ERALDATZEAREN ARRAZOIAK ETA ELEMENTUAK
Aldaketaren zergatia Bizkaiko hiriburuaren berroneratze operazioa ez zen itxura emateko bakarrik pentsatu. Beharrizana zuelako aldatu zuen Bilbok bere aktibitate ekonomikoa, eta horrek, fisionomia aldatzera eraman zuen hiria. Orain, aldaketa hori gero eta garbiago nabarmentzen da. Aldaketa ulertzeko, hiriaren historiari heldu behar zaio. 1300 urteko ekainaren 15ean, hiribildu titulua jaso zuen. Erdi Aroko hiria zen 1511n Bilboko Kontsulatua sortu zen arte, eta horrela, merkataritzahiribildua izatera igaro zen itsaso irteera Gaztelako goi-lautadarekin konektatzen zuena.
300 urte baino gehiago igaro ziren Bilbo industriahiribildu izan arte. Horrela, 1850ean, Industria Iraultza heldu zen gure lurrera, lehenengo labe garaia sortzearekin batera. Momentu hartatik aurrera, aktibitate ekonomikoa siderurgian eta ontzigintzan biltzen da. Hain zuzen ere, dibertsifikatze falta horrek ondorio larriak dakarzkio Bilbori 1975eko industria-krisian. Egoera larri horren aurrean, biztanleria aktiboaren %30 langabezian, hiria kudeatzen zutenak aktibitate formula berrien bila hasi ziren. Horrela argitzen da hura ez zela aldi iragankorra, egiturazko krisia zen.
Larrialdi hartatik, kultura eta zerbitzuen Bilbo jaio zen. Industria-hiria eraldatu egin zen, eta negoziorako, turismorako, elkartrukerako‌ hiri bihurtu. Industria osteko hiri egin zen alegia, eta gaur egun, ohikoa da turistak nonahi ikustea: itsasadar ondoan, Guggenheim ondoan, txalupan nabigatzen Euskalduna Jauregia ikusteko, edo paseoan Coll-Barreuren Osasun Sailaren eraikinaren zein Miribillako Kirol Jauregiaren aurrean.
Hiri-eraldaketaren aldeak 90. hamarkadaren hasierako hiriak ez du ia zerikusirik gaur egungo Bilborekin. Aldaketa lau puntu garrantzitsutan oinarritzen da.
Lehenengoa, kanpoko irisgarritasuna eta barruko mugikortasuna hobetzean datza. Hori dela-eta, Bilboko Portua eta aireportua handitu egin ziren, eta herritarren mugikortasunari dagokionez, metroa eta tranbia jarri ziren martxan, eta paseo berriak sortu ziren. Ingurugiroaren eta hirigintzaren kalitatea berroneratzea ere oinarrizkoa izan zen Bilboren eraldaketan. Garrantzia berezia dauka Ibaizabal-Nerbioi Itsasadarreko uraren egoera hobetzeak, oxigenatzeak eta urertzak egokitzeak. Bilbo industrialean, Itsasadarra zen aktibitate ekonomikoen bide nagusia hiribilduan, eta ondorioz, egoitza-zonaldeen eta uren arteko horma. Orain, zabor, labe garai eta erabili gabeko ontzioletatik garbi dauden urertz horietan, eraikin bereziak altxatzen dira, pasealeku atseginak eta garraio ekologikoak.
Ur horiek osatzearekin batera, hortaz, hiria Itsasadarrera agertzen hasi zen berriro. Xehetasun horrek, garrantzia handia izan du Bilbo berriaren arkitekturan. Adibide gisa, aipa dezagun Guggenheim Museoa Itsasadar ondoan eraiki izana. Eta kultura bera bultzatzea ere, aipatu Museoa edo Euskalduna Jauregia eraikiz, hiribilduaren aldaketarako beste motor
bat izan zen, aktibitate horrek zuzenean eta zeharka eragin baitu bai Bilboko ekonomian, baita Euskadi osokoan ere. Giza baliabideetan inbertitzea eta berrikuntza teknologikoa ere gakoak izan ziren eraldaketan, gaur egun bigarren mailako aktibitatea eusteko modua baitira, baina industria ekologiko, lehiakor eta ekoizpen handikoaren bidez, langileen prestakuntzaren balio erantsiarekin.
Horrela, lau alderdi horiek elkarren osagarri izateak bidea zabaldu dio hiri berriari, munduarentzako erakusleiho bihurturik. Horren hirigintza lan bikainaren arrakasta, konpetentzia anitzeko garapenean ikusten da. Hamarkada emankor honetan guztian zehar, enpresa publikoek eta pribatuek indarrak batu dituzte, baina oraindik eta aipagarriagoa da konpetentzia esparru ezberdinetako administrazio publikoek erakutsi duten sinergia.