Op weg naar de honderdste Fietsbieb

In 2015 werd in Brugge de allereerste Fietsbieb opgericht, een uitleensysteem voor kinderfietsen. Dit project van beweging.net is nu, acht jaar later, een echt succesverhaal. Francis Devlamynck maakt deel uit van de werkgroep Fietsbieb binnen beweging.net en vertelt ons meer over de werking.

Een nieuwe fiets voor je zoon of dochter kost veel geld. Zelfs tweedehands en zeker als je meerdere kinderen hebt. Je kinderen groeien er ook snel uit. Daarom werd in 2015 een eerste Fietsbieb opgericht in Brugge door beweging.net. “Voor 20 euro lidgeld en 20 euro waarborg ontleen je er een jaar lang een fiets. Is de kinderfiets te klein of willen ze eens een ander model? Dan kan je je fietsje gratis inwisselen”, zegt Francis.

“De Fietsbiebs draaien volledig op vrijwilligers. Zij zoeken naar tweedehandsfietsjes, zetten die volledig in orde, houden de administratie bij, beheren de beschikbare fietsen op de website, … Er komt heel wat bij kijken. Chapeau aan al die vrijwilligers. Zonder hen is er geen Fietsbieb.”

Bij de oprichting was er meteen veel interesse in de Fietsbieb. Verschillende ge- meentes informeerden naar de mogelijkheden en ook de lokale vrijwilligers van beweging.net en partnerorganisaties sprongen mee op de kar. “Acht jaar later zitten we bijna aan honderd Fietsbiebs, dat hadden we niet verwacht. Onlangs zagen we ook fiets 001 terug, de allereerste uitgeleende fiets die na acht jaar bij grootouders terugkeerde. Een bijzonder moment.”

Ik vind het belangrijk dat beweging.net verder inzet op het Fietsbiebproject omdat dit echt wel een maatschappelijke impact heeft. We bereiken er ook een ander en ruimer publiek mee, zowel naar gebruikers als naar vrijwilligers. Mensen zijn altijd enthousiast als ze horen dat Fietsbieb één van onze projecten is. We merken ook dat dit, soms letterlijk, deuren opent in steden en gemeenten waar we niet meer of minder aanwezig zijn met beweging.net.

Ronde van Vlaanderen

De mijlpaal van de honderdste Fietsbieb mocht niet zomaar voorbijgaan. “We wilden er een echt feest van maken, met een Ronde van Vlaanderen voor kinderen. Ons verhaal startte in Brugge, waar net dit jaar de start van de Ronde van Vlaanderen terugkeerde.

Alle partijen – de Fietsbiebwerkgroep binnen beweging.net, Stad Brugge en Flanders Classics – waren meteen enthousiast”, vertelt Francis. “Op 26 maart, een week voor de echte Ronde van Vlaanderen, werd het Minnewaterpark omgetoverd tot een fietsparadijs. Kinderen van 2 tot 12 jaar konden hun poging wagen om kampioen te worden. In verschillende leeftijdscategorieën werden wedstrijdjes georganiseerd. Meer dan 300 kinderen namen deel. Het was slecht weer, maar dat deerde de mini-flandriens en hun ouders niet. Het werd een topnamiddag. Uit de deelnemers werden vijftien kinderen geloot die een week later als Fietsbiebploeg voorgesteld werden op het echte startpodium van de Ronde van Vlaanderen. Een ervaring om nooit te vergeten!”

Een hart voor fietsen

An Casteleyn, Nick Desmet, Peter Pillen en Mia Wouters zetten zich met hart en ziel in als vrijwilligers in de Fietsbieb van Oostende.

Hoe is het om vrijwilliger te zijn bij de Fietsbieb in Oostende?

Mia: Het is fijn om kinderen met een blij gezicht en een fiets naar buiten te zien gaan. Met een eigen fietsje kunnen ze samen met hun vriendjes fietsen. Dat is niet altijd evident.

Peter: Ik ben recent bij de Fietsbieb gestart via onze fietsvereniging. We zochten een goed doel dat we wilden steunen in Oostende. Zo kwamen we al snel uit bij de Fietsbieb en besloten we om ons te engageren bij de ondersteuning ervan, zowel financieel als in het zoeken naar vrijwilligers om te sleutelen aan de fietsjes.

Kruipt er veel tijd in jullie engagement voor de Fietsbieb?

Nick: Onze Fietsbieb is één keer per maand open op woensdag van 17 uur tot 18.30 uur. Met de vrijwilligers zijn we daar aanwezig van 16 uur tot 19.30 uur. De ene dag is dat wat langer dan de andere, afhankelijk van het aantal afspraken en de periode van het jaar.

An: Daarnaast is er ook een vrijwilliger die het herstel van de fietsen voor zijn rekening neemt. Deze persoon is zeer vaak aanwezig. Ik volg de administratieve kant op, zoals de afspraken. Bijna dagelijks krijg ik telefoontjes en dat is toch ook een organisatorisch werk.

Peter: Via sociale media zoek ik regelmatig mensen om eens te komen helpen. Van sleutelen aan de fietsjes tot een oproep voor materialen om de fietsjes te herstellen. Elke maand maak ik mij daar twee avonden voor vrij.

Maken jullie met de Fietsbieb een verschil in Oostende?

An: Ja! We zien dat aan het grote aantal afspraken. Vorige maand waren dat er meer dan twintig, gemiddeld zijn het vijftien tot achttien. En dat zonder veel reclame te maken. In het begin hebben we promotie gemaakt via de scholen, maar nu is dat niet meer nodig. De inwoners kennen ons en de mond-tot-mondreclame doet zijn werk. Mensen komen hier spontaan terecht.

Nick: Als ik door de straten loop en ik zie een kinderfietsje, dan kijk ik altijd of er een sticker van de Fietsbieb ophangt. Ik merk vaak zulke fietsjes op. Noem het een misvorming (lacht). Dat wil toch zeggen dat er heel wat fietsen van de Fietsbieb in omloop zijn in Oostende.

Er komen ook heel wat mensen over de vloer die een andere taal spreken, soms een taal die wij niet machtig zijn. Denk maar aan Arabisch, Armeens, Pasjtoe, ... Jammer genoeg ook veel Oekraïens het voorbije jaar. Dan moeten wij soms echt handen en voeten gebruiken om uitleg te geven. Gelukkig kunnen sommige technologieën, zoals Google Translate, ons ook vaak helpen. Maar die vertalingen zijn niet altijd even

Fietsbieb in cijfers

100 Fietsbiebs, de honderdste opent in 2023

€ 20 euro lidgeld , € 20 waarborg

16.000 fietsen in het aanbod

11.500 fietsen uitgeleend

750 vrijwilligers correct, wat soms leidt tot hilarische taferelen in de Fietsbieb.

50 % korting door een samenwerking met Wiegwijs.

Welke uitdagingen zien jullie in het fietsbiebverhaal?

An: We merken soms dat 40 euro voor sommige gezinnen te duur is. Met twee of drie kinderen is het confronterend wanneer het niet lukt om voor ieder kind een fiets te huren. Ze kiezen dan vaak voor één fiets en stellen de huur van een tweede fiets uit naar een volgende maand. Dat is pijnlijk. Soms proberen we een tussenkomst voor het huurgeld te regelen, maar dan nog blijft het vaak een uitdaging om de 20 euro waarborg te betalen.

Peter: Daarnaast focust de Fietsbieb nu ook vooral op kinderfietsen. We ontmoeten vaak veel jongvolwassenen van 14 jaar voor wie de meeste kinderfietsen te klein zijn. Vandaar dat we soms de vraag krijgen of we geen volwassenwerking kunnen uitbouwen. Er is maar een beperkt aanbod aan grotere fietsen.

An: Daarom hebben we eens geïnformeerd bij beweging.net Menen, dat een Free Wielie-project startte. Dit initiatief, een uitleendienst voor fietsen voor volwassenen, kinderzitjes, fietskarren, enzovoort, lanceren we nu ook in Oostende.

Peter: Met onze fietsclub proberen we een aantal fietsen voor volwassenen klaar te krijgen voor de lancering van Free Wielie. Zo willen we op een betaalbare manier kwetsbare volwassenen aan het fietsen krijgen.

Waar kijken jullie naar uit in 2023?

Peter: Tijdens de Week van de Mobiliteit, de autovrije week, in september organiseren we voor de eerste keer een Ride Out, waarmee we de Fietsbieb in de kijker willen zetten. We hopen dat dit een jaarlijks terugkerend evenement wordt, samen met andere organisaties die ook werken rond kansarmoede en vervoersarmoede.

Wat moeten we ons voorstellen bij de Ride Out?

Peter: Met een groep fietsers spreken we af om te fietsen rond en door Oostende. Een soort fietsparade die, zoals bijvoorbeeld in Berlijn, spontaan ontstaat en waar we veel mensen voor willen sensibiliseren. We denken daarbij aan opvallende fietslichten, fluohesjes, muziekboxen op de fietsen, ... om zo veel mogelijk zichtbaarheid te creëren. Om dit voor iedereen toegankelijk te maken, doen we dit zo veilig mogelijk, houden we ons aan de verkeersregels en fietsen we aan een haalbaar tempo. De fiets als vervoersmiddel staat die dag centraal.

De hersteldienst van Groep INTRO

Groep INTRO verkleint de afstand van kinderen, jongeren en volwassenen tot de school, het vrijetijdsaanbod en de arbeidsmarkt. Dat doet de organisatie onder meer met een hersteldienst, ook in samenwerking met de Fietsbieb. Sinds eind 2020 geven medewerkers van Groep INTRO basis fietsherstelworkshops in het Nederlands en Frans aan de vrijwilligers van de Fietsbiebs. Na hun opleiding krijgen die alle gereedschap en onderdelen om kleine herstellingen te doen. Fietsmechaniekers van Groep INTRO zelf staan in voor grotere herstellingen. Zo zijn kinderen, jongeren en volwassenen vlot weer op weg.

Christian Schepers, projectleider van Groep INTRO, blikt graag even vooruit: “In nauwe samenwerking met beweging.net willen we verder inzetten op het fietsenproject. Naast fietsen herstellen en lesgeven erover, blijft het verzamelen van kinderfietsen bovenaan de agenda. Dat moet de opening van nieuwe Fietsbiebs mogelijk maken. En dan toveren we op nog meer gezichten een glimlach. Van een kind dat een fiets ontleent tot een vrijwilliger die een workshop fietsherstel volgt. Want jezelf vlot, efficiënt en duurzaam kunnen verplaatsen in stedelijke omgevingen is een enorme meerwaarde.”