P R O Z A P ro Z a
I S
E E N
U I T G AV E
VA N
P R O
S E N E C T U T E
4 Renovatie Waalsdorp • 6 Kleinschalig Wonen • 9 Scheiden van wonen en zorg • 12 Pro Arte
“Via een vriendin van ons, zijn mijn man en ik destijds gaan kijken in Oranjepark in Soest. We vonden direct dat er een goede sfeer heerste. Alleen wij hadden geen haast. We woonden nog in ons eigen huis in De Meern.” Een aantal jaren later toen mevrouw Kool een openhartoperatie moest ondergaan en haar man werd getroffen door Parkinson, hebben hun kinderen erop aangedrongen te verhuizen. “Ik kon mijn man zelf niet meer verzorgen na die operatie. Wij zijn in eerste instantie gaan kijken naar particuliere huizen. Maar het sfeervolle karakter van Pro Senectute en het feit dat de organisatie geen winstoogmerk heeft, gaf de doorslag om voor het Doornse Oranjestein te kiezen. Omdat er geen 2-kamerappartementen
beschikbaar waren, hebben we twee appartementen naast elkaar. Het ene appartement fungeert als slaapkamer en het andere als woonkamer. Een tussendeur was makkelijk geweest. We hebben elkaar ontmoet in het Radiologisch Instituut in Rotterdam. Hij was toen nog assistent Radioloog en ik was verpleegster. Inmiddels zijn we 54 jaar getrouwd.” Hun dochter is dierenarts in Utrecht en hun zoon werkt als epidemioloog voor de World Health Organization in het Verre Oosten. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. “Het is prettig wonen in Oranjestein, we hebben een heerlijk terras en kijken in ’t groen. En als het kan doe ik mee aan de vele activiteiten die Pro Senectute organiseert.”
Nummer 15 • zomer 2013 • jaargang 8
Voorwoord
Vervolg overheidsbesluiten ‘Zoals ik laatst zei op een bijeenkomst voor bewoners in een zorglocatie: de ontwikkelingen in de ouderenzorg volgen elkaar nu zo snel op, het lijken wel de beurskoersen.’
H
et begon allemaal met het lenteakkoord, gevolgd door het regeerakkoord, het zorgakkoord, de beleidsbrief van de staatssecretaris en de beleidsbrief van het zorgkantoor. De zorgkantoren verdelen de AWBZbudgetten. Daarbij opgemerkt dat het beleid van het zorgkantoor verdergaande AWBZ-bezuinigingen met zich meebrengt, dan het regeer- en zorgakkoord. Omdat wij ons grote zorgen maken over de consequenties van de wijze waarop de zorgkantoren Achmea en Agis omspringen met de extramuralisering van de ouderenzorg, hebben wij met een aantal collega-
2
PROZA zomer 2013
aanbieders de gevolgen van deze beleidslijn in kaart laten brengen. Uit de doorrekening van die maatregelen blijkt dat als andere zorgverzekeraars de lijn van Achmea en Agis volgen er vanaf 31 december 2018 jaarlijks landelijk alleen al op (ZorgZwaartePakket) ZZP-4 ongeveer 500 miljoen euro bezuinigd wordt in de ouderenzorg. Dit is ruim vier keer zo veel als overeengekomen in het regeer- en zorgakkoord. Pro Senectute heeft met collega-aanbieders daartegen bezwaar gemaakt. Voorafgaand aan het kamerdebat d.d. 10 juni, hebben wij met elkaar een brandbrief verstuurd naar de leden van de Vaste Kamercommissie van het
Voorwoord
ministerie van Volksgezondheid, alsmede naar relevante beïnvloeders en journalisten. Met de onderbouwing van het doorrekeningsrapport vragen wij in die brief aan de Commissie: • Te voorkomen dat bewoners zonder behandeling met ZZP-5 en hoger hun aanspraak op een verblijf in een tehuis (intramuraal) verliezen. • Te garanderen dat huidige bewoners van verzorgingshuizen het recht op intramuraal verblijf behouden tot hun overlijden. • VV&T-aanbieders (Verpleeg-, Verzorgingstehuizen en Thuiszorg) voldoende tijd en ruimte te bieden om de maatregelen van de overheid op zorgvuldige wijze voor bewoners en personeel van verzorgingshuizen in te voeren. • Zorgverzekeraars kaders te bieden voor de wijze waarop de landelijke bezuinigingen van 5% op de ZZP’s 5 vanaf 1 januari 2017 plaatsvindt. Op het moment van dit schrijven, kan ik u helaas nog niet het vervolg op onze stappen vermelden. Maar ik beloof u allen op de hoogte te zullen houden. Zoals ik afgelopen maand voor bewoners van onze zorglocaties presentaties heb gehouden over de ouderenzorgontwikkelingen en het beleid van Pro Senectute. Zo zal ik binnenkort wederom onze ‘externe’ Vrienden in vervolg op de afgelopen februari-bijeenkomsten uitnodigen voor bijeenkomsten in september in de regio’s: Den Haag (locatie Waalsdorp), Haarlem (locatie Wildhoef), Utrecht (locatie Oranjepark) en Twente/Achterhoek (locatie Tusselerhof). Vanzelfsprekend ontvangt u van ons een uitnodiging per post en hopen we u te mogen verwelkomen.
Rest mij de hoop uit te spreken dat ik u tegen die tijd positiever nieuws kan brengen. Ik wens u een fijne zomer toe. Bart Magielse, Voorzitter Raad van Bestuur
zomer 2013 PROZA
3
Locatienieuws
RENOVATIE WAALSDORP GEREED Woonlocatie Waalsdorp ligt in het Benoordenhout in Den Haag. Het complex dateert uit 1972 en omvat 113 appartementen. Het winkelcentrum ligt op loopafstand, net als park Clingendael.
“S
inds 2010 is Waalsdorp een woonlocatie van Pro Senectute. In 2011 is de renovatie gestart en in april dit jaar is Waalsdorp geheel gerenoveerd. De feestelijke opening vindt plaats op vrijdag 23 augustus. De appartementen en centrale ruimten zijn gemoderniseerd en opgefrist. De renovatie bestond uit drie fasen. De eerste renovatiefase is moeizaam verlopen en duurde langer dan gepland. De tweede fase verliep al beter en de derde is
4
PROZA zomer 2013
volgens planning afgerond. De 2-kamerappartementen aan de voor- en achterkant zijn vergroot, waardoor er meer variatie in aanbod van woningen is ontstaan. Alle woningen beschikken nu over een balkon of een loggia (serre). Het betreffen 2- of 3-kamerappartementen met een grote hal met wc, een ruime zit-eetkamer, een semiopen keuken en één of twee slaapkamers met badkamer en tweede toilet. Het kwaliteitsniveau van de woningen en de bestaande
Locatienieuws
gemeenschappelijke ruimten is verbeterd. Voorzieningen zoals het winkeltje en de kapsalon zijn gebleven en gemoderniseerd. Ook de zorg- en dienstverlening is waar mogelijk verbeterd. Belangrijk voor bewoners en bijzonder voor een woonlocatie is de aanwezigheid van 24-uurs zorg, 7 dagen in de week. Niet iedere bewoner heeft zorg nodig maar indien nodig kan men een beroep doen op het eigen zorgteam van Pro Senectute. De servicekosten zijn geïndividualiseerd en verlaagd. Omdat bewoners nu appartementen huren was het mogelijk de doorbetalingsverplichting van servicekosten voor erven af te schaffen. Zeker in de huidige woningmarkt is dat plezierig. Bewoners betalen geen vast maandbedrag meer voor de
keuken en de maaltijdvoorziening, alleen maaltijden die daadwerkelijk worden gebruikt, worden maandelijks afgerekend. Begin 2011 is het restaurant geopend. De culinaire traditie van Waalsdorp heeft hiermee een extra dimensie gekregen. Waalsdorp past uitstekend bij Pro Senectute en omgekeerd. Veel nieuwe bewoners hebben al hun intrek genomen, maar er zijn op dit moment nog een aantal huurappartementen beschikbaar. Wilt u een kijkje nemen in Waalsdorp? Neemt u dan contact op met de receptie voor een bezichtiging.
Woonlocatie Waalsdorp Jan Muschlaan 157 2597 TS Den Haag T receptie: 070 324 50 47
‘’Ik woon sinds 5 jaar in Waalsdorp en ben zeer tevreden. Het duurde allemaal langer dan verwacht, maar ik ben wel wat verhuizingen gewend. Ik heb als dochter van een diplomaat en later als vrouw van een diplomaat vele keren in mijn leven moeten verhuizen. En nu het resultaat er is, kan ik genieten van mijn mooie 2-kamerappartement aan de achterkant met uitzicht op het groen. De algemene ruimten zoals de lounge met terras en het restaurant zijn heel mooi geworden en het is gezellig om elkaar daar te ontmoeten.” Mevrouw Van den BrandelerMeyrier is als lid van de bewonerscommissie ‘torendame 5’ en zit tevens in de Cliëntenraad van Waalsdorp.
zomer 2013 PROZA
5
‘de plek om te kunnen zijn wie je bent’
kleinschalig wonen Gezien alle bezuinigingen in de ouderenzorg, zijn we ons al enige jaren aan het voorbereiden om de meeste van onze zorglocaties gereed te maken voor opvang van de zwaardere zorgvraag voor ouderen met dementie (psychogeriatrische ouderen).
O
ranjestein beschikt sinds de renovatie van 2012 over zes kleinschalige woningen (11 bewoners per woning), waarvan er voor de zwaardere zorg op dit moment drie als zodanig in gebruik zijn. In Haarlem beschikt verpleegunit Tussenhout op het
terrein van Spaar en Hout over drie kleinschalige woningen. Het monumentale gebouw Spaar en Hout zelf leent zich bouwkundig minder goed voor de zwaardere zorgvraag. Deze locatie is heel goed geschikt voor verhuur van appartementen in combinatie met
“Binnen kleinschalig wonen is de professionele zorg geborgd. Er komt alleen niet meer zo’n witte wolk voorbij.” Tilja van der Haag, manager Wonen, Welzijn en Zorg.
“De overstap naar kleinschalig wonen bood mijn moeder direct een structuur en ritme van dagelijkse activiteiten wat haar stimuleert om weer mee te doen. Thuis deed ze steeds minder. Hier helpt ze mee met het ontbijt en andere zaken en we zien dat het haar goed doet. Het kleinschalig wonen geeft mijn moeder de plek om te zijn wie ze is.” Mevrouw Schram, dochter van een bewoonster in Oranjestein.
6
PROZA zomer 2013
een service-, zorg- en dienstverleningspakket. Zie artikel hierover in dit nummer van Proza. In Tusselerhof is onlangs een kleinschalige woning gerealiseerd. En de zorglocaties Wildhoef en Emmahof zijn eveneens toe aan renovatie, dan wel herhuisvesting.
Hoe ziet het kleinschalig wonen er in de dagelijkse praktijk uit? Bewoners met dementie beschikken over een studio met eigen slaapkamer en badkamer. Zij verblijven dagelijks in de kleinschalige woning, die geschikt is voor een groepsgrootte van 8 tot 11 bewoners. Kleinschalig wonen is toegankelijk voor bewoners die behoren tot de doelgroep van Pro Senectute, met een passende zorgzwaarte-indicatie van het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) voor
psychogeriatrische ouderen. De woonkamers zijn op basis van de visie op de psychogeriatrische doelgroep ingericht, passend bij de stijl van Pro Senectute. De woningen beschikken over verschillende hoekjes, die mogelijkheden bieden voor rust of activiteit, afhankelijk van de behoefte van de bewoner. De dynamiek van de bewoners is
“Iedere dag die ik begin, weet ik nooit hoe die dag gaat worden. Dat vind ik een van de mooiste dingen van mijn werk binnen het kleinschalig wonen.” Gerrie van Wijnbergen, woonassistent.
bepalend voor de sfeer. Deze kan dagelijks wisselen, afhankelijk van diverse factoren. Het team van medewerkers binnen de kleinschalige woning past de activiteiten en zorgmomenten aan op de behoeften. Passend binnen de professionele kaders.
Vast team Pro Senectute werkt zoveel als mogelijk met een vast team medewerkers op een kleinschalige woning. Deze medewerkers (van verschillende niveaus) zijn ‘allrounders’. Zij weten veel over een klein aantal bewoners. En dat draagt bij aan een gevoel van veiligheid, zekerheid en rust voor de bewoners.
continu oog voor. De drie maaltijdmomenten vormen hierbij een belangrijke leidraad. De maaltijden genieten bewoners met elkaar in de eigen groepswoning. De medewerkers bereiden de maaltijden voor in de open keuken in de woning, eventueel met hulp van bewoners die daar toe in staat zijn. Om zoveel als mogelijk de ‘oude’ thuissituatie na te bootsen, nodigen we regelmatig mantelzorgers, familieleden en naasten uit om deel te nemen aan activiteiten. Zij vormen vaak een welkome aanvulling in het zorg- en welzijnsproces van de bewoner. Dit alles in nauw overleg met de Eerst Verantwoordelijk Verzorgende. Ook vrijwilligers vervullen een actieve rol in de kleinschalige woningen.
Gespecialiseerd Verzorgende Psychogeriatrie Voor bewoners met dementie heeft Pro Senectute op dit moment drie GVP-ers, Gespecialiseerd Verzorgende Psychogeriatrie, in dienst. Dit aantal wordt op korte termijn uitgebreid. Zij hebben met hun expertise en ervaring een adviserende rol bij reguliere vraagstukken ten aanzien van dementie maar ook in bijzondere casussen. Het hebben van deze expertise en de mogelijkheid hier op terug te vallen, vervult een veilige, professionele werkomgeving voor onze medewerkers. Bewoners en hun familieleden hebben belang bij hun deskundigheid doordat afspraken in de zorgen leefplannen beter afgestemd kunnen worden op behoeften en mogelijkheden die gepaard gaan met de specifieke kenmerken van dementie.
Dagindeling De dagindeling wordt afgestemd op het ritme van de groep bewoners. Medewerkers hebben hier
Over kleinschalig wonen treft u binnenkort meer informatie op onze website.
Visie op kleinschalig wonen binnen Pro Senectute: Het ritme van de dag wordt bepaald door de behoeften van de bewoners met dementie die met elkaar in een kleinschalige groep wonen. Dit alles rondom de drie pijlers: Vrijheid, Huiselijkheid en Veiligheid.
Na mijn diploma heb ik allereerst iedereen in Tusselerhof ingelicht over de functie van GVP-er. Ik heb elke bewoner een bonbon gegeven met een briefje eraan, waarop stond dat ik de opleiding voor GVP met goed gevolg had afgerond. Dat gaf genoeg gespreksstof. En de bewoners lichtten vaak zelf hun familieleden hierover in. Voor de medewerkers en vrijwilligers geef ik regelmatig klinische lessen of voorlichting. Naast mijn functie als zorgmedewerker, werk ik 4 uur in de week als GVP-er. Zo krijg ik een beter beeld van de problemen waar mijn collega’s tegen aan lopen. En vervolgens evalueer ik het weer met hen. Verder bezoek ik regelmatig bewoners die individuele aandacht nodig hebben. Door die bezoeken bouw ik een vertrouwensband met hen op. Daarnaast ondersteun ik familieleden van bewoners, die moeite hebben met het gedrag van hun ouder. Inmiddels ben ik nu ook nauw betrokken bij de ontwikkeling van de zorg in de kleinschalige woning in Tusselerhof. Ik hoop daar ook meer te kunnen betekenen voor de vrijwilligers en de mantelzorgers. Diny van Oene, GVP-er Tusserlerhof
zomer 2013 PROZA
7
Aftredende bestuursleden
Algemene ledenvergadering, Oranjepark
Afscheid van drie bestuursleden Op maandag 27 mei vond de jaarlijkse algemene ledenvergadering plaats in woonlocatie Oranjepark in Soest.
B
art Magielse, voorzitter Raad van Bestuur, informeerde de leden uitgebreid over de laatste stand van zaken met betrekking tot de overheidsbezuinigingen in de ouderenzorg. Vooral ook over welke gevolgen dit met zich meebrengt voor de toekomst van Pro Senectute. Hij zoomde daarbij sterk in op hoe Pro Senectute zich op deze gevolgen aan het voorbereiden is. In dit nummer van Proza vindt u daar ook veel aandacht voor. De nieuwe Concern Controller, Wouter Terpstra, lichtte de jaarcij-
• Mevrouw J.Ch. KosterVaags, lid Bestuur Vereniging Pro Senectute en vice voorzitter Raad van Toezicht van Stichting Pro Senectute • De heer R.J. Meuter, penningmeester Bestuur Vereniging Pro Senectute en lid Raad van Toezicht van Stichting Pro Senectute • Mevrouw Th.A.M. van den Heuvel-Plesman, lid Bestuur Vereniging Pro Senectute en lid Raad van Toezicht van Stichting Pro Senectute en Voorzitter van de Kennismakingscommissie
fers toe van de Stichting en de Vereniging Pro Senectute alsmede van de Vastgoed B.V. Pro Senectute. Helaas hebben we tijdens deze vergadering afscheid moeten nemen van drie zeer gewaardeerde bestuursleden. Zij hebben zich jarenlang met veel ambitie ingezet voor Pro Senectute. Eelco Dijk, voorzitter van de Vereniging Pro Senectute en voorzitter Raad van Toezicht van Stichting Pro Senectute, bedankte de aftredende bestuursleden met een passend cadeau en bloemen.
Bestuurslid Caroline Steller zal de functie van Thea van den Heuvel, als voorzitter van de Commissie Kennismaking, overnemen.
Afscheidsspeech Charlotte Koster “Vanaf de Domtoren kijk ik over het heiige land om mij heen. Plots komt uit het westen een tornado aan. Hij raast over ons vlakke land. Vanuit de kusten van Den Haag en Bloemendaal, via Haarlem, Amsterdam, de Utrechtse Heuvelrug naar Lochem en het Oosten. Hij laat een spoor van vernieling achter. Die tornado heeft geen vriendelijke meisjesnaam maar heet: ‘Haagse Bezuinigingsoperatie
8
PROZA zomer 2013
in de ouderenzorg’. Gelukkig is een tornado van voorbijgaande aard. In mijn droom herrijzen in rap tempo de locaties van Pro Senectute met groepswoningen voor dementerende ouderen, wonen met zorg op maat, verpleeghuiszorg, etc. Pro Senectute heeft een gezond gestel, ‘het gebouw’ is verankerd op stevige grondvesten die wel tegen een stormpje kunnen.”
Locatienieuws
Scheiden van wonen en zorg Veranderingen in de ouderenzorg Het beleid van de huidige regering heeft er toe geleid dat sinds januari dit jaar de ZorgZwaartePakketten (ZZP’s) 1 en 2 vanuit de AWBZ niet meer vergoed worden. De verwachting is dat de overheid verdere bezuinigingen doorvoert voor ZZP 3 en 4. Het vervallen van deze vergoedingen in verzorgingshuizen leidt veelal tot leegstand.
Beleid Pro Senectute Het beleid van Pro Senectute richt zich al enige jaren op het geschikt maken van de verzorgingshuizen voor de zwaardere zorg (verpleeghuiszorg) in de vorm van kleinschalige woningen voor groepen van 8 – 11 bewoners met dementie. De zorglocaties Oranjestein in Doorn en Tusselerhof in Lochem hebben reeds bouwkundige ingrepen ondergaan om deze zwaardere zorgvraag op te kunnen nemen. Voor de zorglocaties Emmahof (Amsterdam) en Wildhoef (Bloemendaal) bestaan ook plannen op dit gebied. De zorglocatie Spaar en Hout in Haarlem is bouwkundig iets minder geschikt voor deze zwaardere zorgvraag. Deze locatie leent zich goed voor het scheiden van wonen en zorg. Dit heeft ook te
maken met het feit dat verpleegunit Tussenhout zich al op hetzelfde terrein bevindt. In Tussenhout worden 24 psychogeriatrische bewoners behandeld en verzorgd door medewerkers van Pro Senectute.
Wat is scheiden van wonen en zorg? Het betreft eigenlijk het scheiden van de financiële stromen. Tot nu toe waren de verblijfskosten veelal in de AWBZ-vergoedingen opgenomen, maar door de overheidsbezuiningen wordt het losgekoppeld. Bij scheiden van wonen en zorg is er sprake van huur in combinatie met zorg- en dienstverlening.
Huurappartementen Spaar en Hout is een monumentaal pand en geheel gerenoveerd in 2012. Het ligt op een schitterend landgoed direct aan het Spaarne. Voor mensen die vanaf januari 2013 geen ZZP-indicatie meer ontvangen van het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) zal scheiden van wonen en zorg uitkomst bieden. In Spaar en Hout bevinden zich 32 appartementen van verschillende formaten met balkon of terras. De kale huurprijs varieert (afhankelijk
van de oppervlakte) van ruim 900 tot bijna 1.100 euro.
Service-, zorg- en dienstverlening (SZD) Naast de kale huur betalen bewoners een vast bedrag per maand aan service-, zorg- en dienstverleningskosten. Het pakket bevat de volgende zaken: • energie, schoonmaak en onderhoud • bemande receptie in de lounge/ ontvangsthal tijdens kantooruren • gebruikmaking van algemene ruimten, waaronder de bibliotheek voor koffieochtenden, lezen, bridgen of anderszins. • een 24-uurs alarmeringsinstallatie met opvolging. Dat betekent dat indien het nodig mocht zijn, er zorgpersoneel beschikbaar is. Dit pakket zal per maand ongeveer 500 tot 600 euro gaan kosten, afhankelijk van het type appartement. Daarnaast zijn er diverse aanvullende diensten beschikbaar, die apart worden doorberekend. Hierbij kunt u denken aan: een behandeling bij de kapsalon, pedicure of een warme maaltijd, maar ook een begeleidende tocht op de duofiets, het laten bezorgen van een bloemetje of het organiseren van een verjaardagsborrel behoren tot de mogelijkheden.
Nadere informatie: Spaar en Hout Tilja van der Haag, manager Wonen, Welzijn en Zorg Kleine Houtweg 139 2012 CG Haarlem T 023 531 55 55 E t.vanderhaag@pro-senectute.nl
zomer 2013 PROZA
9
Locatienieuws
Kroningsdag op Oranjepark
‘ We krijgen er geen genoeg van’ Op een steenworp afstand van Paleis Soestdijk zitten om kwart over negen de eerste bewoners van woonlocatie Oranjepark in Soest al in de zaal. De oudere oranjeliefhebbers kunnen ‘live’ de abdicatie volgen vanaf een groot televisiescherm.
O
ranjepark doet haar naam eer aan. Naast de stoelen in de zaal, het oranje getinte tapijt en de postbussen bij de ingang draagt het personeel oranje schorten. Een medewerker maakt zelfs de blits met rood, wit, blauwe sneakers die hij zich heeft laten aanmeten. Ook de bewoners hebben zich in de Nederlandse kleur gehuld op deze feestelijke dag. Op de gang hoor je ‘Wat heb jij een mooie strik om!’ ‘Ja, zelf gefabriceerd,’ zegt een bewoonster. Veel mannen dragen een
10
PROZA zomer 2013
oranje das, de dames een grote strik of een bloem in het haar. Een bewoonster heeft van haar dochter een oranje vest gekregen uit de grabbelton. ‘Precies mijn maat, dan trek ik het ook aan vandaag. Het is mooie dag’. Voor het moment daar is, wordt een grote taart met afbeelding van koningin Beatrix binnengebracht. ‘Wat een schitterende taart! Alleen Beatrix is nog niet aangesneden,’ brengt een bewoonster uit als ze binnenkomt. Een paar minuten
Locatienieuws
voor aanvang wordt het stil en kijkt eenieder geboeid naar het scherm. Als tijdens de balkonscène het Wilhelmus wordt ingezet, zingen een paar bewoners zachtjes het volkslied mee. Na het officiële moment wordt een heildronk uitgebracht. Oranjepark biedt de aanwezigen oranjekleurige drankjes aan: jus d’orange, oranjebitter of prosecco en een bitterbal. De heer Stoker, manager woonlocaties Soest/Lochem, brengt een toost uit op het samenzijn in Oranjepark en het afscheid van Beatrix. ’En op de nieuwe koning!’, roepen de bewoners. Een bewoonster die de toost bijwoont, heeft op haar eigen appartement de abdicatie bekeken: ‘Ik was bang dat als ik beneden zou zijn een traan zou laten. Dat is ook gebeurd. Het is toch een heel emotioneel moment.’ Tijdens het heffen van de glazen neemt bewoonster mevrouw Lammerts Van Bueren de microfoon en
biedt zij, namens het welzijnfonds, een portret van Koning Willem Alexander aan. Onze nieuwe koning hangt nu in de lounge naast de portretten van zijn moeder en grootmoeder. Het was voor de senioren anders dan 33 jaar geleden. Toen was er veel rumoer. ‘Nu was het heel erg mooi. Beatrix deed het heel zakelijk. Ik heb haar als koningin zien groeien vanaf dat ze klein was. Het zakelijke zat ook altijd wel in haar aard als koningin,’ zegt een 80-jarige bewoonster. Een andere bewoner vindt het een bijzondere dag. ‘Ik heb alle gebeurtenissen rond het koningshuis goed in mijn geheugen staan. De bijzetting van Wilhelmina, de abdicatie van Juliana en nu met Beatrix. Dat zijn speciale gebeurtenissen die je niet vergeet’. Een bewoonster merkt dat iedereen er vol van is: ‘Wij weten hoe het is om geen koningin in het land te hebben. Daarom vinden wij het mooi om te zien. Ik was er ook
bij in Amsterdam toen Wilhelmina weer terugkwam in Nederland na de Tweede Wereldoorlog.’ In afwachting van de eed van Willem Alexander in de Nieuwe Kerk krijgen de bewoners een ‘Oranjelunch’ aangeboden door het welzijnfonds van Oranjepark. De televisie blijft aan staan en zo kan iedereen de dag blijven volgen. Heel toepasselijk zijn er rood-wit-blauwe servetten. Als om twee uur de inhuldiging begint, is Oranjepark nog steeds goed gevuld. ‘We krijgen er geen genoeg van,’ zegt een van de bewoonster. Maar bij het uitspreken van de eed houdt de beamer er plots mee op. De timing kan niet slechter, maar het probleem wordt snel opgelost. Zo kunnen de bewoners toch nog getuige zijn van de woorden en inhuldiging van de nieuwe koning. Met dank aan de redactionele bijdrage van Sybren Eppinga
zomer 2013 PROZA
11
Pro Arte De gelijkgestemdheid van de bewoners van Pro Senectute komt sterk tot uiting in hun culturele interesse. Inspelend hierop organiseren vele locaties exposities van kunstenaars. Dit kunnen ook kunstwerken van bewoners zelf zijn. Het is in elk geval een kijkje waard. Oranjepark Tijdens de eerste drie maanden van dit jaar, exposeerde Fotokring MWM in Oranjepark te Soest. Te zien waren werken van Marjan Tenk, Wil Prins en Marijke van Ewijk.
Wil Prins is tegenwoordig werkzaam in de tuinorchideeën van zijn vrouw en als herder in de duinen van Monster bij schaapskudde ‘Grazend Populair’. Ook speelt hij al meer dan 50 jaar trompet in de muziekvereniging Honsels Harmonie. Hij heeft genoeg onderwerpen in zijn omgeving om op eigenzinnige en directe manier te fotograferen. Bijvoorbeeld de rammen, net nadat ze van de dames ver-
wijderd zijn, de muzikanten in hun tuinbouwomgeving, dirigenten aan het werk op unieke locaties in Honselersdijk. www.wilprins.nl
Marjan Tenk fotografeert vanaf haar 8e toen ze de camera van haar moeder mocht gebruiken. Haar fotografie wordt sterk bepaald door de stemming van het moment. Om de beelden vast te leggen, maakt ze gebruik van verschillende technieken, zowel analoog als digitaal. In Oranjepark exposeerde zij onder andere met een serie Polaroids ‘De vier seizoenen’. In de serie ‘Empty Places of a Childhood’ fotografeerde ze plekken uit haar jeugd opnieuw, die ze combineerde met oude jeugdfoto’s. In haar serie ‘Modern
Romance’, mixt zij analoge fotografie met digitale en creëert daarmee beelden die refereren aan de romantiek van Oud Hollandse schilderijen.
Op school was Marijke van Ewijk al één met haar camera. Uiteindelijk studeerde zij Nederlands, maar fotografie bleef haar passie. Met veel geduld en op ingetogen, subtiele wijze ‘vertelt’ zij via haar fotografie, de verhalen van mensen en gebeurtenissen uit haar omgeving. In Soest exposeerde zij de serie ‘Mis met mijn hoofd’ met drie collages over haar man. Na een zware operatie in zijn hoofd, zie je aan de buitenkant niets aan hem. Maar door wat hij heeft meegemaakt, is hij toch niet helemaal de oude. De serie ‘Herinneringen’ gaat over haar moeder, die vorig jaar over-
leed. Het bestaat uit interieurfoto’s van haar moeder’s huis en stillevens van herinneringen uit haar eigen fotoalbums. www.marijkevanewijk.nl
Colofon Proza, het huisblad van de Vereniging Pro Senectute, verschijnt tweemaal per jaar en bevat informatie over PRO-ZAken. Redactie Eveline Leopold, Manager PR & Communicatie Stichting Pro Senectute. Concept en vormgeving Zabriski grafisch ontwerpers en adviseurs, Leiden. Fotografie Marc de Haan, Mireille de Steur, de heer Lammerts van Bueren, More2Sell. Drukwerk NPN Drukkers, Breda. Redactieadres Centraal Bureau Stichting Pro Senectute, Cronenburg 75, 1081 GM Amsterdam. T 020 540 01 50. E-mail e.leopold@pro-senectute.nl. Website www.pro-senectute.nl
12
PROZA zomer 2013