Festival: Publicación da Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo

Publicaci贸n da Mostra Internacional de Teatro C贸mico e Festivo

E

IRIA

Cangas 89

SABADO 2 20 h. na Casa de Cultura, charla de Xosé Lois "O Carrabouxo" sobre: o humor na sociedade actual

DOMINGO 3 12 h. na Casa de Cultura Nenos do Curso de Plástica de Xiria de Cangas Historias para oir, ver e contar 20,30 h. na rúa Tanxarina de Galicia Coca, a volta da besta 23 h. no Cin~ Galaxias Ancoradouro de Galicia Querquellequer

LUNS 4 19,30 h. Eirado do Costal Teatro Kaos de Galicia Baixo os nosos pés ... kavernosos 22,30 h. Cine Galaxias Geroa de Euskadi Ertzaina al pil-pil

MARTES 5 19,30 h. Eirado do Costal Viravolta de Galicia As aventuras do Dr. Sabañón 22,30 h. Cine Galaxias Vol-Ras de Catalunya Insolit

MERCORES 6 22,30 h. Cine Galaxias Teatro del Alba de Aragón Aquí no paga nadie

XOVES 7 19,30 h. Casa da Cultura Faba na Ola de Galicia Puchos e botas 22,30 h. Cine Galaxias Teatro del Alba de Aragón Cabaret Shangai 25 h. Bar Alondras Maxia e ilusionismo

VENRES 8 19,30 h. Casa da Cultura Mummerandada de Inglaterra Hell is not so hot ~2,30 h. Cine Galaxias Teatro del Norte de Asturias Devocionario 25 h. Pub Komplot Maxia e ilusionismo

SABADO 9 12 h. Casa da Cultura charla: O teatro portugués hoxe 18 h. Casa da Cultura Teatro de Marionetas do Porto de Portugal Vida de Esopo 20 h. na rúa Mummerendada de Inglaterra The tree of life 22,30 h. Cine Galaxias Art'e Imagem de Portugal A vida do Grande Dom Quixote ...

25 h. Casa da Cultura Teatro de Marionetas do Porto de Portugal Entre a vida e a morte DOMINGO 10 12 h. Casa da Cultua mesa redonda: ¿onde vai o teatro galego?

14 h. Xantar Clausura - Premio Xiria ao Labor Teatral 19,30 h. na rúa Art'e Imagem de Portugal Brincadeiras á retalho 22,30 h. Cine Galaxias Karra Ejalde de Euskadi Etc... etc

EXPOSICIONS na Casa da Cultura Pequena historia do Teatro en Cangas Debuxos de humor de O Carrabouxo Cartaz do Teatro Portugués

LIMIAR Xa temos aquí, de novo, a Mostra de Teatro de Cangas.

Despois de seis anos seis, empézanos a resultar, case case, cotián: as testas do Cristo, a Mostra de Teatro, o comenzo do curso escolar...

Case case, parece como se as cousas viñeran de por-si-soias, e que xa todo será así, sempre.

Sin darnos conta de que nada aparece por xeneración expontánea, senón gracias a un gran estorzo -calado, claro, pero todo hai que decilo-, e que todo cambia, todo {lúe e non nos bañamos duas veces no mesmo 17,'0, as{ como tampouco tacemos duas Mostras no mesmo cine, amigo Heráclito, que o auditorio non nos acaba de chegar.

As{ que, xa está aquí, repito, a Mostra de Teatro.

Que cadaquen busque a sua máscara e se apreste a representar o seu papeL' o público, maravilloso; os cómicos, inxenios{simos; e eu de sau:dador a darvos a benvida,' xa sabedes, bla, bla, bla, bla. : Saúde e bicos.

Xosé Pereiro Presidente de Xiria

• anXarlna

Galicia

Desde a súa formación en 1983, o Grupo Tanxarina ten representado as súas obras Em numerosas ocasións, saindo con regularidade de Galicia e sendo un habitual visitante de Portugal.'

Leva montados un total de sete espectáculos e dez coproduccións: Tu ti-Fru ti, Titiricircus, O cumpreanos da Infanta, etc ..: Tanxarina imparte tamén cursos na área de marionetas e fantoches, e reparte a sua actividade co deseño e realización de fantoches, marionetas, cabezudos para a organización do Festival de Fantoches Galegos e para a orientación de cursos de dramatización para profesores.

COCA A VOLTA DA BESTA

Este é un espestáculo de animación e ocupación urbana no que se empregan tres espacios diferentes para o seu desenvolvemento:

o espacio

do Dragón O espacio do Cabaleiro O campo de batalla O espectáculo dura unha hora e media, e durante os primeiros tres cuartos de hora, en cada ún dos espacios primeiros desenvólvese unha serie de accións teatrais simultáneas encamiñadas a presentar a cada ún dos combatentes (dragón e cabaleiro) e ós seus acompañantes: representacións de títeres, danzas e dragóns, fumes e outros; e a recrutar entre os asistentes o exército que ten que acompañar a cada personaxe ó campo de batalla, entregándose para eso estandartes e outros elementos de guerra.

Cada exército sairá do seu espacio en desfile ata o campo de batalla, onde se distribúen coreograficamente os exércitos e comenza a acción da batalla.

Un castelo de luz e fogo dá por rematado o espectáculo.

Ancoradouro Mimo Biografía 1981 nace en Cangas do Morrazo como un traballo de base pola recuperación do xesto dentro do ámbito teatral galego.

Participación en Mostras de Teatro de Galicia. Euskadi, Catalunya e Portugal (Porto e Coimbra).

Traballos para TVE, TVG. e a TVE d\3 Euskadi.

Subvencións da Xunta de Galicia e da Diputación de Pontevedra.

Grupo pionero do tniballo con Mimo e Pantomima en Galicia.

ESPECTACULOSREPRESENTADOS

Asi din que dixeron Velai o mimo Marcapasos Querquellequer

Galicia

Ouerquellequer é unha montaxe, en clave de humor, da biografía dunha parella, que vai en regresión cronolóxica, desde a vellice ata a primeira infancia.

ACTORES Mónica Camaño Pili Rial DIRECCiÓN E MONTAXE Xosé Vázquez Pintor

Teatro Kaos

Galicia

Trátase dun Grupo de recente creación, xa que nace como tal en Maio de 1988. Fórmano xentes de distinta procedencia e formación: músicos, actores e titiriteiros en colaboración con artistas plásticos nun intento de formar espectáculos integrais.

MAN IPULADORES

Amparo Ibarra Suso Piñeiro Xabi Alonso TECNICOS

Manuel Pena Juan Luaces DlRECCION

Amparo Ibarra

BAIXO OS NOSOS PES ... KAVERNOSOS Nunca pensastes que existen uns seres subterráneos?

Quén non arrimou algunha vez a ore 11a ao chafl e escoitou estranos ruidos?

Ruidos sospeitosos que soan baixo os nosos pés.

Por iso, se escoitades que aterra resoa ...

ALERTA, é que alguén está molestando aos kavernosos.

BAIXO OS NOSOS PES ... KAVERNOSOS é un espectáculo de títeres e animación con música en directo, e trata da extorsión ecolóxica á que está sometida a Natureza.

A través dos nosos personaxes subterráneos e das súas aventuras reivindicamos o respeto que a Natureza merece.

Geroa

Euskadi

Traballos realizados: Febreiro do 79: KAIXO AGUIRRE, creación colectiva con ver· sión literaria de Ramiro Pinilla e dirección de Antonio Malonda.

Febreiro do 80: LA MANDRAGORA, de Nicolás Maquiavelo. Dirección de Cristina F. de Martí.

Agosto do 80: HISTORIA DE LA MUÑECA ABANDONA· DA. Espectáculo de rúa dirixido por Paco Obregón.

Setembro do 80: ABRAHAM Y SAMUEL, de Víctor Ham. Dirección de Carlos Vides.

Outono do 81: MUERTE ACCIDENTAL DE UN ANARQUISTA, de Dario Fo. Dirección de Antonio Malonda.

Novembro do 82: MOLIERE O LA INTRIGA DE LOS BEATOS, de Mijail Bulgakov. Dirección de Antonio Malonda.

Xaneiro do 84: HER PUNTILLA SU CRIADO MATTI, de Bertolt Bretch. Codirixida por Carlos Vides e Paco Obregón.

Maio do 85: EL CASAMIENTO, de Nicolás Gogol. Dirección de Paco Obregón.

Abril do 86: DONA EL VIRA, IMAGINATE EUSKADI, de Ignacio Amestoy. Dirección de Antonio Malonda.

Xaneiro do 87: GRANDE PLACE, de Mario Onaindía. Adaptación para o teatro e dirección de Paco Obregón.

Xaneiro do 88: Y ANTIGONA. .. ?, de Joan Casas. Dirección de Paco Obregón.

Abril do 88: ERTZAINA AL PIL-PIL, creación colectiva. Di· rección de Paco 'Úrbegón.

ERTZAINA AL PIL-PIL Informe - Atestado: "Quixemos fincarlle o dente á realidade e conseguir que dispoñades dun lugar ao sol dende onde mirar, cara a cara, a chanza, a mofa e a sátira, no noso traballo.

Desenterrar a machada da risa e dirixila, aquí e agora, ao noso presente máis inmediato.

Conquistar a sorrisa, a risa e aínda a gargallada, pois, o noso país tamén, e de risa ou, tamen, o noso país é de risa.

Se non é fácil falar, menos aínda o é rírmonos da nosa situación, de nós mesmos, e sen embargo, hai que seguir intentándoo.

Conquistar para o Teatro a noticia periodística, o debate parlamentario; conse· guir unha linguaxe teatral que nos eleve ao escenario para que o público goce recoñecendo uns personaxes e unha rea· Iidade: a que está apegada á butaca.

PACO OBREGON REPARTO

'.

Premios e Galardons: Premio ao Mellor Grupo de Teatro de Euskadi. Bilbao, agos· to de 1982.

Premios ao Mellor Grupo, Mellor Actor e Mellor Actriz. 11 Certamen Nacional de Teatro de Avila, outono 84.

Premio á Adaptación máis orixinal dun texto clásico. 111 Certamen Nacional de Teatro Ciudad de Avila, outono 85.

Premio ao Mellor texto literario. Festival Internacional de Sitges, maio'86.

Premio ao Mellor Grupo de Teatro de Euskadi. Premios Ercilla de Bilbao, agosto 86.

Premio ao Mellor espectáculo do ano. Postdam College, New York, abril 88.

....

'.'

::

Sr. Alday Dr. Torregrosa Dr. Irisarri Dr. Escudero Enfermera

Javier Alday Alfonso Torregrosa lñaki Irisarri Juan Luis Escudero Yolanda Beguiristain

EQUIPO TECNICO

Técnico de mantenemento do centro Sr. Javier Obregón Técnico en celebración Santa Patrona Sr. Paco Mayo Fotos e Raios X Sr. Esteban Mújica Persoal técnico A.T.S. Sta. Izaskun Asua Sta. Rosa María Martínez Secretaria Sta. Yolanda Peña Administración e Xerencia do Hospital Sta. Eva Cortijo EQUIPO ARTISTICO

~.

Doctor da Familia Alday Dr. D. Mario Onaindía Natxitua Foto robot ou cartel Sr. D. José Ibarrola Director do Centro Dr. D. Paco Obregón Aguirreburualde

Viravolta

Galicia

Viravolta nace no vran de 1982 como grupo de teatro-giñol. Algúns dos seus membros participaran xa noutras experiencias teatrais a nivel comarcal. Como tal grupo levan feitas ata o momento oito montaxes, tendo todos en común a utilización de títeres de guante, varillas. sombra e outras técnicas como a manipulación de obxectos ...

Na elección dos textos non teñen norma fixa, sendo algún de creación propia e outros adaptacións, colaboracións, etc... .

MANIPULACION

Anxel García Fernández Pilar Alvarez Blanco Xulio Balado López AUTOR TEXTO

Anxel García Fernández AUTOR MUSICA

Luis Areán Taboada ESCENOGRAFIA

Xulio Balado MARIONETAs

Taller de Viravolta VESTUARIO

Pilar Alvarez DIRECCION

Anxel García Fernández

AS AVENTURAS DO DOCTOR SABAÑON E O SEU AXUOANTE FLEMON O Doctor Sabañón traballa ca. seu axudante o sanitario Flemón nun ambulatorio da Seguridade Social.

No transcurso da historia van resolvendo dificilísimos casos clínicos ata que chega á consulta unl1a cabra cun mal que resulta ser un feitizo do bruxo Papuxo.

Para desenfeitizar á cabra vai ser precisa a música e os protagonistas van buscar unha flauta e un tambor máxicos.

Lago dunha loita colosal ca Dragón Mamalón, vixiante dos instrumentos, os naso herois conseguen, coa axuda dos rapaces, a creación da música necesaria para desenfeitizar á cabra.

Vol-Ras

Catalunya

A Compañía está formada basicamente por tres actores, JOAN CUSO, JOA FA ECA e JOA SEGALES, incorporándose a cada novo espectáculo máis actores ou técnicos en función das necesidades das montaxes.

Nace o Grupo no ano 1980 e, ademáis da súa actividade como profesores de mimo en diferentes centros de Barcelona e Catalunya, e da sua colaboración en programas de TV (El Planeta Imaginario, El Edén, ... l, levan creados xa os seguintes espectáculos teatrais: El cas de la patata rosa, El cavallet d 'ilusions, Strip tease, Flight e Oh stress, que foron vistos por máis de trescentos mil espectadores nas mil duascentas representacións realizadas por todo o territorio de Catalunya, do Estado Español e do extranxeiro.

INSOLlT é un espectáculo teatral na liña de humor xestual característico da Compañía Vol-Ras. Os tres actores representan máis de cincuenta personaxes diferentes que interveñen nas quince escenas que conforman o espectáculo.

A acción sitúase nas rúas e prazas dunha grande cidade e os personaxes protagonistas son individuos que representan ao antiheroi, a personaxe que está de paso, ao eterno viaxeiro.

As accións destes elementos ou as situacións nas que se atopan son nun principio reais e conforme avanza a escena vanse disparando, entrando nun xogo máxico no que a fantasía se mixtura coa realidade.

Todo o espectáculo ten un "alicerce" sonoro baseado en temas do cine musical americano que fan de contrapunto ás escenas que derivan ás veces en "coreometrías" ben esperpénticas, ben tenras, ou ben na liña do humor absurdo.

Tanto a escenografía como a iluminación están en función deste concepto de mundo INSOLlT, no que aínda é posible todo.

A escenografía que en apariencia é unha cámara negra, vaise trocando en cada escena por uns efectos especiais de transparencias de luces, potenciando este clima de solpresa que non se perde en todo o espectáculo.

1 TERPRETES

Joan Cusó Joan Faneca, J oan Segalés DIRECTOR

Pep Cruz

De Vol-Ras dixeron (entre outras cousas): "Unha longa gargallada" - J. Benlloch (Qué y Donde) "Para pasalo moi ben" - A. de la Hera (Ya) "Altos voos" - F. Rodriguez (Deia) "Excelentes e divertidos actores do xesto" - Pérez de Olaguer (El Periódico)

Teatro del Alba Pilar Molinero

Antonia Juan

Santiago Meléndez

Margarita Luis

Ana Tabuenca Marcos Guerrero J. R. Benaque

Inspector, policía, abuelo ...

J. R. Benaque AgustllJ Miguel

Aragón

AQUI NO PAGA NADIE, de Darío Fo Teatro del Alba présenta unha das obras máis coñecidas e representadas en toda Europa do gran Darío Fo: AQUI NO PAGA NADIE (Non si paga, non si paga) é un espectáculo extraordinariamente cómico na liña do mellor teatro popular que ademáis propón un ha situación absolutamente actual producto da inflacción e a actuació.n dos sindicatos.

AQUI NO PAGA NADIE conseguiu abarrotar tódolos teatros nos que se presentou, obtendo un rotundo éxito popular.

Un divertidísimo espectáculo para todo o mundo.

TECNICO DE ILUMI ACION

Alejandro Aragor AXUDANTE DIRECCION

María José Calvo

"Unha obra que destaca a comicidade e o divertimento ao tempo que é unha das máis coñecidas e representadas en Europa" Slott - Zaragocio

ESCE OGRAFIA

Santiago Meléndez DIRECCION

Santiago Meléndez

CON:

Ana Tabuenca Enrique Miana Laura Plano Pilar Molinero Santiago Meléndez

"Unha divertida comedia de matiz social e de protesta, moi inxeniosao O público aplaudiu a rabiar despois dunha función extraordinariamente cómica, procaz moitas veces e francamente graciosa" Antón Castro - El Día

CABARET SHANGAI "Soulevard Magenta" foi unha festa e un dos espectáculos emblemáticos do que se deu en chamar "novo cabaret español". Impúñase un novo estilo neste menospreciado xénero mediante unha linguaxe fresca, directa, irreverente, paródica e un pouco salvaxe, todo ofrecido a un público amplo pero predomina~temente xoven.

En.CAVARET SHANGAI v?lvemos á carga. Un espectáculo con tódalas virtudes e defectos deste tipo de espectáculos arrevistados, cabareteiros, vulgares, sublimes e cheos de "lentejuelas", plumas, empuxóns, estreliñas e estrelóns. Non é o peor que comence a risa: segue a gargallada, o asombro, a maldade, o vivorreo, a "'cacha, as vedettes que irrompen entre o público, o presentador que non cala agachado non se sabe onde, pantomima, bailes organizados, coreografías caóticas, parodias amables, parodias sanguentas e sobre todo, un ritmo aloucado e un ha longa serie de sensacións acumuladas que só pretendían un ha cousa: divertir o máis posible, é dicir, unha barbaridade.

Así que deixen soltos os seus perxuizos, relaxen as suas preocupadísimas mentes, déixeno solto todo e agárrense porque chega o CAVARET SHANGAI.

Faba na Ola

Galicia

FICHA TECNICA:

o Colectivo de monifantes, música e animación FABA NA OLA

:.tONIFA TES E OBRADOIRO

está formado por compoñentes procedentes de varios eidos artísticos (expresión dramática, música, plástica, animación cultural e infantil, ... ) e constituiuse en Vigo na primavera do ano 1986.

FABA NA OLA é un termo popular que se escoita en lerras do Ortegal e que tantas veces a Nenucha tén chamado a algún de nós; aplícase a aquelas persoas que non teñen paraxe, acougo; á xente inqueda, fervellas, fervellas-berzas, cu de mal asento, fuxefuxe e cousas do xénero.

Rosa Estévez MONIF ANTES:

Mónica Taboada Marta Lois MUSICO, OBRADOIRO DE INSTRUMENTOS:

Xico de Cariño MUSICO, DESEÑO:

Xurxo Estévez DESEÑO, OBRADOIRO:

Eloi Martín OBRADOIRO:

Sensi Castela ESPECTACULOS ESTRENADOS:

A ovella e o lobo - Estrenado no Festival da Roman'a do Galiñeiro (Gondomar)

O caldo de pedra - Estrenado na Festa do Emigrante en Pol (Lugo) Teatro de animación - Estrenado na Semán de Teatro Infantil (Vigo) A Illa das Sorpresas - Estrenado na IV Mostra de Teatro Cómico e Festivo (Cangas) Puchos e botas - Estrenado na Roman'a do Galiñeiro (Gondomar)

PUCHOS E BOTAS de Carmen Armijo (adpatación d-e Xico Peña), é un ha historia de manías e anoxos entre os ananos Mico, Garabato, Tartaruguiño e o xigante Botonudo.

Mummerandada MUMMERANDADA Kevin Brooking Angela de Castro Gregoire Carel Ali Houlliebecq Amanda Owen Bim Mason

Inglaterra,

Este grupo foi formado en 1985 por Bim Masan con outros estudantes da Escola Jacques Lecoq, converténdose co tempo nun dos máis importantes grupos británicos de Teatro-circo.

Eles crearon un estilo único de teatro popular, sinxelo e divertido, combinando un alto nivel de técnicas circenses, que inclúen acrobacias, xogos, maxia e músi• ca, con mimo, máscaras, técnicas de pallasos, ...

Os seus espectáculos, concebidos sempre para entreter, provocar e facer participar ao espectador, teñen recorrido xa numerosos Encontros e Festivais de toda Gran Bretaña e de varios paises europeos: Alemania, Bélxica, Holanda, Noruega, Italia ... e agora Galicia.

~-.--

THE .TREE OF LIFE (rúa) - "A árbore da vida"

E-< O

~

O

C/)

E-< O

Z

C/)

.....

'\

Teatro del Norte o Teatro

del Norte ten participado, con diferentes espectácuÚJs en moitos Encontros e Festivales, entre os que salientamos: VIII FITEI (Porto) 1985 "Persona" Encontro Internacional de Ciudad Real 1985-86 11 Festival Internacinal de Hernani 1986 "Total 86" DiputaciÓl'l Provincial de León 11 Fira de Teatre al carrer de Tárrega 1986 Estaferia Teatral de Asturias 1986-87 Muestra de Teatro Asturiano en Madrid 1987 IV Festival Internacional de Almada (Portugall 1987 Circuitos Teatrais da Xunta de Galicia 1987-88 I Feria de Teatro de San Sebastián 1988 Jornadas de Teatro Asturiano en Lisboa 1988 Festival Internacional "Nantes carrefur de L'Europe" 1988 Festival Internacional "Gran Teatro de Europa", Italia 1988 Festival Internacional "Wedken Teatro", Nápoles 1988 Festival de Holanda, Amsterdam 1988

INTERPRETES: José Luis García Lois Soaxe Etelvino Vázquez MUSICA: Mike F, Cohen ESPACIO ESCENICO: Paco Cao Etelvino V ázquez ILUMINACIDN: Jesús Pérez VESTUARIO: Paco Cao AXTE. DIRECCION: Ana Gladis Rodríguez DIRECCION: Etelvino V ázquez

Asturias

o TEATRO DEL NORTE foi

creado por Etelvino Vázquez en febreiro de 1985 como un Grupo de encontro, como un espacio de investigación e de busca arredor do feito teatral. Un lugar de experimentación, de confrontación con outras formas artísticas de reflexión e de aprendizaxe da práctica escénica.

Etelvino Vázquez formou parte do Grupo Caterva desde 1968 ata a sua disolución en 1977 e do Colectivo de Teatro Margen ata 1984. Con Tea· tro del Norte realizou os espectáculos seguintes: 1985 "Malas noticias acerca de mi mismo", orixinal de E. Vazquez e con dirección de Jesús Pérez e Etelvino Vázquez.

"Valle-Inclán", espectáculo sobre textos de D. Ramón del Valle-Inclán".

"Los principios del actor", demostración de carácter pedagóxico sobre as diferentes técnicas da interpretación.

1986 "Carlota Corday", creado e dirixido por Etelvino Vázquez.

1987 "Viaje al profundo Norte", creado e dirixido por Etelvino Vázquez.

1988 "El mío coito o la épica del BUP", de Maxi Rodríguez, dirixido por Etelvino Vázquez.

"El retablillo de Don Cristóbal", de F. García Larca, dirixido por Etelvino Vázquez.

"Devocionario", creado e dirixido por Etelvino Vázquez.

Asimes,mo, e desde a súa fundación, Teatro del Norte ven realizando un intenso labor pedagóxico, tanto a nivel interno, desde o seu Laboratorio, como impartindo seminarios en diferentes lugares do Estado.

O Laboratorio de Actores de Teatro del Norte, desde a sua creación en setembro do 85, realizou os espectáculos seguintes: "El rincón oscuro", a partir de Bodas de Sangre de García Larca.

"La doncella, el marinero y el estudiante" de García Larca.

"La secretaria" de José Ruibal.

DEVOCIONARIO "Eu era nova e inxenua; pecháranme nun convento desde cativa; só coñecía xente desagradable; nunca antes oira as fermasas palabras que me dicías de seguido; parecíame a min que che debía os encantos e belezas que descobrías en mín, e nos que me facías reparar; oín falar de ti; todo o mundo se disputa o teu favor; e tí facías todo o posible por esperta-Io meu amor... Pero en fin, ceibeime do engado. Grande resultou a axuda que me deches, e da que tiña, confésoo, moita necesidade... Ai, como puden ter sido feliz se cansentiras que te amase!"

Mariana de Alcofarado

DEVOCIONARIO é un espectáculo creado por Etelvino Vázquez a partir das cinco cartas de amor da monxa portuguesa Mariana de Alcofara· do, publicadas en París o 4 de xaneiro de 1669 por Gabriel de Laverg· ne, vizconde de Guilleragues e probablemente autor das mesmas.

Teatro de Marionetas DIRECCIÓN:

J oao Paulo Cardoso ESCENOGRAFÍA e MARIONETAS:

Rosa Ramos MUSICA:

Joao Loio INTERPRETACION:

Ana Queiroz J oao Paulo Cardoso Mario Coutinho EXECUCION MUSICAL:

Carlos Magalhaes

Porto

o TEATRO DE MARIONETAS DO PORTO constitúese en

1987, congregando a un grupo de persoas amantes desta arte, que así dan continuidade á actividade que viña senda desenvolvida no TAl desde hai case dez anos.

O proxecto do TMP, centrado nun núcleo de seis persoas con experiencias artísticas diversas, céntrase exclusivamente na producción de espectáculos no terreo das marionetas e formas animadas. Nunha das vertentes máis important.es do seu traballo, o TMP tense adicado ao estudio e recuperación de antigas formas de teatro tradicional portugués de fantoches, das que hai que salientar o Teatro Dom Roberto. Por outra banda, teñen encetado novas experiencias de creación, máis no nivel da marioneta de expresión contemporánea, que deron como resultado a presentación dun espectáculo de animación dé obxectos. Noutro terreo, o da televisión, os elementos do TMP tiveron tamén unha experiencia enriquecedora integrando o equipo de creadores é intérpretes de series para nenas: "A árbore dos Patafurdios" e "Os amigos do Gaspar".

A presentación de TMP na selección oficial do "Festival Mondial des Théatres de Marionettes" contribuiu decisivamente na proxección do Grupo alén das fronteiras do seu país. E así, con espectáculos para todo o grupo ou con espectáculos para un só actor creados por Joáo Paulo Cardoso, que dirixe o proxecto artístico, o TMP leva efectuadas varias xiras polo extranxeiro con actuacións en diversos festivais internacionais: Segovia, Liege, Xerusalén, Saarbrucken, Charleville-Mezieres, Neerpelt, Strasburgo, Venecia, Marsella... ademáis de ter representado en todo Portugal.

Teatro Art' e Imagem INTERPRETES:

Cristina Santos Diana Moreira José Goncalinho José Leitao María Joao Santos Pedro Carvalho Rui Pavia Susana Barbosa MUSICA ORIXINAL:

Jig (Grupo de Música Celta) MARIONESTAS:

Roberto Merino DIRECCION PLASTICA:

José Manuel Pereira ADAPTACION:

Norberto Avila

TEATRO

AAT'IMAGEM / 1 1I1

'O~

Portugal

Grupo de grande actividade, nace o 20 de agosto de 1981, e desde aquela leva realizados os seguintes espectáculos: 1981 O vagabundo que sonha Palhaco - Dir: Fernando Costa 1982 A calquer hora o Diablo vem - Dir: Fernando Costa 1984 Historias para serem contadas - Dir: Roberto Merino Poes(a de Natal - de poetas portugueses e brasileiros 1985 O principezinho . Dir: Roberto Merino Os maleficios do tabaco - Dir: José Goncalinho O Palhaco verde - Dir: Roberto Merino Brincadeiras a retalho - creación colectiúa para á rúa 1986 A procura do medo - Dir: Roberto Merino Cartas de amor - creación colectiva para café-teatro Varia90es sobre a Lúa - Dir: Roberto Merino 1987 Palhacata, Palhacita, Palhacao - creación colectiva 1988 Vida do Grande D. Quixote e do Gordo Sancho Pan9a - de Antonio José da Silva (o Judeu), adaptación de Norverto Avila e dirección de Roberto Merino Desde a sua creación levan feitas moitas representacións por todo Portugal e diversas xiras polo extranxeiro, destacando: Tres saídas a Checoslovaquia con tres espectáculos Unha saída a Austria Duas saídas a BéIxica con dúas pézas Actuación en Cangas con Historias para serem contadas Participan, en outono do 89 no "International Mooving Theatre" en Budapest (Hungría) e fan unha xira por Alemania Occidental.

Desenvolven, ademáis, outras actividades relaccionadas co Teatro: Organización do FAZER A FESTA-FESTIVAL DE TEATRO PARA A INFANCIA E A XUVENTUDE (l edición en 1982) TEATRALOGO-CONVI VIO DOS QUE FAZEM E GUSTAM DE TEATRO (l edición en 1983) Edición da Revista CADERNOS FAZER A FESTA Edición da Revista TEA TRO ata o numo 8 Cursos e seminarios de Teatro.

'11 I

A ViDA DO GRANDE DOM GUiXOTE DE LA MANCIlA E DO GORJO SAN~O PAWc.A

Karra Ejalde

Euskadi

Karra Ej alde é un actor guipuzcoano, afincado na capital alavesa dende hai uns trece anos, que se puxo en contacto cun psiquiatra de Barcelona o doctor José Manuel Onofre, despois de ter pasado unha crise aguda. Un tratamento de musicoterapia, ceramicoterapia e psicodrama brindoulle a posibilidade de volver a vida cotidiá. Unha recuperación que non tería sido posible sen a axuda de Sor Begoña Arrizabalaga. Pero a sua estadía no manicomio, no pabillón B, cama 9, 'non resultou valeira.

Pudo coñecer a Andreu Martín, un dos promotores do espectáculo, suxeito residente no pabillón do lado, afectado de demencia precoz, que aporta dúas .historias ao espectáculo. .Tamén tería oportunidade de trabar amistade con José Antonio Ortega, director do espectáculo terapéutico, que se ocuparía de seleccionar o material dramático para a obra.

Xurde así un monólogo, convertido á súa vez cun diálogo constante co público, que pode non ter fin en función dos espectadores e da súa progresión dramática.

Actor curioso, que alucina nos ascensores e cando se tumba na cama ten a {arte sensación de estar en horizontal, Ejalde tense mostrado partidario varias veces de trocar o nome do espectáculo polo de ugalimatias pala {ugacidade da súa esencia ..

Etc... etc ... é a posta en escena dunha autobiografía enleadísima, dun conta contos, dun "cuentista", dun contador que vive do conto e que nos conta dende o escenario a xeito de terapia (psicodrama) os momentos máis traumáticos da sua vida desgarrada.

Karra Ejalde, en compañía dunha silla, cóntanos en forma de relatos tradicionais, e outros que inventa sobre a marcha, a historia dun pacente que decide reinsertarse na sociedade e para o seu reingreso no mundo real elexiu a profesión de conta ·contos. É un espectáculo cunha grande dose de ironía e humor baseado na "capacidade oral do actor" e que en certo modo emula as parodias e anécdotas dos antigos xograres e bufóns . É un espectáculo para persoas "normais" e para o público neurótico, sen rumbo fixo na vida, incapaz de alcazar a felicidade.

INTERPRETACION:

Karra Ejalde TEXTOS:

José A. Ortega e Andreu Martín DIRECCION:

José Antonio Ortega

Enrique Harguindey Cómico e Festivo Á hora de definir o carácter que había ter a Mostra de Teatro que XIRIA instituía, houbo acordo en aceptar a proposta feita por Maruxa Barrio: cómico e festivo.

Cómico e festivo porque lle acaía perfectamente á tradición canguesa de pobo extravertido, ledo, festeiro e participativo.

Cómico e festivo porque, en contraste coa rica manifestación da alegría e da rexouba na literatura e na cultura popular galega, o noso teatro estaba sumido en escuridades de tebras e sombras.

Cómico e festivo porque é proverbial a disposición parateatral do pobo cangués no Antroido e fóra del, xa que en Cangas é festa todo o ano.

Cómico e festivo porque a escea galega non pdoía ser copada por laios, velorios e marchas fúnebres en visión unilateral e tremendista.

Velaí porqué, nos cangueses e máis nas xentes de fóra, prendeu no intre aMostra. Velaí porqué o público acudíu masivamente desde o primeiro momento 80S locais do teatro. Velaí porqué a xente encheu rebuldeira as rúas e as prazas que os grupos animaban con ventos de color, música e fantasía. Velaí porqué nenos, mozos e vellos se convertiron en actores e protagonistas do espectáculo.

Dende logo que para XIRIA non se trataba de utilizar o cómico e festivo como engado para pescar público, coma caramelo para atrair espectadores nin comaplata{o~ ma para que a xente saltara, despois, ao serio. Non: o cómico e festivo ten un valor en si. Non é un xénero menor e subalterno. É, por suposto, tan trascendente e sublime coma o tráxico. A concepción cómica popular non opón a risa e a festa á seriedade tráxica nin á rigorosidade científica senón a unha concepción dogmática e restrictiva do serio.

Nunha obra clave para a comprensión do cómico e da cultura popular (*). Mihail Bahtín desenvolve as características da risa carnavalesa, entendendo carnaval non só coma un período concreto, o Antroido, senón tamén coma o triunfo dunha sorte de liberación provisoria da verdade dominante e o rexime existente, da abolición provisoria de todas as relacións de xerarquía, privilexio, regras e tabús.

Esta risa é, ante todo unha risa de {esta, de participación social; non se trate dunha reacción individual e aillada senon do protagonismo de todos, do conxunto do pobo. En segundo lugar e unha risa universal, que acaba a todas as cousas e a todas as xentes, comprendidos os propios participantes: o mundo é percibido baixo o seu aspecto risíbel, ledo e relativo. En terceiro lugar, esta risa é ambivalente: desborda alegría mais é, ao tempo, bulreira e sarcástica; nega e afirma á vez; sepulta e mais resucita.

Esta concepción cómica popular, xerada durante séculos, conformada na Edade Media, culminará no tempo do Renacemento para despois, maiormente a partir do século XVIII, irse desnaturalizando, transformándose en formas mutiladas e restrinxidas. Con todo, esta concepción, este sentido da festa popular, perdura aínda nos nosos días, en maior ou menor grado segundo as diferentes culturas. E os seus trazos están ben arraizados en Galicia.

Velaí, senón, a nosa rica literatura cómica popular, o rebulicio das nosas ferias e romarías, a tradicional retran(";1 P ambivalencia na nosa definición antropolóxico-

cultural. Por moito que un predominio alleo e alieante vaia estragando, empobrecendo e esmagando a unha cultura creada ao longo de séculos, ternos fe en que os galegos saibamos asimilar os novos elementos ;>rogresivos de evolución social e os incorporemos a aqueles herdados que debemos conservar. En que desa transformación xurda a resposta ás necesidades do noso tempo. E en que saibamos avanzar polos carniños da Historia deixando unha impronta de pobo lúcido.

Na concepción cómica, o home sinte a continuidade da vida enriba da práza pública, mestu.rado á multitude, na que o seu corpo está en contacto cos das persoas de todas as edades e condicións. Síntese membro dun pobo en permanente estado de crecemento e renovación. É polo que, a risa da festa popular engloba un elemento de victoria, non somentes sobre do medo que inspiran os horrores do mais alá, as cousas sagradas e a morte, senón tamén sobre do que inspiran todos os poderes, os soberanos terrestres, a aristocracia social e todo aquelo que oprime e limita...

A risa, en forma plena ou restrinxida, non pode ser nunca instrumento de opresión. Ninguén conseguiu {acela oficial -afirma Bahtín- ela seguiu sempre a ser a arma da libertade nas mans do pobo.

Ese esprito é o que debe seguir alentando a nosa Mostra. (*) Mihail Bahtln: "Lóeuvre de Fran~ois Rabelais et la culture

populaire au Moyen Áge et la Renaissance··. Hai traducción castelán. en Alianza Editorial co titulo de "La cultura popular en la Edad Media y el Renacimiento".

Antón Lamapereira 2 notas sobre o humor na comedia

Unha A comicidade é unha causa moi seria como o demostra o feito de que señores moi sesudos, por ex.: o filósofo Bergson e tamén Freud, lle adicase ó tema do humor e á risa ducias e ducias de p~inas nos seus escritos.

En xeral, pódese afirmar que a prespectiva cómica sirve para "distanciarnos", no sentido brectiano, de nós mesmos e da realídade que nos rodea permitindo "rimos" de nós mesmos e do mundo.

Nos fenómenos cómicos incluíndo nestes a parodia, a irom'a, a sátira e o humor concurren todos eles a disminuir a ,. arrogancia" das persoas sinalando a debilidade humana e lembrando que tódolos actos humanos por moi intelectuais e espirituais que sexan dependen de necesidades corporais. A risa, descubrindo a importancia do carpo detrás da máscara espiritual do individuo, fai a seguinte advertencia: "calquera que sexa admirado coma un semi· dios, de feito é un home coma tí e coma eu" (Freud).

Qué sentimento, senon, produciría por ex.: olla-lo Papa Wottila evacuando augas nuns urinarios da Plaza do Obradoiro despóis dunha bendición "urbi et orbe "?

Cando nos rimos dos outros, rímonos sempre un pouco de nós mesmos. É unha forma de coñecerse mellar, .. e tamén, a pesar de todo, de sobrevivir caendo sempre de pé calisquera que sexan as dificultades e os obstáculos. Neste sentido as risas poden ser un fermoso alivio frente ó que ten a vida de destructiva. Hai escritores que confesan escribir humor porque no fondo son pesimistas".

O distanciame,nto producido dende o talante cómico axuda a non crer nada dogmaticamente, axuda a descobri-Ia fraxilidade e relatividade das causas indicando que os valores e normES sociais non son mais ca convencións humanas útiles para a vida en común pero que poderían ser remplazadas por outras convencións. Hai polo tanto certa negación dunha arde trascendente e inmutable máis propio da visión tráxica.

- Non renuncia ó rigor literario e ós ritmos dramáticos.

- Dende o ponto de vista do actor valórase o como o fai.

- O traballo por conectar ca público é esixente, ético e profesional.

- Dous exemplos: Alonso de Santos', Woody Alen.

B - Comedia: xoguete cómico. Teatro de pura evasión.

Que afalaga os instintos do público Artificiosa, axustada a unha carpintería rutinaria e con catro chistes que provocan a risa.

- Tente a converti-Io espectador en suxeto pasivo, receptor.

- Vende a mercancia do que fai "gracia" facéndoa cada vez máis barata e vulgar.

- O ouvido do actor está máis atento ás risas do espectador que ó que acontece na escena.

- O traballo por conectar ca público é rastrero e mediocre.

- Mellar non citalos.

Duas Unha posible tipoloxía da comedia A - Comedia intelixene (dirixida á intelixencia do es· pectador) crítica, nacida da observación.

- Tente ó "distanciamento" do espectador posibiltanda análise das situacións.

,

-

Bernardino Graña

o Xulgade vós mesmo o que se conseguiu desde 1968 ata agora no eido teatral galego.

A comenzos de 1968 escribín en Castellón o artigo que copio de seguido. Artigo que veu a luz nese ano no libro do "Círculo das Artes" de Lugo titulado "O PORVIR DA LINGUA GALEGA" Aí vai tal como era (amañando soamente a ortografía): "Teño que ser moi breve para falar de Teatro Galego. Atópome presionado por falta de tempo, de ambiente, de apontamentos, etc... Escribo estas liñas ben lonxe de Galicia e dos últimos acontecementos que nela poideran ter acontecido. Básome na memoria e na miña pequena experiencia de autor de teatr~ galego.

"Teatro galego haber haino. O que pasa é, simplemente, que non se representa. Hai moitas pezas que están agardando seren representados. Pezas que poderían ser representadas, e con éxito. Penso neste intre en Carballo Calero, Manuel María, Arcadio López Casanova, M a Xosé Queizánoo.

"Xa se sabe o centralismo absurdo que estamos a sufrir na cuestión do teatro en España. É flagrante que só se repre~enta algún teatro en Madrid. O apoio que deberá haber para un feito tan cultural, tan formativo, tan popular, tan humano e trascendente como o drama, está tardando en mostrarse ós 0110 s ben "dramáticamente". En Cataluña hai xa un certo movemento a prol do teatro en catalán (desgraciadamente aínda centralizado en Barcelona). Enlor no futuro.

"O feito de que en Madrid haxa algunhas (tampouco demasiadas nin moi destacadas) representacións teatrais non quere dicir que haxa alí un teatro "representativo", verdadeiramente representativo de todas as xentitias españolas. En grupo de autores, críticos, etc ... axuntados nas "Conversaciones Nacionales sobre Teatro Español" Córdoba, novembro 1965 - chegaba a unha triste consideración: o feito teatral seguirá esbarando ó marxe da realidade viva do país. Tal era o futuro do teatro español en 1965. Futuro que vemos está a cumplirse. Pezas dramáticas de españois como Max Aub, Alfonso Sastre, Carlos Muñiz, e outros, dormen como Lázaros, agardando unha man, npn de neve, senon quente de pulo e paixón, que as faga xurdir da es_O curidade en que apodrecen. O teatro galego está igualmente a piques de apodrecer. Xa se coñecen as queixas sobre o esmorecemento de teatro nacional dadas, entre outros, por un experto como José Monleón. Xa se sabe como a Valle-Inclán dramaturgo negúoselle a calidade de dramaturgo e tivérono, e aínda case o teñen, nun purgatorio teatral.

futuro do teatro galego "No pobo, nas peiorativamente chamadas provincias, nas peiorativas linguas rexionais, por calquer recanto de Iberia, latexa milis febre teatral do que moitos pensan, a pesar do ambiente de barbarie fotboleira e taurina, a pesar do valeiro e da podremia.

Como profesor de Instituto xa teño apalpado a fonda inquedanza pola escena que xermola dentro da xente nova de provincias.

"Nesta segunda mitade do século vinte estamos co pasmo do cine. Moitos que eran locais de teatro pasaron a seren cinemas. E por outro lado -¿isto é máis positivo?- nestes últimos anos ternos a aparición dos aparellos de televisión. Na televisión estase dando algún teatro, aínda non moito, non moi bo, non moi popular, pero algo é algo, e parece que irnos respirando un pouquechiño. Pola televisión, polos Institutos, polas Universidades, pola cultura, polo tempo que corre, o teatro vai, mainamente, retomando o terreo perdido. Teño esperanzas por tanto.

"Dixen arriba que parece que en Galicia nunca houbo moita actividade dramática. Lembraba no instante unha novela de W. Fernández Flórez, unha das súas primeiras novelas, .'La procesión de los días", de ambiente galego a comenzos deste século, na que unha personaxe fracasa na empresa de vivir de representar teatro en lingua galega. Así e todo insisto en que existe teatro galego e bo sobre os papeis, enchéndose de poeira. Moitos literatos galegos da actualidade non se atreven tan siquera a escribir unha pequena peza. As circunstancias que teñen arredor son opostas, inimigas, abafantes. ¿Para qué escribir teatro galego se non se pode representar? Algúns saben que traballan precisamente para o futuro que ten que viro O teatro, por outra banda, é un xénero literario moi especial: non está rematado se non é na plasmación real sobre as táboas, diante dun público determinado, a cargo de persoas vivas e concretas. O teatro non pode vivir sen público, sen actores, sen escena, telón, luces, etc 'oo O teatro non pode vivir sen xente que aplauda, xente que chame ó autor a seguir escribindo. Polo demáis, ó longo da Historia, desde os máis lonxanos tempos, a xente non puido vivir sen teatro, sen "mimos", sen "pantomimas", sen representacións ... Eu penso que todos, público e autores, estamos a voltar cara o teatro. É unha cuestión de cultura, de libertade que se vai gañando, de encontro consigo mesmo e co pobo. Unha cuestión de tempo.

"A lingua galega está vencellada '€o pobo. Na entraña do pobo vai o te~tro. Por tanto as luces do teatro brillarán. Daquela hase de ver o que houbo,

o que hai, o que ha de haber entón, e mesmo o que puido haber se non fora por anos e anos sen caste de apoios e por derrotismo".

Todo iso dixen no ano 1968. Precisamente pouco despois houbo toda unha plétora de grupos e de revistas e representacións e naceron Mostras como a de Ribadavia ... Manuel Lourenzo e Pillado Mayor, comenzando o ano 1979, publicaron en Edicións do Castro un libro de máis de 250 páxinas reseñando abondancia de actividades e preocupacións teatrais en Galicia desde 1849 ata 1979.

Pero xulgade vós. Que xulgue o pobo. Observade o que hai realmente.

Algúns que están a vivir, a chupar oficialmente do teatro en Galicia hoxe, dirán que nunca houbo tempos mellores.

Cada un di da feira conforme lle vai nela.

Consecuente con iso, eu digo: Teño inéditas tres pezas, tres, e coido que divertidas (superando a "Sinfarainín contra don Perfeuto") para todos os públicos, pero pensando sobre todo nos pequenos.

E teño inéditas dúas para maiores. (O tempo que unha terceira:"Vinte mil pesos crime", editada e agotada, é descoñecida para lectores e teatreiros de hoxe) Unha desas dúas de que falo é "Os burros que comen ouro", premio Abrente de Teatro en Ribadavia no 1979. Raí uns dous anos que está nas mans de Pillado Mayor para saír polo menos imprentada.

Pero tamén sei de moitos compañeiros teatreiros que se cansan de agardar ver representadas e editadas as sús pezas autenticamente galegas, mentres ollan abraiados como en Santiago de Compostela, en Galicia, se gastan millóns do erario público en traduccións e montaxes de pezas estranxeiras a todo bombo, canto máis exteriores, canto máis extragalegas e máis superficiais e máis vistosas e de plástico, mellor.

Xosé Vázquez Pintor

o teatro en N ós Sábe-se que o Teatro ten unha dimensión moi amplia: todos somos, dalgún xeito, eses actores que a Vida nos impón; e neles estamos, convivimos e ata ternos neuras para o grande cenário do mundo e do diario. Non hai escapatoria posible. E neste contexto de diversidades que somos todos, abrolla para a representación máis nídia o que as Culturas deron en noinar Teatro de Actor e Público. Ven de antigo. E, a pesares de todas as crises, é a nosa arte do Convivio, da comuicación máis directa, da ensoñación máis real, se é que a realidade existe.

Agora e aquí, a poucos metros do milenio que nos anuncian triste para a risa e para os soños, somos moitos, medrando cada vez, os que nos subimos ao carro desta ilusión, desta maxia de ser e de vivir, tan distinta da rotina, da sumisión, desa implacable dictadura silenciosa que os mandaríns quixeran útil para os seus designios de proseguir facendo fotocopias e outras imbecilidades de outrora e de arestora. Non. Os teatreiros négan-se, negámo-nos, a perder a esperanza de vérmo-nos múltiples e felices desde o cimo do cenário ou desde o público. Non van poder contra nós os traballos máis sofisticados que serven para a incomunicación e o papanatismo. O noso rostro, esa máscara do actor que tanto amamos, a voz e o son en vivo, non claudicarán nunca, nunca, diante dos proxectos mercantís de enlatar a Cultura para vende-la a domicilio, estúpidamente servil e camuflada.

Gardo na memoria a miña infancia, chea de valeiros; o tempo xuvenil, domado; a descuberta dos actores que chegaron por primeira vez, aquí en Cangas, para pedir-me un texto, unha mau de amigo: eran tempbs de bregar e de silencios impostos. Nacía unha cativa esperanza dun teatro escolar: os circuitos na semana das Letras Galegas, máis alá do escaparatismo. Despois, a animosidade do grupo Matamoura, inzados como estabamos todos de penurias; pero adiante cos nosos proxectos. E, ao fin, o meu soño máis garrido: O Mimo.

Eran os albores do ano de mil novecentos oitenta e un. Máis de trinta xovens deron en soñar comigo desde a parroquia de Coiro. Fixemos acenos e apostamos por un traballo de base, arriscamos co corpo contra a palabra, enchémo-nos de silencio e fomos indo, indo... cara adiante tamén, autodidactas, acaso primitivos. Sen apenas sabelo estamos reino ventando para nós e para a nosa comunidade un dos xeitos roáis maravillosos do Teatro. Nacía "Ancoradouro". Pasaron oito anos, que xa son moitos nun país que ten o costume de pasmar cegando os séculos. Non sei se acaso mañá cediño un vento ma-

lo ceifará a nosa vida de mimos. Contra elo estamos, cecáis sós. Pero se houber lugar para a sorpresa, rexurdiremos, a pesares do dous mil e dos imbéciles que compran e arman e incitan aos trebellos. A pesares delo.

Andrés Reboreda Reflexións montado nun cabalo de madeira Qué terá oTEATRO para ser unha das poucas artes nas que o público expresa con desgarradora sinceridade a sensación que lle produciu unha representación: aplaude, rí, asubía, érguese da butaca, márchase soltando comentarios en voz alta se o que está a ver non lle gosta?

Que terá oTEATRO que o público non se agacha nos arredores e é tan craro e crítico coas suas opinións? .

Que terá oTEATRO para que unha persoa espida . ou unha palabra "forte" provoquen as máis diferentes reaccións impensables noutra actividade artística?

Que terá o TEATRO que o público se permite chegar cando xa o espectáculo está empezado sen nengunha precaución, en moitos casos, para pasar desapercibido?

Que complicidade existe entre o público e os actores para que se permitan tantas agresións mutuas sen que nengún se resinta neste xogo?

Todas estas reflexións e as que se lle queiran engadir lévanme as seguintes conclusións: O TEATRO forma parte das nosas vidas de xeito tan arraigado como.o durmir e o comer. Todos lle ternos algo de medo ao que nos irnos atopar á hora de comezar a ver unha representación. Todos sentimos algo de medo ao descubrirmos nunha persoa de carne e óso, con nome e apelidos, que aínda pode ser noso veciño, como mostra diante de cincocentas persoas os nosos vicios e defectos, que non compartimos namáis que con nós mesmos. Esta é a maxia do TEATRO, esto é o que fai que o TEATRO sobreviva por enriba de calquera circunstancia sociopolítica.

Cando xa deixamos a inocencia, cando deixamos ao animal que cada ún leva dentro, cando o noso destiño xa foi marcado, xurde, dende o máis fondo das nosas entranas, a necesidade de volver camiñar a catro patas, de andarmos descalzos, de rompermos o ritmo do TIC-TAC, de xogarmos a evolucionar a modiño.

O "HOMO SAPIENS", do mesmo xeito que precisa soñar, precisa tamén ser máis antropolóxico, precisa de romper con aquelo que o seu instinto máis fondo lle di que foi acelerado de máis, precisa volver ao principio e oTEATRO é unha maneira de poder facélo.

No TEATRO pódese xogar a ser ceibes dende duas ópticas diferentes, a do doctor e a do espectador.

O espectador provoca coa sua presencia a reacción do actor, márcalle o ritmo que desexa que leve a representación coa seguridade que dá o estar sentado nunha sala escura, como se estivese nun soño

que poidese controlar. O espectador non só mira, tamén sinte.

O actor propón o soño, o xogo prohibido moitas veces fóra do escenario, o xogo que el inventou e precisa de xogar co público, buscando a sua complicidade de mil maneiras coa seguridade que ile da o "deslumbramento" dos focos.

Este xogo pode chegar a converterse en orxia cando a conexión é total, cando a barreira de luzoscuridade desaparece. e os espacios difumínanse, cando se produce a simbiose.

Por todo isto, un actor nunca o vai a ser por sona ou pC'r diñeiro, seráo por necesidade.

Por ';;odo isto, un espectador nunca vai poder ser indiferente.

Esta relacción tan vital do TEATRO impide que se ergan voces que digan que oTEATRO debe desaparecer, porque esas voces correrían o perigo de convertírense elas mesmas nunha obra teatral.

Tampouco poderá nunca unha Institución marcalas pautas que debe seguir oTEATRO porque pode ser ridiculizada nos seus propios esquemas.

Porque oTEATRO ten VIDA propia, que VIVA O TEATRO.

Xoaquín Agulla Pizcueta Monólogo do Rei Breogán - nun só acto (Un violino interpreta unha música saudosa, solermiña, coma se quisexe acariña-Ia Terra entre as súas cordas.)

Entra o rei Breogán coa súa barba loira nun escenario composto de espellos e sen máis alaxe ca unha cadeira de veludo vermello. Viste o Rei unha salla azul clara e unhas sandalias douradas.

- (A berro seco) Que Breogán reconstrúa este País de ananos... Breogán; Breogán, coma se eu fora o mesmísimo Zeus, Merlín, ou quen sabe o que eles pensan que eu son .., ¿Que non os deixe? (Ri de xeito gallufeiro).

Dicídeme; ¿que podo facer co esta herdanza de viuvas de vivos e mortos, con esta habenza de homes ovella que só serven para que un can os conduza fóra das súas leiras en troques de ficar acó e rillar in sictu, entre os mesmos penedos dos seus antergos ... ¿Que nos deixan: vellos, nenos e mulleres de preto, co 10mbo combado? E porriba esas castes servís a Europa que só serven para pacer coas doncelas, para comer coma os cochos neses mirrados castelos? ¿Que Rei con dous dedos de frente non fuxiría por mar ou por terra, en percura dun reino como Deus manda; onde os servos o sexan a unha causa nobre e duradeira e non 5Ó a un Rei que agora aclama e mañá o espanzurran nun cortello? (senta na cadeira e durante uns segundos volve o violino. Fica caviloso. Despois continua).

- Chegan os de fóra, acampan sen pedir permiso a ninguén, e aí os tés a todos ó día seguinte a ofrecérlle-los seus brazos para erguérlle-Ios muros, achandárlle-Ios camiños, e se faí falla tallar sen máis mágoa as bizosas sobreiras para os seus lumes. jApiádete dé nós! Díxome aquela cativa cando leileaba eu polo souto. E eu díxenlle: apiádate do voso Rei que ten doble mágoa porq:Ie vos olla partir e porque el mesmo terá tamén que partir de contado. ¿Teño eu a culpa de que vivades ceñudos, resgos, perdendo o tempo en lle dar culto ós mortos en troques de aviva-lo siso para que non pasen fame os vivos? ¿Por que terciades ata a milésima as leiras, cando traballando xuntos multiplicaríade-Ia colleita por tres, catro, cinco, as veces dos vosos brazos xuntos? Desta maneira a un tócaHe un anaco acó a outro acolá, e logo veñenan envexas e as xenrreiras, e así agroma en vosoutros as cativeces de espíritu. Un Rei non é un mestre que vos aprenda, unha nai que vos amamante ou un paí que vos varee se non consentides ir polo rego para ben de todos. Un Rei é soamentes unha sombra, a mesma

que vós proxectades sobre un castelo, a mesma sombra dos homes que son nenos ata que Hes chega a morte. A mai terra, a.maí cerdeira, a mai lúa, a mai, amaioo. ¿Cando deixaredes de rillar nas mamilas?

Pola contra os vosos pais son máis feQ.le, o leite, o sangue, o máis inconstante, o mar, e non importa tanto coma os nomeedes senón coma sentides todas esas cousas... É ese emburricamento por facer de igual maneira os traballos sen parar a pensar por vós mesmos de os facer doutro xeito máis doado. Se uh día espertades será porque alguén virá de fóra a abilla-los vosos ol1os, entón esnaquizarédelo todo, pois que, mudaredes da roda ó carro de lume sen lle dar acougo á Terra que dicides tanto amar, e da carepa na que agora navegades ó último invento que conturbe ás ondas. E o primeiro que vos veña ofrecer ser ricos gañará en troques a vosa liberdade, cando en definitiva do que se trata é de non sendo pobre, ser libre... (Érguese e pasea polo escenario).

Estades xordos, s6 arredades do silencio cando estades co gañote rente da machada. Non vos lavádelas orellas, facedes coma os gatos para todo, andades ó voso ar, e só vos vexo de perto cando hai festa, atrás dos ídolos que por cima vos arrincan porque vós queredes, claro está- o pouco que lle arrincades á terra. ¿Cobarde eu? Eu que parto con catro monicreques coma min nunha casca de noz ós perigos máis i!lsospeitados, ós ventos máis suiñeiros, e deica lugares dos que descoñezo a maneira de trabar dos seus lobicáns?

Dádevos por pago que gracias a esta decisión pouco sensata, os vindeiros terán unha lenda na que fundamenta-la súa orixe. Porque non vaiades pensar que eles van ser mellor ca v6s, non señor, a caste é a mesma, e coma non vostedes novos bacelos e procuredes coida-los para que sexan rexos, agóirovos que en poucos anos nin viño teredes que levar ós beizos.

Alguén virá en percura dos vosos símbolos, nada ou pouco farades por recupera-lo furtado e se algunha vez os vosos fillos matinan nesa perda, haberá máis dun entre vós que se ofrecerá para yo-los mercar a bon precio, como se os símbolos fosen obxectos de merca...

Eu ben sei o que precisades: rezos, rezos á deidade dos mortos; é o voso ahno, comporiso agora mesmo eu marcho cara a lenda oo.

Apáganse as luces do escenario e mentres se corre o pano escóitase un son xordo e monótono de zanfona),

Xosé Manuel Pazos Epílogo "Que n dende si, algunha vez non vendeu néboa... ?"

Escribir sobre Teatro é ben difícil. En principio semella ser moito máis sinxelo escribir contra o Teatro. Despoticar. O narciso que cadaquen levamos dentro rebélase moitas veces e tenta arremeter contra unha arte que te come, te consome e nen xiquera te compensa coa popularidade (quen non quere ser célebre?)... Pero non podes; tampouco é nada fácil realmente escornar contra o que levas dentro e amas fondamente, inda que saibas que moitas veces te traiciona e intúas que nunca vas ser quen de consumar plenamente ese amor.

Ao mellor é un problema de inmadureza persoal e os que andam0s nesto non somos, nos máis dos casos, senón un feixe de pobres seres cheos de traumas, empeñados en deixar polos escenarios do mundo parte das nosas carencias, asignaturas pendentes e demáis miserias interiores e exteriores. (Por algo ten que ser antes non nos enterrasen en sagrado e que agora queiran enterrarnos en papeis e silencios burocráticos, cando menos).

Ao mellor resulta'que ten razón (coma sempre) miña naí cando nos dí que a ver que é o que facemos, se sentamos a cabeza dun raío dunha vez ... A ver se medrades que xa ides para os corenta e qué {aUa vos {ai, tendo un choio decente como tendes, andar {acendo o parvo polo mundo...

Poís o certo.é que andamos alucinando intensamente (que diría Paco Nieva) por enriba (e por debaixo, moitas veces) dos poucos escenarios do país, amostrándolles aos demais o pouco ou moito que levamos dentrd, espíndonos sen pudor por dentro e por

fóra diante da xente, por unha risa, por unha ollada cómplice, por un tremor amigo ou un aplauso.

E non contentos con eso, pois imos e metémonos en fregados de Mostras (porque si, porque queremos e podemos) que o que gañamos moitas veces son enemistades e cansazos varios...

Pero que lle imos facer, mire, se é o que nos gosta ... É coma un abelión que levamos dentro e que nos pica (¡como pica!), aguillóanos e obríganos a seguir sen importarnos un pito os millóns de Julio Iglesias, por exemplo, que o pobre é un armario, ou a sona de Sabrina e sucedáneos, que máis ou menos, simplificando. fan coma nós, mostran as suas ra. zóns ou sinrazóns enriba dunhas táboas, (inda que a eles lle las enmoquetan) ...

Como dicia o outro: E aqw' seguimos, Señor tercos nas nasas andanzas inda que este andar nos custe ún ou dous ollos da cara.

Mais que carafio, o oUo é naso e tamén é nasa a cara como tamén son nasos aplausos e labazadas...

E como dí o refrán, o corpo as fai, o corpo as paga...

Así pois, que máis podo falar do inexplicable, do que non é doado de entender desde a cordura... a non ser que repita unha e outra vez que aquí irnos seguir ata que o corpo resista, e mentres os que mandan nolo consintan (tampouco irnos engañarnos), nesta viaxe a NINGURES (da que fala Fernán Gómez e que en nós ten dobre sentido), porque ao fin e ao cabo non queremos chegar, senón andar ." E andar andamos!

MostraInternacional de Teatro Cómico e Festivo Cangas 1989

ORGANIZA:

Asociación Cívico-Cultural XIRIA , COMISION DE TEATRO:

X. M. Cuñarro Maite Campos Xavier Paredes Silda García Andrés Reboreda Aurora Rendo DIRECTOR:

Xosé Manuel Pazos PATROCINA:

UNTA DE GALICIA

<Iil>

"

Dirección Xeral de Cultura COLABORAN:

Diputación Provincial de Pontevedra Concello de Cangas .

Diputación General de Aragón Casa da Cultura de Cangas

Esta publicaci贸n foi posible gracias 谩 colaboraci贸n econ贸mica dos seguintes comercios: AGARIMO XESTORIA ESTUDIO 20 SUPERMERCADOS JUANITO SUPERMERCADOS FROIZ VIAXES AZOR GALICIA BAR ALONDRAS BAR MODERNO PRO-ESCOLA LIBRERIA MARAXE LIBRERIA - IMPRENTA VILAFER

\

imprentaVILAFERlibrerĂ­a