bkkc jaarverslag 2015

15

bkkcjaarvers slag 2015

2015, een tussenjaar? Niet echt.

We blikken terug op 2015. Wat waren de belangrijkste zaken die speelden? Ik noem er vier: • • • •

De komst van Brabant C; Discussies over samenwerking; De aanloop naar de kunstenplanperiode 2017-2020; Het aantreden van een nieuw college.

Brabant C Voor bkkc de belangrijkste verandering was de komst van Brabant C. Provinciale Staten hadden in de zomer van 2014 besloten tot de oprichting van een cultuurfonds, dat, vanaf 2015, uit de Essentgelden middelen ter beschikking kreeg om het Brabantse cultuursysteem te versterken. Voor de Provincie vormde het cultuurfonds, naast het succesvolle, door bkkc sinds 2013 uitgevoerde impulsgeldenprogramma (zie pagina 17), een belangrijk additioneel instrument om sturing te geven aan de inrichting van de culturele infrastructuur.

Het fonds werd niet ondergebracht bij de bestaande instellingen, maar kreeg zijn eigen, kleine organisatie. Met de opdracht om nauw samen te werken met Erfgoed Brabant, Kunstbalie en bkkc.

Het resulteerde in een situatie waarbij het cultuurfonds Brabant C vanaf 1 januari 2015 introk bij bkkc, via een service level agreement facilitair werd ondersteund door bkkc en voor de ondersteuning bij de beoordeling van aanvragen een nadrukkelijk beroep deed op de adviescapaciteit van bkkc. Het maakte regelmatig afstemmingsoverleg noodzakelijk en leidde bij zowel adviseurs als management tot een verhoging van de werkdruk.

samenwerking De komst van Brabant C en de daaraan voorafgaande discussies in de Staten over governance van de uitvoeringsorganisaties fungeerden als katalysator in het gesprek over samenwerking. Na de Statenverkiezingen stuurden Cubiss, Kunstbalie, Erfgoed Brabant, Brabant C en bkkc een gezamenlijke brief aan de informateur.

Daarin kondigden we aan te streven naar een ‘moderne netwerkorganisatie, waarin […] samenwerking op het gebied van communicatie en netwerkvorming, publieksbereik, verbinding met het bedrijfsleven, financiering en behandeling van projecten vanzelfsprekend zijn.’

In de roadmap Route 2020 van 30 juni 2015 gaven we aan graag met het nieuwe provinciale bestuur in gesprek te gaan over hoe de Provincie via zo’n samenwerkingsverband maximale waarde kan toevoegen aan het culturele en maatschappelijke netwerk van Brabant.

We waren ervan overtuigd dat de zich vormende netwerkorganisatie meer samenhang zou creëren en een impuls zou geven aan het cultureel en creatief kapitaal waar onze Provincie zo rijk aan is.

Kunstbalie en bkkc trokken daarnaast samen op in het overleg over gezamenlijk huisvesting in de Tilburgse Spoorzone. Naar verwachting zal die medio 2018 gerealiseerd gaan worden in de monumentale LocHal, die daarnaast onderdak zal gaan bieden aan de Bibliotheek Midden-Brabant en Seat2Meet. Kunstbalie en bkkc hebben de nadrukkelijke intentie in de aanloop naar die verhuizing te streven naar optimale synergie en verregaande integratie van beide organisaties.

kunstenplanperiode 2017-2020 In de loop van 2015 begonnen de voorbereidingen voor de nieuwe kunstenplanperiode, zowel op landelijk, provinciaal als gemeentelijk niveau. bkkc speelde daarin een andere rol dan vier jaar geleden.

De Provincie koos voor een open, communicatieve houding, ook naar het veld. Ze maakte daarbij intensief gebruik van de intermediaire functie en de adviescapaciteit van bkkc. Landelijk was de invloed van bkkc zichtbaar in de nadrukkelijke aanwezigheid van ministerie, Raad voor Cultuur en fondsen bij de werkconferentie over talentontwikkeling die we in het voorjaar van 2015 organiseerden.

Talentontwikkeling is een van de hete hangijzers in het landelijk beleid. Veel vernieuwing op dit vlak is mogelijk dankzij het impulsgeldenprogramma, een initiatief van bkkc. Mede door de centrale rol die bkkc hierin speelt, hebben we in de loop van het jaar veel gesproken met fondsen, Raad voor Cultuur en Boekman Stichting over de oriëntatie van het toekomstig cultuurbeleid.

In hoeverre de culturele sector in Brabant daar al in de periode 2017-2020 de vruchten van kan plukken, is de vraag. Maar de verwachting is dat de regio in de volgende kunstenplanperiode (20212024) veel meer armslag krijgt en dat er de komende jaren ruimte ontstaat om daar experimenterend op voor te sorteren.

nieuw bestuurscollege Terwijl de gesprekken over de nieuwe kunstenplanperiode al liepen, onderhandelde men in het Provinciehuis over een nieuw bestuursakkoord. Een nieuw college trad aan, waarin voor het eerst sinds mensenheugenis geen plaats was voor het CDA. Dus namen wij afscheid van Brigite van Haaften, die negen jaar lang als enige bestuurder in Nederland haar cultuurbegroting redelijk ongeschonden door de door Geert Wilders en Halbe Zijlstra ontketende stormen had weten te loodsen. Zij maakte nu plaats voor Henri Swinkels, die vanaf dag één een grote betrokkenheid bij cultuur en het culturele veld toonde.

In vervolg op de nut & noodzaak-discussie uit de vorige periode kondigde het nieuwe college aan dat zij in de komende bestuursperiode na wilde gaan ‘hoe het werken met de provinciale steuninstellingen in de toekomst vorm moet krijgen, op welke manier we via deze instellingen maximale waarde kunnen toevoegen aan het culturele en maatschappelijk netwerk van Brabant, welke taak hierin voor de Provincie is weggelegd en waar de samenwerking anders of mogelijk effectiever kan.’ De roadmap Route 2020 was een eerste antwoord van de gezamenlijke ontwikkel- en uitvoeringsorganisaties op die bestuurlijke uitdaging.

toekomst Het bestuursakkoord liet overigens een grote mate van beleidscontinuïteit zien. Maar hierachter gaan ingewikkelde dilemma’s schuil, waarop politiek en bestuur de komende twee jaar een helder antwoord zullen moeten formuleren. In De Provinciale Staat van Cultuurbeleid, door Kunsten ’92 gepubliceerd aan de vooravond van de Provinciale Statenverkiezingen, constateerde Robbert van Heuven dat Brabant zich positief onderscheidt als een ‘inhoudelijke regisserende Provincie’.

Wil de Provincie ook de komende periode zo’n regisserende rol hebben? Het voor de hand liggende antwoord is ja. Alleen onder duidelijke regie kan Brabant werken aan het onderscheidende regioprofiel dat de Provincie na 2020 aan meer rijksmiddelen moet helpen. Maar er is een ideologisch gestuurde neiging om vraaggericht te opereren, om aan te sluiten op initiatieven ‘van onderaf’. Dat leidt niet automatisch tot versterking van dat wat ons onderscheidt. Zoals Henry Ford zei: ‘If I had asked my customers what they wanted, they would have said a faster horse.’ Soms moet vraag worden gegenereerd. Soms met worden geregisseerd.

En dan is de vraag: Weet de Provincie welk instrumentarium ze nodig heeft om die regisserende rol te kunnen spelen? In de afgelopen beleidsperiode is de ambtelijke organisatie sterk gekrompen, een krimp die niet geleid werd door inhoudelijke keuzes. Resultaat: een onwaarschijnlijke vernietiging van kennis binnen de provinciale organisatie. Dat tekort is gecompenseerd door veel intensiever gebruik te maken van de kennis bij de door de Provincie gefinancierde organisaties in het veld. Die kennis is het kapitaal van de voormalige steunfuncties. Willen zij hun rol als uitvoerings- en ontwikkelorganisaties kunnen blijven spelen, dan moet met die kennis zorgvuldig worden omgegaan.

Chris van Koppen directeur-bestuurder bkkc 3

4

over bkkc wie zijn we? bkkc is het brabants kenniscentrum kunst en cultuur. Een onafhankelijk platform, gefinancierd door de provincie Noord-Brabant, waar zakelijke creativiteit en creatieve zakelijkheid bij elkaar komen. Met overtuiging bouwen wij aan een sterke culturele infrastructuur voor Noord-Brabant. Want wij geloven in kunst en cultuur. Wij zien dat een bruisend cultureel klimaat profiel geeft aan onze Provincie. Dat het een vliegwiel is voor economische groei en sociale aantrekkingskracht. Tastbare resultaten waarmee we de waarde van kunst en cultuur zichtbaar maken.

voor wie zijn we er?

Iedereen die werk maakt van kunst en cultuur heeft aan bkkc een krachtige en inspirerende partner. Wij zijn een levend netwerk dat kennis, middelen en werk laat stromen. Een plek waar mensen en ideeën elkaar vinden en versterken. bkkc is in de eerste plaats een kenniscentrum. Het functioneert als informatie- en debatcentrum, als netwerkorganisatie en als communicatieplatform. Het is een plaats waar de waarde van cultuur wordt getoond en gedemonstreerd, waar spelers uit het culturele veld elkaar en representanten van andere maatschappelijke sectoren ontmoeten. Die rol van kenniscentrum spelen we dankzij de mensen die bkkc vormen. Dankzij hun kennis en hun relatienetwerk, binnen en buiten de culturele sector.

wat doen we?

Vanuit het kenniscentrum speelt bkkc een drietal operationele rollen: • adviseur: voor makers, podia en het kunstvakonderwijs stimuleert bkkc talentontwikkeling en ondernemerschap en treedt het op als servicepunt voor zakelijke dienstverlening; het adviseert Provincie, gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven inzake cultuurbeleid en inrichting van de openbare ruimte; • makelaar: bkkc stimuleert collectieve marketing voor de Brabantse culturele sector, brengt vraag en aanbod bij elkaar, creëert vraag in contact met Provincie en gemeenten, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen en ontwikkelt aanbod in samenspraak met makers; • financieel expert: bkkc adviseert het culturele veld inzake financieringsvraagstukken, het ontwikkelt en onderhoudt financieringsinstrumenten, voert regelingen uit en adviseert over de toepasselijkheid van derdenregelingen.

bkkc ziet in kunst en cultuur een zelfbewuste sector, die stevig verankerd is in de Brabantse infrastructuur. Tegelijkertijd is het culturele landschap volop in ontwikkeling. Om onze ambities waar te maken, kijken we per definitie over de grenzen van het culturele domein. Zo slaan we bruggen naar onderwijs, zorg, bedrijfsleven en ruimtelijke ontwikkeling. Want kunst en cultuur bestaan niet in een vacuüm, maar zijn permanent in dialoog met hun omgeving.

kamers Om daar zo goed mogelijk op in te spelen heeft bkkc in 2012 in overleg met de Provincie drie focuspunten geformuleerd: • talentontwikkeling en ondernemerschap; • omgevingskwaliteit: het verhogen van ruimtelijke en sociale waarde; • marketing: het versterken van de culturele markt.

In 2013 zijn daar met de komst van het impulsgeldenprogramma drie aandachtsgebieden aan toegevoegd: • coproductie: het stimuleren van nieuwe manieren van produceren en presenteren, waardoor producenten en presentatie-instellingen de verbinding met het publiek versterken; • dans: het werken aan een hernieuwde, toekomstgerichte en duurzame infrastructuur voor dans in Brabant; • beeldcultuur: het vergroten van de zichtbaarheid van de beeldende disciplines, door het versterken van de infrastructuur en het verbeteren van het vestigingsklimaat.

Deze aandachtsgebieden functioneren binnen bkkc niet als van elkaar gescheiden afdelingen, maar als kamers. Iedere kamer heeft zijn eigen functie. Samen vormen de kamers een cultuurhuis, waarin flexibele wandjes staan. Tussen de kamers kunnen we muren wegrollen, om nieuwe en onverwachte samenwerkingen te stimuleren.

Zo ontstaat een levend huis waarin we samen met partijen binnen en buiten het culturele veld de mooiste dingen tot stand laten komen.

5

6

kennis als grondstof bkkc vindt het belangrijk om te investeren in de professionalisering en versterking van het kunstenveld. Dat doen we door kennis te ontwikkelen en te delen. Want kennis is een grondstof voor onze sector.

Het gaat dan om kennis op verschillende vlakken, zowel artistiek als zakelijk. inhoudelijk en artistiek: • kunnen reflecteren • omgevingssensibiliteit vergroten zakelijk en bedrijfsmatig: • realiseren van een duurzame bedrijfsvoering of beroepspraktijk • financiering op orde houden • marketing professionaliseren • publieksontwikkeling stimuleren

verbinding Niet alleen willen we kennisdeling in het veld een impuls geven, ook stimuleren we de culturele sector nadrukkelijk om de verbinding te zoeken met andere sectoren, kenniscentra en experts. In dialoog, in netwerken en in concrete samenwerkingen. Daarmee bouwen we aan een zelfverzekerde, zichtbare en weerbare kunst- en cultuursector, dat is onze overtuiging.

In 2015 zijn we gestart met de voorbereidingen voor Culturele atlas.

Monitor professionele kunsten. En in samenwerking met Kunstbalie, Erfgoed Brabant en De Kunst van Brabant publiceerden we Een benchmark. Cultuur in Noord-Brabant. Hierin vergeleken we de Brabantse culturele sector met andere Nederlandse Provincies. bkkc is geen onderzoeksinstelling, maar heeft door zijn veldwerk wel in beeld welke informatie we nodig hebben voor optimale ontwikkeling van zowel sector als beleid. Daarom hebben we in 2015 ook de eerste gesprekken gevoerd over een gezamenlijke onderzoeksagenda van PON, Telos en Provincie.

kennis delen Niet alleen een onderzoeksagenda heeft een netwerk nodig als voedingsbodem. Ook kennis verspreidt zich het best via netwerken.

Vandaar dat bkkc niet alleen kennis deelt in eigen kring, met de mensen die bkkc kennen, maar deze kennis ook brengt op andere relevante plekken. Een essentieel element is daarbij dat we de waarde van kunst en cultuur zichtbaar maken. Ook in 2015 was dat een kerntaak voor bkkc. Hierna is te lezen wat we het afgelopen jaar hebben gedaan om dat voor elkaar te krijgen.

Een overtuiging die gedeeld wordt door de Raad voor Cultuur. Zij stelt: ‘Debat en besluitvorming over cultuurbeleid, zowel op (inter) nationaal als op regionaal niveau, zijn gebaat bij een goede kennisbasis.’ Het advies van de Raad is dan ook, om te investeren in een sterk kenniscentrum.

onderzoeksagenda Ook bkkc hecht waarde aan feiten en cijfers. Ten behoeve van het veld, maar zeker ook ten behoeve van de ontwikkeling en evaluatie van beleid. Bij het ontwikkelen van activiteiten op het gebied van kennis, kennisontwikkeling en kennisdeling houdt bkkc rekening met de actieve en latente vraag uit het veld.

7

zichtbaarheid corporate communicatie

Salesforce is te koppelen met talloze andere systemen. Denk aan de website, sociale media, nieuwsbriefsystemen (MailChimp), eventregistratie (Eventbrite) en enquêtetools (Getfeedback).

positionering In 2015 heeft bkkc zijn positionering aangescherpt. Er staat nu een duidelijke structuur met vijf centrale proposities, die in iedere uiting terug moeten komen. Zo maken we op een consistente manier duidelijk waarvoor we staan.

Op basis van deze positionering hebben we ook ons strategisch communicatieplan bijgesteld. We hebben we kritisch gekeken naar de taakomschrijving van de marketing- en communicatieadviseurs.

Bovendien hebben we een geïntegreerd communicatieplan opgesteld dat ons helpt om steeds de juiste boodschap mee te geven in al onze communicatie-uitingen.

Het nieuwe CRM-systeem bespaart ons nu al tijd en kosten en dat neemt op de lange termijn alleen maar toe. Bovendien kunnen we hiermee veel beter registreren wie onze klanten zijn en wat wij met ze doen. Zo kunnen we nog relevantere informatie bieden aan onze doelgroepen. bkkc en Brabant C werken allebei met Salesforce. We zijn in gesprek met andere uitvoeringsorganisaties om ook die overstap te maken, zodat we gezamenlijk de doorontwikkeling kunnen financieren en de kosten zo laag mogelijk kunnen houden.

crm Om onze klanten beter te kunnen bedienen, zijn we in 2015 overgestapt op een nieuw CRM-systeem van Salesforce, wereldwijd marktleider in cloud-based CRM-software. Het systeem is ingeregeld en er is zoveel mogelijk data overgezet naar het nieuwe platform.

bereik bkkc bereikt steeds meer mensen. Dat blijkt uit onderstaande cijfers. Zowel het aantal volgers op social media als het websitebezoek neemt ieder jaar toe. Het aantal nieuwsbriefabonnees is licht gedaald, maar met een open rate van ongeveer 40% wordt hij goed gelezen. Dit is bijna twee keer zo hoog als het gemiddelde voor non-profitorganisaties (21,2%). Het aantal inschrijvingen voor de nieuwsbrief trends & ontwikkelingen, verspreid via Mestmag, is explosief gegroeid.

algemene analytics website www.bkkc.nl

populaire webpagina’s

2013

2014

2015

bezoeken

76.460

81.975

114.299

gebruikers

44.253

60.150

88.962

221.355

191.875

216.622

bezoekers per pagina

2.89

2.34

1.90

gemiddelde sessieduur (min.)

2.20

1.40

1.06

paginaweergaven

overige websites bezoeken / unieke gebruikers 2014

bezoeken / unieke gebruikers 2015

brabant vertelt | Kunstroutes Brabant

6.916 / 5.448

11.790 / 9.023

landkunst

4.055 / 3.154

5.125 / 3.914

Culturele atlas mestmag KONKAV Hezelbizz impulsgelden

meest bezochte paginas 2015 /projecten/ruimte/brabant-vertelt

55.034 | 25.41%

/home

19.658 | 9.07%

/bkkc

8.856 | 4.09%

/impulsgelden

7.363 | 3.40%

/agenda

6.783 | 3.13%

/bkkc/vacatures

6.257 | 2.89%

/projecten

5.823 | 2.69%

/bkkc/wie-is-wie

4.993 | 2.30%

/nieuws

3.767 | 1.74%

/impulsgelden/aanvraag-impulsgelden

2.982 | 1.38%

nieuwsbrieven 2014 bkkc

nieuwsbrieven verstuurd

1.001 / 866 47.306 / 31.485

abonnees 134.341 / 89.583

15.298 / 10.007

21.234 / 15.298

2.803 / 1.526

3.463 / 1.982

impuls

8

8

6318

5946

nieuwsbrieven verstuurd

7

7

769

814

wekelijks

wekelijks

967

1648

abonnees t&o

nieuwsbrieven verstuurd

2015

abonnees

sociale media twitter volgers

facebook likes

LinkedIn volgers

2014

2015

2014

2015

2014

2015

2738

3233

2415

4123

796

1027

brabant vertelt (Kunstroutes Brabant)

378

460

402

533

-

-

KONKAV

192

231

555

731

73

202

MEST

833

1833

2207

5714

155

403

landkunst

187

206

301

604

-

-

bkkc

8

kennisdeling & ontmoeting netwerkbijeenkomsten bkkc organiseert jaarlijks verschillende activiteiten waarbij kennisdeling en ontmoeting centraal staan. Dit doen we door netwerkbijeenkomsten, zoals bkkc connects, waarbij we in gratis bijeenkomsten voor het culturele veld en andere partners en stakeholders telkens een thema belichten. In 2015 organiseerden we zeven keer bkkc connects over de volgende onderwerpen.

• • • • • • •

Waarom we doen wat we doen; Kunst, omgevingskwaliteit en opdrachtgeverschap; Slim geld; Online marketing voor makers; Talent aan het woord; Storytelling; Artist in residence.

summer school en workshops Na het succes van 2014 hebben we in 2015 opnieuw met Fontys Hogeschool voor de Kunsten een editie van de summer school georganiseerd. Opnieuw was het doel om de verbinding tussen kunstvakonderwijs en de praktijk te verstevigen en makers de juiste middelen te geven om hun beroepspraktijk op te bouwen.

We organiseerden ook een aantal actuele workshops, masterclasses en bijeenkomsten, die elders in dit jaarverslag terug te vinden zijn.

Denk bijvoorbeeld aan show & tell van Konkav, de bijeenkomsten rond het Archief voor de Toekomst en verschillende bijeenkomsten binnen het expositiebeleid. materials Na 5 jaar is Materials niet meer weg te denken uit het programma Vormgeving & Architectuur. De informele, maar inhoudelijk diverse lezingenreeks spreekt zowel het bedrijfsleven als de creatieve industrie aan. De groep geïnteresseerde makers groeit nog steeds en bedrijven tonen steeds vaker ook nadien interesse in verdere samenwerking. In 2015 besteedde Materials aandacht aan piepschuim.

Tijdens de Dutch Design Week stond Materials XL in het teken van verpakking. bkkc werkte dit jaar samen met de landelijke branchevereniging BNO. Door deze samenwerking hadden we voor het eerst ook enkele internationale sprekers op de XL-versie. Het resultaat: 110 deelnemers en een positieve evaluatie. portfoliomiddag In 2015 bestond de portfoliomiddag vijf jaar. Door de crisis is het moeilijk gebleken om passende industriële partners te vinden.

We onderzochten daarom hoe we het concept kunnen versterken. Daarbij keken we onder andere naar de opzet en naam van KONKAV’s show & tell, met een multidisciplinaire aanpak.

exposities & bkkc connects activiteit

aantal bezoekers

exposities

1502

bkkc connects

363

gemiddelde waardering

7,7

9

Voltooid Archief

kennisdeling & ontmoeting presentaties

11/12/2014 – 8/2/2015

Mijn archief voor de toekomst 19/2 – 12/4/2015

Who Cares? #3

exposities In 2015 organiseerde bkkc niet vijf, maar zeven exposities. We haakten aan op actuele maatschappelijke thema’s en zochten kruisbestuiving met andere bkkc-projecten rond de zorgsector, het kunstvakonderwijs, religieus erfgoed en de agrarische sector.

Een verslag van de eerste twee exposities, naar aanleiding van het Archief voor de Toekomst, staat op pagina 12.

23/4 – 28/6/2015 Een expositie over de relaties tussen kunst en geestelijke gezondheid. Tot stand gebracht in samenwerking met Het Vijfde Seizoen, Reinier van Arkel Groep, Kunstuitleen en galerie Beeldend Gesproken en GGZ Breburg. Bij de expositie organiseerden we een inspiratiedag, zie Healing Environment op pagina 23.

Black Box/White Cube 2/7 – 5/7/2015 De eerste eindexamenlichting Fontys Kunsten ArtCoDe toonde op eigen verzoek hun werk.

Kunst zoekt Boer 16/7 – 13/9/2015 Een expositie over kunst, voedsel en boeren, in samenwerking met ZLTO. In een Brabantse koffietafelsetting lieten we zien hoe kunstenaars kunnen bijdragen aan beeldvorming en het maatschappelijk debat. Met een lunch brachten we kunstenaars en boeren dichter bij elkaar, in aanloop naar het project Foodlab Peel.

The Best of Graduates Fontys Kunsten 17/9 – 18/10/2015

De Geest uit de Fles

bezoekersaantallen* Voltooid Archief

134

Mijn archief voor de toekomst

158

Who Cares? #3

238

Eindexamen Fontys ArtCoDe

328

Best of Graduates Fontys Kunsten

225

Kunst zoekt Boer

118

De Geest uit de Fles

301

* Gasten die op doordeweekse dagen kwamen en ook de expo bezochten, zijn in deze telling niet meegenomen. Alleen bezoekers die specifiek voor de exposities kwamen zijn geteld.

10

1/11/2015 – 3/1 2016 We sloten het jaar af met de vraag of er nog religieuze opdrachtgevers zijn. En wat is de relatie tussen kunst en spiritualiteit? We werkten samen met Kloosterhotel Zin in Vught, Landgoed Stapelen te Boxtel en de St. Jan in ’s-Hertogenbosch. deelnemende kunstenaars exposities bkkc Ad van Buuren, Gerrit van Bakel, Leon Adriaans en Philippe Vandenberg, Matthijs Bosman, Sigrid Calon en Stan Wannet, Karin Anema, Sandra Archut, Fransje Killaars, Frank Koolen, Danielle Roberts, Jos van den Eertwegh, Miekie Timmers/Textielatelier Switsj, Jay Krijger en Ingrid Greijn, Haiko Sleumer, Anneloes Roothans, Nelson Peterson, Anouk van der Putten, Suzanne Neelemans, Natasja Lauwers, Marta Kapusniak, Valerie van Holten, Lennard Goede, Moyra Besjes en Anika Spaninks, Renée Scheepers en Wieteke Brocken, Tineke Schuurmans, Haiko Sleumer, Marta Kapusniak, Anne Nobels, Sarah van Rossem, Azin Yazdi, Sraar Luyten, Renee Tilkin, Jolijn van den Bergh, Tom van Tuijn en Manske Poelmann, Nelleke de Laat, Lian Waas, Gijs Assmann, Ewoud van Rijn en Ieva Epnere.

kennisdeling & ontmoeting feiten en cijfers benchmark In 2015 verscheen Een benchmark. Cultuur in Noord-Brabant. We vergeleken de stand van zaken in de culturele sector in Brabant met andere Provincies. De benchmark was vooral bedoeld als een nulmeting waaruit we conclusies kunnen trekken voor de toekomst, waarover we in gesprek kunnen gaan én waardoor iedereen over dezelfde feiten kan spreken.

kennisdeling & ontmoeting werkconferentie talentontwikkeling werkconferentie Samen met de Provincie Noord-Brabant en de Kunst van Brabant organiseerde bkkc op 23 april de werkconferentie Talentontwikkeling in Brabant in de Spoorzone in Tilburg. Het doel was input verzamelen voor een gezamenlijke ambitie en werkwijze op het gebied van talentontwikkeling en voor het provinciale kunstenplan 2017 – 2020.

bkkc gaf de opdracht aan zelfstandig onderzoeker Henk Vinken, ook projectleider van de eerste landelijke Cultuurindex van de Boekmanstichting. We vroegen hem om daarbij aan te sluiten op landelijke onderzoeken op het gebied van kunst en cultuur.

Het onderzoek heeft geleid tot een degelijke verbinding met de Boekmanstichting. We verkennen de mogelijkheden voor een verdere samenwerking.

De uitkomsten van het benchmarkonderzoek zorgden voor enige ophef. Brabant staat wat kunst en cultuur betreft op de zevende plaats. Aan de ene kant gebeurt er in Brabant op cultureel gebied veel om trots op te zijn. Bijvoorbeeld op het gebied van talentontwikkeling, festivals, nieuwe samenwerkingsvormen, initiatieven die worden ondersteund vanuit het impulsgeldenprogramma en Brabant C. Aan de andere kant lijkt er een kloof te zijn tussen ons beeld van het cultureel klimaat in Brabant en de cijfermatige werkelijkheid. aandachtspunten Uit de benchmark kwam een aantal aandachtspunten voor toekomstig cultuurbeleid en de ontwikkeling van een regioprofiel: • Versterken van de (inter)nationale zichtbaarheid; • Afstemmen financiering overheidslagen; • Kansen op het gebied van gezamenlijke talentontwikkeling en productie & presentatie; • Festivalbeleid; • Aandacht voor werkgelegenheid in de creatieve industrie en culturele sector in relatie tot aantal afgestudeerden kunstvakonderwijs.

Deze aandachtspunten vormden de basis voor een breed B5-overleg bij bkkc. Het is te zien als start voor de ontwikkeling van een regioprofiel ten behoeve van de kunstenplanperiode 2021-2024.

kennisbank informatiesysteem Op basis van een programma van eisen hebben we deskresearch gedaan naar een nieuw informatiesysteem. Ook hebben we met Bibliotheek Midden-Brabant gesproken over systeemvereisten en financiële mogelijkheden. De conclusie was dat er genoeg mogelijkheden zijn binnen het nieuwe CRM-systeem Salesforce.

Met hulp van een medewerker van onze Salesforcepartner hebben we een eerste opzet van de Kennisbank gemaakt. De data uit het oude iDoc werd overgezet en in juni voerden we de eerste publicaties in, zowel boeken als pdf’s en tijdschriftartikelen.

De efficiency van het systeem hebben we in fases aangescherpt.

Het gaat daarbij onder andere om het zoeken van publicaties en presentatie van de resultaten. In het eerste kwartaal van 2016 introduceerden we de kennisbank nader bij de medewerkers.

Er was veel belangstelling voor de werkconferentie. Meer dan 70 vertegenwoordigers uit de kunst- en cultuursector waren aanwezig.

Het was een representatieve groep deelnemers uit verschillende disciplines, instellingen, fondsen en overheden.

In zes deelsessies werd concreet gewerkt aan oplossingen voor talentontwikkeling. De gezamenlijke werkwijze die in het algemene deel werd gepresenteerd, diende daarbij als uitgangspunt. De werksessies gingen in op stellingen over verschillende onderwerpen: • Kunstvakonderwijs; • Innovatie door talentontwikkeling; • Vraag- en publieksgericht werken als onderdeel van talentontwikkeling; • Afstemming van beleid tussen de verschillende overheden.

De opbrengst van de werkconferentie was dat de belangrijkste kenmerken van en rollen binnen de gezamenlijke werkwijze werden herkend en erkend. Dit is vertaald in een notitie met uitkomsten en aanbevelingen, die we hebben aangeboden aan de Provincie NoordBrabant. notitie Op basis van onze input is de gezamenlijke werkwijze aangepast en verscheen de notitie Talenthub Brabant, een gemeenschappelijke taal. Deze nieuwe visie is de afgelopen periode doorontwikkeld en heeft een breed draagvlak gekregen. De werkwijze vormt het uitgangspunt voor talentontwikkelingstrajecten met impulsgelden.

Dit document zal ook het uitgangspunt zijn voor het provinciaal beleid talentontwikkeling 2017-2020.

De werkconferentie had bovendien een mooie spin-off in de vorm van extra belangstelling bij het Rijk en landelijke fondsen voor deze innovatieve multidisciplinaire aanpak van talentontwikkeling.

11

kennisdeling & ontmoeting archief voor de toekomst In het project Archief voor de Toekomst onderzocht bkkc samen met de Vlaamse Verbeke Foundation de problematiek rondom behoud en beheer van collecties en archieven van hedendaagse beeldend kunstenaars. Het project geeft inzicht in dilemma’s die zich voordoen bij de oeuvres die door particulieren worden beheerd. Die liggen grotendeels buiten het blikveld van zowel de kunstsector als het erfgoedveld. Tegelijkertijd zijn ze van belang bij de totstandkoming van ons toekomstige erfgoed.

netwerk gericht samenwerken bkkc ontwikkelt en organiseert steeds meer activiteiten in samenwerking met anderen. Met andere provinciale uitvoeringsorganisaties zoals Kunstbalie, Erfgoed Brabant en Cubiss en het Brabant C fonds werken we gericht samen. Dit mede naar aanleiding van de nut & noodzaak-discussie en de plannen voor gezamenlijke huisvesting in de Spoorzone. Daarmee willen we het systeem versterken, dubbel werk vermijden en grip krijgen op wie wat doet, voor wie en waarom. samenwerkingsthema’s In 2015 werkten we als culturele uitvoeringsorganisaties samen op het gebied van: • Zichtbaarheid: • Periodiek communicatieoverleg steuninstellingen • MEST, Mestonline • Financiën: • Scan Cultuurfinanciering • Overleg financieringsplein bkkc heeft ook nauwe contacten met PON, BOM, Visit Brabant, ZET, Sportservice Brabant en met Fontys en Avans. Op landelijk niveau zijn de laatste jaren onze contacten met het ministerie, de Raad voor Cultuur, de rijksfondsen, Cultuur-Ondernemen en het Amsterdams Fonds voor de Kunsten intensiever en belangrijker geworden. gezamenlijke huisvesting De bibliotheek, Seats2Meet en een aantal culturele instellingen, waaronder bkkc en Kunstbalie, trekken naar verwachting in 2018 in de gerenoveerde LocHal. De oude Locomotiefhal in de Spoorzone wordt dan een echte samenwerkplaats, een bron van synergie.

Inmiddels heeft de gemeenteraad van Tilburg groen licht gegeven voor de voorgestelde renovatie van de LocHal. Erfgoed Brabant besloot in de loop van 2015 niet naar Tilburg te verhuizen.

Het onderzoek kwam tot stand in samenwerking met de Universiteit van Tilburg en de Reinwardt Academie te Amsterdam. Het bracht ons nieuwe contacten met tal van Nederlandse en Vlaamse instellingen, makers en organisaties. voortgang Er is nationaal en internationaal veel kennis over behoud en beheer van collecties en archieven. De opgave was om deze kennis intersectoraal (kunst en erfgoed) en internationaal (Nederland en Vlaanderen) bijeen te brengen, toegankelijk te maken en actief te delen. Daarmee hebben we in 2015 een goed begin gemaakt. We deelden de opgedane kennis middels tentoonstellingen, een symposium en de verschijning van een e-publicatie met richtlijnen voor beheer en behoud. resultaten • Twee exposities bij bkkc, zie pagina 10 bij presentaties • Expo Archief voor de Toekomst, Verbeke Foundation, Kemzeke (B) 10 mei t/m oktober 2015: 10.000 bezoekers • Symposium, auditorium Museum De Pont, Tilburg 25 juni 2015: 100 deelnemers; • Publicatie | in september is de e-publicatie gepresenteerd met richtlijnen voor het beheer en behoud van kunstenaarsoeuvres.

Via het symposium en losse verkoop hebben we in 2015 150 exemplaren verspreid.

12

braintrain In april en oktober 2015 hebben bkkc, Erfgoed Brabant, Kunstbalie en Bibliotheek Midden-Brabant braintrain bijeenkomsten gehouden.

Alles draaide om innovatieve manieren van kennismaken, kennis ontwikkelen en kennis delen. Een mooi voorproefje op het toekomstige samenwonen. In april verkenden we samen met collega’s van Erfgoed Brabant, Kunstbalie en Bibliotheek Midden Brabant de Spoorzone en haar gebouwen. En in oktober ontmoetten we de Kenniscrowd van Bibliotheek Midden-Brabant en spraken we meer inhoudelijk met elkaar. verhuizing bkkc trekt samen op met toekomstige gebruikers van de LocHal, vooruitlopend op de mogelijke verhuizing naar de Spoorzone. Zo ontstaat er synergie in het ontwerp en wordt het een gebouw dat past bij de wensen van de toekomstig gebruikers. Nog verder gaat de samenwerking tussen bkkc en de Kunstbalie. Eind 2015 spraken we af dat een bkkc-medewerker in dit project beide organisaties vertegenwoordigt.

netwerk MEST

te gast De redactie van MEST magazine hield elke maand kantoor bij een andere Brabantse culturele organisatie. MEST zetelde bijvoorbeeld op de Noordkade in Veghel, in ’t Speelhuis in Helmond, in de Willem II fabriek in Den Bosch en bij de NWE Vorst in Tilburg. Dat werd in het veld zeer gewaardeerd.

MEST magazine had in 2015 zijn derde jaargang. De website Mestmag.nl beleefde haar tweede jaar. Daarnaast verschijnt elke vrijdag de nieuwsbrief trends & ontwikkelingen en bedient MEST de doelgroep actief op facebook, twitter, LinkedIn en Instagram.

MEST

2013

2014

2015

313

274

291

2700

2700

2500

-

210

181

bezoeken op Mestmag

3225

47.306

134.341

unieke bezoekers Mestmag

2315

31.485

89.583

ontvangers nieuwsbrief T&O

412

967

1506

abonnees MEST controlled circulation MEST artikelen op Mestmag

best gelezen artikelen Mestmag.nl • Vijf manieren waarop fanfares en harmonieën de jeugd interesseren | 18.050 keer gelezen | februari | Geschreven door Maartje Vos-Swinkels • Moet de harmonie niet gewoon op de schop? | 8.207 keer gelezen | september | Geschreven door Sophie de Ruijter • Van industrieterrein naar culturele vrijplaats | 1.533 keer gelezen | maart | Geschreven door Sabine Ticheloven • Een kind spreekt honderd talen | 1.498 keer gelezen | januari | Geschreven door Inge Verdonschot • Uit het nieuws: ‘Ontwerper Piet Hein Eek, bekend van zijn sloophouten meubelen, gaat producten ontwerpen voor IKEA’ | 1.396 klikken | september | Cartoon door Marjolein Schalk

partners Cubiss, Kunstbalie, Erfgoed Brabant zijn partners van MEST. PON en VisitBrabant waren in 2015 voor het laatste jaar partner en Brabant C trad toe. MEST kreeg in 2015 van twee instellingen voor het laatst een bijdrage: het Prins Bernhard Cultuurfonds Brabant en De Provincie. lezersonderzoek Opvallend is dat onderwerpen uit MEST magazine later vaak opgepikt worden door landelijke kranten. MEST magazine krijgt een gemiddeld waarderingscijfer van 7,3 en Mestmag.nl een 7,5. Nog een paar interessante resultaten uit het gebruikersonderzoek: • 74% van de respondenten vond dat MEST het draagvlak voor kunst en cultuur in Brabant versterkt; • 85% gaf aan organisaties en makers te leren kennen door MEST; • 33% van de respondenten stuitte via MEST op activiteiten die ze aanbevalen bij anderen.

In 2015 kwam MEST magazine vier keer uit. Op Mestmag.nl verschenen elke week twee artikelen, die speciaal voor Mestmag.nl geschreven zijn. Op het online platform bedienden we de cultuurprofessional in Brabant en daarbuiten met artikelen die bijzondere samenwerkingen lieten zien, crossover projecten, best practices en opiniestukken. In social media verschenen alle Brabantse culturele vacatures, oproepen en wedstrijden.

twitter volgers

Mestmag.nl | cartoon door Marjolein Schalk

facebook likes

LinkedIn volgers

Instagram volgers

2013

2014

2015

2013

2014

2015

2013

2014

2015

2013

2014

2015

188

833

1833

368

2207

5714

-

155

403

-

-

632 13

netwerk BrabantDC In januari 2014 is Provincie Noord-Brabant toegetreden tot het Districts of Creativity Network (DC Network). Dat is een netwerk van 14 regio’s, variërend van Vlaanderen en Baden-Württemberg tot Rio de Janeiro en Shanghai. Doel is het stimuleren en uitwisselen van inzichten, ervaringen en kennis over creativiteit en innovatie in ondernemerschap, cultuur en onderwijs. opgaven Het lidmaatschap van DC Network is een van de manieren waarop de Provincie werkt aan de opgaven uit de Agenda van Brabant en de Cultuuragenda van Brabant: • Cultuur in Brabant internationaal profileren; • De verbinding tussen creativiteit en innovatie internationaal versterken; • Nieuwe verbindingen tot stand brengen tussen cultuur en andere domeinen; • Samenwerking aangaan met interessante internationale partners op terreinen als duurzame agro-food, slimme mobiliteit, gezond ouder worden, duurzame energie.

Ook in 2015 werkten bkkc, de Ambassade voor Creatieve Zaken en de Provincie samen om Brabant als District of Creativity tot een succes te maken. De Ambassade voor Creatieve Zaken richtte daartoe BrabantDC op, een alliantie van de creatieve sector, het bedrijfsleven, onderwijs en overheid.

bezoek Oklahoma In maart 2015 nam bkkc deel aan het bezoek van partnerregio Oklahoma tijdens de Reverse Mission en het Creative World Forum.

In oktober 2015 bezocht BrabantDC haar partnerregio Schotland. bkkc coördineerde daarbij een deel van de Brabantse delegatie.

Deze bezoeken brachten inspiratie en lieten deelnemers uit alle regio’s kennismaken met Brabant.

reverse mission Voor Brabant DC stond 2015 ook in het teken van de voorbereidingen van de Reverse Mission die in april 2016 in Brabant wordt gehouden. Organisatoren zijn de Ambassade voor Creatieve Zaken en bkkc, in opdracht van Provincie Noord-Brabant. bkkc is verantwoordelijk voor de communicatie en productie van dit vierdaagse werkbezoek.

Natuurlijk willen we Brabant ook binnen de provincie meer zichtbaar maken als creatieve regio met een groeiend netwerk van partijen.

Maar daarvoor is eerst helderheid nodig over de wijze waarop de Provincie inhoud wil geven aan het Brabantse lidmaatschap van het DC network. Een mooie uitdaging voor 2016.

14

netwerk KONKAV KONKAV is de online ontmoetingsplek voor de Brabantse audiovisuele sector. KONKAV organiseert ook offline evenementen. doelstellingen Dit waren de doelen die we ons stelden voor 2015: • Zichtbaar maken av-netwerk Brabant (binnen Brabant en daarbuiten); • Verbinden (makers en opdrachtgevers, makers en bedrijfsleven); • Kennisdelen (netwerkdagen, masterclasses); • Groei van het aantal deelnemers aan KONKAV; • Groei van het aantal participerende bedrijven.

KONKAV connects In 2015 ging KONKAV vijf keer live onder de noemer KONKAV connects. Ruim 100 film- en av-makers deden mee en zo’n vijftien creatieve bedrijven en culturele instellingen waren nauw betrokken.

• Drie verdiepende bijeenkomsten: • Crowdfunding, in samenwerking met documentairefestival DOCfeed; • Geluid en sound design, in samenwerking met AV-werkplaats Docwerk en expositieruimte RAK; • Distributie, in samenwerking met mobiele bioscoop PopUp Cinema en talentontwikkelingsprogramma Brabantse Beauties.

• Tweemaal een show & tell, waarbij bedrijven en instellingen feedback gaven op het werk van av- en filmmakers. Makers konden op een informele manier hun showreel presenteren en kennismaken met potentiële opdrachtgevers. Tweederde van de deelnemende bedrijven heeft hiermee hun netwerk uitgebreid of de blik verbreed wat betreft AV-mogelijkheden.

Bij eenderde van de bedrijven hebben de sessies zelfs tot concrete opdrachten geleid.

algemeen 2014

2015

Profielen op KONKAV

452

489

Oproepen/berichten in de KONKAV markt

183

263

Ontvangers KONKAV weekly update

289

300

bezoeken konkav.nl

10.007

15.298

paginaweergaven konkav.nl

25.911

35.512

social media 2013

2014

2015

facebook | aantal likes

147

555

731

twitter | aantal volgers

152

192

231

-

73

202

LinkedIn | aantal volgers

cijfers KONKAV komt tot leven via een internetplatform en social media.

Van de bedrijven die in 2015 deelnamen aan show & tell heeft eenderde aangegeven via KONKAV te zoeken naar makers of inspiratie voor nieuwe opdrachten. Nog eens eenderde volgde KONKAV om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen op audiovisueel gebied.

15

16

advies als bouwsteen bkkc deelt haar kennis graag met makers en instellingen, overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven om kunst en cultuur in Brabant tot volle bloei te laten komen. En als kennis een grondstof is, dan is advies een bouwsteen. vraag en aanbod Advisering is onderdeel van onze provinciale opdracht. Deels vraaggestuurd, bijvoorbeeld als het gaat om loopbaanontwikkeling, ondernemerschap en het vinden van financiering. Een ander deel van ons advieswerk doen we in opdracht van de Provincie. Dat is een aanbodgericht adviesprogramma, waarbij bkkc makers en culturele instellingen zo probeert te motiveren, dat provinciale beleidsdoelstellingen worden gerealiseerd.

In het kader van het Beleidsplan 2013-2016 liggen er opdrachten voor talentontwikkeling, omgevingskwaliteit en (collectieve) marketing. Met het impulsgeldenprogramma kwamen daar opdrachten voor dans, beeldcultuur en coproductie bij. In 2015 werd ook het advieswerk voor het cultuurfonds Brabant C toegevoegd. Dat sloot sterk aan op het advieswerk in het kader van het impulsgeldenprogramma en overlapte er zelfs voor een deel mee.

In de dagelijkse praktijk is het programmatische advieswerk niet scherp te onderscheiden van de individuele, vraaggestuurde advisering. Zo vormen de adviesprogramma’s vaak een oplossing in individuele trajecten, bijvoorbeeld als het gaat om het vinden van financiering.

tussenbalans impulsgelden In 2015 waren we halverwege het impulsgeldenprogramma. Aan de vooravond van de besluitvorming over een nieuwe kunstenplanperiode hadden we behoefte aan een tussenbalans: wat heeft het programma ons gebracht, waar staan we en wat kunnen we leren van de achterliggende jaren?

Onder leiding van de mensen van KR8LAB gingen we in gesprek met onze opdrachtgever (de Provincie), het veld en partijen die profiteerden van het impulsgeldenprogramma, maar nadrukkelijk ook met partijen voor wie het programma ontoegankelijk leek.

Voor een echte evaluatie is het te vroeg. We kunnen zeker nog niet alle vragen beantwoorden. Zijn er onder de talenten die gebruik maken van de talentontwikkelingsprogramma’s kunstenaars die het verschil gaan maken? Misschien weten we het over vijf of tien jaar.

En of het lukt om de culturele activiteiten waarin we investeren minder afhankelijk te maken van provinciale subsidies? Er zijn positieve signalen. Aan veel projecten is meerjarig subsidie toegekend, vaak aflopend: het eerste jaar veel, het tweede jaar minder, het derde jaar weinig. Tot nu toe kwam de continuïteit van die projecten vrijwel nooit in gevaar. Maar een echt antwoord komt pas in de loop van de komende jaren.

Echte successen werden wel goed zichtbaar in de tussenbalans.

• Er is een nieuwe werkwijze ontstaan voor talentontwikkeling die heel waardevol en bruikbaar blijkt.

• Er zijn relevante verbindingen gelegd tussen de culturele sector en andere domeinen.

• De structuren binnen het domein van de visuele kunsten zijn versterkt.

• De nieuwe methodiek zoals we die hanteren in de impulsgeldenregeling bleek te werken.

• De kennisvouchers droegen daadwerkelijk bij aan professionalisering van makers en instellingen en daarmee aan duurzame ontwikkeling.

• Op het gebied van de crowdfunding realiseerden we het 100e geslaagde project en hadden we een slagingspercentage van 85%. Dat was mede te danken aan de intensieve begeleiding in de voorbereiding van het crowdfundingtraject en de impulsbijdrage van 30%.

De tussenbalans liet zien dat de activiteiten en vernieuwingen die zijn ingezet met de impulsgelden hun waarde bewijzen en om voortzetting vragen. Tegelijkertijd kwamen er duidelijke suggesties uit voor verbetering. De tussenbalans vormt daarmee bruikbare input voor het cultuurplan 2017-2020.

17

advies talentontwikkeling

advies marketing

Ook in 2015 gaven we hoge prioriteit aan talentontwikkeling. Dat werd nog eens onderstreept door de extra €8 miljoen die minister Bussemaker landelijk beschikbaar stelde voor talentontwikkeling.

Via de fondsen is een gedeelte van deze middelen ook bij Brabantse organisaties terecht gekomen. Zo konden November Music, Theaterfestival Boulevard en Muzieklab Brabant van het Fonds Podiumkunsten €40.000,- extra investeren in hun talentontwikkelingsprogramma’s.

Vraaggericht werken en meer zichtbaarheid voor de Brabantse culturele sector. Dat zijn de belangrijkste doelen van de programmalijn marketing. Voor veel culturele initiatieven is het opstellen en uitvoeren van een goede marketingstrategie nog niet vanzelfsprekend. Voor de impulsgelden worden relatief weinig goede marketingplannen ingediend en vaak is de marketingparagraaf van een project nog niet goed uitgewerkt.

In 2015 deed de Provincie met €1,15 miljoen opnieuw een aanzienlijke investering in talentontwikkeling. Daarvan ging €550.000,- direct naar Het Zuidelijk Toneel, DansBrabant en Muzieklab Brabant en werd €600.000,- verdeeld via de impulsgeldenregeling.

De afgelopen jaren hebben we binnen de impulsgeldenregeling hard gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor talentontwikkeling.

Samen met de Provincie en de Kunst van Brabant organiseerden we een conferentie. Daar presenteerden we de nieuwe werkwijze aan vertegenwoordigers uit de landelijke en Brabantse kunst- en cultuursector. En we vroegen om hun feedback. De input van de deelnemers resulteerde in een notitie. De werkwijze die we daarin beschrijven vormt het uitgangspunt voor het provinciaal beleid voor talentontwikkeling 2017-2020.

advies omgevingskwaliteit In de Agenda van Brabant noemt de Provincie als haar kerntaken voor de komende jaren onder andere: • Ruimtelijke ontwikkeling & inrichting; • Vitaal platteland & natuur; • Culturele infrastructuur.

In Brabant koppelen we cultuur nadrukkelijk aan economie, woonen leefklimaat, en de ruimtelijke en sociale omgeving. Cultuur wordt gezien als verbindende factor, als onderdeel van een goed vestigings- en leefklimaat. Al jaren geeft bkkc advies over het integreren van kunst in ruimtelijke en sociale processen.

In 2015 werkte het team omgevingskwaliteit aan de Notitie Kunst en Omgevingskwaliteit 2017-2020. Daar waren verschillende aanleidingen voor, waaronder: • Het nieuwe bestuursakkoord 2015-2019 Beweging in Brabant; • De nieuwe kunstenplanperiode 2017-2020; • De nieuwe Omgevingswet die in 2018 van kracht wordt.

In een toelichting gaf minister Schultz aan dat een doelstelling van de Omgevingswet is om zowel aandacht te schenken aan de belevingswaarde als de intrinsieke waarde van onze omgeving. Wij weten hoe belangrijk creativiteit daarbij is en welke rol kunstenaars kunnen spelen om die waarden te benoemen, te verbeelden en te versterken.

De Omgevingswet schrijft voor dat er één Omgevingsvisie moet komen voor de fysieke leefomgeving, met maximale aandacht voor burgerparticipatie. In Brabant worden de komende jaren Omgevingsvisie-bijeenkomsten georganiseerd, op zoek naar een innovatieve manier om input te vergaren uit de samenleving. Daarbij wordt gedacht aan de methode die bkkc in 2014 en 2015 ontwikkelde voor MozaïekBrabant (zie pagina 29).

Een andere belangrijke aanleiding voor de Notitie Kunst en Omgevingskwaliteit 2017-2020 was de drastische verandering van het opdrachtgeverschap aan kunstenaars. De overheid trekt zich steeds meer terug, participatie en co-creatie worden als essentieel beschouwd. Maar wie voert de regie en wie wordt verantwoordelijk voor de uitvoering en de handhaving?

Voor bkkc ligt er een taak om goed opdrachtgeverschap voor kunstenaars op de agenda te houden. Het versterkt de maatschappelijke en economische positie van de kunsten en integreert innovatie en creativiteit in andere sectoren. Potentiële opdrachtgevers zijn bijvoorbeeld te vinden in sectoren als ruimtelijke ordening, zorg, agrofood, creatieve industrie en recreatie & toerisme.

18

Hoewel culturele organisaties het belang van marketing zeker inzien, hebben de meeste niet genoeg vlees op de botten om te investeren in het verzamelen en analyseren van klantkennis, het uitwerken van een goede marketingstrategie en het uitvoeren daarvan.

Dat er veel behoefte is aan kennis over marketing, blijkt uit het relatief grote aantal vouchers dat op het gebied van marketing en communicatie is uitgegeven. Ook de activiteiten die het kenniscentrum organiseer om inspirerende marketingvoorbeelden en kennis over marketing- en communicatie-onderwerpen te delen worden altijd goed bezocht. bkkc wil marketingkennis vergroten, innovatieve toepassingen stimuleren en goede voorbeelden delen met het culturele veld. In 2015 deden we dat op de volgende manieren: • Advies geven aan makers en marketeers van culturele instellingen. In gesprekken, maar ook via presentaties, workshops en cursussen voor studenten van kunstvakopleidingen en (startende) culturele ondernemers.

• Marktkennis delen. We geven niet alleen inzicht in het culturele aanbod, maar verzamelen ook gegevens over mogelijke doelgroepen.

• Best practices delen, goede voorbeelden van binnen en buiten de culturele sector. Onder andere via bkkc connects.

• Concrete projecten, zoals Brabant Vertelt, Landkunst, Konkav en MEST. • Het verstrekken van impulsgelden op het gebied van marketing.

talentontwikkeling impulsgelden Bij de kamer talentontwikkeling binnen het impulsgeldenprogramma is het uitgangspunt dat meerdere organisaties samen verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van een groep talenten. Zij brengen kennis, faciliteiten en netwerken bij elkaar ten behoeve van de talenten. Aan de hand van een gedegen loopbaananalyse krijgt ieder talent een op maat gemaakte traject. Daarbij wordt gekeken naar drie hoofdcompetenties: • Artistieke inhoud; • Ondernemerschap; • Werkhouding c.q. productiviteit.

vijf trajecten Het afgelopen jaar zijn drie nieuwe talentontwikkelingstrajecten gehonoreerd, te weten SMART Design to Market, The Watershed en Incubate Academy. Twee trajecten hebben een doorstart gemaakt, namelijk Plan en Proud of the South.

Het talentontwikkelingsproject SMART Design to Market (SDTM) biedt afgestudeerde ontwerpers een economisch perspectief door hen ondernemende vaardigheden bij te brengen en door hen te helpen met het leggen van contacten en het opbouwen van een netwerk.

The Watershed is een innovatieve plek voor schrijvers van alle niveaus. In verbinding met culturele en commerciële partijen en met andere literaire organisaties in Brabant, is dit een plek zijn waar schrijvers zich kunnen ontwikkelen en zichzelf en hun werk kunnen tonen aan publiek. Daartoe introduceerden we onder andere de Sunday Matinee (podium), Het Bureau (werkplek) en de Write Club (workshop).

Met de Incubate Academy wil Incubate talentontwikkeling structureel in haar pakket opnemen. Incubate Academy is een ontwikkelplatform dat Brabantse kunstenaars klaarstoomt om op internationaal niveau te denken en te werken en van daaruit een professionele beroepspraktijk op te bouwen. Door financiële en organisatorische problemen van Incubate in 2015 werd de start uitgesteld tot 2016.

De doorstart van PLAN was een vervolg op het eerder ingediende en gehonoreerde Masterplan Theater en Dans. Inmiddels werken negen Brabantse partijen, producenten, podia en festivals, samen aan talentontwikkeling voor theater, dans en circus in Noord-Brabant. De gezamenlijke werkwijze waar we eerder over spraken, wordt hier in praktijk gebracht.

Ook Proud of the South maakte een doorstart. Dit is het Brabantse talentontwikkelingsprogramma voor de popmuziek. In 2014 liep de pilot. De aanvraag voor 2015-2016 bouwde hierop voort. Dit project is uniek binnen Nederland. Nergens anders worden de kennis, het netwerk en faciliteiten van zes poppodia ingezet ten behoeve van de ontwikkeling van deelnemende acts.

19

talentontwikkeling loopbaananalyse

talentontwikkeling de kunstopdracht

Het afgelopen jaar hebben we onze expertise op het gebied van loopbaananalyse met succes ingezet bij talentontwikkelingstrajecten.

Een heel efficiënte manier om objectieve, onafhankelijke inzichten te genereren die leiden tot een ontwikkeladvies. Dit advies is dan weer het startpunt van een individueel ontwikkelplan. assessment voor en na Verder ontdekten we dat de assessments niet alleen nuttig zijn als nulmeting aan het begin van een talentontwikkelingstraject, maar ook als éénmeting aan het eind. We meten dan binnen welke domeinen het talent zich ontwikkeld heeft. workshop Daarnaast hebben we een workshop ontwikkeld rond een van onze loopbaaninstrumenten. Tijdens deze workshop konden deelnemers aan het talentontwikkelingstraject gezamenlijk aan de slag met het loopbaaninstrument en ervaringen uitwisselen. Deze workshop werd heel positief beoordeeld en zullen we vaker inzetten.

Op basis van de opgedane ervaringen en de vergaarde data, zijn we in 2015 gestart met het doorontwikkelen van de loopbaananalyse en de assessments. Verder hebben we een nieuwe loopbaanadviseur opgeleid die we in kunnen zetten binnen talentontwikkelingstrajecten.

Om veelbelovend talent te stimuleren organiseren we in principe ieder jaar het traject De Kunstopdracht. Daarmee richten we ons op startende kunstenaars die werk willen maken in het publieke domein.

Doel is om ze te scouten en te begeleiden.

15 jonge kunstenaars Maximaal 15 deelnemers volgen een week lang een intensief workshoptraject onder begeleiding van professionals. Daarna volgt een ontwerpproces, waaruit een winnend ontwerp wordt gekozen.

Uiteindelijk moet dat een bijdrage leveren aan hogere omgevingskwaliteit. Maar De Kunstopdracht komt ook tegemoet aan de groeiende vraag van beginnende kunstenaars, die begeleiding nodig hebben in de opdrachtenpraktijk.

De Kunstopdracht ondersteunt ze bij het realiseren van ambities en plannen, bij professioneel ondernemerschap en ontwikkeling op artistiek-inhoudelijk vlak. Het streven is een opdrachtgever te koppelen aan een winnend ontwerp en samen met partners uitvoeringsbudget te genereren.

twee opdrachtgevers In 2015 zijn we niet gestart met een nieuw traject. In plaats daarvan zijn we verder gegaan met de ontwikkeling en realisatie van de twee winnende ontwerpen uit de trajecten van 2013 en 2014. De ontwerpers zijn gekoppeld aan twee gebiedsontwikkelingsopgaven in de gemeenten Bernheze en Den Bosch. Deze gemeenten werden inderdaad opdrachtgever.

In Loosbroek (onderdeel van gemeente Bernheze) werd Philip Lüschens werk ‘At Zero The Air is Yours’ gerealiseerd. In Den Bosch is bij de entree van de nieuwe parkeergarage St.Jan, als onderdeel van ontwikkeling Stadswalzone, het beeld ‘Andert’ geplaatst. Het ontwerp is van Tom L’Istelle.

20

omgevingskwaliteit gebiedsontwikkeling

omgevingskwaliteit zuiderwaterlinie De Provincie zet in de Cultuuragenda van Brabant sterk in op een Brabantbrede ontwikkeling van de Zuiderwaterlinie. Voor bkkc is de Zuiderwaterlinie bekend terrein. In 2009 organiseerden we met de Provincie en de gemeente ’s-Hertogenbosch al een project waarbij kunstenaars, filmers, schrijvers en vormgevers de Zuiderwaterlinie in beeld brachten. In 2015 brachten we een nauwe samenwerking tot stand met de opnieuw aangestelde regisseur van de Zuiderwaterlinie en werkten we aan aansluiting bij de streeknetwerken. beleefbaar maken Allereerst was er de Landkunstexpositie Ontdek de geheimen van de Spinolaschans, die we hierna bespreken. Daarnaast konden we eind 2015 een beeldend kunstenaar en een ruimtelijk vormgeefster de opdracht gegeven een visie te ontwikkelen om het meest oostelijke, meest ‘onzichtbare’ deel van de Zuiderwaterlinie beleefbaar te maken voor de recreant en toerist.

Het project Gebiedsontwikkeling richt zich op landschappelijke en stedelijke ontwerp- en gebiedsopgaven. Die vloeien voor een deel voort uit de provinciale Structuurvisie Ruimtelijke Ordening. We hebben constructieve samenwerkingsverbanden ontwikkeld met gebiedsmanagers, planologen en ontwerpers.

Dat deden we in samenwerking met de regisseur, de gemeenten Oss, Grave, Cuijk en het Waterschap Aa en Maas. De samenwerking zal in 2016 verder vorm krijgen. Onder andere door het ondertekenen van een intentieverklaring en een nieuwe editie van een Landkunstexpositie.

transitie Daarnaast werkte bkkc mee aan de transitie van het Brabantse platteland richting een innovatieve en duurzame agrofoodregio. Binnen gebiedsontwikkeling werkten we ook door aan al eerder ingezette gebiedsontwikkelingen zoals Kunst aan de A50, de ontwikkeling van de Noordwaard in de Brabantse Biesbosch, de Piushaven in Tilburg en de Halvezolenlijn.

Hieronder een greep uit de resultaten.

FoodLabPeel In samenwerking met partners als ZLTO, het Peelnetwerk en regionale partijen ontwikkelden we de pilot FoodLabPeel. Binnen de pilot zijn duo’s geformeerd van vijf kunstenaars en vijf veehouders, die op de boerderij intensief samenwerken vanuit vraagstukken van de boer.

Aan het eind van de werkperiode (medio 2016) worden ontwikkelde concepten getoetst in de omgeving. gebiedsopgave N65 Opgave N65 vraagt om infrastructurele oplossingen voor de problematiek rond deze weg. Er wordt gestreefd naar ontsluiting van landelijk gebied, verhoging van de ecologische potentie en toeristische aantrekkingskracht, en een herkenbare ‘huisstijl N65’. Vijf kunstenaars en vijf kwekers werkten drie maanden lang in co-creatie samen tijdens een werkatelier, op zoek naar groene innovatie. Voor 2016 staat de uitvoering van een aantal resultaten van dit werkatelier op de agenda. kunst aan de A50 Kunst aan de A50 is een meerjarig kunstproject van de acht A50gemeenten, Provincie, Rijkswaterstaat en bkkc. Naast GPS-routes in de app Brabant Vertelt werden zogenaamde landschapsprotheses ontwikkeld: Cortenstalen kunstobjecten die het struinen door het snelweglandschap stimuleren. De objecten fungeren ook als oriëntatiepunt en informatievoorziening.

In het snelweglandschap rondom Veghel in het Aa-dal werden onder andere een brugleuning, een uitkijkpost en een klaphek gerealiseerd.

Modulaire systemen, ontworpen door beeldend kunstenaars Kiki van Eijk en Joost van Bleiswijk.

21

omgevingskwaliteit landkunst

Sinds 2013 neemt bkkc nadrukkelijker een regisseursrol op zich om andere partijen te stimuleren als opdrachtgever op te treden. We werkten aan de zichtbaarheid van initiatieven en zochten actief naar nieuwe partners uit verschillende sectoren, die Landkunstprojecten willen opzetten of verder ontwikkelen.

Landkunst stimuleert verschillende domeinen en sectoren om samen kunstprojecten tot stand te brengen. Landkunst vertelt over de geschiedenis van een plek en denkt mee over de veranderingen in het gebied. Beeldend kunstenaars, fotografen, videokunstenaars, filmers, schrijvers, dichters, ontwerpers‌ Allemaal krijgen zij de mogelijkheid te reageren op de genius loci, de geest van de plek.

Landkunst draagt bij aan de ruimtelijke kwaliteit van Brabant.

landkunstkrant bkkc maakt de verschillende Landkunstinitiatieven in de hele Provincie zichtbaar. In de derde Landkunstkrant bundelden we een overzicht van 33 tijdelijke en permanente projecten over landschap, natuur en kunst. Daarmee werden de projecten niet alleen inhoudelijk, maar ook op het gebied van communicatie en PR aan elkaar gekoppeld.

Spinolaschans Daarnaast organiseerde bkkc samen met Staatsbosbeheer, Erfgoed Brabant en de (opnieuw aangestelde) regisseur van de Zuiderwaterlinie een landkunstexpositie Ontdek de geheimen van de Spinolaschans, met werk van zeven jonge kunstenaars. Zij maakten speciaal voor deze plek een kunstwerk, om zo ervaring op te doen met het werken in opdracht en in de openbare ruimte. En LaMelis maakte een speciale dansvoorstelling.

We kozen juist voor de Spinolaschans, net boven Breda, om Landkunst te verbinden aan de gebiedsopgave Zuiderwaterlinie. De nog onbekende schans kwam zo volop in de publieke belangstelling te staan. In de komende jaren zullen we steeds op een andere plek langs de Zuiderwaterlinie een Landkunstexpositie organiseren.

landkunst

Buisse Heide Ook ondersteunden we de buitenexpositie Landkunst op de Buisse Heide. Naast vier bestaande waren van september tot en met november vijf nieuwe kunstwerken te bezoeken. Bovendien nodigden we twee schrijvers uit als artist-in-residence op deze bijzondere plek.

2013

2014

2015

facebook | aantal likes

286

301

604

twitter | aantal volgers

169

187

206

22

oplage Landkunstkrant

8.500

landkunst partners

51

social media

omgevingskwaliteit healing environment

omgevingskwaliteit impulsgelden

Healing Environment is al geruime tijd een aandachtspunt binnen zowel de zorg- als de cultuursector. Hoe kunnen we publieke ruimtes zo inrichten dat zij het welzijn en de gezondheid van patiënten, cliënten, werknemers en bezoekers bevorderen? Kunstenaars, vormgevers en architecten spelen daarbij een beeldbepalende rol.

Het impulsgeldenprogramma omgevingskwaliteit heeft verschillende doelstellingen:

who cares?

Onder de titel Who Cares? organiseren we al een aantal jaren tentoonstellingen en bijeenkomsten. Daarmee onderzoeken we wat kunstenaars kunnen betekenen voor de zorgsector. In 2015 richtten we ons op de relatie tussen kunst en geestelijke gezondheid. Naast de expositie Who Cares? #3 (zie p.10) organiseerden we een inspiratiedag voor mensen uit de creatieve- en de zorgsector.

Hoofdgast was Karin Alice Schouten. Zij onderzoekt de wetenschappelijke basis onder de helende werking van kunst. Daarnaast lieten verschillende schrijvers en kunstenaars zien hoe zij een inspirerende en concrete bijdrage kunnen leveren aan welzijn en veranderingsprocessen in de zorg.

De inspiratiedag trok 50 deelnemers en kreeg een goede evaluatie.

Hoewel bkkc in de zorgsector nog vrij onbekend is, bleek er zeker behoefte te zijn aan netwerkbijeenkomsten. Tegelijkertijd is opereren op het snijvlak tussen kunst en zorg echt pionierswerk. Voor beide sectoren is het concept nieuw. Het gaat tenslotte niet om het simpelweg ophangen van lokale of regionale kunst, maar veel meer over samenwerking, visievorming, zingeving en verbijzondering van de omgeving.

• Het verhogen van de kwaliteit van onze fysieke omgeving; • Grotere zichtbaarheid van de maatschappelijke en economische waarde van kunst; • Toename en vernieuwing van het opdrachtgeverschap vanuit andere domeinen; • Het bevorderen van ondernemerschap van kunstenaars.

Werken in opdracht van partijen die een ‘andere taal’ spreken en die ook nog randvoorwaarden stellen aan een kunstwerk - niet iedere kunstenaar kan het. Er zijn specifieke ondernemers- en sociale vaardigheden voor nodig. Dus als we een culturele sector willen die sterk verankerd is in de samenleving en zich verbonden weet met haar omgeving, dan moeten we aan twee kanten aan de slag. We moeten goed opdrachtgeverschap stimuleren én het ondernemerschap van kunstenaars ontwikkelen.

De opdracht aan de kamer omgevingskwaliteit sluit naadloos aan bij de programmalijn omgevingskwaliteit. We brengen partijen en sectoren bij elkaar die zich bezighouden met ontwikkeling, beheer en gebruik van de ruimte en nodigen uit tot samenwerking en kennisuitwisseling. Zo zoeken we naar mogelijkheden om kunst te integreren in de (semi-)openbare ruimte, en daarmee de kwaliteit van onze fysieke omgeving te verhogen. druk op het budget In 2015 werd er veelvuldig beroep gedaan op het budget van de kamer omgevingskwaliteit. Blijkbaar is er vraag naar.

Omgevingskwaliteit is voor veel partijen inderdaad een speerpunt.

De ingediende voorstellen komen uit verschillende sectoren: zorg, recreatie & toerisme, infrastructuur, onderwijs en uit de kunstsector zelf. De toegekende voorstellen beslaan zowel ruimtelijke als sociale aspecten van omgevingskwaliteit. nieuwe partners Ook in 2015 ontstonden weer nieuwe samenwerkingsverbanden tussen partijen uit de cultuursector en uit andere sectoren.

Denk dan aan nieuwe samenwerkingen tussen kunstenaars en Begraafpark Zuylen in Breda, ORO regio Deurne, Zuidelijke Landen Tuinbouworganisatie, Stichting Innovatie en Veiligheid, Levend Podium Piushaven en de Bibliotheek Midden-Brabant.

In 2015 monitorde de kamer omgevingskwaliteit bovendien zestien dossiers die in 2013 en 2014 in gang gezet waren en die we in 2015 opleverden of doorontwikkelden.

23

beeldcultuur impulsgelden

beeldcultuur werkplaatsen

De kamer beeldcultuur buigt zich met name over de volgende vraag: hoe kunnen we de infrastructuur voor beeldcultuur versterken, denkend vanuit de keten talentontwikkeling - productie - presentatie?

De werkplaatsen zijn een wezenlijk onderdeel van de basisinfrastructuur visuele kunsten. Ze vormen een belangrijke schakel in de keten talentontwikkeling - productie - presentatie. In de werkplaatsen draait het om innovatie, onderzoek, ontwikkeling en productie op kleine schaal.

infrastructuur Naast intrinsieke waarde heeft de Brabantse beeldcultuur een toegevoegde waarde voor economische en ruimtelijke ontwikkeling. We kunnen spreken van nationale allure. Maar de infrastructuur is zwak.

Het domein van beeldcultuur in Brabant is groot en zeer divers: beeldende kunst, vormgeving, architectuur en de av-sector. Het domein staat onder druk, waardoor er schakels uit de keten dreigen weg te vallen. Met name de positie van de werkplaatsen en een deel van de presentatie-instellingen is penibel.

De ambitie van de Provincie voor het Brabantse kunstenveld en de Cultuuragenda van Brabant laten het al zien: het beleid voor beeldcultuur moet zich richten op een sterke culturele infrastructuur en een goed vestigingsklimaat. Daarbij moeten we voor alle schakels in de keten komen tot: • • • •

Meer ondernemerschap; Nieuwe verbindingen; Het stimuleren van nieuwe ontwikkelingen; Het vergaren en delen van kennis.

werksessies Om de infrastructuur voor beeldcultuur te versterken en aandacht te vragen voor een structureel provinciaal beleid voor beeldcultuur, hebben we in 2015 werksessies met het veld georganiseerd. Dat deden we in samenwerking met de provinciale afdeling Cultuur en de Kunst van Brabant. De werksessies verliepen constructief en resulteerden in de zomer van 2015 in het breed gedragen ‘Visiedocument Visuele Kunst in Brabant in 2017-2020’.

Tijdens de sessies kwam overigens naar voren dat het merendeel van de deelnemers geen goed gevoel heeft bij de tot nu gehanteerde term ‘beeldcultuur’. Dit is een breed en algemeen begrip en definieert te weinig het professionele karakter van de sector. Daarom gebruiken we in de toekomst de term ‘visuele kunsten’ als overkoepelend begrip voor de vele disciplines die hieronder vallen.

24

enthousiasme onder druk Ook hier was de afgelopen jaren de financiële druk voelbaar. Toch werden de activiteiten met veel enthousiasme en élan neergezet.

Soms gebeurde dat met steun vanuit het impulsgeldenprogramma.

In 2015 gingen bijdragen uit dit fonds naar BioArt Laboratories, SLEM Shoelab en Docwerk. debat Tijdens de Dutch Design Week organiseerden het landelijke Platform Werkplaatsen, bkkc en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie op 22 oktober 2015 een debat over de samenwerking tussen werkplaatsen en onderwijsinstellingen. Onder de titel Interact troffen vertegenwoordigers van werkplaatsen, onderwijsinstellingen en makers elkaar bij MU in Eindhoven.

Dick Rijken, docent IT en Samenleving aan de Haagse Hogeschool voor de Kunsten, Ward van der Hoeven, docent aan de TU/e en Jurgen Bey, ontwerper en directeur van het Sandberg Instituut, gaven enkele sprekende praktijkvoorbeelden. Vervolgens was er een paneldiscussie. In het panel zaten onder andere vertegenwoordigers van BioArt Laboratories en Beeldenstorm. Ranti Tjan, directeur van ekwc, leidde het debat.

Na het debat onderzocht bkkc de klanttevredenheid onder de 64 deelnemers. Van de aanwezigen behoorde 67% tot de doelgroep werkplaatsen en onderwijsinstellingen. 53% kende bkkc goed en 18% nauwelijks. 67% van de aanwezigen zou Interact aanbevelen bij anderen en 94% zou opnieuw meedoen. De deelnemers waardeerden met name de aanzet tot de discussie over de samenwerking van denken en doen.

Periodiek overleg Een concreet resultaat van Interact was het opstarten van een periodiek overleg tussen de werkplaatsassistenten van de verschillende opleidingen en de werkplaatsen.

beeldcultuur presentatieinstellingen Door bezuinigingen hebben de presentatie-instellingen het moeilijk.

Desondanks toont de sector zijn veerkracht. Er zijn nieuwe initiatieven en er wordt hard gewerkt aan het verbreden van draagvlak en het versterken van de zelfstandige positie. Visies worden aangepast aan de eisen van deze tijd. Publieksbereik wordt een steeds belangrijker aspect binnen de doelstellingen. de Paviljoens In 2015 hebben elf kleinere Brabantse presentatie-instellingen zich verenigd onder de naam De Paviljoens. Ze zijn op zoek naar nieuwe verdienmodellen. De instellingen zoeken een breder draagvlak door nieuwe activiteiten te ontwikkelen en meer samen te werken met partijen als bedrijfsleven, woningbouwcorporaties en onderwijsinstellingen. Maar het genereren van eigen inkomsten is voor dit segment niet eenvoudig. Zeker niet zonder de juiste kennis en ervaring.

De instellingen werken ook samen om meer zichtbaar te zijn. Met behulp van een kennisvoucher is een marketing- en communicatiespecialist benaderd voor een zichtbaarheidscampagne met duurzaam effect. Het doel is een nieuw publiek te interesseren voor hun kunstaanbod en beleidsmakers meer bewust te maken van het belang van de instellingen binnen de keten van voorzieningen.

In het voorjaar van 2016 organiseerden de instellingen een bijeenkomst waarbij ze zichzelf presenteren aan een groot aantal Brabantse stakeholders, zoals beleidsmakers van gemeenten en Provincie en adviseurs van culturele fondsen. Ook ging een aantal gastsprekers vanuit verschillende invalshoeken in op actuele ontwikkelingen rond de presentatie-instellingen.

beeldcultuur artists in residence In 2014 organiseerde bkkc een eerste netwerkbijeenkomst voor gastateliers in Brabant, oftewel Artists in Residence (AiR’s). Er was toen veel belangstelling van Brabantse instellingen die al een AiR hebben of plannen daarvoor maken. meer gastateliers Er duiken steeds meer AiR’s op en gastateliers lijken steeds belangrijker te worden in de loopbaan van een kunstenaar. Dat heeft te maken met veranderingen in zowel het kunstcircuit als de maatschappij.

Om als kunstenaar te overleven heb je tegenwoordig allerhande bijbanen. Een periode in een gastatelier kan uitkomst bieden om een tijdlang ononderbroken en in alle rust te werken aan je artistieke ontwikkeling. Bovendien wordt de netwerkfunctie van een gastatelier ook steeds belangrijker voor de carrière van een kunstenaar. halfjaarlijkse bijeenkomsten We besloten om halfjaarlijkse bijeenkomsten te organiseren, waarbij we steeds te gast zijn bij een AiR. De bijeenkomsten hebben de volgende doelstellingen: • Uitwisselen van kennis; • Inventariseren welke behoeftes deze culturele ondernemers hebben; • Kijken wat bkkc voor hen kan betekenen.

In 2015 organiseerden we twee bijeenkomsten. Op 18 mei bij Sundaymorning@EKWC in Oisterwijk (25 deelnemers) en op 23 november bij Het Van Goghhuis in Zundert (20 deelnemers). Naar aanleiding van de sessie op 18 mei, waar professor Pascal Gielen sprak, plaatsten we een oproep voor een stagiaire om onderzoek te doen.

De onderzoeksvraag: wat is het belang van Artists in Residence in de voorzieningenketen voor kunstenaars en voor de ontwikkeling van de kunstensector en de artistieke beroepspraktijk in Noord-Brabant?

Deze uitdaging is opgepakt door een masterstudente Kunstbeleid en Mecenaat aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij startte in 2015 haar onderzoek. In 2016 zal zij haar bevindingen presenteren.

25

dans impulsgelden Sinds 2013 werken diverse Brabantse gezelschappen, kleinschalige initiatieven, individuele makers, podia en festivals aan een deltaplan voor de dans in Brabant. De kar wordt getrokken door DansBrabant.

Samen leggen ze de basis voor een dynamisch dansklimaat: kwaliteit, pluriformiteit, nieuwe aanwas, doorstroom, ontwikkeling en innovatie. Doel is om te komen tot een toekomstgerichte en duurzame infrastructuur voor dans in Noord-Brabant.

invulling van het plan Vanuit onze rol als adviseur en procesbegeleider werkten we met de betrokken partijen aan de verdere invulling en uitvoering van het gezamenlijke plan. We volgden hierbij vier hoofdlijnen: 1.

2.

3.

4.

Creëren van nieuwe speelruimten en markten; Internationalisering en collectieve marketing; Aanwas: van instap naar doorgroei; Onderzoek coöperatieve werkvormen.

samenwerking en zichtbaarheid In 2015 werden vanuit de impulsgelden verschillende projecten opgezet om (internationale) samenwerking en zichtbaarheid van de verschillende makers en gezelschappen in het Brabantse danslandschap te stimuleren. een greep uit de resultaten • Het onderzoek door organisatieadviseur Marion Beltman werd in 2015 afgerond en gedeeld met het brede dansveld; • Er is een gezamenlijke database voor de dans is gerealiseerd.

• In samenwerking met Domein voor Kunstkritiek en met ondersteuning van Tilburg Dansstad hebben we het programma Hedendaags schrijven over hedendaagse dans opgezet; • In 2015 heeft bkkc opnieuw geïnvesteerd in het samenstellen van kleinschalige, flexibele of op maat gemaakte programma’s en voorstellingen die geschikt zijn voor alternatieve locaties.

Een voorbeeld is het On the Move Huiskamerprogramma en het project Re-designing Space i.s.m. Fontys dance Academy; • Naar aanleiding van het bezoek aan de Tanzmesse in 2014 zijn we intensiever gaan samenwerken met de regio NordrheinWestfalen. Andere uitwisselingsregio’s liggen onder meer in België, Duitsland en Frankrijk; • In het kader van de nieuwe aanwas ondersteunden we Hilde Elbers en Guilherme Miotto.

26

coproductie impulsgelden De kamer coproductie wil nieuwe manieren van produceren en presenteren stimuleren, waardoor de binding met het publiek sterker wordt. Ook houdt de kamer zich bezig met de financieringsinstrumenten crowdfunding, leningen en de kennisvouchers. makers en impulsgelden Veel makers denken dat alleen instellingen gebruik kunnen maken van de impulsgelden. Maar impulsgelden zijn er ook voor individuele makers. Dat vraagt wel om een omslag in het denken: van incidentele projectsubsidie naar het uitzetten van langere carrièrelijnen. In 2015 hebben we deze mogelijkheden voor makers beter onder de aandacht gebracht. Dat resulteerde in meer aanvragen van makers.

marketing inzicht in de vraag naar cultuur In samenwerking met Bureau Ruimte en Vrije Tijd voerde bkkc twee pilots uit op het gebied van leefstijlanalyse en advies. We wilden meer inzicht in de leefstijl en cultuurconsumptie van Brabanders, om de culturele sector goed te kunnen adviseren over productontwikkeling en marketing. leefstijlanalyses Eind 2014, begin 2015 voerden we voor twee culturele instellingen een leefstijlanalyse uit, de Cacaofabriek in Helmond en Mezz in Breda. Daarmee wilden we onderzoeken of deze methode geschikt is om inzicht te krijgen in de vraag naar cultuur.

In het geval van Mezz worden de uitkomsten van het onderzoek bij het formuleren van het nieuwe meerjarenbeleidsplan, inclusief programmaopzet en marketingplan. Voor heel specifieke inzichten rond voorkeuren voor bepaalde subgenres in de popsector bleek de methodiek te grofmazig.

De leefstijlanalyse bij de Cacaofabriek hebben we nog niet volledig afgerond. We hebben een workshop gehouden met de betrokken medewerkers. Reacties daarop waren positief. Door de wisseling binnen de directie is op dit moment nog niet helemaal duidelijk hoe de uitkomsten daadwerkelijk worden geïmplementeerd. inzicht in doelgroepen Wel kunnen we concluderen dat het leefstijlenonderzoek, gebaseerd op de Recron Innovatie Campagne, een bruikbare methodiek is voor het in kaart brengen van (potentieel) cultuurpubliek. Het is niet de enige methode. Welke methode het meest geschikt is, hangt af van de doelstelling van de culturele instelling.

100 succesvolle crowdfunding projecten Op het gebied van crowdfunding heeft bkkc inmiddels meer dan 100 succesvol ondersteunde projecten op de teller staan. Nummer 100 was van Atelier NL uit Eindhoven, dat maar liefst €80.000,- ophaalde voor onderzoek naar pure materialen. Het betekende ook het behoud van de werkplek van Atelier NL. Onze nieuwe doelstelling is het passeren van €1 miljoen aan donaties voor Brabantse projecten.

Inzicht in de potentiële doelgroep is een voorwaarde voor een succesvolle segmentatie en marketingstrategie. bkkc blijft hier in 2016 dan ook kennis over vergaren en delen.

cultuurlening wordt gemeden De Brabantse cultuurlening was nog steeds het minst populaire instrument binnen de impulsgelden. In 2015 zijn er maar twee afgesloten. Een subsidieaanvraag impulsgelden en crowdfunding hebben veruit de voorkeur. Brabant is in dat opzicht geen uitzondering, ook elders zien we dat de cultuurlening nog in beperkte mate wordt aangevraagd. Samen met Cultuur+Ondernemen en andere betrokkenen gaan we aan de slag om dit te veranderen. kennisvoucher belangrijk instrument De kennisvoucher is in 2015 veel ingezet en bleek wederom een belangrijk instrument om potentiële aanvragen voor de impulsgelden op het juiste kwaliteitsniveau te brengen.

De kennisvoucher werd veel gebruikt voor het opstellen van een businessplan of marketingplan. Onderdelen die van belang zijn voor een gezonde bedrijfsvoering, het zakelijke aspect van de cultuursector waarop nog steeds veel vooruitgang te boeken valt. van Impulsgeld naar Brabant C De inzet van de impulsgelden leidt niet alleen tot structurele versteviging van het creatieve en zakelijke fundament van makers en instellingen, maar ook tot vervolgstappen. Steeds meer ontvangers van impulsgelden dienen ook een aanvraag in bij Brabant C. Denk aan het Woo Hah festival in Eindhoven, Het Groot Letterfestival uit Eindhoven en LeineRoebana uit Breda.

27

marketing brabant vertelt In 2015 lag de focus voor het project Brabant Vertelt op het stimuleren van zowel vraag als aanbod. Vraag uitgedrukt in downloads en aanbod in termen van routeaanbieders. Doel was om de marktpositie te verstevigen en daarmee grotere en structurele samenwerkingspartners aan te trekken.

Onze doelstellingen in 2015: • 10.000 downloads (4000 in 2014); • Minimaal zes nieuwe routes; • Minimaal zes nieuwe samenwerkingspartners (content en/of communicatie).

downloads en partners De mijlpaal van 10.000 downloads passeerden we in december.

Daarmee bekrachtigden we meteen een belangrijk nieuw samenwerkingsverband: boswachter Frans Kapteijns van Natuurmonumenten is vanaf dat moment officieel ambassadeur van Brabant Vertelt. Ook glasvezelaanbieder OnsBrabantNet is een interessante partner voor bkkc. In 2016 gaan we concrete samenwerkingsplannen maken. halvezolenroute In 2015 voegden we de Halvezolenroute toe, een belangrijk moment voor bkkc en Brabant Vertelt. In de app ontsluiten we meestal bestaande routes. Maar de Halvezolenroute hebben bkkc we samen met de gemeentes Heusden, Waalwijk en Geertruidenberg zelf ontwikkeld. Deze route maakt optimaal gebruik van de mogelijkheden die de app biedt. De kunstwerken op de route en de kunstwerken in de app (gedichten en animaties) vertellen samen het verhaal van de Halvezolenroute.

Andere nieuwe routes in 2015 zijn Landkunst op de Spinolaschans en Landkunst op de Oude Buisse Heide. In samenwerking met het Wijkwinkelmanagement is er een zevende Helmondse kunstroute aan de app toegevoegd. Ook zijn sommige NAR-routes vernieuwd. techniek Tot slot zijn ook de technische mogelijkheden uitgebreid. We kunnen nu ook indoor routes ontwikkelen en de app is sinds december 2015 geschikt voor i-beacon technologie.

28

brabant vertelt app 2014

2015

4125

10.261

23 (waarvan 4 tijdelijk)

22

downloads totaal aantal routes

social media 2013

2014

2015

facebook | aantal likes

168

402

533

twitter | aantal volgers

305

378

460

marketing kennisdeling musea/ culturele instellingen Erfgoed Brabant en bkkc brengen de Brabantse Musea bij elkaar om kennisdeling te stimuleren en de krachten te bundelen in marketing. In 2015 waren dit de doelstellingen: • Gezamenlijke marketingprojecten initiëren met de Brabantse geregistreerde musea; • Kennisdeling onder marketeers van Brabantse musea. samenwerkende musea Samen met Erfgoed Brabant organiseerden we in oktober 2015 een bijeenkomst over kennisdeling voor Brabantse musea. Daarnaast heeft een aantal grotere musea in het kader van Bosch 500 intensief samengewerkt aan de Bosch Grand Tour. Hiervoor kwamen zij regelmatig bij elkaar. Deze eerste grote gezamenlijke marketingcampagne werd gecoördineerd door een medewerker van bkkc.

De musea zijn enthousiast over de bijeenkomsten rond kennisdeling en de samenwerking in de Bosch Grand Tour. Resultaten worden in de loop van 2016 bekend. Als het project positief wordt geëvalueerd, wordt deze samenwerking misschien voortgezet en eventueel uitgebreid. Ook op kleinere schaal werkten de musea samen op het gebied van marketing en publiciteit. Zoals in het verspreiden van publiciteitsmateriaal.

advies commerciële projectbegeleiding bkkc bemiddelt als een makelaar tussen kunstenaars en opdrachtgevers. Voor bedrijven, gemeenten, maatschappelijke organisaties en de Provincie zijn we de toegangspoort tot de professionele creatieve sector. Terwijl we voor makers deuren openen bij opdrachtgevers. Van idee tot uitvoering geven we zowel inhoudelijk als zakelijk advies. We signaleren een veranderende verhoudingtussen opdrachtgever en maker. Steeds vaker gaat het om co-creatie en bottom-up processen. Dit vraagt om andere manieren van samenwerken en andere contracten. Daarom organiseerden we in maart 2015 een landelijke expertmeeting over nieuw opdrachtgeverschap. verschuiving De laatste jaren hebben we een duidelijke verschuiving gezien.

Gemeenten waren oorspronkelijk onze grootste klant, bijvoorbeeld als zij een kunstwerk in de openbare ruimte wilden. Deze vraag is sterk afgenomen. De vraag naar ontwikkeling van visiedocumenten is juist toegenomen. Net als de begeleiding van grote langlopende projecten, zoals MozaïekBrabant en de themajaren Van Gogh Brabant en Bosch500.

andere samenwerkingsverbanden bkkc is ook betrokken bij een aantal samenwerkingsverbanden en initiatieven van andere culturele organisaties op het gebied van collectieve marketing. Zo nemen we samen met VisitBrabant deel aan het marketingoverleg voor de gezamenlijke Brabantse festivals.

In het najaar van 2015 organiseerden we een bijeenkomst over het nieuwe marketinginitiatief We Are Public. In 2016 onderzoeken we of sommige van deze initiatieven in aanmerking komen voor impulsgelden uit de kamer marketing.

marketing impulsgelden Binnen de kamer marketing stimuleert bkkc projecten die bijdragen aan: • Vergroting van het publieksbereik; • Vraaggericht werken; • Zichtbaar maken van cultureel aanbod.

De ene keer gaat het om een project dat uitgaat van een marketingvraag, de andere keer om advies in de vorm van een kennisvoucher marketing voor een project uit een andere kamer. niveauverschillen Hoewel steeds meer culturele instellingen en makers het belang van marketing inzien, is het niveauverschil groot. Neem bijvoorbeeld de vier grote Brabantse theaters, die op basis van een CRM-analyse een gezamenlijke marketingstrategie ontwikkelen en uitvoeren. Met aan de andere kant van het spectrum de kleinere organisaties, die kosten besparen door gezamenlijk media in te kopen.

MozaïekBrabant In 2014 kreeg bkkc opdracht van de Provincie om productie, programma en voor een deel ook communicatie voor MoazïekBrabant te verzorgen. In oktober 2014 startte het project tijdens de Dutch Design Week. Begin maart 2015 eindigde de vijf maanden durende tour langs de B5 gemeenten. en verder We zagen in 2015 een groeiende vraag naar inventarisatie van kunstcollecties en advies over behoud en beheer hiervan. bkkc wordt bovendien steeds vaker gevraagd om creatieve denkkracht te leveren in veranderingsprocessen, zoals herbestemming van leegstand of de transitie van de agrofood sector.

kennisvoucher marketing De kennisvouchers marketing vonden gretig aftrek. We hebben een groot aantal aanvragen voor deze vouchers kunnen honoreren. Zo werkten The Hall of Fame en het Gipsyfestival met expert Ruth Giebels aan een business- en marketingplan. En Theater Artemis voerde een marktverkenning uit voor het educatieproject Levensvragen.

Ook in aanvragen van individuele makers ging het vaak om ontwikkelbudget op het gebied van marketing. Bijvoorbeeld bij de projecten van Charles van Otterdijk en Paul Bogaers.

29

eigen uitingen

bkkcwho o cares? #3 kunst en geestelijke gezondheid

bkkckunst st zoekt boer

gratis toegang 16 juli tot en met 13 september 2015 gratis toegang

23 april tot en met 28 juni 2015

14

bkkcjaarvers slag 2014

30

31

in de media

32

onafhankelijke labels op, de indies uit de boektitel. Kleurrijke types als Geoff Travis (oprichter van platenzaak en -label Rough Trade), Daniel Miller (baas van Mute Records) en Martin Mills, wiens Beggars Group de grootste onafhankelijke speler in Europa is.

Dan zijn we al aan het einde van het boek, dat voorbijgaat aan dance en hiphop, maar meeslepend is en veel fraaie anekdotes bevat. Sommige zijn geplukt uit een standaardwerk als Fredric Dannens The hit men (1990), maar Murphy heeft zelf ook interviews gedaan. Dat levert mooie verhalen op, bijvoorbeeld over Madonna, in 1982 zo gebrand op een contract dat ze een ziekenhuis binnendringt om van de van een hartoperatie herstellende platenbaas Seymour Stein de benodigde handtekening los te peuteren.

Ineke van Hamersveld

Vinken, H. (2015) Cultuur in Noord-Brabant: een benchmark.

Tilburg: bkkc brabants kenniscentrum kunst en cultuur/Kunstbalie/Erfgoed Brabant/De Kunst van Brabant. (www. bkkc.nl/BKKC/media/BKKC/Cultuurin-Noord-Brabant-Een-benchmark.pdf)

Met het doel een degelijk cijfermatig inzicht te verkrijgen over de culturele stand van zaken in de provincie Noord-Brabant zetten vier Brabantse instellingen een bijzondere stap. bkkc (brabants kenniscentrum kunst en cultuur), Kunstbalie, Erfgoed Brabant en De Kunst van Brabant lieten uitgebreid onderzoek doen, naar voorbeeld van de Cultuurindex Nederland.

Daarin worden publiek beschikbare

BM105_ binnen.indd 61

cijfers uit betrouwbare bronnen vertaald in indicatoren, zoals het aantal poppodia, afgestudeerden aan het hbo-kunstonderwijs, amateurkunstenaars, voorstellingen en optredens in het buitenland. De indicatoren worden ondergebracht in vier pijlers: Capaciteit, Participatie, Geldstromen en Concurrentie.

Capaciteit staat daarbij voor het aanbod: hoeveel is er van alles?

Dat varieert van het totaal aantal kunstenaars (makers), instellingen en bedrijven, tot de hoeveelheid zalen, stoelen, doeken, theatervoorstellingen, concerten, tentoonstellingen, films, boektitels, et cetera. Participatie verwijst naar vormen van cultuurparticipatie, actief of passief. Het gaat in deze pijler dus zowel om amateurkunstbeoefening als om het bezoek aan, bijvoorbeeld, Open Monumentendagen, filmtheaters en festivals, maar ook om de aankopen van boeken of cd’s. De pijler Geldstromen laat zien hoeveel overheidsgeld er beschikbaar is voor cultuur, en hoeveel privaat geld, bijvoorbeeld via giften door huishoudens, sponsoring of particuliere fondsen zoals het Prins Bernhard Cultuurfonds en de VandenEnde Foundation. De pijler Concurrentie geeft een pars pro toto aan, nationaal en internationaal: wat is het aandeel hbo-kunstvakonderwijs op het totale aanbod van hoger beroepsonderwijs, of wat is het aandeel design uit Nederland ten opzichte van de totale Nederlandse cultuurexport?

Brabant aan de hand van 100 indicatoren een overzicht van de cultureel sterke en zwakke punten van de provincie. Om die cijfers van een context te voorzien, is, voor zover mogelijk, een vergelijking gemaakt met andere provincies.

Economisch gezien en gemeten naar het aantal inwoners neemt Noord-Brabant van de twaalf provincies de derde plaats in, maar op cultureel vlak de zevende. Onderzoeker Henk Vinken, eerder verantwoordelijk voor de dataverzameling voor de Cultuurindex Nederland, heeft om een zo realistisch mogelijk beeld te schetsen, alle beschikbare cijfers vertaald per hoofd van de bevolking.

Het sterkst is de provincie op het terrein van participatie, met name actieve deelname (amateurkunst), en het zwakst op aanbodgebied: er zijn minder theaterzalen, rijksmonumenten, centra voor de kunsten, boekwinkels, bioscopen en filmtheaters per hoofd van de bevolking dan in andere provincies. De pijlers Geldstromen en Concurrentiekracht liggen tussen de vorige twee in. Zo is bij Geldstromen gekeken naar het aantal BIS-instellingen dat in Noord-Brabant is gevestigd (slechts drie, en een gedeeld met Limburg), en de uitgaven van de provincie en gemeenten.

Opvallende uitkomst van de pijler Concurrentiekracht is dat het aandeel gehonoreerde Brabantse aanvragen bij landelijke cultuurfondsen laag is, met uitzondering van de aanvragen voor cultuureducatieve projecten; Brabantse makers blijken bovendien weinig zichtbaar in het buitenland, behalve in de dans en popmuziek.

Pionierswerk In Brabant is pionierswerk verricht: de verantwoording over de aanpak toont

Gemeenschappelijke aanpak Wat is nu het vervolg? In de eerste plaats biedt de Brabantse benchmark

17-11-15 17:05

33

P&O fte’s opbouw 31-12- 2015

bkkc

man

vrouw

gem. salaris full time

€ 4.381

€ 5.430

€ 3.595

gem. salaris part-time

€ 2.713

€ 2.972

€ 2.626

7,4

9,8

6,4

28,8

8,7

20,1

gem. dienstjaren fte

31-12-2014

bkkc

man

vrouw

gem. salaris full time

€ 4.339

€ 5.270

€ 3.781

gem. salaris part-time

€ 2.416

€ 3.180

€ 2.187

9,2

13,7

7,6

28,3

8,3

20,0

gem. dienstjaren fte

gemiddeld loon

bkkc kent een eigen arbeidsvoorwaardenregeling die gebaseerd is op de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies (CAP).

Het beloningsbeleid voor het gehele personeel, inclusief de directeurbestuurder vindt plaats binnen het door de CAP gegeven kader. De bezoldiging van directie en toezichthouders blijft onder de door de WNT vastgestelde maximale bezoldiging.

Gemiddelde loonsom per maand totaal € 106.622 Gemiddeld loon per maand per medewerker € 3.046

verzuimgegevens 2015 (excl. zwangerschapsverlof)

kengetallen

2015

2014

verzuimpercentage

2,28

4,62

verzuimuren kort = 0 t/m 7 dagen

526

494

verzuimuren middellang = 8 t/m 42 dagen

325

199

verzuimuren lang = 43 t/m 356 dagen

257

1.503

verzuimuren extra lang = > 356 dagen

0

0

verzuimuren totaal

1.108

2.196

roosteruren totaal

48.700

47.564

43

36

meldingsfrequentie

23,2%

Kort verzuim

47,5%

Middellang verzuim 29,3%

Lang verzuim Extra lang verzuim

medewerkers en leeftijdscategorie 2015

stageplaatsen opleidingsniveau 2015

16

9

14

8 7

12

6

10

5 8 4 6

3

4

2

man

2

vrouw

0 tot 30

34

tot 50

tot 70

1 0

mbo

hbo

wo

financieel overzicht

De financiële ontwikkeling van bkkc in 2015 is in belangrijke mate bepaald door: • het impulsgeldenprogramma. In februari 2013 heeft de Commissie Cultuur & Samenleving van de Provincie NoordBrabant de voor de periode 2013-2016 gereserveerde middelen in het kader van de versterking van de infrastructuur professionele kunsten voor 2013 vrijgegeven. Ze werden, verhoogd met de vanouds voor verdeelsubsidies beschikbare middelen, aan bkkc beschikt als additionele activiteitensubsidie, aan te wenden voor de uitvoering van het impulsgeldenprogramma. In oktober 2013 besloot de Commissie het impulsgeldenprogramma te verlengen tot en met 2016 en de voor de periode 2014-2016 gereserveerde middelen ter beschikking te stellen. Op juridisch advies werd besloten het programma nu onder te brengen in een door bkkc uit te voeren subsidieregeling, die op 14 mei 2014 van kracht werd.

• de komst van Brabant C Fonds. Het Brabant C Fonds werd door de Provincie in 2014 opgericht met de opdracht nauw samen te werken met de bestaande uitvoerings- en ontwikkelorganisaties cultuur (Kunstbalie, Erfgoed Brabant en bkkc). Brabant C is sinds januari 2015 operationeel en houdt kantoor bij bkkc. Brabant C wordt facilitair ondersteund door bkkc via een Service Level Agreement. Hierdoor valt een aantal administratie- (rubriek 43) en personeelskosten (rubriek42) hoger uit dan oorspronkelijk begroot. Omdat Brabant C geen personeel in dienst heeft is in 2015 een tweetal medewerkers (netwerk communicatiemedewerker en fondsmedewerker) door bkkc aangesteld en gedetacheerd bij Brabant C. De kosten worden kostendekkend doorbelast.

De extra opbrengsten van de facilitaire dienstverlening en detachering zijn opgenomen in rubriek 87.

balans per 31-12-2015 na resultaatbestemming Het balanstotaal is ten opzichte van 2014 nauwelijks veranderd (een kleine 2% afgenomen). Een opvallend verschil is de toename van de ‘kortlopende vorderingen’ van € 120.000, voornamelijk veroorzaakt door vooraf gefactureerde verzuimverzekeringspremie ad € 60.000 die in voorgaande jaren pas in januari van het nieuwe boekjaar werden gefactureerd, en een kortlopende lening ad € 25.000 ter voorfinanciering van een eind 2015 gehonoreerd impulsgeldenproject, bedoeld om het project op te starten. De kortlopende lening wordt met de uitbetaling van de voorschotten impulsgelden verrekend.

Daarnaast is er een kleine afname van de ‘kortlopende schulden’ van € 126.000. Die wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de

afname van de vakantiegeldverplichtingen als gevolg van invoering van het Individueel Keuze Budget als uitvloeisel van de eind 2014 van kracht geworden nieuwe CAO Provincies. Het opgebouwde vakantiegeld wordt met ingang van 2015 uiterlijk op het eind van het jaar volledig uitbetaald. Deze verschillen in de ‘kortlopende vorderingen’ en ‘kortlopende schulden’ hebben tot gevolg dat de liquiditeit € 50.000 afneemt.

resultaat De exploitatie sluit met een positief resultaat van € 61.792 ten opzichte van een geraamd positief saldo van € 27.139. Een deel (€ 57.326) wordt veroorzaakt door het vrijvallen van verplichtingen als gevolg van een aantal lageren vaststellingen uit het impulsgeldenprogramma dat was gefinancierd met het aanvullend activiteitenbudget 2013 en 2014. Deze vrijgevallen middelen zijn bij resultaatbestemming (zie pagina 9 en pagina 14) toegevoegd aan de ‘Bestemmingsreserve impulsgelden’. Het uiteindelijke positieve bedrijfsresultaat bedraagt daarmee € 4.466.

In de exploitatie zijn een aantal opvallende afwijkingen die hieronder kort worden toegelicht: personeel De totale loonkosten vallen hoger uit ten opzichte van de begrote loonkosten 2015. Dat is een gevolg van deels het aanstellen van extra personeel ter ondersteuning van Brabant C (gemiddeld 1,2 fte op jaarbasis) – deze kosten worden volledig door Brabant C vergoed – en deels de vervanging van medewerkers die afwezig zijn als gevolg van langdurige ziekte en bevallingsverloven – deze kosten worden grotendeels gedekt door uitkering van het UWV en de verzuimverzekering. administratiekosten Omdat bkkc het Brabant C Fonds faciliteert vallen deze kosten hoger uit dan begroot. Daartegenover staan hogere inkomsten.

kennisinstituut De hogere kosten van de rubriek ‘Kennisinstituut’ worden veroorzaakt door twee bij het opstellen van de begroting onzekere posten (Mestmag.nl en Brabant DC). Voor beide posten zijn extra opbrengsten ontvangen (opgenomen bij rubriek 80).

inkomsten In 2015 zijn extra inkomsten gegenereerd door externe opdrachten waar bij het opstellen van de begroting 2015 nog geen rekening mee kon worden gehouden, o.a. Brabant DC, Mestmag.nl en facilitaire ondersteuning Brabant C Fonds.

35

balans per 31 december 2015 na resultaatbestemming (x â‚Ź 1,-)

activa omschrijving

31-12-2015

vergelijkende cijfers 31-12-2014

28.278

10.538

vaste activa materiĂŤle vaste activa

vorderingen op korte termijn incidentele subsidies debiteuren impulsgelden; leningfaciliteit kortlopende leningen belastingen en premies overige vorderingen en overlopende activa

0 81.379 89.604 25.000 0 205.775

12.150 62.115 94.390 0 350 112.687

401.758

281.692

liquide middelen kas banken

310 3.158.443

234 3.361.164

3.158.753

3.361.398

3.588.789

3.653.628

31-12-2015

vergelijkende cijfers 31-12-2014

passiva omschrijving eigen vermogen egalisatiereserve algemene risicoreserve reserve impulsgeldenprogramma reserve impulsgeldenprogramma; leningfaciliteit reserve bezwaarschriften reserve inventaris

71.467 15.659 81.504

79.187 18.687 24.178

89.604

94.390

75.000 50.000

75.000 30.000

383.234

321.442

schulden op korte termijn verdeelsubsidies impulsgeldenprogramma Provincie Noord-Brabant (verdeelsubsidies) crediteuren belastingen en premies overige schulden overlopende passiva

36

0 2.651.925 8.101 234.247 125.621 130.760 54.901

19.000 2.670.584 8.101 167.239 107.169 254.431 105.664

3.205.555

3.332.186

3.588.789

3.653.628

staat van baten en lasten 2015 (x â‚Ź 1,-)

lasten rubriek

omschrijving

40 41 42 43a 43b 49

bestuur- en organisatiekosten huisvesting personeelskosten administratiekosten kosten impulsgeldenregeling onvoorziene kosten

exploitatie 2015

begroting 2015

vergelijkende cijfers 2014

63.203 341.088 2.086.734 156.126 71.665 1.326

57.940 346.960 1.990.962 133.935 75.300 0

54.090 330.982 1.879.595 129.014 65.163 5.513

2.720.142

2.605.097

2.464.357

454.113 104.744

407.305 98.250

404.464 138.656

3.278.999

3.110.652

3.007.477

2.879.371

0

1.853.359

0

0

0

61.792

27.139

89.564

6.220.162

3.137.791

4.950.400

exploitatie 2015

begroting 2015

vergelijkende cijfers 2014

2.399.538 157.500 340.785 57.326

2.399.538 157.000 253.475 0

2.415.600 157.500 156.960 0

2.955.149

2.810.013

2.730.060

237.210 148.432

158.878 168.900

220.596 146.385

3.340.791

3.137.791

3.079.041

2.879.371

0

1.853.539

6.220.162

3.137.791

4.950.400

klustering taken 44 45

kennisinstituut advies

47

impulsgeldenprogramma

48

verdeelsubsidies resultaat

baten rubriek

omschrijving

88 88 87 98

activiteitensubsidies provincie Noord-Brabant subsidie Gemeente Tilburg diverse baten vrijgevallen impulsgelden 2013-2014

80 81

85

kennisinstituut advies

impulsgeldenprogramma

resultaatbestemming toevoeging reserve inventaris toevoeging reserve impulsgelden toevoeging reserve impulsgelden; leningfaciliteit onttrekking reserve impulsgelden; leningfaciliteit egalisatiereserve algemene risicoreserve

2015

2014

20.000 57.326 901 -5.687 -7.720 -3.028

10.000 0 2.497 -8.107 66.487 18.687

61.792

89.564

37

colofon

raad van toezicht

beeld Claudia Aarts, Charlotte Apers, Monique Baars, Marcel de Buck, Sergio Gridelli, Piet Goethals, Els de Groot, Marja van Hassel, Tahne Kleijn, Anna van Kooij, Chris van Koppen, Saris & den Engelsman, Marjolein Schalk, Anne Stolwijk, Johan Weijters en Monique van de Wijdeven.

In het verslagjaar 2015 heeft de Raad van Toezicht zich in een plezierige en constructieve sfeer van haar taken gekweten. Niet alleen de reguliere vergaderingen, maar ook andersoortige bijeenkomsten en activiteiten van het bureau lieten een hoge opkomst van de RVT zien. Het overleg met de personeelsvertegenwoordiging, de feestelijke decemberbijeenkomst met alle medewerkers, de sessie waar toelichting werd gegeven op de bepalende projecten zijn daar voorbeelden van.

met dank aan Atelier NL, Michiel van Bakel, Beautiful Chemistry, Will Beckers, BioArt Laboratories, Gerrit Draad, DansBrabant, Eegah, Kiki van Eijk & Joost van Bleiswijk, Hilde Elbers, Katja Heitman, Jheronimus Bosch 500, Inge de Kok, LaMelis, Tom L’Istelle, Jan Martens, Lea Martini, MEST, Mezz, Maurizio Montalti, Wiesje Peels, PLAN, SLEM, St Joost, Henri Swinkels, Aart Strootman en Hans van de Waarsenburg.

met dank aan

redactie Xenia Wassenbergh ontwerp Kaftwerk drukwerk 013drukwerk.nl

bkkc brabants kenniscentrum kunst en cultuur spoorlaan 21 i-k 5038 CB Tilburg 013 7508400 info@bkkc.nl www.bkkc.nl @bkkc_nieuws /brabantskenniscentrumkunstencultuur bkkc

Het contact met de bestuurder kan als uitermate positief tweerichtingsverkeer worden gekenschetst. Een afvaardiging van de Raad sprak met hem over het functioneren van de instelling en over de wijze waarop die wordt geleid. nieuwe leden Al eerder zetten wij stappen op het pad van de vernieuwde Governance Code Cultuur. Dat hebben we in 2015 voortgezet.

Daarbij is ook gekozen voor een openbare werving van nieuwe leden. Aan het einde van het jaar konden we daardoor drie nieuwe leden verwelkomen, die de Raad completeerden als laatste stap in de vernieuwing van het toezichthoudend orgaan, waartoe al bij de totstandkoming van bkkc was besloten. We namen afscheid van dhr. W. van Fessem, die vanaf de start als lid van bestuur en RvT bij bkkc was betrokken. Wij zijn hem erkentelijk voor zijn inzet en betrokkenheid. nieuwe gedeputeerde Waar wij jarenlang met gemengde gevoelens kennisnamen van opportunistische en vruchteloze Provinciale discussies over nut en noodzaak van de uitvoeringsorganisaties, konden wij bij het aantreden van een nieuw Provinciaal bestuurscollege met vreugde constateren dat de nieuwe gedeputeerde het gesprek op inhoud voert. Hij onderkent dat bkkc voor de Provincie een onmisbare partner is bij de formulering en uitvoering van het beleid. Op die basis willen wij graag de dialoog voeren.

In het verlengde daarvan volgt de RvT met belangstelling de zoektocht naar meer samenhang en samenwerking tussen de uitvoeringsorganisaties, die naar onze overtuiging niet op voorhand hoeft te leiden tot weer een nieuwe fusie. Versterking van de relatie met Kunstbalie is daarbij al op kortere termijn een logische optie. nieuwe locatie Het is een aantrekkelijke gedachte dat de beoogde verhuizing naar de Tilburgse LocHal zelfs letterlijk een mooi dak aan deze samenwerkingsfiguur kan bieden. De RvT constateert dat de gesprekken hierover met de gemeente Tilburg complex zijn, maar vertrouwt erop dat de gemeente de toezeggingen die bij de oprichting aan bkkc zijn gedaan, gestand doet.

De Raad van Toezicht dankt iedereen die vanuit en buiten de organisatie heeft bijgedragen aan het functioneren van bkkc.

Henk Willems voorzitter Raad van Toezicht

38

overzicht Raad van Toezicht en nevenfuncties 2014/2015 naam

hoofdfunctie

nevenfuncties

Drs. Henk Willems (voorzitter)

Waarnemend burgemeester van de gemeente Laarbeek

• • • • • • • • • • •

Dr. Emmeken van der Heijden

Directeur van de dienst Onderwijs en Onderzoek van Fontys Hogescholen

• Bestuurslid Playgrouds Festival (tot medio 2015).

Drs. Giel van Buul RA (lid auditcommissie)

Directeur BUAC BV, registeraccountant, financial consultant, toezichthouder

• • • • • •

Lid RvT Stichting Maatschappelijke Opvang, Breda Lid RvT Stichting Veilig Thuis West Brabant, Breda Lid RvT Stichting Stemo, Breda, onroerend goed Penningmeester Stichting Peuterspeelzalen Heusden Bestuurslid Stichting De Biezen, Vlijmen, onroerend goed Bestuurslid Het Financiële Netwerk, vereniging van financials

• • • • • • • •

Lid Raad van Commissarissen Woningbouwcorporatie Wonen BreBurg Voorzitter bestuur Stichting tot beheer en exploitatie Waalse Kerk Breda Lid Raad van Toezicht Museum of the Image (MOTI) Breda Voorzitter Cappella Breda, Lid Royementscommissie CDA Lid KlachtenCommissie Grensoverschrijdend gedrag, gemeente Breda Plv. Officier van Justitie Parket Zeeland-West-Brabant (Breda) Plv. Advocaat-generaal bij Hof Den Haag en Hof Den Bosch (tot 1 juli 2015)

Mr. Wim van Fessem

Voorzitter Erfgoed Brabant Voorzitter Stichting Metal Valley Netherlands Voorzitter Steunfonds Sociaal-cultureel Werk Noord-Brabant Voorzitter Stichting Vrienden van Otjiwarongo Bestuurslid Stichting Tandzorg Den Bosch e.o.

Bestuurslid Chapeau Woonkringen Heusden Lid Kunstadviescommissie gemeente Heusden Lid Raad van Advies Motive (Bilthoven) Beschermheer Harmonie Drunen Vertrouwenspersoon gemeenteraad Oisterwijk Ambassadeur Hospice Fr. de Wind

Drs. David Lauwen MiF MBV MRICS

Managing Director, Het creatief KAPITAAL, ’s-Hertogenbosch

• Voorzitter Stichting Subajo • Lid RvT Omroepvereniging BNN-VARA • Lid RvT Woningcorporatie Huis en Erf

Mr. drs. Sandra van Breugel

Eigenaar ‘Sandra van Breugel, Governance, Onderzoek en Juridisch Advies’

• • • • • • • •

Voorzitter RvT Huisartsenpost Midden- Brabant, Tilburg Lid RvT Sovak, Instelling voor mensen met een beperking, Terheijden Rechter-plaatsvervanger, rechtbank Zeeland-West Brabant Lid bezwaarschriftencommissie gemeente Waalwijk Voorzitter rekenkamercommissie gemeente Geldrop Mierlo Voorzitter rekenkamercommissie gemeente Utrechtse Heuvelrug Lid Bestuur Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) Voorzitter cliëntenraad sociale zekerheid gemeente Werkendam en gemeente Woudrichem

Mr. Jan van der Horst

Group Director Corporate Affairs Vlisco Group (tot 1 april 2016) Bestuurder Horst Beheer BV/Horst Praktijk BV

• • • • •

Commissaris bij Koninklijke IHC Merwede Holding BV Bestuurder stichting administratiekantoor Management en Personeel IHC Commissaris Hoeksche Hoeve BV Lid raad van toezicht Netherland African Business Council Bestuurslid Stichting Ambassade van Creatieve Zaken

schema van aftreden De heer Wim van Fessem

per 1 januari 2016

De heer Henk Willems

per 1 januari 2017

Mevrouw Emmeken van der Heijden

per 1 januari 2018 met het recht tot herbenoeming

De heer Giel van Buul

per 1 januari 2019 met het recht tot herbenoeming

Mevrouw Sandra van Breugel

per 1 januari 2020 met het recht tot herbenoeming

De heer Jan van der Horst

per 1 januari 2020 met het recht tot herbenoeming

De heer David Lauwen

per 1 januari 2020 met het recht tot herbenoeming

39