bkkcjaarvers slag 2016
kunst koppelen 2016 markeert de overgang tussen twee perioden van het cultuurbeleid. Het beleidsplan 2013-2016 werd afgerond en bkkc ging met de provincie in gesprek over de ontwikkeling van de organisatie in de komende cultuurplanperiode. Met als resultaat het beleidsplan 2017-2020: De kracht van verbindende kunst en cultuur.
Het beleidsplan bouwt voort op de belangrijkste successen van de achterliggende jaren: de vernieuwing van het subsidieinstrumentarium, een talentontwikkelingsprogramma dat zo succesvol is dat het nu ook landelijk navolging krijgt, het betrekken van partijen buiten het culturele domein bij de ontwikkeling van de Brabantse culturele infrastructuur en een veel grotere landelijke zichtbaarheid van Brabantse cultuur. Kernpunten van het nieuwe beleidsplan: versterking van de samenwerking tussen de provinciale uitvoeringsorganisaties en versterking van de Brabantse positie in het landelijk cultuursysteem.
samenwerking intensiveren Voorjaar 2015 hadden Cubiss, Kunstbalie, Erfgoed Brabant, Brabant C en bkkc in een brief aan de informateur aangegeven dat zij streven naar een integrale aanpak van hun adviesen uitvoeringstaak voor het provinciale kunst- en cultuurbeleid. Samenwerking in communicatie en netwerkvorming, vergroting van het publieksbereik, verbinding met het bedrijfsleven, afstemming bij de financiering en behandeling van projecten moet vanzelfsprekend worden. In 2016 zijn hierin stappen gezet. De vijf organisaties gingen structureel in overleg. Ze gaven gezamenlijk inhoud aan het magazine, de website en de nieuwsbrief van MEST. De dienstverlening aan het veld rond financieringsvraagstukken werd gestroomlijnd. En in een gezamenlijk gesprek met de provincie werden voor het beleid relevante trends en ontwikkelingen in kaart gebracht. Kunstbalie en bkkc gingen een belangrijke stap verder. Zij besloten om in het najaar 2018 samen de LocHal te betrekken, een industrieel monument in de Tilburgse Spoorzone. De huurovereenkomst met de gemeente Tilburg werd getekend in december 2016. Voor Kunstbalie en bkkc was het de aftrap voor een gesprek dat uiteindelijk beoogt uit te monden in een besluit om te fuseren.
kunstenplanperiode 2017-2020 Het Uitvoeringsprogramma Cultuur (vastgesteld door Provinciale Staten, voorjaar 2016) is de basis voor het beleidsplan 2017-2020. bkkc werkte hard mee aan de totstandkoming van het Uitvoeringsprogramma en van de Subsidieregeling Hedendaagse Cultuur die daaruit voortkwam. Het markeert de transformatie van bkkc van steunfunctie van en voor het veld in een uitvoeringsorganisatie voor het provinciaal cultuurbeleid. bkkc kijkt op dit proces met voldoening terug: 1. Het totaal van de toekenningen door de Provincie bestrijkt een veel breder en representatiever spectrum van de Brabantse kunst en cultuur dan in de voorgaande periode. 2. De hoeveelheid rijksgeld die naar Brabant komt is bijna verdubbeld.
3. De Brabantse ‘nieuwkomers’ op het landelijk niveau hebben de afgelopen jaren vrijwel zonder uitzondering met succes een beroep gedaan op het impulsgeldenprogramma. bkkc is dan ook blij dat het impulsgeldenprogramma de komende jaren wordt voorgezet, terwijl bovendien het succesvolle talentontwikkelingsprogramma uit dit programma wordt verzelfstandigd en zo een duurzame basis krijgt.
toekomst Is er dan niets meer te wensen? Natuurlijk wel. Het huidige kunst- en cultuurbestel richt zich op culturele instellingen, musea, gezelschappen. Daardoor blijven sectoren waar individueel kunstenaarschap de toon zet (literatuur, beeldende kunst, film, delen van de muziek) onderbelicht en onderbedeeld. Daar moeten we over nadenken. Verder: de mogelijkheden om meer rijksgeld naar Brabant te halen zijn nog niet uitgeput. Brabant kan naar verwachting sterk profiteren van de beoogde regionalisering van het cultuurbeleid. De Raad voor Cultuur brengt er najaar 2017 een advies over uit. Los daarvan: de Brabantse aanvragers krijgen door eigen investeringen en meer samenwerking op het niveau van BrabantStad een sterkere positie bij aanvragen op landelijk niveau. Volgden we tot nu toe nu min of meer de landelijke toekenningen, in de toekomst kunnen zo onze eigen keuzes leidend worden. In het beleidsplan 2017-2020 staat dan ook dat bkkc zich concentreert op drie centrale punten: • De ontwikkeling van een regioprofiel, waarmee Brabant zich herkenbaar maakt en onderscheidt van andere regio’s. Dit regioprofiel moet aansluiten op de maatschappelijke opgaven van de regio. Ook moet daarin – minimaal voor BrabantStad – overeenstemming zijn over een Brabantse basisinfrastructuur die we samen financieren. • De inzet van dit regioprofiel om substantieel meer middelen te verwerven voor kunst en cultuur in de provincie. Deels door verhoging van de gemeentelijke investeringen, deels wellicht door de vorming van een structureel fonds waarin naast de provincie ook de gemeenten en de private sector participeren. • De ondersteuning van deze ontwikkeling met programma’s voor het versterken van de Brabantse culturele sector en voor het verbinden van die sector met andere domeinen. Zodat Brabant een proeftuin wordt voor (de positionering en waardering van) kunst en cultuur in de maatschappij. Zo geven we ook een zetje aan nieuw nationaal cultuurbeleid.
Chris van Koppen directeur-bestuurder bkkc 3
4
raad van toezicht In het verslagjaar 2016 heeft de provincie beslissende stappen gezet in de beleidsmatige aansturing van bkkc. De bestuurlijke agenda van de gedeputeerde voor Leefbaarheid en Cultuur, Henri Swinkels, laat zich duidelijk gelden. De reeds geleidelijk in gang gezette transformatie van bkkc van steunfunctie van en voor het veld in een uitvoeringsorganisatie voor het cultuurbeleid van de Provincie Noord-Brabant is in goed overleg met de provincie in 2016 afgerond.
belangrijke verschuiving In opdracht van de provincie is bkkc belast met de ondersteuning van de professionele makers. Daarnaast ondersteunt bkkc de provincie op onderdelen van het provinciaal cultuurbeleid. De duidelijke positionering van bkkc als uitvoeringsorganisatie van provinciaal cultuurbeleid betekent voor de organisatie een belangrijke verschuiving. De provincie als opdrachtgever van bkkc stelt doelen die bkkc moet bereiken. Dit betekent geenszins dat de Provincie de inhoud van de werkzaamheden van bkkc bepaalt. De provincie erkent en waardeert de enorme expertise en ervaring die de adviseurs van bkkc hebben en geeft hun de vrijheid die expertise en ervaring voor de doelgroep van bkkc in te zetten. Het is een compliment voor de gehele bkkc organisatie dat de hierboven beschreven overgang zo snel en probleemloos heeft plaatsgevonden. 2016 is ook een jaar waarin luidruchtiger dan voorheen het werk van bkkc – en daarmee onvermijdelijk ook het cultuurbeleid van de provincie – ter discussie is gesteld vanuit het culturele veld. Zolang er cultuurbeleid is zal er kritiek zijn en dat is goed. Kritiek geeft immers aanleiding tot bezinning en inspireert ook om dingen, waar mogelijk, te verbeteren. Beleid voeren betekent keuzes maken en keuzes leiden tot discussies. Het is mijn vaste overtuiging dat die discussies leiden tot beter beleid en een betere uitvoering van dat beleid. De Raad van Toezicht heeft zich in het verslagjaar 2016 zeer nadrukkelijk bezig gehouden met de verdere versterking van het functioneren van bkkc. De Raad is zich zeer bewust van het feit dat bkkc vrijwel volledig met publiek geld wordt gefinancierd en dat schept verplichtingen. Ook voor de komende jaren zullen de ontwikkeling van de organisatie en haar functioneren in de praktijk alsmede het financiële beheer belangrijke aandachtspunten van de Raad blijven.
intensieve samenwerking In het jaarverslag over 2015 werden reeds genoemd de verdere samenwerking tussen Kunstbalie en bkkc en de verhuizing naar de monumentale LocHal in de Tilburgse Spoorzone. Het huurcontract voor de LocHal is in 2016 door de toekomstige gebruikers met de gemeente Tilburg getekend. Hier past een bijzonder woord van dank aan het gemeentebestuur van Tilburg voor de wijze waarop zij de totstandkoming van deze verhuizing heeft mogelijk gemaakt. Voor Tilburg ontstaat een nieuwe culturele hotspot en bkkc hoopt daar zijn bijdrage aan te kunnen leveren.
Kunstbalie en bkkc werken al langere tijd intensief samen; het is de intentie van beide instellingen dat deze samenwerking zal uitmonden in een fusie van Kunstbalie en bkkc. De raden van toezicht van Kunstbalie en bkkc hebben in een gezamenlijke vergadering tijdens het verslagjaar vastgesteld dat een dergelijk fusie op inhoudelijke gronden zeer voor de hand ligt en een duidelijke versterking kan vormen van het cultuurbeleid van de Provincie Noord-Brabant. Het motto van een fusie moet zijn ‘één-en één-is-drie’: met dezelfde middelen kan voor het culturele klimaat in Noord-Brabant veel meer worden bereikt. Het belang van een zorgvuldig proces om tot de fusie te komen wordt door alle betrokken organisaties onderkend en onderschreven.
productief jaar De Raad van Toezicht kijkt terug op een bewogen maar ook productief jaar voor bkkc, waarin in vele opzichten aanzetten voor vernieuwing, versterking en verbinding zijn gemaakt. De Raad heeft, naast zijn reguliere vergaderingen (vier maal) en zijn jaarlijkse zelfevaluatie, één vergadering gehad met de Raad van Toezicht van Kunstbalie en één met het voltallig personeel van bkkc. Een bijzondere vergadering was gewijd aan de nieuwe huisvesting. De Raad heeft zich, naast de financiële rapportage, intensief beziggehouden met de organisatieontwikkeling, het Meerjarenplan 2017-2020, de nieuwe huisvesting, de samenwerking met Kunstbalie en het continuïteitsplan. De Raad heeft bovendien in het verslagjaar besloten een nieuwe controlerend accountant aan te stellen, die meer toegesneden is op de omvang van de organisatie. Vertegenwoordigers van de Raad van Toezicht hebben voorts bestuurlijk overleg gevoerd met Henri Swinkels, de gedeputeerde voor Leefbaarheid en Cultuur. Ultimo 2016 heeft Henk Willems afscheid genomen als voorzitter van de Raad van Toezicht en is ondergetekende hem opgevolgd. bkkc is Henk veel dank verschuldigd voor de bijzondere wijze waarop hij eerst als voorzitter van NBKS en daarna als voorzitter van de Raad van Toezicht van bkkc mede vorm heeft gegeven aan de organisatie die bkkc vandaag is. Namens de Raad van Toezicht bedank ik graag iedereen die binnen en buiten de organisatie heeft bijgedragen aan het functioneren van bkkc en daarmee aan de versterking van het culturele klimaat in de Provincie Noord-Brabant.
Jan van der Horst voorzitter Raad van Toezicht bkkc 5
bkkc als kenniscentrum bkkc is een ontmoetingsplaats en netwerk voor kennis, informatie en debat, bedoeld om iedereen die beroepshalve te maken heeft met kunst en cultuur zowel zakelijk als artistiek vooruit te helpen. bkkc is er samen met het veld, overheden, fondsen, bedrijven, onderwijs en andere organisaties verantwoordelijk voor om de culturele infrastructuur naar een niveau te tillen dat recht doet aan Brabant als tweede economische regio van het land. Kunst en cultuur zijn hierbij vanzelfsprekend verbonden met andere maatschappelijke sectoren.
kennisdelen en ontmoeten Het succesvolle concept ‘bkkc connects’ is ook in 2016 voortgezet, net als een groot aantal andere bkkc-activiteiten die mensen bij elkaar brachten en onderlinge samenwerking en kruisbestuiving bevorderden. Bij bkkc connects ging het om in totaal 8 laagdrempelige bijeenkomsten rond vragen uit het veld zoals big data in cultuurmarketing, internationalisering,behoud en beheer van collecties, kunst en integratie, ambacht en innovatie, afgestudeerd, wat nu? De ruim 400 geïnteresseerden deden er kennis en inspiratie op, deelden ervaringen en ideeën – en waardeerden de bijeenkomsten met een rapportcijfer van gemiddeld 7,4. Matchmaking tussen kunst en bedrijfsleven stond centraal in twee edities van de lezingenreeks Materials en bij de portfoliodagen Show&Tell. Audiovisueel platform Konkav is zo’n matchmaker met tweemaal een Show&Tell in 2016. In het voorjaar werden film- en av-makers gekoppeld aan vijf Brabantse musea. In het najaar tijdens het Playgroundsfestival in Breda zijn makers gekoppeld aan creatieve studio’s en av-bedrijven. Zowel de makers als de opdrachtgevers beoordeelden deze acties gemiddeld met een 7,7, waarbij 17,5 procent van de gesprekken leidde tot concrete opdrachten. Zo richtte Konkav’er Marnix van de Vijver de zolder in van het Gemeentemuseum Helmond na een match tijdens show & tell (meet the museum). Meer concrete matches: http://mestmag.nl/professionele-kunsten/konkav-viert-feest. Konkav organiseerde in 2016 tweemaal een ‘connects’: in het voorjaar een masterclass met filmmakers Jean Counet en John Appel, in het najaar een workshop concept art. Nieuw was de cursus Van Kunstenaar tot Collega, georganiseerd in samenwerking met Kunstbalie en Cultuur College. In deze meerdaagse praktijkgerichte cursus leren kunstenaars hoe zij hun authentieke kracht en reflectieve vermogen kunnen inzetten binnen het onderwijs en voor ontwikkeling van leerlingen. 28 cursisten volgden het volledige programma van Kunstenaar Tot Collega en gaven een gemiddelde beoordeling van 8. Onderdeel van de cursus was het uitvoeren van een praktijk- of stageopdracht op een school. De betrokken scholen waren positief verrast over de andere wijze van doceren, waarbij creativiteit en het proces veel hebben gebracht.
get creative, smart and connected with brabant Van 19 t/m 22 april ontvingen we in Brabant 50 vertegenwoordigers van creatieve en innovatieve regio’s uit onder meer India, Finland, Verenigde Staten, Catalonië en Hongkong. Uiteraard kregen zij de highlights van Brabant voorgeschoteld, rond vier van onze relevante thema’s: agrifood, social innovation, high tech & health care, textiles & manufacture. Deze ‘Reverse Mission’ omvatte bezoeken aan Bio Art Laboratories op Strijp-S, Piet Hein Eek op Strijp-R, de Verspillingsfabriek in Veghel, de voorstelling In Search of Europe door Lucas de Man en natuurlijk de Jeroen Boschtentoonstelling in Het Noordbrabants Museum. Het Districts of Creativity (DC) Network is een netwerk van 13 regio’s van over de hele wereld die uitblinken in hun aanpak van creatief en innovatief ondernemerschap. Veel nieuwe contacten zijn gelegd tussen de delegatieleden onderling en met het Brabantse netwerk. De organisatie was in handen van Provincie Noord-Brabant, de Ambassade voor Creatieve zaken en bkkc. Een terugblik in beeld: https://www.youtube.com/watch?v=DOfJq7QZgyg
7
68.450 52.341 bezoeken
bkkc nieuwsbrieven verstuurd abonnees
5671
gebruikers
overige websites
KONKAV
52.887 81.472 11.268
gebruikers
mestmag
54.235 124.596 15.273
bezoeken
brabant vertelt
wekelijks
2074
ontvangers t&o nieuwsbrieven
social media
bkkc brabant vertelt mestmag KONKAV
4.866 3.483 1.152 629 511 10.494 2.189 613 803 241 214
MEST
MEST
nr 16
december 2016 € 7,95 bijzondere cultuur in Noord-Brabant
nner, tke ns , ku
tentoonstellingsm
á
8
bkkc website
er ak
)•
Ja
cq u
e li n
e Hamelink (celli
ste) • Jack
( T im m
erm
ans
,D
) • Ja n tilte eS (Baan s tr
a,
D
16
8
eS t i lt e) •
Ja n
( Ver
hagen, Van Piere) • Jan
(Zo
l, be
In
b cu
• e) at
e an d e (v Jan
ureau Babel) Lest, B • Jas per (Ku ipe rs, an ima tor)
• Jef (Mo té, flmmaker) n
•
MEST magazine verscheen in 2016 voor het laatst. Maar de website Mestmag.nl gaat door! Mestmag.nl helpt professionals in de (amateur)kunst- en cultuursector, beleidsmakers en cultuurbeoefenaars in hun dagelijks werk. De site laat zien wat er in Brabant aan kunst en cultuur is en laat doelgroepen meedenken over wat er zou moeten komen. Mestmag.nl bedient de doelgroep actief op facebook, twitter, LinkedIn en Instagram (totaal aantal volgers ca. 15.000). Elke dinsdag verschijnt bovendien de nieuwsbrief trends & ontwikkelingen. De partners in Mestmag.nl (naast bkkc ook Cubiss, Kunstbalie, Erfgoed Brabant en Brabant C) gaan ook in 2017 hiermee verder. In 2016 is gestart met een nieuw strategisch plan. Vernieuwing, verandering én een optimale online marketing zijn de ingrediënten voor stabiele groei. De online community en het aantal abonnees op de nieuwsbrief trends & ontwikkelingen groeien gestaag.
onderzoek Net voor de zomer van 2016 presenteerde bkkc de Culturele atlas 2016. Monitor professionele kunsten Brabant. In deze monitor cijfers over 2013 en 2014 van organisaties en instellingen op het gebied van de professionele kunsten in Brabant. Hiervoor werkte bkkc samen met Henk Vinken van Pyrrhula Research Consultants en liep een afvaardiging van De Kunst van Brabant langs de lijn mee. Een aantal opvallende resultaten van dit onderzoek liggen in lijn met landelijke trends en ontwikkelingen. Organisaties staan onder druk door een terugloop van vast personeel en vrijwilligers en een toename van tijdelijke krachten. Voor scholing en professionalisering wordt maar weinig geld uitgegeven en er is een toename van het aantal activiteiten (wat met minder personeel helemaal niet zo vanzelfsprekend is). Dat maakt organisaties kwetsbaar. Met de zichtbaarheid gaat het goed. Er zijn meer fysieke bezoekers en meer volgers online. Bovendien genereren de instellingen in 2014 in totaal meer eigen inkomsten per bezoek dan in 2013. In 2016 heeft bkkc het gesprek met PON, Telos en de provincie over gezamenlijk afgestemd onderzoek naar kunst en cultuur in Noord-Brabant voortgezet. De eerste concrete stappen werden hierin gezet. Bijzonder om te vermelden is dat, mede door de in 2015 door bkkc geïnitieerde eerste versie van Cultuur in Noord-Brabant. Een benchmark, ook landelijk aansluiting bij onderzoek naar cultuur wordt gevonden. De Boekmanstichting is nu bij de gezamenlijke onderzoeksagenda aangehaakt. Dit bevordert de onderlinge afstemming.
zichtbaarheid bkkc n 2016 is hard gewerkt aan de zichtbaarheid van bkkc en met onze partners aan de gezamenlijke communicatie. Wij investeerden in kansrijke samenwerkingen waar afzonderlijk en gezamenlijk winst valt te behalen. Het gaat om zowel collegaorganisaties waarmee bkkc projecten ontwikkelt en uitvoert (Kunstbalie, Erfgoed Brabant, Cubiss, Brabant C) als de provincie en toekomstige voordeurdelers in de LocHal (Kunstbalie, Bibliotheek Midden Brabant, Seats2Meet). De waardering voor de activiteiten en dienstverlening van bkkc was overwegend zeer positief. In de loop van 2016 groeide opnieuw het bereik van bkkc op social media. Qua communicatie was 2016 voor bkkc overigens een roerig jaar. Een openbare discussie tussen bkkc-directeur Chris van Koppen en auteur Anton Dautzenberg tijdens de Tilburgse Cultuurnacht leverde stevige polemieken op in social media, op internetplatforms en in de pers (Brabants Dagblad) waarin ook gedeputeerde Henri Swinkels zich mengde om nut en noodzaak van bkkc te onderbouwen. Als uitvoeringsorganisatie moet bkkc zich terecht verantwoorden voor de besteding van subsidiegelden en steeds opnieuw laten zien wat de maatschappelijke meerwaarde is van alle activiteiten. Eind 2016 sloot Chris van Koppen de discussie af met een uitvoerige beantwoording van de opgeworpen vragen.
29 1604 activiteiten
7,7
deelnemers
gemiddeld cijfer
presentaties De expositieruimte van bkkc toont kunst(projecten) met innovatieve invalshoeken, die verbindingen leggen binnen en buiten het culturele veld – en die makers ondersteunen. In 2016 waren er vijf exposities: • Atelier murals, bkkc als gastatelier voor muurkunstenaars • Liefde, over naastenliefde en barmhartigheid • Landkunst, of het landschap als materiaal • The art of integration, over de kracht van kunst om werelden met elkaar te verbinden. Brabantse makers werden hierbij gekoppeld aan makers met een vluchtelingenstatus. • Who Cares #4. Mobiel atelier Kunstblok liet zien dat kunst en zorg elkaar kunnen aanvullen en versterken. Dit inspirerende project ontving een bijdrage uit de impulsgelden. Bij de opening met ruim 100 relaties uit kunst en zorg werd ook het magazine Who Cares? gelanceerd. betrokken kunstenaars: Rogier Arents, Thomas Bevelander, Gam Bodenhausen, Tsjalke Bouma, Castor Bours, Helmie Brugman, Ruud de Caluwé, Rinske van Dijk, Lotte Dirks, Robin Gerris, Theo van de Goor, Ingrid Greijn, Desiree Hammen, Caren van Herwaarden, Iris Hofland, Mitra Jashni, Dorothé Jehoel, Maarten Kolk, Ninette Koning, Guus Kusters, Mariëlle Lapidaire, Lisetteh, S. Lloyd Trumpstein, Mohamed, Toos Nijssen, Monique Priem, Claudette van de Rakt, Carina de Rooij, Monique Rutten, Lonny van Ryswyck, Nadine Sterk, Davor Subaric, Fred Velders, Jesse van Venrooij, Birgitta de Vos, Wouter Widdershoven, Jurgen Wiegeraad. 9
advies door bkkc Als kennis een grondstof is, dan is advies een bouwsteen. bkkc deelt zijn kennis graag en veel met makers en instellingen, overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven om kunst en cultuur in Brabant tot volle bloei te laten komen.
vraag en aanbod
cultureel ondernemerschap?
Advisering hoort tot onze provinciale opdracht. Deels op aanvraag, zoals bij loopbaanontwikkeling, ondernemerschap en het vinden van financiering. Deels biedt bkkc namens de provincie een adviesprogramma aan, om bijvoorbeeld makers en culturele instellingen te motiveren om te helpen provinciale beleidsdoelen te halen. Zo lagen er in beleidsplan 2013-2016 opdrachten voor talentontwikkeling, omgevingskwaliteit en (collectieve) marketing. Met het impulsgeldenprogramma kwamen daar opdrachten bij voor dans, beeldcultuur en coproductie. In 2015 kwam hier het advieswerk voor het cultuurfonds Brabant C bij, dat sterk aansloot op het advieswerk voor het impulsgeldenprogramma. In het dagelijks werk zijn het programmatische en het individuele vraaggestuurde advieswerk niet scherp te onderscheiden. Zo vormen de adviesprogramma’s vaak een oplossing in individuele trajecten, bijvoorbeeld als het gaat om het vinden van financiering.
Voor cultureel ondernemerschap hanteren wij bij bkkc de meest gangbare definitie: cultureel ondernemerschap streeft naar een optimale balans tussen zakelijke en artistieke doelstellingen. We onderscheiden zes rollen in dienst van de artistieke doelstellingen: manager, marktzoeker, innovator, risiconemer, netwerker en storyteller. De artistieke doelstellingen zijn altijd richtinggevend, ook voor de zakelijke activiteiten. In de praktijk focussen makers en instellingen vooral op het artistieke en minder op de andere rollen aan de zakelijke kant. Uit de Culturele atlas 2016 blijkt dat we in Brabant veel doen, met weinig mensen. Iedereen werkt keihard aan het maken van mooie dingen vanuit een intrinsieke overtuiging. Maar de basis van die veelsoortige en bijzondere infrastructuur is kwetsbaar, waardoor er niet altijd efficiĂŤnt en effectief gewerkt wordt. Deze kwetsbaarheid van de Brabantse culturele sector belemmert innovatie, onderzoek en artistieke ontwikkeling, ze tast de zichtbaarheid van Brabantse cultuur aan en ze maakt het de sector moeilijk om zich nationaal en internationaal te positioneren. Toch boekte de Brabantse kunst en cultuur resultaten. Steeds meer culturele instellingen slagen erin hun financieringsbasis te verbreden. Juist deze instellingen kregen eerst begeleiding (advies) van bkkc, namen deel aan de activiteiten en/of ontvingen subsidie uit de impulsgelden.
ondernemerschap en talentontwikkeling
428 414 met makers
Toen in 2013 de kunstenplanperiode startte, gingen diverse overheden juist op grote schaal bezuinigen op cultuur. Dat maakte de kwetsbaarheid zichtbaar van organisaties in het Brabantse cultuursysteem. Zo kwam aan het licht dat er weinig armslag was voor belangrijke toekomstgerichte ontwikkelingen. Aanleiding genoeg om een ambitieus plan te lanceren: het impulsgeldenprogramma. Hiermee kwam er extra aandacht voor de grootste knelpunten in het culturele veld: cultureel ondernemerschap en talentontwikkeling.
842
met instellingen
adviesgesprekken
11
Fleur Leloup, Marleen van Bergeijk, Lisa Hu, Samy Andary, Rogier Arents, Tess Janse, Veerle Wijshoff, Lucie Marjerus, Edwin Kuiper, Noortje Haegens, Roos Holleman, Matijs van de Kerkhof, Lindert Paulussen, Wiesje Peels, Stijn Poelstra, Matthias Schaareman, Marthe Zink, Giuseppe Minervini, Jens Meijen, Loren Brouwers, Marjolijn Van de Gender, Bart Smout, Leen Pil, Ruben Troost, Esra Piké, Jasper van den Elshout, Matthijs Kösters, Marc de Vries, Peter Toll, Ryemma Stoop, Nanouk Wouters, Bruna Bolsius, Frank van Valderen, Myrna van Oosterhout, Arantja Rosalina, Juul Thielen, Reneé van der Ven, Steffie Storms, Dorien Theuns, programma’s samenwerkings talenten Jenny van den Broeke, Steffie Storms,partners Ton van Zandvoort, Willem Timer, Sanne Kortooms, Rudi Brekelmans, Contra Contra, Here visuele be Dragons, Lost/Ctrl, Mercy John, Rosemary & Garlic, Matteo kunsten Mijderwijk, Marco Mlynek, Nicoline Soeter, VanDryver, Angela de Weijer, Katja Heitmann, Lisah Baert, Eva Line de Boer, Sabine Molenaar, Johnny Lloyd, Sanne Nouws, Wild Vlees, Michiel Deprez, letteren Galerie Pennings, Jan van Hoof galerie, Majke Hüstege Projects, Luycks Gallery, Van Abbemuseum, Art the Hague, Avans, Fontys DAE, TU/e, ASML, Bruns, Provincie Noord-Brabant, TSG, ACE, Sprint film/av Insights, KMWE, Van Mierlo Ingenieursbureau B.V., FS consultancy, Blue engineering, United Brains, Econtentenzo, Frans Prototyping, Stichting Eduventure, Tilt, Atlas Contact, muziek Uitgeverij De Geus, DWB, De Titaan, Vlaams-Nederlands Huis deBuren, De Groene Amsterdammer, Het Zuidelijk Toneel, Watershed, Poetry Circles Brabant, van Osch Films, Gemeente dans, ‘s Hertogenbosch, Provincie Noord-Brabant, DOCwerk, Omroep theater, Brabant, DOCfeed, Playgrounds festival, Solar Cinema, Go Short/ circus KLIK, studio Submarine, studio PostPanic, Studio Onesize, AKV St Joost, 013, Effenaar, W2, Groene Engel, Mezz, Gebouw T, November Music, Paradox, Muziekcentrum De Toonzaal, Muziekgebouw Eindhoven, Axesjazzpower, PLAN, Festival Cement, Theaterfestival Boulevard, Theater De NWE Vorst, Podium Bloos, DansBrabant, Het Zuidelijk Toneel, Festival Circolo, Parktheater Eindhoven, United Cowboys, Theater Artemis
talentontwikkeling brabant 2016
12 68 63
12
3
23
17
3
10
6
3
13
22
2
11
10
1
11
8
talentontwikkeling Investeren in talenten draagt bij aan de kwaliteit van het leven van de Brabanders en aan hun woon- en werkklimaat. Talentontwikkeling versterkt het imago en de kwaliteit van culturele sector, de provincie en de steden. Tussen de maker en de samenleving waarin hij opereert ontstaat een band. Vanuit de inhoud van het werk verbindt de maker domeinen in de samenleving met elkaar, zoals het onderwijs, de zorg, de openbare ruimte en het bedrijfsleven. Ook dit beleid was een antwoord op de bezuinigingen van 2013, toen de rijkssubsidie aan productiehuizen en werkplaatsen werd stopgezet. Deze ‘traditionele’ instellingen voor het ontwikkelen van talent moesten hun deuren sluiten, waarmee deze infrastructuur in één klap werd weggevaagd. Een uitdaging voor het culturele veld en voor bkkc.
proud of the south Op Eurosonic Noorderslag 2014 tekenden de directeuren van zes Brabantse poppodia een convenant om samen met bkkc een talentontwikkelingsproject voor Brabants poptalent te starten. Drie jaar later presenteerde Proud of the South hier het Handboek Talentontwikkeling Pop. Deelnemers krijgen een jaar lang intensieve begeleiding van professionals uit de sector. Na een analyse van de individuele ontwikkelbehoeften wordt het ontwikkeltraject samengesteld. Zo kunnen talenten zich maximaal ontwikkelen, terwijl ze hun netwerk binnen de sector uitbouwen. Deelnemende podia (013, Effenaar, Gebouw T, Groene Engel, Mezz, W2) zien Proud als zeer waardevol om zo samen te werken aan spannende programma’s. Succesvolle voorbeelden zijn Mercy John die heeft getekend bij Downtown Music (publisher van o.a. Bruce Springsteen) en Call it Off die tekende bij Sony Music.
Meer over onze aanpak rond het cultureel ondernemerschap in 2016: • een bkkc connects rond het thema cultureel ondernemerschap [23 juni 2016] • uitgave van kennisvouchers en uitbreiding van het netwerk van coaches • aanzet tot een Brabantse LinC (leiderschap in cultuur), variant op het OCW-programma • workshops over cultureel ondernemerschap bij St. Joost, Rockacademie en Fontys Hogeschool voor de Kunsten • adviesgesprekken • ontwikkeling van een sterkte/zwaktescan voor een duurzamer bedrijfsvoering • samenwerking met Tilburg University, NHTV en Cultuur+Ondernemen • ondersteuning van zakelijk leiders en organisatoren • inzet Brabantse Cultuurlening • beleidsafstemming met B5 gemeenten. Dit alles versterkte ook het maatschappelijk draagvlak voor kunst en cultuur. Cultureel ondernemerschap blijft van belang, ook in 2017.
In de nieuwe benadering voor talentontwikkeling staat niet de instelling centraal maar het talent. bkkc benadert de beroepspraktijk van talenten als een loopbaan en kijkt naar meerdere competenties, zoals vakmanschap, ondernemerschap en werkhouding. Dit is de kern van ieder talentontwikkelingstraject, waardoor talent kan rekenen op een helder en onafhankelijk ontwikkeladvies voor de beroepspraktijk. Wat zijn de ontwikkelkansen, waarin heeft een talent extra coaching nodig? Samen met Cultuur+Ondernemen en adviesbureau Learnworks ontwikkelde bkkc testtools voor een objectief loopbaanadvies voor makers. De tools in combinatie met een aantal gesprekken vormen het loopbaanadviestraject dat bkkc aanbiedt. Na ruim 3 jaar hiermee werken en een grondige evaluatie is het instrumentarium aangepast en verbeterd. Van onze ervaringen met talentontwikkeling (o.a. vanuit het impulsgeldenprogramma) leerden we voor de toekomst: • talentontwikkeling op maat levert het meest op • goede coördinatie, die faciliteert, transparant is, talenten zichtbaar maakt en verbindt is nodig • betrokken instellingen zijn medeverantwoordelijk, maar nooit belangrijker dan het talent • talentontwikkeling in de basis hangt nauw samen met talentontwikkeling in de top • kijk per discipline naar de hele keten en organiseer talentontwikkeling in die samenhang • zorg binnen elke discipline voor een systeem, waarin makers zichzelf kunnen ontwikkelen qua vakmanschap, ondernemerschap en werkhouding.
talenthub brabant TalentHub Brabant staat voor deze talentontwikkeling op maat. In een gedegen analyse van de beroepspraktijk van het talent wordt gekeken naar de drie hoofdcompetenties: artistieke kwaliteit, ondernemerschap en productiviteit. Diverse organisaties uit het kunstenveld zijn samen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de geselecteerde talenten. Zij brengen voor deze talenten kennis, faciliteiten en netwerken bij elkaar, met de nodige externe expertise. De ontwikkeling van de TalentHub Brabant is mogelijk gemaakt door het impulsgeldenprogramma. TalentHub Brabant staat model voor de aanpak van talentontwikkeling in het programma van de provincie voor 2017-2020. bkkc gaat dit ontwikkelprogramma uitwerken en uitvoeren, met experts uit het veld.
13
nieuwe doelgroepen voor Brabantse festivals Festivals vervullen belangrijke functies in het cultuursysteem. Het zijn presentatieplekken, vernieuwers, talentontwikkelaars en opdrachtgevers. BrabantStad (bestuurlijke samenwerking tussen B5 en provincie) onderschrijft dat in het bidbook dat het in 2016 aanbiedt aan minister Bussemaker. Reden voor de provincie om bkkc de opdracht te geven te werken aan een projectplan om de festivals te versterken op het gebied van marketing. De basis voor effectieve marketing is kennis van de doelgroep. bkkc heeft samen met de Brabantse festivals een plan opgesteld om meer kennis van het Brabantse festivalpubliek te verkrijgen. In 2016 werkte een kopgroep van vijf festivals actief mee aan de planvorming en uitwerking: Breda Photo, Theaterfestival Boulevard, Festival Circolo, November Music en Cross-linx. Tijdens de uitvoering kunnen ook andere festivals aanhaken. Uiteindelijk moet dit project leiden tot een set van gerichte marketingcampagnes gebaseerd op de verzamelde data. In dit project werkt bkkc samen met de Jheronimus Academy of Data Science (JADS) en NHTV.
werkconferentie publiek! Publiek – in alle vormen en maten – is belangrijk voor kunst en cultuur. Het zorgt voor financieel en maatschappelijk draagvlak. Op 4 november 2016 kwam de culturele sector bij elkaar om over publiek te praten. Marketeers, directeuren, beleidsmakers, projectleiders en andere sleutelfiguren wisselden ideeën uit en plantten zaadjes. Ook landelijke organisaties waren van de partij, zoals OCW, Fonds Podiumkunsten, Stichting Doen, de Raad voor Cultuur, Rotterdam Festivals en VSBfonds. De werkconferentie markeert een startpunt in de gezamenlijke zoektocht naar meer publiek. We blijven initiatieven aanjagen en stimuleren die gericht zijn op: • kennis van het Brabantse cultuurpubliek – over publieksonderzoek, data en fact based marketing • loyaliteit en herhaalbezoek – hoe verleid je bestaand publiek vaker je programma te bezoeken • inclusiviteit – nieuwe doelgroepen.
14
marketing
omgevingskwaliteit
Aanbod en afname beter op elkaar afstemmen. Meer inzicht in de vraag naar cultuur. Meer publiek bereiken. En al die kennis zoveel mogelijk met de sector delen. Dat warende belangrijkste marketingambities voor 2016. De basis is gelegd.
Bij bkkc werken wij vanuit de overtuiging dat kunst een belangrijke rol speelt bij het benoemen en op de kaart zetten van maatschappelijke kwesties door bijvoorbeeld humor, vervreemding, provocaties, het ontdekken van verborgen verhalen en gevoelens. Kunst kan de identiteit van een plek versterken, de sociale cohesie bevorderen en de omgeving herdefiniëren en aantrekkelijk maken. Bovendien kan kunst een rol spelen bij innovatie, het creëren van maatschappelijke waarden, het bevorderen van de leefbaarheid, het ‘op de kaart zetten’ van een gebied en het stimuleren van recreatie en toerisme. Kunst kan mensen verbinden, maar kan ook discussies losmaken of een splijtzwam zijn. Kunstenaars staan midden in de samenleving en leveren een artistieke bijdrage aan een ontwikkeling die een grote groep van gebruikers en bewoners raakt.
de vraag naar cultuur De Cacaofabriek en de Mezz deden in 2015 een pilotproject ‘leefstijlanalyse’. In 2016 volgde een evaluatie. De leefstijlanalyse blijkt als methodiek prima bruikbaar om inzicht te krijgen in typen bezoekers aan een culturele instelling. Toch levert specifieke informatie uit de databestanden van culturele organisaties en big data-analyse naar verwachting nog meer kennis en inzicht op over (potentiële) bezoekers. Kennis op basis van data biedt steeds meer mogelijkheden. Die kansen blijven we stimuleren en aanjagen. Het festivalproject bijvoorbeeld (zie blz.14), biedt een uitgelezen kans voor de Brabantse culturele sector om aan de slag te gaan met fact based marketing; marketing gebaseerd op cijfers en data.
marketing - impulsgelden Specifieke marketingvragen zag je terug in kennisvouchertrajecten. Veel makers en culturele organisaties hebben hun marketingkennis daarmee verbeterd. Wat betreft de reguliere impulsgeldenaanvragen springt We Are Public daar qua marketing het meeste uit. We Are Public is een nieuw cultuurabonnement dat leidt tot meer publiek voor kunst en cultuur. Het platform heeft zich in Amsterdam inmiddels bewezen. Op initiatief van een aantal culturele instellingen (Verkadefabriek, MU en SM’s) en bkkc is onder de Brabantse culturele sector het draagvlak voor het nieuwe cultuurabonnement gepeild. Dit heeft geleid tot een gehonoreerde impulsgeldenaanvraag waar ook de meeste B5 gemeenten aan bij hebben gedragen.
45
opdrachten met...
Wat kan creatieve denkkracht bijdragen aan onze omgeving? Aan ruimte, leefbaarheid, zorg en economie? Bij de inrichting, het gebruik en de beleving van de publieke ruimte zijn veel partijen betrokken. Hoe kun je met andere stakeholders samenwerken aan een betere kwaliteit van de omgeving? In het denken en de discussie hierover wil bkkc het voortouw nemen zoals blijkt uit het Werkplan voor 2016. Onze opgave is een methode te ontwikkelen waarbij artistieke kwaliteit een vanzelfsprekend onderdeel wordt van onze gezamenlijke omgeving en waarbij alle stakeholders meedenken over ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van die omgeving. In 2016 zijn we daarom van start gegaan met ons team van adviseurs gespecialiseerd in Omgevingskwaliteit om deze methode voor de nieuwe beleidsperiode door te ontwikkelen. Richtinggevend waren de publicaties: Kunst en Omgevingskwaliteit 2017-2020 (bkkc-notitie), Werk in Uitvoering (Uitvoeringsprogramma Cultuur 2016-2020 provincie Noord-Brabant) en De kracht van verbindende kunst en cultuur, het beleidsplan bkkc 2017-2020.
130
betrokken kunstenaars 15
foodlabpeel Wat is de toekomst van de veehouderij in de Peel? In FoodLabPeel werken de creatieve en agrarische sector samen om nieuwe ideeën te ontwikkelen voor de agrarische sector. Het concept FoodLab is bedacht door bkkc en als pilot FoodLabPeel verder ontwikkeld met partners als ZLTO en het Peelnetwerk. Vijf koppels van boeren en kunstenaars zijn een jaar lang intensief aan de slag gegaan op locatie bij de boer. De ideeën hieruit laten ons op een andere manier kijken naar verwerking van producten en grondstoffen. Ze inspireren consumenten om na te denken over de toekomst van voedsel. Uit FoodLabPeel zijn blijvende samenwerkingen voortgekomen en ideeën voor producten en businessconcepten. Bijvoorbeeld het Patécafé van Foodcurators en de boeren Marcel en Mirjam Berkvens over de verwaarding van varkensvlees. Het succes leidde tot het vervolg FoodLab / FoodHeroes dat startte op de Dutch Design Week 2016. Foodheroes richt zich tegen voedselverspilling in de plantaardige sector. Opnieuw zijn er vijf koppels gevormd die zich bezighouden met reststromen van groenten en fruit. ZLTO is als opdrachtgever overtuigd van de meerwaarde van de creatieve sector voor de circulaire economie. Het project biedt kunstenaars kansen om impact te hebben op een maatschappelijk vraagstuk en om zich te profileren als cultureel ondernemer. Het is onderdeel van een Europees project met 12 partners.
healing environment | who cares? In 2016 publiceerde bkkc zijn kennis en ervaring rondom kunst, zorg en gezondheid in een toegankelijk magazine Who Cares? Henri Swinkels ontving als gedeputeerde Leefbaarheid en Cultuur op 8 december 2016 het eerste exemplaar uit de oplage van 1500. Ruim 500 exemplaren zijn naar bestuurders van zorginstellingen gestuurd en naar alle wethouders cultuur en zorg in Noord-Brabant. De rest vond zijn weg naar zorginstellingen en makers die iets in de zorg willen bewerkstellingen. Vanuit het hele land kwamen aanvragen voor het magazine. De publicatie spreekt de zorgsector actief aan, inspireert en laat zien wat kunst in de zorgsector kan betekenen. En dat is veel meer dan alleen een voorstelling of expositie. Kunstenaars kunnen bijdragen aan zingeving en een innovatieve organisatie, aan een healing environment. In 2016 vroegen meerdere zorginstellingen impulsgelden aan om te gaan werken met kunstenaars of om juist te komen tot een structurele inbedding van kunst.
16
Het programma Omgevingskwaliteit van bkkc is in 2016 verder ontwikkeld tot Verbinden: Kunst en Samenleving. Voor de duidelijkheid zal bkkc in plaats van ‘omgevingskwaliteit’ voortaan spreken van Kunst en Samenleving. Deze noemer geeft aan dat wij kunst niet alleen willen verbinden aan onze fysieke omgeving, maar ook aan het denken en doen van maatschappelijke partijen. Omgevingskwaliteit wordt zo een vanzelfsprekend onderdeel van een breder programma. Voor de beleidsperiode 2017-2020 zijn in 2016 vier aandachtsgebieden benoemd: Ruimte & Economie, Landschap & Natuur, Zorg & Gezondheid en Opdrachtgeverschap. Aan bod komen leefbaarheid, de verwachte demografische veranderingen, economische en ecologische duurzaamheid, de vitaliteit van natuur en landschap, een sterke culturele infrastructuur en de regioprofilering. Kortom: de provinciale beleidsthema’s waarbij bkkc de culturele sector verbindt met partijen uit relevante sectoren door: • gezamenlijk maatschappelijk vraagstukken te benoemen en op de kaart te zeten • de kwaliteit van onze omgeving concreet te versterken met bijdragen van kunstenaars • creativiteit in te zetten voor innovatie en/of het creëren van meerwaarde in en voor de omgeving • nieuw opdrachtgeverschap te genereren voor makers en daarmee cultureel ondernemerschap bevorderen.
opdrachtgeverschap Voor bkkc ligt er een taak om goed opdrachtgeverschap voor kunstenaars op de agenda te houden. Goed opdrachtgeverschap is essentieel voor een bloeiende kunstsector. Het versterkt de maatschappelijke en economische positie van de kunsten, terwijl innovatie en creativiteit in andere sectoren samenkomen. Kunstenaars kunnen zich steviger verbinden met de leefwereld van burgers vanuit de vraagstukken die er leven. In 2016 bemiddelden wij bij 45 opdrachten waarbij 130 kunstenaars betrokken waren. In opdracht van de provincie werkten wij in 2016 aan een aantal grootschalige kunstprojecten in relatie tot gebiedsontwikkelingen, zoals De N65 als etalage. De provincie wilde dat de N65 de mooiste rijksweg van Brabant wordt: een gezamenlijke etalage van Het Groene Woud en de boomteeltsector. De provincie en de boomkwekers vroegen bkkc om advies over kunsttoepassingen bij de N65. Vervolgens organiseerde en begeleidde bkkc ook het werkatelier met de kwekers, kunstenaars en designers. In het project FoodLabPeel denken boeren en kunstenaars samen na over innovatie in de agrarische sector.
kunst en zorg Met Who Cares? liet bkkc in zowel een expositie als een magazine zien welke rol kunstenaars kunnen spelen in het verbeteren van de zorgomgeving. De kunstenaar kan op veel manieren bijdragen aan een healing environment, van visieontwikkeling, als kritische beschouwer of inrichter – tot maker van een kunstwerk of kunsttoepassing. Who Cares? gaf in 2016 ook de impuls tot onderzoek naar nieuwe samenwerkingen met de zorgsector en opdrachtgeverschap voor de kunstsector.
openbare ruimte In 2016 werkten we onder meer samen met het provinciale Kernteam Omgevingsvisie om de cultuursector te betrekken bij de nieuwe Brabantse Omgevingsvisie. Ook namen we deel in het StadsLab CuPuDo (Cultuur in het Publieke Domein) van de Gemeente Tilburg en organiseerden wij in april 2016 de expertmeeting Omgevingskwaliteit / Feit of fictie? (70 bezoekers) In de Dutch Design Week organiseerde bkkc de vijfde editie van Materials XL, dit jaar volledig in het teken van de openbare ruimte. Samen met de provincie tekende bkkc tijdens de DDW ook voor de inspiratiesessie Design de Omgevingsvisie. Rond omgevingskwaliteit varieerde ons werk van kortlopende, eenmalige adviezen tot de organisatie van innovatieve meerjarige pilotprojecten. Deze pilots laten de meerwaarde zien van kunst die is geïntegreerd in onze omgeving. Ze dienen ook het maatschappelijk debat, om partijen te enthousiasmeren en bij elkaar te brengen en om kansen te creëren voor kunstenaars als creatief ondernemer. Bij de impulsgeldenregeling die bkkc voor de provincie uitvoert wordt sterk ingezet op co-creatie, draagvlak en nieuwe samenwerkingen. Binnen het impulsprogramma Omgevingskwaliteit had bkkc een taak om opdrachtgevers, bestuurders, beleidsmakers, kunstenaars en gebruikers bij elkaar te brengen – en om opdrachten voor kunstenaars te genereren en begeleiden.
landschap en de zuiderwaterlinie In 2016 werkten wij voor de 9de keer mee aan de jaarlijks zomermanifestatie Landkunst en de uitgave van de Land Kunst Krant. De Zuiderwaterlinie is hier een terugkerend aandachtspunt. De zichtbaarheid hiervan staat hoog op de agenda. De provincie Noord-Brabant wil deze oudste, langste en meest benutte waterlinie van Nederland steviger op de kaart zetten en de economische potentie beter benutten. Op 30 september 2016 tekende bkkc samen met 24 andere organisaties hierover een intentieovereenkomst. Naast de provincie doen alle 14 gemeenten langs de linie mee, de Brabantse Waterschappen, de ANWB, Staatbosbeheer, Erfgoed Brabant en Brabants Landschap.
17
impulsgelden Veel partijen kunnen een beroep doen op de impulsgelden: makers, culturele instellingen, overheden, maatschappelijke organisaties, onderwijsinstellingen of bedrijven die de culturele sector willen versterken. De impulsgelden zijn onder meer bedoeld voor: talentontwikkeling/ondernemerschap, omgevingskwaliteit en marketing, coproductie, dans en beeldcultuur. Deze aandachtsgebieden vormen met elkaar een steeds wisselend landschap van nieuwe en onverwachte samenwerkingen. Zo ontstaat een levend geheel waarin partijen binnen en buiten het culturele veld samen de mooiste dingen tot stand brengen.
terugblik | resultaten van het impulsgeldenprogramma Eind 2016 maakten we de balans op van de vorige periode. Tegelijkertijd waren we druk bezig met een nieuw impulsgeldenprogramma, samen met provincie, Kunstbalie en Erfgoed Brabant. Met het impulsgeldenprogramma zijn in de afgelopen ca. 3,5 jaar heel diverse projecten gesteund, uit het brede spectrum van alle kunstdisciplines. Veel interessante, bijzondere kruisbestuivingen en samenwerkingen kwamen zo tot stand en kregen vervolg. Naast ‘reguliere’ subsidies stelt het programma ook andere financieringsinstrumenten beschikbaar, zoals de kennisvouchers, crowdfunding en de Brabantse Cultuurlening. • Kennisvouchers worden ingezet om het cultureel ondernemerschap van makers en culturele instellingen te versterken. Een maker of instelling kan externe expertise inhuren voor een bepaalde leervraag, bijvoorbeeld hulp bij het opstellen van een businessplan. Clubs als Temko, Podium Bloos, De Stilte en The Watershed kregen vanuit een concrete behoefte of een concrete leervraag een vergoeding voor een deel van de kosten van de expert. Bijvoorbeeld om onder leiding van deze deskundige het plan uit te voeren en zelf of intern in de organisatie kennis op te bouwen. • Bij crowdfunding kan iemand het eigen project op een crowdfundingplatform plaatsen, met een wervende tekst en een filmpje. De initiatiefnemer bepaalt vooraf een streefbedrag. Vervolgens enthousiasmeert hij of zij de achterban om het project te steunen. Vanuit de impulsgelden kan er 30% bijdrage bij een geslaagd crowdfundingproject komen. bkkc heeft veel ervaring in het begeleiden en adviseren van projecthouders, met een slagingspercentage van 89%. • De Brabantse Cultuurlening staat open voor initiatieven in de culturele en creatieve sector. Lenen is mogelijk tot een bedrag van € 15.000 tegen een aantrekkelijke rente van 3%. Terugkijkend op het afgelopen impulsgeldenprogramma bood het vooral ruimte voor: • maatwerk (door het meedenken, de mix van verschillende financieringsinstrumenten)
studio nova | brabantse cultuurlening Studio Nova is een nieuw samenwerkingsverband tussen vijf film- en animatiemakers. Om de opstartkosten voor het gezamenlijke nieuwe huurpand en de inrichting daarvan te dekken, sloot de stichting een Brabantse Cultuurlening af. Waarom? “Met de oprichting van Studio Nova hadden we een heel duidelijk plan, waarvoor we zelf de volledige verantwoordelijkheid wilden nemen. Subsidies zijn altijd gekoppeld aan bepaalde criteria. Je moet je dan verantwoorden naar de subsidiegever. Dat paste niet bij ons plan: onze eigen visie moest leidend zijn. De Brabantse Cultuurlening bood daar perfect de mogelijkheid voor. Als je een lening aanvraagt, is het heel belangrijk dat je vooraf goed inventariseert wat je plannen zijn. Stel jezelf de vraag: wat wil ik doen, en wat heb ik daarvoor nodig? Realiseer je goed dat je bij je aanvraag moet aantonen dat je het geleende geld kunt terugbetalen. Tip: laat je goed voorlichten en zorg dat je een dichtgetimmerd plan hebt. Mede dankzij de hulp en het advies van bkkc is dit proces bij ons erg vlot en prettig verlopen.”
19
aanvragen impulsgelden
€9.000.000
impulsgelden levert
€28.500.000 totale omzet voor kunst en cultuur op
405 149 aanvragen impulsgelden geüpload
60%
projecten zijn gehonoreerd
(37%) 30%
van de impulsgelden aanvragen ging naar het realiseren van producties.
is gebruikelijke norm landelijke toekenningen
crowdfunding projecten
130
projecten gingen online
89% is geslaagd kennisvouchers
45
20
kennisvouchers verstrekt sinds 2014 (90% bijdrage uit impulsgelden per kennisvoucheraanvraag)
opgehaald
€1.164.033 brabantse cultuurleningen
11
leningen verstrekt sinds 2014
• structurele verbetering, omdat er gekeken wordt naar een lange termijnperspectief en omdat aanvragers uitgedaagd worden verder te kijken dan hun eigen project of organisatie (duurzaamheid), • kennisdeling en vernieuwing op onverwachte plekken en vanuit verrassende hoeken. Denk aan ziekenhuizen en boeren die kunstprojecten initieerden. Het impulsgeldenprogramma droeg bij aan (ook landelijke) zichtbaarheid van Brabantse makers en culturele instellingen. Landelijke fondsen hebben belangstelling voor de methodiek van de impulsgelden en het onder de paraplu van de impulsgelden gerealiseerde talentontwikkelingprogramma. The Art of Impact, door het Mondriaan Fonds uitgevoerd in opdracht van het ministerie van OCW, kwam deels tot stand naar voorbeeld van het Brabantse impulsgeldenprogramma. Vroege impulsgeldenprojecten verschenen als voorbeeld op de website van het ministerie, zoals FoodLabPeel en projecten van ontwerpster Mandy den Elzen en van BioArt Laboratories uit Eindhoven. In de nu net gestarte cultuurplanperiode landt beduidend meer landelijk cultuurgeld in Brabant dan de voorgaande vier jaar. Het dansgezelschap Panama Pictures van Pia Meuthen uit Den Bosch, Club Solo uit Breda, EKWC in Oisterwijk, het internationale kennis- en ontwikkelingscentrum voor keramiek, het Tilburgse literatuurfestival Tilt en diverse anderen ontvangen, na de afgelopen jaren gebruik te hebben gemaakt van het impulsgeldenprogramma, nu meerjarige rijksbijdragen. Hiervoor zijn de impulsgelden in essentie bedoeld: bijzondere plannen mede mogelijk maken, makers en culturele instellingen op een hoger plan brengen, zodat ze groter artistiek en zakelijk succes behalen op de lange termijn. Verschillende partijen zijn door een bijdrage uit de impulsgelden in staat gesteld om ‘op vlieghoogte te komen’ waarna ze in aanmerking kwamen voor andere financiers (o.a. overheden/fondsen/bedrijfsleven).
Bij het EKWC maakten de impulsgelden een professionaliseringsslag mogelijk – waardoor vervolgens ook doorontwikkeling naar de nieuwe locatie in Oisterwijk mogelijk werd. EKWC kon later terecht bij het cultuurfonds Brabant C, evenals Festival Mundial, De Stilte, Nieuwe Helden (Lucas de Man), Woohahfestival en Theaterfestival Boulevard.
vooruitblik De nieuwe impulsgeldenregeling staat vanaf 3 april 2017 open en heeft vergelijkbare doelstellingen als in de voorgaande periode: initiatieven stimuleren die een impuls geven aan de duurzame ontwikkeling van het Brabantse cultuursysteem. De belangrijkste veranderingen in impulsgeldenregeling 20172018 zijn: • de samenwerking met Kunstbalie en Erfgoed Brabant. Door deze verbreding komen naast professionele kunsten, ook projecten uit de amateurkunst, cultuureducatie en erfgoed in aanmerking. In de advisering werkt bkkc daarom nu samen met de andere uitvoeringsorganisaties. • de kennisvouchers worden breder toegepast, ook los van verdere aanvragen binnen de regeling, waardoor we meer makers en instellingen kunnen helpen bij hun professionaliseringsslag en ondernemerschap. • de procedure is korter en transparanter. De aanvrager is niet langer verplicht een uitvoeringsorganisatie in te schakelen, de behandeltermijnen worden korter en de criteria zijn aangescherpt. De aanvrager wordt zelf verantwoordelijk voor de doorloop(snelheid) van de aanvraag. • talentontwikkeling is ondergebracht in een apart programma. Naar verwachting is de regeling nu toegankelijker, ook voor andere (niet-culturele) partijen. Het programma is ruim opgesteld, met veel ruimte voor vernieuwende initiatieven.
adrenaline | the ruggeds Met de theatershow Adrenaline gaat breakdancecrew The Ruggeds op zoek naar nieuw publiek. De crew gebruikt de impulsgelden om theater te verbinden met hiphop en breakdance. Zo krijgt de urbancultuur een breder draagvlak in onze samenleving. Een breakdancecrew treedt meestal op tijdens breakdancewedstrijden (battles). Het publiek bestaat dan uit andere dansers en uit liefhebbers van urban-cultuur. The Ruggeds doen dat nu al 11 jaar. Ze zijn internationaal succesvol – de crew won verschillende prijzen en ze dansten tijdens shows van onder meer Fedde le Grand en in een clip van Justin Bieber. Tijd om de grenzen te verleggen! Adrenaline is hun eerste show voor het theater, dus een nieuwe ontwikkeling in hun artistieke carrière en bovendien een manier om nieuw (theater)publiek aan zich te binden. Aan de andere kant komt de grote achterban van The Ruggeds zo het theater in.
21
bkkc in cijfers
€5.521.000
totale omzet
impulsgelden
overige*
gemeente €160.000 (2,9%)
provincie
(44,2%) €2.442.000
(12,1%) €667.000
(40,8%) €2.253.000
totaal beschikbaar voor de organisatie
11,4% 1,5%
10% 7,4%
6,9%
€1.948.000 loonkosten
60,3%
41,3%
6,7%
uitvoering impulsgeldenprogramma
kenniscentrum
2,8%
51,8%
€92.000 kosten advies €369.000 kosten kenniscentrum €47.000 impulsgeldenprogramma €215.000 overige organisatiekosten €323.000 huisvesting €239.000 overige personele kosten
advies
€3.233.000
* omvat onder meer: uitvoering impulsgeldenregeling, huisvesting en facilitaire ondersteuning Brabant C, bijdragen collega-uitvoeringsorganisaties voor MEST-platform, organisatie internationale DC Network, begeleiding kunstopdrachten.
personeel & organisatie
bkkc
gem. salaris fulltime gem. dienstjaren
€4.076 13,6 7,7
€3.496 8,4 19,9
verzuimgegevens (excl. zwangerschapsverlof)
gen
43
23,2% 47,5%
14
< 30 jaar 22
en
2
2 30-50 jaar
50-70 jaar
MBO
HBO
WO
29,3%
g da
3
42
0
2
5
8-
7
9
dagen 0-7
stageplaatsen opleidingsniveau
medewerkers en leeftijdscategorie
5
da
-3
6
fte
€3.650 10 27,6
overzicht raad van toezicht Een actueel overzicht van de leden Raad van Toezicht en hun nevenfuncties is te vinden op onze website: www.bkkc.nl/wieiswie
Jan van der Horst (voorzitter)
Ondernemer en bestuursadviseur
Aftredend 1 januari 2020, met recht tot herbenoeming
Emmeken van der Heijden
Rector Van Maerlantlyceum Eindhoven
Aftredend 1 januari 2018, met recht tot herbenoeming
Giel van Buul (lid auditcommissie)
Directeur BUAC BV, registeraccountant, financial consultant, toezichthouder
Aftredend 1 januari 2019, met recht tot herbenoeming
David Lauwen
Financieel directeur Boswellia Groep
Aftredend 1 januari 2020, met recht tot herbenoeming
Sandra van Breugel (lid auditcommissie)
Eigenaar â&#x20AC;&#x2DC;Sandra van Breugel Governance, onderzoek en Adviesâ&#x20AC;&#x2122;
Aftredend 1 januari 2020, met recht tot herbenoeming
colofon eindredactie Klazien Laansma grafisch ontwerp Kaftwerk infographics Thomas & Jurgen drukkerij 013drukwerk.nl met dank aan
beeld Imara Angulo Vodal, Sander van de Berg, Marcel de Buck, Annegien van Doorn, Ron Magielse, Merlijn Passier Productions / Frodo Kuipers, Eline Post, Mike Roelofs, Irene Schaap, William van der Voort, Jeroen van der Wielen, Ilse Wolf Fotografie met dank aan Atelier NL, BioArt Laboratories, BredaPhoto, Helmie Brugman, De Heydehoeve, Fabrique Magnifique, Kunst aan de Maas, Marielle Lapidaire, Sanne Nouws, Irene Schaap, Henri Swinkels, Marije Vogelzang, Mercy John, Studio Nova, The Ruggeds, We Are Public
bkkc brabants kenniscentrum kunst en cultuur spoorlaan 21 i-k | 5038 CB Tilburg 013 7508400 | info@bkkc.nl www.bkkc.nl @bkkc_nieuws /brabantskenniscentrumkunstencultuur bkkc @bkkc_brabant