LabradorPost Juni 2011 by BlueBear

Labrador post jaargang 47 | nummer 3 | juni 2011

Internationale Workingtest Hongarije Clubmatches en tentoonstellingen Fokker aan het woord

Labrador post 3

jaargang 47 | nummer 3 | juni 2011

inhoud

In deze uitgave met als thema ‘Showen en exposeren’: showen 08 In het begin van de vorige eeuw waren er nog geen rashonden, maar wel honden met bepaalde overeenkomstige kenmerken. Serieuze fokkers hadden een stam van een bepaald type, dat ze met grote zorgvuldigheid in hun fokkerij in stand trachtten te houden door strenge selectie op uiterlijk en werkeigenschappen. Vaak was het type van die honden streekgebonden, maar naarmate het reizen voor de mensen makkelijker werd, ontstonden soortgelijke stammen in andere streken en andere landen.

48 IWT 2011 Hongarije had dit jaar de eer om de IWT te mogen organiseren op het schitterende landgoed rond het paleis van Fertöd. Dit paleis, ‘het Hongaarse Versailles’, is gebouwd tussen 1720 en 1766. Het behoorde toe aan de familie Esterházy, een rijke aristocratische familie. Het landschap bestaat voornamelijk uit bos met lange lanen en heel hoge bomen, waar ongetwijfeld veel fazanten overheen zijn gedreven en dat daardoor prachtige schoten zal hebben opgeleverd.

38 crufts 2011 In Kortrijk haalde Nicky (Withara’s Sarahs Smashing Nicky) op 15 november 2009 haar laatste CACIB-punt en werd daarmee Internationaal Kampioen. Dit betekende ook dat ze nu voor het leven gekwalificeerd was voor deelname aan de Crufts. Dit is echt de show der shows; wat voor een sporter de Olympische Spelen zijn, dat is de Crufts voor de hondenliefhebber. Elk jaar komen er in Birmingham ongeveer 28.000 honden om in vier dagen gekeurd te worden.

52 fokker aan het woord Eibergen- Aan een rustig landweggetje, in het groene landschap van de Achterhoek, woont en werkt Ria Nijhof. Ze runt een ‘retriever en jachthondenhotel’ en fokt ruim 15 jaar Labradors onder de kennelnaam ‘Holterhook’. Terwijl stagière Nienke een groepje honden uit de kennel haalt en meeneemt voor een wandeling langs de beek, liggen de bejaarde Millie en pup Lisa onder de keukentafel aan onze voeten. Ria vertelt over het ontstaan van haar kennel.

NLV-Activiteitenkalender

Column, van de bestuurstafel

Showen

Inteelt en inteeltcoëfficiënt

De elektrische halsband

Column, met een knipoog van Dora 19 Verslag wandeling op Schier

Commissiepagina Bestuur

Commissiepagina CMC

Commissiepagina’s AC

Commissiepagina’s JPC

Commissiepagina’s ABC

Pupinformatie

Dekreuenlijst

Gezondheidsmeldingen/overlijden

Verslag Crufts 2011

Postzak

Kinderpost

Overleden Honden

Verslag IWT 2011

Fokker aan het woord

ABC-telefoon

Gezondheidsvaria

Verslag VUT-wedstrijd

Labrador Shop

Verslag Workingtest Biddinghuizen

Inschrijfformulier KCM

Aspirantleden

NLV-Kruiswoordpuzzel

Formulier NLV-database

Gegevens Bestuur en Commissies

Colofon en Adverteerders

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

NLV-activiteitenkalender 2011

NLV-Activiteitenkalender 02 Clubdiplomadag 02/03 CAC*/CACIB**-show 07-10 Wereldtentoonstelling 09

KNJV-proef

Borculo Echt (openlucht) Parijs (Frankrijk) Lunteren

JPC - zie website NLV www.limburgia-hondenshow.nl www.worlddogshow2011.fr JPC - voor alle retrieverrassen

dec nov okt sep aug jul

Deze kalender wordt gepubliceerd onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Raadpleeg regelmatig onze website www.nederlandselabradorvereniging.nl ; u kunt ook bellen met de NLV-infolijn, tel: 053 - 431 99 04. Voor overige kynologische evenementen & informatie: www.kennelclub.nl

Landgoed Fair Landgoed www.landgoedfair.nl Mariënwaerdt 27 Kampioenschapsclubmatch Bennekom CMC - zie website NLV 27 Kind-Labradorshow Bennekom AC - zie website NLV 28 CAC*/CACIB**-show Rotterdam www.kynologenclub-rotterdam.nl

01-04 03 17 23 24/25

Eurodogshow KNJV-proef Behendigheidsdag MAP CAC*/CACIB**-show

Leeuwaren Numansdorp Ospel Amsterdamse Bos Maastricht

www.eurodogshow2011.nl JPC - zie website NLV AC - zie website NLV JPC - zie website NLV www.mhsv.nl

1/2 01 02 08 16

CAC*/CACIB**-show Clubdiplomadag Certificaatdag fokkerijberaad Workingtest

Zwolle Krimpen a/d IJssel Lathum Eemnes Son en Breugel

www.ijsselshow.nl JPC - zie website NLV AC - zie website NLV ABC - zie website NLV JPC - zie website NLV

5/6 05 12 12 26/27

CAC*/CACIB**-show Artemis Wandeling Asterion CAC*/CACIB**-show Winner

Bleiswijk Krimpen a/d IJssel IJmuiden Nijmegen Amsterdam

www.dogshowbleiswijk.nl JPC - zie website NLV AC - zie website NLV JPC - zie website NLV www.winnershow.nl

10-12

CAC*/CACIB** -show

Wijchen

www.kerstshow.com

*CAC: Certificat d’Aptitude au Championnat (nationale kampioensprijs) **CACIB: Certificat d’Aptitude au Championnat International de Beauté (internationale kampioensprijs)

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

van achter de bestuurstafel column

We gaan toch niet bij de pakken neerzitten? De schokkende documentaire van de BBC onder de titel Pedigree Dogs Exposed, waarin de kwalijke gevolgen van de rashondenfokkerij voor het voetlicht werden gebracht, leidde tot een golf van hernieuwde aandacht voor dit onderwerp. Met name de Cavalier King Charles Spaniel moest het daarin ontgelden. Even later volgde een uitzending van de Nederlandse commerciële televisiezender Het Gesprek, waarin een discussie plaatsvond tussen een Tweede Kamerlid van de Partij voor de Dieren, een vertegenwoordiger van de Raad van Beheer en een deskundige (geneticus). Gezegd moet worden dat de Raad van Beheer in deze discussie niet erg sterk uit de bus kwam als overkoepelende instantie voor de kynologie, die toch zonder voorbehoud alles in het werk zou moeten stellen om misstanden in de fokkerij te voorkomen. In december 2010 volgde in een uitzending van Zembla nogmaals een documentaire over de rashondenfokkerij, waarbij door het bestuur van de Nederlandse Labrador Vereniging (NLV) vooraf stelling is genomen door in een brief aan de redactie van Zembla duidelijk te maken hoe de NLV zich al sinds jaren inzet voor de gezondheid van de Labrador Retriever. Helaas is van de door ons verstrekte informatie niets teruggekomen in de desbetreffende documentaire, die een gematigde versie was van het eerder door de BBC uitgezonden programma, maar wel dezelfde boodschap bevatte, namelijk dat het fokken van rashonden per definitie leidt tot onacceptabele gezondheidsproblemen en daarom moet worden verboden. Na de Zembla-uitzending volgden talloze publicaties in kranten en tijdschriften, uiteenlopend van zeer ongenuanceerd tot deskundig, genuanceerd en waardevol. Ook de politiek bemoeide zich met het onderwerp; staatssecretaris Bleeker dreigde zelfs met een fokverbod voor de Cavalier King Charles Spaniel. Het bestuur van de NLV ontving een aantal bezorgde reacties van leden die zich afvroegen wat de NLV aan dit probleem dacht te gaan doen. Omdat de Labrador Post het verenigingsblad is van de NLV, is dit de plaats waar het antwoord op die bezorgdheid het best tot zijn recht komt. Daarom eerst nog maar even een opsomming van wat de NLV nu al onderneemt in het belang van de gezondheid van het ras. Genoemd mogen worden het regelmatig houden van een uitgebreid gezondheidsonderzoek en met behulp van de resultaten van dit onderzoek het voortdurend werken aan verbetering van ons fokreglement en de daadwerkelijke handhaving daarvan; het bijhouden

van een database met gezondheidsgegevens; het bevorderen van het melden van gezondheidsproblemen door fokkers en eigenaren en het mede op basis daarvan verstrekken van informatie aan aspirant-pupkopers; de samenwerking met diergeneeskundige faculteiten en instituten in binnenen buitenland in gezondheidsonderzoeken en de verstreking van donaties aan die instellingen om onderzoeken mogelijk te maken. Maar er moet nog meer gebeuren. Daarom wordt momenteel hard gewerkt om de gezondheidsgegevens, die nu alleen via de Algemene Begeleidingscommissie verkrijgbaar zijn, ook rechtstreeks via de nieuwe website van de NLV toegankelijk te maken voor leden. Verder heeft de NLV aan de Raad van Beheer gevraagd beter en sneller te worden geïnformeerd over het aantal (geslaagde) dekkingen per reu in verband met de voorgenomen wijziging van het NLV-fokreglement om het aantal dekkingen per reu te beperken. Dit om te voorkomen dat enkele fokdieren te zeer de erfelijke samenstelling van de volgende generaties zullen gaan bepalen. Het bestuur heeft de Raad van Beheer hiervoor om medewerking gevraagd. Het antwoord op dit verzoek was helaas nogal teleurstellend. Enerzijds juicht de Raad het initiatief van de NLV toe, anderzijds kan hij nog geen medewerking verlenen aan het transparanter maken van de gegevens voor de fokkerij, omdat ‘al onze IT-capaciteit is ingezet voor de vernieuwbouw van het stamboekprogramma’. Aldus de directeur van de Raad in een brief aan de NLV. Nu wil ik het belang van het verbeteren van het stamboekprogramma niet bagatelliseren, maar je zou toch denken dat waar de rashondenfokkerij zo onder vuur ligt en waar er zoveel negatieve publiciteit is over dit onderwerp, een initiatief als dat van de NLV met beide handen zou worden aangegrepen! Helaas, niets is minder waar. Voor de NLV betekent dit echter geenszins dat wij nu bij de pakken gaan neerzitten. Binnen afzienbare termijn komt de NLV met een voorstel voor de beperking van het aantal dekkingen per reu. Dit voorstel zal worden geagendeerd voor de Algemene Ledenvergadering. Het laatste woord is dus aan de leden van onze vereniging en dat bent u!

Theo J. Prenen

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

showen Voor de fokker is een tentoonstelling de plaats om te bepalen of hij met zijn fokkerij op de goede weg is.

Labrador Post 3 | juni 2011

Clubmatches en tentoonstellingen: kermis der ijdelheden of een zinvolle kwaliteitsvergelijking? Tekst: Hadewich van Wessem / Foto’s: T. Koene

Voor de buitenstaander is een tentoonstelling ongetwijfeld een kermis der ijdelheden, waar hij om moet lachen of waar hij zich aan stoort. Voor de fokker is een tentoonstelling de plaats om te bepalen of hij met zijn fokkerij op de goede weg is. tentoonstellingen, de oorsprong In het begin van de vorige eeuw waren er nog geen rashonden, maar wel honden met bepaalde overeenkomstige kenmerken. Serieuze fokkers hadden een stam van een bepaald type, dat ze met grote zorgvuldigheid in hun fokkerij in stand trachtten te houden door strenge selectie op uiterlijk en werkeigenschappen. Vaak was het type van die honden streekgebonden, maar naarmate het reizen voor de mensen makkelijker werd, ontstonden soortgelijke stammen in andere streken en andere landen. De fokkers hadden zelf een soort ‘blauwdruk’ gemaakt en als ze zagen dat een bepaalde eigenschap dreigde te verdwijnen, gebruikten ze andersoortige honden om die gewenste eigenschap weer terug te brengen in hun stam. Natuurlijk was dat niet ideaal, want door het inkruisen van een heel andere hond krijg je natuurlijk ook een groot aantal andere eigenschappen op de koop toe. De fokkers hielden zelf over het algemeen nauwkeurig bij uit welke combinatie hun fokproducten ontstonden, ze hielden als het ware hun eigen privé stamboek bij. Met de verbeterde reismogelijkheden ontstond de behoefte om de honden van de eigen stam te verrijken met die van anderen en zo werden de tentoonstellingen geboren. Vandaar was het een kleine stap om de ‘blauwdruk’ officieel vast te leggen in een rasstandaard. Vervolgens, toen de kynologie zich ging organiseren, liet men deze rasstandaard officieel erkennen door The Kennel Club ( in Nederland Raad van Beheer op Kynologisch Gebied) en ging men de afstamming van de honden vastleggen in een officieel erkende stamboom. De rashond was geboren! Het oorspronkelijke doel van een tentoonstelling is dus geen kermis der ijdelheden, maar een beoordeling en afweging van de kwaliteit van de hond in

vergelijking met honden van datzelfde ras, met als doel dat ras in stand te houden en te verbeteren. En wetend dat er rassen zijn die al honderden jaren in bijna ongewijzigde vorm bestaan, kan men terecht van een ‘cultuurgoed’ spreken. Exposities, wat verstaan we daar onder? In de reglementen van de Raad van Beheer worden alle tentoonstellingen en clubmatches verzameld onder de naam ‘exposities’. We kennen de volgende exposities: • Clubmatches georganiseerd door de plaatselijke kynologenclub; • (Kampioenschaps)clubmatches georganiseerd door de rasvereniging; • Rasgroeptentoonstellingen (voor hondenrassen behorend tot dezelfde rasgroep); • Nationale tentoonstellingen (voor honden van alle rassen); • Internationale tentoonstellingen (voor honden van alle rassen), waar niet alleen het nationale, maar ook het internationale kampioenschap gewonnen kan worden. de kynologenvereniging Het is iedereen aan te raden lid te worden van de plaatselijke kynologenvereniging. Via deze vereniging kunt u meedoen aan een puppycursus, gehoorzaamheidscursussen, ringtraining, lezingen bijwonen en deelnemen aan de jaarlijkse clubmatch, een ideale startplaats voor een geïnteresseerde kynoloog. Meestal komen er 150 tot 200 honden van alle rassen, de sfeer is gemoedelijk, het is niet zo erg als u de kneepjes van het vak nog niet zo goed kent en de keurmeester heeft de tijd om niet alleen over uw hond te praten, maar ook over uw manier van voorbrengen! de kampioenschapsclubmatch De volgende stap is de (kampioenschaps)clubmatch van de rasvereniging. Voor de ervaren exposant is de kampioenschapsclubmatch van de NLV belangrijk omdat de keurmeesters vrijwel altijd echte rasspecialisten zijn en de te winnen kampioenschappen op deze dag dubbel tellen! Voor de beginner is dit een interessante dag omdat er ner-

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

gens anders zoveel Labradors bij elkaar te zien zijn en de sfeer gezellig en gemoedelijk is. Het is een buitenshow en de honden lijken dit zeer op prijs te stellen. Bovendien is het voor fokkers een ideale gelegenheid om hun fokproducten weer eens terug te zien. Ook niet-leden van de NLV kunnen voor deze kampioenschapsclubmatch inschrijven. De show wordt ook door buitenlanders bezocht. Het inschrijfgeld is, vergeleken bij dat van veel andere CAC/CACIB- shows, bijzonder laag. De NLV organiseert ook elk jaar een NLV-clubmatch (ook wel de kleine clubmatch of de regionale clubmatch genoemd). Steeds op een andere plaats in Nederland en altijd in samenwerking met een van de kynologenverenigingen. Veel beginnende exposanten schrijven zich eerst in voor deze club-

Labrador Post 3 | juni 2011

match en daarna voor de kampioenschapsclubmatch. Deelname aan een regionale clubmatch is voorbehouden aan leden van de NLV. en dan verder Als u eenmaal door het â&#x20AC;&#x2DC;tentoonstellingsvirusâ&#x20AC;&#x2122; bent besmet, is er geen weg meer terug: u wilt verder en gaat zich inschrijven voor tentoonstellingen. De nationale (CAC) en internationale (CACIB) tentoonstellingen tellen over het algemeen zo tussen de 1.500 en 2.000 deelnemende honden uit alle landen van de wereld. Kermis der ijdelheden of een zinvolle kwaliteitsvergelijking? Vrij overgenomen uit het boek De Labrador Retriever.

Oefenen, oefenen, oefenen Heeft u ingeschreven voor de kampioenschapsclubmatch in Bennekom? Leuk! Als het voor u, of de hond, de eerste keer is dat u meedoet aan een exterieurkeuring dan is het verstandig thuis ervoor te gaan oefenen. Hoe leer ik mijn hond showen? Het is de bedoeling dat de hond in de ring rustig blijft staan als de keurmeester de hond bekijkt, dat hij zich laat betasten en gewillig zijn gebit toont en dat de hond in een rustig tempo in de ring op en neer kan lopen. Dat lijkt niet zo moeilijk, maar dat is het toch wel. Het moeilijkste is misschien nog wel dat de hond een paar minuten moet blijven staan zonder dat hij al te veel beweegt en zonder dat hij gaat zitten! de ringtraining Op de meeste wat grotere kynologenclubs kunt u een korte cursus ringtraining volgen. Meestal zijn dit cursussen waarbij u niet verplicht bent om iedere week te komen, maar als u de beginselen heeft geleerd, kunt u per keer besluiten om wel dan niet aan de cursus mee te doen. Na het volgen van zo’n korte ringtrainingscursus kunt u verder thuis aan de gang. Zo kunt u bij-

voorbeeld proberen om de hond te laten staan als u zijn voer klaarmaakt of iedere keer als u hem iets lekkers geeft. Natuurlijk bouwt u dat langzaam op. Eerst beloont u hem al als hij maar een seconde netjes staat en heel langzamerhand leert u uw hond steeds iets langer te blijven staan. En echt, oefening baart kunst! het betasten Ook is het verstandig om eens aan een kennis of bekende te vragen om uw hond te betasten. De keurmeester doet dat ook en dan is uw hond daar al aan gewend. Op de ringtraining leert u ook hoe u uw hond verder het beste kunt voorbrengen, hoe hard u moet lopen om het gangwerk van uw hond te laten zien en hoe u uw hond voor de show in de juiste conditie brengt. nog even in bad? Wilt u uw hond van tevoren nog in bad doen, doe dit dan ruim voor de show. Een labradorvacht moet namelijk stug aanvoelen en door uw hond te wassen maakt u de vacht zacht en krullerig. Wel is het verstandig uw hond voor de show even goed na te kijken. Zijn de oren schoon, de nagels kortgeknipt, heeft uw hond geen vlooien

of andere parasieten en is het uiteinde van zijn staart mooi rondgeknipt? een loopse teef Sinds een paar jaar is het ook toegestaan om met een loopse teef aan een show mee te doen. Dat is fijn voor de teveneigenaar, want een loopsheid komt vaak toch onverwacht, maar soms is het wat minder fijn voor reueneigenaren. Heeft u een loopse teef, zorg dan dat andere exposanten hier geen last van hebben. Zoek een wat afgelegen plekje voor haar buiten het geurveld van de reuen, loop niet teveel met haar rond en houd haar goed in de gaten. Een ongewenste dekking is immers zo gebeurd! Monorchyde of cryptorchide reuen, d.w.z. gecastreerde reuen of reuen waarvan één of beide teelballen niet zijn ingedaald, mogen helaas niet aan de show deelnemen. veel succes! Als u ruim voor de kampioenschapsclubmatch begint met oefenen, weet u zeker dat u goed voorbereid in de ring komt te staan. Met een beetje geluk hebben we mooi weer en wordt het voor een ieder een gezellige, leuke, interessante en leerzame dag!

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

alle ins en outs op een rijtje inteelt en inteeltcoËfficiËnt Tekst: Janneke Scholten, Genetic Counselling Services / Foto: A. Boxum

Wie de kynologische literatuur een beetje bijhoudt, weet dat er de laatste jaren veel aandacht is voor de gevolgen van inteelt in rashondenpopulaties. Dat ‘te veel inteelt’ niet goed is, dat weten we allemaal zo langzamerhand wel. Maar wat is eigenlijk inteelt? Wat zegt een inteeltcoëfficiënt precies? Wat zijn die negatieve gevolgen van inteelt nou helemaal? En waar ligt de grens, wat kan nog wel en wat is ‘te veel’?

Inteelt, lijnteelt, outcross Bij de term ‘inteelt’ denken de meeste fokkers aan paring tussen heel nauw verwante honden: ouder-kind, broer-zus. Naast ‘inteelt’ worden dan ‘lijnteelt’ en ‘outcross’ gezet. In die opvatting is lijnteelt het combineren van honden die weliswaar verwant zijn, maar niet in de eerste graad, zoals bij inteelt, en outcross is het combineren van honden die niet of nauwelijks verwant zijn. Het verschil tussen inteelt en lijnteelt is dus niet wezenlijk maar gradueel: lijnteelt is een iets afgezwakte vorm van inteelt. Je kunt je verder afvragen of je, binnen één rashondenpopulatie, nog wel met goed fatsoen van outcross kunt praten als het stamboek voor dat ras al jaren gesloten is, als er al generaties lang geen ‘vers bloed’ meer is toegelaten. Bij rassen die een grote populatie hebben èn op een groot aantal verschillende voorouders teruggaan, is outcross misschien nog een optie. Maar bij tal van kleine rassen zijn er simpelweg geen combinaties meer mogelijk tussen nietverwante honden omdat àlle honden van zo’n ras verwant zijn.

geeft aan hoe groot die kans is.

Inteeltcoëfficiënt Inteelt heeft altijd betrekking op voorouders die vader en moeder gemeenschappelijk hebben, dus op honden die aan beide zijden van de stamboom voorkomen. De mate van inteelt wordt uitgedrukt in de inteeltcoëfficiënt (IC; in de vakliteratuur wordt de inteeltcoëfficiënt vaak met F aangeduid).

De IC is een getal tussen nul en één. Meestal wordt dat getal uitgedrukt als een percentage, tussen nul procent en honderd procent. Als er geen enkele verwantschap tussen de ouders bestaat (vader en moeder hebben geen gemeenschappelijke voorouders) is de IC nul (0 procent). Slechts bij langdurige zware inteelt (bijvoorbeeld elke generatie opnieuw broer-zus-paring) zal een IC in de buurt van één (100 procent) worden bereikt.

In moeilijker bewoordingen: de IC geeft de waarschijnlijkheid (de kans) aan dat bij een individu de twee exemplaren (één van vader en één van moeder) van een willekeurig genenpaar identiek zijn, doordat ze allebei kopieën zijn van hetzelfde gen van een gemeenschappelijke voorouder (identical by descent). Je kunt het ook zo formuleren: de IC geeft aan welk percentage van het totaal aan genenparen homozygoot-identiek is volgens de kansberekening. Bij inteelt gaat het dus niet alleen om homozygotie, maar om homozygoot-identiek. Zouden we niet over genen maar over auto’s praten, dan zou je kunnen zeggen dat twee auto’s van het merk en type Opel Kadett het begrip homozygotie weergeven, terwijl twee exacte kopieën van één Opel Kadett – met op precies dezelfde plaatsen een krasje, een roestplekje, een deukje – het begrip ‘homozygoot-identiek’ weergeven.

één gemeenschappelijke voorouder, nl. vader. De inteelt kan dus alleen betrekking hebben op vader. Voor elk genenpaar heeft vader twee genexemplaren (allelen), A1 en A2, waarvan hij er maar één heeft doorgegeven aan de dochter. Als je de IC wilt weten voor de vader-dochtercombinatie, dan vraag je eigenlijk: hoe groot is de kans dat een pup uit die combinatie hetzelfde allel doorkrijgt van de vader én van de dochter, dus: hoe groot is de kans dat de pup uiteindelijk het leven ingaat met twee keer A1 (of met twee keer A2). In nog weer andere woorden: hoe groot is de kans dat a) de dochter aan de pup het allel doorgeeft dat ze van vader heeft gekregen (en níet dat van moeder), en tegelijkertijd b) de vader aan de pup hetzelfde allel doorgeeft dat hij eerder aan dochter doorgaf. In schema:

Doordat de genen, die van generatie op generatie worden doorgegeven, steeds kopieën van kopieën van kopieën zijn, is het mogelijk dat de pup van twee ouders die ergens in de stamboom dezelfde voorouder hebben, een kopie van hetzelfde origineel meekrijgt. De inteeltcoëfficiënt

Als voorbeeld voor een IC-berekening laten we een vader-dochter-paring zien, waarbij er geen verwantschap is tussen de ouders van de dochter. In de stamboom van een pup van vader en dochter zit maar

VADER A1 + A2 PUP A1 + A1 VADER A1 + A2 DOCHTER A1 + A? MOEDER A3 + A4

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Die kans is: 50% (voor gebeurtenis a) x 50% (voor gebeurtenis b) = 25%. De Inteeltcoëfficiënt voor een vader-dochtercombinatie is dus 25%, tenminste, als vader en moeder helemaal niet verwant zijn. Een broer-zus-paring leidt tot hetzelfde resultaat. Weer uitgaande van twee onverwante ouders, in dit geval zijn dat de grootouders van de pup, zijn er in de stamboom van een kind van broer en zus twee gemeenschappelijke voorouders, namelijk opa en oma. De inteeltberekening betreft dus deze twee honden. De vraag die je stelt is: hoe groot is de kans dat de pup uiteindelijk twee identieke allelen heeft, hetzij afkomstig van opa (de vader van broer en zus), hetzij afkomstig van oma (de moeder van broer en zus). Dus: hoe groot is de kans dat: a) broer en zus hetzelfde allel van hun vader hebben meegekregen (die kans is 50%) en tegelijkertijd b) de broer aan de pup het allel doorgeeft dat hij van vader kreeg, en níet dat van zijn moeder (ook 50%) en tegelijkertijd c) de zus aan de pup het allel doorgeeft dat ze van haar vader kreeg, en níet dat van haar moeder (ook 50%) of (a-c) hetzelfde verhaal, maar dan van oma in plaats van opa.

VADER A1 + A2 BROER A1 + A?

MOEDER A3 + A4

ZUS A1 + A?

VADER A1 + A2

PUP A1 + A1

MOEDER A3 + A4

Die kans is: 50% (a) x 50% (b) x 50% (c) = 12,5% voor de vader van broer en zus. Hetzelfde geldt voor de moeder van broer en zus. Samen geeft dat 25% kans dat de pup twee identieke allelen heeft. Ook hier: dat geldt alleen als opa en oma helemaal niet

Labrador Post 3 | juni 2011

verwant zijn. Zijn die wèl verwant, dan is de IC van de pup navenant hoger. Wie dit al ingewikkelde berekeningen vindt, kan zich voorstellen dat het nog veel onoverzichtelijker wordt als we het hebben over gemeenschappelijke voorouders die tot acht of meer generaties terugzitten, en zo ver moet je minstens terug wil je uitkomsten krijgen die zinnig zijn. Uit verschillende vergelijkingen blijkt namelijk dat inteeltcoëfficiënten berekend over drie of vier generaties veel minder voorspellende waarde hebben dan berekeningen over acht of meer generaties. Gelukkig hoeven we die sommetjes niet met de hand te doen; er zijn inmiddels programma’s ontwikkeld die dat werk snel en betrouwbaar door de computer laten doen. Overigens is het een misverstand om te denken dat de IC van een pup het gemiddelde is van de IC van de beide ouders. De voorbeelden hierboven laten dat al zien: in de combinatie van broer en zus hebben we te maken met twee honden, broer en zus, die elk een IC van 0% hebben (hun ouders zijn immers niet verwant). De pup die daaruit komt, heeft echter een IC van 25%. Andersom kan gelukkig ook: twee ouderdieren die beide een heel hoge IC hebben, kunnen in combinatie met elkaar juist een nest met een heel lage IC geven. Het gaat er maar om of de twee ouders wel of niet op dezelfde voorouders zijn ingeteeld. Wat zijn nou eigenlijk die negatieve gevolgen van inteelt? De methode van inteelt gold lang als zaligmakend in de rashondenfokkerij. Inteelt werd gezien als de manier bij uitstek om de ‘goede’ genen te behouden, de ‘slechte’ weg te selecteren, en op die manier een homozygote populatie op te bouwen met alleen ‘gewenste’ kenmerken. In die visie zijn genen ‘goed’ of ‘slecht’ en gaat men ervan uit dat het mogelijk is om op één enkel gen te selecteren, zonder gevolgen voor de rest van het genenpakket. Inmiddels weten we beter. We weten nu dat genen niet alleen goed of slecht zijn, zwart of wit, maar het hele scala van grijs daartussenin bestrijken. En ‘bijna goed’ is meestal niet te onderscheiden van ‘goed’. Tegen duidelijk ‘foute’ genen kunnen we selecteren, maar met ‘net niet helemaal goed’ kunnen we weinig in de fokkerij.

Even terug naar de auto: tussen een gloednieuwe Opel en een Opel die total-loss op de sloop ligt, zitten héél veel gradaties. Zijn er mankementen aan motor of remmen, dan is al snel duidelijk dat we met een ‘fout’ exemplaar te maken hebben. Maar als het brandstofverbruik een fractie hoger ligt dan zou kunnen of als de handrem het wel doet, maar in de loop van de tijd steeds een ietsje meer kracht vereist, dan is het maar de vraag of je dat wel merkt. In fokkerij-termen: tegen HD, ED, levershunt kunnen we selecteren, maar merken we het als een hond nèt wat eerder buiten adem is? Als een hond een tikkeltje gevoeliger is voor infecties? Waarschijnlijk niet. Als zo’n tendens zich, héél geleidelijk, bij het merendeel van de honden voordoet, dan is de kans zelfs levensgroot dat we erin meegroeien, eraan wennen, niet beter weten. Inteeltdepressie – afnemende vitaliteit in een populatie – is voor een groot deel het gevolg van de ongemerkte opstapeling van zulke ‘net niet helemaal goede’ genen. We weten nu ook dat, wanneer we selecteren op één kenmerk, één gen, we ongewild diezelfde selectie toepassen op andere genen die er toevallig vlakbij liggen. Genen waarvan we doorgaans helemaal geen idee hebben wat ze precies beïnvloeden. Strenge selectie op één enkel kenmerk kan daardoor als resultaat hebben dat ongewenste eigenschappen plotseling wijd verbreid raken in een ras, of dat gewenste eigenschappen juist meeverdwijnen met een kenmerk waartégen we selecteren. Stel je voor dat we, wanneer we streng zouden selecteren vóór een bepaalde oogkleur, ongewild ook zouden selecteren vóór een genetische aanleg voor hartkwalen, of per ongeluk ook selecteren tégen die eigenschappen die de Labrador tot apporteur maken. Dit zijn uit de lucht gegrepen voorbeelden, maar ondenkbaar is het niet. Op diezelfde manier is bij een ander ras de aanleg voor blaas- en nierstenen tot raskenmerk geworden: die aanleg blijkt meegelift te zijn in de selectie vóór het voor dat ras kenmerkende vlekkenpatroon. Voor dat vlekkenpatroon zijn alle honden van dat ras inmiddels fokzuiver. Voor die aanleg voor nierstenen helaas ook. Een derde veronderstelling van de inteeltmethode is dat homozygotie (voor gewenste kenmerken uiteraard) een goede zaak is. En ook die veronderstelling is

inmiddels door de wetenschap weerlegd. Rassen die gekenmerkt worden door een hoge mate van homozygotie, een hoge mate van genetische eenvormigheid dus, blijken op allerlei fronten kwetsbaarder te zijn dan minder ver doorgefokte rassen. De vitaliteit en de fertiliteit nemen af. Het ras krijgt te maken met een toename in gezondheidsklachten en een toename in gedragsproblemen. Door selectie is men er wellicht in geslaagd een aantal erfelijke kwalen uit te bannen, maar de erfelijke afwijkingen die nog wel in het ras aanwezig zijn, komen voor bij veel honden van dat ras en zijn nauwelijks nog terug te dringen. In 2001 rondde prof. J.B. Armstrong van de Universiteit van Ottawa, een onderzoek af naar de relatie tussen levensduur en inteelt bij een aantal hondenrassen (Standaard Poedel, Clumber Spaniel, Drentsche Patrijshond en Australian Shepherd). Ter vergelijking werden bij het onderzoek ook bastaardhonden van vergelijkbaar gewicht en grootte betrokken die de eerste generatie vormden van kruisingen tussen verschillende rassen. Voor de rashonden werden inteeltcoëfficiënten berekend over tien generaties. De uitkomsten: per 10% meer inteelt daalt de levensverwachting met ongeveer tien maanden. De bastaardgroep (met een inteeltcoëfficiënt van 0%) liet de grootste gemiddelde levensduur zien, namelijk bijna veertien jaar. Bij de verschillende rashonden daalde de levensverwachting vrijwel lineair met toenemende inteelt, van ruim dertien jaar voor de honden met de laagste inteeltcoëfficiënt (0-10%) tot ruim tien jaar voor de honden met de hoogste inteeltcoëfficiënt (30-40%).

van de teef, hoe kleiner de nesten die ze voortbrengt. Van kleinere nesten ligt een fokker misschien niet wakker, maar die onmiskenbare daling van levensverwachting zou geen fokker met het hart op de juiste plaats onberoerd moeten laten. Wat is hoog, wat is te hoog? ‘Harde’ grenzen, die aangeven: tot zover is inteelt veilig, daarboven wordt het gevaarlijk, zijn er (nog) niet. Per ras zal dat ook verschillend zijn. De gevolgen van opstapelende inteelt worden maar heel geleidelijk zichtbaar, het is niet zo dat er van de ene op de andere generatie plotseling een probleemsituatie is. Alleen onderzoek over een flink aantal generaties kan eventuele verschillen in vruchtbaarheid, in levensduur, in gedrag etc. in kaart brengen. Inteeltberekeningen over tien generaties laten bijvoorbeeld veel duidelijker de effecten van inteelt zien dan berekeningen waarin maar vier of vijf generaties diep wordt gekeken. De inteeltcoëfficiënt mag natuurlijk nooit het enige criterium zijn bij het fokken. Niemand zal het in z’n hoofd halen om een hond met HD te paren aan een hond met epilepsie, enkel en alleen omdat daar een nest met een lage IC uit zou komen.

De inteeltcoëfficiënt is een extra afwegingsfactor, net zoals we allemaal al lang proberen rekening te houden met gezondheid, met karaktereigenschappen, met exterieurkenmerken. Die laatste drie zijn van belang voor het nest dat we nu op de wereld zetten. De eerste is vooral van belang voor de langere termijn, om de populatie, het ras, een overlevingskans te bieden. Literatuur • Armstrong J.B., in press. Inbreeding and Longevity in the Domestic Dog (2001). • Patronek G.J., D.J. Waters en L.T. Glickman, 1997. Comparative longevity of pet dogs and humans: Implications for gerontology research. Journal of Gerontology 52A: B171-B178. • Wang J., W.G. Hill, D. Charlesworth en B. Charlesworth, 1999. Dynamics of inbreeding depression due to deleterious mutations in small populations: Mutation parameters and inbreeding rate. Genetical Research 74: 165-178. • Reed DH, E.H. Lowe, D.A. Briscoe en R. Frankham, 2003. Inbreeding and extinction: Effects of rate of inbreeding. Conservation Genetics 4: 405–410. Eerder gepubliceerd: Labrador Post, jaargang 40, nr. 3 (juni 2004).

Nala met haar pups, goede start!

Bron: Inbreeding and Longevity in the Domestic Dog, J.B. Armstrong (2001), in press. Zie ook: http://www.canine-genetics.com

Uit recent onderzoek (zie kader) blijkt onomstotelijk een relatie tussen inteelt en levensduur: hoe hoger de inteeltcoëfficiënt, hoe korter de gemiddelde levensduur. Dezelfde relatie zien we tussen nestgrootte en inteelt: hoe hoger de inteeltcoëfficiënt

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

de elektrische halsband

anders bekeken Tekst: Ton Buijs / Foto’s: Christine Poelstra & Dick Mathot

De laatste tijd is door verscheidene auteurs het gebruik van de elektrische halsband/teletact besproken. Op zichzelf is het goed alle trainingsmethoden te bespreken en gebruikservaringen te delen. Er wordt heel gevarieerd over dit onderwerp gedacht. De meeste artikelen die ik ben tegengekomen, noemen de elektrische halsband een ‘bruikbaar’ hulpmiddel bij het trainen van werkhonden. Dit artikel gaat over de keerzijde van het gebruik van elektrische halsbanden.

Effect van het toepassen van een elektrische halsband Er zijn enkele publicaties over het gebruik van de elektrische halsband en de effecten op een hond: a. Journal of Veterinary Behavior (2007) 2, 1-4 (Karen L. Overall, 2007) b. ‘Training dogs with help of the shock collar: short and long term behavioural effects’ (Matthijs B.H. Schilder, Joanne A.M. van der Borg, 2004) Deze publicaties vermelden de volgende uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek: • Trainen met de elektrische halsband veroorzaakt meer stress dan trainen zonder. • Het toedienen van een schok met behulp van een elektrische halsband is pijnlijk voor de hond. • De hond gaat, door het trainen met de elektrische halsband, de aanwezigheid van de eigenaar en diens commando’s associëren met het krijgen van elektri-

sche ‘correcties’. • Het gebruik van de elektrische halsband heeft geen echte gedragswijziging tot gevolg.

Waarom een elektrische halsband? Een elektrische halsband wordt veelal toegepast:

Er is de afgelopen tien jaar veel onderzoek gedaan naar hoe stress en pijn bij honden vastgesteld kan worden. Het onderzoek, genoemd onder b, heeft aangetoond dat met een elektrische halsband getrainde honden meer signalen geven die duiden op stress en pijn dan honden die zonder elektrische halsband worden getraind. Wanneer een hond langere tijd met een elektrische halsband getraind is, zal de hond ook de aanwezigheid van zijn trainer/ eigenaar gaan associëren met het krijgen van elektrische schokken. Alle publicaties die de elektrische halsband als bruikbaar trainingsmiddel noemen, hebben geen wetenschappelijke basis, maar komen oorspronkelijk van leveranciers van elektrische halsbanden of trainers/voorjagers met beperkte ethologische (gedragsleer van de hond) inzichten.

• om probleemgedrag op te lossen; • om regulier mee te trainen. Probleemgedrag Enkele voorbeelden van probleemgedrag bij een (jacht)hond zijn: • inspringen; • achtervolgen; • ongehoorzaamheid. In hoeverre probleemgedrag een probleem is, hangt af van de voorjager. Ik ken genoeg jagers die het geen probleem vinden als hun hond inspringt. Het wordt anders wanneer je aan proeven en wedstrijden mee wilt doen. Hetzelfde geldt als de hond achtervolgt. In Nederland hebben we dat liever niet, terwijl in Duitsland honden juist geselecteerd worden op deze eigen-

De Teletact. 16

Labrador Post 3 | juni 2011

Bij dit weer zou een schok hard aan kunnen komen.

schap. U kunt veel ellende voorkomen door uw pup te kiezen uit een lijn waarbinnen op de voor u juiste eigenschappen wordt geselecteerd. Ontegenzeggelijk ontstaan veel van voorgenoemde problemen door verkeerde trainingsopbouw. Oorzaken van een gebrekkige trainingsopbouw zijn: • gebrek aan ervaring; • beperkte ethologische kennis; • prestatiedrang; • onvermogen tot zelfreflectie bij hondeneigenaar of voorjager. Gebrek aan ervaring Elke voorjager is ooit een keer begonnen. Bij een eerste hond ben je erg afhankelijk van je directe omgeving. Je gaat te goeder trouw aan de slag met de informatie die je krijgt. Tot je op een dag ergens in de training vastloopt en geen vooruitgang meer boekt. Als er sprake is van enige prestatiedrang binnen de trainingsgroep is de eerste frustratie snel geboren. In deze situatie zal gezocht worden naar een oplossing. In een aantal gevallen zal dan de elektrische halsband worden gekozen om het ‘probleem’ op te lossen. Beperkte ethologische kennis Zoals eerder vermeld is iedereen ooit moeten beginnen. Je zult je dus in het begin verlaten op de hondenschool en trainers in de buurt. Er zijn veel goede trainers en hondenscholen die zich voortdurend op de hoogte houden van ontwikkelingen binnen de kynologische gedragsleer. Er zijn echter ook hondenscholen en instructeurs die trainingen geven op basis van verouderde of beperkte inzichten, waarbij frequent gecorrigeerd wordt. Met corrigeren bedoel ik elke vorm van fysiek (non-verbaal) en verbaal handelen met als doel bepaald gedrag te laten stoppen. Deze categorie trainers en voorjagers ziet over het algemeen de elektrische halsband als bruikbaar trainingsmiddel. Een onervaren voorjager is door hen vaak snel te overtuigen en zal de elektrische halsband willen gaan gebruiken. Prestatiedrang Veel voorjagers kijken geïmponeerd naar goed presterende collega’s met nog jonge honden. Je ziet steeds meer honden die op zeer jonge leeftijd, rond de twee jaar,

hoog scoren op proeven en wedstrijden. Ik zeg niet dat dit onmogelijk is. Het gebeurt soms dat een talentvolle hond, in handen van een ervaren voorjager, op jonge leeftijd al op erg hoog niveau presteert. Als de hond vervolgens ook nog groots presteert als hij vijf of zes jaar is, dan heb ik daar alle respect voor! De fout is dat veel aankomende voorjagers zich hieraan spiegelen. We moeten ons realiseren dat een hond een levend wezen is van vlees en bloed. Wezens van vlees en bloed hebben hun beperkingen. Daar wordt vaak geen rekening mee gehouden. Ik zie voorjagers die de tijd nemen bij het trainen van hun hond veel consistenter presteren en ook veel meer genieten van hun hond en zijn prestaties. Deze voorjagers hebben geen elektrische halsband nodig bij het trainen. Zelfreflectie Hier kunnen we kort over zijn. Niemand is perfect, u als voorjager/trainer ook niet. Oorzaken voor problemen bij het trainen van uw hond liggen in negenennegentig van de honderd gevallen altijd bij de voorjager/trainer. Als je als voorjager in staat bent in te zien dat je het maximale uit jezelf en de hond hebt gehaald, dan ben je op weg een goede voorjager te worden. Dit is een voorwaarde om jezelf te kunnen verbeteren als trainer en voorjager. Als dit niet ingezien wordt, is de keuze voor het toepassen van een elektrische halsband snel gemaakt. Regulier trainingsmiddel Vanuit Amerika zijn trainingstechnieken overgewaaid waarbij de elektrische halsband al in de opbouw van de training gebruikt wordt. Verschillende jachtbladen hebben gepubliceerd over deze wijze van trainen. Bij deze toepassing wordt de elektrische halsband al bij de jonge hond

gebruikt om gewenst gedrag aan te leren en ongewenst gedrag te vermijden. Als het welzijn van de hond voorop wordt gesteld moet, op basis van de onder a en b genoemde onderzoeken, de elektrische halsband als regulier trainingsmiddel worden afgewezen. Werkt de elektrische halsband? In artikel a wordt uiteengezet waarom de elektrische halsband geen gedragsmodificatie bewerkstelligt. De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat het, voor de eigenaar ongewenste, gedrag wordt gemaskeerd door gedrag gebaseerd op onderdrukking en angst. Het oorspronkelijke gedrag is nog steeds aanwezig, maar wordt door de onwetende voorjager niet meer herkend of als hinderlijk ervaren. Er is veelvuldig gepubliceerd over honden die niet stoppen met ongewenst gedrag bij het voordurend toedienen van elektrische schokken. Als voorbeeld wordt een bewakingshond genoemd die de verdachte niet los laat bij het toedienen van elektrische schokken. Zelf heb ik meer dan eens honden zien doorlopen achter een haas onder het voortdurend toedienen van elektrische schokken. Wel of geen pijn? Er wordt beweerd dat een schok van een elektrische halsband geen pijn doet. Om te beginnen verwijs ik naar de eerdergenoemde onderzoeken. Daarin is vastgesteld dat met een elektrische halsband getrainde honden pijnsignalen vertonen. Nog even een praktisch voorbeeld over het toedienen van elektrische schokken en het welzijn van een levend wezen. Iedereen die wel eens via statische elektriciteit een schok heeft gekregen kan vertellen hoe het is als elektrische energie onder hoge spanning via uw lichaam wordt ontladen.

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Het krijgen van een elektrische schok op een onverwacht moment tast uw welzijn aan. Een ander probleem is dat de intensiteit van de schok afhankelijk is van omgevingsvocht. De voorjager denkt dus dat het apparaat op een lage stand staat, terwijl de hond door zijn vochtige vacht een stevige schok krijgt. Om het gebruik van een elektrische halsband enigszins te rechtvaardigen, laat de trainer de training met dit apparaat vaak voorafgaan door het toedienen van een schok aan zichzelf. De conclusie is dan dat het allemaal best meevalt en geen pijn doet. Echter, wanneer je jezelf een schok toedient, weet je wanneer de schok komt. Je kunt je dan als het ware schrap zetten. Voor de hond is dit anders. Verder is het niet terecht iets te classificeren als ‘geen pijn’ zonder dat je hebt nagedacht over wat pijn is en hoe pijn is gedefinieerd. Ik laat hier een aantal objectieve, wetenschappelijke definities van pijn volgen.

De International Association for the Study of Pain (IASP) definieert pijn als: ‘the unpleasant sensory and/or emotional experience associated with actual or potential tissue damage’. (‘De onprettige zintuiglijke en/of emotionele ervaring gekoppeld aan feitelijke of potentiële weefselbeschadiging’). Dit is een definitie voor pijnervaring door mensen, maar de moderne inzichten tonen aan dat dieren erg op mensen lijken in dit opzicht. Tot slot een quote uit een boek van Ludo Hellebreker (hoogleraar RU Utrecht, dierenarts-anesthesioloog), Animal Pain (A Practice-orientated Approach to an Effective Pain Control in Animals (ISBN 9058050300/9789058050304): ‘Research in laboratory animals as well experience in human neonates has unequivocally shown that the young individual’s pain perception is stronger rather than less than that in adults, and that A SHORT DURATI-

ON WITH HIGH PAIN INTENSITY will result in an unpleasant experience that long outlasts the initial period of stimulation.’ In het kort geeft deze laatste quote aan dat jonge dieren gevoeliger zijn voor pijnprikkels dan hun oudere soortgenoten. Dat betekent dat het toedienen van een pijnprikkel bij een jong dier een heftige reactie kan veroorzaken terwijl deze zelfde prikkel bij een ouder dier soms nauwelijks een reactie tot gevolg heeft. Daarnaast vertelt dit dat het toedienen van een korte, hevige pijnprikkel pijn veroorzaakt, die langer duurt dan het toedienen van de prikkel. In gewoon Nederlands betekent dit dat de pijn niet over is nadat de knop van de elektrische halsband is losgelaten. Dit was ook te zien in onderzoek waarbij de hond pijn- en stresssignalen bleef vertonen geruime tijd nadat de schok was toegediend. Een hond zal dit fenomeen ervaren als een aanhoudende correctie, iets wat erg ‘onhonds’ is. Deze wijze van corrigeren heeft angstgevoel en onderdrukking tot gevolg. Honden corrigeren zelf binnen de roedel bliksemsnel en nagenoeg altijd zonder fysiek contact. Slipketting en jachtlijn Er wordt vaak gesteld dat gebruik van de elektrische halsband hondvriendelijker is dan met een jachtlijn, slipketting of erger aan de nek van een hond rukken. Voor mij vallen deze middelen allemaal in dezelfde categorie en zouden ze niet nodig zijn als de juiste trainingsopbouw wordt toegepast. Respect voor wat een hond is, begrip voor de beperkingen van u en uw hond en geduld bij het streven naar een reëel doel zijn de kernwoorden die tot succes kunnen leiden.

Afstandbediening voor speelgoed is leuk, maar voor honden…? 18

Labrador Post 3 | juni 2011

Conclusie Het behoort tot de eerste verantwoordelijkheid van elke hondenbezitter om te kijken naar en rekening te houden met de leerprocessen van de hond. Het gebruik van de elektrische halsband is wat mij betreft nooit te rechtvaardigen en volkomen overbodig. Tot slot wil ik nog graag vermelden dat het niet mijn bedoeling is om voorstanders of gebruikers van de elektrische halsband te degraderen of te stellen dat het slechte trainers of voorjagers zouden zijn. Ik hoop slechts dat het enkelen aanzet tot nadenken!

met een knipoog van Dora column

blond... Zaterdagochtend half zes: ´Schat, wakker worden.´ Zucht, kreun. Zaterdagochtend kwart voor zes: ´Sta nou op, lieverd, we komen te laat.´ Zucht, kreun. Zaterdagochtend zes uur: ´Kom op, nú eruit en douchen!´ Zucht, kreun. ´Kunnen we niet gewoon thuisblijven, het is mijn vrije dag verdorie, wie heeft dit verzonnen, ik doe dit nóóit meer.´ Mopperdemopperdemopper. Zaterdagochtend 27 augustus, de dag waarop u voor het eerst van uw leven met uw jonge Labrador naar de Kampioenschapsclubmatch gaat. In Bennekom, dik anderhalf uur rijden, dus om half zes op. En dat valt niet mee. Vooral niet voor uw man die na een zware werkweek graag in het weekend wil uitslapen. Het is spitsuur op deze vroege ochtend. In het uur dat nog over is, moet er van alles gedaan worden. De kinderen lopen voor deze keer de ochtendronde met Mikki. Intussen dekt u de tafel voor een snel ontbijtje en zet u alvast een extra pot koffie voor in de thermoskan. Het lijstje met wat er straks allemaal mee moet, zit goed in uw hoofd: klapstoeltjes, regenkleding, paraplu´s, een grondpen om Mikki aan vast te zetten, zijn riem plus het splinternieuwe showlijntje, een veiligheidsspeld, drinkbak, de extra lekkere voertjes in het showtasje, hondenzeem, entingsboekje en inschrijvingspapieren, broodjes, koffie, snoep, limonade, het fototoestel, het adres voor in de tomtom Bij het idee dat u misschien iets vergeet, voelt u de stresskriebels al omhoogkruipen. Half zeven. Manlief komt redelijk opgeklaard naar beneden, de kinderen komen opgewonden met Mikki thuis. Eerst allemaal eten. Mikki krijgt zijn brokken en het gezin schuift aan tafel. Iedereen smeert meteen zijn eigen lunchbroodjes, dat scheelt weer tijd. Snel de boel opruimen en de vaat in de vaatwasser. Wat nu nog? Even goed nadenken. `Jongens, doen jullie Mik maar even in de bench, anders loopt hij in de weg.´ Mikki is gewend om een paar ochtenden per week alleen thuis te blijven en nestelt zich zonder morren in zijn kussen voor zijn gebruikelijke slaapje.

Zeven uur. De heer des huizes heeft de grote spullen al in de auto gezet en is bezig met de tomtom. De kinderen en uzelf sjouwen de tassen naar de auto. In uw hoofd loopt u voor de honderdste keer het lijstje na. Volgens u heeft u alles; toch blijft u het zeurderige gevoel houden dat u iets vergeet. Kwart over zeven. U moet nu echt weg. Jongste moet nog plassen en oudste kan zijn iPod niet vinden. Schiet op, schiet op, de tijd tikt door. Uw man komt geïrriteerd kijken waar jullie blijven. `Heb je je jas?’ Nee vlug halen, hup de auto in en wegwezen. Hè hè, eindelijk, we rijden. Ik ben iets vergeten, spookt het door uw hoofd. Weer loopt u alles na. Nee, het schiet u niet te binnen en u duwt de gedachte weg. Acht uur. Het vroege opstaan en het gejakker eisen hun tol, iedereen in de auto zit een beetje te doezelen. Uw man rijdt op de automatische piloot, het is nog rustig op de weg en de tomtom let wel op de route. Af en toe flitst er iets door uw hoofd, er klopt iets niet, maar u kunt er uw vinger niet achter krijgen. Laat maar, het zal wel niks zijn. Hoe zou onze kleine man het straks doen? Hopelijk is de ringtraining niet voor niets geweest. U zit behaaglijk te dagdromen over een mooi keurverslag en wie weet, een prijsje. Kwart voor negen. De eindbestemming is in zicht. Er staat een flinke rij wachtende auto´s voor de ingang. De kinderen zijn weer klaarwakker en kijken opgetogen in het rond. `Kijk mam, die daar in die auto is net onze Mikki.´ MIKKI??? Ineens kijken jullie elkaar stijf van schrik aan en eindelijk weet u wat u vergeten bent: MIKKI. Die zit nog thuis in de bench! Als u toch maar parkeert en uitstapt, voelt de auto als de lege limousine van Het familiediner: helaas, hij zit er niet in…. Met het schaamrood op de kaken gaat u met uw verhaal naar de organisatie, waar blijkt dat u niet eens de eerste in de historie bent. Een schrale troost bij al uw ellende. De enige die iets positiefs ziet in de hele situatie, is uw man: `Geweldig toch, schatje, eindelijk een goede reden om je haar blond te verven!´

Dora

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

verslag

een labwandeling op schier Tekst: Aalt en Astrid van Egmond

Zaterdag 16 april: de weergoden hadden ons mooi weer beloofd met een gunstige wind. Helaas bleef het zonnetje wat achter, maar het was droog en niet koud. Om negen uur verzamelen op Lauwersoog bij de boot was de afspraak, dus zo gezegd, zo gedaan. Voor ons was het weer een ‘thuiswedstrijd’, want wij wonen op een kwartier rijden vanaf Lauwersoog. Heerlijk: weer op pad naar ‘ons’ eiland. Hoewel wij vrij regelmatig op het eiland komen en wij er alle hoekjes en gaatjes inmiddels kennen, is het toch altijd weer bijzonder en een feest om naar het eiland te gaan met onze ‘labvrienden’. Eerst maar weer even melden dat we er zijn met het gebruikelijke staartnummer en het ontvangen van presentjes en hartelijke begroetingen door iedereen. Helaas voor onze Spike liep een van zijn eerste begroetingen zonder aanleiding uit op een harde beet in zijn neus, die vervolgens ook bloedde, doordat hij door een van de bruine labradormannen niet vriendelijk werd ontvangen. Jammer! Spike was even van de wijs, want hij bedoelde het allemaal

Labrador Post 3 | juni 2011

P. Vergoossen

Na onze wandeling in Assen op 23 januari verscheen al vrij snel het inschrijfformulier voor Schiermonnikoog op de website. ‘Leuk!’ was onze eerste reactie, gezien de ervaring die wij opgedaan hadden bij onze eerste wandeling op Schier twee jaar geleden. Snel ingeschreven dus en op de kalender gezet.

toch vriendelijk? Gelukkig was het snel weer over en kon hij zijn andere labvriendjes begroeten. Na nog wat aanwijzingen van Heika begaven wij ons vervolgens naar de boot. De opkomst telde dit keer 41 baasjes, 27 Labradors en, voor de kenners onder jullie, één labcock en één Zeeuws w….! De boot werd aardig gevuld met baasjes, honden en andere vakantiegangers. Doordat de overtocht drie kwartier duurde, kreeg een ieder de gelegenheid om weer even gezellig bij te kletsen. Op Schier aangekomen moesten we even wachten. Na weer wat uitleg door Heika ar-

riveerde de voor ons gereserveerde bus. Bij het instappen ging het zoals het echte Labs betaamt: of even denken of de bus wel zo leuk is, of overenthousiast zijn en als eerste een plekje bemachtigen bij het raam. Een andere mogelijkheid was natuurlijk gewoon tussen de baasjes op de bank in blijven zitten en vervolgens van iedereen een knuffel te ontvangen. Slim! Aangekomen bij de duinen de bus weer uit, dus eerst de Labs, dan de baasjes en vervolgens de neus in de lucht, ZEE! Met zijn allen het pad op naar het strand, even wachten en op goed advies van Heika als bazen een linie vormen en vooral zorgen dat je achter de Labs bleef. Zodra iedereen op zijn plek

J. van Aggele

I. Veldkamp stond, konden de lijnen los en dan weet je ook weer waarom dat zo is. Over elkaar buitelende Labs, Labs die als een speer vooruit renden naar de eerste plassen en dan de zee, en Labs die dachten: ZAND! Onze Spike was er daar een van. Zand maakt iets in hem wakker waardoor hij van enthousiasme in iedere hoop zand rondjes draait, hihihi. Leuk was dat enthousiasme van al die Labs en dat werkte vervolgens door op alle baasjes, want iedereen had plezier bij het zien van de honden. Want als zij genieten, genieten wij immers ook? Ook leuk was om te zien dat de jongste menselijke telg vervoerd werd in een kinderwagen en de jongste Labtelg van zes maanden in een draagzak, hoewel de Labtelg het erg moeilijk te begrijpen vond dat hij nog te jong was om mee te hollen en dat liet hij zo af en toe dan ook horen! En daar was ze dan, DE ZEE! Alle Labs het water in en zwemmen maar. Sommige hollend de golven in en sommige iets behoudender het water in met nog wat grond onder de voeten. Na wat rondgedold te hebben in de zee hebben we een heerlijke strandwandeling gemaakt.

drie winnaars uit. Spike had echter andere gedachten, dus draaide hij zich bij het startsein om en dacht ‘we waren hier toch voor een strandwandeling?’ Gelukkig waren er wel Labs die begrepen wat de bedoeling was en vervolgens vrolijk naar de andere kant renden. De winnaars werden gefeliciteerd, kregen een presentje en vervolgens trok iedereen richting koffie. Neergestreken bij het paviljoen genoot iedereen van zijn koffie met appeltaart. Hiervoor hadden we muntjes gekregen, die we daarvoor konden inleveren. Heika werd bedankt door Ingrid voor haar organisatie van deze wandeling en zij kreeg een boekje aangeboden. Dus, mensen, wie nog een leuk adresje zoekt op het platteland, Heika weet ervan! Nog een tweede bakje koffie, voor iemand onder ons qua formaat nogal teleurstellend omdat het kopje maar tot halverwege de eerste kop kwam, en daarna weer aan de wandel in de richting van

het strand. Voor sommige Labs had deze tweede helft van de wandeling een extra dimensie, want hier waren, buiten de zee en slenken met water, ook nog eens heerlijk stinkende blauwe modderpoelen voorhanden! Tja, de baasjes gaan voor zo’n modderpakking naar de sauna, maar Labs doen het in de vrije natuur! Na de tweede helft van de wandeling liepen we naar het dorp, waar voorbijgangers opvallend veel vragen stelden over de oranje staartnummers van onze honden, zoals: ‘Is this a labparade?’ of ‘Goh, is er een labradorshow op het eiland?’ De mooiste opmerking kwam van een kind dat tegen zijn moeder zei: ‘Nou mam, ze hebben die honden zeker net gekocht, want het prijskaartje zit er nog aan!’ Heel leuke reacties dus allemaal en zeg nou zelf, als iedereen onze brave Labs met gezellig kletsende en lachende baasjes voorbij ziet komen, dan is dat toch een bezienswaardigheid op zich?

B. Spijkers

Voordat wij ons halverwege de wandeling zouden begeven naar de gebruikelijke koffie met appeltaart, was er eerst nog een stop op het strand. Daar werden we verdeeld in groepjes en was het de bedoeling dat de ene helft van de baasjes een paar meter verder met de Lab achter een lijn gingen staan en de andere helft van de baasjes die bij de Lab hoorden, aan de nadere kant. De bedoeling was, en ik zeg nadrukkelijk de bedoeling, want niet iedere Lab begreep het, dat de baasjes achter de lijn de Labs naar zich toe riepen en dan maar kijken wie de snelste was. Deze winnaars moesten vervolgens nog een keer tegen elkaar en daar kwamen uiteindelijk

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

In het dorp aangekomen streken we op een terras neer om wat te drinken of te eten en daarna had ieder een vrije invulling van de resterende uurtjes van de middag. Voor sommigen betekende dat nog even lekker kletsen op het terras, voor anderen nog een wandeling door het dorp of het bos. Om 18.00 uur was het weer verzamelen geblazen bij het VVV-kantoor voor de bus, want de boot zou om 18.30 uur vertrekken. Voor een aantal bazen en honden was het echter nog even lekker om niet met de bus te gaan, maar langs de dijk terug naar de boot te lopen. Gelukkig was iedereen op tijd bij de boot

Labrador Post 3 | juni 2011

I. Veldkamp

P. Vergoossen

verslag

en konden we dus zonder vertraging terug naar Lauwersoog. Op de boot, zoals het echte Labs betaamt, ontstond een vooral in het gangpad liggende deken van bruin, zwart en blond. Plus nog napratende baasjes van wie de wangen en gezichten steeds roder werden. Op de boot werden nog afspraken gemaakt door baasjes uit verschillende delen van het land om de volgende wandeling in november aanstaande in IJmuiden weer present te zijn voor een gezellig weerzien.

daar het weekend voort te zetten en weer anderen waren iets dichter bij huis. Al met al was het weer een geslaagde, gezellige wandeling geweest waarin veel gelachen, gekletst en door onze Labs gedold is! Heika, Ingrid, Roelie en Odile: weer heel veel dank voor de goed georganiseerde wandeling en jullie goede zorgen! Voor ons is het in ieder geval weer voor herhaling vatbaar!

Na aankomst in Lauwersoog om 19.15 nam iedereen weer afscheid van elkaar. Voor sommigen restte nog een lange terugreis, sommigen vertrokken richting hotel om

Groetjes van Aalt en Astrid van Egmond en een lekkere slebber van Spike uit Engwierum.

Tot de volgende keer!

B. Spijkers

NLV

Bestuur Themadag Verwantschap en inteelt Tekst: Rita Hoving (Centrum voor Genetische Bronnen (CGN) Wageningen UR), namens de organisatoren van de themadag

Op 7 april 2011 is de themadag Omgaan

met verwantschap en inteelt in hondenrassen in Lelystad georganiseerd. De themadag was een initiatief van de Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH), het Centrum voor Genetische bronnen Nederland (CGN) en de Raad van Beheer (RvB). Ruim 190 mensen waren aanwezig, waaronder vertegenwoordigers van fokadviescommissies van ongeveer vijftig hondenrassen. Naast de algemene fokkerijwetenschap werd met vier praktijkvoorbeelden geïllustreerd hoe de gemiddelde verwantschap binnen een ras door historische oorzaken zo hoog kan worden dat de inteelt een ongewenst niveau bereikt. Er zijn verschillende oplossingsmogelijkheden voor de toekomst aangedragen. Met een goede beheersing van de verwantschap is de inteelt te beheersen en wordt de kans op geboorte van pups met een erfelijke aandoening aanmerkelijk kleiner. Verwantschap is: ‘de mate waarin dieren dezelfde genen hebben’. De kans op recessieve erfelijke ziektes en inteelt is het grootst als de genetische variatie in de populatie klein is. De toename in verwantschap wordt bepaald door de keuze van de fokdieren. Die keuze wordt voornamelijk bepaald door het aantal fokdieren (weinig dekreuen betekent meer inteelt) en de voorkeur voor bepaalde families (populaire families hebben dezelfde voorouders en daardoor meer inteelt). Inteeltbeperking is noodzakelijk en zeker

goed mogelijk. Het is essentieel om de verwantschap tussen dieren te monitoren. Op rasniveau zullen keuzes gemaakt moeten worden om verwantschap en inteelt zoveel mogelijk te beheersen. Daarmee is een goede voorlichting naar fokkers noodzakelijk om hen te overtuigen om hun fokbeleid aan te passen. Daarnaast moeten (toekomstige) diereigenaren goed worden voorgelicht over raskeuzes en de risico’s van verwantschap. Daarvoor is organisatie en samenwerking op rasniveau onontbeerlijk. De besproken praktijkvoorbeelden tijdens de themadag benadrukten het belang van deze samenwerking. Vanuit de Raad van Beheer worden op dit moment de mogelijkheden onderzocht om samen met WUR en het Ministerie van EL&I te werken aan een voorstel voor het zogenaamde Project Verwantschap voor de kynologie. Dit in navolging van de in het Plan van Aanpak Duurzaam Fokbeleid weergegeven doelstellingen. De tijdens de themadag ontvangen vragen en verzoeken worden meegenomen. De aangesloten rasverenigingen van de Raad van Beheer worden hiervan op de hoogte gehouden.

Meer informatie over deze themadag en de presentaties kunt u hier vinden: http:// www.raadvanbeheer.nl/fokkerij-gezondheidgedrag-en-welzijn/themadag-verwantschapinteelt/

Noot NLV De Nederlandse Labrador Vereniging is het volkomen eens met de bovenstaande zienswijze en deelt niet de mening van fokkers dat (een keertje) terugkruisen in de eigen familielijn (lijnteelt) helpt

om de goede genen te behouden, zodat op die manier een homozygote familie wordt opgebouwd met alleen de gewenste kenmerken. De NLV is van mening dat die wat ouderwetse kijk op de fokkerij tot verdere verzwakking van ons ras leidt. De honden gaan dan namelijk zowel van buiten als van binnen ongezond veel op elkaar lijken. Hierdoor wordt de kans dat (recessieve) erfelijke aandoeningen zich manifesteren erg groot. De NLV probeert al heel lang de inteelt bij ons ras te beperken, ondermeer door fokkers te adviseren selectief gebruik te maken van populaire reuen (reuen die vaak geplaatst worden op shows) en eigenaren aan te moedigen hun reu op de dekreuenlijst van de NLV te plaatsen (op de dekreuenlijst van de NLV staan nu ongeveer honderd reuen vermeld). Om dezelfde reden zijn in het NLV-fokbeleid de volgende combinaties van fokreu en fokteef niet toegestaan: • • • •

broer-zus; halfbroer-halfzus; ouder-kind; grootouder-kleinkind.

Wij menen dat de uitdaging voor de fokkers zou moeten zijn: het vinden van een balans tussen de selectie vóór gewenste en tegen schadelijke kenmerken, zonder onnodige inteelttoename. Om de balans in een populatie te herstellen, zal het beleid van een fokker zich erop moeten richten de genetische variatie te verbreden. Als fokkers nu deze keuze niet maken, valt er voor hen straks niets meer te kiezen.

Melanie, van Sonja Kalee. Royement mevrouw J. B. Vijfvinkel-van Strien Het bestuur van de Nederlandse Labrador Vereniging heeft besloten om mevrouw J.B. Vijfvinkel-van Strien uit Rotterdam op grond van artikel 5.d. van de Statuten van de Nederlandse Labrador Vereniging, per 1 maart te royeren als lid van de Nederlandse Labrador Vereniging. Mevrouw Vijfvinkel heeft het bindend advies van de Geschillencommissie van de Nederlandse Labrador Vereniging om binnen veertien dagen de pupprijs van een door haar gefokte hond, die elleboog dysplasie bleek te hebben, terug te betalen aan de pupkoper, genegeerd.

Labrador Post 3 | juni 2011

Clubmatchcommissie Regionale kampioenschapsclubmatch 2011 Op zondag 5 juni heeft de regionale clubmatch in Emmen plaatsgevonden. Het maximale aantal van 210 deelnemers is gekeurd door de drie keurmeesters: Bruno Facq, Jean Louis Pigal en Wies Boermans. Wegens de sluitingstermijn van deze Labrador Post vindt u de uitslagen en foto’s in het volgende nummer. Alle geplaatste honden staan al wel op de website van de NLV.

CMC

NOG Even alle gegevens VAN DE KCM 2011 op een rij

Evenement: kampioenschapsclubmatch NLV

Datum: zaterdag, 27 augustus 2011

Adres: Kasteel Hoekelum, Edeseweg 124 te Bennekom/Ede

Aanvang show: 09.30 uur Keurmeesters en de te keuren klassen

Torunn Sorbye: Open klas reuen, Kampioensklas reuen

Chris Bailiss: Jongehondenklas reuen, Babyklas reuen

Hans van der Berg: Jeugdklas reuen, Gebruikshondenklas reuen, Veteranenklas teven

Mervyn Reynolds: Fokkersklas reuen, Veteranenklas reuen, Puppyklas reuen

Hannele Jokisilta: Een unicum… Twee kampioenschapsclubmatches in één jaar tijd, volgens mij is dat een unicum in de geschiedenis van de Nederlandse Labrador Vereniging! Vanwege het 100-jarige bestaan van de FCI heeft de Raad van Beheer toestemming gegeven om niet één, maar twee kampioenschapsclubmatches te organiseren. En natuurlijk grijpen wij deze kans met beide handen aan!

Open klas teven

Anne Liland: Jongehondenklas teven, babyklas teven, Gebruikshondenklas teven

Carol Reynolds: Jeugdklas teven

Tomo Pavic: Op zondag 5 juni jl. streden 210 Labradors op het terrein van Kynologenclub Emmen om de eer en de kampioenschapspunten en op zaterdag 27 augustus doen we dit gewoon nog een keer over. Dit keer met een groter keurmeesterscorps en met een groter deelnemersveld. Naast de kampioenschapspunten is in Bennekom ook de titel Clubwinnaar 2011 te winnen.

Fokkersklas teven, Puppyklas teven, Kampioensklas teven

Het inschrijfformulier vindt u achterin deze LP en op de website van de NLV.

Wijzigingen voorbehouden.

Carol Reynolds: Fokkerijklas

Anne Liland: Nakomelingenklas

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Activiteitencommissie Voorstel AC-Reglementswijzigingen d.d. april 2011

Hieronder treft u het voorstel aan voor enkele wijzigingen en aanpassingen in het ACreglement. • In artikel 2.3 wordt een inhoudelijke wijziging voorgesteld. • Artikel 6.8 wordt vervangen door 6.8a en 6.8b en artikel 6.16 wordt toegevoegd. • In artikel. 7.2 wordt een tekstuele wijziging voorgesteld. • In artikel 8.3 wordt een inhoudelijke wijziging voorgesteld. • Voorgesteld wordt artikel 9 (de triatlon) in z’n totaliteit te verwijderen. • In artikel 10.3 wordt een tekstuele wijziging voorgesteld. Het bestuur van de NLV heeft onderstaand voorstel van de AC tot regelmentswijziging goedgekeurd. Conform het bestuursbesluit (juni 2009) kan binnen vier weken na deze publicatie schriftelijk bezwaar worden ingediend bij het bestuur. Bij zwaarwegende argumenten zal de voorgestelde wijziging ter beoordeling aan de eerstvolgende ALV worden voorgelegd. Indien er geen bezwaren worden ingediend, zullen de voorgestelde wijzigingen van her AC-reglement vier weken na deze publicatie van kracht zijn.

Art. 2.3 De AC doet dit door: • NLV-leden informatie te verstrekken betreffende trainingsmogelijkheden (m.u.v. de jachttrainingen). • Het organiseren van certificaatdagen. • Het organiseren van wandelingen. • Verwijderen: Het organiseren van een triatlon.

Wijzigen in: De AC doet dit door: • NLV-leden informatie te verstrekken betreffende trainingsmogelijkheden (m.u.v. de jachttrainingen). • Het organiseren van certificaatdagen. • Het organiseren van wandelingen. • Het organiseren van ringtrainingen. • Het organiseren van behendigheidsdagen. • Het organiseren van speurdagen. • Het organiseren van een Kind-Labrador-Show tijdens de Grote en Regionale clubmatch.

Art. 6.8 Voorwaarde voor het afleggen van de

Labrador Post 3 | juni 2011

proeven voor het Z-certificaat is dat de hond de proeven voor het M-certificaat, op een eerdere certificaatdag, met goed gevolg heeft afgelegd.

niet herhaaldelijk hindert door achter te blijven, te trekken, voor de voeten lopen of snuffelen, en er in totaal niet meer dan vier punten aftrek zijn.

Wijzigen in:

Art. 6.8a Voorwaarde voor het afleggen van de proeven voor het M-certificaat is dat de hond de proeven voor het L-certificaat op een eerdere certificaatdag met goed gevolg heeft afgelegd.

De proef is voldoende afgelegd door de hond die, onaangelijnd, zijn geleider niet herhaaldelijk hindert door achter te blijven, voor de voeten lopen of snuffelen en er in totaal niet meer dan vier punten aftrek zijn.

Art. 6.8b Voorwaarde voor het afleggen van de proeven voor het Z-certificaat is dat de hond de proeven voor het M-certificaat op een eerdere certificaatdag met goed gevolg heeft afgelegd. Voor een certificaatdag kan slechts voor één van de drie certificaten worden ingeschreven.

Art. 9 De triatlon: in z’n totaliteit verwijderen.

Art. 10.3 Na diskwalificatie is de deelnemer uitgesloten van verdere deelname aan het betreffende evenement en zal, indien van toepassing, geen certificaat uitgereikt worden.

Toevoegen:

Wijzigen in:

Art. 6.16 Uitgesloten van deelname zijn: • Honden die gedurende het laatst verlopen tijdvak van twaalf weken, voorafgaande aan het evenement, in omstandigheden hebben verkeerd waardoor het gevaar van besmetting met hondenziekte of enige andere ziekte van besmettelijke aard in het bijzonder te vrezen valt. • Teven, die op de dag van het evenement in een toestand van loopsheid verkeren, mogen niet meedoen aan de L- en M-proeven. • Zichtbaar dragende teven.

Na diskwalificatie is de deelnemer uitgesloten van verdere deelname aan het betreffende evenement en zal de deelnemer derhalve geen certificaat uitgereikt worden.

Art. 7.2 * Verplicht betekent dat er voor deze proef minimaal een voldoende behaald moet worden, bij de niet verplichte proeven mag er maximaal één onvoldoende behaald worden om het Certificaat te behalen.

Wijzigen in: * Verplicht betekent dat er voor deze proef minimaal een voldoende behaald moet worden. Bij de niet verplichte proeven mag er maximaal één onvoldoende behaald worden om het Certificaat te behalen.

Art. 8.3 De proef is voldoende afgelegd door de hond die, onaangelijnd, zijn geleider

I. Veldkamp

Roskam AC-Behendigheidsdag op zaterdag 17 september in Ospel De Activiteitencommissie organiseert in samenwerking met Hondenschool DWS ook dit jaar weer een behendigheidsdag in Ospel. Ospel ligt in Noord-Limburg, dicht bij Weert, zo’n 30 kilometer onder Eindhoven. Dit keer is de behendigheidsdag op zaterdag 17 september 2011. Degenen die al eens meegedaan hebben in Ospel, weten dat het een heel leerzame en gezellige dag wordt. Deze dag is bedoeld voor iedereen mét en zonder ervaring. Er is dus voor elk wat wils. Behendigheid is een sportieve bezigheid voor baas en hond. Op een veld staan verschillende toestellen opgesteld. Zo

Certificaatdag, 2 oktober 2011 in Lathum Trainen met je Labrador is leuk! We vinden het weer een uitdaging om op 2 oktober aanstaande samen met KC Dieren de Certificaatdag te mogen organiseren op het mooie recreatiegebied Rhederlaag in de buurt van Lathum. Kunt u zich ook nog het mooie weer van vorig jaar herinneren? Wat was het een geslaagde dag!

moeten de honden over uiteenlopende hindernissen springen, door een tunnel en een slurf kruipen en over een kattenloop, een wip en een schutting rennen. Het is de bedoeling dat de hond die toestellen in een bepaalde volgorde neemt. De baas loopt of rent mee en geeft de hond aanwijzingen, zodat deze weet welk toestel er aan de beurt is. Hoe hoger het niveau van baas en Labrador, hoe moeilijker de volgorde. Een goede samenwerking tussen baas en hond is hierbij natuurlijk bepalend voor het (foutloos) doorlopen van het parcours en een snelle tijd.

komen kijken. Er is een kantine aanwezig, waar u ’s ochtends wordt ontvangen met een kopje koffie of thee en met, hoe kan het ook anders, een stuk echte Limburgse vlaai. Als u wilt lunchen dan kan dat met onder andere de inmiddels beroemde broodjes knakworst. Al met al rekenen wij weer op een geslaagde dag! Het inschrijfformulier staat inmiddels op de website. Overigens is

de minimumleeftijd van de deelnemende honden gesteld op één jaar, dit in verband met de belasting van de gewrichten. De Activiteitencommissie

Als u zelf niet mee wilt of kunt doen, dan bent u natuurlijk van harte welkom om te

U kunt zich opgeven voor een L-, M- of Z-certificaat, waarbij L staat voor Licht, M voor Midden en Z voor Zwaar. Uiteraard moet het L-certificaat gehaald worden vóór het M-certificaat en het M- certificaat vóór het Z-certificaat.

Schrijf de datum alvast in uw agenda, meer informatie volgt in de volgende Labrador Post en op de website van de NLV. Daar treft u ook de reglementen aan, waarin de inhoud van de proeven vermeld staat.

De proeven, die tijdens een Certificaatdag afgelegd moeten worden, richten zich met name op gehoorzaamheid, behendigheid en apporteren, allemaal passend bij het karakter van uw Labrador.

I. Veldkamp

Veel mensen wandelen niet alleen met hun Labrador, maar volgen wekelijks ook een training: de een is bezig met behendigheid, een ander met speuren. Uw Labrador heeft mogelijkheden genoeg, maar dat wist u natuurlijk zelf al…

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

JPC

Jachtproevencommissie VELDWEDSTRIJD, op de Duiventrek Kennismaking met het Veldwerk

Tekst: Christine Poelstra

De NLV wordt weer in de gelegenheid gesteld om dit jaar een apporteerwedstrijd op duiventrek te organiseren. Afhankelijk van de weersomstandigheden zal deze wedstrijd worden gehouden in de tweede helft van juli of de eerste helft van augustus. Er geldt een maximum van acht honden.

secretaris van de JPC, Joost de Fouw. Na inschrijving wordt u, zodra de definitieve datum bekend is, opgeroepen voor deelname. Houd u er rekening mee dat dit vrij kort voor de wedstrijd kan zijn. Uw inschrijving is voorwaardelijk, dat wil zeggen, dat u zich kunt terugtrekken als de datum u niet schikt. U bent dan geen inschrijfgeld verschuldigd. Na bevestiging worden de tijd en plaats van samenkomst aan u meegedeeld.

De inschrijfprocedure is als volgt: U vraagt een inschrijfformulier aan bij de

Mocht u meer informatie wensen dan kunt u zich wenden tot Joost de Fouw.

Veel voorjagers zijn onbekend met het veldwerk en durven daarom vaak niet in te schrijven voor een veldwedstrijd. Het gat tussen de OWT, die eigenlijk een opstap naar de veldwedstrijden moet zijn, en de echte veldwedstrijd is vaak te groot. De JPC heeft van Jan Schipper het prachtige aanbod gekregen om op zijn veld een dag te organiseren voor voorjagers die nog niet bekend zijn met het veldwerk, maar die wel de intentie hebben om aan een veldwedstrijd te gaan deelnemen. Het verloop van de dag zal zijn zoals op een echte veldwedstrijd op de duiventrek. Er zal nu echter door de keurmeesters tijd worden genomen om het een en ander uit te leggen. Voor deelname dient de hond een goed B-niveau of het niveau van de novice-klasse bij een OWT te hebben. De hond moet ervaring met wild hebben en niet piepen op post. De hond mag nog geen veldwerkkwalificatie hebben behaald. Alle honden zullen zoveel mogelijk in staat worden gesteld om wild te apporteren. Aan het einde van de dag zullen de keurmeesters aan iedere deelnemer mondeling hun beoordeling geven over de indruk van de hond gedurende de dag. Kortom, een prachtgelegenheid om kennis te maken met het veldwerk. Afhankelijk van de weersomstandheden voor de duiventrek zal deze dag plaatsvinden in de maand juli. Locatie: Kop van Noord-Holland. Er kunnen maximaal twaalf honden deelnemen. De inschrijfprocedure is dezelfde als bij de veldwedstrijden. Zie hiervoor het artikel over veldwerk op duiventrek. Voor de inschrijfformulieren of meer informatie kunt u zich wenden tot de secretaris van de JPC, Joost de Fouw.

Labrador Post 3 | juni 2011

Een hilarisch moment tijdens een veldwedstrijd.

BRITSE GAME EN COUNTRY FAIRS Voor u gelezen in De Jager

Tussen maart en november - de laatste is op 23 oktober - worden in Groot-BritanniĂŤ en Ierland 201 Game en Country Fairs gehouden. De kans is dus groot dat u tijdens uw vakantie in deze landen ergens in de buurt een Game en Country Fair kunt bezoeken. HĂŠt evenement op dit gebied is de CLA Game Fair in het laatste weekend van juli. Het is de oudste en grootste buitenbeurs voor iedereen die actief is op het platteland met ruim 130.000 bezoekers in slechts drie dagen. De CLA Game Fair vindt plaats van 22 tot en met 24 juli op het terrein van Blenheim Palace, het geboortehuis van Winston Churchill, in de buurt van de universiteitstad Oxford.

Voor infomatie over dit evenement zie: www.gamefair.co.uk

TWEE VLIEGEN IN ÉÉN KLAP Tekst: Christine Poelstra

KNJV Jachthondenproef te Numansdorp, 3 september 2011 Tijdens de KNJV–proef in Numansdorp biedt de NLV weer de mogelijkheid aan deelnemers om hun hond ook op exterieur te laten keuren. Er zullen twee door de Raad van Beheer erkende exterieurkeurmeesters aanwezig zijn. U dient door beide keurmeesters uw hond te laten keuren. Een uitslag van minimaal tweemaal ZG heeft evenveel waarde voor de dekreuenlijst en pupinfo als eenmaal ZG behaald op een officiële CAC-tentoonstelling, de NLV-kampioenschapsclubmatch of een door de NLV uitgeschreven clubmatch of tentoonstelling. U kunt dus twee vliegen in één klap slaan op deze wedstrijddag:

Exterieurkeuring tijdens de KNJV-Proef 2010. een mooi KNJV-diploma en een officiële tentoonstellingsuitslag. Inschrijfformulieren voor de KNJV-proef

kunt u opvragen bij de secretaris van de JPC, Joost de Fouw: j.fouw8@UPCmail.com

Uitslagen Clubdiplomadag te Son en Breugel, 3 april 2011

A-diploma Plaats

Naam Hond

Ras

R/T

Geboren

Voorjager

Punten

Mira V.H. Muntenbos

Labrador

22.04.09

M. Thijs

B-diploma Plaats

Naam Hond

Ras

R/T

Geboren

Voorjager

Punten

1 2 3

Dual’s Hope I Am Flo Fairywoods Bloomimngdale’s Kindly Sally Of Westbrook Castle

Labrador Labrador Labrador

T T T

03.08.09 28.01.09 26.05.09

N. Donselaar Marco Haspels Erik v.d Westerloo

72 71 70

Ras

R/T

Geboren

Voorjager

Punten

R T T

19.02.09 26.03.09 15.04.10

Michel van Geel H. Zuidberg F.H.W. Zwegers

48 46 43

C-diploma Plaats

Naam Hond

1 2 3

Dual’s Hope Irishblack Labrador Loyal Evi Leonora V.D. Hooydam Hoeve Labrador Millers Square Eyes Labrador

Alle door de JPC georganiseerde evenementen kunt u terugvinden op de NLV-activiteitenkalender elders in deze Labrador Post. Inschrijving voor door de JPC georganiseerde evenementen staat open vanaf drie maanden voor het betreffende evenement. De openingsdatum van inschrijven voor de KNJV- Proef en de KNJV- MAP is vanaf 1 juni. Inschrijvingsformulieren zijn van de NLV website te downloaden. Op deze website vindt u ook alle informatie over inschrijvingen. Geïnteresseerden die niet over internet beschikken kunnen het schriftelijk bij de voorzitter van de JPC aanvragen. Voor dringende zaken is het secretariaat tijdens evenementen bereikbaar op: 06-24539279

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

ABC

Algemene Begeleidingscommissie Nieuws over het onderzoek naar koperstapeling Tekst: Johan Klein Haneveld

De promovenda, Hille Fieten – Hepatitis door koperstapeling bij Labradors wordt vaak niet op tijd gediagnosticeerd. ‘Vaak worden honden pas in het eindstadium aangeboden, terwijl de ziekte goe behandelbaar is als deze eerder wordt gediagnosticeerd. ‘Hille Fieten doet haar promotieonderzoek naar de genetische achtergrond, diagnose en behandeling van deze ernstige leveraandoening. De eiwitten die het kopermetabolisme reguleren, zijn sterk geconserveerd, van bacteriën, gist tot hogere zoogdieren. Hille: ‘De resultaten van mijn onderzoek zijn mogelijk ook naar de mens te extrapoleren.’ Hille praat enthousiast over het doen van genetisch onderzoek. ‘De ontwikkelingen in dit vakgebied gaan ontzettend snel, en ik vind het leuk dat van dichtbij mee te maken.’ Om haar kennis op dit gebied te vergroten, volgde Hille de master genetische epidemiologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. ‘Het is erg leuk om met de humane genetici in Rotterdam samen te werken. Softwareprogramma’s ontwikkeld voor humane ingeteelde populaties zijn erg geschikt voor gebruik bij de hond. Wij hebben deze kennis op onze beurt weer kunnen overdragen naar onze internationale partneronderzoeksinstituten binnen het LUPA-consortium (www.eurolupa.org). Dit consortium is opgericht om genetisch onderzoek te doen aan hondenziekten die als model kunnen dienen voor ziektes bij de mens. Veel ziektes van honden komen ook bij mensen voor,’ legt Hille uit. ‘Honden van hetzelfde ras lijken in genetisch opzicht sterk op elkaar, waardoor het makkelijker is genetische afwijkingen in kaart te brengen. Er zijn minder individuen voor nodig en minder markers dan in vergelijkbare studies in de mens.’

nestgenoten. ‘Onze samenwerking met de Nederlandse Labrador Vereniging (NLV) verloopt erg goed. Zij ondersteunt ons onderzoek bijvoorbeeld door het benaderen van eigenaren van familieleden van lijders. ‘We hebben nu leverbiopten en bloedmonsters van zo’n 300 labradors.’ Met dit materiaal verrichtte Hille onder andere een micro-array studie. ‘We hebben de genexpressie gemeten in leverbiopten van Labradors in verschillende fasen van de ziekte. Bij de groep honden met een hoog kopergehalte zonder zichtbare histologische afwijkingen zagen we dat de pathways voor oxidatieve stress en ontsteking geactiveerd waren en dat deze activatie verergerde naarmate het ziekteproces vorderde. Hieruit kunnen we concluderen dat een hoog kopergehalte in de lever op celniveau al problemen geeft, terwijl je histologisch nog niets ziet. Het is dus zaak om Labradors in een zo vroeg mogelijk stadium van de ziekte op te sporen’. Met genemapping studies hebben Hille en haar team enkele mutaties gevonden in de families met koperstapeling en onderzocht of deze bij de ziekte betrokken waren. ‘Het vinden van een mutatie is stap één, maar dan moet nog het effect van de mutatie functioneel onderzocht worden.

Dit deden we door onderzoek in fibroblasten die gekweekt werden uit huidbiopten van honden met en zonder de mutatie. Deze fibroblasten werden dan behandeld met koper en zo kunnen we het effect van een mutatie nauwkeurig bestuderen.’ ‘Uiteindelijk hopen we met de resultaten van dit onderzoek een risicoprofiel te kunnen opstellen voor Labradors. Met behulp daarvan kun je fokkers adviseren. Je kunt dan fokcombinaties maken van honden met een laag risico, zodat de frequentie waarmee koperstapeling voorkomt, kan worden teruggebracht.’ Omdat koperstapeling geen eenvoudige overerving kent, is het volgens Hille belangrijk dat een rasvereniging advies krijgt van een geneticus en zijn goede communicatie en voorlichting aan fokkers onontbeerlijk.

Eerder vaststellen Koperstapelingsziekten zijn goed te behandelen, mits in een vroeg stadium wordt ingegrepen. Omdat de lever een orgaan is met een enorme reservecapaciteit treden er vaak pas in het eindstadium van de ziekte klinische verschijnselen op. Meer dan vijftig procent van de honden met levercirrhose overleeft dit niet. ‘Om effectief te kunnen behandelen, moet je

Risicoprofielen Koperstapeling bij Labradors is een erfelijke aandoening, waarbij meerdere genetische defecten en milieu-invloeden een rol spelen. De hepatologieonderzoeksgroep, onder leiding van Jan Rothuizen, heeft in de afgelopen tien jaar materiaal verzameld van klinisch zieke Labradors, hun ouders, nakomelingen en

Labrador Post 3 | juni 2011

Mijn gezondheid wordt goed gecontroleerd!

de aandoening eerder kunnen vaststellen. Verhoogde leverenzymen kun je pas meten als er sprake is van levercelschade, maar dit treedt nog niet op in de initiële fase van koperaccumulatie.’ Daarom zoekt Hille voor haar promotieonderzoek biomarkers voor koperstapeling, die in bloed of urine gemeten kunnen worden. Ook als in de genetische studie genmarkers voor koperstapeling worden geïdentificeerd, blijven biomarkers belangrijk. ‘De koperstatus is namelijk ook afhankelijk van de koperinname op een bepaald moment, terwijl de genetische opmaak van een dier hetzelfde blijft.’

Ik doneer voor het nageslacht.

Practici Voor haar onderzoek kan Hille nieuw patiëntenmateriaal goed gebruiken: ‘Als u een Labrador verdenkt van koperstapeling, stuur die dan naar ons door. Dan verrichten wij gratis histologie en een kwantitatieve koperbepaling.’ Indien dierenartsen zelf leverbiopten verrichten, geldt deze korting wanneer het juiste materiaal verzameld wordt. Hiervoor kunt u het beste contact opnemen met Hille, dan kan zij een verzamelpakketje opsturen. (h.fieten@ uu.nl of 030-2534647) Op de Voorjaarsdagen, van 27 tot 29 april 2011, heeft Karen Dirksen, een excellent-tracéstudent die voor een jaar in het project van Hille meewerkt, een deel van het onderzoek gepresenteerd voor de Royal Canin Clinical Cases-award. ‘Karen heeft een studie gepresenteerd waarmee we het therapeutisch effect van twee verschillende vormen van penicillamine hebben vergeleken. Dit soort onderzoek is klinisch relevant en voor practici erg interessant omdat het gepresenteerd wordt in de vorm van een case.’ Eerder gepubliceerd in het Tijdschrift voor Diergeneeskunde.

J. Reukers-Roussel

Ten slotte onderzoekt Hille in samenwerking met Royal Canin het effect van een koperarm dieet op de progressie van koperstapeling. ‘In de meeste genetisch gepredisponeerde honden met een te hoog leverkopergehalte waarbij de hepatitis nog niet ver gevorderd is, kan het leverkoper normaliseren op een koperarm dieet.’ Prikdagen in maart 2011 Dierenartsen Combinatie ZuidOost, locatie Laarbeek, en Dierenkliniek De Woldberg te Steenwijk stelden eind maart belangeloos hun kliniek en hun tijd beschikbaar voor het prikken van wat bloed bij in totaal 28 Labrador Retrievers. De bloedmonsters zijn door de ABC opgestuurd naar OptiGen in de USA, alwaar met deze monsters de DNA-testen voor prcd-PRA en RD/OSD werden verricht. Wij bedanken de dierenartsen en paraveterinaires voor het gebruik van hun kliniek en voor hun medewerking. Zonder hun hulp zouden wij onze leden niet tegen gereduceerde prijs de DNA-testen kunnen aanbieden.

Prikdag Dierenartsen Combinatie ZuidOost, locatie Laarbeek Op 23 maart jl. mochten wij op Dierenartsen Combinatie ZuidOost, locatie Laarbeek, een groep van twaalf labradors ontvangen in het kader van de OptiGenprikdagen van de NLV. Dierenartsen Combinatie ZuidOost is een moderne, uitstekend geoutilleerde groepspraktijk waar vijftien dierenartsen, veertien assistentes en twee laboranten werkzaam zijn. Op de drie verschillende locaties (Gemert,

Helmond en Laarbeek) wordt naast de zorg voor gezelschapsdieren, ook zorg geboden aan paarden, landbouwhuisdieren en nertsen. Doordat het team uit een groot aantal dierenartsen en paraveterinairen bestaat, heeft de praktijk zich qua kennis zowel in de breedte als in de diepte kunnen ontwikkelen, met onder andere digitale röntgenapparatuur, laparoscopische sterilisaties, endoscopie, echografie, vruchtbaarheidsbegeleiding, modern uitgerust laboratorium en uitgebreide kennis op het gebied van huidaandoeningen. Daarnaast werken wij ook nauw samen met gedragstherapeuten en bieden ook de mogelijkheid tot dierfysiotherapie. Op onze locatie Laarbeek bestaat de mogelijkheid om uw dier te laten behandelen met acupunctuur door dierenarts Millie Verschuuren. Enkele voorbeelden van aandoeningen waarbij acupunctuur zou kunnen worden ingezet zijn: pijnklachten aan spieren, banden en gewrichten (HD, hernia en dergelijke), allergische huidaandoeningen en gedragsproblemen. Vaak wordt het effect ondersteund met homeopathische middelen en/of voedingssupplementen. Wij hopen in de nabije toekomst weer belangeloos in onze praktijk mee te kunnen werken aan de OptiGen-prikdag!

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Algemene Begeleidingscommissie Prikdag Dierenkliniek De Woldberg te Steenwijk. Op 25 maart 2011 vond een OptiGen-prikdag plaats in Dierenkliniek De Woldberg te Steenwijk. Dierenarts Jeroen Jen Hong Li werkte belangeloos mee aan deze door de NLV georganiseerde middag door het ter beschikking stellen van de praktijkruimte. Bij het bloedprikken werd hij geassisteerd door paraveterinair Esther Rodermond. Dierenkliniek De Woldberg is een jonge, moderne en actieve kliniek, die geopend is in oktober 2004 na het aangaan van een samenwerkingsverband met de kliniek in Steenwijk en met een aantal kleinere dierenartspraktijken in de regio, Havelte, Oldemarkt, Kuinre en Marknesse (dependances), en is dan ook de hoofdlocatie binnen dit samenwerkingsverband. Aangezien de kliniek een groot landelijk gebied bestrijkt, biedt de kliniek naast de deskundige zorg voor gezelschapsdieren ook deskundige zorg voor landbouwhuisdieren en paarden. Het team bestaat uit twaalf dierenartsen, waarvan zes dierenartsen de gezelschapsdieren en zes dierenartsen de landbouwhuisdieren/paarden onder hun verantwoording hebben. Zij krijgen daarbij in de praktijk ondersteuning van negen paraveterinaire medewerkers. Het doel is op basis van de gestelde diagnose de genezing van het huisdier zo snel, veilig en aangenaam mogelijk te laten

Tijdens ‘Prikdag’ op Kampioensclubmatch 27 augustus 2011 aanzienlijke korting op kosten OptiGen-testen prcdPRA + RD/ OSD-test. De Algemene Begeleidingscommissie organiseert tijdens de Kampioensclubmatch van de Nederlandse Labrador Vereniging op 27 augustus 2011 weer een Prikdag, waarbij uw Labrador Retriever bloed kan worden afgenomen voor de DNA-testen op prcd/PRA en/of RD/OSD. De NLV zal ook dit keer weer het DNAonderzoek subsidiëren en heeft tijdens de prikdag ook de mogelijkheid om de twee bovengenoemde DNA-onderzoeken als combi aan te bieden, waardoor de prijs van deze testen voor u aantrekkelijker wordt. De kosten voor deze Combitest prcd-PRA-

Labrador Post 3 | juni 2011

verlopen. Hierbij wordt veel aandacht besteed aan een goede uitleg zodat de baas weet wat de aandoening van het huisdier inhoudt en wat de behandelingsmogelijkheden zijn. De kliniek biedt uitgebreide onderzoeksmogelijkheden door middel van röntgenologie o.a. HD-, ED-foto’s, echografie, ECG’s en laboratoriumonderzoek, zoals vruchtbaarheidsbegeleiding. Voor noodzakelijk operatief ingrijpen beschikt de kliniek over een modern ingerichte operatieruimte met de ondersteuning van een daarvoor speciaal opgeleide assistente. Mocht het nodig zijn, dan worden patiën-

ten doorverwezen naar de Tweede Lijn in Wilhelminaoord of andere specialisten. De praktijk beschikt over een uitgebreide apotheek met diergeneesmiddelen, een breed assortiment van goede middelen tegen wormen, vlooien en teken, vachtverzorging, homeopathische preparaten en volledige en speciale voeding. Naast de dagelijkse spreekuren verzorgt de praktijk een inloopspreekuur in de Dier-O-Theek in het centrum van Steenwijk en worden er activiteiten ontplooid voor baasjes van pups zoals puppyparty’s en puppyconsultatiebureau.

A. Boxum-Smink

ABC

Een beetje bloed voor het goede doel.

+ RD/OSD-test (met kortingen OptiGen en NLV-subsidie) kunnen variëren, omdat de NLV met OptiGen per keer een prijs afspreekt. Ook de koers van de dollar heeft invloed op het uiteindelijke bedrag dat u zult moeten betalen voor deze testen.

U kunt ook overwegen om, naast de bovengenoemde testen op prcd-PRA en RD/OSD, nu tevens de DNA-testen aan te vragen voor Myopathie, Exercise Induced Collapse (EIC) en Vetgen (vachtkleurvererving).

Als u tegelijkertijd toestemming geeft tot opslag van een deel van het bloedmonster in de NLV-databank, zal de NLV deze kosten voor de opslag ook geheel voor haar rekening nemen. De NLV zal dit opgeslagen DNA-monster in de toekomst gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek, maar u kunt, indien u dat wilt, op een later tijdstip dit opgeslagen monster ook gebruiken om een andere DNA-test te laten doen, bijvoorbeeld een VetGen-test of een test om vast te stellen of uw Labrador vrij is van Exercise Induced Collapse(EIC) of Myopathie(CNM).

De ABC zorgt voor de administratieve afhandeling en zal bovendien het bloed opsturen naar het Van Haeringen Laboratorium. Wilt u meer informatie (bijvoorbeeld over de kosten van de onderzoeken) of hebt u belangstelling voor deze priksessie? José Reukers zal u graag helpen: tel. 0516522426 of e-mail ned.lab.ver.abc.info@kpnmail.nl. Het inschrijfformulier kunt u ook downloaden via de website: www.nederlandselabradorvereniging.nl.

Verschil regels in het BRS van de Raad van Beheer en regels in het NLV-Fokreglement De welzijnsregels voor de teef in het Basis Reglement Stambomen (BRS) van de Raad van Beheer en de welzijnsregels in het NLV-Fokbeleid zijn niet identiek. Ook verschillen de regels omtrent inteelt in het BRS en het NLV-fokreglement. De NLV moet zich bij het opstellen van het fokbeleid minimaal houden aan de door de Raad van Beheer in het BRS opgelegde regels. Strengere regelgeving is wel toegestaan, een soepeler reglement echter niet. De Algemene Ledenvergadering van de NLV heeft bij de volgende regelgeving gekozen voor een strenger beleid.

Vriendelijk verzoek van de ABC Ons streven is om de NLV-database zo compleet mogelijk te maken en te houden. Wij zijn daarbij van u afhankelijk. Wij stellen het daarom zeer op prijs als u een kopie van elk gezondheidsonderzoek of de stamboom van een buitenlandse hond opstuurt naar de secretaris van de ABC, mw. Thea Hokken, Bastion 9, 5301 DE Zaltbommel, of per e-mail: nlv.abc.secretariaat@kpnmail.nl

Uitslagen van DNA-testen opsturen Gezondheidsuitslagen opsturen De NLV ontvangt de uitslagen van de Raad van Beheer, afd. GGW, vaak pas maanden na het onderzoek. Gezondheidsuitslagen van buitenlandse fokdieren ontvangen wij uiteraard niet via de Raad van Beheer. Deze dient u altijd zelf op te sturen naar de ABC.

BRS Artikel VIII.1: Een teef mag op de datum van de dekking niet jonger zijn dan zestien maanden.

De NLV ontvangt van de Raad van Beheer niet automatisch de stambomen van honden die afkomstig zijn uit het buitenland. Ook van de meeste buitenlandse reuen hebben wij geen gegevens. Wij verzoeken u dan ook vriendelijk om een kopie van de stamboom op te sturen naar de secretaris van de ABC, zodat ook deze gegevens in de NLV-database kunnen worden opgenomen.

Stambomen opsturen van buitenlandse honden

Ook uitslagen van DNA-onderzoeken, zoals prcd-PRA, VetGen, Myopathie, EIC en RD/OSD ontvangen wij niet van de laboratoria die deze testen verrichten. Wij willen ook deze gegevens graag invoeren in onze database. Met behulp van gegevens die in de NLVdatabase staan kunnen wij fokkers bij het kiezen van een partner voor hun Labrador of pupkopers bij de aanschaf van een pup beter adviseren.

Fokbeleid NLV A.2.3 Minimumleeftijd teef: De fokteef moet bij de eerste dekking minimaal twintig maanden oud zijn.

BRS Artikel VIII.3 Kynologisch Reglement:

Bij de NLV is twintig maanden dus de minimumleeftijd waarop een teefje gedekt mag worden. De NLV heeft aan artikel VIII.3 van het BRS de combinatie halfbroer/halfzus toegevoegd. De Raad van Beheer controleert de regels van het BRS, de NLV die van het NLVfokbeleid. Het kan dus voorkomen dat u wel een regel van het NLV-fokbeleid heeft overtreden, maar niet de regel van het BRS.

A. Bruin

De volgende combinaties van fokreu en fokteef zijn niet toegestaan: a. Ouder/kind-combinatie (combinatie P generatie / F1 generatie); b. Broer/zus-combinatie (combinatie F generatie); c. Grootouder/kleinkind-combinatie (combinatie P generatie / F2 generatie). Fokbeleid NLV A.2.7 Familierelaties: De volgende combinaties van fokreu en fokteef zijn niet toegestaan: • Broer/zus; • Halfbroer/halfzus; • Ouder/kind; • Grootouder/kleinkind.

Vol verwachting! Fokkerijberaad 8 oktober 2011 Houdt u zaterdag 8 oktober alvast vrij in uw agenda? Die dag organiseert de Algemene Begeleidingscommissie voor de tweede keer dit jaar een Fokkerijberaad. Op het programma staan ‘s morgens een aantal interessante lezingen en na de lunch een workshop. Uitgebreide informatie zult u kunnen lezen in de Labrador Post van augustus en natuurlijk op onze website.

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

pupinfo Aantal aangeboden nesten maart – april 2011 Geb.

totaal

aangeboden reuen

aangeboden teven

datum

reuen

teven

zwart geel bruin

Reagis

20-feb-11

Timmerman G.

Van de Aukenhof

25-feb-11

Sudeo Paris x Esley 2510355

Beltman W.G.M.

nvt

01-mrt-11

Huntmore Hunter Zepp x

Kinwel-Bohré E.P.M.

Van Bohymnes

03-mrt-11

Combinatie

Reagis Sweet November x Reagis Autumn Star Fogel Hlara Harbourlight x Aphrodite v/d Aukenhof

Fokker

Kennelnaam

Heuvel M.J.S. van de

Nablouch v. Bohymnes Residence Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x Miss Lola v/d Moostzicht King Fields Remember x Joy 2697931 Creekwater Surf Scoter x Coolmen’s Celebration Heyburn’s Rhumba Jumps x Gentle Touch of Westbrook Castle Fair-Court Kodiak Bear x Seemee Moonlight Shadow Timanti Solid Nice Guy Smirnoff x Blizzy v/d Rooise Heikant Eiko of Angel’s Head x Maurelly’s Kiki Headline Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x Chana v/h Topeinde Eagertrieves Jack Finch x Lilo’s Tribute to Me Withara’s Sarahs Lovely Robin x Lisa off the Heather Field Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x Luna Dyan v. ’t Nieuwe Erf Creekwater King of Hearts x Freon Pieke v.d. Jabolkeshut Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x Moby 2627590 Macita’s David Bowie x Tomtebolyckans Ronja’s Femme Oliver od Himalajskeho Cedru x Fort Seven’s Catharina-Amalia Holterhook Hot Impressive x Withara’s Charlie’s Gift

Labrador Post 3 | juni 2011

Recidence

Roosmalen M.G.

nvt

06-mrt-11

Mulders J.A.M.

nvt

09-mrt-11

Koeleman-Blessing M.

Coolmen’s

12-mrt-11

13-mrt-11

Westerloo J.A.M. van de

Of Westbrook Castle

Maneschijn-Jansen E.

nvt

15-mrt-11

Mennen-van Dijk D.

nvt

17-mrt-11

Hardy-Visser H.J.A.

Maurellys

17-mrt-11

Welvaarts P.

Van het Topeinde

21-mrt-11

Nimwegen E.M. van

Dutchlab’s

23-mrt-11

25-mrt-11

27-mrt-11

29-mrt-11

Rooseboom de Vries D.J.

Lange J. de

Visser S.J.M.

Off the Heather Field

Iselandslabs

Van de Jabolkeshut

Iersel T.F.C. van

nvt

31-mrt-11

Houba-Dubois P.

Tomtebolyckans

16-apr-11

Bruin-Jansen J. de

Fort Seven´s

17-apr-11

Wijnholts-Schonis M.L.M.

Winewoods

20-apr-11

Foto’s van de pups van Joke Ott.

dekberichten maart – april 2011 Combinatie

Fokker

Kennelnaam

dekbericht

dekdatum

Heybern’s Rhumba Jumps x Jane 2601550

Beekmans A.G.M.

nvt

05-03-11

13-01-11

Timantti Solid Nice Guy Smirnoff x Luna Dyan van ‘t Nieuwe Erf

Lange J. de

Iselandslabs

12-03-11

27-01-11

Tidebrook Mano Dorus x Charlotte van ‘t Bovenveen

Gaans C.L. van

Dyksichts Labradorable

16-03-11

25-02-11

Athlinne of Nature’s Garden x Rosa van ‘t Kieftendorp

Harmsen B.J.

Van ‘t Kieftendorp

21-03-11

13-03-11

Rembrandt 2709020 x Bowien van Mickey’s Farm

Vermeer-Heimans P.T.

Van Mickey’s Farm

24-03-11

18-02-11

Creekwater King of Hearts x Freon Pieke van de Jabolkeshut

Visser S.J.M.

Van de Jabolkeshut

24-03-11

29-01-11

Macita’s David Bowie x Tomtebolyckans Ronja’s Femme

Houba-Dubois P.

Tomtebolyckans

29-03-11

14-02-11

Heyburn’s Rhumba Jumps x Brook’s Valley Sara

Traa F.A.A.

nvt

29-03-11

18-02-11

Oliver od Himalajskeho Cedru x Fort Seven’s Catharina-Amalia

Bruin-Jansen J. de

Fort Seven´s

29-03-11

17-02-11

Snoopy’s Gang Publisher x Empress Freya of Chairwindermere

Meer-Stoelwinder v/d Th.

Of Chairwindermere

16-04-11

11-03-11

Griffioen O.

De la Maison de Montaigne

26-04-11

19-03-11

Huntmore Hunter Zepp x Beau 2695981

Geleijnse P.R.

Van het Hondenpaleis

26-04-11

12-03-11

Sallyjo’s Game Boy x Starlet Brecht van de Jachtfluiters

Fleur-Hobbs J.C.

Van de Jachtfluiters

30-04-11

08-03-11

Zymyis Heartbreaking Expression x Country Companion’s Dutch Harmony

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

NLV-dekreuenlijst Nieuw aangemelde reuen en mutaties voor de dekreuenlijst

Reuen van NLV-leden die voldoen aan de regelgeving voor de NLV-pupinfo kunnen worden aangemeld voor plaatsing op deze lijst.

Aanvullingen: Millers Square Hurricane Jack, Kingfields Oleâ&#x20AC;&#x2122;s Brown Beaver, Blixums Boy van de Rooise Heikant en Creekwater Blue Spirit zijn verwijderd van de reuenlijst op verzoek van de eigenaar.

Labrador Post 3 | juni 2011

gegevens reu naam: Cover My Eyes Obscured by Clouds NHSB: 2736475 geb. datum: 29/01/09 ouders: Carpenny Scenario (HD/A) x Magnificent Merry Go Round vd Weeward (HD/A) kleur: Zwart HD: A ED: vrij (vader 0-0*, moeder vrij) ogen: vrij 20/01/2011 optigen: Normal

overig tentoonstelling: meer keer U

gegevens reu naam: George van de Rooise Heikant NHSB: 2765896 geb. datum: 26/09/2009 ouders: Blixums Boy van de Rooise Heikant (HD/B) x Red van de Rooise Heikant (HD/A) kleur: Zwart HD: A ED: vrij (vader vrij, moeder vrij) ogen: vrij 23/02/2011

overig tentoonstelling: meer keer U

gegevens reu naam: Rocheby Frosted Jack (imp. UK) NHSB: 2789694 geb. datum: 17/09/09 ouders: SH CH Rocheby State Occasion (HD 4-6) x Rocheby Ice kleur: Geel (BBee) HD: A ED: vrij ogen: vrij 18/09/2010 optigen: Normal RD/OSD: Normal

overig tentoonstelling: U Veldwerk-kwalificatie: 1e U CACT 27/03/2011

Precious Neelix van t Chielewout is op 10/03/11 LCD-kampioen geworden. Tevens heeft hij het AC-M certificaat behaald.

gegevens eigenaar naam: J. de Krom-Pluim adres: Binnenpad 22, 4635 CJ plaats: Huijbergen / Nederland telefoonnummer: 0164-642088 e-mail: info@obscuredbyclouds.nl

gegevens eigenaar naam: TH.P. van der Linden adres: Heikampenweg 3, 5491 TP plaats: Sint Oedenrode / Nederland telefoonnummer: 0413-473307 e-mail: f.p.m.vanderlinden@hetnet.nl

gegevens eigenaar naam: L. Mulder adres: Stapelerweg 31, 7957 NA plaats: De Wijk / Nederland telefoonnummer: 0522-852323 e-mail: info@artemisstableslabradors.nl

Naiken Explorer heeft een nieuwe eigenaar : Y. de Rooij, tel.: 0161-433224, email: yvonnederooy@hotmail.com

gezondheidsmeldingen / meldingen overlijden Alle meldingen zijn afkomstig van de eigenaar en - waar aangegeven – voorzien van een dierenartsverklaring. In deze rubriek staan soms ook al wat oudere meldingen. Soms zijn honden al enige tijd geleden overleden en kunnen de eigenaren het niet opbrengen dit meteen te melden. Voor de database en het ‘bewaken van het ras’ zijn uiteraard alle overlijdensmeldingen van groot belang. Is uw hond ziek of overleden, maakt u dan gebruik van ons formulier (achterin elke LP). U kunt ook melden via onze website. Ook andere meldingen zijn van wezenlijk belang. Aan de hand daarvan komen soms afwijkingen in beeld, waarvan wij niet wisten dat deze zich in ons ras openbaarden. En: hoe eerder fokkers hiermee rekening kunnen houden, hoe beter voor het ras. Ook niet-leden kunnen uiteraard melden.

Overleden Toplicht Miracle’s Merry Topaz NHSB 2117137 (Sheenaron Merry Gellard x Toplicht Sultan’s Honey Miracle), geboren 6-3-1997. Overleden 22-6-2010. Topaz is geopereerd aan een tweezijdige stembandverlamming. Hiervan is hij goed hersteld en hij had geen benauwdheidsaanvallen meer. Plotseling hevig braken, eten weigeren, opgeblazen buik en epileptische aanval. Hij verslechterde snel. Dierenarts heeft hem in laten slapen. Jahalom Sjachor Gydeon NHSB 2104592 (Withara’s Regals Key to Harmony x Withara’s Lucky Lagoon), geboren 25-12-1996. Overleden 28-3-2010. Ouderdom. Belle NHSB 1988506 (Kas v. Janslust x Pjotter 1871593), geboren 12-2-1995. Overleden 1-2-2011. Nierfalen en ouderdom. Fairywood’s Zaino NHSB 2574527 (Foulby Huckleberry Finn x Fairywood’s Wild Romance), geboren 30-8-2005. Overleden 3-3-2011. Hersenvliesontsteking of hersentumor. Gruise Epper’s Saffra NHSB 2131207 (Flanders Pride Tipperary x Gruise Epper’s Pluto), geboren 25-6-1997. Overleden 10-3-2011. Nierfalen en ouderdom. Bobdog’s Jitterbug NHSB 2250414 (Loresho Twinjet x Bobdog’s Zoetrope), geboren 13-2-1998. Overleden 23-3-2011. Ouderdom.

A. Boxum

Super!!

Undine Branca v. Hamiltons Vonder NHSB 2066258 (Bubbles Roots Its a Kind of Tricks x Jip 1936424), geboren 12-51996. Overleden 5-3-2011. Ouderdom. Amazing Quinty v. Iromel-Joro NHSB 2291152 (Fairywood’s Yasjar Kemir x Shanti 2190648), geboren 30-5-2000. Overleden 25-3-2011. Vergroot hart en lekkende hartkleppen, daardoor zeer benauwd en vocht vasthouden. Mutiara’s Hitam Nina NHSB 2408177 (Flanders Pride Vivaldi x Farbourne’s Kiss from a Rose), geboren 28-7-2002. Overleden 28-3-2011. Vermoedelijk dilatieve cardiomyopathie, maar omdat er geen echografisch onderzoek is uitgevoerd, zou het ook hypertrofische cardiomyopathie geweest kunnen zijn. Tasja v.’t Florienshoes NHSB 2090580 (Tabatha’s Lieutenant x Sheba v.’t Florienshoes), geboren 31-81996. Overleden mei 2010. Ouderdom. Szybko NHSB 2152520 (I Am the Greatest of Dutch Print x Sheltey 2018104), geboren 4-101997. Overleden 3-1-2011. Ouderdom. Rijan Rangers Dear Dommel NHSB 2287592 (Fairywood’s King Walter x Rijan Rangers Lucky Lady Bernadine), geboren 22-11-1999. Overleden 7-4-2011. Ongeval. Molly’s Lodge Montgomery NHSB 2200803 Donalbain Shadow x Fogel Hlara Molly McGredy), geboren 24-6-1998. Overleden 4-4-2011. Ouderdom.

Ziekmeldingen Farbourne’s Ocean Mist NHSB 2803795 (Everwoods Eagertrieve Iceman x Farbourne’s Summerbreeze), geboren 20-7-2010. Beiderzijds artroscopie. Links LPC verwijderd, rechts LPC met kissing lesion med humerus. Brief specialist aanwezig. North Star de la Maison de Montaigne NHSB 2776644 (Southhoods Zoran x Coutry Compagnion’s Dutch Harmony), geboren 25-12-2009. Geopereerd aan LPC. Brief specialist aanwezig.

Uitslagen CAH-onderzoek Rowantree’s Make My Day NHSB 2698520 (Carpenny Scenario x Doo Be La Dee from Service Paradise), geboren 31-3-2005. Verhoogd koper Le Grand Cocher Lou Lou NHSB 2570637 (Whispering Bell Heather’s Daimler x Le Grand Cocher Beautiful Noa), geboren 3-8-2005. Chronische hepatitus op basis van koperstapeling. Milou NHSB 2715646 (Willcare Huntmors Gamemaster x Pepper 2495202), geboren 6-8-2008. Geen afwijkingen. Bayla v. Vierambacht NHSB 2590690 (Le Grand Cocher Bright Eyes Gizmo x Brandy v Vierambacht), geboren 3-1-2006. Hepatitis op basis van koperstapeling. Luna NHSB 2285775 (Mardas Evening Moon x Joy 2088393), geboren 9-3-2000. Chronische hepatitis op basis van koperstapeling. Diesel v’t Hoogeind NHSB 2673991 (Hunting Ameer vd Ansjoros x Doeska v’t Hoogeind), geboren 7-10-2007. Hepatitis op basis van koperstapeling. Chevy Kaylee v Iromel Jojo NHSB 2400724 (Kin of Bedrock Singin’in the Rain x Ginger v Silmarillion), geboren 7-5-2002. Chronische hepatitis op basis van koperstapeling. Diamante LOSH 0966812 (Flanders Pride Amaretto x Blakbusser Old Forest). Chronische hepatitis niet op basis van koperstapeling.

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

CMC

verslag

Nicky op crufts 2011 Tekst en foto’s: Jacqueline Hofland

In Kortrijk haalde Nicky (Withara’s Sarahs Smashing Nicky) op 15 november 2009 haar laatste CACIB-punt en werd daarmee Internationaal Kampioen. Dit betekende ook dat ze nu voor het leven gekwalificeerd was voor deelname aan Crufts. Dit is echt de show der shows; wat voor een sporter de Olympische Spelen zijn, dat is Crufts voor de hondenliefhebber. Elk jaar komen er in Birmingham ongeveer 28.000 honden om in vier dagen gekeurd te worden. Om daar wel goed voor de dag te komen heb ik met Nicky een zwaar trainingsprogramma afgewerkt. Ze had tenslotte twee nesten gekregen, het laatste nog in juli afgelopen jaar, maar toch wilde ik haar echt in een topconditie uitbrengen. Dat betekende veel extra fietsen naar Zeumeren, daar wandelen en veel zwemmen en na een uurtje langs de kortere fietsroute naar huis. Ze zag er top uit en was er helemaal klaar voor. De Labradors werden meteen al, op de eerste dag, donderdag 10 maart, gekeurd. Ik was samen met Marian van der Pijl naar Engeland afgereisd en ’s morgens tegen

Labrador Post 3 | juni 2011

8 uur liepen we al rond in de gigantisch grote hallen van de NEC, waar alles plaatsvond. Bij de benches lag ons nummer klaar en daar installeerden we Nicky en onze spullen. De eerste bekenden kwamen we al tegen, er zijn toch heel wat Nederlanders die er een jaarlijks uitje van maken om Crufts te bezoeken en de top van de Labradors in levenden lijve te aanschouwen. Dit was voor mij de eerste keer dat ik op Crufts kwam en het was echt indrukwekkend. Grote hallen, maar liefst vijf stuks, veel ruimte tussen de, heel grote, ringen. Een dergelijke grote ring is heel fijn voor een hond met goed gangwerk. In ring 33 werden de reuen gekeurd door Mr. D. Coode en er waren maar liefst 245 honden ingeschreven. Wij zaten in ring 34 en onze keurmeester was Mrs. J. Brabban. Ze had de zware taak om deze dag 278 teven te beoordelen. Dit vergt natuurlijk een heel speciale wijze van keuren. Ten eerste hebben ze veel meer klassen waarvoor je kunt inschrijven, maar liefst 13! En de hele groep komt in één keer de ring in en wordt dan hond voor hond door de keurmeester bekeken. Nicky mocht uitkomen in de Gundog Wor-

king Class en die was pas aan het eind van de middag. Nu hadden we mooi de tijd om goed in ons op te nemen hoe er gekeurd werd en waar de keurmeester voor viel. Ook kon ik uitgebreid in de catalogus kijken wie er allemaal ingeschreven hadden en dan speciaal welke Nederlanders. Bij de reuen hadden de volgende honden zich gekwalificeerd: Fairywood’s Aquarius en Lion, beide afkomstig van Toos van Elewoud. Helaas kon Toos de reuen door fysieke omstandigheden niet uitbrengen. Seven van Monique Viezen deed mee, net als Neelix van Toos van den Toorn. Ze zat net niet bij de laatste vijf, maar kon met een zesde plaats heel tevreden zijn. De beste prestatie van een Nederlander bij de reuen werd geleverd door Sander Nugteren met zijn gefokte hond Mio. Hij kwam uit in de Junior Class en werd derde! Mio woont inmiddels in Duitsland. Bij de teven zat Katie van Marianne van den Heuvel en deze eindigde bij de laatste zeven. Eindelijk kwamen wij aan de beurt! Ik had nog even tevoren lekker met Nicky buiten gelopen om haar wat frisse lucht en beweging te geven. Na een laatste poetsbeurt

was het moment daar: de eerste schreden op de heilige groene mat van Crufts. Ook Monica Koeleman met Polly zat in deze klasse. Nicky was erg springerig en opgewonden, eindelijk gebeurde er eens wat. Bij de keurmeester liet ze zich van haar beste kant zien. Omdat er niets wordt geschreven, sta je niet zo lang en daarna moesten we gaan lopen om het gangwerk te beoordelen. En daar kwam alweer de volgende hond. Ik dacht: dat was het dan, alle voorbereidingen voor ‘one minute of fame’. Toen iedereen apart gekeurd was, moesten we allemaal weer mooi staan en de spanning steeg. Wie gaat het worden? De keurmeester bleef maar kijken en van de een naar de ander lopen. Ineens kwam ze naar mij toe en gaf me een klopje. Maar wat bedoelde ze nu? Ze zei tenslotte niets… Ik ging wel naar het midden, maar pas toen de ringmeester me feliciteerde, drong het tot me door. Ik werd eerste met Nicky en Monica met Polly tweede! Wat een geweldig succes voor de Nederlanders! Voor Monica was het al de tweede keer dat ze op Crufts achter de bordjes stond. In 2008 was ze er met de vader van Polly, Bumper, en hij is toen eerste geworden. En het mooiste vind ik nog dat we die prestatie hebben geleverd met Labradors die er niet alleen heel

goed uitzien, maar ook nog heel goed kunnen werken, echte Dual Purpose Labradors dus.

ties en andere blijken van belangstelling. Het is echt heel indrukwekkend wat zo’n eerste plaats losmaakt.

Ik wil iedereen die meegeleefd heeft nog hartelijk bedanken voor alle lieve felicita-

(Beelden van Nicky op Crufts zijn te zien op: http:// www.youtube.com/user/jacquelinehofland)

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

uit de postzak

postzak Heeft u een mooie foto van uw Labrador, alleen, met een hondenvriendje, samen met de baas, of bijvoorbeeld tijdens een leuke activiteit? Stuur hem ons toe met een korte toelichting. Dit kan via e-mail als een apart JPG-bestand, met een minimale resolutie van 500 kB, naar redactie@nederlandselabradorvereniging.nl of per post naar Redactie Postzak, Sterappelgaarde 11, 3824 BJ, Amersfoort. We doen ons best om alle inzendingen op te nemen in een van de eerstvolgende uitgaven van de Labrador Post. Indien nodig behoudt de redactie zich het recht voor om kopij in te korten, te herschrijven of te weigeren. Commerciële uitingen zullen niet worden gepubliceerd.

In het water onze zwarte Labrador Oscar (Peatlands Impressive Wynono), vier jaar, en onze bruine Labrador Daya (Peatlands One Love in a Livetime), zes maanden oud. Daya krijgt op het strand van Kamperland onder begeleiding van haar grote broer de waterdoop. Mary Henselmans, Eindhoven

Zonnekind Sundream Nicky of the Smacklabs. Lizzy Botter

Lieveling Levi van Melanie. Suurling-Hoefman uit Almelo.

Voor mij is de jacht het mooiste dat je met Labradors kunt doen. In het veld is het echt genieten voor de Labrador en de voorjager. Dit is mijn Lotte (Kerstin Fan’e Kooie-Fenne). Jan de Groot

Onze driejarige Labrador Biko is zo’n knappe vent. Sophie en René du Mez.

Labrador Post 3 | juni 2011

Wij hebben drie Labradors met drie verschillende kleuren. De bruine is oma Lady. Vervolgens is de zwarte, Sterre, geboren. Hieruit is een blonde Labrador geboren, dit is Noa. Joke de Groot, Herwijnen

Murphy (Andrew Murphy of Gentlemens Grove) is afgelopen december 16 jaar geworden. Hij blijft het leuk vinden om te apporteren. In 2010 heeft Murphy nog met veel plezier meegedaan aan de VUT-wedstrijd. Als Labrador van 16 jaar heeft hij veel meegemaakt. Het eerste jaar begon niet goed, met ED aan beide ellebogen. De operaties zijn gelukkig goed verlopen. Vervolgens heeft Murphy zijn GG-1 diploma gehaald, behendigheid gedaan en natuurlijk jachtdiploma’s gehaald. Voor de serie Gooische Vrouwen heeft Murphy veel uren op de set doorgebracht en in de keuken van Willemijn gelegen. In seizoen vier overlijdt Murphy in de serie, een bizarre gewaarwording. Murphy moest ook meemaken dat hij in een pension bijna is doodgebloed nadat hij door een andere hond zwaar was verwond. Gelukkig heeft mijn zeer kundige dierenarts, drs. E.G. Darweesh uit Hilversum, Murphy weer op de been gekregen. Hierbij wil ik mijn dierenarts bedanken en alle mensen die in de loop van de jaren op Murphy hebben gepast. Ik hoop dat Murphy nog even meegaat, elke dag is mooi meegenomen. Ninette Haitsma

Baleau is op 24 februari elf jaar geworden en heeft een hondenkookboek gekregen. De tonijnkoekjes waren heerlijk. Charlotta van de Graaf

Meestal lukt het niet om een bewegelijke pup mooi op de foto te krijgen. Dit meisje van vier en een halve week oud ging er even mooi voor zitten en ik was er op tijd bij met mijn fototoestel. Ze is de derde generatie van door mij gefokte hondjes, Gentle de la Maison de Montaigne x Ned. Kamp. Creekwater Surf Scoter. Het blijft genieten, die kleine smurfen. Lien Griffioen, Leidschendam

Victor-Victoria’s Indigo (Diego, ook wel genaamd Gogo) en zijn zusje VictorVictoria’s Isabeau (Isabeau, ook wel genaamd Bobo) allebei 21 maanden. Bobo was een dagje op bezoek in Frankrijk, een warm familieweerzien. Deana Timmer, Zuid-West Frankrijk

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

uit de postzak

Cas is net één jaar geworden, en als verrassing gingen we een paar dagen naar Domburg. Hij is dol op de zee en het strand. En wat heb ik genoten van mijn dolblije jonge hond. Cindy Boëtius

Jesse en Kiaora zijn twee dikke vrienden, die samen volop genieten van het mooie weer. En als ik ze zo zie, geniet ik weer van die twee. De foto is gemaakt door Suzanne Snoek. Wendy den Otter Luna laat haar niet de kans ontnemen om even heerlijk in een watertje te zwemmen. Tinie Brouwer

Sara van ’t Hoogeind, (gefokt door M.J.N. van Weert-Scheepers) is vier maanden en heeft nog geen regen gezien, maar de tuinsproeier is natuurlijk ook geweldig. Els Canters en Joop Kas, Eindhoven

Stofzuiger Dat Labradors stofzuigers waren was ons reeds bekend. Onze Dino heeft een keer een scheerapparaat te pakken gekregen. Als we de gesloopte scheerkop op tafel uitspreiden, proberen we ons voor te stellen uit welke onderdelen een scheerkop bestaat. De drie belangrijkste onderdelen, de ronde mesjes, liggen er gelukkig. Na wat puzzelen komen we tot de conclusie dat we een tweetal stukjes plastic missen. De dierenarts heeft zijn braakmiddel al klaar liggen als ik aan kom. We blijven in de behandelkamer zodat we kunnen zien wat er allemaal uitkomt. Op een gegeven moment begint ie nerveus te likken en te gapen en te braken. Geen plastic, wel stukjes hout, een boterhammenzakje en een stuk leren halsband van tien tot vijftien cm. En ineens wordt er veel duidelijk. Ongeveer een week geleden waren we met de auto met Dino op weg waarbij hij zijn halsband met de riem eraan nog om had. Toen we op de plaats van bestemming kwamen, lag de riem in tweeën en misten we het uiteinde ervan. Als hij het scheerapparaat niet had gesloopt, had Dino nu nog met een boterhammenzakje en een stuk leer in zijn maag rondgelopen. Roy Krijger en Nanda Hagemeijer, Amsterdam

Labradorpost Labrador Post13 || februari juni 2011 2011

Clubmatchcommissie CMC Een foto van onze Luna, ze is nu twee jaar en dol op zwemmen. Ze vindt het prachtig om met een flinke aanloop en bijbehorende duiksprong het water in te springen. In het water springt nog een Labrador mee. Jenny van Mourik Voetbal? Slaapverwekkend! Dit is het nest (tien pups) van onze Labrador Luna, geboren op 27 maart jl. Annemieke de Lange

Dit is Gijzer. Na een fijne training MET de baas, is het goed rusten OP de baas. Yvonne Meijer

Onze Bo (Brooksvalley’s Everall) is eerste geworden bij de gehoorzaamheidstraining. Hij is erg trots op zijn eerste beker (en zijn baasjes ook). Wendy Hermsen Op zondag 3 april 2011 hebben wij een strandwandeling in Noordwijk gemaakt met de honden uit het nest van onze Labrador Coco (rechts op de foto). De honden zijn geboren op 12 februari 2010 (afstammelingen van Destiny of the Barking Voices en Huntmore Hunter Zepp) en afkomstig van de Labrador Gardens uit Langbroek. Toeval was dat de honden exact dat weekend een jaar geleden het nest hebben verlaten. Wat een feest om elkaar weer te zien en uren met elkaar op het strand door te brengen. André Borst en Marina Coolsma

Derfel is verslingerd aan stokken. Hij heeft alleen moeite om de stoklengte goed in te schatten, dus het is oppassen geblazen als hij langsdendert. Robert en José Markerink, Lochem

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

uit de postzak Voor de liefhebber Ik heb 20 jaargangen Labrador Post vanaf 1990. U kunt ze ophalen bij ons in Frankrijk. U bent van harte welkom met uw hond. Wij wonen tussen Bordeaux en Toulouse, eleonore@film-id.com, tel.: 0033 553 20 15 56. Op de foto staan onze honden in de Pyreneeën. De gele Labrador is 11,5 jaar en heeft goed meegelopen op een berg met een niveauverschil van 750 m. Ik was er heel erg blij mee dat het nog zo goed ging. De zwarte Labrador is haar dochter van zes jaar. De Westie is een verklede Labrador en is het eerste boven op de berg. Ook al meer dan tien jaar. Eleonore Hofman

Diesel (Go Go Noor from the Frisian Village (eigenaar A.S Feenstra) x Withara’s Tycoon Four of a Kind (eigenaar familie Tamminga) is een North-West Labrador van Terschelling en destijds toebedeeld aan Rinse en Carmen en hun zoon Jean Luc Kraaijenoord. Rinse Kraaijenoord is een Alzheimerpatiënt en Diesel was gewild, omdat wandelen goed is voor Rinse. Tijdens de training in het bos, verdwaalde Rinse terwijl hij de dummie moest verstoppen. De trainster bedacht dat Rinse dan maar de dummie moest worden. Diesel heeft zo geleerd om de baas terug naar huis of de auto te brengen. Sindsdien zijn ze onafscheidelijk. Annie Feenstra en Klaas Visser, Terschelling-West

Labrador teef Luna knuffelt en speelt met huisgenote Drentsche Patrijshond Twirre the Gloucester. R. Jüch, Zuidbroek

Hier is Marley (somebody to love Fan’t Detica) onze kat aan het uitdagen. Ze was hier nog een kleine puppie. Inmiddels is ze twee jaar en een stuk groter geworden. Laura Hansen, Midwolda

Labrador Post 3 | juni 2011

James vindt het hier fantastisch. Lekker genieten van het zonnetje en een beetje ‘bijbruinen’, maar waar blijft de butler met een drankje en een snack? Hans Roijmans

kinderpost

kinderpost Heb je ook zoâ&#x20AC;&#x2122;n mooie foto van jou en je Labrador? Wil je vertellen of laten zien wat jullie allemaal samen beleven? Op deze pagina hebben we plaats voor jou. Stuur snel je foto, brief of tekening naar ons toe. Dat kan via mail naar redactie@nederlandselabradorvereniging.nl of per post naar Redactie Postzak, Sterappelgaarde 11, 3824 BJ, Amersfoort.

Jasmijn is dol op onze Saar en speelt graag doktertje met haar. Saar (Sunshine, achter â&#x20AC;&#x2DC;t dijkje) is hier drie maanden oud en vindt het allemaal prima. Ze geniet van alle aandacht die ze krijgt. Jasmijn en Saar zijn twee dikke maten.

Labrador Cooper met Isa, de kleindochter van Ellen Paaimans-Kuhlmann.

FLOOR Ik heb een maatje Het is echt mijn kameraadje Ze helpt mij altijd Ze is een echte meid Ze kan niet praten Maar dat kan ik niet laten Dat maakt niks uit Want ze hoort elk geluid Ze heeft een zacht karakter Dat zal je niet snel merken Want ze moet ook werken Ze is lief Ik heb haar hart gestolen en in de mijne gezet Ik ben een dief Ik heb haar lief

Linde Dibbelink, 11 jaar

Niels en Renske zijn heerlijk aan het spelen en zwemmen in het zwembad, en een beetje zonnebaden hoort daar ook bij. Kyra, onze anderhalf jaar oude Labrador wil graag meedoen, en zal de wedstrijd wie het snelst bruin is met stip winnen. Ingezonden door Wendy van der Looij.

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

postzak overleden honden

overleden honden Uw overleden Labrador verdient natuurlijk een plaats in de LabradorPost. Bij uw verhaal vermelden wij graag de volledige stamboomnaam, inclusief NHSB-nummer, data van geboorte en overlijden, en de namen van beide ouders. Als u dat wilt, kunt u ook een foto meesturen (een apart JPG-bestand, met een minimale resolutie van 500 kB). Deze wordt bij uw bericht geplaatst. Wij willen proberen zoveel mogelijk inzendingen in de eerstvolgende uitgave te plaatsen, daarom verzoeken wij u rekening te houden met een maximum van 200 woorden. Indien nodig zullen langere stukken door de redactie worden ingekort. Uw kopij kunt u per email sturen naar redactie@nederlandselabradorvereniging.nl of per post naar Redactie Postzak, per adres Sterappelgaarde 11, 3824 BJ, Amersfoort. Elders in de LabradorPost en op onze website staat het formulier voor melding van overlijden voor de database van de NLV. Wilt u dit ook invullen en opsturen naar de Algemene Begeleidingscommissie?

Faith

Faith van Nieuw Ossenwaard, NHSB 2455234 Amber van Zeisdal x Rowdy 13 mei 2003 – 12 januari 2011 Mijn lieve kleine bonbonnetje is niet meer. Onverwachts voor ons beiden overleed Faith tijdens de wedstrijdtraining aan een acute hartstilstand. Een levenslustige, actieve, vrolijke en gezonde hond van ruim zeven jaar. Faith was mijn eerste eigen meisje, vol trots nam ik haar met drie weken oud in mijn armen. Het mooiste wat me overkwam. Een meisje om lekker mee te knuffelen, zwemmen, wandelen en om mee te werken. Net als een kat koppeltje duikelen, een echte knuffelkont dat was mijn Faith. Zwemmen was naast werken het grootste plezier dat ik haar kon geven. Van jongs af aan hebben Faith en ik diverse disciplines getraind. Velen kennen ons dan ook van de AC-certificaatdagen, het showen, de apporteer- of van G&G wedstrijden. Op alle vlakken hadden wij samen veel plezier, wat weer resulteerden in een flink aantal bekers. Faith was de eerste Labrador (2009) die sinds jaren ervoor zorgde mee te mogen doen aan het Nederlands Kampioenschap Gedrag & Gehoorzaamheid klasse 1. Ze haalde daar de vijfde plaats en in 2010 mochten wij weer meedoen. Ook dit jaar had Faith weer

Labrador Post 3 | juni 2011

mee mogen doen. Dit seizoen haalde ze alleen nog maar vierde plekken en ik was benieuwd wat ze nu nog had gedaan. Helaas, heeft het niet zo mogen zijn. Als ik alle NK’s, bekers en linten in kon leveren om mijn meisje terug te krijgen, dan had ik geen seconde getwijfeld, ze was dan weer hier bij mij. Nu zijn dit de herinneringen die wij delen. Mijn enige troost is dat Faith geen pijn heeft gehad. Ze was vrolijk en helemaal in haar sas, we waren samen, ze deed iets wat ze helemaal geweldig vond. Voor Faith de mooiste dood ter wereld, voor mij als eigenaar de grootste verschrikking. Haar aanwezigheid wordt ontzettend gemist, de liefde, de trots en het respect voor haar blijft. Mijn kanjer. Met trots zeg ik dan ook: Het was fijn om jouw baasje te mogen zijn. Find the door to the promised land, just believe in yourself. We got to keep the Faith. Always in our heart.

Debora Toonssen

Nohr Nena van ’t Meijelicht, NHSB 2754623 Follies mon oncle x Ruby van ’t Meijelicht 19 juni 2009 – 23 maart 2011 In augustus 2009 kreeg ik Nohr. Mijn derde Labrador teefje én voor het eerst een kleine zwarte dame. Voor haar waren er Fanessa en Bo, twee blonde ronde Labradors aan wie ik met heel veel plezier terugdenk. Het duurde even voor Nohr er was, maar daar was het telefoontje waar ik zo lang op had gewacht. Een klein zwart teefje met een overbite wat haar voor de fok ongeschikt maakte was voor mij beschikbaar. De overbite maakte haar juist grappig en komisch en heb ik nooit meegemaakt dat ze zonder morsen kon

drinken. Maar welke Labrador kan dat wel? Wat was het heerlijk om weer zo’n klein, blij hondje in huis te hebben en we trainden en wandelden heel wat af. Al snel luisterde ze goed en werd het een fijne en sociale hond. Najaar 2009 kwam ik tijdens een wandeling met Nohr ten val en heb ik met de kinderen en de fokster de opvang geregeld. Daarna waren we weer bij elkaar en konden we lekker samen wandelen. Langzaam kreeg Nohr steeds gezondheidsproblemen. Vele bezoeken naar de dierenarts volgden en ook operaties waren noodzakelijk. Maar iedere keer stond ze weer dapper en gezond op. De laatste tijd bleef ze tobben. Vele bezoeken aan de dierenarts die altijd voor ons klaarstond en heel veel liefde en aandacht hebben helaas niet kunnen voorkomen dat ze uiteindelijk is overleden. Nohr is er niet meer en ik mis haar enorm. Ze heeft niet veel tijd gekregen om te laten zien wat een fantastische hond ze was.

Mevrouw C.C. van den Bosch-Vos, Breukelen

Toby

Toby v.d. Johannes Hoeve, NHSB 2090590 Mallorn’s Topgallant x Cindy vd Johannes Hoeve 7 september 1996 – 3 mei 2011 Lieve Toby, na bijna vijftien jaar hebben wij afscheid moeten nemen van jou. Jij mooie, ontzettend lieve Labrador. Het ging niet meer, wij konden jou zo niet nog langer laten lijden. Helaas was je doof en sinds kort ook blind en juist die blindheid gaf jou heel veel angst, je durfde niet meer naar buiten, je ging mee, omdat het niet anders kon, maar liever niet. Je toonde geen interesse meer in je lievelingseten, water drinken deed je ook al niet meer. Het lopen ging steeds moeilijker en moeizamer, tot je op een gegeven moment niet meer op kon staan. Wij hebben toen deze zware beslissing moeten nemen, met pijn in ons hart. Lieve Toby van de Johanneshoeve, wij zullen jou nooit vergeten. Bedankt voor de fijne, gezellige, liefdevolle jaren die we met jou mochten beleven.

Je baasjes, Familie Bordewijk

Nana

Amrita Valley’s Ananda, NHSB 1983500 Clover – Field’s Enchanting Radhika x Boggey Valley’s Aron 28 december 1994 – 20 maart 2011 Ik kreeg Nana als cadeau ruim zestien jaar geleden en een cadeautje was het. Ik wist totaal niet wat ik moest doen in het begin en had ook niets, maar we zijn er samen uitgekomen en vriendinnen voor het leven geworden. Na anderhalf jaar kwam choco Sam er bij, maar onze band was heel speciaal. Ik ben erg dankbaar, dat ik zolang voor haar heb mogen zorgen en er van heb mogen genieten en dat ze heel natuurlijk is ingeslapen. Ze was op en het is goed zo.

dige lieve en mooie Mia mogen genieten, ze was namelijk 7,5 toen we haar als herplaatste hond kregen. Dat ze erg populair was bleek niet alleen toen ze nog leefde, maar ook na haar verlies getuige de vele kaartjes met medeleven en troostende woorden dat Mia zich geen betere baasjes kon wensen. Voor ons was zij onze eerste hele bijzondere Labrador, sterk op mensen gericht, zachtaardig van karakter. Tegelijkertijd stond ze ook haar mannetje als ze belaagd werd door één of twee reutjes. Ze was extreem nieuwsgierig naar iedereen en andere honden. Als een echte Labrador hield ze erg van water, ook als het erg koud was in de winter, favoriet was bij haar toch de sneeuw, waar ze heerlijk door heen kon struinen en de sneeuw opsnuiven.

Ingrid Bolwerk & Pieter Dieckmann

Puck

Sonja van Leeuwen

Je baasjes Eefje en Herman Logger, Zwolle

Mia Aloha Puck van Hamiltons Vonder, NHSB 2149958 Toplicht Marvel’s Bramble Star x Dusky Dawn v.h. Oosterhuis 10 september 1997 - 6 mei 2011

Bobdog’s Jitterbug, NHSB 2250414 Imp (Zweden) Loresho Twinjet x Bobdog’s Zoetrope 13 februari 1998 – 23 maart 2011 Helaas hebben we onze lieve Mia op 23 maart jl., bij ons thuis, laten inslapen. Ze heeft de mooie leeftijd bereikt van 13 jaar en 1 maand. We hebben gelukkig waardig afscheid van haar kunnen nemen, met een blijvende stoffelijke herinnering aan haar, zo hebben we haar toch weer thuis. Ze kampte vanaf januari met toenemende ouderdomskwalen, waarbij ze de laatste dagen moeilijk uit haar mandje kwam en ook niet meer echt uitgelaten wilde worden. Ook haar levendige en lieve blik werd minder in een paar dagen. Ook de warmte, zo vroeg al in maart, speelde haar duidelijk parten. Alles bij elkaar maakte het dat wij het moeilijke besluit hebben genomen. We hebben ongeveer 5,5 jaar van onze gewel-

is er ook een stukje van ons zelf gestorven. Op 10 september 2011 zou Puck veertien jaar zijn geworden en ondanks haar gebreken van een oud hondje ging het allemaal nog redelijk. De eetlust was prima maar de dagelijkse wandelingetjes werden korter en Puck had natuurlijk speciaal dieetvoer, want ze was een beetje mollig. Enige maanden geleden constateerde onze dierenarts een gezwel aan het tandvlees van de bek van Puck, mogelijk goedaardig. Half april zijn we een weekje op Ameland met vakantie geweest en hebben daar voor een onafhankelijke beoordeling dierenarts Schols geconsulteerd die ons stellig wist te vertellen dat het een kwaadaardige tumor in de mondholte was en niet meer operabel was. We moesten het van week tot week bezien, Puck zou zelf wel aangeven wanneer de tijd daar was, en dat gaf zij op vrijdag 6 mei aan. Eten, drinken en slikken kostte haar moeite en zij bloedde veel uit haar bek. Uit respect voor Puck hebben we besloten haar op een diervriendelijke wijze uit haar lijden te verlossen en haar in laten slapen. Puck, lieverd, bedankt voor al die tijd dat je bij ons bent geweest en alle liefde die jij ons hebt gegeven. Geniet van je rust met je maatje Joep in het hondenhemeltje.

Met intens verdriet, maar uit respect voor Puck, hebben we in overleg met Arjen Roozeboom van Dierenkliniek Ittersum besloten haar op vrijdag 6 mei te laten inslapen waarna wij haar hebben weggebracht naar het Dierencrematorium in Drachten en zij op maandag 9 mei is gecremeerd. De as hebben we in onze tuin begraven en er een prachtige plant opgezet. Puck ligt naast Joep, haar grote vriend en maatje, die eerder in oktober 2009 is overleden. Joep kregen wij als pup van acht weken van Marrie Koster en tijdens de trainingen leerden we Puck kennen. Puck was een herplaatsinghondje van ongeveer twee jaar. We wilden proberen om Puck er bij te nemen als vriendinnetje voor Joep. Vanaf het eerste moment waren het maatjes door dik en dun. Lange wandelingen, dagelijkse zwemuurtjes, tweemaal per jaar op vakantie naar Ameland, de zee, het bos, het strand, te veel om op te noemen. We hebben jaren van elkaar kunnen genieten, het is nu echt leeg en stil in huis. Wat is er nu belangrijker dan liefde aan je hondjes te kunnen geven en te kunnen ontvangen? Met Puck

Stitch

Fairywoods Zano, NHSB 2574527

Cambremer Tom Sawyer x Fairywoods Wild Romance 30 augustus 2008 – 3 maart 2011 Lieve Stitch, Veel te vroeg hebben we al afscheid van je moeten nemen. Je had van ouderdom moeten sterven, niet door iets in je bolletje. Wat was je lief, toen onze dochter Bente kwam en wat was ze dol op jou. Dag maatje, brave jongen, grote vriend, we missen je verschrikkelijk. Hopelijk ben je nu gelukkig en weer zoals je vroeger was. Heel veel knuffels en kusjes van baasje en vrouwtje Louis en Esther en mini-vrouwtje Bente.

Familie Tillieu, Made

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

JPC

verslag

nederland op de IWT 2011 Tekst: Koos Kommers Foto’s: Greta en Eline Kommers

Hongarije had dit jaar de eer om de Internationale Workingtest te mogen organiseren op het schitterende landgoed rond het paleis van Fertöd. Dit paleis, ‘het Hongaarse Versailles’, is gebouwd tussen 1720 en 1766. Het behoorde toe aan de familie Esterházy, een rijke aristocratische familie. Het landschap bestaat voornamelijk uit bos met lange lanen en heel hoge bomen, waar ongetwijfeld veel fazanten overheen zijn gedreven en dat daardoor prachtige schoten zal hebben opgeleverd. De tijd van de heel grote drijfjachten lag voor de Tweede Wereldoorlog, maar nog steeds is er een behoorlijke populatie fazanten aanwezig. In het bos lagen enkele stukken grond met lage begroeiing, zodat eigenlijk alles aanwezig was om mooie proeven uit te zetten. Het enige wat ontbrak was water. De vijver was opgedroogd en daardoor was het onmogelijk om waterproeven uit te zetten om het waterwerk van de honden te kunnen testen. De proeven waren uitgezet rond een ‘Bagatelle’, een rond huis met daarin gevestigd de administratie, catering, toiletten en alles wat er verder nog nodig was om dit evenement goed te laten verlopen. Door deze

Paleis Esterháza, Fertöd. accommodatie en de ligging van de proeven was alles prima centraal geregeld. Als keurmeesters waren uitgenodigd: Heike Klieber (vice-president FCI retrievers), Robin Wise, Kevin Doughty, Tom Smith en Les Mclean. Uitermate ervaren keurmeesters, die op uitstekende wijze hun proeven hadden uitgezet, praktijkgericht en zonder circusachtige trekjes. Op het oog goed te doen, maar met voldoende finesses erin verwerkt om erop te keuren en onderscheid

tussen de honden te kunnen maken. Er waren vier Nederlandse teams aanwezig in Hongarije, te weten: Nederland 1 (NLV-team) met Koos Kommers, Jan Sluijs en Aleid Wobbes. Nederland 2 met Joost de Fouw, Rinus Biemans en Mart van de Wiel. Nederland 3 (NRC-team) met Rinus Heijmans, Rob Schmidt en Roy Ehbel en Nederland 4 met Bob van Campen, Henny Schoor en Heidi Allon. Allemaal gedreven voorjagers, die er niet tegen opzien om 1350 km te rijden om hun hond uit te

De Nederlandse deelnemers. 48

Labrador Post 3 | juni 2011

brengen in een competitie waar kwalitatief goed getrainde Retrievers vanuit tien verschillende landen aan deelnemen. En die ook weer 1350 km moesten terugrijden, uiteraard. De sfeer onder de deelnemers, in het bijzonder bij de Nederlandse teams, was prima en zo hoort dat ook. Zo goed mogelijk proberen te presteren en sportief met elkaar omgaan, zijn in mijn ogen aan elkaar verbonden en dat moet worden gekoesterd. Bij deze IWT voelde dat in ieder geval heel goed en daar speelde de organisatie een belangrijke rol in. De organisatie heeft er alles aan gedaan om een eersteklas IWT te organiseren en dat is de pas zes jaar bestaande Working Retriever Club of Hungary uitermate goed gelukt. Locatie perfect, ervaren keurmeesters, praktijkgerichte proeven, weinig wachttijd, catering goed geregeld, op tijd ’s middags gereed met de proeven en als klap op de vuurpijl een mooi galadiner op zaterdagavond in het paleis. Met een overvloed aan eten, drinken en Hongaarse dansers plus muziek. De Schotse kilts, Oostenrijkse, Hongaarse en Hollandse klederdrachten werden zeer gewaardeerd en kleurden mooi bij elkaar. Voor het NLV-team begon de reis op donderdagmorgen, 12 mei, om half zes, toen er vanuit Den Helder met de Defender 130

koers werd gezet naar Passau (Zuid Duitsland), waar de nacht zou worden doorgebracht, alvorens op vrijdag de laatste kilometers richting Fertöd af te leggen. De 130 blinkt niet echt uit als het op lekker zitten aankomt, maar hoeveel honden en rommel je ermee kunt vervoeren is echt ongelofelijk. Voor de autoliefhebbers onder ons, een Landrover Defender 130 kan 148 kilometer per uur rijden op de Duitse Autobahn. Echt waar. Je moet dan wel wat vaker tanken. Onderweg werd er voornamelijk over jachthonden en honden trainen gebabbeld, waardoor de reis snel verliep. Onderweg een hapje eten en wandelen met de honden, waarbij we nog een slang (Hazelworm = ongevaarlijke slangvormige hagedis) tegenkwamen. Wat kan zo’n ‘grote’ slang toch een heftige reactie teweegbrengen! In Passau overnacht in een klein hotel, Burgwald genaamd. Lekker aan de schnitzels en het bier gezeten, vroeg naar bed en de volgende dag verder op pad naar Hongarije. Vrijdag 13 mei in de middag aangekomen bij het Regina-pension in Hegykó, waar Aleid plus aanhang al een paar dagen ontspannen op de rest van het team zat te wachten. Om drie uur, terwijl wij op een terras lekker in de zon zaten, kwam de Hollandse fanclub langs die per vliegtuig achter ons aan was gereisd. Rotterdam–

Wenen, huurautootje, uurtje rijden en je bent in Hongarije. Erg luxe en het kost veel minder dan met de auto. De club was compleet en het feest kon dus beginnen. ’s Avonds aanmelden bij het secretariaat en met zijn allen aan tafel voor heerlijk Hongaars eten (veel vlees). Zaterdag 14 mei om negen uur opening van de IWT, in stralend weer. Na het voorstellen van de keurmeesters gingen alle deelnemers op pad voor hun eerste proef. Bij alle proeven werd er gebruik gemaakt van alarmpistolen. Op drie van de vijf proeven die zaterdag werden gehouden was een walk up. Markeerapporten en blinds vormden, zoals te verwachten was, de hoofdmoot van de opdrachten. De afstanden gingen deze dag niet over de honderd meter heen en de terreinomstandigheden, met soms zeer hoog gras, zorgden voor de moeilijkheidsgraad. Proef vier was deze dag het buitenbeentje. Er moest daarbij een singel worden uitgedreven. Bij aanvang van de proef stond het team op een pad, er vielen zes schoten, en de keurmeester gaf aan dat er een of meer apporten ergens links van het pad in de dekking moesten liggen. Na een klein stukje walk-up kreeg een hond de opdracht om het gebied uit te zoeken, waarbij de voorjager gewoon mocht meelopen. Eigenlijk jaagde je nu je Labrador voor

Walk-up in hoog gras. een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

JPC

verslag

als een spaniël. Met je handen in je zakken langzaam vooruitlopend op het pad zorgde je ervoor dat de hond in het aangewezen gebied bleef zoeken. Daarna werd hond twee aangewezen om op een blind in het bos te werken. Aan het eind van een karrenspoor, een paar meter in de dekking, lag een dummy. Als laatste kreeg hond drie vanuit de bosrand van rechts naar links een markeerapport, dat in zeer hoog gras viel. Door het ‘spaniëlen’ waarbij een hond dichtbij aan het werk was en af en toe een keerfluitje kreeg, werd het voor sommige honden toch wel spannend. Deze proef week af van het normale en was daardoor erg interessant. Omstreeks vier uur zaten de proeven erop en ging een ieder zijns weg om zich voor te bereiden op het galadiner in het paleis. De Nederlandse teams hadden redelijk tot uitstekend gepresteerd en de tussenstand was als volgt: vijfentwintigste plaats: Nederland 2, zeventiende plaats: Nederland 1, vijftiende plaats: Nederland 4 en Nederland 3 stond op de eerste plaats. Tijdens het galadiner werd dit bekend gemaakt. Dat leverde natuurlijk een levendige discussie op, waarbij elke proef tot in detail werd nabesproken. De avond was, zoals ik al eerder schreef,

Volksdansers in kleurrijke kleding geweldig gezellig. Het eten en drinken was heerlijk en de Hongaren gaven nog een prachtige demonstratie volksdansen. Toch gingen de meeste teams rond elf uur naar huis omdat het gewoon verstandig is om met een frisse kop de volgende dag aan de start te verschijnen. In de nacht van zaterdag op zondag begon het te regenen, zodat we de tweede dag van de IWT geheel in plastic hebben rondgelopen. Gelukkig werd het in de loop van de middag droog. Het bleef wel bewolkt en er stond een stevige bries.

Op zondag, misschien om de voorjagers iets meer rust te geven, mocht er meer vanaf post gewerkt worden. Voor de honden waren de afstanden, tot maximaal honderdtwintig meter, soms langer dan op zaterdag. Zij moesten dus gewoon vol aan de bak. Ook deze dag weer blinds, markeerapporten en verleidingen. Bij totaal andere proeven, maar wel op dezelfde locaties als zaterdag. Als voorbeelden van wat we deze dag zoal ‘voor de kiezen’ kregen een summiere omschrijving van proef zes en proef tien. Proef zes: een blind (zonder schot) en een

Geduldig wachten terwijl een ander werkt. 50

Labrador Post 3 | juni 2011

Spanning bij de fanclub.

dubbele markeer in de dekking. Honden op post. Links van de honden (op vijfenveertig graden) vielen er twee schoten en hoog boven de dekking vlogen er twee dummy’s achter elkaar door de lucht. Voordat deze mochten worden geapporteerd, moest er eerst een hond op een blind worden gestuurd, die op honderd meter aan het eind van jonge aanplant lag, recht voor de honden. Daarna mochten de andere honden werken op de twee markeerapporten. Ondanks het feit dat de honden de markeerapporten duidelijk door de lucht hadden zien vliegen, moest er flink worden doorgezocht om deze binnen te krijgen. Proef 10: drijfjacht en drie blinds. Honden op post. Er werd een bosperceel met veel kabaal uitgedreven in de richting van de honden. Na einde drift kregen de honden één voor één de opdracht om een dummy op te halen. De dummy’s lagen in een bosperceel met veel houtobstakels, dummy één rechtvooruit en de andere dummy’s op vijfenveertig graden links en rechts. Na afloop van de proeven, rond drie uur, was het de taak van de organisatie om te gaan rekenen. Voor de leden van Nederland 3 werd het heel spannend of zij hun eerste plaats hadden vastgehouden. Nederland 2 en 4 hadden een goed gevoel over de zondag, want zij hadden goed gepresteerd en wij als Nederland 1 wisten dat wij waren gekelderd in het klassement.

Het liep bij ons op de zondag niet helemaal naar wens, we wisselden mooi werk af met tweemaal het missen van een dummy en dan weet je dat het voor het klassement de verkeerde kant uitgaat. Het is niet anders. Na het optellen van de punten bleek dat er een barrage nodig was tussen Denemarken 2 en Finland 1. Voor welke plaats dat zou zijn werd niet bekendgemaakt. Een ver markeerapport gaf uitsluitsel. Denemarken 2 voerde deze opdracht het beste en ook het meest stijlvol uit. Iedereen werd verzocht om naar het paleis te gaan, waar rond vijf uur de prijsuitreiking zou beginnen. Toch wel erg benieuwd naar de uitslag ging iedereen op weg. Alle teams verzamelden zich op de grote binnenplaats van het paleis waar op het bordes de IWT en het organiseren ervan nog eventjes werden belicht. De helpers en de keurmeesters werden bedankt en Heike Klieber en Tom Smith bedankten de deelnemers voor hun sportieve gedrag en enthousiasme. Eén voor één werden de teams opgeroepen om op het bordes hun certificaten in ontvangst te komen nemen. Daarbij bestond de gelegenheid om de organisatie, keurmeesters en helpers te bedanken, om daarna via de andere trap weer naar beneden te gaan. Dit was toch wel heel bijzonder. De bekendmaking van de tweede en eerste plaats werd gedaan door prins Esterházy, die de menigte in een aantal talen vloeiend toesprak. Uiteindelijk werd dui-

delijk dat Duitsland 4 (team met fantastisch werkende golden retrievers) tweede was geworden en dat Nederland 3 de IWT 2011 op zijn naam had geschreven. Een buitengewoon goede prestatie van Rinus, Rob en Roy met hun Labradors. Daarna werden felicitaties uitgewisseld en afscheid genomen. Iedereen ging op weg naar het pension voor nog een nachtje Hongarije of, zoals wij, op weg naar huis. Terugkijkend op de IWT kunnen we stellen dat het perfect was georganiseerd op een buitengewoon mooie locatie waarbij gebruik gemaakt mocht worden van een van de mooiste paleizen van Hongarije. Dat maakte het wel heel speciaal. Onze meegereisde fanclub was er verantwoordelijk voor dat er voor elk team geapplaudisseerd werd. Ze zorgden met hun aanwezigheid voor een heleboel gezelligheid op de dagen zelf en tijdens het galadiner. Volgend jaar is Zwitserland aan de beurt voor het organiseren van de IWT.

Uitslag IWT 2011 1

Nederland 3

Duitsland 4

Denemarken 2

Nederland 4

Nederland 2

Nederland 1

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Ria Nijhof bijt het spits af in de nieuwe serie ‘Fokker aan het woord’. De komende tijd zullen Labradorfokkers in een interview hun persoonlijke ervaringen en visie toelichten. Mogelijk houden andere fokkers er andere standpunten op na of stroken de inzichten van geïnterviewde fokkers niet met de uitgangspunten van de NLV. Reacties en discussie zijn daarom van harte welkom!

fokker aan het woord 1 Tekst en foto’s: Amanda Velt

‘Een hond mag best een beetje vlees hebben’ Eibergen- Aan een rustig landweggetje, in het groene landschap van de Achterhoek, woont en werkt Ria Nijhof. Ze runt een ‘retriever en jachthondenhotel’ en fokt ruim 15 jaar Labradors onder de kennelnaam ‘Holterhook’. Terwijl stagiaire Nienke een groepje honden uit de kennel haalt en meeneemt voor een wandeling langs de beek, liggen de bejaarde Millie en pup Lisa onder de keukentafel aan onze voeten. Ria vertelt over het ontstaan van haar kennel, maar al gauw komen er principiële vraagstukken uit de Labradorfokkerij aan de orde. Ria’s vader was jager en als jong meisje hielp Ria bij het trainen van de honden. Als een jachthond was opgeleid tot B-niveau werd hij verkocht. Eén van deze dieren was een Labrador. ‘Zo’n hond wil ik later ook’, dacht Ria. In 1991 was het zover en werd ‘Tessa’ haar eerste Labrador. Ria: ‘Ik moet eerlijk zeggen: als ik toen bij een broodfokker was gekomen had ik er waarschijnlijk ook één gekocht, want ik wist nog nergens wat van’. In haar contacten met pupkopers houdt ze dit in gedachten: ‘Zo werkt het: je wilt graag een pup, je ziet zes van die koppies over een plank en je bent verkocht’. Met Tessa volgde Ria jachttraining. ‘Ik ging naar de clubmatch in Apeldoorn en Tessa bleef over in de open klasse bij de laatste tien, daar was ik zó trots op’, vertelt ze lachend. Ze vervolgt: ‘Als fokhond heeft ze verder niet veel gepresteerd. In elk van de vier nesten zat wel wat, een levershunt, een overbeet, een LPC. Het was altijd wat anders. Met kinderen van Tessa zijn we daarom niet verder gegaan en uiteindelijk is ze

Labrador Post 3 | juni 2011

hier als huishond begraven’. Desondanks betekende Tessa voor Ria wel ‘het begin van het virus’. ‘Sunny’ was de volgende hond, een dochter van ‘Philipstown Artaban’. Ria: ‘Ik had die reu gezien op een show en dacht: ‘daar wil ik wel een teefje van’. Sunny werd de stammoeder van de Holterhook kennel. Ze bracht in combinatie met Bowie (Fogel Hlara Harbourlight) Tom (Holterhook Jamiroquai’s Falling) voort, die inmiddels een hele rij titels op zijn naam heeft staan. Het hondenpension beschouwt Ria als haar werk, de fokkerij als een ‘uit de hand gelopen hobby’. ‘En dat moet het ook blijven’, zegt ze. ‘Ik heb best veel honden, dat moet zichzelf wel een beetje bedruipen. Het kost veel: voer, shows, dierenarts. Maar de financiële kant mag niet de hoofdzaak worden. Dan ga je dingen uit het oog verliezen. Dan ga je honden inzetten voor de fokkerij die je eigenlijk niet zou moeten gebruiken. Ik denk dat dit teveel gebeurt, als ik zo eens om me heen kijk’. Ze vervolgt: ‘Het is belangrijk dat je eerlijk naar je honden kijkt, naar wat er allemaal fout kan gaan. Gezondheid is heel belangrijk. Niet alleen die paar dingen die volgens de regels moeten. Je kunt epilepsie bijvoorbeeld stil houden, maar als jij een hond hebt waar je zoiets bij ziet, dan moet je die niet meer gebruiken en onmiddellijk een streep door je plannen zetten’. Onlangs plaatste Ria één van haar reuen uit. Jiddo, een zoon van haar ‘Donna’, bleek niet zo goed te vererven als ze hoopte. Enkele pups bleken gezondheidsproblemen te hebben. Bij één hondje werd een ernstige LPC geconstateerd. ‘Het is wel gek’,

zegt Ria. ‘Donna had al twee nesten gehad, zonder problemen, alles was zeer naar wens. En dan houd je uit het derde nest een mooie reu en blijkt hij dingen te geven die je niet gepland had’. ‘Weg ermee’, besloot ze daarom. Ria: ‘Hij ligt nu heerlijk op de bank bij een gezin in Nijmegen. Het is natuurlijk leuk om iemand een dekking te geven. En het dekgeld is fijn voor in je hondenpot. Maar als je het met tegenzin doet omdat je bang bent dat er misschien weer iets mis gaat, dan kun je beter met zo’n reu stoppen’. Ria vindt het geen groot probleem om afstand te doen van honden die niet aan haar verwachtingen voldoen. Je kunt niet alles houden, anders zit je straks met heel veel honden waar je niets mee doet. Ze moeten allemaal eten en wandelen. Er zijn gelukkig heel veel mensen die liever geen pup willen. Vaak zijn dat heel gemotiveerde mensen die er goed over hebben nagedacht. Natuurlijk is het is altijd wel even slikken als een hond weggaat. Maar die honden gaan er qua aandacht enorm op vooruit, die zijn me na een week vergeten’. Als Ria een jonge reu heeft, is ze het eerste jaar ‘een beetje selectief’ in het toestaan van dekkingen. ‘Hij kan zelf wel mooi zijn, maar je weet niet wat er allemaal van komt’, zegt ze. ‘Als je hond een titel haalt, belt iedereen. Dat heb ik met Tom ook gezien. Hij werd jeugdkampioen en ik kreeg in één week drie aanmeldingen voor dekkingen’. Maar zeker zo’n eerste jaar moet je kritisch zijn. Je kunt beter afwachten hoe de pups opgroeien en of ervan komt wat je hoopt’. Om te beoordelen hoe een hond vererft, heb je volgens Ria ongeveer een jaar nodig. ‘Heb je tegen die tijd zo’n, vijf, zes nesten uit verschillende combinaties, dan krijg je een aardig beeld. Geeft je hond bijvoorbeeld een elleboogprobleem door, dan komt dat in verschillende nesten voor. Kenzo en Ritchie hebben nu acht nesten, de jongste pups zijn net geboren, daar kan je nog niets van zeggen. De oudste zijn nu een maand of tien. Er zijn tot nu toe nog geen gezondheidsklachten gekomen, er kreupelt niks, de mensen zijn tevreden, de karakters zijn leuk. Dan ga je zo geleidelijk aan naar groen licht’. Volgens Ria weet je pas aan het einde van zijn leven echt zeker of een reu het ‘goed gedaan’ heeft. Ze velt haar oordeel op

grond van zijn nakomelingen, niet van daarop volgende generaties. Maar is het niet zo dat verborgen gebreken pas naar voren komen als zijn achter-achterkleinkinderen onderling gekruist worden? Ria: ‘Dan zou je pas na 25 jaar weten hoe hij het gedaan heeft. Als je je daar veel zorgen om maakt, dan kun je nu heel moeilijk combinaties bedenken. Ik denk dat je niet in zoveel generaties moet wroeten, maar dat je moet kijken naar wat je nu hebt en daar verstandige dingen mee doen’. Het beperken van het aantal dekkingen per reu vindt Ria een goed idee voor de eerste twee jaar van zijn carrière. ‘Maar als dan blijkt dat zo’n reu in meerdere combinaties goed en met name gezond vererft, dan vind ik dat er geen limiet meer moet zijn’. Ze stelt: ‘Als een hond van elf jaar met 250 nakomelingen het goed doet en goed sperma heeft, waarom zou je hem dan uitsluiten van de fokkerij?’ ‘Om te voorkomen dat zijn verborgen gebreken zich door de hele populatie verspreiden?’ werp ik tegen. Ria: ‘Dat is wel waar, maar als je steeds vers en nieuw door elkaar gaat doen, dan krijg je hetzelfde. Dan heb je een enorme doos vol nieuwe vreemde snoepjes, waarvan je ook niet weet wat het oplevert’. Als ik vertel dat ze bij de Wetterhoun plannen hebben om door middel van het inkruisen van andere rassen verse genen in te brengen, zegt Ria: ‘Met verse genen haal je ook verse foute genen binnen’. Dat bepaalde reuen overmatig ingezet worden betwijfelt Ria. ‘Je hebt een tijdje dat iedereen naar een reu loopt, maar dan komt er weer een andere leuke jonge reu en dan gaan ze daar weer naar toe’. Ria zegt niet wakker te liggen van lijnteelt: ‘Maar dan moet je ze niet tè dicht op elkaar hebben en je moet vooral wel heel goed weten wat je doet. Onze Kenzo en Ritchie hebben een halfbroer-halfzus combinatie in hun stamboom zitten. Dat heeft die fokker gedaan, omdat hij heel goed weet hoe het zit. Ik denk dat dit soort honden hun type heel sterk doorgeven, hun hoofd, hun karakter, dat zijn trekken die heel typerend zijn’. Ria ziet ook een bezwaar: ‘Ik denk dat je het niet eindeloos kunt terughalen. Ik zal op de voorouders van Kenzo en Ritchie niet teruglijnen, daar moet je iets nieuws tegenover zetten. Maar wat is nieuw in een ras?’ Dan lacht ze vrolijk: ‘Misschien moeten we toch de bastaard van de buren maar eens uitnodigen….’

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Wat vindt Ria van DNA-testen? ‘Ik ben bang dat we op een punt komen dat er een programma is waar je een nummer van je hond kunt invoeren en dat er dan uitrolt wie daar bij past. Je kunt het ook overdrijven. Bijvoorbeeld die EIC-test (Exercise Induced Collapse), dat wordt zo’n trend. Het risico is dat mensen teveel naar testresultaten gaan kijken en niet meer naar de hond. Stel dat ik al mijn honden zou testen op EIC en dat daar uit zou komen dat Bowie drager of lijder zou zijn’. Ze schiet even in de lach: ‘Volgens mij is hij veel te lui om zo’n aanval te krijgen’. Dan vervolgt ze: ‘Die hond heeft 250 kinderen. Zou zo’n uitslag een reden zijn om hem uit de fokkerij terug te trekken? Die hond is dan afgeschreven, terwijl hij nooit een aanval heeft gehad en ik mij afvraag of er werkelijk wat aan de hand was’. Ria maakt de vergelijking met de OptiGen test: ‘Philipstown Artaban zou destijds een lijder zijn, optigen C. Wij zeiden al: ‘Dat bestaat niet. Die hond heeft zoveel teven gedekt uit verschillende lijnen, daar had dan allang een PRA-hond uit moeten komen. Dat moet een A-hond zijn’. Later vonden ze een ander gen bij die test, en toen bleek die hond vrij te zijn. Dan ben je wel mooi je hond kwijt. Die testen: ik houd daar niet zo van. Die gewone dingen zoals het ogen spiegelen vind ik prima. Afwijkingen aan de heupen en ellebogen zijn zichtbaar op

Labrador Post 3 | juni 2011

een foto. Maar verder vind ik dat je vooral goed en eerlijk naar de honden moet blijven kijken’. Hoe ziet Ria de rol van de rasvereniging? ‘De rasvereniging moet vooral informatief zijn. Ik denk niet dat het goed is dat de vereniging met het vingertje staat van: ‘dit mag wel en dit mag niet’. Bijvoorbeeld de regel dat je geen sperma van overleden honden mag gebruiken. Als ik dat graag zou willen, zou ik dat wel doen, hoor. Dan laat ik me niet door een regeltje weerhouden. Dan zetten ze me maar een keer op dat lijstje. Ik vind dat je als fokker verantwoordelijk bent voor je plannen en voor wat je uitvoert’. Een regel die van Ria mag worden afgeschaft is dat een hond die stip- en driehoekjescataract heeft, wordt uitgesloten van de fokkerij. Ria: ‘Dat driehoekje blijft een driehoekje, daar hebben ze geen last van. Ik vind het een overweging waard om die honden toch in te zetten, in combinatie met een vrije hond’. De verplichting van het oogspiegelen zou ze willen opheffen op het moment dat een hond een jaar of zes, zeven is. ‘Als ze dan nog vrij zijn, dan is het wel een keer klaar. Als een hond van acht cataract krijgt is het ouderdom en dan staat er voor de rest van zijn leven ‘cataract’ achter zijn naam’.

Als we naar buiten gaan, nemen we de puppy’s mee, die tijdens ons gesprek heerlijk hebben liggen slapen in hun ren in de bijkeuken. Op het terras scharrelen de zes vrolijke, mollige hondjes rond. Wat vindt Ria van de aanpassing van de rasstandaard, waardoor keurmeesters kritisch zijn op overgewicht? Ria: ‘Ik vind het prima dat ze daar op letten, maar ze moeten vet niet verwisselen met massa. Heel veel Labradors hebben een mooie ribbenton en zijn daarnaast veel te smal gevoerd. Een hond die er mooi uitziet, moet je ook mooi laten worden. Ik zeg tegen mijn pensionklanten ook wel eens: ‘Laat hem maar eens drie kilo zwaarder worden, dan zul je zien dat hij veel mooier is’. Dat past beter bij het type hond’. Ria is van mening dat mensen hun pups vaak veel te smal en te schraal laten opgroeien. ‘Dierenartsen hameren altijd maar op dat gewicht. Zo’n schrale hond bouwt geen spiermassa op. Zeker als hij ook nog heel veel in de bench moet. Als ze dan in het park mogen donderjagen, zit er niks op wat het tegenhoudt. Dat gaat allemaal zo kapot. Ik vind dat heel griezelig’. Is overgewicht dan niet schadelijk voor de gewrichten van opgroeiende pups? Ria: ‘Overgewicht wel, maar niet wat er tussenin zit. Een pup moet goed gevoerd worden en verantwoord bewegen. Een hond mag best een beetje vlees hebben’.

ABC-telefoon

chippen van pups soms gaat er iets fout... Tekst en foto’s: Annelies Boxum / nlv-pupinformatie@kpnplanet.nl

U heeft als fokker een nestje gefokt, keurig volgens alle regels. En uiteraard worden er stambomen voor de pups aangevraagd bij de Raad van Beheer. Om deze stambomen te ontvangen moet u als fokker een aantal stappen ondernemen. het aanvragen van stambomen Voor de duidelijkheid volgt hier de volledige procedure voor de aanvraag en afgifte van stambomen: • Binnen 21 dagen na de dekking doet u dekaangifte door middel van het invullen en opsturen van het daarvoor bestemde formulier van de Raad van Beheer. • U ontvangt van de Raad van Beheer een bevestiging met daarbij een voorbeeld van hoe de stamboom van de pups er gaat uitzien. Fouten in namen kunt u naar aanleiding hiervan nog tijdig laten corrigeren. • Tevens ontvangt u een geboorteformulier. Dit formulier dient u ingevuld en ondertekend binnen tien dagen na geboorte van de pups op te sturen naar de Raad van Beheer. Indien u het formulier te laat instuurt, kan er een boete worden berekend en kan het zijn dat de chipper van de Raad van Beheer later dan door u gepland is uw pups komt chippen. • U ontvangt een rekening voor afgifte van stambomen en het inbrengen van de chips bij de pups door de chipper van de Raad van Beheer. Het niet direct betalen van de factuur kan een vertraging opleveren van het chippen. • Betaalt u keurig op tijd, dan ontvangt u een kaartje van de chipper met daarop

een datum en tijdstip wanneer deze zal komen om de pups te chippen. Meestal gebeurt dit als de pups tussen de vijf en acht weken oud zijn. fouten bij het chippen Soms gaat er iets fout met het chippen en indien u zelf geen chipreader in huis heeft, komt u daar vaak pas achter als de pups al bij de nieuwe eigenaar zijn. Zo ontvingen wij een melding van een pupkoper, dat een door hem gekochte pup een verkeerde chip bleek te hebben. Toen deze pup voor de eerste controle bij de dierenarts op bezoek kwam, bleek zijn chip niet te corresponderen met de barcode in het paspoort. Een andere pupkoper had een pup gekocht, die tijdens een bezoek aan de dierenarts twee chips bleek te hebben. Als dat tijdens het chippen is gebeurd, dan moet er ook een pup in dat nest zijn zonder chip. Dit zijn een paar voorbeelden van wat er fout kan gaan bij het chippen. Wie de fout gemaakt heeft, is vaak niet meer duidelijk te krijgen. Het kan uiteraard een fout van de fokker zijn, die twee keer dezelfde pup heeft aangereikt aan de chipper, of een fout die gemaakt is bij het invullen van de paspoorten. Maar dit is niet altijd het geval. Er kan ook iets fout gaan in de administratie van de chipper, hij heeft bijvoorbeeld de barcode van de pups bij het verkeerde NHSB-nummer geplakt. Om dit te voorkomen kunt u een aantal voorzorgsmaatregelen nemen.

zen en doorgegeven heeft aan de Raad van Beheer, gekoppeld aan de chip door middel van de daarbij behorende barcode. • U hebt een pen bij de hand om af te strepen welke pup is gechipt en u houdt bij in welke volgorde de pups zijn gechipt. • U zorgt ervoor dat de pups duidelijk gemerkt zijn en dat u de pups die gechipt zijn eventueel apart, bijvoorbeeld in een andere ren, kunt zetten. Samen met u zal de chipper de pups één voor één van een chip voorzien. Op uw lijstje kunt u afstrepen welke pup een chip heeft. Na het chippen volgt de administratieve afhandeling. De chipper plakt de barcodes op het daarvoor bestemde formulier. Maar ook hierbij kan het fout gaan. Het is mogelijk dat de chipper de verkeerde barcode bij een NHSB-nummer plakt. Dus ook hier is een goede controle noodzakelijk. Vraag de chipper om alle chips te controleren. En dan niet alleen om te kijken of er een chip aanwezig is, maar vooral om te zien of het nummer van de barcode correspondeert met het nummer van de chip bij de pup. Controleer tevens of de naam en het NHSB-nummer horen bij het chipnummer van de pup. Mochten er fouten gemaakt zijn, dan kunt u daar direct op reageren en voorkomt u veel problemen en onnodige onkosten achteraf. Tot slot een tip: indien u zelf geen chipreader in uw bezit heeft, is het misschien mogelijk tijdens de periode dat uw pups uitvliegen een chipreader van uw dierenarts te lenen.

voorzorgsmaatregelen Wat voor voorzorgsmaatregelen treft u voordat de chipper komt? • U zorgt ervoor dat u de stamboom van de teef – moederhond- heeft klaarliggen. De chipper wil deze graag zien ter controle. • U hebt genoteerd welke naam u voor welke pup heeft gekozen. Door het chippen wordt het NHSB-nummer, dus ook de namen die u voor de pups geko-

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

Gezondheidsvaria mastceltumoren (Mastocytomen) Tekst en foto’s: Dr. G.R. Rutteman (specialist veterinaire oncologie Universiteitskliniek Utrecht) en Dr. E. Teske (specialist medische oncologie Universiteitskliniek Utrecht)

Mastceltumoren (mastocytomen) bij de hond en kat: gedrag, diagnostiek en behandeling. Inleiding Er zijn weinig tumorziekten zo misleidend en met zoveel variatie als mastceltumoren bij de hond. Ter illustratie: Twee honden komen bij de dierenarts met een weke onderhuidse zwelling die lijkt op een lipoom (vetgezwel). Bij de eerste hond blijft de dikte onveranderd voor vele jaren. Bij de tweede hond evenwel kunnen vroeg of laat nieuwe zwellingen ontstaan en kunnen deze zwellingen gaan ontsteken, zweren, en kan er vergroting van de lymfeklieren optreden. Zelfs verspreiding (metastasering) naar milt of lever (zelden de longen) kan plaats vinden. Complicaties in de vorm van braken of diarree en soms bloedarmoede kunnen het gevolg zijn. Bij beide honden kan er sprake zijn van een mastocytoom (afgekort: MCT). Een MCT is dus een tumor die in alle gevallen als capabel voor maligne (kwaadaardig) gedrag beschouwd moet worden, maar dit soms niet of pas zeer laat vertoont. Mastcellen zijn afkomstig van primitieve voorlopers van bloedvormende cellen dan wel van niet uitgerijpt bindweefsel. Mastcellen zijn aanwezig in de huid, in het slijmvlies van het maagdarm-kanaal en de ademwegen, in beenmerg, milt en lever. Ze spelen een rol bij de afweer, en wel bij het op gang brengen van ontstekingsreacties, zoals die na een insectenbeet. Een hinderlijke rol spelen ze bij overgevoeligheidsziekten, zoals astma. Onder de microscoop zijn de cellen met speciale kleuringen te herkennen, volgeladen als ze zijn met donkerpaarse korrels. Deze korrels bevatten de stoffen (bijvoorbeeld histamine en heparine) die ontstekingsreacties op gang brengen door prikkels van buiten. Dergelijke ontstekingsreacties kunnen ook optreden als tumoreuze mastcellen spontaan stuk gaan. Dit kan

Labrador Post 3 | juni 2011

leiden tot reacties elders in het lichaam, zoals braken, diarree en benauwdheid (door het samentrekken van spieren in de luchtwegen en de toename van slijmvorming). Fig 1: Mastcellen met karakteristieke paarse korreling.

indien er tumorhaarden ontstaan in lymfeklier of buikorganen. Indien nieuwe MCT’s elders in de huid optreden, verspreid over het lichaam, zal het veelal om nieuwe primaire tumoren gaan. Elke patiënt met MCT moet daarom na behandeling van de eerste tumor goed gecontroleerd worden. Bedrieglijk is het fenomeen dat soms gezien wordt bij MCT’s, waarbij een onschuldig ogende zwelling gaat jeuken en ontsteken, en enkele dagen later lijkt weg te trekken (in de Engelse literatuur genoemd het teken van Darier (= Darier’s sign). Dit kan optreden als gevolg van het vrijkomen van ontstekingsfactoren, zoals eerder genoemd. Fig 2: Mastocytoom in de huid van een boxer: de rode kleur duidt op de bijkomende ontsteking.

Ontstaan en vóórkomen Er is wel gedacht aan een verband tussen chronische ontstekingen van de huid en het ontstaan van MCT. Bij een deel van de MCT’s is een mutatie van een gen (genaamd c-kit) gevonden, waardoor dit gen hyperactief wordt en tot ontregelde groei leidt van cellen met deze afwijking. MCT’s vormen de in aantal belangrijkste huidtumor bij de hond en zijn nummer twee bij de kat. De leeftijd waarop ze optreden, is zeer variabel, met een enkele maal optreden beneden zes maanden, dat soms spontaan verdwijnt, en een piek rond negen jaar. De Boxer, Bulldog, Boston Terriër, Bullterriërs, en Retrievers, met name de Labrador en de Golden, hebben vaker een MCT dan andere rassen. Verreweg de meeste MCT’s ontstaan in de huid, maar ze kunnen ook optreden in milt, lever, maag of darm en de voorste luchtwegen (palatum = verhemelte, farynx = keel, larynx = strot). Bij zeker een kwart van de honden en katten met MCT ontwikkelen zich vroeger of later nieuwe haarden. Deze nieuwe haarden kunnen een teken zijn van uitzaaiing, vooral indien ze optreden in eenzelfde gebied, en zeker

Diagnostiek In principe kan elk gezwel - en zeker een in de huid - een MCT zijn. Om deze mogelijkheid te onderzoeken, is veelal celonderzoek (cytologie) van een naaldbiopt afdoende. De dierenarts neemt met een klein naaldje een hoeveelheid cellen af, die worden uitgestreken op een glaasje. Na droging, fixatie en kleuring kan de cytoloog in meer dan 90% van MCT’s komen tot de juiste diagnose. Een enkele maal - bij verlies van typische kenmerken zoals de paarsige korreling - kan het nodig zijn een weefselbiopt te nemen voor histologisch onderzoek.

Bij het in kaart brengen van het type tumor en de uitbreiding zal naast het hiervoor genoemde onderzoek de huid in totaal nagevoeld moeten worden en moeten lymfeklieren in het stroomgebied worden beoordeeld. Bij een reële inschatting van de kans op het bestaan van zichtbare metastasen elders zal ook een echografisch onderzoek van de buik, met name gericht op lymfeklieren, de milt en de lever, uitgevoerd dienen te worden. Bij het vermoeden van afwijkingen in lymfeklieren of de buik zal ook daarvan een cytologisch onderzoek van een naaldbiopt wenselijk zijn. Soms is de uitslag daarvan moeilijk te plaatsen: het vinden van enkele mastcellen in een uitstrijkje hoeft geen bewijs te zijn van metastasering, want in al deze organen kan normaal ook een beperkt aantal mastcellen voorkomen. Figuurlijk gesproken: er is wit, er is zwart en er is een groot aantal tinten grijs. Röntgenonderzoek van de borst (thorax) kan beperkt blijven tot dieren met tumoruitbreiding aan de voorzijde van het lichaam, in het bijzonder indien lymfeklieren in dat deel van het lichaam bij het onderzoek betrokken zijn, of in die zeldzame gevallen, dat er sprake is van benauwdheid. Tenslotte zal bloedonderzoek gedaan worden ter controle van leveren nierfunctie, en soms van bloedcellen en stolling.

zitac. Een andere complicatie kan zijn een verhoogde bloedingsneiging, met name in de directe omgeving van de tumor. Dit is uiteraard een lastige complicatie bij een geplande operatie. Deze verhoogde bloedingsneiging kan voorkomen als gevolg van vrijkomen van heparine. De TNM-classificatie wordt aangevuld met de letter A, indien er geen algemene ziekteverschijnselen op conto van de tumor aanwezig zijn, en met de letter B, indien deze wel aanwezig zijn. Ook dit heeft invloed op de behandelbaarheid en de prognose. Bij dieren waarbij metastase-ontwikkeling plaatsvindt zal veelal als eerste de regionale lymfeknoop worden aangetast. Bij andere dieren is verspreiding van de tumor zichtbaar in de vorm van tumorhaarden in de directe omgeving van de primaire tumor, satellieten genoemd. Vervolgens kan verspreiding van de tumor optreden naar lymfeknopen op afstand, de milt of de lever, zelden de longen. In enkele gevallen kan de tumor zich uitbreiden tot het beenmerg of bloed (mastcelleukemie). Bij de kat wordt mastcelleukemie vaker gezien (zie verder). Fig 3: Mastocytoom met satellieten (uitzaaiingen in de directe omgeving).

Samengevat Bij het lichamelijk onderzoek legt de dierenarts allereerst de klinische gegevens vast: de grootte van de tumor en de fixatie, het aantal en de plaats van de tumoren (samengevat onder de term T van ‘Tumor’), de eventuele betrokkenheid van de regionale lymfeklier (term: N van ‘Node’) en het bestaan van eventuele metastasen (term M). Deze TNM-classificatie is bepalend bij het bepalen van de behandelbaarheid, met chirurgie, radiotherapie, al of niet met medicijntoediening. In het verlengde hiervan geeft de TNMclassificatie een voorspelling - tot op zekere hoogte - van het gedrag volgend op de behandeling, dus van de prognose. Ten tweede stelt de dierenarts vast of de hond hinder ondervindt van complicaties, veroorzaakt door het vrijkomen van ontstekingsfactoren uit de tumor. Zoals eerder genoemd kan dit braken of diarree betreffen, maar ook kortademigheid, beide veroorzaakt door het vrijkomen van histamine. zo nodig kunnen deze complicaties bestreden worden door een medicijn dat dit effect van histamine blokkeert, zoals

Histologie Bij het vinden van houvast omtrent de prognose kan ook histologisch (weefsel)onderzoek van de tumor helpen. Indien de hond of kat wordt geopereerd, zal de patholoog het type tumor kunnen bevestigen en kunnen beoordelen of de randen van het weggehaalde weefsel vrij van tumor zijn. Wanneer het laatste niet het geval is, neemt de kans op lokale hergroei toe, alhoewel waarschijnlijk in minder dan de helft van dergelijke gevallen, wonderlijk genoeg. Een tweede kenmerk waarop de patholoog de MCT kan beoordelen, is de histo-

logische graad van kwaadaardigheid. Deze gradering wordt vastgesteld op basis van het groeipatroon, de differentiatie (mate waarin de cellen overeenkomen dan wel afwijken van normale mastcellen), en de delingsactiviteit. Onderscheiden worden graad 1 (goed gedifferentieerd), graad 2 (matig gedifferentieerd) en graad 3 (slecht gedifferentieerd). Een hogere gradering is bij de hond verbonden met een toegenomen kans op kwaadaardig gedrag, met name van de kans op lokaal ernstige weefselinfiltratie en ulceratie (zweervorming) en op metastase-ontwikkeling. Deze gradering berust wel op een subjectief oordeel, en de beoordelingen ervan door pathologen kunnen sterk uiteenlopen. Absolute voorspellingen over het verband tussen gradering en prognose kunnen niet worden gedaan en gradering alleen kan niet worden beschouwd als een betrouwbare basis voor de planning van de behandeling in individuele gevallen. Voor grotere groepen honden met een MCT geeft de gradering wel de kans waarop metastasering zal optreden: metastasering is zeldzaam voor honden met een graad 1-MCT, maar kan optreden bij 5-30% van graad 2-tumoren en tot wel 70% bij honden met een graad 3-tumor. De gradering is gekoppeld aan de kans op agressief gedrag (en dus de prognose) zowel na chirurgie, alsook na bestraling en chemotherapie. Bij katten is er een andere relatie tussen de kans op metastasering en de histologische classificatie (zie verder). Bij de kat komen twee types MCT voor. Histologisch onderzoek kan (I) een relatief benige (goedaardige) histiocytaire vorm aantonen, gelokaliseerd in de huid van met name jongere katten, die zelfs spontaan kan verdwijnen. Siamese katten lijken vaker dit - op zich minder vaak voorkomend - type MCT te krijgen. De meerderheid van de cellen van een dergelijke MCT lijken op histiocyten die de korrels (granula) in de cel missen. Een tweede vorm is (II) de mastocytaire, met cellen vergelijkbaar met die in MCT van de hond. Deze - meer frequente - vorm ziet men bij oudere katten, met de piek rond tien jaar. Ze treden op in (A) de huid of (B) viscera (inwendige organen: milt, lever, maag-darmkanaal). De histologische classificatie van de mastocytaire vorm van het feline MCT is gebaseerd op groeipatroon en cellulaire differentiatie en heeft prognostische waarde. Onderscheid wordt gemaakt tussen een compact subtype met goed gedifferentieerde mastcellen

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

in omschreven diktes (de meest voorkomende huidvorm) en een diffuus type van meer anaplastische (=afwijkende) cellen, die vaak diffuus infiltreren in de omgeving. Dit diffuse mastocytaire subtype MCT komt minder vaak voor in de huid (=cutis), maar heeft wel een toegenomen risico op verspreiding naar lymfklieren en ingewanden. Regelmatig komen deze MCT’s voor in de milt, lever en het maagdarmkanaal, met soms metastasen naar de huid: opletten dus! Deze viscerale vorm betrekt ook geregeld het beenmerg erbij, met als resultaat mastcelleukemie in rond 40% van de gevallen. Onbehandelde katten kunnen er snel door komen te overlijden. Opmerkelijk genoeg leidt verwijdering van de milt en het toedienen van prednisolon bij veel dieren nog tot een lange tijd van leven, zonder klachten.

fig. 4: Klinische stagering van MCT in de huid bij de hond: voorgestelde wijziging.

Factoren die de prognose beïnvloeden Histologische gradering Hiervoor is reeds het belang van de histologische gradering voor het voorkomen van recidieven en metastasen, en dus de prognose, aangegeven. Klinische stagering Geen enkele factor zal voor een individueel dier precies kunnen voorspellen hoe het gedrag van de tumor is en de uitkomst van de behandeling. Toch heeft de klinische stagering (volgens de TNM-classificatie) invloed op de prognose. Een stageringsysteem van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uit het jaar 1980 lijkt achterhaald en er ligt een voorstel tot wijziging (zie verder). Bij het oude systeem werd de aanwezigheid van meerdere huiddiktes als ongunstiger beschouwd dan de aanwezigheid van metastasen in de lymfeklier, maar recent onderzoek heeft laten zien dat het omgekeerde het geval is. Wel blijven de mate van infiltratieve groei en ulceratie, en regionale metastasering verbonden met een verhoogde kans op metastasering op afstand; is dat laatste eenmaal het geval – er is dan sprake van aanwezigheid van macrometastasen - dan geeft dit een groot risico op dood door tumor op korte termijn. Klinische stagering van MCT in de huid bij de hond: voorgestelde wijziging zie figuur 4

Labrador Post 3 | juni 2011

De locatie van de tumor De locatie van de tumor heeft mogelijk ook invloed op de prognose. Ten eerste omdat de plaats de mogelijkheid van radicale chirurgie (= volledige verwijdering) kan beïnvloeden. Deze mogelijkheid zal groter zijn bij een MCT op de romp, dan bij een op de poot. Ten tweede omdat er enkele locaties zijn waar een primair MCT kan voorkomen, die met een groter dan gemiddelde agressiviteit verbonden zijn. Er zijn aanwijzingen dat dit het geval is bij een MCT op de snuit (neus, lippen) en misschien ook op het preputium (voorhuid). De locatie op het scrotum, de lies, of het perineum (gebied onder de staart) werd vroeger ook beschouwd als relatief ongunstig, maar recente publicaties konden dit niet bevestigen. De viscerale vorm van de ziekte brengt een relatief slechte prognose met zich mee, alhoewel dit bij katten minder sterk het geval lijkt te zijn, mits adequaat behandeld (zie eerder). Andere prognostische factoren Behalve naar de histologische gradering van maligniteit kan de patholoog in het weefsel kijken naar andere factoren die verband houden met de mate van agressief gedrag. Bij histologisch onderzoek kan ook een kleuring worden uitgevoerd op elementen in de kern van mastcellen, die zilver binden. Deze kernstructuren worden om deze reden argyrophylic nucleolar organizer regions (AgNORs) genoemd.

Het aantal per kern is gekoppeld aan de groeisnelheid. Ook andere zogenaamde proliferatiemarkers hebben mogelijk invloed op het gedrag en de prognose. De aanwezigheid van een mutatie in het gen c-Kit in MCT’s ontregelt de groei van cellen en is via deze koppeling ook gerelateerd aan een agressiever gedrag. Daarnaast biedt een mutatie van het gen echter de mogelijkheid om het dier met een zogenaamde c-Kitremmer te behandelen (zie later). Bij de kat wordt de prognose in hoge mate bepaald door het histologisch subtype en de groeiwijze, zoals eerder genoemd, dus door de klinische stage (beide factoren met onderlinge invloed op elkaar), en minder door het aantal haarden. Ook hier geldt evenwel dat het bestaan van satellieten een ongunstig teken is, evenals de aanwezigheid van tientallen haarden verspreid over het lichaam, zoals een enkele maal gezien. Therapie Radicale chirurgie Radicale chirurgie houdt in dat de primaire huidtumor (eventueel samen met een aangetaste regionale lymfeklier) in zijn geheel wordt verwijderd. Hoe groter de marges om de primaire tumor - met zo nodig ook verwijdering van aangrenzende spieren indien de tumor daar dicht op zit of

Radiotherapie Radiotherapie kan worden overwogen indien de kans op een lokaal recidief hoog wordt geschat: dit betreft met name tumoren met groei tot in het sneevlak na de operatie. Als eerder genoemd, is de kans op een lokaal recidief dan ongeveer 30%. Externe radiotherapie, toegediend in vele fracties (15-20x, over een duur van 3-4 weken, met een totale stralingsdosis van 4045 Gray) kan bij een gelokaliseerd MCT in ongeveer 50% van de gevallen een goed resultaat geven voor een periode van langer dan één jaar. Indien deze radiotherapie wordt gebruikt als hulp volgend op niet-radicale chirurgie (wanner het sneevlak niet tumorvrij is) dan zijn goede resultaten beschreven in meer dan 80% van de gevallen bij de hond met een graad 1- of 2-MCT. Chemotherapie (CT) Chemotherapie kan worden overwogen bij betrokkenheid van regionale lymfeklieren. Evenzo kan de optie van CT worden overwogen bij graad 3-tumoren en bij MCT’s in locaties die als ongunstig worden gezien en in aanwezigheid van andere voor de prognose ongunstige factoren (zie eerder). Toch is er verbazend weinig goede informatie aanwezig met betrekking tot de kans op een goede reactie (response rate) van MCT’s op CT. Prednisolon als orale medicatie gaf slechts

Bij Macy is een mastocytoom weggehaald. een complete respons bij 1 op de 21 honden. Lomustine (of CCNU) leverde ook slechts één complete response op en 7 partiële, in 19 honden met MCT’s, met een mediane responseduur van 77 dagen. Toediening van lomustine is verbonden aan een aanmerkelijke toxiciteit. Combinatie-CT is in een beperkt aantal studies onderzocht. Deze combinaties bestonden uit een toediening van vincristine, cyclofosfamide, hydroxyurea en prednisolon, of uit vinblastine en prednisolon. Op basis van de resultaten in een uiterst gering aantal patiënten kan slechts worden geconcludeerd dat door combinatie-CT bij maximaal één kwart van de dieren met een MCT een complete respons bereikt wordt. Alhoewel het percentage complete responsen laag is, is de reactie daarvan meestal wel langdurend. Bij het bereiken van een partiële response is deze daarentegen meestal slechts van korte duur. De aanwezigheid van macrometastasen, aantoonbaar met bijvoorbeeld echografie, lijkt de kans op een goede respons op CT te verkleinen. Gedeïoniseerd water Het gebruik van injecties met gedeïoniseerd water, hetzij in de tumor zelf, of in de operatiewond ten tijde van de operatie van een MCT, lijkt niet effectief, na aanvankelijk gunstige berichten. Zelfs wordt een nadelige invloed niet voor onmogelijk gehouden. Innovatieve therapieën In ongeveer 30% van de MCT’s komt een mutatie van het gen c-kit voor, met als gevolg ontregelde groei (zie eerder). Een nieuw medicijn (Masivet®) zou mogelijk de

Anneke Bruin-Staüdt

aan gefixeerd is -, des te groter is de kans dat de tumor echt radicaal is verwijderd. Meestal, maar niet altijd, zal dat het geval zijn bij een marge van 3 cm, in ongeveer driekwart van alle MCT’s is dit al het geval bij een marge van 2 cm. Wanneer er echter niet met ruime marge geopereerd kan worden, verdient het toch aanbeveling te proberen de tumor te verwijderen. Zoals reeds eerder aangegeven komt slechts bij een deel van de dieren waarbij de tumor niet geheel is weggehaald de tumor terug. De kans dat er nieuwe primaire MCT’s ontstaan, hangt samen met het aantal MCT’s dat tot dat moment zijn opgetreden: hoe meer, hoe groter de kans. De verdere prognose betreft de kans op lokaal recidief of recidief op afstand (metastasen). Wordt deze kans groot geacht, mede op grond van de eerder genoemde prognostische factoren zoals grootte van de tumor en de histologische maligniteitsgraad, dan kunnen aanvullende behandelingen in overweging worden genomen, zoals radiotherapie (bestraling) of chemotherapie.

activiteit van dit gen en daarmee de groei van MCT’s met een dergelijke mutatie remmen. In tumoren zonder deze c-kitmutatie kon dit effect niet worden aangetoond. Het gebruik van dit nieuwe middel dient dan ook strikt te worden voorbehouden aan honden met MCT’s met deze mutatie. Een en ander is binnenkort te bepalen op de Faculteit Diergeneeskunde. De werkelijke waarde van dit nieuwe middel zal nog moeten blijken uit onderzoek. Symptomatische therapie Behalve bij op de tumor gericht therapeutische maatregelen kunnen honden en katten baat hebben bij een symptomatische behandeling ter bestrijding van de gevolgen van lokale (ontstekings)veranderingen en van de algemene ziekteverschijnselen. Zo kunnen corticosteroiden, zoals prednisolon, de complicatie van een ontsteking bij een MCT verminderen. Histamine-antagonisten zoals zitac kunnen helpen maagdarmsymptomen of respiratoire klachten te voorkomen of te verminderen. Men moet zich bij de behandeling van mastocytomen altijd realiseren, hoe groot de variatie in het biologisch gedrag kan zijn en dat alle elementen die kunnen helpen bij het vaststellen van de prognose, meegewogen dienen te worden bij het opstellen van een behandelplan. © Copyright 2010, Kankeronderzoek bij dieren Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van artikelen in deze rubriek, u kunt hiervoor de Algemene Begeleidingscommissie (zie colofon op pagina 76 in deze LP) benaderen.

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

JPC

verslag

vut-wedstrijd in de vlietlanden Tekst: Theo de Bruijn / Foto’s: Christine Poelstra

Zaterdag, 26 maart 2011, werd de VUT-wedstrijd gehouden in recreatiegebied De Vlietlanden te Leidschendam. De VUT-wedstrijd is traditioneel een heel gezellige, ontspannen wedstrijddag. De oudjes onder onze wedstrijdhonden kunnen nog eens hun nooit tanende werklust voor de baas laten zien en de voorjagers kunnen onderling nog eens uitgebreid oude koeien uit de sloot halen. Meestal zit er wel een ludiek tintje aan deze dag. Op 26 maart werden de deelnemers op de volgende humoristische wijze verwelkomd:

Geachte amazones, ruiters, jockeys, pikeurs en grooms Welkom op dit hippische concours, een evenement waarvoor de parcoursbouwers al hun creativiteit hebben aangesproken en neergelegd in wat u vandaag krijgt voorge-

schoteld. Met voorkennis zou ik willen spreken van een concours de chasse avec les chiens de travail aprés le tir. (Vrij vertaald: Jachtwedstrijd met honden voor werken na het schot.) Laat u vandaag verrassen bij de vijf uitgezette hindernisproeven.

Deze hindernissen bevatten de nodige elementen om er een echte wedstrijd op niveau van te maken: een dubbelsprong, een sloot c.q. waterbak, een bostraject, een onverwacht obstakel. Er is goed gebruik gemaakt van de natuurlijke omgeving. Eén

De oudjes werden goed verzorgd.

Labrador Post 3 | juni 2011

element is eruit gelaten en dat betreft de voltige. Dit met name om rekening te houden met de fysieke gesteldheid van u, het baasje. Een dergelijk gymnastisch element zou te veel gevraagd zijn. Er wordt echter wel van uitgegaan dat u allen in het bezit bent van het zogenaamde ruiterbewijs. Hiermee mag u in dit openbaar gebied met uw trouwe viervoeter rondlopen en daar waar gevraagd tonen dat u als combinatie nog steeds ambitieus en strijdvaardig bent. Verder dient u uw metgezel bitloos voor te jagen. Zorg goed voor uw merrie of hengst, dus op tijd wat te drinken en zo af een toe een energiebrok. Een weigering bij een hindernis kan voorkomen. Dat is natuurlijk heel vervelend, maar blijf kalm en geef niet onnodig de sporen, dit leidt veelal tot het uit de hand raken en op hol slaan of tot totale passiviteit. Reageer het niet af op uw vuttende viervoeter maar pak daarvoor, en dat geldt alleen voor vandaag, dan maar de jury. Deze zeer ervaren mensen hebben eelt op hun ziel als het gaat om de oudjes.

Zelfs de parapluâ&#x20AC;&#x2122;s waren hippisch. Prijswinnaars van de VUT wedstrijd.

De jury (dus geen keurmeesters vandaag en helaas zonder bolhoed) bestaat uit de heren Paul Cohen, Jur van Bijnen, Sytze de Jong, Rob Waage en Kees Tinga. Zij zullen al hun wijsheid en kennis van de hippische sport, en het parcours de chasse in het bijzonder, nodig hebben zodat aan het eind van de dag de terechte winnende combinatie gehuldigd kan worden. U, echte liefhebbers van het jachtparcours, heel veel succes toegewenst en een leuke, sportieve en vooral gezellige dag. Geheel in de hippische stijl van deze dag werden aan de winnaars van de VUT-wedstrijd, in plaats van bekers waarvan ze na vele jaren natuurlijk al kasten vol hebben staan, prachtige rozetten uitgereikt.

Uitslag VUT-wedstrijd De Vlietlanden, 26 maart 2011

Plaats

Naam Hond

Ras

R/T

Geboren

Voorjager

Punten

1 2 3

Nimble Van De Woudstreek Yola Of The Lumkela Inja Cheetah

Golden Golden Labrador

T T T

15.01.00 03.07.00 03.04.99

Joke Blotenburg-de Bruin Hans Sitters E.J. van Campen-Rotgans

104 97 97

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging

JPC

verslag

workingtest biddinghuizen Tekst: Greetje Mak / Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Christine Poelstra

Maandagmiddag gaat mijn mobiele telefoon. Het is Christine Poelstra met de vraag of ik een verslag voor de Labrador Post wil schrijven over mijn ervaringen op de wedstrijd in Biddinghuizen. Natuurlijk wil ik dat doen, hierbij dus een kleine samenvatting van een leuke dag.

De kunst is om gewoon af te wachten, de situatie te bekijken en vervolgens naar je eigen kunnen en inzicht met je hond aan het werk te gaan. De auteur in actie. 64

Labrador Post 3 | juni 2011

‘s Morgens vroeg opstaan en samen met mijn hond Scott op weg naar de carpoolplaats om mijn vriendin met haar hond op te halen en samen naar Biddinghuizen te rijden. Na ongeveer anderhalf uur kwamen we aan bij het mooie terrein. Na de nodige formaliteiten gingen we op weg naar proef zes. We zaten in dezelfde groep, dus het beloofde een gezellige dag te worden. Bij proef zes werd vanuit een bootje met schot een dummy (aangeschoten eend) gegooid en deze werd weer teruggehaald. Het was de bedoeling dat de hond overzwom en aan de overkant de sleep zou oppakken. Als de hond op de terugweg was, werd er nog een dummy in het water gegooid. Scott zwom over, maar langs de verkeerde kant van het bootje, en kwam dus aan de overkant verkeerd uit voor het oppakken van de sleep. Na een poosje in de rietkraag gezocht te hebben pakte hij uiteindelijk de sleep goed op en haalde daarna de tweede dummy uit het water.

Klaar voor de barrage. Bij proef zeven kregen we een dubbele markeer, een dummy in het bos en als je 180 graden draaide, werd er een dummy in het riet gegooid. Deze proef ging goed. Bij proef acht aangekomen moesten we een poosje wachten. Uiteraard krijg je dan allerlei informatie over de proef, vooral of het moeilijk of makkelijk is. De kunst is dan om gewoon af te wachten tot je er zelf staat, de situatie te bekijken en vervolgens naar je eigen kunnen en inzicht met je hond aan het werk te gaan. Terwijl we op post stonden, werd er aan de overkant met een dummylauncher geschoten. Zodra de hond het apport gevonden had, werd er nog een keer geschoten. Dit lijkt op papier vrij eenvoudig maar het was een glooiend terrein en menige hond liet zich door die glooiing weer afzakken en pakte niet de juiste diepte. Ook Scott moest ik twee keer doorsturen voordat hij de dummy vond. De tweede dummy was daarna geen probleem. Proef negen was een leuke proef. Je liep een stukje op een pad door het bos waarna er een (spring)konijn voor je langs schoot. Dat konijn werd niet geraakt. Er viel rechts in het bos nog een schot en deze keer was het wel raak. Bijna aan het einde van het pad werd een konijn aangeschoten dat rechts van het pad het bos in rende en dood bleef liggen. Een enkele hond sprong in, maar

de meeste honden negeerden het springkonijn. Scott ging goed weg, zocht aan het einde van het pad eerst links in het bos en pakte daarna, rechts in het bos, het spoor op en kwam met het konijn terug. Daarna is de hond ingezet op het andere apport, waar hij redelijk snel mee terugkwam. De laatste proef (drie) was eigenlijk niet moeilijk. Maar ik weet inmiddels, uit de weinige ervaring die ik heb, dat het dan nog best mis kan gaan. Vanaf een zandstrandje moest je de hond twee keer het riet insturen voor de dummy. Zeer tevreden en al pratend liepen we terug naar de auto om naar het terrein van Staatsbosbeheer te gaan voor de prijsuitreiking. Terwijl ik daar gezellig zat te praten, werd ik opgeschrikt door Marinus Roseboom met de mededeling dat ik mij klaar moest maken voor de barrage. Hier had ik dus totaal niet op gerekend. Inmiddels waren de zenuwen weg, de hond had gegeten en lag lekker in de auto te slapen. Na de hond gehaald te hebben, hoorde ik dat de barrage tussen mij en Hennie Schoor zou gaan. Dit had ik al helemaal niet verwacht. Ik ken haar niet persoonlijk, maar ze staat bekend als een goede voorjager

met veel ervaring en een goede hond. In de barrage werd er een markeer opgegooid. Na het inzetten van beide honden was er voor de keurmeesters geen duidelijke winnaar aan te wijzen, waardoor wij nogmaals de honden moesten inzetten op een ander terrein. Het werd een markeer op een groot weideveld. De inzetplaats lag achter een slootje. Ik zette Scott in en hij liep in een strakke lijn in de richting van de dummy. Even dacht ik: ‘hij is over de dummy heen gelopen,‘ maar op dat moment deed hij zijn hoofd naar beneden en pakte de dummy op. Hij zat erbovenop! Na de barrage zeiden de keurmeesters nog niet wie van de twee honden het beste resultaat had neergezet. Dat werd pas duidelijk bij de prijsuitreiking. Daar bleek dat we de barrage en de daarbij behorende tweede prijs hadden gewonnen. De dag was voor mij al prima verlopen en ik was dik tevreden, maar dit was toch de kers op de taart. Ik was supertrots op mijn hond! Ik wil hierbij de organisatie, keurmeesters, helpers en uiteraard alle deelnemers bedanken voor de sportieve en gezellige wedstrijd op een zeer mooie locatie. Tot volgend jaar!

een uitgave van de Nederlandse Labrador Vereniging