XX ANIVERSARIO
(1979-1999)
OS MONICREQUES XX A NIVER SA R IO (1979 -1989)
Te xt o s e m aqueta : Isabel R ey Pousada Hu stra ct on s : Kuk as
M on tax e ex pos ic ión :
Gena Beemonae Javier M. Oro Marce l /n o de Sa nt iag o Isab el Rey
e tam én
eeeece
Mon te ro
e
Marco s v íe stez
Pa tr ocin an : IG A EM CONCEL LO D E SAN TIAG O Departamento de Ed uca ci ón Departamento de Cult ura Co la bo r a n :
PAZO DE CONGRESOS E EXPOSICIÓNS OlE SANTIAGO Ll TONOR. Artes Gráficas Im pri m e
utc ncr. Depósit o Legal
C-46411999
índice
A memoria na le mbranza
11
Os espectác ulos
17
1979·1989 A rúa das Balconadas
18
23 27 30 33 36
Historias dun papel Don Gaiteros Canonxo A culpa foi de Mozart Adubíos Unha noite no Pórtico do Paraíso Odisea
40 42 44
E tamén
48
Ca miñaron eo nnosco
52
Non é tarefa doad a expresar nunhas poucas palabras o que supón esta r doad o de xenialidade. Conleva , desde logo, posu ír unhas cualidades artlstlcas innatas, ainda
que manter tamén unha consonancia no traballa que desenvol va toda a forza creativa . Este é o caso de Kukas e da súa compañia de monicrequ es, que ó long o dos seus 20 anos de existencia sou'peron combinar o talento coa perseverancia. Poucos grupos de teatr o de Galicia poden presentar unha tra xectoria tan firme . Desde os primeiros anos do seu historial, nos que Kukas e Isabel conseguiron situa-lo mundo das marionetas eun lugar propio no incipiente panorama do teatro galego, ata as últimas montaxes nas que se recuperan diferentes leneas e romances 9ale905, as s úas actuacións estiveron sem pre acompañadas polo éxito. Moitos deles son xa clási:05 de refe rencia na nosa escena, pioneiros nunha senda pala que rnoltos andivero n
: espois. Lembro con gusto as colaboracións rn áis estrellas que levou a cabo a Xunta de 3 alicia cos Monicreques de Kukas; por unha banda a montaxe producida polo Centro J ramático Galego "O Mariscal", que nos achegou a tod os as fazañas de Pardo de : ela; ou a máis recente auspiciada desde o IGAEM , "Unha noite no Pórtico de =araiso", unha oportunas leccións sobre a historia de Galicia que se representaro n no - arco do programa "Galicia. Terra Única". Xusto é lembrar tamén a importancia do labor pedagóxico que vén realizando a :.: ~ pa ñ i a , así como o traballo ás veces m áis anómino para escenografias e atrezzo : : . ,¡ tros grupos, a súa prese ncia continua nos máis importantes festivais de marione:2; de España e na programación de teatro que se real iza dentro e fóra de Galicia O de Kukas é un mund o a esca la, un mundo de cores brillantes e pape' - acné ... é a vida mesma feita coa medida dun escenario concibido para a ¡1:..s : - oS : : ;'''ete do público de t ódatas idades .
Cumpren os seus Monicreques 20 anos. Menos mal que ainda leñen toda a vida por diante. Moitas felicidades.
Jesús Pérez Varela Conselleiro de Cultura , Comunicación Social e Turismo.
A traxectoria artística de Marcelino de Santiago "Kukas" é un expoñente da vitahdade que os monicreques representan para a nosa tradición cultural. Ó longo destes anos tivemos a oportunidade, nenas e nenas e tamén calquera oersoa que goza ca proseso de creación dun títere. de sentí-la maxia que este partí-
: ular espacio xenera. Este XX Aniversa rio, que recolle unha parte da dedicación dos diferentes artis-
:as que compartiron tantas propostas de dinamización arredor do titere, non é unha caraca no camiño andado. senón un punto de inflexión na súa traxectoria, que sen c úbica vai ter unha fructífera continuidad e ó longo dos proximos anos e que fai do sorriso de nenas e adultos o mellar recoñecemento deste traballo.
Xosé A. Sán chez 8ugallo Alcalde de Santiago
;
A memoria na lembranza
11
grupo nace de form a ca sual cand o Kukas Que dacuela tiña unha exposición de másca ras e n Santiago é contratado z a-a actuar como "mimo" e despois dunh a con ersa con mem bros da comisión de festas cornc-ometese xunto a Isabel Rey a montar un : soectá culo de títeres. e ast o 4 de marzo de • ?79 na "Feíra do O ueixo" de Arzúa coa estrea da cera -Fabanola e televexo " presentase por pri- era vez 6 público a compañia de teatro de anonetas OS MONICREQUES formada por Marcel in o de Santiago (Kukasl , Isabel e Rosa Rey coa colaboración ne sa primeira función de Jac obo Remu ñan e J.L. Bo tana. c-orno incorpo rase 6 grupo Fernando Pedrido.
O o
-r
este primeiro ano de vida son moitas as peripec ias que vive o grupo, dende a desfeíta do seu teatrtño o dta da estrea meno r es tan xa ntar o que líes obrigou nos primeiros <eses de existencia a ter que utiliza r 2 pancartas : ara actuar. unha diante que os ocul taba da vista ce público e outra detrás pintad a a xeito de deco -aoo. e que suxeitaban os membros da s cerníSI:)r,S de festas. Tamén neste ano e tras unha :arga policial cando representaban na Praza do " ourat de Santiago ante ce ntos de persoa s incluícas neis con nenas unha obra cri tica á construcnón da Autopista do At lántico. foi detido Marcelino : e Sant iago ó que se l1e lrnpuxo unha multa ; obernativa que foi aboada gracias á colaboración co ad á dos Compostelán s.
N
prin cipios de 1980 inco rpó ranse grupo por un breve períod o de tempo dous novas membros. Loquis e Cecilia. que carncipan na montaxe da obra de Manuel María . " Barriga Verde " cun ha estrea , tamén en Arzúa, ... n tanto movida deb ido a que na melade da funeón e cando un dos personaxes estaba a dicir ; -;Ai ven a dema, ai ven o aemo": todo co mezou a -noverse. pero no eran os efectos espe ciais . sen ón que o palco afundira cando o púb lico
A
ó
ó
chover subi rase net para pode r segu.r ver-ce a obra . mediados deste mesm o ano o grupo queda formado por Kukas. Is abel e Ro sa ós que se xunta J . Ménd ez que vai a permanecer na cía. ata 1983. E na estrea . esta vez en Santiago. de dúa s obras " Toca qu e toca a muiñeira " e " O Pelu quillas Langarillas" suced e outra divertida anécdota cando uns batall6ns de pirulís e chupachu ps tiñan que atacar ó Pelu qulñas e unha s señoras se lanzaron a coller os caramelo s de madeira pensando que eran de verdade rampe ndo máis de un mentres os tittrite iros berr aban intentado saívalo s: "i Señora. que son de mentira!". Por esa época é cando comeza n a facer ru adas con xigantes e cabe zudos . actividade que aba ndonan a pattires dos anos noventa .
A
n 1981 estrean. en Ordes as obras " A don Esmirriau no lIe gusta o ba callao " e " Pirula do Vertedeiro ", así como "O colar de Marica " (1a versión ) en Santiago e dúas r uadas incorporándose durante un ano á cta . dou s neves membros. a lga e Xerardo Lcmbao.
E
N
o ano 1982 coproducen co grupo Titiriti a obra " Marco/fo o Astrólogo" e dúa s ruadas.
No ano seg uinte mon tan "O colar de Marica " (za versión ) . unha ruada e outra obra .. Maisguarrita Pha cher" e unha ru ada por encaro go da Concel/eria de Educación do Conceuo de Santiago en protesta po los vertid os nucleares tlr i . lánicos cerca das costas galegas. En 1984 estrean en Valdoviño a obra "A triste historia do mundo Facundo " e ou tra ruede . Ne sta época colabo ran coa cia . Carlos Clem ent e M. Galleg o, Xos é Tojo, Xavier Camba. Anton io
Nadar e Ana lIIamola, xunt c ós me mbros funda.
co-ee Ku kas e Isabel Rey.
N
esta 1- etap a a liña de trabaíto da efa . ca racteri zase por:
Dar a co ñece r e asentar o teatro de ma rionetas en Gaticla , tralo oco deixadc pal a oesapa rteó n de Barriga Verde. Representar espectáculos en galego. contribui ndo as¡ á norma lización da ling ua galega, especialmen te entre o pú blico infantil. Crear espectácu los didá cticos, non violentos. lúd icos e de part icipación activ a dos espectado res . Coidado trat am enlo dos qulóns e ob ras d rama teas representadas, das que autor Marce lino de San tiago (Kukas). Con strucc ión de ma rionetas sob re todo de vanñas e luva . decor ados. vestiarios. xiqantes . cab ezudos, máscar as. etcétera . para t6d olos seus espectáculos . Integ ració n do mimo e os l iteres nos espectáculos é
ntre 1985 e 1989 prodúcese un paré ntese na activida de da co mpañía, periodo no Que Isa bel Rey termina os se us estudios. e treballa en cobraxe , e na producción e d istrib ució n teatral coas clas. Medusa e Teatro da L úa ; pela súa parte Marce líno d e Santiago (K u ka s) funda con Jorge Rey no 1986 a compañia Cac h ir ulo na que manlen. ata súa marcha en 1989 , unha liña de crea. eón similar á que viña rea lizando en OS MONI. CREQUES. estrea ndo nestes anos obras como " Fa/abarato ", "O Carbal10 29 ", " Do n Gaiferos " t 1a versión),e " Pio Pío Arr echou ch io " obras da s cue é aut or do texto e marionetas Marceli no de Santiago.
E
14
partires de 1990 dous feños relevantes como son: a asiste ncia de Marcel ino de Sa ntiago (K u kas ) curso de construcción de marionetas impartido por Franc i sc o Peralta e a rea lización de escen ografias para teatro como a do Mozo que chegou de lonxe • e o traba llo rea liza do por Is abel Rey no campo da xestión. prod ucción e d istribució n teatral marcan unha nova etapa na súa traxectoria constituíndo unha soc iedade limitada Kukas Produccións Artíst ica s que contrata ó pe rsoat artístico e técnica segundo as neces idades de cada esp ectácu lo. Tanto a cre ación artística como a xestíón emp resaria l están en mans dos do us socios da compañ ía encargándose cad a un deles de diferentes aspectos segu ndo o espectáculo , así Kuka s é autor. deseñad or • constructo r. man ipu lador de marionetas e d irector escénico: e Isabel Rey productora, di stribuido ra , cons tructora. man ipulad ora de marioneta s e directo ra escé nica .
A
E
ó
a sta 2 etap a da cía. ca racte rizase por:
Acercar o teatro de marionetas ós espectad ores xoves e adultos creando espectácu los para t6dolos públicos . Investigar na creación de novas prototipos de marionetas que conxugan diferentes técnicas de manipulación que permiten montar espect áculos de gran formato . Ape rtura de novas mercad os de distribució n para o teatro de ma rionetas e investir en infraestructura ma teria l e técnica . Diversifica r as actividades da cía . dedicándose tamén á doc enci a e a realizar traballo s artt sticos par a outras empresas .
Ensina r a novas manipu ladores de ma rio netas o man exo dos diferentes tipos de marionetas utilizados pala c ía. Con tribu ír a dIg nificar o teat ro de marione tas. estes últimos anos xunto ós propios socios de Os Monicreques teñen participado co mo man ipulado res de marionetas nos diferente s espectá culos: Carlos Clemente, L ui s a Aguado, Marian Gonzalez, Nekane Fernandez, Pedro Rubin, Beatriz Sanchez, Mercedes Castro , Xan Cordeiro, Eugenia Ig les ias Lodeiro, Eugenia Romero Baamonde, J av ie r Méndez Oro.
N
Teñen col aborado na con strucción de marionetas e e scenografias Suso Bermejo, Xosé Tojo, Balta sar Patiño, Pepe Penabade, Marcos Viei tez Fandiño_ Desertaron a ilum inación dos d iferentes espectácu los. Su so Bermejo, Manuel Nu ñez, Francisco Veiga, Manuel Carballo e Baltasar Patiño e Kukas. Prestaron as súas voces ás marionetas Xo se M. Olveira " Pico " , Xan Cejudo, Victor L. Mosquera, Evarísto Calvo, Gustavo Pernas, An xela G. Abalo, Susana Dans, María Bauzas, Pilar Pereira, Ma ría Pujalte, Mela Casal, Marcos Vieit ez, Xavíer Estev ez, Abelardo Estevez, Paco Souto, Carlos Clemente M. Gallego, Santi Prego, Reb eca Montero ... esta segunda década de existencía creen os sequintes espectáculos: "A rúa das Balconadas " en 1990, "Oon Gaiferos" en 1992 e " Canonxo " en 1994 coa :ue Kukas remata a Trifoxía Compastelán baseada en leneas e romances de Compostela e do Camiño. Coa estrea en 1991 de "Historias dun papel" a ccmpeñla recibe a súa primeira subvención pública. ~~ o anos seguintes estrean "A culpa foi de Mozart ", "Adubios " e "Odis ea".
N
o ano 94 Marcelino de Santiag o invitado polo Centro Dramático Galego a dirixi r un espectácul o de teatro de marionetas baseado na obra "O Mariscal" de Ramón Cabanillas e Antón Vilar Ponte. o Que supuxc o recoñecemento por parte do COG e o IGAEM do traballo e a traxectcrta artística desta compañía . Co n esta o bra estrease a primeira produ cción de marionetas de ca rácter institucional.
N
é
n ~ 997 crean unha o bra baseada na tustona da ldade Medi a en Gaticía e que se titula, " UnHa noite no Pórtico do Paraiso " para ser repre sentada durante os meses de xuno. agosto e setembro nas escaleiras da fachad a pnnc pal da Catedral de Ourense co mo activid ade com plementaria á Expos ición de Escultura Románica e Gótica .
E
o a no 97 Kukas rec ibe unha Mención de Honor polo seu traballo no teatro de marioneta s do Centro de Documentación de Titeres de Bilbao
N
art icípan ~bitual~e.n te en tOO.olos circuitos teat rais de Galicia . e en Ieir as e festivais internacionais co mo Festival Internacional de Titeres de Tolosa , Festival Internacional de Marionetas de Bilbao, Festival Internacional de Titeres de Vigo , Feira Europea de Teatro para Niños de Xixón, Mostra de Teatro Ibérico do Nordes do Brasil, Compostela 93, Feira do Teatro de Galicia, Mostra de Teatro Xeración NOS, Festival para la Infancia y la Xuventude de León etcétera.
P
A
dema is da producción e distribución de
espectáculos tamé n deseña n e reali zan
escenografías , vestiarios. atrezzos. ca rtets para outra compañ ías e Insñtució ns como OUomol, Mofa e Befa, Teatro da L úa Áncora Produccións , Os Ouinquillan s. Tea'tr o
15
do Aqu í. Au la de Teatro da Un iversidade de Santiago.COG o ano 1998 colaboran na producción da obra " Federico, Fed erico " escrita e dírtxida po r Kukas para a compañía esturtana Factoria Norte
N
mparten cursos de teatro e marionetas como en Ferradura Aberta, Fundación Municipal de Cultura de Xix ón, Festi val Internacional de Teatro de Ribadavia, Xornadas Pedagóxicas de Guim araens (Portuga l), Fortal eza (Bras il), Centro Sociocultural de Fingoi...
I
eñen realizado exposicións das súas mari onetas e escenog rafías en Xapón no " Par que dos Pobos de España n de Kintsesu, Teatro Campoam or de Oviedo, Fundación Municipal de Cultura de Xixón, Centr o Mun icipal das Artes dos Títeres de Bilbao, Centro de Inform ación Cultural de Galicia ...
T
16
Os espectรกculos
1979-1989
Fabanola e o televexo
o Peluqillas Langarillas
(1979)
(1980)
Au tor
t,l anipuladores marionetas
Técnica de manipulación '!'offi''ª-º''-"''' ''''''''''''''''--
Kukas (1· equ ipol Isabel Rey Rosa Rey Jacobo Remuñan Kukas (2° equ ipo) Ferna nd o Pedrido Kukas
Tilere de luva
Barriga verde
Técnica de manipulación
A don Esmirriau non lIe gusta o bacallao (1981)
(1980)
Técnica oe manipulación Técnica de manipulación
Toca que toca a muiñeira (1980)
Técnica de manipulación
18
o Colar de Marica 1
(198 1) (1 ver s i ón)
Técn ica de manipulación
Chiquilicatro (1982)
Maisguarrita Phacher (1983)
Técn ica de manipulación
A triste historia do mundo Facundo (1984)
'Técnica de man ipulación Técnica de manipu laoón
o Colar de Marica (1982) (21 ve rsión)
" ec- sca de man ipulació n
20
l '
22
f•
A rúa das Balconadas 1990)
l;
f1
i
~~~~~~~:===~Marcelino deSantiago
~
Kukas Isabel Rey
\,I.,) nipt.dadorn marionetas
oa recrea ción de sta lenda na que se ca nta como foi tapiada a Rúa das Bal conada s porque nela foi asasinado un a-cebrspo durante a celebración da proce sión do : orpus en vinganza por ter aldraxad o a unha ca-na. K ukas inicia a súa Tril oxía Com p ostela.
C
.: oosta en esce na de este espectáculo en princi: ::> fci concib ida como unha "maque ta" dun má is
g-ande. pero o resultado obtido de u lugar non s6 a ..JO espectá culo en si mesmo . senó n a unha : esta en escena dunha grande vis tosid ade pt ásti-
ca e exqu isita man ipulación dunhas ma rtone-as que eran un prototipo novo que conxuqabar : terentes técnicas de manipulación que per nut.e- a tota l mob Hidade da ca beza en toc atas ouecc.c- s ~ o ma ne xo po r unha soa per soa. e que e -e- - r a ad aptació n do mod elo de variñas e ños ce Peral ta del Amo . Nestas marionetas ainda no n estaba se _: :-: =: o problema da manipulación das ce-r -as
24
2.S
26
Historias dun papel (199 1)
Kulf as Ma nuel Nuñez Kvh as Isabel Rey
Tojete Realización vest farlo Deseño cartel e programa
Actor de pantomima Manipuladores marionetas
Maria Gaita/ro Isabel Rey Kullas (1 . eq ui po) L uisa Aguado Mari an Gonza/ez (2'" eq ui po)
Nell ane Femáttdez
Beatriz Sanchez
e
colase a m áxica historia duo monifate de papel que nace ent re follas de periódico duo taller de marionetas e vive a súa propia aventura entre outros fantoches e proxectos de títeres ata que , e seguindo o proceso de construcción tradicional, se converte na cabeza doutta nova marioneta.
a posta en escena de este espectáculo quedase dar unha visión plástica, divertida , do mundo da construcción e do teatro de marionetas, polo que interesaba crear unhas martonetas de diferentes téc nicas de man ipulación que oeixarán á vista tanto os seus mecanismos como a súa estructura formal.
polo que a direcci ón planeouse un trabaüo de improvisacións a parnres dun argumento bás ico ata conseguir estructurar tódalas aventuras e o proceso interior dos personaxes en relación co s sucesos que lIes Ian acon tecen do, sendo a música o soporte sobre o que se foi desenrolando a historia e que o mesmo tempo exudaba xunto a mímica e as ono matopeas a expresarse os personaxes.
"obra era unha pantomima de actor e marionetas
27
28
Don Gaiferos (1992) Autor
Dirección Desetlo marionetas
Deul'lo escenografía Desel'lo vestlarlo Dese l'lo Ilumi nac ión Deser'lo cartel Voces galego
Mu s ico s
on motivo do Xacobeo 93 a cía. decide mon tar esta obra que pertence á Triloxía Compos telá e que está base ada no Romanc e de don Gaiferos de Mormaltán peregrino que ven a Santiago e grac ias a un milag re do apóstolo Santiago morre co mo era o seu desexo na Catedral co mpostelá. Na posta en escen a desta obra era interesaba mostrar o cam ir"io, polo que era fundamental que as marionetas tivesen perna s, pero as mario netas de fias trad iciona is non permitían conseguir a
C
3D
necesaria precisió n nos movementos e ser manipul adas por unha soa persoa. Por elo deseñouse un prototipo novo de ño s. pero cun sistema que caiga a marioneta dun amés que leva o titiriteiro e lIe permite manipulala a el s6 sen axuda.
31
32
Canonxo (1994) Autor Dirección Desel'lo mari onetas , vesue rtc. escenog rafia ü ese ñc iluminac ió n Construcción marionetas
Realizació n ves tlario Desel'lo carte l
Voces ga leg o
A""
on esta obra Marcelino de Santiago completa a súa Triloxía co mpos telá baseada en roman ces e lendas composteláns e do Camiño de Santiago, esta recrea dramaticamente a triste historia da protagonista da funda ción do mosteiro de Conxo.
C
Nesta obra cre áronse unhas marionetas similares as utilizadas na Rua das Ba lconada s pero de tam año case natural (sobre 1,50 m.).
e nas que se conseguiu solucionar o problema que supoñlan as pern as creando un mecanismo similar 6 utilizado nas de Don Gaiferos. A o bra amasa fortes contrastes que van dende o lirismo poético das escenas de amor ata a tensión tr áxica das de traizón e morte.
33
34
35
A culpa foi de Mozart (1995) Autor
Dirección
Isabel Rey
Dese ño marionetas,
Es cenografia, cartel Dese ño v esti ari o Dese ño il uminació n Co nstrucción marionetas e
Escenograflil
Colaboración musical Realización vestiario Mani puladores m arioneta s
Kukas Isabel Rey
Francisco Veiga Kulras Isabel Rey "'.rian GOrlza/ez Beatriz Sanchez Nehane Femandez Marcos Viei!ez Opiu$ Day Isabel Rey (10
eq uipol
Kull.as Ma,lan Gonza/ez Nelrane Femández Beatriz Sanchez (2" equipo) Kukas XII" Cordeiro Nekan. Femández
Beatriz Sanchez
· A
parodia dos preparativos e ensa ios dun festi va l mus ical serven de pretexto para cre ar unha comedia na que a música é o me smo tempo desencadéante e soporte das acci6n s dramáticas e vehículo exp resivo das mesmas; e que supuxo a particular homenaxe da co mpañia á Mozart e unha forma lúd ica de achegar a tódolos públicos 6 mundo suxestivo e evocador da música clásica . Na posta en escena co ntemplá ronse varios aspe ctos, dun ha banda o espa cio escénico tiria qu e evocar un teatro trad icional co seu foso para os m úsicos , pano, varáis. etcétera, e os personaxes de bian ter aspec to humano, pero sen perde r
36
a pos ibilidade de transgredir as leis da física e da gravidade que perm iten as marionetas, isto levou a adaptar o prototipo utilizado en Canonxo e O Mariscal a un tamaño máts peque no que permitíra unha man ipu lación máis lixeira. buscando rnaor Iiberdade de movementos e unha representación realista ou máxica segundo interesara en cada mome nto do espectáculo .
37
I
38
t
- r: r' " ' " -. • j
j
,
"I J'
,
[I i' •
•
l
\
¡
-
.
'", 1
39
Adubíos (1997) Autor
DireccIón
Oeseño cartel Deseño ilumI nació n Narrador Mimos.manlpula dore.
un canto para á escena que se desenvolve en tres espacios conceptuáis diferentes , a nada , as dúas dimensión e a terceira dimensión , unha metá fora sobre o afán de superación persoal, e a intoleranci a e incom prensión ca ra os diferentes .
E
Decidiuse utilizar para mostrar 6 espectador cada un dos mundos onde suced ía a historia as formas de expres ión teatr al máis lóxicas para cada mu ndo: O mimo par a a nada , as sombras chinas para as dúas dimensi6ns, e a manipulación de obxectos para a terceira dimensión.
40
sr ; .....
41
Unha noileno pórtico do paraíso (1997)
~i¡¡;¡:O;~~Ei>~¡¡g:===Marcelino de Santiago Suso Vil/ami! e estudio hist6rlco ~Guión Kuk as Au tor
Is abel Rey
~KUk"
~
Dir ecc ión Deseñ o m ario netas , vesuar to. esc enografía Oeseño iluminac ió n
Voces galego
Kukas Sa /tasar Parirl o Xan Cejudo Kukas Vict or L. Mosqu eira
X.M.O/v eira "Pico " Evaris to Calvo Abe/ardo Estévez Xav;er Est év6Z Is abel Rey Marco s Vieitez
Beatriz Sanch ez Xan Cord eiro Nek ane Fem andez
Manipu ladore s mar io neta s
W equip ol Isabel Rey Nekane Fern ández Xan Corde /ro Beatriz Sanchez (2° eq uipo ) Isabel Rey Gena Baam onde Javie r M. Oro Marcos Vieitez
e
amo actividade co mpr~~enta ri? ~ mostra de arte medieval, Gallcla rcmamca e
g ótica este espectáculo 10i un encargo para representar a historia de Galicia dende o século IX ata o XV, nas escalinatas do P órtico do Paraíso da Catedral de Ourense.
42
~ un paseo pala historia medieva l da man da estatua da fachada da Catedral de Ourense do Reí David e dun despistado pereg rino francés chamada Marliño a través de diferentes escenas que intercalan os relatos históricos de Daví~ e . Marliño coa escenificación de diferentes episodios baseados unhas veces en feitos reate e outras en lendas populares.
43
Odisea (1998)
MONI<k.Q~$
1>.
KVKA~
P'k<f$4NTA
O~J$ ••
A O!'l<!kO
»ll((Ié5W: HAt<4L1N ' ... $A/tITJAQO
nha das poucas obras que a compañia ten representa do que non sexa da autoría de Kukas é esta versión do poema épico de Homero, no que se poñen en escena as aventuras que 1Ie acontecen a Ulises dende a súa partida de Trota ata a súa chegada a ltaca.
U
Para representar os seres humanos e os deuses, as! como os diferentes mundos nos que viven utilizárons e diferentes técnicas de expresi ón teatral como os actores con máscara ou cabezudos para represen tar 6s deuses , as marionetas cunha t éc-
44
ntca de manipulación igual
as utilizadas en Don Gaiferos, para representar os seres human os nas súas aventuras en terra , e as sombras chinas para representar os viaxes por mar.
45
46
47
E tamén
Ruadas (1980-1984)
•• •
•• • •• •• ,••
••
••• ••• • ,•• ••• •
•
48
Na casca dunha árbore (1992) Auto ra Vers ió n g aleg a Di recc ión
Obra de teatro de actor encargada polo ICONA para representar por toda cañera no verano de 1992 dentro da campaña " To do s con tra Ó lume " e na que se trataba unha histor ia en torno as consecu encias de non facer correctamente a quetma do restrotlo.
49
-------=-
o Mariscal (1994)
A utor
Adap tación
;;==.. ~ ~
Oirecc lón ~xudante d e
dirección
~
Desello marionetas , ca~
5==li:
es cenografía e vestiario
5==>1
nes e ñe iluminación Voces
----' =' F'"!
Kukas Francisco Veiga XI ,., Ceju do Belén Consten/a
Xavie, Estévez Victo, L.orenzo
.-
X.M.OlveiriJ
~Pico"
Suuna Dans Xose Vi/arel/e Diego Vare ta Maria Bauzas Marc os Vieitez Rodrigo Ro el Manuel Gu ede An drés Pazos Paco Oti Miguel de Lira Ern esto Chao Pilar Pere lra Mela Casal Lu isa Maronez Manipulado res ma rio"oe.,"•••~_~/sabel Rey
0=='1'
~
~ ~ ~
~
F=-o
~
::--::- '1 ~ ~.
~ .- ~
••
Pedro R ubi" Marian Gonza/ez Nellane Fernand ez Beauiz Sanchez Mercedes Cas tro L.uisa Aguado
......
50
Actividade docente
51
"--
Cami単aron connosco
52
53
1990-1 998
D ir e c c ió n Es c énic a Isabel Rey Pousada
Marcehno de Santiago
1990- 1998
1994
A x udant e s d e direcció n Xan Cejudo
Marcos Vieitez
1998
e X igante s Antonio Nocar Ana marrota Luisa Aguado Espinosa Ma De Los Angeles ccreeee Nekane Fe rr.a ndez Santos Pedro Rubin Garndo Beatriz Sandlez Blanco Xan co-oeec Budlt\Q Eugenia Iglesias lodeiro Eugenia Romero Baamonde Javier Mendez Oro Marcos Vieitez
1984 1984 1991/ 1994 1991-1996 1992-1998 1993-1995 1994-1998 1996-1997 1998-1999 1998-1999 1998-1999 1999
1979-1999 1979-1999 1979 1979-1983 1979-1980 1980-1980 1980-1980 1980 -1983 1981 -1982 1981-198 2 1983-1984 1983-1984 1983-1991
1979-1999 1979-1999 1979-1984 1979·1 98 3 1980 1980 1980 1980 1981 1981 1982 1982 1984 1984 1984·199 0 1990 1990 1990 1990-199 8 1990-1998 1990·1998 1991 199 1-1998 1991 -1998
197 9·1 999' 198 0·1983 1980 1980 -198 3 1982-198 4
S4
Manipuladores d e Mario n etas ,Cabezudos Marcelino de Santiago Viqueira (Kukas) Isabel Rey Pausada Jacobo Remeñan Ferro Rosa Rey Pousada Fem3llÓOPedfido Mayor
cecsa semaocez Loquis J.Maooez OIga Xerardo Lombao Jose Tojo (ToJ9te) Xavier Cam ba Carlos Clemente Martinez Gallego
Voces Kukas Isabel Rey Rosa Rey Jase Manuel Mendez Fernando Pedrido Cecilia Loquis María Tareixa Navaza Oiga Asun Cesar Lombera Tojete Antonio Nodar Canos Cleme nte An)(ela G. Abato Gustavo Pema s Suso Bermejo María Bouzas X. Manuel Olevira -Pcc Vlctor Lorenz o Santi Prego Evaristo Calvo Xan Cejudo
Belén Constenla Luisa Marnoez Diego ver eie MlQuel de lira Rodrigo Roel Andrés pazos Abelardo Estevez Neka ne Fema ndez BeatriZ sanchez Xan Cordero Gena Baarnonde Eugenia Iglesias Rebeca Montero
1991·1998 1992·199 8 1992·1998 199' 1994 1994 1994 1994 199 4 1994 1994 1994 1994 199 4 199 4 199 4 1994 1997 1995·97 1995·97 1996·97 1998 1998 1998
M u s icos Kukas J ,Meodez M'gue! de Sanlla go Rosa Re y x aver Camba
Ca r10s Devesa X,Manuel Eiris Xan Casas sanli Pintos Manel Rcden c
1992 1992 199 3 1994 1994
Farruco
Xavier Estevez Susana Dans Marcos ve-tez Paco Souto P~ar Pereira María Puja lle Mela casal Ernesto Chao Manuel ooeoe Paco Oti
xosé vüarene
1979 ·1999 1979·1999
De s e ñ o e Jo u realización Vestiarios Isabel Rey Kukas
Rosa Rey Maria Gaiteiro
1979 · 1983 199 1
1990 1991 1992·1995
Deseño ilumin ac ión Suso Bermejo Manuel Nul'iez Romaniega Francisco Veiga
Manuel c aroenc Baltasar Patino Kukas
1997 1997 1998
198411991
De s e ñ o s Marionetas, Es c e n og ra fi a s , Mecanismos Kukas Suso Bermejo Isabel Rey aanasaePanño J- Mendez Pepe Penabade Tojete
1919 -1999 1980 1991·1999
Des eñ o Carteis e Progr am a s Kukas J.Mendez Isabel Rey
1990 1990·1992 1991·1999 1992·1993
T écnicos Luce s e Son Suso Bermejo Manuel Nuflez Isabel Rey L...
Kukas Marcos venez Manuel Carballo Osea r Lopez
1993-199 9
1919·1998 1919 ·1998 1980
Fo to g rafia s Jacobo Remul'ian Kukas AntoniONcdar
Emilio Lavandeira Felill De La Fuente Isabel Rey
1981 1981-1982 199511991
1919·1999 1979 ·1999 1919 ·1984 1980·1983 198 311990
C on s tru ctore s Marcelir'lO De Santiago (KukasJ Isabel Rey Pausada Rosa Rey Pccseoa J,Mendez Carlos Clemente Martinez Gallego
Jose TOJo (Tojete) 5osoBermejo Ballasar Patif\o xc se Penabade Marcos Vieitez
198311991 1990 1992 1994 199511998
Beatriz seocn ee Blanco Xan CorcIeiro Manuel c e-cese Osear Lócez Paula
199511996 1996 1997 1998 1998
1979 -1999 1979 -1999 1980·1983
1991 199211995 1995196 1992
lO" 1995
A xud ante s de C onstru c c ión Luisa Aguado M' De Los Angeles Gonzalez Nekane Femandez Santos lasa Carlos Martinez Brea Pepe ccean
1990 1992
lO"
199 3119 99
•
1994·1991 1998
••
Gracias a tódolos colaboradores, com paneiros, amigos e ins t itu cións qu e dun ou dout ro xetto tedes colab orado connosco neste s anos porque sen vo s non t erta sido posible a:J-!'"\"~~ and ai na. ~ ¿...\ ()~;.;\ ;;;...... ,\ K ukas e Isabel
ss