หมายถึง กลุมของขอมูลที่ถูกเก็บรวบรวมไว โดยมีความสัมพันธซึ่งกันและ กัน โดยไมไดบังคับวาขอมูลทัง้ หมดนี้จะตองเก็บไวในแฟมขอมูลเดียวกันหรือแยกเก็บหลาย ๆ แฟมขอมูล นั่นก็คอื การ เก็บขอมูลในฐานขอมูลนั้นเราอาจจะเก็บทัง้ ฐานขอมูล โดยใชแฟมขอมูลเพียงแฟมขอมูลเดียวกันได หรือจะเก็บไวใน หลาย ๆ แฟมขอมูล ที่สําคัญคือจะตองสรางความสัมพันธระหวางระเบียนและเรียกใชความสัมพันธนั้นได มีการกําจัด ความซ้ําซอนของขอมูลออกและเก็บแฟมขอมูลเหลานี้ไวทศี่ ูนยกลาง เพื่อทีจ่ ะนําขอมูลเหลานี้มาใชรว มกัน ควบคุมดูแล รักษาเมื่อผูต องการใชงานและผูมีสิทธิ์จะใชขอ มูลนั้นสามารถดึงขอมูลทีต่ องการออกไปใชได ขอมูลบางสวนอาจใช รวมกับผูอื่นได แตบางสวนผูมีสิทธิเ์ ทานั้นจึงจะสามารถใชได โดยทั่วไปองคกรตาง ๆ จะสรางฐานขอมูลไว เพือ่ เก็บ ขอมูลตาง ๆ ขององคกร โดยเฉพาะอยางยิง่ ขอมูลในเชิงธุรกิจ เชน ขอมูลของลูกคา ขอมูลของสินคา ขอมูลของลูกจาง และการจางงาน เปนตน ระบบฐานขอมูลที่สมบูรณจะตองประกอบดวยองคประกอบ 4 องคประกอบหลัก ดังตอไปนี้ 1. ฮารดแวร (Hardware) 2. ซอฟตแวร (Software) 3. ขอมูล (Data) 4. บุคลากร (People) • องคประกอบทางดานฮารดแวร ไดแก อุปกรณ ตาง ๆ ทางคอมพิวเตอร ซึ่งเป นองคประกอบที่สําคัญ องคประกอบหนึ่งในระบบฐานขอมู ล เนื่องจากฐานขอมูลจะตองใชอุปกรณทางคอมพิวเตอรเพื่อเก็บขอมูลและการประมวลผลขอมูล อุปกรณทางคอมพิวเตอรอาจประกอบดวยเครื่องคอมพิวเตอรตั้งแตหนึ่งตัวขึ้นไป หนวยเก็บขอมูลสํารองเชน จานแมเหล็กหรือดิสก เทปแมเหล็ก อุปกรณขับดิสก อุปกรณขับเทปแมเหล็ก หนวยนําขอมูลเขา เชน เทอรมินัลซึ่ง ประกอบดวยแปนพิมพหรือจอภาพ หนวยนําขอมูลออกเชนเครื่องพิมพ นอกจากนี้ยังตองมีอุปกรณการสื่อสารเพื่อ เชื่อมโยงอุปกรณทางคอมพิวเตอรหลาย ๆ เครื่องใหสามารถแลกเปลี่ยนขอมูลกันได เปนตน • องคประกอบทางซอฟตแวร นอกจากองคประกอบทางดานฮารดแวรแลว องคประกอบถัดไปของระบบฐานขอมูลไดแก องคประกอบ ทางดานซอฟตแวร ซึ่งจะแบงซอฟตแวรที่ใชในระบบฐานขอมูล ไดเปน 2 แบบ 1. ซอฟตแวรประยุกต (Application Software) 1.1 จะสามารถใชคําสัง่ ที่มอี ยูใ น DBMS ในการดึงขอมูลหรือจัดการขอมูลภายในฐานขอมูลเพื่อ 1.2 ประมวลผลหรือนําขอมูลมาออกรายงานตามความตองการได 2. ระบบจัดการฐานขอมูล (Database Management หรือ DMBS) สามารถเรียกไดอีกอยางหนึง่ วา DBMS เปนซอฟตแวรระบบชนิดหนึ่งที่คลายกับซอฟตแวร ระบบปฏิบตั ิการทัว่ ไป มีหนาทีใ่ หบริการแกผูใชงานฐานขอมูล และผูเขียนโปรแกรม (Programmer) ในการจัดการกับ ขอมูลใด ๆ ภายในฐานขอมูล • องคประกอบทางดานขอมูล เปนองคประกอบที่สําคัญอีกองคประกอบหนึ่งที่จําเปนตองมีในระบบฐานขอมูล ตัวอยางของขอมูล เชน ระเบียนของนักเรียนแตละคนที่เก็บอยูในตารางนักเรียน ซึ่งประกอบดวย เขตขอมูลรหัสประจําตัวนักเรียน ชื่อ ชั้น ที่ อยู เปนตน ขอมูลที่เก็บอยูในฐานขอมูลควรมีคุณสมบัติดังตอไปนี้ 1. มีความถูกตอง ทันสมัย สมเหตุสมผล 2. มีความซ้ําซอนของขอมูลนอยที่สุด 3. มีการแบงกันใชงานขอมูล • องคประกอบทางดานบุคลากร บุคลากรที่เกี่ยวของกับฐานขอมูล จะสามารถจําแนกออกไดเปน 3 ประเภทใหญ ดังนี้ 2|Page
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย 1. ผูใชงาน (Users) เป น บุ ค คลที่ นํ าสารสนเทศ (Information) ที่ ได จากระบบฐานข อ มู ล ไปใช เพื่ อ การวางแผน หรื อ การตัดสินใจในธุรกิจขององคกร หรือเพื่อการทํางานอยางใดอยางหนึ่ง ซึ่งผูใชงานนี้อาจเปนผูที่ไมมีความรูเกี่ยวกับ ระบบคอมพิวเตอรมากนักก็ได แตสามารถทราบขั้นตอนการคนหาขอมูลจากฐานขอมูลและการใชงานโปรแกรม ประยุกต ที่นักเขียนโปรแกรมเขียนขึ้น เพื่อดูขอมูลหรือแกไขขอมูลในบางสวนได 2. ผูพัฒนาฐานขอมูล (Developer) เปนผูที่มีหนาที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการออกแบ และเขียนโปรแกรมจัดการฐานขอมูล รวมไปถึงการ บํารุงรักษาระบบฐานขอมูลใหสามารถใชงานไดอยางราบรื่น ไมมีปญหา 3. ผูปฏิบัติการ (Operator) • เปาหมายสําคัญของระบบฐานขอมูลคือ 1. พยายามจัดระบบของขอมูลใหเปนหมวดหมู และเรียกคนงาย ดวยการจัดเรียงขอมูล เชน การเรียกแฟม ลูกคาตามชื่อ หรือดวยการสรางแฟมดัชนีที่มีการจัดเรียงขอมูล แฟมดัชนีจะเชื่อมโยงกับแฟมขอมูลทําใหเสมือนมี การจัดเรียงขอมูลดวย 2. ลดความซ้ําซอนของขอมูลดวยการเก็บขอมูลมารวมไวเป นสวนกลางแลวเชื่อมโยงใหแผนกตางๆ ใชได พรอมกัน 3. มีการปองกันขอมูลไมใหผูไมเกี่ยวของมาแอบใช 2. ลักษณะของขอมูลที่ดี ขอมูลทีด่ ีควรเปนขอมูลที่มีคณ ุ ลักษณะดังตอไปนี้ 2.1 ขอมูลที่มีความถูกตองและเชื่อถือได (accuracy) ขอมูลจะมีความถูกตองและเชื่อถือไดมากนอยเพียงใด นั้น ขึ้นกับวิธีการที่ใชในการควบคุมขอมูลนําเขา และการควบคุมการประมวลผลการควบคุมขอมูลนําเขาเปนการ กระทําเพื่อใหเกิดความมั่นใจวาขอมูลนําเขามีความถูกตองเชื่อถือได เพราะถาขอมูลนําเขาไมมีความถูกตองแลวถึงแม จะใชวิธีการวิเคราะหและประมวลผลขอมูลที่ดีเพียงใด ผลลัพธที่ไดก็จะไมมีความถูกตอง หรือนําไปใชไมได ขอมูล นําเขาจะตองเปนขอมูลที่ผานการตรวจสอบวาถูกตองแลว ขอมูลบางอยางอาจตองแปลงใหอยูในรูปแบบที่เครื่อง คอมพิวเตอรสามารถเขาใจไดอยางถูกตอง ซึ่งอาจตองพิมพขอมูลมาตรวจเช็คดวยมือกอน การประมวลผลถึงแมวา จะมีการตรวจสอบขอมูลนําเขาแลวก็ตาม ก็อาจทําใหไดขอมูลที่ผิดพลาดได เชน เกิดจากการเขียนโปรแกรมหรือใช สูตรคํานวณผิดพลาดได ดังนั้นจึงควรกําหนดวิธีการควบคุมการประมวลผลซึ่งไดแก การตรวจเช็คยอดรวมที่ไดจาก การประมวลผลแตละครั้ง หรือการตรวจสอบผลลัพธที่ไดจากการประมวลผลดวยเครื่องคอมพิวเตอรกับขอมูลสมมติ ที่มีการคํานวณดวยวามีความถูกตองตรงกันหรือไม 2.2 ขอมูลตรงตามความตองการของผูใช (relevancy) ไดแก การเก็บเฉพาะขอมูลที่ผูใชตองการเท านั้ น ไมควรเก็บขอมูลอื่ น ๆ ที่ไมจําเป นหรือไมเกี่ยวขอ งกับ การใชงาน เพราะจะทํ าใหเสียเวลาและเสียเนื้อที่ในหน วย เก็บขอมูล แตทั้งนี้ขอมูลที่เก็บจะตองมีความครบถวนสมบูรณดวย 2.3 ขอมูลมีความทันสมัย (timeliness) ขอมูลที่ดีนั้นนอกจากจะเปนขอมูลที่มีความถูกตองเชื่อถือไดแลว จะตองเปนขอมูลที่ทันสมัย ทั้งนี้เพื่อใหผูใชสามารถนําเอาผลลัพธที่ไดไปใชไดทันเวลา นั่นคือจะตองเก็บขอมูลได รวดเร็วเพื่อทันความตองการของผูใช 3. ความบูรณภาพของขอมูล 3.1 ปญหาที่มักเกิดขึ้นกับผูใชขอมูลอยูเ สมอคือ การที่แฟมขอมูลไมมีความบูรณภาพของขอมูล (data integrity) กลาวคือ ขาดความครบถวนหรือขาดความพอดี สาเหตุอาจเกิดจากการที่แตละหนวยงานมีการออกแบบและสราง แฟมขอมูลของตนเองขึ้นเอง ซึ่งอาจกอใหเกิดปญหาตาง ๆ มากมาย ปญหาของขอมูลที่ไมมีความบูรณภาพ ไดแก 3|Page
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย 3.1.1 เกิดความซ้ําซอนของขอมูล กรณีที่มีแฟมขอมูลหลายแฟม และแตละแฟมมีเขตขอมูลซ้ํากัน จะเห็น ไดวาแฟมรายได และแฟมบุคคลมีเขตขอมูลซ้ํากัน เชน ชื่อ ที่อยู รหัสไปรษณีย เลขหมายโทรศัพท ซึ่งทําใหเสียเวลา เสียคาใชจายและเนื้อที่ที่ใชเก็บขอมูลเพิ่มอีกจํานวนมาก 3.1.2 ทําใหขอมูลเกิดความขัดแยงกัน จากการที่มีขอมูลระเบียนเดียวกันอยูหลายแฟม และถาการแกไข ขอมูลชื่อกระทําไมครบถวนทุกแฟม เชน แกไขที่อยูในแฟมรายได แตลืมแกไขที่อยูในแฟมบุคลากร อาจทําใหขอมูล เกิดความขัดแยงกัน (data inconsistency) 3.1.3 ในกรณีที่ขอมูลเสียหายหรือถูกทําลาย ผูใชโปรแกรมแตละแฟมจะทําการแกไขหรือทําใหขอมูลกลับ สูส ภาพปกติกันเอง ซึ่งอาจกอใหเกิดความผิดพลาด หรือทําใหขอมูลเสียหายได 3.2 วิธีการแกปญหาของขอมูลที่ไมมีความบูรณภาพ คือ จะตองพัฒนาระบบการจัดเก็บขอมูลใหม ใหเปนระบบ ฐานขอมูลเพื่อแกไขจุดออนของการจัดเก็บขอมูล ซึ่งมีวิธีการแบบใหม สามารถขจัดปญหาตาง ๆ ไดดังนี้ 3.2.1 ความซ้ําซอนของขอมูล ความสามารถควบคุมความซ้ําซอนขอมูลโดยการจัดใหแฟมขอมูลตางๆ อยูในรูปของระบบฐานขอมูล และขจัดเขตขอมูลที่มีความซ้ําซอนกันออกไปเปนแฟมเพื่อใหสามารถใชขอมูลรวมกันได 3.2.2 ความขัดแยงกันของขอมูล เนื่องจากขอมูลในแตละเขตขอมูลจะปรากฏเพียงแหงเดียวในฐานขอมูล ยกเวนรหัสของขอมูลจะตองมีทุกแฟมเชื่อมโยงความสัมพันธของแตละแฟมเขาดวยกันได ดังนั้นถามีการแกไขขอมูล จะทําการแกไขเพียงครั้งเดียว และเพียงครั้งเดียว ขอมูลก็จะตองตรงกัน ไมเกิดการขัดแยงกัน 3.2.3 การกูขอมูล เมื่อขอมูลไดรับความเสียหาย หรือถูกทําลาย การกูขอมูล (data recovery) กลับคืน สูสภาพเดิม สามารถทํา ไดงาย ทั้งนี้ เนื่อ งจากแฟ ม ขอ มูลทั้ งหมดจัด อยู ในรูป ของฐานข อมู ลที่ มีโปรแกรมควบคุ ม การแกไขขอมูลใหสูสภาพเดิมได จึงเปนไปอยางมีประสิทธิภาพและมีมาตรฐานยิ่งขึ้น 4. ความปลอดภัยของขอมูล ขอมูลที่ดีเปนขอมูลที่มีคามีราคา สามารถนําไปใชใหเกิดประโยชนอยางมากตอกิจการขององคกร และในมุม กลั บ กั น อาจก อ ให เกิ ด โทษต อ องค กรหรื อ บุ ค คลผู ให ข อ มู ล ถ า ข อ มู ล ตกลงไปอยู ใ นมื อ ผู ไม ป ระสงค ดี ดั ง นั้ น ความปลอดภัยของขอมูล จึงเปนเรื่องสําคัญที่จะตองตระหนัก ความปลอดภัยของขอมูล (data security) เปนเรื่องที่ เกี่ยวของกับการปองกันไมใหขอมูลถูกทําลาย การรักษาความลับของขอมูล และการปองกันไมใหขอมูลถูกทําลาย การรักษาความลับของขอมูล และการปองกันการกระทําการทุจริตตอขอมูล ความไมปลอดภัยของขอมูลมักมีสาเหตุ ดังนี้ 4.1 ความผิดพลาดของระบบ ซึ่งอาจมี สาเหตุจากตัวเครื่องคอมพิวเตอร ไดแก เครื่องคอมพิ วเตอรเกิ ด ขัดของในระหวางการประมวลผลขอมูล ซึ่งอาจทําใหขอมูลเกิดสูญเสียได นอกจากนี้อาจมีสาเหตุจากโปรแกรมที่ใชใน การประมวลผลยังมีขอผิดพลาดบางจุดซึ่งอาจทําใหขอมูลมีความผิดพลาดหรือสูญเสียไดเชนกัน 4.2 อุบัติเหตุ เชน ไฟไหม น้ําทวม ทําใหขอมูลที่เก็บอยูสูญเสียได 4.3 บุคคลอาจทําใหขอมูลสูญเสีย เชน มีการสั่งลบขอมูล หรือบันทึกขอมูลทับของเดิม หรือบุคคลอาจมี เจตนารายตองการทําใหขอมูลสูญเสีย เนื่องจากความโกรธแคนจงใจทําลายขอมูล 4.4 การขโมยขอมูลซึ่งเปนความลับเพื่อนําไปขายหรือใหคูแขง ซึ่งสามารถทําไดงาย โดยแอบสําเนาลงบน แผนบันทึก 4.5 การกระทําทุจริตตอขอมูล เชน มีการแกไขขอมูลที่เกี่ยวของกับจํานวนเงิน เพื่อประโยชนของตัวเองหรือ มีผูรับจางใหกระทําการทุจริต 4.6 สาเหตุอื่น ๆ เชน ความรอนชื่น ฝุน ละออง และสนามแมเหล็ก การรักษาความปลอดภัยของขอมูลทีอ่ าจถูกทําลาย หรือเสียหายดวยสาเหตุตาง ๆ ดังกลาวนั้นอาจทําไดดงั นี้ 1) การรักษาความปลอดภัยของอุปกรณระบบคอมพิวเตอร
4|Page
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย 2) การทําสําเนาขอมูล ในกรณีที่ขอมูลอยูในแผนบันทึกอาจทําสําเนา ขอมูลทั้งแผนโดยใชคําสั่ง copy แต ถาขอมูลอยูในจานแมเหล็กชนิดแข็งหรือกรณีที่มีขอมูลเปนจํานวนมากจะทําสําเนาโดยการใชคําสั่ง backup ลงบน แผนบันทึกหรือในเทปแมเหล็ก 3) การรักษาความลับของขอมูล มาตรการแรกในการปองกันคือ การควบคุมการเขาไปใชเครื่องคอมพิวเตอร โดยกําหนดวาใครบางที่สามารถเขาไปใชเครื่องคอมพิวเตอรได มาตรการตอมาคือ การกําหนดรหัสผาน (password) เพื่อผานเขาไปใชโปรแกรมหรือการเขาถึงขอมูล นอกจากนี้อาจจะมีการกําหนดขอบเขตเฉพาะแฟมขอมูลเฉพาะแฟม บุคคลเฉพาะบุคคล ไมมีสิทธิไปใชหรือเปลี่ยนแปลงแกไขขอมูลของแฟมรายได เปนตน 5. การบริหารงานฐานขอมูล งานฐานขอมูลของบริษัทและหนวยงานตาง ๆ อาจมีขนาดใหญหรือเล็กก็ตามขนาดของกิจการ ถาเปนบริษัท ใหญ ๆ เชน ธนาคาร หรือกระทรวงศึกษาธิการ งานฐานขอมูลก็อาจมีขนาดใหญมาก มีรายการขอมูลตาง ๆ ที่ตอง เก็บ รวบรวมมากมาย และมีจํานวนขอ มูลมหาศาลที เดี ยว ยกตัวอยางเช น ธนาคารบางแหงอาจตองเก็บ ชื่อและ รายละเอียดลูกคาไว ในฐานขอมูลหลายแสนรายการ หรือถาเปนธนาคารออมสิน จํานวนลูกคามากขึ้นไปเปนหลายสิบ ลานรายการ เปนตน การบริหารงานฐานขอมูล (database administration) เปนเรื่องสําคัญมาก ปจจุบันนี้หนวยงานและบริษัทที่มี ขอมูลมาก ๆ จึงมักกําหนดใหเจาหนาที่คอมพิวเตอรคนหนึ่งรับผิดชอบดูแลฐานขอมูลทั้งหมดของบริษัท เรียกวา ผูบริหารฐานขอมูล (database administration) 6. หนาที่ของผูบ ริหารฐานขอมูลมีดังตอไปนี้ 6.1 ศึ กษาทํ า ความเข า ใจระบบข อ มู ล ทั้ งหมดของหน ว ยงาน วั ต ถุป ระสงคห นึ่ ง ของการใช ฐ านข อมู ล ก็ คื อ การรวบรวมข อ มู ล ไวเป น แหล งกลางให ผู เกี่ย วข องทั้ งหลายใชง านได ส ะดวก เช น ในห องสมุด มี ตู บั ต รรายการ ซึ่งเปรียบเสมือนเปนฐานขอมูลของหองสมุด ทุกคนที่ตองการคนหาวาหองสมุดมีหนังสือที่ตนตองการหรือไม ก็อาจ มาค นดูบัตรรายการไดทันที ซึ่งเปนเรื่องที่สะดวกมาก หากเที ยบกับการไม มีตูบัตรรายการเลย เวลาเราจะคนหา หนังสอแตละครั้ง ตองถามบรรณารักษคนโนน คนนี้ หลายหน แลวก็อาจจะไมไดคําตอบที่ตองการ การที่จะทํา ฐานขอมูลใหเปนกลาง สําหรับเก็บขอมูลของหนวยงานได เราจะตองทราบวาหนวยงานนั้นมีขอมูลอะไรบาง ขอมูล ตาง ๆ สัมพันธกันอยางไร ใครเปนผูสรางขอมูล ใครเปนผูปรับปรุงขอมูลใหถุกตอง และใครเปนผูใชขอมูล ขอมูลแตละ รายการมีความสําคัญที่จะตองรักษาความมั่นคง ปลอดภัยมากขนาดไหน เปนตน 6.2 ออกแบบฐานขอมูล เมื่อทราบระบบขอมูล โดยเฉพาะความสัมพันธระหวางขอมูลตาง ๆ แลว ผูบริหาร ฐานขอมูลก็จะออกแบบฐานขอมูลใหสอดคลองกับเปาหมายของการใชงานฐานขอมูลทั้งหนวยงาน การออกแบบนี้ ไมจําเปนตองทําทีเดียวทั้งหนวยงาน เพราะจะสิ้นเปลืองเวลามากแตจะทําเฉพาะทางดานที่ตองการใชงานตามลําดับ ความสําคัญ อยางไรก็ตาม การออกแบบแตละครั้งจะยึดถือโครงสรางรวมของทั้งหนวยงานเปนหลัก 6.3 การกําหนดโครงสรางแฟมขอมูล เมื่อไดออกแบบเคาโครงของฐานขอมูลในงานที่ตอ งการแลว ตอไปผูบริหาร ฐานขอมู ลก็จะตองกําหนดโครงสรางของแฟ มขอ มูลแต ละแฟ มวา ขอมู ลแตล ะรายการมี ชื่ออะไร หมายถึงอะไร มีลักษณะขอมูลประเภทใด นอกจากนี้จะตองกําหนดฟอรมพิเศษเพื่อเอาไวอางอิง เอกสารเชนนี้เรียกวา พจนานุกรม ขอมูล 6.4 สรางและกําหนดลักษณะฐานขอมูลบนจานบันทึก หนาที่อีกอยางหนึ่งของผูบริหารฐานขอมูล คือการสราง และกําหนดลักษณะฐานขอมูลบนจานบันทึกใหสอดคลองกับโปรแกรมและระบบที่ใชงาน งานสวนนี้จะยากถาเปน ฐานขอมูลขนาดใหญและใชเครื่องคอมพิวเตอรขนาดใหญ 6.5 เปลี่ยนแปลงลักษณะฐานขอมูล ผูบริหารฐานขอมูลตองรับผิดชอบดูแลการเปลี่ยนแปลงบอยนัก เพราะจะ เกิดความสับสน แตบางครั้งก็จําเปนตองแกไขฐานขอมูล เชนเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงกฏระเบียบขอบังคับของกฏหมาย หรือมีการโยกยายเปลี่ยนแปลงงานตาง ๆ ในหนวยงาน ก็จําเปนตองมีการเปลี่ยนแปลงฐานขอมูลตามไปดวย ในกรณี เชนนี้ผูบริหารฐานขอมูลตองดูแลจัดการใหเรียบรอย 5|Page
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย 6.6 อนุมัติใหใชฐานขอมูล ผูบริหารฐานขอมูลนั้น นอกจากความรูลักษณะของขอมูลทั้งหนวยงานแลว ควรเขาใจ ภารกิจและงานของแผนกตาง ๆ ดวย ถาหากฐานขอมูลกอน ผูบริหารฐานขอมูลจะพิจารณาดวยความรอบคอบวา สมควรใหใชหรือไม ถาใหใชไดก็จะกําหนดวิธีท่ีผูใชจะใชฐานขอมูล ตามที่ตองการได การที่ตองการควบคุมเชนนี้ ก็เพื่อใหแนใจวาผูใชจําเปนตองนําขอมูลไปใชงานจริง ๆ ไมใชตองการคนขอมูลเพื่อความสนุก หรือตองการแอบรู ความลับที่อยูในฐานขอมูล 6.7 ควบคุมดูแลความถูกตองของฐานขอมูล นั่นก็คือตรวจดูวาขอมูลตาง ๆ ในฐานขอมูลไมขัดแยงกัน ขอมูล ที่เพิ่มเติมไมขัดแยงกัน ขอมูลที่เพิ่มเติมไดถูกบันทึกเรียบรอย ขอมูลที่ถูกลบทิ้งก็ถูกนําออกจากจานบันทึกเรียบรอย 6.8 ควบคุมความปลอดภัยของขอมูล นั่นก็คือตรวจดูวาเจาหนาที่คอมพิวเตอรไดดําเนินการบันทึกขอมูลจาก จานบันทึกมาจัดทําสําเนาเอาไวถูกตอง และนําไปเก็บในที่ปลอดภัยอยางสม่ําเสมอ ทั้งนี้เพื่อที่ถาหากเกิดอุบัติเหตุขึ้น จะได นํา ขอ มูล สํารองกลับ มาใชได นอกจากตรวจสอบแล วยัง ตอ งจัด ใหมี การทบทวนซักซอ มการกู ระบบขอ มู ล เปนประจําดวย ประเภทของฐานขอมูลโดยทั่วไปที่รูจักกันในปจจุบันมี 4 แบบ คือ ฐานขอมูลแบบเครือขาย (Network Data Model) ฐานขอมูลแบบลําดับชั้น (Hierarchical Data Model) ฐานขอมูลแบบสัมพันธ (Relational Data Model) และฐานขอมูลแบบจําลองเชิงวัตถุ (Object Oriented Data Model) ฐานขอมูลที่นิยมใชกันแพรหลายมากที่สุดใน ปจจุบัน คือ ฐานขอมูลแบบสัมพันธ ฐานขอมูลแบบลําดับชั้น เปนฐานขอมูลแรกที่นาํ มาใชในวงการธุรกิจ ถัดมาคือ ฐานขอมูลแบบเครือขาย และปจจุบันนี้มีฐานขอมูลสมัยใหมเกิดขึ้นคือฐานขอมูลแบบจําลองเชิงวัตถุ นั่นคือฐานขอมูล นั้นมีการนําเสนอขอมูลและความสัมพันธระหวางขอมูลทีแ่ ตกตางกันไป ในบทเรียนนี้จะใชฐานขอมูลแบบสัมพันธหรือ รูปแบบตารางเปนตัวอยางประกอบการอธิบายการใช SQL ฐานขอมูลแบบสัมพันธจะนําเสนอขอมูลและความสัมพันธระหวางขอมูลในรูป รีเลชัน (Relation) หรือเรียกอีก อยางหนึ่งวาตาราง (Table) ตัวอยางของ Relation แสดงในตารางที่ 1 LastName FirstName Address ชิโนดม เสรี 745 สามมุขธานี เมือง เอี่ยมไพโรจน ธวัชชัย 134 ลงหาดบางแสน เมือง เดนวัฒนา นวลศรี 339 พหลโยธิน 1 ตารางที่ 1: Persons
City ชลบุรี ชลบุรี กทม.
โครงสรางของ Relation ประกอบดวย (1) แถว (Row) ของขอมูล โดยที่ ขอมูล 1 แถว หมายถึงขอมูล 1 รายการ ซึง่ แตละแถวของ Relation เรียกวา “Tuple” โดยแตละแถวของขอมูลจะประกอบไปดวยหลาย Attributes หรือคอลัมนของขอมูล (2) แตละคอลัมน (Column) ของ Relation ไดแกคณ ุ ลักษณะของขอมูลในแตละแถวซึ่งเราเรียกวา “Attribute” เชน ตาราง Persons ในตารางที่ 1 มี 5 tuples แตละ tuple ประกอบดวย 4 attributes คือ นามสกุล (LastName) ชื่อ (Name) ที่อยู (Address) และเมือง (City) คียหลัก (Primary key) เปน attribute หรือกลุมของ attributes ที่บง บอกวาขอมูลจะตองไมซ้ํากันในแตละ แถวขอมูลของตาราง ดังนั้นคาของคียห ลักจะตองไมซ้ํากันในแตละ tuple เชนจาก ตาราง Persons สามารถใช LastName เปนคียหลัก สิ่งที่ผูเรียนควรทราบเกี่ยวกับขอมูลในตาราง ของฐานขอมูลแบบสัมพันธ
6|Page
บทเรียนแบบสตรีมมิง่ มีเดียผานเครือขายอินเทอรเน็ต http://stream.aerobess.com โดยครูภเู บศ นิราศภัย (1) ทุกตารางตองมีคยี หลัก (2) Tuple หรือขอมูลในแตละแถวของตาราง มีขอมูลไมซ้ํากัน เชนเราคงไมเก็บขอมูลลูกคาคนเดียวกันใน 2 tuples (3) Tupleไมมีลําดับจากบนลงลาง (4) Attribute ไมมีลําดับจากซายไปขวา (5) ทุก attributes ในแตละตําแหนงของ tuple ในตาราง จะมีคาเพียงคาเดียว จะไมมีรายการของขอมูล (เรียกวา repeating group หรือ list of value) ในตาราง relation
บรรณานุกรม 1. C. J. Date, An Introduction to Database Systems, Addison-Wesley Publishing Company, Inc., Vol. 1, 1990. 2. J.D. Ullman, A First Course in Database Systems, Prentice-Hall International, Inc., 1997. 3. R. Elmasri & S. B. Navathe, Fundamentals of Database Systems, The Benjamin/Commings Publishing Company, Inc., second edition, 1994. 4. http://www.uni.net.th 5. http://www.อาวพราวรีสอรท.com/
7|Page