P R O Z A P ro Z a
I S
E E N
U I T G AV E
VA N
P R O
S E N E C T U T E
4 V i t a l i t e i t • 7 D a n s e n m e t Z o r a • 8 To v e r e n i n W i l d h o e f
VITAAL OP EIGEN KRACHT
“
Beide moeders, van mijn man en mij, woonden tot 2000 in Oranjestein in Doorn. Toen wij Vriend werden van de Vereniging Pro Senectute, wisten wij bijna meer dan de patronessen van destijds.”, vertelt mevrouw Beintema. “Mijn man werd in 2007 getroffen door een progressieve vorm van Parkinson. Na mijn heupoperatie, besloten wij naar Oranjestein te gaan. Helaas overleed mijn man al snel. Mijn lichte hoekappartement was voorheen de tuinkamer voor bewoners in een rolstoel, die konden genieten van het terras.” “Ik ken mijn man al vanaf mijn 8e jaar, toen ik met een strik op ’t hoofd hoepelde. In 1973 trouwden we en in die tijd werkte ik als medisch analiste in het laboratorium van de Vrouwenkliniek van het Academisch Ziekenhuis Leiden, waar ik leiding gaf
aan het onderzoeksteam. Het was in die tijd uitzonderlijk dat ik mocht blijven werken als getrouwde vrouw.” “Pro Senectute zet zich sterk in voor vitaliteit van bewoners en medewerkers. Wat vindt u daarvan?” “Ik beweeg veel, ook al begrijp ik dat vitaliteit veel meer inhoud dan alleen bewegen. Ik loop dagelijks, afhankelijk van het weer, drie rondjes door de tuin. En met veel plezier heb ik meegedaan aan de wandelvierdaagse. Vooral fijn dat alle bewoners hieraan deel konden nemen ook in rolstoel en met rollator. Hier in huis doe ik ook mee met de yoga-les en fiets ik op de hometrainer. Ik lees elke dag twee kranten en ben momenteel de Beintema familiehistorie aan het uitzoeken voor het gemeentehuis in Kollum, Friesland. Genoeg vitaliteit voor lichaam en geest dus.”
N u m m e r 2 0 • W I N T ER 2 0 1 5 • j a a r g a n g 1 0
Voorwoord
Visie, vitaliteit en P
ro Senectute is in beweging. De opvattingen over goede zorg en dienstverlening veranderen, evenals de verwachtingen daarover van onze (potentiële) bewoners. Voor ons een uitdaging er voor te zorgen dat we met elkaar dezelfde kant op gaan, hetzelfde doel voor ogen hebben. Het komende jaar en wellicht de jaren die daarop volgen, zullen twee punten scherp op de horizon staan waarop we onze koers richten, kwaliteit en vitaliteit. Een vitale organisatie met vitale medewerkers en bewoners zijn belangrijke speerpunten die bijdragen aan het behalen van onze beleidsdoelstellingen de komende jaren. Een vitale organisatie is in staat om adequaat in te spelen op: • de veranderende omgeving • de veranderende bewoner en zijn wensen • de veerkracht van de medewerkers en hun verbondenheid met collega’s, bewoners en de organisatie • passende kwaliteit van zorg- en dienstverlening In 2015 zijn we gestart met het vitaliteitsprogramma voor medewerkers met de titel ‘Hoe gaat het met jou?’. De komende jaren blijven we vitaliteit voor de medewerkers structureel inzetten om de duurzaamheid, de flexibiliteit en de energie van onze medewerkers te verhogen. Dit heeft een positief effect op bewoners en de organisatie.
2
PROZA winter 2015
verbondenheid In 2015 is in Lochem tevens een vitaliteitspilot voor bewoners gestart. Met die ervaringen wordt vitaliteit nu voor bewoners organisatiebreed ingevoerd. Pro Senectute neemt deel aan het plan ‘Waardigheid en Trots’ van staatssecretaris Van Rijn, met als doel de kwaliteit van de verpleegzorg te verbeteren. Het belangrijkste is dat de kwaliteit volgens de bewoners en hun naasten als goed ervaren wordt. Zorgverleners met ambitie en liefdevolle mantelzorgers zijn daarbij essentieel. Het gaat er om bewoners te helpen hun eigen regie en zelfredzaamheid te bevorderen in de mate die past bij hun lichamelijke en geestelijke gesteldheid en mogelijkheden. En om de organisatie en de zorgmedewerkers voor te bereiden op een andere manier van denken en werken ter ondersteuning van de bewoner hierbij. Vitaliteit behelst meer dan beweging en gezond eten. Het heeft ook te maken met het sociale netwerk, het ontplooien van activiteiten waar bewoners blij van worden, het openstaan voor nieuwe mogelijkheden (waaronder nieuwe technologieën) en de veerkracht hebben als het even tegen zit.
“Vitaliteit behelst meer dan beweging en gezond eten.”
Ik wens u een heel goed en vitaal jaar (binnen uw mogelijkheden en wensen). Bart Magielse, voorzitter Raad van Bestuur
winter 2015 PROZA
3
Vitaliteit een In 2015 is Pro Senectute gestart met een vitaliteitsprogramma voor medewerkers met de titel ‘Hoe gaat het met jou?’. De komende jaren blijven we vitaliteit voor de medewerkers structureel inzetten om de duurzaamheid, de flexibiliteit en de energie van onze medewerkers te verhogen. Dit heeft een positief effect op de bewoners en de organisatie.
“Vitaliteit zit niet alleen in technische innovaties. Voor bewoners is er al veel te behalen in het stimuleren van de eigen regie en zelfredzaamheid. Dat kunnen kleine dingen zijn, die heel belangrijk zijn in hun beleving en welbevinden. Denk aan het stimuleren van bijvoorbeeld een bewoner die graag zelf de kopjes op tafel wil zetten.”
Monique Polman, locatiemanager zorglocatie Oranjestein, Doorn
4
PROZA winter 2015
I
n 2015 is er tevens een vitaliteitspilot voor bewoners gestart. Na evaluatie hiervan is het vitaliteitsprogramma voor bewoners organisatiebreed ingevoerd. Pro Senectute neemt deel aan het plan ‘Waardigheid en Trots’ van staatssecretaris Van Rijn, met als doel de kwaliteit van de verpleegzorg te verbeteren. Het belangrijkste is dat de kwaliteit volgens de bewoners en hun naasten als goed ervaren wordt. Zorgverleners met ambitie en liefdevolle mantelzorgers zijn daarbij essentieel. Onze (zorg)medewerkers zullen er alles aan doen om bewoners te helpen hun eigen vitaliteit en zelfredzaamheid te bevorderen in de mate die past bij hun lichamelijke en geestelijke gesteldheid en mogelijkheden. Onze (zorg)medewerkers worden getraind en opgeleid ter ondersteuning van de bewoner hierbij. Vitaliteit gaat verder dan beweging en gezond eten. Het heeft ook te maken met het sociale netwerk, het ontplooien van activiteiten waar bewoners blij van worden en het openstaan voor nieuwe mogelijkheden (waaronder nieuwe technologieën). Pro Senectute vertaalt ‘waardigheid en trots’ direct naar de relatie tussen zorgprofessional, bewoner en zijn naasten.
Pro Senectute noemt het ‘stimuleren van vitaliteit’. Het gaat hierbij om hoe we met elkaar, op basis van individuele mogelijkheden, de eigen regie en zingeving vorm kunnen geven. Hierbij heeft de zorgprofessional niet alleen een ondersteunende en faciliterende rol, maar ook een initiërende rol om alternatieven en mogelijkheden aan te reiken met als doel de bewoner te stimuleren de eigen regie richting te geven. Bij bewoners met een zware zorgvraag zal het paradigma voor zorgprofessionals gaan over het omkeren van het defectdenken (ziekte, hulpbehoevendheid) en handelend, naar het handelen vanuit persoonlijke wensen en mogelijkheden. De bewoner ‘groeit’ hierdoor en ervaart positieve energie. ‘Ik tel mee, ik draag bij en ondanks mijn beperkingen, kan ik mijn leven zinvoller maken’.
Vitaliteit is een combinatie van positieve elementen die met elkaar in balans zijn en die direct bijdragen aan de eigen regie. Een aantal van deze elementen zoals een goede lichamelijke conditie, voldoende (nacht) rust, heldere geest, sterke sociale banden, ontspanning, gezonde voeding, zinvol leven en een positieve instelling zorgt voor een goede balans.
Deze aanpak zorgt ervoor dat onze medewerkers zijn voorbereid en geschoold in het ondersteunen en stimuleren van de vitaliteit van onze bewoners. Medewerkers zullen persoonlijk in gesprek gaan met bewoners, zodat het vitaliteitsplan van de bewoner goed aansluit bij hun steeds veranderende situatie en (zorg)vraag.
breed begrip
De Tovertafel in Wildhoef, Bloemendaal
winter 2015 PROZA
5
Locatienieuws
4-Daagse ook in Doorn (dinsdag 22 september t/m vrijdag 25 september 2015)
Na het grote succes van vorig jaar vond in de tuin van Oranjestein de 2e wandelvierdaagse plaats. Naar aanleiding van het succes is besloten dit als een jaarlijks event in te voeren.
H
et idee van een 4-daagse in de tuin kwam van zorgmedewerker Agnes Meerdink. In de tuin is een wandelparcours uitgezet met stempelposten (per ronde een stempel), rustbankjes en versnaperingen. Bewoners die elke dag minimaal één rondje door de tuin ‘liepen’, zowel bewoners die nog goed ter been zijn, als bewoners in een rolstoel of met een rollator, ontvingen na afloop de welverdiende medaille. Deze keer waren er tijdens de 4-daagse extra activiteiten gepland vanwege het thema ‘In beweging voor bewegen’. Voor het vitaliteits-
programma is er dankzij deze activiteiten een bedrag opgehaald voor een beweegtoestel in de tuin. Onze dank gaat naar de Johanniter Hulpverlening, die dit bedrag voor ons verdubbeld heeft. Met de hulp van vrijwilligers, mantelzorgers en familieleden zijn veel bewoners, dagelijks met de stempelkaart in de hand, een of meerdere rondjes door de tuin gegaan. Aansluitend op de wandelingen was er in de middag van alles georganiseerd. Zo was er een plantenmarkt (mogelijk gemaakt door Veldhuysen
Bloemisten, onze huisbloemist), een high tea-middag (met gesponsorde producten van Albert Heijn) met veel liefde verzorgd door onze vrijwilligers. En op woensdagmiddag was de kunstmarkt, waar bewoners actief aan deel konden nemen. Donderdag waren er mooie prijzen te winnen bij ‘Het rad van Fortuin’ en vrijdag, na de intocht, kon iedereen genieten van poffertjes (eveneens gesponsord door Albert Heijn). Tijdens deze goed bezochte middag werden de medailles uitgereikt door locatiemanager Monique Polman.
“ We kijken met veel plezier en voldoening terug op een gezellige en actieve week, met aandacht voor vitaliteit.”
Monique Polman, locatiemanager zorglocatie Oranjestein, Doorn
6
PROZA winter 2015
Dansen met Zora V
ia de koepelorganisatie in de provincie Utrecht, de IVVU (Instellingen voor Verpleging en Verzorging in Utrecht) hebben we als test zorgrobot Zora aangeschaft in zorglocatie Oranjestein. Zora is een ‘vrouwelijke’ robot met menselijke uitstraling. Zij zal niet helpen bij de dagelijkse handelingen voor bewoners, maar zal vooral bijdragen aan de vitaliteit van onze bewoners. Zora doet bewegingen voor die bewoners (ook in een rolstoel) na kunnen doen. Zo dansen onze bewoners met elkaar en met Zora. En dat geeft energie. Naast de pilot met Zora, zijn er nog veel meer activiteiten ingezet in Oranjestein op het gebied van vitaliteit, om er een paar te noemen: • Wandel 4-daagse in de tuin • Beweegtoestellen voor in de tuin • Braintrainer, een spelcomputer
met touchscreen, waarmee senioren spelenderwijs hun geheugen kunnen activeren. Het is zeer geschikt voor bewoners met een lichte vorm van dementie in onze zorglocaties . Het is eenvoudig te bedienen voor alle leeftijden. Leuk om samen met (klein)kinderen te doen. • Motomed, een hometrainer, geschikt voor bewoners in een rolstoel of rollator om hun armen en/of benen te bewegen. Dit heeft vooral een positief effect op het verminderen van een hoge spierspanning en zorgt ervoor dat de mobiliteit in de gewrichten behouden blijft of verbetert. Daarnaast wordt ook de bloedcirculatie gestimuleerd. • Duofiets met motor, waarop bewoners naast hun begeleider zitten en eventueel kunnen meetrappen als het mogelijk is.
Zora is de eerste humanoïde (de lichaamsstructuur lijkt op die van een mens) robot van de wereld. Vooral voor senioren vormt Zora een welkome bijdrage. Het is een programmeerbare robot die over diverse sensoren beschikt. Met eenvoudige software kan de robot geprogrammeerd worden. De tekst wordt ingetypt. En een computerstem spreekt de ingetoetste tekst uit. Zora is goed in het voordoen van bewegingen voor senioren bijvoorbeeld op muziek, waarbij de bewoners uitgenodigd worden mee te ‘dansen’.
“ Zora kan meer dan dansen. Ze kan bijvoorbeeld ook de krant voorlezen (gescande tekst). Dat geeft bewoners aanleiding te discussiëren tijdens de koffie-ochtend. Ze kan verhalen vertellen (Kerst, sprookjes) en speelt spelletjes met bewoners. De gymnastiekoefeningen worden als welkome aanvulling ervaren op de ergo- en fysiotherapie. Kortom, Zora stimuleert en motiveert bewoners positief. Een waardevolle bijdrage aan de zorgverlening.” Sanne Hartog, verpleegkundige en projectleider Zora
winter 2015 PROZA
7
De Tovertafel is een interactieve projector geïnstalleerd boven een tafel. Door de projector worden lichtanimaties zichtbaar op de tafel. Bij aanraking veranderen (bewegen, vergroten, vegen) de animaties. Er zijn animaties met bloemen, bladeren, ballen, visjes, maar ook met bekende versjes en rijmpjes, die bewoners zelf kunnen aanvullen.
Toveren in Wildhoef “ Zorglocatie Wildhoef heeft de Tovertafel aan kunnen aanschaffen met Plusgelden van de Vereniging Pro Senectute. Het is een pilot en gezien de eerste positieve resultaten, adviseren we het voor iedere zorglocatie aan te schaffen.”
Betsy Gaasbeek, locatiemanager Wildhoef, Bloemendaal
oor welke doelgroep is de Tovertafel bedoeld?
is actief zowel in beweging als in hersenactiviteit. Het prikkelt de zintuigen. Bewoners met dementie snoezelen minder, voelen zich meer betrokken en het geeft hen zelfvertrouwen en energie.
Het spel is ontwikkeld om cliënten met dementie (lichte tot middelzware vorm) zowel fysiek als mentaal te stimuleren. Op een ontspannen en eenvoudige manier kunnen bewoners bewegen en vooral ook plezier hebben met elkaar. Het is de bedoeling dat mantelzorgers en familieleden (met name leuk voor de kleinkinderen) samen met bewoners spelenderwijs communiceren.
Krijgen bewoners niet teveel prikkels van de Tovertafel?
Hoe levert de Tovertafel een bijdrage aan de vitaliteit van bewoners?
Wat zijn de reacties?
De spellen inspireren de bewoners, zelfs passieve bewoners zien er naar uit. Het stimuleert, verrijkt en
Onze bewoners kunnen kiezen uit diverse programma’s en kunnen het zo druk maken als ze zelf willen. De Tovertafel kan ook individueel gebruikt worden en kan dan zelfs rustgevend werken.
Iedereen is enthousiast. Het voordeel is dat als de Tovertafel aan staat, iedereen op elk moment kan meedoen.
Meer activiteiten voor bewoners met dementie in Wildhoef • W andelgroep (tweemaal per week) begeleid door vrijwilligers, familieleden en zorgmedewerkers • Bewegen op muziek • Concerten en zangoptredens • Films van ballet- of concertvoorstellingen • Films uit hun tijd • Spreekwoorden en gezegden samen zingen • Praten over vroeger met voorwerpen uit hun tijd
“ Je moet op een afdeling kunnen werken, waar je je vader/moeder of opa/oma wilt achterlaten. En dat gevoel geldt sterk voor mij. Ik word blij van de gesprekken met en de dankbaarheid van de bewoners waar ik voor werk.”
Annet Overkamp, teamleider verpleegunit Wildhoef
8
PROZA winter 2015
DINSDAGMIDDAG CONCERTEN IN HET CONCERTGEBOUW Sinds kort heeft Het Concertgebouw in Amsterdam de dinsdagmiddagconcerten. ’s Middags naar Het Concertgebouw gaan is veel prettiger voor onze bewoners en Vrienden, daarom geeft Het Concertgebouw 10% korting op een kaart voor een middagconcert.
Programma Dinsdag 9 februari 2016 Grote Zaal 15.00 uur Noord Nederlands Orkest, Ronald Brautigam piano, werken van Liszt en Chopin Dinsdag 8 maart 2016 Kleine Zaal 14.00 uur Van Baerle Trio, pianotrio’s van Mozart en Smetana Dinsdag 12 april 2016 Grote Zaal 15.30 uur Bochumer Symphoniker, Ilya Gringolts viool, werken van Mozart en Rachmaninoff
Nadere informatie op onze website: www.pro-senectute.nl
Ans willemsen verlaat na 16 jaar Pro Senectute Ans heeft 16 jaar bij Pro Senectute gewerkt in de functie van locatiedirecteur, regiodirecteur en de laatste anderhalf jaar als locatiemanager in Lochem. Met het vertrek van Ans gaan wij een loyale collega missen. Zij heeft zich gedurende de jaren met volle overgave ingezet voor het welzijn van onze bewoners.
winter 2015 PROZA
9
Locatienieuws
Wethouder Van der Linden opent
10
PROZA winter 2015
wandel 2-daagse in Tusselerhof
O
p initiatief van bewoners en patronessen en onder leiding van de activiteitenbegeleider is het tweede wandelevenement een feit. Vorig jaar startten we enthousiast met de wandel 4-daagse, die hebben we ingekort tot de wandel 2-daagse. Dit initiatief past goed bij de vitaliteitstrend die we organisatiebreed inzetten. Het wordt een jaarlijks terugkerend event. De route is ongeveer 4 km door de mooie bossen en landelijke omgeving van Lochem.
Alle 25 deelnemende bewoners hadden een eigen begeleider (vrijwilliger, familielid of mantelzorger). Ook bewonersdie zelf niet meer (goed) kunnen lopen, deden mee in de rolstoel of met de rollator. Het event werd aangekleed met muzikale begeleiding (zelfs in het bos), ijsjes voor onderweg en eindigde met een gezamenlijk etentje. Anita Konijnenberg (de activiteitenbegeleider) deelde na afloop de medailles uit aan alle deelnemers.
In Lochem organiseren we van alles op het gebied van vitaliteit. Bewoners kunnen meedoen aan bewegen voor senioren (3x per week), creatieve activiteiten, lezingen en concerten. Tevens is er een duo-fiets waar bewoners samen met een vrijwilliger of familielid gezellig naast elkaar kunnen fietsen en praten. De ervaring is dat onze bewoners hier heel positief op reageren, het vergroot hun mobiliteit, terwijl ze gezellig in gesprek zijn met de bijrijder.
winter 2015 PROZA
11
Pro Arte Expositie in zorglocatie Spaar en Hout, Haarlem tot maart 2016. Kunstenaar de heer Altena, is sinds 1988 autodidact. Hij schildert kleurrijke landschappen, dieren en bloemen (acryl en aquarel) in een vrije stijl.
Colofon Proza, het huisblad van de Vereniging Pro Senectute, verschijnt tweemaal per jaar en bevat informatie over PRO-ZAken. Redactie Eveline Leopold, Manager PR & Communicatie Stichting Pro Senectute. Vormgeving colourful tribe, Baarn. Fotografie Leen Dekker en medewerkers. Drukwerk Almedeon, Oisterwijk. Redactieadres Stichting Pro Senectute, Cronenburg 75, 1081 GM Amsterdam. T 020 540 01 50. E-mail e.leopold@pro-senectute.nl. Website www.pro-senectute.nl
www.pro-senectute.nl